Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία...
TRANSCRIPT
![Page 1: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/1.jpg)
Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα
Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη Αναισθησιολόγος
Καθ. Φαρμακολογίας Α’ Εργ. Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Α.Π.Θ
![Page 2: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/3.jpg)
• Μεγάλη αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων • Περίπου 20% των φαρμάκων που κυκλοφορούν στην
αγορά μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης. • 25% των ατυχημάτων οφείλονται, άμεσα ή έμμεσα, στη
λήψη φαρμάκων. • 80% των οδηγών που λαμβάνουν φάρμακα δε γνωρίζουν
ότι αυτά μπορεί να επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
![Page 4: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/4.jpg)
• Έρευνα στη Γερμανία (1989-1990) – Συνολικά 6651 δείγματα αίματος από
οδηγούς με «ύποπτη» συμπεριφορά – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και
αναλύθηκαν – 86,4% : μόνο αιθυλική αλκοόλη – 9,5% : αιθυλική αλκοόλη +
φάρμακα/εξαρτησιογόνες ουσίες – 3,3% : φάρμακα/εξαρτησιογόνες
ουσίες, όχι όμως αιθυλική αλκοόλη – 0,5% : καμία ουσία
![Page 5: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/5.jpg)
Διαταραχές από φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
• Σωματικές διαταραχές – ΚΝΣ (διαταραχές κινητικότητας, παρεγκεφαλιδικές
διαταραχές, εξωπυραμιδικά κλπ.) – Καρδιαγγειακό σύστημα (υπέρταση-υπόταση, αρρυθμίες,
ισχαιμία μυοκαρδίου, διαταραχές πηκτικότητας) – Αναπνευστικό σύστημα (αναπνευστική καταστολή, δύσπνοια,
κρίση άσθματος) – Ενδοκρινείς αδένες (υπεργλυκαιμία-υπογλυκαιμία) – Μυοσκελετικό σύστημα (περιφερικά άλγη, διαταραχές
αισθητικότητας και κινητικότητας)
![Page 6: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/6.jpg)
Διαταραχές από φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
• Μείωση των λειτουργιών των αισθήσεων – Αδυναμία προσαρμογής – Ευαισθησία στο φως – Μείωση οπτικού πεδίου – Ελάττωση ακοής – Διαταραχές ισορροπίας
![Page 7: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/7.jpg)
Διαταραχές από φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
• Διαταραχές της συνείδησης – Προερχόμενες από το κυκλοφορικό σύστημα – Εγκεφαλικές – Τοξικές – Υποξαιμικές κλπ
![Page 8: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/8.jpg)
Διαταραχές από φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
• Ψυχοφυσιολογικές διαταραχές – Αντίληψη – Ικανότητα συγκέντρωσης – Κριτική ικανότητα – Ταχύτητα αντίδρασης – Συντονισμός κινήσεων – Αυξημένη κόπωση
![Page 9: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/9.jpg)
Διαταραχές από φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
• Μεταβολές χαρακτήρα – Συγκινησιακές διαταραχές – Αστάθεια προσωπικότητας – Επιθετική συμπεριφορά
![Page 10: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/10.jpg)
Κατηγορίες φαρμάκων που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης
![Page 11: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/11.jpg)
Αιθυλική αλκοόλη • Χρόνος ημίσειας ζωής (t1/2)
2-14 h
• Όγκος κατανομής 0,55-0,7 l/kg
![Page 12: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/12.jpg)
Ενέργειες αιθυλικής αλκοόλης • Περιφερική αγγειοδιαστολή • Αναλγητικό-υπνωτικό • Ηρεμιστικό στο status asthmaticus (δεν καταστέλλει την αναπνοή –
βρογχοδιασταλτική δράση) • Διουρητικό (αναστολή έκκρισης ADH) • Βλάβη γαστρικού βλεννογόνου • Έμετος • Αναστολή γλυκονεογένεσης υπογλυκαιμία (6-8 ώρες μετά) • Υπερουριχαιμία • Σεξουαλική λειτουργία διεγείρει την επιθυμία, αλλά εξαφανίζει την
απόδοση • Πηγή ενέργειας: 7Kcal/gr (Σε μεγάλες δόσεις υπερλιπιδαιμία)
![Page 13: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/13.jpg)
Αντιδράσεις του ατόμου σε διάφορες συγκεντρώσεις αλκοόλης στο αίμα
Συγκέντρωση mg/dl Ενέργειες 50 Εμφάνιση διαταραχών στην οδήγηση 80 Οριστικές διαταραχές της οδήγησης 100 Ζαλισμένος – εύθυμος 200 Μεθυσμένος – ατίθασος 300 Βαριά μεθυσμένος 400 Κώμα – κίνδυνος επερχόμενου θανάτου 500 Θάνατος
![Page 14: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/16.jpg)
Υπνωτικά • Ουσίες με μικρό χρόνο ημίσειας ζωής κατάλληλες υπό προϋποθέσεις
• Ουσίες με μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής απαγορεύονται
![Page 17: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/17.jpg)
Ψυχοφάρμακα (αγχολυτικά, διεγερτικά, αντικαταθληπτικά,
νευροληπτικά, ανορεξιογόνα) • Κόπωση • Καταστολή ή διέγερση • Μείωση ικανότητας αντίδρασης • Υπνηλία • Ίλιγγος • Αταξία • Αντιχολινεργική δράση • Κίνδυνος από την υποκείμενη πάθηση
Ελάττωση της
ικανότητας οδήγησης
![Page 18: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/18.jpg)
Αντιεμετικά, αντιισταμινικά
• Καταστολή • Μείωση των πνευματικών
ικανοτήτων • Ιδιαίτερη προσοχή σε
οδηγούς που θα μετακινηθούν με ferry boat!
![Page 19: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/19.jpg)
Αναλγητικά • Απλά αναλγητικά (παρακεταμόλη)
– συνδυασμοί με κωδεΐνη – υπέρβαση δοσολογίας
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ινδομεθακίνη, δικλοφενάκη, ιβουπροφένη, ακετυλοσαλυκιλικό οξύ) – ανεπιθύμητες ενέργειες από το ΚΝΣ, οπτικοακουστικές
διαταραχές, δύσπνοια – συνδυασμός με αντιδιαβητικά υπογλυκαιμία
• Οπιοειδή – σύγχυση, διαταραχές του θυμικού, αναπνευστική καταστολή – σε χρόνια χορήγηση φαινόμενα στέρησης
![Page 20: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/20.jpg)
Μυοχαλαρωτικά • Υπνηλία • Ζάλη • Συγχορήγηση βακλοφαίνης
και αντιυπερτασικών μεγάλη πτώση της
αρτηριακής πίεσης
![Page 21: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/21.jpg)
Αντιεπιληπτικά
• Παρεγκεφαλιδικά συμπτώματα • Μείωση της αντίληψης • Μείωση της συγκέντρωσης • Καταστολή
• Κίνδυνος από την υποκείμενη πάθηση (απαιτείται 2ετής
απουσία επιληπτικών κρίσεων, προκειμένου να αποκτήσει ο ασθενής δίπλωμα οδήγησης)
![Page 22: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/22.jpg)
Αντιπαρκινσονικά • Ευαισθησία στο φως • Διαταραχές προσαρμογής • Ιδιαίτερη προσοχή:
– σκοπολαμίνη – συνθετικά αντιχολινεργικά – βρωμοκρυπτίνη – λεβοντόπα: αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα
• Κίνδυνος από την υποκείμενη πάθηση
![Page 23: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/23.jpg)
Αντιυπερτασικά • Αυξημένος κίνδυνος υπότασης (από κακή ρύθμιση) • β-αποκλειστές
– επικίνδυνη η συγχορήγηση με άλλα αντιυπερτασικά, ειδικά με τα κεντρικώς δρώντα
– συγχορήγηση με αντιδιαβητικά υπογλυκαιμία • Ανταγωνιστές ασβεστίου
– συγχορήγηση με β-αποκλειστές επικίνδυνη βραδυκαρδία • Διουρητικά
– αυξημένος κίνδυνος αλκάλωσης σε καταστάσεις στρες (π.χ. οδήγηση), λόγω υπεραερισμού κράμπες, αρρυθμίες
![Page 24: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/24.jpg)
Αντιυπερτασικά • Αγγειοδιασταλτικά
– κεφαλαλγίες, ίλιγγοι, ταχυκαρδία, μείωση των ψυχοκινητικών ικανοτήτων
• Κεντρικώς δρώντα αντιυπερτασικά – καταβολή, υπνηλία
• Κίνδυνος από την υποκείμενη πάθηση
![Page 25: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/25.jpg)
Αντιπηκτικά • Ακατάσχετη αιμορραγία σε περίπτωση ατυχήματος • Κίνδυνος από την υποκείμενη πάθηση
– έμφραγμα – εμβολές
![Page 26: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/26.jpg)
Αντιδιαβητικά • Κυριότερος κίνδυνος υπογλυκαιμία • Διαβητικοί που ρυθμίζονται με δίαιτα
– οδήγηση χωρίς περιορισμούς
• Παράγωγα της σουλφονυλουρίας – υπογλυκαιμία σπάνια κανονική συμμετοχή στην κυκλοφορία
• Ινσουλίνη – αυξημένος κίνδυνος υπογλυκαιμίας ερασιτεχνική οδήγηση,
με την προϋπόθεση ότι μπορούν να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν την υπογλυκαιμία, όχι επαγγελματικό δίπλωμα
![Page 27: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/27.jpg)
Αναισθητικά • Γενικά αναισθητικά
– Απαγόρευση της οδήγησης
• Φάρμακα σύντομης αναισθησίας – Αποχή για 24-48 ώρες
• Τοπικά αναισθητικά – Καταστολή ΚΝΣ λόγω συστηματικής απορρόφησης (για
χρονικό διάστημα εξαρτώμενο από τη φαρμακοκινητική της ουσίας)
– Συνιστάται 48ωρη αποχή
![Page 28: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/28.jpg)
Οφθαλμολογικά φάρμακα • Μυωτικά
– ελάττωση της όρασης στο σκοτάδι και της οπτικής οξύτητας
– συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες (ζάλη, έμετοι, εφίδρωση, αρρυθμίες)
• Μυδριατικά – σημαντική ελάττωση της οπτικής οξύτητας
(μεγαλύτερη από ό,τι με τα μυωτικά φάρμακα) – ταχυκαρδία – Απαγορεύεται η οδήγηση!
![Page 29: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/29.jpg)
Φάρμακα κατά της ακμής • Ισοτρετινοΐνη
– Ξηρότητα βλεννογόνων οφθαλμών – Περιορισμένη νυχτερινή όραση
![Page 30: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/30.jpg)
Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων
![Page 31: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/31.jpg)
Παράγοντες που καθορίζουν την επίδραση των φαρμάκων στην
ικανότητα οδήγησης • Ηλικία • Φύλο • Σωματική διάπλαση • Βάρος • Συνυπάρχουσες παθήσεις • Δοσολογία • Ταυτόχρονη λήψη άλλων φαρμάκων
![Page 32: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/32.jpg)
Οδηγίες προς τους ασθενείς/οδηγούς • Να αποφεύγεται η οδήγησή, όταν λαμβάνονται
φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης • Διαβάζετε τις συνοδευτικές οδηγίες • Τηρείτε τη συνιστώμενη από τον ιατρό δοσολογία • Αποφεύγετε την ταυτόχρονη λήψη πολλών φαρμάκων
ή το συνδυασμό με αλκοόλ • Μην ξεχνάτε τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες • Προσοχή με τα φάρμακα που χορηγούνται χωρίς
ιατρική συνταγή • Σε περίπτωση αμφιβολίας συμβουλευτείτε τον ιατρό ή
το φαρμακοποιό σας • Πριν ξεκινήσετε μία θεραπεία ενημερώνετε τον ιατρό
για τα υπόλοιπα φάρμακα που λαμβάνετε.
![Page 33: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/33.jpg)
Οδηγίες προς τους ιατρούς • Σε περίπτωση βραχυχρόνιας θεραπείας
με φάρμακα που επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης: – αποχή από την οδήγηση για το
διάστημα αυτό • Σε μακροχρόνιες θεραπείες:
– Συνεκτίμηση της υποκείμενης πάθησης – Αποχή από την οδήγηση – Ενημέρωση του ασθενούς για τις
ανεπιθύμητες ενέργειες και τις αλληλεπιδράσεις
– Σύσταση αποχής από το αλκοόλ
![Page 34: Φάρμακα και Οδήγηση · 2020-02-14 · Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα ... – 660 από αυτά επιλέχθηκαν τυχαία και](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022060214/5f0576867e708231d4131622/html5/thumbnails/34.jpg)
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!