Οι ουτοπίες του ΙανούΟ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ έχει πάρει το όνομά του απότον ρωμαϊκό θεό Ιανό. Ο θεός αυτός έχει δύοπρόσωπα: Το ένα κοιτάζει στο παρελθόν και τοάλλο στο μέλλον. Οι ουτοπίες προφητεύουν

έναν νέο κόσμο, αλλά μετη ματιά τους στραμ-

μένη στο παρελ-θόν. Καμία επα-νάσταση και κα-μία αλλαγή δενγίνεται χωρίς ταυλικά του παρελ-θόντος.

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

KYΡΙΑΚΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017

ΠΡΙΣΜΑ# 8

Με το κινητό στα «ακατάλληλα»ΔΥΟ έρευνες χρησιμοποιεί σήμερα το «Πρίσμα» για ναπροσπαθήσει να φωτίσει το πώς και το πού των παιδιώνμας στο Διαδίκτυο. Τα αποτελέσματα δεν κάνουν εντύ-πωση σε κανέναν: Χρησιμοποιούν κυρίως φορητέςσυσκευές για να επισκεφτούν κυρίως «ακατάλλη-λες» σελίδες. Οι γονείς κυριολεκτικά «οπλίζουμε»τα παιδιά μας με συσκευές οι οποίες μπορούν ναχρησιμοποιηθούν παντού και συνεχώς. Ιδιαίτεραγια τις γιορτές, αποτελούν τις ιδανικές μπέιμπισίτερ για τους μικρότερους και την καλύτερη«συντροφιά» για τους μεγαλύτερους, οι οποίοιέχουν ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο τουαπαγορευμένου.

,,4-5

,,8

Aυτόδεν είναι

ένα μαύροτετράγωνο

Ο Μαλέβιτς σαν οξύαισθητήριο όργανο πήρε ένασφουγγάρι και καθάρισε τον

μαυροπίνακα πάνω στονοποίο όλα ήταν έτοιμα να

ξαναγραφτούν. Δύο χρόνιααργότερα, η Οκτωβριανή

Επανάσταση θα ξεκινούσεκαι αυτή να γράφει κάτι το

εντελώς καινούργιο.

,,6

,,2-3

EΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Εξουσία και δικαιώματαστον ψηφιακό κόσμοΗ μάχη στις νέες ψηφιακές αγορέςγίνεται για τη διεπαφή ανάμεσαστους πελάτες και στα προϊόντα /υπηρεσίες. Αυτό αποφαίνεται οΤομ Γκούντγουιν, αναλυτής τηςSilicon Valley. Στον πληροφορικόκαπιταλισμό η διεπαφή είναι έναςαλγόριθμος και οι παράγοντες τουπαιχνιδιού οι μεγάλες επιχειρήσειςπαροχής διαδικτυακών υπηρε-σιών.

,,7

Στην αυγή του 2017, ο Διονύσης Σιμόπουλος μοιράζεταιμαζί μας σκέψεις εμπνευσμένες από την πολυετή του πεί-

ρα στη διάχυση της επιστήμης στο κοινό και μιλά για τηντύχη, τις συμπτώσεις, το χρέος των επιστημόνων προς

τους πολίτες και την αγάπη για την Αστρονομία.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟ:

Ένα ταξίδι στο χθες

και το σήμερα

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΛΗΔΑ ΑΡΝΕΛΛΟΥ

Έχετε υπάρξει διευθυντής πλα-νητάριου τόσο στην Αμερική(τέλη δεκαετίας ‘60) όσο και

στην Ελλάδα (αρχές της δεκαετίας του‘70 έως και πριν από δύο χρόνια). Πόσοδιαφορετικά ήταν τα πράγματα τότεστην Αμερική από πλευράς επικοινωνίαςτων επιστημών;

Η εκλαΐκευση των επιστημών,αυτό που τώρα λέμε διάχυση ήδιάδοση των επιστημών, είχε

ξεκινήσει ήδη από τη δεκαετία του ‘50.Ήταν βέβαια πολύ διαφορετική. Είχε νακάνει κυρίως με την απλοποίηση των εν-νοιών και λιγότερο με την εικόνα. Σε αυ-τό φυσικά παίζουν ρόλο και τα μέσα, κα-θώς τότε δεν υπήρχαν τα λογισμικά καιτα μηχανήματα που υπάρχουν σήμερακαι δίνουν πολλές δυνατότητες. Στο πα-ρελθόν όλα ήταν πιο δύσκολα. Για να γί-νει μια παραγωγή, έπρεπε να εμπλακούνπολλοί διαφορετικοί άνθρωποι και η δια-δικασία ήταν χρονοβόρα. Σήμερα όλαέχουν γίνει πιο εύκολα και γρήγορα.

Δεν θα έλεγα ότι στην Αμερική ταπράγματα ήταν πολύ διαφορετικά όσοναφορά την επικοινωνία των επιστημώνόπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Απλώς,στην Αμερική η οπτικοποίηση των παρα-στάσεων του πλανητάριου έγινε γρήγο-ρα το βασικό στοιχείο. Δεν είχες απλά τονεπαΐοντα στη μέση, στο σκοτάδι να δεί-χνει τα άστρα. Η παρουσίαση έγινε γρή-γορα πιο θεατρική. Στην Ευρώπη ήρθαναργότερα αυτού του είδους οι αντιλήψεις.

Αυτό που είναι διαφορετικό στην Αμε-ρική, και εμένα με βοήθησε πολύ, είναιότι το εκπαιδευτικό σύστημα στο πανεπι-στήμιο σου επιτρέπει να διαμορφώσειςκατά κάποιον τρόπο μόνος σου το πτυχίοσου. Μπορείς ανάλογα με τα ενδιαφέρο-ντά σου να πάρεις όσα και όποια μαθή-ματα θες και πρακτικά να διαμορφώσειςτα πτυχία σου αναλόγως. Στη δική μουπερίπτωση, μου επέτρεψαν να συνδυάσωτις επιστήμες με την επικοινωνία.

Πώς προέκυψε η δουλειά στο Πλανητάριο τηςΑμερικής;

Η ενασχόληση με το πλανητάριοήταν, εν πολλοίς, θέμα τύχης καισυγκυριών. Στη δεκαετία του

‘60 οι σπουδές στην Ελλάδα ήταν πολύ

ακριβές και οι δουλειές σπάνιες. Για τονλόγο αυτό, πήγα στην Αμερική, όπου μπο-ρούσα να σπουδάζω και παράλληλα ναδουλεύω συντηρώντας τον εαυτό μου. Τοπανεπιστήμιο διέθετε ένα μικρό πλανη-τάριο και ένας καθηγητής μου πρότεινενα εργαστώ εκεί, καθώς έψαχνα δουλειά.Σε αυτό έκανα τα πάντα: Ήμουν από μη-χανολόγος και ηλεκτρολόγος μέχρι επι-στάτης. Ήταν κυριολεκτικά στα χέρια μου.Όπως είναι λογικό, ήμουν εκεί και σε όλεςτις παρουσιάσεις. Δεν θέλει και πολύ ναμπει το μικρόβιο. Μην ξεχνάμε ότι η αν-θρωπότητα έμπαινε στη διαστημική επο-χή. Έτσι ξεκίνησε η ενασχόληση με τηνAστρονομία και ήταν και εύκολο για μένανα περάσω στην επικοινωνία παίρνονταςτα ανάλογα μαθήματα στο πανεπιστήμιο.

Στη συνέχεια, άνοιξε το μεγάλο πλανητά-ριο στην πόλη που βρισκόμουν, στο Μπά-τον Ρουζ. Εκεί πήγα στην αρχή ως βοη-θός, όπου έμαθα μεταξύ άλλων να κάνωτην απαραίτητη έρευνα και να γράφω σε-νάρια για τις πλανηταριακές προβολές.Φανταστείτε ότι το 1967, στο Μπάτον

Ρουζ, μια πόλη 200.000 κατοίκων, άνοι-ξε ένα μεγάλο πλανητάριο (είχε 60 πόδιαδιάμετρο και ήταν ένα από τα 10 μεγαλύ-τερα της Αμερικής). Μέχρι και το 1969πέρασαν από εκεί τρεις από τους πιογνωστούς και φημισμένους διευθυντέςπλανηταρίων (μεταξύ των οποίων και οτότε διευθυντής του Πλανητάριου τουΛονδίνου), αλλά για τον άλφα ή βήτα λό-γο δεν «επιβίωναν» πάνω από έναν χρό-νο. Ίσως δεν τους «σήκωνε το κλίμα»! Στομεταξύ, είχα ήδη επιδείξει αρκετή πρωτο-βουλία και «αριστεία», οπότε μου ζήτη-σαν να αναλάβω εγώ τη διεύθυνση καιφυσικά δέχτηκα. Ήμουν τότε 26 ετών.Ταυτόχρονα, παρακολουθούσα ακόμημαθήματα στο πανεπιστήμιο. Υπάρχουνπολλά θέματα στη ζωή που είναι και θέμα

;

;

!

!

ΤΟ 2013 ο Τέρι Γκίλιαμ γύρισε μια ταινία που πήγεάπατη, το «Θεώρημα Μηδέν». Ωστόσο, για τουςγνωρίζοντες η ταινία είναι ένα κινηματογραφικόδιαμάντι, που μαζί με τους «12 πιθήκους» ολοκλη-ρώνει τη διεισδυτική τριλογία του «Brazil». Στο δυ-στοπικό σκηνικό που αναδύεται από τη steam -punk φαντασία του Γκίλιαμ, ένας διχασμένος άν-θρωπος προσλαμβάνεται από μια επιχείρηση γιανα αποδείξει –με τη μαθηματική έννοια του όρου–τη ματαιότητα των πάντων. Μπορεί οι υπολογι-σμοί να γίνονται με πετάλια και κονσόλα παλιούβιντεοπαιχνιδιού, αλλά ο υπερεπεξεργαστής πουτροφοδοτεί τον ήρωα με δεδομένα έχει φτιαχτείγια να χωρέσει μέσα του ολόκληρο το σύμπαν. Τοοποίο, βέβαια, δεν είναι όσο μεγάλο θα περίμενεκανείς, αφού… όλα είναι ένα τίποτα.

Ο ήρωας δεν μπορεί να καταλάβει γιατί μια επι-χείρηση να θέλει να αποδείξει ότι όλα είναι μά-ταια. Η απάντηση του δίνεται από τη φασματικήφιγούρα που εκπροσωπεί τη «διοίκηση»: «Ποτέδεν είπα ότι όλα είναι μάταια. Είμαι επιχειρημα-τίας, κ. Λεθ! Τίποτα δεν είναι μάταιο: Το να δημι-ουργείς τάξη στην αταξία φέρνει χρήμα. Το χάοςπαράγει κέρδος, κ. Λεθ!» Το μοτίβο που επανέρ-χεται στις απεγνωσμένες προσπάθειες του ήρωανα αποδείξει τη ματαιότητα των πάντων είναι ότιτο μηδέν ισούται με 93%, ενώ το ζητούμενο είναινα φτάσει το 100%. Αυτό που εμποδίζει τους αν-θρώπους να αποδεχτούν πέραν πάσης αμφιβο-λίας την ανυπαρξία σκοπού και νοήματος της ζω-ής είναι η «κλήση» που περιμένουν. Η ανάθεσητης αποστολής που θα δώσει νόημα στην ύπαρξήτους και προορισμό στις πράξεις τους. Κι αυτή ηπροσμονή πρέπει να ξεριζωθεί με επιστημονικότρόπο. Τότε, και μόνο τότε, το κενό της ύπαρξηςθα γίνει ολοκληρωτικά κερδοφόρο, ένα απέραντοπεδίο δυνατοτήτων αξιοποίησης του κεφαλαίου.

Οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες, οι μύθοι, η αφο-σίωση, ο έρωτας αναστέλλουν την ολοκλήρωσητου καπιταλισμού. Εν αναμονή της λύτρωσης ήτης γνώσης, οι άνθρωποι αρνούνται να δουν τημοναδική αλήθεια: YOLO! You only live once –«ζεις μόνο μια φορά» κι αυτή δεν έχει κανένα απο-λύτως νόημα. Έτσι, απαρνούνται τη μοναδική ευ-τυχία που τους είναι δυνατή: Να παραδοθούν ολο-κληρωτικά στον παρηγορητικό καταναλωτισμό.Ο καπιταλισμός είναι η μόνη τεχνολογία που μπο-ρεί να κατασκευάσει προϊόντα με πρώτη ύλη το τί-ποτα και να λυτρώσει τους ανθρώπους από τηνανάγκη να αντικρίζουν μόνοι και ανυπεράσπιστοιτο αδυσώπητο κενό της ύπαρξης.

Οι γιορτές είναι η αποθέωση του καταναλωτι-σμού. Ήταν, όμως, ανέκαθεν συνδυασμένες καιμε σκοτεινούς μύθους. Αφηγήσεις και τελετουρ-γίες που διασκέδαζαν τη βαθιά ριζωμένη αίσθησηματαιότητας, με την υπόμνηση της ικανότηταςτων ανθρώπων να παράγουν νόημα. Η οικειοποί-ηση αυτής της ικανότητας από τον καπιταλισμόαπλώς γεμίζει το υπαρξιακό κενό με σκουπίδια.

Ευτυχισμένο το 2017! Μ.Π.

Yolo

Λήδα Αρνέλλου, Διδάκτωρ Επικοινωνίας της ΕπιστήμηςΒάλια Καϊμάκη, Διδάκτωρ Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού Γιάννης Κοντογιάννης, Διδάκτωρ ΑστροφυσικήςΜανώλης Πατηνιώτης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας των Επιστημών, Πανεπιστημίου ΑθηνώνΔημήτρης Πετάκος, Διδάκτωρ Ιστορίας των Επιστημών

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Επικοινωνία: prisma@avgi.gr

ΠΡΙΣΜΑ

Ένα ταξίδι στο χθες και ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΣΙΜΟΠΟΥΛΟ

Ο Διονύσης Σιμόπουλος στην εκτόξευση του Apollo 11

στο Cape Canaveral, Ιούλιος 1969

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 201731/

τύχης. Στάθηκα τυχερός σε πολλά πράγματακαι οι συμπτώσεις με βοήθησαν.

Γιατί επιλέξατε την Αστρονομία;

Βρέθηκα στην Αμερική σε μια εποχήπου η κατάκτηση του διαστήματοςέπαιρνε σάρκα και οστά. Είχα τη χα-

ρά να δω ζωντανά τις εκτοξεύσεις αλλά καινα παρακολουθήσω πολλές διαστημικέςαποστολές, από το Apollo 11 μέχρι και τηντελευταία, το Apollo 17, που έγινε τον Δε-κέμβριο του 1972.

Πέρα όμως από αυτό, θεωρώ ότι η Αστρο-νομία είναι ένα προνομιακό θέμα γιατί προ-σφέρει πολλές και εντυπωσιακές εικόνεςπου βοηθούν στην εκλαΐκευση. Κλασικό πα-ράδειγμα είναι η εικονική πλέον φωτογρα-φία του Hubble “Pillars of creation”. Ότανέχεις τέτοιου είδους εικόνες, που τραβούν τοενδιαφέρον, πώς να μην ασχοληθείς; Μεαφετηρία την Aστρονομία, ιδιαίτερα σήμερα,μπορείς να μιλήσεις για ό,τι θες: Χημεία, Βιο-λογία, Αστροβιολογία, το ανθρώπινο σώμα.Μπορείς να ξεκινήσεις από μια εικόνα και ναπας όπου θες.

Σήμερα θεωρείτε ότι υπάρχουν βα-σικές διαφορές στην προσέγγισηΑμερικής και Ελλάδας στη διάχυση

των επιστημών;

Με την έλευση του Διαδικτύου, οιδιαδικασίες αυτές θα έλεγε κανείςότι παγκοσμιοποιήθηκαν. Οι τρόποι

διάχυσης είναι γνωστοί. Όποιος έχει πρό-σβαση στο Διαδίκτυο μπορεί μέσω YouTubeνα παρακολουθήσει μια δράση που έγινεστην άλλη άκρη του κόσμου. Το σημαντικό εί-ναι να έχεις τη διάθεση να το κάνεις. Υπάρ-χουν σπουδαίοι επιστήμονες, οι οποίοι όμωςδεν φαίνεται να κάνουν προσπάθεια όταν

απευθύνονται στον κόσμο. Ας μην ξεχνάμεότι πράγματι χρειάζεται προσπάθεια για ναφτιάξεις μια ωραία παρουσίαση, με πολλέςεικόνες και λίγα λόγια, που να είναι προσαρ-μοσμένη στο ακροατήριο. Ακόμη και τώρα,έπειτα από τόσα χρόνια, τυχαίνει να εκτιμή-σω λάθος τις γνώσεις του ακροατηρίου καινα μην εξηγήσω επαρκώς κάποιες έννοιες.Γενικά, χρειάζεται μεγάλη προσοχή και ναμην παίρνεις τίποτα ως δεδομένο.

Έχετε ασχοληθεί με την τηλεόρα-ση, τα περιοδικά και τις εφημερί-δες αλλά και το πλανητάριο. Τι δια-

φορές έχουν τα μέσα αυτά και πιο θεωρείτεπιο απαιτητικό;

Νομίζω πως ό,τι είναι πιο εντατικόαπό άποψη εικόνας είναι και πιοαπαιτητικό. Το σκέτο κείμενο είναι

πιο απλό, δεν έχει περιορισμούς. Όταν πρέ-πει, όμως, το κείμενο να ντυθεί με εικόνα, ταπράγματα γίνονται πιο δύσκολα. Για τον λόγοαυτό, θεωρώ την τηλεόραση και το πλανητά-ριο τα πιο απαιτητικά μέσα. Απλώς, στην τη-λεόραση υπάρχει αρκετό οπτικοακουστικόυλικό που μπορείς να χρησιμοποιήσεις. Στοπλανητάριο, αντίθετα, η δημιουργία εικόνωνείναι και περίπλοκη, και ακριβή. Οπότε οι πε-ριορισμοί είναι περισσότεροι. Σε όλα αυτά,βέβαια, παίζει μεγάλο ρόλο και η υλοποίηση.Ιδέες υπάρχουν πάντα πολλές. Η υλοποίησήτους, όμως, είναι που θα κάνει τελικά τη δια-φορά.

Υπήρξε φορά μέσα σε αυτά τα πε-νήντα χρόνια που να θελήσατε ναμετατοπιστείτε; Να ασχοληθείτε και

με άλλα θέματα;

Κάθε μέρα, ακόμα και σήμερα. Αυ-τό δεν έχει να κάνει μόνο με το θέ-μα, π.χ. Αστρονομία ή Bιολογία, αλ-

λά και με το είδος με το οποίο ασχολείσαι:

πλανητάριο, εφημερίδες ή τηλεόραση. Πι-στεύω ότι το να δοκιμάζεις διαφορετικάπράγματα βοηθάει να μη βαλτώνεις και ναεξελίσσεσαι. Εγώ πάντα ήθελα να ασχολού-μαι με θέματα που μου αρέσουν. Έκανα,όπως λένε, την «εργασία μου και χόμπι». Συ-νήθως, αν δεν κάνεις κάτι καλά, το καταλα-βαίνεις αμέσως. Αν κάτι δεν σου ταιριάζει, τοαλλάζεις.

Τι θεωρείτε σημαντικό σε ένα σε-νάριο προκειμένου να είναι ελκυ-στικό για τον θεατή;

Να εξηγείς έννοιες γενικές και όχιεξειδικευμένες. Να μην μπαίνεις σεπολλές λεπτομέρειες. Για παράδειγ-

μα, κάτι που θα ενδιέφερε έναν ερευνητή τηςΑστροφυσικής δεν θα ενδιέφερε το 99% τουκόσμου. Είναι σημαντικό να μην το ξεχνάμε.Με ενδιαφέρει όλοι οι άνθρωποι που θα πα-ρακολουθήσουν κάτι να καθηλωθούν απότην εικόνα και την αφήγηση. Οι ειδικοί μπορείκαι αυτοί βέβαια να βρουν κάτι που δεν θαγνωρίζουν σε μια παραγωγή, σίγουρα όμωςμπορούν να πάρουν ιδέες για το πώς να πα-ρουσιάσουν κι εκείνοι με τη σειρά τους το θέ-μα της αρεσκείας τους στον κόσμο. Θα έλεγαότι όλοι όσοι ασχολούμαστε με την επικοι-νωνία των επιστημών πρέπει να θυμόμαστετο εξής: Ο στόχος είναι η επικοινωνία, όχι ηπληροφορία. Την πληροφορία τη βρίσκειπλέον κανείς πολύ εύκολα.

Ποια θεωρείτε ότι είναι η ουσία τηςδιάχυσης των επιστημών;

Πολύ συχνά, ο κόσμος περιμένειαπαντήσεις σε ερωτήματα. Κατά τηγνώμη μου, όμως, η δική μας δου-

λειά είναι να δημιουργήσουμε στον κόσμοερωτήματα. Ερωτήματα που ούτε και εμείςδεν είχαμε σκεφτεί ενδεχομένως. Είναι ση-μαντικό να δημιουργείς ερωτήματα γιατίέχουν μια εκπαιδευτική αξία. Με αυτόν τον

τρόπο, οι πολίτες και οι μαθητές μαθαίνουννα σκέφτονται.

Γιατί είναι σημαντικό τελικά ναφέρνουμε τα αποτελέσματα τωνεπιστημών στη δημόσια σφαίρα;

Είναι σημαντικό γιατί ο πολίτης πλη-ρώνει με τον έναν ή τον άλλο τρόποκαι για τον λόγο αυτό έχουμε την

υποχρέωση να τον ενημερώνουμε. Πρέπεινα δίνουμε λόγο. Δεν είμαστε ιερατείο. Ταπράγματα έχουν αλλάξει πλέον και ο επιστή-μονας οφείλει να ενημερώνει τον κόσμο. Ηεκλαΐκευση είναι η απόλυτη πολιτική πράξηγιατί κινητοποιεί τους πολίτες να ασχολη-θούν με κάτι που τους αφορά άμεσα: Την κα-τανόηση της φύσης που μας περιβάλλει!

Ο Διονύσης Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευ-θυντής του Ευγενίδειου Πλανητάριου, στοοποίο υπήρξε διευθυντής από το 1973 έως το2014. Πριν από αυτό χρημάτισε επιμελητής καιδιευθυντής Πλανητάριου στο Κέντρο Τεχνώνκαι Επιστημών της Λουιζιάνα. Εκτός από τα σε-νάρια για τις παραστάσεις του πλανητάριου,έχει γράψει επίσης σενάρια για τηλεοπτικές εκ-πομπές, εκλαϊκευμένα βιβλία Αστρονομίας, άρ-θρα στον ελληνικό και ξένο Τύπο, ενώ έχει δώ-σει εκατοντάδες διαλέξεις σε ολόκληρη τη χώ-ρα. Το 1996 έλαβε την ανώτατη τιμητική διά-κριση IPS Service Award από τη Διεθνή Εται-ρεία Πλανηταρίων και το 2006 έλαβε το παρά-σημο του Ακαδημαϊκού Φοίνικα από τη ΓαλλικήΔημοκρατία για τη συνεισφορά του στη διεθνήαστρονομική εκπαίδευση. Το 2012, η ΈνωσηΕλλήνων Φυσικών τον βράβευσε ως θεμελιω-τή της εκλαΐκευσης του επιστημονικού λόγουστην Ελλάδα. Το 2015 έλαβε το Βραβείο τηςΤάξεως των Θετικών Επιστημών της Ακαδη-μίας Αθηνών «για τη συνολική του προσφοράστην εκλαΐκευση και διάδοση της Αστρονομίαςκαι την πρότυπη λειτουργία του ΕυγενίδειουΠλανητάριου».

;

;

; ;

;

;

;!

!

!

! !

!

!

το σήμερα

1995

2014

Το 2014, οι αστρονόμοι, χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA,εμφανίζουν μια μεγαλύτερη και ακριβέστερη φωτογραφία των «Πυλώνων τηςΔημιουργίας» (Pillars of Creation) του εικονικού Νεφελώματος του Αετού. Η αρχικήεικόνα του Hubble του 1995 φαίνεται στα αριστερά

ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ μέρες διακοπές από τα σχολείακι ένα μεγάλο μέρος τους τα παιδιά μας τοπερνούν στο δίκτυο. Είμαστε σίγουροι ότιγνωρίζουμε πού ακριβώς πηγαίνουν ότανσερφάρουν;

Μια πρόσφατη έρευνα της Kaspersky Labδείχνει σε ποιες χώρες τα παιδιά επέδειξαντην πιο επικίνδυνη διαδικτυακή συμπεριφοράστη διάρκεια των τελευταίων 12 μηνών. Μεβάση τα παγκόσμια στατιστικά στοιχεία πουπροκύπτουν από τη μονάδα Γονικού Ελέγχουτης Kaspersky Lab, η έρευνα καταδεικνύει ότιοι περισσότερες απόπειρες για επίσκεψη σεεπικίνδυνες ιστοσελίδες από ανήλικους χρή-στες καταγράφηκαν στο Ισραήλ (775 απόπει-ρες), το Ηνωμένο Βασίλειο (460), τις ΗΠΑ(352), στη Σουηδία (345 ) και στον Καναδά(302). Η Ελλάδα βρέθηκε στην 29η θέση, με92 καταγεγραμμένες απόπειρες.

Στον όρο «επικίνδυνες» συμπεριλαμβάνο-νται επτά κατηγορίες: Περιεχόμενο για ενήλι-κους, αλκοόλ, καπνικά προϊόντα, ναρκωτικέςουσίες, ακατάλληλη γλώσσα, τυχερά παιχνί-δια και στοιχηματισμός, λαχεία και κληρώσεις,λογισμικά, ήχος, βίντεο, βία, όπλα, εκρηκτικάκαι πυροτεχνήματα.

Η συγκεκριμένη έρευνα καλύπτει την πε-ρίοδο από τον Δεκέμβριο του 2015 μέχρι καιτον Νοέμβριο του 2016 και περιλαμβάνειστοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τα ενερ-γοποιημένα προγράμματα ασφαλείας και Γο-νικού Ελέγχου της Kaspersky Lab, σε λογι-σμικά Windows και Mac OS X. Τα στατιστικάστοιχεία προκύπτουν με βάση τους αριθμούςπου καταγράφουν τις απόπειρες επίσκεψηςιστοσελίδων που εμπίπτουν στις επτά προε-πιλεγμένες κατηγορίες που θεωρούνται ως οιπιο επικίνδυνες για τα παιδιά. Τα στατιστικάστοιχεία παρουσιάζονται ως ένας αριθμός μετις συνολικές απόπειρες ανά χρήστη και ανάέτος.

Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύ-

ΜΑΣ ΤΟ λένε τα στοιχεία της Eurostat: Περισσότερο από τα τρία τέταρ-τα των Ευρωπαίων χρηστών του Διαδικτύου επιλέγουν το έξυπνο κινη-τό τους ως μέσο πρόσβασης στο Διαδίκτυο. Συγκεκριμένα, τα έξυπνακινητά ήταν η συσκευή που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο το 2016 γιασερφάρισμα, με το ποσοστό χρήσης να ανέρχεται σε 79%. Ακολούθησανοι φορητοί υπολογιστές ή/και τα netbooks (64%), οι επιτραπέζιοι υπο-λογιστές (54%) και τα tablets (44%).

Παρά λοιπόν τα υψηλά ποσοστά της, η Ελλάδα έχει την πέμπτη χαμη-λότερη επίδοση στην Ε.Ε. στη χρήση του κινητού για την πρόσβαση στοΔιαδίκτυο (με ποσοστό χρήσης του κινητού ως μέσου πρόσβασης στοΊντερνετ 66%), έχοντας καλύτερες επιδόσεις μόνο από την Τσεχία(55%), την Πολωνία (60%), τη Λετονία (62%) και τη Λιθουανία (63%).Βρίσκεται, έτσι, στην 24η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης, που κατα-τάσσει τα κράτη - μέλη ανάλογα με το ποσοστό χρήσης του κινητού τη-λεφώνου ως μέσου πρόσβασης στο Διαδίκτυο.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Eurostat, στην πρώτηθέση της σχετικής κατάταξης βρίσκεται η Ισπανία (93%), με την Κύπροκαι την Ολλανδία να ακολουθούν (88%) πριν από την Κροατία (87%), τηΒρετανία (86%) και τη Δανία (85%).

Ωστόσο, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όλοι σχεδόν σερφάρουν. Συ-γκεκριμένα το 2016 χρησιμοποίησαν το Διαδίκτυο συνολικά περισσό-τερο από το 80% των ατόμων ηλικίας 16-74.

Οι φορητοί υπολογιστές ή τα netbooks χρησιμοποιήθηκαν τουλάχι-στον από τα τρία τέταρτα των χρηστών του Διαδικτύου στην Ολλανδία(80%), τη Φινλανδία και στο Βέλγιο (και οι δύο 78%) και στη Δανία(76%). Επιτραπέζιοι υπολογιστές χρησιμοποιήθηκαν από περισσότεροαπό τα δύο τρίτα των χρηστών του Διαδικτύου στην Ουγγαρία, στο Λου-ξεμβούργο και στη Ρουμανία (68%), καθώς και τη Γερμανία (67%). Τέ-λος, tablets χρησιμοποιήθηκαν για την πρόσβαση στο Διαδίκτυο από λι-γότερους από τους μισούς χρήστες του Διαδικτύου στη συντριπτικήπλειονότητα των κρατών-μελών.

Τέλος, τα στοιχεία της Eurostat αποκαλύπτουν τη στάση των Ευρω-παίων πολιτών όσον αφορά τη δημοσιοποίηση προσωπικών τους πλη-ροφοριών στο Διαδίκτυο. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δώδεκα μη-νών, πάνω από το 70% των χρηστών του Διαδικτύου στην Ε.Ε. διοχέ-τευσε, όντως, κάποιο προσωπικό του δεδομένο στο Ίντερνετ. Ωστόσο,μεγάλο ποσοστό αυτών των χρηστών πήρε κάποια μέτρα για να το προ-στατεύσει, χωρίς όμως να προσδιορίζεται ποια. Επιπλέον, σχεδόν έναςστους δύο Ευρωπαίους (46%) αρνήθηκε να επιτρέψει τη χρήση τωνπροσωπικών του πληροφοριών για τη διαφήμιση, ενώ το 40% έθεσεπεριορισμούς πρόσβασης στο προφίλ του ή το προσωπικό του περιεχό-μενο σε ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης.

Η δίαιτα των σπη

Ο Άγιος ΒασίληςΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ,

ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

Β.K.

Ποια παιδιάδεν βλέπουν

«παιδικές»σελίδες;

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017

ουν ότι παιδιά από την Ιαπωνία είναι πιθανό-τερο να προσπαθήσουν να επισκεφτούν ιστο-σελίδες που ανήκουν στην κατηγορία «Περιε-χόμενο για ενήλικους» (39 προσπάθειες) και«Λογισμικό, ήχος, βίντεο» (104) – η τελευταίακατηγορία περιλαμβάνει ιστοσελίδες με μηαδειοδοτημένο περιεχόμενο. Ενδιαφέρονεπίσης προκαλεί το δεδομένο ότι οι νεαροίΙταλοί ενδιαφέρονται περισσότερο για τα τυ-χερά παιχνίδια (3,6 απόπειρες), ενώ η νεο-λαία της Πορτογαλίας επισκέπτεται συχνότεραιστότοπους που χρησιμοποιούν χυδαία γλώσ-σα (60 απόπειρες). Τα παιδιά από το Ισραήλέδειξαν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για ιστοσε-λίδες που προωθούν το αλκοόλ, τα καπνικάπροϊόντα και/ή τα ναρκωτικά (687 απόπειρεςανά χρήστη), αλλά και τα όπλα (3,8), ενώ οιπερισσότερες προσπάθειες επίσκεψης σειστοσελίδες με βίαιο περιεχομένο (1,8) έγιναναπό νεαρά άτομα στις ΗΠΑ. Όσο για τα παιδιάστην Ελλάδα, αυτά έδειξαν περισσότερο εν-

διαφέρον για ιστοσελίδες με περιεχόμενοακατάλληλο για ανήλικους (14 απόπειρες ανάχρήστη)/

Για να είμαστε, όμως, δίκαιοι, αξίζει να ση-μειωθεί ότι όλες αυτές οι απόπειρες δεν είναιπάντα σκόπιμες. Για παράδειγμα, τα παιδιάμπορούν να καταλήξουν σε αυτές τις ιστοσε-λίδες κλικάροντας κατά λάθος ένα banner ήέναν σύνδεσμο που έχει κοινοποιηθεί από κά-ποιον άλλο χρήστη. Παράλληλα, μια άλληέρευνα που πραγματοποιήθηκε από τηνKaspersky Lab το 2016 και στην οποία συμ-μετείχαν 3.780 οικογένειες από επτά διαφο-ρετικές χώρες έδειξε ότι, κατά κοινή ομολο-γία, οι νεαροί Ρώσοι και Αμερικάνοι είχαν πε-ρισσότερες πιθανότητες από άλλα παιδιά νααποκρύψουν από τους γονείς τους τυχόν ενο-χοποιητικά στοιχεία επικίνδυνης δραστηριό-τητάς τους στο Διαδίκτυο, καθώς και να χρη-σιμοποιήσουν περιεχόμενο που ήταν ακατάλ-ληλο για παιδιά.

Κάθε χρόνο, ο χώρος της ψηφιακής ασφάλειας αντιμετωπίζει νέες μορφέςαπειλών. Καθώς μπαίνουμε στο 2017, οι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας τηςSymantec Corp. εστίασαν την προσοχή τους στις τάσεις που πιθανώς αναμέ-νουμε να δούμε το 2017 αλλά και τα επόμενα χρόνια.

uΗ ανάπτυξη του Cloud Το 2017 θα συνεχίσουμε να βλέπουμε μια στρο-φή προς τον σύγχρονο εργασιακό χώρο, καθώς όλο και περισσότερες επι-χειρήσεις επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να χρησιμοποιούν τις νέες τεχνο-λογίες, όπως τα wearables, την εικονική πραγματικότητα αλλά και τις συνδεδε-μένες στο Dίκτυο συ-σκευές (IoT), υποστηρί-ζοντας παράλληλα έναταχέως αυξανόμενο δυ-ναμικό από εφαρμογέςκαι λύσεις που βασίζο-νται στο cloud.

uΤα συνδεδεμένααυτοκίνητα θαγίνουν στόχος τουransom Με δεδομένοότι τα αυτοκίνητα αρχί-ζουν να έχουν δυνατό-τητες διασύνδεσης, εί-ναι θέμα χρόνου να δούμε hacking μεγάλης κλίμακας και σ’ αυτά. Αυτό θα μπο-ρούσε να εμφανιστεί με τη μορφή λύτρων, αυτόματη και μη εξουσιοδοτημένηπαρακολούθησή τους και συλλογή πληροφοριών ή άλλες. Όλη αυτή η κατάστα-ση θα οδηγήσει επίσης στο ερώτημα σχετικά με το ποιος έχει την ευθύνη για τηναπειλή αυτή: Ο προμηθευτής του λογισμικού ή ο κατασκευαστής αυτοκινήτου;Ένα ερώτημα που θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για το μέλλον της αυτοκι-νητοβιομηχανίας.

uΟι εκβιαστές για χρήματα θα επιτεθούν στο Cloud Με δεδομένη τη ση-μαντική στροφή προς την cloud-based αποθήκευση και τις υπηρεσίες, τοCloud γίνεται ένας πολύ προσοδοφόρος στόχος για επιθέσεις, αφού δεν προ-στατεύεται από firewall ή άλλα παραδοσιακά μέτρα ασφάλειας. Έτσι, οι επιχει-ρήσεις θα πρέπει να υπερασπιστούν τα δεδομένα τους. Οι επιθέσεις μπορεί ναοδηγήσουν σε εκβιασμούς και αποζημιώσεις πολλών εκατομμυρίων ευρώ καθώςκαι στην απώλεια κρίσιμων δεδομένων. Η ανάγκη λοιπόν προστασίας θα γίνειακόμη πιο κρίσιμη.

uΗ τεχνητή νοημοσύνη θα απαιτεί εξελιγμένες δυνατότητες Big DataΤο 2017, η μηχανική μάθηση και η τεχνητή νοημοσύνη θα συνεχίσουν νααναπτύσσονται. Με την ανάπτυξη έρχονται νέες, ισχυρές ιδέες για τις επιχειρή-σεις καθώς και μια αυξημένη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων και των μηχα-νών. Από την άποψη της ασφάλειας, η επέκταση θα επηρεάσει τους οργανισμούςμε περισσότερους από έναν τρόπους. Με τις νέες μορφές μηχανικής μάθησηςκαι τεχνητής νοημοσύνης να συνεχίζουν να εισέρχονται στην αγορά, οι επιχει-ρήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε λύσεις που έχουν τις δυνατότητες να συλ-λέγουν και να αναλύουν δεδομένα από τα αμέτρητα endpoints και τους αισθη-τήρες επιθέσεων, σε διάφορους οργανισμούς, βιομηχανίες και γεωγραφικές πε-ριοχές.

uDrones θα χρησιμοποιηθούν για κατασκοπεία και επιθέσεις Αυτόίσως να εμφανιστεί το 2017, αλλά είναι πιο πιθανό να συμβεί αργότερα. Μέ-χρι το 2025 μπορούμε να περιμένουμε ότι θα δούμε «drone-jacking», το οποίοσημαίνει ότι θα υποκλέπτονται σήματα drone με αποτέλεσμα τον αναπροσανα-τολισμό τους προς όφελος του εισβολέα. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη δυνατό-τητα, μπορούμε επίσης να περιμένουμε ότι θα δούμε και «αντί–drone hacking»,δηλαδή τεχνολογία η οποία αναπτύσσεται για τον έλεγχο των GPS συσκευώντων drones και άλλων σημαντικών συστημάτων.

ηλαίων

33/

ς έφερε τάμπλετ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟ 2017

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ EΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΕΧΝΕΣΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η διδασκαλία των ΦυσικώνΕπιστημών πιο διασκεδαστικήΤο ερευνητικό έργο SciFUN:Making Learning Science Fun

Οι Φυσικές Επιστήμες μοιάζουν συχνά δύσκολες καιδυσπρόσιτες στους μαθητές. Το έργο SciFUN είναι έναδιετές πρό-γραμμαErasmus+,το οποίοέχει ως στό-χο να αντι-μετωπίσειτην πρόκλη-ση τηςεμπλοκήςτων μαθη-τών στιςΦυσικές Επιστήμες μέσω μιας καινοτόμου προσέγγι-σης στη διδασκαλία και τη μάθηση και, επιπλέον, να κά-νει την εκμάθηση των φυσικών επιστήμων πιο διασκε-δαστική και ενδιαφέρουσα. Επίσης, στοχεύει να αυξή-σει τα κίνητρα και την επίδοση των μαθητών στις Φυ-σικές Επιστήμες, καθώς και να προετοιμάσει τους εκ-παιδευτικούς στην Ευρώπη για μια καλύτερη συμμετο-χή των μαθητών τους στα μαθήματα των Φυσικών Επι-στημών.

Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα μπο-ρούν να αναζητούν οι εκπαιδευτικοί στην ιστοσελίδα:http://scifun.eu/index.php/en/

ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΔΡΟΥΛΙΑ

Oπίνακας δεν είναι τίποτα παραπάνω από έναμαύρο τετράγωνο. Πρόκειται για σκάνδαλο…Ζωγράφοι σαν τον Βελάσκεθ, με τη συγκλο-νιστική τεχνική, πιθανότατα θα είχαν διαμαρ-τυρηθεί έντονα αν μπορούσαν να δουν το

προκλητικό δημιούργημα του θρασύτατου Καζιμίρ Μαλέ-βιτς (1879-1935). Αυτό που δεν μπορούμε βέβαια να αρ-νηθούμε στον Ρώσο είναι ότι πίσω από αυτό που έκανευπήρχε μια λογική. Θεωρούσε πως ο ρόλος της ζωγραφι-κής δεν είναι να αναπαριστά τον φυσικό κόσμο, τα αντικεί-μενα, αλλά να δείχνει αυτό που ακριβώς είναι αυτή η τέχνη.Η χρήση του επιπέδου και του χρώματος. Η απόλαυση τηςτέχνης για την τέχνη. Το “Σημείο Μηδέν” της ζωγραφικήςήταν, κατά μία έννοια, αναγκαίο να εκφραστεί από τη μο-νοχρωματική (και μάλιστα μαύρη) απεικόνιση του Τίποτα.Ήταν η εποχή που η ζωγραφική θα καταργούσε τους δε-σμούς της με την αναπαράσταση της πραγματικότητας.

Μάλλον δεν είναι τυχαίο που η πρώτη εκδοχή του “Μαύ-ρου Τετραγώνου” φτιάχτηκε το 1915. Ο Α’ Παγκόσμιος Πό-λεμος είχε ξεκινήσει και η ανθρωπότητα βρισκόταν ήδημπροστά σε ένα τεράστιο κενό. Φαινόταν πως όλες οι βε-βαιότητες είχαν καταρρεύσει και τη θέση τους είχαν πάρειτα όπλα. Ο Μαλέβιτς σαν οξύ αισθητήριο όργανο πήρε ένασφουγγάρι και καθάρισε τον μαυροπίνακα πάνω στονοποίο όλα ήταν έτοιμα να ξαναγραφτούν. Δύο χρόνια αρ-γότερα, η Οκτωβριανή Επανάσταση θα ξεκινούσε και αυτήνα γράφει κάτι το εντελώς καινούργιο.

Είναι αρκετά ελκυστικό, και τότε θα φάνταζε ακόμα πε-ρισσότερο, να θεωρηθεί πως η ζωγραφική έφτασε στο τέ-λος της. Στο κάτω-κάτω, τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί; Ηαπουσία της αναπαράστασης είχε καταδειχτεί μια και κα-λή και με τον πιο εντυπωσιακό τρόπο. Φυσικά, δεν ίσχυεκάτι τέτοιο και ούτε ο Μαλέβιτς θα προχωρούσε σε μια τέ-τοια δήλωση. Πάνω σ’ αυτό τον μαυροπίνακα που ωθείστην επανεκκίνηση της γραφής της πραγματικότητας, τι πιοταιριαστό από μια ηχώ των αρχών της μάθησης; “Λόλα, ναένα μήλο”, “Αυτό είναι μια μπάλα”. Φαντάζει σαν αναγκαίασυνέπεια του “Μαύρου Τετραγώνου” ένα ιδιαίτερο μάθη-μα από τον Ρενέ Μαγκρίτ (1898-1967). Η “Προδοσία τωνεικόνων” είναι η εικόνα μιας ρεαλιστικότατης πίπας και απόκάτω ο ζωγράφος, λίγο διδακτικά, σχεδόν δασκαλίστικα,καλλιγραφικά, πρόσθεσε την φράση “Αυτό δεν είναι μια πί-πα”. Αυτό που θα ξενίσει την παιδική μας ανάμνηση είναι ηπροφανής αντίφαση ανάμεσα στην αίσθηση πως όντωςβλέπουμε μια πίπα και της συγκεκριμένης διδαχής. Έτσιόπως είναι τα πράγματα, και η ίδια η διδαχή ακυρώνει τονεαυτό της. Αυτό δεν είναι μια διδαχή.

Ίσως θα ήταν καλύτερο να ακολουθήσουμε τον ίδιο τονΜαγκρίτ. “Η περίφημη πίπα… Με έχουν κατηγορήσει πολλοίγι΄ αυτή. Κι όμως... Μπορείτε να τη γεμίσετε με καπνό; Όχι,γιατί απλώς είναι μια εικόνα και τίποτα περισσότερο. Εάν εί-χα γράψει ‘αυτό είναι μια πίπα’ θα έλεγα ψέματα”. Η πει-στικότητά του είναι εξοργιστική.

Αυτό που ίσως να κάνει την Ψυχολογία να ενδιαφερθείγια τα δύο αυτά έργα είναι η αναλογία που υποδηλώνουνγια το αντικείμενό της. Αν θα το ονομάσουμε Εαυτό, Εγώ,Αυτοσυνείδηση κ.λπ. μικρή σημασία έχει, προς το παρόντουλάχιστον. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι μερικές φο-ρές υποφέρει από μια βασανιστική αυτοαντίφαση.

Ο Μαγκρίτ δημιούργησε έναν κενό χώρο ανάμεσα στηβεβαιότητα μιας εικόνας που έχουμε για τον κόσμο και τηδυνατότητά μας να μιλάμε γι΄ αυτή. Η πληρότητα και ταυ-τότητα του αναπαριστώμενου αντικειμένου (με όλο το συ-

ναισθηματικό φορτίο του) έχουν υποστεί μια ρωγμή απότην οποία χάσκει ενοχλητικό και άβολο το κενό. Πίσω απότην πίπα θα φαίνεται το “Μαύρο Τετράγωνο”, σκοτεινό καιδυσοίωνο. Η απουσία της αναπαράστασης. Αυτό που είναιμια καλλιτεχνική καινοτομία είναι εξαιρετικά επίπονο γιατο ον που αναπαριστά.

Πράγματι, ολόκληρη η συνοχή μας σαν πρόσωπα εξαρ-τάται από την ικανότητά μας για πλήρεις νοήματος αναπα-ραστάσεις των σχέσεών μας με την πραγματικότητα. Όχιακριβώς βέβαια. Η σιγουριά που μας προσφέρει μια χρή-σιμη αναπαράσταση είναι χρήσιμη μεν, έχει έναν μαγικόκαι υπνωτιστικό χαρακτήρα δε. Πολλές φορές μπορεί ναεναποθέσουμε τις ελπίδες μας για ικανοποίηση σε μια ανα-παράσταση. Η ικανοποίηση όμως φαίνεται να μην έρχεται.“Μπορείτε να τη γεμίσετε με καπνό; Όχι, γιατί απλώς είναιμια εικόνα και τίποτα περισσότερο”. Τι είναι αυτό που συ-ντηρεί την αιχμαλωσία ενός υποκειμένου από μια επίπονηαντίληψη την οποία νιώθει εντελώς ανίκανο να αλλάξει;Εδώ, πρόκειται για τη φαντασιακή αποφυγή ενός μεγαλύ-τερου κακού. Αυτό είναι οι ακραίες συνέπειες της πραγμα-τικότητας της δήλωσης “Αυτό δεν είναι μια πίπα”. Ο χάρ-της που δημιουργούμε δεν είναι η πραγματικότητα. Η αλή-θεια είναι ότι μπορούμε να τοποθετήσουμε ένα οποιοδή-ποτε αντικείμενο στη θέση της πίπας. Μπορεί τη θέση τηςνα την πάρει ακόμα και η σιγουριά για τον ίδιο μας τον εαυ-τό. Αυτό δεν είμαι εγώ.

Όταν φτάσουμε στο κομβικό σημείο της εξάντλησης τωνδιαθέσιμων αναπαραστάσεων της ζωής μας, θα βρισκό-μαστε σε ένα σημείο ασταθούς ισορροπίας που θα οδηγείστην επανεφεύρεση του εαυτού. Ή θα αναλάβουμε το έρ-γο της άπειρης αναδρομής των συμβόλων της πραγματι-κότητάς μας ή θα μείνουμε να κοιτάμε το απόλυτο κενό.Για την ακρίβεια, η μία δυνατότητα δεν θα μπορούσε ναυπάρξει χωρίς την άλλη. Από μια πανουργία της προσωπι-κής μας ιστορίας είμαστε καταδικασμένοι να δημιουργού-με και να καταστρέφουμε εαυτούς. Μπροστά στη νοσταλ-γία μας για σαφήνεια, συναντούμε την πεισματική άρνησητου κόσμου να μας την προσφέρει (Αλμπέρ Καμί). Τίποταδεν είναι σίγουρο. Κατά μια έννοια, “Όλα επιτρέπονται”.Μια φαινομενικά καθησυχαστική δήλωση πίσω από τηνοποία κρύβεται το τεράστιο βάρος της δημιουργικότητας.

Ο Θοδωρής Δρούλιας είναι ψυχολόγος. Σπούδασε στο Αρι-στοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έχει εργαστεί γιαπολλά χρόνια σε κοινωνικές δομές για ψυχικά πάσχοντες.Είναι εκπαιδευόμενος στο ΑΚΜΑ, στη συστημική καιoικογενειακή θεραπεία και εργάζεται ιδιωτικά. Αρθρογραφείστο http://innerself.gr.

ΝΕΑ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Tο Εργαστήριο ΤεχνολογίαςΓνώσεων και Λογισμικού(SKEL) του ΙνστιτούτουΠληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών τουΕΚΕΦΕ Δημόκριτος αναζητάσυνεργάτες

Tο Εργαστήριο Τεχνολογίας Γνώσεων και Λογισμι-κού (SKEL) του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλε-πικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, στο πλαίσιουλοποίησης του ερευνητικού προγράμματος«datACRON – Big Data Analytics for Time CriticalMobility Forecasting» (E-11952)– Grant Agreement687591, προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους να υπο-βάλουν προτάσεις για σύναψη συμβάσεων μίσθωσηςέργου για δύο θέσεις εξωτερικών επιστημονικών συ-νεργατών, διάρκειας δώδεκα μηνών. Οι αιτήσεις καιπλήρη, συνημμένα, βιογραφικά πρέπει να υποβλη-θούν δεσμευτικά μέχρι την Κυριακή 8 Ιανουαρίου2017.

Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοιμπορούν να επικοινωνούν ηλεκτρονικά στη διεύθυν-ση: gram_skel@iit.demokritos.gr

Πηγή: https://www.iit.demokritos.gr

/el/news/ datacron-deadline-8Jan2017

Αυτό δεν είναι ένα μαύρο τετράγωνο

ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 201735/

ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΡΟΥΜΑ

«Η UBER, η μεγαλύτερη εταιρεία ταξί στον κό-σμο, δεν κατέχει αυτοκίνητα. Η Facebook, ηπιο δημοφιλής εταιρεία πληροφορικής παγκο-σμίως, δεν παράγει περιεχόμενο. Η Alibaba, ηαλυσίδα λιανικής με τη μεγαλύτερη κεφαλαι-ακή αξία στον κόσμο, δεν διαθέτει δικά τηςεμπορεύματα. Και η Airbnb, η μεγαλύτερη επι-χείρηση παροχής στέγης, δεν έχει ακίνητα». Ημάχη λοιπόν στις νέες ψηφιακές αγορές γίνε-ται για τη διεπαφή ανάμεσα στους πελάτες καιστα προϊόντα / υπηρεσίες. Αυτό αποφαίνεται οΤομ Γκούντγουιν, αναλυτής της Silicon Valley,στον οποίο ανήκει και το παραπάνω από-φθεγμα. Στον πληροφορικό καπιταλισμό η διε-παφή είναι ένας αλγόριθμος και οι παράγο-ντες του παιχνιδιού οι μεγάλες επιχειρήσειςπαροχής διαδικτυακών υπηρεσιών.

Το Διαδίκτυο είναι το πιο εξελιγμένο μέσοανθρώπινης επικοινωνίας που επινοήθηκεποτέ. Εντούτοις, σήμερα ο ψηφιακός κόσμοςκινδυνεύει να εξελιχθεί σε δυστοπία. Έναυβρίδιο μεγάλου αδελφού και θαυμαστού και-νούργιου κόσμου. Οι δύο πλευρές του: NSAκαι Facebook. Καθολική επιτήρηση (NSA) αλ-λά και οικειοθελής εκχώρηση της ιδιωτικότη-τάς μας μέσα από μια γενική κατάσταση επί-πλαστης καταναλωτικής ευτυχίας και απου-σίας νοήματος (Facebook). Σε ανύποπτο χρό-νο (2010) ο ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζού-κερμπεργκ έχει δηλώσει ότι “Οι άνθρωποι δεν

έχουν πια κανένα πρόβλημα να μοιράζονταιπιο ανοιχτά προσωπικές πληροφορίες με άλ-λους ανθρώπους. (Η ιδιωτικότητα) είναι έναςκοινωνικός κανόνας που αποτελεί προϊόν κοι-νωνικής εξέλιξης”, υπονοώντας έτσι πως στηνψηφιακή εποχή τα δικαιώματα στην ιδιωτικό-τητα είναι απαρχαιωμένα.

Στους 100 πιο επισκέψιμους ιστοτόπους τουΔιαδικτύου μόλις δύο ανήκουν από οργανώ-σεις της κοινωνίας των πολιτών και ελέγχο-νται δημοκρατικά από τους χρήστες τους. Όλοιοι υπόλοιποι ελέγχονται από εταιρείες. Ηεμπορευματοποίηση του νέου αυτού χώρουανθρώπινης δραστηριότητας έχει συγκροτή-σει τόσο σοβαρές ασυμμετρίες εξουσίας, ώστενα απειλείται ο ελευθεριακός χαρακτήρας του.Αν παρομοιάζαμε το Facebook με μια χώρα,με ποια θα ήταν πιο κοντά; Μια φιλελεύθερηδημοκρατία με αναγνωρισμένα θεμελιώδη δι-καιώματα και δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρ-νηση (λ.χ. ΗΠΑ) ή με ένα απολυταρχικό καθε-στώς (λ.χ. Σαουδική Αραβία); Ο τρόπος με τονοποίο το Facebook αποσπά τη συναίνεση τωνχρηστών για την επεξεργασία των προσωπι-κών τους δεδομένων δεν μοιάζει με το κοι-νωνικό συμβόλαιο, αλλά με το ancien regimeτης φεουδαρχικής αριστοκρατίας.

Στον ψηφιακό κόσμο ο κώδικας είναι ο νό-μος. Στον κώδικα λοιπόν μπορούν να είναι εγ-χαραγμένοι με αυτοματοποιημένο τρόπο κα-

νόνες απόλυτης διαφάνειας, εκμετάλλευσηςκαι κυριαρχίας. Ποιοι κατασκευάζουν τον κώ-δικα στους εταιρικούς ιστοτόπους; Ποιοι κατα-σκευάζουν τον κώδικα στο Διαδίκτυο; Ποιοιαποφασίζουν για το ποιοι θα είναι αυτοί οι κα-νόνες; Οι αποφάσεις των εταιρικών γιγάντωντου Διαδικτύου επικαθορίζουν όλο και περισ-σότερο το μέλλον της κοινωνίας της πληρο-φορίας, επηρεάζοντας τη δραστηριότητα εκα-τομμυρίων χρηστών. Η υπερσυγκέντρωσηεξουσίας στις επιχειρήσεις αυτές υπερφαλαγ-γίζει τις ρυθμιστικές δυνατότητες των κρατώνκαι θέτει σε διακινδύνευση θεμελιώδη δικαι-ώματα.

Ιστορικά, τα θεμελιώδη δικαιώματα του αν-θρώπου και του πολίτη διαπλέκονται με τηνεξουσία. Συντάσσονται από μια εξουσία εγγε-νή στην κοινωνία, προϊόν μεγάλων επανα-στάσεων, και περιορίζουν εξουσίες διαχωρι-σμένες από το κοινωνικό σώμα, όπως το κρά-τος και το κεφάλαιο. Στον ψηφιακό κόσμο, ησυντακτική εξουσία παίρνει τη μορφή του πα-γκόσμιου κινήματος για τα ψηφιακά δικαιώ-ματα, ενώ οι διαχωρισμένες εξουσίες τη μορ-φή πολυεθνικών επιχειρήσεων με τεράστιασυσσώρευση κεφαλαίου / δεδομένων καιδιαρκώς αυξανόμενες δυνατότητες παράκαμ-ψης της κοινωνικής λογοδοσίας.

Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό συμβό-λαιο θεμελιωδων δικαιωμάτων για τον ψη-φιακό κόσμο, το οποίο να υπάγει την εξουσίατων εταιρικών γιγάντων του Διαδικτύου στιςκοινωνικές ανάγκες και να δίνει τη σκυτάλητης δημιουργικής πρωτοπορίας και της δια-χείρισης των υποδομών στα διανοητικά κοι-νά, δηλαδή στις παραγωγικές κοινότητες τηςανοιχτής και συνεργατικής δημιουργικότητας /καινοτομίας.

Η νέα Silicon Valley θα είναι συνεργατικήκαι αποσυσσωρευτική για το κεφάλαιο. Και πιοκατάλληλος τόπος γι’ αυτή δεν μπορούν παράνα είναι χώρες με τεχνολογικό έλλειμμα λόγωτων υψηλότατων εμποδίων εισόδου από τηνπαραγόμενη ώς κλειστή γνώση της αγοράς.Γιατί όχι δηλαδή και η χώρα μας;

Ο Αντώνης Μπρούμας είναι ακτιβιστής των κι-νημάτων βάσης, δικηγόρος σε θέματα τεχνολο-γίας και υποψήφιος διδάκτορας στο Πανεπιστή-μιο του Westminster.

Εξουσία και δικαιώματαστον ψηφιακό κόσμο

EΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ κίνημα για τα ψηφιακά δικαιώματα αγωνίζεται γιατα ψηφιακά κοινά και τον δημόσιο ψηφιακό χώρο ως χώρο ελευ-θερίας και συλλογικής ενδυνάμωσης. Στην απόλυτη διαφάνειααντιπαρατάσσει την κρυπτογραφία και τους κοινωνικούς αγώνεςενάντια στην επιτήρηση και την καταστολή. Απέναντι στην εμπο-ρευματικοποίηση, προτάσσει την κοινοχρησία της γνώσης και τηδημιουργία μέσα από το μοίρασμα και τον συνεργατισμό. Απένα-ντι στις δομές κυριαρχίας και εκμετάλλευσης του πληροφορικούκαπιταλισμού αντιπαραβάλλει τη γενικευμένη ελευθεριότητα τουβασισμένου στα κοινά ομότιμου τρόπου παραγωγής για μια ανοι-χτή κοινωνία της γνώσης. Η ηθική του κινήματος αποτελεί τη μήτρααπό την οποία ξεπήδησε το οικονομικό θαύμα της Silicon Valleyκαι όλες οι τεχνολογικές υποδομές της σύγχρονης κοινωνίας τηςπληροφορίας. Στον ραγδαία εξελισσόμενο ψηφιακό κόσμο, οι σύγ-χρονες μορφές του κινήματος παίρνουν τη μορφή δυνάμεων κοι-νοτικοποίησης, όπως τα ανοιχτά πρότυπα, το ελεύθερο λογισμικό,η wikipedia, η ανοιχτή επιστημονική δημοσίευση, το παραγόμενοαπό τους χρήστες ιντερνετικό περιεχόμενο, οι οποίες βρίσκονται σεσχέση έντασης με τις δυνάμεις εμπορευματικοποίησης της ιδιωτι-κής οικονομίας της αγοράς.

Το Διαδίκτυο και ο παγκόσμιος ιστός γεννήθηκαν και μέχρι σή-μερα λειτουργούν σε κοινόχρηστα πρότυπα επικοινωνίας. Αυτά πα-ράγονται μέσα από ανοιχτές ομάδες χάκερ, που συνασπίζονταιστην Ομάδα Εργασίας Μηχανικών του Διαδικτύου (IETF). Ένας απότους πρωτεργάτες της συνόψισε τον τρόπο λειτουργίας των μηχα-νικών της ραχοκοκαλιάς του Διαδικτύου: “Απορρίπτουμε βασιλιά-δες, προέδρους, και ψηφοφορίες. Πιστεύουμε στις συναινετικές

διαδικασίες και στον αποτελεσματικό κώδικα λογισμικού” (Κλαρκ,1992). Το 1986 ο Ρίτσαρντ Στόλμαν αποφασίζει να εκδώσει δικότου κώδικα λογισμικού υπό τη Γενική Δημόσια Άδεια Χρήσης (GPL),παρέχοντας τέσσερις ελευθερίες στις κοινότητες: (i) ελευθερίαεκτέλεσης και χρήσης του κώδικα για οποιονδήποτε σκοπό, (ii)ελευθερία μελέτης του τρόπου λειτουργίας του, (iii) ελευθερία ανα-διανομής αντιγράφων και (iv) ελευθερία βελτίωσης και δημοσιο-ποίησης των βελτιώσεων στην κοινότητα. Με το χακάρισμα τουαστικού ενοχικού δικαίου και του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας,η ηθική των χάκερ μετατρέπεται αποτελεσματικά σε έναν ιδιότυποοριζόντιο κοινωνικό συνταγματισμό, γεννώντας το κίνημα τουελεύθερου λογισμικού. Από τότε, το ελεύθερο λογισμικό επεκτεί-νεται ως “καρκίνος” σύμφωνα με τα λεγόμενα του Στιβ Μπάλμερ,πρώην CEO της Microsost, κοινοτικοποιώντας την παγκόσμια πα-ραγωγή λογισμικού στον πιο πρωτοπόρο τεχνολογικά τομέα τηςοικονομίας, εκεί που υποτίθεται ότι ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος πα-ραγωγής φτάνει στο απώγειο της επιτυχίας του.

Hackerspace.gr: Η κοινότητα ανοιχτήςγνώσης στην Αθήνα, όπου θα βρείτεανθρώπους να δουλεύουν απότρισδιάστατους εκτυπωτές μέχριδιαστημικούς δορυφόρους

P2P Lab: Το εργαστήρι κοινωνικήςέρευνας στα Ιωάννινα με έργοπαγκοσμίου βεληνεκούς για τονβασισμένο στα κοινά ομότιμο τρόποπαραγωγής

ΕΝΘΕΤΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΙΣΜΑ

OΙανουάριος έχει πάρει τοόνομά του από τον ρωμαϊκόθεό Ιανό. Ο θεός αυτός έχειδύο πρόσωπα: Το ένα κοιτά-ζει στο παρελθόν και το άλλο

στο μέλλον. Συμβολίζει τη μετάβαση από τοτέλος μιας εποχής στην έναρξη μιας άλλης.Είναι ο θεός των αλλαγών. Κάθε αλλαγή,όμως, γίνεται με υλικά του παρελθόντος. Τονέο, πολλές φορές, δεν είναι παρά μια επα-νεπινόηση του κόσμου που ήδη υπάρχει. Κιαυτή η νέα επινόηση έχει συνήθως τονμανδύα της υπέρβασης των δεινών τουπρόσφατου παρελθόντος, της ελπίδας γιαένα καλύτερο μέλλον, της νέας αλήθειας.Αυτά είναι μερικά από τα στοιχεία που συ-γκροτούν έναν εξευγενισμένο παράδεισο,μια ουτοπία. Να ξεχάσουμε όσα προηγήθη-καν και να θεμελιώσουμε έναν κόσμο κά-θαρσης και εξυγίανσης.

Στις αρχές του 17ου αιώνα, και ενώ όλαέδειχναν ότι στην Ευρώπη θα ξεσπούσε πό-λεμος μεταξύ προτεσταντών και καθολι-κών, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τουςαρκετά κείμενα που μιλούσαν για την ανά-γκη θεμελίωσης μιας νέας κοινωνίας. Όλααυτά τα κείμενα περιέγραφαν ουτοπίες πουθα οδηγούσαν τον χριστιανικό κόσμο σε μιανέα εποχή. Η πνευματική, πολιτική και θρη-σκευτική αναμόρφωση της κοινωνίας έμοι-αζε απαραίτητη σε έναν κόσμο που σύντο-μα θα βίωνε τον περίφημο ΤριακονταετήΠόλεμο (1618-1648). Τα κείμενα αυτάστρέφονταν εναντίον της Καθολικής Εκ-κλησίας, την οποία ο προτεσταντικός κό-σμος θεωρούσε πηγή όλων των δεινών.

uuu

Κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πο-λέμου, συντελέστηκαν στις προτεσταντικέςπεριοχές της Βόρειας Ευρώπης ενδιαφέ-ρουσες πνευματικές ζυμώσεις. Αυτές συ-νέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ανάδειξητης διανοητικής παράδοσης των περίφη-μων Ροδόσταυρων. Υποτίθεται ότι οι Ροδό-σταυροι ήταν μια μυστική οργάνωση, πουκατείχε τα μυστικά του αληθινού χριστιανι-σμού και μιας χαμένης αρχαίας γνώσης.Όλη αυτή η αφήγηση, ωστόσο, δεν ήταν κά-τι παραπάνω από έναν μύθο και υποστηρί-χθηκε με τρία κείμενα. Τα περίφημα ροδο-σταυρικά μανιφέστα ήταν δύο φυλλάδιαάγνωστου συγγραφέα, που εκδόθηκαν το1614 ή το 1615 στο Κάσελ της Γερμανίαςκαι παρουσίαζαν μια διανοητική ουτοπία.Είχαν μακροσκελείς τίτλους, αλλά συνήθωςαναφέρονται ως «Φήμη της Αδελφότητας»και «Ομολογία της Αδελφότητας». Ήρωαςτων μανιφέστων ήταν κάποιος «Πατήρ Χ. Ρ.Σ.», ο οποίος ήταν ιδρυτής ενός τάγματος ήαδελφότητας, η οποία είχε αναβιώσει καικαλούσε και άλλους να συμμετάσχουν. Τομυστήριο ενισχύθηκε περισσότερο με τηνέκδοση και ενός τρίτου κειμένου που κυ-κλοφόρησε το 1616. Επρόκειτο για ένα ρο-μαντικό διήγημα με τον τίτλο «Ο ΧυμικόςΓάμος του Χριστιανού Ροδόσταυρου». Συγ-γραφέας αυτού του έργου ήταν ο Γιόχαν

Βαλεντίν Αντρέ, λουθηρανός ιερέας. Σκο-πός αυτών των κειμένων ήταν να προπα-γανδίσουν μια φιλοσοφική, θρησκευτικήκαι εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στους αντί-ποδες της Καθολικής Εκκλησίας. Τα κείμεναβασίζονταν στη φυσική μαγεία, στον νεο-πλατωνισμό, στην αλχημεία, την ιατρική καιστον θρησκευτικό μυστικισμό της εβραϊκήςΚαμπάλα. Η ιστορικός Φράνσις Γέιτς έχεισημειώσει ότι οι συγγραφείς αυτών τωνκειμένων επηρεάστηκαν από το έργο«Monas Hieroglyphica» (1564) του Άγγλουαποκρυφιστή και φιλοσόφου Τζον Ντι(1527-1608).

uuu

Πέρα από την πολιτική τους διάσταση, δενυπάρχει κανένα μυστήριο σε αυτά τα γεγο-νότα. Οι ροδοσταυρικές εκδόσεις είχαν τιςρίζες τους σε κοινωνικοπολιτικά και δια-νοητικά κινήματα που αναπτύχθηκαν γύρωαπό τον προτεστάντη Φρειδερίκο, τον εκλέ-κτορα του Παλατινάτου της Βοημίας. Τα κι-νήματα αυτά έσβησαν όταν ο στρατός τωνπροτεσταντών της Βοημίας έχασε από τουςΑψβούργους και τον αυτοκράτορα Φερδι-νάνδο στη μάχη του Λευκού Όρους (1620).

Δημοσιεύτηκαν, ωστόσο, και άλλες ουτο-πίες εκείνο το διάστημα με παρόμοιο περιε-χόμενο. Το 1602 είχε ήδη κυκλοφορήσειστη Γερμανία η «Πόλη του Ήλιου» του Το-μάζο Καμπανέλα, ενώ το 1619 ο ΓιόχανΒαλεντίν Αντρέ έγραψε το «Χριστιανόπο-λις». Το έργο αυτό είχε εκπληκτικές ομοιό-τητες με την ανολοκλήρωτη «Νέα Ατλαντί-δα» (1627) του Φράνσις Μπέικον. Ο Μπέι-κον έχει μείνει στην Ιστορία ως ο «προφή-της» της σύγχρονης επιστήμης, προτείνο-ντας την πειραματική μέθοδο στη μελέτητης φύσης. Ωστόσο, ο Μπέικον ήταν προϊόντου μυστικισμού της Αναγέννησης. Κατά τηδιάρκεια της Αναγέννησης και του 17ου αι-

ώνα, οι μαγικές τέχνες είχαν γνωρίσει με-γάλη ανάπτυξη. Η πρακτική διάσταση αυ-τών των τεχνών είχε σημαντική συμβολήστον πειραματικό χαρακτήρα που απέκτησεη επιστήμη αργότερα. Το μέλλον των επι-στημών για τον Μπέικον είχε ως κεντρικήιδέα την ανάκτηση της αρχαίας σοφίας. Κή-ρυττε την επιστροφή στην κατάσταση πουβρισκόταν ο Αδάμ πριν από την Πτώση· μιακατάσταση αγνής και άσπιλης σχέσης με τηφύση. Στη «Νέα Ατλαντίδα» ο Μπέικον πε-ριέγραφε τον Οίκο του Σολομώντα, έναίδρυμα που είχε ως σκοπό να επεκτείνει ταόρια της ανθρώπινης κυριαρχίας. Σκοπόςτης γνώσης για τον Μπέικον ήταν να είναιωφέλιμη και να βελτιώνει τη ζωή του αν-θρώπου.

uuu

Στα ροδοσταυρικά μανιφέστα της «Φήμης»και της «Ομολογίας» βρίσκουμε την έκκλη-ση για μια νέα γνώση, η οποία θα αντικαθι-στούσε εκείνη των πανεπιστημίων. Στρέ-φονταν εναντίον του αριστοτελικού σχολα-στικισμού, του ρωμαιοκαθολικισμού και τηςΙατρικής του Γαληνού και υποστήριζαν τηναναζήτηση της αλήθειας του Θεού και τηςφύσης διαμέσου των πρακτικών τεχνών,της αλχημείας και των μεθόδων της Ιατρι-κής του Παράκελσου. Τα κείμενα αυτά δη-μοσιεύτηκαν σε τέσσερις γλώσσες και γνώ-ρισαν εννέα εκδόσεις, ενώ σώζεται και μιααγγλική μετάφραση του 1652. Αξίζει νασημειωθεί αντίτυπο αυτής της μετάφρασηςείχε ακόμη και ο Ισαάκ Νεύτων στη βιβλιο-θήκη του, στο οποίο είχε αρκετές προσωπι-κές σημειώσεις. Υπάρχουν εκατοντάδεςεπιστολές σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια,γραμμένες από διανοητές που απαντούσανστο κάλεσμα των Ροδόσταυρων, δηλώνο-ντας ότι ήθελαν να συμμετάσχουν σε αυτήτη μυστική αδελφότητα. Το βασικό μήνυματων μανιφέστων ήταν ότι, αν οι σοφοί ήτανενωμένοι, θα μπορούσαν να συλλάβουνμια τέλεια μέθοδο για όλες τις τέχνες μέσωτου βιβλίου της φύσης. Αυτό το μήνυμααποτέλεσε έναυσμα ακόμη και για την ίδρυ-ση της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου το1660, που αποτελεί τη μακροβιότερη επι-στημονική εταιρεία.

uuu

Οι ουτοπίες προφητεύουν έναν νέο κόσμο,αλλά με τη ματιά τους στραμμένη στο πα-ρελθόν. Καμία επανάσταση και καμία αλλα-γή δεν γίνεται χωρίς τα υλικά του παρελθό-ντος. Κάθε επανάσταση και κάθε αλλαγή,μέσα στην ειρωνεία της Ιστορίας, διατηρείελάχιστη σχέση με το παρελθόν της. Ο Ια-νός συνεχίζει να κοιτάζει στο παρελθόν καιτο μέλλον, χωρίς να ανήκει αποκλειστικά σεκανένα από τα δύο.

Ευτυχισμένος ο νέος χρόνος!Δ.Π.

Οι ουτοπίες του Ιανού

ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2016ΙΣΤΟΡΙΕΣ

ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Ποιος ήταν ο Τζον Ντι; Έμεινε στηνΙστορία ως ένας διανοητής που ασχο-λήθηκε με τη Φιλοσοφία, αλχημεία,τον μυστικισμό και προσπάθησε ναβρει τη γλώσσα των αγγέλων. Πέρααπό όλα αυτά, ο Ντι ήταν ο αληθινόςπράκτορας 007 και δούλευε για τηβασίλισσα Ελισάβετ. Ορισμένοι ιστο-ρικοί θεωρούν ότι το έργο του«Monas Hieroglyphica» κάλυπτε τιςπραγματικές του επιχειρήσεις, οι οποί-ες γίνονταν στο όνομα της βασίλισ-σας. Το 007 ήταν το κωδικό όνομαπου χρησιμοποιούσε η Ελισάβετ ότανεπιθυμούσε να αναφερθεί στον Ντιμπροστά στους αξιωματούχους τηςαυλής της. Ο Ντι υπέγραφε τα γράμ-ματά του με δύο κύκλους, που συμ-βόλιζαν ότι τα δύο μάτια του ήταν ταμυστικά μάτια της βασίλισσας (for hereyes only). Οι δύο κύκλοι είχαν περι-μετρικά ένα σύμβολο που έμοιαζε μετον αριθμό επτά. Για τον Ντι, ο αριθ-μός επτά ήταν ένας μυστικός καβαλι-στικός και τυχερός αριθμός. Ο ΤζονΝτι ενέπνευσε τον Ίαν Φλέμινγκ στηδημιουργία του περίφημου ΤζέιμςΜποντ.

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.00000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile (None) /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice