လပြတၱာၿမိဳ႕၊ ကိုးန၀င္းေက်ာင္း...

163

Upload: ashin-vijjananda

Post on 13-Sep-2015

47 views

Category:

Documents


11 download

DESCRIPTION

လပြတၱာၿမိဳ႕၊ ကိုးန၀င္းပရိယတၱိစာသင္တိုက္၊ စာသင္တိုက္တည္ေထာင္ျခင္း ၃၂-ႏွစ္ျပည့္ႏွင့္ ေက်ာင္းတိုက္တည္ ၇၅-ႏွစ္ျပည့္ အထိမ္အမွတ္မဂၢဇင္း

TRANSCRIPT

  • 1'kwd,ajrmuf udk;e0if;ausmif;

    q&mawmf b'Eynm&HoDax&kywdtusOf;

    b'Eynm&HoDavsmif;vsmukd rauG;wdkif;? a&pBudKNrdKUe,f? ycef;BuD;ta&SUvuf? oJtif;&Gmcrnf;awmfOD;0dkuf+r,fawmfa':qm;jzLwdkYrS 1247-ckESpf? waygif;vqef;(14)&uf? Mumoyaw;aeYwGifrD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlygonf/ arG;csif;ig;a,muf&Sdonfhteuf ti,fqHk;om;&wemjzpfygonf/

    1266.ckESpf? oufawmf 20-ESpfta&mufwGif yckuLNrdKU? uGrf;&Gm? ,mjyifwdkuf? c@odrfwGif,mjyifq&mawmfbk&m;BuD;tm; OyZm,fjyK jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfodkYa&mufawmfrlonf/

    pmayoif,ljcif;uGrf;&Gm? ,mjyifwdkufwGif omraPb0jzihf o'g? oN*K[f? #Dumausmf? qef;? tvuFm? tbd"mef?

    o'gi,f? yk'fppf? okwfppf? ygwdarmuf? ucFg? t|omvdeD? oarm[0daem'eD t|uxmrsm;udk oif,lcJhNyD;&[ef;b0wGif rmwdum"mwkuxm? ,rdkuf? rPdyrBudKPfusrf;rsm; oif,lwwfajrmufonf/ &efukefwpfzuf'vNrdKU? anmifwkef;wdkufopf q&mawmf OD;P0HoxH ab'pdEmusrf;udkvnf;aumif;? Munfhjrifwdkifausmif;BuD;wdkuf? oHzkdausmif;? unTwfuGif;q&mawmf OD;ynmxH #Dumausmfudkvnf;aumif;? rEav;NrdKUawmifjyifbk&m;BuD;wdkuf? yxrwdkuftkyfq&mawmfxH taE0goduwynfhtjzpfjzihf oifkd;usrf;rsm;udkoif,lvsuf tqdkygwdkufNrdKUtkyfBuD;ausmif;q&mawmf OD;t&d,m0HoxH rPdrLusrf;udkvnf;aumif;? pmayoifMum;wwfajrmufcJhygonf/

    aqmif&Gufcsufrsm;rEav;NrdKU? awmifjyifbk&m;BuD;wkduf? yxrwdkuftkyfq&mawmfvufxuf? 0denf;ygVdawmf (5)usrf;?

    oN*K[fESihf#DumausmfwGJvsuf wpfaeYvQif pm(7)0gukd (2)ESpfydkUcsonf/ 1278-ckESpf? odumawmf(12)0gt&wGif{&m0wDwdkif;? vyGwmNrdKUe,f? acsmif;av;&Gm ausmif;wdkuf ausmif;xkdifq&mawmftjzpfjzihf o'd0d[m&dutwlaewynfh t&Sify@dptm; usrf;BuD;usrf;i,fydkYcsvsuf (17)0gwdkif oDwif;okH;cJhNyD; 'g,um? 'g,dumrrsm;yifhavQmufojzihf vyGwvkyfawmifbuf&Gm rSefausmif;odkY

  • 2wwd,ajrmufudk;e0if;ausmif;q&mawmf b'EynmaZmw

    ax&kywdtusOf;

    b'EynmaZmwavmif;vsmukd {&m0wDwdkif;? vyGwmNrdKUe,f? oJjzLukef;aus;&Gm? crnf;awmf OD;wGefY+r,fawmfa':zGm;opfwkdYrS 1288-ckESpf? oDwif;uRwfvuG,f? Mumoyaw;aeY? eHeuf (3)em&DwGif rD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlygonf/

    (13) ESpfom;wGif tbdk;OD;bdk;uif;rS &SifjyKojzihf &SifomraPb0odkY a&muf&SdNyD; (1306) ckESpf{&m0wDwdkif;? vyGwmNrdKUe,f? vyGwvkyfaus;&Gmae OD;bkd;cspf? a':rjrihfwdkY\ yp,mEk*[jzihf oJjzLukef;bkef;awmfBuD;ausmif; c@odrf jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfokdY a&muf&SdcJhonf/

    ygVdawmfig;usrf;? o'g? oN*dK[f? qef;? avmukw&mpmayrsm;tm; b'Eynm&HoDxHrS oifMum;wwfajrmufcJhonf/ jynfaxmifpk jrefrmEkdifiHawmf &efukefNrdKU? oD&dr*Fvmurmat;ukef;ajr r[mygomPvdkPf*lawmfBuD; omoemawmfESpf(2500) aumZmou&mZf(1318)ckESpf? uqkefvjynfhaeYwdkifatmif qif,ifusif;yaom q|o*Fg,em r[m"robifBuD; q|oH*DwdbmPutjzpf aqmif&Guf awmfrlcJhonf/

    1342-ckESpf? yxrtBudrf NrdKUe,foHCmh0efaqmiftzGJU tusKd;awmfaqmiftjzpfwm0efrsm;udk xrf;aqmif&if;NrdKUe,foHCmhaq;kHaqmufvkyf&ef tBuD;trSL;tjzpfaqmif&Gufawmfrlonf/ rlvukd;e0if;apwDawmfjrwftm;jyKjyifrGrf;rHjcif;? udk;e0if;ausmif;tm; tkwfwHwdkif;cwfjcif;rsm;ESihf 'um^'umrrsm;tm; jidrf;at;&mtrSef?jynfedAmefodkY vrf;jyay;awmfrl&if; (1343)ckESpf? awmfovif;vjynfhausmf(7)&ufaeY? oufawmf(55)ESpf?odumawmf(36)0g b0ewfxH ysHvGefawmfrlonf/

  • 3pwkwajrmuf udk;e0if;ausmif;q&mawmfq&mawmf b'EOuHo axkywdtusOf;

    b'EOuHoavmif;vsmukd {&m0wDwkdif;a'oBuD;? vyGwmNrdKUe,f? "rif;acsmif;avaus;&Gm?crnf;awmfOD;zkd;oefY+r,fawmfa':rav;wkdYrS 1278-ckESpf? wefcl;vqef;(14)&uf? we*FaEGaeY? eHeuf(10)em&D(10)rdepf tcsdefwGif rD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlygonf/

    1297-ckESpf? wefcl;vqef; (14)&ufaeY? &[ef;'umOD;oufa&T? &[ef;tr a':r,fwifhwdkY\ yp,mEk*[udkcH,lum vyGwvkyfawmifbuf rSefausmif;q&mawmfb'Eynm&HoDudk OyZm,fjyK jrihfjrwfaom&[ef;tjzpfodkYa&mufonf/

    pmayoif,ljcif;

    1301-ckESpf a&pBudKNrdKUe,f? eef;OD;aus;&Gmtkyfpk? oJtif;&Gm? jrifxifausmif;q&mawmf b'EynmomrdxH ynmoifMum;&m ygVdawmfig;usrf;? o'g? oN*FKd[f? qef;? avmukw&mpmayrsm;tm; wwfajrmufawmfrlonf/

    udk;e0if;ausmif;odkYa&mufSdjcif;

    1304-ckESpfrS? 1307-ckESpftxd udk;e0if;ausmif; 'kwd,ajrmufq&mawmfb'Eynm&HoDu ac:,ltrdefY&Sdojzihf udk;e0if;ausmif;odkY ausmif;apmihf&ef a&muf&SdcJh&onf/ xdkYaemuf rSefausmif;odkY jyefajymif;oDwif;oHk;awmfrlcJhonf/

    udk;e0if;ausmif;ydkifqdkifjcif;

    udk;e0if;ausmif;odkY 'kwd,ajrmufq&mawmfOD;ynm&HoDu rysHvGefrDuyif pwkoHCdujyKvkyfcJhojzihfwwd,q&mawmfOD;ynmaZmw ysHvGefawmfrlNyD;aemuf wpfyg;wnf;om usef&SdcJhojzihf udk;e0if;ausmif;wdkufukdwm0ef,lcJh&onf/

    rlv&nf&G,fcsuf - udk;e0if;ausmif;wdkuftm; pmoifwdkufjzpf&ef vkdvm;awmfrlonf/

  • 4yrajrmuf udk;e0if;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmfb'E0deEom&axkywdtusOf;

    b'E0deEom&avmif;vsmukd rauG;wkdif;a'oBuD;? a&pBudKNrdKUe,f? eef;OD;&Gm? crnf;awmfOD;pkd;armif+r,fawmf a':MumaiGwkdYrS 1313-ckESpf? wefaqmifrkef;vjynfhausmf (15)&ufaeY Ak'[l;aeYwGif rD;&SL; oefYpifzGm;jrifawmfrlygonf/

    oufawmf (15)ESpfom;t&G,fwGif rdbESpfyg;\ yp,mEk*[ukdcH,lum rauG;wdkif;? a&pBudKNrdKYe,f?eef;OD;&Gm? rif;ausmif;q&mawmf OD;a'0dEudk OyZm,fjyK &SifomraPjyKcJhonf/

    1345-ckESpf? wefcl;vjynfhausmf(9)&uf? eHeHuf(9)em&Dcsdef vyGwvkyfajrmufaus;&Gm? txufausmif;q&mawmf OD;em*dwudk OyZm,fjyK vyGwvkyfawmifaus;&Gm? rSefausmif;c@odrfawmfjrwf vyGwvkyfawmifaus;&Gm OD;oufMunf+a':at;rQifrdom;pk? a':usifar(urmvkH;ouFef;wdkuf)rdom;pk vyGwmNrdKU\yp,mEk*[udkcH,lum jrihfjrwfaom &[ef;tjzpfodkY a&mufygonf/

    pmayoif,ljcif;a&pBudKNrdKUe,f? eef;OD;&Gm? rSefausmif;q&mawmfOD;a'0dE? OD;0g,r? OD;od&dEmpm&? jrif;NcHNrdKU? ajymif;jym&yf?

    a&TbkHomausmif;wdkufq&mawmf OD;"romrd? pmcsOD;ynm? OD;0dok'? yJcl;NrdKU? Mucwf0dkif;pmoifwdkufq&mawmft*r[my@dw? OD;aZmwdygv? wkduftkyfpmcsOD;oD&dE? wkdufMuyfpmcsOD;aO,s"r? OD;rkedE? OD;uka0& t&SifjrwfwdkYxHwGif ynmrsm;qnf;yl;cJhygonf/

    atmifjrifcJhaompmar;yGJtpdk;&ygVdyxrjyefpmar;yGJ? omoe"Z"rmp&d,? omoeuFk&"rmp&d,/

    pmayydkYcsjcif;1340-ckESpf? Mucwf0dkif;pmoifwdkuf pmcsaqmif&Gufjcif;? 1345-ckESpf? vyGwmNrdKU udk;e0if; y&d,wd

    pmoifwdkufopf i,f? vwf? BuD;qdkif&mpm0grsm;ukd ydkYcsvsuf udk;e0if;y&d,wdpmoifwdkufopf y&d,wdomoemxGef;um;&ef y"metm;jzihf wm0ef,l aqmif&GufcJhygonf/

  • 5{&m0wDwkdif;a'oBuD;? vyGwmc&kdif? vyGwmNrdKU

    ukd;e0if;y&d,wdpmoifwkduf\ vuf&Sdy"meem,u q&mawmf

    b'EEmp&d,\ ax&kywd

    b'EEmp&d,ukd {&m0wDwkdif;a'oBuD;? vyGwmNrdKUe,f? "rif;acsmif;av;aus;&Gm? crnf;awmfOD;oef;armif+r,fawmfa':wifGefYwkdYrS 1327-ckk? waygif;vqef; (1)&uf? we*FaEGaeYwGif rD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlonf/ oufawmf(10)ESpfom;t&G,f {&m0wDwkdif;a'oBuD;? vyGwmNrdKUe,f? vyGwvkyf awmifbufaus;&Gm rSefausmif;q&mawmf b'EOuHor[max&fukd OyZm,fjyK a':oef;a&T? a':vSvSwkdY\ yp,mEk*[ukdcH,lum &SifomraPjyKonf/

    1337-ck? e,kefvjynfhaewGif {&m0wDwkdif;a'oBuD;? vyGwmNrdKUe,f? vyGwvkyfawmifbufaus;&GmrSefausmif;q&mawmf b'EOuHor[max&fukd OyZm,fjyK a':oef;a&T? a':vSvSwkdY\ yp,mEk*[ukdcH,lum jrifhjrwfaom &[ef;tjzpfokdY a&mufonf/

    pmayoif,ljcif;ESifh atmifjrifcJhaompmar;yGJrsm;vyGwmNrdKUe,f vyGwvkyfrSefausmif;q&mawmf b'EOuHo? &efukefNrdKU tvHjyq&mawmf b'Eod&dE

    ("rmp&d,)? yJcl;NrdKU vif;a&mifjcnfy&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'Eaum0d'gbd0Ho? yJcl;NrdKU aZ,srkedy&d,wdpmoifwkdufESifh vyGwmNrdKU ukd;e0if;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'E0deEom& ("rmp&d,)?ajrmif;jrNrdKU a0VK0wDur|mef;wkdufq&mawmf b'EoD&dEmpm&("rmp&d,)? yJcl;NrdKU Mucwf0kdif;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EaZmwdygv(tbd"Zr[m&|*k&k)? b'EoD&dE(wkduftkyf)? b'Ea,s"r(wkdufMuyf)? b'ErkedE(wkdufMuyf)? c&rf;NrdKU ukdif;ukef;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'Eok'e (tbd"Zr[m&|*k&k)? b'EawZ(wkduftkyf)? b'Eauvmo? b'EaZmwdu? b'EtmpdPwkdYxHwGif ynmoif,lNyD;? 1344-ck yxri,fwef;?1345-ck yxrvwfwef;? 1352-ck yxrBuD;wef;wkdYukd atmifjrifNyD;? A[ef;0dok'g&Hk a&Tusifwkdufopfq&mawmfb'Eod&dE(wdyd#ua,mq&mawmf)? ygVdq&mBuD; OD;atmifckdifwkdYxHwGif t|uxmESifhwuG "rmp&d,usrf;&if;oHk;usrf;ukd oif,lcJhonf/

    yp,mEk*[ &[ef;'g,um 'g,dumrrsm;1/ a':oef;a&T? a':vSvS vyGwvkyfawmifaus;&Gm2/ a':usifar urmvHk;ouFef;wkduf? vyGwmNrdKU3/ a':wifvS (om;) ukdoufEkdif+rwifwifvSrdom;pk?

    &wematmifouFef;wkduf4/ OD;ndK+a':oef;axG; usdefacsmif;&Gm5/ udkjrifhat;+rcifrmOD; vyGwvkyfawmifaus;&Gm6/ OD;wifjr+a':wifa&T "rif;acsmif;av;aus;&Gm

    7/ ukdvSaX;+rpef;pef;EGJU? "rif;acsmif;av;aus;&Gm8/ OD;cspfaysmh+a':csdK? a&ayghav;aus;&Gm9/ ukdausmfa0+rvSav;? a&ayghav;aus;&Gm10/ OD;wifarmifav;+a':vS&D? ausmufwef;av;&Gm11/ OD;ndK+a':wifvIdif? vyGwmNrdKU12/ OD;ukvm;+a':usifaxG;? vyGwmNrdKU13/ OD;vSarmif+ a':wif&Sdef? vyGwmNrdKU

  • 614/ OD;cifjrifh+a':cifndK? bmbluaz;? vyGwmNrdKU15/ OD;ausmfjrifh+a':&ifEGJU? "rif;acsmif;av;aus;&Gm16/ OD;cspfat;+a':Munfjrifh? "rif;acsmif;av;&Gm17/ OD;wif0if;+a':usifaiG? &efukefNrdKU18/ OD;oef;atmif+a':MunfvS? vyGwmNrdKU19/ a':odef;&D rdom;pk? vyGwmNrdKU20/ a':wifMunf? a':vSMunf? vyGwmNrdKU21/ OD;atmif0if;+a':eDeDaX; nDr rcifoef;qifh?

    vyGwmNrdKU22/ ukd&Sif+r&D&DMuL (a&Te'D)? vyGwmNrdKU

    omoemjyKjcif;ESifh y&[dwvkyfief;rsm;aqmif&Gufjcif;1/ 1357-ckESpfrS p vyGwmNrdKU ukd;e0if;y&d,wdpmoifwkdufukd y"meem,uwm0ef,l i,f?vwf?BuD;

    pm0grsm;ukd ykdYcsonf/2/ 1360-ckESpfrSp O,smOfajrukd tvSLcH&&SdNyD; v,fwD"r&dyfomukd zGifhvSpfonf/3/ 1373-ckESpfrSp wuodkvfwuf&efcufcJaom csKdUwJhEGrf;yg;aom ausmif;om; ausmif;olrsm;ukd axmufyHh&ef

    ynmyg&rDtzGJYukd zGJYpnf;wnfaxmifonf/4/ 1375-ckESpfwGif bkef;awmfBuD;oifynma&;ausmif; zGifhvSpfonf/5/ 1376-ckESpfwGif uvsmPum&D oDv&SifpmoifwkdufzGifhvSpf&ef Mo0g'p&d,tjzpf aqmif&Gufonf/6/ ESpfpOfESpfwkdif; aEG&moD,Ofaus;vdrmoifwef;ESifh uav;w&m;pcef;yGJrsm;ukd NrdKUay:ESifh aus;&GmtoD;oD;okdY

    MuGa&mufoifMum;ay;onf/7/ rdrdq&mt&if; rSefausmif;q&mawmfbk&m;BuD;\ Mo0g'cHausmif;wkduf aus;&GmtoD;oD; ausmif;aqmufjcif;?

    bk&m;wnfjcif;? w&m;pcef;rsm;zGifhvSpfjcif;vkyfief;rsm;ukd aqmif&Gufonf/

    a&SUqufvufaqmif&Guf&efESifh &nfrSef;csufrsm;1/ rdrdwkdYaus;&Gm 8-wef;atmifjrifNyD; (9^10)wef; wufa&mufoifMum;&ef aiGaMu;cufcJaom ausmif;om;

    ausmif;olrsm;ukd tcrJh abmf'gzGifh vufcHoifMum;ay;&ef/2/ ausmaxmufaemufcHr&Sd *dvmetzdk;tzGm;rsm;ukd vufcHapmifha&Smufa&;a*[mwpfck zGifhvSpfay;Ekdif&ef/

    23/ OD;odef;+a':pdefvIdif? vyGwmNrdKU24/ OD;usifvIdif+a':wif,Of? vyGwmNrdKU25/ OD;boGif+a':jr (orD;)a':nTefYnTefYoGif (ynma&;

    rSL;?Nidrf;)? vyGwmNrdKU26/ a':pef;jr rdom;pk? vyGwmNrdKU27/ OD;odef;nTefY+a':jrifhjrifh&D? vyGwmNrdKU28/ a':aX; (tokyfpHk)ESifh armifESrrsm;? vyGwmNrdKU29/ a':pef; (orD;)a':cifrm,Of? vyGwmNrdKU30/ OD;ukvm;+a':cifpdef 9-&yfuGuf? vyGwmNrdKU31/ ukdausmf0if;vIdif+ra0a0xkduf(a&Txkduf)? vyGwmNrdKU

  • 7vyGwmNrdKU udk;e0if;atmifcsrf;omapwDawmf (1292-1300)NyD;

    1/ armfuGef;a&Tpm? wnfapygom;? {&mwkdif;r? orkdif;ponfh? emr.rwdef? NrdKUykodrf\? *kPf&SdefjyefYvIdif;?awmifbufykdif;0,f? IUwkdif;om,m? vyGwmNrdKU? Zvmjrpf0dkif;? txufydkif;rSm? atmifcsrf;om[k? onmjyKvQuf?udk;&yfuGufonf? atmifcsufxifpGm? omoem\? csdefcgusajrmuf? tcga&muf? xGef;awmufzdkYyif? bk&m;&Sif\?*kPftiftcif;? udk;e0if;[k? jynfhwif;pkHaomf? apwDawmfudk? ax&farmfaAm"d? OD;aqmifbd? wynhf'g,um?apwemESihf? o'guHoifh? OD;pHjrifhESifh? xyfqifom? apwemrwGefY? a':aiGnTefYvnf;? twlwGJ? pdwfZGJnDxl;?orD;ESpfODyif? a':pdefwifESihf? a':pdef&Sifac:? orD;ESpfazmfvnf;? pkac:wGJ? a&mufqJaumZm? axmifhESpf&mrS?xyfcgudk;q,f? ESpfckwnf? xGef;pnfbkdY&,f? bk&m;i,fvnf;? u,fq,fEdkifjcif;? udk;e0if;[k? aqmifjcif;nDpGm?atmifcsrf;omac:? apwDawmfudk? wnfawmfrl&m? aAm"dausmif;q&mwkdY? aumif;pGmxGef;opf? wnfNyD;ESpfonf?a&mufopfaumZm? axmifhokH;&mjynfh? tcgae? rarhtyfpGm? atmifcJhygonf/

    b'EokeE aAm"dausmif;q&mawmf (1301-rS? 1302-xd) (2)ESpf

    2/ azmfnTef;aocsm? ae&mukd? aemifcgvlodkuf? rSwfrdvkdufzdkY? ausmif;wkdufwnf&m? csdefawmfomum;?q&mOD;okeE? bGJUrnf&onfh? vrf;jyocif? aAm"d&Sifyif? xyfwifapwem? bk&m;'g,umrsm;? xdkrdom;rS?

  • 8nTwfwGm;c,? awmif;yefMu? wnfMur,Gif;? udk;e0if;ajray:? ausmif;awmfjrwfudk? csdefaemfwGufppf? omoemhESpfaomf? ESpfaxmifausmf? pGef;aomfav;&m? &Spfq,fomvpf? okH;ckESpf\? xyfqifhaumZm? axmifhokH;&mjzpf?wpfckESpf0,f? wnfjzpfcJh&m? ausmif;0d[mudk? aqmufcgvSLMu? aumif;rIrQ? y&d0kPfyg? vSL'gef;ygonf/

    q&maAm"d? vSLcH&Sd? jrwfbdcsdefcg? axmifhokH;&mjynfh? tcgaeYu? rarhtyfpG? atmifajromrS? onmyGifhvif;?udk;e0if;ac:? apwDawmfudk? rSDac:om? ausmif;0d[mvnf;? awZmr,Gif;? udk;e0if;ausmif;? bGUJ&if;aumif;jzihf?atmifaMumif;xifcg? axmifhokH;&mjzpf? ESpfckESpfxd? aAm"dq&m? wnfcJhygonf/

    tcgwGufppf? omoemhESpfaomf? ESpfaxmifausmf? pGef;aomfav;&m? &Spfq,fomvpf? av;ckESpfxd?wnfjzpf&Sdonfh? aAm"dausmif;&Sif? ax&focifonf? Munfvif&TifNyHK;? oDwif;okH;? OD;qkH;q&m? ax&fr[mwnf;/

    b'Eynm&HoD\wynfhBuD; b'EOuHo-rS (1303-rS? 1305-xd) (3)ESpf?

    q&mawmfb'Eynm&HoD (1306-rS? 1328-xd) (22)ESpf?

    b'EynaZmw (1328-rS? 1344-xd) (16)ESpf/

    3/ ausmfxGef;ae&m? ausmif;wkdufwmudk? q&maAm"d? aeNyD;onhfaemuf? xyfapmihfa&SmufbkdY? avmufavmufvm;vm;? ausmif;wkduftm;vQif? tm;xm;avmufpGm? ax&foHCmudk? aocsmpDrH? ynmPfESifh? a0zefOD;aqmif?vyGwvkyfawmifu? rSefausmif;rSonf/ (OD;)ynm&HoD? bGJUrnfxif&Sm;? q&mawmftm;vQif? bk&m;e0if;? ausmif;e0if;udk? aumif;jcif;wifh&ef? tyfESHjyefonf/

    pGrf;rmefpkHnD? tnm&yfqDrS?

  • 9OD;OuHo rSefausmif;q&mawmf (1344-rS? 1345-xd) (1)ESpfapmihfa&Smuf/

    4/ awmfvGef;ax&m? jrwfq&mvnf;? omoemawmfa&;? t&SnfawG;onf? aemifa&;aemif&m? ausmif;wdkufwmwGuf? rsm;pGmtm;xm;? yk*dKvfrsm;rS? xif&Sm;OD;aqmif? vyGwvkyfawmifrS? (t&Sif)OuHo[k? emrbGJUac:?rSefausmif;qawmfonf? xifay:aeNyD;? rax&fBuD;rdkY? a0;eD;ae&m? tjzmjzmrS? 'g,umrsm;? wynhfom;wkdY?xif&Sm;pka0;? ausmif;wkdufa&;udk? pnf;a0;nDnm? rdrdwmudk? aocsmuse? &GufaqmifMubkdY? ,l&0efwm? ra&SmifcGmbJ?om,mapjcif;? udk;e0if;ausmif;? t&Snfaumif;? aemifaMumif;jrifhMum? wnfEkdif&mbkdY? jrwfpGmAk'? a[mnTefjycJh?"rjzmjzm? y&d,wfygrS? y#dygwfyg? rSefuefpGmjzifh? acrmpcef;? omoemyef;onf? &Tifvef;&SnfMum? wnfEdkifygaMumif;?o'gaumif;jzifh? rSefausmif;q&m? 'g,umESihf? aocsmuse? wdkifyifMu? rSxifvif;? udk;e0if;ausmif;?t&Snfaumif;bkdY? xyfavmif;Munfhtyf? y&d,wfausmif;? jzpfajrmufaMumif;udk? ausmif; quf&Sd? rsm;wynhfrS?OD;0deE? om&bGJU&Sd? wynfhonf? wwfodvdrm? pGrf;Edkif&m[k? tcgrqdkif;? Mucwf0kdif;ac:? EdkifiHausmfonfh?pmawmfoif&m? ausmif;wkdufwmrS? pmcswpfOD;? atmifjrifxl;rkdY? yJcl;NrdKUr? xifu&onfh? ]]aZ,srked}}? bGJUrnf&Sdonfh?jrwfbdausmif;wGif? ausmif;xkdifyifwnf;/

    tvsifrqdkif;? tac:ckdif;? rSef;wdkif;aocsm? vyGwmNrdKU? awZmyGifhvif;? udk;e0if;ausmif;? tcgaumif;wGif?raESmif;rMum? a&mufcJhygonf/

    b'E0deEom& (1345-rS? 1357-xd) (12)ESpf/

    5/ ausmfvGef;{&m? vyGwmNrdKU? csdefcgaumif;wGif? a&mufaMumif;yifwnf;? t&Sif0deE? om&uvnf;?omoemhrsufESm? axmufIUcgjzihf? i,frS&if;csm? rSefausmif;q&m\? Mo0g'pum;? ry,f&Sm;bJ? ckoGm;ae&m?yJcl;rSm\? aZ,srked? Xme&SdrS? jrwfbd0d[m? vyGwmNrdKU? tcgMuvsif;? udk;e0if;odkY?

  • 10

    rsm;vS'g,um? nDnGwfpGmjzifh? obmyGifhvif;? udk;e0if;\? aqmifjcif;nDrIU? omoemjyK[k? wGif;rIYr,Gif;?jrwftoif;udk? aumif;jcif;nDpGm? wnfaxmifygonf? qufcge0if;? atmifjrifjcif;udk? aumif;jcif;pkHpGm? ausmif;wkdufwmwGuf? q&m0deEom&? OD;aqmifjywkdif;? cgrqdkif;bJ? rSefwdkif;atmifcg? ausmif;wkdufwmudk? csdefcg(q,fESpf)?OD;aqmifjzpf? xGef;opfapom;? &GufaqmifoGm;onf? a&mufjim;aumZm? axmifokH;&mrS? pGef;cgig;q,f? (cGefESpf)0,fwGif? 0ifhx,fwifh

  • 11

    a&T&wk armfuGef;ausmufpm

    vyGwmNrdKY? udk;e0if;ausmif;ordkif;

    aZ,swk oAr*Fvm=atmiftwdwfjzm atmifMobmtcg omoemESpf(2483)? aumZmou&mZf(1301)ck? c&pfESpf (1939)ck aAm"dausmif;q&mawmf b'EokeEonf OD;pHjrifh+a':aiGnTefU orD;-a':pdefwif?a':pdef&SifwdkY aqmufvkyfvSL'gef;tyfaom ausmif;aqmifESihfy&d0kPfudk tvSLcHawmfrlonf/ udk;e0if;apwDudktrSDjyK udk;e0if;ausmif;[ktrnfwGifonf/ udk;e0if;atmifcsrf;omapwDawmfudk 1292-ckESpf (bk&m;uav;i,fi,f? udk;awmifjynfhwnf? i,fomi,f? u,fq,frnfhbk&m;? "mwfaumvD 300-jynfhrSm? zl;Mutrsm;)twdwfwabmift& wnfxm;ylaZmfonf/

    ausmif;xkdiftpOftquf/

    1/ b'EokeE (1301 rS? 1302 xd)/

    2/ b'Eynm&HoD (1306 rS? 1328 xd)/

    3/ b'EynmaZmw (1328 rS? 1344 xd)/

    q&mawmfBuD;rsm;onf udk;e0if;omoemomru vyGwmNrdKU? omoemordkif; xif&Sm;aom q&mawmfrsm;jzpfMuonf/ udk;e0if;ausmif;rS udk;e0if;y&d,wdpmoifwdkufopfodkY b'EOuHo rSefausmif;q&mawmfonfudk;e0if;ausmif;wdkufudk 1344-ckESpf wm0ef,l&aomtcg q&m-'um qE&SdcJhonfhtwdkif; pmoifwkdufzGifhvSpf&ef wynfhjzpfaom b'E0deEom& (tpdk;&"rmp&d,)tm; wm0efay; 1345-ckESpf? wefcl;vjynfhausmf4-&ufaeY r*Fvmtcsdef NrdKUe,foHCem,uOu|q&mawmf b'Eukovmpm&ESifh oHCmawmfrsm;? tmPmydkiftzGJUtpnf;rsm;? NrdKUrd^ NrdKUzrsm;? wynhf'g,um^'g,dumrrsm; wufa&mufzGifhvSpfonf/ oHCm 13-yg;jzifhpwifoDwif;okH;aom pmoifwdkufESihftwl udk;e0if;omoemjyK toif;BuD;vnf; ay:xGef;cJhonf/

    1/ od&Dr*Fvmausmif;aqmif (1301)/2/ oDv0daom"eDodrf (1302)/3/ opfom;"rmkHawmfBuD; okH;aqmifom&SdcJhonf/

    pmoifwdkufzGifhvSpfNyD;aemuf-

    4/ edrdwmkHausmif;aqmif (1347)/5/ a&csKd;aqmif (1347)/6/ a&T&wkausmif;aqmif (1348)/7/ abmfMunf"rmkH (1349)/8/ ausmif;0ifrkcfOD;ESifh ewfvrf;rBuD; (1351)/9/ aomufa&avSmifuef;BuD; (1351)/

    10/ bwomvmaqmif (1353)/ taqmuftOD;wdkYudk csJUaqmufvkyfcJhonf/ 0gqdkoHCmvnf; 75-yg;txd wdk;wufvmonf/

    Z

  • 12

    ESpf(50)jynfh a&T&wkordkif;usOf;b'E0deEom&ESifh udk;e0if;omoemjyKtoif;BuD;wkdY udk;e0if;ausmif;ESpf(50)jynfh a&T&wkyGJjyKvkyfa&;

    twGuf (1347)ckESpfup aqmif&GufoifhonfwkdYudk BudKwifaqmif&GufcJhonf/ aqmif&GufrI txdkuftavsmufNyD;pD;aomtcg udk;e0if;omoemjyKtoif;BuD;ESihf NrdKUe,foHCem,uq&mawmfrsm; tmPmydkiftzGJUtpnf;rsm;?NrdKUrd^ NrdKUzrsm;ESihf tBudrfBudrf ndEIdif;csuft& ESpf(50)jynfh a&T&wkyGJudk (1353)ck? aESmif;wefcl;vqef;(3)&ufrS(7)&uf? (5-4-92) rS (9-4-92)aeYtxd 5-&ufwdkif usif;y&ef owfrSwfcJhonf/ a&T&wkyGJudk vyGwmwpfNrdKUe,fvkH;\ tiftm;udk&,l&ef &ufuGuf 10-ck? aus;&Gmtkyfpk 50-wdkYudk pDrHcsufcs tvSLawmfaiGaumufcH&efudkvnf; owfrSwfcJhonf/

    a&T&wkyGJ atmifjrifpGm usif;yEdkifa&;twGuf tzGJUtpnf;rsm;/

    (u) Mo0g'q&mawmfrsm;

    1/ b'EOuHo? rSefausmif;q&mawmf/

    2/ b'EaEmbmo? Ou|? NrdKUe,foHCem,utzGJU aAm"dausmif;/

    3/ b'Eomoe? (A[kd0efaqmif) usKdufxD;kd;ausmif;/

    4/ b'Eukrm&? tusKd;awmfaqmif? NrdKUe,foHCem,utzGJU? uHhaumfausmif;/

    5/ b'EawZmeE0Ho? wGJ^tusKd;awmfaqmif NrdKUe,foHCem,utzGJU acgif;awmfBuD;ausmif;/

    6/ b'EP? NrdKUOD;ausmif;/

    7/ b'Eom*&? txufausmif;/

    8/ b'EPdE? o&ufawmausmif;/

    9/ b'EEu? omoaem',ausmif;/

    10/ b'EoD&dEmpm&? a0VK0wDur|mef;wdkuf? ajrmif;jr/

    (c) em,uvlBuD;rsm;

    1/ AdkvfrI;0if;aqG (Ou| r.0.w)/

    2/ AdkvfrI;jrifharmif

    (tNidrf;pm;? Ou| p.x.w)/

    3/ OD;nTefYarmif/

    4/ OD;jr/

    5/ OD;usKH;/

    6/ OD;xif

  • 13

    (*) a&T&wkusif;ya&; OD;pD;aumfrwDrsm;-

    1/ OD;vS&D (taxGaxGOD;pD;rI;) Ou|/

    2/ OD;vSarmif 'k^Ou|-1/

    3/ OD;cif 'k^Ou|-2/

    4/ OD;jrifhEG,f (NrdKUe,fomoema&;OD;pD;rI;)

    'k^ Ou|-3/5/ OD;0ifMunf twGif;a&;rI;-1/

    6/ OD;pkd;jrihf twGif;a&;rI;-2/

    7/ OD;uH0if; wGJ^twGif;a&;rI;-1/

    8/ OD;ausmfat; wGJ^twGif;a&;rI;-2/

    (C) tzGJU0ifrsm;-

    1/ OD;jrodef;/

    2/ OD;wifvIdif/

    3/ OD;jrifhat;/

    4/ OD;ukvm;/

    5/ OD;tkef;wif/

    6/ OD;odef;jrifh/

    7/ OD;pHjrifh/

    8/ OD;oef;0if;/

    9/ OD;oef;pdef/

    10/ OD;odef;0if;/

    11/ OD;vSoef;/

    12/ OD;oef;aqmif/

    13/ OD;ausmfpdef/

    14/ OD;wifMunf/

    15/ OD;AkdvfcsKyf/

    16/ OD;apm/

    17/ OD;atmifoef;/

    18/ OD;pkd;wifh/

    19/ a':usifar (urmvkH;)/

    20/ a':vSMunf/

    21/ a':vSMunf (uGrf;)/

    22/ a':ao;ao;/

    23/ a':vS&D

    wdkYESihf qyfaumfrwD (11)zGJUudk zGJUpnf;cJhonf/

    xdkqyfaumfrwDwdkY\ tm;oGefcGefpdkuf BudK;yrf;aqmif&Gufcsuft& a&pBudK? jrif;NcH? yJcl;? &efukef?ajrmif;jr? rtlyif? vyGwmNrdKUe,fwdkYrS tvSLawmfaiG574667d^usyf aumufcH&&SdcJhonf/ xkdwGif(9)&yfuGufrS 46170d^ usyf? ukudKtkyfpkrS 42350d^usyf? ukefoG,fv,f,mrS 23270d^ usyf trsm;qkH;vSL'gef;yg0ifonf/

    a&T&wkyGJtwGuf BudKwifjyifqifcsuf

    a&S;OD;pGm a&T&wkEId;aqmf qdkif;bkwf 2-ck?NrdKUwGif; pkdufxl;jcif;/ a&T&wkpmaqmif? a&T&wkvufqGJtdwf? a&T&wktrSwftom; &ifxkd;wHqdyf?ajreef;r@yf? yef;r@yf? qifjzLawmf? rkcfOD; 2-ck? a&T&wkusif;y&m abmfMunf"rmkHawmfBuD;udktcrf;tem;BuD;tjzpf jyifqifjcif;? bk&m;vrf;urf;em;vrf; 0J,mbufwdkY omoemhtvH 100-ausmf pdkufxljcif;? ausmif;rsufESmpmbuf omoemhtvHrsm; pdkufxljcif;? vQpfppfrD;rsm; wyfqifjcif;wkdYudk pDpOfaqmif&Gufxm;onf/

    a&T&wkyGJ NcdrfhNcdrfhoJ

    5-4-92-&ufaeY eHeuf 10-em&D r*Fvmtcsdef'kwd,rkcfOD;a&SU a&T&wkzGifhyGJ tcrf;tem;BuD;udka&T&wk usif;ya&; aumfrwDvlBuD;rif;rsm;?em,u vlBuD;rif;rsm;? NrdKUol^ om;rsm;? txu(1)

  • 14

    q&m^q&mrrsm;? ausmif;ol^ om;rsm;/ ukuKdaus;&Gmtkyfpk tvSL&Sifrsm; NcH&Hvsuf em,uvlBuD; OD;nTefYarmifu zJBudK;jzwf zGifhvSpfay;cJhonf/

    zGifhyGJaeYrSp 5-&ufwkdifwkdif atmifcsrf;omapwDawmfjrwftm; yef;r@yfjzifh ylaZmfjcif;?b'EoH0&? b'E*Erm aomwkZet&SifjrwfESpfyg;rS yd#utm*kHjyefqkd ylaZmfjcif;? yifhoHCm(250)ESihf ausmif;wkduf&Sd oHCmawmf t&SifjrwfwdkYtm; tmkHqGrf;? aeYqGrf; qufuyfvSL'gef;jcif;?{nfhy&dowfwdkYtm;vnf; xrif;auR;jcif;? npOfr*Fvmqdkif;awmfjzifhvnf;aumif;? AGD'D,kdjzihfvnf;aumif; azsmfajz{nfh cHjcif;? 8-4-92-&ufaeYaeYvnf 2-em&Dtcsdef a'0g0if;? &mZm0if; cif;{nfhy&dowfwpfaxmifausmfwkdYu vSLzG,fypnf;rsm;udkifaqmifNyD; rBuHKpzl;xl;uJpGm vSnfhvnfyGJusif;yonf/

    9-4-92-&ufaeY 12-em&DtcsdefwdwdjyKorQ'ge tpkpkwkdYudk a&pufoGef;cs om"ktEkarm"em ac:qkdNyD; yifhoHCmESihf ausmif;wdkuf&SdoHCmawmfwdkYtm; (850)usyfwef vSLzG,fypnf;rsm;udk qufuyfvSL'gef;jcif;? aiGqGrf;avmif;vSLjcif;wkdYjzihf a&T&wkyGJBuD;udk atmifjrifpGm usif;yNyD;pD;onf/

    yGJawmfusif;yonfh tpDtpOftm;vkH;udk tprStqkH;xd AGD'D,kdum; ig;acGjzihf pdef&wk taxmuftul jzpfap&ef rSwfwrf;wifxm;aMumif; ausmufpm a&;xkd;tyfownf;/

    {&m0wDwkdif;a'oBuD; vyGwmckdif vyGwmNrdKU

    udk;e0if;y&d,wdpmoifwkdufopf (32)jynhftxdrf;trSwf

    *kPfjyKa&;pyf ylaZmftyfaom &Spfq,fay:aw;xyf

    {&ma0qm a&ZvmcwJh?a&Twme*& a&Turf;ajc?

    ajrr[myxAsm ab;bsrf;aoGw,f?at;csrf;e,fajr ac:wGifom;?

    udk;e0if;wkdufopfy&d,wfwnfvQif?

    y#dywfrSDusifhw&m;wnfvdrfhwum;?ESpfaygif;a&wGuf EIH;cs,fvSpfazmf?

    okH;q,fESpfaomf a&mufvm;jim;?

    bkef;toG,foG,f jzpfay:awmuf

  • 15

    EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf(&efukef)

    Ak'a'oemjyefYyGm;a&;ynmXme

    enf;jyq&mawmf

    b'ErmC0 \ axkywdq&mawmfb'ErmC0udk rauG;wdkif;a'oBuD;? a&pBudKNrdKUe,f? acsmif;awmifbufaus;&Gmae crnf;awmf

    OD;Munfcif+r,fawmfa':jrifhoef;wdkYrS 1338-ckESpf? oDwif;uRwfvqkwf 14-&uf? (21-10-1976)Mumoyaw;aeYwGif rD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlonf/ arG;csif; 7-a,muf&Sd&mwGif yxrqkH;aom om;&wemjzpfonf/

    q&mawmfonf a&pBudKNrdKUe,f? oJtif;aus;&Gm jrifxifausmif;q&mawmmf b'ENEd, r[max&fjrwfudk OyZm,fjyK a&pBudKNrdKUe,f? acsmif;awmifbufaus;&Gmae crnf;awmf OD;Munfcif+r,fawmfa':jrifhoef;wdkY\ yp,mEk*[udkcH,lNyD; &SifomraPtjzpfodkY a&muf&SdcJhonf/ bGJUawmfrSm &SifrmC0 jzpfonf/q&mawmfonf 1358-ckESpf? e,kefvqef;2-&uf? (18-5-1996) paeaeY? eHeuf ( 8 )em&D ( 2 )rdepftcsdefwGif{&m0wDwdkif;a'oBuD;? ajrmif;jrNrdKUe,f? uRef;awm&yfuGuf? a0VK0wDur|mef;ausmif; c@odrf ajrmif;jrNrdKUe,f?uRef;awm&yfuGuf? a0VK0wDur|mef;ausmif;wdkuf q&mawmf b'Eod&dEmpm& r[max&fjrwfudk OyZm,fjyK&efukefwdkif;a'oBuD;? A[ef;NrdKe,f? q&mpH&yfuGuf OD;armif&D+ a':oZifOD;rdom;pkwdkY\ yp,mEk*[ukdcH,lNyD; jrihfjrwfaom &[ef;tjzpfodkY a&muf&SdcJhonf/

    q&mawmfonf rauG;wkdif;a'oBuD;? a&pBudKNrdKUe,f? oJtif;&Gm jrifxifausmif;wdkufq&mawmfb'ENEd,? vyGwmNrdKU? udk;e0if;y&d,wdpmoifwdkufq&mawmf b'E0deEom&? pmcsb'EumkPdu?b'E0dpm&? ajrmif;jrNrdKU? a0VK0wDur|mef;ausmif;wdkufq&mawmf b'EoD&dEmpm&? A[ef;NrdKUe,f?ajcmufxyfBuD;bk&m;BuD;wdkuf &wem"rmHkausmif;q&mawmf b'EtmpdP? EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuokdvf(&efukef)rS ygarmucsKyfq&mawmf? 'kwd, ygarmucsKyfq&mawmf? ygarmuXmerSL; q&mawmfrsm;?uxdue,a'ouq&mawmfrsm;? jyify ynm&Sifq&mBuD;rsm;xH ynmqnf;yl;oif,lcJhygonf/ EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf(&efukef)rS omoewuoDv"rmp&d, B.A (Buddhism) bGJU? omoewuoDvr[m"rmp&d, M.A (Buddhism) bGJUwdkYudk &&SdcJhonf/

    q&mawmfonf "ry'*gxm(29)avhvmjcif; ("rmp&d,bGJY,lpmwrf;)? uHudkPfESihfjzwfrS edAmef&r,f?Pfryg&if uHujc,fvS,foGm;vdrfhr,f(r[m"rmp&d,pkaygif;pmwrf;)? orwdpufav;yg;ESihfavmuBuD;yGm;a&;(r[m"rmp&d,bGJU,lusrf;)wdkYudk a&;om;jyKpkcJhonf/

    ,cktcg EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf(&efukef) Ak'a'oemjyefYyGm;a&;ynmXme 26-9-2003ckESpf rS pwif e,a'ou(enf;jy)wm0ef? weoFm&Dwdkif;0dZmv,ausmif;aqmif taqmifrSL;wm0efwdkYudkxrf;aqmifum aEG&moD,Ofaus;vdrmoifwef;rsm;ydkYcsay;jcif;? awmifwef;omoemjyKoifwef;rsm; ydkYcsay;jcif;paom Ak'jrwfpGm omoemawmf oefY&Sif;wnfwHh jyefYyGm;a&;twGuf omoemjyKukodkvfxl;udk qnf;yl;jyKvkyftm;xkwfaqmif&Gufvsuf&Sdonf/

    *kPfjyKylaZmfcH oHCmawmf

  • 16

    t&SifZdEkw&axkywdtusOf;

    t&SifZdEkw&udk rauG;wkdif;? a&pBudKNrdKUe,f? eef;OD;aus;&Gm? crnf;awmf OD;atmifMunf(c)OD;zkd;Munf+r,fawmfa':aqGwkdYrS 1346-ckESpf? 0gacgifvjynfhausmf (10)&uf? t*FgaeYwGif zGm;jrifaom wwd,ajrmufom;&wemjzpfygonf/

    1359-ckESpf? wydkYwGJvqef; (7)&ufaeYwGif rdbESpfyg;\ yp,mEk*[udk cH,lum &SifomraPtjzpfodkY a&muf&SdcJhygonf/

    t&SifZdEkw&onf 1366-ckESpf? uqkefvqef; (6)&uf? eHeuf (9)em&D? (30)rdepf? (15)puefYtcsdefwGif {&m0wDwkdif;? vyGwmNrdKUe,f? trSwf(9)&yfuGuf? bk&m;vrf;? udk;e0if;y&d,wdpmoifwkdufo'r0dvmodeDodrf b'EEmp&d,r[max&fudk OyZsm,fjyK {&m0wDwdkif;? vyGwmNrdKUe,f? trSwf(9)&yfuGuf? bk&m;vrf;ae OD;odef;0if; + a':pef;jrifh(c)a':csKd orD; rwifpkvwf rdom;pkwkdY\ yp,mEk*[udkcH,lum jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfodkY a&muf&SdcJhygonf/

    t&SifZdEkw&onf rauG;wkdif; a&pBudKNrdKUe,f eef;OD;tkyfpk oJtif;aus;&Gm jrifxifausmif;q&mawmfb'ENEd,? {&m0wDwdkif; vyGwmNrdKU udk;e0if;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EEmp&d,ESifh pmcsq&mawmfrsm;? {&m0wDwdkif; ajrmif;jrNrdKU tmZmenfy&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EumkPdu? &Srf;jynfe,fawmif;ydkif; awmifBuD;NrdKU odrfawmify&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EqEm"duESifh pmcsq&mawmfrsm;?rEav;wkdif; rw&mNrdKU &efuif;rpkd;&drfwkdufopfy&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EpEmod&Dbd0Ho/ &efukefwdkif;r&rf;ukef;NrdKUe,f EdkifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf (&efukef)rS ygarmucsKyfq&mawmf XmerSL;q&mawmfe,a'ouq&mawmfrsm;ESihf jyifyynm&Sifq&m BuD;rsm;xHrS yd#uwfpmayrsm;oif,lcJhNyD; omoe"Z"rmp&d,?omoewuoDv"rmp&d, B.A (Buddhism) bGJYwkdYukd &&SdcJhygonf/

    EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuokdvf(&efukef)rS omoemwuoDv"rmp&d, pwkwESpfatmifjrifNyD;csif;jynfe,f? uefyufvufNrdKUe,f? at;acsmif;omoemjyKXmewGif omoemhwm0efrsm;ukd (2)ESpfxrf;aqmifcJhNyD;,cktcg oD&dvuFmEkdifiH? ukdvHbkdNrdKU Kelaniya University ynmoif,lvsuf&Sdygonf/

    *kPfjyKylaZmfcH oHCmawmf

  • 17

    t&Sif*kP0EaxkywdtusOf;

    t&Sif*kP0Eukd {&m0wDwdkif;a'oBuD;? vyGwmcdkif? vyGwmNrdKUe,f? *kHnif;wef;aus;&Gmtkyfpk?ESmacgif;aygufaus;&Gm crnf;awmfOD;vSaX;+ r,fawmfa':oefat;wdkYrS 1349-ckESpf? 0gacgifvqef; (2)&uf?wevFmaeYwGif rD;&SL;oefYpifzGm;jrifawmfrlonf/

    1357-ckESpf? wefcl;vqkwf(11)&ufaeYwGif rdbESpfyg;\yp,mEk*[udkcH,lum vdyfopfaus;&Gm?aZmwdumkHausmif;wkdufq&mawmf b'Et*Pudk OyZsm,fjyK &SifomraPtjzpfodkY a&mufawmfrlygonf/

    1369-ckESpf? waygif;vqef; (15)&ufaeY? eHeuf (8)em&D? (30)rD;epftcsdefwGif weoFm&Dwkdif;a'o BuD;? xm;0,fckdif? NrdwfNrdKUae udkrdk;olatmif+rrLNzdK;wkdY\ yp,mEk*[udkcH,lNyD; uHomausmif;q&mawmfudk OyZsm,fjyK jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfodkY a&mufawmfrlygonf/

    t&Sif*kP0Eonf udk;e0if;y&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EEmp&d,ESifh pmcsq&mawmfrsm;?awmif BuD;NrdKU odrfawmfy&d,wdpmoifwkdufq&mawmf b'EqEm"duESifh pmcsq&mawmfrsm;xHrSyd#uwfpmayrsm;oif,l cJhNyD; ]0de,0d'l}bGJU? omoe"Z"rmp&d,bGJUwkdYukd &&SdcJhygonf/

    ,cktcg awmifBuD;NrdKU odrfawmify&d,wdpmoifwkdufwGif txufwef;pmayrsm;udk avhvmvdkufpm;&ifpm0grsm;ydkYcsum omoemjyKvkyfief;rsm;udk aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/

    *kPfjyKylaZmfcH oHCmawmf

  • 18

  • 19

    odrSwfp&m NrdKUa&Twm&SmazGpkpnf;wifjyol Nidrf;pdk;OD;

    yx0D0iftaetxm;wnfae&m

    vyGwmNrdKUe,fonf ajrmufvwDusK(15)'D*&D(44)rdepf(33)puefYrS(16)'D*&D(23)rdepftxdESihfta&SUavmifwDusK(94)'D*&D(33)rdepfrS(95)'D*&D(9)rdepfwGif wnf&Sdygonf/

    e,ferdwf

    vyGwmNrdKUe,fonf {&m0wDwdkif;twGif;wnf&SdNyD; wnfae&me,ferdwfrSm ajrmufbufwGif ajrmif;jrNrdKUe,f?ta&SUajrmufbufwGif 0g;c,frNrdKUe,f? armfvNrdKifuRef;NrdKUe,f? ta&SUbufwGif bdkuav;NrdKUe,f? awmifbufwGifuyvDyifv,f? taemufbufwGif iykawmNrdKUe,fwdkYESihf qufpyfvsuf&Sdonf/ vyGwmNrdKUe,fonf ajrmif;jrNrdKUe,fESihf(26)rdkif? 0g;c,frNrdKUe,fESihf(12)rdkif? armfvNrdKifuRef;NrdKUe,fESifh(16)rdkif? bkduav;NrdKUe,fESihf(28)rdkif?iykawmNrdKUe,fESihf(20)rdkifcefYrQ qufpyfvsuf&SdNyD; yifv,furf;kd;wef;rS rdkif(40)cefYrQ &Sdygonf/

    tus,ft0ef;

    vyGwmNrdKUe,fonf {&d,mpwk&ef;rdkifaygif;(1058.322)&Sdonf/ vyGwmNrdKUe,f\ {&d,m{urSm(677326){u&Sdonf/ vyGwmNrdKUudk (1)rS(9)&yfuGuftxd e,fajr{&d,m (1.03)pwk&ef;rdkif? (661.769){ucefYjzpfonf/

    ajrrsufESmoGifjyifESihfa&qif;

    vyGwmNrdKUe,fwpfNrdKUvkH;onf ajrjyefYvGifjyifydkif;rsm;yg0ifonf/ yifv,fa&rsufESmjyif\ ay(50)atmufwGifwnf&Sdojzihf ajredrfhajrjyefYjzpfonf/ jrpfacsmif;rsm; tvGefrsm;NyD; jrpfcGJaygif;rsm;pGm tcsif;csif; cGJjzmpD;qif;MuojzihfuRef;rsm;ozG,f wnf&Sdaeonf/ t"dujrpfrsm;rSm vyGwmNrdKUe,f ta&SUrS taemufodkY tpOftvdkuf {&m0wDjrpf?aomif'ljrpf? jyefravmhjrpf? a&G;jrpfESihf ou,faomifjrpfwdkY jzpfonf/ jyefravmh (Pyamalaw river)jrpftrnfonfrGefbmom pum;jzpfonf/ ]]vIdif;BuD;aomjrpf}}[k t"dyg,f&onf/

  • 20

    ausmuftrsKd;tpm;ESifh wGif;xGufypnf;jrpfacsmif;rsm;rS tenfydkYcsrIESihf yifv,fjyif\ tenfydkYcsaom tenfusausmufrsm;jzihf wnfaqmuf

    xm;aom blrdaA'taetxm;&Sdonf/ odkYjzpf oufaESmif;uyf\ tDdkZif;uyf,k*fu ay:aygufcJhaomavmif;&SnfausmufpOfpkudk awGU&onf/

    &moDOwk(u) tylcsdef

    vyGwmNrdKUonf ysrf;rQtylcsdef(86.4)'D*&Dzm&if[kduf&Sdonf/ rwf? {NyDvwGif tjrihfqkH;tylcsdef (96'D*&D? 97 'D*&D? 98 'D*&D? 99 'D*&Dzm&if[dkufrS 102 'D*&Dzm&if[dkuf) txdjrihfwufNyD;? 'DZifbmvwGif(55)'D*&Dzm&if[dkuf&Sdonf/rdk;a&csdef

    1981-wGif rdk;a&csdefpkpkaygif;(161.24)vufr? (123)&uf&Gmonf/1982-wGif rdk;a&csdefpkpkaygif;(140.48)vufr? 112-&uf&Gmonf/1983-wGif rdk;a&csdefpkpkaygif;(138.33)vufr?(130)&uf&Gmonf/1984-wGif rdk;a&csdefpkpkaygif;(120.49)vufr? (123)&uf &Gmonf/ESpfpOfysrf;rQ (140)vufr &Gmonf/ &GmoGef;aom&ufysrf;rQ (120)&uf&Sdonf/trsm;tm;jzihf arv(15)&ufrS

    (20)&uftwGif; rkd;NzdKifNzdKifuswwfNyD; arvrS pufwifbmvukeftxd rdk;rsm;rsm;&GmoGef;onf/ atmufwdkbmvESihfEkd0ifbmvwdkYwGif rdk;&Gm&ufenf;NyD; r&Gmonfhtcgrsm;yif &Sdwwfonf/

    obm0aygufyifvyGwmNrdKUe,fonf tylydkif;rkwfokH&moDOwkwGif usa&mufojzihf tylydkif;rkwfokefopfawmrsm; tjzpf

    tif? unif? ydEJzdk? opfwdk? u&Spf? axmufMuefU? ysOf;r? xdef? opf,m? ysOf;uwdk;? uHaumf? ppf? ydawmuf?rusnf;? ukudkponfwdkY aygufa&mufonf/ 'Da&awmtjzpf uepdk? uefYbvm? AsL;? r'r? oa&m? jrif;u?ojAK? oifaygif;ponfwdkYaygufa&mufonf/ tdrfokH; awmxGuftyifrsm;rSm "rif;EG,f? oif? oaygh?"edponfwdkYESihftjcm;csKHyifrsm;rSm iSufusD;awmif? c&m ponfwdkYjzpfonf/ aq;0g;tjzpf awma&Smuf? bkr&mZm?aMumifyef;? uaZmif;BuD;? bkrodrf? awmawmifeHBuD;? eEGif;cg;? qifwkH;rEG,fponfwdkY aygufa&mufonf/

    awGU&Sd&aomow0grsm;vyGwmNrdKUe,ftwGif;&Sd opfawmBudK;0kdif;rsm;wGif '&,f? acsi,f? qwf? *sD? arsmuf? awm0ufponfh

    awmaumifrsm;ESihf a>rtrsKd;rsKd;? iSuftrsKd;rsKd;? ykpGef? rdausmif;ponfha&csKda&iefae ow0gtrsKd;rsKd;wdkYudk awGY&Sd&onf/

    vyGwmNrdKUe,f ordkif;tusOf;jrefrmEkdifiHwGif rGefwd? rGefp? rGefn[l rGefokH;&yf&SdcJhonf/ rGefbk&ifr &Sifapmyk(1452-71)onf

    &efolrsm;\ tE&m,frS wdrf;a&Smif&if; vyGwmNrdKwnfae&modkYa&muf&SdNyD; ydkwdk;wufvmonfh&GmBuD; jzpfvmcJhonf/

  • 21

    awm&ausmif;twGif;&Sd bk&m;okH;ql? bk&m;BuD;ukef;bk&m;? &efuif;awmifbk&m;wdkYrSm rGefbk&ifrBuD; &Sifapmyk\tquftEG,frsm; wnfxm;udk;uG,fcJhMuonf[k Mum;odcJh&ygonf/ bk&ifrBuD;onf ykodrfNrdKUodkY jyefvnfqefwufcJhaomtcg aus;uRefrsm;jzpfMuonfh zdk;jrausmf? zdk;vSausmf? zkd;bausmf? zkd;rif;ausmfwdkY usef&pfcJhonf/,if;wdkYaexdkifaom&yfuGufudk ausmfav;ausmf[k wGifcJhonf/ vyGwm&Gmudk ,ckawm&ausmif;teD;&Sdbk&m;okH;qlt&yfu pwifwnfcJhonf[k ,l&onf/ vGefcJhaom ESpfaygif;(60)cefYu bk&m;okH;qludk odkufq&mrsm;uwl;azmfaomtcg rGefausmufpmrsm;awGY&aomfvnf; txdef;todrf;r&Sd aysmufysufoGm;NyD;jzpfonf/vyGwm&Gmonf rGefrsm;wnfcJhaom &Gmjzpfonf[k ,lq&ef&Sdayonf/]]vyGwf}}[laompum;rSm rGefbmom]]vywf}}\ yk'fysufjzpf ]]jrpfESpfoG,fudk qufoG,fxm;aoma&ausmf}}[k t"dyg,f&onf/ rGefbmom]]wm}}[laompum;rSm jrefrmvdk]]xef;}}jzpfavonf/ xkdpum;ESpf&yfudk aygif;&aomf ]]xef;yif a&ausmf}}(ac:)]]vyGwm}}[laom AsKywfonf ,kwd&Sdonf/

    vyGwmtaemufbuf (4)rdkifcefYtuGmwGif vyGwvkyf(a&S;tac:)vyGw&kyf&Gm&Sdonf/ vyGwmESihfvyGwvkyfMum;wGif &Sifapmykwnfxm;onf[kqdkaom bk&m;BuD;ukef;jynfvkH;csrf;om apwDawmfBuD; wpfql&Sdonf/ZrL'DyOaqmif;usrf;pmwrf;wGif yr0wDjzpfta&SUbufudk ajrmif;jre,f? taemufbufudk ykodrfe,f[kjrefrmrif;rsm;tqufqufowfrSwfaMumif;qdkonf/ vyGwmonf yr0wDESihfqufoG,faom ou,faomif\ ta&SUbufusojzihf jrefrmrif;rsm;vufxufuyif ajrmif;jrNrdKUe,fxJwGif yg0ifcJhonf/ 1852-ck NAdwdoQwdkY jrefrmEkdifiHatmufydkif;odrf;aomtcg vyGwm&Gmonf ajrmif;jrNrdKUe,fxJwGif tusKH;0if ykodrfc&dkifwGif yg0ifonf/ajrmif;jrc&dkif[k zGJYpnf;aomtcg vyGwm&Gmonf ajrmif;jrNrdKUtydkifjzpfvmonf/ (1892-93)ckESpf twGif;vyGwm&Gmajrudk pwifowfrSwfonf/

    vyGwmNrdKUonf rlvu qm;csufaom&Gmuav;wrQomjzpfonf/ qm;csufvkyfief;ESihf,SOfa&vkyfief;vkyfMuojzihf ig;ydvkyfief;vnf; BuD;us,fvmonf/ 1869-ckESpf pl;tuf (Suez) wl;ajrmif;vrf;zGihfaomtcg pyg;pkdufysKd;a&;udk csJUxGifvkyfudkifvmonf/ (1914-18) yxrurmppf twGif;wGif pyg;pdkufysKd;a&;txl;wdk;wufzGYHNzdK;vmonf/

    vyGwmNrdKYe,f1917-ck? atmufwdkbmv(23)aeYpGJyg taxGaxGXme trdefYaMumfjimpmtrSwf(315)t& vyGwmudk

    ajrmif;jrNrdKUe,frSxkwfvyGwmNrdKUe,f[k owfrSwfcJhonf/ 1918-ck? 'DZifbmv(27)&uf? aeYpGJyg tcGefawmfXmetrdefYaMumfjimpmtrSwf(127)t& ajrmif;jrNrdKU ta&;ydkifrpwma*stufpfzmeDb,f vufxufwGif ]]vyGwm}}&Gmudk]]vyGwm}}NrdKU[k aMumjimonf/ NrdKUwnfpu tus,ft0ef;rSm(0.09)pwk&ef;rdkif&Sdonf/ 1921-ckwGifaus;&Gmudk,fydkiftkyfcsKyfa&;tufOya't& vyGwmaps;? aq;&kH? pmoifausmif;wdkYudk ajrmif;jrc&dkifaumifpDESihfausmif;bkwftzGJUu tkyfcsKyfonf/ 1925-ckESpfwGif NrdKUe,f&kH;udk aqmufvkyfNyD;pD;onf/ 1948-ckESpf?NrdKUajrjyefvnfowfrSwf&m (0.73)pwk&ef;rdkif jzpfvmonf/vyGwmNrdKUudk aAm"drP&yfuGuf? eEmaZ,s&yfuGuf?oD&dr*Fvm&yfuGuf? ok'e&yfuGuf? aZ,sbkrd&yfuGuf? &wemoD&d&yfuGuf? pEmoD&d&yfuGuf? NrdKUacsmif;&yfuGuf?rEk&yfuGuf? okcAv&yfuGuf? atmifcsrf;om&yfuGuf? wvdkif;acsmif;&yfuGuf? tued|&yfuGuf? pnfyifom&yfuGuf? a0[ydKvf&yfuGuf? pdw0HoD&yfuGuf[l &yfuGuf(16)&yfuGuf owfrSwfcJhonf/(30.12.72)aeY

  • 22

    jynfxJa&;ESihf omoema&;0efBuD;Xme trdefYaMumfjimjzihf &yfuGuf(9)ck? aus;&Gmtkyfpk(50)? &G,fi,faygif;(395)&Gmyg0ifaom]]vyGwmNrdKUe,f}}[k owfrSwfcJhonf/ (7.1282)aeY jynfxJa&;ESihfomoema&;0efBuD;Xme\trdefYaMumfjimpmt& vyGwmNrdKUudk pnfyifom,ma&;e,fajr (Municipality)tjzpfjzihf vsmxm;owfrSwfNyD;(1)rS(9)&yfuGuftxd e,fajr{&d,m(1.03)pwk&ef;rdkif?(661.769){u owfrSwfonf/

    aus;&Gmtkyfpk(50)rSm (1)uu&ef? (2) uaZmif;? (3)unifukef;? (4)ukudK? (5)uefYbvm? (6)uefbuf?(7)ausmufarSmf? (8)uRef;acsmif;? (9)BuD;acsmif;? (10)MuLawm? (11)Budrfukef;BuD;? (12)BudrfuGif;? (13)*efYtdwf?(14)*kHnif;wef;? (15)pvlqdyf? (16)qm;usif;? (17)qm;csuf? (18)qifajc&m? (19)anmifacsmif;? (20)anmifvef;?(21)anmifvdef? (22)w,fyifudkif;? (23)wyfuGif;? (24)xif;ykHuGif;? (25)"edqdyf? (26)yufNyJ? (27)jyifpvl?(28)jyiftvef;? (29)zsmvdyf? (30)bDwGwf? (31)ab;ayguf? (32)bdk;jynfh? (33)bdkif;a'gifhacsmif;? (34)armifi,f?(35)jrpfBuD;bdk;? (36)jrpfayguf? (37)a&wGif;ukef;? (38)a&wGif;qdyf? (39)a&G;? (40)a&Smfacsmif;?(41)vyGwvkyf(awmif)? (42)vyGwvkyf(ajrmuf)? (43)vIdif;bkef;? (44)trwf? (49)tv,fa&ausmf?(50)tkef;wyifwdkY jzpfMuonf/

    1948-ckESpfu &yfuGuf (10)ck? a&qdkifukef;? opfykwf? bdkukef;? Zif&TJtkyfpk[l &yfuGufaus;&Gmtkyfpkwdk;csJUzGJUpnf;&ef wifjyxm;vsuf&Sdygonf/

    e,fcsJUqefYusifa&;ESifh qdk&S,fvpfBudK;yrf;rI

    1938-ckESpfwGif vyGwmNrdKU wdkYArmtpnf;t&kH;0if ocifrsm;taejzihf pwifzGJYpnf;vsuf e,fcsJUqefYusifa&;?zufqpfwGef;vSefa&;wdkYwGif yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/ ocifausmf (wdkYArmtpnf;tkH;Ou|)? ocifbkd;&ef(twGif;a&;rSL;)?ocifxif;0def? ocifpdrf;? ocifatmifwif? ocifarmifarmif? ocifbdk;OD;? ocifarmifvS? ocifbvS? ocif[efodef;tp&Sdaom ocifrsm;yg0ifaqmif&GufcJhMuonf/ (1942-ckESpf) t*Fvdyfe,fcsJUudk awmfvSef&mwGif yg0ifcJhNyD;*syef0ifvmonfh tcsdefwGif wdkYArmtpnf;tkH;rsm;rSm tzGJUrsm;cGJ awmfvSefcJhMuonf/ 1943-ckESpfwGifta&SUtm&Swdkuf vli,frsm;tpnf;tkH;wGif Ou|tjzpf ocifausmf? *sDautdkif0efxrf;wyfwGif ocifbvS?ocifodef;armif? ocifbtkef;ESihf OD;bnGefUponfwdkYu wm0efcGJa0aqmif&GufcJhMuonf/ 1945-ckESpf? {NyD(6)&ufaeYwGif zufqpf*syefawmfvSefa&;wdkufyGJ0if ocif(18)OD;wdkYudk *syefppfAdkvf rpwm[Dwdkrmu zrf;qD;NyD;ajrmif;jraxmifwGif csKyfaESmifxm;um 1945-ckESpf? arv (6)&ufaeYwGif owfypfcJhMuonf/ ocifacgif;aqmiftmZmenf(18)OD;rSm-

    1/ ocifausmf(wdkYArmtpnf;tkH;Ou|)2/ ocifxif;0def(tm&Svli,fOu|)3/ ocifpHwif(tm&Svli,f'kOu|)4/ OD;bNidrf;(tm&Sv,fi,fb@ma&;rSL;)5/ ocifwifwif6/ ocifarmifarmif7/ ocifbvS8/ ocifbtkef;

  • 23

    9/ ocif[efwif(tm&Smvli,f)10/ ocifbkHuif;(c)cspfvGif11/ ocifq&modef;armif12/ ocifq&mOD;om[ef(tm&Svli,f)13/ tbq&mcif14/ pufydkifOD;bpdef15/ ocifarmifvS16/ ocif[efodef;17/ ocifcspfnGefU18/ ocifatmifwifwdkYjzpfMuonf/

    1946-ckESpf t*Fvdyfjyef0ifvmcsdef vyGwmNrdKUwGif zqyv uGefjrLepfygwDtzGJUrsm; ay:aygufvmcJhNyD;zqyvtzGJUwGif Ou| OD;wifvS? twGif;a&;rSL;OD;cifarmifwdkYrS aqmif&GufcJhonf/ uGefjrLepfygwDwGif OD;cspfNrdKif?OD;wifjrwdkYu OD;aqmifNyD; awmifolv,form;or*tzGJUudkvnf; zGJYpnf;cJhonf/ 1947-ckESpfwGif vli,ftpnf;tkH;udk Ou|OD;bdk;usifyg0ifaomtzGJUjzihf jyefvnf zGJUpnf;vIyf&Sm;cJhonf/ jynfolU&JabmfygwDudk cdkifwm0efcHtjzpfOD;oef;armif? OD;ausmfodef;? OD;rsKd;nGefUOD;? OD;eDvm(c)OD;rsKd;wif? OD;bvSodef;? OD;vSodef;? AkdvfaersKd;? OD;pHjrihfwdkYjzihfzGJUpnf;vIyf&Sm;cJhygonf/

    AkdvfcsKyfatmifqef; bdvyfwGif vGwfvyfa&;awmif;qkdoGm;pOf &Srf;jynfe,fudk,fpm;vS,f tcsKdUu AkdvfcsKyfonf &Srf;jynfe,fudk,fpm;vS,fr[kwf[k bdvyfodkY aMu;eef;ydkYcJhonfudk vyGwmNrdKUe,f jynfolU&Jabmf ygwDonfrcHr&yfEkdifjzpf ]]e,fcsJUawmfvSefa&;}} wGif yg0ifcJhMuonf/ AkdvfcsKyfatmifqef;usqkH;NyD;aemuf 1948 vGwfvyfa&;&NyD;onfESihf jynfolU&JabmfygwD? uGefjrLepfygwDwdkY awmcdkcJhMuonf/

    xkdpOfrSp vyGwmNrdKUe,frS a&mifpkHaomif;usef;olrsm;\ vTrf;rdk;rIaMumihf at;csrf;om,m wnfNidrfrIr&SdbJteufa&mife,fajrjzpfcJhonf/ 1948 vGwfvyfa&;&NyD;aemuf zqyvtzGJUwGif Ou|OD;wifvS? twGif;a&;rSL;OD;cifarmifwdkYu aqmif&GufcJhMuNyD; 1958-ckESpfwGif wnfNrJ? oefY&Sif;[l zqyvESpfjcrf;uGJcsdefwGif wnfNrJzqyvOu|OD;jrxGef;? twGif;a&;rSL; OD;at;armifav;wdkY aqmuf&GufcJhMuonf/ 1960-jynfhESpf yxrtzGJUwGif NrdKUe,fOu|OD;at;armifav;? twGif;a&;rSL; OD;xGef;atmifwdkY aqmif&GufcJhMuonf/

    xif&Sm;aom bk&m;? ykxdk;? apwD? ausmif;vyGwmNrdKUESihf vyGwvkyfMum; &SifapmykwnfcJhonfqdkaom apwDawmfBuD;jzpfonfh ]]bk&m;BuD;ukef;

    bk&m;}}? vyGwmNrdKUay:wGif ousrm&Zdef qkawmif;jynhfbk&m;? av;rsufESmapwD? cav;bk&m;(c)aerif;wif-vrif;wifbk&m;? oydwfBudKapwD? a':tkef;apwD? a*gif;awmfBuD;bk&m;? pufawmf&mausmif;0if;xJ&Sd pufawmf&m?wm0wombk&m;? atmifawmfrlapwD? awmausmif;a&SU&Sd aMu;oGef;r[mjrwfrkedbk&m;? &Sifomavsmif;bk&m;?usKdufxD;dk;ykHapwDawmf? txufpufawmf&m? atmufpufawmf&m? odMum;bk&m;? urmat;apwD? vyGwvkyf(ajrmuf)&efuif;awmifapwD? OuH'Dwdkufbk&m;? qm;usif;ausmufqif;wkbk&m;? yudwfuav; ausmufqif;wkbk&m;?bdkif;a'gifhacsmif;apwDawmf? jyefravmhjrpfurf;ZD;jzL&Gm&Sdbk&m;? ausmufarSmfapwDawmfwdkYonf xif&Sm;onf/

  • 24

    av;xyfpmoifwdkuf? awmausmif;? ur|mef;ausmif;? aAm"dausmif;? uHhaumfausmif;? 0g;ausmif;?o&ufawmpmoifwdkuf? usKdufxD;dk;ausmif;? NrdKUOD;ausmif;? udk;e0if;ausmif;? cgawmrSDausmif;? rif;ausmif;?eE0efausmif;ponfwdkYonf xif&Sm;onf/

    0g;ausmif;wGif ygVdausmufpm(4)csyf? yudwfuav;wGif.......aZ,swk? wihfwdk;usufoa&? jrihfNzdK;a0om;?y&arOD;aoQmif? ig;rm&fatmifonf? okH;axmifxuf0uf? udavcufudk? r*f0ZD&m? Pfr[mjzihf?vSefumjzKwfy,f.....tpcsDaom OD;i,f&m\ uwyknarmfuGef;pm ausmufpmwpfcsyf&Sdonf/vyGwmNrdKU&JUordkif;udk uRefawmfodrDoavmuf-

    1/ vyGwmNrdKUtxu aiG&wkr*Zif;(1975)2/ pmwwfajrmufa&;vIyf&Sm;rI trSwfw&vyGwmr*Zif;(1982)3/ vyGwmNrdKUrSwfwrf;(1985)4/ {&m0wDwkdif;r*Zif;(1985)5/ vyGwmNrdKUrSwfwrf;-vufESdyfpufrl(1994)wdkYrSm awGU&SdcJhygonf/vyGwmNrdKUordkif;jzpf&yfawGudk azmfjy&mrSm wpfckeJUwpfck ul;,lazmfjyxm;wJh tcsuftvufawG[m

    wlnDaeygw,f/ ukd;um;rIawGtaeeJU OD;boef;\ ausmif;okH;jrefrm&mZ0if? jrefrmhpG,fpkHusrf; twGJ-11(1970)ckESpf?yxrykHESdyfjcif; pwmawGudk tokH;jyKcJhaMumif; awGU&ygonf/ ,ckazmfjyxm;aom ordkif;rSwfwrf;rSm vyGwmNrdKUrSwfwrf;(1985)rS jzpfygonf/ (ul;,lay;aom roufxm;udkvnf; txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif; rSwfwrf;jyKygonf/)

    xkdrSwfwrf;wGif yg0ifaom tcsuftvufrsm;rSm ,ckxufwdkif jyifqifjznhfpGufjcif;rsm; tjyKvkyfEkdifao;wmawGY&ygonf/ acwfESihftnD trSefodkY csOf;uyfEkdifaomenf;vrf;rsm;udk tokH;jyKNyD; ESpftvdkufrSwfwrf;rsm;xGuf&SdEkdifrSom ydkrdkaumif;rGefjynfhpkHaom vyGwmNrdKU&JU rSwfwrf;rsm; xGufay:vmr,fvdkU ,kHMunfaerdygonf/

    vyGwmNrdKUe,fonf 2008-ckESpf? em*pfrkefwdkif;'Pfudkvnf; BuKHcJh&aomaMumihf tajymif;tvJrsm;[mydkrdkaernf[kvnf; ,lqrdygonf/ ordkif;rSmawGU&aom rGefbk&ifr &Sifapmyk&JU toufrSmyif uGJvGJrI&SdaeovdkvlOD;a&? obm0aygufyif? awGU&SdEkdifonfh wd&pmefrStp tajymif;tvJrsm;pGm &SdaeNyDjzpfygonf/acwfawGvnf;ajymif;vJcJhNyDrdkU acwfESihftnD ordkif;rsm;ESifhnDnGwfaom vyGwmNrdKU rSwfwrf;ay:aygufa&;twGuf wm0ef&Sdolrsm;?0efxrf;tzGJUtpnf;rsm;ESihftwl pkaygif;taumiftxnfazmfEkdifMuap&ef arQmfvihfygonf/ xif&Sm;aombk&m;ordkif;rsm;(Oyrm-atmifawmfrlapwDawmf? qkawmif;jynhfbk&m;BuD;? oydwfBudKapwDawmf? bk&m;BuD;ukef;apwDawmfponfjzihf? aus;&Gmrsm;\ ordkif;rSwfwrf;rsm;)udkyg vufvSrf;rDoavmuf taxmuftxm;cdkifvkHpGmjznhfqnf;jyKpkoGm;Mu&r,fvdkY ,lqaerdygonf/

    &SmazGpkpnf;wifjyol = Nidrf;pdk;OD;

    (2014-ckESpf vyGwmNrdKU? jrwfq&mylaZmfyGJtrSwfw&r*Zif;rS)

  • 25

    t*Fgudk;0 cGJa0jy

    e0*Ak'0peH? e0*owKomoeHwdkYygaom e0*Fyk'fudk udk;e0if;[k bmomjyefEdkifvdrfhrnf xifygonf/vlUavmurSm ukd;e0if;qkdaompum;onf tvGeftokH;wGifus,faom pum;jzpfygonf/ okdYaomf jrefrmtbd"mefazmfjywmrawGU&yg/ &Sdapawmh ygVdt&Sd e0*Fyk'fudk pDppfMunfhMupkdU../

    e0*F (e) (e0+t*F)/ (1)/ udk;yg;aomt*Fg? t*Fgudk;yg;/ (2)/ udk;yg;aomt*Fg&Sdaom? t*Fgudk;yg;&Sdaom/

    t*Fgudk;yg;[lonf- okwfa*,sa0,smu&P*gxmO'gewd0kwuZmwutAKw"ra0'v[laom bk&m;&Sif\tqkH;tr (yd#uwfawmf\ t*Fgjzpfonf/ (r[m,metvdkrI okwa*,s0smu&P*gxmO'ge(t0'ge)wd0kwu(ed'ge0Jyk,)Zmwu(Oya'")tAKw"r [k t*Fg(12)yg;jzpfonf? ,if;okdYjzpfaMumif;udk tbdor,mvHu&mavmuusrf; jyqdkxm;onfrSm-

    ]]olBuH a*,sH 0smu&PH? *gaxm'ge 0'geurf/

    wd0kwuH ed'geH? 0JykvsH p o Zmwurf/

    Oya' a*g'Kxm "rf? 'Gg'*g* 'H0p}}/

    (wdyd#u ygVd+jrefrm tbd"mef? twGJ (10) pmrsufESm-454)/

    t*Fgudk;ck tus,fIU

    t*Fgukd;ckwdkYwGif---

    1/ a*,spaom emrnfxl;&Edkifaom jrwfpGmbk&m;\ pum;awmfonf (yg&daooenf;tm;jzihf) okwrnfygonf/ Obawm0dbif;? plVeda'o? r[meda'o? plV0*? r[m0*? cEu? okwedygwfyg0ifaomr*Fvokwf? &weokwf? emvuokwf? tjcm;okwftrnf&aom bk&m;pum;awmfudk ]okw}rnf\ [lodxkduf\/

    2/ &Gwfqdkxkdufaom (&Gwfqkdaumif;aom) *gxmonf a*,srnf\/ xkd*gxmyg&Sdaom pkPd,ESihfwuGjzpfaomokwfonf a*,sm t twd[laom o'y0wedrdwfaMumifh a*,srnf\/ tvkH;pkHvnf;

  • 26

    jzpfaom *gxmESihfwuGjzpfaom pkPd,okwfudk ]a*,s}[l odxkduf\/ txl;tm;jzihf oH,kwedum,fo*gxm0*ftm;vkH;udk ]a*,s}[l odxdkuf\/

    3/ ]uwar "rm ukovm}ponfjzihf ykpmxkwf tajzygaom jrwfpGmbk&m;pum;awmfonfa0,smu&Prnf\/ tbd"rmyd#utm;vkH;? *gxm;r&Sdaomokwf? tjcm;t*Fg(8)yg;wdkY jzihf rodrf;,ltyfaombk&m;pum;awmfudk ]a0,smu&P}[l odxdkuf\/

    4/ oDqdktyf (&Gwfzwftyf)aomaMumifh *gxmrnfygonf/ tEk|Kb ponfwkdY\ tjym;tm;jzihf&aohwkdYjzpfaptyfaom av;yg'? ajcmufyg'&Sdaom pum;rsKd;jzpfygonf/ wenf;tm;jzifh vdrmxufjrwfaomolonf &SnfpGmaomtoHjzifh &GufqdktyfaomaMumihf *gxmrnfygonf/ wenf;tm;jzifh teufudkjywwfaomaMumihf*gxmrnfygonf/

    "ry'? ax&*gxm? ax&D*gxm? okwedygwfxnfhu okwftrnf&Sdaom pkPd,rzuf 0wK*gxmoufoufwdkYudk ]*gxm}[l odxdkuf\/ okwedygwf? yg&m,e0*f\ ed'gef;udk o*Fg,emwifaomtcgxkdykpmwdkYjzpfay:vmykH 0wKudk t&SiftmeEmjytyfaom *gxmwkdYjzpfygonf/

    5/ 0rf;ajrmufawmfrlvS pdwfwGif;rSm jzpfay:vmaom *gxmwkdYudk (pdwfrSydkvQH tefxGufvmouJhodkY)EIwfawmfjzihf usL;&ifhaomtcg ]O'gef;}[kac:&onf/ Oyrmtm;jzihf qDonf csifcGufrSydkvQH tjyifokdYxGufaomtcg]t0aoou}[k ac:ouJhokdYvnf;aumif;? BuD;pGmaom rkd;&Gmojzifh uefrS vQHxGufvmaoma&ukd ]ra[mC}[kac:ouJhokdYvnf;aumif;wnf;/

    6/ 0kwaSwH b*0awm 0kwH t&[wm okwfudk jrwfpGmbk&m; a[mMum;tyfNyD;? t&[H*kPf&Sifa[mMum;tyfNyD;[laom enf;tm;jzihfjzpfaom (112)okwfwdkYudk wd0kwf[l odxkduf\? wd0kwH-[ko*Fg,emwifpOfu qkdtyf? emrnfwyfaomaMumihf ]wd0kwu}trnf&onf[k (oD-#Dopf)qdk\? wd0kwft|uxmq&mvnf; trdefU&Sd\/

    7/ jzpfbl;aom a&S;pGJaetyfaom jrwfpGmbk&m;\ a&S;tusihfudk a[mjywwfaomaMumihf Zmwurnfygonf/ tyPuZmwftp&Sdaom ig;&mhig;q,faomZmwfudk ]Zmwu}[l odxdkuf\/ Zmwfawmfig;&mhig;q,f[kqkdaomfvnf; ig;&mhav;q,fhckESpfZmwfom&Sd\? ac:rSwf vG,fapjcif;iSg tenf;i,f vdkonfudkrajymyavmuf[k oabmxm; ig;&mhig;q,f[kqdkygonf/

    8/ rjzpfpbl; xl;qef;aomoabm (*kPf)udk a[mtyfaomaMumifh tAKw"rrnfygonf)/ pwma&mar bdua0 tp&d,m tAKwm"rm tmeaE? ('D?2?119/ tH? 1?448)? &[ef;wdkY tmeEm rjzpfbl;NrJjzpfaomav;yg;aomtHhzG,f*kPfwkdYonf &Sdukef\/ ('D-jref?2?139? tH-jref?1?461)? tp&Sdaomenf;jzihfjzpfaom tp&d,tAKw"rESifhpyf,SOfaom okweftm;vkH;wdkYudkvnf; ]tAKw"r}[l odxkduf\/

    9/ Pf? ESpfoufjcif;udkrSDaomokwfonf a0'vrnf\/ plVa0'vokwf? r[ma0'vokwf? orm'd|dokwf? ouyOokwf? ocFg&bmZeD,okwf? r[mykProkwf tp&Sdaom ESpfouf0rf;ajrmufjcif; (yDwdaomre)udk && ar;tyfaom okweftm;vkH;wkdYudkvnf; ]a0'v}[l odxdkuf\/ odkYvQif bk&m;pum;awmftm;vkH;onfvnf; t*FgwdkY\tjym;tm;jzihf udk;yg;tjym; &Sdygonf/

  • 27

    t*Fgudk;csuf ra&m,Suf

    yd#uwfokH;oG,f edum,fig;&yf t*Fgudk;yg;wdkYudk t|uxmvm rSwfwrf;omr&Sdygu t*Fgwpfckcsif;cGJjcm; a&wGufEdkifzdkY rvG,fulygacs? okdYaomf yd#uwfyifv,frSm t*Fgudk;yg;wkdYum; wpfyg;ESihfwpfyg; ra&mr,SufbJ oD;jcm;pDwnfvsufom &SdMuygonf/ &SdMuykHum;- (1) okwtrnf\ omrnjzpfjcif;? (2) a*,spaomtrnfwdkY\ o'y0wedrdwf&Sdaom 0daootrnfrsm;jzpfjcif;? (3) r*Fvokwpaomtrnf\ txifkVSDtrnfjzpfjcif;? (4) *gxmESihfwuG[laompum;t& *gxmcsnf;jzpfaom r*FvokwfponfwkdY a*,sodkYryg0ifEdkifjcif;?(5) Obawm0dbif;vm *gxmwdkYonf ZmwfawmfrSjzpf Zmwuyg0ifNyD;jzpfjcif; taMumif;rsm;aMumihfokwpaom t*Fgudk;yg;wkdY onf wpfyg;ESihfwpfyg; ra&mr,SufbJ oD;jcm;pDwnfvsufom &SdMujcif;jzpfygonf/

    t*Fgudk;oG,f vkdufemzG,f

    jrwfpGmbk&m;a[mMum;tyfaom okwefw&m;awmfrsm; oif,ljcif; ]y&d,wf}ESifhpyf t*Fgudk;yg;udkom jyqdkawmfrlonf/ jrwfpGmbk&m;zefqif;tyfaom w&m;NrdKUawmf t*Fgudk;yg;wdkYudk w&m;obif(w&m;kH;awmf)[k t&SifOygvduavQmufxm;\/ w&m;obif (w&m;kH;awmf)[lonf tqkH;trrsKd;pkHwkdY\wnf&mbk&m;pum;awmf[k t|uxmq&mzGifhjyonf/ tuREkfyfwdkYonf t*Fgudk;yg; (udk;e0if;)w&m;wdkYudk oifvnf;oif,l?usihfvnf;usifhrS oDvokw= tusifhtMum;tjrif ESpfyg;wdkYjzihf csD;rGrf;xkdufolawG jzpfMuayvdrfhrnf/ t*Fgudk;yg;(udk;e0if;)w&m;wkdYESifhpyf oif,ljcif;rsm;ol? odapjcif;rsm;ol? &GwftHh(o&Zsm,f)jcif;rsm;ol? BuHpnfjcif; ]0dwuf}rsm;olwdkY rjzpfoifhMuyg/ w&m;ESifhaeavh&Sdolom jzpfoifhMuygonf/

    "r0d[m&DokwfwdkY jrwfpGmbk&m; rdefYqdkxm;onfrSm- ]&[ef; igbk&m;onf oifMum;jcif;rsm;oludka[mNyD;NyD? olwpfyg;wkdYtm; odapjcif;rsm;oludk a[mNyD;NyD? &GwftH(o&Zsm,f)jcif;rsm;oludk a[mNyD;NyD? BuHpnfjcif;]0dwuf}rsm;oludk a[mNyD;NyD? w&m;ESifhaeavh&Sdoludk a[mNyD;NyD}/

    ]&[ef;- tpD;tyGm;udk &Smavh&Sd oem;apmihfa&SmufwwfwJh q&mjzpfaom igonf wynfhwdkYtm;oem;apmihfa&SmufrIudk taMumif;jyK oifwdkYtwGuf tJ'DjyKzG,fudk igjyKNyD;NyD? 'D[mawGum;-opfyif&if;wdkYwnf;?'D[mawG[mum; qdwfNidrf&m t&yfwdkYyifwnf;}?

    }&[ef;-uyfIUMuavmh? rarhravsmhMuukefvifh? aemufrS(tm;rxkwfvdkuf&vdkY) aemifwwpfzef ylyefjcif;rjzpfMuapukefvifh? 'D[mum;- oifwdkYtm; igwkdY&JU tqkH;tryifwnf;}../

    1/ omoemwGif;? udk;e0if;? ax&frif; vGwfkH;awmf/2/ oifMuusihfMu? wlpkHrQ? Ak' csD;rGrf;aomf/

    3/ qdyfNidrft&yf? wdkYcsOf;uyf? IrSwfMupkdYaemf/

    a0VK0wD-&[ef;awmf

  • 28

    yxro*Fg,emwif&jcif;taMumif;

    jrwfpGmbk&m; y&dedAmefpHawmfrlNyD;onfhaemuf t&Sifr[muyrax&fOD;aqmif yxro*Fg,emwifawmfrlcJhMuonf/ xdkodkY o*Fg,emwif&jcif;taMumif;udk &Smppfaomf t&Sifr[muy\ tBuHawmfESpfcsufay:wGif tajccHcJhonf/ yxrtBuHawmfrSm--=

    ]],kwfrmaom&[ef;qdk;wdkYonf yg0pe (jrwfaompum;awmf=jrwfpGmbk&m;\w&m;awmf) onf twDwowKu (q&mr&Sd)[k rSwfxifNyD; toif;tyif;& tkyfpkzGJUrdonf&Sdaomf y&d,wfy#dywf y#da0"[laomo'rokH;jzm omoemuG,f&m\/ odkYaomf "r0de, (okwftbd"rm0denf;)onf vZDyk*KdvfwkdYoEmef wnf&Sdaeao;vQif twDwowKu yg0pe (q&mr&Sdawmhonfhpum;awmf) rjzpf? tewDwowKu yg0pe (q&m&Sdao;onfhpum;awmf)om jzpfayOD;rnf/ jrwfpGmbk&m;onfvnf;-

    ]]a,m acg ye tmeE r,m "arm p 0dea,m p a'odawm? ynawm? aom a0g rrpa,eowm/

    tmeEm..igbk&m;onf "r0de,udk a[mMum;ynwfawmfrltyfNyD? xkd"r0de,onf igbk&m;vGefaomtcg oifwkdY\q&mjzpfvdrfhrnf}[k a[mawmfrlxm;onf/ xkdUaMumihf igonf o*Fg,emwifonf&Sdaomfomoemt&SnfcHh wnfwHh&m\}}[k BuHawmfrlcJhygonf/

    xdkokdYBuHpnfawmfrljzpfonfrSmvnf; jrwfpGmbk&m; y&dedAmefpHawmfrlNyD;ptcsdef idka

  • 29

    t&Sifr[muy\ 'kwd,tBuHawmfrSm]]xkdYtjyif jrwfpGmbk&m;onf ighudk ]uy...oifonf ig\ydkufqHavsmf yhHokulouFef;awmfwkdYudkaqmifEkdifoavm}[k rdefYawmfrl ouFef; wlaomokH;aqmifjcif;jzifhvnf;aumif;? ]&[ef;wdkY... igbk&m;onf 0wKudavom ESpfjzmaomumrwdkYrS uif;qdwfyXrpsmefokdYa&muf aeEkdifawmfrlouJhokdY uyonfvnf; aeEkdif\}ponfjzihf ormywf 9-yg;?tbdnmOf 6-yg;[laom Ow&drEk"r udk,fawmfESihfxyfwlxyfrQ xm;awmfrljcif;jzifhvnf;aumif; csD;ajrmufawmfrltyfNyD/ igonf o*Fg,emwifjcif;rSwpfyg;a

  • 30

    vjynfhausmf 5-&ufaeY pwifcJhonf/

    o*Fg,emwifykH

    o*Fg,emwif&ef pka0;aomtcg t&SiftmeEmvnf; &[EmjzpfaeNyDjzpfonf/ "rESihf 0de,wGifrnfonfukd a&S;OD;pGmwifoifhonfudk qkH;jzwfMuonf/]]0denf;onf omoem\touf? 0denf;wnfvQifomoemwnfrSmyJ}}[k o*Fg,emwifrax&fwdkY wnDwnGwfwnf; rdefUqkdum oabmwlnDcJhMuonf/ okdYjzifh0denf;ukd a&S;OD;pGm o*Fg,emwifcJhMuonf/

    t&Sifr[muyrax&fu ykpu(ar;jref;ol)tjzpf aqmif&Guf 0denf;{w'*f& t&SifOygvdu0dZu(ajzqdkol)tjzpf aqmif&Gufonf/ ykpujzpfolu 0denf;udk ar;awmhrnfjzpfaMumif; oHCmawmftm; wfxm;odaponf/ 0dZuuvnf; xkdenf;twl odaponf/ xdkYaemuf ykpujzpfolu yxryg&mZdu\ 0wK? ed'gef;? yk*Kdvf? ynwf? tEkynwf?tmywd? temywdwkdYudk tpOftwdkif; ar;awmfrlonf/0dZujzpfoluvnf; ar;wdkif;yif ajzqdkawmfrlonf/

    xdkYaemuf r[m0dbif;(bduK0dbif;)udk yg&mZdu 4-yg;? oHCm'dodof 13-yg;? ted,w2-yg;ed*dygpdwf 30? ok'ygpdwf 92-yg;? yg#da'oeD4-yg;? aocd,75-yg;? t"du&P7-yg;wdkYjzihf ydkif;jcm;um o*Fg,emwifawmfrlcJhMuonf/ bduKeD0dbif;udkvnf; yg&mZdu 8-yg;? oHCma'odof 17-yg;?ed*dygpdwf-30? ok'ygpdwf 166-yg;? yg#da'oeD8-yg;? aocd, -75 yg;? t"du&P 7-yg;wdkYjzihfydkif;jcm;um o*Fg,emwifcJhMuonf/ enf;jzihf 0denf;yd#uwpfckvkH;udk t&Sifr[muyuar; t&SifOygvdu ajzqdkNyD; olUtpkESihfol tkyfpkydkif;jcm; owfrSwfcJhMuonf/ tar;tajztqkH; oHCmawmfwdkYuo*Fg,emwifxm;NyD;onfhtwdkif; &GwfyGm; oZm,fawmfrlcJhMuonf/

    xdkYaemuf "rudk o*Fg,emwifMuonf/

    ykpuonf t&Sifr[muyyifjzpfonf/ 0dZuum; t&SiftmeEmwnf;/ ykpuum; a&S;enf;wloHCmawmftm; wfxm;odap jA[Zmvokwf?omrnzvokwfwdkYrS pwifum edum,fig;&yfvkH;ed'gef;? yk*dKvf? 0wKwdkYudk ar;awmfrlonf/ 0dZuuvnf; ar;wdkif;yif ajzqdkawmfrlonf/ edum,fig;&yfum; 'DCedum,f? rZdredum,f? oH,kwedum,f?t*kFw&edum,f? ck'uedum,fwdkY jzpfonf/ xkdwGifck'uedum,f usefedum,fav;&yfudkxm; Ak'0pejrwfpGmbk&m;pum;awmftm;vkH; yg0ifonf/ xkdYaMumihfedum,ftm;jzihfwGufvQif ck'uedum,ftwGif;rS 0denf;ukdom t&SifOygvdu ajzqdkcJh&NyD; usefedum,ftm;vkH;udk t&SiftmeEmu ajzqdkawmfrlcJh&ayonf/ a&SU0denf;yd#uo*Fg,emwifykHudk axmufvQif "rudk o*Fg,emwif&m edum,fig;&yfydkif;jcm;owfrSwf o*Fg,emwif[ef&Sdonf/ tqkH;rSm o*Fg,emwifxm;NyD;onfhtwdkif; oHCmawmfwdkY pkaygif;&GwfyGm; o&Zm,fawmfrlcJhMurnfrSmvnf; rvGJay/

    Ak'0pecGJa0ykH

    Ak'0peudk cGJa0vQif t&[wzdkvf[laom0drkwd&otm;jzifhum; 1-yg;omjzpfonf/ "r0de,tm;jzifhwGufvQif 2-yg;jzpfonf/ yxrAk'0pe?'kwd,Ak'0pe? wwd,Ak'0petm;jzihfum; 3-yg;jzpfonf/ 0de,yd#u? okwEyd#u? tbd"ryd#utm;jzihfvnf; 3-yg;yifjzpfonf/ okw? a*,s? a0,smu&P? *gxm? O'ge? wd0kwu? Zmwu? tAKw"r? a0'v[laom t*Fgtm;jzihfum; 9-wefjzpfonf/"ruEmtm;jzihfum; &Spfaomif;av;axmifjzpfonf/

    yd#uokH;ykHwGif0de,yd#uonf tmPma'oemrnf\/ okwEyd#uonf a0g[m&a'oem rnf\/tbd"ryd#uonf y&rwa'oemrnf\/ omoemtaejzihfwGufvQif 0de,yd#uonf ,xmy&m"omoemrnf\/ okwEyd#uonf ,xmEkavmr

  • 31

    omoemrnf\/ tbd"ryd#uonf ,xm"r omoemrnf\/ uxmtaetm;jzihfwGufvQifum; 0de,yd#uonf oH0&moH0&uxmrnf\/ okwEyd#uonf'd|deda0Xeuxmrnf\/ tbd"ryd#uonf emrlyy&dap'uxmrnf\/

    xkdYtjyif 0de,yd#u t"doDvodumudk txl;tm;jzihf a[mawmfrl\/ okwEyd#u t"dpdwodumudktxl;tm;jzifh a[mawmfrl\/ tbd"ryd#u t"dynmodumudk txl;tm;jzifh a[mawmfrl\/ y[meftm;jzihf0de,yd#u 0Dwdury[mef? w'*Fy[mef? 'kp&dwoHudavoy[mefwdkYudk a[mawmfrlonf/ okwEyd#u y&d,k|mey[mef? 0durey[mef? wPSmoHudavoy[mefwkdYudk a[mawmfrl\/ tbd"ryd#u tEko,y[mef? orkap'y[mef? 'd|doHudavoy[mef wkdYudka[mawmf rlonf/

    xkdYjyif yd#uokH;ykHwGif wpfykHwpfykH "r\eufeJjcif;? tw\eufeJjcif;? a'oem\eufeJjcif;?y#da0'\eufeJjcif;[laom eufeJjcif;av;rsKd;vnf;&Sd\/xdkwGif "r[lonf ygVdawmfjzpfonf/ tw[lonfygVdawmf\teufjzpfonf/ a'oem[lonfum;pdwfawmfjzihf ra[mrD ydkif;jcm;rSwfom;tyfaom ygVdudkEIwf>rufa[mawmfrljcif;yifjzpfonf/ y#da0"[lonfum; ygVd"r? ygVd"r\teufwkdYudk razmufrjyefrSefuefpGmodjcif; jzpfonf/

    y&d,wd 3-rsKd;

    yd#uokH;ykHudk oif,l&m oif,lykHoif,lenf;y&d,wd 3-rsdK;&S donf/ tv*'Lyrmy&d,wd?ed&Py&d,wd? b@m*g&duy&d,wdwkdYjzpfonf/tv*'Lyrmy&d,wd[lonf a>rqkd;zrf;jcif; Oyrm&Sdaom oif,ljcif;rsKd;jzpfonf/ a>rzrf;olonf a>rqdk;udkzrf;aomtcg udk,fvkH;tNrD;wkdYudk vSrf;udkifzrf;vQiftzrf;rwwfojzihf a>ruvnfjyefudkuf ao&mouJhokdYyd#uwfoif,lolonf olwpfyg;wkdY\ t,ltqudk

    r[kwfrrSeftjypfwif nif;qJESdyfpuf&ef? rdrdudktjypfwifvmvQifvnf; vSD;vTJvGwfajrmufap&efpaomtaMumif;wdkYaMumihfoifh,lvQif raumif;ojzihf oif,ltyfaomaMumihf tusKd;pD;yGm;rJhqif;&J&efom jzpfayrnf/,if;rSm a>rudkrzrf;wwfbJ a>rqkd;zrf;vQif a>rudkufaoapouJhokd jzpfaomaMumihf tv*'Lyrmy&d,wdjzpfonf/

    ed&Py&d,wd[lonf oHo&m0#frS vGwfajrmufjcif;tusKd;&Sdaom oif,ljcif;rsKd;jzpfonf/oDvjznfhusihf&ef? orm"djzpfap&ef? 0dyem tm;xkwf&ef? r*fudkjzpfap&ef? zdkvfudkrsufarSmufjyK&eftwGufoif,ljcif;rsKd;udkqkdvdkonf/

    b@m*g&duy&d,wd[lonf opmodNyD;aom&[Emyk*Kdvfonf w&m;awmftpOftqufudk apmihfa&Smuf&efESihf jrwfpGmbk&m;tEG,fawmfudk apmihfa&Smuf&ef&Sifbk&iftvkd&Sd&m qufo&aom b@mpdk;uJhokdY w&m;b@mawmfudk raysmufysufatmif? olwpfyg;wkdYtm;vnf; oifay;Edkifatmif oif,ljcif;rsKd;jzpfonf/

    txufygwifjycsuffrsm;onf 0de,yd#u?yg&mZduu@? t|uxm? Am[d&ed'geuxmt&Sifr[mAk'aCmordefYqdkcsufrsm;udk em;vnfovkdqDavsmfatmif wifjyxm;jcif;jzpfonf/ yxr o*Fg,emESifhywfouf tawmfyifpkHvifygonf/ xkdwGif rdrdpdwf0ifpm;onfrSm y&d,wd 3-rsKd; jzpfonf/ y&d,wd3-rsKd;udk wpfenf;tm;jzihfajymvQif yd#uwfawmfoif,lonfh &nf&G,fcsuf 3-rsKd;[kqdkvQifvnf; &rnfxifygonf/ ,aeYacwf pmoifom;rsm;onf rnfonhf&nf&G,fcsufrsKd;jzifh yd#uwfpmayudk oif,laeMuygoenf;/ b@m*g&duenf;jzihf yd#uwf b@mpdk;jzpf&ef oif,laeMuol rsm;vnf;&Sdygrnf/ ed&Penf;jzifh 0#fqif;&JrSvGwfajrmuf&ef oif,lolvnf;&Sdygrnf/ tv*'Lyrmenf;jzihf olwpfyg;ESdyfpuf&efvmbfvmbponf&&ef oif,lolvnf;&Sdygrnf/

  • 32

    vkH;0roif,lMuol rsm;vnf;&Sdygrnf/

    xkdwGif b@m*g&du? ed&Penf;wdkYjzifhoif,lMuolum; enf;yg;onf[k xifjrifrdygonf/tv*'Lyrmenf;jzifh oif,lolum; ydkrsm;rnf[kxifygonf/ xkdYxufydk yd#uwfpmay roif,laomy&dowfu trsm;qkH;jzpfrnfxifygonf/ ,aeUacwftajctaeESifhwGufvQif rnfonhfenf;jzihf oif,lonfjzpfap? oif,lonfqkdvQifyif 0rf;om&rnfjzpfonf/b@m*g&du? ed&P&nf&G,fcsufrsm;r&SdvQifyiftv*'Lyrm &nf&G,fcsufrsKd;rjzpfygu tawmfyifaumif;ygrnf/ trsm;tm;jzifhum; txufyd#uwfpmBuD;ayBuD;rsm; rqdkxm;ESihf tajccHyd#uwfpmayrQudkyif roif,lcsifMuawmhay/ wkd;wufvmaomacwfBuD;twGif; qkwf,kwfvmonfum; yd#uwfpmayoifMum;rI [kqdkvQifvnf; rSm;rnfrxifyg/

    xkdtajctaewGif pmoifwkdufwpfckukdESpfaygif;32-Mumatmif wnfaxmif pmayy&d,wf? yd#uwfudk oifMum;jyovsuf tm;BudK;rmefwwf omoemjyKaeonfudk Mum;&onfrSm tifrwef 0rf;ajrmufzG,fjzpfonf/ om"kac:csifpzG,fvnf; jzpfonf/ csD;ajrmufcsifpzG,f? *kPfjyKylaZmfcsifpzG,fvnf; jzpfygonf/xkdYaMumifh {&m0wDwdkif;a'oBuD;? vyGwmckdif? vyGwmNrdKU? udk;e0if;y&d,wdpmoifwdkufBuD;\ OD;pD;y"meem,uq&mawmfESihfwuG pmcspmoifoHCmawmfrsm;ukd aqmif;yg;jzihf ylaZmfygonf/ qufvufvnf;ESpfaygif;rsm;pGm y&d,wdomoemawmfudk qufxufxrf;ydk tm;BudK;rmefwuf csD;ajrmuf omoemjyKEdkifygap[k qEjyKtyfygonf/

    tr&mvif;

  • 33

    udk;e0if;ocif\ b0jzpfpOfvyGwmNrdKU udk;e0if;y&d,wd pmoifwdkufBuD;udk zGifhvSpfwnfaxmifEdkifol t&Sif0deEom&[m

    yk*dKvfxl;wpfa,muf jzpfygw,f/ odkYjzpf yk*dKvfxl;wpfa,muf&JU b0jzpfpOfESifh usifhaqmifEdkifrIpGrf;tm;ydkif;udk aESmif;acwfvlwdkY odxm;oifhygw,f/ a&S;OD;pGm b0jzpfpOfudk tusOf;rQ ajymjycsifygw,f/ t&Sif0deEom&[mrauG;wdkif;a'oBuD;? yckuLcdkif? a&pBudKNrdKUe,f? acsmif;awmifbuf&GmrSm arG;zGm;cJhygw,f/ rdbESpfyg;wdkYum;OD;pdk;armif+a':MumaiGwdkYjzpfygw,f/ arG;csif; (11)a,mufwdkYwGif 4 a,mufajrmuf om;&wemjzpfygw,f/i,femrnfum; armifbdk;qef; jzpfygw,f/ arG;ou&mZfu 1313-ckESpf? wefaqmifrkef;vjynfhausmf 15-&uf(28.11.1951)? Ak'[l;aeY eHeuf (1)em&D tcsdefjzpfygw,f/ i,f&G,fpOfu eef;OD;&Gm rif;ausmif;q&mawmfxHrSmynmoifMum;cJhygw,f/ q&mawmf OD;0g,r&JU buausmif;rS tajccHynmrlvwef; 4-wef; pmar;yGJudkatmifjrifcJhw,f/ touf 15 ESpf t&G,fwGif rdbESpfyg;\ yp,mEk*[ukdcH,lum rif;ausmif;q&mawmfbk&m;BuD;OD;a'0dEudk OyZsm,fjyK &SifomraP 0wfcJhygw,f/ &SifbGJUu &Sif0deEom&jzpfygw,f/ oDv0daom"eDusrf;jyKq&mawmf OD;0deEmob&JU bGJYudk tm;us ,if;trnfudk cH,lwmjzpfygw,f/

    1332-ckESpf? ygVdyxrjyefpmar;yGJ ti,fwef;udk eef;OD;&Gm rif;ausmif;q&mawmfxHrS 0ifa&mufajzqdkatmifjrifcJhygw,f/ tvwfwef;? tBuD;wef;pmar;yGJ wdkYudk jrif;NcHNrdKU? ajymif;jym&yf? a&TbHkomwdkuf tv,fausmif;q&mawmf OD;"romrdtxHrS 0ifa&mufajzqdk atmifjrifcJhygw,f/ 1335-ckESpf? OD;wefcl;vjynfhausmf 9&uf? (26. 4. 1933)? Mumoyaw;aeY eHeuf 9 em&D tcsdefwGif vyGwmNrdKUe,f? vyGwvkyfawmif&GmrSefausmif;wdkuf c@odrfawmf &[ef;tjzpfodkY a&mufonf/ OyZsm,fq&mawmfum; vyGwvkyfajrmuf&Gm

  • 34

    txufausmif;q&mawmfBuD; OD;em*dw jzpfygw,f/&[ef;'g,um 'g,dumrwdkYum; vyGwvkyfawmif&Gmqm;zdkolBuD; OD;oufMunf+ a':at;rQif rdom;pkwdkYjzpfygw,f/ &[ef;'g,um 'g,dumrrsm;u &SifjyK&[ef;cHtvSLyGJudk Zmwfrsm;xnfh tBuD;tus,f jyKvkyfcJhMuygw,f/ 1336-ckESpfwGif yJcl;NrdKU oD&dr*FvmMucwf0dkif;ausmif;wdkuf oDv0dblodwmHkausmif;aqmif aexdkif "rmp&d,wef;twGuf pmayoifMum;cGifh&cJhygw,f/ y"meem,uq&mawmfBuD; OD;aZmwdygv? wdkuftkyfq&mawmf OD;oD&dEmbd0HowdkY&JU oifMum;jyocsD;ajrmufrIudk cH,lcJh&ygw,f/ 1343-ckESpf?omoe"Z"rmp&d, bGJUudk &cJhygw,f/

    MucwftarG cHxdkufay

    1340-ckESpfrSp OD;0deEudk Mucwf0dkif;ausmif;wdkufq&mawmfwdkYu pmcstjzpf cefYygw,f/ tJh'DtcsdefrSp 1344-ckESpftxd 5 ESpfwdkYywfvHk; OD;0deEpmcscJh&ygw,f/ Mucwf0dkif;q&mawmfu vufa&;vufom;aumif;wJh OD;0deEudk ac: pma&;cdkif;wwfygw,f/ pma&;&wJhtcsdefu pmcspmoif tm;vHk;em;wJhntcsdefrSm jzpfygw,f/ a&;&wJhpmrsm;rSm q&mawmfOykofaeYa[mMum;r,fh w&m;awmfrsm;ESifh jyefMum;pmrsm;? jzefYa0pmrsm; EdI;aqmfpmrsm;jzpfygw,f/ q&mawmfu rdrda[mMum;r,fhw&m;awmfrsm;twGuf ygVdawmft|uxmvm ygVdwdkYudk *gxmpD rSwfpkxkwfa[majymwwfygw,f/ Mucwf0dkif;q&mawmf[maumufpyg;ay:csdefwGif yJcl;?oeyfyif?u0?anmifav;yifpwJh NrdKUe,frsm;odkY qGrf;qefawmf tvSLcH

  • 35

    vdkufEdkifr,f/ ausmfvJwufoGm;Edkifr,fwJh/

    'gaMumifh Mucwf0dkif;pepfyHkpHeJY vkyfoifhw,f/'DpepfyHkpHu OD;0deEtzdkYvJ rcJ,Of;bl;aygh/ OD;0deE[mMucwf0dkif;yHkpHtwdkif; pmoifwdkufudk yHkazmfygw,f/ouFef;udkvnf; trsm;ESifhqdk&if tndKa&mifudkom 0wf&w,f/ ,yfudkif&w,f/ ae&mxdkifcif;ycHk;rSm wif&w,f/oydwfvG,fESifh qGrf;cH&w,f/ bk&m;0wfwuf ax&fBuD;0gBuD; q&mawmfrsm;xH qnf;uyfwJhtcg vufuefawmh xdk;&w,f/ pmoifom;wdkif; pmtHausmif;wuf&w,f/ reufaeYv,fntm;jzifh wpfaeYoHk;BudrfpmtHausmif;odkY wuf pmusuf&w,f/ pmtHausmif;udkudk,fwdkif BuD;Muyfw,f/ bk&m;0wfwufwJh tcgrSmudk,fwdkifa&SUaqmif 0wfwufygw,f/ ax&fpOf0gtvdkuf ae&mxdkifcif;jzifh xdkif&w,f/ vuftkyfcsDrdk;bk&m;*kPfawmfudk;yg; ygVdteufjzifh &Sdcdk;uefawmhw,f/y&dwf&Gwf&w,f/ arwmydkY trQa0&w,f/ Mo0g'ay;oifhwJhtcg Mo0g'ay;w,f/ yHkrSeftm;jzifh (1)em&DcefYrQ Mumygw,f/ tvSLtwef; &SdwJh&ufrsm;wGifqGrf;pm;ausmif;udk wef;pDNyD; udk,fwdkif a&SUqHk;rS OD;aqmif

  • 36

    a&T&wkpmapmifrSm 'DvdkrSwfwrf;wif a&;om;xm;ygw,f/ ]]jrif&ol? Mum;&ol? awGU&ol? Ak'bmom0ifolawmfpifrsm;tzdkYawmh &IrNiD;p&m MunfEl;p&m?yDwdjzpfp&m? ukodkvfyGm;p&m? aeYpOfjrifuGif; yef;csDum;BuD; wpfcsyfaygh/oHCmawmfwdkYrSmawmh rqef;wJhedp"l0 qGrf;cHusifh0wfBuD;ygyJ}} /

    'Dae&mrSm udk;e0if;qGrf;wef;udk jrif&olwdkYpdwfMunfEl;&yHkuav;wpfckudk wifjyvdkygw,f/tcsdefum; udk;e0if;a&T&wkNyD;wJhaemuf 2-vavmufutwdtusqdk&&if 1355-ckESpf? jymodkvjynfhavmufujzpfygw,f/ udk;e0if;oHCmawmfrsm; qGrf;pm;aeMupOfODatmifcdkifeJY wkwftrsKd;om;wpfa,mufwdkY a&mufvmMuw,f/ OD;atmifcdkifu oleJYygvmoludk OD;0deEeJYrdwfqufay;w,f/ ]]olu wynfhawmf&JU nDt&if;ygbk&m;/ a[mifaumifrSm aeygw,f/ tck'Dudk tvnfvmwmyg/ reufu udk;e0if;qGrf;wef;udk jrif&vdkY"mwfyHkdkufcsifw,fqdkvdkY vdkufydkYwmygbk&m;}} aeYqGrf;pm;NyD;aemuf udk;e0if;pmoifom;oHCmawmfrsm; tm;vHk;udk OD;0deEu OD;aqmifNyD; ewfvrf;xJrSm ouFef;Hk?,yfudkif? oydwfvG,fNyD; qGrf;cH

  • 37

    qGJwm? tkyfcsKyfwm? pmayykdYcswmutp Mucwf0dkif;yHkpH?Mucwf0dkif;tmabmftwdkif; ydkYcsaewmudk awGUae&w,f/wpfcgu &efukefrSm qGrf;uyfwmeJUBuHKvdkY OD;0deEudka&pufcsw&m;a[mcdkif;a&m/ olu..]]Z,aEm aAm"d,mrlav? ousmeH eEd0aem/ {0ar0Za,m a[mwk? Z,k Z,r*Fav}} wJh/udkif;Asm/ OD;0deEom&qdkwJh udk;e0if; q&mawmfuw&m;a[mawmhvJ Mucwf0dkif;vdkY atmufarhrdygw,f/

    trSDaumif;vpf vlaumif;jzpf

    Mucwf0dkif;pepfudk rESpfoufoufol? udk;e0if;wdk;wufwmudk rvdkvm;olrsm;[m rSefausmif; q&mawmfudkvJ oGm; uwHk;uwdkuf jyKvkyfMuygw,f/]]OD;0deE[m a&Tusif*dkPf;omoem0if rSwfwrf;udkudkifxm;w,f/ awmfMum udk;e0if;ausmif;[m a&Tusifausmif;jzpfoGm;vdrfhr,fvdkY ajymMum;w,f/ q&mawmfuvJ vlBuD;qdkawmh ,HkwHkwHk? ighwynfhawGudk udk;e0if;rSrxm;bl;qdkNyD; 1348-ckESpfu tukefvHk;udk jyefac:oGm;bl;w,f/ omoem0ifrSwfwrf;udpudk q&mawmfem;0ifatmif tcsdef tawmfMumatmif &Sif;vif;avQmufjy&w,f/ udk;e0if;pmoifwdkufBuD;[m atmifjrifaeygw,f/ tESpfoHk;q,f ykvJ&wkodkY wdkifcJhygNyD/ 'g[mOD;0deE tkyfjrpfcsaumif;vdkY jzpfygw,f/ 'Dvdk rSefuefwJhtajccHudk csrSwfEdkifwmvJ q&maumif; orm;aumif;wdkYtxHrSm rSDcdkcJh&vdkY pGrf;tm;tjynfh&SdvdkY jzpfygw,f..vdkYqdkcsifygw,f/ ]]r[EH Oyedm,? ck'aumyd r[mba0/ ayryAwH edm,? a[ryuDb0Ed0/}}

    1/ BuD;jrwf*kPfatmif;? q&maumif;udk? aygif;oif;&bd?xdkwynfh? usKd;&Sd*kPfaygif;a0/

    2/ a&Tawmifem;ouf? dk;dk;iSuf? a&TiSufjzpfvmay/

    t&SifoD&dEmpm& (jrif;NcH)

  • 38

    ]]nDawmfarmif..}} olYukd awGYwkdif; pma&;olac:aeMu pum;jzpfonf/ nDav;t&if;vkd cifonf/

    t&yfu 6-aycefY tom;ujzLjzL rydefr0 olYt&yfESifh cEmukd,fu vkdufzufonf/ pum;enf;onf/ ajymvQif

    at;at;aq;aq;ESifh wnfNidrfrI&Sdonf/ ta[mtajymESifh toHaumif;onf/ MunfndKzG,f&m toGifukd aqmifonf/

    t&yfpum;ajym&vQif pGJaqmifrI&Sdonf[k qkd&rnf/ ykHoPmefu El;nHhonf[k xif&aomfvnf; tvkyfvkyfvQif

    pdwf"mwfu rmaMumonf/

    ZGJvHk;vMuD;onf/ &nfrSef;csufMuD;onf/ ausmif;wkdufESifh omoemawmfukd wm0efodpGmjzifh &J&J0Hh0Hh

    vkyfaqmifonf/ acgif;ra&Smifwwf? omoemESifh y&[dwtwGuf tjrJwrf; tvkyfvkyfaeonfukd awGY&onf/

    olYZmwd "rif;acsmif;av;&Gmukd MuGwkdif; pma&;olausmif;xkdifcJh&m vyGwvkyfajrmufbuf&Gm "rdum&mrpmoifwkdufokdY

    tjrJ0ifonf/ pma&;olukd tBuHPfawG ay;wwfovkd tultnDvkdvQifvnf; awmif;cHwwfonf/ 'gukd

    Munfhjcif;tm;jzifh ol[m&kd;&Sif;onf/ rmefrme vHk;0r&Sd/ okdYaomf olYrSm pGrf;&nf&Sdonf/ bkef;uH&Sdonf/ olum;

    vyGwmNrdKU ukd;e0if;y&d,wdpmoifwkdufBuD;\ OD;pD;y"meem,uq&mawmf nDawmfarmif b'EEmp&d, jzpfonf/

  • 39

    pma&;ol jynfNrdKU edAdEawm&ausmif;wkdufokdY

    ajymif;a&GUausmif;xkdif;NyD;aemuf 1376-ckwGif tar&duef

    q&mawmf b'EaZmwmvuFm& q&mawmfbk&m;BuD;

    OD;aqmifvSL'gef;onfh vyGwmNrdKU a&T[oFmausmif;wkduf

    twGif; aqmufvkyfrnfhESpfxyfausmif; yEufwifyGJokdY

  • 40

  • 41

  • 42

    vyGwmNrdKUe,f? vyGwvkyfawmifaus;&GmrSefausmif;q&mawmf b'EOuHorax&fu ]]OD;Zif;av;ukd;e0if;ausmif;ukd pmoifwkduf wpfwkdufjzpfatmifaqmif&Gufay;yg}}[k rdefYMum;vmonf/ rdefYMum;onfqkdjcif;xuf t&Sif0deEom&tay: ,HkMunfcsuftjynfhjzifhwm0efay;jcif;yif jzpfonf/

    t&Sif0deEom&onf xkdrax&f\ rdefYrSmcsufukdajr0,frus em;axmifaqmif&Gufay;&rnfh wynfhjzpfaomfvnf; ae&m a'oonf rdrdtwGuftpdrf;oufouf jzpfaeonf/ e,fajra'o tuRrf;0ifrIr&Sdacs/ ]]a&rul;wwfaom a&vkyfom;? awmruRrf;usifaom rkqkd;? pum;rMuG,faom a&SUae? cRef;rygaomqifxdef;}}wkdYuJhokdY trIudprsm;ukd aqmif&Guf&efcufcJaeonf/ ]]ajrprf; c&rf;ysKd;}}rsKd;jzpfaevQif rax&fjrwf\ rdefYrSmcsuf apckdif;csuf &nf&G,fcsufwkdYonftjyD;okdY a&muf&ef rvG,fulacs/ rax&fjrwf\ aus;Zl;qEukd acszsuf&m a&mufrnfukdvnf; pkd;&drfrdonf/

    t&Sif0deEom&onf i,f?vwf?BuD;wef;ukdESpfcsif;ayguf atmifjrifcJhonf/ tvwfwef;atmifjriftBuD;wef;okdY a&mufaomtcg ypnf;av;yg;ukdwm0ef,lvSL'gef;rnfh tvSL&Sifrsm; ay:aygufvmcJhonf/xkdtxJrS rSefausmif;q&mawmf\ vrf;nTefrIjzifhrSefausmif; ausmif;'g,um'g,dumrjzpfaomOD;oufMunf+a':at;rQifrdom;pkukd vufcHcJhonf/b'Eom*&? b'EoD&dEmpm&wkdYuvnf; pdwfxm;rGefjrwfaom pdwf&if;apwemaumif;aom ausmif;'umrdom;pkukd vufcH&efwkdufwGef;rIuvnf; taMumif;wpfckjzpfonf/ xkdYaMumifh 1335-ckESpf? wefcl;vjynfhausmf9-&uf? eHeuf 9;00-em&DtcsdefwGif jrifhjrwfaom&[ef;tjzpfokdY a&mufawmfrlcJhonf/

    1334-ckESpfwGif jrif;jcHNrdKU a&TbHkomwkduftv,fausmif;q&mawmf b'E"romrdxHrS ygVdyxrjyef tBuD;wef;ukd atmifjrifcJhonf/ 1336-ckESpfwGif

    yJcl;NrdKU Mucwf0kdif;ausmif;wkdufq&mawmf b'EaZmwdygvrax&fxH 9-ESpfwkdifwkdif yd#upmayrsm;ukdavhvmqnf;yl;cJhonf/ rSefausmif;q&mawmf b'EOuHrax&fonf t&Sif0deEmom&\ ynmoifMum;a&;tcuftcJrjzpfap&eftwGuf wpfESpfvQif 100-usyfESifhouFef;wpfpHk csD;jrSifhay;onf/ xD;?zdeyfESifh tjcm;aomtoHk;taqmifrsm;vnf; axmufyHhay;onf/ &efukef-vyGwmoabFmc 5-usyf? ouFef;wpfpHk 45-usyfjzpfaom xkdtcsdeftcgu q&mawmf\ taxmuftyHhonf BuD;rm;vSaom wefzkd;rjzwfEkdifaom taxmuftyHhrsm;jzpfcJhonf/

    tpkd;&"rmp&d,wef;atmifjrifNyD; pmcsjcif;ESifhausmif;wkduf\a0,sm0prsm; aqmif&GufaepOf ukd;e0if;ausmif;wkdufukd pmoifwkdufwpfwkduftjzpf xGufay:vma&; wGef;tm;ay;rdefYMum;cJhjcif; jzpfonf/ onfrSmrSefausmif;q&mawmf\ wynfhjzpfol t&Sif0deEom&tay:xm;&Sdaom aus;Zl;w&m;rsm;yif jzpfonf/

    avmu"Hw&m;\

    apckdif;csuft&

    t&Sif0deE om&onf

    q&mwlwynfhjzpfaom

    t&SifEmp&d,tm;

    1357-ckESpfrSp

    ukd;e0if;pmoifwkduf&xm;BuD;udk

  • 43

    ausmif;wkduftay:vnf; a&&SnftusKd;arQmfrSef;csufxm;&Sdum wynfhrsm;ukd ajrawmifajrSmufay;cJhonf/

    pmoifwkduf

    om;pOf ajr;quf tqufqufwnfwHhEkdifaompmoifwkdufjzpf&ef pmwwf&Hk? pmcswwf&Hkjzifh rjyD;ajrmuf?rjynfhpHkEkdifay/ pmoifwkdufwpfwkdufwGif

    1/ pmoifwkduft*Fg&yfESifh nDnGwfaom ajrtus,ft0ef;&Sdjcif;?

    2/ pmoifom;rsm; pdwfcsrf;ompGm oDwif;oHk; pmayoifMum;Edkifaom ausmif;taqmuftOD&Sdjcif;?

    3/ vHkavmufaom aomufoHk;a&&Sdjcif;?

    4/ &yfa0;&yfeD;rS pmoifom;rsm; oGm;vmrIvG,fuljcif;?

    5/ vQyfppfrD; aeYnrjywf &&Sdjcif;?

    6/ vHkavmufaom a*gp&*grf&Sdjcif; ponfwkdYESifh jynfhpHkzkdYvkdtyfonf/

    1344-ckESpfumvu vyGwmNrdKUtajctaeESifhukd;e0if;ausmif;tajctaewkdYonf pmoifwkdufjzpf&eftwGuf tcsKdUt*Fg&yfrsm; vkdtyfaeygonf/rSefausmif;q&mawmf jzpfapcsifovkd pmoifwkdufjzpfay:vmygu vGefpGm0rf;ajrmufzG,fjzpfonf/&nfrSef;csuftwkdif; jzpfrvmygu &[ef;&SifvlwkdY\tjypfwifzG,fjzpfonf/ rSefausmif;rax&f *kPfrwufbJ*kPfysufEkdifonf/ rEkdif0ef xrf;rdygu cg;vnf;emt&Sufvnf;&rnfhtjzpfrsKd; BuHKMu&rnf/ t&Sif0deEmom&onf rSefausmif;q&mawmf\ aus;Zl;ukd txl;qyfvkdaom wynfhaumif;wpfOD; ausmufaumif; wpfyGifhjzpfcsifcJhol jzpfonf/

    ]]avmu trIudp[lonf wkdifyiftyfonfhtaqGtrsKd;twum,DtaqGcifyGef;wkYdtm; rwkdifryiftaqmwvsif ukd,fhtvkdESifhom aqmif&GufcJhaomfxkdtrIonf aemiftcg aumif;ygvQif tjypfr&Sd?aemifta&;rvS atmifjrifrIr&SdcJhvQif &[ef;&SifvlwkdY

    tjypfqkdzG,f uJh&JUzG,fjzpfrnf}}[k 0d"l&Zmwfvm tqkdtrdefYt& wkdifyifoifhaom yk*dKvfrsm;ukd wkdifyifNyD;rSefausmif;q&mawmf\ rdefYrSmcsufukd jznfhqnf;ay;&efukd;e0if;ausmif;ukd t&Sif0deEom& vufcHvkdufjcif;jzpfonf/

    wynfhrS wynfhokdY

    t&Sif0deEom&onf 1345-ckESpf? wefcl;vqkwf 4-&ufaeYrSp oHCm(7)yg;jzifh ukd;e0if;ausmif;\ pmoifwkduf&xm;BuD;ukd pwifckwfarmif;cJhonfrSm 12-ESpfwmumvokdY a&muf&SdvmcJhonf/rSefausmif;q&mawmf auseyfavmufaom oHCmtyg;(70)ausmf tqifhxd a&mufatmif BudK;yrf; aqmif&GufcJhonfrSm *kPf,lp&m aumif;vSygonf/ twk,lp&mvnf; aumif;vSonf/ t&Sif0deEom& ukd,fwkdifyifwynfh aumif;wpfa,muf ausmufaumif;wpfyGifhjzpfcJhonf/

    avmu"Hw&m;\ apckdif;csuft& t&Sif0deEom&onf q&mwlwynfhjzpfaom t&SifEmp&d,tm;1357-ckESpfrSp ukd;e0if;pmoifwkduf&xm;BuD;ukdqufvufckwfarmif;apcJhonf/ ,ckqkdvQif tESpf 32-ESpffc&D;okdYyif a&muf&SdvmNyD; jzpfonf/ vyGwmNrdKUukd;e0if;y&d,wdpmoifwkdufum; t&SifEmp&d,\pGrf;aqmifBudK;yrf;rIESifhtwl vyGwmNrdKU\*kPfukdaqmifum0Hh0HhMuGm;MuGm; q&m'umvufwGJvQuf rSefausmif;ax&ft&Sif\ aus;Zl;ukd oufqHk;wkdif qyfvsuf&SdygaMumif; pmpkjzifh aus;Zl;&Sif rSefausmif;q&mawmfukdOD;ckdufvsuf....

    &kdaoav;pm;pGmjzifh

    cspfwynfh ("rmp&d,)

  • 44

    pmtkyfvSLMu rSwfw&

    1346-ckESpf? ewfawmfvqkwf(11)&uf? (10.12. 84)t*FgaeYwGif vyGwmNrdKU? OD;&J0if;+a':MunfwdkY\orD; rcifaqG0if; touf(30)jynfharG;aeY pmtkyf(6)tkyf vSL'gef;wJh tvSLyGJudk aeYv,fydkif;rSm usif;yygw,f/xdktcsdefu vyGwvkyf rSefausmif;q&mawmfBuD;ESifh "rif;acsmif;uav;q&mawmfBuD;wdkYvnf; udk;e0if;ausmif;odkYa&mufaeojzihf pmtkyfa&pufcsyGJodkY

  • 45

    tMum;tjrifrsm;&m Ow&m

    tJh'DckZKw&m[m omrm0wDrdzk&m;twGufaeYpOfaeYwdkif; yef;0,f&w,f/ wpfaeUawmh yef;0,foGm;&if; okreyef;onfBuD;tdrfrSm bk&m;&Sif w&m;a[maewmeJU BuHKw,f/ w&m;yGJaeY BuHKaewmeJY ckZKw&m[m0ifNyD;w&m;emw,f/ w&m;a'oemtqHk;rSm aomwmyefjzpfw,f/ ckZKw&m&wJh aomwmywdr*fu tjcm;olawGeJY rwlbl;/ wpfcsKdUaomwmyefjzpfwmu dk;dk;jzpfw,f/ wpfcsKdUaomwmyefMuawmh psmefvnf;ygw,f/ ckZKw&m&JU aomwmywdr*fu y#dord'gav;yg;ygw,f/ odkYtwGuf ckZKw&m[m bk&m;a[mwJhw&m;awmfawGudk wwfuRrf;wJh yd#uoHk;yHkaqmifwpfa,mufjzpfw,f/ aomwmyefb0eJU y#dord'gav;yg;udk &wm[m a*gwrjrwfpGmbk&m;&SifomoemrSmESpfa,mufom&Sdw,f/ trsKd;om;xJu t&SiftmeEm?trsKd;orD;xJu ckZKw&mwdkYjzpfw,f/

    aomwmyefwefcdk; yef;rcdk;

    ckZKw&m[m w&m;awmfudk em,lwJhtwdkif;olrsm;udkvnf; jyefa[mEdkifwJh trsKd;orD; "ruxdu

    wpfa,mufjzpfw,f/ ckZKw&m[m w&m;emNyD;jyefoGm;w,f/ eef;awmfa&mufawmh omrm0wDrdzk&m;uyef;awGrsm;vdkY ar;w,f/ ckZKw&m[m cgwdkif;aeYawGrSmomrm0wDtwGuf yef;udk 4 usyfzdk;0,f? olu 4usyfudkcdk;xm;w,f/ 'DuaeY aomwmyefjzpfvdkY rcdk;awmhbJ8 usyfzdk;vHk;0,fw,f/ 'gaMumifh yef;awGu rsm;aewmjzpfw,f/ omrm0wDuar;awmh trSeftwdkif;ajymw,f/rvdrfbl;/ bmvdkY rvdrfwmvJ/ aomwmyefjzpfvdkY/aomwmyefqdkwm ]]oufowf? cdk;rI? umarokESifhrkom;? rdpm uyfjywfuGm rSwfygaomwmyef}}qdkwJhtwdkif; olwpfyg;toufudk owfrI? cdk;,lrI? umrwdkY ,kwf,kwfrmrm jyKusifhrI (olwpfyg; om;r,m;vifa,mufsm;wdkY rSm;rSm;,Gif;,Gif; jyKusifhrI)? vdrfajymrI? t,lrSm;rIqdkwJh 'DuHig;yg;rS uif;vGwfw,f/'gaMumifh rcdk;bl;? vdrfvJrajymbJ trSeftwdkif;ajymw,f/ ckZKw&mu cgwdkif;aeYawGrSm 4usyfzdk;om 0,fyef;enf;w,f/ 'DuaeYrS 8usyfzdk;0,fvdkY yef;rsm;ygw,fvdkY ajymw,f/ omrm0wDrdzk&m;u 'DuaeYbmvdkY r,lwmvJvdkY ar;w,f/ ckZKw&mu 'DuaeYbk&m; w&m;emNyD; w&m;&vdkY r,lwmvdkY ajymw,f/ajymawmh omrm0wDtrSL;jyKwJh rdzk&m;ig;&mwdkYu trdaomuf&wJh tNrdKUufa&udk uRefrwdkYtm;vnf; wdkufprf;ygvdkY ajymMuw,f/

    w&m;a[mq&m Ow&m

    'DawmhrS ckZKw&m[m t0wfwpfxnfudk0wf?wpfxnfudk HkNyD; omrm0wDtrSL;jyKwJh rdzk&m; ig;&mwdkYtm; w&m;a[myvifay:uae w&m;a[mw,f/w&m;a'oemqHk;wJhtcgrSm rdzk&m;tm;vHk; aomwmyefjzpfoGm;Muw,f/ trsKd;orD; "ruxduwpfOD; w&m;a[mvdkY uRwfwrf;0ifolaygif; ig;&m&Sdw,f/ 'gaMumifhckZKw&m[m omoemrSm trsKd;orD;xl; wpfa,mufjzpfw,f/ jzpfw,fvdkY qdk&r,f/ aemifvJ ckZKw&m[mbk&m;&SifxHrS w&m;em,lNyD; omrm0wDtrSL;jyKwJh rdzk&m;

    pmoifwdkuf ESifh pmtkyf

    pmtkyf ESifh pmoifwdkuf[m

    'GefwJGaew,f/ cGJjcm;vdkY r&bl;/

    'DvdkcJGjcm;vdkYr&

    'GefwGJaewJhtwGufaMumifh...

  • 46

    ig;&mwdkYtm; xyfqifhNyD; w&m;a[mMum;w,f/ a[mwJhae&mrSm wd0kwH a[wH? wd0kwH a[wH-qdkwJhpum;udk xnfhxnfhNyD;a[mw,f/ tJh'Dpum;&JU t"dyg,fu jrwfpGmbk&m;u 'Dpum;udk 'Dvdk a[mw,f/ jrwfpGmbk&m;u 'Dpum;udk 'Dvdka[mw,f/ 'Dvdk jrwfpGmbk&m;a[mxm;ygw,feJY pum;yvifcHNyD; w&m;a[mwmaemifwpfcsdefrSm bk&m;&Sify&dedAmefpHoGm;NyD;wJhaemufola[mcJhwJh w&m;awGudk oH*g,emwifcJhw,f/usrf;emrnfudkvJ olajymwJhtwdkif; wd0kwH-pum;udk,lNyD; wd0kwfusrf;vdkY trnfay;cJhw,f/ omrm0wDtrSL;jyKwJh rdzk&m;ig;&mwdkYtm; w&m;a[mcJhvdkY bk&m;&Sifu ckZKw&mtm; trsKd;orDawGxJu A[kokwt&mrSm tomqHk;yJqdkNyD; A[kokw{w'*fbJGUudk ay;cJhw,f/

    PfESifh,SOfol PfBuD;ol

    'Dawmh 'Dae&mrSm pdppfMunfhzdkYu ckZKw&m[mbmvdkY 'gavmufPfynmaumif;&wmvJ tajzuawmh ckZKw&m[m twdwfb0wkef;u ukodkvfjyK&mrSm Pf,SOfNyD;jyKcJhvdkY Pfaumif;wmvdkY rSwf&r,f/b,fvdkPf,SOfNyD; jyKvkyfcJhwmvJ.../ twdwfb0wkef;u ckZKw&m[m Am&mPoDwdkif;jynfu jA['wfrif;&JU eef;awmfrSm eef;wGif;olwpfa,muf jzpfcJhw,f/ckZKw&mavmif;vsmaewJh eef;awmfodkY &SifyapuAk'g&Spfyg;wdkY tNrJqGrf;cH

  • 47

    ryef; a[majymydkYcsEdkifvdrfhr,fqdkwJh tusKd;udkawmhodygNyD/ 'Dpmtkyfudk vSLojzifh PfynmBuD;Edkifw,fqdkwJh bk&m;pum;awmfudk r,Hk&ifvJ 'DpmtkyftvSL[mrjzpfao;ygbl;/ tckawmh pmtkyfvSL&if PfynmBuD;w,fqdkwJh uHw&m;udk rrSdwfroHk ,HkMunfwJhtwGufaMumifh pmtkyfvSLjzpfw,f/ tJh'g[m uHudkodrIygyJ/ 'gaMumifh 'DuaeY tvSL&Sifrsm;&JU pmtkyfvSLrI[m ckZKw&mvSL'gef;wJh 'geeJYrjcm; tvm;wlwJh 'gejzpfw,f/ ckZKw&mavmif; eef;wGif;oluav; vSLwJh'geeJYwlvdkY 'DuaeY jyKvkyfwJhukodkvfudk Por,kwfukodkvfvdkY ac:qdk&r,f/ Por,kwf ukodkvfjzpfwJhtwGufaMumifh tJh'DukodkvfuHu y#doaEtcgrSmPf,SOfwJh Por,kwf0dyguf y#doaEtusKd;udkay;w,f/ 'Dy#doaEu PfygwmaMumifh ckZKw&mtvm; ynmBuD;rm;NyD; edAmefodkY a&muf&vdrfhr,fvdkYrSwf&r,f/

    'umpdwfajymif; w&m;aumif;

    w&m;a[m a&pufcsNyD;aomtcg tvSL&Sifrsm;u oHCmawmfrsm;udk tat;uyfMuygw,f/'umBuD; OD;&J0if;uvJ q&mawmfwdkYESifh w&if;wESD;pum;ajymygw,f/ tvSL&SifwdkY jyefoGm;aomtcgrSefausmif;q&mawmfBuD;u trdefY&SdonfrSm OD;oD&defw&m;a[maumif;vdkY tvSLU'umu pum;awmfawmfajymoGm;w,f/ xdktcsdefu vSL'gef;aom pmtkyfta&twGufrSm ajcmuftkyfjzpfygw,f/ rnfonhfpmtkyfawGjzpfonf[k rrSwfrdawmhyg/ ,ck 1376-ckqdkvQifrcifaqG0if;onf touf (60)ESpft&G,f &SdaeayNyD/usef;rmpGmjzifh&Sdygu vlBuD;ydkif;odkY a&mufayNyD/ tquftoG,f&Sdolrsm; pmudk zwfrdygu rcifaqG0if;tm;ajymMum;apvdkygw,f/ pmtkyftvSL&Sifudk udk;e0if;utrSwf&aeygw,fvdkY.../

    t&SifoD&dEmpm&(jrif;NcH)

  • 48

    ausmif;tay:xyfrSm {nfhonfa&mufvm zwfvufppmtkyfukd csxm;NyD; ausmif;aqmiftay:xyfokdYwufcJhonf/ {nhfonfum; tjcm;olr[kwf? 9-&yfuGuf bk&m;vrf;ae tbGm;a':abmfnTefY\orD; a':vSMunfESifhOD;vSarmif+a':wif&SdefwkdY\orD; rat;odef;wkdYyif jzpfygonf/

    bkef;bkef;xH {nfhonfa&mufvQif pma&;ol? ukd&ifwkdY vkdufemaqmif&Guf&rnfh pnf;urf;csufukdtenf;tusOf; ajymvkdygonf/ bkef;bkef;oDwif;oHk;aomausmif;aqmif aeMuaom omraPrsm;onf bkef;bkef;xH{nfhonf'um'umrrsm;a&mufvmvQif odod?rodod bkef;bkef;\0Jbuf okdYr[kwf ,mbufreD;ra0;rSm ouFef;vufuefawmhwifNyD; taeuxkdifcif;um aooyfpGm xkdifae&ygonf/ MunfndKzG,fjzpfapaom ouFef;ukdom0wf&Hk&ygonf/ vufaqmh ajcaqmh vHk;0 rvkyf&ygbl;/ bkef;bkef;ausmif;aqmifrSm pma&;olESifhtwl &SifrmC0?&SifPdu? &SifOw&? &SifrPd&? &Sify@dwESifh &SifokZewkdY aeMuygonf/

    a':vSMunfu avQmufxm;p&mudp&Sd vmjcif;jzpfaMumif; pum;ysKd; ]]wynfhawmf nu xl;xl;qef;qef; tdyfrufrufw,fbk&m;? wpfcgrS 'Dvkd rrufzl;bl;bk&m;? pdwfpGJvrf;wmvJ rjzpfEkdifbl;bk&m;}}ponfjzifhpum;yvifcHNyD; avQmufxm;ygonf/

  • 49

    ]]tdyfrufu noef;acgif;tcsdefrSm avmurSefulatmifcsrf;omapwDukd zl;arQmfvkdwJh pdwfjzpfy:vmukd;e0if;ausmif;okdY vmwJhtcg ausmif;0ef;wpfckvHk;vif;xdefaewm awGY&w,fbk&m;? aeYvnfcif;twkdif;b,fu tvif;a&mifrSef;awmh rodbl;bk&m;?ausmif;tjyifbufrS arSmifaeNyD; wpfa,mufwnf;jzpfaeayrJh aMumufpdwfrjzpfrdbl;bk&m;? a&SUqufvmNyD;apwDav; rkcf0a&mufawmh xl;xl;qef;qef; wpfukd,fvHk;qGwfqGwf jzLjzLaewJh qifjzLawmfwpfaumifu bk&m;buf OD;acgif;xm;NyD; bk&m;rkcft0ukd ydwf&yfaew,fbk&m;/ bk&m;0ef;twGif;ukd 0ifr&atmif wm;xm;wJhoabm xifw,fbk&m;? qifjzLawmft&yfu wynfhawmft&yfeJY rwdrf;r,drf;ygbk&m;? rkcf0rSm ydwf&yfaewJhqifjzLukd wGef;z,fNyD; bk&m;0ef;twGif;ukd 0ifa&mufzl;cJhygw,fbk&m;}}vkdY tdyfruftaMumif; tao;pdyfavQmufxm;w,f/

    bkef;bkef;u tdyfrufeJYywfoufNyD; &Sif;jywmuawmh noef;acgiftcsdef ukd;e0if;ausmif;wpfckvHk;vif;xdefaewJhoabmu ausmif;wkduftwGuf tvGefaumif;wJh edrdwfyJ/tvif;a&mif&JU oabmu aumif;jcif;? tarSmif&JUoabmu raumif;jcif;vkdY ,lq&wJhtwGuf ukde0if;y&d,wdpmoifwkdufrSm tarSmifr&Sdbl;?ukd;e0if;omoem yGifhvif;pnfyifwkd;wufvmNyD qkdwJht"dyg,fvkdY qkd&r,f/

    tvif;a&mifu vlwkdY\ aMumufpdwfukdz,f&Sm;ay;wJhtwGuf ukd;e0if;ausmif;eJYywfoufNyD;rdrdwkdY\ tdrfa&SUrSm tvSLcH b,fESpfBudrfyJvmvmvyGwmNrdKU&Sd 'um'umrawG&JU pdwfxJrSm tvSLtwGufaMumufpdwfr&Sdawmhbl;? b,favmufvSL&vSL& vkdYqkdwJYoabmygyJ? udk;e0if;qkdwJh toH[m em;0ifcsdKvSwJhtoHygyJ/ qifjzLawmfukd awGY&wmu tvGefaumif;jrwfwJh r*Fvmyg/ qifjzLawmfqkdwm &wemxkdufw,f/&wemxkdufwJh qifjzLawmfukd ukd;e0if;ausmif;wkdufrSm

    awGY&Sdw,fqkdawmh ukd;e0if;y&d,wdpmoifwkdufonfa&SUavQmuf t&Sdeft0gwkd;wufr,f/ MoZmwdur&Sdr,f/trsm;olig\ av;pm;rIukd &r,fponfjzifh &Sif;jyygw,f/ a':vSMunfonf odvkdorQukd ar;jref;avQmufxm;NyD; "rm&HktwGuf pdwfat;at;xm;zkdY xyfqifhavQmufNyD; jyefoGm;ygw,f/

    1348-ckESpfrSm vyGwmNrdKU wufae0if;xDqkdifrSxDaygufolpm&if;ukd toHcsJUpufjzifh aMujimaeonf/tcsdefum; nae 4-em&Djzpfonf/ 9-&yfuGuf? bk&m;vrf;ae a':abmfnTefY orD;a':wifMunf? a':vSMunfwkdYu ig;aomif;qk aygufygonf/ xkdaeY nae 5-em&DtcsdefwGif a':abmfnTefU orD; a':wifMunf?a':vSMunfESifh OD;jrifh? udkapm? a':at;Munf? OD;vSarmif+a':wif&S def? OD;oef;atmif+a':vSMunf?a':cspfpdef+a':ao;ao;? a':cif0if;? rcifndK?rat;odef;wkdYyg NyHK&Tifaom rsufESmukd,fpDjzifh a&muf&SdvmMuonf/ ausmif;ay:okdY a&mufvQifa&mufjcif; ig;yg;oDvcH,laqmufwnfNyD; "rm&Hktopf aqmufvkyfvSL'gef;&eftwGuf rwnfaiGtjzpf ig;aomif;usyfvSL'gef;cJhonf/ a&pufcsjcif;rjyKojzifh aemufxyfuyfvSLzkdY &Sdao;onfhoabm[k ,lq&onf/

    a':vSMunfajymaom xl;jcm;vSaompum;ukdrSwfrdaeao;onf/ ]]t&Sifbk&m; "rm&HkBuD;twGufbmrS ryleJYbk&m;? qifjzLawmfukd tdyfrufrufwJhtwGufxDaygufwmbk&m;? 'gu a&SUajy;oabmbk&m;}}[kavQmufoGm;ao;onf/ rSefygonf/ a':abmfnTefUrdom;pkwkdYonf xDig;aomif;qk ESpfBudrfxyf aygufjyefao;onf/ vrjcm;bJ oHk;Budrfqufwkduf aygufjcif;jzpfonf/ yxrtBudrftwkdif; "rm&HkBuD;twGufyifvma&mufvSL'gef;Muygonf/

    xkdYaemuf q&m'umwkdifyifnSdEIdif; "rm&Hkta[mif;ukd a&mif;csvkdufonf/ "rm&HkBuD;twGufrwnfaiGrSm 1/ "rm&Hka[mif;a&mif;&aiG wpfodef;

  • 50

    ig;aomif;usyf 2/ a':abmfnTefYrdom;pkrS vSL'gef;xm;aiG wpfodef;ig;aomif;usyfjzpfojzifh pkpkaygif; pwifrwnfaiGrSm oHk;odef;usyfjzpfygonf/ 1349-ck jymokdvjynfhausmf 7-&uf we*FaEGaeY yEuf&kduf "rm&Hktopfukd pwifwnfaqmufygonf/ bkef;bkef;onf"rm&Hktopf pwifwnfaqmufcsdefrSp aeYpOf pm0gykdYcsjcif;NyD;onfh n 10em&DtcsdefrSp bk&m;rD; ylaZmfjcif;?y&dwfBuD; 11-okwfESifh y|mef;yp,eda'oukd &GwfzwfylaZmfygonf/ bkef;bkef;aqmif&Gufaom udprSeforQatmifjrifNyD;ajrmufygonf/ bkef;bkef;\ pdwfoEmef(1)O|me- ravQmhaomZGJ? &J&ifhjywfom; BudK;pm;jcif;?(2)tyrm'- OD;wnfcsufukd razsmufbJ ckdifckdifjrJjrJpGJukdifxm;jcif;? (3)oH,r- &nfrSef;csuf yef;wkdifa&mufatmif ukd,fESifhEIwfukd trSm;t,Gif; r&Sdatmifapmifhpnf;jcif;? (4)'r-OD;wnfcsufyef;wkdifrS vGJacsmfoGm;aprnfh tjyKtrlrsKd; rjyKvkyfrdatmif Pfjzifhcsifhcsdefykdif;jcm; pdwfukd xdef;csKyfjcif; t*Fg&yfwkdYESifhjynfhpHkaomaMumifhvnf; jzpfonf/ bkef;bkef;onf y&dwf&GwfzwfylaZmfjcif;? qGrf;pm;MuGjcif;paom ao;i,faomudprsm;omru ausmif;aqmifaqmufvkyfjcif;? pm0gykdYcsjcif;ESifh ausmif;wkdufukd pDrHcefYcGJjcif;paom vkyfief;udpBuD;rsm;ukdyg pnf;pepfusus EkdifEkdifeif;eif; aqmif&GufEkdifonf/ jyqkdcJhaom tcsufav;csufukd vkdufemusifhMuHwJhtwGuf atmifjrifonf[k pma&;ol ,HkMunfygonf/

    "rm&HkawmfBuD; tawmftoifh taumiftxnfay:vmaomtcg tvSLaiGrsm; txkduftavQmufwkd;vmcJhonf/ tvSLaiGwkd;vmovkd "rm&HkawmfBuD;uvnf; NyD;pD;&ef trkd;rQom vkdygawmhonf/ "rm&HkawmfBuD; aqmufvkyfjcif;ESifhpyfvsOf; aus;Zl;&Sdolwpfa,muftaMumif;ukd bkef;bkef; trdefY&Sdzl;onf/vyGwmNrdKU iydqdyf&yfuGuf opfqkdifykdif&Sif ukdodef;aX;jzpfygonf/ ukdodefaX;onf opfa&mufvmonfESifhausmif;rSvkdtyfaomopfrsm;ukd ausmif;okdY ta&mufykdYay;

    ygonf/ b,fESpfwefyJykdYykdY bkef;bkef;tqifajyrS ay;yg[kom avQmufxm;ygonf/ onfuvnf; "rm&HkawmfBuD; jrefqefpGmNyD;ajrmuf&ef tm;omcsufwpfckjzpfygonf/ odef;&mESifhcsDukefaom taqmuftOD;\rwnfaiGonf oHk;odef;om&Sdonfukd arhxm; rjzpf/"rm&HkawmfBuD;onf aumif;rGefpGm NyD;pD;cJhygonf/ukdodef;aX;onf rk'dwmpwkd;qkdifESifh a&Teef;awmfa&Tqkdifvkyfief;ukd vkyfukdif&if; ,cktcsdefxdvnf; ausmif;wkduf\ vkdtyfcsufrsm;ukd axmufyHhvSL'gef;ygonf/

    "rm&HkawmfBuD;ukd xl;uJaomapwem&Sifa':abmfnTefU? orD; a':wifMunf?a':vSMunfwkdYukd*kPfjyKaomtm;jzifh ]]abmfMunf"rmkH}}[k trnfay;cJhygonf/ trnfonf y"mer[kwfay/ trsm;oligac:a0:oHk;pGJekdif&efomjzpfonf/ "rmkHawmfBuD; aqmufvkyf&eftwGuf rdrdwkdYvSL'gef;cJhaom apwemoHk;wefjy|mef;aom tvSLonfom y"mejzpfonf/ edAmefc&D;txd ykdYaqmifay;rnfom jzpfygonf/

    ow0gtm;vHk; ukd,fpdwfESpfjzm usef;rmcsrf;omMuygap

    &SifOu|-a&Twm

  • 51

    2-5-2008 aeY? em*pfqkdifuvkef;rkefwdkif;

    jrefrmEkdifiH\ obm0ab;tE&m,fordkif;wGif tBuD;rm;qkH;ESihf tjyif;xefqkH;jzpfonfh ]em*pfqkdifuvkef;rkefwdkif;BuD;}onf txl;ojzifh {&m0wDwdkif;a'oBuD;udk &ufpufMurf;MuKwfpGm arTaESmufwkdufcwfcJhonfh 2-5-2008 aeYrS (3)ywftvGef 23-5-2008 aeYwGif rk'kHNrdKUom; t&SifESihf apwem&Sifrsm;onf um;(3)pD;jzihfvyGwmNrdKU? udk;e0if;ausmif;wdkufodkY oGm;a&mufcJhavonf/

    udk;e0if;ausmif;wkdufxGuf ,ckEkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuokdvf(&efukef) Ak'a'oemjyefYyGm;a&;ynmXmeenf;jyq&mawmf oli,fcsif;jzpfol t&SifrmC0\ qufoG,fvrf;nTefay;rIaMumihf rkefwdkif;'PfcHcJh&aomNrdKUol^NrdKUom;rsm;udk wwfEdkifoavmuf ulnDaxmufyHhtm;ay;ESpfodrfhEdkif&ef a&mufvm&jcif;vnf;jzpf\/t&SifwdkYtzGJUonf &efukefNrdKU? EdkifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf(&efukef)rSwqifh vma&mufcJhMu&m vrf;wavsmuf

  • 52

    ted|mkHjrifuGif;rsm; wajz;ajz;qdk;0g;vmcJh&mrS vyGwmNrdKUodkYa&mufaomf xdwfvefYwkefvIyfp&m tusnf;wefjrifuGif;rsm;ESihf BuKHawGUcJh&avonf/ wpfNrdKUvkH;rIefYrIefYnufnufausaeNyD/ aqmufwnf&mrJh tm;i,f0rf;enf;ylaqG;aeMuaom NrdKUol^ NrdKUom;rsm;udk 0rf;enf;zG,f awGUjrifcJh\/ vyGwmNrdKU\ ae&mtESHUtjym;zGifhvSpfxm;aom 'kuonfpcef;rsm;wGif cdk;udk;&mrJh 'kuonfrsm;udk wwfEdkifoavmuf pkzGJUulnDvSL'gef;&efa&muf&SdaeMuaom apwem&SiftzGJUrsm;udkvnf; awGUjrifcJhMu&\/ Ak'bmomjrefrmvlrsKd;wdkY\ ,Ofaus;rIt&'kua&mufaeolrsm;udk ulnDMu&rnfhtodESifh usihf0wfrsm;udk tm;wwfoa&m xrf;aqmifaeMuonfrSmcsD;usL;zG,f aumif;vSay\/

    udk;e0if;ausmif;wkduf 'kuonfpcef;

    t&SifrmC0\ OD;aqmifrIjzihf udk;e0if;ausmif;wkdufodkYa&muf&Sdvsifyif ausmif;0if;twGif; ae&mvGwfr&Sdatmif jynfhusyfaeaom 'kuonfrsm;pGmudk awGUjrifcJh&\/ &Sd&SdorQausmif;aqmif taqmuftOD;rsm;ay:wGifae&mrqefYawmhaomaMumihf ausmif;0if; ajrvGwfrsm;yif ,m,DwJxkd;ay;NyD; ae&mcsxm;ay;xm;aom'kuonfrsm;udkvnf;aumif; ausmif;t0if apmif;wef;rsm; ydwLprsm;cif;um qif;&Jyifyef;pGm aexdkifcdkvIHaeMu&aom 'kuonfrsm;udkvnf;aumif; awGUjrifcJh&\/ xkd'kuonfrsm;udk a&SmifuGif;NyD; udk;e0if;ausmif;wdkuf y"meem,uq&mawmf b'EEmp&d,ESihfawGUqkH&efoGm; a&mufcJh&\/ q&mawmf b'EEmp&d,\ tcef;jyifae&mvGwfrSeforQvnf; 'kuonfrsm;udk ulnDu,fq,fa&; ypnf;rsm;jzihf jynfhESufaeNyD; tcef;wHcg;udkyif zGifh0if&ef tenf;i,fawmifyefNyD;z,f&Sm;apcJh&av\/

    q&mawmfb'EEmp&d,\ tcef;wGif;vnf; 'kuonfrsm;twGuf te,fe,ft&yf&yfrS tvSL&Sifrsm;vSL'gef;xm;aom u,fq,fa&; ypnf;rsm;jzihf

    jynfhESufaeNyD; 0yfcsp&mae&mwpfcktwGufyif cJcJ,Of;,Of;&SmazGum 0yfcscJh&\/ q&mawmf udk,fwdkifacR;oHw&GJ&GJESihf rarmEdkifryef;Edkif pDrHcefYcGJaeonfudkzl;awGU&av\/ teD;tem;rS pmcsbkef;BuD;rsm;? pmoifom;oHCmaw