‌الرحیم‌الرحمن‌اهلل‌بسم

جهانی تجارت سازمان

1

سازمان‌تجارت‌جهانی

‌9911-19 نیمسال‌دوم

جهانی تجارت سازمان

2

جهانی تجارت سازمان

3

فهرست مندرجات

شرح

صفحه

5 مقدمه

7 شناسنامه

7 اهداف

8 اصول

ارکان

9 کنفرانس وزیران

01 شورای عمومی

00 رکن حل اختالف

00 خط مشی تجاری رکن بررسی

00 شوراها

01 دبیرخانه

01 های غیر رسمی نشست

01 عضویت در سازمان

01 اقتصادی و حقوقی های لزوم بسترسازی

07 لزوم تطبیق قوانین

07 قانون اساسی

09 قانون انحصار تجارت خارجی

01 قوانین و مقررات صادرات

00 شرایط فعلی اعضاء

00 ماندر ساز عضویت ایران

00 پیشینه تدوین گزارش رژیم تجاری ایران

00 مراحل الحاق ایران

01 آخرین وضعیت الحاق ایران

01 مزایای الحاق

o 05 ها فرصت

o 01 مزایا

o 07 ها زیانو هاتهدید

o 08 بر سر راه الحاقموانع موجود

جهانی تجارت سازمان

4

فهرست مندرجات

شرح

صفحه 09 های سازمان تجارت برای کشورهای در حال توسعه چالش

11 ها تأثیرگذاری الحاق بر سایر بخش

11 صنعت بیمه -الف

10 صنعت خودروسازی -ب

o 11 تهدیدها

o 11 ها قوت

o 11 ها ضعف

o 15 راهکارهای الزم

15 بخش کشاورزی -ج

18 پیشنهادها

19 انتقادها

19 گیری نتیجه

11 سایر اطالعات

10 ها پانویس

جهانی تجارت سازمان

5

:هقدمم

. ای به یکدیگر مرتبط هستند ، سیاسی و اجتماعی پیچیدهاقتصادی های کشورهای دنیا به وسیله شبکه

کند و چگونگی ایجاد این روابط میالملل روابط اقتصادی کشورهای مختلف جهان را بررسی اقتصاد بین

روابط اقتصادی هم از طریق تجارت کاال و هم از . دهد سیاسی آنها را نیز مورد بحث قرار می و کاربردهای

. شود که هر کدام پیامدهای مربوط به خود را دارد راه جریان سرمایه ایجاد می

گاه اقتصاد خرد، تحت شود و از دید آن دسته از مسائل اقتصادی که به تجارت کاال و خدمات مربوط می

"الملل تجارت بین "گیرد، های بازرگانی مورد بررسی قرار می ستاهای خالص تجارت و سی ظریهعنوان ن

. شود نامیده می

ای به یکدیگر ، سیاسی و اجتماعی پیچیدهکشورهای دنیا به وسیله شبکه اقتصادی مباحث جریان بین

کند و چگونگی میررسی الملل روابط اقتصادی کشورهای مختلف جهان را ب اقتصاد بین. مرتبط هستند

روابط اقتصادی هم از طریق . دهد ایجاد این روابط و کاربردهای سیاسی آنها را نیز مورد بحث قرار می

. شود که هر کدام پیامدهای مربوط به خود را دارد تجارت کاال و هم از راه جریان سرمایه ایجاد می

المللی و نظامهای های بین م تعدیل تراز پرداختهای پولی مانند مکانیس الملل دارائی مباحث جریان بین

.نامند می "الملل مالیه بین "شود پولی که از دیدگاه اقتصاد کالن مطالعه می

ن به برای نظم بخشید یهای وسیع تالش ،در اوج جنگ جهانی دوم و بویژه در سالهای بعد از آن

زمینه سیاسی، نتیجه این در .فتهای سیاسی و اقتصادی صورت گر مناسبات بین کشورها در عرصه

المللی مدیریت مناسبات سیاسی بین ها به تأسیس سازمان ملل متحد به عنوان سازمانی برای تالش

.انجامید

نامه عمومی تعرفه و موافقت به تأسیس 7491ها در عرصه تجارت و بازرگانی در سال شنتیجه این تال

جانبه خود را حدود نیم قرن تجارت چند سائل مربوط بهبسیاری از کشورها م. منجر شد( گات)تجارت

یك سو به دلیل فقدان یك مبنای حقوقی برای از با این وجود، .کردند در چارچوب گات پیگیری می

تر شدن مسائل سوی دیگر به دلیل گسترده و پیچیده المللی، و از گات، به عنوان یك سازمان بین

مللی ضرورت تأسیس یك نهاد مسئول در این زمینه در دهه آخر قرن ال مربوط به تجارت و بازرگانی بین

بر همین اساس اعضای گات در دور اروگوئه که آخرین دور مذاکرات تجاری . شد بیستم بخوبی آشکار

به نام سازمان جهانی نامه مراکش سنگ بنای نهاد جدیدی شود با تصویب موافقت می گات محسوب

جهانی تجارت سازمان

6

.را گذاشتند تجارت

ای از قواعد و مجموعه گات در واقع .است یدیگرموارد متعدد اضافه ه هانی تجارت گات بسازمان ج

المللی برخوردار نبود و به طور موقت مقرراتی بود که هرگز از یك مبنای حقوقی به عنوان یك نهاد بین

. ائمی استالمللی با ساختار سازمانی د یك نهاد بین شکل گرفته بود در حالی که سازمان جهانی تجارت

المللی است که عالوه بر جایگزین گات شده است یك سازمان بین 7441این سازمان که از سال

های متعدد دیگری بر حقوق و تعهدات موافقتنامه در چارچوب ،و تجارت نامه عمومی تعرفه موافقت

.کند اعضاء نظارت می

تنها شامل تجارت کاالها بود در ت گاتتفاوت دیگر گات با سازمان جهانی تجارت در این است که مقررا

های تجاری تجارت کاالها، تجارت خدمات و جنبه نامه سازمان جهانی تجارت عالوه بر حالی که موافقت

.گیرد یت معنوی را نیز در بر میکمرتبط با مال

در سازمان جهانی . است در نظام حل و فصل اختالفات ،فاوت دیگر گات با سازمان جهانی تجارتت

تصمیمات نظام حل و فصل اختالف تری در مورد بررسی و اجرای تر و عملی مقررات تفصیلی تجارت

محدودیت زمانی برای بررسی تعیین کرده و از این نظام حل و فصل اختالفات این سازمان. وجود دارد

که جنبه در این نظام . و فصل اختالفات گات برخوردار است لحاظ از سرعت بیشتری نسبت به نظام حل

. و تأخیر کمتر است خودکار دارد احتمال کارشکنی

اختالفات نیز در سازمان خواهی و بررسی نظرات هیأت حل و فصل همچنین یك نهاد برای فرجام

.تجارت وجود دارد

همچون باالبردن سطح اهداف یادشده در مقدمه موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت یعنی مواردی

افزایش درآمدهای واقعی و کامل، فراهم نمودن امکانات ایجاد اشتغال عضو، کشورهای زندگی مردم

المللی اهداف جهانی و گسترش تولید تجارت بین برداری مؤثر از منابع باالبردن سطح تقاضا، و بهره

.سازمان جهانی تجارت نیز است

ر گسترش تولید و تجارت ب گسترش تولید و تجارت خدمات نیز عالوه ،به اضافه این که در این سازمان

به حمایت از محیط زیست و رشد پایدار کاالها مد نظر قرار گرفته است و استفاده از منابع جهانی هم

.مشروط شده است

:کنیم عبارت خواهند بود از این اگر اهداف سازمان جهانی تجارت را بخواهیم بطور خالصه بیان بنابر

جهانی تجارت سازمان

7

امهن موافقت 82مدیریت و نظارت بر اجرای -7

مجمعی برای مذاکرات تجاری چند جانبه -8

تجاری مکانیسم حل و فصل اختالفات -3

های تجاری اعضاء بررسی و ارزیابی سیاست -9

المللی در زمینه مدیریت اقتصاد جهانی های بین همکاری با دیگر سازمان -1

نظام اقتصادهای در حال گذار جهت برخورداری از مزایای کمك به کشورهای درحال توسعه و -6

. تجارت چند جانبه

را تنظیم و تجارتکه قوانین جهانی المللی است بین سازمانیك ( WTO)تجارت جهانی سازمان

های نامه کشورهایی هستند که موافقتاعضای این سازمان، . کند فصل می اختالفات بین اعضا را حل و

ن سازمان و ایکشور عض 716تعداد ، ننوتاک اند و این سازمان را امضا کرده( مهنا موافقت 3۳حدود )

.اند شده

شناسنامه

: نمود نگاه کوتاه به شرح زیر ارائهتوان در یک را می سازمان تجارت جهانی

.م 7441ژانویه اول تأسیس

المللی ، قانونی، بینتجاری فعالیتنوع

تنظیم قوانین تجارت بین المللی و رفع اختالف هدف

سوییسر کشور د نوشهر ژ مقر

منطقه و کشور 716 تعداد اعضا

اسپانیولیو فرانسه ،انگلیسی زبانهای رسمی

المی پاسکال دبیرکل

شورای عمومی سازمان تجارت جهانی یاستر

اهداف سازمان

:باشد میزیر شرح برای خود تعریف کرده است به تجارتجهانی اهدافی که سازمان

تقای سطح زندگی ار

تامین اشتغال کامل در کشورهای عضو

جهانی تجارت سازمان

8

توسعه تولید و تجارت و بهره وری بهینه از منابع جهانی

برداری بهینه از منابع دستیابی به توسعه پایدار با بهره

حفظ محیط زیست

المللی افزایش سهم کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته از رشد تجارت بین

مان اصول ساز

است که کشورهای عضو این سازمان همچنین برای دستیابی به اهداف تعیین شده، اصولی را تدوین کرده

هایی علیه این کشورها اعمال بایست به این اصول پایبند باشند و درصورت پایبند نبودن، مجازات می

:اند از ترین این اصول عبارت مهم. شود می

(:OST FAVORED NATION (MFN) CLAUSE)الوداد دولت کاملةاصل عدم تبعیض و اصل -7

از کشورهای عضو اعمال را در مورد یکی ای تعرفهطبق این اصل، اگر کشوری امتیاز بازرگانی یا

بایست در مورد تمام شرکای تجاری عضو سازمان تجارت جهانی نماید، این امتیاز یا تعرفه می

های های اقتصادی مانند اتحادیه البته این اصل یك استثنا نیز دارد که به همگرایی. تعمیم یابد

زمان تجارت جهانی، سایر این استثنا بدین معناست که سا. شود گمرکی بین چند کشور مربوط می

.شناسد را نیز به رسمیت می( نفتایا اتحادیه اروپامانند )های تجاری پیمان

بندی و صدور پروانه واردات ای در تجارت همچون سهمیه های غیرتعرفه استفاده از محدودیت -8

های گمرکی مجازند از صنایع داخلی حمایت ع تعرفهممنوع است و کشورها تنها با استفاده از وض

. نمایند

های گمرکی خود را تثبیت بایست تعرفه ، کشورها میای موانع تجاری غیرتعرفهپس از حذف -3

البته این اصل نیز در مورد محصوالت کشاورزی در . تدریج آن را کاهش دهند نمایند و به

. است جه هستند، استثنا قایل شدهها موا کشورهایی که با مشکالت در پرداخت

های ، برقراری نظام تعرفهکشورهای در حال توسعهبرای کمك به رقابت محصوالت تولیدی در -9

.های این کشورها مجاز است ترجیحی با هدف اعطای امتیازات تجاری به بعضی از فرآورده

داشته (DUMPING) قیمت تمام شده فروش زیرکشورها مجاز به انجام هرگونه اقدامی که جنبه -1

.د، نیستندباش

. الزم است کشورها در مورد کاالهای داخلی و وارداتی رفتار کامالً یکسانی داشته باشند -6

های بازرگانی با دیگر اعضا و حل وفصل اختالفات ناشی از روابط انجام مشورت در مورد سیاست -1

. تجاری از طریق مذاکره

جهانی تجارت سازمان

9

ارکان سازمان

های مورد تایید اعضا و نیز نظارت بر حسن انجام آنها نامهتجارت برای دستیابی به موافقتجهانی سازمان

: این ارکان عبارتند از. برد گیری، نظارتی، اجرایی و حقوقی بهره می از وجود ارکان مختلف تصمیم

.کنفرانس وزیران، شورای عمومی، رکن حل اختالف، رکن بررسی خط مشی تجاری و شوراها

کنفرانس وزیران

.گیرد بر می ترین رکن سازمان تجارت جهانی است و نمایندگان همه اعضا را درکنفرانس وزیران باال

وزیرانی که مسئولیت امور تجارت خارجی در کشورهای کنفرانس وزیران معموالً از وزیران بازرگانی یا

. شود دارند تشکیل شده و دست کم هر دو سال یکبار برگزار می عضو سازمان جهانی تجارت را برعهده

گیرد و در دستور کار تهیه شده توسط شورای عمومی مورد بررسی قرار می نشست کنفرانس وزیراندر

گیری تصمیم های تجاری چند جانبه مسائل مربوط به امور سازمان در چارچوب موافقتنامه خصوص تمامی

.شود می

: اختیارات کنفرانس وزیران عبارت است از

،محقق ساختن کارکردهای سازمان

اذ اقدامات الزم در این راستا اتخ

جانبه در صورت درخواست هریك از اعضا های تجارت چند گیری در زمینه توافقنامه صمیمت.

کنفرانس وزیران سازمان برای اولین . شود جلسات کنفرانس وزیران حداقل هر دو سال یکبار تشکیل می

در ژنو، 7442های این کنفرانس همچنین در سال. تشکیل شد سنگاپوردر 7446بار در دسامبر سال

.برگزار شد کنگ هنگدر 8۳۳1و مکزیك کنکاندر 8۳۳3، قطر دوحهدر 8۳۳7، آمریکا سیاتلدر 7444

کنفرانس اول

7446در سال WTOکنفرانس وزرای

پیشرفته و عدم توافق اقتصادهای کامالً. در سنگاپور برگزار گردید 7441کنفرانس افتتاحیه وزرا در سال

را " مسایل سنگاپور "در حال توسعه در این کنفرانس بر سر مسایل مطروحه عیان شد و به آنها عنوان

.بخشید

کنفرانس دوم

.در سوئیس برگزار شد 7442وزرا در سال دوم س کنفران

جهانی تجارت سازمان

11

کنفرانس سوم

گسترده تظاهرات .انجامید شکست به و شد برگزار سیاتل واشنگتندر 7444در سال وزراسوم کنفرانس

.گارد ملی برای کنترل جمعیت معترض توجه جهانیان را به خود جلب نمود و تالش پلیس و

کنفرانس چهارم

.در دوحه برگزار شد 8۳۳7در سال وزراچهارم کنفرانس

کنفرانس پنجم

و با هدف توافق برسر گفتگوهای دور دوحه انجام کنکون مکزیکودر 8۳۳3وزرا در سال پنجم کنفرانس

مبنی بر پذیرش ها شمالیبا تقاضای ( به رهبری هند، چین و برزیل ) 8.جی جنوبائتالف کشور . گرفت

در اتحادیه کشاورزی یارانهمخالفت کردند و خواستار پایان پرداخت « مسایل سنگاپور »به اصطالح

.متوقف شد ای مذاکرات بی هیچ نتیجه. اروپایی و ایاالت متحده شدند

کنفرانس ششم

پس از مذاکرات دوحهقرار بود . برگزار گردید هنگ کنگدر 8۳۳1سال دسامبر در وزراششم کنفرانس

گیری از دور جدید شد به نتیجه کنفرانس بسیار جالبی بود این روند می .پیشرفتی داشته باشد ،چهار سال

گونه هر 8۳73میم گرفتند تا پایان سال این کنفرانس کشورها تص در. منتهی شود 8۳۳6اکرات در سال مذ

نیز پرداخت یارانه برای 8۳۳6ند و تا پایان سال ی خود را قطع کنزمحصوالت کشاور صادراتیارانه برای

بعالوه بحث کشورهای در حال توسعه این بود که باید به کاالهای بدون . صادرات پنبه را متوقف سازند

همه کاالها به جز . از کشورهای دارای کمترین سطح توسعه هم دسترسی داشته باشند و آزاد تعرفه

سایر مسایل . ای معاف شدند درصد از خطوط تعرفه 3تسلیحات نظامی از سوی اتحادیه اروپایی تا سقف

.موکول شدند 8۳۳6کامل شدن در پایان سال مهم نیز به مذاکرات بیشتر و

شورای عمومی

گیری در سازمان تجارت جهانی ترین رکن تصمیم عالی که پس از کنفرانس وزیران ومیشورای عم

طبق . استموضوعات روزمره و کارکردهای این سازمان دار امور جاری و شود، عهده محسوب می

این شورا که متشکل از تمامی اعضای سازمان جهانی تجارت ،سازمان جهانی تجارت موافقتنامه تأسیس

:خود را در سه شکل است وظایف

بررسی سیاست تجاری هیأت –ج هیأت حل وفصـل اختـالف، –ب ، شورای عمومی –الف

جهانی تجارت سازمان

11

شرکت سفرای کشورهای عضو با یکبار ههر دو ما های عادی شورای عمومی معموالً نشست. دهد انجام می

.شود تشکیل می

سوی کنفرانس تمامی امور به نمایندگی از ،های کنفرانس وزیران شورای عمومی در فاصله بین اجالس

در شکل هیأت حل و فصل اختالف که این شورا چه. دهد مربوط به سازمان جهانی تجارت را انجام می

دهد و چه در شکل هیأت بررسی تشکیل جلسه می های حل و فصل اختالف اعضاء برای نظارت بر رویه

گزارشات خود را ،دهد اری اعضاء تشکیل جلسه میتج سیاست تجاری که برای تجزیه و تحلیل سیاست

.کند به کنفرانس وزیران ارائه می

کنندگان در شرکت. دهد دو ماه یك بار تشکیل جلسه می قرار دارد و معموالً هر ژنومقر این شورا در

شورای . دهند تشکیل می( معموالً سفرا یا معادل آنها)شورای عمومی را نمایندگان همه اعضا جلسات

.دهد عمومی مستقیماً به کنفرانس وزیران گزارش می

رکن حل اختالف

ممکن است یك دولت عضو سازمان مدعی شود که عضو دیگری معاهده یا تعهدی را برخالف مصالح وی

.دهد عنوان رکن حل اختالف تشکیل جلسه می ایطی، شورای عمومی بهدر چنین شر. است نقض نموده

رکن بررسی خط مشی تجاری

این رکن . مشی تجاری تشکیل جلسه دهد عنوان رکن بررسی خط تواند به شورای عمومی، همچنین می

کردن های تجاری اعضا برای آماده نظر در سیاست ریاست، قوانین و رویه خاص خود را دارد و به تجدید

سال ریاست و دو معاونت این رکن از در ابتدای هر. پردازد آن در مکانیزم بازنگری در سیاست تجاری می

.گردند بین اعضا برای یك سال انتخاب می

شوراها

این . شوند شوراها برای اجرای وظایف سازمان تجارت جهانی و عموماً زیر نظر شورای عمومی تشکیل می

این شوراها . ر عهده دارندهای عمومی را ب وظیفه بررسی و تدوین موافقتنامه صورت تخصصی شوراها به

:ند ازعبارت

های چندجانبه مربوط بررسی و نظارت بر موافقتنامه ٔشورای تجارت کاال وظیفه :شورای تجارت کاال -1

ازمان تجارت کاال به امضای اعضای س ٔسیزده موافقتنامه در زمینه. به تجارت کاال را برعهده دارد

ترین آنها، موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت و توافقات مربوط است که مهم تجارت جهانی رسیده

جهانی تجارت سازمان

12

مانند )کند کدام در زمینه خاصی فعالیت می کمیته دارد که هر 7۳این شورا .باشد به آن می

(.فروش زیر قیمت تمام شده و غیره ها، اقدامات ضد کشاورزی، دستیابی به بازار، یارانه

شورای ٔبررسی و نظارت بر موافقتنامه عمومی تجارت خدمات برعهده :شورای تجارت خدمات -2

. شرکت در این شورا برای تمام اعضای سازمان تجارت جهانی آزاد است. تجارت خدمات است

های داخلی و قواعد نامه های کاری آیین عهدات مشخص و گروهکمیته خدمات مالی، کمیته ت

. تجارت خدمات، جزو ارکان متمم حاضر در این شوراست موافقتنامه عمومی

، حقوقی است که افراد مالکیت معنویحقوق :های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری شورای جنبه -3

بررسی و نظارت بر ٔاین شورا وظیفه. ها از آن برخوردارند ها و ایده واسطه خلق اندیشه به

. های مربوط به مالکیت معنوی را برعهده دارد کارکردهای موافقتنامه

از نظر سلسله مراتب دارای کمیته های وابسته بخود هستند که :های متمم ها و سایر بدنه کمیته -4

ها که متشکل از تمامی اعضای این کمیته. گیرند مرحله بعد از این شوراها قرار میسازمانی در

ها در تعداد این نوع کمیته. دهند سازمان جهانی تجارت هستند به شوراهای مربوطه گزارش می

. کنند های تخصصی فعالیت می زمینه مورد است که در 76 زیر مجموعه شورای تجارت کاالها

در سطح شورای عمومی نیز . خود دارد کمیته وابسته به 9همچنین شورای تجارت خدمات نیز

های حل و فصل که عبارت است از پانل هیأت حل و فصل اختالف دو نهاد فرعی وابسته دارد

. اختالف و هیأت استیناف

: اصلی در سازمان تجارت جهانی دارد ٔسه کمیته عالی شوراهای سطوح هر یك از

کمیته تجارت و توسعه

ها های تراز پرداخت کمیته محدودیت

کمیته بودجه، مالی و تشکیالتی

. شود های تجاری چندجانبه و مصوبات شورای عمومی تعریف می ها بر مبنای موافقتنامه وظایف این کمیته

.مامی اعضای سازمان تجارت جهانی آزاد استها برای ت عضویت در این کمیته

ای تجاری نیز زیر نظر شورای عمومی های منطقه های تجارت و محیط زیست و موافقتنامه همچنین کمیته

.کنند فعالیت می

جهانی تجارت سازمان

13

دبيرخانه

در .است اداری امور اداره دبیرخانه سازمان جهانی تجارت که مقر آن در شهر ژنو سوئیس است مسئول

فعالیت دبیرخانه مربوط به مذاکرات عمده. کارمند دارد 1۳۳سازمان جهانی تجارت حدود حاضر حال

در رأس . باشد کشورهای متقاضی عضویت در سازمان می های الزم به الحاق اعضای جدید و ارائه مشورت

خود مدیرکل با همکاری معاونان .شود شورای عمومی انتخاب می دبیرخانه مدیرکل قرار دارد که توسط

.کند مختلف آن را اداره می های امور دبیرخانه و بخش

گات بود که برای مدتی پس از آخرین مدیرکل «پیتر ساترلند»زمان جهانی تجارت اولین مدیرکل سا

. تأسیس این سازمان مدیرکلی آن را نیز بر عهده داشت

او که از سال ساله دوره چهار از ایتالیا بود که« رناتو روجیرو »دومین مدیرکل سازمان جهانی تجارت

. به پایان رسید 7444آغاز شده بود در آوریل سال 7441

در 8۳۳8تا سال 7444از سال مایك مور از استرالیا بود که سازمان جهانی تجارت آقای سومین مدیرکل

.این منصب قرار داشت

8۳۳1تا سال 8۳۳8ه از سال پاکدی از تایلند بود ک چهارمین مدیرکل سازمان آقای سوپاچای پانیچ

باشد آقای کل این سازمان میان که در واقع پنجمین مدیرکنونی سازم مدیر .دار این مسولیئت بود عهده

.عهده دار این سمت شده است 8۳۳1پاسکال المی از کشور فرانسه است که از سال

نشست های غيررسمی

تجارت قرار ندارد، اما از آنجا یالتی سازمان جهانیهای غیر رسمی در قالب نمودار تشک اگرچه نشست

دستیابی به این امر گیرد شکی نیست که می گیری در این سازمان براساس اجماع آراء صورت که تصمیم

های غیررسمی در برهمین اساس مشورت. نخواهد بود پذیر های قبلی بین اعضاء امکان بدون رایزنی

های نمایندگی نقش مهمی در نیل به اجماع نظر اعضای یأتاشکال مختلف حتی در سطح رؤسای ه

این . شود شوراهای مختلف محسوب می ها و های رسمی کمیته نشست کند و الزمه سازمان ایفا می

.اعضاء با قبول عضویت یك کشور جدید بسیار حائز اهمیت است ها در زمینه موافقت رایزنی

عضویت در سازمان تجارت جهانی

جهانی تجارت سازمان

14

در سازمان تجارت جهانی مستلزم پذیرفتن اصول و معاهدات متعددی است که مورد قبول عضویت

الحاق به عنوان )این مراحل شامل تقاضای عضویت، پذیرش درخواست . است کشورهای عضو قرار گرفته

های تجاری کشور، تشکیل گروه کاری الحاق و در نهایت مذاکرات ، تدوین گزارش سیاست(عضو ناظر

هم اکنون . باشد منظور تعیین شرایط عضویت و حصول توافق برای الحاق می ای به جانبه و چند دوجانبه

کشوری که اجالس اروگوئه شرکت کردند، 783نزدیك به تمامی )عضو دارد 716سازمان تجارت جهانی

ان نمایندگان نیز به عنو اتحادیه اروپابیست و هفت بخش از ( اند در این سازمان عضو دائم شده امروز

کشورهای عضو تعامل داشته باشند و لزوم با دیگر بایست در طی مراودات اعضا می .اتحادیه حضور دارند

توانند در منطقه اقلیمی خود خودکفا باشند و کند که کشورها می عضویت در سازمان این امر را تایید نمی

.ای وارد بیاورند یا به استقالل دیگر کشورها صدمه

و شرایط الزم برای به طور کلی، ما هر چه بیشتر به سوی ایجاد یك محیط رقابتی در کشور پیش رفته

های آن تر و هزینه برای کشور ثمربخش WTOارتقای قدرت رقابت صنایع داخلی را فراهم کنیم، الحاق به

در برنامه سوم . خوشبختانه در سالهای اخیر اقداماتی در این راستا انجام شده است. کمتر خواهد بود

های اقتصادی، اصالح نظام مالیاتی، عالیتسازی، تنظیم انحصارات و رقابتی کردن ف مسائلی چون خصوصی

های گمرکی و راه اندازی شبکه جامع ای و تبدیل آنها به تعرفه جهش صادراتی، حذف موانع غیرتعرفه

. پیش بینی شده است( داخلی و خارجی)اطالع رسانی بازرگانی کشور

کننده، ا، استانداردها و حقوق مصرفگذاری گمرکی و قواعد مبد ایران در زمینه ارزشدر حال حاضر

ینگ و اقدامات حفاظتی و جبرانی برای حمایت از صنایع مپرقابت و مقابله با انحصار، اقدامات ضد دا

قانونی دارد و باید قوانینی تدوین هایای کمبود داخلی در شرایط اضطراری و مقابله با ورود کاالهای یارانه

یت فکری هم از یك طرف قوانین مربوط به کپی رایت و مالکیت در زمینه حقوق مالک. و تصویب شود

های صنعتی، اطالعات از جمله قوانینی درباره عالیم جغرافیایی، طرح. صنعتی باید اصالح و تکمیل شود

رقابتی تصویب شود و از طرف های ضد های ساخت مدارهای یکپارچه و کنترل رویه افشا نشده، طرح

درباره حقوق مالکیت WTOالمللی ذکر شده در موافقت نامه های بین انسیوندیگر باید حداقل به کنو

. ملحق شویم TRIPS فکری یعنی موافقت نامه

لغو یا اصالح و نیاز بهای زیر ه چون رویههمها عالوه بر ضرورت رفع کمبودهای موجود، برخی رویه

:ددار

برای برخی کاالها،رت تجا های موجود در زمینه مجوزها و ممنوعیتحذف برخی

جهانی تجارت سازمان

15

کنندگان و تولیدکنندگان برای حمایت مصرفتوسط سازمان التفاوت قانون اخذ مابهحذف

،کاالهای وارداتی

ها و امتیازات اعطایی به صادرکنندگان برخی معافیتحذف،

گذاری خارجی و در قانون تشویق و حمایت سرمایههای مندرج حذف برخی شرایط و محدودیت

مثل امکان استفاده از الزام فروش داخلی و )، خارجیان گذار سرمایهبرای ه اجرایی آن آیین نام

،(امکان محدودسازی انتقال ارز به خارج

برای فعالیت خارجیان در زمینه خدمات از جمله خدمات موجود های ممنوعیتو یا تعدیل حذف

.، حمل و نقل و مخابرات(بانك و بیمه)مالی

خیر اقدامات سودمندی مانند یکسان سازی نرخ ارز، گسترش خصوصی سازی، لغو برخی در سالهای ا

انحصارات و افزایش رقابت، اصالح نظام مالیاتی، تکیه بر سیاست توسعه صادرات، تصویب قانون تشویق و

و ای از جمله حذف بسیاری از مجوزهای وارده حمایت سرمایه گذاری خارجی، کاهش موانع غیرتعرفه

زیادی در قوانین و هایو ایراد هابا این حال، هنوز کمبود. یب قانون تجمیع عوارض انجام گرفته استتصو

.خورد های موجود به چشم می رویه

که آورده ودوجشرایطی را ب ،یالملل حجم تجارت جهانی و اهمیت اقتصاد بینروزافزون گسترش

. های اقتصادی و تجاری خود را به طور بهینه انجام دهد فعالیت ،بدون تجارتنتواند کشوری تقریباً هیچ

انجام درصد تجارت جهانی توسط کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی 4۳کمی بیش از حال حاضر در

الملل و تجارت جهانی سهمی را از آن خود نماید ر صحنه اقتصاد بینخواهد د یکشوری که م لذاد پذیر می

. بند باشد المللی در زمینه تجارت پای دات بینمجبور است به توافقات و تعه

های مختلف قابل بررسی و اصوالً مسئله الحاق کشورهای مختلف به سازمان تجارت جهانی از جنبه

عات قابل طرح در وزیرا موض. ی حقوقی و اقتصادی استها جنبها، ه توجه است و شاید از مهمترین جنبه

.گردد بر روی آنها استوار میسایر موارد شود که تاری را شامل میای و ساخ مباحث پایه ،این حوزه

پایی محافل اقتصادی سیاسیبر ،جنگ جهانی اول زهای پس ا الملل در طی سال والت اقتصاد بینتح

های اولیه در میان کشورهای صنعتی آن ها و گردهمایی پایی نشستدر راستای گسترش حجم تجارت و بر

هایی مطرح شده است که توجه در یك طرف دیدگاه. ل دو محور اصلی در جریان بوده استزمان تماماً حو

هایی است که خطوط کلی حرکت اقتصاد یی نموده و در طرف دیگر گردهماییخود را معطوف تجارت کاال

جهانی تجارت سازمان

16

ری و اند و شاید بتوان گفت برآیند خطوط فک جهانی را از بعد بازارهای پولی و مالی مورد توجه قرارداده

تبلور یافت که به لحاظ اختالف نظرهایی (ITO) المللی در تشکیل سازمان تجارت بین ،تحوالت مذکور

اهداف آن جامه عمل نپوشید و در نهایت به برقراری ،کشور اولیه عضو پدیدار شد 83که در میان

.انجامید 7491در سال (GATT) توافقنامه عمومی تعرفه و تجارت

های المللی طی سال در تمامی مراحل تکوین تحوالت اقتصاد سیاسی و بیناینکه وجه نکته قابل ت

مندی از اصل مزیت بهره، های تجارت جهانی پس از جنگ جهانی اول و تشکیل سازمانها و موافقتنامه

ها و برخورداری تهای مورد نظر به منظور بروز خالقی نسبی و به مفهومی دیگر ایجاد شرایط و زمینه

المللی هر چه موثرتر در صحنه اقتصاد بینهای بالفعل و بالقوه آنها در راستای حضور شورها از توانمندیک

کشورهای موفق در صحنه ،دهند المللی نشان می های تجارت بین که تئوری در واقع آنچنان. بوده است

ت آن دسته از کاالها در تولید و صادرا ،المللی براساس اصل تقسیم کار و تخصص بین ،تجارت جهانی

اند و با عنایت به اند که منابع اولیه آن را اعم از انسانی یا فیزیکی در اختیار داشته تخصص و مهارت یافته

مالك و معیار نوع کاالهای تولیدی خود را ،مندی از مزیت نسبی حداقل هزینه تولید و براساس بهرهاصل

.اند انتخاب نموده

دور مذاکرات طوالنی گات در ارتباط با تجارت جهانی که در میان کشورهای 2در حقیقت در طول

های ندیمندی از اصل مزیت نسبی و اتکاء به توانم مواره بهره، همختلف عضو برقراری گردیده است

توافقات و ،ها گیری المللی عامل اساسی در تصمیم تر آنها در عرصه بین کشورها در حضور هرچه موفق

.یازات تجاری میان کشورها بوده استاعطای امت

سازمان تجارت جهانی لزوم بستر سازی اقتصادی و حقوقی در راستای الحاق به

نی به عنوان یك اصل مهم و در راستای گسترش تجارت جهاو به اصل مزیت نسبی باتوجه

د داشته است که از سوی موانع و مشکالت گوناگون از ابعاد مختلف وجو ،ها محدودیت ،ناپذیر اجتناب

شورهای مختلف نمود پیدا کرده و روند تحقق اهداف مورد انتظار از توقفات تجاری را کند و گاه متوقف ک

. اشاره کردهای حقوقی و اقتصادی مختلف توان به محدودیت ها می از جمله این محدودیت. ه استساخت

ها محدودیتالزم است توافقات تجاری موثر ا از کشورهمندی هر چه بهتر و بیشتر جهت بهرهلذا به

.گرددبرطرف

در این چارچوب فکری و نظری است که لزوم تطبیق میان قوانین و مقررات حاکم بر کشورهای

. قواعد و اصول گات معنا پیدا کرده و کشورها را ملزم به سازگاری در این زمینه نموده است ،مختلف عضو

المللی دارای مبانی و نظام حقوقی و اقتصادی خاصی است تجارت آزاد بین به عبارتی هر کشور در صحنه

جهانی تجارت سازمان

17

باشد و این امر ممکن است با مقررات سازمان تجارت جهانی میکه در برخی موارد مغایر و یا ناسازگار

لذا تالش در جهت رفع آنها زددار سا خدشه ،مندی هرچه بیشتر این کشورها را از شرایط تجارت آزاد بهره

در برخی از ممکن است این سازمان مقررات و اصول برای نمونه، . باشد ناپذیر می رای هر کشوری اجتنابب

گذاری خارجی سرمایه ،بیمه ،انکداریبقوانین ،از جمله قانون اساسی یکشورهر امور با اصولی از قوانین

باشد خواهان عضویت می شوری کهکلذا ه باشدشتدر ناسازگاری مستقیم یا غیر مستقیم قرار دا... و

حقوقی - های حاکم بر نظام اقتصادی ضمن حفظ ارزش تارا بوجود آورد تغییراتی آن است که مستلزم

.های حقوقی الزم و مناسب برای الحاق به سازمان تجارت جهانی را فراهم سازد زمینه ،خود

هت عضویت در سازمان تجارت های حقوقی الزم ج ود که در کنار فراهم نمودن زمینهش یادآور می

چنانکه در بعد موانع و . درخور توجه است ابعاد اقتصادی مساله نیز بسیار حائز اهمیت و، جهانی

های بالقوه و های مختلف اقتصاد و توانمندی عضویت بر بخشتوان به تاثیر های اقتصادی می محدودیت

.بالفعل آنها اشاره نمود

مقررات حاکم بر کشورتطبيق برخی از قوانين و لزوم

:اشاره نموددو بعد اساسی به طور مختصر توان به میدر خصوص تطبیق قوانین

.ها بررسی سازگاری یا ناسازگاری قوانین کالن موثر در سیاستگذاری -الف

.تخصصی موثر -بررسی سازگاری یا ناسازگاری قوانین موضوعی - ب

انون اساسی کشورق -7

رجیقانون انحصار تجارت خا -8

قوانین و مقررات صادرات و واردات -3

قانون اساسی

با توجه به آنکه قانون اساسی در هر کشور به عنوان روح حاکم بر کلیه قوانین از اولویت و اهمیت

لذا توجه به اصولی از این قانون که تعارضاتی را به طور مستقیم و یا غیر مستقیم ، بسزایی برخوردار است

:گیرد میمورد بررسی قرار در ادامه ناپذیر است که سازد ضروری و اجتناب آشکار میان سازم با قواعد

جهانی تجارت سازمان

18

سیاسی و غیر آنها ،نظامی ،فرهنگی ،اداری ،اقتصادی ،مالی ،جزایی ،کلیه قوانین و مقررات مدنی -9 اصل

تت دیگر حاکم این اصل بر عموم اصول قانون اساسی و قوانین و مقرر. اساس موازین اسالمی باشد باید بر

.است و تشخیص این امر به عهده فقهای شورای نگهبان است

که هر عضو را ملزم به تطبیق قوانین و )وافقتنامه تاسیس سازمان تجارت جهانیم 76ه از ماد 9در بند

های مرتبط نامه راجع به جنبه موافقت 33و یا ماده( نماید های اداری خود با تعهداتش در گات می نامه آئین

باشد تا با تجارت حقوق مالکیت معنوی و غیره از جمله مواردی هستند که تعمق در آنها ضروری می

.شفافیت قانونی فراهم آید

استوار تعاونی و خصوصی ، بخش دولتی سهمهوری اسالمی ایران بر پایه جنظام اقتصادی " -99اصل

بانکداری ،بیمه ،معادن بزرگ ،ی خارجیبازرگان، صنایع مادر ،بخش دولتی شامل کلیه صنایع بزرگ. است

."و مانند اینهاست که به صورت مالکیت عمومی در اختیار دولت است.... و

که دولتی بودن تجارت است های آشکار میان قواعد گات و قوانین کشور در این اصل از جمله مغایرت

، 76 رسی به بازار موضوع اصلبراساس اصول و قوانین گات از جمله اصل دست. نماید خارجی را مطرح می

باید در آغاز پیوستن به باشد که کشورها می آزادسازی تجاری از جمله اصول اولیه حاکم بر گات می

.سازمان تجارت جهانی آن را مورد توجه قرار دهند

حاکم بر تهیه مقررات این ماده": که گات چنین مطرح می کند 3الف از ماده 2 چنانکه در بند

گات چنین آمده است 71از ماده 8یا در بند . "های دولتی اعمال نخواهد شد یارت توسط کارگزمحصوال

. "باشد این ماده ناظر بر واردات محصوالت برای مصرف فوری یا آتی دولتی نمی 7مقررات بند ": که

در 17 و 6 ،8مقررات مواد ... ": نامه تجارت خدمات مطرح شده است که موافقت 73همچنین در ماده

."وط به خرید خدمات توسط موسسات دولتی اعمال نخواهد شدبمورد قوانین مر

قانون اساسی با اهداف نهایی گات که آزادسازی هرچه بیشتر تجارت 99به عبارت دیگر محتوای اصل

اری میان و ک نباشد و به این منظور ایجاد ساز سازد ممکن است در سازگاری کامل خارجی را مطرح می

.نظام اقتصادی خارجی کشور با انجام تعدیالتی ضروری است عد گات و قوانین حاکم برقوا

المللی باید به تصویب مجلس های بین نامه قراردادها و موافقت ،ها نامه مقاوله ،ها عهدنامه" -11 اصل

ای ه نامه جلس شورای اسالمی در مورد موافقتبدین ترتیب تصویب و تایید م ".شورای اسالمی برسد

الرعایه خواهد بود که از این نظر در پروسه اجرایی تنظیم ر مسیر اتخاذ توافقات تجاری الزمدالمللی بین

چنانکه طبق . توافقات تجاری توجه به این مسئله و امکان تحقق یا عدم تحقق آن بسیار ضروری است

جهانی تجارت سازمان

19

بادل نظر و اتخاذ توافقات ی عضو به منظور تاهر دو سال یکبار نمایندگان کشوره ،WTOساختار سازمانی

لذا ضروری است به . رسد یز به انجام مینهایی گیری جلسه داده و در صورت نیاز تصمیم تجاری تشکیل

رویه قانونی اتخاذ گردد که ضمن نظارت مجلس امکان اتخاذ ،گیری منظور تسهیل فرآیند تصمیم

ضر نیز کلیه قراردادها و توافقات چنانکه در حال حا. تصمیمات راجع به توافقات تجاری میسر شود

.المللی بایستی به تصویب مجلس شورای اسالمی برسد بین

به خارجیان ....کشاورزی ،صنعتی -ها و موسسات در امور تجاری دادن امتیاز تشکیل شرکت" -27اصل

ف کی از اهدایگذاری خارجی و گسترش آن که بدین ترتیب اقدام به سرمایه. "مطلقاً ممنوع است

ذاری مرتبط با تجارت و بسط گ المللی در چارچوب توافقات مربوط به اقدامات سرمایه توافقات تجاری بین

.در ناسازگاری با اصل فوق است ،گردد های خارجی محسوب می گذاری سرمایه

صلح دعاوی راجع به اموال عمومی دولتی یا ارجاع آن به هر داوری در هر مورد موکل به " -734اصل

در مواردی که طرف دعاوی خارجی باشد و در . ب هیات وزیران است و باید به اطالع مجلس برسدتصوی

در این رابطه در . "کند موارد مهم را قانون تعیین می. سدموارد مهم داخلی باید به تصویب مجلس بر

به تصویب های حاکم بر حل اختالف ای هم در مورد قواعد و رویه نامه موافقت ،توافقات تجاری جهانی

عضو رسیده که مطابق با آن مرجع حل اختالف مسئول رسیدگی به اختالف تجاری میان کشورهای

هیچ یك از کشورهای عضو در این رابطه یلس قانونگذاراباشد و دخالت مج سازمان تجارت جهانی می

ن رابطه در یچنانکه هیات مزبور ضمن رعایت سلسله مراتب و قواعد مشخصی که در ا. مطرح نشده است

اقدام به حل اختالف خواهد نمود و در واقعه تصمیم نهایی در خصوص حل مسائل و ،نظر گرفته شده است

.گردد اختالفات میان اعضاء توسط این مرجع اتخاذ می

قانون انحصار تجارت خارجی

خارجی مورد تاکید این قانون محوریت نقش دولت در نظام بازرگانی ( 3)و ( 8) ،(7)طبق مفاد مواد

به انحصار دولت در تجارت خارجی اشاره داشته و ( 7)چنانکه به عنوان مثال در ماده . قرار گرفته است

. به دولت واگذار شده است... و شرایط ورود و صدور آنها... حق صادر کردن و وارد کردن کلیه محصوالت

وع محصول صنعتی به ایران به جز مواردی که در کند وارد کردن هر ن به این نکته اشاره می( 8)در ماده

همچنین در بند الف . قانون پیش بینی شده مشروط به شرط حتمی صادرکردن محصوالت به ایران است

اجازه وارد کردن محصوالت خارجی طبق مقررات خاصی به اشخاصی یا موسسات ،قانون فوق( 3)از ماده

گیری و سیاستگذاری های بسیار و تنوعات مختلف تصمیم است که پیچیدگی دولتی داده شدهرمختلف غی

جهانی تجارت سازمان

21

شرایط ورود کاال در مقاطع زمانی خاص با ،گردد می چنانکه در قوانین جاری مالحظه .کند را مطرح می

کار بسیار دشوار و عمالً غیر ،بندی آنها در یك مجموعه منسجم مقررات مختلفی مواجه است که جمع

.ممکنی است

ت صادرات و واردات قوانين و مقررا

وانین حاکم بر گات از جمله دیگر قوانین حاکم بر تجارت خارجی که در ناسازگاری با برخی اصول و ق

این قانون کاالهای صادراتی 3به عنوان مثال در ماده . باشد قوانین و مقررات صادرات و واردات است می

است که با قوانین گات در خصوص ع تقسیم شدهغیر مجاز و ممنو، مجاز مشروط ،به چهار گروه مجاز

از قانون مذکور دولت موظف است واردات 37همچنین در ماده . باشد مغایر می( 76اصل )دسترسی به بازار

شود یا امکانات بالقوه تولید آنها فراهم است را در کاالهایی را که در داخل کشور به مقدار نیاز تولید می

.نماید کاالهای اساسی نشود غیر مجاز اعالم می تقیم صورتی که منجر به تورم

المللی بایستی بر تجارت بین ،مقررات عمومی تعرفه و تجارت( 8)و (7)در صورتی که طبق اصول

های گمرکی و نه از طریق اساس تعرفه اساس اصل عدم تبعیض استوار باشد و صنایع داخلی بایستی بر

.ود حمایت شوندموانع تجاری یا ممنوعیت ور

ناسازگاری باتوافقات 31و 39در این ارتباط برخی از موارد قانون صادرات و واردات از جمله ماده

که تجدید نظر در موارد نددار ( 7491گات )اروگوئه و اصول اساسی مقررات عمومی تعرفه و تجارت دور

.نماید زامی میقانونی فوق پیش از عضویت در سازمان تجارت جهانی را ال

نیز با ،با اصالحات آن 7333از سوی دیگر برخی از مواد قانونی تشویق صادرات و تولید مصوب بهمن

که ضمن آن مزایایی برای تولیدکنندگان و 3از جمله ماده . باشد قوانین گات سازگار نمی اصول و

ال نموده و یا به استخراج و ع کاهای خود را معطوف صدور یك یا چند نو صادرکنندگانی که فعالیت

در نظر ،نمایند برداری از معادن یا ذوب و تصفیه مواد معدنی و تولید محصوالت صنعتی اقدام می بهره

توان به موارد زیر اشاره میبعنوان مثال . باشد ناسازگار میگات گرفته شده است که در عمل با برخی مواد

:نمود

(بر صادرات مواد اولیهرانه یامنع وضع ) 76بند ب از ماده،

(های مقداری اجرای غیر تبعیضی محدودیت) 73ماده،

( مذاکره در باب تعهدات خاص) 74ماده

جهانی تجارت سازمان

21

نامه اقدامات از موافقت 8اروگوئه از جمله ماده های دور نامه وافقتمطابق با برخی مفاد م هر چند که

استثناهایی بر رفتار کشورهای بخصوص در حال ... اورزی واز توافقنامه بخش کش 71ماده حفاظتی و یا

ها جنبه کلی نداشته و مفرهای پیش بینی شده در قوانین و لیکن این استثناء ،توسعه در نظر گرفته شده

اساس لذا اقدام در جهت گسترش تجارت آزاد جهانی بر. مقررات سازمان تجارت جهانی دائمی نیستند

کاهش ،سوبسیدها ،ها حمایت ،ها محدویت ،ها شورها را ملزم به حذف سهمیهک ،اصول گات در بلند مدت

ها خواهد نمود که در این ارتباط تجدید نظر در و کاهش و حذف تدریجی تعرفهها یر تعرفهیها و تغ تعرفه

.اصول قانون یاد شده به عنوان اقدامی در جهت عضویت ایران به گات بسیار ضروری است

یگری از قوانین تخصصی و موضوعی کشور هستند که در سازگاری کامل با قواعد و اصول موارد د

تر شدن ر جهت روشنتعمق در آنها و ارائه تفاسیر قانونی جدید د ،باشند سازمان تجارت جهانی نمی

کارشناسان حقوقی وزه در حتر این موضوعات اهداف قانونگذار امری مهم است که بررسی و مطالعه دقیق

.است

ءاعضافعلی شرایط

بندی ان بصورت زیر دستهتو را میویت در سازمان ای متقاضی عضعضاوضعیت در حال حاضر شرایط و

: نمود

(اتحادیه اروپاشامل نمایندگان دوگانه )اعضای اصلی،

و تطبیق تامین در حال و یا تهیه شده برای سازمان گزارشبصورت کشورهایی که وضعیت آنها

،هستندشرایط

اعضایی که کاالها و یا خدماتشان پذیرفته شده،

است، در حال بررسیآنها نامه یا رژیم تجاری نظامکشورهایی که

باشند، می فعالً ناظرکه یاعضای

بوجود آمده است،مذاکرات در وقف کشورهایی که ت

است، ای صورت نگرفته هیچ مذاکرهکشورهایی که تاکنون با آنها

نسبت به عضویت مناطق بی میل.

عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی

های قبلی حوزه تجارت مانند سازمان جهانی تجارت و در موافقتنامه ایران جمهوری اسالمیبا اینکه

ه دشاین مساله تکرار نن تجارت جهانی خوبی داشته است اما اکنون در خصوص سازما نسبتاًگات، حضور

اولین درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت .آید و اکنون از متقاضیان الحاق به شمار می

جهانی تجارت سازمان

22

به عنوان عضو ناظر سازمان 8۳۳1مه 86ایران در . به این سازمان ارسال شد 7446جوالی 74جهانی در

ایران . است ه این سازمان هنوز تشکیل نشدهگروه کاری ایران برای پیوستن ب. تجارت جهانی پذیرفته شد

بعد از . متن گزارش رژیم تجاری خود را تقدیم دبیرخانه سازمان تجارت جهانی نمود 7322 ماه سالدر آبان

آن، گزارش رژیم تجاری ایران در میان اعضای سازمان تجارت جهانی توزیع گردید و اعضای سازمان

سئوال 1۳۳دارند که سری اول سئواالت که شامل ن بیان میتجارت جهانی سئواالت خود را از ایرا

اما در خصوص رئیس گروه کاری الحاق . شدارسال 7322اسفند رباشد به وزارت بازرگانی ایران د می

ایران به سازمان تجارت جهانی، با آنکه توافق بر سر رئیس گروه کاری الحاق ایران صورت گرفته است،

قرار گرفتن تعیین رئیس گروه کاری الحاق در دستور جلسه شورای عمومی ایاالت متحده آمریکا از

.نماید سازمان تجارت جهانی جلوگیری می

پيشينه تدوین گزارش رژیم تجاری ایران

تهیه 7312در سال ( گزارش رژیم تجاری ایران) نظامنامه تجارت خارجیاولین ویرایش یادداشت

ن و مقررات گزارش اولیه به طور مکرر مورد بازبینی شده که طی سنوات بعد متناسب با تغییرات در قوانی

دو ماه پس از پذیرش درخواست الحاق ایران توسط شورای عمومی سازمان . و تکمیل قرار گرفته است

، آخرین ویرایش گزارش رژیم تجاری جهت بررسی و ارائه 7329ماه سال جهانی تجارت در پنجم خرداد

. به دولت ارائه شد 7321اعمال تغییرات و تعدیالت الزم در سال ها و ها، انجام بررسی نظرات دستگاه

به نحوی که تا پنج . سال به طول انجامید 4بررسی درخواست عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت

سال تقاضای عضویت ایران در شورای عمومی سازمان مطرح نشد و پس از طرح نیز تا چهار سال اجماع

با اجماع 29سال درخواست ایران در پنج خرداد 4رفت و در نهایت پس از در این زمینه صورت نگ

در حالی است که موارد تمام این. کشورها مواجه و پذیرفته شد و ایران به عنوان عضو ناظر پذیرفته شد

اند حدود هفت به این سو، در سازمان عضو شده 7441میانگین زمان عضویت دیگر کشورهایی که سال

.است سال بوده

مراحل الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی

،ارائه درخواست الحاق ایران به دبیرخانه سازمان تجارت جهانی .7

کاری الحاق ایران،تصویب درخواست الحاق ایران در شورای عمومی و تشکیل گروه . 8

به سازمان تجارت جهانی، رژیم تجاری ایرانارائه نظامنامه .3

بررسی شرایط و ضوابط مورد نظر بررسی و پرسش در مورد گزارش و نظامنامه از ایران و همچنین . 9

،که طی اولین نشست بعدی انجام خواهد گرفت

جهانی تجارت سازمان

23

گردد، ایران با دیگر اعضا وارد مذاکرات چند ه که مهمترین مرحله نیز محسوب میدر این مرحل. 1

شود و به این ترتیب شرایط و ضوابطی که ایران ملزم به رعایت آنها در صورت عضو جانبه می

گیرد، ت، مورد بررسی قرار مین اسشدن در سازما

گیرد، مذاکرات دو جانبه بین در مرحله ششم که بیشتر اوقات در حین مرحله پیشین انجام می. 6

این توافقات شامل . گیرد که باید منجر به توافقی محکم گردد ایران و دیگر اعضا صورت می

،ه الزم است بین کشورها رعایت گرددتعهدات و امتیازاتی است ک

نتایج مذاکرات ایران در دو مرحله آخر شامل سه سند جداگانه خواهد بود که باید در نهایت به .1

. تصویب نهایی اعضای کارگروه برسد

. سند اول شامل خالصه توافقات و شرایط پذیرش عضویت است 7-1

. سند دوم شامل خالصه مذاکرات بین ایران و دیگر کشورهاست 8-1

. ل خالصه مذاکرات دوجانبه بین ایران و کشورهای عضو دیگر استسند سوم شام 3-1

قابل . گردد ایه و عضویت قطعی میدر مرحله ششم گزارشات نهایی به شورای عمومی سازمان ار . 2

توجه است که تمامی اسناد مربوط به الحاق هر کشور به سازمان جهانی تجارت در تمامی مراحل

انه بوده و تنها پس از تصویب شورای عمومی این سازمان قابل مورد بررسی در کارگروه، محرم

پس از تصویب نهایی اسناد الحاقی ایران به سازمان تجارت جهانی در شورای . انتشار است

شود تا مصوبه شورای عمومی یا کنفرانس وزیران این سازمان، سه ماه به ایران مهلت داده می

روزه، 3۳پس از گذشت مهلت . به تصویب برساند مجلسعمومی سازمان تجارت جهانی را در

پس از گذشت این مراحل، ایران . دولت باید این تائیدیه را به اطالع دبیرخانه این سازمان برساند

.تجارت جهانی در خواهد آمد به عضویت کامل و دائم در سازمان

WTO آخرین وضعیت الحاق ایران به

و استفاده از منافع کشورمان حفظ به منظور WTOبرای الحاق به 7311پیشنهادی که ایران در سال

ن درخواست اولیه، آسال از 79گذشت نزدیك به پس از اکنون ه بود، ارائه دادجهانی هایبازار ظرفیت

.تری به خود گرفته است سازمان تجارت جهانی روند جدی الحاق کشورمان به

اما پیوستن به ،اخل این دو مهم را به همراه داردها شبهه تد هر چند اجرای هدفمند کردن یارانه

WTO جرا و اال مالمللی و اقتصاد داخلی الز بین ها الزاماتی است که از منظر کردن یارانهو اجرای هدفمند

.است انکارناپذیر

جهانی تجارت سازمان

24

ه خبر داد WTOپرسش 1۳۳بازرگانی از اعالم وصول محترم وزیر به ذکر است، پیش از این نیز الزم

حدود دوشد، اکنون پس از گذشت دستگاه مرتبط در کشورمان پاسخ داده می 11توسط که باید بود

گویی به سواالت مهلتی که برای پاسخ اتماماز اعالم وصول سواالت سازمان تجارت جهانی و سال

در همین . ندا هن وزارتخانه ارائه دادآهای خود را به پاسخ های مس دستگاهبرخی از تعیین شده بود

رشناسان معتقدند روند الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت ممکن است حداقل هفت سال به کا حال

.نیز بشودتر طوالنی ،جدید های تحریم ست با توجه بهاممکن این مدت البته که طول بیانجامد

ها در در نهایت باید پاسخ لیکن د بوپاسخگویی به سواالت دور از انتظار نبودن زمانبرالبته

وزیر عضو کارگروه که توسط دولت 4متشکل از که کارگروه الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت

ها، در صورت تهیه و ارسال پاسخ ،ایحال علی .رسی قرار گرفته و به تصویب برسدتعیین شده، مورد بر

یابی است که سیستم تجاری ایران به صورت دقیق بررسی خواهد شد ن، مرحله واقعیتآمرحله بعد از

و این فرآیند ارائه سوال از سوی شود از ایران پرسیده می اًباشد مجددیا ابهامی باقی مانده و اگر سوال

عضای گروه کاری ایران قانع ا تاشود انجام قدر باید ادن ایران، آنسازمان جهانی تجارت و پاسخ د

.شوند

، هیات در ژنو مقر سازمان 8۳۳4ان در می در هفتمین نشست گروه کاری الحاق ایرگفتنی است

های شفاهی اعضای این سازمان در خصوص رژیم تجارت خارجی پاسخ داده نمایندگی ایران به پرسش

همچنین در . کشورمان وارد فرآیند مذاکرات الحاق به این سازمان شده استرسد یبنظر م و عمالً

توسعه حال ات تجاری بین کشورهای درکنفرانس جنبی این اجالس کشورهای عضو نظام ترجیح

(GSTP) که با شرکت وزرای بازرگانی آرژانتین، برزیل، هند، مصر، الجزایر و جمهوری اسالمی ایران

88با توجه به اهمیت GSTP نامه های قانونی موافقت ورهای عضو ضمن تشریح چارچوببرگزار شد، کش

کشور عضو از حیث اندازه بازار توان اقتصادی و سهم از تولید جهانی، تشکیل آنرا بیانگر تالش

کشورهای جنوب در ایفای نقش موثرتر در شکل دادن به اقتصاد جهانی ارزیابی کردند و همکاری

.های اقتصادی موثر دانستند وب را در جلوگیری از بروز بحرانکشورهای جن

مزایای الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت

بلکه هدف اصلی باید توسعه تجارت ملی .الحاق باشد نباید صرفاً WTO هدف اصلی و نگرش ایران به

آن نیز به نتایج مذاکرات ایران با به نفع این توسعه است یا به ضرر WTO باشد و تعیین اینکه الحاق به

ترین این مذاکرات دشوارترین و فنی. گردد گروه کاری و نشست شورای عمومی این سازمان باز می

جهانی تجارت سازمان

25

های باال و برخوردار از اطالعات و تحقیقات ها و توانمندی المللی است که مستلزم قابلیت مذاکرات بین

.گسترده است

های کند که سیاست دارد زیرا این امکان را فراهم میایی نیز منافعی در برلحاق به تنهالبته خود ا

بینی اتخاذ شوند و در نتیجه راهبرد ملی بلندمدت ر محیطی با ثبات و با قابلیت پیشتجاری د

با توجه به اینکه اقتصاد ایران از یك سو وارد کننده حجم .ای مورد نظر کشور محقق شود توسعه

یگر باشد و از سوی د سازمان تجارت جهانی می و خدمات از کشورهای عضو عظیمی از کاالها

تجاری نفتی به این کشورها نیز هست و با استناد به استراتژی صادرکننده نفت و محصوالت غیر

،باشد توسعه اقتصادی که در راستای گسترش صادرات غیر نفتی میهای ترسیم شده در برنامه

ستجوی بازارهای جدید امری ضروری است که تحقق چنین هدفی رعایت گسترش بازارهای کنونی و ج

.نماید المللی از سوی ایران را اجتناب ناپذیر می و احترام به توافقات و مقررات بین

.باشدهای تجاری در بازارهای صادراتی تضمین ثبات رفتار تجاری طرف شایدمهمترین ثمره الحاق

های صادراتی برخوردار بوده و کشورهایی بیشتر خواهد بود که از مزیت بنابراین مزایای الحاق در

بینی کند در این فضا امنیت و قابلیت پیش صادرات نقش مهمی در سیاست توسعه ملی آنها ایفا می

یابد و ابزارهای حقوقی الزم برای برخورد با بازارهای پیش روی محصوالت صادراتی افزایش می شپذیر

.شود آمیز و غیرمنصفانه فراهم می ضرفتارهای تبعی

المللی و امکان تغییر برخی قواعد امکان مشارکت در اتخاذ تصمیمات بین ،الحاقدیگر از مزایای

مزایای دیگر المللی از همسانی قوانین و مقررات داخلی با مقررات بین .باشد میتجاری در سطح جهانی

سازی این فضا در کند ولی فراهم تجاری در کشور کمك میالحاق است که به امنیت و شفافیت فضای

تواند تهدیداتی را نیز به اقتصاد کشور وارد کند و کشورهایی که امکان دارد از واردات لطمه ببینند می

: گردد در زیر به برخی از مزایا اشاره می. اقتصاد ملی و تولید داخلی را به مخاطره اندازد

:عبارتند ازروی دهد، برای اقتصاد ایران تواند میکه ایاییها و مز ترین فرصت عمده

:ها فرصت -الف

.گذاری خارجی و امنیت اقتصادی بیشتر رونق سرمایه -7

.های اقتصادی کشورهای خارجی ن تحریمشدبی اثر -8

.نفوذ در بازارهای جهانی -3

.افزایش نقش سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در عرصه جهانی -9

جهانی تجارت سازمان

26

.محصوالت و کاالها کنترل بر تولید -1

.تندتر شدن روند خصوصی سازی -6

.افزایش صادرات غیر نفتی -1

.کننده کیفیت تولیدات داخلی و رفاه مصرفافزایش رقابت و -2

.های روز دنیا جذب فناوری و تکنولوژی -4

.ایجاد شفافیت و ثبات در قوانین و مقررات کشور -7۳

.علمی کشورری و ارتقای سطح شایسته ساالبهینه شدن فرهنگ -77

.کاهش ریسك تجاری و اقتصادی -78

:مزایا -ب

.خواهد شد ای از قوانین و مقررات منجر به بازنگری پاره مدتمدت و بلند میانر د -7

. دیاب رونق بهتری می...تولید و، اشتغال، کارپول و سرمایه، بازارهای -8

در بازارهای رقابتان توافزایش در نهایت و کاال و خدمات داخلی به کیفیت بیشتر توجه باعث -3

.شود می جهانی

افزایش گذاری در ایران سرمایه خارج به دلیل باال بودن بازده گذاری ایرانیان مقیم سرمایه -9

.یابد می

.به ایران مربوط به مدیریت بازاریابی تجربیات و مهارتهای آوری، انتقال فن -1

.استتصاد کشور اقکه الزمه پیشرفت استمرار قوانین و قانونمندی ثبات و -6

.خواهند یافتبلندمدت ریزی برنامه گذاران امکان سرمایه -1

ر یکاالهای غ افزایش و ایجاد آزادی عمل بیشتر و رقابت در بازار داخلی برای تولید و صادرات -2

.نفتی

.و مطمئن امکان دسترسی ایران به بازاری مداوم -4

.رت تر و مناسب آسان امکان حل اختالفات تجاری به روش -7۳

.ای و غیرنفتی یرتعرفهحذف موانع غ -77

.توزیع عادالنه منافع در سطح جهان -78

.جمعی ملزم نمودن اعضا به همکاری و توافق -73

جهانی تجارت سازمان

27

الحاق های زیانو تهدیدها

به موارد زیر توان میجهانی تجارت برخی تهدیدات ناشی از الحاق کشور به سازمان در خصوص

:اشاره نمود

پذیرش مطلق حقوق کمتر و تعهدات فراتر از سازمان WTO تهدید ناشی از الحاق به یکی از نقاط

جهانی است که امکان دارد در فرآیند مذاکرات به کشور متقاضی تحمیل شود و البته تا زمانی تجارت

ر که الحاق پایان نیافته است، الزامات الحاق تعهدآور نیستند ولی از کشورهای در حال الحاق انتظا

رود که اقدامات محدودکننده اعمال نکنند، ضمن اینکه ایجاد گشایش اساسی در بازار آنها منوط به می

.عضویت کامل در این سازمان است تا انگیزه دائمی و ملموس برای انجام سریع مذاکرات ایجاد شود

.ستونه است تعرفه یك ستونه و برخی دیگر تعرفه چند WTO ای برخی کشورهای عضو نظام تعرفه

مبدا آنها و سایر ها، صرف نظر از منبع کاالها و ای یك ستونه شامل یك دسته از نرخ ساختار تعرفه

عکس تعرفه چند ستونی امکان وجود چند نرخ تعرفه را برای هر طبقه از کاالها میسر بر. عوامل است

شوند و برخی پایین میرفه در نظام تعرفه چند ستونی برخی از کشورها مشمول نرخ تع. سازد می

گیرند و به این ترتیب ساختار نظام تعرفه چند ستونی با برقراری مشمول نرخ تعرفه باالتر قرار می

دارای تعرفه یك ستونی WTO برای مثال برخی کشورهای عضو .تبعیض بین کشورها همراه است

عضو عمل کرده و یهستند و برای واردات خود از کشورهای غیر عضو درست همانند کشورها

تواند از این فرآیند منتفع بنابراین یك کشور غیرعضو می. کنند آمیزی مقرر نمی های تبعیض تعرفه

های مشابه با دیگر کشورها به نفع صادرات خود شود زیرا هیچ تعهدی را متقبل نشده ولی از تعرفه

ز منافع آزادسازی تجارت بدون شود که برخی کشورها بتوانند ا این شرایط موجب می. شود منتفع می

گویند که البته این کشورها می سواری مجانی، قابل استفاده کنند که به این امرتقبل هیچ گونه تعهد مت

شوند، زیرا عدم انجام آزادسازی آنها را از منافعی مانند افزایش رقابت، از جهات دیگر متضرر می

.کند محروم می... کاهش هزینه و

خدماتی نظیر بانکداری، های ناکارآیی نظام اقتصادی به بخش) مدت دی در کوتاهیدگاه اقتصاد -7

.آسیب خواهد رساند (حمل و نقل و اشتغال بیمه،

.حذف یارانه کاالها -8

.دریافت حقوق مالکیت معنوی و عالمت تجاری -3

(.ها تعرفه کاهش)های کاالهای وارداتی تعرفه نرخی شدن ارز و یکی شدن تك -9

.ئل سیاسی در کشورهاتشدید مسا -1

. WTO اعمال نفوذ سیاسی با استفاده از قدرت در -6

جهانی تجارت سازمان

28

.و خدمات هاتولید کاالروند دن دیلطمه -1

.از بین رفتن اشتغال و توسعه فقر در کشور -2

.کاهش قدرت رقابتی کشور -4

.امکان افزایش کسری تراز بازرگانی -7۳

به سازمان تجارت جهانی موانع موجود بر سر راه پيوستن ایران

، WTO ساختار فعلی -7

در اقتصاد، رقابتی غیرحمایتی و ساختار -8

،گیران عدم توافق تصمیمو ریزی دقیق و کارآ برنامه عدم، قدمات غیرعادالنها -3

،از برخی صنایع داخلی سنتی های حمایت -9

،...(، صنعتی وکشاورزی) یاقتصادهای مختلف بخشیارانه در وجود -1

،ی وارداتیکاالها ها در عوارض و تعرفهوجود -6

،کاالو م قالی بسیاری از اگمرکعوارض حذف لزوم -1

،ادغام اقتصادی در اقتصاد جهانیتفکر عدم پذیرش -2

،ضعف تکنولوژیو ناتوانی در رقابت، صنایع ناکارآمد -4

،تولید و صادرات محصولی و عدم تنوع صادرات تك -7۳

،و قانونمندی تجارت جهانی پذیری های نظم نیازها و الزام پیش -77

،(جهانی عاری از ارزشهای اخالقی است تجارت)ارزشهای اخالقی و ییآرمانگرابه وجه ت -78

،ثبات اقتصادیو (ملی)عدم ساماندهی ساختار اقتصاد -73

،مشکالت ناشی از قوانین و مقررات -79

،بخصوص آمریکا WTO کشورهای مخالف عضویت ایران درو سیاسیوانع م -71

،فرهنگ بازار سنتی -76

،و کارایی پایین حصارات دولتیان ،اقتصاد دولتی -71

ی مناسب و الزم،زیر ساختهانبود -72

،عدم دسترسی به بازارها و تصمیمات جهانی -74

،گاز افزایش وابستگی به صدور نفت و -8۳

،های تولید و سطح عمومی قیمتها افزایش هزینه -87

،مواجه با مشکل کمبود ارز و کاهش ارزش پول ملی در میان مدت و بلند مدت -88

،ودن کیفیت کاالهای تولید شده داخلیپائین ب -83

،تضعیف موقعیت سیاسی و اقتصادی کشور در جهان -89

جهانی تجارت سازمان

29

های سازمان تجارت جهانی برای کشورهای در حال توسعه چالش

المللی به م بازرگانی بیننظامتقاضیان عضویت در سازمان تجارت جهانی امیدوارند که با ادغام در

اما مطالعه عملکرد اقتصادی کشورهای عضو . قتصادی بیشتری دست یابندثبات سیاسی و توسعه ا

هایی که کشور .سازمان تجارت جهانی حاکی از نتایج مختلفی است که عاید این کشورها شده است

اند با اجازه ورود به شرکتهای خارجی صنایع داخلی خود را در تری بوده دارای بنیه اقتصادی ضعیف

برای نمونه صنایع خودروسازی مراکش که از نخستین اعضای سازمان . اند ادهشرایط دشواری قرار د

دیگر اما از سوی. تجارت جهانی بوده است، با ورود خودروهای اروپایی صدمات زیادی متحمل شدند

ها تجربه بهتری از عضویت در هخود نظیر یاران یهای اقتصادی حمایت چین با تغییر تدریجی سیاست

.جهانی داشته استسازمان تجارت

، نبوده ها تین مشکالت سازمان تجارت جهانی برقراری ثبات در روابط تجاری دولیکی از مهمتر

برای یتکشورهای متقاضی عضو. های تجاری در داخل کشورهاست بلکه ایجاد ثبات در سیاست

و گاه مجبور به اند دهشهای زیادی دشواریدچار انطباق قوانین داخلی خود با مقررات این سازمان

با وجود چین به عنوان مثال .شوند ایح حقوقی میون و لیانوقبسیاری از در تصویب، تغییر و بازنگری

آنکه قریب به سه هزار قانون و الیحه را تغییر داده است، همچنان دچار مشکالت متعددی با مقامات

های متعددی از سوی ی بوده و با شکایتمحلی برای اجرای تعهدات خود در قبال سازمان تجارت جهان

تبادل آزاد کاال و ،اما از نگاه بنیانگذاران و حامیان سازمان تجارت جهانی .باشد می سایر اعضا روبرو

ها، ارتقای سطح زندگی مردم، ترویج دموکراسی و خدمات در دنیا به افزایش رشد اقتصادی ملت

کنند که یفقان سازمان تجارت جهانی تاکید مموا. شود یم قراری صلح و ثبات در جهان منجرباالخره بر

تعهد کلیه اعضا به اجرای قوانین این سازمان به تدریج موجب بهبود نظام قضایی آنها، برقراری

این امر به نوبه خود کشورهای . المللی خواهد شد ون و هماهنگی بیشتر با جامعه بینحکومت قان

ه فقط که ننمود پذیری سوق داده و آنها را مجبور خواهد جامعه توری و استبدادی را به سویدیکتا

اما نگاهی به . های نظام سیاسی خود را نیز گشوده و دموکراتیزه نمایند درهای اقتصادی بلکه دروازه

دهد که پیوستن نظام سیاسی بسیاری از کشورهای عضو که چندان هم دموکراتیك نیستند نشان می

یك دموکراسی تمام عیار در یمدت به برقرار لزوماً و یا حداقل در کوتاه هانیبه سازمان تجارت ج

. انجامد کشورها نمی

کنند که کشورهای توسعه نیافته که با کمبود المللی پول پیشنهاد می بانك جهانی و صندوق بین

جهانی تجارت سازمان

31

ای چند ملیتی ه گذاری خارجی و شرکت توانند با جلب سرمایه رو هستند می سرمایه و تکنولوژی روبه

شرکتهای چند ملیتی در گزارشات خود علت عدم فعالیت در ایران را تضاد . این مشکل را رفع نمایند

را مشکل ساخته چرا که WTO این تضاد سیاسی حتی پیوستن ما به. اند سیاسی آن با آمریکا ذکر کرده

.شود رو می وبهدرخواست عضویت ما با وتوی آمریکار ر

ها ق بر سایر بخشتاثيرگذاری الحا

ارزش ،های ارزیابی صنعتی ایران از جمله ارز بری با بررسی شاخصتوان میدر بخش صنعت

به لحاظ موقعیت .میزان تأثیرگذاری را تعیین نمود... وری و بهره، نرخ دستمزدها ،استعمال ،افزوده

مزیت و جایگاه نسبتاً مطلوب در صنایع کشور نظیر صنایع غذایی یا نساجی ازاز تنها برخی ، داخلی

ی اغلب الملل باشند لیکن از دیدگاه مقایسه تطبیقی در سطح بین مقایسه با سایر صنایع برخوردار می

ه ننها را در صحآباشند که به راحتی قدرت رقابت عیفی برخوردار میضصنایع کشور از مزیت نسبی

.المللی فراهم نخواهد ساخت بین

صنعت بیمه -الف

با توجه به قوانین و مقررات موجود در زمینه صنعت بیمه در ایران از جمله قانون اساسی و قانون

دی وجود دارد که توان گفت که در زمینه گسترش و آزاد سازی صنعت بیمه موانع قانونی متعد بیمه، می

م داد و به عبارت دیگر ها در مسیر الحاق به سازمان تجارت جهانی اقداماتی را انجانباید برای رفع آ

:برشمردبه شرح زیر توان موانع مذکور را میبرخی از . زمینه را برای الحاق به این سازمان آماده کرد

های اتکایی یکی از وظایف و اختیارات بیمه مرکزی، انجام بیمه ،براساس قوانین و مقررات بیمه( 7

ی موظفند انجام کلیه امور واگذاری های بیمه ایران اساس قانون کلیه شرکتبر. اجباری است

مربوط و پس از انجام اتکایی مازاد بر توان نگهداری خود را ضمن رعایت کلیه قوانین و مقررات

.بین نزد بیمه مرکزی ایران واگذار کننداتکایی فیما

های غیر های خود را در رشته درصد از حق بیمه 81های بیمه موظفند شرکت بر اساس قانون،( 8

های زندگی، نزد بیمه مرکزی ایران به های خود را در رشته بیمه درصد از حق بیمه 1۳دگی و زن

.صورت اتکایی واگذار کنند

امکان صنعت بیمه دولتی تلقی گردیده است و ثانیاً اوالً :قانون اساسی 27و 99اصول مطابق ( 3

البته با توجه به . ای کشور ممنوع شده است های خارجی در سیستم بیمه مشارکت شرکت

این مانع قانونی برای ایجاد مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام و تایید مقام معظم رهبری،

جهانی تجارت سازمان

31

توان به ایجاد های غیر دولتی و خصوصی به مقدار زیادی مرتفع گردیده است و می شرکت

های این صنعت ها در فعالیت درصدی این شرکت 81شرکت خصوصی و رشد تقریبی 7۳حداقل

.ه کرداشار

شروع فعالیت موسسات بیمه خارجی در ایران و واگذاری :قانون بیمه ایران 91 و 31مواد (9

درصد با موافقت 8۳سهام موسسات بیمه ایرانی غیردولتی به اشخاص حقیقی تبعه خارج تا

بیمه مرکزی و بیش از آن با پیشنهاد بیمه مرکزی و تایید شورای عالی بیمه و تصویب هیئت

سرمایه مشارکت GATSتوافقنامه 76که بر اساس ماده حالی ن میسر خواهد بود، دروزیرا

صد سهام یا کل سرمایه خارجی مشمول هیچ گونه محدودیتی خارجی از لحاظ حداکثر در

کنندگان خارجی محدودیتی را از لحاظ تواند برای عرضه همچنین هیچ عضوی نمی. نیست

انتقال سود سهامداران خارجی ،در مورد اخیر ضمناً. کنندتعداد عرضه کنندگان خدمات برقرار

های قبل اخت شده و سود انتقال نیافته سالدرصد مجموع سرمایه پرد 78در هر سال نباید از

.تجاوز کند

یی بر سر ها ها و ممنوعیت در این مواد به مواردی دال بر محدودیت :قانون بیمه 1۳و 96مواد ( 1

.ای خصوصی و خارجی اشاره شده است راه فعالیت موسسات بیمه

اثرات الحاق بر صنعت خودروسازی -ب

همچون کیفیت، درونی و برونی صنعت خودروسازی و صنایع وابسته به آن متکی به عواملی

الزم است WTO بهو پیوستن د وورجهت تصمیم ایران با توجه به .استقیمت و رضایت مشتری

اشاره ن آ یهای خاص محیط صنعت و ویژگیموارد این در زیر به برخی . ایدمهیا نم آن راالزامات

:گردد می

. اصل اساسی رضایت مشتری است -7

فعالیت مشتریان، اصل اساسی هر بیشتر از طریق رضایت از آنجا که رقابت بر سر تصاحب سهم بازار

.دهد ردی را تشکیل میریزی راهب تدوین برنامهاساس این موضوع ابعاد رقابتی .تجاری است

.تحویل به موقع محصول بعاد رقابتی سه عامل کیفیت، هزینه وا -8

و برتر باشد عمر و هر قدر کیفیت بهتر . کیفیت خودرو به اجزاء و قطعات متشکله آن بستگی دارد

بسیاری از وظیفه ساخت های خودروساز در ایران شرکت. خواهد بودمیزان کارکرد خودرو بیشتر

از های تولید سازان جهت کاهش هزینه این قطعه .اند ساز واگذار نموده های قطعه را به شرکتعات قط

جهانی تجارت سازمان

32

به شدت استفاده نموده که همین موضوع باعث شده رضایت مشتریانیا ضعیف کیفیت مواد اولیه بی

متوسط ،در بعد رقابتی کیفیتسازان وضعیت قطعه ،یك تحقیق غیر علمینتایج براساس .کاهش یابد

سازی توان گفت که کیفیت در قطعه موارد زیر می صورت در نظر گرفتن اما در .شده استبه باال ارزیابی

.ایران وضعیت مناسبی ندارد

اند برخوردار بوده شرایط عمومی مناسبی سازان پاسخ دهنده از اکثر قطعه.

ده استکسب نکر رابعد به 7/9 ، هیچ شرکتی از امتیاز 1/9شرکت دارای امتیاز 3بجز.

در قطعه ساز پاسخ دهنده در زمینه بعد رقابتی قیمت تمام شده قطعات تولیدی 68موقعیت

.حد متوسط رو به باال قرار دارد

.توجه به موارد زیر امید بخش نیست وضعیت متوسط به باالی شرکتهای پاسخ دهنده در این زمینه با

در صورت . به دست آمده است ان انژری و سایر مواردای فراوه یارانهها با توجه به قیمت( الف

.توجیه خواهد شدها غیرقابل ها، قیمت حذف کامل یارانه

غیر استاندارد و بدون سیستمی بسیاری از قطعه سازان قیمت تمام شده قطعات خود را ( ب

.کنند تقریبی محاسبه می به طورمدون و

. باال و معتبر ایران است به قطعه سازان سطحپاسخهای مورد استفاده در نمودار متعلق ( ج

،آموزشو گذاری ریزی، سرمایه برنامه -3

.ها سازی سیستم یکپارچهطراحی، استقرار و -9

برداری شود که در صورت بهره یی نیز برای این صنعت مهیا میرصتهافدر کنار مشکالت موجود،

: شودامکان دارد موجب شکوفایی صنعت مناسب و به موقع

به علت حذف )تولید مانند انژری های هناقالم هزی ارزان بودن نسبی هزینه نیروی کار و برخی از

(.های حمل و نقل هزینه

در صورت استفاده از آن و برابر شرکتها و وسیعتری از نظر بازاریابی دربازارهای پدید آمدن

.وجود خواهد داشت یافزایش تولید، امکان صرفه جوی

جهانی هایبازار با با کیفیت و قیمت رقابتی متناسبأمین مواد اولیه مکان تا.

المللی أمین سرمایه از بازار سرمایه بینامکان ت.

ای مشاوره مکان استفاده از تسهیالت و کمکهای فنی وا .

جهانی تجارت سازمان

33

(.افزار افزار و سخت نرم)امکان استفاده از آخرین دستاوردهای فناوری

ریزی بایست با برنامه که مییی فراروی ما وجود دارد ها و ضعف ها قوت ،هدیدهات ها، همزمان با فرصت

ها ضعفو ، تهدیدها تبدیل به فرصتبنحو مطلوب استفادهها و قوتها از فرصت دقیق و حساب شده

:گردند برطرف

ی بخش صنعت خودروسازیتهدیدها

: هاز جمل ها برخی یارانهحذف دلیل فزایش قیمت تمام شده کاال به ا

.ی، آب، برق، تلفنانرژ -الف

...(و ، گوشت، شیرکاالهای اساسی مانند نانیارانه حذف دلیل به )نیروی کار -ب

.....(کتاب ی، دانش فنی،ا رایانهنرم افزارهای )کاالهای معنوی -پ

کار از دست دادن نیروی کار متخصص و کارآمد به دلیل گسترده شدن بازار -ت

المللی بین شدن بازار و حضور رقبای باز ق انتخاب مشتری به خاطرگسترده شدن ح -ث

وری کار برای باال بردن بهره های کوچك سازی و خروج از کسب و هزینه -ج

باال بودن هزینه مبادله -چ

ها قوت

داشت، یك رشد تدریجی را به دنبال خواهدسازمان تجارت جهانی که پیوستن به ییاز آنجا -الف

ارزانی انرژی و منابع انسانی ل تا مرحله نهایی از قبیای یارانهامکان استفاده تولیدکنندگان از مزایای

.برای دوره رشد وجود خواهد داشت

در تولیدی که در حال حاضر خودکار نیمه وسیع امکانات و مناسباً وجود پتانسیل فنی نسبت -ب

.ردقطعه ساز وجود داخودروساز و های شرکت

اتتولیدسایر به سوی متناسب با نیاز تواند سیستم تولید را پذیری تولیدی که می انعطاف -پ

.دده تغییر

.قطعه سازان به سیستم حمایتی بانکها تراتکا کم -ت

.ییخودرو های رو به باالی قطعات و مجموعهو برخورداری از کیفیت متوسط -ث

سهیمه بندی و مواد عدم تکیه بر ارزهای ترجیحی صد باالی مواد اولیه خارجی ووجود در -ج

جهانی تجارت سازمان

34

.شده

.ها شرکتونه اینگ درتحصیلکرده با مدارك دانشگاهی وجود درصد زیادی از کارکنان -چ

ها عفض

.ضعف اطالعات و آمار -الف

.ضعف فناوری و دانش فنی -ب

...(.وماشین نیروی کار،)وری ضعف بهره -پ

.گذاری و نقدینگی کمبود سرمایه -ت

.ها متخصص در قطعه سازی نیستند شرکت اکثر -ث

.رعایت استانداردهاعدم ضعف کیفیت و -ج

.ضعف بازاریابی -چ

.ریزی ضعف مدیریت و برنامه -ح

.ضعف خدمات پس از فروش -خ

.المللی ضعف شناخت فضای رقابت بین -د

.جهت کسب دانش فنی گذاری ضعف سرمایه -ذ

یکی از قطعه سازی،خودروسازی و بخش صنعت جهت تدوین برنامه راهبردی رسد به نظر می

ها ضعف فرصتها و تهدیدات کلیدی خارجی باالزم است ین منظور دب .ه حل باشدبهترین و موثرترین را

در واقع مقصود اصلی. دراهکار صحیح انتخاب گردهای داخلی این صنعت مقایسه شده و قوت و

داکثر کردن ح. شدابضعیف استفاده از موقعیت قوی یا غلبه بر موقعیتبایست می ،سازندگان داخلی

، ضعفتهدیدات و حداقل کردن نقاط ها، جلوگیری از بالفعل شدن ها به قوت ها، تبدیل فرصت قوت

.ندمواردی هستند که باید در تدوین راهبرد صنعت مورد توجه قرار گیر

نیز کیفیت، هزینه و تحویل به موقع محصول ریزی راهبردی ابعاد رقابتی در مرحله نهایی کردن برنامه

.دریمورد توجه قرار گ

جهانی تجارت سازمان

35

پیشنهادها و راهکارهای مورد لزوم

، ، فناوری و دانش فنیالمللی بین از بازار های اطالعاتی های کوچك برای پوشاندن ضعف شرکت -7

مشارکت داشته باشند تا بتوانند با سرمایه بیشتر امکان و مدیریت همکاری و کیفیت تولید سرمایه،

بر ،تر فناوری جدیدتر، تشکیل واحد بازاریابی قوی دانش فنی و تر، خرید جذب مدیران شایسته

.فائق آیند و بتوانند خود را برای بازار رقابتی آماده سازند های خود ضعف

قدرت رقابتی خود را افزایش گام بردارند تا ت تخصصی شدن تولیدها از تنوع تولید به سم شرکت -8

.دهند

های فرصت ازبتوانند ها شرکت در صورتی که، سازمان تجارت جهانی دوره تدریجی انطباق باطی -3

این امکان وجود ،بگیرند در پیش را "صرفه جویی در مقیاس "بازار بسیار وسیع در پیش رو، راهبرد

تأمین بهتر، کیفیت با اولیه مواد تأمین مناسب، اًپتانسیل فنی نسبتاستفاده از با خواهد داشت تا

. تضمین نمایندبعدی فشرده در دوره رقابت کامالخود را بقا سرمایه از بازارهای مالی در پیش رو،

للی الم بین های معتبر با شرکت گذاری مشترك سرمایه و یا( یمارك تجارت)در جهت خرید امتیاز -9

.در این زمینه بکوشند

اثرات الحاق بر بخش کشاورزی -ج

توان گفت که بخش کشاورزی چندان متاثر از تغییر و تحوالت مستقیم میشواهد موجود اساس بر

باشد و به نمی( که مورد درخواست توافقات اخیر سازمان تجارت جهانی است)های کمی تعرفه نرخ

رداری ب تاثیر معنی ،نرخ تعرفه موثر معمول در این بخشرفه با توجه به های تع عبارتی کاهش نرخ

ها و موانع غیر در صورتی که در این بخش محدودیت. ارزش واردات کاالهای کشاورزی نداشته باشد

باشند و تعدیل در این ای هستند که در تجارت کشاورزی و خصوصاً در حجم واردات موثر می تعرفه

.ز اصول مهم سازمان تجارت جهانی استموانع جزء یکی ا

محصول تولیدی عمده کشاورزی در 76 های کننده از جمله صادر های متمادی ما در طی سالکشور

های اخیر، تنها در بخش جالب است بدانیم که کشور ما در طی سال. ستا آمده میدنیا به حساب

داشته باشد و این، را ( رصد تولیدات جهانتولید بیش از یك د)کشاورزی توانسته است مزیت نسبی

پسته، . دارد را در بخش کشاورزی بیان می وری گذاری و بهره نوید وجود ظرفیت مناسب سرمایه

جهانی تجارت سازمان

36

.روند می شمار به موارد این جمله از انگور وزعفران، پیاز

قیمت) تیقیم حمایت طریق دو به کشاورزان از حمایت های سیاست ترین عمده راستا، همین در

( عتبارات دیگرا و سوخت کش، علف سموم، شیمیایی، کود به یارانه اعطای)ای نهاده حمایت و( تضمینی

.باشد می

از آنجایی که بررسی پیامدهای الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی از دیدگاه بخش کشاورزی به

اورزی این سازمان اشاره شده که های مختلف کش شود که در موافقتنامه اصول و ضوابطی مربوط می

که در تحقیقی .کند ها تاکید می تای و کاهش حمای ها و موانع تعرفه عمدتاً بر کاهش تدریجی تعرفه

انجام شده،بر روی برخی از کاالهای منتخب کشاورزی کبیر پژوهشگری از دانشگاه صنعتی امیرتوسط

:نتایج زیر اعالم شده است

.در نرخ ارز بازار فاقد هرگونه حمایت هستند بخشاین خب ب کاالهای منتاغل -الف

آید، بلکه تولیدکنندگان این محصول در محصول استراتژیك گندم نه تنها حمایتی به عمل نمیاز -ب

.ایران در واقع به نوعی مشمول پرداخت مالیات می شوند

89بر «اروگوئه »قتنامه دورمحصوالت کشاورزی، موافدر مورد تعرفه های گمرکی و سود بازرگانی -پ

با توجه به نرخ متوسط سال برای کشورهای در حال توسعه تأکید دارد که 7۳درصد کاهش در خالل

.رسد که البته انجام این کاهش چندان مشکل به نظر نمی (درصد 81حدود )ها تعرفه

کارشناسی محاسبات با توانب آنکه شرط به نیز تعرفه به ای غیرتعرفه موارد تبدیل با ارتباط در -ت

را به ها تعرفه کاهش از ناشی نگرانی توان می کرد، اضافه موجود های تعرفه به را آن معادالت دقیق

ف و ای حذ کور، مقررات کلیه موانع غیرتعرفهمیزان قابل توجهی مرتفع کرد و نیز طبق موافقتنامه مذ

. شود های موجود اضافه می ای تبدیل و به تعرفه طبق محاسباتی به معادل تعرفه

ها، در واقع مالیات پرداختی تولیدکنندگان تحمای باالحاق ایران به سازمان تجارت جهانی و کاهش -ث

.شود کاهش یافته و منجر به سودآوری بیشتر و احتماالً افزایش تولید و کاهش واردات این محصول می

در ایران « اروگوئه»در سند نهایی دور همه محصوالت کشاورزی مشمول موافقتنامه کشاورزی -ج

ای منوط حصوالت کشاورزی ممنوع و بخش عمدهای هستند و ورود بسیاری از م دارای موانع غیرتعرفه

.به ارائه مجوزهای متعددی از وزارتخانه های مختلف بوده است

جهانی تجارت سازمان

37

است و مرتباً WTOتیار لذا با توجه به اینکه در وضعیت فعلی سهم باالیی از تجارت جهانی در اخ

شود، عدم الحاق ایران به سازمان ی عضویت در این سازمان افزوده میبر تعداد کشورهای متقاض

تواند از تجارت جهانی باعث خواهد شد ایران در صحنه تجارت جهانی در حاشیه قرار گیرد و این می

ازمان مذکور در مواردی اقدام به نظر اقتصادی به زیان کشور تمام شود و این امکان وجود دارد که س

.گونه کشورها در تنگنا قرار گیرند های تجارت برای کشورهای غیرعضو کند و این اعمال محدودیت

در واقع منجر به این تجارت جهانی روند فعلی تسهیل مبادالت بین کشورهای عضو سازمان

ی برخوردار نباشد و این امر به خودی خود شود که مبادالت با کشورهای غیرعضو از چنین تسهیالت می

.تواند مانعی بزرگ فرا روی تجارت باشد و در نهایت منجر به انزوای تجاری این کشورها شود می

کننده تواند چندان نگران در ایران نمی های محصوالت کشاورزی ها و تعرفه همچنین کاهش حمایت

یابد اما بخش بزرگی از انواع کاهش باید موجود های یتحما از قسمتی هرچند دیگر طرف ازو باشد

تر و ها را حساب شده توان اینگونه حمایت ها وجود دارند که الزامی به کاهش آنها نیست و می حمایت

براساس مالحظاتی که در مورد کشورهای جهان سوم صورت گرفته، . تر از گذشته ادامه داد سنجیده

های توسعه ملی و مصالح داخلی این هداتی که به نحوی با برنامهاین کشورها ملزم به پذیرش تع

ها براساس منافع ملی خودمان کشورها مغایر باشد، نیستند و قبول تعهدات دیگر منوط به موافقت

.است پس در مورد اینگونه تعهدات هم نگرانی چندانی وجود ندارد

و صادرکنندگان کشور اهمیت رقابت و تالش شود تولیدکنندگان ورود به بازار جهانی باعث می

تواند به این رویارویی می. برای بهبود کیفیت و حصول با بازدهی باالتر را درك کرده و به آن عمل کنند

این در حالی است که در شرایط . های نسبی بالقوه بخش کشاورزی و تقویت آن منجر شود کشف مزیت

بت، تولیدکنندگان داخلی قادر به ارتقای سطح کمی و کیفی عدم وجود روابط تجاری و عدم وجود رقا

تولیدات خود نخواهند بود و تالش جدی برای دستیابی به وضعیت بهتر و برداشتن گامی فراتر از خود

یابد و د داخلی و تولید خارجی افزایش میبه این ترتیب همه ساله شکاف بین تولی. دهند نشان نمی

الحاق به سازمان تجارت جهانی و گام نهادن در . کند تر می ی خارجی ضعیفما را در برابر رقباموضع

تواند به دور باطل فوق پایان دهد و تالش و کوشش بیشتری را در مجموعه نظام جهت مهم، میاین

.تولیدی و صادراتی کشور ایجاد کند

ای گسترده اعمال دم به گونههای دولت در بازار داخلی گن دخالت ،در مورد کاالی استراتژیك گندم

جهانی تجارت سازمان

38

با افزایش خرید دولتی، گسترش یارانه نان، کنترل بازرگانی خارجی به که های اخیر در سال. شود می

بود، با کاهش یارانه صورت انحصار واردات گندم و ممنوعیت صادرات آن، نقش دولت فراگیرتر شده

.باشد های تعادلی بازار می آرد و نان در مسیر برگشت به قیمت

ها و تر هزینه به سبب افزایش سریع یقیمت اسمی گندم افزایش یافته ولی اخیر سالهاهرچند در

دهد، نرخ مبادله به ه است که این موضوع نشان میداشتم، قیمت واقعی گندم کاهش نرخ باالی تور

زان حمایت دولت معیار نرخ حمایت اسمی که نشان دهنده می .ضرر گندم کاران کاهش یافته است

گذاری گندم را در پذیری سیاست قیمت های فراوانی داشته که این موضوع عدم انعطاف نوساناست،

عدم »نرخ حمایت اسمی منفی و نشان دهنده بطوری که . دهد انطباق با شرایط متغیر نشان می

.از محصول گندم است« حمایت

ایش تقاضا نیز سبب شد تا میزان واردات گندم به ویژه افزایش نیافتن تولید داخلی متناسب با افز

ای نیز سبب شد که واردات همچنین واردات گندم با نرخ ارز یارانه. ، افزایش یابداخیرهای در سال

به گندم که آنجا از .مر زمینه تسهیل واردات گندم را فراهم کرده استا این گندم ارزان به نظر برسد و

خطری واردات به وابستگی افزایش است، مطرح ها خانواده غذایی الگوی در ییغذا اصلی ماده عنوان

.رود می شمار به کشور غذایی امنیت برای جدی

پیشنهادها

:گردد باعنایت به موارد گفته شده در بخش کشاورزی، پیشنهاد می

دولت با گذاری و بازار گندم، بازنگری در نقش های دولت در قیمت با توجه به گسترش دخالت -7

گرانه های مداخله جای سیاست کننده به کننده و تسهیل های هدایت هدف تبدیل سیاست

.صورت گیرد

گذاری و بازنگری در دهنده عدم انعطاف سیاست قیمت از آنجایی که تجربه گذشته نشان -8

ای تدوین شود که گونه گذاری گندم به افزایش هزینه است، سیاست قیمتمتناسب با ها قیمت

زایش هزینه تولید را داشته ها متناسب با اف ا تغییر شرایط و بازنگری در قیمتکان انطباق بام

.باشد

شود بخشی از به منظور کاهش دخالت دولت در بازاریابی داخلی و واردات گندم پیشنهاد می -3

مرکب از تولیدکنندگان های عاونیخصوصی و ت بخشدولت به تدریج به های لیتاعکارکردها و ف

جهانی تجارت سازمان

39

.گندم سپرده شود

ای، مگر در مورد های گمرکی و حذف موانع تجاری غیرتعرفه کاهش تدریجی و تثبیت تعرفه -9

.محصوالت کشاورزی کشورهایی که با مشکل پرداخت، مواجه هستند

انتقادها

استشده تریبونیتبدیل به ،سازمان این جهانی، تجارت سازمان های برنامه مخالفان ی عقیده به

به کشوری هیچ. بنشانند کرسی به را شانهای شرکتخود و های هخواست کشورهابرخی آن طریق از که

بازارهای خارجی و دفاع از صنایع گشودن برای جهانی تجارت سازمان از استفاده در آمریکا ی اندازه

ت، از قدرت این سازمان بدون توجه به حقوق کارگران و حفظ محیط زیس. اش فعال نبوده است داخلی

از همه )ها و لغو قوانین ملی نامه موافقتبه فسخ سایر ( ازجمله آمریکا)خود برای واداشتن کشورها

به عنوان بخشی از ( های دریایی از خطر انقراض پشت تر لغو قانون مربوط به حمایت از الك معروف

و زیست محیط دارانطرف نزد را جهانی تجارت سازمان امر همین .کرده استنمسئولیتش استفاده

.است کرده نامحبوب کارگری حقوق فعاالن

کارهای و ساز و قوانین از النفع ذی ی عمده های طرف مالی، نهادهای و ملیتی فرا های شرکت

منافع عنوان به را ها سیاست این چه اگر. دهند می رواج را جهانی مالی نهادهای که ،هستند اجرایی

چنین ی گرایانه واپس غالباً پیامدهای برابر در مقاومت هم باز اما کنند، می عرضه نجها شهروندان تمام

.است شده تر یافته سازمان و آشکارتر هایی سیاست

گيری نتيجه

گشاید که از یرانی میبازار رقابتی بزرگی را پیش روی تولیدکنندگان ا WTO پیوستن به -الف

در وضعیت فعلی بیشتر صادرات ایران . ی خویش را جهانی سازندتوانند توانمندیها طریق آن می

فروشی کاالهای ساخت داخل انجام یا براساس تفاهم میان دولتها یا با ارزان( صادرات غیر نفتی)

های اخیر، سودی جز تورم فزاینده در بازار رغم افزایش صادرات غیر نفتی در سال که علی شود می

المللی بلوکه شده و به نشده و بیشتر ارز ناشی از صادرات در بانکهای بینداخلی، نصیب اقتصاد کشور

ای به انتقال این ارزها که دلیل غیر واقعی بودن بازار ارز با نرخ ارز داخلی، صادر کنندگان عالقه

در حالی که در سایة گات تولیدکننده و . تواند سبب رونق اقتصاد و بازار داخلی گردد ندارند می

نده در بازار آزاد و میدان رقابتی قرار گرفته و کسب سود تنها در سایة تولید کاالی مرغوبتر و صادرکن

تواند بنابراین گات هم می. پذیر خواهد بود کنندگان بزرگ جهانی، امکان تأمین نظر جامعة مصرف

د را که گذاری تازه برای افزایش تولی ارتقای سطح کیفیت کاالی داخلی شود و هم هرگونه سرمایه

جهانی تجارت سازمان

41

شود، جذب کند باید توجه داشت که یکی از نهایتاً به کاهش قیمت تمام شدة هر واحد کاال منجر می

امیدهای ایران برای حضور آیندة خود در گات محصوالت متنوع بخش کشاورزی است که در فصولی از

با وجود آیند که در مراکز خصوصی اروپا بازار مناسبی خواهند داشت، امّا سال به دست می

هایی که در سالهای اخیر از صادرات غیر نفتی صورت گرفته هنوز قدرت کافی را برای کسب حمایت

بنابراین تا زمانی که به تحول در ساختار تجارت خارجی کشور و . ایم سود بیشتر در این زمینه نیافته

یم، باید مسالة عضویت ا بسترسازی اقتصادی و افزایش توان رقابت محصوالت صادراتی کشور نپرداخته

.را با تأمل و اندیشة بیشتری دنبال کنیم WTOدر

اقتصادی است که شرکتها و نهادهای مالی در آن فراعاملی عمل کرده و اصل ،اقتصاد جهانی -ب

باز بودن تجارت جهانی . ها در آن به عنوان یك اصل پذیرفته شده است تقسیم کار و تخصیص مهارت

وری کامل از منابع ذخایر دانش جهانی بیشتر استفاده شده و موجب بهبود و بهرهشود تا از موجب می

.شود تولید به صورت کاملتری می

سایر اطالعات

سایتس چیست؟

( معرض خطر گیاهی در های وحشی جانوری و المللی گونه کنوانسیون مربوط به تجارت بین)سایتس

(Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) یك

هدف آن تضمین این امر. باشد سازمان ملل متحد می نظر هاست و زیر المللی بین دولت توافقنامه بین

.گیاهی بقاء این موجودات را تهدید نخواهد کرد های مختلف جانوری و مهم است که تجارت نمونه

و فیل های پر اهمیت نظیر ببر معرض خطر بسیاری از گونه امروزه اطالعات گسترده درباره وضعیت در

746۳اما زمانی که ایده ایجاد سایتس برای اولین بار در دهه . سازد می نیاز به چنین انجمنی را آشکار

ای های حیات وحش به دالیل حفاظتی ایده المللی برای تنظیم تجارت گونه شکل گرفت، مبحث بین

.جدید بود نسبتاً

شود بطور ساالنه، تجارت تخمین زده می. واضح و روشن است دید، نیاز به سایتس کامالًبا این

دالر ارزش داشته باشد و شامل صدها میلیون نمونه گیاه و میلیاردها های حیات وحش المللی گونه بین

معرض خطر نیستند اما وجود یك های حیات وحش مورد تجارت در بسیاری از گونه. حیوان گردد

.فقنامه برای تضمین پایداری تجارت و به منظور حفاظت این منابع برای آینده مهم استتوا

جهانی تجارت سازمان

41

ICCIMراهنمای اطاق بازرگانی ایران

های متفاوت در مورد حقوق ایران و وضعیت و اطالعات و حاوی بخش. پایگاه اطاق بازرگانی ایران

مورد تجارت با دیگر کشورها و روابط تجاری آنها با ایران، تجارت در ایران و قوانین و هایی در راهنمایی

همچنین متن .... مقررات مربوط به آن، نشانی مراکز مختلف مربوط و اطاق بازرگانی دیگر کشورها

.کامل مجله اطاق بازرگانی بر روی این پایگاه قابل دسترسی است

مجموعه قوانین و مقررات بازرگانی ایران

شبکه نقطه تجاری ایران

ها ها و دستورالعمل که شامل بخشنامه وری کرده استآ ای از قوانین و مقررات بازرگانی را جمع مجموعه

.شود نیز می

SSRNمجموعه مقاالت حقوق تجارت و قراردادها از شبکه

در بخشی از مجله مرکز تحقیقات علوم اجتماعی آمریکا که حاوی صدها مقاله علمی که

می و معتبرترین مجالت حقوقی به چاپ رسیده یا خواهند رسید و نیز کارهای تحقیقی در مراکز عل

برخی نیز بصورت خالصه بسیاری از مقاالت بصورت متن کامل ارائه شده و . دانشگاهی آمریکاست

.باشد می پایگاهی بسیار غنی و غیر قابل اجتناب برای تحقیقلذا . مقاله است

Lex Mercatoriaالملل مرکز مطالعات حقوق تجارت بین

های مختلف حاوی کتابشناسی و گزارشاتی در مورد جنبه. الملل ارت بینپایگاه مرکز مطالعات حقوق تج

در این پایگاه برخی مقاالت و گزارشات به صورت متن کامل قابل دسترسی . المللی حقوق تجارت بین

.باشد می

جهانی تجارت سازمان

42

پانویس

پایگاه اینترنتی سازمان تجارت جهانی .7

(.7329تیر ) 712شماره. ، شتدبیر. . ساختار سازمان تجارت جهانی. میراسفندیاری، ا .8

.مجامع جهانی، همشهری آنالین دکتر صباغیان، علی، .3

دانشگاه صنعتی امیرکبیر تحت -مدیریت سیستم _دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی صنایع – علی رضایی آبادچی .1

نظارت و راهنمایی دکتر علی محمد کیمیاگری

1. For an updated list of WTO members, see here Members and Observers, World Trade

Organization 6. J.H. Jackson, Sovereignty, 7۳4

1. IRAN TRADE LAW| process 9

2. IRAN TRADE LAW| 3Submission of Memorandum on the Foreign Trade Regime -

4. IRAN TRADE LAW| ارائه پرسشهای اعضای سازمان تجارت جهانی درخصوص گزارش رژیم تجارت خارجی ایران به

وزارت بازرگانی

7۳. IRAN TRADE LAW| process 3

77. IRAN TRADE LAW| process 9

78. IRAN TRADE LAW| 9Multilateral Negotiations -

ز سایر منابع موجودهایی ا گزیده .73