Газет 1930 жылдың 7 қыркүйегінен шығады

Апталық басылым№24 (7006) 14 маусым 2016 жыл

Бөкей ордасы аудандық қоғамдық-саяси газеті

Орда жұлдызыordazhuldyzy.kz

+33 +19

Сәрсенбі, 15.6.2016

+35 +21

Бейсенбі, 16.6.2016

+36 +22

Жұма, 17.6.2016

+36 +22

Сенбі, 18.6.2016

+33 +24

Жексенбі, 19.6.2016

+32 +22

Дүйсенбі, 20.6.2016

+34 +23

Сейсенбі, 21.6.2016

Бізден де бір пікір Қазақстан Республикасы Президентінің ЖарлығыҮзінді

Көп балалы аналарды «Алтын алқа» және «Күміс алқа» алқаларымен наградтау туралы

Қаулы етемін:2. Алты бала туып, тәрбиелегені үшін мына аналар «Күміс алқа» алқасымен

наградталсын:Бөкей ордасы ауданы бойынша:Садирова Гүлбаршын Нурымовна – үй шаруасында.3. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының ПрезидентіН.Назарбаев.

Астана, Ақорда, 2016 жылғы 27 мамыр, №270.

Ақтөбе қаласында орын алған лаңкестік іс-әрекеттердің салдарынан қаза тапқан ешқандай жазығы жоқ бейкүнә кісілердің қазасын жүректі қан жылатарлық қайғылы оқиға ретін-де қабылдадым. Сондай-ақ, Отанына адал қызмет етіп жүрген бірқатар аза-маттарымыздан да қапыда айрылдық. Оларды жоқтап, отбасының шулап қалғанын көргенде жүрек сыздайды. Қой терісін жамылған қаcқырларға ешқандай кешірім болмауы, ең ауыр жаза тағайындалуы тиіс. Осы оқиғаға байланысты Елбасының Мәлімдемесінде «Қауіпсіздік пен

тұрақтылық, бейбітшілік пен келісім – ең басты байлығымыз» дегенін-дей, қоғамдық өмірде ел бірлігі, ішкі тыныштықтан қымбат нәрсе жоқ. Қазақстан үшін қай кезде де саяси тұрақтылық, экономиканың дамуы ауадай қажет. Мынау бей-біт өміріміздің қасиетін еңкейген қариядан еңбектеген балаға дейін қадірлей білгені абзал. Лайымда ел аман, жұрт тыныш болғай.

Марат ҚАДЕШЕВ,Сайқын ауылдық ардагерлер

ұйымының төрағасы.

Экстремизмге орын жоқ

Ана! Мынау жарық дүниеде осы бір ардақты жанға теңер кімің бар?! Қазіргідей сауабы мол Рамазан айын-да сол асылың мерей жасқа толып жатса, тіптен қуаныш қой. Әрі ата-анаға жақсылық жасауды қасиетті Құран кітабында Алла Тағала өзіне құлшылық қылудан кейінгі бастапқы маңызды орынға қойғаны және

бар. Пайғамбарымыз Мұхаммедтің: «Жәннат анаңның аяғының астында» деген өсиет сөзін де мұсылман ба-уырларымыз жақсы біледі.

Өткен қасиетті жұма күні Сайқын ауылының тұрғыны, ел-жұртына сый-лы ардақты жан Тапаққызы Рабиға әже торқалы тоқсан жастың төріне озды. Бауырынан өрген ұрпақтары

асыл аналарын өз шаңырақтарының төріне отырғызып, ағайын-тума, дос-жаранға арнап қонақасы әзірледі. Еркеғалиевтер әулетіндегі осынау қуанышқа ортақтасқан аудан әкімінің орынбасары Лариса Қайырғалиева мен ауыл әкімі Бисенбек Насимол-лин аудан әкімдігі атынан Құттықтау хат пен сый-сияпат ұсынып, ізгі тілек-терін жеткізді. Әрі осы жасқа толған қарияларға берілетін Үкіметтің 31 815 теңге көлеміндегі жәрдемақысын та-быс етті.

-Айналайындарым, тек сендер бақытты болыңдар! Ана тілегін Алла Тағалам қолдайды деген сөз бар ғой. Кәріліктің салқыны шығар, қазір құлақ та қағыс естиді, көз де бұлдыр. Өздерің сияқты жан-жақтан құттықтап жатқан құлындарымның бірінің сөзін естісем, бірінікін естімеймін. Тек аман жүрсе болғаны да,-дейді кейуана мейірімді жүзіндегі қуаныш табын жа-сыра алмай.

Біздің тілек ғасыр тойыңызда жүздесейік, Рабиға әже!

Өз тілшімізден.

Ана – тіршіліктің тіні

Ғасыр тойыңызда жүздесейік!

– Уланып қалған, кешікпей аяқтары бөлшектеніп, өздері де құриды,-деді Рүстем Мүлкайұлы. – Аудандық аумақтық инспекцияда жүрген кезім-де қожалық иелері: «Өңделген жер-де шегірткелер өріп жүр. Уларыңның еш әсері жоқ» деп шағымданған соң, жағдаймен танысып, мамандардан кеңес алғаным бар.

– Иә,-деп әңгімеге араласты аудандық аумақтық инспекцияның қазіргі басшысы Бауыржан Ора-зов. – Тұрғындар уланған бойда шегірткелердің жаппай қырылғанын қалайды. Кеңестік кезеңде дәрінің ұшақпен шашылғанын, тіпті, дуст те қолданғанын көлденең тартады. Олай істеу табиғатқа, мал мен адамға қауіпті.

Бауыржан Махметұлы өсімдік зия-нкестерімен күрес барысы жайын да тілге тиек етіп, бұл мәселеге фитосанитариялық диагности-ка және болжамдар әдістемелік орталығы аудандық филиалы (бас-шысы Жасқайрат Дәуленов) ұдайы назар аударып, тұрақты шұғылданып отырғанын жеткізді. Жоспар бойынша биыл ауданымызда 90 мың гектарға тарта жер (Бисен ауылдық округінде 29,2, Ордада – 34, Т.Масинде – 10, Ұялыда – 9,7, Мұратсайда – 6,5 мың

га) өңделуге тиіс болса, өңделген жер 10 маусымда 60 мың гектарға жуықтап қалыпты. Тендерді жеңіп алған «Запказ фумигация» ЖШС-нің 3 агрегаты әр жерде жұмыстанып жатқан көрінеді.

Жиекқұмның құбыла бетіндегі «Айтқали», «Хамза» қыстақтарынан асқаннан кейін құм ашығында «792 ВUА 07» нөмірлі машинаға орнатыл-ған қондырғымен у шашып жүрген жүргізуші Ришад Ғалиахметов, опера-тор Әулет Надиров пен аудандық фи-тосанитария қызметкері (бақылаушы) Сақтар Ғабдошевті ұшыраттық. Олар даклоприд, комбат препараттарын пайдалануда екен. Өздерінің таңғы және кешкі салқындарда өндіре жұмыс істейтіндерін баяндаған соң у әсерлі болу үшін ауа температурасы 23 градустан, жел жылдамдығының 6 метр-секундтан аспағаны тиімді екенін түсіндірді. Әрі барынша көмектесіп, жағдай туғызып отырған жергілікті органдарға ризашылық біл-дірді.

К.ҒАЙСИН.Суретте: аудандық аумақтық инспекция басшысы Б.Оразов

(оң жақта) «Саранша – 2016» науқанына қатысушылар

арасында.

Аудандық мәдениет үйі тұсында тұрған көк май-са шөп тиелген тіркемелі «ЗИЛ»-ді көріп, иесімен тілдесуге бұрылдық. Ауданымызға танымал шаруа қожалығы жетекшілерінің бірі, Жәрмеңке ауылының ауылнайы Оразалы Мұқанов (суретте) екен.

– Жылдағы дағды бойынша сайқындық Тайыр Сәрсенбаевпен бірігіп, шалғынға орақ салғанбыз. Уақтылы жинап ала алсақ, биыл түсім жақсы,-деді ол. – Бүгінгі сапарымыз үшінші. 100 төк – 25 мың теңге. Бұл алғашқы өнім үшін қымбат та емес қой. Алушылар да табылып жатыр.

Иә, мал ұстайтындар «әліптің артын бақпай», науқан соңында арзандайды деп күтпей, жем-шөп қорын жеткілікті жасақтап алса, қыста қысылмасы хақ. Жаздай ұзын арқан, кең тұсаумен жүріп, арқаларына аяз батқанда, не көктем кешіккен тұста әбігершілікке салынатын ауылдастарымыз да жоқ емес-ау. Өткеннен сабақ алған лазым.

К.ДәулЕтәлИЕВ.Сайқын ауылы.

Бүгінгі күннің тақырыбы

Аудан әкімінің орынба-сары Рүстем Зұлқашевпен бірге құм өңірін аралап келеміз. Бисен ауылдық округінің Жиекқұм елді ме-кеніне жақындаған тұста жол үстінен шегірткелер көріне бастады. Ұша алмайды, бір жанына секіріп түседі.

Шырылдауық шегіртке...

«Жасыл орақ – 2016»

Көк майса шөп келіп тұр

14 маусым 2016 жыл2 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

Халық батыры И.Таймановтың туғанына 225 жыл

ел-жұрты 40 атанның құнын төлеп, оны босаттырып алады. 1823 жылы Шығай төре тана Нысан Өтепов де-генді өлтірдің деген жаламен Иса-тайды тағы сот алдына апарады, бірақ, ол одан ақталып шығады.

Шаруалардың 1818-19, 1828-29 жылдардағы толқуларын көріп өскен И.Тайманов зорлықтың шет жағасын өзі де басынан кешірген. Оның хан-сұлтандарға деген көңілі бірте-бірте суи бастайды. Ал, Жәңгір хан қара халықты тапа-тал түсте талапайға салып, тонап, шектен шыққан қа-наушылық саясатын ұстанғаннан кейін Исатай ақсүйектермен арада-ғы жігін мүлдем ашып, ат құйрығын біржолата кесіп, оларға қарсы ашықтан-ашық күреске шығады. Әрі ол батырлығымен қоса, дүйім елді аузына қаратқан айтулы шешен, әділ би болған. Беделі де бір басы-на жеткен. Олай болмаған күнде, бүкіл Бөкей ордасының шаруалары оның артынан ермес те еді.

Халықтың талап-тілектерін орындатуда Исатай бірден қаруға жармасқан жоқ. Ол әуелі мәселені

бейбіт жолмен шешуге тырысты. Бұл жолда неше түрлі экономикалық және рухани езгі көріп отырған халқының жанашырлық ауыр халін айтып, ханға да, Орынбор шекаралық әкімшілігіне де, ге-нерал-губернатордың өзіне де әлденеше рет шағым-арыздар жол-дады. Бірақ, олардың тарапынан әділеттілік таппады. Керісінше, жі-берген тексерушілер хан-сұлтандар жағын қолдап, бар пәлені Исатай-Махамбеттің басына үйіп-төгіп, оларды қудалауға салып, қайткенде де көтерілісті бассыз қалдыруға ты-рысып бақты.

Тастөбедегі шайқас сәтсіздікке ұшырағаннан кейін желтоқсанның он үшіне қараған таң алдында Исатай қасындағы 40 жолдасымен Жаманқала қамалы тұсынан жау қоршауын бұзып-жарып, Ақжайық-тың арғы бетіне өтті. Содан кейін де батыр талай қиын-қыстау тар кезеңді бастан кешті. Оның өткелден өткен хабарын ести сала аға сұлтан Баймағамбет Айшуақовтың жалаң қылыш жендеттері қапысын тауып,

Исатайдың әйелі Несібеліні, бала-лары Жақия мен Дінбаянды, бал-дызы Бағыланды және Махамбеттің інісі Сүлейменді тұтқынға түсіреді. Ал, Орынбор генерал-губернаторы Перовский Исатайдың тірі басына 500 сом, өлі басына 250 сом күміс ақша тігеді. Қара нар көтере алмас ауыр қайғыны батырға тән қайсар да өршіл мінезімен арқалай білді. Ол күрес жолынан да таймады.

Енді 1838 жылдың қаңтары мен сол жылдың 12 шілдесінде аяулы ер қаза болғанға дейінгі аралықта Исатай қайда болды, не істеді? – де-ген заңды сұрақ туады. Бұл тұрғыда біз мол мәліметті айшықты ақын Ығылман Шөрековтің «Исатай-Ма-хамбет» дастанынан кездестіреміз. Әрине, Ығылман Шөреков сияқты халық ақындары Исатайдың мадақтауын қаншама жетістірді десек те, оның толыққанды об-разы мен тұтас портретін қанды көйлек қаруласы, жорықтас жол-дасы, көтеріліс ақыны Махамбет шынайы сомдай білді. Мәселен, «Мұнар күн», «Тарланым», «Мін-

кен ер», «Соғыс», «Исатай деген ағам бар», «Мінгені Исатайдың Ақтабан-ай», басқа да өлеңдерінде Исатайдың сыртқы портреті, мінез-дері, әрқилы күйініш-сүйінішке толы ішкі психологиялық сәттері жағдайға байланыстырыла отырып, асқан шеберлікпен суреттеледі. Махамбет шығармаларында Исатай ес білген-нен ел қамын ойлаған абзал азамат ретінде көрінеді.

Атына тұрман болсам деп,Жұртына құрбан болсам деп,Астана халқын айналған,- дейді.Исатай Махамбеттің суреттеуінде

аттан салып, айқайлап, жалаңаш қылышын жарқылдатып, жауға шапқан жалаңтөс батыр емес, әр істің түйінін тереңнен толғап шеше алатын ақыл-ойдың адамы. Ма-хамбет қарулас ағасын өз Отанын шын сүйген, халық мүддесін өз мүддесінен артық санайтын, кейінгі ұрпақ үлгі аларлық патриот, халық қаһарманы етіп шебер көрсете біл-ді.

Қадыр Мырза Әлидің Исатай-Ма-хамбетке арнаған «Көшінде»:

Жылады қарт, бала да,Сырғыды жас сынаптай.Қалды жетім дала да,Қылышы жоқ қынаптай, – деген-

дей, Исатайдың қазасы иісі қазақ баласына қатты батты. Ал, белгілі ақын Қалижан Бекхожин Исатайға арнаған «Кемеңгерім» деген өленіңде:

Мүсінші болсам соғар ем,Тұлғаңды алтын асылдан.Күмбезді биік салар ем,Алатаудың басынан,-деп ізгі тіле-

гін білдірген екен. Өкінішке қарай, ол әлі күнге дейін тек арман күйінде қалып келеді. Атырауда ғана қос батырдың ескерткіші барын білеміз. Әрине, ол аздық етеді. Ел жадында қалған осынау ерлер есімі өз ауда-нымызда да елеусіз қалып келе жатқаны өкінішті. Бұл олқылықтың орнын толтыруды білімді де білік-ті кейінгі жас толқын елеп-ескере жүрсе дейміз.

Амантай ХАМЗИН,тарихшы-өлкетанушы.

«Тайманның ұлы Исатай,Ағайынның басы еді...»

«...Кейде тып-тыныш тұрған әлемде, қап-қара тұнық аспанда жарқырап, жан-жағына отын шашып, жұртты таң қалдырып ағып келе жатқан бір мете-орды көресіз. Тап осы метеор сияқты, жарқын бейнелі, абзал, терең ақыл-ойдың иесі, халық қамын ойлаған қажырлы батыр – Исатай».

Н.Ф.Савичев.

Тарихшы, журналист, прогрес-сивтік көзқарастағы орыс офи-цері Никита Федорович Савичев халқымыздың марқасқа ұлдары – Құрманғазы мен Исатайға классикалық үлгідегі жоғары баға бере білді. 1836-1838 жылдардағы көтеріліс тарихқа Исатай-Махамбет бастаған шаруалар көтерілісі болып енді. Бүгінгі әңгіме сол көтеріліс сардары Исатай батыр төңірегінде өрбімек. Ол он екі ата Байұлының беріш руынан. Беріштің ішіндегі Жайық тайпасы. Жайықтан – Есір-кеп, Шағатай, Ағатай, Қаратай бо-лып бөлінеді де, Ағатайдан – Боқай, Бегәлі, Тайман тарайды. Тайманнан – Исатай мен Нысанбай өрбиді.

Исатайдың арғы атасы Ағатай заманында ел қорғаған айтулы ба-тыр болады. Келе-келе оның аты ұранға айналады. Махамбеттің «Айқайлап жауға тигенде, Ағатай беріш – ұраным!» деуі сол себепті. Исатай да жастайынан батылдыққа, батырлыққа баулынған. Оны біз ел аузындағы аңыздардан білеміз. Арда туған азамат батылдық, адамгершілік абзал қасиеттерімен ел билеу ісіне де ерте араласқан. 1812 жылы Бөкей хан 21 жастағы Исатайды Беріш руының Жайық тайпасының старшыны етіп таға-йындап, оның өз қарамағындағы ауылдарымен көшіп-қонып жүруі үшін Каспий теңізінің жағасынан мол қоныс бөліп береді.

Бөкей өліп, билік басына оның інісі Шығай төре келгеннен кейін Исатайдың әлділермен талас-тар-тысы басталады. 1817 жылы Шығай төре Исатайды старшын Өтеміс Құлманиязовты (Махамбеттің әкесі) шаптың деген жалған айыппен Орынбор шекаралық комиссиясының соты арқылы Сарайшық қамалының түрмесіне жаптырады. Алайда, Исатайдың

Арғымақтан туған қазанат

Арғымақтан туған қазанат,Шабуыл салса нанғысыз.Қазанаттан туған қазмойын,Күніне көз көрінім жер шалғысыз.Айырдан туған жампоз* бар,Нарға жүгін салғысыз.Аруанадан туған мая бар,Асылын айуан десең нанғысыз.Жаманнан туған жақсы бар,Атасын айтса нанғысыз.Жақсыдан туған жаман бар,Күндердің күні болғанда,Жарамды бір теріге алғысыз.Тайманның ұлы Исатай,Ағайынның басы еді,Алтын ердің қасы еді.Исатайды өлтіріп,Қырсық та шалған біздің ел.

* Ақын бұл жерде айыр өркеш асыл тұқымды бурадан

туған көнбіс, күшті түйені айтып отыр.

Қызғыш құсАу, қызғыш құс, қызғыш құс,Қанатың қатты, мойның бос.Исатайдан айрылып,Жалғыздықпен болдым дос.Ау, қызғыш құс, қызғыш құс,Ел қорыған мен едім,Мен де айрылдым елімнен.Көл қорыған сен едің,Сен де айрылдың көліңнен.Аспанда ұшқан қызғыш құс,Сені көлден айырған –Лашын құстың тепкіні.Мені елден айырған –Хан Жәңгірдің екпіні.Айтып, айтпай немене?Құсалықпен өтті ғой,Махамбеттің көп күні.

Есіл ерАрыстан еді-ау, Исатай!Не етесің, тақсыр, табалап.Құрттайымда өсіп ем,Бауырында паналап.Алдымда асқар тау еді,Соңынан ерсем ағалап.Әй, тақсыр-ау, әй, тақсыр,

Табаны жалпақ тарланбоз,Шабарында есінер.Бір мінезі келгенде,Жібектей жұмсақ есілер.Жауда қалса жолдасы,Мақтанады несіне ер?!Тастан қатты тағдырың,Исатаймен шешілер.Айтып, айтпай немене,Қор болды-ау, қайран, есіл ер!

Мінгені Исатайдың Ақтабан-ай!

Мінгені Исатайдың Ақтабан-ай,Сүт беріп, сұлы беріп баптағаны-ай.Зеңбірек үш атқанда дарымады,Құдайдың міне қара, сақтағаны-ай.Мінгені Исатайдың көгілдірді-ай,Әскерін барша құмға төгілдірді-ай.Мыңды алған, бірді беріп Ақтабанды,Жыландай белге соққан бүгілдірді-ай.Баласы Исатайдың Жақия-ды,Жақия жауды көрсе ақияды.Түлейді** түнде жортқан жолбарыстай,Алдырдым жолдасымды қапияда-ай!**түлей – қалың жыныс мағынасында.

Махамбет ӨтЕМІСОВ

14 маусым 2016 жыл 3E-mail: too-orda@bk.ru ЖҰЛДЫЗЫОрДа

Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік Кодексіне (ҚР ҚПК) енгізілген өзгерістердің бірі – процестік келісім жасау. Аталмыш кодекстің 7-бабы 37-тармағында қылмыстық процестің кез келген са-тысында прокурор мен күдікті, айып-талушы, сотталушы немесе сотталған адам арасында көзделген тәртіп пен негіздер бойынша процестік келісім жасалатыны, 612-баптың 1-бөлімінде сол келісім шеңберінде қылмыстық іс-терді тергеп-тексеру онша ауыр емес, ауырлығы орташа не ауыр қылмыстар бойынша – күдікті, айыпталушы кел-тірілген күдікпен, айыптаумен келіс-кен жағдайда – кінәні мойындау ту-ралы мәміле нысанында жүргізілетіні көрсетілген.

Сотқа дейінгі іс жүргізу сатысында немесе сот талқылауы барысында кінәні мойындау туралы процестік келісім жасалса, сот істі келісімдік іс жүргізуде шешуге міндетті. Сот отырысына прокурор, сотталушы және оның қорғаушысы қатысады. Жәбірленуші, азаматтық талапкер және олардың өкілдері сот отырысы-на шақырылмайды. Сот істі қысқаша қарап, процестік келісім бойынша прокурордың қорытындысын және сотталушы мен қорғаушының про-цестік келісім жасаудың мән-жайы туралы сөздерін тыңдап, істі қарауды аяқтайды. Демек, қылмыстық іс келісімдік іс жүргізу тәртібімен қаралғандықтан және қолданыстағы процестік заңнамаларда іс бойын-ша нақты дәлелдемелер жиынтығы немесе басқа талаптар, яғни, қайта тергеуге жолдау мүмкіндігі көзделмегендіктен, ҚПК-тің 626-бабы-на сай сот іс бойынша саралануы мен азаматтық талап мөлшері жөнінде күмән болмаған жағдайда, процестік келісімге сәйкес сотталушыға жаза тағайындап, азаматтық талап қою және басқа да өндіріп алулар жөнінде шешімі бар айыптау үкімін шығарады. Тағайындалған жаза ҚР ҚК-нің 55-бабының 3-бөлімінің талаптары не-гізінде көзделген жазаның анағұрлым қатаң түрінің ең жоғары мерзімінің немесе мөлшерінің жартысынан аспауға тиіс.

Әрине, заңмен процестік келісімде көзделген жазаның түрімен немесе мөлшерімен келіспесе, жаңа процес-тік келісім жасасу үшін қылмыстық істі прокурорға қайтару мүмкіндігі көзделген. Бірақ, ҚР ҚПК-нің 616-бабының 1-бөлімі 8-тармағы бойын-

ша процестік келісімде міндетті түрде прокурор сот алдында ол туралы өтінішхат беретін жазаның түрі мен мөлшері көрсетіледі. Яғни, прокурор Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексінің (бұдан былай ҚР ҚК) осы қылмыс үшін жауаптылық көздейтін бабы, бөлігі, тармағы негізінде жаза-ны көрсетуі тиіс.

Тәжірибеде прокурорлардың тара-пынан процестік келісімдерде жаза мөлшері көрсетіле отырып, ҚР ҚК-нің 63-бабын қолдану, тағайындалған жазаны шартты деп санау жөнінде келісімдер жасалуда. Меніңше, бұл дұрыс емес. Себебі, Қылмыстық Ко-декс бойынша сот бас бостандығынан айыру түрінде жаза тағайындағанда сотталған адамның жазаны өтемей түзелуi мүмкiн деген түйінге келсе, ол тағайындалған жазаны шартты деп санауға қаулы шығарады. Яғни, заңның ұғымы бойынша ҚР ҚК-нің 63-бабын қолданып, тағайындалған жазаны шартты деп санау тек соттың құзырында. Сондай-ақ, қолданыстағы заңдармен істі қайтармаған жағдайда процестік келісімдегі жазадан басқа жаза тағайындау көзделмеген.

Жоғарыда көрсетілген ҚР ҚПК-нің 612-бабы негізінде қылмыстық жау-апкершілік көзделген баптардың ба-сым көпшілігі (85 пайызы) бойынша процестік келісім жасау мүмкіндігін ескерсек, бұндай тәртіпте қаралған істер бойынша жалпы саралануы мен келтірілген залал мөлшері жөнінде дау болмаған жағдайда сот-тар міндетті түрде процестік келісім-де бекітілген жазаны тағайындауға мәжбүр болғаны ма? Себебі, бұл тәртіпте қаралған істер бойынша қосымша дәлелдемелер зерттеу, куәлар мен айғақтарды жауаптау сияқты әрекеттер міндетті емес, яғни, іс бойынша егжей-тегжейін анықтау мүмкіндігі шектелген. Мұндай жағдай болашақта тәжірибеде кеңінен қолданысқа еңгізіліп отырғандықтан, процестік келісім жасалуға заңмен тиым салынған істерді санамағанда, (ондай істер жалпы қаралған істердің 10 пайызын құрайды), барлық қылмыстық істер бойынша сот төрелігі тек процестік келісім шеңберімен шектелгені ме? Сонда, ҚР ҚК-нің 52-бабында көрсетілген жаза тағайындаудың негіздері, соның ішін-де, сотталушының құқық бұзушылық жасағанға дейiнгi және одан кейiнгi мiнез-құлқы және тағы басқа мән-жайларды сот қалай ескеруі тиіс?

Бұл тұрғыда ҚР Жоғарғы Сотының 25.06.2015 жылғы №4 санды Нор-мативтік қаулысында, істі келісімдік іс жүргізуде шешкен жағдайда жаза тағайындау жөнінде айтылмаған.

Қазіргі тәжірибемен қалатын болса, алдағы уақытта процестік келісім жасалған істер, яғни, соттар-да қаралатын істердің барлығы (ар-найы ауданаралық қылмыстық істер қарайтын соттарды қоспағанда) тек қана формалды түрде қаралып, про-цестік келісімнің шарттарын қысқаша үкімге көшіруге мәжбүр болуы әбден мүмкін. Өйткені, дәлелдеме жеткілікті болған жағдайда күдікті немесе оның қорғаушысы міндетті түрде процестік келісім жасауға өтініш білдіреді. Бұл тұрғыда қылмыстық қудалау орган-дарына бірнеше тергеу амалдарын жасағаннан гөрі істі оңай жолмен сотқа жолдаған ұтымды. Демек, процестік келісім күдікті жағына да, қылмыстық қудалау жағына да тиімді.

Ал, осындай іс бойынша соттардың процестік келісімдегі жаза мөлшері-мен келіспейтін мән-жайлар заңмен белгіленбеген. Мәселен, процестік келісімдегі жаза Қылмыстық Кодексте көзделген жаза мөлшері шегіне сәйкес келіп, оны ҚР ҚК-нің 63-бабы негізінде шартты түрде деп санаған жағдайда, соттар қандай негізде ондай жазамен келіспеуі керек? Тек қана өзінің ойын-ша ондай жаза сәйкес келмейді деп қайтара ма, әлде, нақты мән-жайлар-ды көрсетіп, күдіктінің, сотталушының мінез-құлқы мен жасаған әрекетінің қоғамға қауіптілігін көрсетуі тиіс пе?

Қазақстан Республикасының Конституциясының 75-бабында Қазақстан Республикасында сот төрелігін тек сот қана жүзеге асыра-ды делінген. Ал, 77-бабы бойынша судья сот төрелігін іске асыру кезінде тәуелсіз және Конституция мен заңға ғана бағынады. Алайда, жоғарыда аталған жағдайларда соттардың, күдіктілер мен қылмыстық қудалау органдарының арасындағы процес-тік келісім шарттарына тәуелділігі айқын басымдылыққа айналуы анық. Сондықтан, қылмыстық іс-терді келісімдік іс жүргізуде қарау мәселелерін нақты талқылауға са-лып, осы тұрғыда нормативтік қаулы қабылдау арқылы заң талаптарына сәйкес тәжірибе жасақтау қажет деп санаймын.

С.ҚҰДАЙБЕРГЕНОВ,аудандық соттың судьясы.

Адам және заң

Келісімдік іс жүргізу тәжірибесі

Студент: құқығыңды біле жүр!

Өткен бейсенбіде Бөкей ордасы колледжінде аудандық сот төрағасы Гүлжихан Сағитова, аудан прокуроры Нар-тай Бәйменов және жергілікті полиция басшысы, подпол-ковник Ерлан Жоралиев студенттермен кездесіп, оларға кәмелеттік жасқа толмағандардың құқықтары жөнінде түсінік берді.

«Құқықтық тәртіп – заман талабы» атты жиында алдымен сөз алған кол-ледж директорының орынбасары Нұргүл Омарова бүгінде білім ұясында оқып жатқан шәкірттер саны мен олардың үлгерімі жөнінде хабарлама жа-саса, жасөспірімдердің түнгі уақытта үлкендерсіз көшеде жүруі, балалардың ешқандай себепсіз сабақ қалдыруы, алкогольдік ішімдікке масайған күйде қоғамдық орындарға барып, шырық бұзуы, ұрлық жасауы және кәмелетке толмағандар арасындағы жыныстық қатынас сынды заң алдында жауап-кершілікке тартылатын жайлар тізбектеліп, олар үшін салынатын айыппұл мөлшері мен қолданылатын жаза түрлері жоғарыда есімдері аталған заң органдары басшылары баяндамаларында кеңінен көрініс тапты. Мәселен, кәмелетке толмағандар жасаған құқық бұзушылық үшін ата-аналары жауапқа тартылатыны, 18 жасқа толмағандармен жыныстық қатынасқа түскендерге қылмыстық жауапкершіліктің қатаңдағаны, яғни, бас бостандығынан айыру мерзімі ұзартылғандығы (10 жылдан 15 жылға), сондай келеңсіздіктерді бол-дырмау мақсатында аудандық білім беру бөлімімен бірлесіп, ұдайы рейдтік шаралар ұйымдастыру, құқық бұзушылыққа «мүлдем төзбеушілік» саясатын жүзеге асыру барысындағы заңнамаларға енгізілген өзгертулер де жан-жақты әңгіме болды.

Жиын соңында колледж оқытушылары студенттерге жағдаяттық сауалдар қойып, олардың құқықтық білім деңгейлерін тексерді. Бұл шараның жас толқын үшін мәні мен маңызы ерекше болғандығын да айта кетелік.

Г.БАДЕлОВА.

Қауіптілік деңгейі белгілендіАғымдағы жылдың 5-6 маусымында

Ақтөбе облысының аумағында орын алған оқиғаларға байланысты тер-рористік сипаттағы ықтимал қауіптің алдын алу мақсатында Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік Комитеті республика аумағында, соның ішінде, Батыс Қазақстан облысында да 40 тәулік мерзімге бірқалыпты «сары» террористік қауіптілік деңгейі белгілен-генін хабарлайды. Осыған байланысты сөмкелер, қораптар, түйіншек, қап, чемо-дан, әсіресе, техникалық құрылғылары

мен сымдары шығып тұрған заттарға, сондай-ақ, қоғамдық орындарда және көліктерде шетелдік, күдікті адамдарға НАЗАР АУДАРУЛАРЫҢЫЗ сұралады.

1. Күмәнді заттарды тасымалдауға немесе сақтауға қабылдамаңыз!2. Айналаңыздағыларға тасталған заттардың қауіпті екенін

түсіндіріңіз! 3. Құқық қорғау органдарының қызметкерлерінің құжаттарыңызды тек-

сергеніне түсіністікпен қарап, көмек көрсетіңіз! 4. Үрейге бой алдырмаңыз!5. Ағымдағы жағдай туралы жаңалықтардан қараңыз!

Жаңа орынбасарОблыстық ішкі істер департаменті басшысы, поли-

ция полковнигі Махамбет Әбисатовтың бұйрығымен (№130, 26 мамыр 2016 ж.) полиция майоры Әбілқайыров Ғайнедин Амантайұлы Бөкей ордасы аудандық ішкі іс-тер бөлімі басшысының қызмет жөніндегі орынбасары лауазымына тағайындалды.

Ғ.А.Әбілқайыров 1972 жылдың 18 тамызында Ақжайық ауданының Алғабас ауылында дүниеге келген. Білімі жоғары – БҚМУ-дың заңгерлік бөлімін (2007) бітірген. Тәртіп сақшысы қызметін 1994 жылы Орал қалалық ішкі істер бөлімінде бастаған ол Ақжайық аудандық ІІБ-де жедел уәкіл, аға жедел уәкіл, Тайпақ полиция бөлімі бастығының орынбасары, 2011-2012 жылдары Бөкей ордасы аудандық ішкі істер бөлімінде аға жедел уәкіл қызметтерін атқарған. Ауданымызға Тайпақ полиция бөлімшесінің жауапты инспекторы қызметінен келіп отыр.

Іске сәт, Ғайнедин Амантайұлы!

Аудан жаңалығы

Колледж өмірінен

14 маусым 2016 жыл4 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

Бөрлілік белгілі кәсіпкер Мыр-забай Боранбаев бұдан оншақты жыл бұрын иесіз қалған «Нарын» дүкенінің ғимаратын меншігіне алып, жөндеттіріп, тойхана ашқан екен. Қиын кезеңдер артта қалып, тұрғындар тұрмысы түзеліп, ауыл ажары артқан, той-томалақтар жиілеген соң, той-хананы кеңейту, заманға сай әрлеу қажеттілігі туыпты. Ауылдастары тілегін ескерген ол қалада тұратын, негізі жиекқұмдық құрылыс маманы (прораб) Алтай Сапарғалиев, дизай-нер Мүсінғали Ғұбашев (пятимарлық) және бригадир Ербол Айтқалиевке (ақсуаттық) қолқа салып, ауылдаста-ры Аспандияр Сәрсенбеков, Жансерік Базаров, Батыржан Қапезовтерді де осы жұмысқа тартыпты.

Аяқталуы ораза айының алғашқы күндерімен тұспа-тұс

келіп, алдағы сенбіде Шәкіровтер отбасының келін түсіру жақсылығы оздырылғалы тұрған жаңарған «На-рын» тойханасының есігін Мырзабай Нұрлыбайұлы құдай жолы садақа бе-румен ашуды жөн көріпті. «Иманды ұл арымас» деген мұнысын ауылдас-тары да, әкімдіктегілер де қош алып-ты. «Мырзабай да, зайыбы Айгүл де жоғары білімді, жүректеріне иман ұйыған жандар ғой,– дейді ауыл мол-дасы Есенболат аға Шәпенов. – Ана бір жылы Сауд Арабиясына барып келгенде үйінің төрінде үлкендердің басын қосып, әрқайсымызға жайна-маз бен таспиық тарту етіп, зәмзәм суынан дәм таттырған».

Тойхана алдында оздырылған сол рәсімді жүргізген ауылдық мәдениет үйінің директоры Айнұр Әбдірешева шараға аудан әкімінің орынбасары

Рүстем Зұлқашев, ауыл шаруашылық бөлімі басшысы Сүйінбек Хайрол-лин, аудандық аумақтық инспекция басшысы Бауыржан Оразовтардың қатысып тұрғанын жұртшылықтың қаперіне берді.

Ауылдық округ әкімі Меңдібай Қитанов пен аудан әкімінің орынбаса-ры Рүстем Зұлқашев тәуелсіздік жыл-дарында қол жеткен табыстар мен орта және шағын бизнесті дамыту бағытында атқарылып жатқан істерге тоқтала келіп, лаңкестердің Ақтөбе қаласындағы әрекеттерін айыптады. Халықты қырағылықты күшейтуге, ауызбіршілікті арттыруға шақырды. Тойхана иесіне ескерткіш сыйлықтар табыстады.

Есікке керілген лентаны Рүстем Мүлкайұлы мен Есенболат Хамидоллаұлы қиып, жиналғандарды

ішке бастады. Қосымша дәліз, киім ілетін, қол жуатын, демала-тын бөлмелермен толықтырылып, қаладағыдай әсем безендірілген той-хана жаңа түрге еніп, сыңғырлап тұр. Дастархан басында ауыл молдасы құран оқып, бата берсе, жерлестері Мырзабай Боранбаевқа алғыстарын

жаудырып, игі тілектерін жеткізді.Біз де тойхана иелеріне, Са-

мал Қапезова бастаған тойхана қызметкерлеріне табыс тілейміз. Істеріңіз оңға басып, той тойлап, жүре беріңіздер, бөрліліктер!

Каримолла ҒАЙСИН.

Кәсіпкерлікке – кең өріс

Мырзабай мен Айгүлжүректеріне иман ұйыған жандар

Аудандар арасындағы достық қарым-қатынасты нығайтуды көздеген шара Ұлы Отан соғысында қаза болған боздақтарға тағзым ету-ден басталды. Аудан орталығындағы «Жеңіс» саябағындағы салтанат-ты жиында екі аудан атқамінерлері сұрапыл соғыста қаза болған жауын-герлерді бір минут үнсіздікпен еске алып, мәңгі алауға гүл шоқтарын қойды. Одан кейін «Достық» үйіне бас сұққан бөкейліктер ол жер-дегі «Ақниет» әжелер ансамблі және татар, славян этномәдени бірлестіктерінің жұмысымен та-нысты. Екіжақты кездесу әрі қарай «Қазақстан – болашағы біртұтас ұлт» атты «дөңгелек үстелге» ұласты. Оған облысымыздың Қазақстан халқы Ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Ғайса Қапақов арнайы қатысты. Жиынды ашып жүргізген аудан басшысы Кәрім Жақыпов:

– Елбасымыз «Біздің мақсатымыз – бір шаңырақ астында өмір сүретін

Қазақылықтың қаймағын бұзбаған бөкейліктер

«Бейбітшілік пен келісімнің жол картасы» мега жобасы аясында Бөкей Ордасы ауданының делегациясы Зеленов ауданына келді.

барлық этностың бірлігі мен келісімі» деп атап көрсеткендей, ауданымызда да ұлтаралық бейбітшілік пен келісім-ді нығайтуға байланысты көптеген іс-шаралар өткізіліп келеді. Бүгінгі шарамыз тек ұлтаралық татулықты ғана емес, аудандар арасындағы бір-лікті нығайту мақсатында оздырылып отыр,-деп, келген қонақтарға қош келдің айтты.

Одан соң сөз алған Бөкей Ордасы ауданының әкімі Нұрлан Рахымжа-нов:

– Бірлік бар жерде – тірлік бар. Еліміздің бүгінгідей қарыштап да-мып келе жатқаны тұрақтылық пен ұлтаралық, дінаралық келісімнің нәтижесі. Жер шалғайлығына қарамастан бірлігімізді көрсету мақсатында сіздің ауданға ат басын тіреп отырмыз. Құшақ жая қарсы алып жатырғандарыңызға рахмет,-дей келе аудан орталығындағы соғыс ардагерлеріне алып келген сый-сы-япаттарын тарту етті.

Әрі қарай ұлтаралық, дінаралық татулық турасында сөз қозғаған қос аудан делегаттары мега жоба ая-сында бастау алған достық қарым-қатынастың жалғасатындығына сенім білдірсе, Ғайса Хамидоллаұлы: «Қоғамның келісімі – қазақтың

келісімі. Көпұлтты мемлекетімізде-гі ел иесі ретінде берекелі бірлікке бас болып, барлығымыз ынтымақта болайық. Ұлттық рухымызды сақтап, жаңғырту арқылы өркениет төріне жететінімізді айшықтап, өркені өскен, сауатты, ұйымшыл, бірлігі мол ұлт болғанда ғана Мәңгілік Ел бола-мыз»,-деді.

«Дөңгелек үстел» соңында екі аудан арасындағы достықты нығайту мақсатындағы арнайы меморандумға қол қойылды.

Кейін жиналғандар аудандық мәдениет үйінің фойесінде бой көтерген Бөкей Ордасы ауданының терең тарихынан сыр шерткен көрмені тамашалады. Әрі қарай мега жоба бөкейлік көркемөнерпаздардың «Ширек ғасыр шежіресі» атты кон-церттік бағдарламамен жалғасты.

Ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналған қойылыммен басталған

концерт, Бөкей Ордасы аудандық халықтық ұлт аспаптар оркестрінің орындауындағы «Махамбет» по-эмасы, Түркештің «Көңілашар», Дәулеткерейдің «Құдаша» күйлеріне ұласты. Тамаша кеш барысында көрермен қауым халық әні «Иги-гайды» орындаған вокалды топ мүшелерін, үлгілі «Орда гүлдері» би ансамблінің бүлдіршідері мен И.Крутойдың «Любовь похожая на сон» әнін орындаған Ғ.Қалесовты керемет қошеметтерімен қарсы алып, тарихы терең, Орда топырағы жұлдыздарының өнеріне тік тұра қол соқты. Ал, «Тәуелсіздікке тарту» атты мәнерлеп оқушы жастардың ішіндегі А.Қапанованың өнеріне разы болған көрермендер көздеріне

жас алды. Сондай-ақ, күй тартысқа шыққан бөкейлік күйшілерді де қиқулай қолдаған жұрт басқа да өнерпаздардан қошеметін аямады.

Концерт соңында Зеленов ауданының әкімі Кәрім Жақыпов қонақтарға ықылас гүлі мен естелік сый тарту етсе, Бөкей Ордасының әкімі Нұрлан Рахымжанов жиналған қауымға ризашылығын білдіріп, мега жоба эстафетасын зеленовтық әріптесіне табыс етті. Бейбітшілік пен тұрақтылықты ту еткен, ел бірлігін нығайтуды мақсат еткен жобаны енді Қазталов ауданы қабылдайды.

Бөтагөз Ислямова – көрермен:– Бөкей Ордасы ауданы өнер-

паздарының концерті қатты ұнады. Бұл тек менің ғана пікірім емес, залға

жиналған барлық адам осындай ойда деп білемін. Әсіресе, күй тартыс ере-кше әсер етті. Қалай дегенмен де қазақы өнердің қаймағы бұзылмаған қасиетті өңір ғой. Тек екі ауданның достығы нығая берсін. Жиі келіп, осындай көтеріңкі көңіл-күй сыйлап тұрса деген ойым бар.

Райса Жұбандықова – аудан тұрғыны:

– Залда биші өрендердің өнеріне риза болмаған жан жоқ. Ал, алыс-тан ат терлетіп келіп, жерлестеріме жанды жадыратар мереке сыйлаған бөкейордалық өнерпаздарға тек шығармашылық табыс тілеймін.

түгелбай БИСЕН.Зеленов аудандық «Ауыл тынысы»

газетінен.

14 маусым 2016 жыл 5E-mail: too-orda@bk.ru ЖҰЛДЫЗЫОрДа

Ел есіндегі есімдер

Сәрсенбай Әшенов ауданымыздың мәдени-қоғамдық өміріне белсе-не қатысқан, ел сыйлаған танымал азамат болатын. Ол 1936 жылы 29 мамырда Шоңайдың Қаракөлінде дүниеге келген. Жетіжылдық мек-тептен соң Шоңай МТС жанындағы бір жылдық механизаторлық курсты бітіріп, сонда үш жыл жұмыс істе-ген. Ленин колхозында, М.Мәметова атындағы совхозда малшы болған. Шоферлық курста оқып, 1964-1972 жылдары «Орда» совхозында, 1972-1974 жылдары аупарткомда жүргізуші де болады. 1974-1975 жылдары Ал-маты қаласындағы Қазақ ССР дайын-дау министрлігі жанындағы ауыл шаруашылығы өнімдерін дайындау жөніндегі кадрлар әзірлейтін курстан өткеннен кейін «Мұратсай» совхо-зында директордың шаруашылық жөніндегі орынбасары міндетін, аудандық жол салу, пайдалану учаскесінде (ДЭСУ), М.Мәметова атындағы совхозда орта буынды басшылық жұмыстар атқарған. Сәкең өзінің ұйымдастырушылық қабілетін, біліктілігін, іскерлігін көрсете білді әрі ауданымыздың мәдени-қоғамдық өміріне белсене араласты. Қабілетті өнерпаз домбырамен дәстүрлі халық әндерін әуелете шырқап, ауданның халық аспаптар оркес-трі құрамында да өнер көрсетті.

Оркестрмен бірге гастроль-дік сапармен бұрынғы Кеңес Одағының астанасы Мәскеуге, Герман Демократиялық Рес-публикасына барып қайтты. Ол әртүрлі деңгейдегі лауазымды қызметкерлермен де жақсы араласты. Орда аудандық партия комитетінің бірінші хатшысы болған, Қазақ ССР астық өнімдерін дайындау ми-нистрі Дайыров Мұзафармен Қара теңіз жағалауындағы санаторийлердің бірінде-гі таныстығы ұзақ жылғы жолдастық қарым-қатынасқа

ұласыпты. Өңірімізге танымал бас-шылар Р.Егізбаев, М.Насимоллин, Ж.Бекеновтермен де жақын араласқан. Кеңес заманында әртүрлі қызметте жүріп, ол мұсылмандық, имандылық жолынан тайған емес. Құран оқыды, ораза ұстады. Жалқаулық пен еріншектікті жаны сүймейтін, көп ізденістің арқасында көне араб-парсы жазуларын еркін оқи алатын дәрежеге жетіп, өзінің бұрынғы діни сауатын жетілдіре түсті.

1990 жылы аудан мұсылмандары қоғамының төрағасы болып сайлан-ды. М.Мәметова атындағы кеңшар жекешелендірілген кезде пай үлесіне сол тұста құны 35 мың тұратын ескі электростанцияның үйін меншігіне

алып, оны өз қаржысына жөндеттіріп, ауданда тұңғыш мешіт ашты. Орал қаласынан күмбез алдырып, төбесіне орнатты. Жиһаз-бұйымдармен қамтамасыз етіп, мешіттің жұмысын жолға қойды. Сөйтіп, жерлестеріміз ата дінімізбен қайта қауышып, имандылыққа оралуына негіз қалады. 1992-2004 жылдары сол мешіттің бас имамы қызметін де атқарады. Оның үлгі-өнегесімен Орда, Бисен, Саралжын ауылдарында да мешіт, намазхана ашылғанына ел-жұрт куә. Сондай-ақ, ол Мұхаммед-Салық Бабажановтың зиратын тауып, қайта жерлеу тұсында Қазақстан Ғылым

Академиясының зерттеу институты ұйымдастырған ғылыми экспедицияға қатынасып, ескі тарихи ескерткіштер-ді анықтау ісіне де белсене атсалыс-ты.

Сәрсенбай Әшенұлы ұлағатты отағасы да бола білді. Зайыбы Зәуреш екеуі бір ұл, бір қыз тәрбиелеп өсіріп, олардан немере-жиен сүйді. Қысқасы, Сәкеңді білетіндер, өнері мен имандылық жолындағы қызметін бағалайтындар оның есімін ешқашан естен шығармақ емес.

Ч.ХАМИтҰлЫ.Суреттерде: 1.С.әшенов;

2. Зайыбы Зәуреш пен қызы Айман.

Өткен өмір өрнектері Ораза мүбәрак болсын!

Шек келтірмес жайыма,Ғибадат қылған қайыра.Ай төресі – Рамазан,Іңкәрмін Құран айына!Медет-жәрдем сұрармын,Мүбәрак кеңес құрармын.Нығметіңе мәңгі мұқтажбыз,Ұлы Рахманым – Раббым!Шариғат бойынша шын ниетімен

мұсылмандық жолға түскен ақыл-есі дұрыс, дені сау адамға Рамазан айын-да ораза ұстау міндеттелген. Ораза ұстап, ауыз бекітіп жүргеніме он жыл-дан асып барады. Мені соңғы жылдары жастардың дінге көптеп бет бұрғандары қуантады. Электрик болып жұмыс істей-тін ұлым Еламан Сейітов ораза ұстауды менен екі жыл бұрын бастады.

«Алланың жолы – ақ жол» дейді ғой. Осыншама уақыттан бері ұлым екеуміз сол жолмен жүріп келе жатқанымызға тәубе деймін. Балама жұмыста жүріп ораза ұстау оңай емес, қарны аша-ды, шөлдейді дегендей. Бірақ, ол оған үйреніп кетті. Ораза тұтқан кісі осы уақыт ішінде ғайбат сөзден, тоңтеріс мінезден арылады. Ол дегеніңіз адамның жан дүниесі жаңарып, тазарады деген сөз. Денсаулыққа да зияны жоқ. Керісін-ше, ойың сергек, бойың жеңіл жүреді. Қысқасы, ораза салауатты өмір салтын ұстанудың бірден-бір кепілі десем, артық айтқандық болмас.

Ораза мүбәрак болсын, ағайын!Зүбира ӨтЕШҚАлИЕВА,

көп балалы ана. Саралжын ауылы.

Пендешіліктен арылуға асығайық

Былтырғы Ораза шілденің ыстық күндерімен тұспа-тұс келгеніне қарамастан, осы қасиетті айдың сауабын алмаққа ниет етіп, алғаш ауыз бекіткенмін. Аллаға шүкір, еш ауыртпашылықсыз өткердім. Әрі сол уақытта сезінген ерекше жеңілдік пен сабыр жандүниеммен де үндесім тапты. Биыл да іш-тей бірнеше күн бұрын дайындалып, оразаны бастап кеттім.

Адам бойында қанағат, шүкіршілік сынды асыл қасиеттерді қалыптастыратын Рамазан айы – Жаратқанның пендесіне біліп-білмей жасаған күнәлерінен тазаруға берілген ұлы мүмкіндік. Ауыз бекітерде: «Уа, Алла! Мен ра-мазан айында Өзіңнің разылығың үшін иман-мен әрі сауабыңнан үміт еткен түрде ораза тұтуға ниет еттім. Уа, Алла! Оразамды қабыл ал, күнәлерімді кешір әрі оразамның бере-кесін бер!»-деп ниет етіп, Алла Тағаланың нұры төгілген айдың қадірін терең ұғынып, шүкірлігімізді еселеп, пендешіліктен арылуға асығайық, ағайын!

Мәншүк НАСИМОллИНА,Сайқын ауылы тұрғыны.

Қадір-қасиеті мол айИманға отбасымен бет бұрған Сикеновтер жанұясының тұңғышы Мұхамед-

әли Медетұлы биыл төртінші жыл ауыз бекіткен екен. Небары он бестегі жет-кіншек жас та болса, имандылық жайы-нан білген-түйгенімен былайша бөлісті: «Қадір-қасиеті мың айға татырлық Рамазанда ораза ұстаушыларға жа-удыратын Аллаһтың мейірім-ра-хымы тіптен ерек. Бұл ай – жаман әдеттерден арылатын, жақсылық, са-быр, кешірім, құлшылық, қайырым айы. Осы уақыт аралығында жер бетіндегі миллиондаған адамдардың мінез-құлқы жақсарады. Айналасына құрметпен қарап, жығылғанды тұрғызатындар, жыртылғанды бүтіндейтіндер көбейеді. Отыз күн оразада тек ас пен суға ғана шектеу қоймай, сонымен қатар қолыңнан келгенінше айналаңа ізгілік жасап, мұқтаж жандарға садақа берудің де сауабы ұшан-теңіз».

Г.ҚАлЕСҚЫЗЫ.

Отыз жыл ораза ұстаған адам бiрде құдық басына келiп, су алу үшiн кезекке тұрады. Ол қанша үлкен болса да, та-ласып-тармаспай, сабыр сақтап тұрғанда, кезектiң соңғы жағынан бiреу айқайға басып:

– Мен бүгiн оразамын! Кезек берiңдер. Қарным ашты, шөлдедiм!-деп шу шығарады.

Әлгi айқайшы әр адамға соны айтып, бiртiндеп алға жақындай бередi. Алғашында бұл іске мән бермеген, кейін шыдамы таусылып:

– Әй, бауырым, егер ораза тұтқанға жол беру керек бол-са, отыз жыл қатарынан ауыз бекіткен мен бiрiншi алуым керек емес пе? Бiр-ақ күн ораза тұттым деп, елдi қырып кете жаздап тұрсың ғой?!-деп ашуланыпты.

Сонда:

– Саған отыз жыл бойы сөзiм өтпеп едi. Ендi, мiне, оразаңды мiндет қылып, бар сауабыңнан айырылдың. Маған да керегi осы едi,-деп қарқылдап көзден ғайып боп-ты әлгі шайтан.

Шайтанның айласы

Алланың жолы – ақ жол

14 маусым 2016 жыл6 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

Адам өмірі уақытпен өлшенеді. Сондықтан оны зая етпеу, оны босқа өткізбеу, бағалай білу ұғымдары ой-санаға мықтап орныққан. Қызмет, үй тірлігі, бала тәрбиесі, соларға байланысты толып жатқан шаруалардың бәріне үлгерудің қажеттігі адамды басқа еш нәрсеге мойын бұрғызбайды. «Кезексіз емхана» осындай жайларға арналған. Онда әр клиент күні бұрын хабарласып, белгілен-ген уақытқа жазылып, сол мезгілде қаралып кете алады. Ешкім де уақытын бос өткізбейді, кезек күтіп ұзақ отырмайды. Тіркелу жұмыс күндері таңғы сағат 800-ден кешкі 1800-ге дейін 21-9-37, 21-3-37 телефондары арқылы жүзеге асады. Осы мезгілде өзіңіз жазылған дәрігерге қараласыз. Бұл жоғарыда айтқандай, жерлестеріміздің алтын уақытты зая жібермеуіне өз септігін тигізеді.

Ал, отбасында біреу аяқасты қатты науқастанып, қызуы көтеріліп, қан қысымы жоғарылап, жүрегі сыр берген жағдайда жұмыс уақытында (8:00ден 20:00 ге дейін) 21-9-37 телефонына, ал, одан кейінгі мезгілде, сондай-ақ, ке-неттен аса шұғыл көмек қажет болғанда 103 («Жедел жәрдем») телефонына хабарласқан дұрыс. Егер дәрігерлік есепте тұратын науқас тұмауға шалдығып, қан қысымы көтеріліп, басы ауырып қалғанда жұмыс мезгілінде 21-9-37 теле-фоны арқылы өз учаскесінің дәрігерімен сөйлесіп, ем қабылдау турасында кеңес ала алады. Дәрігер телефон арқылы кеңес береді не тексеруге фель-дшерді жібереді, ауруы күшейіңкіреп тұрса, өзі барады. Әр тұрғын, емделуші осы жайды біле жүргендері дұрыс.

Ауруханаға қаралуға келгенде, емделіп жүргенде келеңсіз жағдайлар орын алса, «Науқасты қолдау қызметіне» 40-0-15 телефонына жүгіне аласыз. Тәжірибелі дәрігер Н.Нүркенова арыз-шағымдарыңызды қабылдап, мәселенің оң шешілуіне көмектеседі.

Адам өмірінде неше түрлі сәтсіздіктер де ұшырасады. Ондай келеңсіздіктерге тап болып, ешкіммен сыр бөлісе алмай, тұйыққа тірелгендей болып шарқ ұрсаңыз психолог мамандармен 21-2-50 телефоны арқылы хабарласып, ақыл-кеңес сұрағаныңыз жөн. Олар сәтсіздіктерді жеңіп, күйзелістен шығар жолды көрсетеді. Өйткені, өмірден түңілмей, қиындықпен күресудің, жетістікке жетудің амалдары көп. Сол себепті де арнайы маманның ақыл-кеңесіне жүгініп, ем алыңыз. Бұл телефон тыңдалмайды әрі сырларыңыздың құпиялығы толық сақталады.

Айта кетелік, жедел жәрдем мен психолог телефондары тәулік бойы үздіксіз жұмыс жасайды. Сондықтан аудан тұрғындары бұл мүмкіндікті тиімді пайдала-нып, оның игілігін көргені абзал.

К.ҚАЖИПАНОВА.

Қаперіңізде болсын!

«Кезексіз емхана» артықшылықтары

1997 жылдың қыс мезгілі. Көрші Шоңай ауылынан келген нағашы әжемді сонау Ақтаудағы қызымен сөйлестіру үшін телеграфқа

келе жатырмыз. Сөйлесуге берген (переговорға) тапсырыстың уақыты таялып қалды. Жер тайғақ. Тез жүру мүмкін емес. Оның үстіне жетпіске аяқ басқан әжем де шаршаңқырап келеді. Әйтеуір, есікке таялғанда телефо-нист апай: «Ақтаудан Нұргүл Насенованы кім шақырды?» деп сұрап жатыр екен. «Біз»,-деп бірден телефон будка-сына кірдік. Апамыздан аман-саулық сұрасып, даусын естіп, жақсы жаңалықтармен бөлісіп, көңіліміз бір көтеріліп қалды. Сонда Қабесова Рахила әжем (ауылдағылар оны Мәш дейтін): «Ой-бой, мынауың деген жақсы нәрсе екен ғой,-деп телефон будкасын нұсқаған. – Көзіммен көрмегенім болмаса, қасына барып, маңдайынан иіскеп, әңгімелескендей болдым-ау. Палласовкадағы Айсұлумен, Жәнібектегі Қарашашпен де сөйлесуге бола ма сонда?»-деп өркениеттің бұл жетістігіне таңырқағаны бар-ды. Он төрт құрсақ көтеріп, оның он екісін өсіріп-өндіріп, үй қылған марқұм сол әжем қазіргі ұялы телефонды көргенде тіптен таң-тамаша қалар ма еді.

Иә, жиырма жылға жетер-жетпес ауқыт ішінде сан алуан гаджеттер (жаңа құрылғылар) қолданысқа еніп, адамның қажетіне айналды. Соның бірі – ұялы телефон. Оны кім, қашан жасап шығарды, тарихына аз-мұз көз жүгіртсек.

1875 жылдың 2 маусымында Бостон университетінің Шешендік өнер мектебінің профессоры Грехем Белл ең алғаш рет байланыстырушы сымдардың көмегімен өз көмекшісінің даусын естиді. Өнертапқыш шотландтықтың бұл жаңалығы тарих бетінде телефон деген атпен қалды. Бір қызығы, сол өнертапқыштың есімі ағылшын тілінен аударғанда «қоңырау» деген мағына білдіреді.

Арада бір ғасырға жуық уақыт өткенде ең алғашқы ұялы телефондар пайда болды. Иллинойс технологиялық институтының түлегі Мартин Купердің өнертапқыштық бұл жаңалығын қазір әлем халқының тең жартысы күнделікті өмірде қолданып жүр. Ұялы телефонмен жасалған алғашқы нағыз байланыстың тарихы 1973 жылдың 3 сәуірінен басталады. Ұялы байланыс компаниясының қызметкері Мартин Купердің зерттеулер бөлімінің бас-шысы Белл Лабзға Нью-Йорк көшелерінде серуендеп жүріп соққан қоңырауы ұялы телефонмен алғашқы бай-ланыс орнату саналады. Купердің өзі таратқыштан сиг-нал жіберу хаттамасының негізгі құрастырушысы еді. Ол қолданған телефонның салмағы, яғни, ең алғашқы ұялы телефон 1,15 килограмм тартатын. Сол кезеңде Нью-Йорк ұялы байланыстың базалық станциялары орнатылған әлемдегі жалғыз нүкте еді. Төрт жылдан соң Чикагода 2000 абоненттік тәжірибелік ұялы желі құрылды. 1979 жылы бұл өнертапқыштық жаңалыққа Күншығыс елі зор қызығушылық білдіріп, 88 базалық станциядан тұратын алғашқы ұялы байланыстың қызметін қолға алды. Ал, қазір әлемде ұялы телефондардың қолданыс аясы өзінің байланыс орнату шегінен асып кетті. Телефондар өмірдің барлық саласында қолданылуда. Ол адамның ажырамас

көмекшісіне айналды деуге де болады. Осы ретте біз гад-жет туралы пікірін білмек ниетте кейбір жерлестерімізді сөзге тартқанбыз.

Сайқын ауылдық округіне қарасты Мәмбет ауылының тұрғыны Күләш әже Шәмелова бұл құрылғының пай-

дасын көріп, оны шығарған адамға ризашылығын білдірді. «Ауылда отырсам да, аудан, об-лыс орталықтарында тұратын ұрпақтарымның аман-саулығын біліп тұрамын. Бұрындары балала-рымызды шетке жіберген уақытта бір Аллаға аманаттап, одан хат-хабар келгенше тақымымызды қысып отыратынбыз. Қазір шүкір, қалаған уақытта телефон ша-лып, сағынышымызды басамыз. Әсіресе, сонау Ақтау қаласындағы сіңлілеріммен, Н.Назарбаев зи-

яткерлік мектеп-интернатында оқитын немерем Сұлтан Сұлтаниярмен, Ақтөбеде түрлі оқу орындарында білім алып жатқан немере-жиендеріммен жиі хабарласамын»,-дейді әже ұрпақтарының жетістіктеріне марқайып.

Түрлі қызметтегілердің де осы құрылғыға шұқшиып жатқандарын жиі ұшыратамыз. Олардың да біраз шаруасы ұялы телефон-мен бітетінін аңғару қиын емес. Ордалық Сабина Тінәлиева ұялы телефонды тек сөйлесу құралы ғана емес, сонымен қатар ол ондағы фейсбук парақшадан түрлі жаңалықтарды оқитындығын әрі ең алдымен «Орда жұлдызы» газетінің жарияланымдарымен та-

нысып, аудандағы, әлемдегі ахуалдан біркелкі хабардар болатынын жеткізді.

Бөрлі ауылдық мәдениет үйінің директоры Айнұр Әбдірешева осы ұялы телефонның көмегімен аудандағы барлық мәдени қызметкерлермен тығыз бай-ланыс орнатып, сол арқылы өткізген шараларды суретке түсіріп, оны ватсаптағы мәдениет қызметкерлерінің тобында жария-лап, әріптестерінің ілтипатына бөленіп, жұмысының нәтижесін көрсетуде екендігін баян етті. Әрі ол интернеттен іздегенін тауып

жүргенін де жасырмады. Бұл құрылғыны ұлы мен қызы да меңгергенін сөз еткен Айнұр олардың уақыты мен желілер-ге кіруін өзі қадағалайтынын да айтты.

Иә, «Көзді ашып-жұмғанша жылдам хабар алғызатын» Ыбырай атамыздың кезіндегі байланыс құрылғылары бүгінде шаң қауып қалғандай. Ендеше, өмірімізге дендеп енген бұл гаджеттің тек игілігін көрейік, жарға жығар жа-ман хабарлардың жетегінде кетпейік, қадірлі ағайын!

Раушан БАҚЫтОВА.

ҰЯЛЫ ТЕЛЕФОНсенің сенімді серігің

Оқу жылы аяқталып, балғын жүректер үшін демалыс күндері де басталды. Бүлдіршіндердің уақыттарын бос өткізбеу мақсатында ұйымдастырылған аудандық «Арай» станционарлық туристік-сауықтыру лагерінің биылғы жазғы ауысымының салтанатты ашылуы әсем безендірілген аталмыш ғимарат алдында өтті. Қазақстан Республикасының Әнұраны шырқалып, одан кейін әр топтың жетекшілері баянат тапсырды.

Аудан әкімінің орынбасары Лариса Қайырғалиева лагерьдің ашылуымен құттықтап, сәтті демалыс тіледі. Бұл шараға «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Тілеген Арыстанбеков, Сайқын ауылдық округінің әкімі Бисенбек Насимоллин, аудандық білім бөлімінің басшысы Ержан Иманбаев, бала-

лар және жасөспірімдер туризмі орталығының директоры Кенжебек Құрмашев қатысты. Оқушыларға туризм және салауатты өмір салтын насихаттау, демалыс уақыттарын қамтамасыз етумен қатар, туризм арқылы қазақстандық патриотизмді қалыптастыру жұмыстары жүргізіледі.

Айтулы шара соңында оқушылар ән шырқап, би биледі. Одан әрі шақырулы қонақтар лагерь ғимаратын аралап, демалушылардың тыныс-тіршілігімен танысты.

Г.тҰРСЫНтЕГІ.* * *

Даму мүмкіндігі шектеулі балалардың жазғы демалы-сын ұйымдастыру мақсатында аудандық психологиялық-педагогикалық түзету кабинеті жанынан «Достық» жазғы демалыс лагері құрылып, жұмыс істеді. Лагерьдің жоспары әдістемелік отырыста талқыланып, оны арт терапиялық бағытта жүргізу қолға алынды. Міне, осы ретте лагерь барысында құм терапиясы, музыка терапиясы, су тера-пиясы, қуыршақ терапиясы, т.б қолданылды. Айта кету керек, лагерьдің жоспарын құрған кезде оған қатысушы 17 баланың диагноздарымен қатар, олардың жас ерек-шеліктері мен қызығушылықтары ескерілді. Жауапты ма-мандар дефектолог Ұ.Хасенова және ерте жастағы түзеу мұғалімі Д.Қитешева әр түрлі шаралар өткізсе, балалар-ды қорғау күніне орай кабинетке келетіндерге сыйлықтар берілді. Әрі демалушылар аудандық балалар кітапхана-сына, саябақтарға барды. Белсенді қатысқан балалар Мадақтау қағаздары мен естелік сыйлықтарға ие болды. Лагерь «Достығымыз бітпесін!» атты қорытынды концерт-тік бағдарламамен аяқталды.

Д.ФАЙЗОллАҚЫЗЫ.

Бар жақсылық – балаларға

Жайдары жаз қызықтары

14 маусым 2016 жыл 7E-mail: too-orda@bk.ru ЖҰЛДЫЗЫОрДа

Аудандық мәслихаттың шешімі«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының

аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін бағалау

әдістемесін бекіту туралыСайқын ауылы № 2-4 26 сәуір 2016 жыл

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жер-гілікті мемлекетті басқару және өзін-өзі басқару туралы», Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы «Мемлекеттік қызметі туралы» Заңдарына, Қазақстан Республикасының Мем-лекеттік қызмет істері министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы №13 «Мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің қызметін бағалаудың кейбір мәселелері туралы» (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 31 желтоқсанда № 12705 тіркелді) бұйрығына сәйкес, Бөкей ор-дасы аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қоса беріліп отырған «Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін бағалаудың әдістемесі бекітілсін.

2. Бөкей ордасы аудандық мәслихат аппаратының басшысы (А.Хайруллин) осы шешімнің әділет органдарында мемлекеттік тіркелуін, «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде және бұқаралық ақпарат құралдарында оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін.

3. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енгізіледі. Сессия төрағасы Б.Бектелеуова. Мәслихат хатшысы Е.таңатов.

тіркеу №440516 мамыр 2016 жыл.

2016 жылғы 26 сәуірдегі № 2-4 Бөкей ордасы аудандық мәслихатының шешімімен бекітілген

«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесі1. Жалпы ережелер

1. Осы «Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпу-сы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін бағалаудың әдістемесі (бұдан әрі – Әдістемесі) «Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметі туралы» 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңының 33-бабы 5–тармағына, Қазақстан Республикасының Мемле-кеттік қызмет істері министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 13 «Мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің қызметін бағалаудың кейбір мәселелері туралы» бұйрығына сәйкес әзірленді және «Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мем-лекеттік әкімшілік қызметшілерінің (бұдан әрі – «Б» корпусының қызметшілері) қызметіне бағалау жүргізу алгоритмін айқындайды.

2. «Б» корпусы қызметшілерінің қызметін бағалау (бұдан әрі – бағалау) олардың жұмыс тиімділігі мен сапасын анықтау үшін жүргізіледі.

3. Бағалау «Б» корпусы қызметшісінің атқаратын лауазымдағы қызметінің нәтижелері бойынша:1) тоқсан қорытындысы бойынша (тоқсандық бағалау) – бағаланып жатқан жылдағы есептік

тоқсаннан кейінгі айдың онынан кешіктірмей (бағалануы оныншы желтоқсаннан кеш емес өткізілетін төртінші тоқсанды қоспағанда);

2) жыл қорытындысы бойынша (жылдық бағалау) – бағаланып жатқан жылдың жиырма бесінші желтоқсанынан кешіктірмей жүргізіледі.

«Б» корпусының қызметшісін бағалау оның нақты лауазымда орналасу мерзімі үш айдан кем болған жағдайда өткізілмейді.

Әлеуметтік демалыстағы «Б» корпусының қызметшілері бағалауды жұмысқа шыққаннан кейін осы Әдістеменің осы тармағында көрсетілген мерзімде өтеді.

4. Тоқсандық бағалауды тікелей басшы жүргізеді және «Б» корпусы қызметшісінің лауазымдық міндеттерді орындауын бағалауға негізделеді.

«Б» корпусы қызметшісінің тікелей басшысы өзінің лауазымдық нұсқаулығына сәйкес бағынатын тұлға болып табылады.

5. Жылдық бағалау:1) «Б» корпусы қызметшісінің есептік тоқсандардағы орта бағасынан;2) «Б» корпусы қызметшісінің жеке жұмыс жоспарын орындау бағасынан;3) айналмалы бағалаудан құралады.6. Мемлекеттік лауазымға тағайындау және мемлекеттік лауазымнан босату құқығы бар лауа-

зымды тұлға «Б» корпусы қызметшісінің қызметін бағалауды өткізу үшін Бағалау бойынша комис-сия құрылады, Бөкей ордасы аудандық мәслихат аппаратының лауазымдық нұсқаулығы бойынша кадрлық жұмыстарды жүргізетін бас маман (бұдан әрі – бас маман) оның жұмыс органы болып табылады.

7. Бағалау жөніндегі комиссияның мәжілісі оның құрамының үштен екісінен астамы қатысқан жағдайда өкілетті болып есептеледі.

Бағалау жөніндегі комиссияның төрағасы не мүшесі болмаған жағдайда, оларды алмастыру бағалау жөніндегі комиссияны құру туралы өкімге өзгертулер енгізу арқылы уәкілетті тұлғаның шешімі бойынша жүзеге асырылады.

8. Бағалау жөніндегі комиссияның шешімі ашық дауыс беру арқылы қабылданады.9. Дауыс беру қорытындысы Бағалау жөніндегі комиссия мүшелерінің көпшілік дауысымен

айқындалады. Дауыс саны тең болған жағдайда, комиссия төрағасының дауысы шешуші болып табылады.

Бағалау жөніндегі комиссияның хатшысы болып бас маманы табылады. Комиссия хатшысы да-уыс беруге қатыспайды.

2. Жұмыстың жеке жоспарын құрастыру10. «Б» корпусы қызметшісі жұмысының жеке жоспары «Б» корпусы қызметшісімен және оның

тікелей басшысымен бірлесіп келесі жылдың бірінші қаңтарынан кешіктірмей осы Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құрастырылады.

Решение районного маслихатаОб утверждении методики оценки деятельности административных

государственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения «Аппарата Бокейординского районного маслихата»

Село Сайхин № 2-4 26 апреля 2016 года

В соответствии с Законами Республики Казахстан от 23 января 2001 года «О местном госу-дарственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан», от 23 ноября 2015 года «О государственной службе Республики Казахстан», приказом Министра по делам государственной службы Республики Казахстан от 29 декабря 2015 года №13 «О некоторых вопросах оценки де-ятельности административных государственных служащих» (зарегистрирован в Министерстве юс-тиции Республики Казахстан 31 декабря 2015 года № 12705), Бокейординский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить прилагаемую методику оценки деятельности административных государственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения «Аппарата Бокейординского районного мас-лихата».

2. Руководителю аппарата Бокейординского районного маслихата (Хайруллин А.) обеспечить государственную регистрацию данного решения в органах юстиции, его официальное опубликова-ние в информационно-правовой системе «Әділет» и в средствах массовой информации.

3. Настоящее вводится в действие со дня первого официального опубликования.Председатель сессии Б.Бектелеуова.

Cекретарь маслихата Е.танатов.Регистр. №4405

16 мая 2016 года.

утверждена решением Бокейординского районного маслихата от 26 апреля 2016 года № 2-4

Методика оценки деятельности административ-ных государственных служащих корпуса «Б»

государственного учреждения «Аппарата Бокейординского районного маслихата»

1. Общие положенияОбщие положения1. Настоящая Методика оценки деятельности административных государственных служащих

корпуса «Б» государственного учреждения «Аппарата Бокейординского районного маслихата» (да-лее – Методика) разработана в соответствии с пунктом 5 статьи 33 Закона Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года «О государственной службе Республики Казахстан», приказом Министра по делам государственной службы Республики Казахстан от 29 декабря 2015 года № 13 «О некото-рых вопросах оценки деятельности административных государственных служащих» и определяет алгоритм оценки деятельности административных государственных служащих корпуса «Б» госу-дарственного учреждения «Аппарат Бокейординского районного маслихата» (далее – служащие корпуса «Б»).

2. Оценка деятельности служащих корпуса «Б» (далее – оценка) проводится для определения эффективности и качества их работы.

3. Оценка проводится по результатам деятельности служащего корпуса «Б» на занимаемой должности:

1) по итогам квартала (квартальная оценка) – не позднее десятого числа месяца, следующего за отчетным кварталом (за исключением четвертого квартала, оценка которого проводится не позд-нее десятого декабря);

2) по итогам года (годовая оценка) – не позднее двадцать пятого декабря оцениваемого года.Оценка служащего корпуса «Б» не проводится в случаях, если срок пребывания на занимаемой

должности в оцениваемом периоде составляет менее трех месяцев.Служащие корпуса «Б», находящиеся в социальных отпусках, проходят оценку после выхода на

работу в сроки, указанные в настоящем пункте настоящей Методики.4. Квартальная оценка проводится непосредственным руководителем и основы-

вается на оценке исполнения служащим корпуса «Б» должностных обязанностей. Непосредственным руководителем служащего корпуса «Б» является лицо, которому он подчиня-ется согласно своей должностной инструкции.

5. Годовая оценка складывается из:1) средней оценки служащего корпуса «Б» за отчетные кварталы; 2) оценки выполнения служащим корпуса «Б» индивидуального плана работы;3) круговой оценки.6. Для проведения оценки должностным лицом, имеющим право назначения на государственную

должность и освобождения от государственной должности служащего корпуса «Б» создается Ко-миссия по оценке, рабочим органом которой является главный специалист в должностные обязан-ности которого входит ведение кадровой работы аппарата Бокейординского районного маслихата (далее - главный специалист) .

7. Заседание Комиссии по оценке считается правомочным, если на нем присутствовали не ме-нее двух третей ее состава.

Замена отсутствующего члена или председателя Комиссии по оценке осуществляется по реше-нию уполномоченного лица путем внесения изменения в распоряжение о создании комиссии по оценке.

8. Решение Комиссии по оценке принимается открытым голосованием.9. Результаты голосования определяются большинством голосов членов Комиссии по оценке.

При равенстве голосов голос председателя комиссии является решающим.Секретарем Комиссии по оценке является главный специалист. Секретарь Комиссии по оценке

не принимает участие в голосовании.

2. Составление индивидуального плана работы10. Индивидуальный план работы служащего корпуса «Б» составляется не позднее первого ян-

варя следующего года, служащим корпуса «Б» и его непосредственным руководителем совместно по форме согласно приложению 1 к настоящей Методике.

11. При назначении служащего корпуса «Б» на должность по истечении указанного в пункте 10 настоящей Методики срока, индивидуальный план работы служащего корпуса «Б» на занимаемой должности составляется в течение десяти рабочих дней со дня назначения его на должность.

12. Индивидуальный план работы служащего корпуса «Б» содержит:

14 маусым 2016 жыл8 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

11. «Б» корпусының қызметшісін лауазымға осы Әдістеменің 10-тармағында көрсетілген мер-зім өткеннен кейін тағайындалған жағдайда, атқаратын лауазымдағы «Б» корпусы қызметшісі жұмысының жеке жоспары оны лауазымға тағайындаған күннен бастап он жұмыс күні ішінде құрастырылады.

12. «Б» корпусының қызметшісі жұмысының жеке жоспарына:1) «Б» корпусының қызметшісі туралы дербес деректерді (Т.А.Ә. (болған жағдайда), атқаратын

лауазымы, «Б» корпусы қызметшісінің құрылымдық бөлімшесінің атауы);2) мемлекеттік органның стратегиялық мақсатына (мақсаттарына), олар болмаған жағдайда

оның функционалдық міндеттеріне сәйкес «Б» корпусы қызметшісінің жұмыс іс-шараларының ата-уы кіреді.

Іс–шаралар қолжетімді, іске асатын, «Б» корпусы қызметшісі жұмысының функционалды бағытымен байланысады, нақты аяқтау нысанына ие болады.

Іс –шаралар саны мен күрделілігі мемлекеттік органның салыстыруында анықталады.3) «Б» корпусы қызметшісінің және оның тікелей басшысының қолдары, жеке жоспарға қол қою

күнін қамтиды.13. Жеке жоспар екі данадан құрастырылады. Бір дана бас маманға беріледі. Екінші дана

мәслихат аппаратының басшысында болады.

3. Бағалауды жүргізуге дайындық14. Бас маман Бағалау бойынша комиссия төрағасының келісімі бойынша бағалауды өткізу кес-

тесін қалыптастырады.Бас маман бағалауға жататын «Б» корпусы қызметшісін және бағалауды іске асыратын тұлғаларды

бағалау туралы уақытылы хабардар етуді қамтамасыз етеді және оларға бағалау парақтарын тол-тыру үшін жібереді.

4. Лауазымдық міндеттерді орындауды бағалау15. Лауазымдық міндеттерді орындауды бағалау негізгі, көтермелеу және айыппұл баллдарынан

құралады.16. Негізгі баллдар 100 балл деңгейінде белгіленеді.17. Көтермелеу баллдары ағымдағы жұмыстың орташа көлемінен асатын қызмет көрсеткіштері,

сондай-ақ мазмұндық және/немесе ұйымдастырушылық жағынан күрделі болып табылатын қызмет түрлері үшін қойылады.

18. Көтермеленетін қызмет көрсеткіштері мен түрлері мемлекеттік органдармен өз ерекшелік-теріне сүйеніп белгіленеді және атқарылған жұмыстың көлемі мен күрделігінің қосу тәртібімен бес деңгейлік шкала бойынша орналасады.

Әр көтермеленетін қызмет көрсеткіші мен түрі үшін «Б» корпусының қызметшісі тікелей басшы-дан бекітілген шкалаға сәйкес «+1» - ден «+5» баллға дейін иеленеді.

19. Айыппұл баллдары орындау және еңбек тәртібін бұзғаны үшін қойылады.20. Орындау тәртібін бұзуға:1) жоғары тұрған органдардың, мемлекеттік орган басшылығының, тікелей басшының тапсырмаларын және бақылаудағы құжаттар мен жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін

орындау мерзімдерін бұзу;2) тапсырмаларды және бақылаудағы құжаттарды, жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін

сапасыз орындау жатады.21. Еңбек тәртібін бұзуға:1) дәлелді себепсіз жұмыста болмауы;2) дәлелді себепсіз жұмысқа кешігу;3) қызметшілердің қызметтік әдепті бұзуы жатады.Еңбек тәртібін бұзу фактілері туралы ақпараттың қайнары ретінде бас маман, «Б» корпусы

қызметшісінің тікелей басшысы, құжатпен дәлелденген мәліметі болады.22. Әр орындау және еңбек тәртібін бұзғаны үшін «Б» корпусының қызметшісіне әр бұзу фактісі

үшін «-2» мөлшерінде айыппұл баллдары қойылады.23. Лауазымдық міндеттердің орындалуын бағалауды жүргізу үшін, «Б» корпусының қызметшісі

тікелей басшыға осы Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша толтырылған бағалау парағын келісу үшін жібереді.

24. Тікелей басшы «Б» корпусы қызметшісінің еңбек тәртібін бұзғаны туралы бас маман берген мәліметтерін есепке ала отырып, бағалау парағында берілген деректердің растығын қарастырып, оған өзгертулер (болған жағдайда) енгізеді және онымен келіседі.

25. Тікелей басшы келіскеннен кейін, бағалау парағы «Б» корпусы қызметшісімен расталады. «Б» корпусы қызметшісінің бас тартуы құжаттарды Бағалау жөніндегі комиссияның отырысына

жіберу үшін кедергі бола алмайды. Бұл жағдайда бас маман және «Б» корпусы қызметшісінің тіке-лей басшысы еркін нысанда танысудан бас тарту туралы акт құрастырады.

5. Жеке жұмыс жоспарын орындауды бағалау26. Жылдық бағалауды өткізу үшін «Б» корпусының қызметшісі тікелей басшыға келісу үшін осы

Әдістемеге 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша толтырылған бағалау парағын жолдайды. 27. Тікелей басшы бағалау парағын онда берілген мәліметтердің анықтылығы тұрғысынан

қарастырып, түзету енгізеді (болған жағдайда) және оған келісім береді.28. Тікелей басшымен келіскеннен кейін бағалау парағын «Б» корпусының қызметшісі растай-

ды.«Б» корпусы қызметшісінің бас тартуы құжаттарды Бағалау жөніндегі комиссияның отырысына

жіберуге кедергі бола алмайды. Бұл жағдайда бас маман және «Б» корпусы қызметшісінің тікелей басшысы танысудан бас тарту туралы еркін нысанда акт жасайды.

6. Айналмалы бағалау29. Айналмалы бағалау:1) тікелей басшыны;2) «Б» корпусы қызметшісіне бағыныштыларды;3) тікелей бағыныштылар болмаған жағдайда – «Б» корпусының қызметшісі жұмыс істейтін

құрылымдық бөлімшеде лауазымдарды атқаратын тұлғаларды (олар болған жағдайда) бағалау болып табылады.

30. Осы Әдістеменің 29-тармағының 2), 3) тармақшаларында көрсетілген адамдардың тізімін (үштен аспайтын) «Б» корпусы қызметшісінің лауазымдық міндеттері және қызметтік өзара әрекеттестігіне қарай бас маман бағалау жүргізілгенге бір айдан кешіктірмей анықтайды.

31. Осы Әдістеменің 29-тармағында көрсетілген тұлғалар осы Әдістеменің 4-қосымшасына сәйкес нысанда айналмалы бағалау парағын толтырады.

32. Толтырылған бағалау парақтары оларды алған күннен екі жұмыс күні ішінде басмаманға жіберіледі.33. Бас маман айналмалы бағалаудың орта бағасын есептейді.34. Айналмалы бағалау жасырын түрде жүргізіледі.

7. Қорытынды баға35. Қызметшінің тікелей басшысы «Б» корпусы қызметшісінің тоқсандық қорытынды бағасын мы-

надай формула бойынша есептейді:

∑ −+=т

вa100,

1) персональные данные о служащем корпуса «Б» (Ф.И.О. (при его наличии), занимаемая долж-ность, наименование структурного подразделения служащего корпуса «Б»);

2) наименование мероприятий работы служащего корпуса «Б», направленных на достижение стратегической цели (целей) государственного органа, а в случае ее (их) отсутствия, исходя из его функциональных обязанностей.

Мероприятия указываются достижимые, реалистичные, связанные с функциональным направ-лением работы служащего корпуса «Б», имеющие конкретную форму завершения.

Количество и сложность мероприятий определяются в сопоставлении по государственному ор-гану.

3) подписи служащего корпуса «Б» и его непосредственного руководителя, дата подписания ин-дивидуального плана.

13. Индивидуальный план составляется в двух экземплярах. Один экземпляр передается глав-ному специалисту. Второй экземпляр находится у руководителя аппарата маслихата.

3. Подготовка к проведению оценки14. Главный специалист формирует график проведения оценки по согласованию с председа-

телем Комиссии по оценке.Главный специалист обеспечивает своевременное уведомление служащего корпуса «Б», подле-

жащего оценке, и лиц, осуществляющих оценку, о проведении оценки и направляет им оценочные листы для заполнения.

4. Оценка исполнения должностных обязанностей15. Оценка исполнения должностных обязанностей складывается из базовых, поощрительных и

штрафных баллов.16. Базовые баллы устанавливаются на уровне 100 баллов.17. Поощрительные баллы выставляются за показатели деятельности, превышающие средние

объемы текущей работы, а также виды деятельности, являющиеся сложными в содержательном и/или организационном плане.

18. Поощряемые показатели и виды деятельности определяются государственными органами исходя из специфики и распределяются пятиуровневой шкале в порядке возрастания объема и сложности осуществляемой работы.

За каждый поощряемый показатель или вид деятельности служащему корпуса «Б» непосредс-твенным руководителем присваиваются в соответствии с утвержденной шкалой от «+1» до «+5» баллов.

19. Штрафные баллы выставляются за нарушения исполнительской и трудовой дисциплины.20. К нарушениям исполнительской дисциплины относятся:1) нарушения сроков исполнения поручений вышестоящих органов, руководства государствен-

ного органа, непосредственного руководителя и обращений физических и юридических лиц;2) некачественное исполнение поручений, обращений физических и юридических лиц.21. К нарушениям трудовой дисциплины относятся:1) отсутствие на работе без уважительной причины;2) опоздания на работу без уважительной причины;3) нарушения служащими служебной этики.Источниками информации о фактах нарушения трудовой дисциплины служат документально

подтвержденные сведения от главного специалиста, непосредственного руководителя служащего корпуса «Б».

22. За каждое нарушение исполнительской и трудовой дисциплины служащему корпуса «Б» вы-ставляются штрафные баллы в размере « – 2» балла за каждый факт нарушения.

23. Для проведения оценки исполнения должностных обязанностей служащий корпуса «Б» на-правляет для согласования заполненный оценочный лист непосредственному руководителю по форме согласно приложению 2 к настоящей Методике.

24. Непосредственный руководитель с учетом представленных главным специалистом сведе-ний о фактах нарушения служащим корпуса «Б» трудовой дисциплины, рассматривает оценочный лист на предмет достоверности представленных в нем сведений, вносит в него корректировки (в случае наличия) и согласовывает его.

25. После согласования непосредственным руководителем оценочный лист заверяется служа-щим корпуса «Б».

Отказ служащего корпуса «Б» не может служить препятствием для направления документов на заседание Комиссии по оценке. В этом случае с главным специалистом и непосредственным руководителем служащего корпуса «Б» в произвольной форме составляется акт об отказе от оз-накомления.

5. Оценка выполнения индивидуального плана работы26. Для проведения годовой оценки служащий корпуса «Б» направляет для согласования за-

полненный оценочный лист непосредственному руководителю по форме согласно приложению 3 к настоящей Методике.

27. Непосредственный руководитель рассматривает оценочный лист на предмет достоверности представленных в нем сведений, вносит в него корректировки (в случае наличия) и согласовывает его.

28. После согласования непосредственным руководителем оценочный лист заверяется служа-щим корпуса «Б».

Отказ служащего корпуса «Б» не может служить препятствием для направления документов на заседание Комиссии по оценке. В этом случае главным специалистом и непосредственным руководителем служащего корпуса «Б» в произвольной форме составляется акт об отказе от оз-накомления.

6. Круговая оценка29. Круговая оценка представляет собой оценки:1) непосредственного руководителя;2) подчиненных служащего корпуса «Б»;3) а в случае отсутствия подчиненных – лиц, занимающих должности в структурном подразделе-

нии, в котором работает служащий корпуса «Б» (в случае их наличия).30. Перечень лиц (не более трех), указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 29 настоящей Методики,

определяется главным специалистом не позднее одного месяца до проведения оценки, исходя из должностных обязанностей и служебных взаимодействий служащего корпуса «Б».

31. Лица, указанные в пункте 29 настоящей Методики, заполняют оценочный лист круговой оцен-ки по форме согласно приложению 4 к настоящей Методике.

32. Заполненные оценочные листы направляются главному специалисту в течение двух рабочих дней со дня их получения.

33. Главный специалист осуществляет расчет среднего значения круговой оценки. 34. Круговая оценка осуществляется анонимно.

7. Итоговая оценка35. Итоговая квартальная оценка служащего корпуса «Б» вычисляется непосредственным руко-

водителем по следующей формуле:

∑ −+=кв

вa100,

14 маусым 2016 жыл 9E-mail: too-orda@bk.ru ЖҰЛДЫЗЫОрДа

∑т – тоқсандық баға;

а – көтермелеу баллдары;в – айыппұл баллдары.36. Тоқсандық қорытынды баға мынадай шәкіл бойынша қойылады:80 баллдан төмен – «қанағаттанарлықсыз» ,80 -нен 105 баллға дейін – «қанағаттанарлық»,106 -дан 130 баллға дейін (қоса алғанда) – «тиімді»,130 баллдан астам – «өте жақсы».37. Бас маман «Б» корпусы қызметшісінің жылдық қорытынды бағасын мына формула бойынша

Бағалау жөніндегі комиссия отырысына дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей есептейді:

∑ ∑∑ ∑− −

++= кИПжыл т

*1,0*6,0*3,0

∑жыл – жылдық баға;

∑т – есептік тоқсандардың орта бағасы (орта арифметикалық мән). Бұл ретте тоқсандық бағалардың орта арифметикалық мәні осы Әдістеменің 36–тармағында көрсетілген шәкілді есепке ала отырып, бес баллдық бағалар жүйесіне келтіріледі, атап айтқанда:

«қанағаттанарлықсыз» мәнге (80 баллдан төмен) – 2 балл,«қанағаттанарлық» мәнге (80 -нен 105 баллға дейін) – 3 балл,«тиімді» мәнге (106 -дан 130 баллға (қоса алғанда) дейін) – 4 балл,«өте жақсы» мәнге (130 баллдан астам) – 5 балл;

∑−

ИП – жеке жұмыс жоспарын орындау бағасы (орта арифметикалық мән);

∑−

к – айналмалы бағалау (орта арифметикалық мән).

38. Жылдың қорытынды бағасы мынадай шәкіл бойынша қойылады:3 баллдан төмен – «қанағаттанарлықсыз»;3 баллдан бастап 4 баллға дейін – «қанағаттанарлық»;4 баллдан бастап 5 баллға дейін – «тиімді»;5 балл – «өте жақсы».

8. Комиссияның бағалау нәтижелерін қарауы39. Бас маман Комиссия төрағасымен келісілген кестеге сәйкес бағалау нәтижелерін қарау

бойынша Комиссияның отырысын өткізуді қамтамасыз етеді.Бас маман Комиссияның отырысына мынадай құжаттарды:1) толтырылған бағалау парақтарын;2) толтырылған айналмалы бағалау парағын (жылдық бағалау үшін);3) «Б» корпусы қызметшісінің лауазымдық нұсқаулығын;4) осы Әдістемеге 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Комиссия отырысы хаттамасының жоба-

сын тапсырады.40. Комиссия бағалау нәтижелерін қарастырады және мына шешімдердің бірін шығарады: 1) бағалау нәтижелерін бекітеді;2) бағалау нәтижелерін қайта қарайды.Бағалау нәтижелерін қайта қарау туралы шешім қабылдаған жағдайда Комиссия хаттамада тиісті

түсіндірмемен келесі жағдайларда бағаны түзетеді:1) егер «Б» корпусы қызметшісінің қызмет тиімділігі бағалау нәтижесінен көп болса. Бұл ретте

«Б» корпусы қызметшісінің қызмет нәтижесіне құжаттамалық растау беріледі;2) «Б» корпусы қызметшісін бағалау нәтижесін санауда қате жіберілсе.41. Бас маман бағалау нәтижелерімен ол аяқталған соң екі жұмыс күні ішінде «Б» корпусының

қызметшісін таныстырады.«Б» корпусының қызметшісін бағалау нәтижелерімен таныстыру жазбаша немесе электронды

нысанда жүргізіледі. «Б» корпусы қызметшісінің танысудан бас тартуы бағалау нәтижелерін оның қызметтік тізіміне

енгізуге кедергі бола алмайды. Бұл жағдайда бас маман танысудан бас тарту туралы еркін нұсқада акт жасайды.

42. Осы Әдістеменің 39-тармағында көрсетілген құжаттар, сондай-ақ комиссия отырысының қол қойылған хаттамасы бас маманда сақталады.

9. Бағалау нәтижелеріне шағымдану43. Комиссия шешіміне «Б» корпусы қызметшісінің мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті

органға немесе оның аумақтық департаментіне шағымдануы шешім шыққан күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

44. Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті орган немесе оның аумақтық департаменті «Б» корпусы қызметшісінен шағым түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде шағым қарайды және бұзушылықтар анықталған жағдайда, мемлекеттік органға Комиссия шешімінің күшін жою туралы ұсыныс жасайды.

45. Қабылданған шешім туралы ақпаратты мемлекеттік орган екі апта ішінде мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органға немесе оның аумақтық департаментіне береді.

46. «Б» корпусы қызметшісінің бағалау нәтижелеріне сотта шағымдануға құқығы бар.

10. Бағалау нәтижелері бойынша шешім қабылдау47. Бағалау нәтижелері бонус төлеу және оқыту бойынша шешім қабылдауға негіз болып табы-

лады.48. Бонустар «өте жақсы» және «тиімді» бағалау нәтижелері бар «Б» корпусы қызметшілеріне

төленеді.49. «Б» корпусының қызметшісін оқыту (біліктілігін арттыру) жылдық бағалаудың қорытындылары

бойынша «Б» корпусы қызметшісінің қанағаттанарлықсыз болып танылған қызмет бағыты бойынша жүргізіледі.

«Б» корпусының қызметшісі Комиссия оның қызметін жылдық бағалаудың нәтижелерін бекіткен-нен кейін үш ай ішінде біліктілікті жоғарылату курстарына жіберіледі.

50. «Қанағаттанарлықсыз» баға алған «Б» корпусының қызметшісі мемлекеттік әкімшілік лауазымға алғаш рет қабылданған тұлғаларға тәлімгер ретінде бекітілмейді.

51. «Б» корпусы қызметшісінің қатарынан екі жыл қорытындысы бойынша «қанағаттанарлықсыз» мәндегі бағалау нәтижесі оны лауазымында төмендетуге негіз болып табылады. Кез – келген төмен тұрған бос лауазым болмаған жағдайда, «Б» корпусының қызметшісі заңнамамен белгіленген тәртіпте жұмыстан шығарылады.

52. «Б» корпусының қызметшілерін бағалаудың нәтижелері олардың қызметтік тізімдеріне ен-гізіледі.

где ∑кв – квартальная оценка;а – поощрительные баллы;в – штрафные баллы.36. Итоговая квартальная оценка выставляется по следующей шкале:менее 80 баллов – «неудовлетворительно»,от 80 до 105 баллов – «удовлетворительно»,от 106 до 130 (включительно) баллов – «эффективно»,свыше 130 баллов – «превосходно».37. Итоговая годовая оценка служащего корпуса «Б» вычисляется главным специалистом не

позднее пяти рабочих дней до заседания Комиссии по оценке по следующей формуле:

∑ ∑∑ ∑− −

++= кИПгод кв

*1,0*6,0*3,0

где ∑год – годовая оценка;

∑кв – средняя оценка за отчетные кварталы (среднеарифметическое значение). При этом полученное среднеарифметическое значение квартальных оценок с учетом шкалы, указан-ной в пункте 36 настоящей Методики, приводится к пятибалльной системе оценок, а именно:

значению «неудовлетворительно» (менее 80 баллов) присваиваются 2 балла,значению «удовлетворительно» (от 80 до 105 баллов) – 3 балла,значению «эффективно» (от 106 до 130 (включительно) баллов) – 4 балла,

значению «превосходно» (свыше 130 баллов) – 5 баллов;

∑−

ИП – оценка выполнения индивидуального плана работы (среднеарифметическое значе-ние);

∑−

к – круговая оценка (среднеарифметическое значение).

38. Итоговая годовая оценка выставляется по следующей шкале:менее 3 баллов – «неудовлетворительно»;от 3 до 4 баллов – «удовлетворительно»;от 4 до 5 баллов – «эффективно»;5 баллов – «превосходно».

8. Рассмотрение результатов оценки Комиссией39. Главный специалист обеспечивает проведение заседания Комиссии по рассмотрению ре-

зультатов оценки в соответствии с графиком, согласованным с председателем Комиссии. Главный специалист предоставляет на заседание Комиссии следующие документы:1) заполненные оценочные листы;2) заполненный лист круговой оценки (для годовой оценки);3) должностная инструкция служащего корпуса «Б»;4) проект протокола заседания Комиссии по форме согласно приложению 5 к настоящей Мето-

дике. 40. Комиссия рассматривает результаты оценки и принимает одно из следующих решений:1) утвердить результаты оценки;2) пересмотреть результаты оценки.В случае принятия решения о пересмотре результатов оценки Комиссия корректирует оценку с

соответствующим пояснением в протоколе в следующих случаях:1) если эффективность деятельности служащего корпуса «Б» превышает результат оценки.

При этом представляется документальное подтверждение результатов работы служащего корпуса «Б»;

2) при допущении ошибки главным специалистом при расчете результата оценки служащего кор-пуса «Б».

41. Главный специалист ознакамливает служащего корпуса «Б» с результатами оценки в течение двух рабочих дней со дня ее завершения.

Ознакомление служащего корпуса «Б» с результатами оценки осуществляется в письменной или электронной форме.

Отказ служащего корпуса «Б» от ознакомления не может служить препятствием для внесения результатов оценки в его послужной список. В этом случае главным специалистом в произвольной форме составляется акт об отказе от ознакомления.

42. Документы, указанные в пункте 39 настоящей Методики, а также подписанный протокол за-седания Комиссии хранятся у главного специалиста.

9. Обжалование результатов оценки43. Обжалование решения Комиссии служащим корпуса «Б» в уполномоченном органе по делам

государственной службы или его территориальном департаменте осуществляется в течение деся-ти рабочих дней со дня вынесения решения.

44. Уполномоченный орган по делам государственной службы или его территориальный депар-тамент в течение десяти рабочих дней со дня поступления жалобы служащего корпуса «Б» осу-ществляет ее рассмотрение и в случаях обнаружения нарушений рекомендует государственному органу отменить решение Комиссии.

45. Информация о принятом решении представляется государственным органом в течение двух недель в уполномоченный орган по делам государственной службы или его территориальный де-партамент.

46. Служащий корпуса «Б» вправе обжаловать результаты оценки в суде.

10. Принятие решений по результатам оценки47. Результаты оценки являются основаниями для принятия решений по выплате бонусов и обу-

чению.48. Бонусы выплачиваются служащим корпуса «Б» с результатами оценки «превосходно» и «эф-

фективно».49. Обучение (повышение квалификации) служащего корпуса «Б» проводится по направлению,

по которому деятельность служащего корпуса «Б» по итогам годовой оценки признана неудовлет-ворительной.

Служащий корпуса «Б» направляется на курсы повышения квалификации в течение трех меся-цев после утверждения Комиссией результатов годовой оценки его деятельности.

50. Служащий корпуса «Б», получивший оценку «неудовлетворительно», не закрепляется на-ставником за лицами, впервые принятыми на административные государственные должности.

51. Результаты оценки служащего корпуса «Б» по итогам двух лет подряд со зна-чением «неудовлетворительно» являются основанием для принятия решения о по-нижении его в должности. При отсутствии любой вакантной нижестоящей должнос-ти служащий корпуса «Б» увольняется в порядке, установленном законодательством. 52. Результаты оценки деятельности служащих корпуса «Б» вносятся в их послужные списки.

14 маусым 2016 жыл10 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесіне1–қосымша

нысан

«Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшісінің жеке жұмыс жоспары ______________________________________ жыл

(жеке жоспар құрастырылатын кезең)Қызметшінің Т.А.Ә. (болған жағдайда):______________________Қызметшінің лауазымы: _____________________________________Қызметшінің құрылымдық бөлімшесінің атауы:___________________________________________________________

№ р/с Шаралардың аталуы* Іс-шараның нәтижесі

1 Іс- шара

2 Іс- шара

3 Іс- шара

4 ...

Ескертпе:*- шаралар мемлекеттік органның стратегиялық мақсаттарына (мақсаттарына), олар болмаған жағдайда қызметшінің функционалдық міндеттеріне сәйкестігін есепке ала отыра анықталады.Іс –шаралардың саны мен күрделілігі мемлекеттік органға сәйкес келуі тиіс.

«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесіне2–қосымша

нысанБағалау парағы

_____________________тоқсан_____жыл(бағаланатын кезең)

Бағаланатын қызметшінің Т.А.Ә. (болған жағдайда): ___________________Бағаланатын қызметшінің лауазымы: _________________________________Бағаланатын қызметшінің құрылымдық бөлімшесінің атауы:__________________________________________________________________Лауазымдық міндеттерді орындау бағасы:

№р/с

Қызметшінің өзін-өзі бағалауы Тікелей басшының бағалауы Ескерту

Көт

ерме

лене

тін

көрс

еткі

ште

р ме

н қы

змет

тү

рлер

і тур

алы

мәл

імет

тер

Оры

ндау

тәр

тібі

н бұ

зу

тура

лы м

әлім

етте

р

Еңбе

к тә

ртіб

ін б

ұзу

тура

лы

мәлі

мет

тер

Көт

ерме

лене

тін

көрс

еткі

ште

р ме

н қы

змет

тү

рлер

і тур

алы

мәл

імет

тер

Оры

ндау

тәр

тібі

н бұ

зу

тура

лы м

әлім

етте

р

Еңбе

к тә

ртіб

ін б

ұзу

тура

лы

мәлі

метт

ер

1

2

3

Өзін-өзі бағалау нәтижесі: Бағалау нәтижесі:

Қызметші Т.А.Ә. (болған жағдайда)__________ күні ____________________________ қолы ___________________________

Тікелей басшы Т.А.Ә. (болған жағдайда)____________ күні____________________________ қолы______________________________

« Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесіне3–қосымша

нысанБағалау парағы

_________________________________________________ жыл(бағаланатын жыл)

Бағаланатын қызметшінің Т.А.Ә. (болған жағдайда): _______________________ Бағаланатын қызметшінің лауазымы: ____________________________________ Бағаланатын қызметшінің құрылымдық бөлімшесінің атауы: _____________________________________________________________________

Жеке жоспарды орындау бағасы:

№ р/с Аталуы Маңызы

Қызметшінің өзін-өзі бағалау

нәтижелері

Басшының бағалау

нәтижелеріЕскерту

1 Іс- шара 2 –ден 5 ке дейін

2 Іс- шара 2 –ден 5 ке дейін

3 Іс- шара 2 –ден 5 ке дейін

4 ...

Қызметші Т.А.Ә. (болған жағдайда)__________ күні ____________________________ қолы ___________________________

Тікелей басшы Т.А.Ә. (болған жағдайда)___________ күні______________________________ қолы_____________________________

Приложение 1 к Методике оценки деятельности административных го-сударственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения «Аппа-

рата Бокейординского районного маслихата»форма

Индивидуальный план работы административного государственного служащего корпуса «Б»

__________________________________год (период, на который составляется индивидуальный план)

Ф.И.О. (при его наличии) служащего: _________________________________Должность служащего: ________________________________________________Наименование структурного подразделения служащего:_____________________________________________________

№ п/п Наименование мероприятий * Результат мероприятия

1 Мероприятие

2 Мероприятие

3 Мероприятие

4 ...

Примечание:*- мероприятия определяются с учетом их направленности на достижение стратегической цели

(целей) государственного органа, а в случае ее (их) отсутствия, исходя из функциональных обязан-ностей служащего.

Количество и сложность мероприятий должны быть сопоставимы по государственному органу.Служащий

Ф.И.О. (при его наличии)______ дата _________________________ подпись ______________________

Непосредственный руководитель Ф.И.О. (при его наличии)__________ дата _____________________________ подпись __________________________

Приложение 2 к Методике оценки деятельности административных государственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения

«Аппарата Бокейординского районного маслихата»форма

Оценочный лист ___________________квартал ____ года

(оцениваемый период)Ф.И.О. (при его наличии) оцениваемого служащего: ____________________Должность оцениваемого служащего: __________________________________Наименование структурного подразделения оцениваемого служащего:___________________________________________________________________Оценка исполнения должностных обязанностей:

№п/п

Самооценка служащего Оценка непосредственного руководителя Примечание

Све

дени

я о

поощ

ряем

ых

пока

зате

лях

и ви

дах

деят

ельн

ости

Све

дени

я о

факт

ах

нару

шен

ия и

спол

ните

льск

ой

дисц

ипли

ны

Све

дени

я о

факт

ах

нару

шен

ия т

рудо

вой

дисц

ипли

ны

Све

дени

я о

поощ

ряе

мых

пока

зате

лях

и ви

дах

деят

ельн

ости

Све

дени

я о

факт

ах

нару

шен

ия и

спол

ни

тель

ской

дис

ципл

ины

Све

дени

я о

факт

ах н

аруш

ени

я тр

удов

ой д

исци

плин

ы1

2

3

Результат самооценки: Результат оценки:

Служащий Ф.И.О. (при его наличии)________ дата __________________________ подпись ______________________

Непосредственный руководительФ.И.О. (при его наличии)____________ дата _______________________________ подпись ____________________________

Приложение 3 к Методике оценки деятельности административных государственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения

«Аппарата Бокейординского районного маслихата»форма

Оценочный лист __________________________________________________год

(оцениваемый год)Ф.И.О. (при его наличии) оцениваемого служащего:_____________________Должность оцениваемого служащего: __________________________________Наименование структурного подразделения оцениваемого служащего:___________________________________________________________________Оценка выполнения индивидуального плана:

№п/п Наименование Значение Результаты

самооценки служащего

Результаты оценки руководителя Примечание

1 Мероприятие от 2 до 5

2 Мероприятие от 2 до 5

3 Мероприятие от 2 до 5

...

Служащий Ф.И.О. (при его наличии)_______ дата _______________________ подпись ____________________

Непосредственный руководительФ.И.О. (при его наличии)____________ дата ____________________________ подпись ________________________

14 маусым 2016 жыл 11E-mail: too-orda@bk.ru ЖҰЛДЫЗЫОрДа

Газет жарияланымдарындағы автор пікірі редакцияның түпкілікті көзқарасы болып есептелмейді. Редакция оқырман хаттарына жауап бермейді, оны қайтармайды. Деректердің дәлдігі үшін автор жауапты.

Мекен-жайымыз: 090200 Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауданы Сайқын ауылы, Ғ.Әзербаев көшесі, 10/1 үй. Телефондар: Редактор: 21-5-30 (факс). Тілшілер: 21-8-42

Біздің электронды поштамыз: too-orda@bk.ruж белгісімен жарияланған материалдар ақылы болып есеп-

телінеді.

Меншік иесі:«Жайық Пресс» ЖШС

Бас директор Жантас Сафуллин

«Жайық Пресс» ЖШСБөкей ордасы филиалы

«Орда жұлдызы» Бөкей ордасы аудандық қоғамдық-саяси газетінің

директор-редакторы:Бисенов Бауыржан Махутұлы

Газет БҚО Әділет департа-менті, Бөкей ордасы аудандық Әділет басқармасында 09.01.2012 жылы тіркелген. Тіркеу №7-1926-15-ф-л.

Газет Бөкей ордасы аудандық «Орда жұлдызы» газеті редакциясында компью-терлік әдіспен теріліп, беттелді.

«Жайық Пресс» ЖШС баспаханасында басылды.

Орал қаласы, Мұхит көшесі: 57/1

Газет аптасына 1 рет сейсенбі күні шығады.Көлемі 2 баспа табақ. Тапсырыс: 24Таралымы: 1665 дана.Корректор: Раушан Бақытова.

Газетті есепке қою тура-лы №12259-Г куәлікті 2012 жылғы 19 қаңтарда Қазақстан Республикасының Байланыс және ақпарат министрлігінің Ақпарат және мұрағат комитеті берген.

«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесіне 4–қосымшанысан

Айналмалы бағалау нәтижелері__________________________________________________ жыл

(бағаланатын жыл)Бағаланатын қызметшінің Т.А.Ә. (болған жағдайда): ___________________

Бағаланатын қызметшінің лауазымы: ___________________________________ Бағаланатын қызметшінің құрылымдық бөлімшесінің атауы: _____________________________________________________________________

№ р/с Құзіреттін аталуы Маңызы Баға (балл)

Тікелей басшы

1. Бастамашылығы 2 –ден 5 ке дейін

2. Әрекеттестікке икемділігі 2 –ден 5 ке дейін

3. Қызметтік этиканы сақтау 2 –ден 5 ке дейін

БАРЛЫҒЫ:

Бағынышты адам

1. Жұмысты жоспарлай білу 2 –ден 5 ке дейін

2. Жұмысқа негіздей білу 2 –ден 5 ке дейін

3. Қызметтік этиканы сақтау 2 –ден 5 ке дейін

БАРЛЫҒЫ:

Әріптесі

1. Топта жұмыс істей білу 2 –ден 5 ке дейін

2. Қызметтік этиканы сақтау 2 –ден 5 ке дейін

БАРЛЫҒЫ:

«Бөкей ордасы аудандық мәслихатының аппараты» мемлекеттік мекемесінің «Б» корпусы мемлекеттік әкімшілік қызметшілерінің қызметін

бағалаудың әдістемесіне 5-қосымша нысан

Бағалау жөніндегі комиссия отырысының хаттамасы______________________________________________________

(мемлекеттік органның атауы) _____________________________________________________________

(бағалау түрі: тоқсандық /жылдық және бағаланатын кезең (тоқсан және (немесе) жыл)

Бағалау нәтижелері

№ р/с

Қызметшілердің Т.А.Ә. (болған жағдайда)

Бағалау нәтижелері туралы мәлімет Комиссияның ұсыныстары

1.

2....

Комиссия қорытындысы:______________________________________________________________________________________________________________________________________Тексерген:Комиссия хатшысы: _______________________ Күні: _____________(Т.А.Ә. (болған жағдайда), қолы)Комиссия төрағасы: _______________________ Күні: _____________(Т.А.Ә. (болған жағдайда), қолы)Комиссия мүшесі: _________________________ Күні: _____________(Т.А.Ә. (болған жағдайда), қолы)

Приложение 4 к Методике оценки деятельности административных госу-дарственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения «Аппара-

та Бокейординского районного маслихата»форма

Лист круговой оценки __________________________________________________год

(оцениваемый год)Ф.И.О. (при его наличии) оцениваемого служащего: ____________________Должность оцениваемого служащего: __________________________________Наименование структурного подразделения оцениваемого служащего:____________________________________________________________________

№ п/п Наименование компетенции Значение Оценка (баллы)

Непосредственный руководитель

1. Инициативность от 2 до 5

2. Способность к сотрудничеству от 2 до 5

3. Соблюдение служебной этики от 2 до 5

ИТОГО:Подчиненный

1. Умение планировать работу от 2 до 5

2. Умение мотивировать к работе от 2 до 5

3. Соблюдение служебной этики от 2 до 5

ИТОГО:

Коллега

1. Умение работать в команде от 2 до 5

2. Соблюдение служебной этики от 2 до 5

ИТОГО:

Приложение 5 к Методике оценки деятельности административных государственных служащих корпуса «Б» государственного учреждения

«Аппарата Бокейординского районного маслихата»форма

Протокол заседания Комиссии по оценке ______________________________________________________

(наименование государственного органа) _________________________________________________________(вид оценки: квартальная/годовая и оцениваемый период (квартал и (или) год)Результаты оценки

п/пФ.И.О. (при его наличии) служащих

Сведения о результатах оценки

Корректировка Комиссией результатов оценки (в случае наличия)

Рекомендации Комиссии

1.

2....

Заключение Комиссии: ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Проверено:Секретарь Комиссии: _______________________ Дата: _____________(Ф.И.О(при его наличии)., подпись)Председатель Комиссии: _____________________ Дата: ____________(Ф.И.О(при его наличии)., подпись) Член Комиссии: ____________________________ Дата: _____________(Ф.И.О(при его наличии)., подпись)

МерезМерез – жыныстық жолмен берілетін

венерологиялық аурулар қатарына жата-ды. Оның қоздырғышы – сұр трепонема (Treponemapallidum). Мерез өте жай үдемелі ауру ретінде сипатталады. Ең соңғы саты-сында ол нерв жүйесі мен ішкі органдардың зақымдалуына соқтыруы мүмкін. Көпшілік жағдайда мерезді жұқтыру жыныстық қатынастар кезінде, қынапта, ауызда немесе тік ішекте жүреді. Мерездің бастапқы түрімен ауырған науқастар (жыныстық органдардағы, ауыздағы немесе тік ішектегі ойық жаралары бар) аса жұқтырғыш болып келеді. Сонымен қатар, жүктілік кезінде инфекцияның ауру ана-дан балаға берілуі, қан құю кезінде жұқтыру қаупі бар.

Сұр трепонеманың (Treponemapallidum) адамның организмінен тыс жерде тез өлетініне байланысты аурудың тұрмыстық жағдайда жұғуы өте сирек кездеседі.

Мерездің жасырын (инкубациялық) кезеңі (жұқтыру сәтінен алғашқы клиникалық белгілерінің пайда болуына дейін) әдетте 3-4 аптаны құрайды (кейде 2-6 аптаға дейін). Бел-гілері де алуан түрлі болып келеді әрі аурудың кезеңіне байланысты өзгеріп тұрады.

Дамуының үш кезеңі бар: бастапқысы – жасы-рын кезеңнен кейін басталады. Қоздырғыштың ағзаға енген жерінде қатты тіптен ауырсындыр-майтын жара (қатты шанкр) пайда болады. 1-2 апта өткен соң жақын орналасқан лимфа бездері ұлғаяды (жара ауызда орналасқан жағдайда жақ асты, жыныстық органдар зақымдалған кез-де – шап бездері ұлғаяды), 3-6 апта ішінде әлгі жара өздігінен жазылады.

Қайталанған мерез жара шыққаннан кейін 3-10 аптадан соң (жұқтырғаннан кейін 2-4 апта) басталады. Ол кезең бүкіл денедегі, алақан мен табандағы сұр бөртпелердің симметриялық пайда болуымен сипатталады. Кей кез-дерде ол бас ауру, әлсіздену, дене қызуының көтерілуімен (тұмаудағы сияқты) бірге жүреді. Бүкіл денедегі лимфа бездері ұлғаяды. Екінші

қайталанған мерез асқынулар мен ауру бетінің қайтуының (белгілердің болмауы кезеңі) кезек-пе-кезек алмасулары түрінде жүреді. Бұл арада бастағы шаштың түсуі, сондай-ақ, жыныстық органдар мен тік ішек маңындағы дене түстес жайылулардың (кең кондиломалардың) пайда болуы мүмкін.

Мерездің үшінші рет қайталануы жұқтырудан кейін көп жылдар бойы емделмегеннен пай-да болады. Бұл арада нерв жүйесі (бас және жұлын миын қосқанда), сүйектер мен ішкі орган-дар (жүректі, бауырды және т.б.) зақымдалады. Жүктілік кезінде жұқтырған жағдайда нәрестеде туа біткен мерез пайда болуы мүмкін.

Диагностика қанды мерезге талдауға негізде-леді. Қанды мерезге талдаудың көптеген түрлері бар. Оларды екі топқа бөледі – трепонемалық емес, (RPR,RW кардиолипиндік антигенмен) және трепонемдік (РИФ, РИБТ, RW трепонемдік антигенмен).

Мерезді емдеу кешенді және жеке жүргізілуі тиіс. Мерезді емдеудің негізін антибиотиктер құрайды. Бірқатар жағдайларда антибиотиктер-

ді толықтыратын ем тағайындалады (иммуноте-рапия, жалпы күшейткіш препараттар, физиоте-рапия және т.б.).

Алдын алу жолдары: 1. Жыныстық қатынастар кезінде мүше қапты пайдалану, кездейсоқ жыныстық қатынастарға түспеу. 2.Инъек-ция, татуировка және пирсинг жасау кезінде зарарсыздандырылған жабдықтарды пайдала-ну. 3.Қанмен, бөлінділермен жұмыс жасау кезін-де латексті қолғаптарды кию. 4. Тек өзінің неме-се жаңа жеке гигиеналық заттарын пайдалану.

Ескеретін жайт, егер сіз емделіп, ал, сіздің жыныстық серіктесіңіз емделмесе, онда сіз одан ауруды қайта жұқтырып алуыңыз мүмкін.

Өздеріңіздің жыныстық серіктестеріңізге (оларды ештеңе мазасыздандырмаса да) ауру туралы хабарлап, тексеру мен емделуден өтулеріне жетісу өте маңызды. Ауру белгілерінің болмай, жасырын жүруі асқынулардың даму қаупін төмендетпейді.

М.БЕКтЕлЕуОВА,ІІ санатты дерматовенеролог дәрігер.

Дәрігерлік кеңес

ж

14 маусым 2016 жыл12 E-mail: too-orda@bk.ruЖҰЛДЫЗЫОрДа

Тілшімен тілдескенде

ЕСКЕ АЛуБөрлі ауылының тұрғыны болған ардақты әкеміз

Аққойшин Ибраим Құрманқұлұлын жарық дүниеден өткеніне 25 жыл болуына орай сағына еске аламыз. Тірлігінде ел құрметіне бөленген, туыс-бауыр мен ұрпағына қамқор болған, бар ағайынмен тату-тәтті ғұмыр кешкен әкеміздің топырағы торқа, иманы жолдас болғай деп дұға бағыштаймыз.

Айырылдық, қауышпаймыз қайта біз,Тәрбиеңді өнегеңді айтамыз.Өтті жылдар арамызда сіздерсіз,Қайғырамыз, сағынамыз қайтеміз?!Еске алушылар: зайыбы Сара, ұл-келін-дері Эдуард-Роза, Нұрсайын-әсел, қыз-күйеулері Аяжан-талғат, Аягүл-Олжас, немере-жиендері.

* * *Сайқын ауылының тұрғыны болған сүйікті жар, аяулы анамыз

Құрманғалиева Бақытжамал Исмахқызының бақилық болғанына бір жыл болуына орай сағына еске аламыз. Ардақты жанның топырағы торқа, жатқан жері жайлы болғай деп, рухына төмендегі жыр жолдарын арнаймыз.

Күндер өтіп, атқанымен таң күліп,Жаратқанның жазымышы – заңдылық.Сіз кеткенмен, қимай еске аламыз,Есіміңіз сақталады мәңгілік.

Еске алушылар: жолдасы Шафхат, қыздары Жанна, Айнагүл, ұлдары

Еркебұлан, төремұрат, күйеу баласы Са-тыбалды, жиендері Көркем, Інжу.

Құттықтаймыз!Сайқын ауылының тұрғыны, тыл ардагері, зей-

неткер, қымбатты анамыз Еркеғалиева Рабиға Тапаққызын 90 жасқа толуымен шын жүректен құттықтаймыз. Бұл күнде ұрпағының жемісін көріп отырған анамызға, зор денсаулық тілейміз. Қайырлы қариялығыңызбен әдемі өмір сүріп, немере, шөбере қуанышына кенеле беріңіз. Оларға берер әжелік тағылымыңыздың ұлағаты арта бергей.

Жанұяңа ақыл айтып көсіліп,90 жастың аштың ана есігін.Ағайынның құрметіне бөленіп,Шөберенің тербете бер бесігін.

Құттықтаушылар: ұл-келіндері,немере-шөберелері.

* * *Мұратсай ауылдық округіне қарасты Тайғара елді

мекенінің тұрғыны, адал жар, асқар таудай әке, ардақты ата Рахымғали Дүйсенбаевты ақсақалдық мерейлі кезеңге, яғни, асқаралы 70 жасқа толуы-мен құттықтаймыз. Денінің саулығын, отбасының амандығын тілей отырып, қызыққа толы ғұмыр кешіп жанұя, тума-туыстың ыстық ықыласы мен құрметіне бөлене беріңіз дейміз.

Бастауындай құт-береке, дәулеттің,Отағасы шаңырақтың шырайлы.Ақ атасы ұлағатты әулеттің,Алып, биік асқар тауы сыңайлы.

Құттықтаушылар: жұбайы әсима, ұл-келіндері: Амангелді-Эльмира, Амантай-

Айгүл, Нұрлыбек-Гүлзада, Айнабек-Айасыл, қыз-күйеу ба-ласы Зита-Есболат, немере-жиендері: тұрғанбек, торғын,

Жанар, Нұрзада, Мақсат, Ерсұлтан, Ақерке, Аңсағаным, Сұлтан, Аружан, Райымбек.

АЛҒыСЖергілікті басылым «Орда жұлдызы» газеті арқылы мен аудандық аурухана

қызметкерлерін, яғни, дәрігер, медбике, лаборанттар және санитаркаларды шын жүректен алдағы кәсіби мерекелерімен құттықтаймын. Ақ халатты абзал жандарға зор денсаулық, отбасыларына бақыт, жұмыстарына табыс тілеймін.

Инфаркт ұстап қиын жағдайда ауруханаға түскенімде көмекке жалпы бөлім дәрігерлері А.Ламашева, Л.Шамұратова, А.Тауманова, З.Наурызова, барлық медбикелер және санитаркалар келді. Еккенде қолы жұмсақ, тамырды тез таба білетін Мамлякат Қадыралиеваның, біздің жанұямыздың медбикесі деуге болатын Нұргүл Таубаеваның есімдерін ерекше атап өткім келеді. Сондай-ақ лаборанттар да анализдерімді уақытылы шығарып берді.

Осы жандардың арқасында өзімді жақсы сезініп жүрмін.Жібек ШәКІРЖАНОВА,

зейнеткер.Сайқын ауылы.

Тағы бір оқу жылы артта қалды. Қазіргі уақыт мектеп бітірушілер үшін ҰБТ сынағынан өтіп, мамандық таңдайтын кез. Олардың басым көпшілігі инже-нер, экономист, дәрігер, мұғалім, заңгер, кейбірі құрылыс, мұнай-газ саласы сияқты азаматтық мамандықтарды қалайтындары жасырын емес. Біз ҚР Қарулы Күштерінің жоғары және ар-наулы қандай оқу орындары барын білмек ниетпен аудандық қорғаныс істері жөніндегі бөлім басшысы Жасұлан Сабыровты әңгімеге тартқан едік.

– Бүгінгі таңда Қазақстан Рес-публикасы Қорғаныс министрлігі қарамағында төрт жоғары әскери оқу орны, бір кадет корпусы бар,-деп бастады ол сөзін.– Атап айтқанда, екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Талғат Бегелдинов атындағы Ақтөбе қаласындағы әуе қорғанысы әскери институты, Ақтау қаласындағы әскери теңіз институты, Алматы қаласындағы құрлық әскери, радиоэлектроника және байланыс институттары, Щу-чинск қаласындағы Шоқан Уалиха-нов атындағы кадет корпусы. Бұл оқу орындары өз саласы бойынша түрлі әскери мамандар дайындайды. Мы-салы, Ақтөбе әуе қорғанысы әскери институты тек ұшқыштарды ғана емес, инженер, механик сияқты сол салаға қажетті әскери мамандарды әзірлейді.

– Әскери кәсіби оқу саласында биылғы жылы нендей өзгерістер бар?

– ҚР Қорғаныс министрінің шешімін орындау мақсатында ағымдағы жылдың қыркүйек айында Ақтөбе қаласындағы әуе қорғанысы күштері әскери институты базасында алғаш рет жаңадан әскери-медициналық факультет ашылды. Қабылданатын студенттерді оқыту төмендегі мамандықтар бойынша жүргізілмек:

1.Әскери медицина бөлімі (клиникалық практика құқығымен 5

жыл бакалавриат+2 жыл интерна-тура) – жалпы практикадағы әскери дәрігер, әскери дәрігер-хирург; әскери дәрігер-терапевт.

2.Фармацевтика бөлімі бойынша – әскери провизор.

3.Әскери медициналық-профилактикалық бөлімі бойынша – әскери дәрігер-эпидемиолог-гигие-нист.

4.Стоматология бөлімі бойынша – әскери дәрігер-стоматолог.

Қазіргі уақытта бөлімімізде сол әскери оқу орындарына түсуге талаптанған жастардан тиісінше құжаттар қабылданып жатыр. Осыған байланысты сұрақтар туындап жат-са, бөлімге аяқтай келіп жолығып, не 21-3-30 телефонына қоңырау шалуға болады.

– Яғни, бұл енгізілген өзгерістер әскери медициналық мамандық алып, ҚР Қарулы күштері қатарында қыздарға да қызмет етуге жол ашылады деген сөз бе?

– Дәл солай.– Сол оқу орнын бітіргендердің

алған мамандығына сай қызметке орналасуы туралы не айтасыз?

– Олардың жұмысқа орналасу мүмкіндігі жүз пайыз.

– Әңгімеңізге рахмет. Үміткерлерге сәттілік тілейміз.

Сұхбаттасқан А.АҚМуРЗИН.

Әскери медициналық факультетзаман талабына сай мамандар даярлайды

Облыстық балалар техникалық шығармашылығы орталығының ұйымдастыруымен 10-25 жас аралығындағы жастар арасында республикалық «KazRoboSport – 2016» атты робототехникадан аймақтық іріктеу чемпионаты оздырылды.

Оған қаладағы қазақ-түрік ли-цейі, Назарбаев зияткерлік мектебі

шәкірттері және БҚМУ студент-тері, Тасқала, Теректі, Ақжайық, Жәнібек, Сырым, Шыңғырлау және біздің аудандық балалар техникалық шығармашылығы орталығының «Робототехника» үйірмесі тәрбиеленушілері қатысты.

«Траектория» жарысы бойын-ша Ш.Вялых пен Ж.Нұралиев І, «Сумо» жарысынан Ж.Нұралиев пен Ә.Шүкірғалиев ІІ орындардан көрінсе, чемпионатқа команданы дайындаған жетекші Ә.Махимов сертификат-

пен марапатталды. «Авто үлгілері» спорттық жарысында «мәнерлеп жүргізуден» Ш.Вялых ІІ, «Багги 10» үлгісінен Ә.Шүкірғалиев ІІ, Ш.Вялых ІІІ (жетекшілері О.Түсіпқалиев, М.Махимов) орындарды иеленді.

Араға бірнеше күн салып оздырылған облыстық «Әуе үлгілері» және «Зымыран үлгілері» спорттық жарысында Ғ3J радиобасқарушы планер үлгісі («Әуе үлгілері») бойынша біздің АБТШО шәкірттері Ж.Нұралиев (жет. М.Махимов) ІІІ орын, S3A үлгісінен («Зымыран үлгісі») Ж.Шәріп (жет. Н.Мұстафин) ІІ орынды еншіледі.

Ал, облыстық «Кеме үлгілері» спорттық жарысынан FSR-MONO-1 кеме үлгілері мен С-2 кеме үлгісінен Ш.Вялых (жетекшілері О.Түсіпқалиев, А.Меңдірасимов) ІІ орындардан көрінсе, Ф4-А үлгісінен З.Сабыров (жет.А.Құрақов) ІІІ орынға қол жеткізді. Белсене қатысқаны үшін Л.Рысқалиев Мадақтамамен, жеңімпаздар Батыс Қазақстан облысы дене шынықтыру және спорт басқармасы басшысының Дипломы және медалімен марапат-талды.

М.САБЫРОВ,АБтШО директорының

орынбасары.

Облыстық байқау

Шеберлікті шыңдайтын шара

Сенбі күні аудандық мәдениет үйі алдындағы алаңқайда мекеме қызметкерлері арасында «Біз салауатты өмір салтын ұстанамыз» атты денсаулық фестивалі болып өтті.

Халық денсаулығы – басты қазы-на. Бүгінде осы саланы дамытуда көптеген жұмыстар қолға алынуда. Елбасы биылғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауында 2020 жылға дейін спортпен айналысатын қазақ-

сандықтардың санын 30 пайызға жеткізу қажеттілігі жайында айтқаны белгілі.

Фестивальдің ашылу салтанатын-да аудан әкімі орынбасары Лариса Қайырғалиева әрбір қазақстандық денсаулығына аса жауапкершілік-пен қарап, спортты серік етуінің маңыздылығы турасында ой өрбітіп, салауаттылық бағытындағы үрдіс шәкірттерге мектеп қабырғасынан сіңірілуі тиіс екеніне баса назар аударды. Сондай-ақ, бас дәрігердің орынбасары Айжан Сабырова денсаулық фестивалі – салауат-

ты өмір салты принциптерін халық арасында таратуға негізделген дәстүрлі республикалық акция екенін айтып, оған мейілінше бел-сенді атсалысуға шақырды. Шара барысында парақшалар таратылып, стенд ұйымдастырылды. Мектеп оқушылары флешмоб билеп, оған көпшілік те қосылды. Адамдардың қан қысымы, салмақтары өлшеніп, дәрігерлік кеңестер берілді. Одан әрі акция жаяу жүгіріс, гір тасын көтеру, арқан тартыс сынды спорттық ойындарға жалғасты.

Г.тҰРСЫНтЕГІ.

Жаны саудың – тәні сау

Денсаулық фестивалі

«Шырқаған жастық шақ» Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығы аясында

облыстық балалар-жасөсіпірімдер туризмі және экология орталығының ұйымдастыруымен Орал қаласында «Шырқаған жастық шақ» бард әндерін орындаушылардың облыстық фестивалі өтті.

Оған қатысқан біздің аудан командасының мүшелері, А.Құсайынов атындағы орта мектеп оқушысы Нұргелді Ғұмар «Орындаушы» номинациясынан І орын алса, Орал педагогикалық колледжінің студенті Ақкүн Ибраева мен М.Мәме-това атындағы орта мектеп оқушысы Ерназар Қанапиянов «Ансамбль» номи-нациясынан ІІ орынға ие болды. Ал, белсене қатысқан М.Мәметова атындағы орта мектептің оқушылары Әсем Ерболатова мен Аида Хасенова Грамотамен марапатталды.

Ж.ҒҰМАРОВ.Сайқын ауылы.

Фестиваль