3/13/2013

1

رفرس ای درس

تکویل کبالی ؼبجی، تبلیف دکتش هیش بدی ػیذ اصفبی -1

ؿیگلش، تشجو . تکویل ؿیویبیی هؼجبت، تبلیف لفگبگ د -2هقذاد کوبلی هقذم، ػوی صفی، ػیذ هجیذ هشتضی

جض تکویل کبالی ؼبجی، دکتش ػیذ هجیذ هشتضی، داـگب -3صؼتی اصفبى

4- Chemistry & Technology of Fabric Preparation &

Finishing, by Dr. Charles Tomasino

5-

تکویل چیست؟

ث کلی کبسبیی ک ثؼذ اص خشج پبسچ اص هشحل ثبفذگی ثش سی پبسچ.اجبم هیـد، ػولیبت تکویل هیگیذ

جغ پبسچ ( ع ثبفت)ح قشاسگیشی تبس پد

ع تکویل ثؼتگی داسد ث تشاکن پبسچ...(اػیذ، قلیب )حؼبػیت کبال ؼجت ث هاد هلشفی ...

ذف از تکویل چیست؟کبالظبش کیفیت یب کبسثشدی یب پؿـیافضایؾ قبثلیت

ااع اخالصیا ػیب هجد در کاال

ػیة حبكل اص سیؼذگی -1

ػیة حبكل اص ثبفذگی -2

بخبللیبی هاد الی -3

:جت تصحیح هؼایة فق ػولیات زیر ری کاال اجام هیشد

1- تصیيWeighting

2- هتشاطMeasuring

3- ؿوبس گزاسیNumbering

4- ثبصسػی کتشلPerching

5- گش گیشیBurling

6- سفگشیMending

7- هگیشی یب صائذ گیشیPicking or Specking

3/13/2013

2

رشای تکویل

سؿبی فیضیکی -1

سؿبی ؿیویبیی -2

فیضیکی -سؿبی ؿیوی -3

ااع تکویل

Temporary Finishتکویل هقت یب بپبیذاس -1

Permanent Finishتکویل دائن -2

Durable Finishتکویل ثبثت -3

آب پش هصشف تشیي حالل

هصرف آب در صؼت ساجیتلیذ ثخبس

ػولیبت تکویلی

هارد هصرف آب تا کیفیت هطلب در صؼت ساجی

هشاحل هختلف تکویل

دس ثیلشب یشگب ب

دس لل ب هخبصى گذاسی هاد آثکی هشعة

3/13/2013

3

توبهی آثبی طجیؼی حبی هاد هحلل هیجبؿذ

ع هیضاى ایي هاد ثؼتگی ث هطق جغشافیبیی

. هجغ آة داسد

فشااى تشیي اهالح هجد دس آة

ثی کشثبتب، ػلفبتب کلشیذبی کلؼین، هیضین

ػذین

گبصبی حل ؿذ دس آة ظیشCO2, H2S, NH3

هاد جبهذ یب هؼلق

دست تذی آتای هجد در طثیؼت

آة ثبساى

( جبسی)آثبی ػغحی

آة چببی کن ػوق

آة چببی ػویق

اخالصی ای آتای طثیؼی

ػختیHardness

کذس ثدى یب سگی ثدى آة

جد آي هگض دس آة

قلیبیی ثدى آةAlkalinity

سختی

یظگی آثبی ػگیي

هوتشیي یظگی آثبی ػگیي تشکیت آى ثب صبثى اػت

صبثى کف پبیذاس+آة هقطش یب آة ػجک

صبثى اثتذا کفی ظبش ویـد ث ػلت تـکیل +آة ػگیيثب افضایؾ هقذاس صبثى بیتب کف ظبش -وکبی بهحلل، آة کذس هیـد

.هیـد

3/13/2013

4

صاتى

صبثب وک ػذین اػیذبی چشة ؼتذ هثل الئبت ػذین C17H33COONa

R-__Na+وک ػذین اػیذ چشة R-__H+ اػیذ چشة

وک ػذین اػیذبی چشة دس آة هحللذ اهب وکبی کلؼین هیضین آب بهحلل ؼتذ حبلت چؼجذگی داسذ

2 C17H33COONa + CaSO4 Na2SO4 + (C17H33COO)2Ca

وک ػذین اػیذبی چشة دس آة هحللذ اهب وکبی کلؼین هیضین آب .بهحلل ؼتذ حبلت چؼجذگی داسذ

2 C17H33COONa + CaSO4 Na2SO4 + (C17H33COO)2Ca

R-__Na+ وک ػذین اػیذ چشة

:دس آة ػخت یبی کلؼین هیضین جبـیي یى ػذین هیـذ

R2-__Ca+ 2 R2

-__Mg+2

اخالصی ای آتای طثیؼی

ػختیHardness

کذس ثدى یب سگی ثدى آة

جد آي هگض دس آة

قلیبیی ثدى آةAlkalinity

سختی

اهالح کلؼینهیضین هگض آي اػتشؼین آلهییم

3/13/2013

5

ااع سختی آب

ػختی هقتTemporary Hardness

ػختی دائنPermanent Hardness

ػختی کلTotal Hardness

سختی هقتناشی از بی کربناتيای کلسین هنیسین است

در اثر عبر آب حایCO2 از زهینيای آىکی ایجاد هیشد.

CaCO3 (s) + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 (aq)

MgCO3 (s) + CO2 + H2O Mg(HCO3)2 (aq)

Boiling

Ca(HCO3)2 CaCO3 (s) + CO2 (g) + H2O

سختی دائنکلشیذب، ػلفبتب یتشاتبی کلؼین هیضین

CaCl2, CaSO4, Ca(NO3)2

MgCl2, MgSO4, Mg(NO3)2

ایي هاد دس آة هحلل ؼتذ ثب جؿبذى اص ثیي ویشذ

جد یب ػذم جدCO2 اثشی دس حاللیت آب ذاسد

سختی کل

ػختی دائن+ ػختی هقت = ػختی کل

3/13/2013

6

احذای هتذال سختی

: (SI)ػیؼتن ثیي الوللی ppm (part per million) یک ثخؾ کشثبت کلؼین دس ضاس قؼوت یبmG/L

ػبیش دسجبت ػختی10هؼبدل : فشاؼی ppm

14.3هؼبدل : اگلیؼی ppm

17.9هؼبدل : آلوبی ppm

17.1هؼبدل : آهشیکبیی ppm

تاثیر آب در هراحل هختلف ساجی

آبس گیشیDesizing

ؿؼتـ Scouring

ػفیذگشی Bleaching

هشػشیضاػیى Mercerising

سگشصی Dyeing

چبح Printing

تکویل Finishing

ثیلشب Boilering

آة هلشفی دس ؼبجی ثبیذ هحتی اکؼیظى کن، ؿفبفیت صیبد pH 7-8.5 ثبؿذ.

120ثشای هلبسف ػوهی ػختی آة حذد ppm اػت.

آب استاذارد هصرفی در صایغ ساجی

3-0.5ػیلیغ ppm

0.2- 0هگض ppm

0.1-0.02آي ppm

25- 0ػختی کل ppm

64-35قلیبئیت هتیل اساظ ppm

105-65جوغ کل جبهذات حل ؿذ دس آة ppm

3/13/2013

7

طثق تذی آتا از ظر سختی

30 ppm> آة خیلی شم

30-60 ppm آة ػجک

60-120 ppm آة یو ػخت

120-200 ppm آة ػخت

> 200 ppm آة خیلی ػخت

اخالصی ای آتای طثیؼی

ػختیHardness

کذس ثدى یب سگی ثدى آة

جد آي هگض دس آة

قلیبیی ثدى آةAlkalinity

کذست آة کذست آة بؿی اص رسات سیض دسؿت هؼلق دس آة اػت. خبک سع، گل الی، کشثبت کلؼین یب ػیلیکبت : رسات هؼلق هؼذی...

رسات سیض گیببى، هیکش اسگبیضهب، چشثیب : رسات هؼلق آلی...

ثشای جذا کشدى رسات دسؿت اص سؽ ت ـیی ثشای جذا کشدى رسات سیضهاد کلئیذی اص صبفی ؿی یب هاد هؼقذ کذ طالتیی ظیش

Al(OH)3, Fe(OH)3 هیتاى اػتفبد کشد.

اص دػتگبTurbidimeter ثشای اذاص گیشی کذست آة اػتفبد هیـد.

سگ آةسگ آة بؿی اص هاد آلی هحلل یب کلئیذی اػت. اص دػتگبTintometer ثشای اذاص گیشی سگ آة اػتفبد هیـد.

اخالصی ای آتای طثیؼی

ػختیHardness

کذس ثدى یب سگی ثدى آة

جد آي هگض دس آة

قلیبیی ثدى آةAlkalinity

3/13/2013

8

راای هختلف رد آي هگس ت آب

ثی کشثبتبی آي هگض دس آة چب حبی هقذاس صیبدیCO2

ػلفبتبی آي هگض دس سدخب بی حبی پؼبة اػیذی هؼبدى

آي هگض ث صست تشکیت ثب هاد آلی

آي ایجبد ؿذ اص صگ صدگی احتوبلی لل ب هخبصى

.آي هگض هؼوال سگ آة سا تغییش هیذذ

:دس صؼت ؼبجی آػیت بی صیش سا اسد هی کذ

صسد ؿذى کبال دس ػولیبت ؿؼتـ ػفیذگشی

بیکاختی سگشصی

ایجبد لک دس هؼج

تشکیت احتوبلی آي ثب سگضا کذسی سگ

صثشی صیشدػت هؼج

رشای ترطرف کردى آي هگس

ادی -1

اػتفبد اص صئلیت ػذین -2

اػتفبد اص گضا هتب فؼفبت ػذین -3

رشای ترطرف کردى آي هگسادی -1

دس آثبی قلیبیی هؼوال آي هگض ث كست ثی کشثبت ؼتذ ک هیتاى ثب.ادی آب سا اکؼیذ کشد ث یذسات تجذیل کشد

4Fe(HCO3)2 + 2H2O + O2 pH 8.5 4Fe(OH)3 + 8 CO2

4Mn (HCO3)2 + 2H2O + O2 pH >9 4Mn(OH)3 + 8 CO2

CO2 + H2O H2CO3

کبؾpH تػظ افضدى آة آک یب ػد ججشاى هیـد.ثب افضایؾ گبص کلش هیتاى ػول اکؼبیؾ سا تؼشیغ کشد.

3/13/2013

9

رشای ترطرف کردى آي هگسزئلیت سذین -2

ZNa2 + MnCl2 ZMn + 2 NaCl

MnSO4 Na2SO4

اکؼبیؾ تػظ پشهگبت پتبػین

ZMn + 2KMnO4 ZK2 + 2MnO2 + O2

صئلیت کوپلکؼی اص ػیلیکبتب حبی چذیي هبکشهلکل اکؼیذ فلضی یب غیش فلضی اػت ک هجوػ آب یک ػبختوبى هتخلخل کشیؼتبلی ثب کببلبی هتلل کذ سا

.تـکیل هیذذ

(Na2O)X (Al2O3)Y (SiO2)Z (H2O)n

رشای ترطرف کردى آي هگسگسا هتا فسفات سذین -3

دسج ػبتیگشاد ثب یبی آي هگض تـکیل کوپلکغ 70دس دهبی کوتش اصهیذذ

اخالصی ای آتای طثیؼی

ػختیHardness

کذس ثدى یب سگی ثدى آة

جد آي هگض دس آة

قلیبیی ثدى آةAlkalinity

قلیبئیت آة بؿی اص کشثبتب ثی کشثبتب هیجبؿذ.

هقذاس یبی کشثبت ثی کشثبت تػظ تیتشاػیى ثب اػیذ هؼذی دس

: د هشحل تؼییي هیـد

1- ثب اػتفبد اص فل فتبلئیي(هحذد تغییش سگ :pH 8.2-10)

MCO3 + HCl MHCO3 + MCl

2- ثب اػتفبد اص هتیل اساظ(هحذد تغییش سگ :pH 3.1-4.4 )

MHCO3 + HCl MCl + H2O + CO2

M یک فلض تک ظشفیتی اػت

3/13/2013

10

رشای سثک کردى آب

Lime-Sodaػدا -سؽ آک -1

Ion Exchangeیی ( هجبدل)سؽ تؼیض -2

De-mineralisationگشفتي هاد هؼذی -3

Chelating (Sequestering) Agentsػاهل کی لیت ػبص -4

Reverse Osmosisاػوض هؼکع -5

Distilationتقطیش -6

سدا-رش آک -1 آة آکCa(OH)2 ( ػدا)کشثبت ػذینNa2CO3

.اػتفبد هیـد (NaOH)هلشف آة آک صیبدی ػجت ػختی آة هیـد، پغ تشجیحب اص ػد

یذسات هیضین یى هیضینMg(OH)2

کشثبت کلؼین یى کلؼینCaCO3

:ایي فشآیذ ث د سؽ قبثل اجبم اػتسؽ گشم -1(اػتفبد اص هاد هؼقذ کذ ثشای جذاػبصی سػثبت سیض)سؽ ػشد -2

:سختی هقت(سختی هقت تا آب آک رفغ هیشد)

ثی کشثبت کلؼین:

Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 2CaCO3 + 2H2O

Ca(HCO3)2 + CaO 2CaCO3 + H2O

(اکؼیذ کلؼین یبص داسین ppm 56آة آک یب ث ppm 74اص ػختی هقت هشثط ث ثی کشثبت کلؼین ث 100ppmثشای سفغ ش )

ثی کشثبت هیضین:

Mg(HCO3)2 + Ca(OH)2 MgCO3 + CaCO3 + 2H2O

MgCO3 + Ca(OH)2 Mg(OH)2 + CaCO3

(اکؼیذ کلؼین یبص داسین ppm 56*2اص ػختی هقت هشثط ث ثی کشثبت هیضین ث ة 100ppmثشای سفغ ش )

:سختی دائن(سختی دائن تا کرتات سذین رفغ هیشد)

CaSO4 + Na2CO3 CaCO3 +Na2SO4

MgSO4 + Na2CO3 MgCO3 +Na2SO4 Mg(OH)2

CaCl2 + Na2CO3 CaCO3 +2NaCl

MgCl2 + Na2CO3 MgCO3 +2NaCl Mg(OH)2

Ksp (CaCO3)100C = 13 ppm

Ksp (MgCO3)100C = 75 ppm

3/13/2013

11

دی اکؼیذ کشثي آصاد دس آة هیتاذ ثب آة آک تشکیت ؿد

CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O

هیـد ک ثبیذ CO2پغ هقذاسی اص آة آک صشف خثی کشدى .آى سا یض لحبظ کشد

:گشفتثشای هحبػج هقذاس آک ػدا هسد یبص ثبیذ هاسد صیش سا دس ظش

ػختی هقت -1(دائن هقت)ػختی هشثط ث هیضین -2ػختی دائن -3دی اکؼیذ کشثي آصاد -4

Ht :ػختی هقتHp :ػختی دائنHm :ػختی هشثط ث هیضین

CaO = 0.56(Ht+Hm)

Na2CO3 = 1.06*Hp

رش تثادل یی -2(صئلیت)هؼذی

هجبدل کذ بی ییآلی

صئلیت کوپلکؼی اص ػیلیکبتب حبی چذیي هبکشهلکل اکؼیذ فلضی یب غیش فلضی اػت ک هجوػ آب یک ػبختوبى هتخلخل کشیؼتبلی ثب کببلبی

.هتلل کذ سا تـکیل هیذذ

(Na2O)X (Al2O3)Y (SiO2)Z (H2O)n

صئلیتب ن ث فشم عجیؼی ن ث فشم هلػی جد داسذشچ دا ب . قذست تجبدل یی صئلیتب ثؼتگی ث ظشافت اثؼبد آى داسد

.سیضتش ثبؿذ، قذست تجبدل یی ثیـتش اػت

:هجذلبی یی طجیؼیChabazite

Analcite

Heulandite

Sodalite

Natrolite

:هجذلبی یی هصػیهجذلبی کبتیی حبی گشبی ػلفیک اػیذ -1سصیبی هجذل یی -2

:سا تی سصیبپلیوشیضاػیى ههش حبی گش هسد ظش-1تی سصیي الی ـبذى گشبی هسد یبص ثش سی آى -2

3/13/2013

12

:تجو

هختلف ػیکلبی یی هجذلبی ث هشثط هغبلت ث کالع دس ک ... هخلط یذسطی ػذین، یبدداؿت یض داـجیبى اػت ؿذ گفت تفلیل .ذاسد جد حبضش فبیل دس اذ، کشد ثشداسی اهتحبی هاسد جضء هزکس هغبلت ک اػت ثذیی

.هیجبؿذ

وایی از طرح تصفی یک کارخا ساجی

رسات هؼلق بخبللی ب ppm 300-260))آة چب

(آي هگض آة جذا هیـد)ا دی

(تلفی فیضیکی)فیلتش ؿی

هخضى اصلی

(یبی کلؼین هیضینحزف )کبتیی ضؼیف (ثگیشی)فیلتش رغبلی

(CO2حزف ) دگبصس(ضذػفی)کلش صی یب اصى صی

(حزف قؼوت ػوذ کبتیب)کبتیی ػیکل ػذین آة آؿبهیذی

(یى ػذینحزف )کبتیی قی ػیکل یذسطى

(حزف توبهی آیب) آیی

Mixed Bed(اعویبى اص جذاػبصی توبهی یب)

(Demineralised Water)آة صؼتی

هاد کی لیت ساز -4

هحلل دس آة

حجغ یب اص عشیق ایجبد کوپلکغ ثب آب: هکبیضم ػولکشد

.E.D.T.Aهاد کی لیت ػبص آلی هثل

ااع هاد کی لیت ػبص

هاد کی لیت ػبص هؼذی هثل ااع پلی فؼفبتب

اسصاى تش هؼوال دس كؼت اص ایب اػتفبد هیـد

هاد کی لیت ساز آلی

E.D.T.A.

(اتیلي دی آهیي تتشا اػتیک اػیذ)

یى کلؼین

3/13/2013

13

بی هختلفPHدس .E.D.T.Aهیضاى جزة ػختی آة تػظ

0

20

40

60

80

100

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Ca

CO

3 (

gra

in/O

z)

pH

هاد کی لیت ساز هؼذی

ػذین ه فؼفبت

ػذین دی فؼفبت

ػذین تشی فؼفبت

هیساى هصرف فسفات سذین جيت سختی گیری

0

100

200

300

400

500

600

0 0.2 0.4 0.6 0.8 1 1.2

ة ی آ

ختػ

(pp

m)

دسصذ فؼفبت دس آة ػخت

فؼفبت ػذین تشی پلی

پلی فؼفبت ػذین

تتشا ػذین پیشفؼفبت

اسوس هؼکس -5

3/13/2013

14

تقطیر -6روشهای تعیین سختی آب

(Conductometry)سؽ ذایت ػجی -1

سؽ صبثى الکلی -2HClثب اػتفبد اص -3

.E.D.T.Aثب اػتفبد اص -4

رش ذایت سجی -1ذایت الکتشیکی( μΏ) ∞ هیضاى هاد حل ؿذ دس آة

.سؿی هؼتقین ػشیغ اػت ک کلی یب سا هـخق هیکذ: هضایب

1/R ∞ سػببیی یب ذایت الکتشیکی

0 ≈ ذایت الکتشیکی آة خبلق

:سؽ کبسکبلیجشاػیى ثب اػتفبد اص هحللبیی ثب غلظتبی هختلف اص کشثبت کلؼین دس آة هقغش: 1گبم

اذاص گیشی ذایت الکتشیکی هحللب: 2گبم

سػن وداس ذایت الکتشیکی دس هقبثل ػختی آة : 3گبم آب نىع (μΏ) هدایت

الکتریکی

(ppm) سختی

آب سبک < 200 <50

آب هعتذل 200-1000 50-100

آب نیوو سخت > 1000 100-150

آب سخت 150-200

آب خیلی سخت > 350

رش صاتى الکلی -2

ػبد تشیي دس دػتشع تشیي سؽتیتشاػیى ثب اػتفبد اص یک صبثى اػتبذاسد

.وک ػذین یب پتبػین اػیذبی چشة سا صبثى هیگیذ: یذسلیض صبثى دس آة

CnH2n+1COONa + H2O CnH2n+1COOH + NaOH

2C17H33COONa + CaCO3 (C17H33COO)2Ca + Na2CO3

3/13/2013

15

:سؽ کبسآة تػظ هحلل كبثى اػتبذاسد تب حلل کف پبیذاس cc 100-50تیتشاػیى

a) = 1000*(b.c / ػختی کل

: aحجن آة هلشفی

: b حجن كبثى الکلی هلشفی

: cهقذاس هیلی گشم کشثبت کلؼین هؼبدل یک هیلی لیتش كبثى الکلی

:هحبػج ػختی دائنسفغ ػختی هقت اص عشیق جؿبذى آة -1

ث حجن سػبذى آة -2

تیتشاػیى ثب هحلل كبثى -3

:سؽ کبسآة تػظ هحلل كبثى اػتبذاسد تب حلل کف پبیذاس cc 100-50تیتشاػیى

a) = 1000*(b.c / ػختی کل

: aحجن آة هلشفی

: b حجن كبثى الکلی هلشفی

: cهقذاس هیلی گشم کشثبت کلؼین هؼبدل یک هیلی لیتش كبثى الکلی

:هحبػج ػختی دائن

سفغ ػختی هقت اص عشیق جؿبذى آة -1

ث حجن سػبذى آة -2

تیتشاػیى ثب هحلل كبثى -3

پساب:اذاص گیشی بی هن پؼبة

ک وبیبگش هقذاس اکؼیظى آصاد پؼبة اػت ک ث آى (.P.V)اسصؽ پشهگبت -1Chemical Oxygen Demand (COD) یض گفت هیـد(.15ppm>)

Biochemical Oxygen Demand (BOD)اکؼیظى هسد یبص ثی ؿیویبیی -2ک وبیبگش قبثلیت اکؼیذ ؿذى هاد آلی تػظ هیکش اسگبیضهب دس حضس اکؼیظى

(ppm 20-15حذاکثش . )اػت

Suspended Solids (SS)اذاص گیشی هاد جبهذ هؼلق -3

(ppm 30-20حذاکثش )

4- pH پؼبة

CHEMICAL OXYGEN DEMAND (COD)

در ایه ريش برای اکسیداسین ماد آلی مجد در فاضالب از

محیطی اسیدی ب مرا اکسید کىىد ای قی، چن دی کريمات

چن در ایه ريش . پتاسیم استفاد می ضدپتاسیم ي یا پرمىگىات

از ماد ضیمیایی برای اکسایص ماد آلی استفاد میطد، ب آن

.اکسیصن خای ضیمیایی ویس گفت میطد

3/13/2013

16

اکسیصن خای بیلشیکی(BOD) : مقدار اکسیصن الزم ک باید بفاضالب داد ضد تا باکتریای ازی بتاوىد تمامی ماد آلی مجد

.در فاضالب را اکسید ومایىد

هقذاسBOD ث ػاهل صیش ثؼتگی داسد :آب در مجد آلی ماد مقدار -1 ا باکتری فعالیت میسان -2 حرارت درج -3 فاضالب اختالط یا تربالوس -4

ماد آلی + اکسیصن میکريارگاویسم اCO2 + H2O

رشای تصفی پسابسؽ هکبیکی -1(فیلتشاػیى هاد جبهذ، ت ـیی دس تبک یب هخضى، سقیق ػبصی)

سؽ ؿیویبیی -2(حزف هاد جبهذ سیض تػظ هؼقذ کذ، سقیق ػبصی خثی ػبصی پؼبة)

سؽ لجي اکتی -3(تجضی هاد آلی تػظ هیکشاسگبیضهبی اصی)

پاک کذ اچرتی ا -1

.ثب اػیذبی چشة ث دػت هی آیذ( ػبهلی 3الکل )چشثی ب اص اػتشی ؿذى گلیؼشل

CH2OH CH2OOCR

CH OH + 3 RCOOH CHOOCR + 3H2O

CH2OH CH2OOCR

هوتشیي اػیذبی چشة عجیؼی:

C15H31COOH (Palmitic acid)

C17H35COOH (Stearic acid)

C17H33COOH (Oleic acid)

3/13/2013

17

صبثب وک فلضی اػیذبی چشة ثب صى هلکلی ثبال ؼتذ هثل

C17H33COONaالئبت ػذین

یب صبثب اص جؿبذى سغب یب چشثیب دس هحلل پبک کذ ب

یذسکؼیذ ػذین پتبػین یب کشثبت ػذین پتبػین ث دػت

. هی آیذ

:هوتشیي چشثیبیی ک دس صؼت دس تی صبثى هصشف هیـذ

سغي پج دا، پی حیای، چشثی اػتخاى، سغي خل، سغي

.بسگیل، سغي ثبدام صهیی، سغي لثیب صهیی، سغي صیتى

رش صؼتی تی صاتىكبثبی ػذین پتبػین یب كبثبیی ثش پبی تشی اتبل آهیي : پبک کذ خة

N(CH2CH2OH)3

تی كبثى ثب اػتفبد اص اػیذ چشة

C17H35COOH + NaOH C17H35COONa + H2O

تی كبثى ثب اػتفبد اص چشثی ب یب سغي بی عجیؼیCH2-O-CO-R1 CH2OH R1COONa

CH –O-CO-R2 + 3 NaOH CHOH + R2COONa

CH2-O-CO-R3 CH2OH R3COONa

:سؽ کبس

اص غلیظی هحلل تب هیجؿبذ کشثبتب یب پتبع ػد، هحلل ثب سا چشثی ثب ؿد، اػتفبد قلیبیی ػاى ث ػد اص اگش .ؿد تـکیل گلیؼشل كبثى وک اص سا هحیظ پتبػین کلشیذ یب ػذین کلشیذ وک غلیظ هحلل افضدى سی دس كبثى .ؿد جذا گلیؼشل اص کذ سػة كبثى تب هیکذ اؿجبع

جوغ اص ثؼذ سا كبثى .هیگیشذ قشاس صیشی الی دس وک گلیؼشل هخلط خبف تب هیذذ سػة وک ثب دثبس هیکذ حل جؽ آة دس آسی اص اػتفبد ثب ویتاى دیگش ؿد اػتفبد قلیبیی ػاى ث پتبع اص اگش .ؿد

هیـد تجضی پتبػین كبثى صیشا داد سػة سا كبثى ػذین کلشیذ

C17H35CCK + NaCl C17H35COONa + KCl

كشف ث هقشى اهب کشد اػتفبد هیتاى پتبػین کلشیذ وک اص حبلت ایي دس كبثى س ایي اص اػت گلیؼشل وشا ث پتبػین كبثى هؼوال لزا .یؼت.هیجبؿذ شهی

خاص صاتا كبثبی ػذین پتبػین دس آة ػشد یو هحلل دس آة گشم ث خثی حل

.هیـذ كبثى دس الکل گشم حل هیـد لی دس ػبیش حاللبی آلی ظیش اػتى یب اتش یو

.هحلل اػتافضدى وک ػجت سػة کشدى كبثى هیـد.كبثب تػظ اػیذب تجضی هیـذ.

C17H35COONa + HCl C17H35COOH + NaCl

هحلل كبثب دس آة یذسلیض ؿذ خبكیت قلیبیی داسذRCOONa RCOO + Na

RCOO + H2O RCOOH + OHکشثي داؿت ثبؿذ، كبثى قذست پبک کذگی ذاسد اگش عل دم آثگشیضثیـتش اص 8دس كبثب اگش عل دم آثگشیضکوتش اص

.کشثي داؿت ثبؿذ، حاللیت كبثى خلكب دس آة ػشد ثؼیبس کن خاذ ثد 18

C > 12<18: ثتشیي عل دم آثگشیض دس كبثب

3/13/2013

18

ػغح فؼبل

انذ شذه تشکیل قسوت د از عوها هتذال فعاليای سطح هلکل:

آبگریس دم یک آبذست سر یک

69

گري سر آبديست

آویویواویویکاتیویدي باری

دم آبگریس

X

ا-سطح فؼال در تیي سطحی آب

کـؾ ػغحی

s

w

LOWERING OF SURFACE TENSIONS WITH

SURFACTANTS

The surface tension

drops but reaches a

limit:

3/13/2013

19

: ػطح فؼبل بصبیغ هصشف کذ

ؿیذ بی خبگی صؼتیثذاؿتی -هاد آسایـی

صبیغ کـبسصیصبیغ غزاییصبیغ داسییپتشؿیویپلیوشسگحفبسی ػوشاى سا ػبصی ...

صبیغ ؼبجی

73

:کبسثشد ػطح فؼبل ب دس ؼبجیتش کذگی-1

ؿیذگی -2

کذ کذ جت یکاخت کشدى سگشصی -3

کذگی دیؼپشع -4

ػولیبت تکویلی -5

شم کذگی -6

خثی ػبصی الکتشیؼت ػبکي -7

تکویل دفغ آة کشدى -8 74

آییک ا -1

X(یى هتقبثل:)ػذین

پتبػینآهیم

...آلکیل آهیي بی پشت

:گش ػش ػلفبت ب

ػلفبت بکشثکؼیالت ب

...فؼفبت ب

:یظگی ب.الیي ػغح فؼبل بی ػتضی هی ثبؿذ•.اسصاى تشیي ػغح فؼبل ب ؼتذ•

.هشػم تشیي پشهلشف تشیي ػغح فؼبل ب هی ثبؿذ •.ث ػختی آة حؼبع ؼتذ•

:کبسثشد...ثذاؿتی -ؿیذ بی خبگی كؼتی، اهلؼیى کذ، غلظت دذ، هاد آسایـی•

+X

+

اییک ا -2

:یظگی باص ظش حجن تلیذ دهیي گش ػغح فؼبل ب ؼتذ. ث ػختی آةpH حؼبع یؼتذ. ػوهب ثب ش ع ػغح فؼبلی ػبصگبس ؼتذ ثلست هخلط ثب آب ثکبس هی

.سذفیضیکی ایب تحت تبثیش -ثشخالف ػغح فؼب ل بی یی خاف ؿیوی

.الکتشلیت قشاس وی گیشذ

:کبسثشدثذاؿتی -ؿیذ ب، هاد آسایـی...

دم آثگشیض پلی اتش یب )ػش قطجی(پلی یذسکؼیل

3/13/2013

20

کاتییک ا -3

:یظگی ب.اص ظش حجن تلیذ ػهیي گش ػغح فؼبل ب هی ثبؿذ -1.اغلت ثش پبی اتن یتشطى داسای ثبس هثجت ؼتذ -2ػغح فؼبل بی کبتییکی ک دس هحیظ آثی پبیذاسذ، ػویت آثی ثیـتشی -3

.ؼجت ث ػبیش ػغح فؼبل ب داسذ

:کبسثشد، حبلت دذ شهکي پبسچ، هاد هحبفظ ه، (هن تشیي کبسثشد) اكالح ػغح

...هیکشة کؾ ب

X(یى هتقبثل:) :گش ػش

بلیذ

هتیل ػلفبت

آهیم ع چبسم (کات)

فؼفیمػلفیم

ػلفکؼیم

__

X_

دتاری ا -4

:یظگی بثبس هثجت هؼوال آهیم اػت لی ثبس . تحت ؿشایظ ػبدی ن ثبس هثجت ن ثبس هفی داسذ -1

.هفی هتفبت هیجبؿذ هتذالتشیي گش هفی کشثکؼیالت اػت

ث دلیل قیوت ثبال کچکتشیي ػغح فؼبل ب ؼتذ -2

.ثب توبهی ػغح فؼبل ب ػبصگبسذ -3

ث ػختی آة حؼبع یؼتذ -4

.هؼوال دس ؿشایظ اػیذی ثبصی پبیذاسذ -5

.اغلت آب ػصؽ پػتی چـوی ثؼیبس بچیضی ایجبد هیکذ -6: کبسثشد

ثذاؿتی -هحلالت آسایـی

هفاین الی

C20

دهبی کشافت

قغ اثشی ؿذى

رفتار سطح فؼالا

ا کـؾ ػغحی سا کبؾ هیذذ -ػغح فؼبلب ثب جزة دس ثیي ػغحی هبیغ.

هبیغ کـؾ ثیي ػغحی سغي -ػغح فؼبلب وچیي ثب جزة دس ثیي ػغحی هبیغ. آة سا کبؾ هیذذ

و بیی اص ایي . دس غلظتبی ثبالتش، ػغح فؼبلب توبیل ث ایجبد تجوغ داسذ.تجوؼبت هیؼلب ػیکلب ؼتذ

غلظتی سا ک دس آى غلظت ػغح فؼبلب ؿشع ث تجوغ تـکیل هیؼل هیکذ سا. هیگیذ (CMC)غلظت ثحشای تـکیل هیؼل

3/13/2013

21

(CMC)غلظت تحرای تشکیل هیسل

هقبدیش افضدى فؼبل، ػغح هلکلبی تػظ هبیغ ػغح اؿجبع اص ثؼذ دس ؿذ اضبف هلکلبی ک هیـد ػجت فؼبل ػغح اص ثیـتشی

رسات ک اػت ایي هثل حبلت ایي دس .ؿذ پخؾ حالل دسى ؿذ پشاکذ تلبدفی كست ث (حالل) آة دسى ؿذی حل هبد

ثبؿذ، ثبال کبفی اذاص ث فؼبل ػغح غلظت ک صهبی .ثبؿذ ث سا ... ،دیؼک هیل تخبلی، کش آسایؾ فؼبل ػغح هلکلبی

یبفت تجوغ کلئیذ یب هیؼل فشهب ایي ث ک هیگیشذ خد.هیگیذ

هیؼل ااع آى

Spherical Micelle Reversed Micelle

Cylindrical Micelle Bicontinuous Structure

Lamellar Phase Vesicle

:دس یک هیؼل

دم آثگشیض هلکل ػغح فؼبل دس دسى هیؼل قشاس هیگیشد

ػشبی قغجی ػغح فؼبل ثش سی هحیظ ثیشی هیؼل قشاس گشفت یک الیخبسجی آثذػت سا دس ػغح هیؼل ایجبد هیکذ

شکل س تؼذی هیسل صاتى