№25 (29256) 6 АҚПАН, СЕЙСЕНБІ 2018 ЖЫЛE-mail: info@egemen.kzwww.egemen.kz TWITTER.COM/EGEMENKZFACEBOOK.COM/EGEMENKZ

1919 жылғы 17 желтоқсаннан

шыға бастады

ЖАЛПЫҰЛТТЫҚ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ГАЗЕТ

ТЕГІҢДЕ БАР МА КІСІЛІК?

6-бет

Анар Т�ЛЕУХАНҚЫЗЫ

ИННОВАЦИЯЛЫҚДАМУДЫҢ 20 ЖЫЛЫ

5-бет

Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ

ЗЕРДЕ

МӘДЕНИЕТ

ДИДАР

8-бет

10-бет

12-бет

ҚОҒАМ

АЛЫС ТА ЖАҚЫН АСТРАХАНЬ

ҚҰРМАНҒАЗЫ МЕН ДИНАДАН ҚАЛҒАН МҰРА

6-бет

ЖАНАЗА БАЙЛЫҚ БӘСЕКЕСІ ЕМЕС!

ЕЛЕУСІЗ КЕТКЕН ЕРЛЕР-АЙ!..

EUR/KZT 401.54 USD/KZT 321.62 RUB/KZT 5.72 CNY/KZT 51.21ВАЛЮТАЛАРДЫҢ РЕСМИ (НАРЫҚТЫҚ) БАҒАМДАРЫ:

Фарида БЫҚАЙ,«Егемен Қазақстан»

Ал облыстық жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар басқар-масы ның мəліметінше, былтыр өңірге 75 отбасы, яғни 328 адам көшіп кел-ген. Оның 86-сы Өзбекстаннан, 99-ы Моң ғолиядан, 123-і Қытайдан, 19-ы Ресей ден, екеуі Украинадан келген. Был тыр «Атажұрт» қоғамдық бір-лес тігі Қытайдан шыққан 20-дан аса от басы бар көштің үшінші легін Ус-пен ка жəне Шарбақты аудандарына жет кізіпті. Алдағы уақытта да елге кел мекші орал мандардың Қытай дағы виз а сының ашылуынан бастап, бері қарай шекарадан өткенде күтіп алып, баратын ауылдарына дейін жет кі зіп, орналастыру жұмыстарын қолға ал-мақшы. Бірақ, Дүниежүзі қазақ тары қауымдастығы облыстық филиалы-ның төрағасы Болат Зауыттың сөзін ше, жалпы, осы күнге дейін көшіп келу ші-лердің құжаттарын ресімдеу кезін д е кедергілер де аз емес. Былтыр өңірге 150 квота бөлінгенімен, көшіп келу-ші азайған. Ағайындар оның себе бін еліміздің көші-қон полициясы қыз-метінің күрделілігімен байланыстыра-ды. Яғни тұрақты тіркеуге тұру, орал-ман куəлігі мен ықтиярхат ресімдеу жəне еліміздің азаматтығын алу үшін

бəленбай мекемеге бір емес, бірнеше рет бару қиындық туғызады. Өздері алыстан шаршап келген ағайындар жергілікті жерді де, қалай жүріп-тұру-ды да білмейді. Баспана алу, жұмысқа тұру, балаларын мектепке беру сияқты мəселелер де қос-қабат. Аудандарға жол са п арларға барған да, тіпті қалада да орал ман ағайын дар бізге де құжат тол тырудан, қағаз бас тылықтан, тек-серулерден, күні бойы кезек күтуден, шаруа ларын ана тілін де түсіндіре ал-май, мамандардың жауап сыздығынан шар шағандарын айтады. Қытайдан кел-ген қандастар болса, кириллицаны оқи да, жаза да алмайды.

Осы орайда, Көші-қон полиция сы қыз меті ағайындардың ортаға бе йім д-еліп, орналасуына құқықтық-ақ па рат-тық ақыл-кеңес, əдістемелік ұйым дас-т ыру шы лық жəне техникалық тұр ғы да көмек көрсетулері қажет-ақ. Қазақ тілін білетін мамандар қызмет жаса сын де-ген ұсыныстар да түсуде. Екін ші ден, Бо лат Зауыт елі міз дің азамат ты ғын алу жұмыстары жеңіл детіл се дейді. Үшін шіден, облыс орта лы ғын да орал-ман дарды бейімдеу орта лы ғын ашу қажет. Сонда алыстан келген аға йын -ның барлық құжаттарын бір жер ден дайындап алуына мүмкіндік жасаймыз.

(Соңы 7-бетте)

ТОЛҒАНДЫРАР ТАҚЫРЫП

Қоныс аударушыларға қолайлы жағдай болса...

Есеп комитетінің төрағасын қабылдады

Кездесу барысында Н.Əбдібеков Елба сына Есеп комитетінің 2017 жылғы жұ мысының негізгі нəтиже лері мен алдағы кезеңдегі міндеттері жөнінде баяндады.

Өткен жылдың қорытындысы бо-йынша бұл орган 354 нысанға 25 тек-серу жүргізген. Аудиторлық іс-шаралар нəтижесінде қайтарылуға тиісті 307,3 миллиард теңгенің 198,5 миллиарды өтелген.

Нұрсұлтан Назарбаев Есеп коми-тетіне «Мемлекеттік аудит жəне қаржылық бақылау туралы» заң нормаларының жүзеге асырылуын қамтамасыз етуді тапсырды.

Сонымен қатар Қазақстан Прези-денті бюджет қаражатын тиімді пай-далану ісіне Есеп комитеті тарапынан неғұрлым мұқият бағалау жүргізудің маңыздылығына тоқталып, заң бұзу-шылыққа жол бермеу үшін жүйелі

шаралар қарастыру керек екенін айтты.Мемлекет басшысы Есеп комитеті-

нің өңірдегі тексеру комиссияларының жұмысын үйлестіруде, сондай-ақ олардың қызметін жақсарту жөніндегі əдістемелік жəне тəжірибелік ұсыным дарды əзірлеу ісінде маңызды рөл атқаратынын атап өтті.

Кездесу соңында Нұрсұлтан Назарбаев мемлекеттік аудит жəне қар-жы лық бақылау органдарының қыз-метін бұған дейін қабылданған норм ат-ивтік-құқықтық актілерге жəне мемле-кеттік бағдарламаларға сəйкес жетіл діру жөнінде бірқатар нақты тапсырма берді.

Сурет Президенттіңбаспас�з қызметінен алынды

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––2008 жылы елімізде 2009-2011 жыл дары жүзеге асырылатын «Нұрлы к�ш» бағдарламасы қабылданды. Кейбір �ңірлерде қоныстанушыларға арналған қалашықтар салынатыны айтылды. Біздің облыста да жоба жасалды. Еліміздің Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі-мен келісіліп, бекітілді де. Павло дар, Екібастұз, Ақсу қалалары ның түйілісі қоныстандыру аумағы деп таңдап алынған-ды. Қазір орал мандар қалашықтан бұрын об лыс орталығынан «Бейімдеу орта лығының» ашы-луын асыға күтуде.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Республика лық бюд жет тің атқарылуын бақылау ж�ніндегі есеп комитетінің т�рағасы Нұр мұхамбет �бдібековті қабылдады, деп хабар-лады Президенттің баспас�з қызметі.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

МӘСЕЛЕНІҢ МӘНІСІ

Ақылы паркомат: кімге пайда, кімге зиян?

Айнаш ЕСАЛИ,«Егемен Қазақстан»

Қала əкімдігінің өз көздегені бар болса да Алматы кəсіпкерлері тоқтауға, көлік қоюға тыйым салына-тын жаңа жол белгілері мен велоси-педке арналған жо лақ тар кəдімгідей шығынға ұшыратып отырғанын алға тартуда. Мемлекетіміздің басты до-но ры болып саналатын мегапо лис іскерлерін де түсінуге болады. Орта жəне шағын бизнесті дөң гелетіп отырған алматылық кəс іп керлер бюд-жетке аз салық төлемейді.

Жалпы, қаланы абаттан ды руға жəне көлік көп жинала тын көшелерді босатуға қа тыс ты Алматы қалалық əкім ді гі орталықтағы бірқатар көше-лер дің жиегін ақылы тұрақ орны-на айналдырған болатын. Көлік жүр гізушілері тұрақ ақы сын саға-тына 100 теңгеден жол жи егін дегі паркоматтарға төлеуі ти іс. Алайда қазір парко мат тар ға қатысты дау-дамай аз емес. Ақылы көшелерге жұ мыс орындары орналасқан неме-се сол көшелерде тұратын жүр гі зу-шілер көліктерін қайда қаң та ра рын білмей, квартал жағалап жүргендері. Бол маса мардымсыз жалақының бір бөлі гін күн делікті паркоматтарға құйып оты руға тура келеді. Айына не месе жарты жылға төлеп, тұ рақ абонементтерін сатып алуға бо-лады. Көлік иелері жаңа тəртіпке көн дікк енше мұны жүр г ізушілерге түсін діретін адамд ар жоқтың қасы. Сондықтан ақылы пар коматтар мен жол белгілерін аңғармай, машинала-рын қал дыр ғандар 3 АЕК көлемінде айып пұл төлейді. Басқа да ма шақ ат-тары баршылық.

Қала бюджеті үшін тиімді жағы бар екенін де жоққа шығар май-мыз. Қазір бұл жүйе қаланың əр аумағында 11 мыңнан астам тұ рақ орнын қамтиды. 120 пар ко матқа ие «Алматы спецтехпаркинг сервис» ЖШС 230 миллион теңге көлемінде 2016 жылдың салығын төлегені тура-лы есеп берген.

Десек те, Алматы қаласы кə сіп-керлер палатасына іскер ор та, яғни бизнес өкілдері қа ла ның құрылымдық көркін жаң ғыртудан зардап шегіп отырмыз деп шағымдануда. Қала тұр-ғы да рына 1969 жылдан бері та ныс «Восход» сауда үйінің директоры Юрий Ковтун бүгінде дүкен бірте-бірте шығынға бата бастағанына шағымданды. Сауда жағы өте төмен. Соңғы 3 айда жалға алушылардың 17 пайызы бас тартқан.

«Мəселенің барлығы біздің ғи-мараттың жанына велосипед жолағы жасал ғаннан бас тал ды. Көлік қоя тын орын жоқ. Клиенттердің келуі күрт тө мен де ді. Біз əкімдіктен жол дың ар ғы бетінен ең бол мағ а н да ақылы авто тұрақ жасауға өті ніш біл дірдік. Бірақ келіспеді. Біз қала ның абаттан-дырылуына қар сы емес піз. Бірақ бізде қанша адам велоси пед тебеді?!» деп шағымданады Ю.Ковтун.

«Корея» кафесінің иесі Нелли Нигай «тоқтауға болмайды» белгісінің кесірінен дəм ха наға келушілер саны азай ға нын, тіпті ғимаратты сата да ал май отырғанын жасырма-ды. Табыс 30 пайызға төмендеген. Қызметкерлердің жартысы жұмыстан шығарылған.

«Мақпал» республикалық сəн орта лығының жетекшісі Базиля Əбіл-мановадан бірінші топтағы мүгедек

қызметкер жұ мыс тан шыққан, себебі оның жұ мысқа қатынауы қиындаған.

Бүгінге дейін кəсіпкерлер палата-сына осындай мəселемен биз нестің 95 субъектісі шағым дан ды. Ендігі жерде бұл мəселе Кəсіпкерлердің құқығын қорғау кеңесінің күн тəртібіне шы ға рылып, журналистер қа тыс -тырылған жиынға зардап шек кендер де шақыртылды. Сон дай-ақ жергілікті атқарушы орг анның өкілдері де келді. Шағымданған кəсіпкерлерге Алматы қаласы ішкі істер департаменті əкімшілік полиция басқармасының бас-шысы Жандолла Шайхиев жауап берді.

«Алматыда 530 мың көлік құралы бар. Сонымен қатар сырттан келушілер, əсіресе облыстан қатынайтындар бар. Автокөліктер – ең бірінші ауа лас-таушы. Кəсіпкерлерді де түсі неміз. Авто тұрақ жобасымен біз айналыс-паймыз. Бізге тек келісуге алып келеді.

Егер сəй кес келмесе, көлік құрал да ры-ның тұрағына рұқсат бере алмаймыз. Егер қандай да бір ұйым автотұраққа қатысты нақ ты ұсыныс алып келсе, біз барып кө реміз. Бастысы, ұсынылған нұс қа жол қозғалысының басқа да қатысушыларына кедергі келтірмеуі тиіс», деп ой бөлісті Жандолла Шайхиев.

Кəсіпкерлердің құқығын қор ғау кеңесінің мүшелері қала тұр ғын-д арының абаттандыруды қолдай-тындығын атап өтті. Алайда Алматы – шағын жəне орта бизнестің қаласы. Мұнда ірі кəсіпорындар жоқ. Кəсіп-керлер төлейтін салық қала бюджетінің негізгі бөлі гін құрайды. Сондықтан абат тан дыруға қатысты шараларды қабылдауда бизнеспен мəмілеге келме-се, мəселе шиеленісе беретін түрі бар.

АЛМАТЫ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Алматы қаласында екі жылдан бері AParking белгісі бар паркоматтар жұмыс істейді. �рине қомақты инвестиция салынған бұл жобаның артықшылықтары да бар. Жүргізушілерден жол жағалағандар бұрынғыдай 100 теңгеден жабайы түрде жинап жүрмейді. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

2 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛСАЯСАТ

2018 жылғы 2 ақпанда Еуро­па лық одақ пен Қазақстан Рес­пуб ликасы арасында дипло­матия лық қарым­қаты нас тар­дың орнағанына 25 жыл тол ды. Осы күннен бастап екі тарап арасын да тығыз әрі өзара тиімді ынты мақтастық қалып таса бас­тады.

Ширек ғасыр ішінде Еуро­палық одақ пен Қазақстан ара­сында қарым­қатынастың берік шарттық­құқықтық базасы

құрылды. Оның іргетасы 2015 жылғы 21 желтоқсанда қол қо­йыл ғ ан ЕО мен ҚР арасындағы К е ңей тілген әріптестік және ын­ты мақ тастық келісімі болып та­былады.

2016 жылғы 1 мамырдан бастап жартылай қолданысқа енген бұл құжат екіжақты қа­рым­қатынастың жаңа кезең­ге бет алғанын көрсетеді және халық тарымыздың иг іл і г і үшін көптеген салалардағы

ынтымақ тастықтың құқықтық негізін елеулі кеңейтті. Қазақстан ЕО­мен осындай Келісімге қол қой ған Орталық Азияның тұң­ғыш мемлекеті болды.

Келісім Қазақстан мен Еуропа арасындағы ұзақ мерзімді байла­ныстарды қарқындату дың локо­мотиві болуға арналған. Құжат сауда, экономикалық және ин ­вестициялық ынтымақ тас т ық үшін қолайлы жағдайлар жа­сауға, сондай­ақ саяси және адам құқықтары сала сындағы диалог­ты кеңейтуге бағытталған.

Еуропалық одақ пен Қазақ­стан Орталық Азия бойынша ЕО Стратегиясының іске асырылуы­на бірлесе қолдау білдіруде.

Адами капиталды дамыту, білім беру, қоршаған ортаны қорғау, су ресурстарын ұтымды пай­далану, өңірдің тиімді көлік­логистикалық инфрақұрылымын қалыптастыру, қауіп­қатерлерге қарсы күрес мәселелеріне ерекше көңіл бөлініп отыр.

Еуропалық одақ пен Қазақ­стан одан әрі ортақ құнды­лық тарға негізделген өзара іс­қимыл жасау үшін зор әлеует­тің бар екендігіне сенімді және әріптестік пен ынтымақ тас тық­тың барлық нысандарын дәйекті жетілдіруді жалғас тыру ға дайын екенін білдіреді.

«Егемен ақпарат»

2017 жылғы 15 маусымда Ханойда жасалған Шарт әрбір уа ғда ласушы мемлекеттің өз аума ғында болатын, ұстап бе­руге алып келетін қылмыстар үшін қылмыстық қудалау не­месе сұрау салушы тараптың аума ғында соттың үкімін орын­дау мақ сатында іздестіріліп жат қан адамды ұстап беруіне бағы тталған. Құжат ұстап беру және ұстап беруден бас тарту негіздерін реттейді.

К о м и т е т о т ы р ы с ы н д а айтыл ған деректер бойын­ша, қазақ стандық соттың әділ қазыл ығы нан Вьетнамда жа ­сы рынып жүрген немесе вьет­намдық билік біздің елден іздеу салған тұлғалар жоқ. Сонымен қатар Шарттың алдын алу си паты бар екенін ескерсек, шарт жасасу қылмысқа қар­сы күрес саласында тиімді

ынтымақтастықтың құқықтық негізін қалыптастырады.

Бас прокурордың орынба­сары Андрей Лукиннің се­наторларға берген ақпараты бойынша, бүгінде Қазақстан алыс шетелдерден экстра­дициялау туралы екіжақты 19 конвенция жасасқан . Қазақстан ТМД елдері бо­йынша Кишинев және Минск конвенцияларының негізін­де жұмыс істейді, ал Латын Аме ри касы елдерімен экст­ра диция лау жөніндегі ынты­мақ тастық Америкааралық кон вен цияға сәйкес жүзеге асы рылады. Жа қын болашақта Бразилия, Маке дония, Грекия және Куба ел дерімен осындай келісімдерге қол қою жоспар­ланып отыр.

Заң жобасы Палата қарауы­на жіберілді.

Отырыста Президент Жар­лығымен 2018 жылдың 1 ақ­панында Парламент Сена ты­ның депутаты болып тағайын­далған Құл­Мұхаммед Мұх­тар Абрарұлын Қазақстан Респуб ликасы Парламенті Сенатының депутаты ретінде тіркеу жөнінде қаулы қабыл­данды.

О т ы р ы с т а , с о н д а й ­ а қ Қазақстан Республикасы Пар ламенті Мәжілісінің де­путаты Әшімбаев Мәулен Сағатханұлының өкілетті­лігін тоқтату мәселесі қа­ралды. Депутаттың өтініш б е р у і н е г і з г е а л ы н ы п , М.Әшім баевтың Қазақстан

Рес публикасы Парламенті Мә жілісінің депу таттық өкі­леттілігі мерзі мінен бұрын тоқтатылады.

Конституцияның 52­бабы­ның 5­тармағы бойынша, 1995 жылғы 25 қазандағы «Қазақ стан Республикасы­ның Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі» туралы Конституциялық заңға сәйкес және М.Әшімбаевтың өтініші негізінде Орталық сай­лау комиссиясы Парламент Мәжілісіне Әшімбаев Мәулен Сағатханұлының өкілетті лі­гін мерзімінен бұрын тоқта­ту мәселесі бойынша ұсыным жөнелтеді.

–––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан-Грекия Экономикалық және технологиялық ынтымақтастық жөніндегі үкіметаралық комиссиясының төрағалары, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко мен Астанаға жұмыс сапарымен келген Грек Республикасы Сыртқы істер министрінің бірінші орын-басары Георгиос Катругалос екіжақты саяси және сауда-экономикалық ынты-мақтастықтың өзекті аспектілерін тал-қы лады. Грек делегациясының құра-мына іскер топтардың өкілдері кірді.–––––––––––––––––––––––––––––––––

Келіссөздер Астана мен Афина арасын­да екіжақты ынтымақтастықтың барлық кешені бойынша өзара түсіністікті раста­ды. Бірлескен жұмыстың перспективалық бағыттары анықталып, экономикалық және инвестициялық өзара әрекеттестікті тереңдету жобалары қарастырылды.

Еуропалық одақтың Қазақстан азаматтары үшін визалық режімді жеңілдету мәселесіне де назар аударылды. Тараптар визалық рәсімдерді оңайлату Еуроодақ пен Қазақстан арасында іскерлік, білім, мәдени және туристік байланыстарды кеңейтуде өзара мүдделерге сай келетінін бірауыздан мақұлдады.

Халықаралық күн тәртібінің өзекті мәселе­лері бойынша кеңінен пікір алмасылды, соның ішінде Қазақстанның БҰҰ Қауіпсіз­дік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі ретін дегі қызметі, Сириядағы жағдайды реттеу жөнін­дегі Астана процесі, Еуропалық одақ пен Еура зия лық экономикалық одақ арасындағы өзара әре кет тестіктің перспективалары және т.б. бағыттар бар.

Сапар шеңберінде Қазақстан Респуб­ли касының Инвестициялар және даму

вице­министрі Арыстан Қабыкенов пен Георгиос Катругалостың қатысуымен екі елдің 100­ге жуық кәсіпкерлерін біріктірген Қазақ стан­Грекия бизнес­форумы өткізілді. Іс­шара бары сында Қазақстанның Сыртқы сауда пала та сы мен «SEV» Грекия кәсіпорын­дары федера ция сы ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды.

Сонымен қатар Г.Катругалостың Қазақ­стан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице­министрі Гүлмира Исаевамен және «Астана» халық аралық қаржы орталығы­ның басқа ру шысы Қайрат Келімбетовпен кездесулері өтті.

Г.Катругалос Қазақстанның Митрополит­тік аймағының әкімшілік орталығы мен Успен кафедралды соборына барды. Оларды аралау барысында грекиялық мейман Мемлекет бас­шысы Нұрсұлтан Назарбаевтың қолдауы мен

салынған құрылыстың тарихымен танысты. Грекия Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары еліміздің ұлтаралық бейбітшілік пен дінаралық келісімді нығайту бойынша жетістіктерін жоғары бағалады.

Айта кететін болсақ, 2017 жылы Қазақстан мен Грекия арасындағы тауар айналымы 2016 жыл мен салыстырғанда 10,6% өсті (980,6 млн долл.)

Қазақстаннан Грекияға негізгі экспортта­латын өнімдер көмірсутегі, дәнді дақылдар, тұз, топырақ, тас, гипс, цемент, мыс және т.б. бо лып табылады.

Өз кезегінде, Грекиядан Қазақстанға хи­мия лық және металлургиялық өнеркәсіп өнімдері, пластик, тон және тоқыма бұйым­дары, аяқ­қиім, механизм мен жабдық тар, электронды материалдар, велосипед және т.б. импортталады.

Нұрлыбек ДОСЫБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Жиынның модераторы ретін­д е сөз бастаған Елбасы кітап­ханасы директорының орын­басары Әмірхан Рахымжанов Жолдауда айтылған білім берудің озық жүйесін құру мәселесіне айрықша тоқталды. «Мектепке дейінгі білім беру жүйесінен бас­тап жоғары білім беру жүйесіне дейінгі бағдарламалардың мақ­саты – өзгерістерге бейім болу және жаңа білімді меңгере білу қа бі леттерін дамыту болып отыр. Демек, Жолдауда көз деліп

отырған жаңа білім беру жүйе сін инвестициялық жобалары мен экспорттық әлеуеті бар экон о­миканың бір саласы деп қарас­тыруға болады», деді ол.

Басқосуда «Жастар» ғылыми­зерттеу орталығы директорының ғылым жөніндегі орынбаса­ры Ә.Қайдарова, Әлемдік эко­но мика және саясат институ­ты ның жетекші сарапшысы А.Мұқышбаева, Елбасы кітап­ха насы Ұйымдастыру қызме­тінің басшысы Ж.Қуанышев, Е л б а с ы к і т а п х а н а с ы н ы ң жетек ші ғылыми қызметкері С .Бердагулова , Қазақстан

стратегиялық зерттеулер инсти­туты Әлеуметтік­экономикалық зерттеулер бөлімінің аға ғылыми қызметкері А.Альшанская Жол­дау басымдықтарының маңыз ды­лығы жөнінде баяндама оқыды.

– Мемлекет басшысы Жолдау­да адами капиталды дамыту мәселесіне зор көңіл бөлді. Оны қалыптастыру алғышарт тарының бірі – сапалы білім беру жүйесін құру. Демек, негізгі өзгерістер педагогтар мен жастар қауымына байланысты болуы тиіс. Олар – жаңа Қазақстан қоғамын қалыптастырудың негізгі фак­торы, – деді Мемлекет тарихы институты директорының орын­басары Амангелді Қашқымбаев.

Сонымен қатар жиын ба­рысында Елбасы кітапхана сы ди рек торының орынбасар лары Т.Шаймергенов және Б.Қа йыпова құжаттың стратегия лық маңыз­дылығына кеңінен тоқталды.

Думан АНАШ,«Егемен Қазақстан»

Қазақстан Кәсіподақтар фе­дерациясы қоғаммен ашық пікір алаңын құруға мүдделі. Ұйым жетекшілерінің айтуын ша, әлем­дік әлеуметтік­эконо микалық үдерістерде түбегейлі өзгеріс­тердің орын алуы еңбеккерлер өмірі не және кәсіподақтар қозға­лысына жаңа талаптар мен мін­деттер, ерекше жауапкершілік жүк теп отыр. Себебі жаһан жұрты төртінші өнеркәсіптік революция дәуірі – терең технологиялық өзге рістер кезеңінде тұр. Бұл бол май қоймас үдеріс күн сайын қор шаған ортаның келбеті мен әлемдік әлеуметтік ландшафттың өзгеруіне алып келеді.

Осы орайда Қазақстан Кәсіп­одақтар федерациясы еліміздегі кәсіподақтар қозғалысының орны мен рөлі туралы ой қосуға шақырады. Бұл мақсатта аталған ұйым «Кәсіподақтардың қазіргі замандағы рөлі мен орны» атты

ұлттық пікірталас өткізбек. Пікір­талас барлық арналар арқы лы, со­ның ішінде әлеуметтік желі лерде де жүргізіледі. Ашық әңгі меге Қазақстанның кез келген аза ма­ты, БАҚ, сарапшылар қауым дас ­тығының өкілдері қатыса алады.

Бұл төртінші өнеркәсіптік революцияға қоғамның дайын­дық барысын пысықтайтын пікір­таласқа айналуы әбден мүмкін. Қазірдің өзінде интернет, вир­туальды валютаның енуін бы­лай қойғанда, өндіріс үдерісінің барлығы роботтандырылып жа­тыр. Қытай, АҚШ және Еуропа елдерінде адам факторынсыз жұмыс істеп жатқан зауыттар пайда болды. Ондағы робот­тарда ақыл­ойдың басқаруына мұқтаждық жоқ әрі тәулік бойы жұмыс істеуге қабілетті. Сол сияқты «Даймлер» компаниясы жүргізушілерсіз жүк көліктерін шығаруға жақын қалды. Жа­санды интеллект «Сбербанк» менед жментінің 50 пайыздан астамын жұмыссыз қалдырып

отыр. Яғни адам ең басты иелігін – еңбекке иелігін жоғалта баста­ды. Ал жер бетінде орташа өмір сүру жасы жылдан жылға артып келеді. Сонда адамзаттың басым бөлігі немен шұғылданады деген сауал туады. 2025 жылға дейін Еуроодақ елдерінде, Жапонияда, Ресейде термоядролық син­тез арқылы энергия өндіретін ірі стансалар салынбақ. Бұл экологиялық таза, қауіпсіз жаңа қуат көзі. Яғни мұнай мен газ, көмірге сұраныс төмендейді де­ген сөз. Мамандықтар құрылы­мы да өзгеруде. Халықаралық еңбек ұйымының болжамын ша, көптеген танымал маман дық­тар, соның ішінде заңгер лер, есепшілер, өндіріс қызмет кер­лері өз өзектілігін жоғалтады. Ал елімізде қай мамандар сұра нысқа ие? Әлеуметтік еңбек қатынас­тарындағы жедел қолға алынуы тиіс осы іспетті ойлантарлық мәсе лелердің шешімін Кәсіп­одақ тар федерациясы бірге қарастыруды ұсынып отыр.

Өзара ықпалдастықтың өзекті бір бағыты

Сенат депутатын тіркеді

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Парламент Сенаты Конституциялық заңнама, сот жүйесі және құқық қорғау органдары комитетінің кеңейтілген отырысында «Қазақстан Республикасы мен Вьетнам Социалистік Республикасы арасындағы ұстап беру туралы шартты ратификациялау туралы» заң жобасы қаралды, деп хабарлады Сенаттың баспасөз қызметі. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан мен Еуропалық одақ арасында дипломатиялық қарым-қатынастардың жолға қойылғанына ширек ғасыр бол-ды. Сыртқы істер министрлігі осы оқиғаға қатысты жасалған бірлескен мәлімдемені жариялады. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Берік Имашевтың төрағалық етуімен Комиссияның отырысы өтті, деп хабар-лады ОСК баспасөз қызметі. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше Орталық коммуникациялар қызметінде Ауыл шаруашылығы вице-министрі Ерлан Нысанбаевтың қатысуымен жер қатынастарын реттеу мәселелері бо-йынша баспасөз конференциясы өтті. Жиын барысын-да спикер «Жер қатынастарын реттеу мәселелері бо-йынша Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы осы күндері Парламент Мәжілісінде қаралып жатқанын мәлімдеді. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасында Мемлекет басшысының «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауының негізгі басымдықтары талқыланды. Дөңгелек үстелге еліміздің белгілі тарихшылары мен саясаттанушыла-ры қатысты. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Бірлескен мәлімдеме жасады

Қазақстан мен Грекия:Ынтымақтастықты нығайтудағы жаңа қадам

Рауан ҚАЙДАР,«Егемен Қазақстан»

Бұл заң жобасын 2016 жылы Жер реформасы жөніндегі ко­миссия әзірлеген болатын. Соны мен бірге, Қазақстан Рес­пуб ликасы Президентінің 2016 жылғы 6 мамырдағы «Жер заңнамасының кейбір нормала­рын қолдануға мораторий енгізу туралы» Жарлығымен және Жер кодексінің кейбір нормала­рын тоқтата тұру туралы заңға сәйкес кодекстің кейбір норма­ларына шектеу күшіне енді.

Мораторий енгізілген 2021 жылғы 31 желтоқсанға дейін жарамды болып саналады. Ол жарғылық капиталында шетелдіктердің үлесі 50%­дан асатын заңды тұлғаларға, ше­тел азаматтарына және ауыл шаруашылығы алқаптарын ұзақ мерзімді жалға беру тура­лы жер заңнамасының ереже­лерін тоқтатады. Сон дық тан да, бұл жаңа заң жобасы қазақ ­стан дықтардың ауыл шаруа ­шылық жерлерін жалға беру мен сақтау институтын жетілдіруге бағытталған. Атап айтқан­да, қоғамдық кеңестер мен ұйым дардың өкілдерін қосып, комиссия мүшелерінің жал­пы санының кемінде 50%­ын құрайтын бірыңғай жер комис­сиясын құру жоспарлануда. Жер комиссиясының отырыстары дыбыс және бейне тасымалдау­шыларда міндетті түрде тіркелуі тиіс және комиссияның шешім­деріне қарсы сотқа шағым дану мүмкіндігі қарастырылады.

Заң жобасының ережелері ауылшаруашылық жерлерін пайдаланудың тұрақты мони­торингін енгізуді көздейді. Айталық 5 жыл ішінде жыл

сайын, ал кейінгі кезеңдегі әрбір 3 жылда суармалы жер­лерде және 5 жыл сайын тәлім­ді жайылымдарға тұрақты түр­де мониторинг жүргізіледі. Бұл шара лар ауылшаруашылық жер лерін тиімді және ұтымды пайдалануды, пайдаланыл ма­ған жерлерді айқындауға және ауыл шаруашылығы айналы­мына енгізуге мүмкіндік береді. Сондай­ақ жерді пайдалану­дағы қоғамдық бақылау рөлін және жерді ұтымды пайдалану үшін жер пайдаланушылардың жауап кер шілігінің де деңгейін арт тырады.

Сонымен қатар кезінде ауыл­шаруашылық алқаптарының мөлшеріне шектеулердің жоқ­тығы латифундистердің пай­да болуына себеп болды. Ал мұндай шектеудің болмауы жерді фермерлердің жаңа буы­нына беру мүмкіндігін тежеуге әкелді. Осыған байланысты, жоғарыда аталған заң жоба­сы лизингке берілген ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінің барын­ша (ең жоғары) өлшемдерін анықтау әдістемесін әзірлеуді және бекітуді ұсынады. Бұдан басқа, табиғи­агроөнеркәсіптік аймақтарға және облыстың ма­ман дануына байланысты ұсы­нылған ауыл шаруашылығы жерлерінің оңтайлы мөлшерін белгілеу керек. Сондай­ақ жаңа заң жобасының ережелері «бір қолдан» ауыл шаруашылығы ал қаптарының ірі учаске­лерін лизингке алып қоюға бағытталған.

Шетелдік азаматтармен неке де тұратын Қа зақ стан аза­маттарына, сондай­ақ шет ел ка питалы бар заңды тұл ға лар­ға ше кара лық белдеуде және

шекара ай мағында орналасқан жерлерді беруге тыйым салу ұсынылады. Бұл шаралар ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету­ге және Қазақстан Республи­касының аумақтық тұтастығын қамтамасыз етуге бағытталған.

Заң жобасында халық тың жеке шаруашылығындағы ма­лына қажетті жайы лым дық жерлердің ауқымы анық­талады. Өйткені елді ме кен­дер аумағында қолда ныс ­тағы жайылымдар халық тың қажеттіліктерін қанағат тан­дыр майды және деграда цияға ұшырайды. Елді мекендер төңірегінде бос жайылымдар мен шабындықтар жоқ, олар негізінен меншікке немесе жалға беріледі. Әкімдіктер жүр гізген алдын ала есептеу­лерге сәйкес ауылдық елді ме­кен дердің жайылымдарға деген қажеттілігі 27,7 млн гектарды құрайды. Сон дық тан заң жоба­сы халықтың жайы лым дық жер­лерге деген қажет тілігін мемле­кет мұқтаж дық тары қатарына енгізеді.

Жеке тұрғын үй құрылысы үшін (ЖТҚ) жер учаскелеріне халықтың қажеттіліктерін мем­лекеттік қажеттіліктер тізі міне енгізу жоспарлануда. Бұл тал­дауға сәйкес Call Center ор та­лы ғына келетін «jerturaly.kz» сайтына қоңыраулар мен сұрақ­тардың 75%­дан астамы ЖТҚ­мен байланысты болғанымен түсіндіріледі.

Бүгінгі таңда бүкіл ел бо­йынша ЖТҚ үшін жерді тегін алу кезегінде тұрған адамдар саны 1,2 миллионнан асады. Ал жер учаскелерін ЖТҚ үшін тиісті инфрақұрылыммен қам­тама сыз етуде елді мекендер аума ғында бос жерлер жоқ бол­ған дық тан проблема туындайды.

«Жер қатынастарын рет­теу туралы Қазақстан Рес пуб­ли ка сының кейбір заңна ма­лық актілеріне өзгерістер мен толық тырулар енгізу тура лы» аталған заң жо басының норма ­лары мен ере желері бүгінгі күн і отан дық фермерлер үшін аса өткір мәсе ле лерді шешуге бағытталған.

Жерді пайдалануда қоғамдық бақылаудың рөлі артады

Жолдау басымдықтарына маңыз берген басқосу

Кәсіподақ ашық әңгімеге шақырады

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 3ЖОЛДАУ

–––––––––––––––––––––––Президент Н.Ә.Назарбаев­тың Қазақ стан халқына Жол дауына қатыс ты мәлім­демесімен және «Төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауын зор ынтамен та­нысып шықтым. Оптимистік әсер алдым. Жаңа жағдай, жаңа міндеттер, жаңа мүм­кіндік тер мен үміттер туралы ойлануға тура келді.–––––––––––––––––––––––

Елбасының осындай Жолдау­ларымен, әр кездегі ұлағатты сөз­дерімен, жуырда жарық көрген «Тәуелсіздік дәуірі» атты еңбе­гімен таныса отырып, біз еліміздің аз уақыттың ішінде қандай тарихи жетістіктерге және қандай дәре­жеге жеткенін біліп, зор мақ таныш сезіміне бөленеміз.

Елбасы өзінің бағдарламалық сөздерінде, жыл сайынғы халыққа Жолдауларында заман талабын дөп

басып танып, дүниедегі өзгерістер мен сын­қатерлерге қалай дайын болудың, оларға лайықты жауап берудің жолдарын көрсетіп келеді.

Қоғам дамуы қайшылықсыз, қиындықсыз жүзеге аспайды. Кейбіреулер соларға тап болса, аб дырап, не істерін білмей қина­лады. Біздің Көшбасшымыз болса, сондай күрделі шақта ширы ғып, қиындықтарды еңсерудің жол ­дарын іздестіре бастайды, халық қа, кадрларға, барлық қазақ стан дық­тарға сенім артады.

Тәуелсіздік тұсындағы 26 жыл­да біз әртүрлі дағдарысты бас­тан кештік. Оларды жеңе білдік. Алдырмай­шалдырмай, өз жолы­мызбен дамып келеміз.

Елбасының жиі қолданатын сөздерінің бірі – мүмкіндіктер ту­ралы. Осы Жолдаудың да «Төр­тінші өнеркәсіптік революция жағ ­дайындағы дамудың жаңа мүм кін­діктері» деп аталуы тегін емес. Кең­байтақ, көлемді аумағы бар, табиғи ресурстарға бай, көп ұлт ты елде мүмкіндік аз деп ешкім айта алмас.

Қазақстанның жасампаздық даму жолын жан­жақты ашып көр­сет кен «Тәуелсіздік дәуірі» атты ең бегінде Елбасы: «Тәуелсіз Қазақ ­стан тарихының басты тағы лы мы мынада: Кез келген тығы рық тан жол тауып, кедергіні мүм кін дікке, тәуекелді табысқа айналдырып, ең асқақ арманға қол жет кізу әркімнің өз қолында...» – деп жазады.

Биылғы Жолдауды ретімен жүзе ге асатын іске басшылық деп қабыл дауға әбден болады.

Жолдаудың негізгі идеясы – елімізді төртінші өнеркәсіптік ре­волюция жағдайында, жаңа техно­логиялар мен цифрлы экономика заманында қалай дамытуға байла­нысты. Осыған орай Жолдауда таяу жылдарда атқарылатын он негізгі және нақты міндет белгіленген. Бұлар: агроөнеркәсіп кешенін, құры лыс пен коммуналдық сектор­ды кеңінен индустрияландыру және жаңғырту, көлік­логистикалық инф рақұрылымның, қаржы секто­рын «қайта жаңғыртудың» тиім­ділігін арттыру, адам капиталын дамыту, мемлекеттік басқа ру дың тиім ділігін қамтамасыз ету, ауқым­ды цифрландыру жұмыстары және басқа міндеттердің бәрі де нақ т ы және маңызды. Бұлардың бәрін таратып айту біз сияқты гу­ма ни тарлық сала өкілдеріне оңай соқпайды. Сондықтан өзімізге жақын, өзіміз айналысып жүрген

мін детке, жаңғырудың негізі бо­лып табылатын адами капиталдың сапа сы туралы сөз болатын жетінші мін детке тоқталуды жөн көрдік.

Қандай күрделі міндет, ғажап идея болмасын, оларды жүзеге асыратын адамдар, мамандар.

Жаңа заман талабына сай бола­тын, ел алдындағы күрделі мін дет ­терді ойдағыдай орындай ал атын адам қандай болуы ке рек деген сұрақ туады. Бұған Елбасы Жол­дауын дағы мына сөз дер мен жауап беруге болады: «Өзінің тарихын, тілін, мәден ие тін білетін, сондай­ақ за ма нына лайық, шет тілдерін мең­гер ген, озық әрі жаhандық көз қара сы бар қазақстандық біздің қоға мымыз­дың идеалына айналуға тиіс», деп атап көрсетілген. Осын дай тұлғаны қалыптастырып өсіру үшін қоғам да, ата­ана да, ұстаздар қауымы да, еңбек ұжымы да, адам ның өзі де бірлесіп жұмыс істеуі керек.

Жетінші міндетте Елбасы «білім беру ісінде өзіміздің озық жүйе­мізді құруды жеделдету қажет» деп атап көрсетті. Біз бұл салада дамы­ған елдердің тәжірибесін, халық­аралық стандарттарды пайдала­нып келеміз. Бәрі бірдей бізге үйлесе бермейтінін ескеру керек. Президент, менің ойымша, осы­ны меңзеп отыр. Бір нәрсеге на­зар аударғым келеді. Біз жаппай тестілеу емтиханын енгіздік. Тест арқылы студенттің білімін, онда да жаттанды білімін анықтауға болады, бірақ оның білімді қалай игергенін, не түсінгенін байқай алмаймыз. Педагогикада маңызды нәрсе – түсіну ғой. Оқытушының алдында отырып, ауызша жауап беру бір бөлек, компьютердің ал­дында отырып, тест сұрақтарына жауап беру бір бөлек. Емтихан да тәрбиенің бір түрі. Оқытушының, ұстаздың сұрақтары ғана емес, бүкіл болмысы, көзқарасы, ықыла­сы, түсінігі – бәрі тәрбиелік рөл атқа рады. Жаңадан бас тартуға бол­майды, бірақ оны өзіміздің қа лып ­тасқан дәстүрімізге лайық ты етіп қабыл дауымыз керек. Қазір гі ба­калавриаттағы, магис тра турадағы білімнің сапасын көтеру керек. Президенттің тапсырмасы – осы.

Жолдауда «балалардың ерте дамуы үшін өз бетінше оқу машы­ғы мен әлеуметтік дағдысын дамы­татын бірыңғай стандарттарын енгізу қажеттігі» туралы сөз бола­ды. «Самообразование» – «өз дігінен оқу» деген сөз бар. Кім мектептегі, университеттегі білім мен шектеліп

қалады? Күн сайын бәрі өзгеріп, жаңарып жатыр. Мек теп те, уни­верситет те менің ойым ша, өмірге, мамандыққа қажет ті білімнің негізін береді. Өзді гінен оқып, ізденіп, білімін жетіл діру қай кезде де қажеттілік бол ған. Біз Абайдың түсінігіне таңғала мыз. Институтта ол оқыған жоқ. Өз дігінен оқып, өсіп жетілді. Елба сы «балалардың ерте дамуы үшін» деп орынды айтып отыр. Ғалымдардың пайымдауын­ша, адам қабілеттерінің 80 пайызы бес жасқа дейін қалыптасады екен. Философияда «социализация» де­ген ұғым бар: жас жеткіншекті мә­де ниетке баулу, қоғамда, ұжымда өмір сүруге, еңбек етуге, қарым­қаты нас жасауға үйрету. Бала от­басында емін­еркін өзімшіл болып өсті. Ертең мектепке барғанда оны басқа балалармен, ұстаздармен тіл табысуға, бірін бірі сыйлап, бірімен бірі санасып өмір сүруге үйрету керек. Балалардың әлеуметтік дағдысын қалыптастыру – олардың өзімшілдігі мен ұжымшылдығын ұштастыра тәрбиелеу. «Адам күні адаммен» деп қазақ тауып айтқан.

Президент Жолдауында «пе­дагогтарды оқыту және олардың білік тілігін арттыру жолдарын қай­та қарау керек» деп кеңес беред і. Тағы бір маңызды мәселеге ай­рықша назар аударыпты: «мұға­лім дердің мәртебесін арттыру туралы». Бұл күрделі әрі кешенді мәселе. Қоғамда мұғалімдердің, ұстаздардың рөлі, статусы жоғары болуы керек. Бұдан қоғам да, ата­ана да, шәкірттер де, ұстаздар да ұтады. Болашақ – жастарда. Сол жастарды тәрбиелейтін ең алды­мен ұстаздар.

Үндістанда, Қытайда, Жапония­да ұстаздар ерекше құрметтеледі. «Цзы» десе, «гуру» десе, «сенсэй» десе, ұстаз деген сөздер бала тү­гіл, үл кен дер иіліп сәлем береді. Жа пон дар: «Сенсэйдің көлеңкесін ба сып кетпе» деп айтады екен. Мұға лім нің мәртебесі оның өзіне де тіке лей байланысты. Мұғалім өзін шә кірт терге де, ата­аналарға да, басқа ларға да сыйлата, мойын­дата білуі керек. Бұған ол өз ісіне адал ды ғымен, берілуімен, білік­тілігі мен, тә жіри бесімен, үлгілі мінез­құл қы мен, ықыласымен қол жеткізе алады.

Елбасының Жолдауында білім саласының қызметкерлерінің кез келген сынаққа, өзгеріске әзір, жаңашыл болуы маңызды екені атап көрсетіледі. Мұғалімнің

мәртебесін арттыру мақсатында олардың еңбекақысын айтарлықтай көбейту көзделеді. Мұғалімдерді ұдайы өзін­өзі жетілдіруге ынта­ландыру үшін бұл да маңызды.

Бір мәселеге тоқталуды жөн көр­дім. Кез келген адам, менің ойым ша, педагог бола алмайды. Бұған кәсіби білімнен басқа ерек ше қасиеттер керек. Педагог шәкір тін өз баласын­дай көруі керек. Педагогқа ерекше түйсік, аңғарғыштық қажет. Баланың білімімен бірге түсінігіне мән беру керек. Жаттанды біліммен шектеліп қалуға болмайды. Философияда қағида бар: «Абстракты ақиқат жоқ, ақиқат әрқашанда нақты» деген. Әңгіме білімді пайдалана білу де. Қазір бәрімізде де білім жетеді. Ал сол білімді біз қалай пайдала нып жүр міз? Педагог шәкіртті ал ған білі мін іс ке асыруға үйрету керек. Үйіп­төгіп білім бергеннен пай да жоқ, егер ертең ол пайдаға аспай­тын болса.

Елбасы білім берудің жаңа сапа­сы туралы мәлімдеп қана қой май, соған қол жеткізудің жолдарын түгел қамтыған. Мысалы, біздегі оқушылар жүктемесінің тым жоғары болып отырғанына, оны төмен детудің қажеттілігіне тоқ та­лып ты. Жаңағы айтқандай, мәсе ле үйіп­төгіп білім беруде емес, білім­н ің нақтылығында, өзгеріп жатқан өмірге бейімділігінде.

Осымен байланысты Жолдауда тағы бір мәселеге көңіл бөлінген екен: «Білім берудің барлық деңге­йінде математика және жаратылыс­тану ғылымдарын оқыту сапасын күшейту керек». Жастарды жаңа тех нологиялық қалыпқа дайын­дау үшін осы ғылымдарды игеру аса қажет. Сонымен бірге бұл са­ладағы білімдер іске асуға өзі нен өзі сұранып тұрады. Мен фило­соф ретінде гуманитарлық ғы­лым дардың рөлін кемітейін деп отыр ғаным жоқ. Бұлар тиянақты тәрбиенің негізі ғой. Математика да, жаратылыстану да барлық мамандық иелеріне, тілшілерге де, әдебиетшілерге де, тарихшыларға да, философтарға да қажет.

Жолдауда «білім беру мекеме­лерінің арасындағы бәсекелес­тікті арттыру» туралы айтылған. Бәсе келестік – нарық заңы, өсу заңы. Ол инновацияларға жол аша ды. Ұстаздарды, ғалымдарды күнделікті қызметімен шектелмей өсуге, ізденуге, білімі мен тәж і ри­бе сін ұдайы толықтырып оты ру ға итермелейді. Ғұмыр бойы оқи тын, ізденетін кім десек, ол – ұстаз деп жауап берер едік.

Тілекжан РЫСҚАЛИЕВ,философия ғылымдарының

докторы, профессор

ОРАЛ

Сот жүйесін цифрландыру – маңызды қадам

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Жылдың басы Елбасының «Төртінші өнеркәсіптік ре­волюция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдауымен басталды. Болашаққа батыл қадам басу, жаңа жаһандық заманға сай жаңғыру мәселелері жаңа Жолдауда нақтылана түскен. Аумалы­төкпелі дүрбелең дүниенің қауіп пен қа­теріне, әлемдік құрылымның әп­сәтте көз алдымыз­да өзгеруіне сақадай сай болуға шақырған Прези дент Жолдауда он міндетті ел назарына ұсынды. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Әрине, дүниежүзілік алпауыт әрі айбатты елдердің қатарына қосылу үшін елімізде қажетті нәрсенің бәрі бар. Алайда шикізатпен шектеліп, оны өңдемесек, білім алып қана қойып, рухани дүниемізді жаңғыртпасақ, дамудың даңғыл жолына оңайлықпен түспесіміз анық. Сондықтан Жолдаудағы он міндет елімізді шыңға шығарар нақты бағыт, айқын бағдаршам болмақ.

Елбасы алғашқы міндетте индустрияландыру, яғни өнімнің экспортқа шығуын көздейтін жаңа құралдарды әзірлеу, сандық экономикаға көшу арқылы босайтын жұмыс күшін еңбекпен қамту үшін келісілген саясатты алдын ала тиянақтау керек екенін нақтылады. Сондай­ақ ресурстық әлеуетті одан әрі дамыту, «ақылды тех­нологиялар», отандық өнімді халықаралық нарыққа шығарудың стратегиялық көзін табу, көлік­логистика инфрақұрылымының тиімділігін арттыру, транзиттен түсетін жыл сайынғы табысты 2020 жылы 5 миллиард долларға жеткізу басты бағыттар ретінде айқындалады.

Аталған Жолдауда Елбасы құрылысқа, коммуналдық секторға заманауи технологияларды енгізу, табиғи монопо­лиялар саласын реттейтін заңдарға тиісті өзгерістер енгізу, қаржы секторын «қайта жаңғырту», банктік портфельдерді «нашар» несиеден арылту, жеке тұлғалардың банкрот­тығы туралы заң қабылдау қажеттігін назарға алды. Тиімді мемлекеттік басқару, бизнесті реттеуге қатысуды әрі қарай азайтуға бағытталған заң қабылдау, «ақылды қалалар», білім, денсаулық саласын цифрландырудың маңыздылығы да қам тылды. Бизнес субъектілерін қолдау Мемлекет бас­шы сының басты назарында тұр. Осы орайда Маңғыстау облы сында 2017 жылдың 12 айында 1757 шағын және орта кәсіпкерлер субъектілеріне қатысты істер қаралғанын айта кеткен жөн.

«100 нақты қадам» Ұлт жоспарынан серпін алған заң­ның үстемдігі, құқық саласы «Төртінші өнеркәсіптік ре­волюция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Жолдаудың қақ ортасынан көрініс тапты. Яғни дүние жүзінің дамуын аяқтан шалып, тұралатқан жемқорлықпен күресуге, заңның үстемдігіне арналған тоғызыншы міндетте сот­құқық жүйесінің алдына ауқымды міндеттер жүктелді. Сыбайлас жемқорлықты анықтау, себептері мен алғышарттарын түбірінен жою жөніндегі жұмыстарды күшейтуге әрбіріміз міндеттіміз. Еліміздегі аранын ашқан жемқорлармен қарқынды күрестің нәтижесінде 17 милли­ард теңге көлемінде келтірілген залал өндіріліп, соңғы 3 жылда жемқорлық үшін 2,5 мыңнан астам адам сотталғаны айтыл ды. Осы орайда облыс көлеміндегі сандарды сөйлетсек, Маңғыстау облыстық соттарында 2016 жылдың 12 айында сыбайлас жемқорлықпен байланысты құқық бұзушылықтар бойынша 41 тұлғаға қатысты 24 қылмыстық іс қаралып, кінәлі деп танылған 21 тұлғаға қатысты сот үкімімен 127 308 000 теңге айыппұл салынған. Салынған айыппұл жазасы 100% орындалған. Ал 2017 жылдың 14 желтоқсанына дейін сыбайлас жемқорлықпен байланыс­ты құқық бұзушылықтар бойынша 26 тұлғаға қатысты 26 қылмыстық іс қаралған. 6 тұлғаға қатысты 12 549 500 теңге айыппұл салынып, қазіргі таңда орындалу үстінде.

Бүгінде пара алғандар қылмыстық заңға сәйкес, айыппұл төлеу арқылы жеңіл жазамен қылмыстық жауапкершіліктен құтыла алады. Жемқорларды соттап, түрмеге тоғытудан гөрі олардың қаржыны қазынаға қайтарғаны дұрыс та шығар, бірақ оларды тегістей басынан сипай беру сыбай­лас жемқорлықпен күрестің пәрменіне кері әсер етпей ме?! Бұл да ойландыратын мәселе!

Тағы бір айта кететін жайт, мемлекеттік қызметтің беделін көтеру үшін бұрын сотталғандар мемлекеттік қызметке орналаса алмайды. Бұл да, әрине дұрыс шешім. Көршілес Қытайда жемқорлық үшін ұзақ мерзімге түрмеге қамау, өлім жазасы мен қол шабу сияқты жазалар көзделіп, 2000 жылдан бері 10 мыңнан астам шенеунік жемқорлық фактілері үшін өлім жазасына кесілген екен. Кезінде Сингапур де сыбайлас жемқорлықпен әбден былғанған мемлекеттердің қатарында еді. Ли Куан Ю бастаған мемлекеттік реформа елді тығырықтан түбегейлі алып шығып, соттардың тәуелсіздігін қамтамасыз ету, жалақылары мен мәртебесін көтеру арқылы жемқорлықтың жолы кесілді.

Сондықтан біздің елде жазалауды ізгілендіргенімізбен, мемлекет пен халықтың алдында адал қызметін атқару үшін ант бере отырып, лауазымды адам бола тұра, өзінің қызметтік өкілеттіктерін теріс пайдаланып, пара алғандар міндетті түрде қатаң жазалануы тиіс деп ойлаймын. Қара халықтың емес, өз құлқынының қамын күйттейтіндерді айыппұл жазасымен шектемей, абақтыға тоғыту арқылы қайта тәрбиелеген дұрыс деп санаймын. Себебі кез кел­ген жемқор қолымен жасағанды мойнымен көтеруі тиіс. Сондай­ақ «Ауруға ем іздегенше, ауырмайтын жол ізде» дегендей, басты назар сыбайлас жемқорлықтың салдары­мен күреске емес, оның алғышарттарын жоюға аударылуы тиістігін де айтқым келеді.

Бұл бағытта Елбасының еліміздің жарқын болашағы үшін әр саланы цифрландыру туралы бастамасын қос қолдап қолдай отырып, ол сот саласында да жемқорлық­ты ауыздықтауға бірден бір септігін тигізеді деп сенім білдіремін. Жоғарғы соттың сайтында 2014 жылы «Сот кабинеті» сервисі іске қосылып, электронды цифрлы қолтаңбаға ие азаматтар сотқа талап арыз­шағым, өтініш, пікір немесе қарсы талап арызды электронды түрде беріп, мемлекеттік баж салығын онлайн режімде төлеу мүм­кіндігін пайдаланса, 2017 жылдан бастап сот процестерін бақылайтын ахуалдық орталық іске қосылды. Сондай­ақ «100 нақты қадам» ұлт Жоспарының 20­қадамын орын­дау мақсатында Маңғыстау облысы бойынша барлық сот зал дары аудио­бейнетіркеу жүйесімен, соның ішінде, бей­небайланыс құрылғыларымен 100 пайызға жабдық талған. Азаматтардың еркін түрде кез келген қызметке қолже тім­ділігін қалыптастыру, үйден шықпай сотқа арыз­шағым беру немесе қаладан қалаға сапарлатпай, сот отырысына қатыса алуы, тіпті кейбір қылмыстық істердің қозғалысын ғаламтор арқылы бақылау мүмкіндігі мемлекеттік қызметке деген мөлдірлікті көрсетсе, соның ішінде сот билігіне деген сенімді қалыптастырары сөзсіз.

Қорыта айтқанда, бүкіл саланы цифрландыру – жаңғыру мен жаңаруға ұмтылған келешек ұрпақтың бақытты өмір сүруінің нақты кепілі болмақ.

Жақсылық АЛАНОВ,Маңғыстау облыстық сотының төрағасы

Жолдыбай БАЗАР,«Егемен Қазақстан»

Астана қалалық Қазақстан халқы Ассамблеясының хатшы­лығы мен Астана қаласы әкімдігі жанын дағы «Қоғамдық келісім» мемлекеттік мекемесінің қолдауы­мен өткен шарада Елбасының биыл­ғы Жолдауындағы негізгі басым­дықтар, сондай­ақ этносаралық үнқа тысуды қалыптастырудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі кеңінен сөз болды.

Жиында Астана қалалық ҚХА хат шы лығының меңгерушісі Л.Құ­сайынова: «Президент өз Жол­дауындағы жетінші бағытта ел бірлігін нығайтудағы негізгі бас­ты міндеттердің бірі адам капти­алы туралы атап өтті. Бұл ретте Елбасының Қазақстан жастары­ның үш тілді меңгеруіне баса на­зар аударғанын ескеруіміз қажет.

Өйткені үш тілді меңгеру адам ка­питалын дамытудың негізгі бағыты болып табылады», деді.

Астана қалалық ҚХА ғылыми­сарапшылық тобының төрағасы, тарих ғылымдарының докторы В.Салахов өз кезегінде Қазақстан Президентінің басшылығымен еліміз дамып, әлемдік деңгейдегі жетекші мемлекеттер тарапынан лайықты бағасын алғанын айта келіп, «Мемлекет басшысының әрбір Жолдауы халықты біріктіру­ге бағытталған. Сондықтан біз Елбасы Жолдауын қолдауға және оны іс жүзінде тиянақты орындауға тиіспіз. Әлем қазақ халқын ежел­ден келе жатқан қарапайымдылығы мен даналығына байланысты құр­мет тұтады. Мұндай лайықты құр­метке біз Президентіміздің бас­шы лығы арқасында қол жеткіздік. Сондықтан Елбасының Жолдауына қолдау білдіріп, адал ниетпен

талмай еңбек етуіміз қажет», деген ойын жеткізді.

Астана қалалық ҚХА Қоғам­дық келісім кеңесінің төрағасы, Л.Н.Гу милев атындағы Еуразия ұл т тық уни верситеті халықаралық қа ты настар факультетінің профес­соры Ә.Әлпейісов: «Қазіргі кезде төртінші өнеркәсіптік револю­цияны сөз етер болсақ, онда біз шикі затқа деген қызығушылықтан алшақтап, өндірісті қарқынды дамы т уға басымдық беруіміз ке­рек. Соның нәтижесінде шикізатқа тәуел ді болмай, белгілі бір жетіс­тік терге қол жеткіземіз. Әрі өнді­ріс тік революция негізінде өз өмі­рі мізді жақсарта аламыз», деді.

Сонымен қатар басқосуда «Тұран­Астана» университеті эко­но мика кафедрасының профес­соры, Астана қалалық ҚХА ғылы­ми­сарапшылық тобының мүше­сі О.Әлиев, Астана қалалық ҚХА төр ағасының орынбасары, «Ван» ар мян этномәдени бір­лес ті гінің же тек шісі С.Салу­мян, ҚХА мүшесі, Астана қала­лық «Вайнах» этно мә де ни ор­та лы ғы ның төрағасы С.Героев, «Қазақ стандағы ұйғырлар дың

республикалық этномәдени орта­лығы» ҚБ төрағасының орынба­сары Р.Абдусаламов сөз сөйле­ді. Олар Н.Назарбаевтың «Төр­тінші өнеркәсіптік революция жағ дайындағы дамудың жаңа мүм­кіндіктері» атты Жолдауының ма­ңы зды істердің тиянақты орында­луын міндеттеген стратегиялық құ жат болып саналатынын, сондық­тан баршамыздың Жолдауда атап көрсетілген міндеттерді орындауға белсене атсалысуымыз қажеттігін, алдымызда Елбасы айқындап бер­ген он бағытта жұмыла жұмыс істеу міндеті тұрғанын сөз етті.

Сондай­ақ басқосуға қатысушы­лар биылғы Жолдаудың жастарды қолдауға бағытталғанын, осы орай­да жастарға үлкен жауапкершілік жүктеліп отырғанын, әсіресе олар ин дустрияны цифрландыру және жаңа технологияны енгізу ісі не белсенді түрде атсалысуы керек ­тігін атап көрсетті. Жиында сөз ал ­ған этностар өкілдерінің ай туын ша, тағдырдың талайымен Қа зақ стан жеріне келген кезде және одан кейін де өздеріне әрдайым қол дау көрсетіп келе жатқан қазақ халқы­ның тілі мен тарихын білу маңызды.

Ұстаздың көлеңкесінбаспау ұғымы

Басымдықтар өміршеңдігімен ерекшеленеді–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қазақстан халқы Ассамблеясы бастамашы болған республикалық Бірыңғай күн аясында Елбасының биылғы Жолдауын талқылау мақсатында елордадағы Қоғамдық келісім кеңесі, ғылыми­сарапшылық топ, этномәдени бірлестіктер өкілдері мен жастар қатысқан жиын өтті. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Сурет «Егемен Қазақстанның» архивінен алынды

4 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРУХАНИ ЖАҢҒЫРУ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Шымкенттің �з арбаты болады. Қала болған соң күйбең тіршілік к�п. Кезінде үлкен к�шелерге ескерілмей салынғандықтан табалдырығының түбінен ма-шиналар ағылған үйлер к�п. Мұндайда кішкентай балақандарды сыртқа шығармақ түгілі, үлкендердің �зі жүрегін қолына ұстап �теді. Ию-қию бо-лып жататын қала тұрғындарына жан тыныштығы, яғни айқыш-ұйқыш қайшыласқан авток�ліктері жоқ аумақта адамдарға еркін тыныс алатындай жағдай туғызылу керек.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Таяуда Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде Қазақстан та-рих шыларының V ұлттық конгресі �тіп, онда Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың «Тәуелсіздік дәуірі» кітабы талқыланды. Конгреске рес пуб-ликамыздың тарих, гуманитарлық ғылымдар саласының к�рнекті �кіл де рі, мем-лекет және қоғам қайраткерлері, сонымен қатар шетелдік қонақтар қа тысты.––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Талғат БАТЫРХАН,«Егемен Қазақстан»

Ұшқан құстың қанатын талдыратын ұлан-ғайыр қазақ даласының қасиет қонбаған қиыры жоқ. Төрт құбыласы – түгел құт.

Асыл текті арда түркінің алтын бесі-гін дей аяулы Алтай.

Көк сүңгілі шыңдары күн көзімен шағылысқан асқар Аспантау.

Əріден жеткен əфсаналарда айтыла-тындай, жер жүзін топан су басқанда ба-сына Нұқ пайғамбардың кемесі тоқтаған киелі Қазығұрт.

Ұлт ұғымынан ойып орын алған осы-нау ұлы тауларды біз неге бөле-жара атап отырмыз? Өйткені өткен жұма да Астанадағы Ұлттық академиялық кітап-ха нада белгілі жазушы, Мемлекеттік сый-лық тың лауреаты Əлібек Асқаровтың жуыр да «Фолиант» баспасынан жа рық көрген «Көккөл», «Аспантау», «Шана-ғаты», «Шабанбай», «Қазығұрт», «Мұз-тау», «Қайырымды үміт мүйісі» атты кі-тап тарының беташар рəсімі болды.

Табиғат таңғажайыптарынан сыр тартатын танымдық сипаты мол бұл жинақтар жоғарыда тілімізге тиек еткен жағрафиялық нысандардың тыныс-тір-шілігін баяндап, арғы-бергі тари хындағы ақт аңдақтарды ашып көр сетеді. Автор сон дай-ақ қаузап отыр ған тақырыбына қатыс ты ордалы ой қозғап, əртүрлі əде-биеттерден алған мол мəліметтерін оқыр-ман олжасына айналдыра білген. Ең бас-тысы, жеті желіден тұратын жи һан гездік жазбалардың барлығы да ке зінде «Егемен Қазақстан» газетінде жа рия ланған еді.

Əлекең əсіресе өзі туып-өскен Алтай өлкесінің өзен-көлдерін, қарағайлы-қай-ың ды, аршалы-шыршалы ормандарын,

төбеден төніп тұрған құз-қиясын қара сөз бен жырлағанда қамшы салдырмай-ды. Баяндау тəсіліндегі өзіндік өрнектері тəнті етіп, стиль сұлулығы сүйсінтеді. Жел дірте жазылған оқиғалар желісі жеңіл оқылады. Көркем табиғат көріністері көз ал дыңда көлбеңдеп, естен кетпес елестері ерік сіз баурайды.

Төңірегінде төрт мемлекет тоғысқан төр Алтайды асқақтатуға келгенде Қатон-қарағай топырағында түлеп, əде би ет əлеміне қанат қаққан қаламгерлер бірінен бірі өтеді. Кейіпкерлері шетінен ше-шен, тіпті кер баққан кержағына дейін кес те леп сөйлейтін Қалихан Ысқақ-тай хас ше бердің шедеврлеріне таңдай қағып, там санбау мүмкін бе?! Арнасынан асып-та сыған асқақ романти касы адам-ды елік ті ріп желіктіріп, өң мен түстің

арасында өмір кешкендей өзгеше күйге бөлейтін Оралхан Бөкей орамдары ой-дан кетер ме?! Кешегі кеңестік кезеңдегі келеңсіздіктерді астарлай сынап, азған ел, тозған жұрттың ұпайын түгендеуге ұмтылған Дидахмет Əшімханұлының ұлтжанды өткір хикаяттарын көзі қарақты көпшілік қалай ұмытсын?!

Алтайдың сондай ақиықтарымен бірге жүріп, біте қайнасқан Əлібек Асқаров та қабілет-қарым жағынан ешкімнен кем еместігін көрсетіп, тұшымды туынды-лар жазды. «Ерте түскен бозқырау», «Өр Алтай мен қайтейік биігіңді», «Алтай да алтын күз еді», «Социализм əңгіме ле рі» сияқты роман, повестерін қазіргі проза-мыз дың қоржынына қосылған шұрайлы шы ғар малардың қатарына жатқызсақ бола ды. Оның қаламынан туған басқа да та тымды дүниелер баршылық. Соныға соқпақ салып, бізге бейтаныстау сафари жанрын меңгеруі көп қырлы таланттың көк жиегін кеңейте түскендей. Тосын жай-лар ға толы саяхаттардың бел ортасында жазбагердің өзі жүруі деректі публици-стика деңгейін көтерері даусыз.

Жазушының жаңа жинақтарының тұсау кесеріне байланысты жиынды жүр-гізген Парламент Мəжілісінің депу таты, көрнекті көсемсөзші Сауыт бек Абдрах-манов аталмыш шара халқы мыз дың са-насына сапалық өзгеріс əкелген Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағ дар: рухани жаңғыру» атты бағдар- л амалық мақаласында көтерілген көкейкесті идея лармен толықтай үндесе-тіндігіне тоқ талып, осыған орай «Туған жердің əрбір сайы мен қырқасы, тауы мен өзені тарихтан сыр шертеді. Əрбір жер атауының төр кіні туралы талай-талай аңыздар мен əңгімелер бар. ... Осының бəрін жас ұрпақ біліп өсуге тиіс.

...Туған жерге деген сүйіспеншілік «Туған елге – Қазақстанға деген отаншыл-дық сезімге ұласады» деген Президент сө зін келтірді. Əлібек Асқаровтың маң-дай ына қазақ сөз өнерінде сафари жан-ры ізашарларының бірі болу құрметі жазылғанына ерекше екпін түсірді.

Басқосу барысында Сейіт Қасқабасов, Сұлтан Оразалин, Намазалы Омашев, Абай Тасболатов, Серік Негимов, Жан-бо лат Аупбаев, Серік Тұрғынбекұлы, Қу аныш Жиенбай секілді танымал тұл ға -лар ағынан жарылып, тақырыбын тап қан да рын иесінің шығармашылық, қай рат-кер лік, азаматтық қырларын алға тарта əңгіме тиегін ағытты.

Тау асып, тас басып жүріп жұртшы-лық қа тамаша сапарнамалар сериясын ұсын ған қабырғалы қаламгер кездесу соңында өз атына жылы лебіздерін біл ді-ріп, игі тілектерімен иіткен зиялы қауым өкілдеріне өзекжарды алғысын айтты.

Суретті түсірген Ерлан ОМАР,

«Егемен Қазақстан»

Соныға салған соқпақ

Бақтияр ТАЙЖАН,«Егемен Қазақстан»

Шымкент қаласын толықтай ара-лаған, барлық ұңғыл-шұңғылын біле тін об лыс əкімі Жансейіт Түймебаев жаяу жүр гіншілерге арналған «Арбат» жоба-сы ның қай жерлерде орнала са тындығын бел гілеп берді.

Қаланы қақ ортасынан қиып Қошқарата өзені өтеді. Жердің астын жарып шыққан, ел ауызында əулие Қошқарата бұлағы аталатын су жағалауына бұрынғы əкім Асқар Мырзахметовтің уақытында де-малыс орны орналастырылған болатын.

Қысы-жазы бір температурада ағатын Қошқарата бұлағында жылдың төрт мез-гі лінде адам үзілмейді. Əсіресе аптап тың миды сахараға салғандай қайнатқан уа-қыттарында тұрғындар «балық» болып кетеді.

Енді Қошқарата жағалауынан бөлек Бекет батыр, А.Асқаров жəне Бейбітшілік көшелері де «Арбат» жобасына енді.

«Арбат» жобасы əуеден түсе қалған жоқ. Қала тұрғындарымен жиі жүздес-кен облыс басшысы осы ұсынысты көбі-рек естіген. Сондықтан да Жансейіт Қансейітұлы осы көшелер бойында орна-лас қан дəмханалардың біріне тоқтап, тұр-ғын дармен бір шыныаяқ шай үстінде тағы да пікірлерін тыңдады.

«Арбат» жобасы бойынша шаһар тұр-ғын д арының демалыс күндері уақытын жақсы өткізуіне жағдай тұрғызылады. Қол өнер шеберлері, суретшілер көрмесі, кə десый сияқты шағын дүкендер жұмыс жасайды. Қазақ ұлтының салт-дəстүрлері мен əдет-ғұрпын көрсетуге де мүмкіндік

туғызылады. Халық əндері мен əуесқой сазгерлердің шығармаларын тыңдауға жағдай жасалынбақ.

Жалпы, былтыр Оңтүстікте отыздан астам эскиздік жаңа жобалар бекітілген. Олар дың қатарында өңірдегі туризмді дамы туға бағытталған эскиздер, сондай-ақ Шымкент қаласындағы жаңа əуежай жəне темір жол вокзалы мен шаһардағы көп қабатты тұрғын үй кешендерінің жо-балары бар.

Облыстық сəулет жəне қала құрылысы басқар масы басшысының орынбасары Бақтыбай Дүйсебеков сəулеттік жоба-лардың арасында Түркістан қала сын да-ғы тарихи-мəдени туризмді дамыту тұ-жырымдамасы, «Қасқасу» демалыс ай-мағы, Шымкент қаласындағы шат қал дарды көгалдандыру мен жаяу жүр гін шілерге арналған «Арбат» типіндегі жол дар, «Ескі қала» аумағы бар екендігін айтады.

«Рухани жаңғыру» бағдарламасына сəйкес облыс аумағындағы 500 ескерткіш анықталып, оның ішінде 100 нысанның тізімі облыстық мəдениет басқармасымен бірлесіп жасалған. Олардың қатарында аудан орталықтарында салынатын «Достық үйі» жобасы, «Қазығұрт» тари-хи-этнографиялық кешені, «Карауыл- төбе», Қошқарата өзенінің бойын жəне «Ор дабасы» мемориалдық тарихи-мəдени ке шенін абаттандыру мен көгалдандыру, «Көне Түркістан» қалашығын қалпына келтіру, «Ұлы дала» саябағының нобайы сынды жобалар əзірленді», дейді ол.

Биыл Оңтүстікте осындай іргелі жұ-мыс т ар атқарылатын болады.

Оңтүстік Қазақстан облысы

–––––––––––––––––––––––––� т к е н ж ұ м а д а Қ а з а қ с т а н Республикасының Тұңғыш Пре зи-денті – Елбасы кітап ха на сы Қазақ ұлттық аграрлық уни вер ситеті белсенді сту дент те рінің қатысуымен «Тәуелсіздік және жастар» онлайн-д�ңгелек үс телін �ткізді. Іс-шара жастар ды Мемлекет басшысының «Тәуел сіз дік дәуірі» атты кіта бымен та ныстыруға және Елбасының «Т�ртінші �неркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүм-кіндіктері» атты халыққа Жол дауын талдауға бағытталды.–––––––––––––––––––––––––

ҚазҰАУ тəрбие жəне əлеуметтік жұмыстар жөніндегі проректоры Жанар Дəуренбаева дөңгелек үстелді аша оты-рып, іс-шараның университет жастарын Қазақстанның қалыптасу жəне даму кезең-дерімен толыққанды таныстыру мақсатына негізделгенін атап өтті.

Елбасы кітапханасы директорының орынбасары, тарих ғылымдарының кан-дидаты Ботагөз Қайыпова онлайн үлгіде Мемлекет басшысының «Тəуелсіздік дəуірі» кітабын көпшілік назарына ұсынды.

– Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевтың аталмыш кітабы – тарихи публицистика үлгісінде жазылған іргелі еңбек. Ол тү сі ну- ге жеңіл тілде жас, егемен мем ле кет-тің 26 жыл ішінде бастан кешір ген құ-рылу кезеңдерін сипаттап, күрделі сын сəт терін баяндайды. Тəуелсіздік тари-хын түсіндіре отырып, Елбасы мемл е-кет пен қоғамға нақты талдау жасай ды. Беттерді кезек-кезегімен мұқият оқы-ған адам елімізде қысқа уақыт ішін де жүз жылға татитын өзгерістер мен ре -фор малардың орындалғанын түсі не ді. Бұл жетістіктер Президентіміз бас таған қазақстандықтардың үлкен же ң і сі. Елбасы тарихымыздың күрделі ке зең дерін си-паттай келе, серпіліс үшін Қазақ станның дағдарысты ұтымды пай даланғанын айтып жас ұрпақты қа нат тандырады. Елімізді ғана емес, күл лі əлем д і ойландырған мəселелер де бү гінгі серпіліс үшін қолданылды. «Қазақ ба ры сының» күші мен ерек ше лігі де осы. Мұның бəрі Елбасы кіта бында белг і -лен ген, – деді Ботагөз Мұтта хи денқызы.

Мемлекет басшысының жыл сайынғы Жолдауында белгіленген негізгі он мін детті түсіндіру мақсатында «Нұр Отан» партиясы Медеу аудандық филиа-лы төрағасының бірінші орынбасары Меруерт Мұқанова, «Жас Отан» Жастар қа наты Алматы қала лық филиалының тө р ағасы Мəди Ахметов, ҚазҰАУ

«Руха ни жаңғыру» гума ни тарлық зерттеу-лер орталығының жетек шісі, академик Ханкелді Əбжанов сөз сөй леді. Дөңгелек үстел барысында профессорлар мен оқытушылар, белсенді студенттер, маги-странттар мен докторанттар қатысты.

Шараны қорытындылаған Жанар Дəуренбаева жастар үшін мемлекеттің даму тарихы маңызды екенін алға тарт-ты. Осы тұста Елбасының еңбегі мем ле-кет тіліктің қалыптасуында жауапты рөл

ат қарып, Қазақстан кадрларын дайындау жүйе сінің бағдарламасынан орын табаты-ны айтылды.

Дөңгелек үстел қатысушылары Прези-дент тің «Төртінші өнеркəсіптік рево-люция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты Қазақстан халқына Жолдауын бүгінгі əлемде өмір сүруге қажетті жол-бағдарға теңеді.

«Егемен-ақпарат»

Еліміздің ғасырлар бойы зарыға күткен тəуелсіздігін алған кез есімізде. Жиырма жастан енді асқан шағымызда бұл ақ жол тай жаңалыққа, əрине қуандық. Бірақ сол елең-алаң шақтағы тəуе л-сіздікті аяқтан тұрғызып, нығайту жолындағы көл-көсір еңбек, төгілген тер, азаматтардың тегеурінді іс-қи мылы, қажыр-қайраты туралы білгенмен, əрбір істің қандай қиын дық тармен жүзеге асқандығын жетік, əрбір уақытты нақпа-нақ біле бермейтініміз ақиқат. Бүгінде тəуелсіздіктің нығаюына, еліміздің іргесі берік ел болуына еңбек етіп, өз үлесімізді қосып жүргенімізге қуанамыз жəне тəуелсіздік туралы тағылымды əңгімелерді құрметпен тыңдаймыз.

Мемлекет басшысының «Тəуелсіздік дəуірі» атты шығар ма сы – елең-алаң шақтан бүгінгі қалыптасып, əлем елдеріне Қазақстанды танытуға дейінгі жүріп өткен жолдың жеңіл болмағандығын, ол үшін жұмсалған күш, Елбасының маңында жұдырықтай жұмылып бірге жүрген азаматтар туралы жан-жақты білуге мүмкіндік береді.

Кітаптың сүбелі төрт бөлімі, оның ішіндегі əр тақырыбының өзі та-лай тарихтан тағылым берер бөлімдері кешегі күніміздің жазба бейнесі, болашағымыздың жарқын даңғылы іспетті. Бүгінгі қазақстандықтар еліміздің ертеңіне нық сеніммен қарай ты нымыз, мемлекетіміздің нығаюы үшін, тəуелсіздігіміздің баяндылығы үшін еңбек етіп, өз үлесімізді қосып жүрміз деп санайтынымыз ақиқат. Көңілге селкеу түсірмейтін бұл сенімнің, алдымызға асқақ мақсат-міндет қоя білген бұл жігердің бас та уы қайда жатыр деген сұрақ туындайды. Қазіргідей əлем ел дерін дағдарыстың, аштықтың, соғыстың – түрлі зұлматтың шыр мауы шырмаған тынышсыз кезеңде қабырғалы еліміз, кең-бай-тақ жеріміз, парасатты басшымыз болмаса, ертеңге сенім арту тұрмақ, бүгінгіні бағамдап-болжаудың өзі мүмкін болмас еді.

«Тəуелсіздік дəуірі» – Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың

Қазақстанды келешекке жетелеген кемел саясатының нақты көрінісі. Біз сенген, біз арқа сүйеген алып күштің қайдан бастау алып тұрғандығын осы кітаптан оқып білуге болады. Ғалымдарымыз, азаматтар кітапқа «Тəуелсіздік энциклопедиясы» деген атау беруде, расында кітап өз парақтарына тəуелсіздік, оның мəні, еліміздің тəуелсіздікке қол жеткізуі мен қиын жылдар, бүгінгі қалыптасқан кезең туралы жан-жақты деректі, терең мəліметті, сансыз сұрақтардың жауабын тоғыстыруымен бұл атауға барынша лайықты басылым.

Бүгінгі Қазақстан жаңғырудың үш толқынын басынан өткеріп, тарихтың, тағдырдың сынына жұтылып кетпей жұлқы на, өршелене алға құлаш сермеген, сол сындардан ширығып шығып, əлем наза-ры ауған биік мінбелерден маңызды үн қата біл ген, төрінде алқалы жиындар өткізіп, нəтижесінде мамыражай мəмілелерге ұйытқы бола алған, өзінің айқын жолын таң даған нық мемлекет. Сан ұлттың өкілі бір шаңырақ астында тату-тəтті өмір сүріп, бір мемлекеттің тілегін тілеп, бір мем ле кет тің дамуына үлес қосып, оның тыныштығын бір кісідей кү зе туімен өзгелерді қайран қалдырып, бейбітшіліктің бесігі, ауыз бірліктің үлгісі болған ел.

«Тəуелсіздік дəуірі» – бақ қонақтаған байтақ еліміздің баян-ше-жіресі, ел мен жерді танимын деген замандастарымыздың да, келер ұрпақтың да тұшынып оқитын туындысы деп білемін.

Пәния САРМУРЗИНА,

Маңғыстау облыстық мәдениет басқармасы басшысының міндетін атқарушы

Маңғыстау облысы

Мирас АСАН,«Егемен Қазақстан»

Жалпы, Елбасы Н.Назарбаевтың «Тəуел сіздік дəуірі» атты еңбегі қоғамда, соның ішінде кəсіби тарихшылар мен гума-ни тарлық сала мамандарының үлкен руха-ни сілкінісін туғызды. Осы арнада ұлттық ру хани өрлеу жəне қоғамдық сананың жаң ғыру мəселелері, білім беру ісі жəне тарих ғылымының өзекті мəселелерін тал-дау, архивтер мен музейлердің жұмысын жа ңа сапалық деңгейге көтеру, ұлттық та-рих контексіндегі жоғары оқу орындары мен мектеп оқулықтарының мазмұндық жағ дайын жақсарту басты назарда болмақ.

Ғылыми форумның пленарлық отыры-сында сөз сөйлегендер де кітаптың осын дай түйінді кезеңдеріне тоқталды. Мем ле кет басшысы өзінің жаңа кітабында Қазақ стан -ның тəуелсіздік жылдарындағы тарихын публицистикалық жанрда баяндап, елі-міздің қазіргі уақыттағы жетістіктеріне қалай қол жеткізгенін өте айшықты тілмен же т кізген. Мəселен, жаңа санаттағы мем-ле кеттік құрылыстың негіздерінің қа ла-нуы, қоғамның əлеуметтік-эконо ми ка-лық жəне саяси тұрғыда жаңғыруы, ру -хани өрістегі түбегейлі өзгерістер, жа ңа астананың салынуы, сыртқы саясатты түзу, қандастарымызды елге қайтару сын ды өзекті тақырыптар өз уақытында өр некті айтылған.

Алқалы жиынға З.Қабылдинов, Б.Жапаров, Ə.Рақымжанов, М.Ескендіров,

М.Кемел, Е.Əбіл, Б.Əбдіғалиұлы, Т.Садықов сынды ғалымдар қатысып, баян-дама жасады. Олар гуманитарлық білім беру негіздері күшейген қазіргі за ман-ның даму жағдайында білім мен ғы лым-ның бірегейлігін жəне қоғамдағы тарих ғы лымының рөлінің қарқынды тұрғыда өрл е у ін ерекше атап өтті.

Шəкəрім атындағы Семей мемлекет тік универ си тетінің ректоры Мейір Ескенді-ров тің баян дамасында айтыл ғандай, ке-зінде бү гінгі Түркия мемлекетінің ірге та-сын қа лаған Ататүрік тарихи зерттеулер-де объек тивтілік қағидасын ұстанудың ма ңыз дылығын «Тарихты жазу, тарихты жасаудай маңызды. Жазған Жасағанға адал болмаса, өзгермейтін ақиқат адам-ды таңғалдыратын сипат алады» деген сөз дерімен түсіндірген. Ататүріктің осы аксиомасы Ұлы Дала кеңістігінде Елба-сының еңбегімен дəлелденуде. Атал ған іргелі еңбекте мемлекетшілдік ұста ным, елдік сана, ұлттық рух ұтымды үй лес ім тап қан. Қазақстанның тəуелсіздік ше жір-есіне көз жүгірткен əр адамға бұл кітап жол бастаушы болары сөзсіз, деді ғалым М.Ескендіров.

Келелі кеңес өзара келісе келе жиын соңын да Президенттің «Тəуелсіздік дəуірі» кітабындағы негізгі қағидаттарын бас шы лыққа ала отырып, қоғамдық сана ны жаңғыртуды жəне ұлттық руха-ни өрлеуді нақты жүзеге асыру, ұлттық код ты қайта өрістету, қасиетті орындар

ба ғы тындағы зерттеулерді, өлкетану мен архив жұмыстарын күшейту жəне отан-дық тарих ғылымы мен білімін дамыта жетілдіру мақсатында, жалпы ғы лыми жə не қолданбалық-бағыттама ұста ны м-да рын келістіре өз ұсыныстарын тү зіп, қарар қабылдады.

Атап айтқанда, Білім жəне ғылым министрлігіне жəне еліміздің білім беру саласындағы мемлекеттік меке-ме леріне Елбасы Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевтың «Т əуелсіздік дəуірі» кіта-бын мектептер де, колледждерде жəне жо ғары оқу орындарында міндетті оқыту жүйе сіне енгізу, «Қазақстанның қазіргі за ман тарихы» оқулықтарының авторла-ры на атал ған кітап бойынша дербес параграф тар қосуға, Мəдениет жəне спорт министрлігіне Президенттің жаңа кіт абын БҰҰ тілдеріне аударуға ұсыныс жасады. Сонымен қатар Сыртқы істер ми нистрлігіне шетелдерде бұл кітаптың тұсаукесер рəсімдерін өткізу, Дүниежүзі қазақтары қауымдастығына кітаптың тұсаукесерін қазақ диаспорасы жинақы тұратын жерлерінде өткізу ұсынылды.

Мұның сыртында ел тұрғындарының барлық əлеуметтік топтарына аталған кі-тапты оқытып-игерту, насихаттау жəне оның теориялық мағынасын түсіндіру мақ сатында үкіметтік емес ұйымдарға əлеу меттік жобалар беру, Қазақстан Рес-пуб ликасы Тұңғыш Президенті – Елбасы кітапханасына аталған кітаптың не гізгі маз мұны бойынша жоғары сынып оқу шы-ларына, студенттерге, жалпы білім беретін мектеп мұғалімдеріне, архив тер, му-зейлер жəне гуманитарлық ба ғыт тағы ҒЗО қызметкерлеріне, ЖОО оқы ту шыларына оқыту семинарларын ұйым дас тыру жəне өткізу жайы да күн тəртібіне көшсе деген тілек айтылды.

Жастарға серпін беретін туынды

Шымкенттің өз арбаты болады

Іргелі еңбек тағылымы

Терең таным, мол мағлұмат

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 5

ЖАҢАШЫЛДЫҚ ЖАРШЫСЫ

Инновациялық дамудың 20 жылы

Күні ертең 20 жылдық мерейлі мерекесін атап өткелі отырған елор-дамыз Қазақстан экономикасының қарқынды дамуына сенімді тұғыр жасады. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев елордамыздың іргетасы қалана бастаған алғашқы жылдардың өзінде «Астана еліміз экономикасының даму локомотиві болады», деп атап көрсеткен бола-тын. Уақыт құдіреті Елбасы тұжы­ры мының ақиқаттығын дәлелдеді. Оған нақты көз жеткізу үшін осы 20 жыл ішіндегі елорданың өсу, өр­кендеу деңгейін цифр тілімен сөй­летіп көрейік.

Жиырма жыл ішінде елорданың жалпы өңірлік өнім өндіру көлемі 190 есе өсіп, 5 триллион теңгеге жетті. Қаламыздың өнеркәсіп өндірісі осы жылдарда 30 есе ұлғайып, қазақстандық өнеркәсіп өндірісінің көшбасшысына айналды. Экономиканың қозғаушы күші болып табылатын елордалық орта және шағын бизнес субьектілері 4,3 триллион теңгенің өнімін өндірді. «Астана – өте тиімді экономикалық жоба болды. Астана ел бюджетінің есебінен күн көреді деген сәуегейлік тұ жырымға қарсы айтарым, қаланың мем лекеттік бюджетке аударатын төлемдері 80 есе өсіп, 1998 жылғы 13 миллиард теңгеден 2017 жылғы бір триллион теңгеге жетті», деп атап көр сетті қала әкімі Әсет Исеке шев жа­қын да өткен «Астана – иннов а циялық да мудың 20 жылы» атты форумда сөй­ле ген сөзінде.

Қаланың қарқынды даму үрдісінде инвес тицияға бірінші кезекте басым дық беріліп отырғандығы заңды. Қа ла эконо­микасына тартылған осы ин вес тициялар аз уақыттың ішінде Астананың өзін­өзі толық қамтамасыз етіп, сонымен бірге республикалық донорлар қатарындағы еліміздегі санаулы қалалардың біріне ай­налдырды. Негізгі капиталға салынатын жылдық инвестиция көлемі 1997 жыл­мен салыстырғанда 44 есе өсті. 20 жыл ішінде қалаға тартылған жалпы инвести­ция көлемі 8 триллион теңге немесе 47 миллиард АҚШ долларын құрады. Бұл игі үрдіс ЭКСПО­2017 көрмесін өткізу кезеңінде лайықты жалғасын тапты. Тек 2017 жылы қаламыздағы өнеркәсіп өндірісінің көлемі 7 пайызға өсіп, 550 миллиард теңгені құрады. Бұл жылы елорда экономикасына 945 миллиард теңге инвестиция тартылса, оның 70 пайызы жекеменшік инвесторлардың үлесіне тиесілі.

Астана қаласы өзінің жиырма жылдық даму шежіресінде шын мәніндегі ғасыр құрылысы алаңына айналғаны ақиқат. Осы уақытта тек елордамыздың тұрғын үй құрылысы саласына 1,6 триллион теңге қаржы салынды. 1265 көп қабатты тұрғын үй кешендері бой көтеріп, 180 мың жаңа пәтер пайдалануға берілді. Тек соңғы бес жыл көлемінде ғана елордамызда 9 миллион шаршы метр­ ден астам тұрғын үй пайдалануға берілді. Бұл 300 мың тұрғыны бар жаңа об­лыс орталығының бой көтеруімен пара­пар. Бүгінде Астанада заманауи құрылыс саласының барлық құры лы­мын қамтитын еліміздің жаңа құры­лыс кластері қалыптасты. 20 жылда қаламызда 1172 өндірістік, мәдени­әлеуметтік және қоғамдық ғимараттар бой көтерді. Олар: «Ақорда», «Астана труимфы», «Бәйтерек», «Пирамида», «Хан Шатыр», «Қазақ елі» монументі, «Мәңгілік ел» аркасы және басқа да ХХІ ғасырдағы сәулет өнерінің озық туынды­лары болып табылады.

Астананың әлеуметтік­экономи ка­лық әлеуетінің өсуі елорда тұрғындары са нының жылдан­жылға еселей арту­ына мүмкіндік жасады. Жиырма жыл ішінде қала халқының саны үш есе өсіп, 1997 жылғы 298 мың адамнан 2017 жылы 1 миллион адамға жетті. Астаналықтардың өмір сүру ұзақ тығы осы жиырма жыл ішінде ал ты жасқа ар­тып, 69 жастан 75 жасқ а дейін ұлғайды. 20 ішінде жаңа жұмыс орындарымен қамтылған қала тұрғындарының саны 136 мыңнан 466 мыңға дейін көбейіп, 3,5 есе артты. Нақ осы жылдарда қала аумағы 258 шаршы шақырымнан 800 шаршы шақырымға дейін ұлғайды. Қала халқының еселей артуына шағын және орта бизнес игі ықпал етуде. Өйткені қаламыздың 316 мың тұрғыны, яғни еңбекке қабілетті астаналықтардың 62 пайыздан астамы шағын және орта биз­нес саласында жұмыспен қамтылған. Шағын және орта бизнес саласының қала экономикасындағы үлесі 57,4 пайызды құрап, республикамызда бірінші орынға шықты. 2017 жылдың 9 айының қорытындысы бойынша ғана елордадағы шағын және орта бизнес субьектілері 2,7 триллион теңгенің өнімін шығарған екен.

Алдағы уақытта қаламызда жеке­мен шік инвестиция есебінен 60 ірі жоба іс жүзіне асырылмақ. Бұл жобаларға 3 миллиард доллардан астам жекеменшік инвестиция салынады. Жекеменшік инвесторлардың ішінде 30­дан астам трансұлттық компаниялар бар. Ендеше ертеңі ертегідей елорданың еңсесі биіктей бермек.

Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

ЭКОНОМИКА

Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

Ағаш қалдықтары демекші, жақында б ір украиналық өнертапқыш ағаш жаңқасын жағу арқылы жеңіл автокөлік қозғалтқышын іске қосатын құрылғы ойлап тапқаны жө­нін де бір қызықты ақпаратты ес тідік. Бір салғаннан елу ша­қырымды ең серетін әлгі ав­то көлік иесіне таң дай қақ қа­ны мыз да рас. Сөйтсек, өнер­тап қыштар өзіміз де де жетіп артылады екен.

Ағаш ұнтағын өндірістік көлемде өндіріп келе жатқан « О р м а н а й м а ғ ы » Ж Ш С еліміз де гі экологиялық таза отын өн діретін бірден­бір

кәсіп орын. Мұндай алғашқы зауыт Петропавл қаласында іске қосылыпты. Ал Бурабай ауданындағы зауыт тек 2017 жыл дың соңында ашылған. Аз уа қыт та кәсіпорын 500 тоннаға же тетін ағаш жаңқасын өндіріп үлгеріпті. Зауыттың жылдық қуаты 3000 тонна отын өндіруге жетеді екен.

Компания басшысы Андрей Петроченконың сөзіне қара­ған да, ағаш қалдықтарын отын ретінде пайдалану Еуропа елде­рін де, АҚШ­та, Жапонияда, Ре­сей де кеңінен қолданылады. Да ­мы ған елдерде ол өткен ғасы р ­ дың орта шенінен бар екен.

– Ағаш жаңқасы – құнары жоғары отын. Оның пайдалы әсер коэффициенті 95 пайызға

же теді. Бұл ретте көмірдікі ша­ма мен 50 пайыз болса, газ не бәрі 30 пайызға пара­пар. Ол қымбат тұратын дизель отыны ның тон­насын немесе сұй ытылған газды алмас ты ра ала ды, – деп атап өтті А.Пет ро ченко.

Қазіргі таңда бір тонна

биоотынның құны 35 мың тең­гені құрайды. Компания басшы­сының айтуынша, ол әзір л еген отынға деген сұраныс күн сай­ын артып келеді. Эко ло гия лық таза өнімнің еліміздің бас қа аймақтарына ғана емес, со­нымен бірге Қытай нарығына

көптеп шығарылуы сөзімізге нақты дәлел болса керек. Оның үстіне баламалы отын өндіру жобасын жүзеге асыру құрыл­тай шының өз қаржысы есебінен жүр гізілуде. Ол зауыт салып, жұ­мы сын жүргізуге 120 миллион теңге жұмсапты.

Елбасының биылғы «Төртін­ші өнеркәсіптік револю ция жағ дайындағы дамудың жа ңа мүм кіндіктері» атты халық қа арнаған Жолдауында ХХІ ғас ыр­ д а әлемнің табиғи ресурс тар ға деген мұқтаждығы жалғасуда екен дігі айтылған. Осы тұрғыдан алғанда «Орман аймағы» ЖШС сияқты кәсіпорындарға мем лекет тарапынан қолдау көр се тіліп, ғылыми институттармен тығыз байланыстар орнату – уақыт та­лабы. Мемлекет пен жекеменшік серіктестігін арт ты ру арқылы еліміз эко но ми ка сын айтарлықтай алға жыл жы ту ға болатынын уақыт тың өзі дәлелдеп отыр. Ақмола облысы

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Бурабай ауданында ағаштың ұнтақталған жаңқасынан экологиялық қауіпсіз биоотын өндіретін зауыт іске қосылды. Бұл істі жергілікті орман шаруашылығымен ай-налысатын «Орманды аймақ» ЖШС қолға алып отыр. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Бурабайдағы зауыттың биоотыны көмірден кем түспейді

ӨНДІРІС ӨРІСІ

Нәзира ЖӘРІМБЕТ,«Егемен Қазақстан»

Бұрын Қазақстанда осындай күрделі техникаларды жөндеп, қай та іске қосу қолдан кел мей­тін тірліктей көрінетін. Енді күрделі шетелдік техника ларды сыртқа қайта тасымай­ақ, өзімізде жөндеу жүзеге асы ры лып жатыр.

– Мен Краснооктябрь бок­сит кен басқармасында 20 жыл жүргізуші болып ең бек етіп келемін, – дейді жа ңар­тыл ған самосвалдың жүр гі зу ­ шісі Александр Калып. – Әр жұмыс күнін осы «темір тұлпар» екеуміз бірге бастаймыз. Бұл «тұлпарыммен» енді кез­деспеймін, оны есептен шы ғард ы деген ойда едім. Алай да күр делі жөндеуден келген «ес кі досым­ды» танымай қал дым. Бұрынғы самосвалым су жаңа, жұтынып тұр. Карьерде әлі талай жыл жұмыс істейтініне кәміл сенемін.

Иә, Александрдың қуаны­шын да шек жоқ. Күніне ка­рьерге осы самосвалмен неше мәрте қатынайды, кен жыны­сын шығарады, кен тасиды. Техника жүріп тұрса, Александр да шаршадым демейді, жұмыс уақыты ол үшін – ақша. Айлық жалақысын уақытылы отбасы­на апарады. Өзінің ауысымы біткен соң, әріптесі осы самос­ валмен жұмысты әрі қарай жалғастырады. Бұл техника алып құмырсқа секілді, бір ты­ным таппайды. Солай ты ным­сыз қалыппен 10 жыл жұ мыс қа жегілді. Темір де тозады екен. Ал бұрынғы кез болса, өзге тех­никалар секілді мұның да барар жері белгілі еді, тозған техника қайта карьерге кір гі зілмейтін. Шетелден оның жа ңа сын

әкелгенше жүргізуші Александар да мүмкін бос жү рер ме еді. Бұл жолы тек Александр ғана емес, тұтас боксит басқармасы ұжымы қуанды. Алып самосвалдың карьерге қай та оралуы жаңа табыстардың тол қыны деп біледі жұмысшы ұжы мы.

Жақында «Қазақ стан алю­минийі» АҚ филиалы – Крас­но октябрь боксит кен бас қар­ма сында Қазақстанда тұң ғыш рет алып самосвал қа л пына кел тіріліп, сертификатталды. Ма мандар Краснооктябрь бок­сит кен басқармасындағы ка­рьерде 10 жыл жұмыс істеген Cat 777F маркалы самосвалдың екінші тынысын ашты. 2008 жылдан пайдалануға берілген, жүк көтерімділігі 91 тонналық қуатты көлік өз техникалық ре­сурсын толықтай тауысқан деу­ ге болатын. Әдетте, тау­кен техникасының ғұмыры аса ұзақ болмайды. Себебі, жоғарыда айтқандай, оларға бір тыным жоқ. Күн­түн демей ауысыммен бұл техникалар жүздеген тон­на кен мен аршылған тау жы­нысын тасымалдап, көптеген шақырымды жүріп өтеді. Ондай жұмыс ырғағына темір де шы­дас бермейді екен. Ал тозған машинаның орнына кәсіпорын миллиондаған теңге қаржы шығарып, жаңасын сатып алар еді. Өткен жылы «Қазақстан алюминийі» АҚ жаңа техни­каны сатып алудың тиімді ба­ламасын тапты. Қазақстанда тұңғыш рет Краснооктябрь бок­сит кен басқармасы базасын­да сертификатталған қалпына келтіру (CCR) бағдарламасы бойынша бірегей операция бас­ талды. Аталған бағдарламаны Caterpillar ресми диллері

– «Борусан Макина Казахстан» компаниясы жүзеге асырды. Барлық қалпына келтіру жұ­мыс тары Қарағанды қала сын­да орналасқан ком понен т терді қалпына келтіру жөніндегі мамандандырылған орталық ба­засында жүзеге асты.

Тау­кен алыбын жөндеу соңғы бұрандасына дейін ше шіп алудан басталды. Тозған бөл шектер түгел жаңасына ауыс тырылды. Бұдан кейін кө лік тің қалпына келтіру және жөндеуге келетін барлық тораптары мен бөлшектері «Борусан Макина Казахстан» зауыты цехтарына жөнелтілді. Одан кейін әр тетігі сынақтан өтті және сырлан ды. Жұмыстың соңғы ме жесінде самосвалды құ рас ты рып, қажетті барлық жа­ғар май ларын құйып, машинаны жалпы сынақ­тексеруден өткізді. Бұл ретте осындай қалпына келтіру үдерісінен кейін көліктің жұмыс ресурсы жаңа техника­дан кем түскен жоқ. Самосвалға құрастырушы зауыттың барлық инженерлік жаңартулары пай­даланылғанын айта да кеткен жөн.

Cat 777F маркалы самосвал­ды толық қалпына келтіру 90 күннің ішінде толық сертифи­катталып, жүзеге асты. Сайып келгенде оның 15 мыңнан астам қосалқы бөлшегі алмастырылды, жаңа оң жақ бампері жасалды және басты тетіктері толығымен жөнделді. Самосвалға жаңа 102 сериялы нөмір берілді, тех никаны пайдалану сәтінен бастап­ақ кәсіпорында жаңа жүйенің тарихы басталды деуге болады. Жаңа техниканы сатып алуға қарағанда оны осылайша қалпына келтіру қа ра жатты орта есеппен 50 пай ызға үнемдеді. Сонымен қа тар компания жаңар т­ қан самосвалға 2 жыл кепілдік береді.

– Кен техникасын серти­фикаттап, қалпына келтірудің бірінші тәжірибелік жұмысы сәтті өтті. Бұл самосвалды жо ба­ның алғашқы қарлығашы дей міз және осы бағдарлама ар қасында техниканың қыз мет көрсету мерзімін екі есеге ұзарттық. «Қазақстан алюминийі» АҚ үшін қайта жөндеу жаңа техниканы сатып алуға қарағанда әлдеқайда

тиімді екеніне көз жеткіздік, демек жаңа техникамен жабдықтаудың өміршең баламасын таптық, – деді «Қазақстан алюминийі» АҚ техникалық қызмет көрсету және жөндеу департаментінің басшы­сы Евгений Құрманбеков.

Бұл кен орнындағы өте маңызды келелі істің басы ғана. Қайта жөнделген техниканы пайдалануға беру сәтінен бас­тап­ақ жүйенің жаңа тарихы бас талды. Алдағы үш жыл да «Қазақ стан алюминийі» АҚ мен «Борусан Макина Казах­стан» жауапкершілігі шек теу лі серіктестігі 4 самосвал ды қал­пын а келтіруді жоспарлап отыр. Ком поненттерді қал пы на кел ті ру ор талығы Cat® ком по не нт терін сер тификаттап жөндеу жүр гіз е­ тін өндіріс бо лып табылады. Әлем д егі 175 диллердің 8­і ғана осындай мәртебеге ие. Үш жыл­да «Қазақстан алюминийі» АҚ мен «Борусан Макина Казахстан» ЖШС алты самосвалды қалпына келтіруді ойластырып отыр.

Қостанай облысы,Лисаков қаласы

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Краснооктябрь боксит кен басқармасының Аят кенішіндегі карьерде сыры кеппеген су жаңа Cat 777F маркалы самос- вал кен жынысын тасып жүр. Оның тозып, жұмысқа жарамсыз болып қалғанына 3-4 ай болған еді. Енді міне, түк болмағандай, осыдан он жыл бұрынғы қалпымен жұмысқа кіріскен. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Алыптың қайта оралуы

ӨҢІР ӨМІРІ

Ауқымды істер арнасы

Хамит ЕСАМАН,«Егемен Қазақстан»

Тәуелсіздік жылдарында елімізде елуден астам мемлекеттік және салалық бағдарламалар қабылданып, олар нақты жүзеге асырылып келеді. Мәселен, денсаулық сақтау және білім беру сала­ларын дамытуға арналған «Саламатты Қазақстан», «100 мектеп, 100 аурухана» бағдарламалары толығымен орындалып, елімізде мыңдаған білім ошақтары мен денсаулық сақтау нысандары бой көтерді. Сонымен қатар өңірлерде химия және фар­мацевтика өнеркәсібі дамып, кен өндіру са­ласы мен минералды ши кізат кешені алға шықты. Азда ған уа қыт ішінде еліміздің бірқатар өңір ле рінде отандық машина өнеркәсібін және құрылыс индустрия­сын дамыту жол ға қойылды. Бұл орайда «Бизнестің жол картасы­2020», «Өңірлерді дамыту» сияқты бағдарламалардың еліміз үшін ма ңызы зор.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуал­да: өсім, реформалар, даму» атты Қазақстан халқына былтырғы Жолдауында «Біздің хал қымыз ешқашан бүгінгідей бақуатты тұр мыс кешіп көрген жоқ. Тәуелсіздік алған нан бері 1300­ден астам денсаулық сақтау нысаны мен 1700­ден астам білім беру ошағын салдық. Олардың барлығын ең

соңғы үлгідегі құралдармен жабдықтадық. Аса күрделі операцияларды өз елімізде, өз дәрігерлеріміз жасайтын жағдайға жеттік. Жалпы, халықтың тұр мысының, денсаулығының түзе луі, санының өсуі нәтижесінде қазақ стан дықтардың орташа өмір ұзақ тығы 72 жасқа жуықтады», деген бо латын. Елбасы Жолдауында аталған же­тіс тіктер бүгінде өңір халқының әлеу мет тік дамуына да оң әсерін тигізіп отыр.

Тәуелсіздік жылдарында Жамбыл облысында 14 аурухана, 3 емхана, 34 дәрігерлік амбулатория және 66 меди­ци налық пункт салынып, пайдалануға бе рілді. Соңғы уақыттарда өңірде жаңа әлеу меттік нысандар қатары көбейіп, ел дің демографиялық ахуалы жаңа са­тыға көтерілді. Елбасы Жолдауында ай­тыл ған күрделі ота мәселесі елімізде оң шешімін тауып, Қазақстан бүгінде күр­делі ота жасауға мүмкіндігі толық же­тетін 20 мемлекеттің қатарына енді. Та раз қаласындағы «Жүрек» кардио хи­ру ргиялық клиникасында жыл сайын жүрек дертіне шалдыққан азаматтар ем­деліп, күрделі ота жасатады. Облыс ор та­лығындағы аталған клиника бүгінде елі­міздің денсаулық сақтау саласын да мытуға айтарлықтай үлес қосып келеді.

Әулиеата өңірінде білім беру жүйе­сін де де соны серпіліс байқалады. Елі міз егемендік алған жылдардың

ішінде өңірде 70­тен аса мектеп пен 20 балабақша салынған. Ал 2012­2014 жылдар аралығында мектепке дейінгі 77 білім мекемесі пайдалануға берілді. Сондай­ақ 2 мектеп пен 3 балабақшаның құрылысына қажетті қаражат «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында Ұлттық қордан бөлініп отыр.

Бүгінде Елбасының назарындағы бас­ ты нәрсе – елдің тұрақтылығы. Бұл тура­лы Нұрсұлтан Әбішұлы өзінің «Ұлы Дала ұлағаттары» деген еңбегінде «Елдің күші – бірлікте. Бұл сөз біздің ұлттық ұранымыз. Бір ел, бір мақсат, бір Отан – біздің ұлттық арманымыздың ақиқат алғышарттары», деп жазған болатын. Ғасырлар бойғы ар­ман бүгінде ақиқатқа айналып, қазақтың бойындағы кісілік пен кішілік қасиет егемендік дәуірінде де ұлттың бойынан көрініс тапты. Бүгінгі таңда Әулиеата өңірін 80­нен аса этнос өкілдері мекен етеді. Қазақ, орыс, әзербайжан, неміс, дүнген, түрік, өзбек, күрді, қырғыз, корей, татар, украин ұлтының өкілдері бүгінде өңірде ынтымақ пен бірлікті насихаттап, татулықты ту етіп тіршілік кешуде. «Біздің Тәуелсіздігіміздің жолы – Отан тағдыры үшін барлық 140 ұлттың жауапкершілігінің жолы» деп Елбасы атап өткендей, бүгінде осы мақсатта өңірлік Қазақстан халқы Ассамблеясы шаңырағының астына 26 этномәдени бірлестік бірігіп, жұмыс істеп келеді.

Тәуелсіздік жылдарында ел экономи­касына қомақты инвестиция тартылды. Ширек ғасыр ішінде Қазақстанға 255 миллиард доллар көлемінде инвести­ция келіп, экономика қарқынды түрде дами түсті. Бұл ретте кейінгі жылдары тіршілігі тұрлаусыз бола бастаған Тараз қаласындағы «Фабрика ПОШ­Тараз» ЖШС қайтадан түрлене бастады. Мұнда

тек қана жүн түту ғана емес, сонымен қатар оны иіріп шығару мен мата тоқу ісі кешенді түрде жүргізіле бастады. Жүздеген адамға жұмыс орны ашылып, бір кезде өңір әлеуетін арттыруға үлес қосқан өндіріс орны қайта жанданды.

Әулиеата өңірінен ашылған «SUPER PHARM» медициналық жабдықтар шығару өндірісі бұл жерде бұрын­соңды болмаған жоба еді. Сонымен қатар бұрын тек қана шикізат өндірісін дамытып келген өңірде енді ет, сүт өнімдері өңделе бастады. Бұл жұмыс қарқынды жүріп, тұтынушылар аталған өнімді дайын күйінде тұтынуға қол жеткізді. Мәселен, Қордай ауданындағы «Куликово сүт өнімдері» облысты ғана емес, көрші өңірлерді де сүт өнімдерімен қамтып отыр.

Сонымен қатар Мойынқұм ауданын­дағы «Мыңарал Тас компани» өндіріс орны құрылыс жұмыстары үшін аса қат цемент өнімдерін өндіру арқылы Әулиеата әлеу етінің артуына оң септігін тигізіп келеді. Ал тәуелсіздік жылдарында іске қосылған «Құрылыс­Полимер» кәсіпорны полиэтилен бұйымдарын, «Тараз құбыр зауыты» силикон құбырларды жергілікті жерде әзірлеуді қолға алып отыр. Сондай­ақ «Жасұлан флора» ЖШС жылына 10 миллион дана қызғалдақ өсіруде.

Мемлекетіміздің ширек ғасырлық табыс тары мен Елбасының стратегиялық жос парларына негізделген жобалар елі­мізді бүгінде әлемге танытты. Өн ді рісі өркендеген, инновация игілі гін көр ген мемлекетке айналдық. Өңір лер дегі өркенді істер де мемлекеттік бағ дар ламалар ая­сында өзінің жемісін беріп келеді. Сан ғасырлық тарихы бар Әулиеата өңірі де солардың қатарында.

Жамбыл облысы

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Егемен еліміздің ширек ғасырдан астам уақыттағы қол жеткізген табысы, бағындырған белесі мен жеткен биігі мемлекет іргесінің беріктігіне негіз бол-ды. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың белгілеген стратегиялық жоспарлары өңірлерде осы уақыт аралығында нақты жүзеге асып, халықтың игілігіне айналды. Нақты меже мен міндет, бағыт пен бағдар тәуелсіз мемлекетті дамудың даңғыл жолына бастады. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

6 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Ажал айтып келмейді. Аяқ астынан көз жұмған жанның жақындары қайғы жұтып қана қоймай, ас беруде абдырап қалып жатады. Оған аруақ риза болсын дегеннен бөлек, жұрт сөгіп кетпесін деген ойдан туған дастарқанның қамы себеп болатыны сөзсіз. Дүбірі жеті қырдың астынан естілетін той-томалақты былай қойғанда, топырақты өлімде де шамаға қарамай тыраш-танатын болдық бүгінде. Қарызданып, қауғаланып берген аста-төк нәзір дастарқаны қоңыр қалта өмір сүріп жатқан кей қазақты одан бетер қинайды. Ал Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының маманы, исламтану-шы, теолог Ершат Оңғаров шамасына қарамай шашылуды шариғат тіптен құптамайтынын алға тартады. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Адам тағдыры шалқар теңіздегі қауқарсыз қайық секілді. Үнемі асау толқындармен арпалыса жүзіп, жаңқадай шағылып жағаға шығып қалмауға тырысып бағады. Сондықтан «өмір – теңіз» деп бекер айтпайды. Бірақ осындай өмірдің ыстық-суығын көрген, оның небір қиын жолдарынан өткен адамдардың салған соқпақтарының сыры ашылмаса, қайырымы да болмайды екен. Неліктен дейсіз ғой. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

КӨЗҚАРАС

БІРІНШІ БАЙЛЫҚ «ЕГЕМЕНГЕ» ЕЛДЕН КЕЛДІ

ҚОҒАМ

Тегіңде бар ма кісілік?

Әркім өзінің көргенін, естігенін,

басынан кешкенін айтады. Мен өзімнің туған Торғайымда өмір кеш-кен, қалтасында табақтай дипломы болмағанымен, ынсап пен иманды жоғары қойған қазақтың оқымаған қарапайым қариялары жайында әңгіме қозғағым келеді.

Жалпы кісілік, ынсап, туралықтан таймай, әділін айту дегенді құр сөз деп емес, өмірдің мәні санайтын адамдар қай заманда да көп болмағанға ұқсайды. Асылы, туралықты білу оқумен емес, өмірден тоқумен, текпен, тәрбиемен келетіндей. Бірде торғайлық Қойшыбай Алпысұлының әкем Алпыс Байдалыұлы айтып еді деп жөнсіздікті қош көрмей, туралыққа келгенде туған балам еді ғой деп тоқталмаған кеудесі дария ақсақал жайындағы мына бір оқиғаны еске алғаны бар.

Заманында би атанған қырық мыл­тық Құлжабай көп жасапты. Бірақ досмарғын Үркімбай, ожан Құдабай­ларм ен қадірлес болған атақты би де қартаяды. Ол халық ақыны Нұрқан Ахметбековтің «Есім сері» жырындағы:

«Есімнің міне осындай әңгімесі,Бұл хисса әңгіменің тәржімесі.Ішінде бірге болған Құлжабай би,Кеңестің сонан қалған көп жүйесі»,

деп жырлаған Құлжабай. Содан бір күні қолпаштаған көп келіп: «Қадірлі биеке, алдыңызға жүгінгеннің бұра тартып, жақыны үшін әділдіктен тай­ды, қиянат жасады деген жері жоқ. Билікке де, бітімге де адал болдыңыз. Бірақ жас болса біразға жетті, ендігі ғұмыр желкілдеген құрақтай, сылды­рап аққан бұлақтай, тоқтау бермес өмір бар, ертеңге артар үміт бар – жастардікі. Халқыңыз аман тұрғанда атыңыз өшпес, ал енді көзіңіздің тірісінде мына Текебай балаңызға батаңызды беріңіз. Өзге емес, тіз гінді би баласының өзі ұстасын. Теке б айды бас би етіп сайлайық деп қол қа сала келіп отырмыз», депті. «Ей, қатар жүрген құрбы­құрдас, дос, бау­ыр, қадірлестерім­ай, қартайғанымды өзім де сезіп, біліп жүрмін ғой, бірақ елге әділ билік, әділ сөз айту әркімнің маң дайына жазыла бермейді, сондықтан да мал бағуға жаралған адамды ел ба­ғу ға қойғанымыз қалай болар екен? Текебайдың менің балам екені Аллаға аян. Әсілінде, балам да болса Текебай ел бағуға жаралмаған, ұрдажық батырға лайық мінезі бар, алды­артын кеңінен толғап кесімді ой айтар көл­көсір ақылдың емес, шолақ ой, құр қимылдың адамы. Кешегі аузы дуалы Құлжекеңнің баласы еді дегізіп орныма қалдырып ке­тер болсам артымдағы қалың ел, апырм­ай, Құлжекеңнің мынасы не қылғаны, ел билеуді кіресілі­шығасылы ақылы бар баласына бергені несі десе не деймін? Болмас, болмас», деп басын шайқапты. Кеу­кеулеген жұртшылық: «Қасқа айғырдан, қасқа болмаса да, құрығанда төбел құлын туады деген, Құлжеке. Ең болмағанда естігені мен көргенін істер, ризашылығыңызды беріңіз», деп жік­жапар болыпты. Содан қолқалаған ел қойсын ба, би де көпке жығылып, Теке­бай ды би сайламаққа жиынға жөне ліпті.

Араларында сайлауға түсер тепсе темір үзетін, тегеурінді би болады де­ген жасы бар, Құлжабайдай тура лық тан таймас, аузы дуалы, сөзі уәлі Төбе биі бар үлкен топ келе жатса, алдарынан абалаған ауылдың көп иті үріп шығыпты. Сол кезде Төбе би болады, төрімізге шығып билігін айтады деп үміт артып келе жатқан «батыр» туған Текебай атты борбайға салып жіберіп иттерді қуа жөнелсе керек. Көптің дегеніне бағынып, елірме сөзге бекер ердім­ау деп әрең келе жатқ ан Құл жекең «Ал жігіттер, ит қуған Теке бай ды көздерің көрді, енді маған айтатын сөз дерің бар ма?» деп атының басын кері бұрған екен.

Бүгінде Торғай даласында тура­лық тан таймаған сол бидің атын­да Құлжабай сеңгірі деген биік бар. Алыстан менмұндалаған сеңгір кісілікке қойылған белгідей көрінеді.

Тағы бір мысал. Кеңес өкіметінің дүрілдеп тұрған шағы. Көпке сыйлы, ел құрмет тұтқан бір ақсақалдың баласы аудан көлеміндегі ақшалы мекеменің бірінші басшысы екен. Қолында билігі бар баласының ойды орып, қырды қырып, күндіз­түні үйіне ана­мынаны әке ліп жүргенін көрген әке бір күні баласын қасына шақырыпты. «Балам, осы сен жұтқан жұтамайды деген ойда жүрсің­ау. Және жұтқанда да бай­қаймын, араныңды ашып, ақша ма, мал ма талғамайсың­ау. Өңешіңнен өткенінің не екенін қарамайтын күйге жеттің білем, машина, трактор демей қыл ғыта бересің, қақалам дейтін ой кі­ріп шықпайтын сияқты. Төрімнен көрім жақын, енді кәріліктен жағым түсіп, таянып отырғанда ана жаққа біреудің ақысына келген тамақтан ас іштім деп барайын ба? Байқа, балам, мен білсем, мына өкіметің де, Құдай да семіртіп ба­рып соятын», депті.

Қазір туған баласын осылай тезге салатын қариялар табылар ма екен? Дастарқанға қойылған аста­төк астың, егер нақақтан төгілген болса көзден аққан жастың, аққан су, жұтқан ауа, егілген егін, жиылған астық, барлық несібе­ризықтың да сұрауы барлығы анық. Соны еске салып, туралығын ай­тар кісілік қияпатты бойына жиған қа­рия лар азайғандай.

Анар ТӨЛЕУХАНҚЫЗЫ, «Егемен Қазақстан»

Майгүл СҰЛТАН,«Егемен Қазақстан»

«Жаназа және жерлеу рәсімдері әр өңірде әртүрлі орындалып жүр. Тіпті қатар екі ауыл түгілі, бір ауылдың екі көшесінде түрліше болатынын айтқан әкімдер болды. Ал ас беру – біріншіден, садақа беру болса, енді бір жағынан алыстан ат арытып келген ағайынды тамақтандыру. Бірақ мұны шариғат міндеттемеген. Алайда кей адамдар ала сапыран өмірде ешкімнен кем бол­мауы үшін немесе «ұятқа қалғысы» кел ме геннен шамасына қарамай, қина­ла ды. Кредит алып ас бергендер жай­лы да хабардармыз. Керісінше бұлай ысырапшылдыққа жол беру исламда құпталмайды. Қазалы жағдай кімге бол­сын ауыр тиеді. Осындай қиын уақытта не істерін білмей дағдарып қалатын кісілерді дүмше молдалар да пайдаланып кетіп жа­тады. Мысалы, асқар таудай әкесінен айы­рылып, есі шығып отырған адамға ту бие соймасаң болмайды, жоралғыны жүргізу үшін осыншама қаражат төлеуің керек дейтін «жол көрсететіндер» шығады», дейді теолог.

Асты ысырап етуден бөлек, уақытқа деген құрметсіздік те біздің қоғамда белең алып бара жатқан сыңайлы. Өлім­ге жиналған жұрттың тойда тост сөй­легендей емін­еркін көсілетінін, тіпті аса­ба жалдап, шығынды еселеп жа т қан дарды да байқап қалып жүрміз. Бұған ата сының басына «алтыннан діңгек» ор нат қандарды қосыңыз. Әрине, одан бай дың малы кеми қоймас, бірақ жантала сып жатқан жарлы­ны аяйсыз.

«Ас үстінде ұзын сонар сөз сөйлеуді қойып, жаназа үстінде митинг жасайтын­дар бар. Жаназаның өзі митинг. Ол жер­де еңбек жолын атап өтіп уақытты созу деген шариғат шарттарына да сай емес. Қабір басын безендірумен бәсекелесу де өзекті мәселенің бірі. Кей өңірлерде мәрмәрдан, платинумнан ескерткіш ор­натып, 20 адам жерленетін жерді жалғыз

кісіге иемденетіндер бар. Бұл деген астамшылыққа бару. Платинум деген алтыннан да қымбат металл. Дәулеті артқан кісі мұндайға шашылғанша, сол қаражатқа ауылына аурухана, мектеп, болмағанда көпір салып берсе ару ақ­ты да сауапқа кенелтіп, тірілерді де жарыл қайтын еді ғой. Мұсылман мем­лекеттерінде мұндайға жол бермейді. Мысалы, Түркияда бейіт басына тек белгі тас қояды да, тізеден келетін шар бақ пен қоршайды. Оларда зираттар емес, тұтас қабірстан қоршалған», деген исламта­нушы Ершат Ағыбайұлы өлім­жітім жөнелту дәстүрін бірізділікке түсірудің маңыздылығына тоқталды.

Оның айтуынша, діни жоралғыларды жүзеге асыруда Қазақстандағы мұсыл­ман шылықтың ресми мекемесі болған ҚМДБ­ның өкілдеріне жүгінген дұ рыс. «Елімізде Діни басқарманың қарамағына қарайтын 2500­ге жуық мешіт бар. Ондағы

имамдардың барлығы – дін мәселесі бой­ынша халықтың сұранысын қамтамасыз ететін жауапты қызметкерлер. Жоғарыда айтылған мәселелерге байланысты алауыздықты жою үшін ҚМДБ Ғұламалар кеңесінің қызметкерлері бір жарым жыл зерттеу жүргізіп, «Жаназа және жерлеу рәсімі» деген кітапты шығарды. Біз бұл кітапта әр өңірдің ерекшелігін ескеріп, қазіргі заманмен де санастық. Оның сыр­тында әр аймақтың табысын есептей оты­рып, облыстағы мешіттер өз өңірінің ас мәзірін белгілеуде. Олар халыққа бірнеше деңгейдегі ас мәзірін ұсынып отыр. Әркім жағдайына қарай таңдайды. Әрине, ас беру сауап үшін істелетін шара болғандықтан қасаң қағида қоюға да болмайды. Бірақ сол сауапқа кенелу үшін барлығы өз деңгейінде болғаны абзал. Бірізділікті жал­пыластыру үшін ауыл ақсақалдары да бас болғаны жөн», дейді Е.Оңғаров.

Бұған дейін «Егемен Қазақстан» газетінің шолушысы Бекен Қайратұлы «Өскен өлкеңе ту тігудің үлгісі» атты ма қ а ласында Көкшетау қаласынан сол­түстік­батысқа қарай 75 шақырым қашық­тықта орналасқан Баратай ауылын да ХХ ғасырдың басында осы өңір де діни ағартушылықпен айналысқан Нау рызбай Таласовтан (Науан хазірет) бе рі қазірге дейін сақталып келе жатқан та маша салттың бар екенін жазған бола тын. Яғни бұл ауылда адамы қаза болған шаңыраққа көрші­қолаңдары ешқандай ауырлық түсірмей және жерлеу рәсімдерін

аста­төк мал сойып ысырапшылдыққа ұрындырмай өткізетін көрінеді. Қаралы үйге сырттан келген көңіл айтушылар­ды да боратайлықтар өз үйлеріне бөліп әкетеді екен. Қазақтың «тор қалы той, топырақты өлімде» бүкіл өкпе­ренішін ысырып тастап, жұды рық тай жұмыла қалатынының көрінісі осы болса керек. Мұндайда «Абай жолындағы» Бөжейдің асы бірден еске орала кететіні сөзсіз. «Азаға салғаным», «аруа ғына арнағаным» деген Сүйіндік, Бай салдар шеттерінен қос ат, інген, жамбы, тайтұяқ, қойтұяқ атап, підиясының өзі талай тоғызды құрамап па еді?! Батаоқырға Құнанбайдың үлкен үйі үш саба, бір ту бие, бір тай сойыс, ал Зере мен Ұлжан азаға салғаным деп түйе апарып, томсарған тоң көңілдерін жібіткен де сол қаралы жиын еді ғой. Бүгінде сол боратайлықтар шып­шырғасын шы­ғармай отырған жақсы дәстүрді бар­ша қазақ жаңғыртса нетті? Елбасы Нұрс ұл тан Назарбаев «Болашаққа бағдар: ру хани жаңғыру» атты мақаласында: «жаң ғыру атаулы бұрынғыдай тарихи тәжірибе мен ұлттық дәстүрлерге шеке ден қарамауы тиіс. Керісінше замана сынынан сүрінбей өткен озық дәс түрлерді табысты жаңғырудың ма ңыз ды алғышарттарына айналдыра білу қажет» деген жоқ па еді?!

Ал Қазақстанның еңбек сіңірген қай­раткері, «Дәстүр» журналының бас редак­торы Қасымхан Бегманов өткенді ұмыту болашаққа барар жолдан адастыратынын айтады.

«Кешегіні білмей жатып, болашаққа бағдар жасаудың өзі қиын. Қазақ ескіде алдымен қаралы үйді тұлдаған. Бұл аза тұ тудың басты жоралғысы болып сана л ­ ған. Тұлдау дегеніміз үйге қара түн дік жабудан басталған. Жүкке қара жамыл­ғы жабылып, қайтыс болған адам ның киімдері ілінеді. Туған­туыстары, көр­ші­қолаңдары, жалпы ауыл жиналып сол қаралы үйдің шаруаларына кірі седі. Сол үшін де қазақ «қаза ортақ, той ортақ», «кісілігіңді торқалы тойда, топырақты өлімде көрсет» деген. Бұл дәстүрді бүгінгі күні жаңғырту нарықтық за манда тіпті де қажет», дейді «Дәстүр» журналының бас редакторы.

Қай дәуірде болсын халқымыз адам қайтыс болғаннан, мәйітті арулап жам­басын жерге тигізгеннен кейін де дін мен дәстүрге сай түрлі жоралғыларды жас ап келеді. Алайда осының барлығы аста­төктік пен орынсыз бәсекеге апар­май, қаралы үйдің қайғысын сейілтіп, ауыр тпашылығын қауым болып қау ма­лай көтеруге жеткізсе қай қоғам үшін де құба­құп.

Жаназа байлық бәсекесі емес!

Медпункт мәселесі толық шешілмек

––––––––––––––––––––––––––––––––––Ме млекет медицинаға үнемі қолдау көр сетіп келеді. Ал жеке адамдар өз ден сау лы ғына жете көңіл бөледі деп айта алмаймыз, өкінішке қарай. Көпшіліктің жаны қы сыл ғанда, айтқан жерден аулақ, ауру ал қымнан алғанда дәрігерге жүгіретіні жа сы рын емес. Әсіресе ауылдағы ағайынға ау ру дың алдын алу, алғашқы көмекті сапа лы көр сету ма ңызды. Яғни әр ауылдың бі-лік ті маманмен және медициналық құрал-жаб-дықтармен қамтамасыз етілуі заман талабы.––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ғалымжан ЕЛШІБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Бұл орайда Сайрам ауданы, Теспе ауылында таяуда пайдалануға берілген құрамалы модульді медициналық пункт тұрғындар үшін қолжетімді әрі тиімді болып отыр. Құрылысы қыруар қар жы ны қажет етпейтін емдеу мекемесін іске қосуға екі­ақ ай уақыт кеткен. Алаңы 125 шаршы метр бола тын, медициналық құралдармен жабдықталған мо дульдік конструкцияның құны – 30 млн теңге. Жал пы, Сайрам ауданында биыл бұдан бөлек осын дай 5 медициналық тірек орнатылады. Сөй тіп ауданның денсаулық сақтау нысанына деген қа жеттілігі 100 пайыз шешілмекші. Сонымен қатар Са рыағаш ауданында – 13, Бәйдібек ауданында – 3, Түлкібас ауданында 2 модульді мед­пункт пайдалануға беріледі.

Теспе ауылы тұрғындарының қуанышын бөліс­кен Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі Жансейіт Түймебаев елімізде отандық медицинаны дамытуға баса назар аударылып жатқанын жеткізді.

– Елбасы Н.Назарбаев халыққа арнаған «Төртін ші өнеркәсіптік революция жағдайындағы даму дың жаңа мүмкіндіктері» Жолдауында меди ци налық көмектің қолжетімділігі мен тиімділігін арт тыру қажеттігін атап көрсетті. «Халықтың өмір сүру ұзақтығының өсуіне және медициналық тех нологиялардың да­муына байланысты меди ци налық қызмет көрсетуге деген сұраныс көлемі арта түсетін болады. Қазіргі денсаулық сақтау ісі қымбатқа түсетін стационарлық емге емес, негізінен аурудың алдын алуға бағытталуға тиіс», екені де Елбасы Жолдауында айтылды. Міне, осы бағыттағы жұмыстарды жүзеге асыру мақсатында облыс әкімдігі тарапынан тиісті жұмыстар ат қа ры­лып жатыр. Мәселен, медициналық тірек тердің құ­рылысын жүргізуге модульдік конструкция үлгісі ұсынылып отыр. Оны құрастыру тәсілі уақытты үнемдеуге және бюджет қаражатын ти ім ді жұмсауға оң әсерін тигізеді. Осындай меди циналық тіректе науқастарға бірінші меди ци налық­санитарлық көмек көрсетілетін болады, – деді облыс әкімі.

Сондай­ақ бүгінде Сайрам ауданының ор та лы ғы – Ақсукент ауылында 500 келушіге ар нал ған емхана құрылысы жүргізілуде. Бұдан бөлек, ком пьютерлік томо­граф сатып алынып, инсульт ор талығын ашу жоспарла­нып отыр. Айта кетелік, облыста жыл соңына дейін тағы 47 құрамалы модульді медпункт іске қосылмақ. Жалпы, өңірде 846 медициналық нысан халыққа дәрігерлік көмек көрсетеді, оның 225­і медициналық тірек.

Оңтүстік Қазақстан облысы

Александр ТАСБОЛАТ,«Егемен Қазақстан»

1941­1945 жылдардағы соғыс­тың тыл еңбеккері, «Қазақ тілі» қо ғамының ардагері, КСРО және Қазақстан Республикасы білім беру ісінің озық қызметкері, Жылыой ауданының құрметті азаматы Нұр­Мұхаммед Есенәліұлы бүгінде 88 жастан асып отыр. Жылыой ауда­нынан табан аудармай, сондағы мектептерде 65 жыл бойы үздіксіз ұстаздық еткен. Еліміздің жоғары оқу орнын өткен ғасырдың 53­жыл­дары бітірген екен. Иә, кеңестік заманның бар ауыртпалығын да, бүгінгі егемен еліміздің тәуелсіздік алған жылдарындағы қызығын да қатар көріп келе жатыр. Расында, көргені аз емес. Айтары да көп екен. Бірақ соған қоса назы да бар екенін жасырмады.

89 жасқа аяқ басқан ата­мыз өткен жолы редакциямызға арнайы бас сұқты. Осы жасқа келген де бас басылымның қара шаңырағы табалдырығын атта ­ғанына қатты риза болды. Газе­тіміздің жаңарып, жасарып, жан­данып жатқанына қуаныш біл дірді. Сөйтіп өмір жолын да, өмір жолы­нан жастарға үлгі алар жайт тарды да айтып өтті. Еліміз тәу ел сіздігін алған шақта бақытты өмір сүріп жатқан қазіргі жастарға қы з ыға да қуана қарайтындығын, мұн ­дай кезеңге аяқ бастырған Ел ба­сының сара саясатының баян ды­лығына ризашылығын жеткізді. Енді міне, бүгінде «Нұр Отан» пар тиясының мүшесі ретінде көп­те ген жақсылықтардың, игі істер­дің куәсі болып жүргенін жасыр­мады. Алайда ол, өзінің жас ке­зін де қолға алған ісінің аяқсыз қал ғанын күрсіне айтады. Сонау 1982 жылдың желтоқсан айында сол кездегі Қамыскөл қазақ мектеп­интер натының директоры болып тағай ындалады. Әрине ол кезде мек теп­интернат деген аты ғана еді дейді. Себебі мектеп­интернат ке­шені толықтай құлдырауға түс кен.

Дәл мұндай қысылтаяң шақта директорлық тізгінді өзіне тек­ке ұстатпағанын Нұр­Мұхаммед Есенәліұлы да анық ұғынады.

Келесі жылы мектеп­интернатты құрдымнан құтқару үшін үш жыл­дық күрделі құрылыс жұмыс та­рының жоспарын түзіп, соған бел шеше кіріседі. Сөйтіп бас­аяғы үш жыл дегенде мектеп­интернат ке­ше ні қайта жаңарып, қатарға қо сы­ла ды. Тіпті содан Қамыскөл қазақ мектеп­интернаты 1986­1987 оқу жылына сақадай сай әзір болғаны сонша, социалистік жарыста онын­шы бесжылдықтың жеңімпазы атанады. Соны бағалаған аудан басшылары мектеп директоры Н. Таңбайды «КСРО ағарту ісінің үздігі» белгісімен марапаттайды. Алайда бұл еңбектің жемісін көру ұзаққа созылмайды. Неге екені белгісіз 1988 жылы «Қамыскөл қа­зақ мектеп­интернаты жабылсын» де ген шешім шығарылады. Бар ең­бек зая кетіп, аталған оқу кешені жа бы лып тынады.

Міне, содан бері Н. Есенәліұлы ақсақал осы мектеп­интернаттың орын сыз жабылғанын айтып

ке леді. Мәселе, дәл сол мектеп­тің жөнделіп, қайтадан қирап қа­лу ын да емес. Мәселе, сол кездегі қан шама оқушылар мен ата­ана­лар дың күткен ақ үміті ақталмай қа луында, соған сай қаншама жас­тың қиыншылық көргенінде дей ­ді. Ол мектеп жабылмағанда әлі күнге пайдаға асып, талай жастың өмірге қанаттанып ұшуына ал­тын ұя міндетін атқарар еді. Тіпті басқа да сала қызметіне жарар ма еді. Сондықтан бүгінде ақ­са қал нақ сол кездегі өзінің де еңбегі ескерусіз қалғандығын жа­сырмайды. Енді қазір сол кезде атқарған қызметтерінің басы ашы­лып, анықталып тексерілсе деген тілегі де жоқ емес. Осының жай­ын қуалаймын деп жүріп, басы да дауға қалған көрінеді. Жергілікті басылымдарда «Қамыскөл мек­теп­интернаты неге жабылды?», «Қамыскөл интернаты қашан ашы­ла ды?» атты мақалалар да жа рия­лан ған екен. Сондықтан ақсақал өзінің кезіндегі атқарған еңбегін е леп, әлі де ескерсе, сөйтіп бір қа­ й ы рымын қарастырар тиісті билік ор ны болса деп үміттенеді. Әрине мұндай шешімі қиын мәселелер түйіні тарқатылуы үшін құзырлы органдар көмегі қажет екендігі сөзсіз. Ендеше ақсақалдың үніне құлақ түрер мекемелер де табылып қалар дейміз.

Ақсақал неге қамықты?

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 7ӘЛЕУМЕТ

ТОЛҒАНДЫРАР ТАҚЫРЫП

Қоныс аударушыларға қолайлы жағдай болса...(Соңы. Басы 1-бетте)

Елге көш басын бұрар кезде, сол елдегі біздің елшілік әр орал-ман отбасына жолдама береді. Елге келгенде қандай құжаттар керек болады дегенді алдын ала ескеріп, алып келуі шарт.

Жалпы, ағайындардың дені Павлодар, Ақсу, Екібастұз қа ла­сы мен олардың ауылдық аумақ­тарында тұрады. Қалған 40 пайы-зы басқа аудандарда. Бұл күндері 1991­92 жылдары Моңғолия дан екі ел үкіметтерінің ке лісімімен еңбек шарты бойынша көшіп кел-гендер облыс тың Май қайың, Май ауданының Ақ жар ауылында, Екібастұз, Ақсу қалалары аума­ғына қарасты ауылдарда тұрып жа тыр. Осы жылдарда өңірімізге 34 мың нан астам оралман қо­ныстаныпты. Қазір Болат Зауыт бас таған жер гілікті қауымдастық шетел дер дегі қазақ балаларын облыс ор талығындағы жоғары оқу орын дарының дайындық бө лім деріне, колледждерге оқы­туға үлкен үлес қосуда. Биыл Моңғолия, Қытайдан тағы да 130­дай жас қосылды. Орал ман­дарға өтініштері бойынша қала аумағындағы Павлодар, Кен­жекөл, Жетекші ауылдарынан жер телімдерін алып беруге де қолдау көрсетілген. Железинка, Успен аудандарында да 2008 жылдары Өзбекстаннан келген оралман отбасылары тұрып жа-тыр.

– Бір кездері өзіміз асыға же­тіп едік. Бірақ әлі соңымызға қа райлап жүрміз. Өйткені ата-мекенге оралғысы келетін шет-те жүрген қандастарымыздың қарасы көп, – дейді Болат Зауыт.

Айтпақшы, облыс әкімі Болат Бақауов Успен ауданы, Ольгинка ауылындағы Қытайдан кел-ген ағайындарға барып қайтты. Аудан әкімдігі «көшіп келген от басы өзі таңдап, ауылдан үй сатып алса, түрлі көмек, қара­жаттар бөліне ді. Жер бөліп бере­міз, жұмыспен қамты лады», деп отыр. Өзара топтасып келген қандастардың мақсаты – бірлесіп кооперативтер құру.

Ольгинкаға барған сапардан кейін Болат Бақауов ішкі және сырт қы көші­қон мәселесіне орай жиын өткізуді жоспарлады.

Аудан дардан автобустармен орал мандарды жеткізуді тапсыр-ды. Әр аудан дағы оралмандар от басының жағдайымен таныса­тын да болды. Өкінішке қарай, аудандардан автобуспен әкеле алмады. Әкімдіктер қар аралас жаңбыр жауғанын сыл тау етті. Ағайындар «облыс әкі мінің өзі шақырып жатыр» деген хабар-ды естісе, құс боп ұшар еді. Тау асып жеткен ағайынға облыс орта лығына жету сөз болып па! Керісінше, залды аудан әкімінің орын басарлары, мәслихат хат-шылары, басқарма, бөлім басшы-лары толтырды.

Жиында Ақсу қаласына қа рас ты Жолқұдық ауылына Қы тайдан көшіп келген Нияз Құрманұлы жерді жалға алу үшін кедергі көп деп Б. Бақауовтан көмек сұрады.

Біздің ойымызша, облыс әкі­мі бастаған «Оралмандармен кез де су» өткізу жақсы бастама. Оралмандар мәселесіне қатысты конференция, дөңгелек үстел, семинар, кеңестер жиі өткізілсе, оның өзі түйткілді мә селелерді шешуге ықпал жасар ед і . Ағайындар көп қоныстанған Екі­бастұз, Ақсу қаласы мен оларға қарайтын ауылдарда, Майқайың

кентінде, аудан орталықтарында басқосулар өтіп тұрса ол да үлкен көмек бол мақ. Ауылдар, мектептер бос қалып барады. Әкімдіктер өз дері жүгіріп, елге ел қондыру жай ларын ойлау­лары керек. Тіпті бағдарламаға ен ген жаңа өзгеріске сай көшіп ке лем деу шілерге жер ешқандай конкурссыз, аукционсыз беріледі деген де сөз бар.

Қазір солтүстік өңірлерде көш жүгі тіпті ауырлады. Бірі шетелдегі қазақтың атамекеніне оралуы бол-са, екіншісі – оңтүстіктен қоныс аударушылар. Үкімет шешімімен 2017 жылы 2700 отбасының қоныс аударуына квота бекітілген. Онда оңтүстіктегі және батыстағы об-лыстардан жеті өңірге (Ақмола, Атырау, Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қостанай, Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыс­тары) жұмыс күші мен оралман­дарды көшіру тетіктері нақты­ланды. Біздің өңір де оралмандар­ды және қоныс аударушылар-ды қабылдайтын өңір болып белгі ленді. Жұмыспен қамту бас қармасының мәліметіне сен-сек, былтыр оңтүстіктен өңірлік кво тамен 69 отбасы (296 адам) келіпті. Биылғы жылға арналған қа былдау квотасы 9 есеге көбейіп,

380 отбасы (1520 адам) болыпты. Алыс тан келетін ағайындарды қабыл дау квотасы 80 отбасы (320 адам) болып белгіленіпті. Оңтүс тік Қазақстан облысынан – 200 және Қызылордадан 300­дей отбасы өңірімізге қоныс аударуға ниет білдіруде.

Қоныс аударушылардың құ­жат тарын толық тексеруден өт­кі зу әрине, қажет. Аудандарға бар ғанда бағдарламамен келген өзбек ағайындар да кездес ті. Қо ныс аударушыларға нә ти­же лі жұмыспен қамтуды жә не жап пай кәсіпкерлікті дамыту бағдарламасы аясында мемле­кеттік қолдау көрсетілуде. Көмір, мал берілуде. Көшіп келуші отба­сының кемінде бір мүшесінде ма­ман дық болуы керек. Ал, шеттен келген оралмандарға бұл та лап қойылмайды. Оңтүстікте үгіт­на­сихат жұмыстары да жүр гізілуде. Солтүстікке көшіп бар ғысы келетін тұрғындар үшін ар найы өкілдіктер де ашылды. Бірақ, жұмыс бәсең.

Мысалы, Баянауылға жолса-пар кезінде Ақсаң ауылының әкімі Кенжебек Дүйсенбаев «Ауыл бос қалып барады. Уайым осы. Тәуе­келге бел буып, оңтүстікке ба-рып 20 отбасын көшіріп әкелсем

деймін. Баянға келмегенде қайда барады? Орман шаруашылығында жұмыс бар, үйді де табамыз, елдің іші емес пе», деді. Сыртқы­ішкі көші­қонға елдік мақсат­мүдде тұрғысынан мән берілсе ауыл-дарымыз жанға толар еді. Бірақ, баспана жоқ, үй жоқ, олар жұмыс берушілер тарапынан берілетін қызметтік пәтерлерді жалдап тұруда.

Көшіп келуін келеді­ақ, жұ ­мыс та тапты, орналасты, жәр­демақыны алды, бірақ, басын-да тұрақты бас панасы жоқ. Ерік сіз қайта жол ға жинала-ды. Басқарманың мәліметінше, был тыр оңтүстіктен көшіп кел-ген 69 отбасының 68­і өңірлік квотаға енгізіліпті. Май ауда-ны квотаны игермеген. Үш от-басы қайтадан кетіп қалыпты. Облыстық әкімдікке оңтүстіктен халықты көшіру жайлы жоба­жос пар қажет сияқты. Көшіп ке­лушілерді өңірдің қандай ауылда­рына қоныстандыру қажеттігін көрсететін карта міндетті түрде керек. Бірді­екілі отбасын көші­ріп әкелумен, олардың 5­6 ай тұ рып қайта кетіп қалуымен қо ныстандыру мәселесі шешім таппайды.

Енді, жоғарыда айтылған

«Нұр лы көш» бағдарламасы бойын ша салынбақ болған қо­ныс танушылар қалашығы жай-лы мәселеге оралайық. Облыс ор талығының іргесіндегі Ленин атын дағы кентте 2012 жылы 90 пә терлі 45 үй салынды. Бірақ, қа лалық әкімдік бұл құрылыс жұмыстарын «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасы бойынша «Өңір дегі болашағы жоқ ауыл-дардан қоныс аударушыларға» арналады деп хабарлады. Арнайы түрде оралман ағайындарға беріл меді.

Иә, шеттегі қазақ та, оң түс тік­тен келетін қазақ та сол түстіктің ауылдары үшін құт­береке. Ше­тел дердегі қазақты атамекеніне көшіру Елбасының саясаты. Сон дықтан көшіп келушілерге үл кен көмек, қолдау қажет­ақ. Қазақтың туысқандық жолы, ерулікке шақыруы, асар жасау дәстүрі ұмыт қалғандай. Сырттан келіп жатқан ағайындарға ыстық ықылас, қамқор пейіл танытылса жағдай да жақсара түсер еді.

Павлодар облысы

Суреттерді түсірген Валерий БУГАЕВ

Азамат ҚАСЫМ, «Егемен Қазақстан»

Осы мақсатта Гер ма ния­дан тұрғын үй­коммуналдық шаруа шы лығы мен жол құрылысы саласының са-рапшысы Эрвин Флейшерді арнайы шақырған. «Неміс ма маны техникалар мен қызметкерлер санын көбейту қажеттігін айтты. Оның ұсыныс­пікірлерін ескеріп,

«Foton» деп аталатын көп функциялы 10 жаңа машина сатып алдық. Бір жақсысы, бұл техниканы қыста да, жазда да жол тазалауға пай­далануға болады. Сонымен қатар автопаркіміз 4 грей-дермен және 2 шнекті ро-тормен толықты. Өткен жылы грейдерлер жол үс т­індегі мұзды тазалай алма­ғандықтан финд ік мұз жар ғыш техника сатып

ал дық. Қала тазалығына жауапты «Өскемен тәртіп» мекемесіндегі жұмысшылар санын 500­ге жеткіздік. Қыс­қасы, техника мен жұмыс­шылар сақадай сай. Алайда қалада былтырғыдай қалың қар мен сірескен мұздың жоқ тығынан бұл техни­каларды әлі пайдалана ал-май отырмыз. Әзірге қаң­тарылып тұр», дейді Өс­кемен қаласының әкімі Қуат Тұмабаев. Неміс сарап шысы біздегі көбіне ашық­шашық жататын канализациялық люктердің орна ласуына қатысты да өз ойын біл ді ­ріпті. Шетелдік маман мұның көлік жүр гізушілеріне қо­лайсыз екендігін айтып, Еу ропа мен АҚШ­тағыдай жаяу жүр гін шілер жолына орналасқаны дұрыс депті.

Қала басшысы өткен жыл Өске мен үшін табыс­ты болғанын, облыс орта­лығында Елбасының қаты­суымен «Нұрлы жол» сая­бағы ашылғанын, шаһар­да 23 шақырым жол орта-ша жөндеуден өткенін, 20 жылға жуық үй кезегінде тұрған тұрғындар баспанаға қол жеткізгенін айтады. Ал 2018 жылы қала көшелерін жарықтандыру, абаттан-дыру, жолдарды кеңейту жұмыстары жалғасын та­уып, Жібек маталар ша ғын ауданында үлкен сая бақ салынады. Тағы бір жа­ғымды жаңалық, жақында осы шағын ауданда 1000 орындық қазақ мектебінің құрылысы басталды.

ӨСКЕМЕН

ҚАМДАНҒАН ҚАПЫ ҚАЛМАЙДЫ

Жаңа техникалар жолдарды тазалауға сақадай сай

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Былтырғы қыс өскемендіктер үшін қатқылдау тиіп, көшелер мен жол бойындағы қар уақтылы тазаланбай қала басшылығына тұрғындар тарапынан сын-ескертпелер көп айтылған еді. «Қыс шанаңды жаз сайла» дегендей, биыл осындай олқылыққа жол бермес үшін шаһар билігі «кәрі құданы» күтіп алуға ерте бастан қамданыпты. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Азамат ҚАСЫМ, «Егемен Қазақстан»

«Қаланың Ғашықтар аллея-сы аумағындағы Ертіс өзенінің ағысында жанармай дағы пайда болғаны тура лы дабыл біздің орта­лық тың «экологиялық сақ шы»

нөміріне жұма күні келіп түсті. Біз жағдайды бір ден облыстық эколо-гия депар таментіне хабар ладық. Сол күні атал ған департамент пен біз дің орталық мамандары оқиға орнына барып, су дың бетінен сы-намалар алды. Жүргізген талдаулар

судың құрамындағы мұнай дың үлесі мөлшерден 60 есе артқанын көрсетті. Ағы стың сәл жоғары бөлі гінде мұнайдың суда ғы үлесі 14 есе көп екені бел гілі болды», дейді Эко логия лық қауіп сіздік орта лығы ЖШС­нің директоры Геннадий Кореш к ов. Орта лық басшысы Ертіске мұнай Кемежай ауданынан жетуі мүмкін деген болжам айтады. Өйткені сол маңда құм таситын қайық тар тұрады.

Ертіс өзенінде орын ал ған жағдайға байланысты кеше ар-найы түсініктеме бер ген облыстық

экология департаментінің басшы-сы Дмитрий Кавригин оқиғаға қатыс ты жедел тексеру шаралары қолға алынып, судың ластану көзін анықтау үшін Өскемен қаласының ішкі істер бас қармасына хат жол­данға нын хабарлады.

«Экология заңнамасын бұ зу ­шыларды тапқаннан кейін қор­шаған ортаға келген зиян мөл шерін анық тайтын боламыз. Өзен ге төгілген мұ най қала тұр ғын дары үшін қауіп төн дірмеуге тиіс. Өйт­кені өскемендіктер ауыз су ды 40 метр тереңдіктегі жер асты сулары-нан алып пайдаланады», дейді ол.

ӨСКЕМЕН

ОҚИҒА

Ертіске мұнай қайдан төгілді?–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеше облыстық экология департаментінің мамандары Ертіс өзенінің бетінде мұнай дағының пайда болуына байланы-сты түсініктеме берді. Өскемендегі Экологиялық қауіпсіздік орталығының таратқан мәліметтеріне сүйенсек, өзенге мұнай өткен аптаның жұма күні төгілген. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Рауан ҚАЙДАР,«Егемен Қазақстан»

Іс­шараға қатысқан Астана қаласы ІІД Жергілікті полиция қызметінің бастығы, полиция пол ковнигі Бақыт жан Малыбаев бүгінгі күні қаланың көше­жол желілерінің жалпы аумағы 1146, 6 км. құрайтынын жеткізді.

«Өткен 2017 жылы полиция қызметкерлері қаланың көше­жол желілеріне 320 рет тексеріс жүр­гізген, тексеріс барысында 15 мың км жер қамтылған. Тексеріс нә ти­жесі бойынша Астана қаласы Жо­лау шылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасына, аудан әкім­діктеріне және басқа да мүдделі органдарға 422 ұйғарым берілген. Жауапты адамдардың жұмыс жүргізу кезінде жол қозғалысы қауіпсіздігін қам та масыз ету, сондай­ақ көше­жол желілерін күтіп­ұстауға жауапты адамдардың талаптарды орын дамағандары үшін 224 лауазымды адам жауапқа тар-тылды», деді Б.Малыбаев.

Сонымен қатар брифингке Ас тана қаласы ІІД Жергілікті по лиция қызметі бастығының орын басары, полиция полковнигі Тахир Абдурахманов, Астана қа ласы ІІД Әкімшілік полиция бас қармасы Жол техникалық инспекция бөлімінің ерекше

тапсырмалар жөніндегі аға ин-спекторы, полиция подполковнигі Бахытжан Алтыбай қатысты.

Сондай­ақ ол өткізу қабілет­тілігін көбейту мақсатында 8 учас­кеде жеке бөлінген оң жақты қоз­ғалыс жолақ тарының құрылысы жүргі зілгендігін, қала көшелерінің 12 учаскесінде «Bus Line» қоғамдық көліктері үшін бөлінген жолақтар қолданылатынын айтты.

«Жылдан жылға ЖЖЕ­ні бұзуды жа зып алудың автомат­ты жүйесі кеңеюде. Қазіргі уа­қытта қалада жыл дамдық режімін жа зып алатын «Red Speed» ста­ционарлық жыл дамдық өлше­уі ші, «Vocord» аппарат кешені, «Ин тегра КДД» жол қоз ғалысын ба қылау жүйесі сияқты 115 жүйе ор натылған. «Мемлекет­же ке­меншік әріптестігі» жобасын іс­ке асыру аясында елордада 2017 жылдың қазанынан бастап 20 желілік жол учаскесінде «Bus Line» бойынша бұзушылықтарды ж а з ы п а л а т ы н « С е р г е к »

аппараттық­бағ дарламалық кешені пайдалануға енгізілді. Кешен жол қозғалысын тәулік бойы автомат-ты бақылау мүм кіндігін ұсынады, сондай­ақ кө лік құралдарының ЖЖЕ­ні бұзуын қа шықтан жа-зып алуға арналған. «Сергек» ап па раттық­бағдарламалық кешенін енгізу қалада жол­көлік оқиғалары санының қысқаруына айтарлықтай ықпал етті. 2017 жылдың қорытындысы бойынша төмендеу 1,7 пайызды құрады. «Сергек» АБК іске қосылғаннан бастап 2017 жылдың аяғына дейін 242 млн теңгеден астам сомаға 35 мыңнан астам құқық бұзушылық өңделді. Үстіміздегі жылы 1580 құқық бұзушылық тіркеліп, айып сомасы 9 млн­нан астам теңгені құ рады», деді ол.

Астана қаласы ІІД Жергілікті по ли ция қызметінің бастығы жол қоз ғалысын қадағалауды жү зе ге асыру кезінде жол қиы­лысынан өту қа ғидасын бұ зу, апатты жағдай ту дыру, қоз ға­лыстың қарсы жолағына шығу, жылдамдық режімін арттыру, көлік құралын мас күйде бас қару сияқты апаттарға әкеліп соқ­тыратын ЖЖЕ­ні бұзушылыққа ерекше көңіл бөлінетінін жеткізді.

«2017 жылы 197 мыңнан ас­там жол қоз ғалысын бұзу шы­лық анықталды, барлық фото­бейнетіркеу жүйесі 939 млн тең­геден астам соманы құрай тын 60 мыңға жуық құқық бұзушылықты тіркеген», деді Бақытжан Малы­баев.

Ереже бұзушыларға ерекше бақылау–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Орталық коммуникациялар қызметінде Астана қа ла сында жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ет у ге ар налған баспасөз конференциясы өтті.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

8 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛЗЕРДЕ

Жайнақтың әкесі Абақ Құдайна­заров та 1845 жылы мау сымда Ресей бодандығын қа был дау туралы өтініш берген Ұлы жүздің бір топ билері ара­сын да болған. Бұл өтініште: «Егер басшылыққа ыңғайлы бол са, осы жаз­да Қараталда дуан ашылуын өті ніп, Ресей үкіметінің қарамағына өту ді қалайтынымызды жоғарыдағы бас­шыларға жеткізуін сұраймыз» делінген. Бұл құжатқа сұлтан Ақымбек Құланов өз мөрін қойып, албандардың айт­бозым, сегіз­сары, қызылбөрік, қоңырбөрік, алжан билері: Абақ Құдайназаров,

Тұманбай Орынтаев, Баташ Оразбеков, Б е р д і қ о ж а Ә ж і б а е в , Қ о ж а ғ ұ л Райымбеков, Сарыбас Есдәулетов, Пұсырман Қонысбаев тамғаларын қойғаны көрсетілген.

Жайнақ Абақұлы әйгілі Тезек төре­нің қол астындағы сенімді биле рінің бірі болған. Ол 1850­1855 жылдары ел аузы­на ілігіп, көптеген даулар да әділдігімен көзге түседі. Шоқан Уәлиханов 1856 жылы Алтынемел сапарындағы жаз­баларында айт­бозым биі Жайнақтың есімін атап өтеді.

Атақты саяхатшы Семенов­Тянь­Шанский «Путешествие в Тянь­Шань. 1856­1857 г.» деген еңбегінде албан мен дулаттар арасында туындаған дау­ды шешуге жиналған билер съезіне қатысқан Жайнаққа ол: «Лучший зна­ток обычного права» деп баға береді. Өйткені ол қазақтың тұрмыс­салтын, әдет­ғұрпын жетік білетін, елге сыйлы адамның бірі еді.

Жетісудың ХІХ ғасырдағы сая­си тарихында, сонан кейін жалпы қазақ әдебиетінде өшпес із қалдырған тұлғалардың бірі – Абылай ханның ұрпағы Тезек төре албан руын басқарған аға сұлтан болғаны белгілі. Оны албанның ақсақалдары ханнан ба­рып сұрап алған. Себебі өздеріндегі төрелері өзара қырқыса беріпті. Тезек төренің жасы ұлғайған кезде көрген, барым да, байлығым да деп сенім ар­тып жүрген ержеткен ұлы қайтыс болады. Алайда ақсүйектен шыққан тәккаппар Тезек төре Алланың жазмы­шын мойындағысы келмей, «Осыншама дүниені енді кім басқарады?» деп өзіне жақын баласын құшақтап, өлігін көмуге бермей жатып алады. Небір билер, беделді адамдар келіп Тезек төренің бұл қылығы дұрыс емес екендігін айтып, баланың денесін жерлеуге беруін өтініп, көндіре алмайды. Мұны естіп, ол кезде небәрі 13­14 жаста болған Жайнақ: «Бұл дауды мен шешем, аға сұлтанның ал­дына апарыңдар» дейді. Оны үлкендер жағы: «Мықтылар көндіре алмағанда, сен шеше алам деп отырсың ба?» – деп кідіртеді. Бірақ басқа амалдары қалмағаннан кейін, бала Жайнақты байқап көрелік деп сұлтанның ордасы­на апарады.

Ордаға кірген Жайнақ: «Тезек төре, басыңды көтер!» – деп үкімді дауыспен үн қатады. Оған бұлай дауыс көтеріп ешкім сөйлемегендіктен, Тезек төре бірден жалт етіп басын көтереді. Сонда Жайнақ:

– Сені ұлыңның артынан бірге кетейін деп жатыр деп естідім. О дү­ниеге аттанбас бұрын артыңдағы екі ру арасындағы үлкен дауды шешіп кет. Албаннан шыққан бір ауқатты бай көшіп­қонып жүрген кезде ат басындай алтынын жоғалтып алған екен. Оны арғыннан шыққан жігіттер тауып алып, иемденіп бермей жүр. Жеме­жемге кел­генде екі жақтың жігіттері: «Алтынды бермесең, тұрар жеріңді айт» – деп қаруларын саптап, соғысқа дайындалып

жатыр. Екі ру арасында үлкен қантөгіс болмай тұрғанда осыған төрелігіңді ай­тып кет» – дейді. Сол кезде Тезек төре:

– Арғындар ат басындай алтын­ды иелеріне қайтару керек – дейді. Жайнақтың күткені де осы жауап бо­латын:

– Ендеше Тезек төре сөзден ұстал­дың. Аллам саған ұл берді. Бала алтын­нан артық. Сен де өзіңе берген сол ұлды алтыннан артық көріп отырсың. Аллаға ол керек болды, өзі қайтып алды. Сен оған араша тұра алмайсың. Сол себепті ұлыңды жерлеуге бер, – дейді Жайнақ.

Сөзге тоқтаған Тезек төре амалсыз жеңілгенін мойындап, ұлын жерлеуге берген екен дейді. Бұл аңыз әңгіме ел аузынан алынған. Осы кезден бастап Жайнақ билігімен ел көзіне түсе бастаған.

1859 жылы Жайнақ би Алтынемелде жерленіп, кесенесі тұрғызылған. 1999 жылы Алматы облысы, Кербұлақ ауданындағы Голубиновка ауылына Жай нақ батырдың есімі берілді. Ол жер­дегі мәрмәр тақтайшаға жазылған Сары­бас ақынның Жайнақ туралы өлеңінде:

«Абақтың ұлы Жайнақ­ты.Батырлығын айтайын –Қылышын тасқа қайрапты.Шешендігін айтайын –Бұлбұлдай тілі сайрапты.Қолы күшін айтайын –Әркімнің жәйін ойлапты» – делінген. Жетісу энциклопедиясындағы

мәліметтерге сүйенсек, Жайнақтың ұлы Жансерке де (1839­1912 жж) әке­сі сияқты би, болыс болған. 1865 жылы патшалық Ресей үкіметі қа­зақ даласының Жетісу өлкесі мен оң түс тік өңірін Ташкентке дейін өз құзырына енгізіп алғаннан кейін, жаңа әкімшілік жүйе енгізу қарсаңында Алатау округінде руластық негізде болыстықтар құрыла бастайды. Сол жылы айт­қыстық руы болысының басқарушысы болып Жансерке Жай­нақов сайланады. Ол әкесі Жайнақ би дің ерлік жолын, елдік дәстүрін жал ғастырып, 1865­1891 жылдар ара­лығында – 24 жыл айт болыстығын бас қарады. Жансерке Райымбек ауданы Сүмбе ауылына бір ауыл ұйғырларды көшіріп алып келіп, Жайылманың жазығы деген жерге егін салдырып, осылайша халықты отырықшылыққа баулыған. Ел басқарудағы қызметі үшін Жансерке Жайнақұлына подпоручик шені берілген. Ол 3­дәрежелі Әулие Станислав орденімен, Анна лентасы­на ілінген кіші алтын медальмен және бірнеше рет 2,3­дәрежелі шапандар­мен марапатталған. Өзі болыс болған өңірден алғашқылардың бірі болып қажылыққа барған.

Аталарымыздың би, батыр болып, еліне еңбегі сіңгенін біліп жүру қандай бақыт. Ата­бабасы тұрмақ, шыққан тегін бергі аталарынан қайыратындар саны дендеп келеді. Үлкен аталарын айтпаса, оларды ажыратудың өзі қиын. Сондықтан да қазекем «Атадан пұл қалғанша, ұл қалсын» деген ұла ғат таратқан. Ұлттың ұлылығын ұлық­тайтын осы қағида. Бүгінгі балалары­мыз осы сөздің қадіріне жетсе, қазақ баласының бесігі түзелсе, ел еңсесі биіктей берері сөзсіз.

Назгүл НҮСІПҚОЖА

АЛМАТЫ

СУРЕТТЕ: Албан билері Жай нақ (ортада), Адамқұл (оң жақ та) және Тезек сұлтанның тіл ма шы. П.М.Ко­шаровтың суре ті. 1857 жыл

ҒИБРАТ

Жақсы аты қалған Жайнақ би

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Жайнақ Абақұлы – ал бан руының айт-сүйіндік тар ма ғынан шыққан би, батыр. Атасы Сайымбөлек атақты Құ дайназар бидің немересі. Ше шесі – Райымбек батырдың қызы Манат. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Ұлдана МОЛДАБАЕВА, зейнеткер, ұстаз

ХХ ғасырдың басында қараңғы қазақ көгіне күш­жігерімен, қабілетімен, бі­лімімен, өнерімен өрмелеп шығып, қараңғылықтың бұл­тын серпіп тастап, қазақ же­ріне, еліне, күн нұрындай шуа ғын шашқысы келген жастар аз болған жоқ. Солар­дың бірі ағайынды Сәт пен Бек пенбет Әміровтер.

Әлқисса, қазіргі Жамбыл об лы сының Байзақ ауда­ны Сарыбарақ ауылындағы Әмір ақсақалдың құдай бер­ген он екі ұлы болған. Тұң­ғыштары Сәт,(1906 ж.) одан кейін Бекпенбет. Осылайша аралары бір жарым, екі жас­тан он екі ұлдан кейін, қыз баламыз болмады­ау деп жүргенде он үшінші менің анам Әсілхан 1927 жылы дү ниеге келген. Азын­аулақ малымен қоса осынша ба­ланы тарықтырмай асырау мақ сатында диқандықпен ай налысқан атамыздың со қа­сайманын алғашқы ұжым дастыру кезінде өкі­мет адамдары алып қояды. Жуас мінезді атамыз бәріне қар сылықсыз мойынсұнған сыңайлы. Ликбезде сауа­тын ашқан Сәт нағашымыз (13.05.1926ж.) комсомол қатарына еніп, көп кешік­пей­ақ бір болыс елдің (Қа­рабақыр) комсомол ұйы мын ұйымдастырушы, әрі соның жетекшісі болады.

Көп кешікпей ағасының ықпалымен Бекпенбет наға­шымыз да комсомолға мүше­лікке кіреді (20.02.1928ж.). Сөйтіп ол да белсен ді мү­шелердің біріне айнала­ды. Бұл мәліметтердің бә­рін тек анам мен сол дәуір куәгерлерінің естелік әңгіме­лерінен бөлек, облыстық архивтен табылған жазбаша дерек терге сүйеніп жазып отыр мын.

Архивтегі құжаттардың қай­қайсысын алсақ та, бай­қайтынымыз, бір үйдің екі баласының комсомол бел­сендісі болғаны.

Қарабақыр болысты ғын­да жалғыз комсомол мүшесі Сәт Әміров ол, ал жалғыз коммунист Мейір манқұл Байсеркеұлы болған. Бұл кісі сол Сарыбарақтағы ең алғашқы артель «Бірлік тің» бірінші басшысы бол ған. Кейін 1937­1938­жылдары халық жауы боп ұсталып, із­түзсіз кетті деген дерек бар. Әйелінің аты Седекүл, Саты балды деген жалғыз ұлы, Зылиха атты қызы бол­ған.Тағы 26 адам комсомол ұясына тартылған. Оның жетеуі – батырақ, он тоғызы – ди қан.

Бұл кісілердің қызмет ор ны, яғни Әулиеата Угор­комының орталығы қазіргі Тараз қаласында үш жерде болған: Ленин көшесі №12­ үйде, Ленин көшесі №85­ үйде және Пушкин көшесі №7­үйде. (Үйлердің нө мір­лері қазір, әрине өз герген).

Алғашқы комсомол же­тек шілері не жұмыс ат қар­ды, халыққа пайдалы қан­дай іс тындырды? – деген заң ды сұрақ туындайды. Комсомолдар азамат соғы­сы кезіндегі қираған ша­руа шылықтарды қайта қал­пына келтіру үшін сен білік пен жексенбіліктер ұйым­дастырған. Қалалардағы комсомол ұйымдары жақын ауыл дарды қамқорлыққа алып, айына 2­3 рет дема­лыс күндері пьесалар қойды. Көркемөнерпаздар кеш­тері мен спорттық ойын­дар ұйымдастырылды. Әсі­ресе Гладковтың «Це мент» атты спектаклін жиі қой­ған. Қысқа уақытта 10 те гін,

тағы бірнеше ақылы ойын қойылғаны архив дерек­терінде көрсетілген.

Олар бұзақылықпен, мас­күнемдікпен күресті. Со ны­мен қоса партия тапсырма­сын орындай отырып, сая­си ағарту, жетім ба ла лар ға қамқорлық жасау және дін ге қарсы насихат жұмыс тары­мен ай налысқан. Әйел тең­дігі жолында күрес ашты.

«1928 жылғы 4 наурыз­бен 29 наурыз аралығында заем ды елге үгіт­насихат ар қылы тарату. Партияда жоқ жастарды тарту және соны мен қатар үлкендерді де. Осы халықтың ішінен бел сенді, жауапты адамдар­ды ұйымдастыру жұмысына басшылық етуге баулу» делінген құжаттарда. Ша­ра лардың барлығы дерлік уездік орталықтарда өткі­зілген. Ұжымдастыру жұ­мы сынан да көптеген мәлі­меттер келтіруге бола ды. Сауатсыздықты жою мақ­сатында алғашқы нөмір­ленген ауылдарда ликбез­дер құрылып, жұмыс жа­сай бастаған. Соның нәти­жесінде жастар арасын дағы алғыр топтардан алғашқы мұғалімдер шық ты, баста­уыш мектептер құрылды. 1926 жылы респуб ли ­каның барлық мектеп­терінде дерлік пионер от­

рядтары құрылып, жұмыс істей бастаған. Ал аудан орта лықтары мен қалалық жер лерде қысқа мерзімді мұғалімдік курстар мен учи­лищелер, шаруашылықтың сол кездегі аса мұқтаж ма мандарын даярлайтын тех никумдар құрылған. Аудандық және уездік ко­митет қызметкерлері осы күн діз­түнгі жан аямай еткен еңбектеріне ешқандай жа­лақы алмаған. Тек жарнаға жи налған астықтан өздеріне тамаққа қалдырып отырған.

Қазақ жастары бойлары­на біткен үлкенді сыйлау, олардың айтқандарын екі ет пей орындау, алдары­нан кесе көлденең өтпеу қа сиеттеріне байланысты ауыл байлары, ақсақалдар мен игі жақсыларына қарсы келе алмаған. Сондықтан да тек тәркілеу жұмысына бел шешіп араласа алмаған. Рес публика басшылығына Ф.Голощекиннің келуіне бай ланысты «Асыра сіл теу болмасын, аша тұяқ қал­масын» – деген ұранмен бай лардың барын тартып алып, бай болмаса да бірер күнкөрістік ша руасы барлар­ды да аяусыз тонаудың сал­дарынан 1931 жылы халық ашығады. Жағдай өршіп,

1932 жылы шарықтау ше­гіне жетіп, халық жаппай аштан қырыла бастайды. Сол кезде амалы таусылған ха лық балық аулап талғажау ету мақсатында Қарабақыр өзені мен Шәлкенің суын жаға лайды. Бір жағы аш­тық, б ір жағы қақаған суыққа шыдамай адамдар сол сулардың жағасында көптеп қырғынға ұшырайды. Мәйіт тердің бетін жасы­рып жерлеу рәсімін жасауға адам дардың шамасы кел­мейді. Көктем шығып, күн жы лына бастаған кезде осы мәйіттер шіріп, айнала адам төзгісіз жағдайда болады. Ақыры, осындай жағдайдың кесірінен бұрқ етіп оба ау­руы тарайды. Енді халық аштықтан ғана емес, індеттен де қырыла бастайды.

Сол кезде бүкіл уезде жал ғыз ғана білікті дәрігер, 3­4 фельдшер, 4­5 кіші ме­дицина қызметкері бар екен. Меди цинаның күші мүлде жетім сіз болған себепті, жо ғарыдан аса құпия бұй­рық келеді. Індет өзге де өңірлерге тарап кетпеу үшін шұғыл шара түрі, амал сыз, аурудың шыққан ұясын өлі­тірісіне қарамай өр теу болады. Бірнеше брига­да боп шыққан комсомол жетекшілері, ішінде ме нің нағашыларым да бар, осы

тапсырманы орындаула­рына тура келеді. Өртеу көбіне түн қараңғылығында жүргізіледі. Таң ата кезекті бір ауылға таяп келгенде бір кейуана жүгіріп кеп, бізді де өртейсіңдер ме? деп Сәт нағашымды құшақтай ала­ды. Содан індет жұқтырып алған ол кісі бірнеше күнге жет пей­ақ қайтыс боп ке­теді. Ұзамай Бекпенбет те қаза болады. Айналасы бір ай дың ішінде 12 ұл тегіс қаза болған. Сол кезде 43­44 жастағы нағашы анамыз Бегайым балаларының қай­ғысын көтере алмай, үш­төрт баланың қазасынан соң­ақ көз жұмады.

Алғашқы артель бас­шы сы Мейірманқұл Бай ­сер кеұлының ұйымдас­тыруымен шыққан саты­лы арбаға жас балаларды сиғанынша отырғызып, сол кездегі Әулиеата қала­сындағы балалар үйіне өткізеді. Бұл сұмдық жай­дан менің анам осылайша аман қалады. Біз бертінге дейін атамыз Әмірді де сол кезде қайтыс болдыға санай тынбыз. Атамыз не­мере қарындасы боп келе тін Меңдібала әжейдің айтуы­на қарағанда, 1949 жы лы, жетпіске таяған шағында

қайтыс болыпты. Бүкіл отба­сының қайғысынан атамыз ешкіммен сөйлеспей, еш­теңемен ісі болмай, өмірінің соңына дейін меңіреу күн кешіпті. Ертелі­кеш тек жүз қаралы қойдың соңын да жүріпті. Ол кісіге де, қой­ларына да ешкім тиіспеген көрінеді. Осы жағдайды ай­туға үлкен кісілер, сол кездің куәгерлері қатты қорқатын.

Ал анам біреу естіп қоя­тындай, маған сыбырлап қа­на айтқан. Бірінші кітабым «За мана сырын» жазып жат қанымда тарих пәнінің мұға лімі, қазіргі Мәдімәр ауылының тұрғыны: – Абай­ла, құрысын! Шындық ты жа­за мын, – деп сотталып кет пе! – деген. Мен сонда да, не де бол са тәуекел деп жаздым. Кітапта осы жоғарыда ай­тылған аштықтан да, індет­тен де, өрттен де аман қалып, басынан кешкен бар оқиғаны өз аузымен айтып берген ананың суреті де бар.

Қай кезде де, кімнің де бол сын артында іздеушісі бол маса ұрпақ ауыса келе барлығы ұмытыла бастай­ды екен. 90­жылдардың ауыр кезеңдерін аз да бол­са еңсеріп, сәл де болса ес жиып өз­өзімізге келе бастаған 1999 жылы анам 72­ге шыққан еді. Бала­бала деп жүріп осы күнге дейін анама не істей алдым? – деп өз­өзіме іштей сұрақ бер­генде алдымен ойға келгені, төркін жұртын іздеу болды. Сол кезде маған көмектесіп, талай құнды деректерді ал­дыма жайып салған үлкен кісілердің де көбісі жоқ бұл күнде. Тіпті кейбірінің аты­жөні де ұмыт болды. Ол кез­де кітап, мақала жазамын деп ойлаппын ба? Сұмдық нәу­беттен аман қалған жалғыз қарындастарынан туған жиен немересі болғандықтан, сол кісілердің жанқиярлық ере­сен еңбегімен халқымды, ел­жұртымды танысты­ру, келер ұрпаққа аманат­тау парыз. «Замана сы­ры» Сарыкемердегі му­зей де, Ш.Уәлиханов атын­дағы облыстық кітап хана­да, (электронды нұсқа сы да бар), Қазақстан ұлт тық кі тапханасында, Түркі ­стан дағы Қазақ­Түрік ұлт­тық университетінің кітап­ханасында, Шымкент қуғын­сүргін құрбандары архиві мен музейінде бар. Сондай­ақ Елбасының кітап қорына да жіберілген. Ол кісінің аты нан келген алғыс хат та бар. Сонымен қатар көптеген мешіт тер мен мектептерге де таратылды.

Ендігі бір айтарым, өз­де рінің ұрпағы үшін жан­қиярлық еңбек етіп бұл өмір ден отбасын да құр­май қыршын кеткен сол кісілердің аруағын ұлық тап, ең болмаса туған ауылын­дағы Сарыбарақ орта мекте­бі Сәт Әміровтің атымен аталса деймін. Аудан орта­лығындағы көшелердің бірі­не Бекпенбет Әміров аты берілсе. Ал осы күнге дейін Тегістіктегі Чапаев орта мектебі болып келе жат қан мектеп Мейірманқұл Байсер­кеұлының атымен аталса, артықтық етпес еді­ау...

Қазіргі біздің за ман­дастарымыздың қай­қайсы­сы болса да осы аталары­мыз бен апаларымыздың, бабаларымыз бен ұлы аналарымыздың өмірінен үлгі алса болғандай.

ЗАМАНА ЗАПЫРАНЫ

Елеусіз кеткен ерлер-ай!..–––––––––––––––––Бұған дейін бүкіл Қа-з а қ с т а н к о м с о м о л ұйы мының жетек-шісі,әрі бас шысы тек Ғани Мұратбаевты ғ а н а т а н ы п , б і л і п келдік. Ал оның ісін жалғастырып, өңір-өңір де, облыс, ау-дан, тіпті ауыл-ай-мақтардағы комсомол ұйым дарында қыз мет етіп, бастапқы бас-палдақтарда жұмыс ат қар ған жастар ту-ралы білмедік десем қате леспеймін-ау деп ойлаймын. –––––––––––––––––

Мұрағаттан табылған құжаттар

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 9РУХАНИЯТ

Есенсің бе, еңселі Еуропа!

Қазақ халқының ең көне мұ-ра ларының бірі болып санала-тын «Қыз Жібек» лиро-эпостық дас таны – аңыз емес, тарихи оқиға, кейіпкерлері өмірде бол-ған адамдар. Жырдың негізгі ке-йіп керлері – Төлеген мен Жібек бі рін-бірі шын сүйген ғашықтар бол ғанымен, əке батасынан ат-тап кеткен Төлегеннің өлімі мен Жі бектің қайғылы тағдыры та-лай жанарға жас үйірілтпей қой-майды. Жібек бейнесі – сұлулық пен əсемдіктің нышаны, руха-ни ескерткіш. Бұл сапар жүзге тарта театр өнерпаздарын ғана емес, қазақ халқының ғасырлар бойы қалыптасып, ата-бабадан қастерленіп келе жатқан қағи-даларын, діни нанымымен жəне халық дəстүрімен бекіген ғұрып-салтының, дəстүрі мен ұғым-тү-сі ніктерінің ұлттық сипатын, мə дениетінің биік өресін, кең өрісін, тарихи-рухани мұрасын, яғни ұлттық құндылықтарын бірге алып келгендігін бір сəт сезінгендей жас əртістер Париж қа ласының «Le Trianon» те а -тры сахнасын да бір-бірінің ала-қанынан қыса ұстап, шеңбер жасап үнсіз тұр ды. Бұл бір үл-кен жауапты сəт, тарихи күн! Ұлы Абайдың «Қа раң ғы түн-де тау қалғып» əнін «Ас тана Мюзикл» театрының хоры əуе-лете шырқай бастады. Ең селі театрдың зəулім залына қа лың жұрт лап қойды. «Астана Мю-зикл» театрының көркемдік же-текшісі Асхат Маемиров Еуро па жұртшылығымен амандасып, алғы сөз сөйлеу үшін сахна төріне көтерілді. Жүзінен қуаныш əрі толқу белгілері байқалады. «Иə, Жаратушы ием, өзің жар бола гөр, мына балауса ұжым, ұғы м-тал ұлдарың мен қырмызы қыз-дарыңды қолдай гөр», дейміз іштей күбірлеп. Қазақстан Рес-публикасының Франциядағы елшісі Жан Ғалиев мырзаның сө зінен кейін шымылдық ашы-лып, Ұлы Дала өнері жібектей есіп, жан тербеді.

Париждегі премьераЕуропалық театр өнері мың-

даған пьесаларды тудырды. Бұл театрдың өзгеше типі. Жəне бұл театрда сюжет пен автор əрдайым маңызды рөлге ие. Ал «Қыз Жі-бек ке» еуропалық театрдың тə сіл дерін енгізу мүмкін бе? Жə не Еуропа жұртшылығына оның керегі қанша? Ғабит Мү-сі реповтің либреттосы мен Ев-гений Брусиловскийдің руха-ни мұрасынан алыс отау тігу мүм кін де емес. Сол себепті бі-лік ті режиссер, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ас-хат Маемиров Брусиловский жү йе леген «Қыз Жібек» опера-сын этно-фольклорлық ансам-бльге лайықтап қайта өңдеп, оркестровкасын этно-музыкант

Бауыржан Ақтаевқа сеніп тап-сырған болатын. Ал билерін қой-ған балетмейстерлер – Анвара Сад ықова мен Уəлитбек Сияз бек.

Шымылдық ашылған мезетте қылқобыздың сарынымен қазақ даласын көз алдыңа елестететін «Астана сазы» ансамблінің əр-тісі Аян Омаровтың орындау шеберлігіне тəнті болмасқа ша-раң жоқ. Ансамбльдің барлық орын даушыларының сахнаға шы ғар алдында, арьерсценада ор наласқан «Тілек ағашы» не-месе «Сенім символы» санала-тын мəуелі бəйтерекке шүберек байлауы сахнаға, өз халқының мəдени мұрасына адалдығын дəлелдейтін көріністей сезілді. Зарлы дауысы қобыз сарынымен үндесе өрілген Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Сай-лау Қамиевтің жыраулық өне-рінен бастау алған «Қыз Жі-бек» этно-фольклорлық мю-зиклінің көркемдік үлгісі, дала театрының элементтері не гізінде жанр табиғатына сай ай шықты безендірілуі əртістердің шы-найы шеберлігімен еркін қа-бысып тұрды. «Астана сазы» ан самблінің сүйемелдеуімен сах-надан ескен табиғи үн, ғажап му-зыка жұртшылықты айрықша бір əде мі əсерге, ғажап бір шаттыққа бө леді. Ақ матамен авансце-наны жауып, баяу жылжып бара жат қан жырау мен түйелер көші (қуыршақ театрының эле -менттері пайдаланылған) ға-сырмен бірге көшіп бара жат-қандай əсер қалдырады.

Сахнада – «Қыз Жібек», зал-да – Мари Кристин Сирежол, Ла ша Чxартишвили, Давид Чхавлис сынды белгілі сыншы-лар. Жас театрдың беталысын бай қағысы келген еуропалық кірпияз көрермен көп-ақ. Сонау XVII ғасырдан бастау алған лиро-эпостық жыр, бір дем-мен, əдемі ырғақпен өрбіп оты-ратын фольклорлық сюжет аңыздар əлемінен кереметтей сыр шертті. Жібек – тек өзі сүй-ген Төлегенінің ғана емес, хал-қының ар ұяты, сұлулығы мен ақыл-парасаты, адал дықтың сим волы. Режиссер ұс танған негізгі тұжырым осыған сая ды. Сүйгенінің артынан өз-өзі не қол жұмсауы емес, қазақ əйе-лінің жарға деген адалдығын, ұлы сезімін өле-өлгенше өзгеге айыр бастамай күн кешетіндігін қо лындағы гүлді үзуі арқылы дə лелдейді. Еуропалықтардың мұны аудармасыз түсінуіне ак-терлік ансамбльдің мінсіз ми-микасы, қимыл-қозғалысы үлкен əсер еткені сөзсіз.

Ізденіс иірімдеріЖас актриса Инабат Риза-

беко ваның əншілік қабілеті мен сах надағы тартымдылығы, Төле -ген мен диалогі, мəтінге зейін -ділігі, əр сөзді жеткізе білуі ак три саның болашағынан зор үміт күттіреді. Қо йылымдағы

қайғы-қасірет көріністері де қа -зақ халқының діни-наным се-німдеріне негізделген. Тəнін жер ге қалдырып, жаны ақ пе-ріш телермен самғай ұшуы, Тө-легеннің тəнін құзғындарға жем қылмай жыраудың жоқтау ар-қылы алып кетуі, т.б. сəттер ата-бабаларымыздың асыл қасиет-терінен сыр шертеді. Жібектің көрген түсін «Аққу» биі арқылы байланыстыру режиссер тара-пынан лайықты шешім тапқан. Қазақ халқының түс жору фило-софиясынан ой қозғайды.

Төлеген рөлімен жарқ еткен Оразалы Игілік толқуға, тебі-ре нуге бейім орындаушы. Ол рөл табиғатын еркін сезінеді. Кеу десіне оқ тиіп жараланған Төле геннің ариясын орындап жатып, рөл табиғатынан, оқи ға аясынан ажырамай жет кізеді. Шырқата əн салып, Жі бектің сұлулығына тамсана қадал ған көзі көрерменді бейжай қал-дырмайды. Сахналық серігі (Расул Усманов) екеуінің жам-бы ату бəсекесіндегі рухты би ді орын дауы жас актерлердің мүм-кін діктерін молынан аңғарт ты.

Расул Усманов – ізденгіш ак тер. «Режиссер бағыт-бағдар бер се, актер əрі қарай өзі ізденуі керек» деген қағиданы берік ұс танған Расул кескіндеген рөліне əр жолы түрліше жол-мен келді . Да ланың еркін жорт қан көк бөрісін сан ал-уан ойын өрнегімен өзінше қорғап шықты. Қазақстанның ең бек сіңірген қайраткері Ай-нұр Бермұхамбетова (Қам-қа), жас актер лер Дарын Шы-ныбек (Базар бай), Армат Аман-дықов (Шеге) , Сəнді Қар-шалова (Дүрия), Гүлдана Əб-дісадық (Батсайы) Таңшолпан Нұртілеуқызы (Қарлығаш), Аза-мат Замзарханов (Сансызбай) ойын өрнектері қойылымның көр кемдік болмысын əрлей түсті.

Мюзиклдің сəтті шығуына көп ші лік сахнасының (массов-ка) көмегі зор. Орындалған хор-лар, ұлттық би мен күмбір қақ-қан күйден бөлек, «айтыс», «кү-рес», «Ортеке» күйі сынды же ке көріністерге тоқтала кетуге тиіс-піз. «Қазақконцерт» мемле кеттік концерттік ұйымының солисі, дəстүрлі əнші Асқар Мұқият пен жас актриса Мақпал Дүйсеннің дауысына елітпеген еуропалық болды ма екен, сірə. Мамандығы дəстүрлі əнші болғанмен А.Мұ-қияттың актерлік қабілеті жо-ғары. Ал Мақпалды актриса де-месеңіз, шынтуайтында ол нағыз бұлбұл əуезді əнші. Кең диа-пазонды қос əн ші еркін көсіліп эпизодтық көріністі естен кет-пес қыз-жігіттің айтысына ай-налдырды. Бірде жігіттермен бірге акробатикалық трюктер-мен таңғалдырса, енді бірде екі адамның күресін бір өзі бейнелейді. Төлегенді қи май шығарып салып тұрған Сан-сызбайды ойнайтын Абылай

Сə лім хановтың сан қырлылығы еуро палықтарды елең еткізді. «Ас тана сазы» ансамблі «Ор-теке» күйін орындағанда, үш орте кенің күйге ырғала билеуі этно- фольклорлық мюзиклдің ерек шелігін нақтылағандай. Жа лын даған жас өнерпаздарды көрермен көпке дейін қол ша-палақтап, қи май қоштасты.

Сарапшылар лебізіҰлт театрларын түп нұсқасы-

нан танитын профессор Мари Кристин Сирежол, өнертану докторы Лаша Чxартишвили, театртанушы Давид Чxавлис қойылымға байланысты өз ойла-рын ортаға сал ды. Давид Чxавлис: «Бұл сөз жоқ тамаша спектакль. Біз одан қазақ халқының өткен тари хы мен бай мəдениетін танып-біл дік. Кейіпкерлердің ішкі жан тебіренісін жеткізе білуде театр дың жас əртістері еңбегін айрықша атап өткен жөн. Өз басым мұндай əсем ту-ындыны көргеніме ризамын. Француз халқының атынан сіз-дер ге көп рахмет!», де се, Сор-бонна университетінің про фес-соры, белгілі театртанушы Ма-ри Кристин Сирижол: «Қа зақ халқының өте бай ұлттық мə-дениетіне куə болдым. Бұл спек-такль арқылы бəріміз қазақ дала-сына сапар шегіп қайтқандай бол дық. Əртүрлі аспаптарда орын далған əсерлі əуендер мен таби ғи дауыста шырқалған əндер жүрек тебірентті», деді.

А л т е а т р т а н у ш ы Л а ш а Чхар тишвили: «Мен «Астана Мюзикл» театры ның болашағы зор деп ойлай мын. Себебі олар-дың мүм кіндігі шексіз. Əртүрлі бағытта өнер көрсете алады. Бұл спектакль Астана театрларының дең гейін, əсіресе жас ұжымның қа рым-қабілетін көрсетіп берді. Фольк лор та қырыбын бүгінгі күнмен қа быс тырып, оған жа-ңаша үн, екпін, ырғақ, астар, тұс палдар енгізу – режиссердің батыл қимылын байқатады», деп пікірін түйіндеді.

Аншлагпен өткен екі сағат пен Еуропа жұртшылығының қо ше меті естен кетпейді. «Қыз Жібек» қойылымы паң Парижді таңдай қақтырды. Елбасының «Бола шаққа бағдар: рухани жаң ғыру» бағ дарламасы мен «Жаһандық əлем дегі замана-уи қазақстандық мə де ниет» жобасы аясында Еуро паның қалаларында өнер көр сететін «Астана Мюзикл» театры ның сапары Францияның астанасы Парижден басталып, əрі қарай Канн, Брюссель, Вена, Берлинде жал ғасын тапты.

Көрермен көзімен...«Aстана Мюзикл» театры,

«Астана сазы» этно-фоль -клорлық ан самблі Канн қа-ла сындағы «Croisette», Брюс-сельдегі «Brussels 44 center»,

Веналық «MuTh theatr» сах-наларында зор табыспен өнер көрсетті. Шығармашылық ұжым Қазақ станның ұлттық өнерінің үздік үлгілерін əлемге танытты. «Тіл кедергілеріне қарамастан, ма ған өте қатты ұнады. Мен еш қашан мұндай күйді бастан кеш кен емеспін. Бəрі де өте ше-бер жəне терең ойластырылған. Дра матургия да, киімдер де ұна-ды», дейді қойылымға арнайы келген Халықаралық Канн кино-фестивалінің президенті Клэр-Анне Рейкс.

– Алғашқы көріністен бастап-ақ спектакль мені өзіне баурап əкет ті. Театрдағы жұмысым есіме түсті. «Көзімнің қарасын» спек такль соңында əртістермен бірге айттым. Керемет құрам екен, ойын қандай ғажап! «Ас-тана Мюзикл» театрына осын-дай тамаша туынды ұсынғаны үшін ризашылығым шексіз, – дейді Вена қаласы сим фониялық оркестрінің музыканты Мария Орининская.

– Мен танысып үлгерген бар-лық көрермен атынан Брюссель сах насында осындай туындының сах налануына үлес қосқан ұйым-дастырушыларға басымды иемін. Ұлттық салт-дəстүрді, ұлт тық бай лыққа айналған құнды лықты таныстыру маңызды деп есеп-теймін. Сіздердің үлкен елде-ріңіздің бай дəстүрімен таны-сып, қуанып жатырмыз. Бұл көз қарашығындай сақталуы тиіс інжу-маржан деп санаймын, – деп пікір білдірді мəдениет жəне білім саласындағы халықаралық жобалар қауымдастығының басшысы, көрермен Светлана Попова.

Веналық театрдың директо-ры Отто Джанкович: «Қыз Жі-бек» спектаклі қазақстандық жас театр дың сөзсіз жетістігі. Оған адам толы зал, көрерменнің шынайы ыстық ықыласы то лық дəлел. Спектакль қазақ тілін-де жүр генмен, аударма ке рек болмай қал ды. Өйткені мен жүрегіммен түсіндім. Əр тістер мен коман даның кəсіби ше-берлігіне тəн ті болдым», деп ойын қорытын дылады.

Керуен көші күтілген күн

Вена көгіне көтерілген ұшақ көз ді ашып-жұмғанша театр өне рінің Отаны саналатын Мəс -кеу шаһа рына жеткізді. Еш алаңсыз қонақ үйімізге ке ліп жай ғастық. «Модерн» театры -ның залында өтіп жат қан да-йын дық бұрынғыдан өзге ше өр біді. Режиссер Асхат Мае ми-ров пен балетмейстер Уəли т-бек Сиязбек мизансценаларды басқаша бағытқа əкеліп, шарт-тылық заңына бағындыруда. Сах нада бос кеңістік. Мəуелі ағаш та, қыз-келіншектер басар те кеметтер де, түйелер көшін бей не лейтін ақ мата да, ор-текелер де жоқ. «Ортекенің»

орнына күй тартыс ойласты-рылыпты. «Қыз Жібек» этно-фольклорлық мюзи клінің ең ба-сты ерек ше лігі – са палы тігілген кос тюм, яғни киім үлгілері. Ал-ма Сырбаеваның сурет керлік шеберлігінен туын даған киім-дері сəнді əрі ық шамдап əдемі пішілген. Көп қыз дардың іші-нен «Гəкку» əніне салған қы зыл көйлекті Жібек оқшау көрі неді. Ал Төлегеннің алдынан шығар сəті, ақ сəукелесі, үстіндегі үл біреген ақ көйлегі Мəскеу жұрт шылығын тамсандырды. Жас актри саның əн орындау шеберлігі де жоғары деңгейде. Төлеген мен Жібектің бір-біріне деген кіршік сіз махаббаты Инабат пен Оразəлі тандемінен қапысыз танылды.

Қазақ киносында Бекежан рөлі арқылы Асанəлі Əшімовтің өнері биік тұр десек, театр-да Асылболат Сма ғұлов бас-таған сахнагерлер жа сындай жарқылдаған. Бекежан рө-лін Расул Усманов нанымды жеткізді. Тіл, мимика, плас ти-ка – бəрі де Бекежанның бейне-сін ашуға жұмылдырылды. Сол себепті де, Усмановтың Беке-жа нында өзгеше ырғақ бар. Актер ойынында ой мен іс-əре-кет тұтастығы, шынайылық, үй ле сімділік үстемдік құрып, Бекежанның өкініші, есінен ай-рылу сəттері өте шынайы шықты. Психологиялық күйзеліске түс кен Бекежанның кескін-бол мысы дəл табылды. Оның Жі бекке деген құштарлығы мен сүйіспеншілігі, Төлегенді қиянатқа қимайтын пайым-пара-саты айқын көрініп тұрды.

Қойылымда жарқырап көрі -не тін тұлғаның бірі – Қам қа бей несі. Оны тұшымды жет-кі зуге Қазақстанның ең бек сі-ңірген қайраткері Ай нұр Бер -мұ хамбетова көп ең бек сі ңір ді. Базарбайға: «Бер батаңды ба-лаңа» деп жалбарынатын абзал ананың жан дауысын жеткізу үшін орасан зор тер төккен актрисаның шеберлігі ерекше əсер қалдырды.

«Күй тартысы» мен «ақындар айты сы» қойылымдағы ерекше сахналардың біріне айнал ғаны анық. «Астана сазы» ансам-блінің əртістері бірін-бірі жал ғай отырып, «Балбырауын», «Бала-мишка», «Бөгелек» күй лерін күмбірлеткенде Мəскеу жұрт-шы лығы қошеметтеп қол соқты. Асқар Мұқият аспандата шыр қа-ған Үкілі Ыбырайдың «Қызыл-асық» əні көкейге көркем сезім ұя латты.

...Ал сол күні Венада қойы-лымның декорациясы мен рекви-зиттері тиелген ұшақ белгісіз бір себеп термен межелі уақытынан кеші гіп қалған болатын.

Мирас �БІЛ,«Астана Мюзикл»»

театры әдебиет б�лімінің меңгерушісі

ТЕАТР

Ұлттық мұраны ұлықтаған мюзикл

–––––––––––––––––––––––Осыдан бір ғасырға жуық уа-қыт бұрын, яғни 1936 жылы Мәскеуде �ткен қазақ �нерінің алғашқы декадасы «Қыз Жі-бек»спектаклімен ашылған бо-латын. Араға 81 жыл салып «Қа зақконцерт» мемлекеттік кон церттік ұйымының «Астана Мюзикл» театры «Ұлы Дала теа тры» жобасы бойынша «Қыз Жі бек» этно-фольклорлық мюзиклін ұсынды. Бұл жолы үлкен гастрольдік турне Мәскеу ғана емес, Еуропаның ірі-ірі бес қаласын қамтыды. 81 жыл бұрын Күләш, Қанабек, Құрманбек, Ғарекеңдер арқылы қалықтаған «Қыз Жібек» енді жаңа ға-сырдағы тәуелсіз ұрпақтың үні-мен жаңғырып �згеше �рнек тап ты. ––––––––––––––––––––––––

Хамит ЕСАМАН,«Егемен Қазақстан»

Қайсарлықтың қашанда қасиеті жоғары. Тұмар патшайымның бұл көрегендігі əлемдегі жүздеген қа-лам герлердің, тарихшылардың

шы ғармаларында көркемдік əдіспен бей неленді. Ұрпақтар санасында елдік мүддені сақтап қалудағы ерлік болып қалыптасты. Тұмар патшайымның қай сарлығы мен сұлулығы да Бо-лат Жандарбековтің «Сақтар» ро -манында көркем бейнеленген еді.

Жам был облыстық қазақ дра-ма театрында аталған роман желісі бойын ша «Томирис» тарихи дра-масы сахналанды. Ал драманың қоюшы режиссері астаналық Дина Жұмабекова болды. Сондай-ақ суретші Рахат Сапаралиеваның жан-жақты шеберлігі көрерменді сақ тар дəуірінде жүргендей əсерге бөледі.

Ең бастысы, сахналық қойылымда еркіндік орын алған. Көп жағдайда тарихи шешімдер сөзбен ғана емес, əрекетпен де беріліп отырды. Тұмар патшайымның бейнесін сомдаған Анар Сағымбекова қимылымен де, сөзімен де көрерменді тəнті етті. Əйел заты қанша жерден нəзік десек те, ел мен жерді

қорғап қалудағы қатал дықты актри-са Кир патшаның басын алу оқиғасы кезінде тағы бір көрсетті. Өзеуреп келіп, өлім құшқан Кирдің бейнесін сомдаған Кенен Ақүрпеков, Рустам рөліндегі Мəмбет Қожалиев те көрер менді көне дəуірге тартқандай болды.

Драма режиссері Дина Жұ ма -бекованың айтуынша, шығар машылық ұжым бір ай бойы бірлесе еңбектенген. Ал театр директоры Болат Бекжанов қойылымның сəт ті шыққанын сөз етіп, алдағы уақыттарда «Томирис» тарихи дра масының театр төрінен табылаты-нын айтты.

Жамбыл облысы

ПРЕМЬЕРА

Тұмар патшайым–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––�йгілі Томирис, Тұмар патшайымның тарихи бейнесі күні бүгінге дейін батырлық пен әділдіктің к�рінісіндей елес береді. Геродоттың жазбасында адамзат тарихындағы әйгілі оқиға Парсы патшасы Кирдің Сақ патшайымын �зіне әйел етіп алмақшы болғанынан бас-талады. Алайда Кир патшаның саясатын түсінген Тұмар патшайым оның ұсынысын қабылдамауы мұң екен, арада қиян-кескі шайқас басталады. Тарихта мұның соңы Кир патшаның �лімімен аяқталғаны айтылады.–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

10 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛМӘДЕНИЕТ

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Кеңес өкіметі тұсында Қазақстанға Мәскеуден қонақтар келіпті. Бір топ кісі Біржан салдың басына барып тұр дейді. Академик Мұхамеджан Қаратаев Біржанның айналасын, оның бір бойындағы бірнеше өнер тоғысқан асқан талантты қонақтарға қалай түсіндірсе де олар ұқпай қойыпты. «Бір сөзбен айтқанда Біржан кім болған?» деп қоймаса керек. Сонда Мұқаң тұрып «Дорогие братья, вы Пушкина знаете?» депті. Олар «Да!» депті. «Чайковского, Шаляпина знае­те?» десе тағы да «Да!» депті. «Так Біржан сал и есть Пушкин, Чайковский, Шаляпин в одном лице» деген екен. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Қиыр жайлап, шет қонған қазақтардың арасында, өз елінен, атажұртынан тағдырдың тәлкегімен бөлініп, лажсыз өзге елдің құрамында кеткендері де бар. Бүгінгі мақаламызда сондай іргелі диаспоралардың бірі – Астрахань қазақтары жайлы көргеніміз бен ойға түйгенімізді жазбақпыз. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Тарихтан – тәбәрікАстрахань мен Астананың

арасы шамамен 2600 шақы­рым дай. Біз әуелі Мәскеуге ұштық. Одан әрі ресейлік «Победа» лоукостерімен Астра хань астық. Кей дерек­терде «Астархан», я болмаса, «Аджитархан», «Аш тар хан» деп әртүрлі этимо ло гиялық болжамдар жасалатын қалаға барушылардың қарасы қалың көрінді. Бір ұшақ лық тол­ды. Ресейдің 115 тарихи қа­ласының тізіміне кіретін бұл шаһарды «Ресей Венециясы», «Каспий астанасы» деп те атайды екен. Сондықтан бо­лар қалада шетелдіктердің саны жетерлік. Керек десеңіз, күллі әлем жыл сайын назарын тігетін Нобель сыйлығының негізін қалаған Альфред ақ­сақал осы қалада аз­кем өмір сүріп, кәсіп қылыпты. Қала ­ға келе сала, өзі мізді уыл­ды рықты өлкеге тап келген­дей сезіндік. Қайда қа расаң да, қызыл, қара уыл ды рық­тар дың жарнамасынан көз сүрінеді. Жергілікті жұрт тың ай туынша, бұл – өзен балық­тарынан өндіріледі. Оның са­пасы теңіз балықтарынікінен өзгеше дейді. Қырлы өлкенің қазағы болғандықтан, анық­қанығын байыптай алмадық. Біздіңше – бәрі бір уылдырық. Зат тарымызды қонақ үйге жай­ғастырып, қаланың көрікті жері әрі символы іспеттес «Ас­тра хань кремлін» көруге асық­тық. Себебі кей деректерге сүйенсек, бұл бекініс уағында жар ты әлемді тітіреткен Ал­тын Орда астанасы Сарай­Ба­ту қаласының кірпіштерінен қа лан ған дейтін ғылыми гипо теза бар екен. Жә, бұл туралы сәл кейінірек баян­дармыз. 1580­1620 жылдары соғылған Кремль қаланың ең көрікті жері – Еділ мен Құтым өзендерінің қиылысар тұсы, Қоянды төбеде орналасқан. Әу баста, воевода И.Черемисинов 1557­1558 жыл дары қаланы кө шір генде жоспарланған бекініс жұмысына Дей Губас­тый мен Михайл Вельяминов жетекшілік жасайды. Іргесін қалауға қаладан 140 ша қырым­дай қашықтықтағы Сарай­Бату қаласының кір піштерін пайда­ланады. Ең қызығы, «бұлғақты кезеңде» (М.Мағауин) Мария Мнишек осы бекіністі пана­лапты.

«Ресей Венециясы» неме­се «Каспий Астанасы» деген атақ тарға ие Астраxаньдағы Кремль аталмыш қаланың көркі десек те болады. Бастапқыда – Қырым xандығынан қорғану мақсатында соғылған бекіністі ағаштан тұрғызған. Орталықтан қашық жатқандықтан теңіз қарақшылары мен ұры­қары лар да осы маңды жиі мекендеген. Тіпті, оларды айтпағанда, гру­зиннің Ваxтанг VI, Теймураз ІІ секілді қашқын патшаларының тәні осы жерден мәңгіге тыныс тапқан. Биіктігі 3 метрден 8 метрге жететін қамал ірге сінің қалануына, жергілікті xан­дардың алауыздығын пайдала­нып, Астрахань өлкесін тү гел ба ғындырған Иван Гроз ный пат шаның қосқан үлесі зор. Араб тариxшысы Ибн Бату­таның өзі тамсанған Сарай­Бату қаласының «Астраxань Крем лінің» қабырғаларына қаланып кетуі осыдан келіп шығады.

Астраханьдағы ана тіл...

Бір кездері қазақтың жері болған Астрахань тарихы алуа н қырлы. Ұлттық құрамы да сан түрлі. 100­ден астам ұлт тың өкілі мекендейді. 1 миллионнан астам халық бол­са, со ның 200 мыңға жуығы – қа зақ тар. Негізінен кіші жүз ру ларының өкілдерінен құра­латын қазақтар барынша салт­дәстүрлері мен тілдерін сақтап қалуға жанталасуда. Өзіндік тілдік ере кшеліктері де жоқ емес. Мы салы: «садақаны» – «нияз», «шө берені» – «немен­тай», «рақ метті» – «сау бол» деп ай тады. Ал кісі қайтыс бол ған үйді қо наққа шақырып, көңіл ай та тын дәстүрді «көңіл­шай» дейді.

Бір байқауымызша, бұрын Астрахань облысында 70­ке жу ық қазақ мектебі болған екен. Қазір сұрыпталып­іріктеліп,

соның 30 шақтысы ғана қа лып­ты. Онда да қазақ тілі апта сына бір рет факультатив тү рінде өтетін көрінеді. Ал біз бар ған Краснояр (Қызылжар) ауда­ны, Байбек ауылындағы Абай атындағы мектепте 90­жыл­дары «Рауан» баспасы нан шыққан «Қазақ тілі» оқулығы қолданылады. Себебі соңғы жылдары шыққан біздің оқу­лық тар бұл жақтың оқу бағдар­ламасына сай келмейді екен. Бірақ қол қусырып отырған мұндағы ағайынды көрме­дік, аптасына бір рет болатын қазақ тілін қиын сынып, дау шығаратын ата­аналар да жоқ емес екен.

Амалсыз өткен тарихты қо­пардық. Сонау қиын­қыстау 1945 жылдың өзінде 77 қа­зақ мек тебі болған. Салыс­ты ру үшін айтар болсақ, сол заман да 142 ұлттық мектеп, 42 – татар, 23 – аралас мектеп жұмыс істеп тұрған. Қазір­гідей қой үстіне бозторғай жұ­мырт қалаған заманда жағдай мүлде өзгеше. Ауылдағы ақ­сақалдардың «адам өзгерді ме, әлде заман өзгерді ме?» дей тін пәлсапалық сөздерін іштей бір қайталап, шынайы ақса қал дар мен қазақ тілді мектеп тер дің азайып жатқанына шын қын­жылып қалдық.

Құрманғазы киесіЕ л б а с ы Н ұ р с ұ л т а н

Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаң ғыру» бағдарламалық мақа ласында қасиетті жерлер тақырыбы қозғалды. Қай жерде ата­бабасының мазары қалса, сол жерді киелі санайтын қазақ үшін Астраханьда қастерлі орындар жетерлік. Сейіт баба мазары мен Бөкей ханның және Атан ханымның, күй а т а с ы Қ ұ р м а н ғ а з ы н ы ң кесенелерін бір түгендесек жеткілікті. Об лыстағы маңыз­ды туристік орын дардың бірі саналатын Құр манғазы

Сағырбайұлының мазарына жылына 25 мыңға жуық ту­рист келеді. Бұл мә ліметті Құр манғазы атындағы мәдени орталықтың өкілдерінен есті­дік. Володар ауданындағы Алтынжар ауылындағы Құр­манғазы бейітінің басына ақ шаңқан кесене орнатылған. Ашылу салтанатына Елбасы Н.Назарбаев пен Ресей үкі­метінің сол тұстағы басшысы В.Черномырдин қатысқан. Дәу лескер күйші кесенесі өзі нің ерекше сұлулығымен көз тартады. Жоба авторы – маңғыстаулық Мақсұт Нұр­қабаев. Құрманғазының неме­ресі Кәрім Құрманғазиевтің ай­туынша, әдеттегідей бір қуғын­нан келген Құрманғазы ұлы Құ башқа жуынатын құман әке­луді сұрайды. Сонда әкесіне су құ йып тұрған ол желкеден бастап, жон арқадан белге дейін жалғасқан жалды байқап, жа ғасын ұстайды. Кейінірек көргенін ұлына айтып, өмірінде 200­ге жуық күй шығарған Құр манғазының тегін адам бол мағанын және оның досы Ишманның қасына жерлеуді аманат еткенін айтады. Кесе­ненің басты есігінен кіріп, кілт солға бұрылып жүрсеңіз, сол жақ бетіңізден араб жазуы­мен өрнектелген шағын ғана құлпытасты байқауға болады. Бұл – Құрманғазының жан

қиыспас досы Ишманның ба­сына қойылған белгі. Бертін келе Ираннан арнайы келген ғалымдар құлпытастан оның атын оқып, музей қызмет­керлеріне аталған ақпаратты жет кізеді. Осы есте ліктерді айтып отырған Кәрім ақсақал аз­кем үнсіз қалды. Ойын бұзбай отбасылық альбомы­на көз жүгіртіп, оның Құр­манғазы музейіндегі ұлы атасының кескініне өте­мөте ұқсастығына таң қалдық та, «арман­өкінішіңіз бар ма?»,­деп оқыс сауал тастадық. «Иә, өкінішім аз емес. Домбыра тар туды үйрене алмадым. Сол өкініш. Уағында ден қой­ма дым. Көңіл­күйім болма­ғанда «Сарыарқа» мен «Бал­бы рауынды» тыңдай мын. Қан қысы мым көтеріліп, қи­налғанда Ата басына ба рамын» деген жауап алдық. Астрахань қазақ тары Құрманғазы Сағыр­байұлын ауыз екі тілде «Ата» деп айтады.

Домбыра ұстап, өнер жолы­на түсемін дейтін бұл жақтың қазақтары бір қолына домбы­ра, екінші қолына таба нан алып, Ата басына түнейді. Егер түсінде домбыра көрсе, дәулескер күйші, ал, таба нан кірсе, қарапайым шаруаға бейім делгенді дұрыс көреді. Ха лық сеніміне шек бар ма? Құр манғазы Сағырбайұлы атын дағы аудандық мәдениет орталығының жанындағы музей қызметкері Жұмақыз Иман баеваның сөзіне сенсек,

бала көтермеген жас келін­шек му зейдегі күйші бюстін жүре гіне басып, «Ата, отба­сы құрға ны мызға жеті жыл болды. Сәбиіміз жоқ еді. Сіз­ден сәби тілеп кел дім» дей ді. Араға бір жыл салып, сәбиін құшақтап, музей қыз меткер­леріне алғысын айтып кетеді.

Құрманғазы Сағыр бай ұлы­ның кесенесінде Ата аруа ғына Құран бағыштап, музей ара­лап жүріп, елеусіздеу тұрған ескі домбыраға көзіміз түсті. Жұмақыз апамыздан сұра ­ғанымызда күйшінің кө зін көрген көне жәдігер еке нін жеткізді. Алып қарауға бат па­дық. Бізсіз де италиялық ға лым­дар зерттеп, бағасын беріп тас­тапты. Жасалғанына 200 жыл­дай уақыт өтсе де, домбыра­дағы ноталардың орналасуы мен дәлдігі қазіргі заманау и аспап тардан еш кем емес. Бұл – батыс ғалымдарының

баға сы. Ағылшын ақыны Ос­кар Уайльд тың «өнер – өмір дің өзі, ол өлімді білмейді» де ген дана сөзін еріксіз еске алдық.

Астрахань азаматтарыОблыста «Жолдастық»

қазақ бір лестігі толыққанды жұ мыс істеп тұр. Аудандарда тү гел ге дерлік филиалдары бар. Ұлт тық құндылықтарымыз бен салт­дәстүрімізді насихаттай­тын «Ақ­арна» облыстық газе­тін шығарып отыр. Мың дана­мен тарайтын басылым қазақ және орыс тілдерінде жарық көреді. Бірлестік төрағасы – Нұрлан Қандықов есімді жа нып тұрған жас жігіт. Өзі осын дағы облыстық думаның депутаты. Алдында Нариманов ауданының басшысы қызметін атқарған. Айта кететін жайт, бүгінде облыстық думадағы 6 депутат қазақ ұлтынан. Нұр­ланның бастамасымен биыл­дан бастап, «Жолдастық» деп аталатын Астраханьдағы ағайын дардың басын қосқан үлкен той ұйымдастырылыпты. Біздер осы торқалы тойдың куә гері болдық. 10 мың қа­зақ жиналған тойда көңіл тол­қымауы мүмкін емес еді. Ұмыт бола бастаған түйе бәйгені тамашалап, таспаға жазып ал­дық. Алыстағы ағайындар мә­ре­сәре. Көптен көрмеген қуа­ныштарын баса алмай, киіз үй тігіп, Нари манов ауда нындағы Джакуев ауылын дуылдатып жіберді.

«Тойдың болғанынан бо­ладысы қызық» деген мә телді тілге тиек еткен қан дас тар атал ған шараға арна йы ша­қырылған қазақ эстра да сының жұлдызы Роза Рым бае ваның өнерін тама шала ғанша асықты.

Мұнда қызметтегі қазақ­тар аз емес. Мысалы, Астра­хань облысы губернатор әкім­шілігінің жетекшісі – Қанат Шантеміровпен жоғарыда жазған тойда таныстық. За­пастағы полковник. 2008 жыл­дан бері аталған қызметті абы­роймен атқарып келеді. 1989 жылы «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған. Ресей дегі През­идент сайлауында В.В.Пу тин­нің сенімді өкілі болған.

Ұмытып барады екем, қа­зақтардың тойын дүркіретіп

өткізген Нариманов ауда­нының басшысы Валерий Әл жановтың анасы – қазақ екен. Бар қонақ тың көңілін табуға тырысып, зыр жүгіріп жүр. Жасы үлкен ақсақалдар «біздің жиен», деп езу тартады. «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын!» деген.

Ең бір қызық дерек – 2016 жылы ғаламшарымыздың ең қарт тұрғыны ретінде Астра­хань облысы, Красноаяр ау­даны, Исламғазы ауылының тұрғыны Тәнзила Бисембеева танылған. Сол жылдың нау­рыз айында Тәнзила апамыз 120 жасқа толыпты. Кеше гі өткен тарихқа үңілсек, ІІ Дү­ниежүзілік соғыста Астра­хань қазақтарының арасынан 4 бірдей Кеңес Ода ғының Батыры шыққан. Социа листік Еңбек Ері ата нып, «Даңқ» ор­денінің толық қанды кавалері атанғаны қан шама.

Мирас АСАН,«Егемен Қазақстан»

Мұның біз неге айтып отыр­мыз? Иә Біржан бабамыздың өз­геге ұқ са майтын өмірі мен өнері ха қында жуырда елордамыздағы «Қазақстан» Орталық концерт за­лында өткен Астана қаласы мем­лекеттік академиялық филар­мониясының камералық хоры дайындаған ғажайып концертке куә болған едік қой. Бір жан салдың шығармашылығына арналған «Айбозым» атты сол өнер тойын да ақын Баянғали Әлімжанов «Биылғы жылды Біржан салды ардақтау жылы деп атасақ та болады. Алдымен, Елбасы Жарлығымен Ақмола облы­сының Еңбекшілдер ауданы Біржан сал ауданы болып аталса, Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрында Асқар Сүлейменовтің «Адасқақ» драма­диалогы сахналанды» деп елдің еңсесін көтерер көшелі сөз бастады.

Біз тамашалаған таңғажайып кеш Біржан әндері бағындырған жаңа белес болатын. Шын мәнінде Біржан әндерін бірыңғай орын­даудан біз жалықпаспыз, бірақ өнер дамымайтыны анық. Хордың көркемдік жетекшісі және дирижері, белгілі мәдениет қайраткері Гүл­мира Құттыбадамова бастаған Қа­зақстанның еңбек сіңірген әртісі Қапаш Құлышева, халықаралық ән байқауларының лауреаттары Жақ­сыгелді Маясаров пен Данияр Мұқан және «Қорқыт» дәстүрлі саз тобы Ел басы ның «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасы ая­сында ұлтымыздың тарихи, мәдени, рухани құндылықтарын насихат­тап, Біржан әндерін жаңа қырынан камералық хормен жұртшылыққа ұсынғаны осы сөздерімізге айқын дәлел.

Ахмет Жұбанов бірде Біржан «қазақтың ха лық тық музыка мә­дениетінің алыбы» деген екен. Аталмыш кеш те тура сондай сал­танатпен басталып кетті. Қоянды жәрмеңкесіндей Қара өткел бойын­дағы қызықты кешті Жақсы гелді әнші «Айтбаймен» ашты.

Бос сахна бір сәтте сымбатты, көр кем, орыс­қазағы аралас 38 әнші ге толды. Алдарында дири­жер Г.Құт тыбадамова. Отыз сегіз әнші кенет сілтідей тына қалып, көңіл­күй кеме сінің капитанына қарап ішкі дауыстарын тыңдап тұрғандай үнсіз қалды. Олар бір кезде баяу ыңылдай бастады. Түрлі­түсті әлем. Көкшенің көгілдір алқапты ормандарынан жеткен көкек тің үні құлағымызға келе жа­тыр. Құбылып, құлпырып шыққан әуезді ән бұрынғы біз естімеген иірімдерге тартып барады. Біз естімеген «Көкек». Біржанның сай­рандап келе жатқан сал дәурені сах­наны тастап біржола көне көкірекке көшіп алған. Арқа­басы мызды шымырлатқан әуезді әлем сонау Біржан заманына жетелеп әкетті дерсің...

Бөлек тыныс, бөгеліссіз келесі ән, келесі классика... Бір дем­мен шыр қалған «Алқаракөк», «Бурылтай», «Ға шығым», «Ақ жорғажан» бәрі­бәрі қазақ даласы­нан Еуропа төріне көш кен. Біржан әндері фрак киіп, пырақ мініп аппақ сарайларда жүр. Біз осы жерде әр әнге жаңаша жан бітірген, хорға өңдеген Г.Ахметова, Д.Мацурин, Г.Бек босынова, К.Боранбаева, С.Бәй те реков, Б.Демеуов еңбегін айта кет ке німіз де жөн.

Бір ерекшелігі, аталмыш кеш тек камералық хордың өз орындау­ларындағы Біржан әндерімен шек­телмеген. Әр қадам сайын жаңа ты­ныс, жорға екпін тыңдармандарды

тыңға сала түседі. Белгілі әнші Қ.Құ лышевамен бірге шырқаған «Жо нып алды» әні, «Қорқыт» дәстүрлі саз ансамблімен бірге орындаған «Он саусақ» әндері де әлем классикаларымен иық тіресіп, тіпті олардан да бай табиғатпен Біржан күрделене түскен. Мың түрлі бояумен көрермендердің көңіл көкжиегін күймен көмкеріп кетті. Ұрпақ сабақтастығы, дәстүр жалғас­тығы шырқаған Жаяу Мұса ның «Ақ сисасы», Ақан серінің «Қара­торғайы», Сәкеннің «Тау ішіндесі» де біртұтас қазақ ән өнеріндегі биік мәдениетті айғақтап, құлақ құрышына қанық естілді.

Әр әнге әр беріп тұрған тек қана камералық хор емес, Бір­жанның та биғаты мен тағдыры да бөлек жырланып жатыр. Біржанның әрбір әні бұл орындаушылар­дан ерекше вокалдық қабілетті, мінез бен күшті талап ететіндей. Біржан өлеңдері – қазақ музыкалық шығармашылығының інжуі іспетті.

Біржанның өмір соңында әндері амалсыз мұңға толып, қайғыны көрсетті. Хордың Д.Мұқанмен бірге шырқаған «Теміртас» әні осы көңіл­күйді тереңнен толғай жеткізген кезде көрермендер көзіне жас іріккен еді. Бәрі шынайы, дауыс та, дала да, дарын да... Бір сөзбен айтқанда, камералық хор Біржандай біртуар тұлғаның ішкі дауысы мен сыртқы дауысы бірдей екендігін бізге әйгіледі. Ертең әлемге осы жауһарды көрсетер күн тусын деп тілейміз, әрине.

Бұл хорды біздің бүгін ғана біліп жатқандығымыз қынжылтады. Өйт кені мұндай концерттер күнде көрсетіле бермейді. Экраннан мүлде жырақ өмір сүріп жатыр. Эстрада есімізді алып, камералық хорлар қор болып құмыққандай кеп. Ара­арасында жарқ еткенінің өзінде аталмыш топ халықаралық байқаулардың лауреаты, оның ішінде Халықаралық «Шабыт» XVII шығармашыл жастар фестивалінде Бас жүлде, Бүкіләлемдік хор олим­пиадасында екі алтын медаль, Бүкіләлемдік хор форумында екі алтын кубок, «Жұбанов көктемі – 2012» Халықаралық байқауында Бас жүлдені жеңіп алған. «Қандай марапатқа болсын лайық дейміз» қошеметімізді еселеп соғып жатып...

Кештің бір жағынан бұлай ақ­сүйек өнермен өрнектелуі заңды дер едік. Тарихтан білетініміздей, Біржан сал текті, затты, шынжыр­лы тұ қымнан шыққан. Оның әкесі Қожағұл Қытайға екі рет елші болып бар ған. Өзі би, өзі батыр, өзі түйе палуан болған кісі. Оның алтын­нан жасалған қанжарын, күмістен қақтаған ер­тұрманын заманында Шоқан Уәлиханов Петербургтің өнер көрмесіне қойғызған. Текпен кел ген өнердің текке кетпейтіні осы мы салдардан­ақ көрініп тұр. Сол се бепті де, Біржан салдың кез келген шығармасы драмаға толы болып келеді. Біржан­Сара айты­сын алайық, атақты «Теміртас» әні болсын, олардың ішінде бір ғана адамның өмірі емес, ұлттың болмыс­бітімі, тағдыр тұтас талайы жатыр...

Текті ақын кекті заманға тап келіп таршылық көрсе де, бұл күні Біржан жұлдызы қайта туып келе жатқандай. Оның өзі тәлім алған Сегіз сері, Дүйсен сері, Нияз сері, одан кейін Бір жанның шекпенінен шыққан Үкілі Ыбырай, Ақан сері, Доскей, Шашу бай, Құлтума, Қанапия сияқты да рындардың дәстүрі бұл күнде даң ғыл жолға айналған. Қазақтың осындай ән­күй мәдениеті барда Біржанның аты әрқашан шарықтай бермек.

Суретті түсірген Советбек МАҒЗҰМОВ

ҚИЫРДАҒЫ ҚАЗАҚТАР ӨНЕР

Алыс та жақын Астрахань Асқақтаған «Айбозым»немесе камералық хормен орындалған біртуар Біржан сал әндерін тыңдағаннан кейінгі әсер

Екі апта мекен болған Астраханьмен қимай қоштастық. «Жарлысы мен байы тең» құт мекен секілді көрінді. Бір шаңы рақ тың астында тату-тәтті тіршілік етіп жатқан қаншама ұлт пен ұлыстың өкілдерінің бейбіт өмірі үзілмесін деп тіледік. Ел жаққа қарап, жақсы жаңалық күткен қандастарға қайта айналып келуге уәде еттік. «Балығы тай-дай тулаған, бақасы қойдай шулаған» Ақ Еділдің бойын ар-мансыз араладық. «Қазақ тың тарихы – неткен бай тарих!» деп ой құшқан күйі елге жиналдық.

Олжас БЕРКІНБАЕВ

АСТАНА – АСТРАХАНЬ – АСТАНА

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 11СПОРТ

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Еліміздің бас газетінде жарық көрген Арман Шораевтың «Қазақ күресін сергелдеңге салған кім?» (16.11.2017) деген мақаласын оқып, оның кейбір ұшқары пікірлері мен негізсіз айыптаулары-на жауап жазғанды жөн санадым. Бұл мақаланы оқыған адам Арман Шораев республикалық қазақ күресі федерациясының президенті қызметіне сайланғанға дейін Қазақ елінде ұлттық күрес болмағандай, болса да қиюы қашқан, берекесі жоқ тірлікті көзге елестетеді. Бұл жігіт қазақ күресіне бір бүйірден, төтеден қосылды. Біз Арманды жатырқаған жоқпыз, «ұлттық күрестен алыссың» деп шетке қақпадық. Республикалық федерацияның тізгінін оның қолына ұстатқан мен болатынмын. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМАЭлектрондық конкурсқа қойылады:

№ п/п

Активтің атауы

Меншік иесі

Қызмет түрі

Орна-ласқан

жері

Бастапқы бағасы,

теңге

Конкурстың шарттары

1 «М.Тыныш-паев атындағы Қазақ көлік және коммуника-циялар академиясы» акционерлік қоғамының 100% акция пакеті

«Қазақ-стан темір жолы»ұлттық компа-ниясы»акцио-нерлік қоғамы

Білім беру қызмет-тері

Алматы қаласы, Шев-ченко көшесі, 97 үй

10 000 000 000 1) қызмет бейінінің сақталуы (мерзімсіз);2) академиялық мамандарды (ғылым док-тор лары, ғылым кандидаттары, PhD) ағым-дағы санын сақтау 5 (бес) жыл ішінде;3) студенттердің (жатақханада) тұруын ағымдағы жағдайын сақтау және жаңарту 5 (бес) жыл ішінде;4) мүліктік қорды (ғимараттарды иеліктен шығаруға және мақсатсыз пайдалануға тыйым салу) сақтау және жаңғырту 5 (бес) жыл ішінде;5) Активке қатысты мәмілелерді жасау-ды шектеу (қайта сату, кепілге қою, басқаруға беру және өзге де) және (не-месе) белгілі бір іс-әрекеттерге тыйым салу 5 (бес) жыл ішінде.

Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университеті ваканттық орындарға конкурс жариялайды:

«Әлеуметтік жұмыс және туризм» кафедрасына:Доцент (п.ғ.к.) – 1 бірлік;Аға оқытушы (магистр) – 3 бірлік;Оқытушы ( магистр) – 1 бірлік.«Қазақ және шет тілдері» кафедрасына:1. Аға оқытушы (п.ғ.к., PhD докторы ) – 3 бірлік; 2. Оқытушы (магистр ағылшын тілі білімімен) – 2 бірлік;3. Оқытушы (ағылшын тілі білімімен) – 1 бірлік.«Есеп және аудит» кафедрасына:1.Аға оқытушы (э.ғ.к.) – 1 бірлік.Конкурсқа құжаттар тапсыру мерзімі – хабарландыру жарияланған күннен

бастап 1 ай. Толық ақпараттар алу үшін (конкурстың өту шарттары, құжаттар тізімі және басқа ақпараттар) www.kuef.kz сайтынан қарауға болады.

Конкурстың өтетін орны: Астана қаласы, Жұбанов көшесі, 7.Анықтама үшін телефондар: 27-85-76, 25-85-71(ішкі 150).

Кассовые аппараты «Меркурий 115Ф». Заводской номер 755407, год выпуска 2007, «Меркурий 115Ф», заводской номер, 0755407, год выпуска 2009, двух книг учета наличных денег, двух книг товарных чеков, Зарегистрированных на ИП Мейманкулова Б.Н. В связи с утерей считать недействительными.

Утерянный контрольно – кассовый аппарат марки Элит Мини Ф с заводским номером 1225, год выпуска 1998. Книга учета наличных де-нег, книгу товарных чеков, регистрационную карточку на ИП Сартбасова М.М. считать недействительным.

«Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы» акционерлік қоғамы 2018 жылдың 15 наурызында сағат 10.00-де (Астана уақытымен) мемлекеттік мүлік реестрінің www.gosreestr.kz веб-порталында «Қазақстан темір жолы» ұлттық ком паниясы» акционерлік қоға-мына тиесілі «М.Тынышпаев атын дағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы» акционерлік қоғамы ның 100% акция пакетін сату бо йынша

электрондық конкурс өткі зе-тіндігі туралы жариялайды.

Сату «Самұрық-Қазына» ұлт-тық әл-ауқат қоры» акцио нерлік қоғамы Директорлар кеңесінің шешімімен (2017 жылғы 31 шіл-дедегі №141 хаттама) бекітілген «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоға-мымен және акцияларының (қаты су үлестерінің) елуден көп пайызы меншік құқығындағы «Самұрық-Қазына» АҚ-қа тікелей

немесе жанама түрде тиесілі ұйымдардың активтерін сатудың бірыңғай қағидасына және «Ақпа-раттық-есептік орталық» АҚ Директорлар кеңесінің шешімімен (2014 жыл дың 23 мамырдағы № 66 хаттама) бекітілген Мем-ле кеттік меншік реестрінің веб-порталында мүлікті сату бо-йынша электронды сауда жүр -гі зу регламентіне сәйкес жү-зе ге асырылады (бұдан әрі –Регламент).

Саудаға қатысушыларды реес-трдің веб-порталында тіркеу ха-барлама реестрдің веб-порта лын да жарияланған күннен бастап жүр-гізіледі және сауда бастал ған ға дейін екі сағат қалғанда аяқ талады.

72 150 000 теңге мөлшеріндегі кепілдік жарна «Ақпараттық-е с е п т і к о р т а л ы қ » А Қ -тың есепшотына төленеді : 050540004455, KZKOKZKX БЖК, ИИК KZ529261501102032004 «Қазкоммерцбанк» АҚ. Төлемнің мақсаты: электрондық конкурсқа қатысу үшін кепілдік жарна (ке-пілдік жарнаның өлшеміне банк-тік қызмет атқарудың төлемақысы кірмейді).

Кепілдік жарна түрінде банктік кепілдік қабылданбайды.

Назар аударыңыз! кепілдік жар-налардың «Ақпараттық-есептік ор-талық» АҚ-тың есеп шотына уақ-тылы түсуі үшін өтінішті қа был-даудың аяқталуына дейін үш күннен кешіктірмей төлеуді ұсы нады.

Сауда-саттықта жеңген қаты-сушы сауда-саттық нәтижелері тура лы хаттамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда сатушымен кепілдік жарна қайтарылмайды.

Сауда-саттық нәтижелері тура-лы хаттамасы конкурс нәти же-лерін белгілейтін және жеңім-паз бен сатушының сату бағасы бойынша объектіні сатып алу-сату

шартына қол қою міндеттемелері туралы құжат болып табылады.

Электронды конкурс өткізу тәр тібі туралы ережелермен, сау-да-саттыққа қатысуды рәсім деу тәртібімен, Жеңімпазды анық -тау тәртібі бойынша «Ақпа-раттық-есептік орталық» АҚ-тың www.gosreestr.kz сай тын да жұрт-шылыққа қолжетімді орналасқан Регламентпен таны суға болады.

Сауда-саттық өткізу туралы қо-сым ша ақпаратты www.gosreestr.kz сайтынан көруге болады немесе 8 (7172) 552981 («АЕО» АҚ) және 8 (7172) 603520 («ҚТЖ» ҰК» АҚ) теле фондары бойынша анықтауға болады.

Шораев мақаласында Дүние-жүзілік қазақ күресі федерациясы (ДҚКФ) құрылтайшыларының «кейбірінің қазақ күресінің саласына үш қайнаса сорпасы қосылмайтын он адам екендігін» тілге тиек етіпті. Арманның бұл айыптауына жауап дайын: саналы ғұмырларын ұлттық күреске арнаған Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушылары Бауы ржан Жаналин, Марат Жа-хит, Диқанбай Биткөзов, Бақыт Жаңбырбаев ұлттық күреске сор-пасы қосылмаса, онда Шораев-тың сорпасы қалай қосыл мақ? Мен осы күрестен екі мәрте Со-циа листік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаевтың және «Оңтүстік Қазақстан» газетінің жүлделері үшін жарыстарда түйе балуан атан-дым. Бұлардан басқа белгілі спорт тарихшысы Қыдырбек Рысбек, республикаға танымал спорт қай-раткері Садық Мұстафаев және Қазақстан Рес публикасының еңбек сіңірген жаттықтырушысы Ғалым Құле кешов федерацияның алғашқы құрылтайшылары болып табылады. Шораев айтқан он ада м ның сегізі – осы азаматтар Осын дай мамандар құрылтайшы бол ған ұлттық күрес бірлестігін «көл денең көк аттылар-дан құрал ды» деуге Арманды не итер мелегені белгісіз. Осы жерде Шо раевтар құрған «Халықаралық Қазақ күресі федерациясы» құрыл-тай шыларының қатарында осындай майталман мамандар бар ма екен? деген заңды сауал туады.

Осы азаматтардың тікелей атса лысуымен ұлттық күрестің жа ңа ережесі жазылды; дербес күрес күртешесі тігілді; бұрын әдіс тер самбодағыдай 1, 2, 3... деп сан мен бағаланып келсе, ендігі жерде «таза жеңіс», «жартылай жеңіс», «жамбас», «бүк» деген қазақ ша терминдерді пайдалана бас тадық. Қай құрылықта жарыс өтсе де төрешілер балуандарға: «баста!», «тоқта!»... деп қазақша бұй рық беретін жүйені ең алғаш біздер қолданысқа енгіздік. Өз басым жоғарыдағы азаматтарға басымды иіп, шынайы көңілден ризашылығымды білдіремін.

Арманның екінші айыпта-уы ДҚКФ он адамнан тұратын қоғамдық бірлестік ретінде құры-лып, Астана қаласының әділет департаментінде тіркелді, бұл заңға қайшы, дегенге саяды. Кез келген қоғамдық бірлестік жекелеген мүдделес тұлғалардан құрылады. Сонымен бірге бірлестіктің бас-шысы қай жерге тұрақты тіркелген болса, кең сесі де сол жерде болаты-ны бел гілі. Ал Шораевтың «...фе де-рация тіркеуден өткен кезде Астана қаласының әділет депар таментінде басшылық қызметте болған Серік Төкеевтің туған інісінің ықпалы болуы мүмкін», дегені ел ішінен өсек терген адам ның сөзі тәрізді. Федерация тіркелген кезде інім Жақсыбек Төкеев Астанадағы әді-лет депар таментінде емес, басқа меке меде қызметте болатын..

Арманның үшінші айыптауын спортты білмейтін адамның сөзі дер едім. Оның айтуынша, 2017 жылы күзде Ашғабадта болған жабық кешендегі Азия ойын-дарында қазақ күресі белбеулі күрестің тасасында қалыпты. Бұл жерде Шораев қателесіп отыр. Біз ұлттық күресімізді ешкімнің аяғының астына салып бермейміз. Қазақ күресі, қырғыздың алашы және белбеулі спорттық күрес Біріккен Күрес одағындағы (қазіргі UWW, бұрынғы ФИЛА) Дәстүрлі белбеулі күрес түр лері комитетінің құрамында болған дықтан, жарыс бағдарламасына «белбеулі күрес» деген жалпы атаумен кірді. UWW-дегі грек-рим, еркін және әйелдер күресі «Олим пиялық күрес түрлері комитетінің» құрамына енеді. Сондықтан жабық кешендегі Азиада бағдарламасында «белбеу-лі күрес» деп жазылғанымен, қазақ күресінен, қырғыздың алы-шынан және спорттық белбеулі күрестен Азия ойындарының жүлделері жеке-жеке сарапқа түс-ті. Жарыс кезінде «Kazakh kuresi» деген айшықты жазу сарай төрінде жарқырап тұрды.

Шораев аталмыш мақала сында «Бұл ойынның бағдар ламасында өзбектің курашы, түрікменнің көрөші, татардың белбеу күресі... бар. Бірақ қазақ тың күресі жоқ», дегенді жазбас бұрын мәселенің мәніне тереңдеп барғаны дұрыс еді. Өзбектің курашы мен түрікменнің көрөші жабық Азия ойындары-на жеке атаумен енгені болмаса, UWW-дің құрамында жоқ.

2010 жылы Астанада өткен үшін ші әлем чемпионатына ФИЛА

президенті Рафаэль Мар тинеттиді арнайы шақырдық. Сол жолы Рафаэль Мартинетти Дүниежүзілік қазақ күресі федерациясын ФИЛА мүшелігіне қабылдау туралы құжатқа қол қойды. Бұл – ұлттық күресіміздің тарихындағы ең бір жарқын әрі тарихи сәт болатын.

2005-2017 жылдары Дү ние-жүзілік қазақ күресі феде рация-сының ұйымдас тыруы мен 7 әлем чемпионаты, 11 Азия чемпионаты, 3 Әлем кубогы, 3 Еуропа бірін-шілігі, Иран мен Бразилияда ка-деттер мен жастар арасында әлем чем пио наттары және Оңтүстік Африкада 2 Африка біріншілігі, Бразилияда Оңтүстік Америка чемпионаты ұйымдастырылды. Бүгінге дейін 30-ға жуық ірі халық ара лық жарыстар өткіздік. Бұл бәсекелерге халықаралық құ зыр лы орындардың (ФИЛА, кейін UWW ) бақылаушыларын әдейілеп шақырып отырдық. Біз-дің ендігі мақсатымыз: қазақ кү-ресін олимпиадалық емес спорт түрлерінен Дүниежүзілік және Панамерика, Еуропа ойында-ры бағдарламасына енгізу. Жер шарының 50-ден астам елімен қазақ күресін бірлесе дамыту жө-нін дегі меморандумға қол қойдық.

Бірақ жоғарыдағы ресми жа-рыстар Туризм және спорт минис-трлігінің, одан кейін Спорт және дене шынықтыру агенттінің жа-рыс кестесіне сай бекітілгенін, бұл бәсекелерге мемлекет тара-пынан қаржы бөлінгенін, қан-шама спортшының әлем және Азия, Еуропа чемпионы бол ғанын Шораев мырза неге қаперге ал-майды?! Осы жарыстар арқылы ұлттық күресіміздің өрісі ұзарумен қатар, насихаты қатар жүргенін Арман неге ескермеді екен? Егер Шораевтың уәжіне құлақ ассақ, онда 2005 жылдан бергі әлем және құрылық чемпионаттарын тарихтан сызып тастау керек, деген ой туады. Сонда қалай, әлемнің 4 дүркін чемпионы Айбек Нұғымаровты, 3 дүркін чемпи-он Ғани Сейділдаевты, дүние жүзінің 2 мәрте чемпиондары, Бақтыбай Қисықов, Бауыржан Тәліп, Ерлан Естек, Мұхит Тұр-сынбавты, әлем чемпионы Бей біт Ыстыбаевты, басқа да жеңім паз жігіттерімізді спорттық атақ-тарынан және министрлік та-ғайындаған дәрежелерінен ай-ырып, ұлттық күрес тарихын «Ха лықаралық Қазақ күресі фе-дерациясы» 2017 жылы күзде Астанада ұйымдастырған «әлем біріншілігінен» бастауымыз керек пе? Онда спорт министрлігі мен спорт агенттігінің қазақ күре сіне қатысты бірнеше жылғы құжат-тары мен тірлігі желге ұшпай ма?

Ал нақты заңдылық жағы-на келсек, бұрынғы ФИЛА, қазір гі «Біріккен күрес әлемі» (UWW) ресми түрде таныма ған, мойындамаған «Халы қара лық Қазақ күресі федера циясының» әлем чемпионатын ұйымдастыруға құқы жоқ. Се бебі қазақ күресінен ресми әлем чемпионатын өткізу құқы тек қана Дүниежүзілік қазақ күресі федерациясының құзы-рына берілген. Бұған дәлел ретінде UWW бас хатшысы Мишель Дюс сон мырзаның ДҚКФ-ның қазақ күресі бойынша бір ға на ха лықаралық орган екенін та-ны ған ресми хаты қолымызда тұр. Сондықтан «Ха лықаралық Қазақ күресі федерациясы» был-тыр жалаулатып «әлем чемпи-онаты» деп атаған Астанадағы жарыс UWW үшін қатардағы «халықаралық турнир» болып қана есептеледі. UWW-дің құрамына енбеген федерацияның жарысы WADA (Бүкілдүниежүзілік до-пингке қарсы агенттік) тарапынан да мойындалмайды.

Шораев аталмыш мақала сында Дүниежүзілік қазақ күресі феде-рациясы заңсыз құрылды, мен республикалық федерацияға бас-шы болып келгенге дейін ДҚКФ-ның ауқымы тар болды, дегенді айтады. Осы жерде жо ғарыдағы әлем және Азия, Еуропа чемпи-онаттары мен Әлем кубоктарын, басқа да ха лықаралық жарыстар-ды кім дер ұйымдастырды; кімдер сол бәсекелердің бел ортасында жүрді; кімдер шетелдерге ұлттық күрес ережелерін апарып, сол ел-дерде федерациялар ашты; кімдер сырт мемлекеттерде семинар-кеңестер мен жаттығу жиындарын ұйымдастырды деген заңды сауал туады. Бұл шаруалардың басы-қасында, керек десеңіз бел орта-сында Дүниежүзілік қазақ күресі федерациясының азаматтары жүрді.

Мен 2000 жылдың күзінен 2006 жылдың маусым айына дейін респуб ликалық штаттағы ұлттық командалар және спорт ізбасарлары дирекциясын бас-қардым. Шы нымды айтайын, сол жылдары қолда күш тұрғанда облыстық спорт басқармалары басшыларына арнайы хабарласып, жоғары спорт шеберлігі мектептері мен басқа да спорт мекемелерінде қазақ күресінен бөлімдер ашылуы-на, жаттықтырушыларға штаттық бірлік бөлінуіне шама жеткен-ше атсалыстым. Ол кезде біраз облыста қазақ күресі жоққа тән еді. Солтүстік пен батыстағы кей облыстардың спорт басшы-лары Қазақстан чемпионатта-рына команда жіберудің өзін мойындарына артық жүк санай-тын. Оңтүстік Қазақстандағы Қажымұқан Мұңайтпасұлы және Бақыт Жаңбырбаев турнирінен басқа ауыз толтырып айтатын жа-рысымыз да болған жоқ. Біздің табанды әрекетіміздің арқасында ұлттық күреске шекеден қарап келген біраз облыста қазақ күресі үйірмелері жұмыс істей баста-ды. Қысқасы, бұл жылдары біраз аймақта қазақ күресінен бөлімдер ашылып, ондаған жат-тықтырушылар ұлттық күрес-тен шәкірт баптауға кірісті. Со-ның нәтижесінде кейінгі жиырма жылда ұлттық күрестің ауқымы кәдімгідей кеңейіп, елдің әр қиы-рында өтетін жарыстар саны көбейе түсті. Осы жерде баса мән беретін жағдай: 2005 жылғы Азия, 2006 жылғы әлем чемпионаттары-нан кейін қазақ күресінде үлкен сілкініс пайда болды.

Иә, Арман Шораев 2011 жы-лы «Қазақстан барысы» ком-мерциялық жобасын қолға алғанда ұлттық күрестің өрісі мен наси-хаты біраз жерге барып қалған еді. Турасын айтсақ, «Қазақстан барысының» дуын қыздырып, беделін көтерген балуандар Дү-ниежүзілік қазақ күресі федера-циясы талай жыл ұйымдастырған бәсекелерде шыңдалып шыққан жігіттер екенін жұрттың бәрі біледі. Біз бірнеше жылдан бері ша-мамыз келгенше, төрт құрылықты аралап, ұлттық күрестен семинар-лар, шеберлік сабақтарын, жарыс-тар ұйымдастырып келеміз. Ал Шораевтың федерациясы осындай дүниелерді жасап көрді ме екен? Қай елге барып, қазақ күресінің тарихын айтып, әдіс-айласын таныстырып, күртешесін тара-тыпты? Қазақстанның қай облы-сына күрес кілемін әперді екен? Қандай маманы біздің Марат Жахитов, Бақыт Жаңбырбаев, Нұрлыбек Ермағанбетов, Қуаныш Наханов, Рафаэл Хабиров секілді халықаралық және респуб лика-лық деңгейдегі жарыстарда ұлттық күресті насихаттап, семинарлар ұйымдастырып көріпті? Біздің мамандар шетелдердегі бәсекелер біткен бойда бірнеше күн сон-да қалып шеберлік сабақтарын, жаттығу жиындарын өткізіп жүр. Бұл айтуға ғана оңай.

Иә, дайын балуандардың басын қосып, үкіметтің және демеушілердің мол ақшасына «Қазақстан барысын», «Еуразия барысын» және «Әлем бары-сын» өткізу аса қиын шаруа емес. Арман, әңгімені өзің бастадың, ендеше, Қазақстан, Моңғолия және Қытайдың бір ауданының басын қосып ашқан «Халықаралық Қазақ күресі федерациясын» «Бірік кен күрес әлемінің» рес-ми танымағаны бәріңіз үшін үлкен минус. Ал Моңғолия мен Қытайдың құзырлы орындары өздерінде «Халықаралық Қазақ күресі федерациясының» филиа-лы бар екенін растағаны туралы құжаттарың бар ма? Меніңше, ондай құжат қолдарыңда жоқ. Тағы айтарым, былтыр шөгеннен (ат үстіндегі поло) халықаралық турнирге келген 30-дан аса елдің күрестен хабары жоқ адамдарын «Халықаралық Қазақ күресі фе-дерациясына» тіркеп, «пәленбай елде филиалымыз бар» деп, жалаулатқан тірлігің көзі ашық, көкірегі ояу адамдарға қалай әсер ететінін терең ойлап көрдің бе?

Ал, сіздерге қосылуға қарсы болған себебім: екі федера ция біріккен жағдайда ДҚК феде -рациясының талай жыл ғы тарихы, мамандар мен спорт шылардың көп жылғы еңбегі жоққа шығатын еді. Бұған сіздер мен келіссөздер барысында кө зім анық жетті. Екіншіден, біз коммерциялық тур-нирмен шектелгіміз келмеді. Біздің федерацияның басты мақсаты – қазақ күресін дүние жүзіндегі ірі кешенді ойындарға енгізіп, сол арқылы бес құрылықта кең қанат жаюына күш салу. Ал ұлт тық күреске кімнің қалай еңбек сіңір-генін халық өзі сараптап, әділ бағасын беретіні анық.

Серік ТӨКЕЕВ,Дүниежүзілік қазақ күресі федерациясының бірінші

вице-президенті, Қазақстанның еңбек сіңірген

қайраткері, профессор

ЖАЗЫЛҒАН ЖАЙДЫҢ ЖАУАБЫ

Қазақ күресін сергелдеңге салған біз емес!

ЖАРЫСТАР КҮНДЕЛІГІ

Жеңіл атлетикаИран астанасы Тегеран

қала сында жеңіл атлетика-дан VIII жабық кешендегі Азия чемпионаты аяқталды. Оған Қазақстан құрамасы да қатысып, сәтті өнер көрсетті. Еліміздің спортшылары жеті алтын, төрт күміс және бір қола медаль иеленіп, жалпы-командалық есепте бірінші орын алды.

Жарыс қожайыны Иран құра масы бес алтын, тоғыз күміс, 10 қола жүлдемен екін-ші, төрт алтын, үш күміс және екі қола медаль алған Қа тар құ рамасы үздік үштікті қоры-тындылады.

Қазақстан құрамасы сапы-нан алтынды Татьяна Нероз-нак, Ирина Эктова, Свет лана Голендова, Әйгерім Шы наз -бе кова, Анастасия Ер ма кова, Ни кита Филиппов, Свет ла на Голендова, Аделина Ахме -това, Виктория Зябкина, Эли-на Михина (эстафета), күміс жүл дені Виктория Зябкина, Элина Михина, Татья на Не-рознак, Андрей Соко лов, Сер-гей Зайков, Дми трий Коблов, Михаил Литвин (эста фета) иеленсе, Надежда Дубо вицкая қол медаль жеңіп алды.

ТеннисТеннистен Дэвис кубо-

гының ширек финалына шық-қан Қазақ стан құра ма сы-ның қар сыласы анық талды. Енді еліміздің тен нис шілері турнирдің жартылай фи-налына шығу үшін Кана да теннисшілерін 1:3 есебімен жең ген Хорватия құрамасымен күш сынасатын болды.

Айта кетейік, біздің тен-нис шілер Астанада өткен бәсе кеде Швейцария құра-масын 4:1 есебімен жеңіп, Дэвис ку бо гының ши рек фи-налына жол дама алған бо-латын. Хор ва тия-Қазақстан кездесуі осы жылдың сәуір айында Загребте өтеді.

Велоспорт «Астана» велокомандасы

биылғы маусымды сәтті баста-ды. Испанияда өткен жылдың алғашқы жарысы «Вуэльта Валенсия» бескүндігінде ел-ор да ұжымының екі ве ло ша-бандозы жеңімпаздар қата-рынан көрінді.

Жалпы есептің қоры тын-дысы бойынша, «Movistar» коман дасының спортшы-сы Алехандро Вальверде жеңім паз атанса, «Ас тана» командасының велошабан-дозы Луис Леон Санчес пен Якоб Фульсанг екінші және үшінші орыннан көрінді.

Дайындаған Әли БИТӨРЕ,

«Егемен Қазақстан»

2018 жылғы 4 ақ-панда 70 жасқа қараған шағында отстав кадағы генерал-майор, Ұлттық қауіпсіздік комитеті (ҰҚК) төрағасының бұрынғы орынбасары, Қазақстан Республикасы ҰҚК-нің құрметті қыз-меткері Болат Маратұлы Ашықбаев ұзақ науқастан кейін қайтыс болды.

Б.М.Ашықбаев 1948 жылғы 26 маусымда Алматы қаласында дүниеге келген. 1973 жылы Харь-ков политехникалық институтын аяқтады. Еңбек жолын Қазақ энергетика ғылыми-зерттеу инс-титутының инженерінен бастады.

1975 жылдан бастап ұлттық қауіпсіздік органдарында. КСРО МҚК жедел және басшылық құра мының жоғары курстарында (Ташкент, Киев, Мәскеу) оқыды. Қызмет кезеңінде орталық аппа-ратта және аумақтық органдар-да: МҚК Алматы облысы бой-ынша басқармасында әр түрлі жедел және басшылық лауа-зымдарға тағайындалды. 1993-1997 жылдары – «Арыстан» ар-наулы мақсаттағы лаңкестікке қарсы бөлімшесінің бастығы. Мәскеуде және бірқатар шетел-дерде тағылымдамадан өтті. 1997 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Өкімімен ҚР ҰҚК Төрағасының орынбасары болып тағайындалды. 1999 жылдан бас-тап Қазақстан Республикасының Украинадағы елшілігінің кеңес-шісі болып жұмыс істеді. 2000 жылдан бастап 10 жыл бойы Қазақстан Республикасы Қор -ғаныс министрлігінің бас-инс-пекторы, Түркияда және ҚХР-дағы әскери атташе болып қыз мет атқарды.

Болат Маратұлы 2010 жыл-дан бастап құрметті демалыста бола жүріп, еңбек және қоғамдық қызметпен белсенді айналыс ты. «Қазатомөнеркәсіп» ҰАК» АҚ

жүйесінде: Депар-тамент директоры, «ГРК» ЖШС бас ди-рек торының орын-ба сары, Пекин қала-сын да өкілдік дирек-торы болып жұмыс істеді.

Бірқатар мем ле-кеттік және 15 ве-дом ство лық, оның

ішінде шетел мемле кеттерінің на-градалары бар, «ҚР ҰҚК құрметті қыз меткері», «ҚР Қорғаныс ми-нис трлігі әскери барлау арда гері» белгілерінің иегері.

Генерал Болат Маратұлы Ашықбаев өзінің мағыналы да жарқын өмір жолын игілікті іс – Отанға мінсіз қызмет етуге ар-нады. МҚК Алматы облысы бой-ынша басқармасындағы жедел қызметкерден ҚР ҰҚК Төраға-сының орынбасарына дейін гі абы-ройлы өсу жолынан өтті. Оны әрқашан жоғары кәсіби және адамгершілік қасиеттері, өзінің қызметтік борышына деген адал-дығы ерекшелендіріп тұратын. Жауап кершілік, прин ципшілдік пен еңбексүйгіштік, шынайылық пен жанашырлық Болат Маратұлын әріптестері мен достарының ара-сында лайықты бедел мен құрметке бөледі. Ол қоғамдық қызметке бел-сене араласты, ұлттық қауіп сіздік органдарының жас қыз меткерлері арасында бай тәжі рибесі және білімімен бөлісті.

Ұлттық қауіпсіздік комитеті органдарының басшылығы, жеке құрамы мен ардагерлері Болат Маратұлының отбасына, туған-туысқандары мен жақындарына ауыр қайғыларына ортақтасып көңіл айтады. Нағыз офицер, тә-лім гер, қимас дос ретіндегі оның жарқын бейнесі біздің жүре гі-мізде әрқашан сақталады.

Қазақстан Республикасы ҰҚК «ҚР ҰҚК органдарының

ардагерлері» РҚБ

Болат Маратұлы АШЫҚБАЕВ

12 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛДИДАР

–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Жаһан жұртшылығы асыға күткен футболдан әлем чемпио-наты биыл Ресейде �тетіні к�пшілікке белгілі. Осыған орай дүниежүзілік теңбіл доп бәсекесінің басты жүлдесі, салмағы 6 кило тартатын алтын кубок Алматыға келді. Естеріңізде бол-са, алғаш рет �лем кубогы Алматыға 2010 жылы келген бола-тын. Қазақстан осы трофейді екінші рет қабылдаған Орталық Азиядағы алғашқы мемлекет атанып отыр. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Жалпыұлттық республикалық газет. 1919 жылғы 17 желтоқсаннан шыға бастады.

Меншік иесі:«Егемен Қазақстан» республикалық газеті» акционерлік қоғамы

Басқарма төрағасыДархан ҚЫДЫРƏЛІ

Басқарма төрағасының орынбасарыАйбын ШАҒАЛАҚ

Газет мына қалалардағы:Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «Ernur» Медиа холдингі» ЖШС,Алматы қ., Гагарин к-сі, 93 А, «Дəуір» РПБК ЖШС,Қарағанды қ., Сəтбаев к-сі, 15, «Типография Арко» ЖШС,Қостанай қ., Мəуленов к-сі, 16, «Қостанай полиграфия» ЖШС,Қызылорда қ., Сұлтан Бейбарыс к-сі, 4, «Сыр медиа» ЖШС,Ақтөбе қ., Смағұлов к-сі, 9/2 «Хабар-Сервис» ЖШС, Атырау қ., Ж.Молдағалиев к-сі, 29 А, «Атырау-Ақпарат» ЖШС,Шымкент қ., Т.Əлімқұлов к-сі, 22, «Ernur prіnt» ЖШС,Павлодар қ., Ленин к-сі, 143, «Дом печати» ЖШС,Тараз қ., Төле би д-лы, 22, «ЖБО «Сенім» ЖШС,Орал қ., Достық-Дружба даң., 215 А, «WESTA» ЖШС,Өскемен қ., Абай д-лы, 20, «Печатное издательство-агентство Рекламный Дайджест» ЖШСбаспаханаларында басылып шықты.

Индекс 65392. Аптасына 5 рет шығады.«Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ компьютер орталығында теріліп, беттелді. Көлемі 12 баспа табақ. Нөмірдегі суреттердің сапасына редакция жауап береді. «Егемен Қазақстанда» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Газетті есепке қою туралы №01-Г куəлікті 2007 жылғы 5 қаңтарда Қазақстан Республи касының Мəдениет жəне ақпарат министрлігі берген. «Егемен Қа зақ стан» республикалық газеті» АҚ ҚР СТ ИСО 9001-2009 Сапа менеджменті жүйесі. Талаптар» талаптарына сəйкес сертификатталған.

Таралымы 206 459 дана

Нөмірдің кезекші редакторыТалғат БАТЫРХАН

Mекенжайымыз: 010008 АСТАНА, «Егемен Қазақстан» газеті көшесі, 5/13 050010 АЛМАТЫ, Абылай хан даңғылы, 58аАнықтама үшін:Астанада: АТС 37-65-27, факс 8 (7172) 37-19-87; Электронды пошта: info@egemen.kz Интернет-редакция: portal@egemen.kz Алматыда: 8 (727) 273-07-87, факс 8 (727) 273-07-87; Электронды пошта: almaty@egemen.kz Маркетинг бөлімі: Астанада – 8 (717 2) 37-60-49, 37-64-48, advert@egemen.kzАлматыда – 8 (727) 273-74-39, факс – 273-07-26, adv@egemen.kzА Материалдың жариялану ақысы төленген. Жарнама, хабарландырудың мазмұны мен мəтініне тапсырыс беруші жауапты.Газеттің жеткізілуіне қатысты сұрақтар үшін байланыстелефоны: 1499 («Қазпошта» АҚ)

Меншікті тілшілер:Астана – 8 (717-2) 37-54-21;Ақтау – 8 (701) 593-64-78;Ақтөбе – 8 (775) 336-47-57;Талдықорған – 8 (778) 652-24-02;Атырау – 8 (701) 553-36-53;Көкшетау – 8 (707) 778-01-72;Қарағанды – 8 (777) 949-64-77;Қостанай – 8 (701) 150-94-43;Қызылорда – 8 (701) 772-70-74;Орал – 8 (702) 886-01-87;Өскемен – 8 (777) 355-41-14;Павлодар – 8 (777) 449-74-78;Тараз – 8 (705) 915-60-04;Шымкент – 8 (701) 362-63-76; 8 (702) 608-91-98;Петропавл – 8 (777) 197-14-06.

ЖӘДІГЕР

Бақытгүл БАБАШ,«Егемен Қазақстан»

Кітапта ғасырлар бойы əр қазақ тың төрінен орын алған ұлттық аспап, оның шығу та-рихы, əнші-күй ші лердің жан серіктеріне айнал ған домбыра-лар жайлы жазыл ған. Домбыра жасаушы қолөнер шеберлерінің еңбектері де жинақтан тыс қал-ма ды. Ұлттық мұраны жырға қос қан ақындардың өлеңдері де кітапқа енгізілді.

Шараға қатысқан Қазақстанның жəне Қырғызстанның еңбек сіңірген қайраткері, компози-тор Илья Жақанов, Қазақстан Жур налистер жəне Жазу шылар одақтарының мүшесі, өлке танушы Өтепберген Əлімгереев пен аймақ-тағы зиялы қауым өкілдері жаңа кітаптың маңызы туралы баянда-ды. «Дина Нұрпейісова атындағы халықтық музыка академиясы» Атырау музыка колледжінің студенттері музейде тұрған Қар шыға Ахмедияров, Хамит

Ерғалиев, Рысбай Ғабдиев, Ме кес Төрешев, Шəміл Əбілтаев, Нари-ман Үлкенбайұлы, Ғатау Ибішев сынды өнер тарландарының дом-быраларымен күй тартты.

– Күллі қазаққа есімдері белгілі өнер иелері домбыраларының біздің музейде сақталуы – мақта-ныш. Жас домбырашылар да өздері үлгі ете тін аға-апалары ойнаған

аспаптар да күй тарту мəртебесіне ие болды. «Домбыра-дастан» кіта-бы бес бөлімнен тұрады, онда қазақ тың дəс түрлі өнері жайлы көп мағлұмат бар, – дейді музейдің этнография жəне өлке табиғаты ғылыми-зерттеу бөлімінің сектор жетекшісі С.Нұр пейісова.

АТЫРАУ

Құрманғазы мен Динадан қалған мұра–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Атырау облыстық тарихи-�лкетану музейі нің қорында 60 домбыра бар. «�л ке мәдениеті мен әдебиеті» экспо зи ция лы қ залында күй атасы Құрманғазы Са ғырбайұлы туралы де-ректер, Дина Нұр пейісованың домбырасы, �ңірден шық қан белгілі �нер шеберлерінің тұтынған бұйымдары мен аспапта-ры жи нақталған. «Рухани жаңғыру» жобасы аясында музейде тағы бір игілікті шара �тіп, «Домбыра-дастан» атты кітаптың тұсаукесері ұйымдастырылды. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Суретті түсірген Сәрсенбек ҚЫЗАЙБЕКҰЛЫ

Арланның иесі үйін сатуға қойып, өздері қалаға көшіп кетті. Иесіз қалған иттің жарытып ас ішпегеніне аптадан асты.

Көшуге əрекет жасалып, көлік-тер қақпадан еніп, заттар түй-дек-түйдек теңге айналып, буын-шақ-түйіншектер көлікке артыла бастағанда ғана көшірісіп жатқан-дар байлаулы тұрған Арлан ға на-зар аударды.

Бірі «босатып жіберейік!» десе, енді бірі «босқа қаңғыртқанша атып тастаған жөн шығар» деді. Иттің аянышты түрін көрген көршісі «жаңа иесі табылып қалар, обал-ды» деді. Не керек Арлан өзін иесі қалаға əкетпейтінін анық түсінді. Иесі «асыл тұқымды ит асырасам керек болып қалар» деп мойнындағы қарғыбауын ағытып алды да, Арланды босатып жіберді. Арлан иесін қимай көш артқан көліктің соңынан ауылдың шыға

беріс қақпасына дейін қапталдаса жүгіріп отырды. Ақыры арқыраған көлікке ілесе алмай жол бойында шоқиып ұзақ отырды. Осы сəтте Арланды жақын барып көрген пенде болса, оның көзіндегі мұңға шыланған жасты көрер еді. Содан бері орталықтағы базардың күл-қоқысын кезіп жүргені. Ілуде бол-маса ешкім есіркеп нан, сүйек-саяқ тастай қоймайды. Арлан таңғы елең-алаңда, кешкі апақ-сапақта көшеге шықпайтын болған. Өйт-кені бұл уақыттарда тарс-тұрс атылатын отқару асынған адам-дар жүреді. Өткен жолы сондай жандарға кезігіп жамбасына оқ сүйкетіп алып, əзер аман қалған бо-латын. Ауық-ауық өздері тұратын үйдің қаңыраған жұртын айналып шығады. Үй əлі иесіз. Шарбақтың іргесінен кіріп шығатын тесігі бар. Иесі көшер де көршілеріне дайындап «алатын адам келсе,

саудаласа бер. Бізге хабарын айт!» деп кілтін де тап сырып кеткен. Арланның иесі қалаға көшіпті де-ген аты болмаса, қаланың шетінде кəдімгі ауыл дағыдай жер үйде тұрады екен. Көшіп барғалы тірлігі өнбей, жұмы сы кері кете беріпті. Жандары ашыған əркім-əркім маңдайдағы жазулы тағдырдан, қоғамнан, анадан-мынадан көріп жұбатпақ та болыпты. Ауылдан хабарласқан көршісі: «Сендер көшіп кеткелі ит үйге жан бала-сын жолатар емес. Ешкімді қауып немесе жұлмалап жатқан жоқ. Алайда ырылдап, сес көр сетіп үйге жақындатпайды. Əлгі иесіз ит-мысықтарды аулайтын мекеме жұмысшыларын шақыр ған ме-зетте Арлан ізім-қайым жоқ бо-лып кетеді. Тура бір елес сияқты.Үйлерің əзір өтер емес», деді. Осы сəтте Арланның иесінің санасына əлдебір ұшқын ой сап ете қалды.

Таңертеңгі шай үстінде от-басы мүшелеріне қарап: «Үлкен бала келінмен осында қалада қалсын! Қалғанымыз ауылға қайта көшеміз. Ырыс пен несібені, кие мен қазынаны жұртқа қалдырып кеткен кінəнің кілті өзімізде екен ғой», деген Арланның иесі елге бет алмаққа бекінді.

Ауылдың ортасындағы қара шаңырақтың қақпасынан енгенде есігінің алдында артық еті қалмай, арса-арсасы шығып жүнжіп кет-кен Арланды көріп: «Кешір мені, қарашаңырағымның қазынасы, отбасы, ошағымның киесі», деп жылап жіберген иесі Арланды қапсыра құшақтай алды. Сол түні Арлан аула ішінде қуаныштан əрілі-берілі ұзақ шапқылады. Ертеңіне Арланды ешкім де көре алмады. «Жақсы ит...»

Мақсат ҚАРҒАБАЙ

Таяуда Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім, ғылым жəне мəдениет жөніндегі ұйымынан (ЮНЕСКО) хат алдық. Оған осыдан бір-екі ай бұрын өздерінде өткізіліп жатқан конкурсқа қатысып, бақ сынамақ ниетте жолданған бірнеше фотосурет себеп болса керек. Хатта ЮНЕСКО-ның Орталық Азиядағы бюросының басшысы жəне өкілі Криста Пиккат ханым штаб-пəтеріне шақырып, аталмыш суреттердің күнтізбеге енгенін айтты. Күнтізбе БҰҰ-ға мүше 193 елге түгел тарайды. Жəне Франция мемлекетінің Париждегі штаб-пəтеріне де жіберіледі.

Күнтізбеде аты-жөніміз жазылған. Одан бөлек, күнтізбеге қазақстандық балдыр-ғандардың, олардың мерекеде əн салғаны, жай ғана мереке емес, Наурыз мейрамының

таңдалуы бізді қатты қуантты. Əсілі шетел-ге біздің ұлттық нақыштағы бояуы қанық дəстүрлі мейрамымыздың өту барысы ұна-ған. Қазақтың жаңа жылы, ұлттық көйлек киген балдырғандардың суреттері сонау Париж төрінде ілініп тұратыны біз үшін əрине, қуанышты жағдай. Бұл жұмыстардың барлығы Елбасымыздың «Рухани жаңғыру» бағдарламасына сай келіп тұр. «Суреттер сөйлейді» деген осы болар, фото өнеріндегі бір ғана тіл осылай өзара түсіністік тапқан. Бұдан біз сурет өнері арқылы да ел мен елдің мəдениетін көрсетіп, салт-дəстүрімізді кеңінен танытуға болатынын аңғарамыз.

Марат ЖҮНІСБЕКОВ

Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

Осындай игі шараларды ұйымдастыру арқылы сала-матты өмір салтын ұстануды жəне қоршаған ортаны қор-ғауды үйретуге болатынын кейбіреулер қаперге ала бер-мейді. Сондай-ақ аталған сайыстарды өткі зу арқылы кəсіпқойлық жəне спорттық балық ұстау машық тарын

же тілдіру мақсаты да алға қойылған. Бұланды аудандық дене шынықтыру жəне спорт бөлімі Қараөзек ауылдық окру гінде спорттық балық аулау дан жарыс өткізуі де сон-дықтан.

Спорттық жарыс өткізу арқылы қатысушылардың таби-ғат берген ризықты өздері тау ып жеуіне, шүйіркелесіп бір-бірімен пікір алмасуына мүм кіндік береді. Көл бетінен қазылған ойықтар балық ау-лаумен қатар сол балықтарға ауадай қажет судың құрамын оттегімен құнарландыру үшін де жасалатындығын ерек ше атаған жөн. Кəнігі балық шылар жақсы ауланатын жер лерді айт-пай танитындығы қаперге алы-нып, олардың арасында жеребе тасталды. Əйтсе де оларға екі қармақпен аулауға, қанша ілмек ілсе де оған шектеу қойылмады. Əрбір қатысушының ба-лықты аулаудағы сан алуан тəсілдеріне де рұқсат етілді. Нəтижесінде Капитоновка ауылының командасы көп балық аулап, чемпион атан-ды. Ал Макинск қаласының балықшылары екінші тұғырдан көрінді. Жергілікті Қараөзек ауылдық округінің спортшы-лары үшінші орынды қанағат тұтты.

Ақмола облысы

Арман ОКТЯБРЬ,«Егемен Қазақстан»

Əлем чемпионаттарының алдын да өткізілетін дəстүрлі тур 9 қыркүйек күні Мəскеудегі «Луж-ники» стадионында басталған. Басты трофейді əуежайдан күтіп алған алматылықтар, ар тынша осы тарихи сəттің құрметіне орай қаладағы «Мега» орта лы-ғында бас қосты. Бұл Алматы тұр ғындарына ғана емес, бүкіл елімізге ФИФА-ның ресми өкіл-дері тарапынан жасалған үлкен сый, қайталанбас естелік деп айтуға болады.

ФИФА өкілдерімен қатар Алматыға келген əйгілі фран-цуз футболшысы, əлем жəне Еуропа чемпионы Кристиан Карамбё бұл тариxи оқиғаның маңызын ерекше атап өтті. Со-нымен қатар танымал футболшы қонақжайлылық үшін алғысын білдіріп, тілшілердің барлық сұрақтарына жауап бере отырып, кубок 9 елді аралап үлгергенін айта кетті. Оның айтуынша бұл трофей біздің елге Пəкістаннан келіп, өз сапарын Қырғызстанда жалғастырмақ.

– Қазақстан үшін бұл үлкен қуаныш. Біз Əлем кубогын өз қаламызда тамашаладық.

Əсерімді айтып жеткізе алмас-пын. Əрине еліміздің құрама командасы бұл додаға қатыс-пай тыны өкінішті-ақ. Бірақ бүгін футболдың жанкүйер лері үшін үлкен мереке. Ұйым дас тыру-шыларға осындай мүм кіндік сый-лағаны үшін шексіз алғы сым ды білдіремін, – дей ді қа ла тұрғыны Темірлан Қуанышев.

Теңбіл доп додасының ең басты трофейінің келуіне орай жиналған қонақтардың айту-ынша, бұл əлем спортындағы ауқымды оқиға тек қуаныштың белгісі. Қонақтарға алғысын біл-дірген Алматы қаласы əкімінің орынбасары Арман Қырықбаев та бұл сөзді қуаттап, бұл еліміз үшін үлкен абырой екенін жеткізді.

Аталған жоба 2006 жылдан бері əлемдік футбол қауым-дастығы мен Coca-cola компа-ния сының мұрындық болуымен іске асып келе жатыр. Ұйым-дастырушылар Алматы əкім-дігіне кубоктың кіші нұс қасын сыйлап, қолдау көрсет кеніне алғыс білдірді. Сондай-ақ шараға жиналған барлық қо нақтар Əлем кубогының жанында естелік су-ретке түсіп, мəре-сəре болып тарқасты.

АЛМАТЫ

ФОТОЭТЮД ЖАҒЫМДЫ ЖАҢАЛЫҚ

Әлем кубогы – Алматыда

СОЛАЙ ДЕ... БӘРЕКЕЛДІ!

Балықшылар бәсекесі–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––Ақмола облысында балық аулау спорттық сайысының танымалдылығы артып келеді. Табиғат аясында ұйымдасты-рылатын осындай бәсекеге қатысушылар қатары да жыл санап к�бейе түскен. Жиырма әуесқой балықшы қатысқан осындай жарыстың бірі жақында Бұланды ауданында �тті. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Суреттеріміз – Париж сөрелерінде

ҚАЗ-ҚАЛПЫНДА

Жақсы ит...

Қансонарда бүркітші шығады аңға...

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 13РЕСМИ

(Соңы 14-бетте)

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫАУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ

ОРМАН ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ ЖАНУАРЛАР ДҮНИЕСІ КОМИТЕТІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 23 қараша №17-1/300 Астана қаласы

Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ағаш кесудің барлық түріне тыйым салу туралы» Қазақстан

Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитеті

төрағасының міндетін атқарушының 2015 жылғы 11 желтоқсандағы №319 бұйрығына өзгеріс

пен толықтыру енгізу туралы

бұйырамын:1. «Мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ағаш кесудің барлық түріне тыйым

салу туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман шаруашылығы жəне жануарлар дүниесі комитеті төрағасының міндетін атқарушының 2015 жылғы 11 желтоқсандағы № 319 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №12858 болып тіркелген, 2016 жылғы 18 қаңтардағы «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс пен толықтыру енгізілсін:

1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:«1. Ертіс орманы» мемлекеттік орман табиғи резерваты республикалық мемлекеттік

мекемесінің мемлекеттік орман қоры учаскелеріндегі екпелерде ағаш кесудің барлық түріне (өтiмдi қоқырсуды жинаудан жəне Ресей Федерациясымен мемлекеттік шека-раны демаркациялау шебінде соқпақтарды шабудан басқа) осы Бұйрық қолданысқа енгізілген күннен бастап 2019 жылғы 1 қаңтарға дейін тыйым салынсын»;

мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:«1-1. Павлодар облыстық орман шаруашылығы жəне жануарлар дүниесі аумақтық

инспекциясы осы бұйрықтың орындалуына бақылау жасалуын қамтамасыз етсін.».2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы

жəне жануарлар дүниесі комитетінің Орман жəне ерекше қорғалатын табиғи аумақтар басқармасы заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағазға басылған жəне электрондық түрдегі көшірмесінің ресми жариялау жəне Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актiлерiнiң эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Орман шаруашылығы жəне жануарлар дүниесі комитеті төрағасының міндетін атқарушы Қ.ҮСТЕМІРОВ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 11 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16075 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫАУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 7 қараша №446 Астана қаласы

«Сумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын ерекше маңызды топтық және оқшау сумен

жабдықтау жүйелерінің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің

2015 жылғы 31 наурыздағы № 19-3/297 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

бұйырамын:1. «Сумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын ерекше маңызды

топтық жəне оқшау сумен жабдықтау жүйелерінің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 19-3/297 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 11332 болып тіркелген, 2015 жылғы 15 шілдеде «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген сумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын ерекше маңызды топтық жəне оқшау сумен жабдықтау жүйелерінің тізбесі көрсетілген бұйрыққа қосымшаға сəйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары комитеті заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз жəне электрондық түрдегі көшірмесінің ресми жа-риялау жəне Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушы Қ.АЙТУҒАНОВ

«КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қазақстан РеспубликасыныңИнвестициялар жəне даму министрі Қаржы министрі______________Ж. Қасымбек ______________Б. Сұлтанов2017 жылғы 1 қараша 2017 жылғы 6 қараша «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Энергетикаминистрі ______________Қ. Бозымбаев 2017 жылғы 21 қазан

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 7 қарашадағы №446 бұйрығына қосымша

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің2015 жылғы 31 наурыздағы № 19-3/297 бұйрығымен бекітілген

Сумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын ерекше маңызды топтық жəне оқшау сумен жабдықтау жүйелерінің тізбесі

№ Облыстар бойынша объектілердің атауы1. Топтық жүйелерАқмола облысы

1. «Көкшетау» өнеркəсіп су құбыры2. «Нұра» топтық су құбыры3. «Торғай – Төменгі Торғай – Қайғарлы» топтық су құбыры4. «Дамса – Научный – Степное» топтық су құбыры5. «Койтас – Ажы» топтық су құбыры6. «Шантөбе» топтық су құбыры7. «Оразақ» топтық су құбыры

Алматы облысы8. «Бозой» топтық су құбыры9. «Шенгелді» топтық су құбыры

Атырау облысы10. «Атырау – Мақат» топтық су құбыры11. «Индер – Миялы» топтық су құбыры12. «Қоянды» топтық су құбыры13. «Құлсары – Тұрғызба – Шоқпартоғай – Аққызтоғай» топтық су құбыры14. «Миялы – Жангелдин – Жасқайрат» топтық су құбыры15. «Мұздыбұлақ – Қарабау» топтық су құбыры

Батыс Қазақстан облысы16. «Каменский» топтық су құбыры17. «Орда» топтық су құбыры18. «Сырым» топтық су құбыры19. «Шыңғырлау» топтық су құбыры20. «Қазталов – Əжбай» топтық су құбыры21. «Пугачев – Аралтал» топтық су құбыры22. «Жалпақтал – Қараөзен» топтық су құбыры23. «Ұялы – Саралжын» топтық су құбыры

Қарағанды облысы24. Қаныш Сəтбаев атындағы канал25. «Төменгі Тоқырау кен орны» топтық су құбыры

Қостанай облысы26. «Владыкин» топтық су құбыры27. «Есіл» топтық су құбыры28. «Железнодорожный» топтық су құбыры29. «Лихачев» топтық су құбыры30. «Смирнов» топтық су құбыры31. «Ұзынкөл» топтық су құбыры32. «Ашутасты – Родина» топтық су құбыры33. «Свердлов» топтық су құбыры34. «Волгоград» топтық су құбыры35. «Терісаққан» топтық су құбыры

Қызылорда облысы36. «Арал – Сарыбұлақ» топтық су құбыры37. «Жиделі» топтық су құбыры38. «Октябрь» топтық су құбыры

Маңғыстау облысы39. «Ақжігіт – Майлы» топтық су құбыры40. «Бесқұдық – Бекін» топтық су құбыры41. «Жетеш – Тұщықұдық – Шебір» топтық су құбыры42. «Қазба – Ақшымырау – Қызан» топтық су құбыры43. «Ақшұқыр – Саин» топтық су құбыры

Оңтүстік Қазақстан облысы44. «Арыс» топтық су құбыры45. «Сарыағаш» топтық су құбыры46. «Шəуілдір» топтық су құбыры47. «Қажымұқан – Қараспан» топтық су құбыры48. «Дарбаза» топтық су құбыры49. «Жетісай» топтық су құбыры50. «Тасты-Шу» топтық су құбыры

Солтүстік Қазақстан облысы51. «Булаев» топтық су құбыры52. «Есіл» топтық су құбыры53. «Преснов» топтық су құбыры54. «Сергеев» топтық су құбыры55. «Соколов» топтық су құбыры56. «Екатеринов – Матросов – Сəбит – Святодухов - Зеленная Роща – Светлое

– Чапаев» топтық су құбыры57. «Пресноредуть – Песчанка – Макарьев – Западное» топтық су құбыры58. «Қарақамыс – Озерное – Бауман – Ақбалық – Жалтырша» топтық су

құбыры59. «Краснознаменск» топтық су құбыры

Шығыс Қазақстан облысы60. «Белағаш» топтық су құбыры61. «Ақбұзау – Қаражал – Салқынтөбе» топтық су құбыры

Ақтөбе облысы62. «Айырқызыл – Ақши – Ырғыз» топтық су құбыры63. «Айке – Тереңсай» топтық су құбыры64. «Қарабұтақ – Еңбекту» топтық су құбыры

Жамбыл облысы65. «Ынтымақ» топтық су құбыры

2. Оқшау жүйелерАқтөбе облысы

66. «Айырқызыл» оқшау су құбыры67. «Комсомол» оқшау су құбыры68. «Мəртөк» оқшау су құбыры69. «Мұғалжар» оқшау су құбыры70. «Бозой» оқшау су құбыры71. «Қауылжар» оқшау су құбыры72. «Бегімбет» оқшау су құбыры

73. «Жылан» оқшау су құбыры74. «Шілікті» оқшау су құбыры75. «Тоғыз» оқшау су құбыры76. «Қарашоқат» оқшау су құбыры77. «Шоқсу – Шалқар» оқшау су құбыры78. «Көпмола» оқшау су құбыры79. «Қопатай» оқшау су құбыры80. «Кеңдала» оқшау су құбыры81. «Ұлпан» оқшау су құбыры82. «Қайдауыл» оқшау су құбыры83. «Мөңкеби» оқшау су құбыры84. «Қауылжар станциясы» оқшау су құбыры85. «Ақеспе» оқшау су құбыры86. «Қотыртас» оқшау су құбыры87. «Қаратоғай» оқшау су құбыры88. «Тумалыгүл» оқшау су құбыры89. «Қарауылкелді» оқшау су құбыры90. «Ноғайты» оқшау су құбыры91. «Жарлы» оқшау су құбыры92. «Бұлактыкөл» оқшау су құбыры93. «Қандыағаш» оқшау су құбыры94. «Ақкемір» оқшау су құбыры95. «Жұрын» оқшау су құбыры96. «Қайынды» оқшау су құбыры97. «Ащысай» оқшау су құбыры98. «Жағабұлақ» оқшау су құбыры99. «Бірлік» оқшау су құбыры100. «Бестамақ» оқшау су құбыры101. «Тамды» оқшау су құбыры102. «Үшқұдық» оқшау су құбыры103. «Алға» оқшау су құбыры104. «Құмқұдық» оқшау су құбыры105. «Үшқатта» оқшау су құбыры106. «Жайсан» оқшау су құбыры107. «Хлебодар» оқшау су құбыры108. «Темір» оқшау су құбыры109. «Шұбарқұдық» оқшау су құбыры110. «Алтықарасу» оқшау су құбыры111. «Қопа» оқшау су құбыры112. «Қобда» оқшау су құбыры113. «Əлия» оқшау су құбыры114. «Акраб» оқшау су құбыры115. «Бегалы» оқшау су құбыры116. «Калиновка» оқшау су құбыры117. «Қызылжар» оқшау су құбыры118. «Жиренқопа» оқшау су құбыры119. «Өтек» оқшау су құбыры120. «Сарбұлақ» оқшау су құбыры121. «Бадамша» оқшау су құбыры122. «Əлімбет» оқшау су құбыры123. «Степное» оқшау су құбыры124. «Ақжайық» оқшау су құбыры125. «Ащылысай» оқшау су құбыры126. «Ақкөл» оқшау су құбыры127. «Қарабұтақ» оқшау су құбыры128. «Жосалы» оқшау су құбыры129. «Қайрақты» оқшау су құбыры130. «Ш. Қалдаяқов» оқшау су құбыры131. «Петропавловка» оқшау су құбыры132. «Мамыт» оқшау су құбыры133. «Ойыл» оқшау су құбыры134. «Етпетал» оқшау су құбыры135. «Көптоғай» оқшау су құбыры136. «Жамбыл» оқшау су құбыры

Атырау облысы137. «Аққыстау» оқшау су құбыры138. «Томан» оқшау су құбыры139. «Нарын» оқшау су құбыры140. «Исатай» оқшау су құбыры141. «Кудряшов» оқшау су құбыры142. «Ганюшкин» оқшау су құбыры143. «РТС» оқшау су құбыры144. «Самаркино» оқшау су құбыры145. «Жыланды» оқшау су құбыры146. «Дəулеткерей» оқшау су құбыры147. «Жұмекен» оқшау су құбыры148. «Алға – Иманов» оқшау су құбыры149. «Нұржау» оқшау су құбыры150. «Көптоғай» оқшау су құбыры151. «Сафон» оқшау су құбыры152. «Жаңа – Қаратон» оқшау су құбыры153. «Қосшағыл» оқшау су құбыры154. «Махамбет» оқшау су құбыры155. «Ақ - Көл» оқшау су құбыры156. «Қиғаш» оқшау су құбыры157. «Шортанбай» оқшау су құбыры158. «Бірлік» оқшау су құбыры159. «Орлы» оқшау су құбыры160. «Тұшықұдық» оқшау су құбыры161. «Дендер» оқшау су құбыры162. «Есбол» оқшау су құбыры163. «Сарытоғай» оқшау су құбыры164. «Яманка» оқшау су құбыры165. «Забурын» оқшау су құбыры166. «Береке» оқшау су құбыры167. «Алға» оқшау су құбыры168. «Сельхозтехника» оқшау су құбыры169. «Х. Ерғалиев» оқшау су құбыры170. «Өркен» оқшау су құбыры171. «Жасталап» оқшау су құбыры172. «ММС-Жанауыл» оқшау су құбыры173. «Жанбай» оқшау су құбыры174. «Ескі Сарайшық» оқшау су құбыры175. «Бөдене» оқшау су құбыры176. «Өрлік» оқшау су құбыры177. «Приморье» оқшау су құбыры178. «Еңбекшіл» оқшау су құбыры179. «Бейбарыс» оқшау су құбыры180. «Акжайык» оқшау су құбыры181. «Есбол» оқшау су құбыры182. «Қосшағыл» оқшау су құбыры 183. «Ақызтоғай» оқшау су құбыры 184. «Шоқпартоғай» оқшау су құбыры 185. «Майкөмген» оқшау су құбыры 186. «Жарсуат» оқшау су құбыры 187. «Көктоғай» оқшау су құбыры188. «Дина Нұрпейісова» оқшау су құбыры189. «Ақтоғай» оқшау су құбыры190. «Талдыкөл» оқшау су құбыры

Батыс Қазақстан облысы191. «Шапай» оқшау су құбыры192. «Алғабас» оқшау су құбыры193. «Қарауылтөбе» оқшау су құбыры194. «Жұбан» оқшау су құбыры195. «Алмалы» оқшау су құбыры196. «Макарово» оқшау су құбыры197. «Первосоветское» оқшау су құбыры198. «Чесноково» оқшау су құбыры199. «Мичурино» оқшау су құбыры200. «Даринское» оқшау су құбыры201. «Железново» оқшау су құбыры202. «Қазталов» оқшау су құбыры203. «Жалпақтал» оқшау су құбыры204. «Қараоба» оқшау су құбыры205. «Қышанкөл» оқшау су құбыры206. «Жаңақала» оқшау су құбыры207. «Теректі» оқшау су құбыры208. «Атамекен» оқшау су құбыры209. «Ақбұлақ» оқшау су құбыры210. «Қарағаш» оқшау су құбыры211. «Лубенка» оқшау су құбыры212. «Полтавка» оқшау су құбыры213. «Белогорка» оқшау су құбыры214. «Қоңыр» оқшау су құбыры215. «Аралтөбе» оқшау су құбыры216. «Тасқұдық» оқшау су құбыры217. «Қаратөбе» оқшау су құбыры218. «Шөптікөл» оқшау су құбыры219. «Сулыкөл» оқшау су құбыры220. «Қарақамыс» оқшау су құбыры221. «Ақтайсай» оқшау су құбыры222. «Тайпақ» оқшау су құбыры223. «Қабыршақты» оқшау су құбыры224. «Махамбет» оқшау су құбыры225. «Набережное» оқшау су құбыры226. «Жамбыл» оқшау су құбыры227. «Достық» оқшау су құбыры228. «Талдыбұлақ» оқшау су құбыры229. «Бұлан» оқшау су құбыры230. «Алғабас-Сырым» оқшау су құбыры231. «Төңкеріс» оқшау су құбыры232. «Көнеккеткен» оқшау су құбыры233. «Жайық» оқшау су құбыры234. «Долинное» оқшау су құбыры235. «Ұзынкөл» оқшау су құбыры236. «Сары-өмір» оқшау су құбыры237. «Покатиловка» оқшау су құбыры238. «Ақсуат» оқшау су құбыры239. «Қөскөл» оқшау су құбыры240. «Қоржын» оқшау су құбыры241. «Жаңажол» оқшау су құбыры242. «Жұлдыз» оқшау су құбыры243. «Қарасу» оқшау су құбыры244. «Новенький» оқшау су құбыры245. «Ақжайық» оқшау су құбыры246. «Ақсоғым» оқшау су құбыры247. «Бозай» оқшау су құбыры248. «Шағатай» оқшау су құбыры249. «Приречное» оқшау су құбыры250. «Богдановка» оқшау су құбыры251. «Анката» оқшау су құбыры252. «Тоғанас» оқшау су құбыры253. «Шағырлой» оқшау су құбыры254. «Қособа» оқшау су құбыры255. «Қосарал» оқшау су құбыры256. «Жарсуат» оқшау су құбыры257. «Кентүбек» оқшау су құбыры258. «Ақбұлақ» оқшау су құбыры259. «Қарағанды» оқшау су құбыры260. «Бумакөл» оқшау су құбыры261. «Успеновка» оқшау су құбыры262. «Қарақұдық» оқшау су құбыры263. «Приуральный» оқшау су құбыры264. «Березовка» оқшау су құбыры265. «Ханкөл» оқшау су құбыры266. «Егіндікөл» оқшау су құбыры267. «Мергенево» оқшау су құбыры268. «Бударино» оқшау су құбыры269. «Есенсай» оқшау су құбыры270. «Жиекқұм» оқшау су құбыры271. «Көпжасар» оқшау су құбыры

272. «Болашақ» оқшау су құбыры273. «Тасқала» оқшау су құбыры274. «Өркен» оқшау су құбыры275. «Мереке» оқшау су құбыры276. «Атамекен» оқшау су құбыры277. «Достық» оқшау су құбыры278. «Аққайнар» оқшау су құбыры279. «Айнабұлақ» оқшау су құбыры280. «Ақау» оқшау су құбыры281. «Оян» оқшау су құбыры

Қарағанды облысы282. «Теміржолсу - Қарағанды» оқшау су құбыры283. «Ағадыр» оқшау су құбыры284. «Донғал» оқшау су құбыры285. «Тағалы» оқшау су құбыры286. «Дария» оқшау су құбыры287. «Сейфулин кенті (с.Жарық)» оқшау су құбыры288. «Босаға» оқшау су құбыры289. «Қарамұрын» оқшау су құбыры290. «ЛПЗ-811шм (с.Байғара)» оқшау су құбыры291. «Киік» оқшау су құбыры292. «Мойынты» оқшау су құбыры293. «Байдалы - Би» оқшау су құбыры294. «Түгіскен» оқшау су құбыры295. «Ералиев» оқшау су құбыры296. «Ақтүбек» оқшау су құбыры297. «Ынтымақ» оқшау су құбыры298. «Ынталы» оқшау су құбыры299. «Ақтау» оқшау су құбыры300. «Ақтайлақ» оқшау су құбыры301. «Атасу» оқшау су құбыры302. «Сарышаған» оқшау су құбыры303. «Ақтоғай» оқшау су құбыры304. «Абай» оқшау су құбыры305. «Жидебай» оқшау су құбыры306. «Қарамеңді би» оқшау су құбыры307. «Құсақ» оқшау су құбыры308. «Тасарал» оқшау су құбыры309. «Тараңғалық» оқшау су құбыры310. «Шашубай» оқшау су құбыры311. «Нұркен» оқшау су құбыры312. «Киевка» оқшау су құбыры313. «Майоровка» оқшау су құбыры314. «Пржевальское» оқшау су құбыры315. «Ахмет ауыл» оқшау су құбыры316. «Жараспай» оқшау су құбыры317. «Құланөтпес» оқшау су құбыры318. «Щербаковское» оқшау су құбыры319. «Баршино» оқшау су құбыры320. «Изенді» оқшау су құбыры321. «Соналы» оқшау су құбыры322. «Байтуған» оқшау су құбыры323. «Көбетей» оқшау су құбыры324. «Заречное» оқшау су құбыры325. «Тассуат» оқшау су құбыры326. «Шахтер» оқшау су құбыры327. «Ақбастау» оқшау су құбыры328. «Агрогородок» оқшау су құбыры329. «Көксун» оқшау су құбыры330. «Құлайғыр» оқшау су құбыры331. «Жаман Жол» оқшау су құбыры332. «Бидайық» оқшау су құбыры333. «Ескене» оқшау су құбыры334. «Қызылжар» оқшау су құбыры335. «Кертеңді» оқшау су құбыры336. «К.Мыңбаев» оқшау су құбыры337. «Жаңа Құрылыс» оқшау су құбыры338. «Тікенеті» оқшау су құбыры339. «Приозерск» оқшау су құбыры340. «Сарань» оқшау су құбыры341. «Алғабас» оқшау су құбыры

Қостанай облысы342. «Аман – Су» оқшау су құбыры343. «Дидар» оқшау су құбыры344. «Жаңгелді коммуналдық шаруашылық кəсіпорны» оқшау су құбыры345. «Железорудная жылу энергетикалық компаниясы» оқшау су құбыры346. «Жылу» оқшау су құбыры347. «Затобол жылу энергетикалық компаниясы» оқшау су құбыры348. «Қамысты» оқшау су құбыры349. «Құсмұрын жылу энергетикалық компаниясы» оқшау су құбыры350. «Мерей» оқшау су құбыры351. «Таза су» оқшау су құбыры352. «Тарановец» оқшау су құбыры353. «Тобыл» оқшау су құбыры354. «Баталы» оқшау су құбыры355. «Қазанбасы» оқшау су құбыры356. «Инспэк» оқшау су құбыры357. «Тоғызақ» оқшау су құбыры358. «Перелески» оқшау су құбыры359. «Қойбағар» оқшау су құбыры360. «Жітіқара» оқшау су құбыры361. «Апановка» оқшау су құбыры362. «Арыстансор» оқшау су құбыры363. «Збан» оқшау су құбыры364. «Қарасу» оқшау су құбыры365. «Ақшығанақ» оқшау су құбыры366. «Приозерный» оқшау су құбыры367. «Фурманов» оқшау су құбыры368. «Жамбыл» оқшау су құбыры369. «Тауш» оқшау су құбыры370. «Көкалат» оқшау су құбыры371. «Аят» оқшау су құбыры372. «Зааят» оқшау су құбыры373. «Құмкешу» оқшау су құбыры374. «Елизаветинка» оқшау су құбыры375. «Семеновский» оқшау су құбыры376. «Саға» оқшау су құбыры377. «Крымское» оқшау су құбыры378. «Байғабыл» оқшау су құбыры379. «Приозерное – Первомайское» оқшау су құбыры380. «Озерное» оқшау су құбыры

Қызылорда облысы381. «Шоқсу» оқшау су құбыры382. «Байқожа» оқшау су құбыры383. «Теміржолсу – Қызылорда – Шиелі» оқшау су құбыры384. «Теміржолсу – Қызылорда – Қармақшы» оқшау су құбыры385. «Қармақшы» окшау су құбыры386. «Ақтөбе» оқшау су құбыры387. «Ақжар» оқшау су құбыры388. «Тұрмағамбет» оқшау су құбыры389. «Алдашбай – ахун» оқшау су құбыры390. «Қуаңдария» оқшау су құбыры391. «Көмекбаев» оқшау су құбыры392. «Ақмая» оқшау су құбыры393. «Бəйгеқұм» оқшау су құбыры394. «Байсын» оқшау су құбыры395. «Жансейіт» оқшау су құбыры396. «Бұланбай» оқшау су құбыры397. «Шоқай» оқшау су құбыры398. «1-май» оқшау су құбыры399. «Бірлестік» оқшау су құбыры400. «Ботабай» оқшау су құбыры401. «Тартоғай» оқшау су құбыры402. «Төретам» оқшау су құбыры403. «Ақай» оқшау су құбыры404. «Тереңөзек» оқшау су құбыры405. «Жалағаш» оқшау су құбыры406. «Қалжан Ахун» оқшау су құбыры407. «Сəкен Сейфуллин» оқшау су құбыры408. «Құндызды» оқшау су құбыры409. «А. Тоқмағамбетов» оқшау су құбыры410. «Шаған» оқшау су құбыры411. «Ақжарма» оқшау су құбыры412. «Іңкəрдария» оқшау су құбыры413. «Н. Ілиясов» оқшау су құбыры414. «Шіркейлі» оқшау су құбыры415. «Қоғалыкөл» оқшау су құбыры416. «Айдарлы» оқшау су құбыры417. «Жетікөл» оқшау су құбыры418. «Амангелді» оқшау су құбыры419. «Бесарық» оқшау су құбыры420. «Белкөл» оқшау су құбыры421. «Бірқазан» оқшау су құбыры422. «Абай» оқшау су құбыры423. «Досан» оқшау су құбыры424. «Қарауылтөбе» оқшау су құбыры425. «Ақжарма» оқшау су құбыры426. «Наурыз» оқшау су құбыры427. «Талсуат» оқшау су құбыры428. «Қараөзек» оқшау су құбыры429. «Айнакөл» оқшау су құбыры430. «Аққұм» оқшау су құбыры431. «Аққыр» оқшау су құбыры432. «Ақсу» оқшау су құбыры433. «Аламасек» оқшау су құбыры434. «Бұқарбай батыр» оқшау су құбыры435. «Еңбек» оқшау су құбыры436. «Жаңадария» оқшау су құбыры437. «Қаракеткен» оқшау су құбыры438. «Жаңаталап» оқшау су құбыры439. «Мақпалкөл» оқшау су құбыры440. «Мəдениет» оқшау су құбыры441. «Мырзабай ахун» оқшау су құбыры442. «Таң» оқшау су құбыры443. «Шəменов» оқшау су құбыры444. «Досбол би» оқшау су құбыры445. «Ақсуат» оқшау су құбыры446. «Майлытоғай» оқшау су құбыры447. «Түгіскен» оқшау су құбыры448. «Қызылмақташы» (Қыраш) оқшау су құбыры449. «Келінтөбе» оқшау су құбыры450. «Ақсуат» оқшау су құбыры451. «Бесарық» оқшау су құбыры452. «Кеңес» оқшау су құбыры453. «Өзгент» оқшау су құбыры454. «Əбдіғаппар» (Қыркенсе) оқшау су құбыры455. «Бесарық станциясы» (Талап) оқшау су құбыры456. «Талап станциясы» оқшау су құбыры457. «Манап» оқшау су құбыры458. «Қожакент» оқшау су құбыры459. «Жаңаарық» оқшау су құбыры460. «Баспақкөл» оқшау су құбыры461. «Қандоз» оқшау су құбыры462. «Көктөбе» оқшау су құбыры

Маңғыстау облысы463. «Шетпе» оқшау су құбыры464. «Жармыш» оқшау су құбыры465. «Жыңғылды» оқшау су құбыры466. «Мұнайлы» оқшау су құбыры467. «Атамекен – Мұнайлы» оқшау су құбыры468. «Шетпе – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры

469. «Сай Өтес – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры470. «Төлеп – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры471. «Бейнеу – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры472. «Есет – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры473. «Боранқұл – Теміржолсу – Маңғыстау» оқшау су құбыры474. «Боранқұл» оқшау су құбыры475. «Атамекен – Бейнеу» оқшау су құбыры476. «Ноғайты» оқшау су құбыры477. «Сам» оқшау су құбыры478. «Төлеп» оқшау су құбыры479. «Сарға» оқшау су құбыры480. «Тұрыш» оқшау су құбыры481. «Басқұдық» оқшау су құбыры482. «Баянды» оқшау су құбыры483. «Құрық» оқшау су құбыры484. «Теңге» оқшау су құбыры485. «Қызылсай» оқшау су құбыры486. «Рахат» оқшау су құбыры487. «Жетібай» оқшау су құбыры488. «Мұнайшы» оқшау су құбыры489. «Сенек» оқшау су құбыры490. «Бостан» оқшау су құбыры491. «Құланды» оқшау су құбыры492. «Сазды» оқшау су құбыры493. «Үштаған» оқшау су құбыры494. «Таушық» оқшау су құбыры495. «Форт – Шевченко» оқшау су құбыры496. «Қызыл Өзен» оқшау су құбыры497. «Жарма» оқшау су құбыры498. «Онды» оқшау су құбыры499. «Шайыр» оқшау су құбыры500. «Өмірзақ» оқшау су құбыры501. «Баутино» оқшау су құбыры

Павлодар облысы502. «Тереңкөл су» оқшау су құбыры503. «Песчаное» оқшау су құбыры504. «Железинка» оқшау су құбыры

Солтүстік Қазақстан облысы505. «Есдəулет жер асты суларының кен орны» оқшау су құбыры506. «Преснов» оқшау су құбыры507. «Үлгі» оқшау су құбыры508. «Жаңа жол» оқшау су құбыры509. «Майбалық» оқшау су құбыры510. «Благовещенка» оқшау су құбыры511. «Саумалкөл» оқшау су құбыры512. «Рузаев» оқшау су құбыры513. «Чистополье» оқшау су құбыры514. «Новоишимка» оқшау су құбыры515. «Ленинград» оқшау су құбыры516. «Богдановка» оқшау су құбыры517. «Амангелді» оқшау су құбыры518. «Железное» оқшау су құбыры519. «Кладбинка» оқшау су құбыры520. «Петровка» оқшау су құбыры521. «Рождественка» оқшау су құбыры522. «Садовка» оқшау су құбыры523. «Балуан» оқшау су құбыры524. «Семиполка» оқшау су құбыры525. «Жалтыр» оқшау су құбыры526. «Ақсу» оқшау су құбыры527. «Жаңасу» оқшау су құбыры528. «Новопокровка» оқшау су құбыры529. «Кривощеково» оқшау су құбыры530. «Ақжан» оқшау су құбыры531. «Калиновский» оқшау су құбыры

Шығыс Қазақстан облысы532. «Теміржолсу – Аягөз» оқшау су құбыры533. «Первомайский» оқшау су құбыры534. «Зевакино» оқшау су құбыры535. «Рулиха станциясы» оқшау су құбыры536. «Быструха» оқшау су құбыры537. «Березка» оқшау су құбыры538. «Қарауыл» оқшау су құбыры539. «Ақжар» оқшау су құбыры540. «Құмкөл» оқшау су құбыры541. «Тұғыл» оқшау су құбыры542. «Ақсуат» оқшау су құбыры543. «Қалбатау» оқшау су құбыры544. «Үшбиік» оқшау су құбыры545. «Бесқарағай» оқшау су құбыры546. «Баскел» оқшау су құбыры547. «Кіші Владимировка» оқшау су құбыры548. «Канонерка» оқшау су құбыры549. «Бозтал» оқшау су құбыры550. «Кривинка» оқшау су құбыры 551. «Жаңа ауыл» оқшау су құбыры552. «Маңырақ» оқшау су құбыры553. «Құйған» оқшау су құбыры554. «Жамбыл»» оқшау су құбыры555. «Жалаңаш» оқшау су құбыры556. «Ахметбұлақ» оқшау су құбыры557. «Байғотас» оқшау су құбыры558. «Рассыпное» оқшау су құбыры559. «Волчанка» оқшау су құбыры560. «Березовка» оқшау су құбыры561. «Кандыковка» оқшау су құбыры562. «Крюковка» оқшау су құбыры563. «Вер – Уба» оқшау су құбыры564. «Ново – Убинка» оқшау су құбыры565. «Суықбұлақ» оқшау су құбыры566. «Жайма» оқшау су құбыры567. «Новопокровка» оқшау су құбыры568. «Қарағайлы» оқшау су құбыры569. «Белтерек» оқшау су құбыры570. «Ақжал» оқшау су құбыры571. «Жаңғыз – Төбе» оқшау су құбыры572. «Беген» оқшау су құбыры573. «Таврическое» оқшау су құбыры574. «Қарабұлақ» оқшау су құбыры575. «Кеңсай» оқшау су құбыры576. «Жарсу» оқшау су құбыры577. «Сартерек» оқшау су құбыры578. «Біржан» оқшау су құбыры579. «Дайыр» оқшау су құбыры580. «Айнабұлақ» оқшау су құбыры581. «Буркотово» оқшау су құбыры582. «Новая Шульба» оқшау су құбыры583. «Вторая Пятилетка» оқшау су құбыры584. «Винное» оқшау су құбыры585. «Опытное поле» оқшау су құбыры586. «Прапорщиково» оқшау су құбыры587. «Разъезд 226 км» оқшау су құбыры588. «Березовка» оқшау су құбыры589. «Веселовка» оқшау су құбыры590. «Шалабай» оқшау су құбыры591. «Көкжыра» оқшау су құбыры592. «Тасбастау» оқшау су құбыры593. «Саржыра» оқшау су құбыры594. «Жалшы» оқшау су құбыры595. «Жаңатұрмыс» оқшау су құбыры596. «Бақасу» оқшау су құбыры597. «Үлкен Қаратал» оқшау су құбыры598. «Жамбыл» оқшау су құбыры599. «Первороссийское» оқшау су құбыры600. «Күршім» оқшау су құбыры601. «Теректы» оқшау су құбыры602. «Көкжыра» оқшау су құбыры603. «Кеңдікті» оқшау су құбыры604. «Жантікей» оқшау су құбыры605. « Ойшілік» оқшау су құбыры606. «Қабанбай оқшау су құбыры607. «Қарасу» оқшау су құбыры608. «Донское» оқшау су құбыры609. «Привольное» оқшау су құбыры610. «Саратовка» оқшау су құбыры611. «Ново – Азовое» оқшау су құбыры612. «Барашки» оқшау су құбыры613. «Сугатовка» оқшау су құбыры614. «Кенюхово» оқшау су құбыры615. «Горкуново» оқшау су құбыры616. «Белый камень» оқшау су құбыры617. «Медведка» оқшау су құбыры618. «Коневка» оқшау су құбыры

Ақмола облысы619. «Павловка» оқшау су құбыры620. «Новодолинка» оқшау су құбыры621. «Ақмырза» оқшау су құбыры622. «Новомарковка» оқшау су құбыры623. «Қойтас» оқшау су құбыры624. «Бозтал» оқшау су құбыры625. «Үленті» оқшау су құбыры626. «Күншалған» оқшау су құбыры627. «Тайбай» оқшау су құбыры628. «Жарық» оқшау су құбыры629. «Малтабар» оқшау су құбыры630. «Елтай» оқшау су құбыры631. «Балықты» оқшау су құбыры632. «Олжабай Батыр» оқшау су құбыры633. «Уəлихан» оқшау су құбыры634. «Гастелло» оқшау су құбыры635. «Далабай» оқшау су құбыры636. «Зерноград» оқшау су құбыры637. «Костычев» оқшау су құбыры638. «Львов» оқшау су құбыры639. «Пригородный» оқшау су құбыры640. «Пятигорск» оқшау су құбыры641. «Тасөткел» оқшау су құбыры642. «Тассуат» оқшау су құбыры643. «Жұмай» оқшау су құбыры644. «Садырбай» оқшау су құбыры645. «Ұялы» оқшау су құбыры646. «Үшсарт» оқшау су құбыры647. «Талапкер» оқшау су құбыры648. «Қоянды» оқшау су құбыры649. «Приречное» оқшау су құбыры650. «Қажымұқан» оқшау су құбыры651. «Мортық» оқшау су құбыры652. «Қызылсуат» оқшау су құбыры653. «Жаңажол» оқшау су құбыры654. «Шұбар» оқшау су құбыры655. «Жайнақ» оқшау су құбыры656. «Қаратомар» оқшау су құбыры657. «Красноярка» оқшау су құбыры658. «Жалғызқұдық» оқшау су құбыры659. «Сарыкөл» оқшау су құбыры660. «Жақсы» оқшау су құбыры661. «Перекатное» оқшау су құбыры662. «Новокиенское» оқшау су құбыры663. «Қима» оқшау су құбыры664. «Киев» оқшау су құбыры

14 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

(Соңы. Басы 13-бетте)

(Соңы 15-бетте)

665. «Беловод» оқшау су құбыры666. «Тарасов» оқшау су құбыры667. «Чапаев» оқшау су құбыры668. «Подгорное» оқшау су құбыры669. «Белағаш» оқшау су құбыры670. «Тасты – Талды» оқшау су құбыры671. «Ақбұлақ» оқшау су құбыры672. «Ақжар» оқшау су құбыры673. «Анар» оқшау су құбыры674. «Арнасай» оқшау су құбыры675. «Белояр» оқшау су құбыры676. «Донецкое» оқшау су құбыры677. «Константиновка» оқшау су құбыры678. «Михайловка» оқшау су құбыры679. «Николаевка» оқшау су құбыры680. «Шортанды» оқшау су құбыры681. «Ольгинка» оқшау су құбыры682. «Ақтасты» оқшау су құбыры683. «Аршалы» оқшау су құбыры684. «Бұлақсай» оқшау су құбыры685. «Байдалы» оқшау су құбыры686. «Берсуат» оқшау су құбыры687. «Бабатай» оқшау су құбыры688. «Сары – Оба» оқшау су құбыры689. «Қойкелді» оқшау су құбыры690. «Волгодоновка» оқшау су құбыры691. «Жалтыркөл» оқшау су құбыры692. «Жібек Жолы» оқшау су құбыры693. «Шөптікөл» оқшау су құбыры694. «Үшқарасу» оқшау су құбыры695. «Отрадное» оқшау су құбыры696. «Сараба» оқшау су құбыры697. «Ақсай» оқшау су құбыры698. «Біртал» оқшау су құбыры699. «Двуречное» оқшау су құбыры700. «Ейское» оқшау су құбыры701. «Жаныспай» оқшау су құбыры702. «Знаменка» оқшау су құбыры703. «Интернациональное» оқшау су құбыры704. «Қаракөл» оқшау су құбыры705. «Красивое» оқшау су құбыры706. «Орловка» оқшау су құбыры707. «Раздольное» оқшау су құбыры708. «Курское» оқшау су құбыры709. «Юбилейное» оқшау су құбыры710. «Ленинское» оқшау су құбыры711. «Ярославка» оқшау су құбыры712. «Байсары» оқшау су құбыры713. «Садовое» оқшау су құбыры714. «Фарфоровый» оқшау су құбыры715. «Новоишимка» оқшау су құбыры716. «Кировское» оқшау су құбыры717. «Запорожское» оқшау су құбыры718. «Қайрақты» оқшау су құбыры719. «Моховое» оқшау су құбыры720. «Қалымкөл» оқшау су құбыры

Оңтүстік Қазақстан облысы721. «Маяқұм» оқшау су құбыры722. «Көксарай» оқшау су құбыры723. «Аққұм» оқшау су құбыры724. «Қаржан» оқшау су құбыры725. «Алтынтөбе» оқшау су құбыры726. «Қосағаш» оқшау су құбыры727. «Жаңабазар» оқшау су құбыры728. «Жылы Бұлақ» оқшау су құбыры729. «Қазақстанға 20 жыл» оқшау су құбыры730. «Тілектес» оқшау су құбыры731. «Қазығұрт» оқшау су құбыры732. «Қақпақ» оқшау су құбыры733. «Үшбұлақ» оқшау су құбыры734. «Көкібел» оқшау су құбыры735. «Қызыл ата» оқшау су құбыры736. «Майбұлақ» оқшау су құбыры737. «Шарапхана» оқшау су құбыры738. «Жіңішке» оқшау су құбыры739. «Махамбет» оқшау су құбыры740. «Шарбұлақ» оқшау су құбыры741. «Молбұлақ» оқшау су құбыры742. «Кентау» оқшу су құбыры743. «Байылдыр» оқшау су құбыры744. «Хантағы» оқшау су құбыры745. «Шеңгелді» оқшау су құбыры746. «Балтакөл» оқшау су құбыры747. «Қолкұдық» оқшау су құбыры748. «Үштам» оқшау су құбыры749. «Қалдаяқов» оқшау су құбыры750. «Жаңа Шілік» оқшау су құбыры751. «Ескі Шілік» оқшау су құбыры752. «Ақтөбе» оқшау су құбыры753. «Жүйнек» оқшау су құбыры754. «Шыпан» оқшау су құбыры755. «Бабай қорған» оқшау су құбыры756. «Абай» оқшау су құбыры757. «Құмайлықас» оқшау су құбыры758. «Аша» оқшау су құбыры759. «Қосмезгіл» оқшау су құбыры760. «Достық» оқшау су құбыры761. «С.Қожанов» оқшау су құбыры762. «Бостандық» оқшау су құбыры763. «Қосқорған» оқшау су құбыры764. «Құмтиын» оқшау су құбыры765. «Еңбекші диқан» оқшау су құбыры766. «Жаңажол» оқшау су құбыры767. «Үлгілі» оқшау су құбыры768. «Сырлысай» оқшау су құбыры769. «Сынтас» оқшау су құбыры770. «Қарабау» оқшау су құбыры771. «Қызылқия» оқшау су құбыры772. «Айнатас» оқшау су құбыры773. «Ынталы» оқшау су құбыры774. «Тұрбат» оқшау су құбыры775. «Еңбек» оқшау су құбыры776. «Қызылдиқан» оқшау су құбыры777. «Өндіріс» оқшау су құбыры778. «Бақабұлақ» оқшау су құбыры779. «Ащыбұлақ» оқшау су құбыры780. «Кезеңбұлақ» оқшау су құбыры781. «Рабат» оқшау су құбыры782. «Амангелді» оқшау су құбыры783. «Атбұлақ» оқшау су құбыры784. «Еңбекші» оқшау су құбыры785. «Қыдыр Мəмбетұлы» оқшау су құбыры786. «Қызылдала» оқшау су құбыры787. «Қызылбұлақ» оқшау су құбыры788. «Шанақ» оқшау су құбыры789. «Ақжар» оқшау су құбыры790. «Қарнақ» оқшау су құбыры791. «Күшата» оқшау су құбыры792. «Оранғай» оқшау су құбыры793. «Шаян» оқшау су құбыры794. «Боралдай» оқшау су құбыры795. «Түйетас» оқшау су құбыры796. «Сарыбұлақ» оқшау су құбыры797. «Жыланды» оқшау су құбыры798. «Тайманов» оқшау су құбыры799. «Амансай» оқшау су құбыры800. «Ж.Боралдай» оқшау су құбыры801. «Шақпақ» оқшау су құбыры802. «Таңатар» оқшау су құбыры803. «Қазата» оқшау су құбыры804. «Кеңестөбе» оқшау су құбыры805. «Ынтымақ» оқшау су құбыры806. «Ақбастау» оқшау су құбыры807. «Жолғабас» оқшау су құбыры808. «Кеңес» оқшау су құбыры809. «Тұрақты» оқшау су құбыры810. «Мыңбұлақ» оқшау су құбыры811. «Қайнарбұлақ» оқшау су құбыры812. «Қосбұлақ» оқшау су құбыры813. «Мəдениет» оқшау су құбыры814. «Бестоғай» оқшау су құбыры815. «Жамбыл» оқшау су құбыры816. «Тасқұдық» оқшау су құбыры817. «Шыбыт» оқшау су құбыры818. «Жүзімдік» оқшау су құбыры819. «Шалдар» оқшау су құбыры820. «Бекбау» оқшау су құбыры821. «Сарқырама» оқшау су құбыры822. «Бəйдібек ата» оқшау су құбыры823. «Ағыбет» оқшау су құбыры824. «Аманкелді» оқшау су құбыры825. «Көктөбе» оқшау су құбыры826. «Бадам» оқшау су құбыры827. «Дербес» оқшау су құбыры828. «Мамыр» оқшау су құбыры829. «Ордабасы» оқшау су құбыры830. «Ақбұлақ» оқшау су құбыры831. «Бірлік» оқшау су құбыры832. «Жамбыл» оқшау су құбыры833. «Ұялыжар» оқшау су құбыры834. «Қайнар» оқшау су құбыры

835. «Ынтымақ» оқшау су құбыры836. «Теспе» оқшау су құбыры837. «Ықыластемір» оқшау су құбыры838. «Бөген» оқшау су құбыры839. «Қарақұм» оқшау су құбыры840. «Дихан» оқшау су құбыры841. «Жеңіс» оқшау су құбыры842. «Ақжол» оқшау су құбыры843. «Көлтоған» оқшау су құбыры844. «Төреарық» оқшау су құбыры845. «Ақпан /Семхоз/» оқшау су құбыры846. «Төрткөл» оқшау су құбыры847. «Жайылма» оқшау су құбыры848. «Қызылжар» оқшау су құбыры849. «Елшібек батыр» оқшау су құбыры850. «Көкарал» оқшау су құбыры851. «Шұбар» оқшау су құбыры852. «Тоқсансай» оқшау су құбыры853. «Шұбарсу» оқшау су құбыры854. «Шолаққорған» оқшау су құбыры855. «Теріскей» оқшау су құбыры856. «Жеткіншек» оқшау су құбыры857. «Созақ» оқшау су құбыры858. «Ыбырай» оқшау су құбыры859. «Бақырлы» (Қаратау) оқшау су құбыры860. «Қарақұр» оқшау су құбыры861. «Сызған» оқшау су құбыры862. «Қозмолдақ» оқшау су құбыры863. «Жартытөбе» оқшау су құбыры864. «Аққолтық» оқшау су құбыры865. «Бабата» оқшау су құбыры866. «Кұмкент» оқшау су құбыры867. «Қызылқанат» оқшау су құбыры868. «Қызылкөл» оқшау су құбыры869. «Жыныс» оқшау су құбыры870. «Жуантөбе» оқшау су құбыры871. «Бірінші Мамыр» оқшау су құбыры872. «Алғабас» оқшау су құбыры873. «Бейнеткеш» оқшау су құбыры874. «Ынтымақ» оқшау су құбыры875. «Жаңа-жол» оқшау су құбыры876. «Ақбастау» оқшау су құбыры877. «Ұйымшыл» оқшау су құбыры878. «Абай» оқшау су құбыры879. «Аңғырата» оқшау су құбыры880. «Қаратөбе» оқшау су құбыры881. «Қарақия» оқшау су құбыры882. «Зертас» оқшау су құбыры883. «Қасқасу» оқшау су құбыры884. «Кеңесарық» оқшау су құбыры885. «Ж.Қасқасу» оқшау су құбыры886. «Керегетас» оқшау су құбыры887. «Қаратөбе» оқшау су құбыры888. «Қостөбе» оқшау су құбыры889. «Төңкеріс» оқшау су құбыры890. «Балдыберек» оқшау су құбыры891. «Майбұлақ» оқшау су құбыры892. «Алтынбастау» оқшау су құбыры893. «Қазақстан – Төле би» оқшау су құбыры894. «Көксайек» оқшау су құбыры895. «Жіңішке» оқшау су құбыры896. «Аққұм» оқшау су құбыры897. «Жаңаұйым» оқшау су құбыры898. «Момынай» оқшау су құбыры899. «Киелітас» оқшау су құбыры900. «Достық – Төле би» оқшау су құбыры901. «Сұлтан-Рабат» оқшау су құбыры902. «Диханкөл» оқшау су құбыры903. «Ұзын-Арық» оқшау су құбыры904. «Алшалы» оқшау су құбыры905. «Тасарық» оқшау су құбыры906. «Ханарық» оқшау су құбыры907. «Жамбыл» оқшау су құбыры908. «Онтүстік» оқшау су құбыры909. «Мəдени» оқшау су құбыры910. «Сарқырама» оқшау су құбыры911. «Екпінді» оқшау су құбыры912. «Қосағаш» оқшау су құбыры913. «Қорған» оқшау су құбыры914. «Алатау» оқшау су құбыры915. «Шұбарағаш» оқшау су құбыры916. «Шатыр – төбе» оқшау су құбыры917. «Жаңа – тұрмыс» оқшау су құбыры918. «Нысанбек» оқшау су құбыры919. «Қайнар» оқшау су құбыры920. «Біркөлік» оқшау су құбыры921. «Леңгір» оқшау су құбыры922. «Достық – Шардара» оқшау су құбыры923. «Ақалтын» оқшау су құбыры924. «Егізқұм» оқшау су құбыры925. «Сүткент» оқшау су құбыры926. «Қызылқұм» оқшау су құбыры927. «Қазақстан – Шардара» оқшау су құбыры928. «Целинное» оқшау су құбыры929. «Ұзын ата» оқшау су құбыры930. «Көксу» оқшау су құбыры931. «Қоссейіт» оқшау су құбыры932. «Шардара ауылы» оқшау су құбыры933. «Жаушықұм – 1» оқшау су құбыры934. «Шардара қаласы» оқшау су құбыры935. «Отырар» оқшау су құбыры936. «Сарыкөл» оқшау су құбыры

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 12 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16080 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫАУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 14 қараша №449 Астана қаласы

«Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 27 наурыздағы № 268

бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

бұйырамын:1. «Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту

туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 27 наурыздағы № 268 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11549 болып тіркелген, 2015 жылғы 22 шілдеде «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану қағидаларында:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын: «1. Осы Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдала-

ну қағидалары (бұдан əрі – Қағидалар) 2003 жылғы 20 маусымдағы Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 14-бабы 1-тармағының 2-1) тармақшасына сəйкес əзірленді жəне жайылымдарды қоспағанда, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану тəртібін айқындайды.»;

3-тармақтың 4) тармақшасы алып тасталсын;4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын: «4. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердің ұтымды пайдаланылуын айқындау

үшін ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерде келесі құжаттар болуы қажет:1) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті

төрағасының 2014 жылғы 4 желтоқсандағы № 67 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10134 болып тіркелген) индексі 4-аш, кезеңділігі жылдық, «Себілген егістіктің қорытындысы туралы есеп» жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың статистикалық нысаны бойынша статистикалық деректер, индексі 29-аш, кезеңділігі жылдық, «Ауылшаруашылық дақылдардың түсімін жинау туралы» жалпымемлекеттік статистикалық байқаудың статистикалық нысаны бойынша статистикалық деректер (жерді өсімдік шаруашылығы үшін пайдаланғанда);

2) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ауыспалы егістік жоспары (жерді өсімдік шаруашылығы үшін пайдаланғанда);

3) ішкі шаруашылық жерге орналастыру жобалары;4) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерінің паспорты.»;10, 15, 16, 17-тармақтар алып тасталсын.2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Мал шаруашылығы

департаменті заңнамада белгіленген тəртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның

қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз жəне электрондық түрдегі көшірмесінің ресми жариялау жəне Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан РеспубликасыПремьер-Министрінің орынбасары –

Қазақстан РеспубликасыныңАуыл шаруашылығы министрі А.МЫРЗАХМЕТОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыныңҰлттық экономика министрі____________Т. Сүлейменов2017 жылғы 28 қараша

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 12 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16081 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары – Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 30 қарашадағы №478 бұйрығына қосымша

Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық іс-шараларды жоспарлау жəне өткізу қағидаларына 4-қосымшаНысан

бірінші бөлігі / часть первая

Алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесі №____Опись животных по взятым пробам крови №____Жануар түрі / Вид животных ____________________Аурудың аты / Название болезни___________________Бас саны / Количество голов ______________Зерттеу жиілігі / Кратность исследования:

екінші бөлігі / часть вторая___________________________________________________________________

(сараптама актісінің (сынақ хаттамасының) күні, нөмірі / дата, номер акта экспертизы (протокола испытания))

Алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесі №____ Опись животных по взятым пробам крови №_____ Жануар түрі / Вид животных ____________________ Аурудың аты / Название болезни________________ Басы саны / Количество голов ____________ Зерттеу жиілігі / Кратность исследования:

________________(бас саны)(количество голов)

__________________(зерттеудің жиілігі) (кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

______________(зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

қию

сыз

ығы

/ линия

отрыв

а- -

- - -

- - -

- -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - -

________________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

______________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

__________________(зерттеудің жиілігі) (кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

______________(зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

______________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

(бас саны)(количество голов)

__________________(зерттеудің жиілігі) (кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

______________(зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

________________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

______________(бас саны)(количество голов)

________________ (зерттеудің жиілігі)(кратность исследования)

Зерттеу мақсаты / Цель исследования ______________Қан алынған күн / Дата взятия крови ______________

Зерттеу мақсаты / Цель исследования______________ Қан алынған күн / Дата взятия крови______________

№ мал иесінің атауы немесе тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда) / наименование или фамилия, имя, отчество (при его наличии) вла-

дельца животного

бірдей-лендіру нөмірі /

идентифик-ационный номер

малдың жынысы / пол жи-вотного

малдың жасы / возраст живот-ного

зерттеудің жиілігі/

кратность исследова-

ний

№ реакцияның атауы /наименование реакции

зерттеу нəтижелері /результаты исследований

Мөр орны / Место печати (бар болса/при наличии)_______________ _______________________ ____________(ветеринария саласындағы мамандардың лауазымы, тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда), қолдары / должность, фамилия, имя, отчество (при его нали-чии), подписи специалистов в области ветеринарии)_______________________________________ _____________(тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторының лауазымы, тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда), қолы /должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись государственного ветеринарно-санитарного инспектора соответствующей административно-терри-ториальной единицы)

қию

сыз

ығы

/ линия

отрыв

а -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - -

- - - Мөр орны / Место печати (бар болса/при наличии)

__________ _______ _________________________(ветеринария саласындағы мамандардың лауазымы, тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда), қолдары /должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии), подписи специалистов в области ветеринарии)_________________ __________________________(тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторының лауазымы, тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда), қолы /должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии), подпись государственного ветеринарно-санитарного инспектора соответствующей административно-терри-ториальной единицы)

Ескерту / Примечание: 1. Алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесі диагностикалық зерттеулер жүргізу үшін ветеринариялық зертханаға жолданатын жануардың əр түріне, жануар-

лар ауруының түріне жеке-жеке жасалады / опись животных по взятым пробам крови составляется отдельно по каждому виду животного, виду болезней животных, по которому направляется в ветеринарную лабораторию для проведения диагностических исследований.

2. Ветеринариялық зертханада қан сынамаларын қабылдау мен тіркеуді жүргізетін маман екінші бөлігін қиып алады жəне ветеринариялық зертханада қалдырады, зерттеу аяқталғаннан кейін сараптама актісімен (сынақ хаттамасымен) бірге ветеринариялық дəрігерге береді, ал көшірмесін ветеринариялық зертханада қалдырады / часть вторая отрывается специалистом ветеринарной лаборатории, осуществляющим прием и регистрацию проб крови и остается в ветеринарной лаборатории, после завершения иссле-дования вместе с актом экспертизы (протоколом испытания) передается ветеринарному врачу, а копия оставляется в ветеринарной лаборатории.

3. Бірінші бөлігі қан сынамаларын жеткізген тұлғаға қайтарылады / часть первая – возвращается, лицу, доставившему пробы крови. 4. Тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің мемлекеттік ветеринариялық-санитариялық инспекторы ауыл шаруашылығы жануарларын бірдейлендіру жөніндегі деректер базасы

бойынша жануарлар басы туралы мəліметтердің сəйкестігін; үйірдегі, табындағы, отардағы, шаруашылық жүргізуші субъектідегі жəне жануарлардың басқа да топтарындағы бар жануарлар басын қамту жəне бір уақытта зерттеулер жүргізу мақсатында алынған қан сынамалары санының жануарлар басымен (үйір, табын, отар, шаруашылық жүргізуші субъект жəне жануарлардың басқа да топтары) сəйкестігін бір жұмыс күнінен аспайтын уақыт ішінде растайды (жануарлар ауруларының түріне жəне ветеринариялық (ветеринариялық-санитариялық) қағидаларда көзделген диагностикалық зерттеулер жиілігіне байланысты) / государственный ветеринарно-санитарный инспектор соответствующей админи-стративно-территориальной единицы по базе данных по идентификации сельскохозяйственных животных подтверждает в течение не более одного рабочего дня соответствие сведении о поголовье животных; соответствие количества взятых проб крови с наличием поголовья животных (гурт, стадо, отара, хозяйствующий субъект и другие группировки животных) с целью обеспечения охвата и одновременного проведения исследования имеющегося поголовья животных в гурте, стаде, отаре, хозяйствующем субъекте и других группировках животных (зависит от вида болезней животных и кратности диагностических исследований, предусмотренных в ветеринарных (ветеринарно-санитарных) правилах).

5. Алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесі бір данада ұсынылады. Microcoft Excel форматындағы алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесінің электрондық нұсқасы ветеринария саласындағы уəкілетті орган ведомствосының тиісті аумақтық бөлімшесінің жəне ветеринариялық зертхананың сынама қабылдайтын бөлімінің (бөлімшесінің) электрондық мекенжайына жолданады / Опись животных по взятым пробам крови предоставляется в одном экземпляре. Электронная версия описи животных по взятым пробам крови в формате Microcoft Excel направляется на электронный адрес соответствующего территориального подразделения ведомства уполномоченного органа в области ветеринарии и отдела (подразделение) приема проб ветеринарной лаборатории.

№___________________________________________________ (алынған қан сынамалары бойынша жануарлар тізімдемесі) / (опись животных по взятым пробам крови)

№ ____________________________________________________________________(қан сынамалары алынған жануарлар тізімі)/(опись животных (алынған қан сынама-лары бойынша жануарлар тізімдемесі) / (опись животных по взятым пробам крови) _________________________________________________________ ( сараптама актісінің (сынақ хаттамасының) күні, нөмірі/дата, номер акта экспертизы (протокола испытания))

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 20 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16110 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫАУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 30 қараша №478 Астана қаласы

«Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық іс-шараларды жоспарлау және өткізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы

Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 маусымдағы № 16-07/332 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

бұйырамын:1. «Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық іс-шараларды

жоспарлау жəне өткізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 30 маусымдағы №16-07/332 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9639 болып тіркелген, 2014 жылғы 2 қыркүйекте «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мы-надай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Жануарлардың аса қауіпті ауруларына қарсы ветеринариялық іс-шараларды жоспарлау жəне өткізу қағидаларында:

көрсетілген Қағидаларға 4-қосымша осы бұйрыққа қосымшаға сəйкес жаңа ре-дакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринариялық жəне фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз жəне электрондық түрдегі көшірмесінің ресми жария-лау жəне Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары–

Қазақстан РеспубликасыныңАуыл шаруашылығы министрі

А.МЫРЗАХМЕТОВ

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары-Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2017 жылғы 25 желтоқсандағы №513 бұйрығымен бекітілген

Суармалы жерлердің мониторингі мен мелиоративтік жай-күйіне бағалауды жүргізу барысындағы химиялық реактивтер, зертханалық ыдыс жəне далалық жабдық тиістілігінің заттай нормалары

1. 1 қысқартылған химиялық талдауды жасау үшін химиялық реактивтер тиістілігінің нормалары

№р/с Заттай норманың атауы Өлшем бірлігі

Сандық түрдегі норма

Пайдалану мерзімі, жыл

Пайдалану саласы Таралу саласыЗаттай нормаларды анықтау мен қолдануды нақтылайтын

сипаттамалар

1 2 3 4 5 6 7 8Ыза суларын зертханалық талдау

1 Хлорлы аммоний грамм 0,10 1 магнийді анықтау үшін Қазақстан Республикасы Ауыл

шаруашылығы министрлігі Су ре-сурстары комитеті

«Аймақтық гидрогеологиялық-мелиоративтік орталық»

республикалық мемлекеттік мекемесі (бұдан əрі - АГГМО),

Қазақстан Республикасы Ауыл

шаруашылығы министрлігі Су ре-сурстары комитеті

«Оңтүстік Қазақстан гидрогеологиялық-мелиоративтік экспедициясы» республикалық

мемлекеттік мекемесі (бұдан əрі - ОҚГГМЭ),

Қазақстан Республикасы Ауыл

шаруашылығы министрлігі Су ре-сурстары комитеті

«Қызылорда гидрогеологиялық-мелиоративтік экспедициясы» республикалық

мемлекеттік мекемесі (бұдан əрі - ҚГГМЭ)

химиялық таза, аммоний хлориді, мүсəтір

2 Сулы аммиак миллилитр 0,50 1 магнийді анықтау үшін 25% ерітінді, ерекше таза, (ρ=0,8) 1литрден өлшеп

құйылған (бұдан əрі – л) аммо-ний гидрооксиді, мүсəтір спирті

3 КУ-2 катиониті грамм 0,50 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза4 Хром қышқылды калий грамм 0,10 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, калий хромат5 Хлорлы калий миллилитр 0,25 1 сутектік көрсеткішті анықтау

үшін3 молярлы ерітінді, күміс ион-дарынан таза, хлоркүмісті элек-

трод үшін6 Марганец қышқылды калий грамм 0,50 1 ыдысты жуу үшін химиялық таза, 0,5 килограмм

(бұдан əрі – кг) өлшеп оралған7 Метилдік қызғылт-сары (индикатор) грамм 0,01

0,01

1 сульфаттарды анықтау үшін карбонаттарды жəне бикар-бонаттарды анықтау үшін

гелиантин, қышқылды қызғылт-сары

8 Мурексид (индикатор) грамм 0,01 1 кальцийді анықтау үшін аммоний пурпураты9 Натрий гидрототығы грамм 0,48 1 кальцийді анықтау үшін химиялық таза, күйдіргіш сілті

10 Хлорлы натрий грамм 0,1250,125

1 кальцийді анықтау үшін магнийді анықтау үшін

химиялық таза, ас тұзы, галит, натрий хлориді

11 Тұз қышқылы миллилитр 0,11 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза, хлор сутекті қышқыл, (ρ=1,180…1,185)

12 Азот қышқылды күміс грамм 0,02 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, күмістің ни-траты

13 Күкірт қышқылы миллилитр 0,10 1 ыдысты жуу үшін химиялық таза, (ρ=1,75)14 Тұз қышқылының стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 карбонат пен бикарбонатты

анықтау үшінерітіндінің қалыптылығы 0,1

15 Натрий гидрототығының стандарт-титрі миллилитр 1,20 1 кальцийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,116 Хлорлы натрийдің стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 хлорды анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,117 Трилон Б стандарт-титрі грамм 0,06

0,061 кальцийді анықтау үшін

магнийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,1

18 рН 4 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 4

19 рН 7 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 7

20 рН 10 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 10

21 Этил спирті миллилитр 0,07 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

ерекше таза, 70%

22 Фенолфталеин грамм 0,01 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

химиялық таза, пурген

23 Қара эриохром (индикатор) грамм 0,01 1 магнийді анықтау үшін химиялық таза, хромоген қара ЕТ-00

Жерүсті суларын зертханалық талдау24 Хлорлы аммоний грамм 0,10 1 магнийді анықтау үшін

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

химиялық таза, аммоний хлориді, мүсəтір

25 Сулы аммиак миллилитр 0,50 1 магнийді анықтау үшін 25% ерітінді, ерекше таза, (ρ =0,8) 1л өлшеп құйылған аммо-ний гидрооксиді, мүсəтір спирті

26 Катионит КУ-2 грамм 0,50 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза27 Хромқышқылды калий грамм 0,10 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, калий хромат28 Хлорлы калий миллилитр 0,25 1 сутектік көрсеткішті анықтау

үшін3 молярлы ерітінді, күміс ион-дарынан таза, хлоркүмісті элек-

трод үшін29 Марганец қышқылды калий грамм 0,50 1 ыдысты жуу үшін химиялық таза, 0,5 кг-нан

өлшеп оралған30 Метилдік қызғылт-сары (индикатор) грамм 0,01

0,01

1 сульфаттарды анықтау үшін карбонаттарды жəне бикар-бонаттарды анықтау үшін

гелиантин, қышқылды қызғылт сары

31 Мурексид (индикатор) грамм 0,01 1 кальцийді анықтау үшін аммоний пурпураты32 Натрий гидрототығы грамм 0,48 1 кальцийді анықтау үшін химиялық таза, күйдіргіш сілті33 Хлорлы натрий грамм 0,125

0,1251 кальцийді анықтау үшін

магнийді анықтау үшін химиялық таза, ас тұзы, галит,

натрий хлориді34 Тұз қышқылы миллилитр 0,11 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза, хлор сутекті

қышқыл, (ρ=1,180…1,185)35 Азот қышқылды күміс грамм 0,02 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, күмістің ни-

траты36 Күкірт қышқылы миллилитр 0,10 1 ыдысты жуу үшін АГГМО,

ОҚГГМЭ, ҚГГМЭхимиялық таза, (ρ =1,75)

37 Тұз қышқылының стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

ерітіндінің қалыптылығы 0,1

38 Натрий гидрототығының стандарт-титрі миллилитр 1,20 1 кальцийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,139 Хлорлы натрийдің стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 хлорды анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,140 Трилон Б стандарт-титрі грамм 0,06

0,061 кальцийді анықтау үшін

магнийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,1

41 рН 4 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 4

42 рН 7 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 7

43 рН 10 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 10

44 Этил спирті миллилитр 0,07 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

ерекше таза, 70%

45 Фенолфталеин грамм 0,01 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

химиялық таза, пурген

46 Қара эриохром (индикатор) грамм 0,01 1 магнийді анықтау үшін химиялық таза, хромоген қара ЕТ-00

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫАУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 25 желтоқсан №513 Астана қаласы

Суармалы жерлердің мониторингі мен мелиоративтік жай-күйіне бағалауды жүргізу барысындағы химиялық

реактивтер, зертханалық ыдыс және далалық жабдық тиістілігінің заттай нормаларын бекіту туралы

2008 жылғы 4 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Бюджеттік кодексінің 69-бабының 2-тармағына сəйкес, бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған суармалы жерлердің мониторингі мен мелиоративтік жай-күйіне бағалауды жүргізу барысындағы химиялық реактивтер, зертханалық ыдыс жəне далалық жабдық тиістілігінің заттай нормалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Су ресурстары комитеті заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің қазақ жəне орыс тілдерінде қағаз жəне электронды түрде «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығы бар республикалық

мемлекеттік кəсіпорнына ресми жариялауға жəне Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

5) осы бұйрықтың тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары –

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрі Ө.ШӨКЕЕВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қаржыминистрі ______________ Б. Сұлтанов2017 жылғы 28 желтоқсан

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 15РЕСМИ

(Соңы. Басы 14-бетте)

(Жалғасы 16-бетте)

1 2 3 4 5 6 7 8Топырақты зертханалық талдау

47 Хлорлы аммоний грамм 0,10 1 магнийді анықтау үшін

АГГМО,ОҚГГМЭ, ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

химиялық таза, аммоний хлориді, мүсəтір

48 Сулы аммиак миллилитр 0,50 1 магнийді анықтау үшін 25% ерітінді, ерекше таза, (ρ =0,8) қалталауы 1л аммоний гидрооксиді, мүсəтір спирті

49 КУ-2 катиониті грамм 0,50 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза50 Хромқышқылды калий грамм 0,10 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, калий хромат51 Хлорлы калий миллилитр 0,25 1 сутектік көрсеткішті анықтау

үшін3 молярлы ерітінді, күміс ион-дарынан еркін, хлоркүмісті

электродқа52 Марганец қышқылды калий грамм 0,50 1 ыдысты жуу үшін химиялық таза, қалталауы 0,5 кг53 Метилдік қызғылт-сары (индикатор) грамм 0,01

0,01

1 сульфаттарды анықтау үшін карбонаттарды жəне бикар-бонаттарды анықтау үшін

гелиантин, қышқылды қызғылт сары

54 Мурексид (индикатор) грамм 0,01 1 кальцийді анықтау үшін аммоний пурпураты55 Натрий гидрототығы грамм 0,48 1 кальцийді анықтау үшін химиялық таза, күйдіргіш сілті56 Хлорлы натрий грамм 0,125

0,1251 кальцийді анықтау үшін

магнийді анықтау үшін химиялық таза, ас тұзы, галит,

натрий хлориді57 Тұз қышқылы миллилитр 0,11 1 сульфаттарды анықтау үшін химиялық таза, хлор сутекті

қышқыл, (ρ =1,180…1,185)58 Азот қышқылды күміс грамм 0,02 1 хлорды анықтау үшін химиялық таза, күмістің ни-

траты59 Күкірт қышқылы миллилитр 0,10 1 ыдысты жуу үшін химиялық таза, (ρ =1,75)60 Тұз қышқылының стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 карбонат пен бикарбонатты

анықтау үшінерітіндінің қалыптылығы 0,1

61 Натрий гидрототығының стандарт-титрі миллилитр 1,20 1 кальцийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,162 Хлорлы натрийдің стандарт-титрі миллилитр 0,48 1 хлорды анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,163 Трилон Б стандарт-титрі грамм 0,06

0,061 кальцийді анықтау үшін

магнийді анықтау үшін ерітіндінің қалыптылығы 0,1

64 рН 4 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 4

65 рН 7 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 7

66 рН 10 буферлі ерітіндісінің стандарт-титрі миллилитр 0,50 1 сутегі көрсеткішін анықтау үшін

рН 10

67 Этил спирті миллилитр 0,07 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

ерекше таза, 70%

68 Фенолфталеин грамм 0,01 1 карбонат пен бикарбонатты анықтау үшін

химиялық таза, пурген

69 Қара эриохром (индикатор) грамм 0,01 1 магнийді анықтау үшін химиялық таза, хромоген қара ЕТ-00

2. 1000 шартты талдауларға зертханалық зерттеу жүргізуге арналған зертханалық ыдыстар тиістілігінің нормалары

№р/с

Заттай норманың атауы

Өлшем бірлігі

Сандық түрдегі норма

Пайда-лану

мерзімі, жыл

Пайдалану саласы Таралу саласы

Заттай нормаларды анықтау мен қолдануды нақтылайтын сипаттамалар

1 2 3 4 5 6 7 81 Бөтелке дана 1 2 тазартылған суды жинау үшін

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

шыныдан жасалған пластик қақпағы бар, сыйымдылығы 50000 милилитр (бұдан əрі – мл)

2 Бюретка дана 2 2 сұйықтықты титрлеу үшін шыныдан жасалған, бөлгіші бар, 25 мл3 В-100-150-ХС құйғышы дана 2 2 сұйықтықты құю үшін шыныдан жасалған, сыртқы диаметрі 100 милиметр

(бұдан əрі – мм), жалпы биіктігі 150 мм4 В-100-200-ХС құйғышы дана 2 2 сұйықтықты құю үшін шыныдан жасалған, сыртқы диаметрі 100 мм, жалпы

биіктігі 200 мм 5 В-150-230-ХС құйғышы дана 2 2 сұйықтықты құю үшін шыныдан жасалған, сыртқы диаметрі 150 мм, жалпы

биіктігі 230 мм6 ВД-3-500-ХС бөліп

құйғышыдана 6 2 əр түрлі заттардан тазарту үшін шыныдан жасалған, 500 мл

7 Резеңке үрімше, 50 дана 1 2 сұйық заттарды тез əрі қауіпсіз мөлшерлеу үшін

резеңке, ұшы жұмсақ, 50 мл

8 Резеңке үрімше, 100 дана 1 2 сұйық заттарды тез əрі қауіпсіз мөлшерлеу үшін

резеңке, ұшы жұмсақ, 100 мл

9 Шыны колба, 250 дана 12 2 сақтау, араластыру мен сұйықтықтар ара-сында реакция жүргізу үшін

шыныдан жасалған, термиялық төзімді, жалпақ түпті қылтасы ұзын,

250 мл 10 Шыны колба, 500 дана 12 2 сақтау, араластыру мен сұйықтықтар ара-

сында реакция жүргізу үшіншыныдан жасалған, термиялық төзімді, жалпақ түпті мой-

ны ұзын, 500 мл

11 Эрленмейердің шыны колбасы, 50

дана 20 2 химиялық сұйықтықтарды титрлеу, қыздыру үшін

шыныдан жасалған, термиялық төзімді, жалпақ түпті қылтасы кең, 50 мл

12 Эрленмейердің шыны колбасы, 100

дана 25 2 химиялық сұйықтықтарды титрлеу, қыздыру үшін

шыныдан жасалған, термиялық төзімді, жалпақ түпті қылтасы кең, 100 мл

13 Эрленмейердің шыны колбасы, 250

дана 35 2 химиялық сұйықтықтарды титрлеу, қыздыру үшін

шыныдан жасалған, термиялық төзімді, жалпақ түпті қылтасы кең, 250 мл

14 Фарфор саптыаяқ дана 5 2 қышқыл, сілті жəне бейтарап сипаттағы сұйықтықты сақтау жəне араластыру үшін

фарфордан жасалған, шүмегі бар, 500 мл

15 Шыны таяқша дана 2 2 сұйықтықтарды араластыру үшін шыныдан жасалған, диаметрі 7 мм, ұзындығы 300 мм16 Шыны тамшуыр, 5 дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін дəл

өлшеу үшіншыныдан жасалған өлшегіші бар, 5 мл, өлшем бағамы

0,1 мл, 17 Шыны тамшуыр, 10 дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін дəл

өлшеу үшіншыныдан жасалған өлшегіші бар, 10 мл, өлшем бағамы

0,1 мл18 Шыны тамшуыр, 25 дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін дəл

өлшеу үшіншыныдан жасалған өлшегіші бар, 25 мл, өлшем бағамы

0,1 мл19 Шыны тамшуыр, 100 дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу

үшіншыныдан жасалған, 100 мл, бөлгішсіз

20 В-1-50 стаканы дана 2 2 ерітінділерді дайындау, қыздыру, сұйықтықтарды өлшеу үшін

шыныдан жасалған, биік, шүмегі жəне бір белгісі бар,50 мл

21 В-1-100 стаканы дана 2 2 ерітінділерді дайындау, қыздыру, сұйықтықтарды өлшеу үшін

шыныдан жасалған, биік, шүмегі жəне бір белгісі бар, 100 мл

22 В-1-250 стаканы дана 2 2 ерітінділерді дайындау, қыздыру, сұйықтықтарды өлшеу үшін

шыныдан жасалған, биік, шүмегі жəне бір белгісі бар, 250 мл

23 Н-1-1000 стаканы дана 2 2 ерітінділерді дайындау, қыздыру, сұйықтықтарды өлшеу үшін

шыныдан жасалған, биік, шүмегі жəне бір белгісі бар, 1000 мл

24 В-1-2000 стаканы дана 2 2 ерітінділерді дайындау, қыздыру, сұйықтықтарды өлшеу үшін

шыныдан жасалған, биік, шүмегі жəне бір белгісі бар, 2000 мл

25 Келсабы бар ұнтақтағыш

дана 2 2 қатты заттарды ұнтақтау жəне жақсылап араластыру үшін

фарфордан жасалған, 500 мл, келсабының ұзындығы 14 сантиметр (бұдан əрі – см)

26 3-50-2 цилиндрі дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу жəне оны сақтау үшін

шыныдан жасалған, 3-өлшемді, шүмегі бар, 50 мл, дəлдіктің 2- классы

27 3-100-2 цилиндрі дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу шыныдан жасалған, 3-өлшемді, шүмегі бар, 100 мл, дəлдіктің 2- классыжəне оны сақтау үшін

28 3-250-2 цилиндрі дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу жəне оны сақтау үшін

шыныдан жасалған, 3-өлшемді, шүмегі бар, 250 мл, дəлдіктің 2- классы

29 1-500-2 цилиндрі дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу үшін

шыныдан жасалған, 1-өлшемді, шүмегі бар, 500 мл, дəлдіктің 2- классы

30 1-1000-2 цилиндрі дана 2 2 сұйықтықтың белгілі бір мөлшерін өлшеу үшін

шыныдан жасалған, 1-өлшемді, шүмегі бар, 1000 мл, дəлдіктің 2- классы

31 Шайқауыш дана 2 2 зертханалық ыдысты жуу үшін шыны, шыны саптамамен, сиымдылығы 250 мл

32 Тамызғыш дана 2 2 индикаторлар мен басқа ерітінділерді мөлшерлеу үшін

шыныдан жасалған тамшуыры бар, 20 мл

33 «Белая лента» күлсіз-дендірілген сүзгіші

дана 100 2 ірі дисперсиялық тұнбаларды бөлу үшін қағаздан жасалған, диаметрі 18 см, орташа сүзгішті

34 «Синяя лента» күлсіз-дендірілген сүзгіші

дана 100 2 ұсақ түйірлі тұнбаларды бөлу үшін қағаздан жасалған, диаметрі 18 см, баяу сүзгішті

35 Сүзгіш қағаз қорап 1 2 сұйықтықтарды сүзгілеу үшін қағаздан жасалған

3. Далалық жабдық тиістілігінің нормалары

№р/с

Заттай норманың атауы

Өлшем бірлігі

Сандық түрдегі норма

Пайда-лану

мерзімі, жыл

Пайдалану саласы Таралу саласы

Заттай нормаларды анықтау мен қолдануды нақтылайтын сипаттамалар

1 2 3 4 5 6 7 8Жалпы пайдаланатын ( 1 далалық бригадаға)

1 4-орынды шатыр дана 1 4 ауа райының қолайсыз жағдайларынан қорғану, далалық жағдайларда жұмысшылрды

уақытша орналастыру үшін АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

масаға қарсы торы бар су өтпейтін, бөлшектенетін жеңіл құйылған тірек, шатырдың өлшемдері 220*285*235 см

кем емес2 Жиналмалы

жиһаздың жиынтығыжиынтық 1 4 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін үстел жəне 4 орындық жеңіл құйылған материалдан,

жиналмалы, тысы бар3 Газ плитасы дана 1 4 далалық жағдайларда ас дайындау үшін 2 конфорлы, жиынтықта 5 л газ баллонымен, далалық4 Өлшеуіш дана 1 2 далалық жағдайларда заттардың ұзындық

өлшемдерін өлшеу үшінтот баспайтын болаттан лента, бөлу бағамы 1 см, ба-рабанда, ұзындығы 30 метрге (бұдан əрі – м) дейін

сабы бар5 Қол шам дана 1 2 далалық жағдайларда жарықтандыру үшін тасымалданатын аккумуляторлы, ылғалға төзімді,

жарықдиодты, қуат түрі желіден6 Дəнекерлейтін шам дана 1 1 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін форсунка түріндегі шам, жылу қуаты 0,5— 3 киловатт

шамасында, отын беруді реттеу7 Қазанша дана 1 2 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін металлды, сыйымдылығы 5 л, тұтқасы бар, далалық8 Турайтын тақтайша дана 1 2 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін ағаш, өлшемі 40х25см9 Пышақ дана 1 1 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін тот баспайтын болаттан, сабы пластиктен жасалған10 Термос дана 1 2 далалық жағдайларда азық-түліктер мен суды

сақтау үшінтот баспайтын болаттан жасалған, тасымалданатын,

сыйымдылығы 5 л дейін11 Шəйнек дана 1 3 далалық жағдайларда суды ысыту мен

қайнату үшінметалл, тұтқасы бар, сыйымдылығы

3 л дейін12 Кəстрөл дана 1 3 далалық жағдайларда ас дайындау үшін металлдан жасалған, тұтқалары бар, сыйымдылығы 5 л13 Үшкір күрек дана 1 3 жер қазу жұмыстарын орындау үшін шөміші болат металлдан, күңгірт бояумен сырланған,

өлшемдері 280 х 220 мм, эргономикалық сап14 Қалақты күрек дана 1 3 сусымалы материалдармен жұмыс істеу үшін шөміші болат металлдан, күңгірт бояумен сырланған,

өлшемдері 280 х 230 мм, эргономикалық сап15 Балта дана 1 3 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін металл жүзді, ағаш немесе пластик сапқа берік

бекітілген, жорыққа арналған16 Бау дана 1 1 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін тінті немесе химиялық талшықтардан, ұзындығы 10

м дейін17 Мырыш шелек дана 1 2 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін мырышталған, сыйымдылығы 12 л дейін18 Пластик шелек дана 1 2 шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктер үшін пластик қақпағы бар, сыйымдылығы 12 л дейін19 Дəрі қобдишасы дана 1 1 далалық жағдайларда алғашқы медициналық

көмекті көрсету үшіналғашқы медициналық көмекті көрсету үшін арналған

дəрі-дəрмек жиынтығы, пластик қаптаЖеке пайдаланатын (1 жұмысшыға)

20 Жиналмалы төсек дана 1 4 тұрмыстық қажеттіліктер үшін АГГМО,ОҚГГМЭ,ҚГГМЭ

тірегі жеңіл құйылған берік түтіктен, ең үлкен жүк салмағы – 90 кг, салмағы 5,5 кг дейін

21 Төсек-орын тысы жиынтық 1 2 тұрмыстық қажеттіліктер үшін мақталы қағазды, өлшемдері:сейсеп - 160*220 см, жайма - 180*260 см,

жастық қап - 70*70 см22 Қап төсек дана 1 4 тұрмыстық қажеттіліктер үшін синтетикамен толтырылған екі қабатты, ұзындығы 230

см дейін, салмағы 2,5 кг дейін23 Иыққап дана 1 2 далалық жағдайларда түрлі жүктерді тасы-

малдау үшінанатомиялық «арқа», жаңбыр өткізбейтін тыс,

сыйымдылығы 70 л дейін24 Сүлгі дана 1 1 гигиеналық қажеттіліктер үшін түкті, 120х60 см25 Құты дана 1 3 далалық жағдайларда ауызсуды сақтау үшін металл, жорыққа арналған, сыйымдылығы 2 л дейін26 Саптыаяқ дана 1 1 тұрмыстық қажеттіліктер үшін металл, 0,5 л27 Қасық-шанышқы дана 1 1 тұрмыстық қажеттіліктер үшін тот баспайтын болаттан

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2018 жылғы 17 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16243 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР ЖӘНЕ ДАМУ МИНИСТРЛІГІНІҢ

БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 31 тамыз №588 Астана қаласы

«Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларын және Қазақстан Республикасының

аумағында автокөлік құралдарымен тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктердің тізбесін бекіту туралы»

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 17

сәуірдегі №460 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

бұйырамын: 1. «Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларын жəне Қазақстан

Республикасының аумағында автокөлік құралдарымен тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктердің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 17 сəуірдегі №460 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №11779 болып тіркелген, «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 12 тамызда жарияланған) мы-надай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымал-дау қағидаларында:

18-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:«18. Арнайы рұқсат бір немесе бірнеше бірдей тасымалдауға, сондай-ақ белгіленген

маршрут арқылы тасымалданатын қауіпті жүктер тобына 1 жылдық мерзімге беріледі.».2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Көлік комитеті:1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік

тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз тасығыштағы жəне электрондық нысандағы көшірмелерін Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберуді;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақша-ларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Инвестициялар жəне даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар жəнедаму министрі Ж.ҚАСЫМБЕК

«КЕЛІСІЛГЕН» «КЕЛІСІЛГЕН» Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі Ішкі істер министрі _____________Т. Сүлейменов ________________ Қ. Қасымов2017 жылғы 28 қараша 2017 жылғы 8 қыркүйек

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 12 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16083 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР ЖӘНЕ ДАМУ МИНИСТРЛІГІНІҢ

БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 31 тамыз №589 Астана қаласы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің және Қазақстан Республикасы

Инвестициялар және даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

«Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сəуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы 50-бабының 2-тармағына сəйкес бұйырамын:

1. Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізі-летін өзгерістер жəне толықтырулардың қоса берілген тізбесі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Көлік комитеті:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның

көшірмесін баспа жəне электронды түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркеуден өткен күннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберуді;

4) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақшаларына сəйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Инвестициялар жəне даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар жəне даму министрі Ж.ҚАСЫМБЕК

«КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының ЕңбекДенсаулық сақтау министрі жəне халықты əлеуметтік қорғау министрі _____________ Е. Биртанов _____________ Т. Дүйсенова2017 жылғы 21 қараша 2017 жылғы 17 қазан

«КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қазақстан РеспубликасыныңҚаржы министрі Ұлттық экономика министрі______________Б. Сұлтанов _____________Т. Сүлейменов2017 жылғы 2 қазан 2017 жылғы 13 қараша

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ішкі істерминистрі ______________К. Қасымов2017 жылғы 27 қараша

Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің2017 жылғы 31 тамыздағы №589 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің

кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесі

1. «Тұрақты маршруттар бойынша жолаушылар мен багажды тасымалдау жөнін де қызмет көрсетуге тарифтер есептеу əдістемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрінің 2011 жылғы 13 қазандағы № 614 бұйрығында («Заң газеті» газетінде 2011 жылғы 2 желтоқсанда жарияланған № 178 (2168), Нормативтік құқықтық актілердің Мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7297 тіркелген):

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Тұрақты маршруттар бойынша жолаушылар мен багажды тасымалдау жөнінде қызмет көрсетуге тарифтер есептеу əдістемесінде:

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«4. Тұрақты қалалық (ауылдық), қала маңы жəне əлеуметтік маңызы бар жолау-

шылар тасымалын жүзеге асыратын тасымалдаушылар осы Əдістемеге 1-қосымшаға сəйкес Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдау тарифтерін қалыптастырудың экономикалық-математикалық моделіне сəйкес қызмет көрсетілетін маршруттар бойынша жолаушылар мен жүктерді тасымалдауды жүзеге асыруға өздерінің есептік тарифтерін есептейді.»;

1-қосымша осы тізбеге 1-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын.2. «Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдауды ұйымдас-

тырудың үлгі шартын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Инвести циялар жəне даму министрінің міндетін атқарушысының 2015 жылғы 26 наурыздағы № 348 бұйрығында (Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11002 болып тіркелген, 2015 жылғы 12 маусымда «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған):

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдауды ұйымдастырудың үлгі шартында:

преамбула мынадай редакцияда жазылсын:«____________ ____________________ (қала) (күні: күні, айы, жылы)Бұдан əрі «Ұйымдастырушы» деп аталатын ________________________________________________________ атынан (жергілікті атқарушы органның немесе уəкілетті ұйымның атауы)__________________________________________ негізінде əрекет ететін (құжаттың атауы)______________________________________________________________ (жергілікті атқарушы орган немесе уəкілетті ұйым өкілінің лауазымы)______________________________________________________________ (тегі, аты, əкесінің аты (егер болған жағдайда)

бір тараптан жəне бұдан əрі «Тасымалдаушы» деп аталатын________________________________________________________ атынан (заңды тұлғаның немесе жеке кəсіпкердің атауы)__________________________________________ негізінде əрекет ететін (құжаттың атауы)басшы ________________________________________________________, (тегі, аты, əкесінің аты (егер болған жағдайда)екінші тараптан төмендегілер туралы осы Шартты жасасты.»;1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«1. Ұйымдастырушы жалпы пайдаланымдағы тұрақты маршруттарға қызмет көрсету

құқығын береді, ал тасымалдаушы өзіне төменде көрсетілген маршруттар бойынша тасымалдарға қызмет көрсету жөніндегі міндеттерді қабылдайды.№ Маршрут

нөмiрiМаршруттың

атауыЖұмыс істейтін автобустар,

шағын автобустар, троллейбу-стар саны

Маршруттың ұзақтығы кило-

метрмен

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«2. Тасымалдаушы міндетті:1) автокөлік құралдарының техникалық жарамды күйін қамтамасыз етуге жəне

міндетті техникалық байқаудан өтпеген автокөлік құралының маршрутқа шығуына жол бермеуге;

2) автокөлік құралдары жүргізушілеріне рейс алдында жəне рейстен кейін медициналық тексеру жүргізілуін, олардың еңбек жəне тынығу режимінің сақталуын қамтамасыз етуге;

3) багаждың уақтылы тасымалдануын жəне сақталуын қамтамасыз етуге;4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес азаматтардың жекелеген са-

наттарын ақысыз тасымалдауды жүзеге асыруға немесе оларға жол ақысы бойынша өзге де жеңілдіктер беруге;

5) жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдауды жүзеге асы-ру кезінде маршруттың барлық аялдама пункттерінде – өз бетінше не жолаушылар агенттіктері, автовокзалдар, автостанциялар жəне (немесе) жолаушыларға қызмет көрсету пункттері арқылы жол жүру құжаттары (билеттер) мен багаж түбіртектерін сатуды, оның ішінде жол жүру құжаттары (билеттер) мен багаж түбіртектерін тікелей жəне қайтар бағыттарға электронды түрде сатуды, сондай-ақ қайтарылуын қамтамасыз етуге, жəне олардың жолаушыларда болуын бақылауды жүзеге асыруға;

6) жолаушылар жəне багаж тасымалының тарифтерін жариялауға, оларды шарт-тарда, жол құжатында (билетте) жəне багаж түбіртегінде тіркеуге;

7) жарияланған тарифтерді сақтауға жəне тарифтердің алдағы өзгеруі туралы жо-лаушыларды алдын-ала хабардар етуге;

8) тасымалдауларды жүзеге асыру қауіпсіздігі үшін жауапты тұлғаны белгілеуге;9) тасымалдау үшін автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың

осы шартта көзделген санын жəне типін (класын) пайдалануға;10) маршрутта пайдаланылатын автобустардың, троллейбустардың жəне шағын

автобустардың бекітілген маршрутын жəне қозғалыс кестесін сақтауға;11) тасымалдауды ұйымдастырушыға ақпарат бере отырып, автокөлік құралдарын

қозғалыс жылдамдығы, маршрутының жəне кестесінің сақталуы туралы деректерді нақты уақыт режимінде үздіксіз беру құрылғыларымен жабдықтауға;

12) ұлттық стандарттарды сақтауға міндетті;13) жолаушының қауiпсiздiгiн, оған қажетті қызмет ету жайлылығы жəне шарттары

жасалуын қамтамасыз етуге міндетті;14) маршрут (км) бойынша өткен жолға сүйеніп, қалалық (ауылдық) немесе қала

маңы қатынастарында жолақысының электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда Шарт қолданыста болған уақыт ішінде бағдардың бекітілген сызбанұсқасына сəйкес ____ километр көлемінде жолаушылар мен багажды тасымалдауды жүзеге асыруға міндеттенеді;

15) маршрут (км) бойынша өткен жолға сүйеніп, қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысының электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда автобустардың салонында жолақысын электрондық төлеу жүйесінің құрылғыларын, байланыс жабдықтарын, модемді, ақпараттандыру жəне диспетчерлеу жүйесін жарам-ды жəне қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету;

16) осы шартта көрсетілген тасымал мөлшеріне сəйкес уақытылы тасымалды қамтамасыз ету.»;

3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«3. Ұйымдастырушы міндетті:1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес жолаушыларды отырғызудың

жəне түсірудің белгіленген пункттерін ресімдеуді жəне күтіп-ұстауды қамтамасыз етуге;2) автобустардың, шағын автобустардың, троллейбустардың белгіленген қозғалыс

кестесiнiң сақталуын бақылауды жүзеге асыруға;3) тасымалдаушыны жол жүрісі жағдайының, тасымалдың, маршруттар сызбасының

жəне қозғалыс кестесінің өзгеруі туралы уақтылы хабардар етуге;4) күнтізбелік он күн ішінде Тасымалдаушының маршруттарда туындайтын про-

блемалар бойынша өтінішін жəне тасымалдарды жетілдіру бойынша ұсыныстарын қарауға жəне оларды шешу үшін шаралар қабылдауға міндетті;

5) маршрут (км) бойынша өткен жолға сүйеніп, қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысының электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда «Əлеуметтік маңызы бар жолаушылар тасымалдарын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың шығындарын бюджет қаражаты есебінен суб-сидиялау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушысының 2015 жылғы 25 тамыздағы № 883 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12353 тіркелген) (бұдан əрі - Қағидалар) көрсетілген есеп негізінде ай сайын субсидиялар төлемін жүзеге асыру.»;

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«4. Тасымалдаушы осы шартты бекіткен күнінен бастап екі жыл өткен соң маршрутта

пайдаланылатын автобустарды, шағын автобустарды, троллейбустарды осы шарттың толық əрекет ету мерзімінде осы шарттың 1-қосымшасына сəйкес жаңартуға міндетті.»;

11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«11. Кестелер, маршруттар бойынша қозғалыстың кестесі жəне тарифтік кесте

(қалааралық облысаралық маршруттардан басқа), сондай-ақ маршрутта пайдала-нылатын автобустардың, троллейбустардың, шағын автобустардың типі (класы) мен саны осы шартқа 2-қосымшаға сəйкес жеке қосымшада келтiрiледi жəне шарттың ажырағысыз бөлігі болып табылады. Жергілікті атқарушы органдар Субсидиялау қағидасының талабына сəйкес тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялайды.»;

18-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«18. Тасымалдаушы осы шарттың 4-тармағының талаптарын сақтау кезінде, осы

шартқа өзгерістер жəне толықтырулар енгізу жолымен осы шарттың қолдану мерзімінің аяқталуына дейін күнтізбелік алпыс күннен кем емес берген тасымалдаушының жазба-ша өтініші негізінде осы шарттың қолданылуы он жылға ұзартылады.»;

2-қосымша осы тізбеге 2-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын.3. «Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларын

бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушысының 2015 жылғы 26 наурыздағы № 349 бұйрығында (Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11550 болып тіркелген, 2015 жылғы 15 шілдеде «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған):

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларында:

3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«3. Осы Қағидада қолданылатын негізгі ұғымдар:1) багаж түбіртегі – багажды автомобильмен тасымалдау шартының жасалғанын,

сондай-ақ тасымалдаушының багажды сақтауға немесе тасымалдау үшін қабылда-ғанын растайтын құжат;

2) багажды автомобиль – жолаушылар мен жүкті тұрақты автомобильмен тасы-малдау маршруттарында жолаушылардың багаждарын (жүктерін) тасымалдауға арналған жүк автомобилі;

3) борт журналы – осы Қағидаға 2-қосымшаға сəйкес нысан бойынша нөмiрленген жəне тiгiлген, тасымалдаушының мөрімен бекiтiлген жолаушылар мен багажды тұрақты емес тасымалдауды жүзеге асыру кезінде автокөлiк құралында болатын журнал, оған автокөлiк құралының рейс алдындағы техникалық тексеруден жəне жүргiзушiнiң рейс алдындағы (ауысым алдындағы) медициналық куəландырудан өткенi туралы белгiлер қойылады;

4) диспетчерлік жүйе – келісілген маршруттар бойынша жолаушылар мен багажды тұрақты тасымалдауды жүзеге асыратын автокөлік құралдарының қозғалысы туралы нақты уақыт режимінде үздіксіз ақпарат алуға мүмкіндік беретін жүйе;

5) диспетчерлік жүйе операторы – диспетчерлік жүйені ұйымдастыру жəне жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жеке немесе заңды тұлғалар;

6) жолаушыларды отырғызу жəне түсiру пункттерi (аялдау пунктi) – осы Қағидалардың талаптарына сəйкес жайластырылған, жолаушыларды отырғызу жəне түсiру мақсатында автокөлiк құралдарының аялдауына арналған жол бойындағы белдеу учаскесi;

7) жол жүру құжаты (билет) – ресімдеу жолымен жолаушыны тасымалдау шарты жасалатын қағаз немесе электрондық нысандағы құжат;

8) қауiптi учаскелер – автомобиль жолдарының жүрiп өткенде жол-көлiк оқиғасы болуының жоғары қаупi туындайтын немесе қозғалыс режимiнiң елеулi өзге рiстерiне байланысты учаскелері;

9) қозғалыс кестесi – жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты та-сымалдау маршрутының əрбiр аялдама пунктi бойынша автобустардың, шағын автобустардың, троллейбустардың қозғалыс орны мен уақыты туралы мəлiметтерді қамтитын құжат (кесте, графикалық бейне);

10) қолмен жуу – автокөлік құралдарын су берудің жоғары қысымды аппараттарын, су жеткізу жүйелерін жəне (немесе) ыдыстардағы суды пайдалану арқылы қолмен жуу;

11) маршрут – автобустың, шағын автобустың, троллейбустың белгiленген бастапқы, аралық жəне соңғы аялдама пункттерi арасында белгiленген жүретiн жолы;

12) маршрут схемасы – аялдау пункттерi, олардың ара қашықтықтары, сондай-ақ оларға тəн бағдарлар (жол айрықтары, қиылыстар, темiржол өтпелерi, көпiрлер жəне тоннельдер) көрсетiлген маршруттың графикалық шартты бейнеленуi;

13) механикаландырылған жуу – жуу құрамы жəне суды жеткізу үшін құрылғылармен, айналатын жəне (немесе) қозғалатын щеткалармен, сондай-ақ желдеткіш құрылғысымен жарақтандырылған арка үлгісіндегі ауыстырылатын тетіктерден тұратын автокөлік құралдарын автоматты жуу;

14) рейс – маршруттың бастапқы пунктiнен соңғы пунктiне дейiнгi автобустың, шағын автобустың, троллейбустың жолы;

14-1) такси тасымалы - жеңіл автомобилмен жолаушылар жəне багажды ақылы немесе жалдау бойынша тасымалдау қызметі;

15) таксометр – жолаушылар мен багажды таксимен тасымалдау құнын (бағасын) есептеуге арналған құрылғы;

16) техникалық аялдама – автобустар мен шағын автобустардың жолаушыларды маршруттан түсіруді жəне маршрутқа отырғызуды көздемейтін аялдамасы;

16-1. Екі жəне одан да көп тасымалдаушылармен жаңа халықаралық маршруттарды ашуға бір уақытта өтінім беру кезінде, автобустың қозғалыс кестесінің айырмашылығы бойынша бастапқы жəне аралық пункттері ұзақтығы 250 км дейін 15 минуттан аз жəне 250 км асатын 1 сағаттан аз уақытты құраса, басымдылық осы қатынас түрінде көп тəжірибесі бар тасымалдаушыға беріледі.

Тасымалдаушылардың бірдей тəжірибесі болған жағдайда басымдылық өтінімді бірінші тапсырған тасымалдаушыға беріледі.»;

19-тармақтың бірінші бөлімі мынадай редакцияда жазылсын: «19. Халықаралық жəне қалааралық облысаралық қатынаста жолаушылар

мен багажды тұрақты тасымалдау маршруттары тасымалдаушының маршрутты ұйымдастырушыға, тасымалдауды тоқтатуды жобалау уақытына дейін 2 айдан кем емес жазбаша үндеуі бойынша жабылады.»;

22-тармақ мынадай редакцияда жазылсын: «22. Тiзiлiмдер маршруттардың мынадай негiзгi сипаттамаларын:1) халықаралық маршруттар үшін:тікелей жəне кері қайту бағыттарындағы қатынас жəне шығу уақытын көрсетумен

маршруттың атауын;Қазақстан Республикасы аумағы бойынша тікелей бағыт жəне шет мемлекеттің

аумағы бойынша кері бағыттағы уақытын көрсетумен аралық пункттердің атауын;тасымалдаушы туралы мəліметтерді (атауы, мекенжайы, тегi, аты, əкесiнiң аты

(егер болған жағдайда), тасымалдауды ұйымдастырудағы жауапты басшының не-месе адамның телефондары);

берiлген рұқсат құжаттарының берілген күні жəне қолданудың аяқталу мерзімін;маршрутқа қызмет көрсету кезеңін (жыл бойы, маусымдық);мемлекеттік тіркеу нөмерлері, маркасы жəне шығу жолын көрсетумен, сондай-ақ

негізгі жəне резервке бөлумен жылжымалы құрам туралы мəліметті; 2) республикаішілік маршруттар үшін:Бастапқы жəне соңғы пункттерінен шығу уақытын көрсетіп маршруттың нөмiрiн

(қалалық (ауылдық) жəне қала маңындағы) жəне атауын;тiкелей жəне керi қайту бағыттарындағы маршруттағы пункттер бойының санын

жəне атауын;тiкелей жəне керi қайту бағыттарындағы маршрут ұзақтығын;маршрутқа қызмет көрсету кезеңдерiн: жыл бойы, қосымша (белгiлi бiр күндерде

немесе тəулiктiң кезеңдерiнде қолданылатын (қалалық маршруттар үшін демалыс, мереке күндері немесе «қауырт» сағаттар), маусымдық (алдын ала белгiленген уақыт аралығы iшiнде қолданылатын (саяжай кезеңiнде, демалыс аймақтары, жолаушылар ағыны жоғарылаған кезеңде жұмыс iстеген кезде);

жолаушылар жəне жалпы отыруға арналған орындар бойынша автобустардың маршруттағы автобустардың, шағын автобустардың класы жəне паспорттық сыйым-дылығын (қалааралық облысаралықтан басқа, жинақтау алаңшасының сыйымдылығын ескере отырып);

тасымалдаушы туралы мəліметтерді (атауы, мекенжайы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда), тасымалдауды ұйымдастырудағы жауапты адамның жəне басшының телефондары) жəне оған берiлген рұқсат құжаттарының қолдану кезеңiн қамтиды»;

6-параграфтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:«6-параграф. Қалалық (ауылдық) жəне қала маңындағы қатынастағы жол жүру

жəне багажды алып жүру төлемі, тіркеуі»мынадай мазмұндағы 42-1) тармақпен толықтырылсын:«42-1. Жол жүру үшін электрондық төлеу жүйесі пайдаланылатын қалалық

(ауылдық) қатынастағы жол жүруді тіркеу жолаушымен жол жүру үшін төлемнің жасалғаны туралы қағаз жол жүру құжатын (билетін) берусіз, жолаушының өзіне-өзі қызмет көрсететін тиісті электрондық көлік терминалының санау құрылғысының жұмыс бетіне электрондық жол жүру құжатын тақау жолымен жүзеге асырылады.»;

43-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«43. Қолма-қол ақшамен төлем жасалған жағдайда, қағаз нысанындағы жол жүру

құжаты (билеті) бір жолғы бақылау билеті бір маршруттағы, жолаушы жүріп өткен қашықтыққа қарамастан бір бағыттағы бір маршрут бойынша сапар кезінде ғана жарамды.»;

44-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«44. Техникалық себептер бойынша автобус, шағын автобус маршрут бойынша

қозғалысты жалғастыруы мүмкiн емес жағдайлар туындаған жағдайда, жолаушыларға берiлген қағаз нысанындағы бiр жолғы бақылау билеттерi жəне жол жүрудің расталған бір жолғы бөлек тіркеулері, электрондық жол жүру құжаты арқылы жол жүру төлемі жасалған болса – осы маршруттың басқа автобусында, шағын автобусында жол жүру үшiн жарамды болып табылады.»;

мынадай мазмұндағы 45-1-тармақпен толықтырылсын:«45-1. Электрондық төлеу жүйесі болған жағдайда тасымалдаушылар электрондық

диспетчерлеу жəне жолақысын төлеу жүйесін ұстау жəне қолдану талабын сақтауға тиіс.»;

46-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«46. Қала маңындағы қатынаста қолма-қол ақшамен жол жүру төлемiнiң растамасы

жолаушыға қағаз нысанындағы жол жүру құжатын (билетін) берумен белгiленедi.»;мынадай мазмұндағы 46-1-тармақпен толықтырылсын:«46-1. Жол жүру үшiн электрондық төлеу жүйесi пайдаланылатын қала маңындағы

қатынастағы жол жүруді тіркеу жолаушымен жол жүру үшін төлемнің жасалғаны тура-лы қағаз жол жүру құжатын (билетін) берусіз, жолаушының өзіне-өзі қызмет көрсететін тиісті электрондық көлік терминалының санау құрылғысының жұмыс бетіне электрондық жол жүру құжатын тақау жолымен жүзеге асырылады.»;

48, 49, 50, 51 жəне 52-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«48. Белгілі күнтізбелік мерзімге қағаз, сондай-ақ жəне электрондық нысандағы

ұзақ пайдаланудағы жол жүру билеттерін сату алдын ала, жергiлiктi атқарушы орган белгілеген сату орындарында, сондай-ақ тасымалдаушылар-кондукторлар немесе жүргізушілер арқылы жүргiзіледi.

49. Қалалық (ауылдық) қатынастағы сапарларға арналған қағаз, сондай-ақ жəне электрондық нысандағы ұзақ пайдаланудағы жол жүру билеттерi жолаушылар мен ба-гажды автомобильмен қала маңы тұрақты тасымалдаудың маршруттарында жарамсыз.

50. Қағаз жəне электрондық нысандағы ұзақ пайдаланудағы жол жүру билеттерiнiң қолданылуы белгiленген нормадан артық қол жүгiн жəне багажды алып жүруге қолданылмайды.

51. Қағаз нысанындағы ұзақ пайдаланудағы жол жүру билетi бар жолаушы оны кондукторға, бақылаушыға (жүргiзушiге) автобусқа, шағын автобусқа мiнген кезде көрсетедi. Электрондық нысандағы ұзақ пайдаланудағы жол жүру билетi бар жолау-шы автобусқа, шағын автобусқа мінген кезде жолаушының өзіне-өзі қызмет көрсететін тиісті электрондық көлік терминалының санау құрылғысының жұмыс бетіне электрондық жол жүру құжатын тақау жолымен жол жүруді тіркеуді өз бетінше жүзеге асырады.

52. Егер жолаушы қағаз нысанындағы немесе электрондық нысандағы жеңiлдiктi ұзақ пайдаланудағы жол жүру билетiн пайдаланса, дербестендірілген жеңiлдiктi ұзақ пайдаланудағы электрондық жол жүру билетiн пайдаланатын жолаушыларды қоспағанда, онда сондай-ақ ол жеңiлдiкке құқығын растайтын құжатты ұсынады.»;

60-тармақтың екінші бөлімі мынадай редакцияда жазылсын:«Егер жолаушы электрондық жол жүру құжатын (билетті) сатып алса, онда

электрондық жол жүру құжаты (билет) немесе жеке басты куəландыратын құжат сапарды қолдану құқығы үшін жеткілікті негіздеме болып табылады, бұл ретте қағаз ныса нындағы жол жүру құжаты (билет) берілмейді.»;

11-параграфтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:«11-параграф. Жолаушылар мен багажды автомобильмен халықаралық, қала-

аралық облысаралық, ауданаралық (қалааралық облысішілік) тұрақты тасымалдаудың маршруттарында жол жүру жəне багажды алып жүру төлемi, тіркеуі»;

76-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«76. Жолаушылар мен багажды автомобильмен халықаралық, қалааралық

облысаралық, ауданаралық (қалааралық облысiшiлiк) тасымалдаудың маршрут-тары бойынша жол жүру жəне багажды алып жүру төлемін, тіркеуін жолаушылар автовокзалдың, автостанцияның, жолаушыларға қызмет көрсету пунктінің кассасына, ал маршруттардың аралық аялдама пункттерінде кондукторға (жүргiзушiге) тікелей автобусқа отырғызу кезінде, ол аялдама пунктінен жөнелтілгенге дейін, немесе жол жүру үшін электрондық төлем жүйесі арқылы төлейді.

Халықаралық, қалааралық облысаралық, ауданаралық (қалааралық облысішілік), қала маңындағы қатынастарда маршруттары бойынша жол жүруге төлем жолаушылар агенттігі немесе жол жүру үшін электрондық төлем жүйесі арқылы жүргізілуі мүмкін.

Жолаушылар мен багажды автомобильмен халықаралық, қалааралық облысаралық, ауданаралық (қалааралық облысiшiлiк) тасымалдау маршруттары бойынша жол жүру жəне багажды алып жүру төлемін, автовокзалдар, автостанция-лар, жолаушыларға қызмет көрсету пункттері, сондай-ақ агенттік немесе электрондық билеттерді сататын ақпарат жүйесімен қабылданады жəне жолаушының жеке басын растайтын құжаттар негізінде жүзеге асырады. Жолаушыларды отырғызу жолаушының жеке басын куəландыратын құжат пен билетте көрсетілген тегi, аты, əкесiнiң атын тек-серу арқылы жүзеге асырылады.»;

78-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«78. Электрондық жол жүру құжатын (билетін) сатып алу кезінде жол жүру үшін

электрондық төлем жүйесінде ақпараттың болуы – жол жүру төлемінің растамасы болып табылады.»;

80-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«80. Егер қағаз түріндегі билетті жолаушы жүру жолында маршруттың автовокзал-

дан, автостанциядан, жолаушыларға қызмет көрсету пунктінен тыс орналасқан аралық аялдама пункттерiнде сатып алса, онда кондуктор (жүргiзушi) билетке рейстiң нөмiрiн, жолаушының бастапқы жəне соңғы жүру пункттерiн, төленген жол жүру құнын, отыра-тын орнының нөмiрiн, жөнелтілу күнi мен уақытын қояды, сондай-ақ билет-есепке алу парағында тиiстi жазу жазады.»;

83-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:«83. Куəліктердегі жылжымалы құрам бойынша өзгерістер енгізуге тасымалдаушы

өтiнiш бергенде жəне:»;92-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«92. Автомобиль көлiгi саласындағы уəкiлеттi органнан маршрут бойынша растаған

қозғалыс схемалары мен маршрут бойынша қозғалыс кестелерiн, жолаушылар мен ба-гажды тасымалдауға арналған тарифтердi, осы Қағидаларға 4-қосымшаға сəйкес нысан бойынша жолаушылар мен багажды автомобильмен халықаралық тұрақты тасымал-дауды жүзеге асыруға арналған рұқсатты (бұдан əрі - Рұқсат) (бұдан əрi - халықаралық тасымалдауға арналған рұқсат құжаттары) алу үшiн, сондай-ақ олардың қолданылу мерзiмiн ұзарту үшiн тасымалдаушы автомобиль көлiгi саласындағы уəкiлеттi органға тігілген, нөмірленген жəне өтініш берушінің жауапты тұлғасы қол қойған, сондай-ақ осы тармақтың 7), 8) жəне 9) тармақшаларында көрсетілген құжаттарды қоспағанда мөрмен (болған жағдайда) расталған жеке папкаға ресiмделген мына құжаттарды:

1) шетелдiк тасымалдаушымен бiрлескен қызмет туралы шартты;2) заңды тұлғаны немесе өз қызметін заңды тұлғаның білімінсіз немесе жеке

кəсіпкер ретінде қызметінің бастауы туралы ескертуінсіз жүзеге асыратын тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы куəліктің көшірмесі немесе анықтама;

3) жолаушыларды халықаралық қатынаста автобустармен, шағын автобустармен тұрақты тасымалдау жөніндегі қызметімен айналысу құқығына лицензия көшірмесін;

4) автокөлiк құралдары иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру шарттарының жəне тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру сақтандыру полисiнiң не-месе шарттарының көшiрмесiн;

5) жалға алынған автокөлік, жалға алынған автокөлік құралдары шарттарының көшірмелері кезінде əрбiр бiрлiкке арналған техникалық паспорттардың жəне ағымдағы кезеңде міндетті техникалық тексеруден өткенi туралы диагностикалық карталардың көшiрмелерi қоса берiлген, маршрутта пайдаланылуы көзделетiн жылжымалы құрам туралы мəлiметтердi (автобустардың саны жəне үлгiсi (класы);

6) жылжымалы құрамды техникалық жарамды күйде күтiп ұстау бойынша жұмыс-тардың қажетті кешенін жүргізу мүмкіндігін растай отырып, елді мекенде немесе қала маңындағы аймақта, бірақ маршруттың бастапқы пунктінен 50 километрден аспай-тын радиуста орналасқан өндірістік-техникалық базаға (жеке немесе жалға алған) құжаттардың көшірмелерін жəне профилактикалық медициналық куəландыруды жүзеге асыруға медициналық ұйыммен немесе медициналық қызметкермен жасасқан шарттың көшірмелерін;

7) маршрут бойынша автобустардың орны жəне жөнелтiлу, келу жəне тұру уақыттары, сондай-ақ барлық аялдама пункттерi мен мемлекеттердiң шекаралары арқылы өткiзу пункттерi, автобустар қозғалысының жылдамдық режимі бойынша қашықтықтар көрсетiлген қозғалыс кестелерiн;

8) автовокзалдар, автостанциялар, жолаушыларға қызмет көрсету пункттері жəне техникалық аялдамалар, автомобильдерді мемлекеттiк шекара арқылы өткiзу пункттерi жəне қауiптi учаскелерi көрсетiлген маршрут схемасын;

9) осы маршрутқа қызмет көрсететiн тасымалдаушылар тiркелген мемлекеттердiң ұлттық валютасындағы халықаралық тұрақты маршруттың аялдама пункттерi бойынша жолаушыларды жəне багажды тасымалдауға ұсынылатын тарифтердi;

Осы тармақтың 7), 8) жəне 9) тармақшаларында көрсетілген құжаттар тұрақты маршрутқа қызмет көрсету туралы шарт жасасқан қазақстандық жəне шетелдік та-сымалдаушылар қол қойған жəне олардың мөрлермен (болған жағдайда) расталған құжаттар төрт данада ұсынылады.

Маршрут бойынша қозғалыс схемасы жəне қозғалыс кестесі, сондай-ақ жолаушы-лар мен багажды тасымалдауға тарифтерді автомобиль көлігі саласында уəкілетті органың жауапты тұлғасының қолымен жəне мөрімен (рамка қалыңдығы 1миллиметрлі төртбұрыш формалы мөр, жоғары бөлігінде автомобиль көлігі саласында уəкілетті ор-ган атауы, ортасында «Автобус бағыты бойынша қозғалысқа рұқсат берілді» деген сөз бар жəне астында растау мерзімі жəне «_________қолы» ) растайды.»;

100-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«100. Автобустардың қозғалыс кестесіне қосымша өзгерістерді енгізгенде жəне

16 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

(Жалғасы. Басы 15-бетте)

(Соңы 17-бетте)

келіскенде осы маршрутқа қызмет көрсететін тасымалдаушы автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті органға осы Қағидалардың 92-тармағының 4), 5), 7) жəне 8) тар мақшаларында көрсетілген құжаттарды қоса отырып еркін нысандағы өтінімді ұсынады.»;

101-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«1) осы Қағидалардың 92-тармағына сəйкес өтiнiмге қоса берiлген құжаттар толық

көлемде емес немесе жалған мəлiметтер болса;»;103-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«103. Тасымалдаушыға халықаралық тасымалдауға берілген рұқсат құжаттарының

əрекеті алты айға дейінгі мерзімге тоқтата тұруы мүмкін мына жағдайда: 1) тасымалдаушы автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті органға тасымалдауды

болжамды тоқтату күнiне дейiн 1 айдан кешiктiрмей жазбаша өтiнiш берген;2) жергiлiктi атқарушы органдар жазбаша дəлелдi өтiнiш берген;3) осы Қағидалардың талаптарын бұзу немесе сақтамау фактілері байқалған;4) егер тасымалдаушы аумағы бойынша маршрут өтетiн шет мемлекеттердiң

құзыреттi органдары белгiлеген тұрақты маршруттарды пайдалану шарттарын қамтамасыз етпесе;

4-1) тасымалдаушылар мен автовокзалдардың, автостанциялардың, жолаушыларға қызмет көрсету пункттерінің əкiмшiлiгi жасасатын шарттардың көшiрмелерiн осы Қағидалардың 97-тармағында белгiленген мерзiмде ұсынбаған;

5) аумақтары бойынша тұрақты маршрут өтетiн шет мемлекеттердiң құзыреттi органдарының жазбаша өтiнiшi бойынша алты айға дейiнгi мерзiмге тоқтата тұруы мүмкiн.»;

104-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«104. Тасымалдаушыға берiлген рұқсат құжатының қолданылуы:1) тасымалдаушы тасымалдауды болжамды тоқтату күнiне дейiн 3 айдан

кешiктiрмей жазбаша өтiнiш берген;2) тасымалдаушы өз еркiмен, автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті органның

келiсiмiнсiз маршрут бойынша автобустардың қозғалыс кестесi мен схемасына өзгерiстер енгiзген;

3) аумақтары бойынша тұрақты маршрут өтетiн шет мемлекеттердiң құзыреттi органдарының жазбаша өтiнiшi бойынша;

4) егер тасымалдаушы рұқсат құжаттарын алған күннен бастап айлық мерзiм өткен бойда маршрутта жолаушылар тасымалдауды орындамаса;

5) егер маршрутта жолаушылар тасымалдауды тасымалдаушы рұқсат құжат-тарының қолданылу кезеңiнде күнтiзбелiк 15 күн бойы орындамаған жағдайда;

6) егер тасымалдаушы «Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастағы автомобильмен тасымалдауларында рұқсат беру жүйесін қолдану қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 27 наурыздағы №353 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11704 болып тіркелген) Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастағы автомобильмен тасымалдауларында рұқсат беру жүйесін қолдану қағидаларының 26-тармағына сəйкес күнтізбелік бір жыл қолдану мерзімдегі уақыты бар тасымалдаушы шетелдік рұқсатты алуға өтінім бер-меген жағдайда тоқтатылады.»;

мынадай мазмұндағы 104-1-тармақпен толықтырылсын:«104-1. Рұқсат құжаттардың қолданылуын уақытша тоқтатқанда немесе тоқтатқанда

тасымалдаушыға рұқсат құжаттардың қолданылуын уақытша тоқтатқан немесе тоқтатқан күннен бастап бес жұмыс күн ішінде дəлелді жауап жіберіледі.»;

116-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«116. Осы Қағидаларға 5-қосымшаға сəйкес қағаз нысанында багаж түбіртектерін

жəне жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату: 1) автовокзалдардың, автостанциялардың, жолаушыларға қызмет көрсету

пункттерінің билет кассалары жəне кассалық пункттер арқылы; 2) маршруттың аралық аялдама пункттерiнде билет кассалары болмаған жағдайда

автобуста, шағын автобуста отыратын бос орындар болса, сондай-ақ жолаушылар мен багажды 50 км артық қашықтықта тасымалдауды жүзеге асыру кезiнде автобустар мен шағын автобустардың толу нормасына дейiн жүргiзушi немесе кондуктор;

3) оның ішінде байланыс құралдарын пайдалана отырып, жолаушылар агенттіктері жүзеге асырады.»;

145- тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«145. Жолаушылар мен багажды тұрақты автомобильмен тасымалдау, халық-

аралықты қоспағанда жолаушылар мен багажды көрсетілген маршруттарға қызмет көрсету құқығына арналған конкурста (бұдан əрі - Конкурс) жеңген жəне тасымалда-ушылар мен жергiлiктi атқарушы органдардың немесе уəкілетті ұйымның арасында жасалған шарттың негізінде оларға қызмет көрсетуге құқығы бар куəлік алған тасы-малдаушылар жүзеге асырады.»;

160-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«1) конкурсқа шығарылатын жолаушылар мен багажды автомобильмен

республика ішілік тасымалдау маршруттарының негiзгi сипаттамаларын, маршрут-тардың схемаларының қосымшасымен, қозғалыстар кестелері, сондай-ақ жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған кезде қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолаушыларды тұрақты тасымалдауды жүзеге асыру үшін маршруттың (км.) жалпы ұзындығы осы Қағидалардың 7-қосымшасындағы нысан бойынша қоса берiледi;»;

165-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«165. Осы Қағидалардың 10-қосымшасындағы нысанға сəйкес жергiлiктi атқарушы

орган бұқаралық ақпарат құралдары арқылы Конкурс өткiзiлгенге дейiн күнтiзбелiк 30 күннен кешiктiрмей:

жолаушылар мен багажды автомобильмен қалалық (ауылдық), қаламаңы, ауданішілік, ауданаралық (қалааралық облысішілік) тұрақты тасымалдау маршрут-тарына қызмет көрсету құқығына тиісті облыстардың жəне республикалық маңыз бар қалалардың жəне астананың аумағына тарайтын;

жолаушылар мен багажды автомобильмен облысаралық қалааралық (республика-лық маңызы бар қалаларды жəне астананы қоса алғанда) тұрақты тасымалдау марш-руттарына қызмет көрсету құқығына Қазақстан Республикасының барлық аумағына тарайтын баспасы басылымдары арқылы конкурсты өткiзу туралы хабарлайды.»;

170-тармақтың 4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«4) жылжымалы құрамның əрбiр бiрлiгi үшiн техникалық паспорттардың жəне

ағымдағы кезеңде жарамды міндетті техникалық тексеруден өту туралы диагностикалық карталардың көшiрмелерiн. Бұл ретте жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдаудың басқа маршруттарында негiзгi ретiнде пайдаланылатын жылжымалы құрамды резервтiк ретiнде, ал резервтiктi негiзгi ретiнде ұсынуға жол берiледi. Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдаудың басқа маршруттарында негiзгi жылжымалы құрам ретiнде пайдаланылатын жылжымалы құрамды негiзгi ретiнде ұсынуға жол берiлмейдi;»;

196-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:«196. Автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті орган жəне жергілікті атқарушы

органдар берген Куəліктердің қолданысын осы орган:1) тасымалдаушының жазбаша өтініші;2) егер тасымалдаушы автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті органның жəне

жергілікті атқарушы органның келісімінсіз маршруттардағы автобустардың қозғалыс кестесі мен схемасына өзгерістер енгізсе;

3) егер тасымалдаушы куəліктің қолданылу кезеңінде күнтізбелік 15 күн бойы марш-рутта жолаушылар тасымалдауды орындамаса;

4) төмен жиілік (отыз күнтізбелік күнде жетпіс пайыздан кем);5) тасымалдаушының (тасымалдаушы жүргізушісінің) кінəсі бойынша адам өліміне

соқтырған жол-көлік оқиғасының болуы;6) маршрутта автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті орган жəне жергілікті

атқарушы органдар берген куəліктерде көзделмеген автобустарды, шағынавтобустарды пайдалану;

7) маршрутта (маршруттарда) қызмет істеу құқығын үшінші тарапқа беру жағдай-ларында тоқтатады.»;

211-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«211. Жолаушылар мен багажды таксимен дара кəсiпкерлердiң немесе заңды

тұлғалардың (бұдан əрi – таксимен тасымалдаушы) тасымалдауы «Автомо биль көлігі туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 26-бабының 1-тармағына сəйкес такси тасымалдаушысы ретінде қызметтің баст алғаны туралы хабарлама жергілікті атқарушы органдарға хабарламаларды беру жолымен осы Қағидалардың 340-343-тармақтарының талаптарына сəйкес жабдықталған жеңіл ав-томобильдермен жүзеге асырылады.

Таксимен жолаушылар мен багажды тасымалдауды ұйымдастыру кезінде қызме тті хабарландыру тəртiбiнiң талаптарын сақтамай жүзеге асыруға жол берілмейді.

Аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары такси тасымалдаушысы ретінде қызметті жүзеге асыруды бастау туралы хабарлама берген дара кəсіпкерлер мен заңды тұлғалардың тізілімін жүргізеді, ол олардың ин-тернет-ресурстарында орналастырылады.

Көрсетілген тізілімнен шығаруды аудандардың, облыстық маңызы бар қалалар-дың жергілікті атқарушы органдары такси тасымалдаушысының өтініші, «Авто-мобиль көлігі туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 26-бабының 2-тармағында жəне осы Қағидаларда көзделген такси тасымал даушы-сының қызметіне тыйым салу немесе міндеттемелерін орындамауы туралы сот шешімі бойынша жүргізеді.»;

214-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«214. Жолаушылар мен багажды таксимен тасымалдауды ұйымдастыру кезінде

таксимен тасымалдаушы:1) автокөлiк құралдарының рейс алдындағы техникалық тексеруден өтуiн, сондай-ақ

медициналық қызметкердің такси жүргiзушiлерiн рейс алдындағы жəне рейстен кейінгі медициналық куəландыруын;

2) ақпараттық-диспетчерлiк қызметтiң немесе ақпараттық-диспетчерлiк қызметтi көрсету жөнiндегi шарттың болуын;

3) таксидің ақауы болған жағдайда, оны уақтылы ауыстыруды;4) əр отыз таксиге шаққанда арнайы қозғалыс құралдарын пайдаланатын,

мүгедектерді тасымалдау үшін бейімделген бір таксиден кем емес;5) такси жүргізушілерінің еңбек жəне демалыс режимдерін сақтауды;6) сапар құжаттамаларын ресімдеуді қамтамасыз етеді.Осы тармақтың 1) тармақшасындағы талапты орындауды қамтамасыз ету үшін

аппараттық-бағдарламалық кешенді қолданатын пункттер құрылуы мүмкін.»;329-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші бөліммен толықтырылсын:«Кемінде төрт дөңгелегі бар жəне М санатындағы, сондай-ақ жолаушылар мен ба-

гажды тасымалдау үшін пайдаланылып жүрген көлік құралдары шұғыл қимылдайтын жедел қызметтерді шақыру құрылғыларымен жарақтандырылады.»;

341-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«341. Такси кузовтың түсін тасымалдаушы өзі анықтайтын сыртынан жеңіл автомо-

биль барлық бүйір жағынан, биіктігі 10 сантиметрден кем емес жəне 14 сантиметрден көп емес шахматтық тəртіпте орналасқан қара жəне (немесе) сары шаршылардан тұратын белдеу салуды қарастыратын бірыңғай түстік гаммада ресімделеді.»;

350-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«350. Автовокзалдар мен автостанциялардың өз құрамында:1) ақпараттық қамтамасыз ету;2) автобустар мен шағын автобустар тұратын алаң;3) жолаушыларға арналған күту залы (залдары);4) жол жүру құжаттарын (билеттерiн), оның iшiнде алдын ала сатуға арналған

касса (кассалар);5) багажды сақтау камерасы (камералары);6) диспетчерлiк пункттер;7) персонал мен жолаушылар үшін санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар;8) жүргiзушiлер демалатын қызметтiк үй-жайлар бар.Автовокзалдар үшін қосымша талаптар:1) анықтама бюросы;2) қоғамдық тамақтану пунктi;3) ана мен бала бөлмесi;4) автобустар мен шағын автобустарды тексеруге арналған бекеттер;5) қоғамдық тəртiптi қорғау пунктi;6) медициналық көмек пунктi жəне дəрiхана дүңгiршегi;7) Интернет желісіне сымсыз қол жеткізу нүктелері;8) жолаушыларды отырғызу жəне түсiру пункттерiнде, жолаушыларға арналған

күту залында, автобустар мен шағын автобустардың тұрағына арналған алаңдарда бейнебақылау;

9) діни рəсімдер жасау үшін бөлме.Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 23 шілдедегі № 817 қаулысымен

бекітілген Тексеріп қарау жүргізілетін көлік инфрақұрылымы объектілерінің тізбесінде көрсетілген автовокзалдарға қосымша талаптар:

1) стационарлық металл тапқыш (металл детекторлар);2) портативтік (қол) аспаптар;3) рентген-телевизиялық қондырғы;4) жарылғыш, есірткі жəне қауіпті химиялық заттарды табуға арналған аппаратура.»;мынадай мазмұндағы 351-2 тармақпен толықтырылсын:«351-2. Автовокзалдар мен автостанцияларда эпидемиялық маңызы бар

объектілерді пайдалану «Халық денсаулығы жəне денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 21-1 бабының 1 тармағына сəйкес санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болғанда немесе қызметті бастау туралы хабарлама бергенде рұқсат етіледі.»;

379-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«379. Диспетчерлiк қызметтiң негiзгi функциялары:1) автобустардың, шағын автобустардың жөнелтiлуiн жəне автовокзалға

(автостанцияға) уақтылы келуiн қадағалау;2) маршруттар бойынша автобустардың, шағын автобустардың қозғалысын

қадағалау жəне реттеу;3) тасымалдаушыларды, жолаушыларды жəне басқа автовокзалдардың

диспетчерлiк қызметтерiн маршрут бойынша жүрудiң күрделiлiктерi, соның iшiнде ауа райы-климаттық немесе жолдағы басқа жағдайларға байланысты қозғалысты шектеу-лер немесе тыйым салулар туралы хабардар ету;

4) маршруттағы, соның iшiнде ауа райы-климаттық немесе жолдағы басқа жағдай-ларға байланысты қозғалыстың ерекшелiктерi туралы жүргiзушiлерге нұсқау беру;

5) маршрут бойынша ауа райы-климаттық немесе жолдағы басқа жағдайларға байланысты қозғалысты шектеулер немесе тыйым салулар кезiнде жолаушыларды орналастыру;

6) жол органдарын, ƏПК-ні, төтенше жағдайлар жөнiндегi органдарды маршрут бойынша жүрудiң күрделiлігі, оның iшiнде ауа райы-климаттық немесе жолдағы басқа жағдайларға байланысты қозғалыстың шектеулерi немесе мүмкiн еместiгi жəне осыған байланысты автобустар мен шағын автобустардың уақтылы келмеуi туралы хабардар ету;

7) жолаушыларды отырғызу жəне багажды тиеу үшiн автобустардың, шағын автобустардың кестеде белгiленген уақытта жəне тиiстi санитарлық жай-күйде уақтылы берiлуiн қадағалау;

8) жүргiзушiлердiң рейс алдындағы жəне рейстен кейінгі медициналық куəлан-дырудан жəне автобустардың, шағын автобустардың рейс алдындағы техникалық тек-серуден өтуiн қадағалау (автовокзалдың, автостанцияның немесе тасымалдаушының тиiстi қызметтерiнiң оларды өткiзгенi туралы құжаттық растаудың болуы;

9) басқа автовокзалдардың, автостанциялардың диспетчерлiк қызметтерiн автобу-старда, шағын автобустарда бос немесе босаған орындардың болуы туралы, сондай-ақ қозғалыс кестесiндегi өзгерiстер немесе автобустар мен шағын автобустардың кесте-ден озып кету (қалып қою уақыты), қосымша рейстердi алып тастау немесе кестеде көзделмеген рейстер енгiзу, қосымша автобустың жөнелтiлуi туралы хабардар ету;

10) автобустардың немесе шағын автобустардың жөнелтілу уақыты туралы белгісі бар автовокзалдың жəне автостанцияның мөрімен бектілген жол құжаттамасын ресiмдеу, сондай-ақ диспетчерлiк журнал жүргiзу;

10-1) халықаралық қатынаста жүргізушіге автовокзал мен автостанцияның мөрімен бекітілген жолаушылар тізімін беру;

11) жүргiзушiлерде нақты маршрут бойынша жолаушыларды тасымалдауды жүзеге асыруға арналған рұқсат құжаттарының (куəлiктiң, маршрут схемасының, жол қағазының) болуын қадағалау.»;

401-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«401. Өзге тұлға құратын таксидің ақпараттық-диспетчерлік қызметі такси, такси

тасымалын жүзеге асыру үшін тасымалдаушылары тізіліміне енгізілген такси тасы-малдаушыларымен ақпараттық-диспетчерлік қызмет бойынша шарт жасасады жəне такси тасымалдаушылары такси тасымалын жүзеге асыру кезінде осы Қағидалардың 214-тармағының 1), 3) жəне 5) тармақшаларының жəне 340-343-тармақтарының та-лаптарын орындаған жағдайда өзінің қызметтерін көрсетеді.»;

3-қосымша осы тізімге 3-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын;5-қосымша осы тізімге 4-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын;9-қосымша осы тізімге 5-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын.4. «Əлеуметтік маңызы бар жолаушылар тасымалдарын жүзеге асырумен байла-

нысты тасымалдаушылардың шығындарын бюджет қаражаты есебінен субсидиялау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 25 тамыздағы № 883 бұйрығында («Əділет» ақпараттық-құқытық жүйесінде 2015 жылғы 11 шілдеде, мынадай нормативті құқыты актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12353 болып тіркелген):

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Əлеуметтік маңызы бар жолаушылар тасымал-дарын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың шығындарын бюджет қаражаты есебінен субсидиялау қағидаларында:

3-тармақ мынадай мазмұндағы үшінші бөліммен толықтырылсын:«3. Субсидиялауға тарифтерін жергілікті атқарушы орган белгілейтін автомобильмен

əлеуметтік мəні бар қатынастар арқылы тасымалдауды орындау нəтижелері бойынша пайда болған тасымалдаушының залалдары жатады.

Тасымалдауды орындаудан келетін залалдар «Тұрақты маршруттар бойынша жолаушылар мен багажды тасымалдау жөнінде қызмет көрсетуге тарифтер есеп-теу əдістемесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрінің 2011 жылғы 13 қазандағы № 614 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №7297 тіркелген) (бұдан əрі - Əдістеме) сəйкес анықталған жолаушылар тасымалдау тарифі мен жергілікті атқарушы органның əлеуметтік мəні бар автомобиль қатынастарына белгілеген тариф айырмасы ретінде айқындалады.

Қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда субсидиялауға осы Қағидалардың 4-тарауына сəйкес жолаушылар мен багажды тасымалдаудан түскен табыс жəне маршрут бой-ынша өткен жолға сүйеніп (км), маршрут құны арасындағы айырмашылық ретінде айқындалған тасымалдарды орындаудан болған залал жатады.»;

7 жəне 8-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«7. Тасымалдаушы тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органына

осы Қағидаларға 2-қосымшаға сəйкес нысан бойынша Əдістемеге сəйкес анықталған маршруттағы тариф есебін, қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда осы Қағидаларға 2-1 қосымшаға сəйкес нысан бойынша осы Қағидалардың 4-тарауына сəйкес маршрут құны бойынша есебін ұсынады.

8. Осы Қағидалардың 7-тармағына сəйкес, тасымалдаушы ұсынған есептердің дұрыстығын анықтау жəне суб сидиялауға тиісті əлеуметтік мəні бар қатынастар тізбесіне ұсыныстар қалыптастыру үшін тиісті əкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы əкімнің өкімімен (ауданаралық (қалааралық облысішілік), ауданішілік, қалалық (ауылдық) жəне қала маңылық қатынастар) тариф бойынша Комиссия құрады (бұдан əрі – Комиссия).

Комиссияға жергілікті атқарушы орган əкімінің орынбасары басшылық етеді. Комиссия құрамына жергілікті өкілдік жəне атқарушы органдардың (жолаушылар көлігі, экономика жəне бюджеттік жоспарлау мəселелері бойынша уəкілетті), өңір ұлттық кəсіпкерлерінің өңірлік палатасы, заңды тұлғалар жəне қоғамдық бірлестіктердің автокөлік бірлестіктер өкілдері кіреді. Комиссия құрамына кəсіподақ бірлестіктерінің, тұтынушылар құқығын қорғау қоғамдарының өкілдері кіруі мүмкін.»;

11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«11. Əлеуметтік мəні бар тасымалдауларды субсидиялауға бағытталған сомалар

көлемін анықтау əрбір қатынасқа мынадай:1) Əдістемеге сəйкес анықталған жолаушыларды тасымалдау тариф пен жергілікті

атқарушы органмен белгіленген əл еуметтік мəні бар автомобиль қатынастары тариф арасындағы айырмашылық;

2) жыл сайын жоспарланатын тасымалданатын жолаушылар саны негізінде жүргізіледі;

3) қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда жолаушылар мен багажды тасымалдаудан түседі деп болжанған табыс жəне осы Қағидалардың 4-тарауына сəйкес автобустың маршрут бойынша жалпы жылдық жүрісіне (км) сүйене отырып анықталған маршрут құны арасындағы айырмашылық ретінде айқындалған тасымалдарды орындаудан болған залал жатады.»;

12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«12. Əлеуметтік мəні бар автомобиль қатынастарын субсидиялау көлемі Əдістемеге

сəйкес анықталған жолаушыларды тасымалдау тарифі мен жергілікті атқарушы органмен белгіленген тариф айырмашылығын, жылдарға бөлінген жыл сайынғы болжамдалған тасымалданатын жолаушылар, санына көбейтумен анықталады.

Қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда тасымалдаушылардың залалын субсидиялауға кететін қаражат көлемі жоспарланған жолаушылар мен багаж тасымалдарының саны-нан түсетін табыстар жəне осы Қағидалардың 4-тарауына сəйкес автобустың марш-рут бойынша жалпы жылдық жүрісіне (км) сүйене отырып анықталған маршрут құны арасындағы айырмашылық ретінде айқындалады.»;

13-тармақтың екінші бөлімі мынадай редакцияда жазылсын:«Осы Қағидалардың 11 жəне 12-тармақтарына сəйкес анықталған əлеуметтік мəні

бар қатынастарды субсидиялауға арналған қаражат көлемі жəне əлеуметтік қатынастар тізілімі бюджеттік өтінім үшін негіз болып табылады.»;

14 жəне 15-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«14. Бекітілген бюджет негізінде тасымалдаушы мен жергілікті атқарушы орган

арасында Əлеуметтік мəні бар автомобиль қатынастарды субсидиялау, ал қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақыны электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда тасымалдаушыға субсидияны төлеу үшін жергілікті атқарушы орган, тасымалдаушы жəне уəкілетті ұйымдар арасында Əлеуметтік мəні бар автомо-биль қатынастарды субсидиялау туралы:

1) осы Қағидалармен анықталған міндеттерді;2) жылдарға бөлінген үш жылға болжамдалған жолаушыларды тасымалдау санын;3) жылдарға бөлінген үш жылға субсидиялау сомасын;4) белгіленген тарифті (тарифтердің торын);5) маршрут бойынша Əдістемеге сəйкес анықталған тарифті;6) қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық

төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда жылдар қимасында үш жылғы бағдарда жүріп өткен болжамдық жиынтық жолын;

7) ұсынылған растаушы құжаттар сəйкес келмегенде заңсыз түскен субсидия-ны қайтару туралы міндеттемені қарастыратын шарт (бұдан əрі - Шарт) жасалады.

15. Тасымалдаушы есепті айдан кейінгі айдың 15 күніне дейінгі мерзімде жергілікті атқарушы органға ай сайын осы Қағидаларға 3-қосымшаға сəйкес нысан бойынша əлеуметтік мəні бар субсидияланатын автомобиль қатынастары бойынша нақты тасымалданған жолаушылар бойынша есеп жібереді. Қалалық (ауылдық) неме-се қала маңы қатынастарында жолақыны электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда Тасымалдаушы келесі есептік айдан кейінгі айдың 10-шы күніне дейінгі мерзімде уəкілетті ұйымға айлық есеп жібереді, кейін уəкілетті ұйым келесі есептік ай-дан кейінгі айдың 15-ші күніне дейінгі мерзімде орындалған жұмыс туралы ақпаратты жергілікті атқарушы органға осы Қағидалардың 3-1 қосымшасына сəйкес нысан бой-ынша ұсынады.

Тасымалдаушы қатынас бойынша нақты тасымалданған жолаушылар туралы мы-надай растау құжаттарын ұсынады:

1) осы Қағидаларға 4-қосымшаға сəйкес нысан бойынша билеттерді сату бой-ынша есеп;

2) осы Қағидаларға 5-қосымшаға сəйкес нысан бойынша жолаушылар тасымалы-нан түскен қаржылық қаражат туралы есеп;

3) маршрут (км.) бойынша өткен жолға сүйеніп, қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда осы Қағидалардың 4-1-қосымшасына сəйкес нысан бойынша Тасымалдаушының жолаушыларды маршруттарда тасымалдаумен байланысты шығыстарының көлемі жөніндегі есеп.»;

17-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«17. Субсидияларды төлеу:1) тасымалдаушының ай сайынғы есебі, ал егер қалалық (ауылдық) немесе қала

маңы қатынастарында жолақыны электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда жəне уəкілетті ұйымның ақпараты;

2) осы Қағидаларға 6-қосымшаға сəйкес нысан бойынша орындалған жұмыстар актісінің;

3) автовокзалдардың (автостанциялардың) диспетчерлік қызметінің құжаты немесе ауылдық округтің əкімінен немесе оны ауыстыратын тұлғадан осы маршрут бойынша орындалған рейстерді растайтын анықтамалар (қалалық маршруттарды қоспағанда);

4) қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақыны электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда елді мекеннің біріңғай диспетчерлік қызметтен алынған құжат немесе бағдар (км.) бойынша өткен жолға сүйеніп, осы бағдар бойынша орындалған рейстерді растаушы анықтамалар негізінде жүргізіледі;

5) қалалық маршруттар бойынша орындалмаған рейстерді растайтын диспетчерлік қызметінің құжаты (болған кезде).

Маршрутта бекітілген рейстерді толық орындамау кезінде, маршрутты субсидия-лау үшін қажет сомадан орындалмаған рейстерге шығындалмаған сомма алынып тасталады.»;

мынандай мазмұндағы 4 бөліммен толықтырылсын:«4. Тұрақты автобус тасымалын жүзеге асыру үшін маршрут құнын белгілеу тəртібі20. Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдауда автобустарда

(микроавтобустарда) жолақысын электрондық төлеу жүйесін пайдалану кезінде белгілі кезеңге маршрут құнын есептеуде немесе жұмыстардың (қызметтердің) белгілі көлемін орындау үшін келесі түрдің экономикалық-математикалық үлгісі пайдаланылады:

СМ = (Зпс + (Зп + Зн) * R) * Кндсформула (1)

мұндағы:БҚ - белгілі кезеңге маршрут құны немесе көлік жұмысының белгілі көлемін орын-

дау үшін;Шжқ - жылжымалы құрам (сыйымдылығы орта жəне үлкен жылжымалы құрам сатып

алу бойынша лизингтік төлемдер, көлік құралдарын сақтандыру құны, сыйымдылығы кіші автобустар бойынша амортизация) сатып алуға тасымалдаушы жұмсайтын нормативтік (есептік) шығындардың жалпы сомасы;

Шт - тасымалдаушының тікелей нормативтік (есептік) жалпы сомасы (отын, жағармай материалдары, автобустарды жөндеу жəне оларға техникалық қызмет көрсету, автошиналарды ауыстыру жəне жөндеу, жүргізушілер мен кондукторлардың еңбекақысы);

Шқ- тасымалдаушының қосымша шығындарының жалпы сомасы;R - 1,15 тең тасымалдаушының шығындарына есептік рентабельдік коэффициенті

(15% ретінде қолданылады);Кққс - 1,12 тең қосылған құн салығына коэффициент (12% ретінде қолданылады).21. Баптар бойынша нормативтік шығындардың іріленген есептері мынадай

орындалады:1) Шжқ - жылжымалы құрамды сатып алуға тасымалдаушының нормативтік (есептік)

жалпы сомасы мынадай тұрады:Сыйымдылығы шағын жəне үлкен жылжымалы құрамды сатып алу бойынша жылдық

лизингтік төлемнің (жылдық аннуитет) көлемі. Мына формулада есептеледі:

Лгод = ((Стс * (1 + N * Rуд) – Стс * Атс) / N) * Aм * 0,8формула (2)мұндағы:Лжыл - жылжымалы құрамды сатып алу бойынша жылдық лизингтік төлемнің

(жылдық аннуитет) көлемі;N - лизинг келісімшартының мерзімі;Қкқ - бір көлік құралының орта нарықтық құны; Бір күнтізбелік жыл ішінде шығарушы зауыттан не ресми делдалдар арқылы сатып

алынған автобустар үшін, сатып алу құны осындай болады.Қайталама нарықтан сатып алынған, сондай-ақ жалданған автобустардың – орта

нарық құны, бағалық қызметін жүзеге асыратын ұйымдармен айқындалады (баға беру мерзімі 6 айға дейін).

Rуд - келісімшарт бойынша лизингтік пайыз мөлшерлемесі;Акқ - лизинг келісімшарты бойынша аванстық төлем көлемі (көлік құралы құнынан

пайыздық мөлшерлеме);Кв - 0,8-ге тең лизинг төлемдерін өтеу коэффициенті (80 % ретінде қолданылады).Лизинг шартының ағымында жылжымалы құрамды сатып алу бойынша лизингтік

төлемдер өтелуге жатады. бұл ретте лизинг (қарыз) шарты 5 жылдан астам мерзімге жасалса, онда өтеуге іс жүзіндегі лизингтік (қарыз) төлемдері қабылданады, егер ли-зинг (қарыз) шарты 5 жылдан кем мерзімге жасалса, онда өтеу лизинг (қарыз) шарты 5 жылдық мерзім есебінен жүзеге асырылады.

2) Көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін сақтандыру шартын жасасқанда төлеуге жататын жылдық сақтандыру сыйақының мөлшері 1999 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының азаматтық кодексімен (ерекше бөлім) анықталады.

3) Жылжамылы құрам сатып алу бойынша лизингтік төлемдер болмаған жағдайда өтеуге жалпы жүріп өткен жолының есебінде маршрутқа бекітілген автобустар бойынша амортизациялаған аударымдар сомасы жатады. Мына формула бойынша есептеледі:

За = 0,15 х Ам х КР х Ц,формула (3)

мұндағы:

За - амортизация шығындары;0,15 - 15 % көлемінде автокөлік бойынша амортизация нормасы;Кр - автобустар резервінің коэффициенті.4) Шт- тасымалдаушының тікелей нормативтік (есептік) жалпы сомасы мынадан

тұрады:Шо - осы маршрутта пайдаланылатын автобустардың жалпы жүріп өткен жолы-

на есептегенде автомобильдік отын шығындары тариф есептелетін күнгі барлық қолданыстағы үстемелер мен 1 литр бензиннің дара бағасын есепке алып, 100 км жұмсалған отын шығындарының базалық нормаларына сүйеніп анықталады:

Шо = 0,01* Lоб * НТ * КН * ЦТформула (4)

мұндағы:0,01 - 100 км-ден 1 км-ға отын шығынын қайта есептеу;Lжп - төмендегі формула бойынша есептелетін маршрутқа қызмет көрсетуде

автобустардың жылдық жүріп өткен жолы:Lжп = Кж * (n*lpa+lo)

формула (5)мұндағы:Кж - бір жылда маршрутқа қызмет көрсетілген күндер саны (жыл бойы жұмыс істеу

режимінде Кж = 365);

n - бағдардағы рейс айналымдарының күнделікті саны;lкр - маршруттағы рейс айналымдарының қашықтығы км;lo - күнделікті нөлдік жүріп өткен жол, км;Маршрут сипатының көрсеткіштері жұмыс жəне демалыс күндері бойынша əртүрлі

мəндерге тең болса, онда автобустардың жалпы жылдық жүріп өткен жолы осы көлемдерді жинақтаумен жұмыс жəне демалыс күндері бойынша жеке анықталады.

ОН - автобустың 100 км жүріп өткен жолына литрмен есептелетін отынды шығын-даудың базалық нормалары «Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына арналған жанар-жағармай материалдары шығыстарының жəне автокөлікті күтіп ұстауға арналған шығыстардың нормаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 11 тамыздағы № 1210 қаулысына (бұдан əрі – Отынды шығындау нор-малары) сəйкес анықталады;

ҮК - автобустың маршрутта жұмыс істеу шынайы шарттары үшін базалық нор-маға үстемелердің жиынтық коэффициенті Отынды шығындау нормалары сəйкес анықталады;

ОБ - отынның қысқы жəне жазғы түрлерін пайдалануды есепке алып, тариф есеп-теу күніне 1 литрдің орташа жылдық дара құны мына формула бойынша анықталады:

Об = Бқ.ш. * Ақыс + Бж.о. * А жаз 12

формула (6)мұндағы:Ақыс, Ажаз - ККл (коэффициент климаттық) мəнін анықтайтын Отынды шығындау

нормаларының 10-шы кесте бойынша кезеңдер шегінде өңір бойынша анықталған бір жылдағы қысқы жəне жазғы айлар саны.

Бқ.ш. ,Бж.ш. - тариф есептеу күніне отынның дара құны (жазғы жəне қысқы).Жазғы кезеңде тариф есептеуде негізге алдыңғы қысқы кезеңде қалыптасқан қысқы

отынның 1 литрдің бағасы алынады.5) Шжж - жанар-жағармай материалдарына шығындар автомобильдік отынға

шығындардың 10%-ға тең:Шжж = Шт * 0,1

формула (7)

6) Шжт - жөндеу жұмыстарын жəне техникалық қызмет көрсету жүргізуге жұмсалатын шығыстар осы маршрутқа қызмет көрсету үшін бекітілген автобустардың құнынан 25% ретінде қабылданады, мына формула бойынша:

Шжт = Аб * Кр * Ц * 0,25формула (8)

мұндағы:Аб - кесте бойынша маршруттағы автобустардың бір күн ішіндегі саны; Кр - автобустар резервінің коэффициенті, (1,2 ретінде тең шығындарды есептеу

үшін алынатын кесте бойынша автобустар маршруттарына бекітілгендердің жалпы санының маршрутқа жеткізуге жататын автобустардың санына қатынасы);

Ц - маршрутта бекітілген 1 автобустың орташа адал нарықтық құны, теңгемен;Өндіруші зауыттан немесе ресми делдалдардан сатып алынған автобустар үшін

сатып алу құны осындай болады.Қайталама нарықтан сатып алынған, сондай-ақ жалданған автобустардың – орта

нарық құны, бағалық қызметін жүзеге асыратын ұйымдармен айқындалады (баға беру мерзімі 6 айға дейін).

7) Шш - маршруттағы автобустардың жылдық жүрісіне есептелген автошиналарды пайдалану шығыстарын мынадай формула бойынша анықтауға болады:

формула (9)мұндағы:Цш - бір шина жиынтығының орташа сатып алу бағасы (шина, камера, жиек таспа-

сы), есептеу кезінде теңгемен;m - автобустағы доңғалақ саны (қосалқы доңғалақсыз);L жалпы - маршрутқа қызмет көрсету кезіндегі автобустардың жалпы жылдық жүрісі;.Ш - автошиналар жүрісінің пайдаланымдық нормасы отын шығысының нормасына

сəйкес анықталады, км;Кш - автошиналар жүрісінің пайдаланымдық нормасын түзету коэффициенті отын

шығысының нормасына сəйкес анықталады.8) Шжа - маршруттағы автобустардың жылдық жүрісіне есептелген автошиналарды

пайдалану шығыстарын мынадай формула бойынша анықтауға болады:

формула (10)мұндағы:Mp - бір жылда маршрутқа қызмет көрсетілетін айлардың саны (жұмыстың тəулік

ішінде режимі кезінде Мр = 12);ZВ жəне ZК – автобус жүргізушісінің орташа айлық жалақысы өтінім бергеннің

алдындағы тоқсан негізінде статистика деректері бойынша қалыптасқан тасымал-даушы тіркелген аумақтағы бір қызметкердің орташа айлық жалақысы деңгейінде белгіленеді. Кондуктордың орташа айлық жалақысы жүргізушінің жалақысының 70% деңгейінде белгіленеді;

NB, NK - маршрутта əр автобусқа бекітілген жүргізушілердің (кондукторлардың) нормативтік саны;

К - тасымалдаушының есептік деректерімен расталған сомада еңбек жалақысы мен қызметкерлерді сақтандыруға əлеуметтік есептеуін есепке алатын коэффициент.

1,2 - аурулық, еңбек, оқудағы жұмысшылардың есептеулерін ескеретін түзету коэффиценті.

9) Шү - үстеме шығыстардың нормативті сомасы осы маршрутқа қызмет көрсету бойынша шығындардың тікелей баптарының жиынтық сомасынан 20% құрайды жəне мына формула бойынша анықталады:

Шн = Шт * 0,2формула (11)

Үстеме шығыстарды есептеу сомасы өндіріс шығындарына жататын барлық салық жəне алымдар түрлерін (қосалқы құн салығы мен кірістің корпоративтік салығынан басқа) қамтиды.

22. Осы Қағидалардың 20-тармағына сəйкес тасымалдаушы ұсынған есептердің дұрыстығын анықтау жəне субсидиялауға жататын əлеуметтік мəні бар қатынастар тізбесіне ұсыныстар қалыптастыру үшін тиісті əкімшілік-аудандық бірліктің жергілікті атқарушы органы əкімнің өкімі бойынша Маршрут құнын айқындау жөніндегі комиссияны құрады (ауданішіліктің ауданаралығы, қалалық (ауылдық) жəне қала маңы қатынастары) (бұдан əрі - Маршрут құнын айқындау жөніндегі комиссия). Комиссия құрамы осы Қағидалардың 8-тармағының екінші бөліміне сəйкес анықталады.

23. Ұсынылған есептердің дұрыстығын растау үшін Маршрут құнын айқындау жөніндегі комиссия жəне сұрақтар туындаған жағдайда тасымалдаушыдан осы Қағидалардың 4-бөлімімен көзделген тұрақты автобустық тасымалдарды жүзеге асыру үшін Маршрут құнын айқындау тəртібі шеңберінде есеп айырысқанда пайдаланылған құжаттар мен ақпаратты бір рет қана сұратады.

24. Отырыс нəтижелері бойынша Бағдар құнын айқындау жөніндегі комиссия тасымалдаушы осы Қағидалардың 10-тармағына сəйкес нысан бойынша көліктік жұмыс төлеміне есептік шығындары түскен күннен бастап 15 жұмыс күні ішінде бағдар құнын айқындаудың дұрыстығын хаттама түрінде растайды жəне əлеуметтік мəні бар қатынастар тізбесін қалыптастырады.

25. Комиссия шешімі осы Қағидалардың 10-тармағына сəйкес қабылданады.»;осы тізімге 6-қосымшаға сəйкес 2-1-қосымшамен толықтырылсын;осы тізімге 7-қосымшаға сəйкес 3-1-қосымшамен толықтырылсын;осы тізімге 8-қосымшаға сəйкес 4-1-қосымшамен толықтырылсын.6-қосымша осы тізімге 9-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын;осы тізімге 10-қосымшаға сəйкес 7-қосымшамен толықтырылсын.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне

1-қосымша

Тұрақты маршруттар бойынша жолаушылар мен багажды тасымалдау жөнінде қызмет көрсетуге тарифтер есептеу əдістемесіне 1-қосымша

Жолаушыларды автомобильмен тұрақты тасымалдау тарифтерiн қалыптастыруды экономикалық-математикалық моделі

1-тарау. Есептік тарифтерді белгілеу тəртібі1. Жолаушыларды жəне багажды автомобильмен тұрақты тасымалдау тарифтерiн

қалыптастыруды экономикалық-математикалық моделі (бұдан əрі - Модель) тұрақты маршруттардың барлық түрлерінің автобустарында (шағын автобустарында) жол жүру тарифтерін негіздеу бойынша есептеу технологиясының əдістемелік біркелкілігін қамтамасыз ету мақсатында пайдаланылады, бұл есептеулер біріздендірілген мынадай түрдегі экономикалық-математикалық модельдерді пайдалану арқылы орындалады:

формула (1)мұнда: Те – осы маршрут үшін есептік тариф;З i – осы Модельдің 2-тарауында белгіленген тəртіппен есептелінетін шығыстардың

барлық і -баптары бойынша (Отын, Жанармай материалдары, Автобустарды жөндеу жəне техникалық қызмет көрсету, Автошиналарды ауыстыру жəне жөндеу, Автобустардың амортизациясы, Жүргізушілер мен кондукторлардың еңбек ақысы, Істеме шығыстар) осы маршрутқа қызмет көрсетуге арналған тасымалдаушының нормативтік (есептік) шығындарының жалпы жылдық немесе жылдың соңына дейін сомасы;

Q r нақты – осы Модельдің 3-тарауында белгіленген алдынғы жыл үшін тасымалданған жолаушылардың нақты саны;

Q r есеп - осы Модельдің 3-тарауында белгіленген жылы айлар санына көбейтілген бір айда тасымалданған жолаушылардың нақты санына сүйене отырып, болжамдалған жолаушыларды тасымалдау саны;

Ке – 1,15 тең осы маршрутқа қызмет көрсету бойынша тасымалдаушы шығындарына есептік рентабелділігі коэффициенті (15% ретінде қолданылады);

Кққс – 1,12 тең қосылған күн салығының коэффициенті (12% ретінде қолданылады).2-тарау. Пайдалану шығыстарының баптары бойынша

тасымалдаушының шығындарын ірілендірген есептеу тəртібі2. Тұрақты автобус маршрутына қызмет көрсетуге шығындардың баптары бой-

ынша нормативтік пайдалану шығыстарының ірілендірілген есептеулері мынадай тəртіпте орындалады:

1) осы маршрутқа қызмет көрсетуге пайдаланылатын автобустардың жалпы жүрісіне есептелген автомобиль отынына жұмсалатын шығыстар есептік тарифтерді жүзеге асыру күніне белгіленген қолданыстағы барлық əдістемелерді жəне 1 литр бензиннің (дизельді отынның, газдың) бөлшек құнын ескере отырып, 100 км-ге жұмсалатын отынның базалық нормасына сүйене отырып белгілейді:

Зо = 0,01 Х Lжалпы х НТ х КН х ЦТ,формула (2)

мұнда: Зо – автомобиль отыны шығындары;0,01 – 100 км-ден 1 км-ге отын шығындарын есептеу;Lжалпы – формула бойынша есептелінетін маршрутқа қызмет көртесу кезіндегі

автобустардың жалпы жылдық жүрісі;НТ – автобустың 100 км жүрісіне литрлердегі отынды жұмсаудың базалық норма-

сы «Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына арналған жанар-жағармай материалдары шығыстарының жəне автокөлікті күтіп ұстауға арналған шығыстардың нормаларын бекіту туралы» (бұдан əрі – Отын шығынының нормасы) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 11 тамыздағы қаулысына сəйкес анықталады;

КН – маршрутта автобустардың нақты жұмыс жағдайы үшін базалық нормаға үстемелердің жиынтық коэффициенті Отын шығысының нормасына сəйкес анықталады;

Цо – тариф есептеу күніне жазғы жəне қысқы отын түрлерін пайдалануды ескере отырып, 1 литр отынның орташа жылдық бөлшек құны.

Lжалпы = Др х Ам (n х lра + lо),формула (3)

мұнда: Lжалпы – автобустардың жалпы жылдық жүрісі;Др – бір жылда маршрутқа қызмет көрсету күндерінің саны (тəулік сайын жұмыс

режимі кезінде Др = 365);n – маршруттағы күн сайынғы рейс айналымының саны;lра – маршруттағы рейстер айналымының арақашықтығы, км;lо – күн сайынғы нөлдік жүріс, км.Егер маршрут сипаттамасының көрсеткіштері жұмыс жəне демалыс күндері бойын-

ша əртүрлі мəндерде болса, онда автобустардың жалпы жылдық жүрісі жұмыс жəне демалыс күндері бойынша осы шамаларды қосу арқылы жеке анықталады.

Цо – тариф есептеу күніне жазғы жəне қысқы отын түрлерін пайдалануды еске-ре отырып, 1 литр отынның орташа жылдық бөлшек құны мына формула бойынша анықталады:

формула (4)

мұнда: Мқыс., Мжаз. - Ккл мəнін анықтайтын (климат коэффициенті) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 11 тамыздағы № 1210 қаулысымен бекітілген ЖЖМ шығыс нормалары анықтамасының 10-кестесі бойынша кезең ішіндегі өңір бой-ынша анықталған жылға қыс жəне жаз айлары саны.

Цқ.о., Цж.о. – тарифті есептеу күніне бөлшек отын құны (қысқы жəне жазғы).Жазғы кезеңде тарифті есептеу кезінде алдынғы қысқы кезеңде қалыптасқан 1 литр

қысқы отын бағасына негізделеді;2) майланатын материалдар шығыстары автомобиль отын шығыстарынан 10% тең:

Зжм = Зо х 0,1формула (5)

мұнда: Зжм – жанар-жағармай материалдарының шығындары;3) жөндеу жүргізуге жəне техникалық қызмет көрсетуге жұмсалатын шығыстар осы

маршрутқа қызмет көрсетуге бекітілген автобустар құнынан 10% (пайдалану мерзімі 3 жылға дейін автобустар үшін), 15% (пайдалану мерзімі 3

жылдан 7 жылға дейін автобустар үшін) жəне 20% (пайдалану мерзімі 7 жылдан астам автобустар үшін) ретінде қолданады.

Бұдан:Зжт = Крт х Ам х Кр х Ц,

формула (6)мұнда: Зжт – жөндеу жұмыстарына жəне техникалық қызмет көрсетуге шығындар;Крт – автобустарға жөндеу жүргізуге жəне техникалық қызмет көрсетуге жұмсалатын

шығыстар;Ам – кесте бойынша маршрутқа бір күнге автобустар саны;Кр – автобустар резервінің коэффициенті, (1,2 ретінде тең шығындарды есептеу

үшін алынатын кесте бойынша автобустар маршруттарына бекітілгендердің жалпы санының маршрутқа жеткізуге жататын автобустардың санына қатынасы);

Ц – маршрутта бекітілген 1 автобустың құны, теңгемен.Өндіруші зауыттан немесе ресми делдалдардан сатып алынған жаңа автобустар

үшін алынған уақыттан бастап үш жылға дейін сатып алу құны болады.Екінші рыноктардан сатып алынған автобустар үшін, сондай-ақ жалға алынған ав-

тобустар үшін – бағалау қызметін жүзеге асыратын ұйымдармен анықталған орташа нарық құны. Автобустарды қайтадан бағалау оны өндіруші зауытпен шығарған кезеңнен бастап əр үш жыл сайын жүзеге асырылады;

4) маршруттағы автобустардың жылдық жүрісіне есептелген автошиналарды пай-далану шығыстарын мынадай формула бойынша анықтауға болады:

формула (7)

мұнда: Зш – автошинаға шығындар;Цш – бір шина жиынтығының орташа сатып алу бағасы (шина, камера, жиек таспа-

сы), есептеу кезінде теңгемен;m – автобустағы доңғалақ саны (қосалқы доңғалақсыз);Lжалпы – маршрутқа қызмет көрсету кезіндегі автобустардың жалпы жылдық жүрісі;ш – автошиналар жүрісінің пайдаланымдық нормасы Отын шығысының нормасына

сəйкес анықталады, км;Кш – автошиналар жүрісінің пайдаланымдық нормасын түзету коэффициенті Отын

шығысының нормасына сəйкес анықталады;5) маршрутта бекітілген автобустар бойынша амортизациялық аударымның жылдық

сомасы олардың жалпы жүрісіне есептегенде мынаған тең:За = 0,15 х Ам х КР х Ц,

формула (8)

мұнда: За – амортизация шығындары;0,15 – автокөлік бойынша амортизация нормасы 15% мөлшерде;Кр – автобустар резервінің коэффициенті.6) маршрутқа қызмет көрсету бойынша жүргізушілер мен кондукторлардың (авто-

бус экипаждары) жалақысының жалпы жылдық сомасы мынадай формула бойынша анықталуы мүмкін:

Зжа = (Мр Х (ZВ х Nв + ZК х Nк) х Ам х К)х1,2формула (9)

Мұнда: Зжа – жалақы шығындары;Мр – бір жылда маршрутқа қызмет көрсетілетін айлардың саны (жұмыстың тəулік

ішінде режимі кезінде Мр = 12);ZВ жəне ZК – автобус жүргізушісінің орташа айлық жалақысы өтінім бергеннің

алдындағы тоқсан негізінде статистика деректері бойынша қалыптасқан тасымал-даушы тіркелген аумақтағы бір қызметкердің орташа айлық жалақысы деңгейінде белгіленеді. Кондуктордың орташа айлық жалақысы жүргізушінің жалақысының 70% деңгейінде белгіленеді;

Nв (Nк) – маршрутта əр автобусқа бекітілген жүргізушілердің (кондукторлардың) нормативтік саны;

К – тасымалдаушының есептік деректерімен расталған сомада еңбек жалақысы мен қызметкерлерді сақтандыруға əлеуметтік есептеуін есепке алатын коэффициент.

1,2 – аурулық, еңбек, бала күтімі демалыстарындағы, оқудағы жұмысшылардың есептеулерін ескеретін түзету коэффиценті;

7) үстеме шығыстардың нормативті сомасы осы маршрутқа қызмет көрсету бойын-ша шығындардың тікелей баптарының жиынтық сомасынан 20% құрайды жəне мына формула бойынша анықталады:

Зү = 0,2 (Зт + Зжм + Зжт + Зш + За + Зжа)формула (10)

Мұнда: Зү – үстеме шығыстар шығындары.Үстеме шығыстарды есептеу сомасы өндіріс шығындарына жататын барлық салық

жəне алымдар түрлерін (қосалқы құн салығы мен кірістің корпоративтік салығынан басқа) қамтиды.

3. Маршрутқа қызмет көрсету шығындарының жалпы сомасы (Зi) шығыстар баптары бойынша есептеулердің нəтижелерін қосу арқылы анықталады:

Зi = Зт + Зжм + Зжт + Зш + За + Зжа + Зү + Засп,формула (11)

Мұнда: Засп – автовокзалдар, автостанциялар жəне жолаушыларға қызмет көрсету пункттерінің қызметін есепке алатын шығыстар;

Қалалық маршруттар үшін Засп = 0, өйткені қалалық маршруттардың тасымал-даушылары автовокзалдар, автостанциялар жəне жолаушыларға қызмет көрсету пункттерінің қызметін пайдаланбайды;

Алынған нəтиже жолаушының тұрақты маршруты автобусындағы жол жүру тарифін есептеу формуласына (1) ұсынылады.

3-тарау. Жолаушыларды тасымалдау санын жалпы жылдық жəне жылдың соңына дейінгі бекітілген (болжанатын) есептер тəртібі

4. Айлар бойынша есептеуден шығатын жолаушыларды тасымалдау санын жалпы жылдық бекітілген (болжанатын) есебі мынадай тəртіпте орындалады:

1) Қайтадан ашылған жолаушылар тасымалының болжамды көлемі (саны) ай ішінде маршрутта жолаушылар тасымалының күнделікті нақты зерттеулер нəтижелері бой-ынша жəне мына формула бойынша анықталады:

Q r.есеп = Q ай х 12;формула (12)

мұнда: Q r.есеп – маршруттағы жолаушылар тасымалының жалпы болжамды жылдық көлемі;

Q ай – нақты зерттелген айда тасымалданған жолаушылардың саны;12 – жылдағы айлар саны;2) қолданыстағы маршруттағы бір жылда тасымалданған жолаушылардың бол-

жамды көлемі (саны) аталған маршрут бойынша өткен жылдың тасымалданған жола-ушылар көлеміне сүйене отырып анықталады жəне Q r.нақты ретінде пайдаланылады.

Алынған нəтиже тұрақты маршрут автобусында жолаушылар жүрісіне тарифті есептеу формуласына (1) ұсынылады.

4-тарау. Есептік тарифті анықтау кезінде пайдаланылатын материалдар жəне ақпарат

5. Маршрут бойынша бастапқы деректер:1) жүрудің бастапқы жəне соңғы пункті бойынша маршруттың нөмірі мен атауы;2) маршруттардағы тікелей (алымындағы) жəне кері (бөліміндегі) бағыттардағы

маршрутаралық пункттердің саны;3) маршруттың тікелей жəне кері бағыттардағы ұзақтығы;4) маршруттағы тікелей жəне кері бағыттардағы қозғалыстың орташа пайдалану

жылдамдығы;5) жұмыс жəне демалыс күндеріндегі рейстер айналымының саны;6) рейстер айналымын орындауға арналған кесте бойынша уақыт;7) жолаушылар ағыны (есептеу, болжам бойынша);8) маршруттағы жұмыстың басталуын жəне аяқталуын көрсетумен жұмыс жəне

демалыс күндеріндегі кесте бойынша жұмыс істеу уақыты;9) маршруттағы жұмыс жəне демалыс күндеріндегі кесте бойынша автобустардың

саны;10) маршруттағы жұмыс жəне демалыс күндеріндегі кесте бойынша автобустар

қозғалысының аралығы;11) маршруттағы жолаушылардың отыруы үшін жəне жалпы орны бойынша

автобустардың паспорттық сыйымдылығы (жинақтаушы алаңның сыйымдылығын ескере отырып);

12) автобустар маркасы (маршруттар тізіліміне сəйкес).6. Тасымалдаушы маршрут бойынша нақты тасымалданған жолаушылар туралы

растаушы құжаттарды пайдаланады:1) билеттерді өткізу бойынша есеп;2) жолаушыларды тасымалдаудан түсетін қаржылық қаражаттар туралы есеп.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне

2-қосымша

Жолаушылар мен багажды автомобильмен тұрақты тасымалдауды ұйымдастырудың үлгі шартына 2-қосымша

Маршрут пен жол ақысы тарифтік кесте бойынша кестелерде қозғалыс схемаларында қамтылған, сондай-ақ маршрутта пайдаланылатын

автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың типі (класы) жəне саны жөніндегі ақпарат

1. Автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың кестелерінде мынадай ақпарат қамтылуға тиіс:

1) маршруттың атауы;2) аялдама пункттерінің атауы;3) маршруттың ұзақтығы жəне аялдама пункттері арасындағы қашықтық;4) рейс бойынша келу, тоқтап тұру, жөнелу, жүру уақыты, орташа жүру жылдамдығы

бойынша бір бағытта жəне кері бөлу;5) жылдық, тоқсандық, айлық, апталық немесе күндік өлшемдегі маршрутты жүзеге

асыру мерзімділігі;6) тасымалдаушының атауы;7) мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның атауы, лауазым-

ды адамның тегі жəне аты-жөні жəне оның аталған органның мөрімен расталып қол қойылған күні көрсетілген қолы.

2. Автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың қозғалыс сыз-баларында мынадай ақпарат қамтылуға тиіс:

1) маршруттың атауы;2) аялдама пункттердің атауы;3) тасымалдаушының атауы;4) қауіпті учаскелер жəне олардың сипаттамасы;5) мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның атауы, лауазым-

ды адамның тегі жəне аты-жөні жəне оның аталған органның мөрімен расталып қол қойылған күні көрсетілген қолы.

3. Тарифтiк кестеде (қалалық (ауылдық) маршруттардан басқасында) мынадай ақпарат қамтылуға тиіс:

1) маршруттың атауы;2) аялдама пункттердің атауы;3) тасымалдаушының атауы;4) жолаушылардың жол жүру, багажды алып жүру жəне жолаушылардың

жеңілдетілген жол жүру құны;5) мемлекеттік органның немесе жергілікті атқарушы органның атауы, лауазым-

ды адамның тегі жəне аты-жөні жəне оның аталған органның мөрімен расталып күні көрсетілген қойылған қолы (қалааралық облысаралық маршруттардан басқасы).

4. Маршрутта пайдаланылатын автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың типi (класы) бойынша ақпарат:

1) автобустың, троллейбустың жəне шағын автобустың мемлекеттік нөмірі;2) автобустың, троллейбустың жəне шағын автобустың типi (класы);3) автобустың, троллейбустың жəне шағын автобустың шығарылған жылы;4) автобустардың, троллейбустардың жəне шағын автобустардың саны.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына

енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне 3-қосымша

Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларына 3-қосымша

Нысан

Жолаушылар мен багажды автомобильмен республикаішілік тұрақты тасымалдау маршруттарына қызмет көрсету

құқығына арналған куəлiк

Сериясы ХХХ N 000000

Жолаушылар мен багажды автомобильмен қалааралық облысаралық (астана жəне республикалық маңызы бар қаланы қоса алғанда) тұрақты тасымалдау маршруттарына қызмет көрсету құқығына арналған

___________________________________________________________ берiлдi (мемлекеттiк органның атауы)____________________________________________________________________ (куəлiк берген тұлғаның тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда) жəне лауазымы)

мөрдің орыны Маршрут бойынша:

Рейстердің орындалу тұрақтылығы Апта күндері бойынша Жөнелтілу уақыты

Бастапқы пункттенСоңғы пункттен

Негізгі жылжымалы құрам туралы мəліметтер:Автобустардың

(шағын автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

Автобустардың (шағын

автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

Резервтік жылжымалы құрам туралы мəліметтер:Автобустардың

(шағын автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

Автобустардың (шағын

автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

сыртқы жағы Тасымалдаушы туралы деректерАтауыМекенжайы Тел. ___________

Факс ___________

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 17РЕСМИ

(Соңы. Басы 15-16-беттерде)

(Соңы 18-бетте)

Басшының тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)Тасымалдауды ұйымдастыру үшін жауапты тұлғаның тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

Тел. ___________Факс ___________

Тасымалдауды орындау кезеңі _______ бастап _________ дейін_______ бастап _________ дейін_______ бастап _________ дейін_______ бастап _________ дейін_______ бастап _________ дейін_______ бастап _________ дейін

Куəліктің берілген күні ____ жылғы «__» _______________Куəлік жарамды ____ жылғы «__» _______________

1. Куəлікке автомобиль көлігі саласындағы уəкілетті орган бекіткен қозғалыс кестесі, қозғалыс маршрутының схемасы (түпнұсқалар) қоса беріледі.

2. Осы куəлiк тасымалдаушыны Жолаушылар мен багажды автомобиль көлiгiмен тасымалдау қағидаларын жəне жол қозғалысы қауiпсiздiгiнiң та лаптарын орындау бойынша мiндеттерден босатпайды.

3. Осы куəлiктi үшiншi тұлғаға беруге рұқсат етiлмейдi.

Жолаушылар мен багажды автомобильмен республикаішілік тұрақты тасымалдау маршруттарына қызмет көрсету құқығына

арналған куəлiк

Сериясы ХХХ N 000000

Жолаушылар мен багажды автомобильмен қалалық (ауылдық), қала маңылық, ауданішілік, ауданаралық (облысішілік қаларалық) тұрақты тасымалдау маршрутта-рына қызмет көрсету құқығына арналған

______________________________________________________________берiлдi (мемлекеттiк органның атауы)___________________________________________________________________ (куəлiк берген тұлғаның тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда) жəне лауазымы)

мөрдің орыны

Тасымалдаушылар қызмет көрсететiн маршруттар:Маршруттардың атауы Қызмет көрсету кезеңi Қызмет көрсету мерзiм

Маршруттарға осы куəлiктiң қосымшасында көрсетiлген автобустар (шағын авто-

бустар) қызмет көрсетедi. Тасымалдаушы туралы деректер:АтауыМекенжайы Тел. ____________

Факс ____________Басшының тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)Тасымалдауды ұйымдастыру үшiн жауапты тұлғаның тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

Тел. ____________Факс ____________

Куəлiктiң берiлген күнi _____ жылғы «___» ___________________

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары бекіткен қозғалыс кестелерi, қозғалыс маршруттарының схема-лары, сондай-ақ тариф кестелері (түпнұсқалары) куəлiкке қоса беріледі.

2. Осы куəлiк тасымалдаушыны Жолаушылар мен багажды автомобиль көлiгiмен тасымалдау қағидаларын жəне жол қозғалысы қауiпсiздiгiнiң талаптарын орындау бойынша мiндеттерден босатпайды.

3. Осы куəлiктi ү шiншi тұлғаға беруге рұқсат етiлмейдi.

Жолаушылар мен багажды автомобильмен қалалық (ауылдық), қаламаңылық, ауданішілік, ауданаралық (облысішілік қаларалық) тұрақты тасымалдау маршрутта-

рына қызмет көрсету құқығына арналған Сериясы ХХХ N 000000 куəлiкке қосымша

_____________________________________________________________ берiлді (мемлекеттiк орга нның атауы)___________________________________________________________________ (куəлiк берген тұлғаның тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда) жəне лауазымы)

мөрдің орыны Жылжымалы құрам туралы мəліметтер:

Автобустардың (шағын

автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

Автобустардың (шағын

автобустардың) үлгiсi мен класы

Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілері

Шыға-рылған жылы

(__ парақтың __ парағы)

Куəлікте көрсетілген автобустар немесе шағын автобустардың орнына маршрутқа қызмет көрсететін тасымалдаушының меншігіндегі немесе лизингке алынған автобустардың немесе шағын автобустардың ұқсас үлгісі мен класын (не одан жоғары) маршрутта қолдануға рұқсат беріледі.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне

4-қосымша

Автомобиль көлiгiмен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларына 5-қосымша

НысанЖол жүру құжаттары (билеттер) жəне багаж түбiртектерi

1. Қалалық қатынаста жол жүруге арналған жол жүру құжаттарының (билеттерiнiң) нысандары:

1) жолаушылардың жол жүруіне арналған бiр реттiк бақылау билетi – билеттiң жа-зулары көк түспен ресімделеді:

кемінде 35 ммАВТОБУС(шағын автобус)_________ қаласыЖолаушылардың қалалық қатынаста жол жүруіне арналғанСериясы___________№ 00000000 теңге20__ жыл

кемінде 60 мм

2) балалардың жол жүруіне арналған бiр реттiк бақылау билетi – билеттiң жазу-лары қызыл түспен ресімделеді:

кемінде 35 ммАВТОБУС(шағын автобус)_________ қаласыЖолаушылардың қалалық қатынаста жол жүруіне арналған балалар билетіСериясы __________№ 000000000 теңге20__ жыл

кемінде 60 мм

3) белгiленген нормадан тыс қол жүгiн жəне багажды алып жүруге арналған билет

– билеттiң жазулары жасыл түспен ресімделеді:кемiнде 35 мм

АВТОБУС(шағын автобус)________ қаласыҚалалық қатынаста багаж алып жүруге арналғанСериясы _______№ 000000000 теңге20__ жыл

кемінде 60 мм

4) жолаушылардың жол жүруіне арналған ұзақ пайдаланылатын жол жүру билетi (көлемi А7) - ресімделуі мен қорғаныс дəрежесiн жергiлiктi атқарушы органдар белгiлейдi:___________ қаласы Сериясы ______№ 0000000Ұзақ пайдаланылатын жол жүру билетi_______________ жарамды0000 теңге ___________ негiзiнде_____________ берiлдi

2. Жолаушылардың қала маңындағы қатынаста жол жүруіне арналған жол жүру құжаттарының (билеттерiнiң) нысаны:

1) жолаушылардың жол жүруiне арналған билет – ашық түстi ұсақ торкөздi ар-найы билет қағазында қара түстi жазулармен ресiмделедi (пішімін жəне торкөз түсiн автовокзалдар, автостанциялар, жолаушыларға қызмет көрсету пункттері белгiлейдi):

кемінде 45 ммАВТОБУС(шағын автобус)Жолаушылардың қала маңындағы қатынаста жол жүруіне арналғанбилетСериясы _______________№ 0000000сапар күні ______________сапар уақыты ____________жөнелту пункті __________межелі пункті ___________Жол жүру құны 00,00 теңге

кемінде 40 мм

2) кондуктор (жүргiзушi) маршруттың аралық пунктiнде отырғызу кезiнде беретiн тарифтер кестесіне сəйкес сомаға қосымша түбiршектерi бар жолаушылардың жол жүруіне арналған билет – билеттiң жазулары қара түспен ресімделеді:

кемінде 35 ммАВТОБУС(шағын автобус)Жолаушылардың қала маңындағы қатынаста жол жүруіне арналғанбилетСериясы____________№ 0000000Тарифтер кестесіне сəйкес қосымша түбіршектер болғанда жарамды20__ жыл

кемінде 60 мм

кемінде 35 ммАВТОБУС(шағын автобус)Жолаушылардың қала маңындағы қатынаста жол жүруіне арналған билеткеқосымша түбіршекСериясы _______№ 000000000 теңге20__ жыл

кемінде 60 мм

Жолаушылардың қала маңындағы қатынаста жол жүруіне арналған билеттерге қосымша түбiршектер 1, 5, 10, 50 теңге сомасына ресiмделедi.

3. Жолаушылардың қалааралық облысiшiлiк жəне қалааралық облысаралық қатынастарда жол жүруіне арналған жол жүру құжаттарының (билеттерiнiң) нысаны:

1) жолаушылардың жол жүруiне арналған билет – ашық түстi ұсақ торкөздi арнайы билет қағазында қара түстi жазулармен ресiмделедi (торкөздің пішімін жəне түсiн ав-товокзалдар, автостанциялар, жолаушыларға қызмет көрсету пункттері белгiлейдi):

кемінде 45 мм АВТОБУС(шағын автобус)Жолаушылардың қалааралық қатынаста жол жүруіне арналған билетСериясы _________№ 0000000сапар күні ___.___.___ ж.жөнелту уақыты ___ с. ____ м.жөнелту пункті ______________межелі пункті _______________Рейс нөмірі _________________Орын нөмірі _________________Жол жүру құны00,00 теңгеКомиссия алымы 00,00 теңгеСақтандыру алымы 00,00 теңгеЖИЫНТЫҒЫ 00,00 теңгеБилеттің берілген күні__.__.__ ж.

кемінде 90 мм

2) кондуктор (жүргiзушi) маршруттың аралық пунктiнде отырғызу кезiнде беретін

жолаушылардың жол жүруіне арналған билет – жазулары қара түспен ресімделеді: Билет ТҮБІРШЕГІТОЛЫҚ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН(қажет емесiн сызып тастау)сапар күнi _________________жөнелту уақыты __ сағ._мин._______________________ дан_____________________ дейiнРейс нөмiрi ________________Орын нөмiрi ________________Жол жүру құны __________теңгеСериясы ____________ N0000000Билеттiң берiлген күнi _____

Жалғасы9 8 7 6 5 4 3 2 1

90 80 70 60 50 40 30 20 10900 800 700 600 500 400 300 200 1009000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000

ЖалғасыЖолаушылардың қалааралық қатынаста жол жүруіне арналған билетТОЛЫҚ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН(қажет емесiн сызып тастау)сапар күнi ____________________жөнелту уақыты ____ сағ. __ мин.___________________________дан_________________________дейiнРейс нөмiрi ___________________Орын нөмiрi ___________________Жол жүру құны __________ теңгеСериясы _____________ № 0000000Билеттiң берiлген күнi ________

Автобус(шағын автобус)

Жол жүру құнын кондуктор (жүргiзушi) жолаушы үшiн тарифтер кестесіне сəйкес

сомаға кеседi.3) Қала маңы, қалааралық облысiшiлiк, қалааралық облысаралық жəне халықаралық

қатынастардағы багаж түбiртектерiнiң нысаны - ашық түстi ұсақ торкөздi арнайы билет қағазында қара түстi жазулармен ресiмделедi (көлемiн жəне торкөз түсiн автовокзалдар мен автостанциялар белгiлейдi):

кемінде 45 ммАВТОБУС(шағын автобус)Багаж түбіртегіСериясы __________ № 0000000сапар күні ___.___.___ ж.сапар уақыты ___ сағ. ____ мин.жөнелту пункті _____________межелі пункті ______________Багаж орындарының саны _____Багаждың құндылығы _________Құны 00,00 теңгеКомиссия алымы 00,00 теңгеБағалау алымы 00,00 теңгеЖИЫНТЫҒЫ 00,00 теңгеБагаж орындарының нөмірлері_________(тиеу кезінде толтырылады)

кемінде 90 мм

4. Жолаушылардың халықаралық қатынастарда жол жүруіне арналған жол жүру

құжаттарының (билеттерiнiң) нысаны:1) жолаушылардың жол жүруіне арналған билет – ашық түстi ұсақ торкөздi арнайы

билет қағазында қара түстi жазулармен ресiмделедi (көлемiн жəне торкөз түсiн авто-вокзалдар мен автостанциялар белгiлейдi):

кемінде 45 ммАВТОБУС(шағын автобус)Жолаушылардың қалааралық қатынаста жол жүруіне арналған билетСериясы __________ № 0000000Тегі ________________________Аты _________________________Əкесінің аты (егер болған жағдайда)___________сапар күні ___.___. ____ ж.жөнелту уақыты ___ с. ____ м.жөнелту пункті ______________межелі пункті _______________Рейс нөмірі _________________Орын нөмірі _________________Жол жүру құны 00,00 теңгеКомиссия алымы 00,00 теңгеСақтандыру алымы 00,00 теңгеЖИЫНТЫҒЫ 00,00 теңгеБилеттің берілген күні__.__.__ ж.

кемінде 90 мм

2) Кондуктор (жүргiзушi) маршруттың аралық пунктiнде отырғызу кезiнде беретін

жолаушылардың жол жүруіне арналған билет - жазулары қара түспен ресімделеді:Билет ТҮБІРШЕГІТОЛЫҚ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН(қажет емесiн сызып тастау)Тегі _______________________Аты ________________________Əкесінің аты (егер болған жағдайда)__________сапар күнi _________________жөнелту уақыты __ сағ.__мин._______________________ дан______________________ дейiнРейс нөмiрi ________________Орын нөмiрi ________________Жол жүру құны __________теңгеСериясы __________ N 0000000Билеттiң берiлген күнi _____

Жалғасы9 8 7 6 5 4 3 2 1

90 80 70 60 50 40 30 20 10900 800 700 600 500 400 300 200 1009000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000

ЖалғасыЖолаушылардың қалааралық қатынаста жол жүруіне арналған билетТОЛЫҚ БАЛАЛАР(қажет емесiн сызып тастау)Тегі _______________________Аты ________________________Əкесінің аты (егер болған жағдайда)__________ сапар күнi ________________жөнелту уақыты __ сағ.__ мин.________________________ дан______________________ дейiнРейс нөмiрi ________________Орын нөмiрi ________________Жол жүру құны ________ теңгеСериясы __________ N 0000000Билеттiң берiлген күнi _____

Автобус(шағын автобус)

Жол жүру құнын кондуктор (жүргiзушi) жолаушы үшiн тарифтер кестесіне сəйкес

сомаға кеседi.3) Қала маңы, қалааралық облысiшiлiк, қалааралық облысаралық жəне халықаралық

қатынастардағы багаж түбiртектерiнiң нысаны - ашық түстi ұсақ торкөздi арнайы билет қағазында қара түстi жазулармен ресiмделедi (көлемiн жəне торкөз түсiн автовокзалдар мен автостанциялар белгiлейдi):

кемінде 45 мм АВТОБУС(шағын автобус)Багаж түбіртегіСериясы ________ № 0000000Тегі _______________________Аты _______________________Əкесінің аты (егер болған жағдайда) __________сапар күні ___.___.___ ж.сапар уақыты ___ сағ.__ мин.жөнелту пункті _____________межелі пункті ______________Багаж орындарының саны _____Багаждың құндылығы _________Құны 00,00 теңгеКомиссия алымы 00,00 теңгеБағалау алымы 00,00 теңгеЖИЫНТЫҒЫ 00,00 теңгеБагаж орындарының нөмірлері _(тиеу кезінде толтырылады)

кемінде 90 мм

5. Байланыс құралдарын пайдалана отырып, сатып алынған билеттер үшін ашық

түсті ұсақ торкөзді арнайы билет қағазын, жазу бояуларын, сондай-ақ өлшемдерін пайдалануға қатысты талаптар қолданылмайды.

6. Жол жүру үшін электрондық төлеу жүйесі болған жағдайда жергілікті атқарушы органдар жол жүру құжаттар (билеттер) жəне жүк түбіртектер нысандарына қосымша ақпаратты (немесе) талапты айқындайды алады.

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына

енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне 5-қосымша

Автомобиль көлiгiмен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидаларына 9-қосымша

Нысан

Жолаушылар мен багажды автомобильмен республикаішілік тұрақты тасымалдау маршруттарына қызмет көрсету құқығына арналған конкурсқа

қатысушы туралы ақпарат

1. Қатысушының көлiк компаниясының атауы, заңды мекенжайы:________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Қызмет көрсететiн банктiң есеп шоты мен мекенжайы:________________________________________________________________________________________________________________________________________3. Ұсынылатын тариф _____________________________________________________________________________________________________________________

4. Қалалық (ауылдық) немесе қала маңы қатынастарында жолақыны электрондық төлеу жүйесін пайдаланған жағдайда ұсынылатын маршруттың құны

____________________________________________________________________

Тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)_____________________________Лауазымы ___________________________________________________________Толтырылған күні 20__ жылғы «____» ___________________________________Конкурстық ұсыныстардағы ұсынылған мағлұматтар шын, жалған (қажет емесін сызып тастау) ______________________________________________________________________________________________________________________ (тексеру жүргiзген конкурс алдындағы комиссия мүшелерiнiң қолдары)

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына

енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне 6-қосымша

Əлеуметтік мəні бар жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың залалдарын бюджет қаражаты есебінен

субсидиялау қағидаларына 2-1-қосымша

НысанМаршрут құнының есебі

№ р/н

Маршрут атауы (бағдар нөмірі))

Маршрут түрі (ата-

уы)

Маршрут қашықтығы

(км)

Маршрут құны

Болжанған жолаушы-лар тасымалының жыл

ішіндегі саны1 2 3 4 5 6

Ұйым басшысыБас бухгалтерМөрдің орны (бар болса)

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына

енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне 7-қосымша

Əлеуметтік мəні бар жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланы-сты тасымалдаушылардың залалдарын бюджет қаражаты есебінен субсидиялау

қағидаларына 3-1-қосымша

НысанОрындалған жұмыс туралы ақпарат

_______________________________________________ (уəкілетті ұйымның атауы)

__________________________________ обл. (қала, аудан) бойынша20___ ж. ___________________ үшін

№ р/н

Маршруттар саны

Орындалған тасымал көлемі (км)

Жалпы марш-руттар құны

Жолаушыларды тасымал-даудан түскен қаражат,

теңге1 2 3 4 5

Ұйым басшысыБас бухгалтерМөрдің орны (бар болса)

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне

8-қосымша

Əлеуметтік мəні бар жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың залалдарын бюджет қаражаты есебінен

субсидиялау қағидаларына 4-1-қосымша

Нысан

Тасымалдаушының жолаушыларды маршруттарда тасымалдаумен байланысты шығыстарының көлемі жөніндегі есеп

№ р/н Барлық шығындар, соның ішінде баптар бойынша Сома, мың теңге1 2 3

Ұйым басшысыБас бухгалтерМөрдің орны (бар болса)

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне

9-қосымша

Əлеуметтік мəні бар жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың залалдарын бюджет қаражаты есебінен

субсидиялау қағидаларына 6-қосымша

НысанОрындалған жұмыстар актісі

____________ қаласы 20 __ жылғы «___» _________

Біз, төменде қол қойған, Тапсырыс берушінің өкілі_____________________________________________________________________________________________ (басшының лауазымы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)бір тараптан жəне Орындаушының өкілі____________________________________________________________________ (басшының, бас бухгалтердің қолы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)екінші тараптан, 201__ жылғы ________ айына арналған____________________ (маршруттың атауы, №)маршрут бойынша __________________ қатынаста жолаушыларды тасымалдау (ішкі облыстық, қалалық)бойынша орындалған жұмыстар шарттың талаптарын қанағаттандыратыны тура-

лы осы актіні жасадық.Тасымалданған жолаушылар саны:_____________________________________________________________ құрады. (жолаушылар саны цифрмен жəне жазу үлгісімен)Субсидия сомасы:_____________________________________________________________ құрады. (цифрмен жəне жазу үлгісімен сомасы, теңгемен)

Тараптардың заңды мекенжайы:Тапсырыс беруші: Орындаушы:Атауы АтауыМекенжайы МекенжайыБанк деректемелері:___________________________(басшысының қолы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

Банк деректемелері:___________________________(басшысының қолы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

___________________________(бас бухгалтердің қолы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

___________________________(бас бухгалтердің қолы, тегi, аты, əкесiнiң аты (егер болған жағдайда)

мөрдің орны (бар болса) мөрдің орны (бар болса)

Қазақстан Республикасы Көлік жəне коммуникация министрлігінің жəне Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің кейбір бұйрықтарына

енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тізбесіне 10-қосымша

Əлеуметтік мəні бар жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты тасымалдаушылардың залалдарын бюджет қаражаты есебінен

субсидиялау қағидаларына 7-қосымша

Нысан

Тасымалдаушының көліктік қызметін төлеуге арналған есептік шығындар

теңгеБап 20__ 20__ 20__ Жалпы Жылжымалы құрамға шығындарЖылжымалы құрам бойынша лизингтік төлемдерАмортизацияСақтандыруТікелей шығындарОтынЖағармай материалдарыЖөндеулер жəне техникалық қызмет көрсетуге арналған шығындарАвтошиналарға арналған пайдалану шығындарЖүргізушілер мен кондукторлардың еңбекақысын төлеу шығындарыҮстеме шығындарТасымалдаушының рентабельділігіЖалпыҚҚСЖұмыс мерзіміМаршруттағы жиынтық жүріс, автобус-км

Ұйым басшысыБас бухгалтерМөрдің орны (бар болса)

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 15 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16101 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР ЖӘНЕ ДАМУ МИНИСТРЛГІНІҢ

БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 20 қазан №719 Астана қаласы

«Жарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету

қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 343 бұйрығына өзгерістер мен

толықтырулар енгізу туралы

бұйырамын:1. «Жарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркəсіптік

қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 343 бұйрығына (Нормативтiк құқықтық актiлерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10244 болып тіркелген, «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 5 мамырда жарияланған) мына-дай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

тақырып келесі редакцияда жазылсын:«Қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету

қағидаларын бекіту туралы»:1 тармақ келесі редакцияда жазылсын:«1. Қоса беріліп отырған қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларын бекітілсін.»;Көрсетілген бұйрықпен бекітілген жарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік

объектілер үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында:тақырып келесі редакцияда жазылсын:«Қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету

қағидалары»;1 тармақ келесі редакцияда жазылсын:«1. Осы қағидаларжарылыс жұмыстарын жүргізетін қауіпті өндірістік объектілер

үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету жəне жарылғыш материалдармен жұмыс істеу тəртібін анықтайды.

Жарылғыш материалдарының айналамына қатысатын жəне пайдаланатын өндіріс үшін кəсіпорын жергілікті жағдайларды есекере отырып, жарылғыш материалдарын қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз ету туралы технологиялық регламент, өндірістік бақылау туралы ережесін жəне аварияларды жою жоспарын əзірлейді.»;

келесі мазмұнмен 27-1, 27-2 жəне 27-3 тармақтармен толықтырылсын:«27-1. Тұлғаларға жару жұмыстарымен жəне ЖМ тікелей байланысты жұмыстарға

рұқсат беру (жарылыс жұмыстарының басшысы, жарушы, жарушы-шебер, жүргізуші, қойма меңгерушісі, зертханашы, үлестіруші жəне ЖМ байланысты жұмыстарға тар-тылатын жұмыскерлер) арнайы есептер бойынша аумақтық органдардың жыл сайын тексеруінен кейін беріледі:

1) ішкі істердың экстремизм, терроризммен жəне ұйымдасқан қылмыспен күрес желісі бойынша;

2) Бас прокуратураның құқықтық статистика жəне арнайы есепке алу бойынша қасақана қылмыс жасағаны үшін заңнамамен енгізілген тəртіппен өтемеген жəне (не-месе) алынбаған соттылығы бар, Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көрсетілген оңалмайтын негіздегі қылмыстық жауапкершіліктен босатылған;

3) медициналық есеп бойынша денсаулық сақтау (нарко- психоневрологиялық диспансер);

27-2. Тұлғаларға жару жұмыстарымен жəне ЖМ тікелей байланысты жұмыстарға

рұқсат алу үшін, кəсіпорындар ішкі істер, Бас прокуратураның құқықтық статистика жəне арнайы есепке алу бойынша аумақтық органдарына келесі құжаттарды ұсынады:

1) тегін, атын, əкесінің атын (болған кезде), туған күні мен жерін, тұрғылықты жерін көрсетео тырып, адамдардың тізімін;

2) көрсетілген жұмыс түріне адамның жарамдылығын куəландыратын медициналық анықтамаларды (нарко- психоневрологиялық диспансер) ұсынады.

Жару жұмыстарымен жəне ЖМ тікелей байланысты жұмыстарға рұқсат берілетін тұлғалардың тізімі ішкі істер, Бас прокуратураның құқықтық статистика мен арнайы есепке алу жөніндегі аумақтық органы бастығы, денсаулық сақтау ұйымы (нарко- психоневрологиялық диспансер) басшысымен немесе олардың орынбасарларымен келісіледі.

27-3. Мына жағдайларда:1) психикалық сырқатымен, алкоголизм мен немесе нашақорлық пен байланы-

сты қарсы көрсетулердің жоқ екені туралы медициналық анықтамалар ұсынылмаса;2) қасақана қылмыс жасағаны үшін өтемеген немесе заңда белгіленген тəртіппен

немесе экстремизмге, терроризмге немесе ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес желісі бойынша алынбаған соттылығы бар болса;

3) тұрғылықты тұратын мекен жайы болмаса;4) он сегіз жасқа толмаса, ішкі істер, Бас прокуратураның құқықтық статистика мен

арнайы есепке алу жөніндегі аумақтық органдары тұлғаларға жару жұмыстары мен жəне ЖМ тікелей байланысты рұқсат беруден бас тартады.

Денсаулық сақтау ұйымының жəне ішкі істер, Бас прокуратураның құқықтық стати-стика мен арнайы есептер жөніндегі аумақтық органдармен өткізілетін жыл сайынғы алдынала тексеру ден өтпеуі немесе мұндай тексерудің теріс нəтижесі ұйым (кəсіпорын) үшін осы адамдарды ЖМ тікелей байланысты жұмыстарға рұқсат бермеуге негіз бо-лып табылады.»;

30-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«30. Жарылыс жұмыстарын жарылыс жұмыстарына рұқсаты жəне осы қағидалардың

4 қосымшасына сəйкес келтірілген нысан бойынша жарушының, жарушы-шебердің бірыңғай кітапшасы бар (бұдан əрі – Бірыңғай кітапша), ұйымның (кəсіпорын) басшысының бұйрығымен тағайындалған жарушылар, жарушы-шебер жүргізеалады.

Бірыңғай кітапшасы бірдей нөмірі жəне сериясы бар Рұқсат-куəліктен жəне оған ескерту Талонынан тұрады.

Тəуелсіз мемлекеттер достастығының басқа мемлекеттерінде берілген Бірыңғай кітапшасы белгіленген тəртіппен емтихан тапсырылғаннан кейін ауыстыруға жатады.

Жарылыс жұмыстарының мынадай түрлері белгіленеді:1) жалпы жарылыс жұмыстары:газ бойынша қауіпті немесе тозаңның жарылысы бойынша қауіпті қатпаларды

əзірлейтін көмір өндіру шахталарының жерасты немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

газ бойынша қауіпті емес немесе тозаңның жарылысы бойынша қауіпті емес қаттар орындайтын көмір өндіру шахталарының жерасты немесе жер бетіндегі жа-рылыс жұмыстары;

газ немесе тозаң бойынша қауіпті кеніштердің (тау-кен немесе кендік емес өнеркəсіптер) жерасты қазбаларында немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

газ немесе тозаң бойынша қауіпті емес кеніштердің (тау-кен немесе кендік емес өнеркəсіптер) жерасты қазбаларында немесе жер бетіндегі жарылыс жұмыстары;

тау-кен жұмыстарын ашық түрде жүргізудегі жарылыс жұмыстары;сейсмикалық барлау, сондай-ақ, мұнай, газ, су жəне басқа ұңғымаларда ату-жары-

лыс жұмыстарын жүргізудегі жарылыс жұмыстары;2) арнайы жарылыс жұмыстары (түрін көрсете отырып), оның ішінде:қатып қалған қайраңдарды іркілдету, батпақтарда, мұзды жару, су астындағы жа-

рылыс жұмыстары;ыстық массивтерді бұзу;материалдарды жарылыс энергиясы арқылы өңдеу (кесу, дəнекерлеу, тығыздау

жəне тағы басқа);ғимараттар мен имараттарды құлату жəне іргетасты бөлшектеу;ағаш түбірін тамырымен жұлу, орман ағаштарын құлату, қатып қалған отын мен

балансты іркілдету, орман ағаштарын қорыту кезінде бөгеттерді жою, орманның өртенуіне қарсы шаралар жүргізу;

мұнай шахталарының жерасты қазбалары мен жер бетінде;тоннельдерді жүргізу мен мополитен құрылысын жүргізу кезінде;тау-кенбарлау қазбаларын жүргізу кезінде;ғылыми жəне оқыту мақсаттарында жарылыс заттарын қолдануға байланысты.Дербес жұмыс істеуге дайындау мен рұқсат беру өнеркəсіптік қауіпсіздік

саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамаға сəйкес жүзеге асырылады.Оқыту мен емтихан қабылдау бойынша іс жүргізуді оқыту жүргізген ұйым жүргізеді.Емтіхан қабылдау туралы хаттаманың бір данасы өнеркəсіптік қауіпсіздік сала-

сындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесіне тапсырылады, бұл Бірыңғай кітапшасын ресімдеп беруге негіз болады.

Бірыңғай кітапшаға біліктілік комиссиясының төрағасы жəне оқу ұйымы кəсіпорнының өкілі қол қояды. Олардың қолы өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аумақтық бөлімшесінің мөрімен бекітіледі.

Жарушы басқа жұмысқа ауысқан кезде жарушының Бірыңғай кітапшасында көрсетілген жұмыс түрлерін жүргізуге құқылы болады. Бұл ретте оны жұмысқа жіберу осы Қағидалардың 2-бөліміне сəйкес жүзеге асырылады.

ЖМ сақтау, тасымалдау, пайдалану немесе есепке алудың белгіленген тəртібін бұзғаны үшін жарушыдан ескерту Талоны алынады. Бұл ретте талонға осындай ықпал ету шараларының негізі – ұйым басшысы бұйрығының нөмірі мен күні көрсетіледі. Алынған талон Бұйрықпен бірге сақталады.

Жарушы ЖМ сақтау, тасымалдау немесе есепке алу жөніндегі белгіленген тəртіпті қайтадан бұзған жағдайда жарылыс жұмыстарын жүргізу құқығынан 3 ай мерзімге дейін ұйым басшысымен айырылады. Көрсетілген мерзім өткеннен кейін жарушы осы Қағидалардың талаптарына сəйкес мамандығы бойынша емтихан тапсыруға жіберіледі.

Егер жарушы ескерту талонын өткізгеннен кейін алты ай мерзімі ішінде ЖМ сақтау, тасымалдау, пайдалану немесе есепке алудың белгіленген тəртібін бұзуға жол бер-меген жағдайда ескерту Талоны ұйым басшысының бұйрығымен қайта қалпына келтіріледі.

Жарушыдан, жарушы – шебер оқыс оқиғаға, жарылғыш материалдарды жоғалтуға немесе авария əкеп соққан немесе əкеп соғуы мүмкін ЖМ сақтау, тасымалдау, пай-далану немесе есепке алудың белгіленген тəртібін бұзған жағдайда Бірыңғай кітапша алынады.

Жоғалтылған немесе жарамсыз болған Бірыңғай кітапшаның көшірмесі емтихан тапсыру туралы хаттаманың негізінде беріледі.

Алынған Бірыңғай кітапшаның көшірмесі берілмейді.Бірыңғай кітапшаны жою негізінде комиссия (еркін түрде) актіні ресімдей отырып,

жүргізеді.Бірыңғай кітапшаға жарушының барлық тағылымдамадан өту туралы жазбала-

ры енгізіледі.Газ бойынша қауіпті шахталарда (кеніштерде) немесе жарылысқа қауіпті шаңы бар

пайдалану жыныстарында жарылыс жұмыстарына жарушы-шеберлер ғана жіберіледі.Ыстық сілемдерді жаруға жұмыс өтілі екі жылдан кем емес жарушылар жіберіледі.»;32-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«32. Жарушы жəне жарушы-шебер мамандығына медициналық қорытындысы бар,

орта білімді, жасы мен жұмыс өтілі келесідей болатын тұлғалар жіберіледі:1) газ бойынша қауіпті көмір шахталарында немесе шаң жарылу қауіпі бар

көтерілгіш қатпарларда – жасы 22-ден жəне жер асты жұмыстарындағы жұмыс өтілі 2 жылдам кем емес;

2) басқа да жарылыс жұмыстарында – жасы 20-дан кем емес жəне жұмыс өтілі осы саладағы кəсіпорындардағы мамандықтар бойынша бір жылдан кем емес.

Аяқталған жоғары тау-кен техникалық білімі бар тұлғалар ЖБК алуға біліктілік ем-тиханын тапсыруға алдын ала оқытусыз жіберіледі.

Жарушыны кəсіби дайындау бірыңғай бағдарлама бойынша өндірістен қол үзіп жүргізіледі.

Ұйымдардың сұрау бойынша нəтижелері анықталған экстремизмге, терроризмге немесе ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес желісі бойынша ішкі істер жəне (немесе) ұлттық қауіпсіздік органдарында есепте тұрған, денсаулық сақтау ұйымда (нарко- жəне психоневрологиялық диспансерлерде) медициналық есепте тұрған, сондай-ақ қасақана қылмыс жасағаны үшін өтемеген немесе заңнамада белгіленген тəртіппен алынбаған соттылығы бар, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексімен көзделген ақтамайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған адамдар жа-рушы жəне шебер-жарушы мамандығы бойынша оқытуға жəне Жарушының бірыңғай кітапшасын алуға біліктілік емтиханын тапсыруға рұқсат етілмейді.»;

54-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«54. ЖМ тасымалдауға арналған, ЖМ тасымалдауға жабдықталған автомобиль-

дермен тасымалдауға рұқсат беріледі.ЖМ тасымалдауы атыс қаруымен жабдықталған күзеттің адамымен жүргізіледі.»;56-тармақ алып тасталсын;59-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«59. Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін

атқарушының 2015 жылғы 17 сəуірдегі № 460 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11779 болып тіркелген) Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларына жəне Қазақстан Республикасының аумағында автокөлік құралдарымен тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктердің тізбесіне сəйкес ЖМ тасымалдауға арналған көлік құралын басқаруға, қауіпті жүк тасымалдауға рұқсаты туралы куəлігі бар жүргізушілер жіберіледі.

Жүргізуші мен тасымалдаушы тасымалдауға жауапты адамның рұқсатынсыз, ЖМ тиелген көлік құралын қалдыруына болмайды.

ЖМ тиелген көлік құралында тиеуге қатысы жоқ адамдардың болуына рұқсат берілмейді.»;

95-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«1) ЖМ кіріс жəне шығысы есебі журналының қағаз нұсқасы нөмірленіп, тігіліп,

мөрмен немесе өнеркəсіптік қауіпсіздік саласының өкілетті органның аумақтық бөлімшесінің пломбасымен бекітіледі.

Қағаз жəне электрондық журналды ЖМ берілуі жүргізілетін базистік жəне шығыс қоймалардың меңгерушілері жүргізеді.

ЖМ əрбір атауы бөлек есептеледі.ЖМ қалдықтары əрбір атаулары бойынша есептеледі жəне ағымдағы тəулік

соңына қағаз жəне электронды журналға тіркеледі. Журналға тəулігіне саны өзгерген ЖМ тіркеледі;»;

96-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«96. ЖЗ көлік құралдарының, оның ішінде көліктік-зарядтық машиналардың

ауысымдық тұтынуынан артық емес мөлшерде беруді ЖМ қоймасының персоналы жарғыштар (жеткізушілер) ауысым басында ұсынатын жəне ЖМ наряд-рұқсаттамасы немесе наряд-жолдамасымен қалдырылатын, жарылыс жұмыстарының жетекшісі мен ұйымның бас бухгалтері қол қойған ілеспе хат бойынша жүргізеді.

Тиеу люктерінің қақпақтары мен көліктік-зарядтау машиналары дозаторларының нүктелері ЖЗ берген қойма меңгерушілерінің (үлестірушілердің) ЖМ қоймасында жүргізушілердің (жеткізушілердің) қатысуымен пломбыланады.

Ілеспе хат ауысымның əр автомашинасы жүргізушісіне жазылып беріледі жəне оған сəйкес аға жарушы блокқа келген автомашинада пломбының болуын тексереді, ЖЗ түсіріп болған соң оларды алғандығын ілеспе хатта қол қоюмен растайды. Ілеспе хаттың жыртылмалы талоны аға жарушыға беріледі.

Ілеспе хаттар мен ілеспе хаттардың жыртылмалы талондары ауысым соңында ЖМ қоймасына немесе карьердегі ЖМ қоймасының учаскелік үлестірушісіне өткізіледі жəне наряд-рұқсаттаманы жабу мен ЖМ беру мен қайтаруды есепке алу журналына сəйкес жазба жүргізу үшін қызмет етеді.

Зарядтау машинасында ЖЗ (оның құрауыштары) қалдығы болған кезде зарядта-уды аяқтағаннан кейін ЖЗ жазылып берілген аға жарушы ілеспе хатта тек ЖЗ блок-та пайдаланған санын ғана алғанын растайды, дозаторлардың түсіргіш иірмектерін пломбылайды.

Машина жүргізушісі (жеткізуші) жарылыс жұмыстардың басшысымен қайта ресімделген ілеспе хат бойынша ЖЗ қоймаға қайтарады. Аға жарушы ұңғымаға зарядталған ЖЗ санына ілеспе хатта растағаннан кейін учаскелік үлестірушіге зарядтау автомобильдерінің түсіргіш иірмектерін пломбылауына рұқсат беріледі.»;

105-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«105. ЖМ кемдігі немесе артықтығы анықталған жағдайда ұйым басшысына,

өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесіне жəне аумақтық ішкі істер органдарына бір тəулік ішінде жазбаша (ерікті түрде) хабарланады.

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесі жазба-ша түрдегі хабарламаны алғаннан кейін екі сағат ішінде ЖМ кемдігі немесе артықтығы анықталған оқиғасы туралы аумақтық ұлттық қауіпсіздік органына хабарлайды.

Ұйым ЖМ жетіспеуін немесе артылып қалуының жағдайы мен себептерін анықтау үшін:

1) өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесін;2) аумақтық ішкі істер органдарын;3) аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдарын тартумен құрамы 5 (бестен кем емес)

адамнан тұратын комиссия құрылады.Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесі,

аумақтық ішкі істер жəне ұлттық қауіпсіздік органдары хабарламаны алған сəттен бастап бір тəулік ішінде ЖМ жетіспеуін немесе артылып қалуының жағдайы мен себептерін анықтау комиссиясының құрамында қатысатын тұлғалар туралы ұйымның басшысына хабарлайды.

Жоғарыда көрсетілген мемлекеттік органдардың бірі кандидатураларды бермеген немесе нақты болмаған жағдайда комиссия жұмысқа кіріседі. ЖМ жетіспеуін немесе артылып қалуының жағдайы мен себептерін анықтау туралы комиссияның жұмысы аяқталған сон акт (еркін түрдегі) жасалады.»;

123-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«123. ЖМ жою технологиялық регламентке сəйкес ұйымның техникалық

басшысының жазбаша өкімі бойынша жару, өртеу немесе суда еріту түрінде жүргізіледі.Ұйым əрбір жойылатын ЖМ жоспарлаған күні мен ЖМ жоятын орны туралы

өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесіне жаз-баша (ерікті түрде) хабарлайды.

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесі осы ЖМ жою туралы хабарламаны алғансын екі сағат ішінде аумақтық ішкі істер мен ұлттық қауіпсіздік органына хабарлайды.

Ұйым ЖМ толық жойылғанын қамтамасыз ету үшін:1) өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесін;2) аумақтық ішкі істер органдарын;3) аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдарын тартумен, тиісті операцияларды орын-

дайтын персонал, осы жұмыстардың жетекшісі құрамы 5 (бестен кем емес) адамнан тұратын комиссия құрылады.

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесі, аумақтық ішкі істер жəне ұлттық қауіпсіздік органдары бір тəулік ішінде ЖМ жою тура-лы хабарламаны алған соң ЖМ толық жойылуына бақылауды қамтамасыз ету үшін комиссия құрамына қатысатын тұлғалар туралы ұйымның басшысына хабарлайды.

Жоғарыда көрсетілген мемлекеттік органдардың бірі кандидатураларды бермеген немесе нақты болмаған жағдайда комиссия жұмысқа кіріседі.

ЖМ жойылғаннан кейін комиссия ЖЗ өнімдерінің толық жойылғанына көз жеткізеді.»;Əрбір жойылған ЖМ саны жəне жойылған ЖМ атауы, себебі жəне жою тəсілі

көрсетілген акт (еркін түрдегі) жасалады. Акт екі данада жасалады, актінің бір данасы ЖМ қоймасында сақталады, екіншісі ұйымның бухгалтериясына жіберіледі.»;

138-тармақ алып тасталсын; 171-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«171. Электрлік емес бастамашы құралдарды пайдаланатын жару жұмыстары

оларды пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сəйкес жүргізіледі.»;185-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«185. Тау-кен жəне газ бен шаң бойынша қауіпті, кен емес өнеркəсіп объектілерінде

18 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

жару жұмыстары технологиялық регламентке сəйкес əзірленген жобалар бойынша жүргізіледі.»;

186-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«186. Жобалар теспе, ұңғымалық, камералық, қазандық зарядтарды жару үшін

құрылыс объектілерінде жару жұмыстарын орындау, ғимараттар мен құрылыстарды құлатуда, ұңғымалады атқылау, түбін тереңдету жəне мұз жару жұмыстарын жүргізу, батпақты жерде жұмыс істеу, су асты жару жұмыстары кезінде, ыстық сілемдерді жару, ату-жару жұмыстарын, сейсмобарлау жұмыстарын орындау, өзге де арнайы жұмыстардың өндірісі кезінде жасалады.

Басқа да жару жұмыстары паспорттар бойынша орындалады.Жаппай жарылысты қолдана отырып, жару жұмыстарын жүргізу үшін паспорттар мен

жобаларды əзірлеу үшін базалық құжат болып табылатын, жару жұмыстарын жүрзудің үлгі жобасы, оның ішінде нақты жағдайларда орындалатын жаппай жарылыстардың жобалары да əзірленеді.»;

188-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«188. Жаппай жарылыс жұмыстарын ұйымдастырудың үлгі жобасы ұйымның

техникалық басшымен бекітіледі жəне қолданысқа енгізіледі. Жарылыс жұмыстарын мердігерлік тəсілмен орындаған кезде үлгі жобаны мердігер жасап, бекітеді, тапсы-рыс берушімен келісіледі.»;

189-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«189. Бұрғы жарылыс (жарылыс) жұмыстарының жобасын ұйымның техникалық

басшысы бекітеді жəне жарылыс жұмыстарының негізгі параметрлерін, зарядтардың бастамашы тəсілдерін, жарылыс желілерін есептей отырып, зарядтар мен соққыштар конструкцияларын, ЖМ болжамды шығыстарын, қауіпті аймақты анықтауды жəне оның шегінде орналасқан объектілерді (ғимарат, имараттар, коммуникациялар) ескере отырып, осы аймақтыкүзетуді, ауданды жарылғыш жұмыстардан тазарту жəне осы Қағидалардың нақты шартында толықтырылатын қауіпсіздіктің басқа да шараларын көрсете отырып, ұйымдастыру шараларын қамтиды.

Басқа ұйымның объектілері қауіпті аймаққа келіп түскен кезде оның басшысына кемінде бір тəулік ішінде жарылғыш жұмыстар жүргізілетіннің орны мен уақыты тура-лы жазбаша хабарланады.»;

195-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«195. Теспедегі зарядтардың бірреттік жарылысын жобада көзделген мөлшерге

дейін пысықтаудың контурына жеткізу, қақпаларды жою, забойды түзеті, өңдеу жер қыртысын қопару, бекіту кезінде өңдеуді кеңейту, бас тартуларды жою үшін сызба бой-ынша жүргізуге жол беріледі. Сызбаны жарылыс жұмыстарына тікелей басшылықты жүзеге асыратын бақылаушы адам жасайды жəне қол қояды. Газ немесе шаңы бойынша қауіпті шахталарда сызбаны шахтаның техникалық басшысы бекітуі тиіс.

Сызбада теспенің орналасуы, салмағы, заряд конструкциясы, жарушының бекеті мен жасырыну орны, қауіпсіздіктің қосымша шаралары көрсетіледі.

Сызба берілген ЖМ-ді осы Қағидалардың 8-қосымшасында көрсетілген үлгіге сəйкес Жарылғыш материалдарды беру жəне қайтаруды есепке алу журналында жазу үшін, ал жарылыс жұмыстарынан кейін осы Қағидалардың 7-қосымшасында көрсетілген үлгіге сəйкес Жарылғыш материалдардың кіріс жəне шығысы есебі журналында ЖМ есептен шығаруға негіз болып табылады.»;

237-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«237. Жаппай жарылыстарға дайындық жəне жүргізу кезінде қауіпті аймақ, оны

күзету, адамдар мен жабдықтар орналасатын орындары, ЖМ жеткізу жəне орнала-су тəртібі технологиялық регламентке сəйкес əзірленген жобамен айқындалады.»;

248-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«248. Карьердегі жарылысты жобалау кезінде жаппай жарылыс үлгі жобасында

адамдардың жарылыс ауданына жəне ішінде орналасу қауіп төндіретін басқа да қазбаларға жіберу тəртібін анықтайтын бөлім енгізіледі.»;

255-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«255. Істен шығуды байқаған экскаватор машинисі (немесе одан күмəнданғанда) та-

укен жынысын тиеу жұмыстарын тоқтатады, локомотив машинистері мен өзі аударғыш жүргізушілеріне жылжымалы құрамды істен шығуды жою жөніндегі технологиялық регламентпен белгіленген аймақтан тыс (алайда 50 метрден кем емес) шығаруды көрсетеді, карьердің (ұйымның) диспетчеріне істен шығу туралы хабарлайды жəне бақылаушы адамды шақырады.»;

272-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«272. Жару кезінде зарядтардың дара, топтық жəне жалпы істен шығу зарядтарын

бастамашыл электр емес жүйесінің көмегімен жою ұйымның техникалық басшысы бекіткен технологиялық регламент, осы бастамашыл жүйені пайдалану бойынша нұсқаулықта көрсетілген əдістер бойынша жүргізіледі.»;

573-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«573. Кəсіпорындарда ЖМ сынау жəне жою жағдайлары жасалады. Бұл мақсатта

жобамен полигондар жəне зертханалар қаралады.Жарылыс жұмыстары жəне ЖМ сақтау кезіндегі қауіпсіз қашықтықты айқындау осы

Қағидаларға 11-қосымшаға сəйкес жүзеге асырылады.»;579- тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«579. ЖМ қоймасының сақтағыштарындағы ЖЗ жəне бастамашы құралдар сөрелері

жəне ЖМ штабельдері қабырғадан 20 см кем емес ара қашықтықта қойылады, ал еденнен 10 см кем емес биіктікте орнатылады. ЖЗ бар жəшіктер, қаптар төсеніштерде орналастырылады. Штабель биіктігі 2 метрден биік болмайды. Штабельдер ені орын санауын жеңілдететіндей қылып, екі қатар қап (жəшік) қылып жайғастырылады.

Тиеп түсіру операцияларында механикаландырылған құралдарды пайдаланғанда ЖЗ қаптарын жəне жəшіктерін тұғыры бар түйіншектерде, шығыршықты контейнер-лерде, екі қатардан биік емес қылып сақтауға рұқсат беріледі. Тұғырларды жəне шығыршықты контейнерлерді орналастыру жобамен анықталады. Штабельдердің ең биік жиналуы 2,6 метрден аспайды.

Штабельдер арасында, соның ішінде шығыршықты контейнер жəне сөрелер ара-сында ені 1,3 жəне 1 метрден кем емес өту жолдары қалдырылады.»;

580-тармақтың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:«580. Сөрелердегі жəшіктер, қаптар (шығыршықты контейнер) жəне басқа ЖМ бар

орындарда штабельдер биіктігі екеуден жиналады.Топтары В,С жəне түтінді дəрі ЖМ ашылған орындарда биіктігі тек бір қатар болып

жиналады. Аталған ЖМ жоғары сөрелері биіктігі 1,7 метрден артық, қалғандарына 2 метрден артық болмайды.

Екі сөре ара қашықтығы, ЖМ бар жəшіктер (қаптар) арасы мен жоғары сөре ара-сында 4 см аз емес кеңістік қалатындай қылып есептеледі.

ЖМ сақтағышындағы сөрелерді жəне тұғырларды қатайтқан шегелермен бұрандамалар бастары толық батырылады.

Сөре тақтайлары ара қашықтықтары 3 см дейінгі ара қашықтықта төселеді. Төменгі сөре толық жабылады.»;

587-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«587. ЖМ қоймасы сақтауышының ішінде жұмыс істейтін іштен жану қозғалтқышты

бар жүк көтеру механизмдері жанған газды залалсыздандыратын қондырғымен жəне ұшқын өшіргішпен жабдықталады, ал электрлік қондырғылар (электрлік жүк тиегіштер, тельферлер) Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тізілімінде № 10851 болып тіркелген) Электр қондырғыларын орнату қағидаларының талаптарына сəйкес.»;

607-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«607. ЖМ қоймасының электрлік қондырғылары, оның ішіндегі күш жəне жарық

беру жүйесі электр қуатының жоғалуынан жəне адамдарды электр тоғымен күйдіруден сақтайтын құрылғылармен жабдықталады. ЖМ қоймасының жерлендірілуі Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 230 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10851 болып тіркелген) электр қондырғыларын орнату қағидаларына сəйкес жүргізіледі.»;

668-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«668. ЖМ жер асты қоймалары дыбысты кəсіпорынның кезекшісінің (диспетчердің)

пультіне шығарылатын автоматты күзет дабылымен жабдықталады.»;701-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«701. Ұйымдарда ЖМ жоғалуының барлық жағдайлары туралы басшыға хабар-

лау реті анықталады.ЖМ жоғалу фактісі туралы ұйымның басшысы бір тəулік ішінде өнеркəсіптік

қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесіне жазбаша(ерікті түрде) хабарлайды.

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесі осы ЖМ жоғалу фактісі туралы хабарламаныалғаннан кейінекі сағат ішінде аумақтық ішкі істер мен ұлттық қауіпсіздік органына хабарлайды.

Ұйым басшысы ЖЗ жоғалу фактісіне байланысты өндірістік жағдайдың, құжаттардың сақталуын қамтамасыз етеді, комиссияның келуіне дейін оқиға болған орында, ЖЗ əрі қарай жоғалуына байланысты, адамдарды құтқару немесе авариялық жағдайды жою жұмыстарынан басқа барлық жұмыстар тоқтатылып, ЖЗ іздеу мен орнына қайтару шаралары жасалады.»;

1-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:«Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

1-қосымша»;2-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына2-қосымша»;

3-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын: «Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

3-қосымша»;4-қосымша жаңа редакцияда осы бұйрықтың қосымшасына сəйкес жазылсын;5-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына5-қосымша»;

6-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын: «Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

6-қосымша»;7-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына7-қосымша»;

8-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын: «Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

8-қосымша»;9-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына9-қосымша»;

10-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын: «Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

10-қосымша»;11-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына11-қосымша»;

12-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын: «Қауіпті өндірістік объектілер үшін

өнеркəсіптік қауіпсіздіктіқамтамасыз ету қағидаларына

12-қосымша»;13-қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қауіпті өндірістік объектілер үшінөнеркəсіптік қауіпсіздікті

қамтамасыз ету қағидаларына13-қосымша».

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Индустриялық даму жəне өнеркəсіптік қауіпсіздік комитеті:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз тасығыштағы жəне электрондық нысандағы көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберуді;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркел-геннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), 3)

жəне 4) тармақшаларына сəйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Инвестициялар жəне даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан РеспубликасыныңИнвестициялар жəне даму

министрі Ж.ҚАСЫМБЕК

«КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрі Бас прокуроры ________________ Е.Біртанов ________________ Қ. Қожамжаров 2017 жылғы 30 қазан 2018 жылғы 3 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Қазақстан РеспубликасыныңҰлттық қауіпсіздік Ұлттық экономика министрікомитетінің төрағасы ________________ Т. Сүлейменов___________ К. Мəсімов 2017 жылғы 28 қараша2017 жылғы 3 қараша

(Соңы. Басы 17-бетте) «КЕЛІСІЛДІ» «КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қазақстан РеспубликасыныңІшкі істер министрі Энергетика министрі________________ Қ. Қасымов ________________ Қ. Бозымбаев2017 жылғы 10 қараша 2017 жылғы 27 қараша

Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің 2017 жылғы 20 қазандағы №719 бұйрығына қосымша

«Қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркəсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына 4-қосымша»

ҮлгіМұқаба

Қазақстан Республикасының Елтаңбасы

Жарушының,жарушы-шебердіңбірыңғай кітапшасы

1-бет________________________________________________________________ (Ұйымның атауы)

Фотосурет орны

Ұйымның М.О.(болған жағдайда)

Жарушының,жарушы-шебердіңбірыңғай кітапшасы

№ ___________Серия ________

Тегі ________________________________________________________________Аты _________________________________________________________________Əкесінің аты(болған жағдайда) ___________________________________________Келесі жарылыс жұмыстарының түрлерін жүргізуге құқылы:____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Берілді _____________ 20___ ж.Біліктілік комиссиясы____________________________________________________________________

2-бетқала (кент) _________________________________________________________20___ ж. «______» ___________ № _______________ хаттама негізінде

Біліктілік комиссиясының төрағасыҰйымныңМ.О.(болған жағдайда)

____________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)______________________ (қолы)

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесініңМ.О.

____________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)______________________ (қолы)

ҰйымныңМ.О.(болған жағдайда)

____________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)______________________ (қолы)

Жарушының,жарушы-шебердіңөз қолы

_____________________________________________

Тəжірибеден өтті «____» _____________20____ж. Бастап«____» _____________20____ж. дейін

____________________________________________________________________ұйым

____________________________________________________________________жарылыс жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні,тегі

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)Жарушының,жарушы-шебердіңөз қолы

______________________ (қолы)

3-бетКелесі жарылыс жұмыстарының түрлерін жүргізуге құқылы *__________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________* Бірыңғай кітапшада осындай барлығы 5 парақ болады. Олар əрбір қосымша құқық берілу жағдайында толтырылады.

20____жылғы «___» _________________ № ___________ хаттамасы негізіндеқала (кент) _________________________________________________________Біліктілік комиссиясының төрағасы ___________________________ (лауазымы)____________________________________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)

Өнеркəсіптік қауіпсіздік саласындағы уəкілетті органның аумақтық бөлімшесініңМ.О.

____________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)______________________ (қолы)

ҰйымныңМ.О.(болған жағдайда)

____________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)______________________ (қолы)

Тəжірибеден өтті «____» _____________20____ж. Бастап«____» _____________20____ж. дейін

____________________________________________________________________ұйым

____________________________________________________________________жарылыс жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні,тегі

Ұйымның М.О. (болған жағдайда)Жарушының,жарушы-шебердіңөз қолы

______________________ (қолы)

4-бетТалонды қайтарып алу негіздемесі ____________________________________20 ____ жылғы «____» _________________ № _______________________________________________________________________________ ұйым____________________________________________________________________ жарылыс жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні,тегі_____________________ (қолы) ҰйымныңМ.О. (болған жағдайда)

Ескерту талоныЖарушының,

жарушы-шебердіңбірыңғай кітапшасына

№ ______________________Серия ___________________Тегі ________________________________________________________________Аты_________________________________________________________________Əкесінің аты (болған жағдайда) ________________________________________________________Біліктілік комиссиясының төрағасы _______________________________________________________________________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)Өнеркəсіптік қауіпсіздіксаласындағы уəкілеттіорганның аумақтықбөлімшесінің М.О. ______________________________________ (лауазымы, жөні,тегі) ______________________ (қолы)Ұйымның М.О. (болған жағдайда)____________________________________________________________________ (лауазымы, жөні,тегі)«____» ___________20___ж ______________________ (қолы)Талон қайта берілді «____»_______________20____ж.негіздемесі«____»______________20_____жылғы____________________________________________________________________ ұйым____________________________________________________________________ жарылыс жұмыстарын басқарушының лауазымы, жөні,тегі

Ұйымның _____________________М.О. (болған жағдайда) (қолы)

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2018 жылғы 19 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16253 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАР ЖӘНЕ ДАМУ МИНИСТРЛІГІНІҢ

БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 31 қазан №745 Астана қаласы

«Кірме жолдарды пайдалану қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 12

мамырдағы №275 бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

бұйырамын:1. «Кірме жолдарды пайдалану қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы

Көлік жəне коммуникация министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 12 мамырдағы №275 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №7020 болып тіркелген, «Заң газеті» газетінде 2011 жылғы 21 шілдедегі №103 (1919) жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Кірме жолдарды пайдалану қағидасында:4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«4. Тармақ иеленуші (контрагент) шартты негізінде тасымалдау процесінің

қатысушыларына кірме жолдар қызметтерін көрсетеді.Тармақ иеленуші (контрагент) табиғи монополия субъектісі болып табылған

жағдайда, ол Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасына сəйкес қызметтер көрсетуге шарт жасасады.»;

9 жəне 10-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«9. Кірме жолдарды пайдалану жоспарланған жəне жоспардан тыс жұмыстарды

орындаған жағдайларда, қозғалыс қауіпсіздігі мен жылжымалы құрамның, контейнер-лердің, жүктердің сақталуына қауіп төндіретін ақаулар анықталған жағдайда, сондай-ақ мемлекеттік көліктік бақылау органының актісі негізінде тармақ иеленушімен тоқтатылады.

Жоспарланған жұмысты тармақ иеленушілер жұмыстың басталуы мен аяқталуы көрсетілген, кірме жолдардың жөндеу жұмыстарының графигі негізінде орындай-ды. Кірме жолдардың жөндеу жұмыстары жоспарланған жоспарлы жұмысты өткізу кестесін тармақ иеленуші күнтізбелік жыл басталғанға дейін күнтізбелік 30 күннен кешіктірмей бекітеді.

Жоспардан тыс жұмыс «Теміржол көлігі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 58-бабына сəйкес мемлекеттік көліктік бақылау органының анықталған бұзушылықтар туралы акті негізінде жүргізіледі.

10. Тармақ иеленушілер өздерінің орналасқан аумағы шегінде кірме жолдарды жарықпен қамтамасыз етеді, сондай-ақ кірме жолдарында қоқыстар мен қардан, арам шөптен жəне қалдық жүктерден тазарту жұмыстарын жүргізеді, жолдың жоғарғы құрылымының жəне оның элементтерінің сел жəне жаңбыр суынан тазарту жұмыстарын жүргізеді.»;

22-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«22. Вагондарды тиеу, түсіру жəне қабылдау – тапсыру орнынан беру-алып кету

уақыты қабысу станциясының технологиялық жұмыстары негізінде орнатылады жəне тасымалдаушы тармақ иеленушіге оның талабы бойынша көрсететін Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің 2015 жылғы 30 сəуірдегі № 545 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13714 болып тіркелген) бекітілген Теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды, жүктерді, жүк-багажды жəне почта жөнелтілімдерін тасымалдау қағидаларына 11-қосымшаға сəйкес нысан бойынша беру-алып кету ведомствосына сəйкес есептеледі.»;

мынадай мазмұндағы 24-тармақпен толықтырылсын:«24. Тармақ иеленуші кірме жолдарға қызмет көрсету туралы шарт жасасқан кез-

де немесе шарттың қолдану мерзімін ұзарту туралы қосымша келісім жасасқан кезде шартқа жоспарлы жұмыстарды жүргізу кестесінің көшірмесін қоса ұсынады, сондай-ақ оны өзінің интернет ресурсында (бар болған кезде) орналастырады.

Жоспарланған жұмыстардың кестесі өзгерген жағдайда тасымалдау жөніндегі көрсетілетін қызметті пайдаланушыға жəне контрагентке жұмыстың басталуына дейін кемінде 15 жұмыс күні ішінде жоспарлы жұмыстар кестесінің өзгеруі туралы жазбаша түрде хабарлайды.».

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Көлік комитеті:1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік

тіркеуді;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде

оның қазақ жəне орыс тілдеріндегі қағаз тасығыштағы жəне электрондық нысандағы көшірмелерін Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберуді;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақша-ларына сəйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Респуб-ликасы Инвестициялар жəне даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Инвестициялар жəне даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар жəне даму министрі Ж.ҚАСЫМБЕК

«КЕЛІСІЛГЕН»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономикаминистрі _______________ Т. Сүлейменов2017 жылғы 14 желтоқсан

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 29 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16164 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫМӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 10 қараша №300 Астана қаласы

«Ұлттық мәдени игілік объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 27 наурыздағы №112 бұйрығына өзгеріс пен

толықтыру енгізу туралы

«Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сəуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 50-бабының 2-тармағына сəйкес бұйырамын:

1. «Ұлттық мəдени игілік объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің 2015 жылғы 27 наурыздағы № 112 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10967 болып тіркелген, 2015 жылы 21 мамырда «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс пен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ұлттық мəдени игілік объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларында:

10-1-тармақпен толықтырылсын:«10-1. Уəкілетті орган қабылданған шешім туралы ЖАО, жеке жəне заңды тұлғаларға

шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күні ішінде хабарлайды.»; 12-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«12. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарының сұрауы, жеке жəне

заңды тұлғалардың өтініштері бойынша уəкілетті орган Мемлекеттік тізілімге енген не-месе шығарылған ҰМИО туралы мəліметтерді 2000 жылғы 27 қарашадағы «Əкімшілік рəсімдер туралы» жəне 2007 жылғы 12 қаңтардағы «Жеке жəне заңды тұлғалардың өтініштерін қарау тəртібі тіралы» Қазақстан Республикасы заңдарымен белгіленген тəртіпте жəне мерзімде береді.».

2. Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Мəдениет жəне өнер істері департаменті Қазақстан Республикасы заңнамасымен белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін баспа жəне электронды түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жа-риялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он күнтізбелік күні ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялануға жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақшаларына сəйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Мəдениет жəне спорт министрі А.МҰХАМЕДИҰЛЫ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 30 қарашада Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16041 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫМӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 27 қараша №314 Астана қаласы

Мәдениет, мәдениет және өнер саласында білім беру, тілдерді дамыту, архив ісі және құжаттама, дене

шынықтыру және спорт, дін қызметі салаларындағы азаматтық қызметшілер лауазымдарының тізілімін бекіту

туралы» Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің міндетін атқарушысының

2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 419 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек Кодексінің 139-бабының 5-тармағына жəне «Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін одан əрі жетілдіру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 13 қыркүйектегі № 329 Жарлығына сəйкес бұйырамын:

1. «Мəдениет, мəдениет жəне өнер саласында білім беру, тілдерді дамыту, ар-хив ісі жəне құжаттама, дене шынықтыру жəне спорт, дін қызметі салаларындағы азаматтық қызметшілер лауазымдарының тізілімін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің міндетін атқарушысының 2015 жылғы 31 желтоқсандағы № 419 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13179 болып тіркелген, «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 11 наурызда жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын: «Мəдениет, мəдениет саласында білім беру, тілдерді дамыту, архив ісі жəне

құжаттама, дене шынықтыру жəне спорт салаларындағы азаматтық қызметшілер лауазымдарының тізілімін бекіту туралы»;

1-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«1) Мəдениет, мəдениет саласында білім беру саласындағы азаматтық қызметшілер

лауазымдарының тізілімі;»;1-тармақтың 5) тармақшасы алып тасталсын;көрсетілген бұйрыққа 1-қосымшада:атауы мынадай редакцияда жазылсын:«Мəдениет, мəдениет саласында білім беру салаларындағы азаматтық қызметшілер

лауазымдарының тізілімі»;В Блогында – Негізгі персонал:«Мəдениет» бөлімінде:«

В2 1 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі жоғары санаттағы ма-мандар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, ре-жиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсоводатаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В2 1 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі жоғары санаттағы ма-мандар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концер-тмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, ды-быс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, кинооператор, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;«

В2 2 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі бірінші санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хай-уанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, режис-сер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экс-курсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В2 2 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі бірінші санаттағы ма-мандар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концер-тмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, ды-быс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, кинооператор, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;«

В2 3 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі екінші санаттағы мамандар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хай-уанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, режис-сер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экс-курсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В2 3 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі екінші санаттағы мамандар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), балетмейстер, библиограф, кітапханашы,

цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), кинорежиссер, кинооператор, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;«

В2 4 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі санаты жоқ мамандар: əкімші (негізгі қызметтер), аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, ар-хеограф (негізгі қызметтер), археолог, сəулетші (негізгі қызметтер), режиссер ассистенті, арт-менеджер, балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, ды-быс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), тарихшы (негізгі қызметтер), өнертанушы, кинорежиссер, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), зертханашы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, палеограф, продюсер, редактор (негізгі қызметтер), режиссер, қоюшы режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, таксидермист, хорео-граф, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В2 4 ММ жəне МҚК біліктілігі жоғары деңгейдегі санаты жоқ мамандар: əкімші (негізгі қызметтер), аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археограф (негізгі қызметтер), археолог, сəулетші (негізгі қызметтер), режиссер ассистенті, арт-менеджер, балетмейстер, библи-ограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дири-жер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), тарихшы (негізгі қызметтер), өнертанушы, кинорежиссер, кинооператор, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), зертханашы (негізгі қызметтер), лектор – музыката-нушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, музыкалық əрлеуші, палеограф, про-дюсер, редактор (негізгі қызметтер), режиссер, қоюшы режиссер, во-кал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, таксидермист, хореограф, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»; «

В3 1 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі жоғары санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, балетмейстер, библи-ограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дири-жер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В3 1 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі жоғары санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, ба-летмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, кинооператор, цирк (хайуанат-тар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатану-шы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»; «

В3 2 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі бірінші санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, балетмейстер, библи-ограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дири-жер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В3 2 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі бірінші санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, ба-летмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, кинооператор, цирк (хайуанат-тар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатану-шы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;

«В3 3 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі екінші санаттағы маман-

дар: аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, балетмейстер, библи-ограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дири-жер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша репетитор, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

В3 3 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі екінші санаттағы маман-дар: аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, ба-летмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, кинооператор, цирк (хайуанат-тар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатану-шы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, режиссер, қоюшы-режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, хормей-стер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;«

В3 4 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі санаты жоқ мамандар: əкімші (негізгі қызметтер), аккомпаниатор, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, архе-олог, сəулетші (негізгі қызметтер), режиссер ассистенті, балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, цирк (хайуанаттар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), тарихшы (негізгі қызметтер), өнертанушы, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, продюсер, редактор (негізгі қызметтер), режиссер, қоюшы режиссер, вокал, балет бойын-ша репетитор, таксидермист, хореограф, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын:«

В3 4 ММ жəне МҚК біліктілігі орташа деңгейдегі санаты жоқ мамандар: əкімші (негізгі қызметтер), аккомпаниатор, концертмейстр, аккомпаниатор – концертмейстр, барлық атаудағы əртістері, музейлер қорын есепке алу архивисті, археолог, сəулетші (негізгі қызметтер), режиссер ассистенті, балетмейстер, библиограф, кітапханашы, цирктің (хайуанаттар паркінің) мал дəрігері, дирижер, дыбыс режиссері, кинооператор, цирк (хайуанат-тар паркінің) зоотехнигі, барлық атаудағы инженер (негізгі қызметтер), тарихшы (негізгі қызметтер), өнертанушы, мəдени ұйымдастырушы (негізгі қызметтер), лектор – музыкатанушы, мастер (негізгі қызметтер), барлық атаудағы əдістемеші (негізгі қызметтер), музыкалық жетекші, музыкалық əрлеуші, продюсер, редактор (негізгі қызметтер), режис-сер, қоюшы режиссер, вокал, балет бойынша, сахналық қимылды, цирк нөмірлерін үйретуші, таксидермист, хореограф, хормейстер, қор сақтаушы, барлық атаудағы суретшілер (негізгі қызметтер), экскурсовод

»;D Блогында – Қосалқы персонал:«

D Техникалық орындаушылар: ассистент, қамтамасыз ету агенті, ар-хивариус, диктор, диспетчер, кезекші əкімші, рұқсаттама бюросының кезекшісі, ойын автоматтар залының кезекшісі, іс жүргізуші, кассир, ка-стелянша, комендант, бақылаушы, билет тексеруші, костюмер, мұражай қараушысы, күзетші, жарық беруші, көшіру көбейту машиналарының, жарық аппаратурасы, байланыс жүйелері, қауіпсіздік қызметі, бей-не жазба, дыбыс жазба, фотовидео аппаратуралары, компьютерлік техника (бағдарламалар), электрондық есептеу машиналарының, компьютерлік құрылғыларға қызмет көрсету жөніндегі диспетчерлік қызмет операторы, реквизитор, хатшы, хатшы-стенографист, стеногра-фист, тəрбиешінің көмекшісі, паспортист

»деген жол мынадай редакцияда жазылсын: «

D Техникалық орындаушылар: ассистент, қамтамасыз ету агенті, ар-хивариус, диктор, диспетчер, кезекші əкімші, рұқсаттама бюросының кезекшісі, ойын автоматтар залының кезекшісі, іс жүргізуші, кассир, кастелянша, комендант, бақылаушы, билет тексеруші, суфлер, ко-стюмер, мұражай қараушысы, күзетші, жарық беруші, көшіру көбейту машиналарының, жарық аппаратурасы, байланыс жүйелері, қауіпсіздік қызметі, бейне жазба, дыбыс жазба, фотовидео аппаратурала-ры, компьютерлік техника (бағдарламалар), электрондық есептеу машиналарының, компьютерлік құрылғыларға қызмет көрсету жөніндегі диспетчерлік қызмет операторы, реквизитор, хатшы, хатшы-стеногра-фист, стенографист, тəрбиешінің көмекшісі, паспортист

»;Аббревиатуралардың толық жазылуында:бірінші жəне екінші абзацтары мынадай редакцияда жазылсын:«Республикалық маңызы бар ММ – бұл Қазақстан Республикасы Мəдентиет

жəне спорт министрлігінің қарамағындағы мəдениет, мəдениет саласында білім беру саласындағы республикалық мемлекеттік мекемелері, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Күлəш Байсейітова атындағы дарынды балаларға арналған республикалық мамандандырылған музыкалық орта мектеп-интернаты» республикалық мемлекеттік мекемесін, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Ахмет Жұбанов атындағы Республикалық мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ музыкалық мектеп-интернаты» республикалық мемлекеттік мекемесін қоспағанда;

«Облыстық маңызы бар ММ – бұл облыстық, астана, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдар қарамағындағы мəдениет, мəдениет са-ласында білім беру саласындағы мемлекеттік мекемелері, соның ішінде Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Күлəш Байсейітова атындағы дарынды балаларға арналған республикалық мамандандырылған музыкалық орта мектеп-интернаты» республикалық мемлекеттік мекемесі, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Ахмет Жұбанов атындағы Республикалық мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ музыкалық мектеп-интерна-ты» республикалық мемлекеттік мекемесі;»;

бесінші жəне алтыншы абзацтары мынадай редакцияда жазылсын:«Республикалық маңызы бар МҚК – бұл Қазақстан Республикасы Мəдентиет

жəне спорт министрлігінің қарамағындағы мəдениет, мəдениет саласында білім беру саласындағы республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорындары, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «А.Селезнев атындағы Алматы

(Соңы 19-бетте)

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 19РЕСМИ

хореографиялық училищесі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорынын, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «П. Чайковский атындағы Алматы музыкалық колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорынын, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Ж. Елебеков атындағы Республикалық эстрада-цирк колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорынын, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «О. Таңсықбаев атындағы Алматы декоративтік-қолданбалы өнер колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорынын қоспағанда;

«Облыстық маңызы бар МҚК – бұл облыстық, астана, республикалық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдар қарамағындағы мəдениет, мəдениет саласында білім беру саласындағы мемлекеттік қазыналық кəсіпорнындары, соның ішінде Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «А. Селезнев атындағы Алматы хореографиялық училищесі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «П. Чайковский атындағы Алматы музыкалық колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «Ж. Елебеков атындағы Республикалық эстрада-цирк колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны, Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің «О.Таңсықбаев атындағы Алматы декоративтік-қолданбалы өнер колледжі» республикалық мемлекеттік қазыналық кəсіпорыны;»;

көрсетілген бұйрыққа 5-қосымша алып тасталсын.2. Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Экономика жəне

қаржы департаменті заңнамада белгіленген тəртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік

тіркелуін;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде

оның көшірмесін қағаз жəне электронды түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жа-риялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықты ресми жарияланғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналас-тыруды;

5) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін екі жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), 3) жəне 4) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан РеспубликасыМəдениет жəне спорт министрі А.МҰХАМЕДИҰЛЫ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықтыəлеуметтік қорғау министрі _______________ Т. Дүйсенова2017 жылғы 8 желтоқсан

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 27 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16143 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫМӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 29 қараша №316 Астана қаласы

«Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидаларын бекіту туралы»

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің міндетін атқарушының 2014 жылғы 21 қарашадағы № 103 бұйрығына өзгерістер мен

толықтыру енгізу туралы

бұйырамын: 1. «Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу

қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің міндетін атқарушының 2014 жылғы 21 қарашадағы №103 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №9988 болып тіркелген, «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 9 қаңтарда жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидаларында:

4 жəне 5-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«4. Нормативтер күшті, шыдамдылықты, жылдамдылықты, икемділік пен ептілікті

көрсететін дене жаттығулар түрлерін қамтиды. Дене жаттығуларының түрлері жеке тұлғаның жасына қарай сатылап айқындалады.

5. Нормативтер нəтижелері үш деңгейге бөлінеді:1) президенттік дайындық деңгейі;2) ұлттық дайындық деңгейі;3) бастапқы дайындық деңгейі.»;7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«7. Дене жаттығуларының түрлері осы Қағидаларға 1-қос ымшада келтірілген:1) жүгіру (30, 60, 100, 500, 1000 метр) - стадионның жүгіру жолында немесе кез

келген тегіс жерде жəне жеңіл атлетика қағидаларына сəйкес өткізіледі;2) орнында тұрып ұзындыққа секіру - ашық жəне жабық үй-жайларда кез келген

тегіс жерде өткізіледі;3) биік кермеде тартылу бастапқы қалыпта жоғарыдан ұстай асылып, аяқты еден-

ге (жерге) тигізбей орындалады. Кермеден иек жоғары өтіп жəне бастапқы қалыпқа қайтып оралған кезде жаттығу орындалған болып есептеледі. Жаттығуды орындау кезінде қолдарды айқастыруға болмайды;

4) кеудені көтеру шалқалап жатқан қалыпта, аяқ тізеден 90 градус бұрышқа бүгіліп, алақан иықта жəне табаннан серіктестің ұстап тұруымен орындалады;

5) аяқты тік ұстап тұрып, алға қарай еңкею бастапқы жағдайдан еденде тұрып неме-се гимнастикалық орындықта, аяқты тізеден тік ұстап, аяқ табандарын 5-10 сантиметр ендікте қатар қойып орындалады.

Еденде жаттығу жасаған кезде команда бойынша қатысушы екі рет алдын ала еңкейіп орындайды. Үшінші рет еңкейгенде еденге саусақтарын немесе алақанын тигізеді жəне 2 секунд ішінде нəтижені белгілейді.

Гимнастикалық орындықта жаттығу жасаған кезде команда бойынша қатысушы сызғыштық өлшем бойынша қол саусақтарын сырғыта отырып, екі рет алдын ала еңкейеді. Үшінші рет еңкейгенде қатысушы барынша иіледі жəне 2 секунд ішінде нəтижені белгілейді. Еңкею шамасы сантиметрде өлшенеді. Гимнастикалық орындық деңгейінен жоғары нəтиже «-», төмен нəтиже «+» белгісімен айқындалады;

6) шаңғымен жүгіру қозғалыстың еркін түрімен шамалы немесе орташа бедерлі жол салынған жердегі ара қашықтықта ауа температурасы -200 С-тан төмен болмаған кезде өткізіледі. Қарсыз аудандарда шаңғымен жүгіру тегіс жерлерде жүгірумен ал-мастырылады. Жүгірудің қашықтығы саябақ, орман аумағында немесе қандай да болмасын ашық жерде өтеді;

7) жүзу (25 жəне 50 метр) бассейндерде өткізіледі. Жүзудің түрі: еркін;8) доп, гранат лақтыру – ені 10 метр дəліздегі кез келген тегіс алаңда өткізіледі;9) пневматикалық винтовкадан ату. Ату: 3 рет байқап көру жəне 5 рет есептік. Атуға

берілетін уақыт – 20 минут.»;9 жəне 10-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«9. Президенттік дайындық деңгейі жəне ұлттық дайындық деңгейінің нормативтерін

орындаған жеке тұлғалар мынадай айырым белгісі бар төсбелгімен жəне оларға куəліктермен марапатталады:

1) осы Қағидаларға 2 жəне 4-қосымшаларға сəйкес нысандар бойынша президенттік дайындық деңгейінің нормативтерін орындағаны үшін;

2) осы Қағидаларға 3 жəне 5-қосымшаларға сəйкес нысандар бойынша ұлттық дайындық деңгейінің нормативтерін орындағаны үшін.

Бастапқы дайындық деңгейінің нормативтерін орындаған жеке тұлғаларға осы Қағидалардың 6-қосымшасына сəйкес нысан бойынша сертификат беріледі.

10. Президенттік дайындық деңгейі мен ұлттық дайындық деңгейінің айырым белгісі бар төсбелгісін жəне олардың куəліктерін, сонымен бірге бастапқы дайындық деңгейін орындаған жеке тұлғаларға сертификат дайындау жəне оны сатып алу дене шынықтыру жəне спорт саласындағы уəкілетті органның немесе жергілікті атқарушы органның бөлген бюджеттік қаражаты шегінде жүзеге асырылады.»;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидаларына 1-қосымша осы бұйрыққа 1-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидалары осы бұйрыққа 2-қосымшаға сəйкес редакциядағы 6-қосымшамен толықтырылсын.

2. Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Спорт жəне дене шынықтыру істері комитеті заңнамада белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін қағаз жəне электронды түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарына ресми жариялауға жіберілуін;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

5) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мəлімет беруді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Мəдениет жəне спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрі А.МҰХАМЕДИҰЛЫ

Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің 2017 жылғы 29 қарашадағы №316 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидаларына 1-қосымша

1-саты «Шымырлық пен ептілік» Балаларға арналғандене жаттығуларының түрлері (9-10 жастағылар)

р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ұлдар қыздар ұлдар қыздар ұлдар қыздар1. Жүгіру 30 м. сек. 5,2 5,2 5,4 5,4 5,6 5,62. Жүгіру 500 м. мин.

сек.1.55 2.05 2.00 2.10 2.10 2.20

3. Тұрған орны-нан ұзындыққа

секіру

см. 170 165 165 160 160 155

4. Алға қарай еңкею

см. +9 +12 +5 +9 +3 +6

5. Шаңғымен 1 шақырымға

жүгіру

мин. сек.

6.30 7.00 6.55 7.25 7.45 8.25

немесе қиылысқан

жер бойынша 1 шақырым

жүгіру

мин. сек.

4.40 5.0 4.50 5.10 5.0 5.20

6. Жүзу 25 м. сек. у/е7. Доп лақтыру

(150 гр.)м. 30 20 28 18 24 15

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

үш жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бес дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен бес

дене жаттығуын орындау.

1-саты «Шымырлық пен ептілік» Балаларға арналған дене жаттығуларының түрлері(11-13 жастағылар)

Р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ұлдар қыздар ұлдар қыздар ұлдар қыздар1. Жүгіру 60 м. сек. 8,9 9,3 9,3 9,7 10,2 10,52. Жүгіру 1000 м. мин.

сек.4.15 4.45 4.35 4.55 4.45 5.00

3. Тұрған орнынан ұзындыққа секіру

см. 210 195 200 175 180 165

4. Тартылу р/с 11 - 9 - 5 -Арқада жатып кеудесін көтеру

бір минут-тағы саны

- 40 - 35 - 25

5. Алға қарай еңкею см. +10 +13 +8 +9 +5 +6

(Соңы. Басы 18-бетте) 6. Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру

мин. сек.

12.30 13.30 12.50 13.50 14.00 14.30

немесе қиылысқан жерлер бойы 2

шақырымға жүгіру

мин. сек.

11.30 12.30 12.30 13.30 14.00 15.00

7. Жүзу 50 м. сек. у/е8. Доп лақтыру (150

гр.) м. 50 36 42 28 35 22

9. Пневматикалық винтовкадан тіреп тұрып ату, диаметрі

15 см нысана

тию 5 5 3 3 2 2

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен алты дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау.

2-саты «Спорт ізбасарлары» Балаларға арналған дене жаттығуларының түрлері (14-15 жастағылар)

Р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ұлдар қыздар ұлдар қыздар ұлдар қыздар1. Жүгіру 60 м. сек. 8,0 9,0 8,2 9,2 9,2 10,02. Жүгіру 1000 м. мин.

сек.4.00 4.30 4.20 4.45 4.30 4.55

3. Тұрған орнынан ұзындыққа секіру

см. 220 200 210 185 190 175

4. Тартылу р/с 14 - 12 - 8 -Арқада жатып кеудесін көтеру

бір ми-нуттағы саны

- 45 - 40 - 35

5. Алға қарай еңкею см. +11 +18 +9 +14 +6 +116. Шаңғымен 3

шақырымға жүгірумин. сек.

15.00 18.00 16.00 19.00 18.30 21.00

немесе қиылысқан жерлер бойы 3 км. кросс (ұлдар), 2 км.

(қыздар)

мин. сек.

11.30 9.30 14.30 10.30 15.30 11.30

7. Жүзу 50 м. мин. сек.

38,0 55,0 41,0 1.00,0 у/е

8. Доп лақтыру (150 гр.)

м. 60 35 50 30 40 25

9. Пневматикалық винтовкадан ату, диаметрі 10 см.

нысана

тию 5 5 3 3 2 2

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен алты дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау.

3-саты «Күш пен батылдық» Жастарға арналған дене жаттығуларының түрлері(16-17 жастағылар)

р/с№

Бақылау жаттығуы Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ұлдар қыздар ұлдар қыздар ұлдар қыздар1. Жүгіру 100 м. сек. 13,0 15,4 14,0 15,8 14,5 16,52. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 3.15 4.25 3.30 4.35 3.45 4.503. Тұрған орнынан

ұзындыққа секірусм. 265 210 250 200 225 180

4. Тартылу р/с 16 - 13 - 8 -Арқада жатып кеудесін көтеру

бір ми-нуттағы рет саны

- 55 - 50 - 40

5 Алға қарай еңкею см. +15 +17 +9 +13 +6 +106. Шаңғымен 5

шақырымға жүгіру (ұлдар) Шаңғымен

3 шақырымға жүгіру (қыздар)

мин. сек. 23.00 16.00 24.00 17.30 25.00 19.00

немесе қиылысқан жерлер бойы жүгіру 3 км. (ұлдар), 2 км.

(қыздар)

мин. сек. 11.15 9.15 14.15 10.15 15.15 11.15

7. Жүзу 50 м. сек. 38,0 52,0 40,0 55,0 у/е8. Граната лақтыру

(ұлдар) 700 гр. (қыздар) 500 гр.

м. 45 - 40 - 33 -- 32 - 26 - 20

9. Пневматикалық винтовкадан 5 рет

ату, М-8

ұпай 36 36 30 30 20 20

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен алты дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау.

4-саты «Шынығуды жетілдіру»Жастарға арналған дене жаттығуларының түрлері (18-23 жастағылар)

р/с№

Бақылау жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ерлер əйелдер1. Жүгіру 100 м. сек. 13,0 15,5 13,5 16,0 14,0 16,52. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 3.10 4.20 3.20 4.30 3.35 4.403. Тұрған орнынан

ұзындыққа секірусм. 260 200 245 190 220 170

4. Тартылу р/с 17 - 14 - 11 -Арқада жатып кеудесін көтеру

бір ми-нуттағы рет саны

- 50 - 45 - 40

5 Алға қарай еңкею см. +14 +16 +9 +13 +6 +106. Шаңғымен 5

шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 3

шақырымға жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 24.00 17.00 25.00 18.30 26.30 20.00

немесе қиылысқан жер-лер бойы жүгіру 3 км. (ерлер), 2 км.

(əйелдер)

мин. сек. 11.05 9.05 14.05 10.05 15.05 11.05

7. Жүзу 50 м. мин. сек. 40,0 50,0 45,0 1,00,0 у/е8. Граната лақтыру

700 гр. (ерлер) 500 гр. (əйелдер)

м. 42 30 38 24 33 20

9. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 42 40 36 33 28 23

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен алты дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау.

4-саты «Шынығуды жетілдіру» Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері(24-31 жастағылар)

р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ерлер əйелдер1. Жүгіру 100 м. сек. 13,5 16,0 14,0 16,5 14,3 16,82. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 4.00 4.45 4.30 5.00 4.45 5.303. Тұрған орны-

нан ұзындыққа секіру

см. 250 190 235 180 225 175

4. Тартылу р/с 16 - 12 - 10 -Арқада жа-тып кеудесін

көтеру

бір минуттағы рет саны

- 45 - 40 - 35

немесе тіреп жатып қолдарды иілту жəне

жазу

бір минуттағы рет саны

- 25 - 20 - 15

5. Алға қарай еңкею

см. +14 +16 +9 +13 +6 +10

6. Шаңғымен 5 шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 3 шақырымға

жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 25.00 18.00 26.00 19.30 27.00 21.00

немесе қиылсықан жерлер бойы

жүгіру

мин. сек. 12.00 9.00 12.30 9.50 13.40 10.35

7. Жүзу 50 м. мин. сек 43,0 52,0 48,0 1.05 у/е8. Граната

лақтыру: 700 гр. (ерлер) 500 гр. (əйелдер)

м. 40 28 36 22 30 20

9. Пневматика-лық винтовка-дан 5 рет ату

ұпай 40 38 35 30 32 27

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бес дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау

4-саты «Шынығуды жетілдіру»Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері (32-39 жастағылар)

р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ерлер əйелдер1. Жүгіру 100 м. сек. 13,8 16,3 14,3 16,8 14,6 17,12. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 4.30 5.00 5.00 5.30 5.20 5.453. Тұрған орны-

нан ұзындыққа секіру

см. 245 185 235 175 220 170

4. Тартылу рет саны 14 - 11 - 9 -Арқада жатып кеудесін көтеру

бір ми-нуттағы рет саны

- 40 - 35 - 30

немесе тіреп жатып қолдарды иілту жəне жазу

бір ми-нуттағы рет саны

- 23 - 18 - 13

5. Алға қарай еңкею

см. +12 +14 +8 +10 +6 +8

6. Шаңғымен 5 шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 3 шақырымға

жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 26.00 19.00 27.30 20.00 28.30 21.30

немесе қиылсықан жер-лер бойы жүгіру

мин. сек. 12.20 9.30 12.50 10.10 14.00 10.45

7. Жүзу 50 м. мин. сек. 43,0 52,0 48,0 1.05 у/е8. Граната

лақтыру:700 гр. (ерлер)

500 гр. (əйелдер)

м. 38 26 34 20 28 18

9. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 40 38 35 30 30 25

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

төрт жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бес дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау

5-саты «Сергектік пен денсаулық»Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері (40-49 жастағылар)

р/с№

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ер-лер

əйелдер

1. Жүгіру 60 м. сек. 12,2 13,0 13,5 14,4 13,8 14,82. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 4.35 5.00 5.10 5.40 5.30 5.503. Тұрған орны-

нан ұзындыққа секіру

см. 230 180 220 170 210 160

4. Тартылу рет саны 12 - 10 - 7 -Арқада жатып кеудені көтеру

бір минуттағы рет саны

- 35 - 30 - 25

немесе тіреп жатып қолдарды иілту жəне жазу

бір минуттағы рет саны

- 20 - 15 - 10

5. Алға қарай еңкею

см. +10 +10 Еденге қол саусақтарын тигізу

6. Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 2 шақырымға

жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 17.00 14.00 18.00 15.00 19.30 16.00

немесе қиылысқан жер-лер бойы жүгіру

500 м.

мин. сек. 9.00 6.00 9.20 6.20 10.00 6.40

7. Жүзу 50 м. мин. сек. 45,0 55,0 50,0 1.10 у/е8. Граната лақтыру

700 гр. (ерлер) 500 гр. (əйелдер)

м. 38 26 35 21 30 17

9. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 38 35 32 30 28 23

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейдің нəтижелерімен

үш жəне ұлттық дайындық деңгейдің нəтижелерімен екі дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бес дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен жеті

дене жаттығуын орындау

5-саты «Сергектік пен денсаулық» Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері(50-59 жастағылар)

р/с №

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ерлер əйелдер1. Жүгіру 1000 м. мин. сек. 4.40 5.10 5.15 5.45 5.40 6.002. Тартылу р/с 7 - 5 - 3 -

Арқада жатып кеудесін көтеру

бір минуттағы рет саны

- 35 - 30 - 25

немесе тіреп жатып

қолдарды иілту жəне жазу

бір минуттағы рет саны

25 20 20 15 15 10

3. Алға қарай еңкею

см. Еденге қол саусақтарын тигізу

4. Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 2 шақырымға

жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 18.00 15.00 19.00 16.00 21.30 17.30

немесе немесе қиылысқан жер-лер бойы жүгіру

500 м.

мин. сек. 8.20 4.30 9.00 5.00 9.40 5.40

5. Жүзу 50 м. мин. сек. 50,0 1.05 1.00 1.30 у/е6. Граната

лақтыру 500 гр. (ерлер) 300 гр.

(əйелдер)

м. 32 22 28 18 24 16

7. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 36 33 30 28 25 23

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

үш жəне ұлттық дайындық деңгейдің нəтижелерімен бір дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің төрт дене жаттығуын

орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейінің нəтижелерімен бес

дене жаттығуын орындау

5-саты «Сергектік пен денсаулық» Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері (60-69 жастағылар)

№ р/с

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ер-лер

əйелдер

1. Жүгіру 500 м. мин. сек. - 2.30 - 2.45 - 3.00Жүгіру 1000 м. мин. сек. 5.10 - 5.30 - 5.50 -

2. Тартылу рет саны 7 - 5 - 3 -Арқада жатып кеудені көтеру

бір минуттағы рет саны

- 25 - 20 - 15

немесе тіреп жатып қолдарды иілту жəне жазу

бір минуттағы рет саны

20 15 15 11 10 7

3. Алға қарай еңкею

см Еденге қол саусақтарын тигізу

4. Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (ерлер) Шаңғымен 2 шақырымға

жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 19.30 16.30 21.00 18.30 23.00 20.30

немесе немесе қиылысқан жер-лер бойы жүгіру 2 км. (ерлер), 1 км. (əйелдер)

мин. сек. 8.30 4.40 9.10 5.10 10.00 5.50

5. Жүзу 25 м. сек. 25,0 30,0 30,0 40,0 у/е6. Граната лақтыру

500 гр. (ер-лер) 300 гр. (əйелдер)

м. 30 20 25 16 20 14

7. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 30 30 25 25 18 18

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

үш жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бір дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен төрт дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен бес

дене жаттығуын орындау

5-саты «Сергектік пен денсаулық» Халыққа арналған дене жаттығуларының түрлері (70 жəне одан да жоғары жастағылар)

№ р/с

Бақылау дене жаттығуы

Өлшем бірлігі

Президенттік дайындық деңгейі

Ұлттық дайындық деңгейі

Бастапқы дайындық деңгейі

ерлер əйелдер ерлер əйелдер ерлер əйелдер1. Жүгіру 500 м. мин. сек. - 2.55 - 3.10 - 3.25

Жүгіру 1000 м. мин. сек. 5.50 - 6.05 - 6.20 -2. Тартылу рет саны 5 - 3 - 2 -

Арқада жатып кеудені көтеру

бір минуттағы рет саны

- 25 - 20 - 15

немесе тіреп жатып қолдарды иілту жəне жазу

бір минуттағы рет саны

15 12 10 8 7 5

3. Алға қарай еңкею

см. Еденге қол саусақтарын тигізу

4. Шаңғымен жүгіру (ерлер)

Шаңғымен жүгіру (əйелдер)

мин. сек. 3 км.у/е

2 км.у/е

2 км.у/е

1 км.у/е

1 км.у/е

500м.у/е

немесе немесе қиылысқан жер-лер бойы жүгіру 2 км. (ерлер), 1 км. (əйелдер)

мин. сек. у/е

5. Жүзу 25 м. сек. у/е6. Граната лақтыру

500 гр. (ерлер) 300 гр. (əйелдер)

м. 25 - 20 - 15 -- 16 - 13 - 10

7. Пневматикалық винтовкадан 5

рет ату

ұпай 25 25 20 20 15 15

Ескертпе:Президенттік дайындық деңгейі – президенттік дайындық деңгейінің нəтижелерімен

үш жəне ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен бір дене жаттығуын орындау. Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінің нəтижелерімен төрт дене

жаттығуын орындау.Бастапқы дайындық деңгейі – бастапқы дайындық деңгейі нəтижелерімен бес

дене жаттығуын орындау

Ескертпе:Шартты қысқартулар: м. – метр; см. – сантиметр; мин. – минут; сек. – секунд; р/с –

рет саны; у/е – уақытты есепке алмай; гр. – грамм.

Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің2017 жылғы 29 қарашадағы №316 бұйрығына 2-қосымша

Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидаларына 6-қосымша

Бастапқы дайындық деңгейдің нормативтерін орындағаны үшін жеке тұлғаларға арналған сертификат нысаны

Беткі жағы

СЕРТИФИКАТ

Ішкі жағыҚазақстан Республикасы Мəдениет

жəне спорт министрлігінің Спорт жəне дене шынықтыру істері

комитеті

№ ______ сертификат ______________________________

(тегі)______________________________

(аты)______________________________

(əкесінің аты (болған жағдайда)

Қазақстан РеспубликасыныңТұңғыш Президентінің - Елбасы тестілерінің бастапқы дайындық

деңгейінің нормативтік талаптарын орындағаны үшін берілді

саты ____ «______________»

20___ жылғы «____» _____________ № _____ бұйрық

Төраға__________________/ / (қолы)

мөрдің орны

Комитет по делам спорта и физической культуры

Министерства культуры и спорта Республики Казахстан

Сертификат № _______________________________________

(фамилия)________________________________

(имя)________________________________

(отчество (при наличии)

Выдан за выполнение нормативных тре-бований народного уровня готовности

тестов Первого Президента Республики

Казахстан – Елбасы

____ ступень «______________»

Приказ № ____ от «_____» ______________ 20__ года

Председатель____________/ / (подпись)

место печати

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы

13 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16085 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫМӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 29 желтоқсан №357 Астана қаласы

«Спорттық атақтар, разрядтар және біліктілік санаттарын беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі төрағасының

2014 жылғы 29 шілдедегі № 300 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

«Дене шынықтыру жəне спорт туралы» 2014 жылғы 3 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 25) тармақшасына сəйкес бұйырамын:

1. «Спорттық атақтар, разрядтар жəне біліктілік санаттарын беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Спорт жəне дене шынықтыру істері агенттігі төрағасының 2014 жылғы 29 шілдедегі № 300 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9675 болып тіркелген, 2014 жылғы 3 қыркүйекте «Əділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Спорттық атақтар, разрядтар жəне біліктілік са-наттарын беру қағидаларында:

14-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«14. Қызметкерге біліктілік санаттарын беру 5 жыл ішінде кемінде бір рет даярлау,

қайта даярлау мен біліктілігін арттыру курстарынан өткен жағдайда, оның біліктілік деңгейін, кəсіби құзыреттілігін, əдістемелік жұмысқа қатысуын талдаудың негізінде өткізіледі.»;

9-қосымша осы бұйрыққа 1-қосымшаға сəйкес редакцияда жазылсын.2. Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Спорт жəне дене

шынықтыру істері комитеті заңнамада белгіленген тəртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк

тiркелуін;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде

оның көшірмесін қағаз жəне электронды түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жа-риялау жəне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберілуін;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2), жəне 3) тармақшаларымен көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мəліметтерді Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республика-сының Мəдениет жəне спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрі А.МҰХАМЕДИҰЛЫ

Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрінің2017 жылғы 29 желтоқсандағы №357 бұйрығына 1-қосымша

Спорттық атақтарды, разрядтарды жəне біліктілік санаттарын беру қағидаларына 9-қосымша

НысанКуəлік

Беткі жағы Артқы жағы_________________________________(уəкілетті немесе жергілікті атқарушы органның атауы)

_________________________________ (наименование уполномоченного или местного исполнительного органа)

№_____ куəлігі Удостоверение №_____ ____________________ сурет (тегі)

_____________________ (фамилия)

орны ___________________ (аты)

_____________________ (имя)

_________________________________(əкесінің аты (бар болған жағдайда))

__________________________________ (отчество (в случае наличия))

____________________спорттық атағы (спорт түрі бойынша спорттық атақтың атауы)

Присвоено спортивное звание__________________________________ (наименование спортивного звания по виду спорта)

Берілді __________________________(бұйрықтың № жəне қабылданған күні)

Выдано _______________________________ (дата, № приказа)

Басшы __________ _________________ (қолы) (тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда))

Руководитель ________ __________________________ (подпись) (фамилия, имя, отчество (в случае наличия))

Мөр орны Место печати

Ескерту.Куəлік мынадай параметрлерге сəйкес жасалады: куəліктің өлшемі - 54х86,5 мил-

лиметр. Мəтін «Arial» (ариал) № 13 (қою) қаріппен жасалады, тегі, аты əкесінің атын (бар болған жағдайда) қоспағанда «Arial» (ариал) № 6 (қою) қаріппен рəсімделеді.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2018 жылғы 9 қаңтарда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16192 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢАҚПАРАТ ЖӘНЕ КОММУНИКАЦИЯЛАР МИНИСТРЛІГІ

2017 жылғы 24 қазан №379 Астана қаласы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢМЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТ ІСТЕРІ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС

ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ ІС-ҚИМЫЛ АГЕНТТІГІ

2017 жылғы 24 қазан №232 Астана қаласы

БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 954 Жарлығымен бекітілген Орталық мемлекеттік органдар мен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары қызметінің тиімділігін жыл сайынғы бағалау жүйесінің 39-тармағына сəйкес бұйырамыз:

1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесі бекітілсін.

2. «Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалаудың кейбір мəселелері туралы» Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар министрінің 2017 жылғы 26 қаңтардағы № 25 жəне Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Төрағасының 2017 жылғы 27 қаңтардағы № 21 бірлескен бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14817 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде 2017 жылғы 28 наурыз-да жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігінің Ақпарат-тандыру департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тəртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Əділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін қағаз жəне электрондық түрде қазақ жəне орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кəсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау ақпараттандыру мəселелеріне жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар вице-министріне жəне мемлекеттік қызмет мəселелеріне жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі төрағасының орынбасарына жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының Ақпарат жəне коммуникациялар Мемлекеттік қызмет істері жəнеминистрі сыбайлас жемқорлыққа қарсы_____________ Д.АБАЕВ іс-қимыл агенттігінің төрағасы __________ Қ.ҚОЖАМЖАРОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі________________ Т.Сүлейменов 2017 жылғы «__» _____________

Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар министрінің 24 қазандағы №379 жəне Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет

істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Төрағасының 24 қазандағы №232 бірлескен бұйрығымен бекітілген

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер1. Осы Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау

əдістемесі (бұдан əрі – Əдістеме) Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 19 наурыздағы № 954 Жарлығымен (бұдан əрі – Жарлық) бекітілген Орталық мемлекеттік органдар мен облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары қызметінің тиімділігін жыл сайынғы бағалау жүйесін іске асыру мақсатында əзірленді.

2. Əдістеме орталық мемлекеттік органдардағы (бұдан əрі – ОМО) жəне облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, жергілікті атқарушы органындағы (бұдан əрі – ЖАО) (бұдан əрі – бағаланатын мемлекеттік органдар) ұйымдастырушылық даму жөніндегі қабылдып жатқан шаралардың тиімділігін айқындауға арналған.

3. Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау (бұдан əрі – тиімділікті бағалау) Қазақстан Республикасы Президентінің Əкімшілігі Басшысының бұйрығымен бекітілетін Қызмет тиімділігіне бағалау жүргізу кестесіне (бұдан əрі – Бағалау кестесі) сəйкес мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

1) персоналды басқару;2) ақпараттық технологияларды қолдану.4. Осы Əдістемеде мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:1) архитектуралық порталда ақпараттық жүйелерді тіркеу – мемлекеттік органның

(Жалғасы 20-бетте)

20 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

сервистік интеграторға ақпараттық жүйенің сипаттамасы көрсетілген сұрау салуды тіркеуге ұсыну, сондай-ақ мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін тəжірибелік пайдалануға енгізу актісінің жəне техникалық құжаттаманың электрондық көшірмелерін ұсыну процесі (Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму министрінің міндетін атқарушысының 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 128 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін тіркеу, «электрондық үкіметтің» ақпараттандыру объектілері туралы мəліметтерді есепке алу жəне «электрондық үкіметтің» ақпараттандыру объектілерінің техникалық құжаттамасының электрондық көшірмелерін орналастыру қағидаларына сəйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13320 болып тіркелген) (бұдан əрі – Тіркеу қағидалары);

2) архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің үлесі – мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін тіркеу, «электрондық үкіметтің» ақпараттандыру объектілері туралы мəліметтерді есепке алу жəне «электрондық үкіметтің» ақпараттандыру объектілерінің техникалық құжаттамасының электрондық көшірмелерін орналастыру жүзеге асырылған ақпарат тық жүйелер;

3) əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас – мемлекеттік органда ұйымдастыру-шылық мəдениеттің даму, сондай-ақ қызметшілердің моральдық-əдептілік нормаларды ұстауы деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

4) əлеуетті ауыспалық – қызметшілердің мемлекеттік органнан кету ниетін, сондай-ақ мемлекеттік органның қолданып жатқан кадрлық стратегиясының тиімділігін айқындайтын көрсеткіш;

5) басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану – басқа мемлекеттік орган иесі болып келетін, мемлекеттік органның Ережесіне сəйкес мемлекеттік қызметтерді/функцияларды көрсету процестерін автоматтандыруға арналған ақпараттық жүйе;

6) еңбек шарттарымен қанағаттану – қызметшілердің тиісті жұмыстар үшін қажетті жағдайлармен қамтамасыз етілу деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

7) еңбектің нормалануы – мемлекеттік органдағы артық жұмыстардың бар болуын айқындайтын көрсеткіш;

8) кадрлардың тұрақсыздық айналымы – мемлекеттік органда кадрлардың жылжу деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

9) конкурстық рəсімдердің ашықтығы – мемлекеттік органдағы іріктеу процесінің ашықтығы деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

10) қадрлық құрамның тұрақтылығы – мемлекеттік органдағы кадрлық саясаттың орнықтылығы мен кадрлардың тұрақтылығын айқындайтын көрсеткіш;

11) қайта қабылданған қызметшілердің ауыспалығы – мемлекеттік органда алғаш қабылданған қызметшілердің тəлімгерлігін жəне бейімделуін ұйымдастыру тиімділігін айқындайтын көрсеткіш;

12) мансаптық өсу – мемлекеттік органда мансаптық моделдің қағидатын сақтау деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

13) мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер – Мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің тізіліміне сəйкес мемлекеттік органның мемлекеттік қызметтерін электрондық түрде көрсету процесін автоматтандыруға арналған ақпараттық жүйе;

14) мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы – мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы мен əділдігінің деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

15) мемлекеттік органдағы басқару тəжірибесі – мемлекеттік органдағы ішкі менеджменттің тиімділігін айқындайтын көрсеткіш;

16) мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салаларда жəне ая-ларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалануы – мемлекеттік органның, сондай-ақ ведомстволық бағынысты ұйымдардың балансында тұрған, мемлекеттік органның Ережесіне сəйкес мемлекеттік қызметтерді/функцияларды көрсету процестерін автоматтандыруға арналған ақпараттық жүйе;

17) мемлекеттік органның функцияларын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер – мемлекеттік органның Ережесіне сəйкес мемлекеттік органның функцияларын автоматтандыруға арналған ақпараттық жүйе;

18) мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі – қызметшілердің мемлекеттік органның стратегиялық мақсаттарына бағдарлану дəрежесін айқындайтын көрсеткіш;

19) меритократияны сақтау – мемлекеттік органдардың меритократия кағидаттарын сақтауы деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

20) персоналдың таза ауыспалығы – жұмыскерлердің мемлекеттік қызмет жүйесінен өз еркімен кету деңгейін айқындайтын көрсеткіш;

21) шығу сұхбаты – жұмыстан босатылатын қызметшілерге сауалнама жүргізуді қамтуды, сондай-ақ олардың босатылу себептерін айқындайтын көрсеткіш.

5. Бағалауға уəкілетті келесі органдар мынадай (бұдан əрі – бағалауға уəкілетті органдар) тиімділікті бағалауды жүзеге асырады:

1) Қазақстан Республикасы Президентінің Əкімшілігі – «Персоналды басқару» бағыты бойынша Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің (бұдан əрі – мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган) тиімділігін бағалау;

2) Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесі – «Ақпараттық техноло-гияларды қолдану» бағыты бойынша Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігінің (бұдан əрі – ақпараттандыру саласындағы уəкілетті орган) тиімділігін бағалау;

3) мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган – «Персоналды басқару» бағыты бойынша ОМО мен ЖАО тиімділігін бағалау;

4) «Электрондық үкіметтің» архитектурасын жəне «электрондық əкімдіктің» үлгілік архитектурасын дамытуды əдіснамалық қамтамасыз ету жөніндегі функциялар жүктелген Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын заңды тұлға (бұдан əрі – «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы) – «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша ОМО мен ЖАО тиімділігін бағалау.

«Персоналды басқару» бағыты бойынша тиімділікке бағалау жүргізу үшін мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган мемлекеттік органның лауазымды тұлғаларынан тұратын жұмыс тобын (бұдан əрі – «Персоналды басқару» бағыты бой-ынша жұмыс тобы) құрады. «Персоналды басқару» бағыты бойынша жұмыс тобының құрамы мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті органның бұйрығымен бекітіледі.

«Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша тиімділікке бағалау жүргізу үшін «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы жанында «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторының лауазымдық тұлғаларынан тұратын жұмыс тобы (бұдан əрі – «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша жұмыс тобы) құрылады. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша жұмыс тобының құрамын «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы айқындайды.

2-тарау. Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалауға арналған ақпарат көздері

6. Бағаланатын мемлекеттік органдар бағалауға уəкілетті органдарға жыл сайын Бағалау кестесінде белгіленген мерзімдерде есептік (күнтізбелік) жылдың қорытындысы бойынша электрондық жəне қағаз тасығыштарда есептік ақпаратты:

1) осы Əдiстемеге 1-қосымшаға сəйкес шығу сұхбатының нəтижелерi туралы;2) осы Əдістемеге 2-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік қызметшілердің

жұмыс істеген адам-сағат саны туралы; 3) осы Əдістемеге 3-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік органдағы бос

лауазымдарға орналасуға арналған конкурстарға байқаушылардың қатысуы туралы;4) осы Əдістемеге 4-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік орган

қызметкерлерінің ілгерілеуі туралы;5) осы Əдістемеге 5-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік органның

штат саны туралы;6) осы Əдістемеге 6-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік органда 3 жыл-

дан аса үздіксіз жұмыс істеп келе жатқан мемлекеттік қызметшілердің саны туралы;7) осы Əдістемеге 7-қосымшаға сəйкес нысан бойынша ақпараттық технологиялар-

ды қолдану бойынша есепті ұсынады.7. Бағалауды жүргізуге арналған ақпаратты Бағалау кестесіне сəйкес ақпараттандыру

саласындағы уəкілетті орган Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесіне, мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган Қазақстан Республикасы Президен-тінің Əкімшілігіне электрондық жəне қағаз тасығыштарда ұсынады.

8. Бағалауды осы Əдістеменің 6-тармағының 1), 2), 3), 4), 5) жəне 6) тармақшаларына сəйкес ұсынылған ақпаратты талдау нəтижелері негізінде мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган жүзеге асырады.

9. Бағалауды осы Əдістеменің 6-тармағының 7) тармақшасына сəйкес нысан бой-ынша ұсынылған ақпараттың талдау нəтижелері негізінде «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы жүзеге асырады.

10. Бағалауға уəкілетті органдар бағаланатын мемлекеттік органдардың есептік ақпаратын дəйектілік мəніне қайта тексеруді жүргізеді.

12. Бағалау жүргізу үшін бағаланатын мемлекеттік органдар бағалауға уəкілетті органдарға ұсынған ақпараттың дəйектілігін бағаланатын мемлекеттік органдар қамтамасыз етеді.

3-тарау. Бағаланатын мемлекеттік органдардың есептік ақпаратында қамтылған деректерді қайта тексеру

12. Бағалау жүйесінің 41-тармағына сəйкес бағалауға уəкілетті органдар бағала-натын мемлекеттік органдардың есептік ақпаратында қамтылған деректерді қайта тексеруді (бұдан əрі – қайта тексеру) жүзеге асырады, бұл ретте бағаланатын мемле-кеттік органдардың қайта тексеруге жататын есептік ақпараттары тəуекелдерді басқару жүйесінің негізінде айқындалады.

13. Қайта тексеру бағаланатын мемлекеттік органдар ұсынған есептік ақпаратының дəйектілігін айқындау мəніне жүргізіледі.

Тиімділікті бағалау бағыттары бойынша деректерді қайта тексеру үшін бағалауға уəкілетті органдар қабылдайтын ұйымдастырушылық шаралардың кешені мыналар-ды қамтиды:

бағалауға уəкілетті органдардың ұсынылған ақпараттың нақты деректерге сəйкес-тігін белгілеу бойынша осы Əдістемеде көзделген іс-шараларды жүргізуі;

бағаланатын мемлекеттік органдарға осы Əдістемеде көзделген мəліметтердің сəйкестігін белгілеу бойынша қосымша мəліметтерді ұсыну туралы сұрау салулар-ды жіберу.

14. Мемлекеттік органдарда қайта тексеру іс-шараларын жүргізу растайтын құжаттарды талдау, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді қарау арқылы Бағалау кестесіне сəйкес жүзеге асырылады.

15. Қайта тексеру рəсімі бағаланатын мемлекеттік органдардан растайтын құжат-тарды жинау, есептік ақпаратқа салыстыру жүргізу, осы Əдістемеге 8-қосымшаға сəйкес нысан бойынша есептік ақпаратта қамтылған деректерді қайта тексеру қорытындылары бойынша Салыстыру актісін (бұдан əрі – Салыстыру актісі) жасаудан тұрады.

16. Қайта тексеру шеңберінде бағалауға уəкілетті органдардың құпиялылық белгісі, сондай-ақ «Қызмет бабында пайдалану үшін» деген таңбасы бар құжаттарды қоспағанда, растайтын құжаттардың электрондық көшірмелерін алуына болады.

4-тарау. «Персоналды басқару» бағыты бойынша бағалау1-параграф. Жалпы ережелер

17. «Персоналды басқару» бағыты бойынша тиімділікті бағалауды мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган мынадай көрсеткіштер бойынша жүзеге асырады:

1) мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті;2) еңбекті ұйымдастыру;3) меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет. 18. «Персоналды басқару» бағытын бағалауды жүргізу үшін ақпарат көздеріне

мыналар жатқызылады:1) мемлекеттік органдардың статистикалық деректері, есептік ақпараты жəне

автоматтандырылған электрондық өткізу жүйесінің деректері;2) мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті органға жыл сайын ұсынылатын

есептік кезеңнен кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жай-күй бойынша Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет кадрларының жай-күйіне жүргізілген мониторингтің деректері;

3) бағаланатын мемлекеттік органдарда мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган жүргізген тексерулердің нəтижелері;

4) осы Əдістемеге 9-қосымшаға сəйкес нысан бойынша мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасының нəтижелері.

19. «Персоналды басқару» бағыты бойынша бағалау объектілері ОМО жəне олардың ведомстволары, аудандық бөлімшелерді қоспағанда, ОМО аумақтық бөлімшелері мен олардың облыстардағы, Астана жəне Алматы қалаларындағы ве-домстволары, сондай-ақ ЖАО болып табылады.

20. «Персоналды басқару» бағыты бойынша қызметтің тиімділігін бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда: H – «Персоналды басқару» бағыты бойынша жалпы балл;K – «Мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті» көрсеткіші бойынша балл;О – «Еңбекті ұйымдастыру» көрсеткіші бойынша балл;M – «Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет» көрсеткіші бойынша балл.21. Балдар осы Əдістемеге 10-қосымшаға сəйкес нысан бойынша «Мемлекеттік

органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Персоналды басқару» бағыты бой-ынша мемлекеттік орган қызметінің тиімділігін бағалауға арналған критерийлер мен көрсеткіштер бойынша қойылады.

2-параграф. «Мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті»көрсеткіші бойынша бағалау

22. Аталған критерий бойынша бағалау Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет кадрларының жай-күйіне жүргізілген мониторингтің деректері, осы Əдістеменің 6-тармағының 1) жəне 6) тармақшаларында көрсетілген мемлекеттік органдардың есептік деректері негізінде жүзеге асырылады.

23. «Мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті» критерийі бойынша бағалау (K) мы-надай формула арқылы есептеледі:

мұнда:C – «Персоналдың таза ауыспалығы» (мемлекеттік қызмет жүйесінен өз еркімен

кету) көрсеткіші;S – «Кадрлық құрамның тұрақтығы» көрсеткіші;J – «Қайта қабылданған қызметшілердің ауыспалығы» көрсеткіші;O – «Кадрлар тұрақсыздығының айналымы» көрсеткіші;P – «Əлеуетті ауыспалық» көрсеткіші;V – «Шығу сұхбаты» көрсеткіші.Аталған критерий бойынша ең жоғарғы мəні 30 балды құрайды.24. «Персоналдың таза ауыспалығы» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу тəртібі

(мемлекеттік қызмет жүйесінен кету) (C): 1) егер персоналдың таза ауыспалық көрсеткіші (t) 0.03-тен аз немесе тең болса,

мемлекеттік органға ең жоғарғы балл (5 балл) беріледі.Персоналдың таза ауыспалық көрсеткіші мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:t – персоналдың таза ауыспалық көрсеткіші; а1 – мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган жүргізетін Қазақстан

Республикасындағы мемлекеттік қызмет кадрларының жай-күйін мониторингтеу шеңберінде алынған басшылық лауазымдарға ие мемлекеттік қызметшілердің таза ауыспалығы туралы мəліметтер;

b1– мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес басшылық мемлекеттік əкімшілік лауазымдардың орташа саны (əр тоқсанның соңғы күнгі жай-күйі бойынша мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік лауазымдар саны қосылады жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

а2– мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган жүргізетін Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызмет кадрларының жай-күйін мониторингтеу

(Жалғасы. Басы 19-бетте) шеңберінде алынған басшылық емес лауазымдарға ие мемлекеттік қызметшілердің таза ауыспалығы туралы мəліметтер;

b2 – мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес басшылық емес мемлекеттік əкімшілік лауазымдардың орташа саны (əр тоқсанның соңғы күнгі жай-күйі бойынша мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік лауазымдар саны қосылады жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

2) егер персоналдың таза ауыспалығының көрсеткіші (t) 0,09-ға тең немесе одан артық болса, мемлекеттік органға көрсеткіш бойынша 0 балл беріледі.

3) басқа жағдайларда көрсеткіш бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:C – персоналдың таза ауыспалық көрсеткіші бойынша мемлекеттік органды бағалау; k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);t – персоналдың таза ауыспалық көрсеткіші. Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.25. «Кадрлық құрамның тұрақтығы» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу

тəртібі (S):

мұнда:S – «Кадрлық құрамның тұрақтығы» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);h – аталған мемлекеттік органның жүйесінде үш жылдан аса үздіксіз жұмыс жасаған

мемлекеттік қызметшілердің саны;b – мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік

лауазымдардың орташа саны (əр тоқсанның соңғы күнгі жай-күйі бойынша мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік лауазымдар саны қосылады жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.26. «Қайта қабылданған қызметшілердің ауыспалығы» көрсеткіші бойынша

бағалауды есептеу тəртібі (J):

мұнда:J – «Қайта қабылданған қызметшілердің ауыспалығы» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);p – мемлекеттік қызметке кірген алғашқы жылы қызметтен шығарылған мемлекеттік

қызметшілер саны;b – мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік

лауазымдардың орташа саны (əр тоқсанның соңғы күнгі жай-күйі бойынша мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік лауазымдар саны қосылады жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4);

1 – алынған нəтижелерді балдық мəнге келтіру коэффициент;Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.27. «Кадрлар тұрақсыздығының айналымы» көрсеткіші бойынша бағалауды есеп-

теу тəртібі (O):

мұнда:O – «Кадрлар тұрақсыздығының айналымы» көрсеткіші бойынша бағалау; k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);f – есептік кезеңде тағайындалған мемлекеттік қызметшілердің саны; n – есептік кезеңде қызметтен шығарылған мемлекеттік қызметшілердің саны; b – мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік

лауазымдардың орташа саны (əр тоқсанның соңғы күнгі жай-күйі бойынша мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес мемлекеттік əкімшілік лауазымдар саны қосылады жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

1 – алынған нəтижелерді балдық мəнге келтіру коэффициенті.Егер «Кадрлар тұрақсыздығының айналымы» көрсеткіші бойынша алынған нəтиже

минус мəнін құраса, мемлекеттік органға 0 балл беріледі.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.28. «Əлеуетті ауыспалық» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу тəртібі (P):

мұнда:P – «Əлеуетті ауыспалық» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);a – сауалнаманың А сұрағына «иə» нұсқасын белгілеген мемлекеттік қызметшілердің

жалпы саны;c – сауалнаманың В сұрағына «иə» нұсқасын белгілеген мемлекеттік қызметшілердің

жалпы саны;b – сауалнамаға қатысқан мемлекеттік қызметшілердің жалпы саны;1 – алынған нəтижелерді балдық мəнге келтіру коэффициенті.Егер «Əлеуетті ауыспалық» көрсеткіші бойынша алынған нəтиже минус мəнін

құраса, мемлекеттік органға 0 балл беріледі.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.29. «Шығу сұхбаты» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу тəртібі (V):

мұнда:V – «Шығу сұхбаты» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);a – шығу сұхбатын толтырған, есептік кезеңде қызметтен шығарылған қызметшілер

саны;b – есептік кезеңде қызметтен шығарылған қызметшілердің жалпы саны.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 5 балды құрайды.Бұл ретте, егер қызметтен шығарылған қызметшілердің көпшілігі (50% -дан астамы)

өздерінің қызметтен шығарылуын мемлекеттік орган қызметінің келеңсіз аспектілерімен байланыстырса (мысалы, қолайсыз моральдық-психологиялық климат, басшылықтың əдеп нормаларын сақтамауы, артық жұмыс істеу жəне т.б.), бағалау нəтижесінен аталған көрсеткіш бойынша 1 айыппұл балл шегеріледі.

3-параграф. «Еңбекті ұйымдастыру» критерийі бойынша бағалау30. Аталған көрсеткіш бойынша бағалау осы Əдістеменің 6-тармағының 2)

тармақшасында көрсетілген мемлекеттік органдардың есептік деректерінің негізінде, автоматтандырылған электрондық-өткізу жүйесінің деректері мен мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасының нəтижелері негізінде жүргізіледі.

31. «Еңбекті ұйымдастыру» (O) критерийі бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:O – «Еңбекті ұйымдастыру» критерийі бойынша бағалау;N – «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші;T – «Еңбек жағдайына қанағаттану» көрсеткіші;Y – «Мемлекеттік органдағы басқару тəжірибесі» көрсеткіші.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 25 балды құрайды.32. «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші бойынша ОМО бағалауды есептеу тəртібі (N):

мұнда:N – «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші бойынша ОМО бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (15);a – мемлекеттік органдағы жұмыс күндерінің адам-сағатының орташа саны;b – есептік кезең жиынтығындағы жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы;1 – алынған нəтижелерді балдық мəнге келтіру коэффициенті;8 – күніне 1 сағаттан астам артық жұмыс жасау орташа мəнінің негізінде белгіленген

қатаңдық көрсеткіші. Жұмыс күндері адам-сағатының орташа саны мынадай формула арқылы

айқындалады:

мұнда:m – есептік кезеңде мемлекеттік қызметшілердің жұмыс күндері үстеме жұмыстарды

қоса алғанда істеген адам-сағатының жалпы саны; n – мемлекеттік орган қызметкерлерінің орташа нақты саны (əр тоқсанның соңғы

күнгі жай-күйі бойынша қызметкерлерінің нақты саны қосылады, жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

Есептік кезеңде мемлекеттік қызметшілердің жұмыс күндері істеген адам-сағатының жалпы саны автоматтандырылған электрондық-өткізу жүйесінің деректеріне сəйкес есептеледі.

Есептік кезең жиынтығындағы жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы мынадай фор-мула арқылы айқындалады:

мұнда:b – есептік кезең жиынтығындағы жұмыс уақытының қалыпты ұзақтығы;d – есептік кезең жиынтығындағы жұмыс күндерінің саны; 30 – ақысы төленетін жыл сайынғы еңбек демалысының күндер саны; 8 – жұмыс күнінің ұзақтығы (сағат).33. Егер «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші бойынша алынған нəтиже минус

белгісімен болса, мемлекеттік органға 0 балл беріледі.34. «Еңбектің нормалануы» көрсеткішін есептеу кезінде демалыс жəне мереке

күндеріндегі адам-сағатынын орташа саны есепке алынады. Демалыс жəне мереке күндерінде мерзімнен тыс жұмыс істеу байқалса, мемлекеттік органға мынадай шəкіл бойынша айыппұл салынады:

Демалыс жəне мереке күндері адам-сағатының орташа саны

Айыппұл балдары

0-184 сағат 1 айыппұл балы184 сағаттан жоғары 2 айыпұл балы

Демалыс жəне мереке күндеріндегі адам-сағатының орташа саны мынадай фор-мула арқылы айқындалады:

мұнда:р – мереке жəне демалыс күндерінде есептік кезеңде мемлекеттік қызметшілердің

істеген адам-сағатының жалпы саны; n – мемлекеттік орган қызметкерлерінің орташа нақты саны (əр тоқсанның соңғы

күнгі жай-күйі бойынша қызметкерлерінің нақты саны қосылады, жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

Мереке жəне демалыс күндерінде есептік кезеңде мемлекеттік қызметшілердің істеген адам-сағатының жалпы саны автоматтандырылған электрондық-өткізу жүйесінің деректеріне сəйкес есептеледі.

Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 15 балды құрайды.35. «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші бойынша ЖАО есептеуді бағалау мынадай

формула арқылы есептеледі:

мұнда:N – «Еңбектің нормалануы» көрсеткіші бойынша ЖАО бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (15);a – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасында C сұрағының «жұмыстан кейін

қалып, демалыс күндері де жұмыс істеймін» нұсқасын белгілеген ЖАО қызметкерлерінің саны;

b – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасында С сұрағының «аптасына бірнеше рет» нұсқасын белгілеген ЖАО қызметкерлерінің саны;

c – сауалнама алынған қызметкерлердің жалпы саны; 1 – алынған нəтижелерді балдық мəнге келтіру көрсеткіші;0,5 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасында С сұрағының «аптасына бірнеше

рет» жауап нұсқасының үлестік мəнін төмендету үшін қатаңдық көрсеткіші.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 15 балды құрайды.36. «Еңбек жағдайына қанағаттану» (Т) көрсеткіш бойынша бағалау мемлекеттік

қызметшілердің сауалнамасының нəтижелері негізделеді. Бұл көрсеткіш мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік органда жасалған еңбек жағдайына қатынасын бағалайды.

37. «Еңбек жағдайына қанағаттану» көрсеткіші (Т) мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:T – «Еңбек жағдайына қанағаттану» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i1 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 1 тұжырыммен келісу индексі;i2 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 2 тұжырыммен келісу индексі;i3 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 3 тұжырыммен келісу индексі;i4 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 4 тұжырыммен келісу индексі.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.38. «Мемлекеттік органдағы басқару тəжірибесі» көрсеткіші (Y) мынадай формула

арқылы есептеледі:

мұнда: Y– «Мемлекеттік органдағы басқару тəжірибесі» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i5 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 5 тұжырыммен келісу индексі;i6 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 6 тұжырыммен келісу индексі;i7 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 7 тұжырыммен келісу индексі;i8 – м мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 8 тұжырыммен келісу индексі;i9 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 9 тұжырыммен келісу индексі;i10 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 10 тұжырыммен келісу индексі.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.39. Тұжырыммен келісу индексі (i) 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша бағаны 0-ден

1-ге дейінгі бағалауға аудару үшін қолданылады. Есептеу формуласы:

мұнда:i – тұжырыммен келісу индексі;

x – сауалнамаға сəйкес 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша бағалаудың орташа арифметикалық мəні (сауалнама алынған тұлғалардың санына бөлінген тұжырымдар мəнінің сомасы);

1 – 0-ден 1-ге дейінгі шəкіл бойынша 0-ге сəйкес келетін бағалаудың ең төменгі орташа арифметикалық мəні;

4 – 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша ең жоғарғы (5) жəне ең төменгі (1) мəндерінің айырмашылығы.

4-параграф. «Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет» критерийі бойынша бағалау

40. Аталаған критерий бойынша бағалау осы Əдістеменің 6-тармағының 3) жəне 4) тармақшаларында көрсетілген мемлекеттік органдардың есептік деректері жəне мемлекеттік қызметшілердің сауалнамасының нəтижелері негізінде жүргізіледі.

41. «Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет» (M) критерийі бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

,мұнда:М – «Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет» критерийі бойынша

мемлекеттік органды бағалау;A – «Конкурстық рəсімдердің ашықтығы» көрсеткіші; B – «Меритократияны сақтау» көрсеткіші;C – «Мансаптық өсу» көрсеткіші;D –«Мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы» көрсеткіші; E – «Əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас» көрсеткіші;F – «Мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі» көрсеткіші. Аталған критерий бойынша ең жоғарғы мəні 45 балды құрайды.42. «Конкурстық рəсімдердің ашықтығы» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу

тəртібі (A):

мұнда:А – «Конкурстық рəсімдердің ашықтығы» көрсеткіші бойынша бағалау;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);a – мемлекеттік органда қадағалаушылардың қатысуымен бос лауазымдарға

орналасуға өткізілген конкурстарының саны;b – бос лауазымдарға орналасуға өткізілген конкурстардың жалпы саны.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 15 балды құрайды.43. «Меритократияны сақтау» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу тəртібі (B):

мұнда: В – «Меритократияны сақтау» көрсеткіші;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i11 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 11 тұжырыммен келісу индексі;i12 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 12 тұжырыммен келісу индексі.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.44. «Мансаптық өсу» көрсеткіші бойынша бағалауды есептеу тəртібі (C):

мұнда:к – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (10);a – аталған мемлекеттік органның қызметкерлерінің қатарынан есептік кезеңде осы

мемлекеттік органда жоғары лауазымға тағайындалған мемлекеттік қызметшілердің саны;

b – есептік кезеңде мемлекеттік органда бір жыл ішінде жоғары лауазымға тағайындалған мемлекеттік қызметшілердің жалпы саны (төменгі деңгейдегі лауа-зымдардан басқа);

Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 10 балды құрайды.45. «Мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы» көрсеткіші (D) мынадай фор-

мула арқылы есептеледі:

мұнда:D – «Мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы» көрсеткіші;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i13 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 13 тұжырыммен келісу индексі;i14 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 14 тұжырыммен келісу индексі;i15 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 15 тұжырыммен келісу индексі.Бұл көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.46. «Əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас» (E) көрсеткіші мынадай форму-

ла арқылы есептеледі:

мұнда:E – «Əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас» көрсеткіші;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i16 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 16 тұжырыммен келісу индексі;i17 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 17 тұжырыммен келісу индексі;i18 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 18 тұжырыммен келісу индексі;i19 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 19 тұжырыммен келісу индексі;i20 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 20 тұжырыммен келісу индексі.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.47. «Мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі» көрсеткіші (F) мына-

дай формула арқылы есептеледі:

мұнда:F – «Мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі» көрсеткіші;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті (5);i21 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 21 тұжырыммен келісу индексі;i22 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 22 тұжырыммен келісу индексі;i23 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 23 тұжырыммен келісу индексі;i24 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 24 тұжырыммен келісу индексі;i25 – мемлекеттік қызметшілердің сауалнамадағы 25 тұжырыммен келісу индексі.Көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəн 5 балды құрайды.48. Тұжырыммен келісу индексі (i) 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша бағаны 0-ден

1-ге дейінгі бағалауға аудару үшін қолданылады. Есептеу формуласы:

мұнда:i – тұжырыммен келісу индексі;x – сауалнамаға сəйкес 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша бағалаудың орташа

арифметикалық мəні (сауалнама алынған тұлғалардың санына бөлінген тұжырымдар мəнінің сомасы);

1 – 0-ден 1-ге дейінгі шəкіл бойынша 0-ге сəйкес келетін бағалаудың ең төменгі орташа арифметикалық мəні;

4 – 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша ең жоғарғы (5) жəне ең төменгі (1) мəндерінің айырмашылығы

5-тарау. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша бағалау1-параграф. Жалпы ережелер

49. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша тиімділікті бағалау мынадай критерийлер бойынша жүзеге асырылады:

1) мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер;2) мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын

ақпараттық жүйелер; 3) архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық

жүйелер үлесі.50. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша қызметтің тиімділігін

бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда: Н – «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша жалпы балл; A – «Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық

жүйелер» критерийі бойынша балл; B – «Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын

ақпараттық жүйелер» критерийі бойынша балл;C – «Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық

жүйелер үлесі» критерийі бойынша балл.Балдар осы Əдістемеге 11-қосымшаға сəйкес «Мемлекеттік органның ұйымдасты-

рушылық даму» блогының «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бо-йынша мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау үшін критерийлері мен көрсеткіштері бойынша қойылады.

«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Ақпараттық тех-нологияларды қолдану» бағыты бойынша тиімділікті бағалау ақпараттық технология-ларды енгізуден болған əсерлерді анықтау үшін жүргізіледі. «Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау бойынша талдау жүргізу үшін осы Əдістемеге 7-қосымшадағы 3-кестеге сəйкес ақпараттық жүйелерді енгізуден төменде келтірілген əсерлердің бар болуын белгілеу қажет:

1) экономикалық əсер. Ақпараттық технологияларды қолданудан болған экономи-калық əсерлерге мемлекеттік органның экономикалық қызметінің негізгі көрсеткіштерінің жақсаруы жатады;

2) операциялық əсер. Ақпараттық технологияларды қолданудан болған операция-лық əсерлерге операцияны орындауға арналған уақытша шығындардың төмендеуі, қызметкерлердің еңбек жүктемелерінің төмендеуі, орындаушылық тəртіпке бақылаудың артуы сияқты əсерлер жатады. Бұдан басқа, операциялық əсерлерге, сондай-ақ операция жасау барысында өңделетін ақпараттың расталуы мен сақталуының арт-тыруы да жатады (мысалы, ЭҚАБЖ-дағы тапсырмалардың есеп беруге міндеттілігі жəне сақталуы);

3) стратегиялық əсер. Ақпараттық технологияларды қолданудан болған стратегия-лық əсерлерге тек күнделікті АТ-рəсімдерінің жақсаруын ғана емес, мемлекеттік органның, сондай-ақ жетекшілік еткен саланың да стратегиялық мақсаттары мен міндеттерінің тиімді орындалуына жəрдемдесуді де жатқызуға болады. Бұдан басқа, мемлекеттік басқару жүйесінің бұдан əрі стратегиялық жəне ұйымдастырушылық да-муы үшін тəжірибе жинақтау ретінде оң əсер де ескерілуі мүмкін;

4) ынталандырушылық əсер. Ақпараттық технологияларды қолданудан болған ынталандырушылық əсерлерге «қолмен жасайтын жұмыстың» төмендеуіне байланыс-ты, қызметкерлердің қанағаттану деңгейінің артуын, сондай-ақ жұмыстың неғұрлым инновациялық əдістеріне көшуді жатқызуға болады.

2-параграф. «Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелердің үлесі» критерийі бойынша бағалау

51. «Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер» критерийі бойынша бағалау бағаланатын мемлекеттік органдар тарапынан осы Əдістемеге 7-қосымшадағы 1-кестеге сəйкес нысан бойынша ұсынылған есептің негізінде жүргізіледі.

52. Осы критерий бойынша бағалау мынадай көрсеткіштер бойынша жүргізіледі:1) Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен аяла-

рында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;2) басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану.53. «Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық

жүйелер» критерийі бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:

– Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен ая-ларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;

– Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану.Аталған критерий бойынша ең жоғарғы мəні 40 балды құрайды.54. «Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен

аяларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану» көрсеткіші мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:

– Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен ая-ларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;

m – Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен аяларындағы ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелермен автоматтандырылған мемлекеттік қызметтердің саны;

i – мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің тізіліміне сəйкес мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің жалпы саны;

k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті 20-ға тең.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 20 балды құрайды.55. «Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану» көрсеткіші мы-

надай формула арқылы есептеледі:

мұнда:

– басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану;

– басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесімен автоматтандырылған мемлекеттік қызметтердің саны;

i – мемлекеттіктік көрсетілетін қызметтердің тізіліміне сəйкес мемлекеттік көрсетілетін қызметтердің жалпы саны;

k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті 20-ға тең.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 20 балды құрайды.56. Мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді автоматтандыру мүмкін емес болған

жағдайда, бағаланатын мемлекеттік орган ақпараттандыру саласындағы уəкілетті мемлекеттік орган бекітетін Мемлекеттік қызметтерді көрсету процестерін оңтайлан-дыру жөніндегі жұмыс жоспарын (бұдан əрі – Жоспар) ұсынады. Осы жоспарда қарастырылмаған автоматтандыруға жататын мемлекеттік көрсетілетін қызметтер аталған критерийді есептеу негізінде ескерілмейді.

3-параграф. «Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелердің үлесі» критерийі бойынша бағалау

57. «Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелердің үлесі» критерийі бойынша бағалау бағаланатын мемлекеттік

органдар тарапынан осы Əдістемеге 7-қосымшадағы 1-кестеге сəйкес нысан бойынша ұсынылған есептің негізінде жүргізіледі.

58. Ведомствоаралық сипаттағы функцияларды автоматтандыру кезінде ақпараттық жүйелер, электрондық құжат айналымының бірыңғай жүйесі, электрондық құжат ай-налымы жүйесі жəне мемлекеттік органдардың интранет-порталы есепке алынады.

59. Аталған критерий бойынша бағалау мынадай көрсеткіштер бойынша бағаланады:

1) мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен аяла-рында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;

2) басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану.60. «Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайдаланыла-

тын ақпараттық жүйелердің үлесі» критерийі бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:

– мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен ая-ларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;

– Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану. Аталған критерий бойынша ең жоғарғы мəні 40 балды құрайды.61. «Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен

аяларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану» көрсеткіші мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:

– мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен ая-ларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану;

m – мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін салалары мен аяларындағы ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелермен автоматтандырылған функциялардың саны;

i – Мемлекеттік органның ережесіне сəйкес функциялардың жалпы саны;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті 20-ға тең.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 20 балды құрайды.62. «Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану» көрсеткіші мы-

надай формаула арқылы есептеледі:

мұнда:

– басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану;

– басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесімен автоматтандырылған функциялардың саны;

i – Мемлекеттік органның ережесіне сəйкес функциялардың жалпы саны;k – алынған нəтижелерді үлестік мəнге келтіру коэффициенті 20-ға тең.Аталған көрсеткіш бойынша ең жоғарғы мəні 20 балды құрайды.63. Функцияны автоматтандыру мүмкін емес болған жағдайда, бағаланатын

мемлекеттік орган функцияны автоматтандыру мүмкін еместігі туралы талдау ұсынады. Талдау ұсынылған жағдайда аталған функциялар осы критерийді есептеу кезінде ескерілмейді.

4-параграф. «Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің үлесі» критерийі бойынша бағалау

64. «Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелер үлесі» критерийі бойынша бағалау Тіркеу қағидаларына сəйкес жүзеге асырылады.

65. Аталған параметр бойынша бағалаудың қайнар көзі бағаланатын мемлекеттік орган тарапынан осы Əдістемеге 7-қосымшадағы 2-кестеге сəйкес нысан бойынша ұсынылған есептілік жəне архитектуралық порталдағы мəліметтер болып табылады.

66. «Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелер үлесі» критерийі бойынша бағалау мынадай формула арқылы есептеледі:

мұнда:C – архитектуралық порталда тіркелген бағаланатын мемлекеттік органдардың

ақпараттық жүйелерінің үлесі;m – ақпараттық жүйелерді тіркеу үшін бағаланатын мемлекеттік органның ұсынған

құжаттарының саны;3 – Тіркеу қағидаларына сəйкес құжаттардың саны (ақпараттық жүйеге сипаттама,

мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін тəжірибелік пайдалануға енгізу актісі жəне техникалық құжаттама);

n – бағаланатын мемлекеттік органның ақпараттық жүйелерінің жалпы саны;k – 20-ға тең коэффициент.Аталған критерий бойынша ең жоғарғы мəні 20 балды құрайды.

6-тарау. Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму

тиімділігін жалпы бағалау67. Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін жалпы бағалау

мынадай формула арқылы айқындалады:

мұнда:О – «Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму» блогы бойынша жал-

пы бағалау;H – «Персоналды басқару» бағыты бойынша қорытынды бағалау;I – «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша қорытынды бағалау.68. Бағалаудан алынған нəтижеге сəйкес бағаланатын мемлекеттік орган қызметінің

тиімділігі дəрежесі айқындалады. Бағаланатын мемлекеттік орган қызметінің тиімділігі жоғары. Бағаланатын мемлекеттік орган қызметінің тиімділігінің жоғары дəрежесі 90-нан 100 балға дейін, орташа деңгейі 70-тен 89,99 балға дейін, төменгі дəреже 50-ден 69,99 балға дейін сəйкес келеді. Бағалау нəтижесі бойынша 49,99-дан кем балл жинаған бағаланатын мемлекеттік органның қызметі тиімсіз деп танылады.

7-тарау. Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау

нəтижелері туралы қорытынды69. Қазақстан Республикасы Президентінің Əкімшілігі осы Əдістемеге 12-қосымшаға

сəйкес нысан бойынша «Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Персоналды басқару» бағыты бойынша мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытынды жасайды жəне мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті органға ұсынады.

70. Қазақстан Республикасы Президенті Əкімшілігінің мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті органға «Персоналды басқару» бағыты бойынша тиімділігін бағалау нəтижелеріне шағымдану рəсімін өткізгеннен кейін тиімділікті бағалау нəтижелері тура-лы қорытынды ақпараттандыру саласындағы уəкілетті органға кейіннен «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторына жіберіле отырып енгізіледі.

71. Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің Кеңсесі осы Əдістемеге 13-қосымшаға сəйкес нысан бойынша «Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша ақпарат-тандыру саласындағы уəкілетті орган қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытынды жасайды жəне ақпараттандыру саласындағы уəкілетті органға ұсынады.

72. Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің ақпараттандыру саласындағы уəкілетті органға «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бо-йынша тиімділігін бағалау нəтижелеріне шағымдану рəсімін өткізгеннен кейін тиімділікті бағалау нəтижелері туралы қорытынды «электрондық үкіметтің» сервистік интегра-торына енгізіледі.

73. Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган осы Əдістемеге 12-қосым-шаға сəйкес нысан бойынша «Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Персоналды басқару» бағыты бойынша бағаланатын мемлекеттік органдардың қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытынды жасайды жəне бағаланатын мемлекеттік органдарға ұсынады.

74. Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті орган тиімділікті бағалау нəтижелеріне шағымдану рəсімін өткізгеннен кейін «Персоналды басқару» бағыты бойынша тиімділікті бағалау нəтижелері туралы қорытындыны «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторына ұсынады.

75. «Электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы осы Əдістемеге 13-қосымшаға сəйкес нысан бойынша «Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша бағаланатын мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытындыны жасайды жəне бағаланатын мемлекеттік органдарға ұсынады.

«Мемлекеттiк органның ұйымдастырушылық даму» блогы бойынша бағаланатын мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытын-дыларды (бұдан əрі - Қорытынды) «электрондық үкіметтің» сервистік интеграторы осы Əдістемеге 14-қосымшаға сəйкес нысан бойынша қалыптастырады жəне мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уəкілетті органға ұсынады.

8-тарау. Қайта ұйымдастырылған жəне таратылған мемлекеттік органдарды

бағалау тəртібі76. Бағаланатын мемлекеттік органды бағаланатын жылдың бірінші жартыжыл-

дығында қайта ұйымдастырылған немесе таратылған жағдайда, аталған органды бағалау құқықтық мирасқор-мемлекеттік органды бағалау шеңберінде жүзеге асыры-лады жəне құқықтық мирасқор-мемлекеттік органды бағалаудың қорытынды балын есептеу кезінде ескеріледі.

77. Бағаланатын мемлекеттік орган бағаланатын жылдың екiншi жартыжылдығында қайта ұйымдастырылған немесе таратылған жағдайда, оның қызметiне талдау жүргiзiледi, оның нəтижесi құқықтық мирасқор-мемлекеттік органды бағалау шеңберінде ескерiледi жəне ұсынымдар ретiнде пайдаланылады.

78. Бағаланатын мемлекеттік орган бағаланатын кезеңнен кейінгі жылдың басы-нан бастап, мемлекеттік органдардың есептік деректерді беру мерзімдері бағалау кестесінде белгіленгенге дейінгі кезеңде қайта ұйымдастырылған немесе таратылған жағдайда, берілген функциялар мен өкілеттіктерді бағалау нəтижелері құқықтық мирасқор-мемлекеттік органға ұсыным ретінде жіберіледі.

9-тарау. Бағалау нəтижелеріне шағымдану тəртібі

79. Бағалау нəтижелерін алған сəттен бастап, бағаланатын мемлекеттік орган бағалау нəтижелерімен келіспеген жағдайда, бес жұмыс күні ішінде бағалауға уəкілетті органға растайтын құжаттарымен наразылығын жібереді.

80. Бағалау нəтижелеріне қарсылықтар болмаған жағдайда, бағаланатын мемлекеттік орган бес жұмыс күні ішінде бағалауға уəкілетті органдарға тиісті хабар-ламаны ұсынуы тиіс. Белгіленген мерзім өткеннен кейін бағаланатын мемлекеттік органдардың қарсылықтары қабылданбайды.

81. «Персоналды басқару» бағыты бойынша шағымдану рəсімін жүргізу үшін негізделген қарсылықтар келіп түскен жағдайда, мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уəкілетті органда арнайы комиссия құрылады, оның құрамына қарсылықтар жіберген мемлекеттік органдарды бағалауға қатысқан қызметкерлер кіре алмайды. Арнайы комиссияның саны мен құрамы оны бағалауға уəкілетті органмен айқындалады, бірақ кемінде 5 адам болуы тиіс.

82. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша шағымдану рəсім-дерін өткізу үшін ақпараттандыру саласындағы уəкілетті органда арнайы комиссия құрылады, оның құрамына қарсылықтар жіберген мемлекеттік органдарды бағалауға қатысқан қызметкерлер кіре алмайды. Арнайы комиссияның саны мен құрамы оны бағалауға уəкілетті органмен айқындалады, бірақ 5 адамнан кем болмауы тиіс.

83. Растайтын құжаттары бар бағаланатын мемлекеттік органдардың қарсылық-тарын алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде бағалауға уəкілетті органдарда осы Əдістемеге 15-қосымшаға сəйкес нысан бойынша келіспеушіліктер кестесі қалыптастырылады жəне Арнайы комиссияның қарауына ұсынылады.

84. Арнайы комиссия қарсылықтарды қарастыру жəне бағалау нəтижелерінің объективтілігін айқындау бойынша отырыстар өткізеді, оған бағаланатын мемлекеттік органдардың өкілдері, сондай-ақ мемлекеттік органдарды бағалауға қатысқан қызметкерлер шақырылады.

85. Арнайы комиссия бағаланатын мемлекеттік органдардың қарсылықтарымен келісу немесе келіспеу туралы шешім қабылдайды.

86. Арнайы комиссия отырыстарының жəне қарсылықтарды қарау қорытындылары туралы алқалық шешімді қабылдаудың нəтижелері бойынша Келіспеушіліктер кестесі пысықталады жəне оған Арнайы комиссияның төрағасы жəне бағаланатын мемлекеттік органның өкілі қол қояды.

87. Жарлыққа сəйкес бағалауға уəкілетті органдар күнтізбелік он бес күн ішінде мемлекеттік органдар қызметінің тиімділігін бағалау жөніндегі комиссияның жұмыс органына жəне бағаланатын мемлекеттік органдарға қарсылықтарды қабылдау не-месе қабылдамау туралы шағымданудың нəтижелерін жолдайды. Бағалауға уəкілетті органның қарсылықтарды қабылдау немесе қабылдамауы туралы шағымдарының нəтижелері қайта қарауға жатпайды.

88. Қарсылықтар қабылданған жағдайда, бағалауға уəкілетті органдар тиімділікті бағалау нəтижелері туралы қорытындыға тиісті түзетулер енгізеді.

10-тарау. Есептік ақпараттардың уақтылығын, толықтығын жəне дəйектілігін айқындау рəсімі

89. Бағаланатын мемлекеттік органдар Бағалау кестесіне сəйкес толық жəне дəйекті есептік ақпаратты уақтылы ұсынады/орналастырады.

90. Егер есептік ақпаратты мерзімінен кешіктіріп, толық емес, дəлелсіз ұсынған/орналастырған жағдайда, осы блок бойынша бағаланатын мемлекеттік органдардың қорытынды бағасынан айыппұл балдары шегеріледі.

91. Бағалау кестесінде көзделген мерзімінен кешіктіріп ұсынылған/ орналастырылған есептік ақпарат уақтылы ұсынбаған деп танылады.

Бағаланатын мемлекеттік органдардың уақтылы есептік ақпаратты ұсынбағаны/орналастырмағаны үшін 1,5 (бір жарым) айыппұл балы шегеріледі.

Есептік ақпараттың болмағаны үшін 2 (екі) айыппұл балы шегеріледі.92. Есептік ақпараттың құрылымына белгіленген талаптарда көзделген элемент-

тер (қосымшалар, бөлімдер, кестелер, көрсеткіштердің мəндері жəне т.б.) жоқ есептік ақпарат толық емес деп танылады.

Бағаланатын мемлекеттік органдардың толық емес есептік ақпаратты ұсынғаны/орналастырғаны үшін 2 (екі) айыппұл балы шегеріледі.

93. Қайта тексеру барысында шындыққа сəйкес келмейтін фактілер анықталған есептік ақпарат дəйексіз деп танылады.

Көрсетілген фактілер бағаланатын мемлекеттік органдардың есептік ақпаратында қамтылған деректерді қайта тексеру қорытындысы бойынша жасалған Салыстырып тексеру актісінде тіркеледі.

Бағаланатын мемлекеттік органдардың дəйексіз есептік ақпаратты ұсынғаны / орналастырғаны үшін əрбір тіркелген фактіге 0,2 айыппұл балы шегеріледі. Дəйексіз ақпаратты ұсынған/орналастырған үшін айыппұл балдарының шегерілетін сомасы 6,5 балдан аспауы тиіс.

94. Шегерімдер туралы ақпарат Қорытындыда «Қорытындылар мен ұсынымдар» дəйексіз деген бөлімде көрсетіледі.

(Соңы 21-бетте)

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 21РЕСМИ

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 1-қосымша

нысанШығу сұхбатының нəтижелері туралы ақпарат

№ р/с

Құрылымдық бөлімшенің атауы

Есептік кезеңде қызметтен шығарылған мемлекеттік

қызметшілердің саны

Мемлекеттік қызметшілермен өткізілген шығу сұхбаттарының саны (жазбаша

түрде)

Мемлекеттік қызметшілердің

қызметтен шығу себебіАтауы Саны

1 Мемлекеттік органның орталық аппараты (де-партамент, басқарма жəне т.б.)

1.1 Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері

2 Мемлекеттік органның ве-домстволары (басшылық жəне т.б.)

2.2 Ведомствоның аумақтық бөлімшелері

… …Барлығы

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)Мемлекеттік органның тиісті құрылымдық бөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 2-қосымша

нысан

Мемлекеттік қызметшілердің жұмыс істеген адам-сағатыныңсаны туралы ақпарат

№ р/с

Мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес құрылымдық

бөлімшенің толық атауы

Жұмыс уақытында құрылымдық бөлімшеде

жұмыс істеген адам-сағатының

саны

Демалыс жəне мереке күндері құрылымдық бөлімшеде

жұмыс істеген адам-сағатының

саны

Құрылымдық бөлімше-лердің ор-таша нақты

саны *

1 Мемлекеттік органның орталық аппараты (ақпарат департамент, басқарма жəне тағы басқа түрде ұсынылады)

1.1 Департамент атаулары...

1.1.1 Департамент басқармаларының атауы...

1.2 Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері

2 Мемлекеттік органың ведомстволары (ақпарат басқармалар жəне басқада түрде ұсынылады)

2.1 Басқарма атауы…

2.2 Ведомствоның аумақтық бөлімшелеріБарлығы

* əрбір тоқсанның соңғы күніне бағаланатын мемлекеттік органның құрылымдық бөлімшесіндегі қызметкерлердің нақты санын айқындайды жəне жылдың тоқсандар санына бөлінеді (4).

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)

Мемлекеттік органның тиісті құрылымдық бөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 3-қосымша

нысан

Мемлекеттік органдағы бос лауазымдарға орналасуға арналған конкурстарға байқаушылардың қатысуы туралы ақпарат

№ р/с

Есептік кезеңде мемлекеттік органдағы бос лауазымдарға орналасуға арналған конкурстар (конкурс өткізу туралы

хаттаманың нөмірін көрсете отырып)

Бақылаушының болуы*

иə жоқОсы мемлекеттік органның мемлекеттік қызметшілер арасында ішкі конкурс

123…

Барлық мемлекеттік органдардың мемлекеттік қызметшілер арасында ішкі бəсекелестік

123…

Жалпы конкурс123…

* «иə» немесе «жоқ» бағанына белгі қою

Есептік кезеңде өткізілген барлық конкурстар: __________ (санын жазу).Оның ішінде бақылаушылар: ________________ (санын жазу)

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)Мемлекеттік органның тиісті құрылымдық бөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 4-қосымша

нысанМемлекеттік органдар қызметкерлерінің қызмет

бойынша ілгерілеуі туралы ақпарат№р/с

Мемлекеттік орган ішінде жоғары лауазымға тағайын-далған тұлғаның толық ТАƏ (бар болса)

Мемлекеттік лауазымның сана-тын көрсете оты-рып, мемлекеттік органның штат кестесіне сəйкес құрылымдық бөлімшенің (бө-лімнің, басқар-маның, депар-таменттің) толық атауын көр сете отырып, лауа-

зымның толық атауы

Мемлекеттік лауазымның сана-тын көрсете отырып, мемлекеттік органның штат кестесіне сəйкес құрылымдық бөлімшенің (бөлімнің, басқарманың, департаменттің) толық атауын көрсете отырып, бұрын атқарылған лауазымның толық атауы

Лауазымға қабылданған күні, тағайындау туралы бұйрықтың нөмірі

…БарлығыМемлекеттік органда лауазымға тағайындалған мемлекеттік қызметкерлер туралы ақпарат (төменгі лауазымдады санамағанда)№р/с

Мемлекеттік орган ішінде жоғары лауа зымға тағайындалған тұлғаның толық ТАƏ (бар болса)

Мемлекеттік органның штат кестесіне сəйкес құрылымдық бөлімшенің (бөлімнің, басқарманың, департаменттің) толық атауын көрсете отырып, лауазымның толық атауы

Лауазымға қабылданған күні, тағайындау туралы бұйрықтың нөмірі

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)Мемлекеттік органның тиісті құрылымдық бөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 5-қосымша

нысанМемлекеттік органның штат саны туралы ақпарат

Тоқсанның соңғы күніндегі штаттық кестеге сəйкес əкімшілік лауазымдардың саны.

1 тоқсан 2 тоқсан 3 тоқсан 4 тоқсан

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)Мемлекеттік органның тиісті құрылымдықбөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігінбағалау əдістемесіне 6-қосымша

нысан

Мемлекеттік органда үш жылдан аса үздіксіз жұмыс істеп келе жатқан мемлекеттік қызметшілердің саны туралы ақпарат

№ р/с

Мемлекеттік органның штаттық кестесіне сəйкес құрылымдық

бөлімшенің толық атауы

ТАƏ (бар болған жағдайда)/қызметке

тағайындалуы ту-ралы бұйрық(тар) күні мен номері

Мемлекеттік ор-ганда үш жыл-

дан артық жұмыс жасаған мемлекеттік қызметкерлердің

саны1 Мемлекеттік органның орталық

аппараты (ақпарат департамент, басқарма жəне тағы басқа түрде ұсынылады)

1.1 Департамент атаулары...

1.1.1 Департамент басқармаларының атауы...

1.2 Мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері

2 Мемлекеттік органың ведомство-лары (ақпарат басқармалар жəне басқада түрде ұсынылады)

2.1 Басқарма атауы…

2.2 Ведомстванын аумақтық бөлімшелеріБарлығы

Мемлекеттік органның басшысы _____ ___________________ (қолы) (колды таратып жазуы)

Мемлекеттік органның тиісті құрылымдықбөлімшесінің басшысы _____ ____________________ (қолы) (колды таратып жазуы) 20___жылғы «____»__________

(Соңы. Басы 19-20-беттерде) Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық дамутиімділігін бағалау əдістемесіне 7-қосымша

НысанАқпараттық технологияларды қолдану бойынша есеп ________________________________________________

( ОМО/ЖАО атауы)Көрсеткіштер бойынша есеп:1) мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер;2) мемлекеттік органның функцияларын автоматтандыру кезінде пайдаланылатын

ақпараттық жүйелер;3) архитектуралық порталда тіркелген ақпараттық жүйелердің үлесі.

1-кесте. «Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер» жəне «Мемлекеттік органның функцияларын автоматтандыру кезінде пай-даланылатын ақпараттық жүйелер» крийтерилері бойынша.

№р/с

Ақпа-раттық жүйе-лердің атауы

Мемле-кеттік

органның функ-циясы

Мемле-кеттік

органның мемле-кеттік көрсе-тілетін қызметі

Ақпараттық жүйе иесінің

атауы (мемлекеттік органның,

ведомстволық бағыныстағы ұйымның)

Функциянын/мемлекеттік қызметтің автоматтан-

дырылған мерзіміЕскерту (НТҚ

сəйкес автоматтан-дыру процесі)

НТҚ бар бо-луы

1 2 3 4 5 6...Барлығы

2-кесте. «Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелер үлесі» көрсеткіші бойынша.№ р/с

Ақпараттық жүйелердің

атауы

Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің үлесі

Ақпараттық жүйе сипатта-

масы

Мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін тəжірибелік пайдалануға

енгізу актісі

Техникалық құжаттама

1 2 3 4 5 *архитектуралық порталда талапты құжаттардың бар болуы ия/жоқ белгісімен

белгіленеді.

3-кесте. Ақпараттық технологияларды енгізуден болған əсер. № р/с

Əсердің атауы Əсердің болуы иə/жоқ

Сипаттамасы Расстайтын құжаттар (бар болған жағдайда)

1 Экономикалық 2 Операциялық 3 Стратегиялық 4 Уəждемелік

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 8-қосымша

нысанЕсептік ақпаратта қамтылған деректерді қайта тексеру

қорытындылары бойыншаСАЛЫСТЫРУ АКТІСІ

___________________________________________________________________ (ОМО/ЖАО атауы) ____________________ (есептік кезең)\№ Атауы Есептелетін балдар

1 Толық емес ақпаратты ұсыну/орналастыру 2 Дəйексіз ақпаратты ұсыну/орналастыру3 Есептік ақпаратты уақтылы ұсынбау4 Есептік ақпараттың жоқтығыБАРЛЫҒЫ:

1. Толық емес ақпарат ұсынылған/орналастырылған, оның ішінде есептік ақпараттың құрылымына орнатылған талаптармен қарастырылған келесі элемент-тер (қосымша, бөлім, кестелер, көрсеткіштердің мағынасы жəне басқалары) жоқ, атап айтқанда:

1) _______________________________2) _______________________________Шегеру: ______ балды құрайды.2. Дəйексіз ақпарат ұсынылған/орналастырылған. Қайта тексеру барысында

шындыққа сəйкес келмейтін келесі фактілер анықталды:1) _______________________________2) _______________________________Шегеру: ______ балды құрайды.3. Бағалау кестесіне сəйкес мемлекеттік органның есептік ақпаратты ұсыну/ор-

наластыру мерзімі:«____» ____________ 20 ___ жыл.Есептік ақпаратты нақты ұсынылған күні : «___» ______ 20 ___ жыл.4. Бағаланатын мемлекеттік органның есептік ақпараты: бар/жоқ (астын сызу).Шегеру: ______ балды құрайды.Қорытынды шегеру : ______ балл.Бағалауға уəкілетті органның өкілі, лауазымы _______________ _________________________________ (күні) (қолы) (қолды таратып жазу)Бағаланатын мемлекеттік органның өкілі, лауазымы _______________ _________________________________ (күні) (қолы) (қолды таратып жазу)

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 9-қосымша

нысан Сауалнама парағы

Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі мемлекеттік органдардың персоналды басқару тиімділігін бағалау үшін сауалнама жүргізеді. Сауалнама анонимді болып табылады.

Сіз келесі тұжырымдармен келісесіз бе? 1-ден 5-ке дейінгі шəкіл бойынша келісу дəрежесін белгілеңіз, мұндағы 1 – мүлдем келіспеймін, 5 – толық келісемін. Тек бір ғана жауап нұсқасын таңдау керек.

Тұжырымдар (i) Жауап нұсқаларыЕңбек жағдайына қанағаттануы

1. Менің мемлекеттік органымның жұмысына мен қанағатанамын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

2. Менің мемлекеттік органымның жұмысы беделді деп санаймын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

3. Менің жұмысымды орындау үшін барлық қажеттіліктер бар (техникалық жабдықтар, кеңсе техникасы, кеңсе та-уарлары, жарықтандыру жəне т.б.)

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

4. Өткен жылдың көлемінде менде оқуға жəне кəсіби өсуге мүмкіндіктер болды

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Мемлекеттік органдағы басқарушылық тəжірибелер 5. Менің басшылығым жəне жоғарғы басшылық тапсырмаларды дұрыс мерзімдермен (сапалы орындалуына жеткілікті) тапсырады

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

6. Менің басшыларым тапсырмаларды орындалуына қарай қол жетімді жəне анық түсініктемемен тапсырады

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

7. Мен маған тапсырылған жұмысты күн сайын мүдірмей аяқтап үлгеремін

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

8. Өзімнің мемлекеттік органымнын бірінші басшысына (ведомствалық) жеке жəне кəсіби сұрақтарым бойынша жүгіне аламын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

9. Менің тікелей басшым маған жеке тұлға ретінде қамқорлық танытады

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

10. Менің құрылымдық бөлімшемде тапсырмалар мен қажетті жұмыстарды орындау үшін қызметкерлер жеткілікті

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Меритократияны сақтау11. Менің мемлекеттік органымда жұмыс істеуге талантты жəне білікті қызметкерлерді қабылдайды

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

12. Менің мемлекеттік органым-да жұмыста көтерілуге лайықты жұмысшылар ие

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Менің мемлекеттік органымдағы ашықтық 13. Менің мемлекеттік органымда қабылданылатын ынталандыру шара-ларына ризамын (материалдық ынта-ландыру)

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

14. Менің мемлекеттік органымда сыйлықақы рəсімі мен матералдық ын-таландыру əділ жəне айқын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

15. Менің мемлекеттік органымда материалдық емес ынталандыру ша-ралары (марапаттар, мадақтаулар, алғыстар, құрмет тақтасы) əділ қолданылады

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас 16. Мен басшылық тарапынан бағынушыларға əдепсіз (дөрекілік, қорлау, əдепсіз тіл) əрекеттер байқамадым.

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

17. Өзімнің жұмысым үшін басшымның менің еңбектерімді мойындауына ри-замын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

18. Менің мемлекеттік органым-да ұлттық негізде кемсітушілік жағдайларына тап болған жоқпын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

19. Менің мемлекеттік органымда жы-ныс белгілері бойынша кемсітушілік жағдайларына тап болған жоқпын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

20. Менің əріптестерім бір-біріне сыйластықпен жəне қызметтік əдеп ережесін сақтай отырып қарайды

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі21. Мен менің мемлекеттік органымның алдында тұрған мақсатын анық түсінемін

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

22. Менің жұмысымның мағынасы мен пайдалылығы бар деп ойлаймын

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

23. Менің жұмысымның нақты нəтижелері бар

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір 2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

24. Менің жұмысым азаматтарға пай-да əкеледі

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

25. Соңғы алты ай ішінде жұмыста жұмысымның барысы жəне ондағы ілгерілеушілік туралы сұхбат алды

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

Қосымша сұрақтар26. Сіздің ойыңызша, соңғы жылдары мемлекеттік қызметте қандай оң / теріс өзгерістер орын алды ?

өзіңіздің жауабыңызды көрсетіңіз

27. Менің жұмысым келесі топ тұрғындарға пайда əкеледі…

өзіңіздің жауабыңызды көрсетіңіз

28. Егер мүмкін болса, сіз өз жұмысыңызда / мемлекеттік органда не өзгертер едіңіз?

өзіңіздің жауабыңызды көрсетіңіз

29. Мен жұмыста бөгелуіме тура келеді, себебі …

себебін көрсетіңіз

30. Жұмыс сапасының зардап шегуі … себебін көрсетіңіз31. Еңбекақы мөлшері жəне басқада материалдық ынталандырулар мені қанағаттандырады.

5. Толық келісемін4. Келісетін шығармын3. Бəрібір2. Келіспейтін шығармын1. Мүлдем келіспеймін

А сұрағы. Жақын арада мемлекеттік қызметтен кетуді жоспарлап отырсыз ба? (бір жауап нұсқасы)1. Жоқ 2. ИəB сұрағы. Сіз басқа мемлекеттік органға ауысқыңыз келеді ма? (бір жауап нұсқасы)1. Жоқ 2. ИəС сұрағы. Басшылықтың жазба өкіміңсіз демалыс немесе мереке күндері жұмыс істейсіз бе, жəне жұмыстан кейін кідіресіз бе?1. Жоқ, бұндай болған емес, мерзімнен тыс жұмыс істеуге жегу, тек басшылықтың жазба өкімі бойынша

3. Аптасына бірнеше рет

2. Айына бірнеше рет 4. Жұмыстан кейін қалып, демалыс күндері де жұмыс істеймін

Респондент туралы мəліметтер1. Сіздің жынысыңыз: 1) Ер 2) Əйел2. Сіздің лауазымыңыз: 1) Басшылық (басқарма/бөлім басшысы жəне одан да жоғары)2) Атқарушы (сарапшы, бас сарапшы, маман жəне басқалары)3. Еңбек өтілі:1) 3 жылға дейін 2) 3 жылдан бастап 7 жылға дейін 3) 7 жылдан артық

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 10-қосымша

«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Персоналды басқару» бағыты бойынша мемлекеттік орган қызметінің тиімділігін бағалауға

арналған критерийлері мен көрсеткіштері № р\с

Критерий/көрсеткіш атауы Балдар

1 Мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті 301.1 Персоналдың таза ауыспалығы 51.2 Кадрлық құрамның тұрақтылығы 51.3 Қайта қабылданған қызметшілердің ауыспалығы 51.4 Кадрлар тұрақсыздығының айналымы 51.5 Əлеуетті ауыспалық 51.6 Шығу сұхбаты 52 Еңбекті ұйымдастыру 25

2.1 Еңбектің нормалануы 152.2 Еңбек жағдайына қанағаттану 52.3 Мемлекеттік органдағы басқару тəжірибесі 53 Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет 45

3.1 Конкурстық рəсімдердің ашықтығы 103.2 Меритократияны сақтау 103.3 Мансаптық өсу 103.4 Мемлекеттік органда көтермелеудің ашықтығы 53.5 Əдеп жəне ұжымдағы өзара қарым-қатынас 53.6 Мемлекеттік органның міндеттерін іске асырудағы үлесі 5

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 11-қосымша

«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық дамуы» блогының «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша мемлекеттік орган қызметінің

тиімділігін бағалау критерийлері мен көрсеткіштері№ р\с Көрсеткіш/көрсеткіш атауы Балдар

1 Мемлекеттік қызметтерді көрсету кезінде пайдаланылатын ақпараттық жүйелер

40

1.1 Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін са-лалары мен аяларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану

20

1.2 Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану 202 Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пай-

даланылатын ақпараттық жүйелердің үлесі40

2.1 Мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жетекшілік ететін са-лалары мен аяларында ведомстволық, сондай-ақ ақпараттық жүйелерді пайдалану

20

2.2 Басқа мемлекеттік органның ақпараттық жүйесін пайдалану 203 Архитектуралық порталда тіркелген мемлекеттік органдардың

ақпараттық жүйелерінің үлесі20

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 12-қосымша

нысан«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының

«Персоналды басқару» бағыты бойынша мемлекеттік орган қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытынды

______________________________________________________________(ОМО/ЖАО атауы)

____________(есептік кезең)

№ р/с

Бағалау көрсеткіштері Балдар

1 Мемлекеттік органның кадрлық əлеуеті2 Еңбектің нормалануы3 Меритократия жəне ұйымдастырушылық мəдениет

Жалпы баға:

«Персоналды басқару» саласындағы ОМО / ЖАО қызметінің тиімділігін талдау:Қорытындылар мен ұсыныстар:__________________________________________________________________Қазақстан Республикасы Президенті Əкімшілігінің тиісті бөлімі/ мемлекеттік органның басшысы ____ __________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________Қазақстан Республикасы Президенті Əкімшілігінің тиісті бөлімі/бағалауға уəкілетті органның тиістіқұрылымдық бөлімшесінің басшысы _______ ____________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 13-қосымша

нысан

«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогының «Ақпараттық техно-логияларды қолдану» бағыты бойынша мемлекеттік орган қызметінің тиімділігін

бағалау нəтижелері туралы қорытынды ___________________________________________________________________

(ОМО/ЖАО атауы)__________(есептік кезең)

№ р/с

Бағалау көрсеткіші Балдар

1 Мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді көрсету кезінде пайдаланыла-тын ақпараттық жүйелердің үлесі

2 Мемлекеттік органның функциясын автоматтандыру кезінде пайда-ланылатын ақпараттық жүйелердің үлесі

3 Архитектуралық порталда тіркелген ақпараттық жүйелердің үлесіЖалпы баға:

«Ақпараттық технологияларды қолдану» саласындағы ОМО / ЖАО қызметінің тиімділігін талдау:

Қорытындылар мен ұсыныстар:__________________________________________________________________Қазақстан Республикасы Президенті Əкімшілігінің тиісті бөлімі/мемлекеттік органның басшысы ____ _____________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________Қазақстан Республикасы Президенті Əкімшілігінің тиісті бөлімі/бағалауға уəкілетті органның тиістіқұрылымдық бөлімшесінің басшысы ____ _____________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 14-қосымша

нысан«Мемлекеттік органның ұйымдастырушылық даму» блогы бойынша

мемлекеттік орган қызметінің тиімділігін бағалау нəтижелері туралы қорытынды_______________________________________________________

(ОМО/ЖАО атауы) ____________ (есептік кезең)

№ р/с

Бағалау бағыты Балдар

12

Жалпы баға: Бағалау саласындағы ОМО / ЖАО қызметінің тиімділігін талдау:1. «Персоналды басқару» бағыты бойынша.2. «Ақпараттық технологияларды қолдану» бағыты бойынша. Қорытындылар мен ұсыныстар:__________________________________________________________________

Мемлекеттік органның басшысы ____ _____________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________Бағалауға уəкілетті органның тиістіқұрылымдық бөлімшесінің басшысы ____ _____________________ (қолы) (қолды таратып жазуы) 20 ___ жылғы «____» ___________

Мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық даму тиімділігін бағалау əдістемесіне 15-қосымша

нысанБағалау нəтижесі бойынша

_____________________________________бағытына келіспеушілік кестесі___________________________________________________

(бағаланатын мемлекеттік орган)№ Бағалауға

уəкілетті органның

қорытындысы

Бағаланатын мемлекеттік органның қарсылығы

Шағымдану нəтижелері бойынша қорытынды

(қабылданды/қабылданған)

Ескерту (кабыл-дау дəлелдемесі/

қабылдамау қарсылығы)

1 2 3 4 5

Қорытынды 1 көрсеткіш бойынша:_______ 2 көрсеткіш бойынша:_______Шағымдану қорытындысын қосқандағы жалпы балл _____ құрайды.Комиссияның төрағасы, лауазымы (күні) (қолы) (тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда)Шағымдану қорытындысымен таныстым:Мемлекеттік органның өкілі, лауазымы (күні) (қолы) (тегі, аты, əкесінің аты (бар болған жағдайда)

Бұйрық Қазақстан Республикасының Əділет министрлігінде 2017 жылғы 26 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №16133 болып енгізілді.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫҚАРЖЫ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 5 желтоқсан №695 Астана қаласы

«Қазақстан Республикасының Бірыңғай бюджеттік сыныптамасының кейбір мәселелері» Қазақстан

Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 18 қыркүйектегі № 403 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

(Жалғасы. Басы 23-нөмірде)Бюджет шығыстарының функционалдық сыныптамасы

Функционалдық топ Функционалдық кіші топ

Бюджеттік бағдарламалардың əкімшісі Бағдарлама

Кіші бағдарлама Атауы

281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары басқармасы

007 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 060 Қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 067 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік объектілерін салуға берілетін нысаналы даму трансферттері

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 288 Облыстың құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы

басқармасы 005 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 053 Қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 067 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік объектілерін салуға берілетін нысаналы даму трансферттері

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 352 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы ішкі істер органы

001 Республикалық маңызы бар қала, астана аумағында қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздікті сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер қамтамасыз ету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 003 Қоғамдық тəртіпті қорғауға қатысатын азаматтарды

көтермелеу 004 Астана қаласында нашақорлықтың жəне есірткі

бизнесінің алдын алу жөніндегі қызметтер 005 Ақпараттық жүйелерді құру 007 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 012 Белгілі тұратын жері жəне құжаттары жоқ адамдарды

орналастыру қызметтері 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 013 Əкімшілік тəртіппен тұтқындалған адамдарды ұстауды

ұйымдастыру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 014 Қызметтік жануарларды ұстауды ұйымдастыру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 023 Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету 025 Халықаралық маңызы бар іс-шараларды өткізу

уақытында қоғамдық тəртіпті сақтауды қамтамасыз ету 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер

мен ұйымдардың күрделі шығыстары 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы

төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

004 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 005 Ішкі қарыздар есебінен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 021 Қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 466 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет,

қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі 066 Қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 467 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс

бөлімі 066 Қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 472 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс,

сəулет жəне қала құрылысы бөлімі 066 Қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 483 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын

үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары, құрылыс жəне тұрғын үй инспекциясы бөлімі

047 Қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 495 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет,

құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

066 Қоғамдық тəртіп пен қауіпсіздік объектілерін салу 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 623 Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері

жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі 014 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі

бірыңғай мемлекеттік саясатты қалыптастыру жəне іске асыру

100 Сыбайлас жемқорлық қылмыстары жəне құқық бұзушылықтар бойынша қылмыстық процеске қатысатын адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ету

101 Сыбайлас жемқорлық қылмыстарға жəне құқық бұзушылықтарға қарсы іс-қимыл бойынша жедел-іздестіру қызметі

102 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау, жолын кесу, ашу жəне тергеу жөніндегі уəкілетті органның қызметін қамтамасыз ету

104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

111 Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының күрделі шығыстары

2 Құқықтық қызмет 221 Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгi 005 Адвокаттардың заңгерлік көмек көрсетуі 006 Заңнамалық актілердің жəне халықаралық шарттардың

жобаларына ғылыми құқықтық сараптама 009 Құқықтық насихат 3 Сот қызметi 501 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты 001 Сот органдарының азаматтардың жəне ұйымдардың

құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сотта қорғауды қамтамасыз етуі

100 Жоғарғы сот органы азаматтардың жəне ұйымдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету

104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

105 Жергілікті сот билігі органдарының сот төрелігін іске асыруды қамтамасыз етуі

111 Сот жүйесі органдарының күрделі шығыстары 112 Сот жүйесі органдарының объектілерін салу

(Жалғасы 22-бетте)

22 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

114 Сот процесіне қатысушы адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз ету

115 Судьяларды тұрғын үймен қамтамасыз ету 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға

арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу 114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты

есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

4 Заңды жəне құқықтық тəртiптi қамтамасыз ету жөніндегі қызмет

502 Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы 001 Қазақстан Республикасында заңдардың жəне

заңға тəуелді актілердің дəлме-дəл жəне бірізді қолданылуына жоғары қадағалауды жүзеге асыру

100 Уəкілетті органның жоғары қадағалау жəне мемлекеттік құқықтық статистика қалыптастыру саласындағы қызметін қамтамасыз ету

104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

105 Мемлекет мүдделерін білдіру жəне қорғау 111 Прокуратура органдарының күрделі шығыстары 015 Құқықтық статистикалық ақпаратпен қамтамасыз етудің

жедел жүйесін құру 101 Криминалдық жəне жедел есеп жүргізу жөніндегі

мемлекетаралық ақпараттық өзара іс-қимыл 102 Қазақстан Республикасының құқық қорғау жəне арнайы

мемлекеттік органдары үшін ақпарат алмасу жүйесін құру

100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-шаралар өткізу

105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

5 Жеке тұлғаның, қоғамның жəне мемлекеттің қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөніндегі қызмет

104 Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң Кеңсесi 003 Мемлекеттік мекемелерді фельдъегерлік байланыспен

қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер 100 Мемлекеттік мекемелерді фельдъегерлік байланыспен

қамтамасыз ету 111 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелердің

күрделі шығыстары 410 Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi 001 Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету 002 Ұлттық қауіпсіздік жүйесін дамыту бағдарламасы 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-

экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

411 Қазақстан Республикасы «Сырбар» Сыртқы барлау қызметі

001 Сыртқы барлауды қамтамасыз ету 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-

экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

681 Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі 001 Күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін

қамтамасыз ету 002 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет

қызметін дамыту бағдарламасы 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-

экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

6 Қылмыстық-атқару жүйесі 201 Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгi 077 Қылмыстық-атқару жүйесінің қызметін ұйымдастыру 100 Сотталғандарды, күдіктілерді жəне айыпталушыларды

ұстау 102 Қылмыстық - атқару жүйесінің объектілерін салу,

реконструкциялау 111 Қылмыстық-атқару жүйесі органдарының жəне

мекемелерінің күрделі шығыстары 256 Облыстың жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне

əлеуметтік бағдарламалар басқармасы 039 Қылмыстық жазасын өтеген адамдарды əлеуметтік

бейімдеу мен оңалтуды ұйымдастыру жəне жүзеге асыру

355 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасы

039 Қылмыстық жазасын өтеген адамдарды əлеуметтік бейімдеу мен оңалтуды ұйымдастыру жəне жүзеге асыру

395 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту, еңбек жəне əлеуметтік қорғау басқармасы

039 Қылмыстық жазасын өтеген адамдарды əлеуметтік бейімдеу мен оңалтуды ұйымдастыру жəне жүзеге асыру

451 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар бөлімі

039 Қылмыстық жазасын өтеген адамдарды əлеуметтік бейімдеу мен оңалтуды ұйымдастыру жəне жүзеге асыру

801 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен қамту, əлеуметтік бағдарламалар жəне азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімі

039 Қылмыстық жазасын өтеген адамдарды əлеуметтік бейімдеу мен оңалтуды ұйымдастыру жəне жүзеге асыру

9 Қоғамдық тəртіп жəне қауіпсіздік саласындағы басқа да қызметтер

221 Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгi 001 Мемлекет қызметін құқықтық қамтамасыз ету 100 Мемлекет қызметін құқықтық қамтамасыз ету

саласындағы уəкілетті органның қызметін қамтамасыз ету

102 Жеке сот орындаушыларының істердің əлеуметтік маңызды санаттары бойынша проблемалы атқарушылық құжаттарды орындау бойынша кепілді заң көмегін көрсетуі

103 Социологиялық, талдамалық зерттеулер жүргізу жəне консалтингтік қызметтер көрсету

104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

106 Ұлттық алдын алу тетiгiн жүзеге асыру бойынша іс-шараларды іске асыру

111 Əділет органдарының күрделі шығыстары 010 Халыққа «жалғыз терезе» принципі бойынша қызмет

көрсету 047 Мемлекет мүдделерін білдіру жəне қорғау, сот немесе

төрелік талқылаулар перспективаларын бағалау жəне жер қойнауын пайдалануға келісімшарттар жəне инвестициялық шарттар жобаларына заңгерлік сараптама

050 Қазақстанда құқық қорғау тетіктерін жетілдіру жəне БҰҰ əмбебап кезеңдік шолу ұсынымдарын тиімді іске асыру

006 Республикалық бюджеттен грантты бірлесіп қаржыландару есебінен

018 Грант есебінен 055 Қазақстан Республикасы Заңнама институтының

қызметін қамтамасыз ету 059 Сот төрелігінің секторын институционалды түрде

нығайту жобасын іске асыру 004 Cыртқы қарыздар есебiнен 016 Республикалық бюджеттен сыртқы қарыздарды

бірлесіп қаржыландыру есебінен 065 Сот сараптамалары бойынша қызметтер 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу

102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

348 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары басқармасы

004 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

384 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жолаушылар көлігі басқармасы

004 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

458 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

021 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

483 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары, құрылыс жəне тұрғын үй инспекциясы бөлімі

048 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

485 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

021 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

490 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

021 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

492 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары жəне тұрғын үй инспекциясы бөлімі

021 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

495 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет, құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

019 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету

499 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімі

001 Жергілікті деңгейде азаматтық хал актілерін тіркеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

002 Ақпараттық жүйелер құру 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер

мен ұйымдардың күрделі шығыстары 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше

резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

103 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

117 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

121 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

127 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

128 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің бюджеттеріне берілетін нысаналы даму трансферттері

738 Облыстың отбасы, балалар жəне жастар істері жөніндегі басқармасы

001 Жергілікті деңгейде отбасы институтын күшейту, гендерлік теңдік, əйелдердің, балалар мен жастардың құқығы мен заңнамалық мүдделерін қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

002 Ақпараттық жүйелер құру 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 004 Жастар саясаты саласында іс-шараларды іске асыру 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер

мен ұйымдардың күрделі шығыстары 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше

резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

103 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

117 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

121 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

125 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

126 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін нысаналы даму трансферттері

04 Бiлiм беру 1 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент,

ауыл, ауылдық округ əкімінің аппараты 004 Мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту ұйымдарының

қызметін қамтамасыз ету 041 Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік

білім беру тапсырысын іске асыруға 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ

əкімінің аппараты 004 Мектепке дейінгі тəрбиелеу жəне оқыту жəне

мектепке дейінгі тəрбиелеу жəне оқыту ұйымдарында медициналық қызмет көрсетуді ұйымдастыру

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 098 Мектепке дейінгі тəрбие мен білім беруге

қолжетімділікті қамтамасыз ету 102 Мектепке дейінгі білім беру саласындағы əдіснамалық

қамтамасыз ету 106 «Мектепке дейінгі тəрбие мен оқытуға «Назарбаев

Зияткерлік мектептері» ДБҰ-нда мемлекеттік білім беру тапсырысын іске асыру

107 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырысын іске асыруға берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

261 Облыстың білім басқармасы 027 Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік

білім беру тапсырыстарын іске асыруға аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 271 Облыстың құрылыс басқармасы 025 Мектепке дейінгі ұйымдарды сейсмикалық күшейту 037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне

автомобиль жолдары басқармасы 011 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 288 Облыстың құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы

басқармасы 011 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

құрылыс басқармасы 006 Алматы қаласында мектепке дейінгі ұйымдарды

сейсмикалық күшейту 037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 005 Ішкі қарыздар есебінен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 464 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі 009 Мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту ұйымдарының

қызметін қамтамасыз ету 040 Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік

білім беру тапсырысын іске асыруға 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 466 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет,

қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі 037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 467 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс

бөлімі 037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 471 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім, дене

шынықтыру жəне спорт бөлімі 003 Мектепке дейінгі тəрбие мен оқыту ұйымдарының

қызметін қамтамасыз ету 040 Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік

білім беру тапсырысын іске асыруға 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 472 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс,

сəулет жəне қала құрылысы бөлімі 037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу

жəне реконструкциялау 483 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын

үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары, құрылыс жəне тұрғын үй инспекциясы бөлімі

049 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу жəне реконструкциялау

495 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет, құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

037 Мектепке дейiнгi тəрбие жəне оқыту объектілерін салу жəне реконструкциялау

2 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент,

ауыл, ауылдық округ əкімінің аппараты 005 Ауылдық жерлерде балаларды мектепке дейін тегін

алып баруды жəне кері алып келуді ұйымдастыру 124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ

əкімінің аппараты 005 Ауылдық жерлерде оқушыларды жақын жердегі

мектепке дейін тегін алып баруды жəне одан алып қайтуды ұйымдастыру

208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 005 Мамандандырылған білім беру ұйымдарында жалпы

білім беру 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 099 Сапалы мектеп біліміне қолжетімділікті қамтамасыз ету 100 Дарынды балаларды республикалық білім беру

ұйымдарында оқыту жəне тəрбиелеу 101 Назарбаев Зияткерлік мектептерінде мемлекеттік білім

беру тапсырысын іске асыру 102 Орта білім беру саласындағы əдіснамалық қамтамасыз

ету 103 Республикалық мектеп олимпиадаларын, конкурстар,

мектептен тыс республикалық маңызы бар іс-шаралар өткізу

104 Балалар мен оқушы жастарға адамгершілік-рухани білім беру

106 Оператордың жан басына шаққандағы қаржыландыру жөніндегі көрсететін қызметтеріне ақы төлеу

107 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне білім беру объектілерін салуға жəне реконструкциялауға жəне Алматы облысының облыстық бюджетіне, Алматы қаласының бюджетіне орта білім беру объектілерін сейсмикалық күшейту үшiн республикалық бюджет қаражаты есебінен берілетін нысаналы даму трансферттерi

110 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне орта білім беру ұйымдарын жан басына шаққандағы қаржыландыруды сынақтан өткізуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

113 Білім сапасына сырттай бағалау жүргізу 117 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы

қалаларының бюджеттеріне тілдік курстар бойынша тағылымдамадан өткен мұғалімдерге қосымша ақы төлеуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

118 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне оқу кезеңінде негізгі қызметкерді алмастырғаны үшін мұғалімдерге қосымша ақы төлеуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

226 Өнімді инновацияларды ынталандыру 004 Cыртқы қарыздар есебiнен 016 Республикалық бюджеттен сыртқы қарыздарды

бірлесіп қаржыландыру есебінен 227 Орта білім беруді жаңғырту 004 Cыртқы қарыздар есебiнен 016 Республикалық бюджеттен сыртқы қарыздарды

бірлесіп қаржыландыру есебінен 240 Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт

министрлігі 005 Мəдениеттегі жəне өнердегі дарынды балаларды

оқыту жəне тəрбиелеу 101 Мəдениеттегі жəне өнердегі дарынды балаларды

оқытуды жəне тəрбиелеуді қамтамасыз ету 111 Мəдениет жəне өнер саласында қызметін жүзеге

асыратын орта білім беру ұйымдарының күрделі шығыстары

038 Спорттағы дарынды балаларды оқыту жəне тəрбиелеу 100 Спорттағы дарынды балаларды оқытуды жəне

тəрбиелеуді қамтамасыз ету 111 Спорт саласындағы мемлекеттік ұйымдардың күрделі

шығыстары 261 Облыстың білім басқармасы 003 Арнайы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша

жалпы білім беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 006 Мамандандырылған білім беру ұйымдарында дарынды

балаларға жалпы білім беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 053 Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне орта білім беру ұйымдарын жан басына шаққандағы қаржыландыруды сынақтан өткізуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 055 Балаларға қосымша білім беру 056 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне тілдік курстар өтілінен өткен мұғалімдерге үстемақы төлеу үшін жəне оқу кезеңінде негізгі қызметкерді алмастырғаны үшін мұғалімдерге үстемақы төлеу үшін берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 271 Облыстың құрылыс басқармасы 069 Қосымша білім беру объектілерін салу жəне

реконструкциялау 079 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру объектілерін салуға жəне реконструкциялауға берілетін нысаналы даму трансферттерi

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 082 Орта білім беру объектілерін сейсмикалық күшейту 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 086 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне

автомобиль жолдары басқармасы 203 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру объектілерін салуға жəне реконструкциялауға берілетін нысаналы даму трансферттерi

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 204 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 206 Қосымша білім беру объектілерін салу жəне

реконструкциялау 285 Облыстың дене шынықтыру жəне спорт басқармасы 006 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 007 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында

спорттағы дарынды балаларға жалпы бiлiм беру 288 Облыстың құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы

басқармасы 008 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру объектілерін салуға жəне реконструкциялауға берілетін нысаналы даму трансферттерi

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 012 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 069 Қосымша білім беру объектілерін салу жəне

реконструкциялау 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім

басқармасы 003 Жалпы білім беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 004 Арнаулы бiлiм беру бағдарламалары бойынша жалпы

бiлiм беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 005 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында дарынды

балаларға жалпы бiлiм беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 008 Балаларға қосымша білім беру 019 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттар беру

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

027 Алматы қаласында орта білім беру объектілерін сейсмикалық күшейту

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 028 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 005 Ішкі қарыздар есебінен 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 069 Қосымша білім беру объектілерін салу жəне

реконструкциялау 381 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың дене

шынықтыру жəне спорт басқармасы 006 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру

007 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында спорттағы дарынды балаларға жалпы бiлiм беру

457 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мəдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру жəне спорт бөлімі

017 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша білім беру

464 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі 003 Жалпы білім беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 006 Балаларға қосымша білім беру 054 Байқоңыр қаласындағы қазақ тілінде білім беру

ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 465 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) дене

шынықтыру жəне спорт бөлімі 017 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 466 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет,

қала құрылысы жəне құрылыс бөлімі 021 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 467 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс

бөлімі 024 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 471 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім, дене

шынықтыру жəне спорт бөлімі 004 Жалпы білім беру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 005 Балалар мен жасөспірімдерге қосымша білім беру 028 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 472 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс,

сəулет жəне қала құрылысы бөлімі 022 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру

объектілерін салу жəне реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 482 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) кəсіпкерлік

жəне туризм бөлімі 017 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 483 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын

үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары, құрылыс жəне тұрғын үй инспек-циясы бөлімі

033 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру объектілерін салу жəне реконструкциялау

(Жалғасы. Басы 21-бетте)

(Жалғасы 23-бетте)

6 АҚПАН 2018 ЖЫЛ 23РЕСМИ

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 495 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) сəулет,

құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жо-лаушылар көлігі жəне автомобиль жолдары бөлімі

059 Бастауыш, негізгі орта жəне жалпы орта білім беру объектілерін салу жəне реконструкциялау

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 802 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мəдениет,

дене шынықтыру жəне спорт бөлімі 017 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 804 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) дене

тəрбиесі, спорт жəне туризм бөлімі 017 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша

білім беру 4 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру 208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 017 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру ұйымдарында мамандар даярлау 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 203 Техникалық жəне кəсіптік білімі бар кадрлармен

қамтамасыз ету 100 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру ұйымдарында мамандар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

101 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім саласындағы əдіснамалық қамтамасыз ету

109 Техникалық жəне кəсіптік білім беру сапасына сырттай бағалау жүргізу

110 Халықаралық тəжірибе негізінде техникалық жəне кəсіптік білім беру жүйесін дамыту бойынша қызметтер

226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 003 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру ұйымдарында мамандар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

240 Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігі

006 Мəдениет пен өнер саласындағы техникалық, кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында маман-дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

101 Мəдениет пен өнер саласындағы техникалық, кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында маман-дар даярлауды жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсетуді қамтамасыз ету

111 Мəдениет жəне өнер саласында қызметін жүзеге асы-ратын техникалық, кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының күрделі шығыстары

253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 043 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру ұйымдарында мамандар даярлау 044 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі

білім беру бағдарламалары бойынша оқитындарға əлеуметтік қолдау көрсету

261 Облыстың білім басқармасы 024 Техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарында ма-

мандар даярлау 025 Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында маман-

дар даярлау 271 Облыстың құрылыс басқармасы 099 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру объектілерін салу жəне реконструкциялау 281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомо-

биль жолдары басқармасы 205 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру объектілерін салу жəне реконструкциялау 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

денсаулық сақтау басқармасы 043 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім

беру ұйымдарында мамандар даярлау 044 Техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі

білім беру бағдарламалары бойынша оқитындарға əлеуметтік қолдау көрсету

360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы

018 Кəсіптік оқытуды ұйымдастыру 024 Техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарында ма-

мандар даярлау 025 Орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында маман-

дар даярлау 464 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі 018 Кəсіптік оқытуды ұйымдастыру 471 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім, дене

шынықтыру жəне спорт бөлімі 007 Кəсіптік оқытуды ұйымдастыру 5 Мамандарды қайта даярлау жəне біліктіліктерін арт-

тыру 101 Қазақстан Республикасы Президентінің Əкімшілігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 104 Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң Кеңсесi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 106 Адам құқықтары жөніндегі ұлттық орталық 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 107 Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің

Аппараты 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 201 Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 204 Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 212 Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы

министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 213 Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты

əлеуметтiк қорғау министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 217 Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 221 Қазақстан Республикасы Əдiлет министрлiгi 060 Сот-сараптама кадрларының біліктілігін арттыру жəне

оларды қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 221 Мектепке дейінгі мемлекеттік білім беру ұйымдары

кадрларының біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау 222 Мемлекеттік орта білім беру ұйымдары кадрларының

біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау 223 Техникалық жəне кəсіптік білім беру мемлекеттік

ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау

224 Мемлекеттік жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау

226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 005 Денсаулық сақтау ұйымдары кадрларының біліктілігін

арттыру жəне оларды қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 240 Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт

министрлігі 007 Мəдениет пен өнер саласында кадрлардың біліктілігін

арттыру жəне оларды қайта даярлау 040 Спорт саласында кадрлардың біліктілігін арттыру жəне

оларды қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 241 Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 242 Қазақстан Республикасы Инвестициялар жəне даму

министрлігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 236 Тұрғын үй шаруашылығы саласындағы мамандардың

біліктілігін арттыру 243 Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі 017 Кəсіпкерлік саласындағы кадрлардың біліктілігін артты-

ру жəне оларды қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 245 Қазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникация-

лар министрлігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 246 Қазақстан Республикасы Дін істері жəне азаматтық

қоғам министрлігі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 247 Қазақстан Республикасы Қорғаныс жəне аэроғарыш

өнеркəсібі министрлігі 005 Ғарыш саласында кадрлардың біліктілігін арттыру

жəне оларды қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 252 Облыстық бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы

ішкі істер органы 007 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне оларды қайта

даярлау 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 003 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне оларды қайта

даярлау 261 Облыстың білім басқармасы 010 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне оларды қайта

даярлау 052 Нəтижелі жұмыспен қамтуды жəне жаппай кəсіпкерлікті

дамыту бағдарламасы шеңберінде кадрлардың біліктілігін арттыру, даярлау жəне қайта даярлау

352 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы ішкі істер органы

006 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

денсаулық сақтау басқармасы 003 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне оларды қайта

даярлау 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім

басқармасы 012 Кадрлардың біліктілігін арттыру жəне оларды қайта

даярлау 038 Нəтижелі жұмыспен қамтуды жəне жаппай кəсіпкерлікті

дамыту бағдарламасы шеңберінде кадрлардың біліктілігін арттыру, даярлау жəне қайта даярлау

406 Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетi

138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын қамтамасыз ету

410 Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 411 Қазақстан Республикасы «Сырбар» Сыртқы барлау

қызметі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 501 Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты 017 Сот кадрларына жоғары оқу орнынан кейінгі білім

беруді ұйымдастыру, қайта даярлау жəне біліктілігін арттыру

100 Сот кадрларына жоғары оқу орнынан кейінгі білім беруді ұйымдастыру, қайта даярлау жəне біліктілігін арттыруын қамтамасыз етуі

111 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелердің күрделі шығыстары

138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын қамтамасыз ету

502 Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 623 Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері

жəне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі 002 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру 013 Мемлекеттік қызметшілерді даярлау, қайта даяр-

лау жəне олардың біліктілігін арттыру бойынша көрсетілетін қызметтер

100 Шетелдік оқытушыларды тарта отырып, мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыру

101 Мемлекеттік қызметшілерді даярлау, қайта даярлау жəне олардың біліктілігін арттыру

138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын қамтамасыз ету

637 Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің Аппараты

138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын қамтамасыз ету

681 Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 690 Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 693 Материалдық-техникалық қамтамасыз ету басқармасы 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 694 Қазақстан Республикасы Президентiнiң Іс Басқармасы 011 Медицина ұйымдары кадрларының біліктілігін арттыру

жəне қайта даярлау 138 Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін арттыруын

қамтамасыз ету 6 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейін бiлiм беру 208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 011 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі кəсіптік білімі

бар мамандар даярлау 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 204 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар

кадрлармен қамтамасыз ету 100 Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар маман-

дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

101 «Болашақ» бағдарламасы шеңберінде шетелдегі жоғары оқу орындарында мамандар даярлау

102 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандарды даярлау жəне «Назарбаев Университеті» ДБҰ қызметін ұйымдастыру жөніндегі қызметтер

103 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білім саласындағы əдіснамалық қамтамасыз ету

104 Сенім білдірілген агенттердің білім беру кредиттерін қайтару жөніндегі қызметтеріне ақы төлеу

108 Қазақстан Республикасы азаматтарының қазақ тілін білу деңгейін бағалау

109 Білім сапасына сырттай бағалау жүргізу 110 Білім беру жинақтарына салымдар бойынша

сыйлықақылар төлеу 112 Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі операторының

қызметтеріне ақы төлеу 113 Республикалық мектеп олимпиадаларын, конкурстар,

мектептен тыс республикалық маңызы бар іс-шаралар өткізу

114 «Серпін» жобасы шеңберінде оқу миграциясын ынта-ландыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру

226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 006 Жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар ма-

мандарды даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 057 Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар маман-

дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

261 Облыстың білім басқармасы 057 Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар маман-

дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы

057 Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар маман-дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы

057 Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар маман-дар даярлау жəне білім алушыларға əлеуметтік қолдау көрсету

502 Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы 018 Құқық қорғау органдары қызметкерлерінің кəсіби

деңгейін жоғарылату жəне жоғары білімнен кейінгі білім беру

9 Бiлiм беру саласындағы өзге де қызметтер 104 Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң Кеңсесi 009 «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ға нысаналы салым 120 Облыс əкімінің аппараты 068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды

қамтамасыз ету 201 Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгi 079 Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кад-

рларын оқыту, біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау 100 Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің кад-

рларын оқыту, біліктілігін арттыру жəне қайта даярлау қамтамасыз ету

225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 001 Білім беру жəне ғылым саласындағы мемлекеттік сая-

сатты қалыптастыру жəне іске асыру 100 Білім беру жəне ғылым саласындағы мемлекеттік сая-

сатты іске асыру жөніндегі уəкілетті органның қызметін қамтамасыз ету

103 Социологиялық, талдамалық зерттеулер жүргізу жəне консалтингтік қызметтер көрсету

104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

111 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің күрделі шығыстары

060 «Назарбаев Зияткерлік мектептері» ДБҰ-ға нысана-лы салым

092 «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ға нысаналы салым 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

104 Нашақорлыққа жəне есірткі бизнесіне қарсы күрес 105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-

экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

240 Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігі

041 Мəдениет пен өнер саласында кадрлар даярлау 100 Өнер жəне мəдениет саласындағы білім ұйымдарының

қалыптасуын қамтамасыз ету 103 Хореография саласындағы білім беру үрдісін

қамтамасыз ету 111 Мəдениет жəне өнер саласында қызметін жүзеге асы-

ратын білім беру ұйымдарының күрделі шығыстары 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 034 Денсаулық сақтау жүйесіндегі мемлекеттік білім беру

ұйымдарының күрделі шығыстары 261 Облыстың білім басқармасы 001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы

мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 002 Ақпараттық жүйелер құру 004 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім

беру жүйесін ақпараттандыру 005 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелер үшін

оқулықтар мен оқу-əдiстемелiк кешендерді сатып алу жəне жеткізу

007 Облыстық ауқымда мектеп олимпиадаларын, мектеп-тен тыс іс-шараларды жəне конкурстар өткізу

011 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу жəне халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету

012 Дамуында проблемалары бар балалар мен жасөспірімдердің оңалту жəне əлеуметтік бейімдеу

013 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 019 Облыстық мемлекеттік білім беру мекемелеріне

жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттар беру 029 Əдістемелік жұмыс 067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер

мен ұйымдардың күрделі шығыстары 068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды

қамтамасыз ету 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

103 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысана-лы трансферттер

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

117 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

121 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

125 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы транс-ферттер

126 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін нысаналы даму трансферттері

353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы

034 Денсаулық сақтау жүйесіндегі мемлекеттік білім беру ұйымдарының күрделі шығыстары

360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы

001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 002 Ақпараттық жүйелер құру 006 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру жүйесін ақпараттандыру

007 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-əдiстемелiк кешендерді сатып алу жəне жеткізу

009 Республикалық маңызы бар қала, астана ауқымындағы мектеп олимпиадаларын жəне мектептен тыс іс-шараларды өткiзу

011 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 013 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық

денсаулығын зерттеу жəне халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету

014 Дамуында проблемалары бар балалар мен жасөспірімдердің оңалту жəне əлеуметтік бейімдеу

021 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-аналарының қамқорынсыз қалған баланы (балаларды) күтіп-ұстауға асыраушыларына ай сайынғы ақшалай қаражат төлемдері

027 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) асырап алғаны үшін Қазақстан азаматтарына біржолғы ақша қаражатын төлеуге арналған төлемдер

029 Əдістемелік жұмыс 067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер

мен ұйымдардың күрделі шығыстары 068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды

қамтамасыз ету 069 Балалар құқығын қорғау саласында іс шаралар өткізу 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы

төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

374 Астана қаласының тұрғын үй басқармасы 015 Білім беру объектілерінің құрылыстарына жер

учаскелерін алуға 464 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі 001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы

мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 002 Ақпараттық жүйелер құру 004 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың)

мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру жүйесін ақпараттандыру

005 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-əдiстемелiк кешендерді сатып алу жəне жеткізу

007 Аудандық (қалалық) ауқымдағы мектеп олимпиадала-рын жəне мектептен тыс іс-шараларды өткiзу

012 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 015 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-

аналарының қамқорынсыз қалған баланы (балалар-ды) күтіп-ұстауға қамқоршыларға (қорғаншыларға) ай сайынға ақшалай қаражат төлемі

019 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттарды табыс ету

022 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) асырап алғаны үшін Қазақстан азаматтарына біржолғы ақша қаражатын төлеуге арналған төлемдер

029 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу жəне халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету

067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың күрделі шығыстары

068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды қамтамасыз ету

100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

103 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысана-лы трансферттер

114 Жергілікті бюджеттерден берілетін нысаналы даму трансферттері

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

117 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

121 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

127 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

128 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына аудандық маңызы бар қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің бюджеттеріне берілетін нысаналы даму трансферттері

471 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім, дене шынықтыру жəне спорт бөлімі

008 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру жүйесін ақпараттандыру

009 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-əдiстемелiк кешендерді сатып алу жəне жеткізу

010 Аудандық (қалалық) ауқымдағы мектеп олимпиадала-рын жəне мектептен тыс іс-шараларды өткiзу

011 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттарды беру

020 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-аналарының қамқорынсыз қалған баланы (балаларды) күтіп-ұстауға асыраушыларына ай сайынғы ақшалай қаражат төлемдері

027 Жетім баланы (жетім балаларды) жəне ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) асырап алғаны үшін Қазақстан азаматтарына біржолғы ақша қаражатын төлеуге арналған төлемдер

029 Балалар мен жасөспірімдердің психикалық денсаулығын зерттеу жəне халыққа психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету

067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың күрделі шығыстары

068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды қамтамасыз ету

05 Денсаулық сақтау 1 Кең бейiндi ауруханалар 208 Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi 008 Қарулы Күштерді медициналық қамтамасыз ету 2 Халықтың денсаулығын қорғау 225 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі 019 Балаларды сауықтыру, оңалту жəне олардың демалы-

сын ұйымдастыру 226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 053 Арнайы медициналық резервті сақтауды қамтамасыз

ету жəне денсаулық сақтау инфрақұрылымды дамыту 108 Арнайы медицина резервін сақтау 113 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы

қалаларының бюджеттеріне денсаулық сақтау объектілерін салуға жəне реконструкциялауға жəне Алматы облысының облыстық бюджетіне, Алматы қаласының бюджетіне денсаулық сақтау объектілерін сейсмикалық күшейтуге берілетін нысаналы даму трансферттерi

115 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттерiне медициналық ұйымның сот шешімі негізінде жүзеге асырылатын жыныстық құмарлықты төмендетуге арналған іс-шараларды жүргізуге берiлетiн ағымдағы нысаналы трансферттер

066 Міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру шеңберінде медициналық көмек көрсету жəне оны сүйемелдеу

102 Əлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жарна-лар төлеуден босатылған Қазақстан Республикасының азаматтары үшін мемлекеттің міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналары түрінде Əлеуметтік медициналық сақтандыру қорына берілетін трансферттер

103 Міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру Қорына төленуге жататын жұмыс берушілердің аударымдарын жəне жарналарын есепке алу жəне төлеу бойынша қызметтер

104 Əлеуметтік медициналық сақтандыру қорына Міндетті əлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде əскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік жəне құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне медициналық көмек көрсету жөнінде денсаулық сақтау субъектілеріне қызметтерін төлеуге берілетін трансферттер

067 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету

100 Əлеуметтік медициналық сақтандыру қорына тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін төлеуге берілетін трансферттер

102 Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қаржыландыруды қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

105 Инновациялық медициналық технологияларды қолдану арқылы медициналық көмек көрсету жəне шетелде емдеу

106 Əлеуметтік медициналық сақтандыру қоры арқылы қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, əлеуметтік мəні бар аурулармен ауырған науқастарға медициналық көмек көрсету

107 Санитариялық авиация нысанында медициналық көмек көрсету

070 Қоғамдық денсаулықты сақтау 100 Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық

саламаттылығын қамтамасыз ету 101 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы

қалаларының бюджеттерiне вакциналарды жəне басқа да иммундық-биологиялық препараттарды сатып алуға берілетiн ағымдағы нысаналы трансферттер

102 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттерiне саламатты өмір салтын насихаттауға берiлетiн ағымдағы нысаналы транс-ферттер

103 Нашақорлыққа жəне есірткі бизнесіне қарсы күрес 104 Саламатты өмір салтын насихаттау 105 ЖИТС профилактикасы жəне оған қарсы күрес

жөніндегі іс-шараларды іске асыру 106 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы

қалаларының бюджеттерiне ЖИТС профилактикасы жəне оған қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды іске асыруға ағымдағы нысаналы трансферттер

112 Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметтерді жүзеге асы-ратын денсаулық сақтау мемлекеттік ұйымдарының күрделі шығыстары

253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 006 Ана мен баланы қорғау жөніндегі көрсетілетін

қызметтер 007 Салауатты өмір салтын насихаттау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен

(Жалғасы. Басы 21-22-беттерде)

(Жалғасы 24-бетте)

24 6 АҚПАН 2018 ЖЫЛРЕСМИ

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 041 Облыстардың жергілікті өкілдік органдарының шешімі

бойынша тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қосымша қамтамасыз ету

042 Медициналық ұйымның сот шешімі негізінде жүзеге асырылатын жыныстық құмарлықты төмендетуге арналған іс-шараларды жүргізу

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 271 Облыстың құрылыс басқармасы 026 Денсаулық сақтау объектілерін сейсмикалық күшейту 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 038 Деңсаулық сақтау объектілерін салу жəне реконструк-

циялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомо-

биль жолдары басқармасы 013 Деңсаулық сақтау объектілерін салу жəне реконструк-

циялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 288 Облыстың құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы

басқармасы 038 Деңсаулық сақтау объектілерін салу жəне реконструк-

циялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

денсаулық сақтау басқармасы 006 Ана мен баланы қорғау жөніндегі көрсетілетін

қызметтер 007 Салауатты өмір салтын насихаттау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 041 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

жергілікті өкілдік органдарының шешімі бойынша тегін медициналық көмектің кепілдендірілген көлемін қосымша қамтамасыз ету

042 Медициналық ұйымның сот шешімі негізінде жүзеге асырылатын жыныстық құмарлықты төмендетуге арналған іс-шараларды жүргізу

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

құрылыс басқармасы 009 Алматы қаласында денсаулық сақтау объектілерін

сейсмикалық күшейту 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 038 Деңсаулық сақтау объектілерін салу жəне реконструк-

циялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 694 Қазақстан Республикасы Президентiнiң Іс Басқармасы 028 Қазақстан Республикасы Президенті Іс Басқармасы

медициналық ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 100 Республикалық деңгейде халықтың санитариялық-

эпидемиологиялық салауаттылығы 101 Азаматтардың жекелеген санаттарына медициналық

көмек көрсету 102 Медициналық ұйымдарды техникалық жəне ақпараттық

қамтамасыз ету 111 Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы

медициналық ұйымдарының күрделі шығыстары 3 Мамандандырылған медициналық көмек 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 027 Халыққа иммундық профилактика жүргізу үшін вак-

циналарды жəне басқа медициналық иммундық биологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алу жəне сақтау

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

денсаулық сақтау басқармасы 027 Халыққа иммундық профилактика жүргізу үшін вак-

циналарды жəне басқа медициналық иммундық биологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алу жəне сақтау

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 4 Емханалар 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 039 Республикалық бюджет қаражаты есебінен

көрсетілетін көмекті қоспағанда ауылдық денсаулық сақтау субъектілерінің амбулаториялық-емханалық қызметтерді жəне медициналық қызметтерді көрсетуі жəне Сall-орталықтардың қызмет көрсетуі

353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы

039 Республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін көмекті қоспағанда ауылдық денсаулық сақтау субъектілерінің амбулаториялық-емханалық қызметтерді жəне медициналық қызметтерді көрсетуі жəне Сall-орталықтардың қызмет көрсетуі

5 Медициналық көмектiң басқа түрлерi 253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 029 Облыстық арнайы медициналық жабдықтау базалары 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

денсаулық сақтау басқармасы 029 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ар-

найы медициналық жабдықтау базалары 9 Денсаулық сақтау саласындағы өзге де қызметтер 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент,

ауыл, ауылдық округ əкімінің аппараты 002 Шұғыл жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды

дəрігерлік көмек көрсететін ең жақын денсаулық сақтау ұйымына дейін жеткізуді ұйымдастыру

124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ əкімінің аппараты

002 Шұғыл жағдайларда науқасы ауыр адамдарды дəрігерлік көмек көрсететін жақын жердегі денсаулық сақтау ұйымына жеткізуді ұйымдастыру

201 Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгi 014 Əскери қызметшілерді, құқық қорғау органдарының

қызметкерлерін жəне олардың отбасы мүшелерін ем-деу жəне төтенше жағдай кезінде зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету жөніндегі қызметтер

226 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі 001 Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты

қалыптастыру 100 Денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті органның

қызметін қамтамасыз ету 103 Социологиялық, талдамалық зерттеулер жүргізу жəне

консалтингтік қызметтер көрсету 104 Ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуін қамтамасыз ету

жəне мемлекеттік органды ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету

105 Денсаулық сақтау жүйесін реформалауды қолдау 111 Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау

министрлігінің күрделі шығыстары 013 Денсаулық сақтау жəне халықтың санитариялық-

эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы қолданбалы ғылыми зерттеулер

019 Денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерін құру 024 «Назарбаев Университеті» ДБҰ-ға нысаналы салым 061 Əлеуметтік медициналық сақтандыру: қолжетімділікті,

сапаны, экономикалық тиімділікті жəне қаржылық қорғауды жақсарту

004 Cыртқы қарыздар есебiнен 016 Республикалық бюджеттен сыртқы қарыздарды

бірлесіп қаржыландыру есебінен 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 101 Өкілдiк шығындарға арналған қаражат есебiнен іс-

шаралар өткізу 102 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

105 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

114 Қазақстан Республикасы Үкіметі резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша орталық мемлекеттік органдардың міндеттемелерін орындау

116 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

253 Облыстың денсаулық сақтау басқармасы 001 Жергілікті деңгейде денсаулық сақтау саласындағы

мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 008 Қазақстан Республикасында ЖИТС-тің алдын алу жəне

оған қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды іске асыру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 015 Ақпараттық жүйелер құру 016 Азаматтарды елді мекеннен тыс жерлерде ем-

делу үшін тегін жəне жеңілдетілген жол жүрумен қамтамасыз ету

018 Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттық талдамалық қызметтер

023 Ауылдық жерлерге жұмыс істеуге жіберілген медициналық жəне фармацевтикалық қызметкерлерді əлеуметтік қолдау

028 Жаңадан іске қосылатын денсаулық сақтау объектілерін күтіп-ұстау

030 Мемлекеттік денсаулық сақтау органдарының күрделі шығыстары

033 Медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының күрделі шығыстары

037 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен денсаулық сақтау ұйымдарының міндеттемелері бойынша кредиттік қарызды өтеу

100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

113 Жергілікті бюджеттерден берілетін ағымдағы нысана-лы трансферттер

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

117 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферттер

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

122 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізуге арналған мемлекеттік басқарудың басқа деңгейлеріне берілетін трансферт-тер

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

125 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін ағымдағы нысаналы транс-ферттер

126 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарларын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң сая-си, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне берілетін нысаналы даму трансферттері

353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы

001 Жергілікті деңгейде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 008 Қазақстан Республикасында ЖИТС-тің алдын алу жəне

оған қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды іске асыру 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 015 Ақпараттық жүйелер құру 016 Азаматтарды елді мекеннен тыс жерлерде ем-

делу үшін тегін жəне жеңілдетілген жол жүрумен қамтамасыз ету

018 Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттық талдамалық қызметтер

023 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен денсаулық сақтау ұйымдарының міндеттемелері бойынша кредиттік қарызды өтеу

028 Жаңадан iске қосылатын денсаулық сақтау объектiлерiн күтіп-ұстау

030 Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары 033 Медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының күрделі

шығыстары 100 Қазақстан Республикасы Үкіметінің төтенше резерві

есебінен іс-шаралар өткізу 106 Əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы

төтенше жағдайларды жою үшін жергілікті атқарушы органның төтенше резерві есебінен іс-шаралар өткізу

107 Жергілікті атқарушы органның шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

108 Бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін жəне мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобалардың, оның ішінде концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын əзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, мемлекеттік-жекешелік əріптестік жобаларды, оның ішінде концессиялық жобаларды консультациялық сүйемелдеу

109 Қазақстан Республикасы Үкіметінің шұғыл шығындарға арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

115 Жергілікті атқарушы органы резервінің қаражаты есебінен соттардың шешімдері бойынша жергілікті атқарушы органдардың міндеттемелерін орындау

118 Қазақстан Республикасы Үкіметінің табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде халықтың тіршілігін қамтамасыз етуге арналған резервінің есебінен іс-шаралар өткізу

119 Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң арнайы резервi есебінен іс-шаралар өткізу

123 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша ағымдағы шығыстарға іс-шаралар өткізу

124 Облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бюджеттерінен берілетін нысаналы трансферттердің есебінен əлеуметтік, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың сал-дарын жою, əкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң саяси, экономикалық жəне əлеуметтiк тұрақтылығына, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауіп төндiретiн жалпы республикалық немесе халықаралық маңызы бар жағдайларды жою бойынша даму шығыстарына іс-шаралар өткізу

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

010 Алматы қаласында сейсмикалық күшейтілетін денсаулық сақтау объектілерін күрделі жөндеу

06 Əлеуметтiк көмек жəне əлеуметтiк қамсыздандыру 1 Əлеуметтiк қамсыздандыру 213 Қазақстан Республикасы Еңбек жəне халықты

əлеуметтiк қорғау министрлiгi 027 Азаматтардың жекелеген санаттарын əлеуметтік

қамсыздандыру жəне олардың төлемдерін жүргізу 100 Ортақ зейнетақыларды төлеу 101 Мемлекеттiк базалық зейнетақы төлемдері 103 Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында міндетті

зейнетақы жарналары мен міндетті кəсiптiк зейнетақы жарналарының сақталуының мемлекеттiк кепiлдiгі бой-ынша міндеттеме төлеу

104 Мүгедектігі бойынша берілетін мемлекеттік базалық жəрдемақы

105 Асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша берілетін мемлекеттік базалық жəрдемақы

106 Жасына байланысты берілетін мемлекеттік базалық жəрдемақы

107 Жерлеуге берiлетiн жəрдемақы 108 Мемлекеттік арнайы жəрдемақылар 109 Бала бір жасқа толғанға дейін оның күтіміне байла-

нысты табысынан айырылу жағдайына төленетін əлеуметтік төлемдерді алушыларға міндетті зейнетақы жарналарын субсидиялау

110 Баланың бір жасқа толғанға дейінгі күтіміне байла-нысты табысынан айырылу жағдайында төленетін əлеуметтік төлемдерді мемлекеттiк əлеуметтiк сақтандыру қорынан алушыларға жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын субсидиялау

111 Заңды тұлғаның қызметі тоқтатылған жағдайда, мем-лекетке сот жүктеген, адам өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды өтеу

131 Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарға біржолғы мемлекеттік ақшалай өтемақылар

132 Жаппай саяси қуғын-сүргін құрбандары болған ақталған азаматтарға берілетін бiржолғы ақшалай өтемақы

133 Бала тууға байланысты берілетін біржолғы мемлекеттік жəрдемақылар

134 Бiр жасқа дейiнгі баланы күту үшін төленетін мемлекеттік жəрдемақылар

135 Мүгедек балаларды тəрбиелеуші ата-аналарға, қамқоршыларға мемлекеттік жəрдемақылар

136 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек төлеміне берілетін ағымдағы нысана-лы трансферттер

137 Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттеріне халықты жұмыспен қамту орталықтарына əлеуметтік жұмыс жөніндегі кон-сультанттар мен ассистенттерді енгізуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

139 Зейнетақылар мен жəрдемақылар төлеуді қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

140 «Алтын алқа», «Күміс алқа» белгілерімен марапатталған немесе бұрын «Батыр-ана» атағын алған жəне «Ана даңқы» орденімен марапатталған көп балалы аналарға мемлекеттік жəрдемақылар

143 Арнаулы мемлекеттік жəрдемақылар 256 Облыстың жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне

əлеуметтік бағдарламалар басқармасы

002 Жалпы үлгідегі медициналық-əлеуметтік мекеме-лерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында қарттар мен мүгедектерге арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 012 Тірек-қозғалу аппаратының қызметі бұзылған

балаларға арналған мемлекеттік медициналық-əлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында мүгедек балалар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 013 Психоневрологиялық медициналық-əлеуметтік меке-

мелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында психоневрологиялық аурулар-мен ауыратын мүгедектер үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 014 Оңалту орталықтарында қарттарға, мүгедектерге,

оның ішінде мүгедек балаларға арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 015 Балалар психоневрологиялық медициналық-əлеуметтік

мекемелерінде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында психоневрологиялық патоло-гиялары бар мүгедек балалар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 049 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек төлеуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 056 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың)

бюджеттеріне Халықты жұмыспен қамту орталықтарына əлеуметтік жұмыс жөніндегі кон-сультанттар мен ассистенттерді енгізуге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 261 Облыстың білім басқармасы 015 Жетiм балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз

қалған балаларды əлеуметтік қамсыздандыру 100 Балалар үйлері жəне қиын өмірлік жағдайға тап болған

балаларды қолдау орталықтары 101 Жетім балаларды жəне ата-аналарының қамқорынсыз

қалған, отбасылық үлгідегі балалар үйлері мен асырау-шы отбасыларындағы балаларды мемлекеттік қолдау

102 Кəмелетке толмаған балалар үшін баспана 103 Отбасы түріндегі балалар ауылдары 037 Əлеуметтік сауықтандыру 271 Облыстың құрылыс басқармасы 039 Əлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу жəне

реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 281 Облыстың құрылыс, жолаушылар көлігі жəне автомо-

биль жолдары басқармасы 014 Əлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу жəне

реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 288 Облыстың құрылыс, сəулет жəне қала құрылысы

басқармасы 039 Əлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу жəне

реконструкциялау 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 355 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасы

002 Жалпы үлгідегі медициналық-əлеуметтік мекеме-лерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында қарттар мен мүгедектерге арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 006 Мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 017 Тірек-қозғалу аппаратының қызметі бұзылған

балаларға арналған мемлекеттік медициналық-əлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында мүгедек балалар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 020 Психоневрологиялық медициналық-əлеуметтік меке-

мелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында психоневрологиялық аурулар-мен ауыратын мүгедектер үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 021 Оңалту орталықтарында қарттарға, мүгедектерге,

оның ішінде мүгедек балаларға арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 022 Балалар психоневрологиялық медициналық-

əлеуметтік мекемелерінде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында психоневрологиялық патологиялары бар мүгедек бала-лар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім

басқармасы 016 Жетiм балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз

қалған балаларды əлеуметтiк қамсыздандыру 100 Балалар үйлері жəне қиын өмірлік жағдайға тап болған

балаларды қолдау орталықтары 101 Жетім балаларды жəне ата-аналарының қамқорынсыз

қалған, отбасылық үлгідегі балалар үйлері мен асырау-шы отбасыларындағы балаларды мемлекеттік қолдау

102 Кəмелетке толмаған балалар үшін баспана 103 Отбасы түріндегі балалар ауылдары 104 Патронат тəрбиешілерге берілген баланы (балаларды)

асырап бағу 037 Əлеуметтік сауықтандыру 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

құрылыс басқармасы 039 Əлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу жəне

реконструкциялау 005 Ішкі қарыздар есебінен 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 395 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың

жұмыспен қамту, еңбек жəне əлеуметтік қорғау басқармасы

002 Жалпы үлгідегі медициналық-əлеуметтік мекеме-лерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында қарттар мен мүгедектерге арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 004 Мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 017 Тірек-қозғалу аппаратының қызметі бұзылған

балаларға арналған мемлекеттік медициналық-əлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында мүгедек балалар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 020 Психоневрологиялық медициналық-əлеуметтік меке-

мелерде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында психоневрологиялық аурулар-мен ауыратын мүгедектер үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 021 Оңалту орталықтарында қарттарға, мүгедектерге,

оның ішінде мүгедек балаларға арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 022 Балалар психоневрологиялық медициналық-əлеуметтік

мекемелерінде (ұйымдарда), арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында, əлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында психоневрологиялық патоло-гиялары бар мүгедек балалар үшін арнаулы əлеуметтік қызметтер көрсету

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 451 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен

қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар бөлімі 005 Мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 464 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі 030 Патронат тəрбиешілерге берілген баланы (балаларды)

асырап бағу 031 Жетім балаларды жəне ата-аналарының қамқорынсыз

қалған, отбасылық үлгідегі балалар үйлері мен асырау-шы отбасыларындағы балаларды мемлекеттік қолдау

471 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім, дене шынықтыру жəне спорт бөлімі

030 Патронат тəрбиешілерге берілген баланы (балаларды) асырап бағу

031 Жетім балаларды жəне ата-аналарының қамқорынсыз қалған, отбасылық үлгідегі балалар үйлері мен асырау-шы отбасыларындағы балаларды мемлекеттік қолдау

738 Облыстың отбасы, балалар жəне жастар істері жөніндегі басқармасы

015 Жетiм балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды əлеуметтік қамсыздандыру

100 Балалар үйлері жəне қиын өмірлік жағдайға тап болған балаларды қолдау орталықтары

101 Жетім балаларды жəне ата-аналарының қамқорынсыз қалған, отбасылық үлгідегі балалар үйлері мен асырау-шы отбасыларындағы балаларды мемлекеттік қолдау

103 Отбасы түріндегі балалар ауылдары 037 Əлеуметтік сауықтандыру 801 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен

қамту, əлеуметтік бағдарламалар жəне азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімі

010 Мемлекеттік атаулы əлеуметтік көмек 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 2 Əлеуметтiк көмек 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент,

ауыл, ауылдық округ əкімінің аппараты 003 Мұқтаж азаматтарға үйінде əлеуметтік көмек көрсету 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ

əкімінің аппараты 003 Мұқтаж азаматтарға үйде əлеуметтік көмек көрсету 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 256 Облыстың жұмыспен қамтуды үйлестіру жəне

əлеуметтік бағдарламалар басқармасы 003 Мүгедектерге əлеуметтік қолдау 101 Мұқтаж мүгедектерге əлеуметтік көмектің қосымша

түрлері 102 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес

мүгедектердің жəне мүгедек балалардың санаторлық-курорттық емделуін қамтамасыз ету

103 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес мүгедектердің техникалық көмекші (орын толтыру-шы) құралдарымен жəне (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз ету

105 Мүгедектер мен ардагерлерді оңалту 106 Протездеу, үйрету жөнінде медициналық қызметтер

көрсету протездік-ортопедиялық құралдарымен жəне оларды пайдалануды қамтамасыз ету

055 Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) бюджеттеріне мүгедектерді жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орындарын құруға жұмыс берушінің шығындарын субсидиялауға берілетін ағымдағы ныса-налы трансферттер

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 348 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жола-

ушылар көлігі жəне автомобиль жолдары басқармасы 017 Жергілікті өкілдік органдардың шешімі бойынша

қалалық қоғамдық көлікте (таксиден басқа) жеңілдікпен, тегін жол жүру түрінде азаматтардың жекелеген санат-тарын əлеуметтік қолдау

355 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту жəне əлеуметтік бағдарламалар басқармасы

003 Жұмыспен қамту бағдарламасы 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 100 Қоғамдық жұмыстар 101 Жұмыссыздарды кəсіптік даярлау жəне қайта даярлау 102 Халықты жұмыспен қамту саласында азаматтарды

əлеуметтік қорғау жөніндегі қосымша шаралар 004 Қайтыс болған Совет Одағының Батырларын, «Халық

қаһармандарын», Социалистік Еңбек ерлерін, Даңқ Орденінің үш дəрежесімен жəне «Отан» орденімен марапатталған соғыс ардагерлері мен мүгедектерін жерлеу рəсімдері бойынша қызмет көрсету

007 Тұрғын үйге көмек көрсету 008 Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша

азаматтардың жекелеген санаттарына əлеуметтік көмек

009 Мүгедектерді əлеуметтік қолдау 101 Мұқтаж мүгедектерге əлеуметтік көмектің қосымша

түрлері 102 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес

мүгедектердің жəне мүгедек балалардың санаторлық-курорттық емделуін қамтамасыз ету

103 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес мүгедектердің техникалық көмекші (орын толтыру-шы) құралдарымен жəне (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз ету

104 Үйден тəрбиеленіп оқытылатын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету

105 Мүгедектер мен ардагерлерді оңалту 106 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес

мүгедектердің техникалық көмекші (орын толтыру-шы) құралдармен жəне (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдармен қамтамасыз ету

010 Ішкі əскерлер мен мерзімді қызметтегі əскери қызметшілерді əлеуметтік қолдау

100 Қалалық, қалааралық жəне жергілікті бағыттардағы қоғамдық көліктің барлық түрлеріне (таксиден басқасына) жүруге жеңілдіктер

011 1999 жылдың 26 шілдесінде «Отан», «Даңқ» ордендерімен марапатталған, «Халық Қаһарманы» жоғары атағын жəне республиканың құрметті атақтарын алған азаматтарды əлеуметтік қолдау

100 Қалалық, қалааралық жəне жергілікті бағыттардағы қоғамдық көліктің барлық түрлеріне (таксиден басқасына) жүруге жеңілдіктер

101 Тұрғын үй-коммуналдық шығындар бойынша жеңілдіктер

015 Оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес мұқтаж мүгедектердi мiндеттi гигиеналық құралдармен қамтамасыз ету, қозғалуға қиындығы бар бірінші топтағы мүгедектерге жеке көмекшінің жəне есту бой-ынша мүгедектерге қолмен көрсететiн тіл маманының қызметтерін ұсыну

016 Белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарды əлеуметтік бейімдеу

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 018 Мұқтаж азаматтарға үйде əлеуметтiк көмек көрсету 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 030 Жұмыспен қамту орталықтарын қамтамасыз ету 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім

басқармасы 017 Білім беру ұйымдарының күндізгі оқу нысанының

оқушылары мен тəрбиеленушілерін əлеуметтік қолдау 384 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жола-

ушылар көлігі басқармасы 017 Жергілікті өкілдік органдардың шешімі бойынша

қалалық қоғамдық көлікте (таксиден басқа) жеңілдікпен, тегін жол жүру түрінде азаматтардың жекелеген санат-тарын əлеуметтік қолдау

395 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту, еңбек жəне əлеуметтік қорғау басқармасы

003 Жұмыспен қамту бағдарламасы 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 100 Қоғамдық жұмыстар 101 Жұмыссыздарды кəсіптік даярлау жəне қайта даярлау 102 Халықты жұмыспен қамту саласында азаматтарды

əлеуметтік қорғау жөніндегі қосымша шаралар 006 Қайтыс болған Совет Одағының Батырларын, «Халық

қаһармандарын», Социалистік Еңбек ерлерін, Даңқ Орденінің үш дəрежесімен жəне «Отан» орденімен марапатталған соғыс ардагерлері мен мүгедектерін жерлеу рəсімдері бойынша қызмет көрсету

007 Тұрғын үйге көмек көрсету 008 Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша

азаматтардың жекелеген санаттарына əлеуметтік көмек

009 Мүгедектерді əлеуметтік қолдау 101 Мұқтаж мүгедектерге əлеуметтік көмектің қосымша

түрлері 102 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес

мүгедектердің жəне мүгедек балалардың санаторлық-курорттық емделуін қамтамасыз ету

103 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес мүгедектердің техникалық көмекші (орын толтыру-шы) құралдарымен жəне (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз ету

104 Үйден тəрбиеленіп оқытылатын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету

105 Мүгедектер мен ардагерлерді оңалту 106 Мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес

мүгедектердің техникалық көмекші (орын толтыру-шы) құралдармен жəне (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдармен қамтамасыз ету

010 Ішкі əскерлер мен мерзімді қызметтегі əскери қызметшілерді əлеуметтік қолдау

100 Қалалық, қалааралық жəне жергілікті бағыттардағы қоғамдық көліктің барлық түрлеріне (таксиден басқасына) жүруге жеңілдіктер

011 1999 жылдың 26 шілдесінде «Отан», «Даңқ» ордендерімен марапатталған, «Халық Қаһарманы» жоғары атағын жəне республиканың құрметті атақтарын алған азаматтарды əлеуметтік қолдау

100 Қалалық, қалааралық жəне жергілікті бағыттардағы қоғамдық көліктің барлық түрлеріне (таксиден басқасына) жүруге жеңілдіктер

101 Тұрғын үй-коммуналдық шығындар бойынша жеңілдіктер

015 Оңалтудың жеке бағдарламасына сəйкес мұқтаж мүгедектердi мiндеттi гигиеналық құралдармен қамтамасыз ету, қозғалуға қиындығы бар бірінші топтағы мүгедектерге жеке көмекшінің жəне есту бой-ынша мүгедектерге қолмен көрсететiн тіл маманының қызметтерін ұсыну

016 Белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарды əлеуметтік бейімдеу

011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер есебiнен

015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 018 Мұқтаж азаматтарға үйде əлеуметтiк көмек көрсету 011 Республикалық бюджеттен берілетін трансферттер

есебiнен 015 Жергілікті бюджет қаражаты есебінен 030 Жұмыспен қамту орталықтарын қамтамасыз ету

(Жалғасы. Басы 21-23-беттерде)

(Жалғасы бар)