ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΙΤΙΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2017/2018

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ 2018

ΒΑΘ.: ............................./ 40 ΟΛΟΓΡ.: .............................. ΥΠΟΓΡ.: ...............................

ΤΑΞΗ: Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29-05-2018

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120ˊ λεπτά)

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ................................................................

ΤΜΗΜΑ: ............ ΑΡ.: ........

ΠΡΟΣΟΧΗ

Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μπλε μελάνι.

Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή ταινίας (Tipp-Ex).

Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από 13 σελίδες.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

1

Μέρος Α΄: Αποτελείται από τέσσερις (4) ερωτήσεις.

Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δυόμιση (2.5) μονάδες.

Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις.

Ερώτηση 1 [

Να συμπληρώσετε τα κενά των προτάσεων που ακολουθούν, με την κατάλληλη λέξη

από αυτές που σας δίνονται στο πλαίσιο.

Οικοσύστημα, βιότοπος, πληθυσμός, βιοτικούς, αβιοτικούς, είδος, βιοκοινότητα,

πλέγμα, κοινωνία.

Στη Μεσόγειο θάλασσα ζουν πολλοί ζωντανοί οργανισμοί που αποτελούν τους

…………………………. παράγοντες. Αυτοί εξαρτώνται άμεσα από το νερό, τον αέρα, το φως,

τη θερμοκρασία, δηλαδή τους …………………………….. παράγοντες. Το σύνολο όλων των

πιο πάνω παραγόντων βρίσκεται σε διαρκείς αλληλεπιδράσεις και αποτελούν ένα

……………………………….. Ένα κοπάδι από θαλάσσιες χελώνες που ζει στη Μεσόγειο

θάλασσα αποτελεί έναν ……………………..…….. ενώ το σύνολο όλων των πληθυσμών που

ζουν σε αυτή ονομάζεται ……………………………………

(5x0.5μ=2.5 μ)

μ:….. Ερώτηση 2

Να απαντήσετε στις πιο κάτω ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που αφορούν στο μυικό

σύστημα, κυκλώνοντας μόνο το γράμμα Α, Β, Γ ή Δ που αντιστοιχεί στη σωστή

απάντηση (π.χ. Α ).

(α) Η διαρκής και μικρής έντασης συστολή των μυών που μειώνεται κατά τον ύπνο και

μηδενίζεται με τον θάνατο ονομάζεται:

Α. Κράμπα

Β. Μυικός τόνος

Γ. Μυική συστολή

Δ. Μυικός κάματος 2

(β) Ποιο είναι το ποσοστό ερυθρών και λευκών μυϊκών ινών αντίστοιχα, που

αναμένεται να έχει ένας δρομέας ταχύτητας;

Α. 60% ερυθρές - 40% λευκές

Β. 80% ερυθρές - 20% λευκές

Γ. 50% ερυθρές - 50% λευκές

Δ. 20% ερυθρές - 80% λευκές

(γ) Ποια από τις πιο κάτω δηλώσεις για τον λείο μυικό ιστό είναι λανθασμένη;

Α. Επενδύει τοιχώματα οργάνων

Β. Αποτελείται από μυικές ίνες χωρίς γραμμώσεις

Γ. Λειτουργούν ακούσια ( χωρίς τη θέλησή μας)

Δ. Από αυτόν αποτελείται και το μυοκάρδιο της καρδιάς

(δ) Η απώλεια της ικανότητας συστολής των μυών λόγω συσσώρευσης γαλακτικού

οξέος και άλλων άχρηστων ουσιών ονομάζεται:

Α. Κράμπα

Β. Μυικός τόνος

Γ. Μυικός κάματος

Δ. Μυική συστολή

(ε) Ποια από τις πιο κάτω δηλώσεις που αφορούν στις ερυθρές μυικές ίνες

είναι λανθασμένη;

Α. Έχουν περισσότερα μιτοχόνδρια από τις λευκές μυικές ίνες

Β. Συστέλλονται γρήγορα και για μεγάλο χρονικό διάστημα

Γ. Περιέχουν άφθονη ποσότητα μυοσφαιρίνης

Δ. Εκτελούν κυρίως αερόβια αναπνοή

3

Ερώτηση 3

Να τοποθετήσετε τις προτάσεις 1-6 στη σωστή σειρά, ώστε να περιγράφουν σωστά τον

τρόπο λειτουργίας της τρίτης γραμμής άμυνας, ή γραμμής των αντισωμάτων.

1. Το μικρόβιο λόγω της σύνδεσης αντιγόνου - αντισώματος καταστρέφεται.

2. Τα αντισώματα παραμένουν στην κυκλοφορία του αίματος, έτοιμα να καταστρέψουν

και πάλι μικρόβια που έχουν τα ίδια αντιγόνα.

3. Το ειδικό λευκό αιμοσφαίριο φτιάχνει αντισώματα που θα ταιριάξουν με τα αντιγόνα

του μικροβίου.

4. Μικρόβιο που εισέρχεται στον οργανισμό έχει συγκεκριμένα αντιγόνα στην επιφάνειά

του.

5. Τα αντισώματα αναγνωρίζουν τα αντιγόνα των μικροβίων με τα οποία ταιριάζουν και

συνδέονται μαζί τους.

6. Το ειδικό λευκό αιμοσφαίριο εντοπίζει το μικρόβιο μέσω αναγνώρισης των αντιγόνων

του.

(5x0.5μ=2.5μ) μ:….

Ερώτηση 4

(α) Το AIDS οφείλεται στον ιό HIV. Με ποιόν από τους πιο κάτω τρόπους πιστεύετε ότι

μπορεί να γίνει η μετάδοση του ιού; Να γράψετε ΝΑΙ ή ΟΧΙ δίπλα από κάθε δήλωση.

Ανεξέλεγκτοι ερωτικοί σύντροφοι χωρίς προφυλάξεις: ……………..

Κοινή χρήση τουαλέτας: ………..…….

Μετάγγιση μολυσμένου αίματος: ……………..

Χειραψία με μολυσμένο άτομο: …………….

(4x0.25μ=1μ) μ:…..

3

4

(β) Να ονομάσετε δύο (2) βιολογικά υγρά (εκκρίματα) ενός μολυσμένου οργανισμού,

μέσα στα οποία μπορεί να ανιχνευθεί ο ιός του AIDS.

(i) ………………………………………………………….. (ii) ………………………………………………………….

(2x0.25μ=0.5μ) μ:….. [[

(γ) Να χαρακτηρίσετε την κάθε μια από τις πιο κάτω μεθόδους αντισύλληψης ως

φυσική, χημική ή μηχανική.

Ανδρικό προφυλακτικό: .......................... Αποχή ή Εγκράτεια: ………………………..…………

Χάπι αντισύλληψης : .............................. Ενδομήτριο σπείραμα (spiral): ………………….…….

(4x0.25μ=1μ) μ:…..

Μέρος Β: Αποτελείται από τρεις (3) ερωτήσεις.

Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με έξι (6) μονάδες.

Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις.

Ερώτηση 5

Σας δίνεται το σχήμα ενός νευρικού κυττάρου (νευρώνα).

(α) Να συμπληρώσετε τις ενδείξεις 1-3.

1: …………………………………………………………

2: …………………………………………………………

3: ………………………………………………………..

(3x0.5μ=1.5μ) μ:….. 5

(β) Τι είδους νευρώνας απεικονίζεται στην πιο πάνω εικόνα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. (1μ) μ:…..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(γ) Να γράψετε δύο λειτουργίες του νευρικού συστήματος.

(i) …………………………………………………………………………………………………………………………………….

(ii) ……………………………………………………………………………………………………………………………………

(2x0.5μ=1μ) μ:…..

(δ) Ένα άλλο σύστημα συντονισμού και ελέγχου του οργανισμού είναι το ενδοκρινικό.

Στον πίνακα που ακολουθεί να αντιστοιχίσετε την κάθε ορμόνη της στήλης Α, με τον

αδένα από τον οποίο παράγεται της στήλης Β και το ρόλο που επιτελεί από τη στήλη Γ.

(5x0.5μ=2.5μ) μ:…..

Στήλη Α

Ορμόνη

Στήλη Β

Ενδοκρινής αδένας

Στήλη Γ

Ρόλος/Λειτουργία

Aντιστοίχιση

1. Αδρεναλίνη (α) Ενδοκρινή

μοίρα παγκρέατος

(i) Μείωση γλυκόζης στο αίμα

1, .……., ….…..

2. Ινσουλίνη (β) Πρόσθιος

λοβός υπόφυσης

(ii) Εμφάνιση δευτερευόντων

χαρακτηριστικών του αντρικού

φύλου

2, ….…., ……...

3. Αντιδιουρητική (γ)Οπίσθιος λοβός

υπόφυσης

(iii) Ανάπτυξη σώματος

3, ….…., ……...

4. Τεστοστερόνη (δ) Όρχεις (iv) Αντιμετώπιση έκτακτων ή

στρεσογόνων καταστάσεων

4, ….…., ……...

5. Αυξητική (ε) Επινεφρίδια (v) Ρύθμιση όγκου αίματος και

ούρων

5, …….., ……...

6

Ερώτηση 6

(Α) Να μελετήσετε προσεκτικά το πιο κάτω τροφικό πλέγμα και να απαντήσετε τις ερωτήσεις που ακολουθούν.

(α) Να ονομάσετε :

έναν κορυφαίο θηρευτή : ………………………, έναν σαρκοφάγο οργανισμό : ……….………..…

έναν καταναλωτή 1ης τάξης :……………………., έναν παραγωγό : ………………………….…………

(Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τον ίδιο οργανισμό περισσότερες από μία φορές)

(4x0.5μ=2μ) μ ..…

(β) Με τη χρήση του πιο πάνω τροφικού πλέγματος, να συμπληρώσετε τα κενά στον

πιο κάτω πίνακα, για να σχηματιστούν τα σωστά ζεύγη «θήραμα - θηρευτής».

Θήραμα Θηρευτής

Ποντίκι

Σπουργίτι

(2x0.5μ=1μ) μ ..…

7

(Β) Στην τροφική πυραμίδα του πιο κάτω σχήματος απεικονίζεται η ροή της ενέργειας

από το ένα τροφικό επίπεδο στο επόμενο.

(α) Ποια είναι η αρχική πηγή ενέργειας στο οικοσύστημα; (0.5μ) μ ….…

………………………………………………………………………………………………………………………………………

(β) Πόσο % της ενέργειας του κάθε τροφικού επιπέδου χάνεται καθώς περνά στο

επόμενο επίπεδο; ……..…… (0.5μ) μ ….…

(γ) Να γράψετε τρείς (3) λόγους για τους οποίους η ενέργεια μειώνεται καθώς

μεταφέρεται από το ένα τροφικό επίπεδο στο επόμενο.

(i) …………………………………………………………………………………………………………………………………….

(ii) ………………………………………………………………………………………………….……………………………….

(iii) …………………………………………………………………………………………………………………………………

(3x0.5μ=1.5μ) μ ….…

(δ) Να εξηγήσετε τη σημασία της αποικοδόμησης για τη συνέχεια της ζωής.

……………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

(0.5μ) μ ….…

8

Ερώτηση 7

(A) Ο Ορέστης και η Βερόνικα ήθελαν να διερευνήσουν κατά πόσο το οξυγόνο είναι

απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη μικροοργανισμών. Πήραν 6 ίσα κομμάτια

μήλου και τα τοποθέτησαν σε 6 βαζάκια όπως φαίνεται στην εικόνα. Στη συνέχεια τα

άφησαν στον πάγκο του εργαστηρίου για μια εβδομάδα.

Άφησαν όλα τα δοχεία στον πάγκο του εργαστηρίου και μια εβδομάδα αργότερα

κατέγραψαν τις παρατηρήσεις τους. [

(α) Σε ποιο από τα 6 βαζάκια πιστεύετε ότι αναπτύχθηκαν μικροοργανισμοί μετά από

μια εβδομάδα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

……………………………………………………………….………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………

(0.5μ) μ ….…

(β) Να γράψετε τρεις (3) παράγοντες που παρέμειναν σταθεροί κατά την εκτέλεση του

πιο πάνω πειράματος.

(i) ………………………………………………………………………

(ii) …………………………………………………………………….

(iii) …………………………………….……………………………..

(3x0.5μ=1.5μ) μ ….…

9

(γ) Να γράψετε τρεις (3) άλλους παράγοντες (εκτός από το οξυγόνο) που είναι

απαραίτητοι για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών.

(i) …………………………………………………………………….

(ii) …………………………………………………………………..

(iii) ………………………………………………………………….

(3x0.5μ=1.5μ) μ ….…

(Β) Ο Γιώργος πήρε αντιβίωση, χωρίς να συμβουλευτεί γιατρό, για να γίνει

γρηγορότερα καλά από την γρίπη που τον ταλαιπωρούσε. Να γράψετε δύο (2) λόγους

για τους οποίους αυτή του η ενέργεια ήταν λανθασμένη.

(i) …………………………………………………………………………………………………………………………………….

(ii) ……………………………………………..…………………………………………………………………………………….

(2x0.5μ=1μ) μ ….…

(Γ) Σε ποια κατηγορία οργανισμών ανήκει ο κάθε ένας από τους πιο κάτω μικροοργανισμούς;

Α = ……………………………… Β= ……..……………………… Γ= ………………..………...……..

(3x0.5μ=1.5μ) μ ….…

10

ΜΕΡΟΣ Γˊ: Αποτελείται από μία (1) ερώτηση των (12) δώδεκα μονάδων.

Ερώτηση 8

(α) Το διπλανό σχήμα απεικονίζει τον ανθρώπινο σκελετό.

Να συμπληρώσετε τα ονόματα των οστών με τις ενδείξεις 1-8.

1: ……………………………………………

2: ……………………………………………

3: ……………………………………………

4: ……………………………………………

5: ……………………………………………

6: ……………………………………………

7: ……………………………………………

8: …………………………………………… (8x0.5μ=4μ) μ ..…

(β) Να ονομάσετε δύο (2) κοιλότητες που

σχηματίζει ο ανθρώπινος σκελετός.

(i) ………………………………………………………………….

(ii) …………………………………………………………………

(2x0.25μ=0.5μ) μ ..…

(γ) Να γράψετε τέσσερις (4) λειτουργίες του ερειστικού συστήματος.

(i) …………………………………………………………………………………………………………………………………….

(ii) ………………………………………………………………………………………………….……………………………….

(iii) …………………………………………………………………………………………………………………………………

(iv) ……………………………………………………………………………………………………………..………………….

(4x0.5μ=2μ) μ ..…

11

(δ) Να ονομάσετε τα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης στο σχήμα που ακολουθεί.

(4x0.5μ=2μ) μ ..…

(ε) Να κατατάξετε τα πιο κάτω οστά σε μακρά, βραχέα και πλατιά ανάλογα με τις

διαστάσεις τους: Ωμοπλάτη, επιγονατίδα, σπόνδυλος, περόνη, λεκάνη, βραχιόνιο.

Μακρά Βραχέα Πλατιά

(6x0.25μ=1.5μ) μ ..…

(στ) Στις πιο κάτω εικόνες φαίνονται δύο (2) διαφορετικοί τρόποι σύνδεσης οστών. Να

γράψετε κάτω από κάθε εικόνα, τι είδος άρθρωσης υπάρχει μεταξύ των οστών της

κάθε εικόνας.

(2x0.25μ=0.5μ) μ ..…

_______________________________________

__________________________________________

______________________________________

__________________________________________

12

(ζ) Να γράψετε δίπλα από κάθε πρόταση την πάθηση που ταιριάζει, αξιοποιώντας μόνο

τους κατάλληλους από τους πιο κάτω όρους: οστεοπόρωση, κάταγμα, σκολίωση,

διάστρεμμα, εξάρθρωση, λόρδωση, δισκοπάθεια, κύφωση, αρθρίτιδα.

(i) Μετατόπιση ή βλάβη των μεσοσπονδύλιων δίσκων: ………………….…………………….. (ii) Απομάκρυνση αρθρικών επιφανειών: …………………..………………….... (iii) Κάμψη της σπονδυλική στήλης προς τα πλάγια: ………………………………………… (iv) Τέντωμα ή σπάσιμο των συνδέσμων: …………………………………………. (v) Σπάσιμο ή ράγισμα ενός οστού: ………..………………………………. (vi) Μόνιμη αύξηση θωρακικού κυρτώματος: …………………………………………

(6x0.25μ=1.5μ) μ ..…

ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ

Εισηγήτριες: Διευθυντής

Έλενα Βαρνάβα Γιώργος Πασχαλής

Μαργαρίτα Χατζηκυριάκου

13