Τζήμου Γ, Μανές Χ, Καραγιάννη Δ, Σκούτας Δ & Πήτα Ρ

Τμήμα Ψυχολογίας ΑΠΘ, Διαβητολογικό Κέντρο ΓΠΝ «Παπαγεωργίου» Θεσσαλονίκη

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ

→→Παράγοντες που σχετίζονται Παράγοντες που σχετίζονται αρνητικάαρνητικά με με την ποιότητα ζωής σε διαβητικά άτοματην ποιότητα ζωής σε διαβητικά άτομα(292 (292 ασθενείς τύπου 1):ασθενείς τύπου 1):η ανάγκη για ινσουλίνηη ανάγκη για ινσουλίνηη παρουσία κατάθλιψηςη παρουσία κατάθλιψηςη εμφάνιση διαβητικής η εμφάνιση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και συνοδών αμφιβληστροειδοπάθειας και συνοδών επιπλοκώνεπιπλοκών

((Brown GC et al, Quality of life associated with diabetes mellitus in an Brown GC et al, Quality of life associated with diabetes mellitus in an adult population, adult population, Diabetes complications 14Diabetes complications 14..20002000))

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ→ → Οι ασθενείς μεΟι ασθενείς με θετική αντιμετώπιση θετική αντιμετώπιση του σακχαρώδη του σακχαρώδη

διαβήτη και με πίστη και εμπιστοσύνη στην αυτό-διαβήτη και με πίστη και εμπιστοσύνη στην αυτό-αποτελεσματικότητά τους, αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητά τους, αντιμετώπιζαν με μεγαλύτερη επιτυχία τον διαβήτη τους και είχαν αποδεδειγμένα επιτυχία τον διαβήτη τους και είχαν αποδεδειγμένα καλύτερη καλύτερη ποιότητα ζωήςποιότητα ζωής από εκείνους με αρνητική αντιμετώπιση ( από εκείνους με αρνητική αντιμετώπιση (224224 διαβητικοί ασθενείς Τύπου 1 και 401 Τύπου 2).διαβητικοί ασθενείς Τύπου 1 και 401 Τύπου 2).

Η συμπεριφορά αντιμετώπισηςΗ συμπεριφορά αντιμετώπισης του σακχαρώδη διαβήτη του σακχαρώδη διαβήτη ήταν η μόνη ήταν η μόνη σημαντικήσημαντική ψυχολογική μεταβλητή για τις τιμές ψυχολογική μεταβλητή για τις τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1cHbA1c))

((Rose M et al, The Network of Psychological Variables in Patients With Diabetes and Rose M et al, The Network of Psychological Variables in Patients With Diabetes and their Importance for Quality of Life and Metabolic Control,their Importance for Quality of Life and Metabolic Control,Diabetes Care, 25Diabetes Care, 25, , 2002)2002)

ΕΙΣΑΓΩΓΗΕΙΣΑΓΩΓΗ→→Στενή σχέση ανάμεσα στην Στενή σχέση ανάμεσα στην κλινική εικόνακλινική εικόνα του σακχαρώδη του σακχαρώδη

διαβήτη τύπου 1 και σε διαβήτη τύπου 1 και σε παράγοντες ψυχολογικούςπαράγοντες ψυχολογικούς και και συμπεριφορικούςσυμπεριφορικούς,, οι οποίοι επιδρούν άμεσα στην ποιότητα ζωής οι οποίοι επιδρούν άμεσα στην ποιότητα ζωής των διαβητικών ατόμων. των διαβητικών ατόμων. Τα κλινικά συμπτώματαΤα κλινικά συμπτώματα του διαβήτη επηρεάζουν σημαντικά την του διαβήτη επηρεάζουν σημαντικά την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση και το επίπεδο της ψυχοσυναισθηματική κατάσταση και το επίπεδο της λειτουργικότητας των διαβητικών ατόμων.λειτουργικότητας των διαβητικών ατόμων. Η κατάθλιψηΗ κατάθλιψη εμφανίστηκε ως ο πιο ισχυρός παράγοντας εμφανίστηκε ως ο πιο ισχυρός παράγοντας συσχέτισης με την ποιότητα ζωής. συσχέτισης με την ποιότητα ζωής.

(69 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 1)(69 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 1)

(Πήτα Ρ(Πήτα Ρ, , Γρηγοριάδου Ε, Ελευθερίου Μ,Γρηγοριάδου Ε, Ελευθερίου Μ, Κουβάτσου Ζ, Διδάγγελος Τ, Καραμήτσος Δ., Κουβάτσου Ζ, Διδάγγελος Τ, Καραμήτσος Δ.,

Ποιότητα Ζωής & Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1,Ποιότητα Ζωής & Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1,Ελληνικά Διαβητολογικά Χρονικά, 19,4, Ελληνικά Διαβητολογικά Χρονικά, 19,4, 20062006).).

ΣΚΟΠΟΣΣΚΟΠΟΣ

Αξιολόγηση Ποιότητας ΖωήςΑξιολόγηση Ποιότητας Ζωής

σε διαβητικούς Τύπου σε διαβητικούς Τύπου 11 & & 22 και και

σύγκριση μεταξύ των δύο ομάδωνσύγκριση μεταξύ των δύο ομάδων::

•Δυσαρέσκεια (μη ικανοποίηση από τη θεραπεία του διαβήτη)•Επιβάρυνση (συχνότητα αρνητικών επιδράσεων στην καθημερινότητα)•Κοινωνική ανησυχία (επαγγελματική

αποκατάσταση, οικογένεια, επιπλοκές)•Αυτό-αξιολόγηση της υγείας (γενικότερη εκτίμηση της κατάστασης της υγείας του ατόμου)

ΑΣΘΕΝΕΙΣ-ΜΕΘΟΔΟΙΑΣΘΕΝΕΙΣ-ΜΕΘΟΔΟΙ

ΗλικίαΗλικία ΔιάρκειαΔιάρκεια

Άτομα Άτομα ((n=80)n=80) Μ.Ο.Μ.Ο. Τυπική Τυπική

απόκλισηαπόκλιση Μ.Ο.Μ.Ο. Τυπική Τυπική απόκλισηαπόκλιση

ΣΔ Τύπου ΣΔ Τύπου 1 (n=27)1 (n=27)

31,2531,25 +/- +/- 10,57410,574 12,712,7 +/- +/- 6,9446,944

ΣΔ Τύπου ΣΔ Τύπου 2 (n=53)2 (n=53)

55,8855,88 +/- +/- 9,3749,374 8,088,08+/- +/- 7,3517,351

ΑΣΘΕΝΕΙΣ-ΜΕΘΟΔΟΙΑΣΘΕΝΕΙΣ-ΜΕΘΟΔΟΙΔιαβήτης-Εκτίμηση της ποιότητας ζωής:1. Ημι-δομημένη συνέντευξη (διάρκεια νόσου, HbA1C, B.M.I.,

επάγγελμα)2. Δομημένη συνέντευξη (χορήγηση του ερωτηματολογίου

«Αξιολόγηση της ποιότητας ζωής στο διαβήτη»)

(Alan M Jacobson & the DCCT Research Group,

DQOL Diabetes Quality of Life measure)Υπο-ενότητες ερωτηματολογίου(σκορ):α) δυσαρέσκεια (15-75)β) επιβάρυνση (20-100)γ) κοινωνική ανησυχία (11-55)δ) αυτό-αξιολόγηση της υγείας (1-4)ε) σύνολο ποιότητας ζωής (άθροισμα: 47-234)

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΗλικίαΗλικία(17-35 n=20), (36-58 n=37), (59-73 n=23)(17-35 n=20), (36-58 n=37), (59-73 n=23)

(One-way Anova)

Όπου. * p < .05

Κοινωνική ανησυχίαΚοινωνική ανησυχία

α)α) 17-3517-35 προς προς 36-5836-58

((21,221,2 +/-7,22) ( +/-7,22) (11,6511,65 +/-4,43) +/-4,43) *p<0,05*p<0,05

β)β) 17-35 17-35 προς προς 59-7359-73

((21,221,2 +/-7,22) ( +/-7,22) (10,6510,65 +/-3,08) +/-3,08)

*p<0,05*p<0,05

γ)γ) 36-58 36-58 προς 59-73προς 59-73

((11,6511,65 +/-4,43) ( +/-4,43) (10,6510,65 +/-3,08) +/-3,08)p=NSp=NS

Δυσαρέσκεια, επιβάρυνση και αυτοαξιολόγηση δεν διαφέρουν σημαντικά

στις 3 ομάδες

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΦύλοΦύλο (T test)

Όπου. * p < .05

Υπο-ενότητεςΥπο-ενότητες Άντρες Άντρες ((n=n=40)40) ΓυναίκεςΓυναίκες((n=n=40)40) PP

ΔυσαρέσκειαΔυσαρέσκεια31,05 31,05 +/-7,42+/-7,42 35,28 35,28 +/-8,06+/-8,06 *p<0,05*p<0,05

ΕπιβάρυνσηΕπιβάρυνση41,50 41,50 +/-8,16+/-8,16 43,43 43,43 +/-6,16+/-6,16 p=NSp=NS

Κοιν.ανησυχίαΚοιν.ανησυχία13,4 13,4 +/-6,02+/-6,02 14,10 14,10 +/-7,11+/-7,11 p=NSp=NS

Αυτό-αξιολόγησηΑυτό-αξιολόγηση2,08 2,08 +/-0,85+/-0,85 2,55 2,55 +/-0,90+/-0,90 *p<0,05*p<0,05

Σύνολο ΠΖΣύνολο ΠΖ88,03 88,03 +/-15,2+/-15,2 95,38 95,38 +/-17,06+/-17,06 *p<0,05*p<0,05

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- Β.Μ.Ι.Β.Μ.Ι.((19-24,919-24,9 n=16), ( n=16), (25-29,925-29,9 n=29), ( n=29), (30-4030-40 n=30) n=30)

(One-way Anova)

Όπου. * p < .05

Αυτό-αξιολόγηση της υγείαςΑυτό-αξιολόγηση της υγείας

α)α) 19-24,9 19-24,9 προς προς 30-4030-40((1,931,93 +/-0,82) ( +/-0,82) (2,712,71 +/-0,81) +/-0,81) *p<0,05*p<0,05

β)β) 19-24,919-24,9 προς προς 25-29,925-29,9((1,931,93 +/-0,82) ( +/-0,82) (2,112,11 +/0,97) +/0,97) p=NSp=NS

γ)γ) 25-29,9 25-29,9 προς 30-40προς 30-40((2,112,11 +/-0,97) ( +/-0,97) (2,712,71 +/-0,81) +/-0,81) *p<0,05*p<0,05

Δυσαρέσκεια, επιβάρυνση και κοιν.ανησυχία δεν διαφέρουν σημαντικά

στις 3 ομάδες

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΕπάγγελμαΕπάγγελμα (T test)

Όπου. * p < .05

Υπο-ενότητεςΥπο-ενότητες Με εισόδημα Με εισόδημα ((n=n=42)42)

Χωρίς εισόδημα Χωρίς εισόδημα ((n=n=32)32) PP

ΔυσαρέσκειαΔυσαρέσκεια32,17 32,17 +/-8,90+/-8,90 34,94 34,94 +/-7,12+/-7,12

p=NSp=NS

ΕπιβάρυνσηΕπιβάρυνση40,62 40,62 +/-7,63+/-7,63 44,72 44,72 +/-5,84+/-5,84

*p<0,05*p<0,05

Κοιν.ανησυχίαΚοιν.ανησυχία12,05 12,05 +/-5,46+/-5,46 15,63 15,63 +/-7,40+/-7,40 *p<0,05*p<0,05

Αυτό-αξιολόγησηΑυτό-αξιολόγηση2,26 2,26 +/-0,96+/-0,96 2,41 2,41 +/-0,87+/-0,87

p=NSp=NS

Σύνολο ΠΖΣύνολο ΠΖ 87,10 87,10 +/-17,37+/-17,37 97,72 97,72 +/-14,98+/-14,98 *p<0,05*p<0,05

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-HbA1CHbA1C

HbA1CHbA1C προς Ποιότητα ζωής προς Ποιότητα ζωής ::

αρνητική συσχέτιση αρνητική συσχέτιση (- 0,284), (- 0,284), p<0,05p<0,05

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ- Τύπος ΔιαβήτηΤύπος Διαβήτη (T test)

Όπου. * p < .05

Υπο-ενότητεςΥπο-ενότητες Τύπος Τύπος 11 ((n=27n=27))

Τύπος Τύπος 22 ( (n=n=52)52) PP

ΔυσαρέσκειαΔυσαρέσκεια 30,07 30,07 +/-5,83+/-5,83 34,85 34,85 +/-8,56+/-8,56 *p<0,05*p<0,05

ΕπιβάρυνσηΕπιβάρυνση 43,93 43,93 +/-6,73+/-6,73 41,79 41,79 +/-7,51+/-7,51 p=NSp=NS

Κοιν.ανησυχίαΚοιν.ανησυχία 18,22 18,22 +/-7,87+/-7,87 11,35 11,35 +/-4,27+/-4,27 *p<0,05*p<0,05

Αυτό-Αυτό-αξιολόγησηαξιολόγηση 2,19 2,19 +/-0,87+/-0,87 2,37 2,37 +/-0,92+/-0,92 p=NSp=NS

Σύνολο ΠΖΣύνολο ΠΖ 94,41 94,41 +/-14,8+/-14,8 90,37 90,37 +/-17,4+/-17,4 p=NSp=NS

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΤα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ηλικίαςΤα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ηλικίας 17-3517-35 ετώνετών εκφράζουν εκφράζουν μεγαλύτερη κοινωνική ανησυχίαμεγαλύτερη κοινωνική ανησυχία απ’ ότι εκείνα άνω των 35. απ’ ότι εκείνα άνω των 35.

Η Η ποιότητα ζωής των αντρώνποιότητα ζωής των αντρών καθώς και των καλά ρυθμισμένων καθώς και των καλά ρυθμισμένων ατόμων, φαίνεται ότι είναι ατόμων, φαίνεται ότι είναι καλύτερη καλύτερη από την αντίστοιχη των από την αντίστοιχη των γυναικών (μικρότερη δυσαρέσκεια & επιβάρυνση), όπως και γυναικών (μικρότερη δυσαρέσκεια & επιβάρυνση), όπως και εκείνων με κακή ρύθμιση.εκείνων με κακή ρύθμιση.

Τα άτομα Τα άτομα φυσιολογικού βάρουςφυσιολογικού βάρους πιστεύουν ότι η πιστεύουν ότι η υγείαυγεία τους είναι τους είναι καλύτερη καλύτερη από εκείνη των παχύσαρκων ατόμων.από εκείνη των παχύσαρκων ατόμων.

Οι διαβητικοί ασθενείς που έχουν Οι διαβητικοί ασθενείς που έχουν εισόδημα,εισόδημα, αισθάνονται αισθάνονται μικρότερη κοινωνική ανησυχία και επιβάρυνσημικρότερη κοινωνική ανησυχία και επιβάρυνση στην στην καθημερινότητά τους.καθημερινότητά τους.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα άτομα Τα άτομα τύπου 1τύπου 1 νιώθουν νιώθουν μικρότερη μικρότερη δυσαρέσκεια δυσαρέσκεια εξαιτίας του σακχαρώδη εξαιτίας του σακχαρώδη διαβήτη στην καθημερινότητά τους απ’ ότι διαβήτη στην καθημερινότητά τους απ’ ότι εκείνα με τύπο 2 διαβήτη.εκείνα με τύπο 2 διαβήτη.

Ωστόσο, Ωστόσο, οι διαβητικοί τύπου 1 οι διαβητικοί τύπου 1 εκφράζουν μεγαλύτερη κοινωνική εκφράζουν μεγαλύτερη κοινωνική ανησυχία απ’ ότι οι τύπου 2.ανησυχία απ’ ότι οι τύπου 2.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ !ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ !