รูปแบบ ระเบียบวิธีและเทคนิคการฝึก

2010

นายคมธช รตนคชและนายดนพล คลอวฒนนท

กลมงานพฒนาระบบการฝก

14/10/2010

รปแบบ ระเบยบวธและเทคนคการฝก

บทนา

การพฒนาทกษะฝมอภาคแรงงานของประเทศถอเปนหวใจสาคญของการพฒนาประเทศ

โดยเฉพาะอยางประเทศทกาลงพฒนาอยางประเทศไทย ซงมผใชแรงงานในภาคสวนตางๆ ทง ภาค

เกษตรกรรม ภาคอตสาหกรรม และภาคธรกจบรการ ซงแรงงานทอยในภาคอตสาหกรรมเปนกลมคนท

สาคญทจะขบเคลอนใหภาคอตสาหกรรมเจรญกาวหนา และสงเสรม สนบสนนใหเศรษฐกจของประเทศ

กาวไปขางหนาอยางยงยน กรมพฒนาฝมอแรงงาน เปนหนวยงานทรบผดชอบโดยตรงในการพฒนาฝมอแรงงาน เพอ

แกปญหาดานทกษะฝมอของแรงงานใหสามารถรองรบกบการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยอยางทน

เหตการณ และใหแรงงานมมาตรฐานในการปฏบตงาน สามารถตอบสนองตอความตองการของ

ตลาดแรงงานไดอยางมประสทธภาพ กรมพฒนาฝมอแรงงาน โดยสานกพฒนาผฝกและเทคโนโลยการฝก

มหนาทคดคน และพฒนา ระบบ รปแบบและวธการฝกทกษะทตอบสนองตอความตองการดานแรงงาน ม

มาตรฐานฝมอแรงงานและมาตรฐานการปฏบตงานในสาขาอาชพตางๆ ทสถานประกอบกจการและ

ภาคอตสาหกรรมตองการ

กลมงานพฒนาระบบการฝก กรมพฒนาฝมอแรงงาน ไดจดทาเอกสารทางวชาการขน เพอเผยแพร

องคความร และเผยแพรขอมลขาวสารทางวชาการทเกยวของกบการพฒนาทกษะฝมอของผรบการฝกใน

สถาบนพฒนาฝมอแรงงานภาค และศนยพฒนาฝมอแรงงานจงหวด เพอใหบคลากร เจาหนาทและผท

เกยวของกบการพฒนาทกษะฝมอแรงงานไดใชเพอการศกษา คนควา และเปนแนวทางในการพฒนาทกษะ

ฝมอแรงงาน เพอประโยชนในการพฒนาความสามารถของผรบการฝกใหบรรลวตถประสงคในการฝก

ทกษะฝมอแรงงานและมมาตรฐานสมรรถนะสอดคลองกบงานและอาชพตางๆ ทสถานประกอบกจการและ

ภาคอตสาหกรรมมความตองการ ตอไป

กลมงานพฒนาระบบการฝก

สานกพฒนาผฝกและเทคโนโลยการฝก

กรมพฒนาฝมอแรงงาน

สารบญ หนา

บทท3 รปแบบ ระเบยบวธและเทคนคการฝกอบรม 1 วธสอน 1 ระบบการสอน 1 เทคนคการสอน 1 รปแบบการเรยนการสอน 2 รปแบบการฝก 2 เทคโนโลยการฝกอบรม 3 ระเบยบวธ เทคนคการสอนและการฝกอบรม 3 ตวอยางรปแบบการสอนและการฝก และระเบยบวธและเทคนคการสอน 7 เปรยบเทยบรปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย(Psycho-motor) 27 รปแบบการจดอาชวศกษาและฝกอบรม(VET) ของตางประเทศ 29

รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมของประเทศออสเตรเลย 29 รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) กบภาคอตสาหกรรมของออสเตรเลย 30 รปแบบการฝกสมรรถนะ(CBT) กบผใชแรงงานของออสเตรเลย 30 รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) กบครฝกและผจดการอาชวศกษา และฝกอบรม(VET) ของออสเตรเลย 31 รปแบบของโมดลการฝก(Modules of Training) 32 ตวอยางโมดลการฝกของออสเตรเลย 33 ตวอยางโมดลการฝกของ University of North London 34 รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมของประเทศฟลปปนส 35 ตวอยางโมดลการฝกของ TESDA ประเทศฟลปปนส 36

เอกสารและสงอางอง 38

1

บทท3 รปแบบ ระเบยบวธและเทคนคการฝกอบรม

ในการเรยนการสอนและการฝกอบรมโดยเฉพาะอยางการฝกอบรมเพอพฒนา ความสามารถของบคลากร หรอผรบการฝก การนาเทคนค วธการฝกทถกตองมาใชในการฝกจะม ผลตอผตอการเปลยนแปลงความสามารถของผเขารบการฝกอยางยง เนองจากวตถประสงคในการ ฝกอบรม นนมความแตกตางกนไป ระเบยบวธการฝกยอมแตกตางเชนกน

ในทนจะทบทวนความรความเขาใจ และอธบายความหมายและคานยามของระเบยบ วธการฝกและเทคนคการฝกอกครง เพอใหสามารถแยกแยะความแตกตางใหชดเจนมากยงขน พรอมทงยกตวระเบยบวธและเทคนคการฝกทสามารถนามาใชในการพฒนาฝมอแรงงานของกรม พฒนาฝมอแรงงานไดในอนาคต

ในหวขอน จะเปนการอธบายใหเกดความเขาใจและเหนความแตกตางระหวาง รปแบบการ ฝก กบระเบยบวธการและเทคนคการฝกอยางชดเจนยงขน จงไดมการอธบายความหมายของ กจกรรมทเกยวของดงน

วธสอน หมายถง แนวทางทปฏบต แบบอยางททา ทผสอนดาเนนการใหผเรยนเกดการ เรยนร ตามวตถประสงค ดวยวธการตาง ๆ ทแตกตางกนไปตามองคประกอบ และขนตอนสาคญอน เปนลกษณะเดนหรอลกษณะเฉพาะทขาดไมไดของวธนน ๆ เชน วธสอนโดยใชการบรรยาย วธ สอนแบบสาธต แบบ สสวท. แบบโครงงาน แบบสบสวนสอบสวน แบบอปมย แบบอภปราย ฯลฯ

ระบบการเรยนการสอน (Teaching/Instructional System) คอ องคประกอบตาง ๆ ของ กจกรรมการเรยนและการสอนทไดรบการจดใหมความสมพนธกน และสงเสรมกนอยางเปนระบบ เพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายทกาหนดไว

เทคนคการสอน คอ ศลปะ หรอกลวธตาง ๆ ทใชเสรมกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอ การกระทาใด ๆ เพอชวยใหกระบวนการ ขนตอน วธการ หรอการกระทานน ๆ มคณภาพและ ประสทธภาพมากขน

2

ดงนน เทคนคการสอนจงหมายถงกลวธตาง ๆ ทใชเสรมกระบวนการสอน ขนตอนการ สอน วธการสอน หรอการดาเนนการทางการสอนใด ๆ เพอชวยใหการสอนมคณภาพและ ประสทธภาพมากขน เชน ในการบรรยายผสอนอาจใชเทคนคตาง ๆ ทสามารถชวยใหการบรรยายม คณภาพและประสทธภาพมากขน เชน การยกตวอยาง การใชสอ การใชคาถาม เปนตน

รปแบบการสอนหรอรปแบบการเรยนการสอน (Teaching/ Learning Model) หรอ ระบบ การสอน คอโครงสรางองคประกอบการดาเนนการสอนทไดรบการจดเปนระบบสมพนธ สอดคลองกบทฤษฏ หลกการเรยนรหรอการสอนทรปแบบนนยดถอและไดรบการพสจน ทาสอบ วามประสทธภาพ สามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายเฉพาะของรปแบบนน ๆ โดยทวไปแบบแผน การดาเนนการสอนดงกลาวมกประกอบดวย ทฤษฏหลกการทรปแบบนน ยดถอ และกระบวนการสอนทมลกษณะเฉพาะอนจะนาผเรยนไปสจดมงหมายเฉพาะรปแบบนน กาหนด ซงผสอนสามารถนาไปใชเปนแบบแผนหรอแบบอยางในการจด และดาเนนการสอนอน ๆ ทมจดมงหมายเฉพาะเชนเดยวกนได

รปแบบการฝก(Training Model) หมายถง แบบแผน หรอ โครงสรางสาคญทผฝกสามารถนาไปใชในการจดฝก สราง หรอ

ออกแบบกจกรรมการฝกอบรมขน โดยผฝกตองนาเอาเทคนค ระเบยบวธการเรยนการสอนและ ฝกอบรมมาจดกจกรรมการฝกและนาสอการเรยนการสอนหรอการฝกอบรม เขาไปใชภายใต เงอนไขของกระบวนการตามลาดบขนตอนการสอนหรอฝกอบรมของรปแบบการฝกนนๆ

โดยทวไปแบบแผนการดาเนนการสอนดงกลาวมกประกอบดวย ทฤษฏ หรอหลกการท รปแบบนนยดถอ และกระบวนการสอนทมลกษณะเฉพาะอนจะนาผเรยนไปสจดมงหมายเฉพาะ รปแบบนนกาหนด ซงผสอนสามารถนาไปใชเปนแบบแผนหรอแบบอยางในการจด และ ดาเนนการสอนอน ๆ ทมจดมงหมายเฉพาะเชนเดยวกนได

รปแบบการฝกมหลายรปแบบ ขนอยกบการวาในการฝกอบรมนน ตองการเปลยนแปลง พฤตกรรมดานใดเปนสาคญยกตวอยาง เชน

3

ตารางท 3.1 แสดงความสมพนธระหวางพฤตกรรมและรปแบบการฝก

เทคโนโลยการฝกอบรม หมายถง วสด อปกรณ เทคนควธการ ซงถกนามาใชในการเรยนการสอน หรอฝกอบรม

เพอเปนตวกลางในการนาสง หรอถายทอดความร ทกษะ และทศนะคต ประสบการณจากผสอน หรอแหลงความรไปยงผเรยน ชวยใหการเรยนการสอนดาเนนไปไดอยางมประสทธภาพ สอดคลอง กบวตถประสงคทกาหนดไว

เทคโนโลยการฝกอบรมสามารถแบงออกไดเปน 2 ประเภทคอ

1. เทคโนโลยการฝกอบรมประเภทเครองมอ หรออปกรณการฝก

2. เทคโนโลยการฝกอบรมประเภทเทคนควธการฝก

รปท 3.1 แสดงโครงสรางของเทคโนโลยการฝกอบรม

พฤตกรรมทตองการใหเปลยนแปลง รปแบบการฝกทใช

ดานความร ความจา ความเขาใจ (Cognitive Oriented)

เนนเนอหาเปนสาคญ/ยดเวลาเปนสาคญ Content –based Learning Content-based Training Time-based Learning

ดานสมรรถนะ (Competency Oriented)

เนนสมรรถนะเปนสาคญ/เนนผลงานหรอผลลพธเปน สาคญ Performance –based Learning Competency-based Training Task-based Training Modular-based Training

วสดฝก เครองมอ อปกรณการ ฝก สอและเอกสารประกอบ

ระเบยบวธและเทคนคการฝก (Methodology &Technique)

เทคโนโลยการฝก

4

ซงในทนจะกลาวถงเทคโนโลยการฝก ทเปนวตถ สงของ จบตองได เชน อปกรณชวยฝก สอการฝกตางๆ คมอตางๆ โดยมรปแบบ ขนตอน และกระบวนการพฒนา ดงน (กลมงานพฒนา เทคโนโลยการฝก)

รปแบบขนตอนการพฒนาเทคโนโลยการฝกอบรม บนระเบยบวธของ JA

รปท 3.2 แสดงขนตอนการพฒนาเทคโนโลยการฝกอบรม

ระเบยบวธและเทคนคการสอนและการฝก (Methodology and Techniques) ระเบยบวธและเทคนคในการฝกอบรมเปนสวนหนงของเทคโนโลยการฝกอบรม (ซงมก

เขาใจกนวามเฉพาะสอการฝก วสดฝก อปกรณชวยฝก เทานน) แตเทคโนโลยการฝกยงหมายถงสอ ทมลกษณะเปนระเบยบวธและเทคนค ซงไมใช วตถ สงของ และอปกรณ แตเปนกรอบ หรอ รปแบบสาหรบใชเปนแนวทางในการฝก

5

โครงสรางของระเบยบวธและเทคนคการฝก

รปท3.3 แสดงโครงสรางของเทคโนโลยการฝกอบรมประเภทเทคนควธการ

การจดแบงเทคโนโลยการฝกอบรมประเภทเทคนควธการ ไดดงน

§ วธการวเคราะห หรอการออกแบบ ซงสามารถแบงยอยออกเปน

1. การจดระบบการสอนโดยเนนผลงาน (performance based instruction)

2. การกาหนดเครองมอทสมพนธกบขนตอนการปฏบตงาน (procedural tools)

§ เทคนคการเรยน/การสอนหรอการฝกอบรม ซงแบงยอยออกเปนการเรยนหรอการฝกโดย

1. การกระทา หรอโดยผานประสบการณ (experimental learning)

2. การเรยนรแนวการเรยน (learning to learn) ในระดบปฏบตการ หรอ การกระทาจรง

เทคโนโลยฝกอบรมในดานการวเคราะห การออกแบบ และจดรปแบบการเรยนการสอนน มเครองมอพนฐานคอ

การพฒนาระบบการสอน (ISD: Instructional System Development) ไดแก

- กาหนดเครองชวยงาน (job aids)

- การกาหนดพฤตกรรมตวอยาง (behavior modeling)

- กาหนดกลยทธการเรยนร (Learning strategies)

ระเบยบวธดานวเคราะหออกแบบ (Analysis/Design)

เทคนคการเรยนการสอน (Learning/Teaching)

การจดการสอนโดยมงผลงาน (Performance Based Instruction)

เครองมอดาเนนการ (Procedural tools)

การเรยนรโดยผาน ประสบการณ

(Experiencential

การเรยนรทจะเรยน (Learning to Learn)

ระเบยบวธและเทคนค (Methodology & Techniques)

6

ในบรรดาเทคโนโลยประเภทเทคนควธการทงหลายทมบทบาทและอทธพลสาคญตอการ กาหนดพนฐานและรปแบบการฝกอบรม นนมความหลากหลาย อยางไรกดตวแบบดงกลาวม องคประกอบรวมคลายคลงกน เราสามารถเปรยบเทยบมมมอง (Approach) เกยวกบการจดการสอน ไดกวาง ๆ ดงตอไปน

องคประกอบ แนวดงเดมหรอแบบนยมทวไป (Conventional Instruction)

แนวใหม (โดยใช ISD)

1. เนอหา - มพนฐานมาจากหวขอวชาท ตองการบรรจในหลกสตร

มพนฐ านจากความจ า เ ป นด าน ผลงาน (Performance requirements)

2. วตถประสงค - ลกษณะแอบแฝง - ระบอยางชดเจน

3. การพฒนาเนอหา - โดยผสอน - โดยทม และอางองมาตรฐาน

4. การประเมนผล - ทาเมอดาเนนการอบรม - เปนสวนหนงของ กระบวนการพฒนา อยางเปน ขนตอนตามระเบยบวธการฝก

5. สอ/กลยทธการสอน และการเรยงลาดบหวขอ

- มาจากการเลอกโดยอาศย สามญสานก

- มาจาการวเคราะหงาน/หนาทและ ดานอน ๆ ทเกยวของ

6. เอกสารการอบรม - กาหนดจากฐานอดมคตหรอ คาเฉลยของผเรยน

- พจารณาดานความสามารถและ ความแตกตางระหวางผเรยน

7. กระบวนการพฒนา - ไมแนนอนและขนอย ก บ ผสอน

- คงเสนคงวาและเชอถอไดโดย ตรวจสอบจากหลายดาน

ตารางท3.2 แสดงการเปรยบเทยบมมมองเกยวกบการจดการสอนและการฝกอบรม

7

การพฒนาระบบการจดการสอนประกอบดวย ระยะขน (Phases) ตางๆ ซงสามารถแยก ออกได ดงน

ตารางท3.3 แสดงโครงสรางการพฒนาระบบการจดการสอน

ตวอยางรปแบบการเรยนการสอนและการฝก และระเบยบวธและเทคนคการสอน รปแบบการเรยนการสอนของ จอยสและเวล (Joyce and Weil. 1996) (ทมา:

http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552) เปนรปแบบการสอนทเปนสากล ม 80 รปแบบ ไดจดเปน 4 กลมใหญ คอ

1) กลมเนนปฏสมพนธทางสงคม 2) กลมเนนการประมวลขอมลความรขาวสาร 3) กลมเนนอตบคคล กระบวนการพฒนาตนอตมโนทศน 4) กลมเนนพฤตกรรม เนนการเปลยนแปลงพฤตกรรม

ตวอยางการวเคราะหรปแบบการเรยนการสอนจาแนกตามดานทเนนและสมรรถนะ หรอ ความสามารถของนกเรยน 3 ขน ไดแก

1. การวเคราะห

- ประเมนความ จาเปน - งานยอย/งานหลก - ลกษณะผเรยน

2. การออกแบบ

- วตถประสงค - ลกษณะเฉพาะของ บทเรยน/การ ทดสอบ

3. การพฒนา

- บทเรยน/งาน - กรอบชแนะสาหรบ ผสอน (Instructor Guides)

4.การดาเนนการ

- การสอน - การบรหาร

- กรอบราง/รปแบบ - ประเมน/สรป - คาใชจาย/ผลประโยชน

5.การประเมนและตดตาม

8

ดาน

สมรรถนะ/ความสามารถ ขนตน ขนกลาง ขนสง

ความรความจา ความเขาใจปฏบต ได

การนาไปใช ในสถานการณใหม

การประยกตใช การแกปญหา

1. พทธพสย -มโนทศน -กานเย -ใชผงกราฟก -ขนตอนของบลม

-พหปญญาเพอการเรยนร -พฒนาความสามารถ พเศษ -เนนประสบการณ

2. ทกษะพสย -ทกษะปฏบตของ แฮรโรว -ทกษะปฏบตของ เดวส -ทกษะปฏบต สาหรบครวชาอาชพ

-ทกษะปฏบตของแฮรโรว -ทกษะปฏบตของเดวส --- -ทกษะปฏบต สาหรบคร วชาอาชพ

-ทกษะปฏบตของซมพ ซน

3. จตพสย คานยม คณธรรม จรยธรรม

-สถานการณจาลอง -การเสรมสรางลกษณะ นสย

-จตพสย -เบญจขนธ

4. กระบวนการคด -กระบวนการคดเพอการ ดารงชวตในสงคมไทย -แบบสบสวนสอบสวน -กระบวนการคดของ ทาบา -แบบซปปา

5. เนนการบณาการ -การเรยนรแบบ รวมมอ

-สตอรไลน -4 MAT -โครงงาน

ตารางท3.4 แสดงรปแบบวธการเรยนการสอน (Instructional Methodology)

9

1. รปแบบการเรยนการสอนเนนประสบการณ (กงแกว อารรกษ และคณะ. 2548 : 70-71 (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

การเรยนรแบบเนนประสบการณ (Experiential Learning) หมายถง การเรยนรจาก ประสบการณ หรอการเรยนรโดยการลงมอทา ดงประสบการณเดมจากตวผเรยนแลวผเรยนไดรบ การกระตนใหสะทอนแนวคดจากประสบการณทไดรบใหม เพอพฒนาความรความคดใหม รวมทง ทกษะและเจตคตใหม ตางจากการเรยนรปแบบเดมทครเปนศนยกลางการเรยนร กาหนดและ ถายทอดความรใหแกนกเรยน ผเรยนเปนผรบรการเรยนรเนนประสบการณ มระเบยบวธและ เทคนคการสอน 4 ขนตอน คอ

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ผเรยนไดรบประสบการณทเปนรปธรรม จากสอ รปภาพของจรง

2. ผเรยนสะทอนความคดจากประสบการณดวยมมมองทหลากหลาย จากการตอบคาถาม ทากจกรรม

3. ผเรยนสรปความร จากการสงเกต และการสะทอนเปนความคดรวบยอด ซงเปน นามธรรม และสรปเปนหลกการซงไดจากการบรณาการ การสงเกตกบทฤษฏ

4. ผเรยนนาหลกการนนไปประยกตใช หรอทดลองใชในสถานการณตาง ๆ กจกรรม หลากหลาย ครสงเกต บนทก

10

รปท 3.4 แสดงการเรยนรทเนนประสบการณ

เพอใหผเรยนเกดการเรยนรจากการสสรางความรดวยตนเอง ปรบความรเดมใหเปนความร ใหม ทมความหมาย นาไปใชไดในสถานการณจรง และพฒนาการคด แกปญหาดวย

2. รปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย ทกษะพสยเปนความสามารถของนกเรยนในดานการปฏบตการกระทา หรอการ

แสดงออกตาง ๆ เกยวของกบการพฒนาทางกาย การทางานของกลามเนอ อาจซบซอนตองใช กลามเนอหลายสวน เกดจากการสงของสมอง ซงตองมปฏสมพนธกบความรสกทเกดขน ทกษะ สวนใหญประกอบดวยทกษะยอย ๆ ทกษะปฏบตนพฒนาไดดวยการฝกฝนทด

2.1 รปแบบการเรยนการสอน ทกษะปฏบตของแฮรโรว (Harrow) (ทศนา แขมมณ. 2548 : 37-38) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) การพฒนาทกษะปฏบตตามลาดบขนตอน ทซบซอนนอยไปสซบซอนมาก 5 ขนตอน

1. ขนการเลยนแบบ ผเรยนสงเกตการกระทาทตองการใหทาได รบรสงเกต เหนวามขนตอน อะไรบางแมจะไมละเอยดครบถวน

ประยกตใชความร

ประสบการณท เปนรปธรรม

สะทอนความคดจาก ประสบการณ

สรปองคความร ความคดรวบยอด

11

2. ขนการลงมอทาตามสง ทาตามโดยไมมแบบใหเหน ทาใหไดประสบการณในการลงมอ ทาอาจคนพบปญหาตาง ๆ ซงชวยใหเกดเรยนร และการปรบการกระทาใหถกตองสมบรณขน

3. ขนการกระทาอยางถกตองสมบรณ ผเรยนจะตองฝกฝนจนทาไดถกตองสมบรณ โดยไม จาเปนตองมตนแบบหรอคาสง ทาไดอยางถกตองแมนตรง พอด สมบรณแบบ

4. ขนการแสดงออก ผเรยนมโอกาสไดฝกฝนมากขน จนกระทงสามารถทาสงนนได ถกตองสมบรณแบบอยางคลองแคลว รวดเรว ราบรน และดวยความมนใจ

5. ขนการกระทาอยางเปนธรรมชาต ทาอยางสบาย ๆ อตโนมต ไมตองใชความพยายามเปน พเศษ จงตองอาศยการปฏบตบอย ๆ ในสถานการณทหลากหลายจนชานาญ

เพอใหผเรยนมความสามารถดานทกษะการปฏบต อยางถกตองสมบรณ แสดงออกและ กระทาอยางเปนธรรมชาต

2.2 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของซมพซน (Simson) (ทศนา แขมมณ. 2548 : 35-37) ผเรยนไดรบการฝกฝนพฒนาการปฏบตหรอทางานทตองอาศยการเคลอนไหวหรอ การประสานของกลามเนอทงหลายไดอยางด ตามขนตอนดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ขนการเรยนร สงเกตการทางาน รบรการกระทา

2. ขนการเตรยมความพรอม ทงดานรางกาย จตใจ และอารมณ ใหพรอมตอการ เคลอนไหว หรอแสดงทกษะ

3. ขนการตอบสนองภายใตการควบคม อาจใหเลยนแบบหรอลองผดลองถกจน สามารถตอบสนองไดถกตอง

4. ขนลงมอกระทาจนเปนกลไกททาไดเอง ชวยใหประสบความสาเรจในการปฏบต

12

และเกดความเชอมนในการทาสงนน ๆ

5. ขนการกระทาอยางชานาญ ผเรยนไดฝกฝน จนทาไดอยางคลองแคลว ชานาญ เปนไปโดยอตโนมต และดวยความเชอมนในตนเอง

6. ขนการปรบปรงและประยกตใช ชวยใหผเรยนปรบปรงทกษะหรอการปฏบตของตน ใหดยงขน และประยกตใชทกษะในสถานการณตาง ๆ

7. ขนการรเรม หลงจากสามารถปฏบตอยางชานาญ และสามารถประยกตใน สถานการณหลากหลาย จะเกดความคดรเรมใหม ๆ ทาใหปรบการปฏบตไปตามทตนตองการ

เพอใหผเรยนสามารถปฏบตหรอกระทาแสดงออก อยางคลองแคลว ถกตอง ชานาญ ใน ทกษะทตองการ และชวยพฒนาความคดสรางสรรค ความอดทน การปรบพฒนาทกษะใหเชยวชาญ มคณคายงขน

2.3 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของ เดวส (Davies) (ทศนา แขมมณ. 2548 : 39-40) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ทกษะปฏบตสวนใหญ จะประกอบดวยทกษะยอย ๆ จานวนมาก การฝกใหผเรยนสามารถ ทาทกษะยอย ๆ ไดกอนแลวคอยเชอมโยงเปนทกษะใหญ จะชวยใหเรยนรไดดและรวดเรวขน

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ขนสาธตการกระทา ผเรยนไดเหนทกษะหรอการปฏบตตงแตตนจนจบ อยางเปน

ปกตตามธรรมชาต ไมชา-เรวเกนไป นกเรยนควรไดรบคาแนะนาใหสงเกตจดสาคญทควรเอาใจ ใสพเศษ

2. ขนสาธตทกษะยอย และใหผเรยนปฏบตสงเกต และทาตามไปทละสวนอยางชา ๆ

3. ขนใหผเรยนปฏบตทกษะยอย โดยไมมการสาธตหรอแบบอยางใหด มผสอนคอย ชแนะ ชวยแกไขจนกระทงผเรยนทาได แลวเรมทกษะยอยใหม

13

4. ขนใหเทคนควธการ เมอผเรยนปฏบตไดแลว อาจไดรบคาแนะนาเทคนควธการทม ประโยชนเพมเตม เชนทาไดประณตสวยงามขน รวดเรวขน งายขน ปลอดภยขน

5. ขนใหผเรยนเชอมโยงทกษะยอย ๆ เปนทกษะทสมบรณตอเนองจนจบ ฝกปฏบตจน ชานาญ สามารถปฏบตทกษะไดสมบรณอยางสมาเสมอ

เพอใหผเรยนสามารถปฏบตทกษะทประกอบทกษะยอย ๆ ไดอยางด มประสทธภาพ สมบรณ และพฒนาใหทกษะเปนเลศ

2.4 รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของมาลน จฑะรพ มาลน จฑะรพ (2537: 133) ไดกลาวไววา การสอนเพอใหเกดทกษะควรดาเนนการใหครบ

3 ขนตอน ดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ขนใหความร ในการฝกทกษะเรองใดกตาม ผฝกจะตองใหความรวาทกษะทจะฝกนนม

ขนตอนอยางไร อาจใชวธการบรรยาย สาธต ใหชมวดทศน ฉายสไลดประกอบคาบรรยาย หรอ ฉายภาพยนตรประกอบคาบรรยาย

2. ขนใหลงมอปฏบต ในการฝกทกษะจะตองใหทงความรและใหลงมอปฏบตจรง ๆ เพอให เกดความถกตองและยนยนวาปฏบตจรงได

3. ขนใหทดสอบความถกตองรวดเรว ในการฝกทกษะทดจะตองมการทดสอบวาทาได ถกตองและรวดเรวเพยงใด ผรบการฝกทกษะมความมนใจและสามารถปฏบตทกษะดงกลาวไดโดย อตโนมตหรอไมเพยงใด ถาทาไดครบทง 3 ขนตอน กเปนทยนยนไดวาบคคลนนเกดทกษะแลว

14

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของพรรณ ช. เจนจต พรรณ ช. เจนจต (2538: 539 -541) ไดอธบายถง การสอนทกษะ ไวดงน (ทมา:

http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. บอกใหผเรยนทราบวาจะทาอะไร ชแจงใหเหนความสาคญเพอเราใหผเรยนเกดความ

สนใจ และกระตนใหเหนวาสงนนมความจาเปนสาหรบตนอยางไร ตอจากนนจงสาธตใหดตงแต ตนจนจบเพอใหผเรยนจดระบบสงทจะเรยนเปนเรองเปนราวเมอสาธตจบ อธบายใหเขาใจถง ความสมพนธระหวางสงตาง ๆ เนนจดทสาคญหรอจดทจะตองสงเกตโดยเขยนบนกระดาน ซงคร จะสามารถอางองถงเมอแสดงใหดอกครง โดยทาไปทละขน

2. ใหผเรยนมโอกาสไดฝกหดทนทหลงจากการสาธต สงทตองคานงถงการทาซาและการ เสรมแรง ถาเครองใชมไมพอ ใหสาธตกบผเรยนเปนกลมเลก ๆ เพอใหผเรยนทกคนมโอกาส ฝกหด และครจะไดใหการเสรมแรงอยางทวถง การฝกทกษะจะเสยเวลาเปลาถาเดกไมมโอกาสได ฝกหด ในชวโมงฝกหดจะไดผลดถาผเรยนอยในสภาพกระตอรอรนซงหมายถงครใหการเสรมแรง เปนการกระตนทกครง ถาพบวาในขณะทฝกหดมคนบางคนทาผด ใหสาธตใหมอยาทาเฉพาะ คน เพราะผเรยนจะคดวาตวเองเขาใจอะไรยากกวาเพอน ๆ หรอบางครงเพอนในหองอาจจะคดวา ทาไมครจะตองเอาใจใสกบผเรยนบางคนเปนพเศษซงความคดทง 2 อยางนไมมผลดทงสน

3. ในขณะฝกหดใหคาแนะนาเพอชวยใหผเรยนทาทกษะนน ๆ ไดดวยตนเอง

4. ใหคาแนะนาในลกษณะทอยในบรรยากาศทสบาย ๆ ไมวจารณ

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของประสาท อศรปรดา ประสาท อศรปรดา (2523: 174) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/

2552) ไดสรปแนวการสอนทกษะดงน

ระเบยบวธการสอน(Methodology) 1. วเคราะหทกษะออกเปนทกษะยอย ๆ แลวสอนทกษะยอย ๆ นนใหสอดคลองตาม

ความสามารถ และระดบพฒนาการทางสมองของผเรยน

15

2. สาธตเพอแสดงตวอยางการตอบสนองทถกตองในทกษะนน ๆ ใหแกผเรยน

3. แนะนาการตอบสนองในระยะแรก เรมดวยการใชคาพด หรอกรยาทาทาง

4. ใหมการฝกอยางเหมาะสม ซงตองพจารณาถงการฝกการพก กาหนดชวงเวลาฝกให เหมาะสมกบกจกรรมนน ๆ

5. ใหผเรยนทราบผลการกระทา เพอจะไดแกไขปรบปรงการตอบสนองทไมถกตองให ถกตองสมบรณ

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของไพโรจน ตรณธนากล ไพโรจน ตรณธนากล (2542: 134-135) ไดกลาววา การสอนทกษะปฏบต ตองดาเนนดวย

วธการทจะสงเสรมใหผเรยนไดเรยนรตามลาดบขนตอนทเหมาะสม ในการสอนทกษะปฏบตม ลาดบขน 4 ขน ดงนคอ (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน(Methodology) 1. ขนกลาวนา (Introduction) เพอสรางความสนใจ ชแจงใหผเรยนทราบเปาหมายทจะฝก

กน ตลอดจนจดตาแหนงผเรยนใหเหมาะสมกอนเรมตนใหเนอหาวชา

2. ขนการสาธตจากคร (Demonstration from the teach) อธบายลกษณะงาน วธการ ทางาน แลวสาธตพรอม ๆ กบอธบายดวย

3. ขนการสาธตจากผเรยน (Demonstration from the learner) ใหผเรยนลองปฏบตได เพยงใด ซงจะเปน Feed back ใหครผสอนปรบปรงในการสอน

4. ขนใหการฝกหดและตรวจผลสาเรจ (Exercise and Progress) ตองแนใจวาผเรยนทาไดแลว โดยไมผดพลาด จงจะมอบหมายใหทางานได

16

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของพวงเพญ อนทรประวต พวงเพญ อนทรประวต (2532: 105-106) ไดกลาววา รปแบบการสอนการฝกทกษะ ม

ขนตอนการสอนตามรปแบบการฝกนแบงออกไดเปน 5 ขนตอน ดงตอไปน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ระบจดมงหมาย จดมงหมายตองชดเจน นกเรยนทกคนเขาใจดวาตองการใหเขาทา

อะไร

2. การอธบายแนวทฤษฎ เมอบอกวาตองการใหนกเรยนทาอะไรแลว ครกอธบายให เหตผลตามทฤษฎวาทาไมจงตองทาใหไดตามจดมงหมายนน การทาอยางนจะชวยทาใหผเรยน เขาใจเปาหมายไดแจมแจงขน และเขาใจตอไปวาทาไมจงตองฝกทกษะนน ๆ

3. สาธตการกระทาทถกตอง ครอาจจะใหนกเรยนดการแสดงสาธต ใหดแบบอยางจาก ภาพยนตร ในขนนจะเปนขนทบอกใหนกเรยนรวาการกระทาทถกตองนนเปนอยางไร

4. ฝกหดเลยนแบบและการรบขอมลยอนกลบ เมอนกเรยนรวาจะตองทาอะไรและทา อยางไรแลว ครกใหนกเรยนฝกปฏบต โดยเรมใหเลยนแบบจากครใหเหมอนตามแบบใหมาก ทสด เมอนกเรยนทาตามแบบทครทาใหด แตยงทาไดไมถกตอง ครกอธบายหรอทาใหดใหม จนกระทงนกเรยนสามารถทาไดตามแบบอยางถกตอง หลงจากทนกเรยนทาทาถกตองแลว ครก ใหฝกหดทาตามแบบทถกตองนนจนสามารถทาไดอยางคลองแคลวเปนอตโนมตตอไป สวนการ ใหขอมลปอนกลบนนทาไดโดยการชมเชย การแสดงแบบทถกตองใหด ซงจะทาใหผเรยนรวาการ ปฏบตทาทถกตองนนเปนอยางไร เมอครฝกใหนกเรยนปฏบตเรองหนงเรองใดแลว กอนทครจะ เรมฝกเรองใหมตอไป ครตองทดสอบเสยกอนวา เรองเดมนนนกเรยนไดปฏบตไดอยางถกตอง แลวหรอไม เพราะถาไมทาเชนนนกจะไมสามารถฝกเรองอน ๆ ใหดได เนองจากการฝกในขน แรก ๆ นนจะตองใชเปนพนฐานในการฝกเรองอน ๆ ตอไป

5. การถายโอนความรและทกษะ ในการเรยนนน ครอาจจะใหนกเรยนทดลองฝกใน หองเรยน หลงจากทนกเรยนสามารถกระทาไดอยางถกตองแลว ครกนานกเรยนออกไปฝกซอมใน สนาม ตอไปกจดใหมการแขงขนกน แลวใหนกเรยนดวาการฝกนนยงบกพรอง

17

หรอไม อยางไร โดยใหนกเรยนดการกระทาของเพอน ๆ ดวยกนเอง และใหขอมลยอนกลบแก เพอนดวยเพอทจะใหเพอน ๆ ไดกระทาไดอยางถกตอง ครอาจจะใหนกเรยนคนหนงลองฝก ปฏบต แลวครกเปนผใหขอมลยอนกลบ นกเรยนคนอน ๆ กเปนผสงเกตการณ และจดจาสงท เพอน ๆทา และฟงขอมลยอนกลบทครใหดวย หลงจากนน นกเรยนกวเคราะหการกระทาของ ตนเองและตรวจสอบวาตวเองทาถกตองหรอไมเอง สดทายกสามารถลงทาการแขงขนไดจรง ๆ แต ครผสอนกยงคงใหขอมลยอนกลบอกเรอย ๆ แมกระทงในขณะททาการแขงขน

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของวดรฟฟ วดรฟฟ (Woodruff. 1961) และ จอยส และวล (Joyce; & Weil. 1972) ไดกลาวถง

องคประกอบทควรมในกระบวนการเรยนการสอนทกษะปฏบต ดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. มชนงานตนแบบ

2. อธบายขนตอนการปฏบตอยางละเอยดและชดเจน

3. การสาธต การปฏบตงานอยางละเอยดและชดเจน

4. การสาธต การทางานซาอกครงตงแตตนจนจบ

5. การแสดงการปฏบตแตละขนตอนอยางงาย ๆ และทาใหดอยางชา ๆ

6. การเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอทาเอง ตงแตตนจนจบในสายตาครและครเปนพเลยง

7. การเปดโอกาสใหผเรยนทางานเองตามลาพง แลวนาผลงานททาไดมาตรวจสอบกบ ชนงานตนแบบ

18

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของด เชคโค ด เชคโค (De Cecco. 1974: 272-279) ไดเสนอขนตอนการสอนเพอใหเกดทกษะไว5

ขนตอน ดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. วเคราะหทกษะทจะสอน เปนขนแรกของการสอนทกษะ โดยทผสอนจะตอง

วเคราะหงานทจะใหผเรยนปฏบตกอนวา งานนนประกอบดวยทกษะยอยอะไรบาง

2. ประเมนความสามารถเบองตนของผเรยน วาผเรยนมความรความสามารถพนฐาน เพยงพอทจะเรยนทกษะใหมหรอไม ถายงขาดความรความสามารถทจาเปนตอการเรยนทกษะนนก ตองเรยนเสรมใหมพนฐานความรเพยงพอเสยกอน

3. จดขนตอนการฝกใหเปนไปตามลาดบขนจากงายไปยาก จากทกษะพนฐานไปส ทกษะทมความสลบซบซอน จดใหมการฝกทกษะยอยเสยกอน แลวฝกรวมทงหมด

4. สาธตและอธบายแนะนา เปนขนใหผเรยนไดเหนลาดบขนตอนการปฏบตจาก ตวอยางทผสอนสาธตใหด หรอจากภาพยนตร จากวดทศน ซงจะทาใหผเรยนเหนรายละเอยดการ ปฏบตในขนตอนตาง ๆ ไดอยางชดเจน

5. จดใหผเรยนไดฝกปฏบตจรง โดยคานงถงหลกการตอไปน 5.1 ความตอเนอง จดใหผเรยนไดฝกปฏบตทกษะทเรยนตามลาดบขนตอนอยาง

ตอเนองกน 5.2 การฝกหด ใหผเรยนไดฝกทกษะ เนนทกษะยอยทสาคญ ปรบปรงแกไข

ขอบกพรองในสวนทผด ในการฝกนตองจดแบงเวลาฝก เวลาพกใหเหมาะสม 5.3 การใหแรงเสรม โดยใหผเรยนไดรผลของการฝกปฏบต (Feedback) ซงม 2

ทาง คอ การรผลจากภายนอก (Extrinsic Feedback) คอ จากคาบอกกลาวของครวาดหรอบกพรอง อยางไร ควรแกไขอยางไร พอผเรยนเกดความกาวหนาไปถงขนทจะเพมพนความชานาญ เขาจะร ไดโดยการสงเกตดวยตนเอง เปนการรผลจากภายในตนเอง (Intrinsic Feedback)

19

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของสชาต ศรสขไพบลย สชาต ศรสขไพบลย (2526: 39-40) ไดกลาววา การสอนทกษะปฏบตกยอมตองมขนตอน

ตามขนตอนการเรยนรเชนกน ขนตอนในการสอนทกษะปฏบตควรปฏบตตามลาดบขนตอน 4 ขนตอน ดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน(Methodology) 1. ขนการกลาวนา (Introduction) ในขนตอนน เปนขนตอนเรมตนของขบวนการ

เรยนร กระทาเพอ - ใหขอมลเบองตนเกยวกบเรองทจะเรยน - ทดสอบพนความรเดมของผเรยน - สรางความสนใจ สรางปญหา สรางแรงจงใจ - จดตาแหนงของผเรยนใหเหมาะสม กอนการเรมตนใหเนอหาวชา

2. ขนการสาธตจากคร (Demonstration from the Teacher) หลงจากนาเขาสบทเรยน แลว ซงหมายถงวาไดขอมลจากผเรยนแลว ไดชแจงใหผเรยนไดทราบเปาหมายทจะเรยนจะฝกกน แลว ผเรยนไดมปญหาและมความพรอม มความสนใจทจะแกปญหานนกนแลว ผสอนกควรจะ เรมใหเนอหาดวยการกลาวถงหลกทฤษฎทเกยวของ อธบายลกษณะงานวธการทางาน โดยม รายละเอยดตามลาดบดงน

- แสดงใหผเรยนดวาทกษะทจะเรยนกนนนปฏบตไดจรง - สาธตพรอม ๆ กบอธบายงานวา จะทาอะไร (What), ทาอยางไร (How), และทาไมจง

ตองทาเชนนน (Why) อาจจะทาการอธบายประกอบคาถามกได - สาธตซาอกครง แตสรปเทาทจาเปนทสาคญจรง ๆ - ทวนซาอกครง (ถาจาเปน)

3. ขนการสาธตจากผเรยน (Demonstration from the Learner) ควรจะใหโอกาสแกผเรยน ไดสาธตดวยทงนโดยมจดมงหมายเพอ

- ใหผเรยนลองปฏบตใหดวาทาไดหรอไม พรอมกบใหการตรวจ-ปรบ - อาจใหผเรยนปฏบตพรอมกบการอธบาย โดยผสอนตองคอยถามจดสาคญของเนอหา

ในแตละชวงดวยคาถาม “ทาอะไร” “ทาอยางไร” “ทาไมตองทาอยางนน” - ใหผเรยนหมนเวยนกนสาธต พรอมอธบายสรปเฉพาะจดสาคญ

20

- ผสอนตองมนใจวาผเรยนทาไดโดยไมผดพลาด หากไมแนใจใหผเรยนทาซาใหดใหม จนแนใจ

4. ขนใหแบบฝกหดและตรวจผลสาเรจ (Exercise and Progress) เมอแนใจวา ผเรยนทา ไดแลวโดยไมผดพลาด จงจะมอบหมายใหทางานไดเพราะการฝกทกษะปฏบตโดยการใช เครองจกรมอนตรายมาก และอกประการหนงคอ ทกษะทฝกจะลมไดยากดงนนหากฝกในทางท ผด ยอมแกไขใหดไดยาก ในขนนผสอนอาจทาตามลาดบขนตอน ดงน

- มอบงานฝกใหผเรยนไปปฏบต - คอยตรวจสอบขณะปฏบตอยเสมอดวยการถาม สงเกตพฤตกรรมและตรวจดชนงานท

ฝก - ชมเชย เสรมกาลงใจ เมอผเรยนทาไดสาเรจ และใหการตรวจ-ปรบ แกไขเมอผลงาน

ไมสาเรจผล

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของบญญศกด ใจจงกจ บญญศกด ใจจงกจ (2519: 147-148) ไดกลาวถงวธการภาคปฏบตแบงไดเปนขนตอนได 4

ขน ตามวธการของ TWI – Method (TWI = Training Within Industry) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552) คอ

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. ขนเตรยมการสอน ผสอนจะตองเตรยมตวเพอสอน เตรยมแบบ เตรยม

อธบาย ลกษณะงานทจะใหนกเรยนทา เตรยมวธการทจะเรงเราความสนใจใหนกเรยนอยาก ทา และใหเขาใจงานนนใหดเสยกอน ขนตอนนเปนหนาทของผสอน นกเรยนเปนผฟง

2. ขนครทาใหด ขนตอนทครผสอนจะตองสาธตวธทางานทถกตอง หรอทกษะใหมให นกเรยนด พรอมกบอธบายดวยคาพดทชดเจน ขนตอนน นกเรยนเปนผสงเกต

3. ขนนกเรยนทดลองทาด ขนตอนนนกเรยนเรมทดลองทาตามวธทครไดสาธตไว คร จะตองตามคอยสงเกต ชวยเหลอแกไขและแนะนาวธทถกให

4. ขนปฏบต เมอไดแนใจวานกเรยนเขาใจและทาไดถกตองวธแลว ครจะอนญาตให

21

นกเรยนลงมอปฏบตได ครจะเปนผกาหนดชนงานและควบคมคณภาพหรอตรวจใหคะแนน ชนงานนน ๆ

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของปรยาพร วงศอนตรโรจน ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2548: 101-103) ไดกลาวถง การสอนทกษะปฏบตมขนตอน

ดงน (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. วเคราะหทกษะนน ตองพจารณาแยกแยะรายละเอยดของทกษะนนออกมา

2. ตรวจสอบความสามารถเบองตนทเกยวกบทกษะของผเรยน วามอะไร เพยงใด ให ทดสอบการปฏบตเบองตนตาง ๆ ตามลาดบกอนหลง

3. จดการฝกหนวยยอยตาง ๆ และฝกหนกในหนวยทขาดไป และอาจจะฝกสงทเขาพอ เปนอยแลวใหชานาญเตมท และใหความสนใจในสงทยงไมชานาญ

4. ขนอธบายและสาธตทกษะใหผเรยน เปนการแสดงทกษะทงหมด ทงการอธบาย และ การแสดงใหเหนตวอยาง โดยใหผเรยนดภาพยนตรหรอผเชยวชาญแสดงใหด ในขนตนไม จาเปนตองอธบายมาก ใหผเรยนดตวอยางและสงเกตเอง เพราะถาอธบายมากจะเปนสงรบกวนการ สงเกตของผเรยน การใชภาพยนตรสอนทกษะตาง ๆ นนมคณคาอยางยง ในขนแรกของการ เรยน และขนสดทายของการเรยน เพราะเมอผเรยนมทกษะในขนสงแลว กอาจจะหนมาพจารณา รายละเอยดจากภาพยนตรอกครงหนง การใชภาพยนตรนน เมอดแลวควรอภปรายโดยใหผเรยน อธบายเปนคาพดของเขาเอง และควรจะฉายใหดอกครงกอนทจะลงมอปฏบต

5. ขนจดภาวะเพอการเรยน 3 ประการ คอ 5.1 จดลาดบขนสงเราและการตอบสนอง ใหผเรยนไดปฏบตอยางถกตองตามลาดบ

กอนหลง สงใดทเกยวกนตองจดใหตดตอกน 5.2 การปฏบต ตองจดกาหนดเวลาของการปฏบตใหด จะใชเวลาแตละครงนาน

เทาใด หรอแตละครงจะมการหยดพกมากนอยเพยงใด การฝกแตละอยางอาจใชครงเดยวหรอ หลายครง จะตองคดพจารณาใหด จะใชการปฏบตแบบแบงปฏบตหรอฝกแบบรวดเรว

22

เดยวกน ขนอยกบขนตาง ๆ ของการเรยนทกษะ ในขนสดทายของการเรยนทกษะอาจจะใชการ ฝกฝนนานได

5.3 ใหรผลของการปฏบต การรผลนนม 2 อยาง คอ รจากคาบอกเลาของครผสอนและร ผลโดยตวเอง ในขนแรก ๆ บอกเลาวาเขามขอบกพรองอยางไร แบบนเปนการรผลจากภายนอก เปนการบอกใหรวาจะแกไขอยางไร พอผเรยนกาวหนาไปถงขนทสองและขนทสาม คอมความ ชานาญมากขน เขาจะสงเกตตวเอง เปนการรผลจากตวเองโดยดจากผลของการเคลอนไหว

รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตของชม ภมภาค ชม ภมภาค (2516: 236-237) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552) ได

กลาวถง การสอนทกษะใด ๆ กตามยอมจะมขนตอนตาง ๆ ดงน คอ

ระเบยบวธการสอน (Methodology) 1. วเคราะหทกษะนน ตองพจารณาแยกแยะรายละเอยดของทกษะนนออกมา จดลาดบ

การกระทากอน หลง ไวใหด

2. ตรวจสอบความสามารถเบองตนทเกยวกบทกษะของผเรยนวามอะไร เพยงใดให ทดสอบการปฏบตเบองตนตาง ๆ ตามลาดบกอน หลง ตองฝกหนวยทขาดเสยกอน

3. จดการฝกหนวยตาง ๆ โดยเฉพาะในหนวยทขาดไป หรออาจจะฝกสงทเขาพอเปนอย แลว ใหชานาญเตมท

4. ขนอธบายและสาธตทกษะใหผเรยน ในขนนเปนการแสดงทกษะทงหมด เปนการ อธบาย เปนการแสดงใหเหนตวอยาง ใหผเรยนดวดโอ ดภาพยนตร หรอใหผเชยวชาญแสดงใหด

5. จดภาวะเพอการเรยนทกษะ 3 ประการให ในเรองนกคอ การจดลาดบสงเราและการ ตอบสนองใหนกเรยนไดปฏบตถกตอง ตามลาดบกอน หลง สงใดทเกยวเนองกนตองจดให ตดตอกน การปฏบตนนตองจดกาหนดเวลาของการปฏบตใหด จะใชเวลาแตละครงนาน เพยงใด หรอแตละครงจะมการหยดพกมากนอยเพยงใด การฝกแตละอยางจะใชครงเดยวหรอก ครงจะใชการปฏบตแบบแบงปฏบต หรอฝกแบบรวดเดยวนนขนอยกบขนตาง ๆ ของการเรยน ทกษะ ในขนสดทายของการเรยนทกษะอาจจะใชเวลาฝกฝนนาน ๆ ได และสงทสาคญคอ การรผล

23

การปฏบต การรผลนนกม 2 อยางคอ รผลจากภายนอก คอจากคาบอกกลาวของผสอนหรอคร และ การรผลภายในตวเอง เขาจะสงเกตตนเอง เปนความรสกภายใน

2.5 รปแบบการเรยนการสอนทเนนทกษะปฏบตสาหรบครวชาอาชพ (ทศนา แขมมณ. 2548 : 103-106) (ทมา: http://www.chontech.ac.th/~abhichat .,17/7/ 2552)

การเรยนการสอนวชาอาชพ สวนใหญจะเนนทกษะปฏบต โดยอาศยแนวคด และ หลกการเกยวกบการพฒนาทกษะปฏบต 9 ประการ โดยสรปวา การพฒนาผเรยนใหเกดทกษะ ปฏบต ทดนน ผสอนควรเรมตงแตการวเคราะหงานทจะใหผเรยนทาโดยแบงงานออกเปน สวนยอยๆ และลาดบงานจากงายไปหายาก แลวใหผเรยนไดฝกทางานยอย ๆ มความรเขาใจงานท จะทา เรยนรลกษณะนสยทดในการทางาน ฝกทางานในสถานการณใกลเคยง นวลจตต เชาวกรต พงศ เปนผพฒนารปแบบนขน พ.ศ. 2535 รปแบบการเรยนการสอน ประกอบดวย เทคนควธการ หรอ ยทธวธ 3 ยทธวธ ใหผสอนไดเลอกใชใหเหมาะสม

ระเบยบวธการสอน (Methodology) และเทคนค เทคนควธท 1 การสอนทฤษฏกอนสอนงานปฏบต เหมาะสาหรบการสอนเนอหาปฏบตทมลกษณะซบซอน เสยงอนตราย และเนอหา

สามารถแยกสวนภาคทฤษฏและปฏบตไดชดเจน 1. ขนนา แนะนางาน กระตนใหผเรยนเกดความสนใจ และเหนคณคาในงานนน

2. ขนใหความร ใหความรความเขาใจเกยวกบงานทจะทา

3. ขนฝกปฏบต ผเรยนลงมอทางาน ทาตามแบบหรอเลยนแบบ หรอลองผดลองถก กอนแลวลองทาเอง ครคอยสงเกตใหขอมลยอนกลบเปนระยะ ๆ จนทาไดถกตอง ฝกหลายครงจน ชานาญ

4. ขนประเมนผล นกเรยนไดรบการประเมนทกษะปฏบต และลกษะนสยในการ ทางาน และความยงยนคงทน โดยดความชานาญ ถาชานาญกจะจาไดดและนาน

24

เทคนควธท 2 การสอนงานปฏบตกอนสอนทฤษฏ เหมาะสาหรบเนอหางานปฏบตทมลกษณะไมซบซอนหรอเปนงานปฏบตทผ เรยนเคยม

ประสบการณมาบางแลว เปนงานเสยงตอชวตนอย 1. ขนนา แนะนางาน กระตนความสนใจ และเหนคณคา

2. ขนใหผเรยนปฏบต และสงเกตการณ นกเรยนมการปฏบต สงเกต และจดบนทก

3. ขนวเคราะหการปฏบตและสงเกตการณ รวมกนวเคราะห พฤตกรรมการปฏบต และอภปรายผล

4. ขนเสรมความร จากผลการวเคราะหและอภปรายการปฏบต ผสอนเสรมความรท เปนประโยชน

5. ขนใหผเรยนปฏบตงานใหม เพอปรบปรงแกไข ขอบกพรอง

6. ขนประเมนผล ประเมนทกษะปฏบต ลกษณะนสย และความคงทนของการเรยนร จากความชานาญ

เทคนควธท 3 การสอนทฤษฏและปฏบตไปพรอม ๆ กน เหมาะสาหรบบทเรยนทมลกษณะของเนอหาภาคทฤษฏและปฏบต ทไมสามารถ

แยกจากกนไดเดดขาด 1. ขนนา แนะนางาน กระตนใหผเรยนเกดความสนใจ และเหนคณคาในงานนน

2. ขนใหความร ใหปฏบต และใหขอมลยอนกลบไปพรอม ๆ กน

3. ขนใหปฏบตงานตามลาพง

4. ขนประเมนผล นกเรยนไดรบการประเมนทกษะปฏบต ลกษณะนสยในการทางาน และความยงยนคงทน โดยดความชานาญ

25

เพอใหนกเรยน มความรความเขาใจเกยวกบงานททา และเกดทกษะในการทางานนนได อยางชานาญตามเกณฑ รวมทงมเจตคตทดและลกษณะนสยทดในการทางานดวย

จากทกลาวมา สามารถสรปไดวา ในการฝกอบรมทเนนดานทกษะ ความสามารถนน รปแบบการฝกทเหมาะสมและสามารถตอบสนองตอกจกรรมการเกดขนคอ รปแบบการฝกทเนน การปฏบต เชน รปแบบการฝกแบบเนนสมรรถนะ(Competency-based Training) ซงในรปแบบการ ดงกลาวจะประกอบไปดวยขนตอน หรอระเบยบวธการฝกและเทคนคทใชในการฝกอบรมแบบ เฉพาะทใชกบการฝกทเนนทกษะ สมรรถนะความสามารถ ซง ระเบยบ วธการและเทคนคการฝก (Methodology and Technique) อาจแบงออกไดเปน

1. ระเบยบวธการฝก (Methodology) 2. เทคนควธการสอน/การฝกอบรม(Techniques )

รปแบบการฝก Methodology & Technique เนนสมรรถนะเปนสาคญ ไดแก

- จดการฝกทมงเนนผลงาน - จดการฝกทมงเนนความสามารถ - จดฝกอบรมทเนนภาระงาน และในการจดการฝกตองมระเบยบวธในการกาหนดเครองมอท สมพนธกบขนตอนการปฏบตงาน (procedural tools) เชน

-จดเครองมออปกรณ สอการฝกใหสอดคลองการปฏบต -จดเครองมอใหสอดคลองกบงานทปฏบต / สมรรถนะท ตองการ

ในการฝกอบรมควรเนนการปฏบตจรง หรอใหเกดประสบการณจรง ดวยวธตอไปน

- เรยนดวยการกระทา (Learning by Doing) - การฝกอบรมในงานจรง (On the Job Training) - การฝกอบรมตามการปฏบตงาน (Job Instruction Training) - การฝกอบรมงานชางฝมอ(Apprenticeship Training)

เทคนควธการฝก ควรมการกาหนดพฤตกรรมตวอยางให(ใหดผลงาน จรง)โดยมเครองมอพนฐานในการออกแบบการฝก ดงน

26

- ใชวธการพฒนาระบบการสอน (Instructional System

Development-ISD) กอนเพอเตรยมการฝกลวงหนา

- ใชเครองชวยงาน (job aids)

- มการกาหนดพฤตกรรมตวอยาง (behavior modeling) ใหผ เขาฝกด

-ใช กลยทธในการเรยนร (Learning strategies)ในทกกจกรรม การฝกและควรมการฝกแบบรายบคคลในบางสาขาอาชพ หรอ บาง งาน

เนนความรเปนสาคญ มลกษณะการเรยนรและฝกตอไปน - จดฝกอบรมแบบจดแผนการศกษา (Program Instruction) - จดการเรยนโดยยดเนอหาและเวลาเปนหลก - จดการฝกอบรมตามเนอหาและระยะเวลาในแตละเนอหาวชา - จดฝกอบรมครงละมากๆ ในชนเรยน/ในหองฝกอบรม (Class-room Training Method)

ใชวธการเรยนการสอน หรอ ฝกอบรมดงน - บรรยาย(Lecture) - นาเสนอสอประกอบการเรยน (Preview Media) - อภปรายกลม (Group Discussion) - จดประชม สมมนา (Conference) - การสาธต (Demonstration) - ทาแบบฝกหด (Practice) - จดประชมคณะกรรมการ(Panel Forum) -จดประชมอภปรายปญหา Symposium

ตารางท 3.5 แสดงรปแบบการฝกและระเบยบวธการฝก

27

เปรยบเทยบรปแบบการเรยนการสอนทเนนการพฒนาดานทกษะพสย (Psycho-motor) เปนรปแบบการเรยนการสอนทมงชวยพฒนาความสามารถของผเรยนทางดานการปฏบต

การกระทาหรอการแสดงออกตางๆ ซงจาเปนตองใชหลกการ วธการทแตกตางไปจากการพฒนา ทางดานจตพสย(Affective) หรอพทธพสย (Cognitive) รปแบบการเรยนการสอนทจะเปรยบเทยบ คอ

1. รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตแบบซมพซน 2. รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตแบบแฮรโรว 3. รปแบบการเรยนการสอนทกษะปฏบตแบบเดวส

ประเดน/รปแบบ ซมพซน แฮรโรว เดวส ผคดคน/พฒนา/ป ซมพซน(Simpson,1972) แฮรโรว(Harrow,1972) เดวส(Davies,1971) ทฤษฎ/หลกการ/ แนวคดรปแบบ

เปนเรองทมความเกยวของกบการ พฒนาการของผเรยน สามารถ พฒนาการดวยการฝกฝน

ไดจดลาดบขนของการ เรยนรทางดานทกษะ ปฏบต 5 ขนโดยเรมจาก ลาดบทซบซอนนอยไป จนถงระดบทมความ ซบซอนมาก

การพฒนาทกษะปฏบต ซงทกษะสวนใหญจะ ประกอบไปดวยทกษะ ยอยๆ จานวนมาก การฝก ใหผเรยนสามารถทา ทกษะยอยๆ เหลานนได กอนแลวคอยเชอมไปยง ทกษะยอยอนๆ

วตถประสงค ใหผเรยนสามารถปฏบตหรอ ทางานทตองอาศยการเคลอนไหว หรอการประสานงานของ กลามเนอทงหลายไดอยางด

ใหผเรยนเกด ความสามารถทางดาน ทกษะปฏบตตางๆ อยาง สมบรณและชานาญ

มงชวยพฒนา ความสามารถทางดาน ทกษะปฏบตของผเรยน โดยเฉพาะอยางยงทกษะ ทประกอบดวยทกษะยอย จานวนมาก

กระบวนการ เรยนการสอน/ ขนตอน/ระเบยบ วธ

ขนท1 ขนการรบร ขนท2 ขนการเตรยมความพรอม ขนท3 ขนการสนองตอบภายใต การควบคม ขนท4 ขนการใหลงมอกระทา ขนท5 ขนการกระทาอยางชานาญ ขนท6 ขนการปรบปรงและ ประยกตใช

ขนท1 ขนการเลยนแบบ ขนท2 ขนการลงมอ กระทาตามคาสง ขนท3 ขนการกระทา อยางสมบรณ ขนท4 ขนการแสดงออก ขนท5 ขนการกระทา อยางเปนธรรมชาต

ขนท1 ขนสาธตทกษะ หรอการกระทา ขนท2 ขนสาธตและให ผเรยนปฏบตทกษะยอย ขนท3 ขนใหผเรยน ปฏบตทกษะยอย ขนท4 ขนใหเทคนค วธการ

28

ประเดน/รปแบบ ซมพซน แฮรโรว เดวส ขนท7 ขนการคดรเรมเมอผเรยน สามารถปฏบตไดอยางชานาญ

ขนท5 ขนใหผเรยน เชอมโยงทกษะยอยๆ

สอทเหมาะสม กบรปแบบ/ กระบวนการ

อปกรณตางๆ ทใชในการแสดง พฤตกรรม เพอใหผเรยนฝกฝน เกดทกษะความชานาญ

อปกรณตางๆ ทใหผเรยน กระทา ทตองการเรยนร โดยไมมแบบอยางหรอ คมอการใช

อปกรณทใชในการสาธต ใหผเรยนด ตงแตตนจน จบ เชน สวนประกอบ ของคอมพวเตอร เพอ ประกอบเปนเครอง คอมพวเตอรขนมา

ผลทผเรยนจะ ไดรบ

สามารถกระทาหรอแสดงออก อยางคลองแคลว ชานาญในสงท ตองการสามารถใหผเรยนทาได นอกจากนยงชวยพฒนาความคด สรางสรรคและความอดทนให ผเรยนดวย

ผเรยนจะเกดการพฒนา ทางดานทกษะปฏบต จน สามารถกระทาไดอยาง ถกตองสมบรณ

ผเรยนจะสามารถปฏบต ทกษะไดอยางดม ประสทธภาพ

ทมาเวบไซต:http://www.aruktalad.th.gs ตารางท 3.6 แสดงการเปรยบเทยบรปแบบการเรยนการสอนทเปนสากลเนนการพฒนาดาน

ทกษะพสย

จากตารางพบวา รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาผเรยนดานทกษะพสยทง3รปแบบ สามารถประยกตใชกบการพฒนาทกษะปฏบตของแรงงานได และนามาใชในการฝกทกษะฝมอ ของผรบการฝกไดอยางด โดยเฉพาะรปแบบการเรยนการสอนของเดวส ทพฒนาทกษะปฏบตดวย วธการวเคราะหงานออกมาเปนงานยอยๆ จานวนมาก และมลาดบขนตอนและระเบยบวธการฝกท สอดคลองและเหมาะสมกบการพฒนาฝมอแรงงาน เพราะกจกรรมการฝกทกรมพฒนาฝมอแรงงาน ฝกใหกบผรบการฝก มลกษณะการฝกเฉพาะดาน หรอเฉพาะงานซงตองมการวเคราะหงานออกมา เปนหนวยการฝกยอยๆ (Elements) และใชกระบวนการหรอขนตอนการฝกโดยครฝกเปนผสาธต หรอทาใหดเปนตวอยางและใหผรบการฝกทาตาม ฝกจนชานาญและผานเกณฑการปฏบตงานหรอ มาตรฐานสมรรถนะทกาหนดไว จงจะไปฝกในงานอนๆ หรอหนวยการฝกอนๆ ตอไป แตอยางไรก ตามรปแบบการฝกทนามาเปรยบเทยบทง3รปแบบนน มความสามารถในการพฒนาการดานทกษะ ดวยกนทงขนอยกบลกษณะของกจกรรม หรองาน หรอสมรรถนะทครตองเปนผวเคราะหและนา รปแบบใดรปแบบหนงไปใช หรอผสมผสานในกจกรรมการฝกนนๆ ซงเหมาะกบรปแบบการฝก ฐานสมรรถนะ(CBT) เพอใหเกดการเรยนรทมประสทธภาพและเกดประสทธผลในการเรยนร

29

รปแบบการฝกทเนนสมรรถนะจะกลาวโดยละเอยดอกครงในบทตอไป

รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรม(VET) ของตางประเทศ ในการจดการอาชวศกษาและฝกอบรม(VET) นน ในทกประเทศจะมระบบ กระบวนการ

และขนตอนการฝกอบรม ทแตกตางกนไปตามสภาพการศกษา สงคม เศรษฐกจและวฒนธรรม รวมถงนโยบายรฐของแตละประเทศ ซงเราสามารถนามาประกอบการอธบายและทาการศกษาได ณ ขณะนมอยหลายแบบดวยกน ซงจะไดยกตวอยางบางประเทศทนาสนใจ เชน ประเทศ ออสเตรเลย ประเทศแถบยโรปและประเทศในภมภาคเดยวกบไทยอยางประเทศฟลปปน เพอเปน แนวทางในการพฒนารปแบบการจดการฝกทกษะฝมอของประเทศไทยทจะตองพฒนาในอนาคต ขางหนา

รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมของประเทศออสเตรเลย ประเทศออสเตรเลย มการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมรปแบบฐานสมรรถนะ(CBT:

Competency-based Training) ซงมความสมพนธและตอบสนองกบภาคอตสาหกรรมของประเทศ ออสเตรเลย โดยโปรแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะมคณลกษณะทนาสนใจ สรปไดดงน (SmithและKeating, 1997อางถงใน ชนะ กสภาร, 2548)

- อยบนฐานของมาตรฐานสมรรถนะ หรอมาตรฐานอาชพ - เนนผลลพธ(Outcomes) ไมใชปจจยนาเขา (Input) - สมพนธกบภาคอตสาหกรรม - นาไปพจารณาการเทยบโอนคณวฒวชาชพได (RPL: Recognition of Prior Learning) - จดการฝกแบบโมดล (Modules of Training) - เรยนรตามความสามารถของตนเอง - การประเมนผลอยบนฐานของการแสดงทกษะฝมอ (ทาอะไรได) มากกวารอะไรบาง - ประเมนผลแบบองเกณฑสมรรถนะ/เกณฑการปฏบตงาน และไมมเกรด - การจดการฝกอบรมมความยดหยน - สมรรถนะเปนทยอมรบของสถานประกอบกจการ/อตสาหกรรมอยางกวางขวาง

30

ทกลาวมาเปนคณลกษณะสาคญๆ ของการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมรปแบบฐาน สมรรถนะทออสเตรเลยนามาใชและเปนทยอมรบในสถานประกอบกจการและภาคอตสาหกรรม อยางกวางขวาง

รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมทใชสมพนธกบภาคสวนตางๆ พอสรปไดดงน (ชนะ กสภาร, 2548) รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) กบภาคอตสาหกรรมของออสเตรเลย

1. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT)เปนสะพานเชอมกนระหวางลกคาของ อตสาหกรรมและผจดอาชวศกษาและฝกอบรมอาชพ โดยมมาตรฐานสมรรถนะเปนตวเชอมโยง ระหวางหนวยงานททาหนาทจดการอาชวศกษาและฝกอบรมวชาชพ(VET) ใหดาเนนงาน สอดคลองกบความตองการของการฝกอบรมของภาคอตสาหกรรม

2. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT)จะไดรบการสนบสนนอยางดจาก ภาคอตสาหกรรมของออสเตรเลย ไมวาจะเปนนายจาง ผจดการทรพยากรมนษย ผจดการการ ฝกอบรม หวหนางาน และ Industry Training Advisory Bodies (ITABs) ซงทงหมดทกลาวมาม ความพงพอใจและสนบสนนรปแบบการฝกCBT

3. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT) สามารถนามาดาเนนการใชอยางกวางขวางใน ภาคอตสาหกรรมสวนใหญของออสเตรเลย ซงพบไดจากผลการศกษาและมหลกฐานวา ภาคอตสาหกรรมเกอบทงหมดในออสเตรเลย พบวามการใหการรบรองมาตรฐานอตสาหกรรม แหงชาต หรอมาตรฐานวสาหกจ หลงมการใชรปแบบการฝกดงกลาว

4. หลกสตรและโปรแกรมการฝกอบรม ดาเนนการจดการฝกบนฐานของมาตรฐาน สมรรถนะ หรอมาตรฐานอาชพ และมจดการฝกฝกในรปแบบฐานสมรรถนะ (CBT) ซงยงมการ ศกษาวจยไมมากนก แตมหลกฐานการดาเนนการใชในการฝกดวยรปแบบดงกลาวอยางมากในชวง ทศวรรษ 1990

รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) กบผใชแรงงานของออสเตรเลย รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT) เปนรปแบบการจดการฝกทมประสทธผลในการ

ฝกทกษะฝมอในงาน (Work-based Training) และนาไปจดวธการรบรองคณวฒวชาชพในสถาน ประกอบกจการได ซงเปนการชวยเพมจานวนทกษะฝมอปรงงานโดยใหผทผ านการฝกอบรม

31

รปแบบฐานสมรรถนะ ไดรบคณวฒวชาชพในกรอบคณวฒวชาชพของออสเตรเลย (Australia Qualification Framework: AQF)

1. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT) ประสบความสาเรจเฉพาะทางได สามารถทาให แรงงานมทกษะดานเทคนคเฉพาะทาง การปฏบตงานดานอาชพโดยการฝกอบรมรปแบบฐาน สมรรถนะ ไมใชแคเพยงตอบสนองมาตรฐานอตสาหกรรมแหงชาตอยางเดยวเทานน แตสนองตอ มาตรฐานของธรกจเฉพาะดานอกดวย

2. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT)มประสทธผลโดยเฉพาะอยางยงดานความร ขนตอนการปฏบตงาน และดานทกษะการแกปญหาในงานประจา จงเหมาะสมอยางยงสาหรบการ ไดทกษะทางดานเทคนค แตกไมเหมาะสมกบการพฒนาความรดานมโนทศน

3. รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT)อานจะประสบผลสาเรจนอยในการพฒนาฝมอ แรงงานแบบยดหยน ความสามารถในการปรบเปลยนงาน และฝกอบรมดานนวตกรรมสมยใหม ท เนนองคประกอบทจาเปนสาหรบแรงงานทจะสามารถแขงขนในตลาดแรงงานสากลทเปลยนแปลง อยางรวดเรว

4. บางคนอาจคดวา รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT)มปญหาในการสราง ความสามารถในการพฒนาผรบการฝกดานทกษะทถายทอดได ซงการพฒนาทกษะดานน จะ ประสบความสาเรจหากครฝกทมประสบการณในงานและใชหลกวชาครเพมเขาไปในการฝก รปแบบฐานสมรรถนะ

รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) กบครฝกและผจดการอาชวศกษาและฝกอบรม (VET) ของ ออสเตรเลย

1. ครและครฝกทไมไดมาจาก Technical and Further Education (TAFE) มองวารปแบบ การฝกฐานสมรรถนะ (CBT) เปนเชงบวกมากกวาครทมาจาก TAFE ครฝกทสอนในระดบลางของ AQF (Australia Qualification Framework)มกจะใชรปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) มากกวา ครฝกทสอนระดบประกาศนยบตรวชาชพ( Diploma)

2. ครฝกบางคนของการอาชวศกษาและฝกอบรมเหนวารปแบบการฝกฐานสมรรถนะ

32

(CBT) สงผลใหลดความเปนอสระของอาชพ โดยใชมาตรฐานสมรรถนะ หรอมาตรฐานอาชพของ ภาคอตสาหกรรม และใหประสบการณการเรยนรทแคบ ซงรวมถงการแตกเปนสมรรถนะยอย สาหรบการจดการฝกอบรม

3. มคนจานวนไมนอยมความคดเหนวา การพฒนาบคลากรและพฒนาอาชพท สนบสนนรปแบบการฝกฐานสมรรถนะ (CBT) ใหแกครและครฝกไมเหมาะสม และไมสามารถ สนองตอบความตองการการพฒนาอาชพทตอเนองอยางเตมท

4. มการโตเถยงตลอดเวลาเกยวกบวธการประเมนสมรรถนะของรปแบบการฝกฐาน สมรรถนะ (CBT) โดยเฉพาะการประเมนสมรรถนะ ทไมใหเกรดในการฝกอบรมในรปแบบฐาน สมรรถนะ ซงเปนการประเมนตามเกณฑทครอบคลมดานความร ทกษะและเจตคตและจรยธรรม ในการประกอบอาชพ เพอใหบรรลการประเมนผลขององครวมมากขนและลดการประเมนแบบ ยอยลงไป

จากทกลาวมาสรปไดวา ประเทศออสเตรเลยมการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมใน รปแบบฐานสมรรถนะ(CBT: Competency-based Training) โดยอยบนฐานของมาตรฐานอาชพ (Occupational Standard)และเปนไปตามความตองการของสถานประกอบกจการหรอความตองการ ของภาคอตสาหกรรม รปแบบการฝกฐานสมรรถนะ(CBT) จะเชอมโยงและมความสมพนธกบทก ภาคสวนตงแตภาคอตสาหกรรมและภาคธรกจตางๆ ผใชแรงงาน และหนวยฝกอบรมรวมถงครฝก นอกจากนออสเตรเลยยงไดพฒนาหลกสตรการอาชวศกษาและฝกอบรมในรปแบบโมดลการฝก ซงออสเตรเลยเรยกวา Training Packages สาหรบใชในการอาชวศกษาและฝกอบรม

รปแบบของโมดลการฝก(Modules of Training) ในการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมของออสเตรเลยและประเทศตางๆทจดการ

อาชวศกษาและฝกอบรมฐานสมรรถนะนนนอกจากมการใชรปแบบฐานสมรรถนะ(CBT: Competency-based Training) แลวยงไดออกแบบหลกสตรการฝกเปนแบบโมดลสาหรบจดการ ฝกอบรมรปแบบฐานสมรรถนะ สวนประเทศอนๆ จะเรยกแตกตางกนไป ตามมาตรฐานอาชพเนน สมรรถนะในรปผลงาน(Outcome) เชน องกฤษและสกอตแลนด เรยกมาตรฐานดงกลาววา Occupational Standards ออสเตรเลยเรยกวา Competency Standards สวนนวซแลนดเรยกวา Unit Standards และเรยกชดการฝกหรอชดการเรยนแตกตางกนซงประเทศออสเตรเลยเรยกโมดลการฝก

33

นนวา Training Packages ประกอบไปดวย องคประกอบบงคบและไมบงคบ ประเทศอนๆ เรยกชด การฝกหรอโมดลการฝก

Training Packages ของออสเตรเลย ประกอบดวย องคประกอบบงคบ ไดแก 1. มาตรฐานสมรรถนะหรอมาตรฐานอาชพ (Competency Standard)* 2. แนวทางการประเมนผล (Assessment Guidelines) 3. คณวฒวชาชพ(Qualifications)

องคประกอบไมบงคบ 1. ยทธศาสตรการเรยนร(Learning Strategy) 2. ทรพยากรการประเมน(Assessment Resources) 3. วสดสาหรบการพฒนาอาชพ(Professional Development Materials)

*หมายเหต มาตรฐานสมรรถนะหรอมาตรฐานอาชพ ประกอบไปดวย

หนวยสมรรถนะ(Unit of Competency) หนวยสมรรถนะ ประกอบไปดวย สมรรถนะยอย(Elements of Competency) สมรรถนะยอย ประกอบไปดวย - เกณฑการปฏบตงาน (Performance Criteria) - ขอบเขต (Range Statement) - รองรอยหลกฐาน (Evidence Guide) ประกอบดวย

o ความรและทกษะจาเปนทจะตองประเมน o ความเชอมโยงกบหนวยสมรรถนะอน o เกณฑการประเมน o องคประกอบของการประเมนและทรพยากรในการประเมน o วธการประเมน o สมรรถนะหลก(Key Competencies)ในหนวยน

ตวอยางโมดลการฝกของออสเตรเลย ประกอบดวย (ชนะ กสภาร, 2548)

34

1. Module details - Module name - Suggested structured learning time - Module code - Discipline code

2. Module purpose 3. Learning pathway

- Intended use in the structured learning program - Recommended prerequisites

4. Relationship to competency standard 5. Content 6. Assessment strategy

- Assessment methods - Conditions of assessment

7. Learning outcome details - Learning outcome 1

Assessment criteria - Learning outcome 2



Assessment criteria 8. Delivery of the module

- Delivery strategy - Resource requirements - Occupational health and safety requirements

ตวอยางโมดลการฝกของUniversity of North London ประกอบดวย (ชนะ กสภาร, 2548)

35

1. ชอ Module 2. Module Code 3. Contents

- Module decryption - Learning outcomes - Module assessment - Assessment criteria - Reading for the module - Week by week program me - Appendix

นอกจากน ทางแถบยโรปโดย European Training Foundation ยงไดพฒนาโมดลการฝก โดยมองคประกอบและขอกาหนด ดงน (ชนะ กสภาร, 2548)

โดยการนาเอาสมรรถนะยอย (Element of competency) ของมาตรฐานอาชพมาจดทาเปน Module การฝก โดยแตละ Module จะม ขอกาหนด 3 ขอ ดงน

1. ขอกาหนดของการจางงาน(Employment specification)(สงทตองการในการทางาน) ซง ไดมาจากเกณฑการปฏบตงาน (Performance criteria) และ ขอบเขต (Range)

2. ขอกาหนดการเรยนร(Learning specification)(ความรและทกษะทนกเรยนจาเปนทจะตอง เรยนร เพอสนองตอบตอขอกาหนดของการจางงาน) ซงไดมาจากทกษะทผรบการฝกหรอนกเรยน ตองม และความรทผรบการฝกหรอนกเรยนจาเปนตองเรยนร

3. ขอกาหนดในการประเมนผล (Assessment specification)(รองรอยหลกฐานทจาเปนเพอ แสดงสมรรถนะ)ซงไดมาจากรองรอยหลกฐานของสมรรถนะยอยในมาตรฐานอาชพ

รปแบบการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมของประเทศฟลปปน ประเทศในแถบเอเชยบางประเทศกมการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมในรปแบบฐาน

สมรรถนะเชนเดยวกบประเทศในแถบยโรปหรอประเทศทพฒนาแลวอยางออสเตรเลย ประเทศ ฟลปปน (Philippine) มการใชรปแบบการฝกฐานสมรรถนะในการจดการอาชวศกษาและฝกอบรม โดยการพฒนาหลกสตรการฝกฐานสมรรถนะ (Competency-based Curriculum Training course)

36

ในรปแบบโมดลการฝกตามมาตรฐานสมรรถนะ ซงเรยกวา Competency Standard มองคประกอบ ดงน

1. Course Title 2. Module Description 3. Level of Certification 4. Module Title 5. Summary of Learning Outcomes 6. Assessment Criteria 7. Content 8. Condition 9. Assessment Method

ตวอยางโมดลการฝกของ Technical Education and Skills Development Authority ประเทศ ฟลปปน (Philippine) ประกอบดวย

1. Unit Title 2. Module Title 3. Module Descriptor 4. Level 5. Nominal Duration 6. Learning Outcome

- Learning outcome 1 - Learning outcome 2 - Learning outcome 3

7. Assessment Criteria 8. Conditions 9. Content 10. Methodology

- Traditional/Lecture type - Dual training - Self-pace - Community based

37

- Distance gloves 11. Assessment Method

- Interview - Written - Practical - Direct observation

จากทกลาวมาพอสรปไดวา ประเทศตางๆ ทมการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมโดยใช รปแบบฐานสมรรถนะ(CBT) นน ไดมการพฒนาหลกสตรการฝกอยบนฐานสมรรถนะ (CBC: Competency-based Curriculum) ควบคกนไปดวยเพอใหการจดการอาชวศกษาและฝกอบรมม ประสทธภาพมากยงขนและสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบกจการและ ภาคอตสาหกรรมอยางแทจรง และนาไปจดการฝกอบรมและการเรยนการสอนในรปแบบโมดล การฝก (Modules of Training) ตามมาตรฐานสมรรถนะและมาตรฐานการปฏบตงานนนเอง

38

เอกสารอางอง ชนะ กสภาร (2548). หลกการศกษาและการอาชวศกษาและฝกอบรมของ UNESCO (2549)(เอกสารประกอบการสมมนา),กรงเทพมหานคร:คณะครศาสตรอตสาหกรรม.สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

Technical Education and Skills Development Authority (2000). Competency-based Curriculum Development (เอกสารประกอบการบรรยาย). Taguig City.Metro Manila. Philippine.

รูปแบบ ระเบียบวิธีและเทคนิคการฝึก

Documents