ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΤΥΠΑ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΜΟΡΦΟΤΥΠΑ ΤΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ

ΤΕΚΜΗΡΙΩΝΤΕΚΜΗΡΙΩΝ

ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΣΠΥΡΟΣΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΣΠΥΡΟΣ

ΚΕΡΚΥΡΑ 2006ΚΕΡΚΥΡΑ 2006

ΔΟΜΗΔΟΜΗ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ

ΜΟΡΦΟΤΥΠΑΜΟΡΦΟΤΥΠΑ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΨΗΦΙΑΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΕίναι η διατήρηση της προσβασιμότητας στις Είναι η διατήρηση της προσβασιμότητας στις πληροφορίες που φέρει το ψηφιακό τεκμήριοπληροφορίες που φέρει το ψηφιακό τεκμήριοΚύριο εμπόδιο είναι ότι τα νεώτερα υπολογιστικά Κύριο εμπόδιο είναι ότι τα νεώτερα υπολογιστικά συστήματα δεν είναι συμβατά με τα παλαιότερασυστήματα δεν είναι συμβατά με τα παλαιότερα

Το ψηφιακό τεκμήριο είναι μια ακολουθία Το ψηφιακό τεκμήριο είναι μια ακολουθία bitsbits που που για να αποκτήσει πληροφοριακό νόημα πρέπει να για να αποκτήσει πληροφοριακό νόημα πρέπει να «διαβαστεί» από ένα πρόγραμμα υπολογιστή. «διαβαστεί» από ένα πρόγραμμα υπολογιστή. Η ψηφιακή διατήρηση μπορεί να διακριθεί στα Η ψηφιακή διατήρηση μπορεί να διακριθεί στα εξής μέρη:εξής μέρη: Φυσικό επίπεδοΦυσικό επίπεδο Επίπεδο δεδομένωνΕπίπεδο δεδομένων Επίπεδο μεταδεδομένωνΕπίπεδο μεταδεδομένων

ΦΥΣΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟΦΥΣΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι η ακολουθία Πρέπει να διασφαλιστεί ότι η ακολουθία των των bits bits θα παραμείνει αναλλοίωτηθα παραμείνει αναλλοίωτη

• Μαγνητικά μέσα Μαγνητικά μέσα

(Δισκέτες, Σκληροί Δίσκοι, Μαγνητικές (Δισκέτες, Σκληροί Δίσκοι, Μαγνητικές Ταινίες)Ταινίες)

• Οπτικά μέσαΟπτικά μέσα

((CD, DVD)CD, DVD)

ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝΕΠΙΠΕΔΟ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι διαθέτουμε τα Πρέπει να διασφαλιστεί ότι διαθέτουμε τα εργαλεία για να μετατρέψουμε την εργαλεία για να μετατρέψουμε την ακολουθία των ακολουθία των bitsbits σε πληροφορία σε πληροφορία αντιληπτή από τις ανθρώπινες αισθήσειςαντιληπτή από τις ανθρώπινες αισθήσεις

ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝΕΠΙΠΕΔΟ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα διασωθεί η Πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα διασωθεί η σημασιολογική πληροφορία που έχουμε για σημασιολογική πληροφορία που έχουμε για το ψηφιακό τεκμήριοτο ψηφιακό τεκμήριο

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΨΗΦΙΑΚΟΥ - ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΨΗΦΙΑΚΟΥ - ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Όγκος των δεδομένωνΌγκος των δεδομένων

Ταχύτητα αλλαγής της τεχνολογίαςΤαχύτητα αλλαγής της τεχνολογίας

Νομικά – Οικονομικά ζητήματα για τα Νομικά – Οικονομικά ζητήματα για τα άυλα ψηφιακά τεκμήριαάυλα ψηφιακά τεκμήρια

Διαφορετικά εμπορικά πρότυπαΔιαφορετικά εμπορικά πρότυπα

ΜΟΡΦΟΤΥΠΑΜΟΡΦΟΤΥΠΑ

Μορφότυπο (Μορφότυπο (formatformat) είναι ο αλγόριθμος με ) είναι ο αλγόριθμος με τον οποίο το ψηφιακό αρχείο αποθηκεύεται τον οποίο το ψηφιακό αρχείο αποθηκεύεται ως μια σειρά από δυαδικά ψηφία (ως μια σειρά από δυαδικά ψηφία (bitsbits))

1.1. Αρχεία κειμένουΑρχεία κειμένου

2.2. Αρχεία ήχουΑρχεία ήχου

3.3. ΕικόνεςΕικόνες

4.4. Βίντεο και πολυμέσαΒίντεο και πολυμέσα

5.5. Εφαρμογές Εφαρμογές

1. 1. ΑΡΧΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥΑΡΧΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Plain textPlain text

((ASCII, Unicode)ASCII, Unicode)

Επεξεργαστές κειμένου Επεξεργαστές κειμένου

((MS Word, WordPerfect)MS Word, WordPerfect)

Γλώσσες περιγραφής σελίδας Γλώσσες περιγραφής σελίδας

(Postscript, PDF)(Postscript, PDF)

2. 2. ΑΡΧΕΙΑ ΗΧΟΥΑΡΧΕΙΑ ΗΧΟΥ

Χωρίς συμπίεσηΧωρίς συμπίεση

((WAV, AIFF)WAV, AIFF)

Με συμπίεσηΜε συμπίεση

((MP3, WMA, AAC)MP3, WMA, AAC)

3. EIKONE3. EIKONEΣΣ

Διακρίνονται ανάλογα με τον τρόπο που Διακρίνονται ανάλογα με τον τρόπο που περιγράφουν την εικόναπεριγράφουν την εικόνα

Raster graphics (Raster graphics (περιγράφεται κάθε περιγράφεται κάθε pixel)pixel)

GIF, JPEG, TIFF, BMPGIF, JPEG, TIFF, BMP

Vector graphics (Vector graphics (περιγράφεται περιγράφεται γεωμετρικά)γεωμετρικά)

DWG (AutoCAD), SVGDWG (AutoCAD), SVG

Άλλα πρότυπα κάνουν συμπίεση της Άλλα πρότυπα κάνουν συμπίεση της εικόνας με απώλεια πληροφορίας και άλλα εικόνας με απώλεια πληροφορίας και άλλα χωρίς απώλειαχωρίς απώλεια

4. 4. ΒΙΝΤΕΟΒΙΝΤΕΟ

AVI, MOV(QuickTime), MPEGAVI, MOV(QuickTime), MPEG

5. 5. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Λογιστικά φύλλα (Λογιστικά φύλλα (spreadsheets)spreadsheets), ,

Βάσεις Δεδομένων, ΠρογράμματαΒάσεις Δεδομένων, Προγράμματα

Canadian Culture Online ProgramCanadian Culture Online Program

Πρόγραμμα του Καναδικού Υπουργείου Πρόγραμμα του Καναδικού Υπουργείου Πολιτισμού στο πλαίσιο του οποίου Πολιτισμού στο πλαίσιο του οποίου δημοσιεύτηκαν οδηγίες για τη μορφή με δημοσιεύτηκαν οδηγίες για τη μορφή με την οποία οι βιβλιοθήκες πρέπει να την οποία οι βιβλιοθήκες πρέπει να αποθηκεύουν τα ψηφιακά τεκμήρια και να αποθηκεύουν τα ψηφιακά τεκμήρια και να δίνουν πρόσβαση στους χρήστες δίνουν πρόσβαση στους χρήστες ((Standards and Guidelines for Standards and Guidelines for Digitization Projects, Digitization Projects, Σεπτέμβριος Σεπτέμβριος 2002) 2002)

Canadian Culture Online ProgramCanadian Culture Online Program((συνέχεια)συνέχεια)

ΕικόναΕικόναΑποθήκευση σε Αποθήκευση σε TIFF, PNGTIFF, PNG. Διανομή σε . Διανομή σε GIF, GIF, JPEGJPEGΚινούμενη ΕικόναΚινούμενη ΕικόναΣυμπίεση (Συμπίεση (MOV, AVI, MPEG-2, MPEG-4)MOV, AVI, MPEG-2, MPEG-4)ΉχοςΉχοςΣυμπίεση (Συμπίεση (MP3, WMA, AAC)MP3, WMA, AAC)ΚείμενοΚείμενοΠροτιμώνται οι δομημένες δομες (Προτιμώνται οι δομημένες δομες (XML)XML) και εναλλακτικά το και εναλλακτικά το PDFPDF

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

Για το πρόβλημα της διατήρησης της Για το πρόβλημα της διατήρησης της προσβασιμότητας σε ψηφιακά τεκμήρια προσβασιμότητας σε ψηφιακά τεκμήρια των οποίων το μορφότυπο έχει πλέον των οποίων το μορφότυπο έχει πλέον ξεπεραστεί και δεν «διαβάζεται» από τα ξεπεραστεί και δεν «διαβάζεται» από τα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα έχουν προταθεί οι εξής λύσεις:έχουν προταθεί οι εξής λύσεις:

1.1. Διατήρηση της τεχνολογίας (Διατήρηση της τεχνολογίας (technology technology preservationpreservation))

2.2. Μετοίκηση (Μετοίκηση (migration)migration)

3.3. Εξομοίωση (Εξομοίωση (emulation)emulation)

ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Η πρόσβαση στα τεκμήρια γίνεται με τον Η πρόσβαση στα τεκμήρια γίνεται με τον παλαιό εξοπλισμό ο οποίος παραμένει σε παλαιό εξοπλισμό ο οποίος παραμένει σε χρήσηχρήση

Η βιβλιοθήκη μετατρέπεται σε μουσείο Η βιβλιοθήκη μετατρέπεται σε μουσείο τεχνολογίαςτεχνολογίας

ΜΕΤΟΙΚΗΣΗΜΕΤΟΙΚΗΣΗ

Η μεταφορά του ψηφιακού τεκμηρίου από Η μεταφορά του ψηφιακού τεκμηρίου από έναν απαρχαιωμένο μορφότυπο σε ένα έναν απαρχαιωμένο μορφότυπο σε ένα νεώτερο το οποίο υποστηρίζεται από τα νεώτερο το οποίο υποστηρίζεται από τα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα. σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα.

Προκύπτει ένα νέο τεκμήριο με το ίδιο Προκύπτει ένα νέο τεκμήριο με το ίδιο πληροφοριακό περιεχόμενο με το αρχικό, πληροφοριακό περιεχόμενο με το αρχικό, υπάρχει όμως κίνδυνος να χαθούν κατά τη υπάρχει όμως κίνδυνος να χαθούν κατά τη διαδικασία της μετοίκησης πληροφοριακά διαδικασία της μετοίκησης πληροφοριακά ή δομικά στοιχεία του αρχικού τεκμηρίουή δομικά στοιχεία του αρχικού τεκμηρίου

ΜΕΤΟΙΚΗΣΗ (2)ΜΕΤΟΙΚΗΣΗ (2)

Η μετοίκηση εφαρμόζεται όταν:Η μετοίκηση εφαρμόζεται όταν:

Το μορφότυπο έχει ξεπεραστεί τεχνολογικά Το μορφότυπο έχει ξεπεραστεί τεχνολογικά

Το μορφότυπο έχει μικρή διείσδυση στην Το μορφότυπο έχει μικρή διείσδυση στην αγορά αγορά

Θέλουμε να μειώσουμε την πολυτυπίαΘέλουμε να μειώσουμε την πολυτυπία

Υπάρχουν νομικοί – οικονομικοί λόγοιΥπάρχουν νομικοί – οικονομικοί λόγοι

ΕΞΟΜΟΙΩΣΗΕΞΟΜΟΙΩΣΗ

Ο εξομοιωτής είναι λογισμικό που Ο εξομοιωτής είναι λογισμικό που επιτρέπει σ’ ένα πρόγραμμα να «τρέχει» επιτρέπει σ’ ένα πρόγραμμα να «τρέχει» σε διαφορετικό υπολογιστικό σύστημα απ’ σε διαφορετικό υπολογιστικό σύστημα απ’ αυτό για το οποίο γράφτηκε αρχικά.αυτό για το οποίο γράφτηκε αρχικά.

Το Το τεκμήριο παραμένει στην αρχική του τεκμήριο παραμένει στην αρχική του μορφή και έχουμε πρόσβαση σε αυτό μορφή και έχουμε πρόσβαση σε αυτό χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο υπολογιστικό σύστημα μαζί με ένα υπολογιστικό σύστημα μαζί με ένα πρόγραμμα εξομοίωσης.πρόγραμμα εξομοίωσης.

Γραφική απεικόνιση Μετοίκησης – ΕξομοίωσηςΓραφική απεικόνιση Μετοίκησης – Εξομοίωσης

ΑΡΧΙΚΟΤΕΚΜΗΡΙΟ

ΜΕΤΟΙΚΗΣΗ ΝΕΟΤΕΚΜΗΡΙΟ

ΝΕΟΤΕΚΜΗΡΙΟ

ΝΕΑΕΦΑΡΜΟΓΗ

ΝΕΟΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ

ΜΕΤΟΙΚΗΣΗ

ΑΡΧΙΚΗΕΦΑΡΜΟΓΗ

ΝΕΟΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ

ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΡΧΙΚΟΤΕΚΜΗΡΙΟ

ΕΞΟΜΟΙΩΤΗΣ

ΕΞΟΜΟΙΩΣΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

OAIS (Open Archival Information System)OAIS (Open Archival Information System)

Είναι ένα μοντέλο αναφοράς για την Είναι ένα μοντέλο αναφοράς για την οργάνωση ενός ψηφιακού αρχείου με οργάνωση ενός ψηφιακού αρχείου με στόχο τη μακρόχρονη διατήρηση των στόχο τη μακρόχρονη διατήρηση των τεκμηρίωντεκμηρίων το οποίο αναπτύχθηκε από την το οποίο αναπτύχθηκε από την CCSDSCCSDS

((ISO 14721:2003)ISO 14721:2003)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

(συνέχεια)(συνέχεια)

GDFRGDFR ( (Global Digital Format RegistryGlobal Digital Format Registry))

Πρόγραμμα της βιβλιοθήκης του Χάρβαρντ Πρόγραμμα της βιβλιοθήκης του Χάρβαρντ για την δημιουργία ενός παγκόσμιου για την δημιουργία ενός παγκόσμιου μητρώου μορφοτύπωνμητρώου μορφοτύπων

PRONOMPRONOM

Βάση δεδομένων του Βάση δεδομένων του UK National Archives UK National Archives για τα μορφότυπα και τη ψηφιακή για τα μορφότυπα και τη ψηφιακή συντήρησησυντήρηση

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ

(συνέχεια)(συνέχεια)

NDIIPPNDIIPP ( (National Digital Information National Digital Information Infrastructure and Preservation ProgramInfrastructure and Preservation Program))

Πρόγραμμα της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου Πρόγραμμα της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου για την προαγωγή της ψηφιακής για την προαγωγή της ψηφιακής διατήρησηςδιατήρησης

PADI (Preserving Access to Digital Access to Digital InformationInformation))

Πρόγραμμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Πρόγραμμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της ΑυστραλίαςΑυστραλίας

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣΣΑΣ