ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ -...

30
1 زیه تبرییه و تنظیم : عطی ته

Upload: others

Post on 06-Sep-2019

26 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

1

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

Page 2: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

2

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

Page 3: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

3

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OFمی دانیم طول است . F نقطۀ O به نقطۀ dنزدیک ترین نقطۀ خط R دیگر از خط هر نقطۀوdه است و خارج دایر

مطالب فوق فاصله ی آن ها از مرکز دایره بیشتر از شعاع دایره است . قسمت )پ( با توجه به

وجود Mقطع نکند پس نقطه ی دیگری مانند Fقطع می کند.اگر فرض کنیم که در F در نقطۀ

dروی خط Nنقطه ی دیگری مانند پای عمود است.Mعمود است.و dبر خط OM د که دار

FMقرار دارد و Fو Nبین Mهست که MN: در نتیجه

Fپس خط مماس در نقطۀ بر دایره تناقض دارد. dنیز روی دایره است و این با فرض مماس بودن خط Nبنا براین نقطه ی

عمود است.OFبر

این خط مماس بر دایره می باشد. عمود می شود رسم کنیم .OFبر Fبا توجه به مطلب فوق کافی است خطی را که در نقطۀ

OMباشد چون dروی خط Fی غیر از نقطۀ دیگر Mفرض کنیم OF در نتیجه

فقط یک نقطه مشترک دارد. Cبا دایرۀ dاست . بنا براین خط Cبرون دایره Mنقطۀ

بر دایره مماس است. dدر نتیجه خط

FM MN

ˆ ˆM M OM N OM F ON OF R

OM OM

1 2

Page 4: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

4

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

AB

BB

A

AA

B

1 11 1

6 236 2 2 3

636 2 1 3

1طول کمان قطاع یک درجه 36

r2ره است یعنی محیط دای 36در نتیجه طول کمان نظیر قطاع . درجهr

L18

است

1مساحت قطاع یک درجه 36

r2مساحت دایره است یعنی

36 در نتیجه مساحت قطاع . درجهr

A2

36

.است

طول

طول

طول

طول

3

23

6

6

Page 5: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

5

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

ABفرض : CD : حکمAB CD

AB CD O O

OA OC R OAB OCD AB CD

OB OD R

1 2

ABفرض : CD : حکمAB CD

CDفرض: AB :حکمAH BH , AD BD

OA OB RAH BH

H H OA H OBHO O AD BD

OH OH

1 21 2

9

AHفرض: BH :حکمAD BD وCD AB

ADفرض: BD :حکمAH BHوCD AB

عمودمنصف وتر دایره از مرکز دایره می گذرد.نتیجه :

بنامیم کافی است این دو نقطه را به هم وصل کنیم Hو وسط وتر را Mاگر وسط کمان را

.قطر عمود بر این وتر است MN 5و 4.با توجه به قطع کند N در نقطۀ امتداد دهیم تا دایره را Hسمتو از

اجزای نظیر ض زض

AB CD

OA OC R OAB OCD O O AB CD

OB OD R

1 2

ای نظیراجز ض ض ض

اجزای نظیر وتر و یک ضلع قائمه زاویه مرکزی

اجزای نظیر ض ض ض

زاویه مرکزی

زاویه مرکزی اجزای نظیر ض ز ض

OA OB R

H HAD BD O O OA H OBH

AH BHOH OH

1 21 29

OA OB RH H

AH BH OAH OBHO O AD BDOH OH

1 2

1 2

9

Page 6: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

6

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OA BOB DODB ODB2

Page 7: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

7

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

.با هم برابر هستند این دو زاویه بنا بر قضیه خطوط موازی

پس بایکدیگر برابرند. ،دو کمان روبه رو به زوایای محاطی برابر هستنداین

EG FHEG FH EHG FEH

2 2

باهم موازی هستندبنا بر عکس قضیه خطوط موازی

زاویه محاطی

Page 8: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

8

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

CF AD و AE مورب بنا بر قضیه خطوط موازیˆ ˆDAE FCE

FCEˆیعنی محاطی است پس نصف کمان مقابل استFCEˆزاویه EF12

.

FCEˆباتوجه به شکل EF (DE BC)1 12 2

BC( می دانیم 1بنا بر فعالیت قبل بند ) DF

ˆپس داریم : ˆDAE FCE EF (DE BC) (DE BC)1 1 12 2 2

BF DC و BE مورب بنا بر قضیه خطوط موازیˆ ˆDAE FBE

FBEˆمحاطی است پس نصف کمان مقابل است یعنی FBEˆزاویه EF12

.

FBEˆباتوجه به شکل: EF (FD DE)1 12 2

BC( می دانیم: 1بنا بر فعالیت قبل بند ) DF

ˆپس داریم : ˆDAE FBE EF (FD DE) (BC DE)1 1 12 2 2

Page 9: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

9

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

ثابت می شود که کمان های محصور بین یک مماس و وتر موازی در یک دایره باهم برابرند.

MACدر شکل مقابل بنا بر قضیه خطوط موازی BCA:

MAC ACBMAC AC

AC AB AC AB

ACB AB

11 122 21

2

AMBبنا برقضیه خطوط موازی راه اول : EBF

AE ADBEB ACB AE ACB ADBAMB EBF AMB EBF

2 2 2

خارجی است پس : EBAˆزاویه AMBوصل می کنیم . در مثلث Bبه A از نقطه یراه دوم :

(ACB ADB)ˆ ˆˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆEBA MAB M M EBA MAB M ACB ADB M

1 12 2 2

CMBبنا برقضیه خطوط موازی راه اول : EBF

CE ABEB BC CE BC ABCMB EBF CMB EBF

2 2 2

خارجی است پس : BACˆزاویه AMBوصل می کنیم . در مثلث Bبه A از نقطه یراه دوم :

(BC AB)ˆ ˆ ˆ ˆBAC MBA M M BAC MBA M BC AB M1 12 2 2

y xM y x

y xN y x

y xy y x

y x

2 312

2 912

622 244 122 6

182

ظلی ظلی

یظل محاطی

ظلی

محاطی

Page 10: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

11

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

(y z t) x(y z t) x

(y x t) z(y x t) z

y z t x(y t) y t

y x t z

y tˆ ˆA A

7 142

8 182

143 2 15

16

15 752 2

(x x) x

x x

CD x CD

75 15 3 52

18 2 18 1 8

AC BD AD BC

ACB ADB

ACB BC ADB AD AC BD AC BD

18

متساوی الساقین هستند.OABوOAMبا توجه به فرض مسئله، مثلث های

2 داریم: OBMدر مثلث 3

متساوی االضالع است . و برای پیدا کردن فاصله ی وتر از مرکز باید از OAB می دانیم که مثلث

را به دست آوریم. قطر عمود بر وتر ، آن OHبر وتر عمود کنیم سپس طول پاره خط O نقطه ی

AHوتر را نصف می کند بنا بر این 5 پس در مثلث قائم الزاویۀOAH : داریم

OH OA AH OH2 2 2 21 5 75 5 3

Page 11: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

11

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OH OH حکم:AB CD فرض:

( )

( ) OH

OH

O BH : H BH R OH

OCH : H CH R OH

AB CDAB CD BH CH BH CH

R OH R OH OH O

AB

H OH OH OH

CDOB OC R , BH H )

O

, C (

H

1

2 2 2

2 2 2

2 2

2 2 2 2 2 2 21 2

9

9

12

2

2

2

AB CD حکم: OH OHفرض:

( ) BH ( )

CH

OBH : H OH R BH

OCH : H OH R CH

OH OH R BH R CH

BH CH BH CH BH CH AB C

OB OC R , BH AB , CH CD ( )

D

2 2 2

2 2 2

2

1 1

2 2 2

2 2 2 2

2 2

9

9

1

تشابه برابری دو زاویه متشابه هستند. 1این دو مثلث بر قضیه

R

R

ˆ ˆM M

A M D CM BABˆ ˆD B

1 2

2

Page 12: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

12

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

تشابه برابری دو زاویه متشابه هستند. 1 این دو مثلث بر قضیه

تشابه برابری دو زاویه متشابه هستند. 1این دو مثلث بر قضیه

ATˆMTAˆ ˆMTA TBM

ATˆTBM

2

2

ˆ ˆM M

A M D CM BBDˆ ˆA C2

ظلی

محاطی

ˆ ˆM MMTB MAT

ˆ ˆMTA TBM

Page 13: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

13

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OTبر دایره مماس است پس Tدر نقطۀ d با توجه به کادر فوق چون طبق فرض خط d در نتیجه مثلثOMT در

قائم الزاویه است . Tرأس

اندازۀ در هر مثلث قائم الزاویه »است .OMTمیانه ی مثلث قائم الزاویه TNباشد در نتیجه OMوسط پاره خط Nاگر

MN. بنا براین کتاب هندسه دهم( 06) صفحه .«وتر استاندازۀ وارد بر وتر نصف میانۀ NO TN .

ˆMTO:T MT OM OT MT d R2 2 2 2 29

MTˆو MTOˆزاویه های O محاطی روبه رو به قطر هستند بنا براین اندازه ی هرکدام

9 پاره خط های بر نقطۀ تماس س شعاع است . پ MT وMT عمود است.

بر دایره مماس هستند. MTو MT درنتیجه

به حالت وتر و یک ضلع زاویه قائمه باهم همنهشتOMTو OMTدو مثلث

MTهستند. و بنا براجزای متناظر MT .

هستند. و بنا براجزای متناظر به حالت وتر و یک ضلع زاویه قائمه باهم همنهشتOMTو OMTدو مثلث راه اول :

ˆ ˆOMT OMT .

روی نیمساز O به یک فاصله است پس بنا بر خاصیت نیمساز زاویه نقطۀ TMTاویه از دوضلع ز Oفاصلۀ نقطۀ راه دوم :

است.TMTنیمساز زاویه MOاین زاویه است. یعنی نیم خط

Page 14: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

14

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

Page 15: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

15

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

Oو OTشعاع های T بر خط m در نقاطTو T

Oعمودند. و چون H موازی خطm است پس بنا بر

Tˆقضیه خطوط موازی O 9 وˆ ˆT H 9

TTبنا بر این چهار ضلعی OH . چهار زاویه قائمه دارد پس مستطیل است

OO d وOT R وO T R و با توجه به بند الفOH TT

O H TT

OT R ,O T R

ˆOO H : H O H OH OO O H OO OH

O H d (OT OT ) TT d (R R )

2 2 2 2 2 2

2 2 2 2

9

نیمساز OMالس قبل یکدیگر را قطع کنند. با توجه به بند )ب ( کار در ک Mفرض کنیم این دو مماس مشرک در نقطه ی

بر هم OMو OMاست و چون هر زاویه یک نیمساز دارد در نتیجه Mهم نیمساز زاویه OMاست . همچنین Mزاویه

قرار دارد. OOمنطبق هستند در نتیجه نقطۀ تقاطع مماس ها روی خط

Oپاره خط H . بر این دایره مماس است

Page 16: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

16

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

قطع کند. سپس از این نقطه خطی موازی Tرا در نقطۀ (C)رۀ وصل می کنیم و امتداد می دهیم تا دای Hبه Oاز نقطۀ

O H رسم می کنیم. این خط در نقطۀT بر دایرۀ(C ).مماس می شود

THOبا توجه به شکل چهارضلعی T مستطیل است پسTT OH همچنین .

TH OT R : و در نتیجه OH R R .

TT O H

OH R R ,OO dO O H: H O H OO OH TT d (R R )2 2 2 2 29

داریم: AOOا توجه به نامساوی مثلث در مثلث ب

OA OB R وO A O B R بنا بر خاصیت عمودمنصف نقاط O وO روی عمود منصفAB قرار دارد و چون

است.ABعمود منصف وتر مشترک OOعمود منصف هر پاره خط یکتا است در نتیجه پاره خط

d R RTT d (R R ) TT (R R ) (R R )

TT R R RR (R R RR ) R R RR R R RR

TT RR TT RR

2 2 2 2

2 2 2 2 2 2 2 22 2 2 2

4 2

( ) , ( )

OO R R ( )

R OO R OO R ROO R R OO R R OO ( )

R OO R R R OO

R R OO R R1 2

1

2

Page 17: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

17

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

AM x

DM DM DMDM MC

MC DC

DM.MC AM.BM x( x) x x

(x )(x ) x , x

AM

MB

2

1 1 1 3 62 3 9 3

3 6 11 11 189 2 2 9

29

PA PB.PC ( ) x(x ) x x

(x )(x ) x , x

PB , PC

2 2 21 3 2 2 31 3 1 31 3

OB.OM ON.ON R(R ) (R )(R )

R R R R R R

MB RR R R

2 2

16 1 1

16 2 1 4 1 25

2 16 5 16 172 2 2

می دانیم که از هر نقطه خارج دایره طول مماس های 11با توجه به کار درکالس ص

باهم برابرند. بنابراین داریم : رسم شده

MT MT

MT MTMT MT MT MT MT

MT MT

MT MT

2

41 2 3 4

1

2

غ ق قباتوجه به شکل

غ ق ق

Page 18: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

18

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

TT d (R R ) (R R )

TT d (R R ) (R R )

R RR R R

R R

2 2 2 2

2 2 2 2

63 64

15 64

12 8 4 3

7

درجه تشکیل یک دایره کامل می دهد بنا براین داریم : 12مجموع سه قطاع با زاویۀ

r r6 2 محیط یک دایرهr r r2 2 2 طول نخ

تشکیل یک نیم دایره می دهد بنا بر این داریم :درجه 6مجموع سه قطاع با زاویه

یه هاشور خوردهمساحت ناح ABCمساحت مثلث -نیم دایرهمساحت

r r( r) r r ( )

2 22 2 23 4 32 3

4 2 4 2 2

مساحت ناحیه هاشور خورده

OAبا توجه به شکل R وOA R : در نتیجه

OO R R

R R R R (R R )(R R )

(R R ) R R

R RR R , R

R R

2 2

2

2 216 16 16

2 16 8

82 1 5 3

2

O متساوی الساقین است که و OABمثلث 6 .پس این مثلث متساوی االضالع است

( Aدرجه =مساحت قسمت رنگی ) 6مساحت قطاع –OABثمساحت مثل

rA r A

223 16 86 4 3 4 3

36 4 36 3

12 12

12

r2

r2 r2

مساحت ناحیه محدود بین دودایره

Page 19: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

19

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

عمود منصف ها ی همه ی ضلع ها ی آن در یک نقطه همرسند.حکم : چند ضلعی محاطی است . فرض :

باتوجه به تعریف چند ضلعی محاطی و فرض واضح است که فاصله ی همۀ رأس های چند ضلعی تا مرکز دایره به یک اندازه

ست ، ا) شعاع دایره ( به یک فاصله در نتیجه بنا برخاصیت عمود منصف فاصلۀ مرکز دایره از دوسر هر ضلع)شعاع دایره( است

) مرکز پس مرکز دایره روی عمود منصف این اضالع قرار دارد.در نتیجه عمود منصف ها ی همه ی ضلع ها ی آن در یک نقطه

همرسند.دایره (

ست . چند ضلعی محاطی احکم : عمود منصف ها ی همه ی ضلع ها ی چندضلعی در یک نقطه همرسند. فرض :

باتوجه به فرض و خاصیت عمود منصف همه ی رأس های چند ضلعی از نقطه ی همرسی عمود منصف ها به یک فاصله اند

این فاصله ی ثابت قرار داردند و بنا بر تعریف چند ضلعی و در نتیجه این نقاط بنا بر تعریف دایره ، روی دایره ای به شعاع

محاطی است .محاطی این چند ضلعی

Page 20: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

21

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

شعاع های دایره اند.

باهم برابرند . زیرا شعاع نقطه تماس بر خط مماس عمود است .

مماسنقطۀ تماس بر خط در اضالع چند ضلعی بر دایره مماس هستند و می دانیم شعاعچند ضلعی محاطی ، بنا به تعریف

بنا برخاصیت .همگی با هم برابرند چند ضلعی هستند و این شعاع ها همان فاصله ی مرکز دایره از اضالع پس ، عمود است

داخلی چند ضلعی است به عبارتی مرکز دایره محل برخورد نیمساز نیمساز مرکز این دایره روی نیمساز هر یک از زاویه های

های داخلی چند ضلعی است.

OH :روی نیمساز زوایای داخلی است پس بنا بر خاصیت نیمساز ها O نقطۀ OH OH OH OH1 2 3 4

رسم می کنیم OHدایره ای به شعاع همگی بر اضالع عمود هستند. در نتیجه وقتی OH4و OH3وOH2و OH1همچنین

شعاع ها بر اضالع عمود هستند پس اضالع بر دایره در نقطۀ تماسشان عمودند یعنی دایره بر اضالع چندضلعی مماس است در

دایره محاطی است. بنا به تعریف نتیجه

H1H2

H3

H4

n n

n n

S r.A A r.A A r.A A r.A A .... r.A A

r(A A A A ... A A ) r P S rp

1 2 2 3 3 4 4 5 1

1 2 2 3 1

1 1 1 1 12 2 2 2 21 1 22 2

Page 21: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

21

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OTاست پس Aروی نیمساز زاویه Oۀ نقط OT (1)

OTاست پس Cروی نیمساز زاویۀخارجی Oنقطۀ OT (1)

OT( نتیجه می گیریم که : 1( و )1از ) OT پس نقطۀO روی نیمساز زاویۀ خارجیB

به یک فاصله است. ABو ACو خط های BCنیز هست . به عبارتی این نقطه از خط

T

Page 22: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

22

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

نقطۀ همرسی عمود منصف های و مرکز دایره ی محیطی هر چندضلعی ند زیرا عمود منصف های اضالع یک مثلث همرس

اضالع است.

زیرا در هر مثلث هر زاویه خارجی از زاویه داخلی غیر مجاورش بزرگ تر است.

a b c a b c a2

S

p b

S

p c

18 18

Page 23: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

23

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

IMاست پس Bروی نیمساز زاویۀ Iنقطۀ IN (1)

IPاست پس Cروی نیمساز زاویۀ Iنقطۀ IN(1)

IP( نتیجه می گیریم که :1( و )1از ) IN IM نقطۀ پسI از سه ضلعCD،BC

به یک فاصله است. ABو

زیرا این شعاع ها در نقاط اشتراک با دایره بر آن عمود هستند.

AB( همین قضیه نتیجه می گیریم : 1بنا بر بند ) محیطی است پس ABCEچهار ضلعی CE AE BC

AB CD AD BC

CD CE AD AE CD CE AE AD DE AE ADAB CE AE BC

DEداریم : ADEبنا بر نامساوی مثلثی در مثلث AE AD پس رابطه ی فوق امکان ندارد؛مگر این کهE همانD .باشد

Page 24: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

24

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

ذوزنقه در حالت کلی محاطی نیست زیرا زوایای مقابل آن مکمل نیستند.

داریم: ذوزنقه متساوی الساقین باشد اما اگر

محاطی استABCDذوزنقه ˆ ˆC D

ˆ ˆA B

ˆ ˆ ˆˆA D A C

ˆ ˆ ˆ ˆA D B D

18 18

18 18

به شرط می تواند محیطی باشددر حالت کلی محیطی نسیت اما یک ذوزنقه

.آن که نیمساز های داخلی همرس باشند

مانند شکل مقابل:

آن قائمه باشند می تواند محاطی باشد.گر دو زاویه مقابل ت ولی انیسمحاطی در حالت کلی یک کایت

ˆ ˆB Dˆ ˆ ˆ ˆˆ ˆA B C D A C

1836 18

محاطی است. ABCDپس بنا برقضیه کایت

با هم برابرند.یطی است زیرا مجموع اضالع مقابل یک کایت حتما مح

EF EH

EF GH EH GFGH GF

زیرا : نیست ؛محاطی االضالع در حالت کلی یک متوازی

18زاویه های مقابل نمی توانند مساوی .باشند

ˆ ˆ ˆ ˆA C , B D18 18

ل دو به دو برابرند و مجموع آن ها با هم برابر نیست .زیرا اضالع مقاب نیست؛محیطی االضالع در حالت کلییک متوازی

ABبا توجه به شکل فوق : DC AD BC .

Page 25: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

25

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

همیشه زاویه های مقابل زیرا مجموع است ؛ یک مستطیل محاطی

18برابر با .است

هاآن و مجموع مقابل برابرندزیرا اضالع نیستیک مستطیل محیطی

باهم برابر نیست.

ABبا توجه به شکل : DC AD BC

18زیرا مجموع زاویه های مقابل نیست ؛یک لوزی محاطی . نیست

زیرا مجموع اضالع مقابل باهم برابر هستند. لوزی محیطی است ؛یک

18را هم مجموع زاویه های مقابل زی یک مربع هم می تواند محیطی و هم محاطی باشد. است و هم مجموع اضالع مقابل

باهم برابر هستند.

دو مثلث به حالت )ض ض ض ( همنهشت هستند.

OBA OBC

ABC OBA OBC OBA

OAB OBA OBC OCB

2 2

BCD OCB OCD OCD OCD2

OC OC

BC DC OCD OCB OD OB

OCD OCB

OD OBOA OB OC OD

OA OB OC

اجزای نظیر

Page 26: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

26

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

ذوزنقه محاطی است.حکم : ذوزنقه متساوی الساقین است. فرض :

محاطی استABCDذوزنقه ˆ ˆC D

ˆ ˆA B

ˆ ˆ ˆˆA D A C

ˆ ˆ ˆ ˆA D B D

18 18

18 18

است. ذوزنقه متساوی الساقینحکم : ذوزنقه محاطی است.فرض :

ˆ ˆAB DC , AD A D ˆ ˆ ˆ ˆ ˆˆ ˆ ˆA D A C D C A Bˆ ˆA C

18

18

در این ذوزنقه زاویه های مجاور به ساق برابرند درنتیجه ذوزنقه متساوی الساقین است .

محل برخورد عمود منصف های اضالع مثلث است و چون مثلث Oمرکز دایره ی محیطی نقطۀ

هاهم هست. بنا براین :محل برخورد میانه O متساوی االضالع است نقطۀ

راه اول :

ABC ABC ABC

OA R ROH OH AH R R

Ra R a a R

AH AC CH A

aAB BC AC a , BH C

H a

S

H

ACH : H

S a (R ) S R

2 2

22 2

32 2 2 2 3 3 3 3

2 2 332

3 3 334 4

2

9

34

)ض ز ض(این مثلث های به حالت از شش مثلث همنهشت ساخته شده است . ABCباتوجه به شکل مثلث راه دوم:

همنهشت هستند.

ق خطوط موازی ق زاویه های مکمل مورب

ABC OBH ABC ABC

R RBH R ( )

R RS S S S R

OBH : H 2 2

2

32 2

1 3 36 6 32 2 2 4

9

Page 27: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

27

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

قطع کند: Dر نقطۀ دایرۀ محیطی را د BACفرض کنیم نیمساز زاویۀ

BAD CAD BD CD BD CD

به یک اندازه است پس بنا بر خاصیت عمود منصف Cو Bاز دونقطۀ Dفاصلۀ نقطۀ

قرار دارد.نیز BCروی عمود منصف پاره خط D نقطۀ

محاطی است پس متساوی الساقین است و و چون محیطی است ABCD چون ذوزنقۀ

cبا مجموع دو ضلع مقابل دیگر برابر است.در نتیجه: مجموع دو ضلع مقابل a b2

قائم الزاویه است. ADFمثلث و

ABC AD BCD

a b b ac a b c , b x a x

a b b a abh c x h ( ) ( ) h h ab

S ( S (ab) h aa b) b

2 2 2 2 2 2 2

2 22 2

42 2 4

12

12

aa

bb

cc

a b c

a b c

pS rp

r S

S p ar

p a r S

S p br

p b r S

S p cr

p c r S

p a p b p c p (a b c) p p p

r r r S S S S S S r

r r r r

1

1

1

1

1 1 1 3 3 2 1

1 1 1 1

مساوی ها و وترهایق کمان محاطی

Page 28: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

28

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

AM AN

CM CP,BN BPa

AN c BNAM AN b c (BN CM)

AM b CM

AM b c (BP CP) b c a

AM p a AM AN p a

2

2 2 2

BP BN

AN AM , CP CMb

BN c ANBN BP a c (AN CP)

BP a CP

BN a c (AM CM) a c b

BN p b BN BP p b

2

2 2 2

CM CP

AN AM , BP BNc

CM b AMCM CP b a (AM BP)

CP a BP

CM b a (AN BN b a c

CM p c CM CP p c

2

2 2 2

AT AT

BT BQ,CT CQa

AT AT c BT b CT AT c b BQ CQ c b a p

AT p AT AT p

2 2

2 2

a aa

b bb a b c

c cc

a b c

S aS ah h

a h S

S b a b c a b c p pS bh h

b h S h h h S S S S S S r

S cS ch h

c h S

h h h r

1 2 12 21 2 1 1 1 1 2 12 2 2 2 2 2 21 2 12 2

1 1 1 1

Page 29: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

29

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

OD r

HD CD

HD HDˆOH D: H sin sinn r n r

CD r sinn

2

2

18 18 29 2

182

OM r

MB AB

MB MBˆOM B: M tan tann r n r

AB r tann

2

2

18 18 29 2

182

12هر زاویه داخلی شش ضلعی منتظم اندازه ست . بنا بر این زاویه های خارجیا

6 ریم کهیتوجه به شکل و مجموع زوایای داخلی هر مثلث نتیجه می گ . بات اس

ˆ ˆ ˆM N P 6 و در نتیجه مثلثMNP .متساوی الساقین است

قطر های شش ضلعی منتظم را رسم کنیم آن را به شش مثلث متساوی االضالع تقسیماگر

مثلث همنهشت ایجاد می شود . MNP ،9کنیم و در مثلث می

MAB

MNP MAB

S S

S S

6 6 29 9 3

فواصل هر نقطه درون مثلث متساوی االضالع مقداری ثابت است و این مقدار با وع مجم

ارتفاع مثلث برابر است: طول

TH TH TH MM

6

12

12

12

12

12

12

6

6

6 6

6 6 6 6

ضلعیشش

Page 30: ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ - up.madrese3.irup.madrese3.ir/download/2376476/hendese11-f1.pdf · 3 ز۟ڔبت ۘ۠ڬڳ : ێ۠ڰ۔ت ە ۘ۠ۚت ڪخ ۜڬۀۓ ے۟ڔت ۂ۟دزۓ

31

تهیه و تنظیم : عطیه تبریزی

TAF TDE TBC

TAF TDE TBC

h

TAF TDE TBC

M N P M N P

TAF TDE TBC

AF ED BC a

MN a

TAF TDE

MN

TB

P

C

S S S AF.TH DE.TH BC.TH

S S S a(TH TH TH) ah

S S S ah

S MN.h S a.h

ahS S S

S

S

a.h

S S

3

1 1 12 2 2

1 12 2

12

1 32 2

1232

MNPS

13

1مثل های آبی رنگ مساحت 3

2است ومساحت شش ضلعی MNPمساحت مثلث 3

مساحت مثلث MNPمساحت مثلث

2است پس مساحت مثلث های سفید هم برابر با های سفید و آبی برابر با مساحت شش ضلعی 1 13 3 3 است بنا براین

مساحت مثلث های آبی با مساحت مثلث های سفید برابر است.

TBC TDE TA TF AB TEF TCDS S S S SS

باهم برابرندپس مستطیل و قطر همدیگر را نصف می کنند ABCDچهار ضلعی ر د

نتیجه می گیریم که مربع است.چون قطر ها برهم عمودند و است

منصف هر ضلع نیمساز رأس مقابل نیز هست. پس:عمود

AM MB BQ QC CP

O O

PD DN NA

AM MB BQ QC CP P

O O O O O

DN NA

O

D

1 2 3 4 5 6 7 8 45