ºµ¸°¹ ¹º°²°...
TRANSCRIPT
1
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelwifo universitetis iuridiuli fakulteti
Tamar RvamiCava
sakasacio saCivris dasaSveboba
administraciul procesSi
(SedarebiTi analizi)
sadisertacio naSromi
samarTlis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad
samecniero xelmZRvaneli - irma xarSilaZe
samarTlis doqtori, Tsu iuridiuli fakultetis profesori
Tbilisi
2017 w.
ავტორის სტილი დაცულია
2
Sinaarsi S e s a v a l i ................................................................................................................................................................. 6
Tavi 1. kasaciis iuridiuli buneba da amocanebi ...................................................................... 11
1.1. kasaciis warmoSoba da ganviTareba saqarTveloSi,
sazRvargareTis qveynebSi ....................................................................................................................... 11
1.2. kasaciis arsi da misi gansxvaveba apelaciisgan .............................................. 16
1.3. saapelacio samarTalwarmoebis Taviseburebani administraciul
procesSi ................................................................................................................................................................. 22
1.4. sakasacio samarTalwarmoebis gansxvaveba 1 instanciis
sasamarTloSi arsebuli samarTalwarmoebisagan ......................................................... 31
1.5. naxtomiseburi kasaciis instituti da misi Taviseburebani ....................... 33
1.6. kasaciis mizani da farglebi .................................................................................................... 36
1.7. sakasacio samarTalwarmoebis principebi.................................................................... 47
1.7.1. dispoziciurobis principi ..................................................................................................48
1.7.2. SejibrebiTobisa da saqmis garemoebebis gamokvleva
sasamarTlos mier; administraciuli procesis inkviziciuri buneba . 51
1.7.3. mosamarTlis mier procesis warmarTvis principi, koncentraciis
principi ...............................................................................................................................................................54
1.7.4. kanonis winaSe Tanasworobis principi ................................................................... 56
1.7.5. kanonierebis principi ............................................................................................................... 57
1.7.6.sasamarTlos damoukideblobisa da miukerZoeblobis principi ..... 57
1.7.7. administraciuli procesis zepirobisa da uSualobis principi
..................................................................................................................................................................................... 59
1.7.8. administraciuli procesis saqveynoobis principi ................................... 60
1.7.9. saxelmwifo enis principi ................................................................................................... 62
1.8. samarTliani sasamarTlo ............................................................................................................. 64
Tavi 2. sakasacio saCivris dasaSveboba .......................................................................................... 69
2.1. sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis pirobebi (formaluri
dasaSveboba) ......................................................................................................................................................... 69
2.2. sakasacio saCivris obieqti ........................................................................................................ 76
2.3. sakasacio saCivris Setanis uflebis mqone subieqtebi da maTi
Semxebloba davis saganTan .................................................................................................................. 77
2.4. mesame pirebis Semxebloba davis saganTan ...................................................................80
2.5. sakasacio saCivaris Setanis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli
vada ............................................................................................................................................................................... 83
2.6. sakasacio saCivris Sinaarsi ......................................................................................................84
2.7. procesis xarjebi .................................................................................................................................. 88
ავტორის სტილი დაცულია
3
2.8. saksasacio gasaCivrebaze werilobiTi uaris ararseboba ...........................89
2.9. sakasacio sasamarTlos boWva, daSvebis moculoba da moqmedeba ..... 90
2.9.1. sakasacio saCivris daSvebis moculoba ................................................................. 91
2.9.2. sakasacio saCivris daSvebis moqmedeba .................................................................. 94
2.9.3. sakasacio saCivris daSvebis, ganmxilveli sasamarTlos boWva 94
2.9.4. sakasacio sasamarTlos boWvis moculoba, farglebi ........................... 96
2.9.5. sakacio saCivris dauSveblobis moqmedeba......................................................... 97
Tavi 3. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier administraciuli
saproceso kodeqsis 34-e muxliT gaTvaliswinebuli sakasacio saCivris
dasaSvebobis safuZvlebi .............................................................................................................................98
3.1. samarTlis ganviTareba da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
Camoyalibeba .........................................................................................................................................................98
3.1.1 saqmis gansakuTrebuli mniSvneloba samarTlis ganviTarebisa da
erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis ............................ 100
3.1.2. samarTlebrivi sakiTxebis sasamarTlosaTvis qvemdebareoba da
saqmis gadawyvetisaTvis mniSvneloba ................................................................................. 106
3.1.3. samarTlebrivi sakiTxebis garkvevis saWiroeba .......................................... 107
3.1.4. saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs samarTlebriv
sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia .................................................................................... 109
3.1.5. sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze
savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi
sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli
gadawyvetilebis miReba ..................................................................................................................... 111
3.2. divergentuli kasacia ..................................................................................................................... 112
3.2.1. saqmis gadasawyvetad mniSvnelovani samarTlebrivi sakiTxebi .... 112
3.2.2. samarTlebrivi sakiTxebis identuroba .............................................................. 116
3.2.3. gadasinjvadi samarTlebrivi sakiTxebi ............................................................ 117
3.2.4. gadasinjvadi sakiTxebis samarTlebrivi mniSvneloba ....................... 117
3.2.5. Seusabamoba saapelacio da uzenaesi sasamarTloebis
gadawyvetilebebs Soris ................................................................................................................... 118
3.2.6. mizez-Sedegobrioba ................................................................................................................ 119
3.3. samarTawarmoebis Tavisebureba iseT saqmeebze, romlebic
ganxilulia saapelacio sasamarTlos mier materialuri an/da
saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT. arsebuli
praqtikis analizi ........................................................................................................................................ 121
3.3.1. saproceso xarvezis/darRvevis cneba ...................................................................... 125
3.3.2. gamoricxuli saproceso xarvezi .............................................................................. 126
3.3.3. saproceso xarvezis arseboba ........................................................................................ 127
ავტორის სტილი დაცულია
4
3.3.4. mizez-Sedegobrioba .................................................................................................................. 127
3.4.saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs
samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad
TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli
sasamarTlos precedentul samarTals. .................................................................................128
3.5. saqmis ganxilva sakasacio sasamarTloSi ............................................................. 130
3.6. sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba...................................................................... 138
3.7. saqmis gadacema saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi
palatisaTvis ..................................................................................................................................................... 143
Tavi. 4 samosamarTlo samarTali ...................................................................................................... 146
4.1. sasamosamarTlo samarTlis ganviTarebis perspeqtivebi saqarTveloSi,
arsebuli praqtikis analizi ........................................................................................................... 146
4.2. saerTo samarTlis qveynebis gamocdileba ................................................................ 151
4.3. kontinenturi samarTlis qveynebis gamocdileba ............................................... 155
d a s k v n a ................................................................................................................................................................... 157
bibliografia ........................................................................................................................................................ 163
ავტორის სტილი დაცულია
5
naSromSi gamoyenebuli abreviaturebi
gv - gverdi
mux. - muxli
ix. - ixile
red. - redaqtori
Sead. – Seadare
a.S. – ase Semdeg
w. - weli
ssm - saqarTvelos sakanonmdeblo macne
szak - saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi
sask - saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi
sssk - saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi
Art. Artikel - muxli
S. - Seite (gverdi)
P. Page - gverdi
BVerfGE Bundesverfassungsgerichtsentscheidungen - germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetileba
BVerwGE Bundesverwaltungsgerichtsentscheidungen - germaniis federaluri administraciuli sasamarTlos gadawyvetileba
VwGO Verwaltungsgerichtsordnung - germaniis administraciuli saproceso kodeqsi
GG Grundgesetz - germaniis ZiriTadi kanoni
VwVfG Verwaltungsverfahrensgesetz - germaniis kanoni administraciuli
warmoebis Seasaxeb
BGB Bürgerliches Gesetzbuch - germaniis samoqalaqo kodeqsi
ავტორის სტილი დაცულია
6
S e s a v a l i
Temis aqtualoba
saqarTveloSi administraciuli marTlmsajulebis ganxorcielebas
xanmokle istoria aqvs. aRsaniSnavia, rom 2000 wlis 1 ianvars
amoqmedda saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi,
romelmac 2005 wlidan moyolebuli ramdenjerme ganicada cvlileba, aRniSnuli Seexo administraciul procesSi sakasacio saCivris
dasaSvebobis sakiTxsac.
praqtikaSi SeiZleba adgili hqondes iseT SemTxvevas, rodesac saqme mniSvnelovania samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani
sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis, an saapelacio sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetileba mniSvnelovnad gansxvavdeba am kategoriis saqmeebze saqarTvelos uzenaesi
sasamarTlos manmade arsebuli praqtikisagan. zogjer saapelacio sasamarTlos mier saqme ganxilulia mniSvnelovani procesualuri
darRveviT, romelsac SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis
Sedegze. bunebrivia zemoaRniSnuli mdgomareobis dros mxares unda
mieces sakasacio saCivris Setanis SesaZlebloba. kanonmdebelma
procesis monawile mxareebs mianiWa gasaCivrebis ukanaskneli (Tumca,
SezRuduli), individualuri uflebebis dacvis uflebamosileba.1
unda aRiniSnos, rom kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi adgens samoqalaqo
saproceso kodeqsis normebis, gamoyenebis aucileblobas. migvaCnia, rom vinaidan administraciuli samarTali aris samarTlis
damoukidebeli da ara kmpleqsuri dargi, mas axasiaTebs
inkviziciuroba. ararelevanturia, rom man samarTlis sxva dargebis
normebis meSveobiT daareguliros administraciul-procesualuri
urTierTobebi. administraciuli kanonmdebloba samoqalaqo da sisxlis samarTlis saproceso kanonmdeblobasTan erTad aregulirebs administraciuli davebis saerTo sasamarTloebSi
ganxilvisa da gawyvetis saproceso wesebs. amitom mniSvnelovania am
kuTxiT moxdes administraciuli kanonmdeblobis sistematizacia,
masSi Setanil iqnas garkveuli cvlilebebi da damatebebi, moxdes
arsebuli, sakanonmdeblo xarvezebis gamosworeba, aRniSnuli
instituis srulyofa, administraciul procesualuri sakiTxebis
mowesrigeba.
1 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.18.
ავტორის სტილი დაცულია
7
aRniSnulidan gamomdinare, vfiqrobT mniSvnelovania aRniSnul
Temaze Catarebuli kvleva, raTa moxdes sakanonmdeblo xarvezebis gamosworeba da aRniSnuli sakasacio gasaCivrebis instituis
srulyofa. sakasacio saCivars icnobs ucxo qveynebis
administraciuli saproceso samarTalic, am kuTxiT mniSvnelovania
maTi gamocdilebis gaziarebac, raTa ganviTardes da daixvewos
aRniSnuli instituti.
saapelacio sasamarTlos yvela gadawyvetilebis gasaCivreba ar aris
SesaZlebeli sakasacio wesiT, radgan kanonmdebloba garkveul
winapirobebze damokidebuls xdis sakasacio saCivris dasaSvebobas.
mizani aris sakasacio sasamarTloebis gantvirTva sruliad usagno, umniSvnelo samarTlebrivi davebis ganxilvisagan da maTi
sicocxlisunarianobis SenarCuneba. kanonmdeblis mier dasaSvebobis am winapirobebis SerCeva mniSvnelovania kasaciis miznis upiratesobis
sakiTxis gadasawyvetad daicvas (sayovelTao da individualuri
interesi).2
saksacio sasamarTlos amocanas warmoadgens marTlmsajulebis erTiani sistemis dacvis uzrunveyofa da samarTlis ganviTarebaze
sajaro interesi, aseve Zalian mniSvnelovania calkeul samarTlian
gadawyvetilebebze mxareTa interesebis dacva.
administraciul procesSi mniSvnelovani adgili ukavia sakasacio
saCivris dasaSvebobis safuZvlebis dadgenas, aseve iseTi sakiTxebis
ganxilvas rogoricaa, samarTlis ganviTareba da erTgvarovani
sasamarTlo praqtikis Camoyalibeba, samosamarTlo samarTlis
ganviTareba da damkvidreba saqarTveloSi.
erTiani sasamarTlo praqtikisa da samarTlis ganviTarebis sayovelTao interesis uzrunvelsayofad mniSvnelovania kasaciis
funqcionaluri kompetencia, gasaCivrebuli gadawyvetilebis
samarTlebrivi elementebis gadaxedva, gasaCivrebuli
gadawyvetilebis samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmeba,
gadasinjvadi uflebis SezRudva, sakasacio wesiT gasaCivrebuli
gadawyvtilebiT Semofargvla, sakasacio saCivris dasaSvebobis boWva
da sakasacio sasamarTlos valdebuleba, safuZvlianad ganixilos
gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone yvela sakasacio saCivari.3
-mniSvnelovania, sakasacio sasamarTlos mier gadawyvetilebis
dasabuTebulobis sakiTxi, romelic unda iyos amomwuravi da
2ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo, SGG,
FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 17-18. 3 iqve, gv. 21.
ავტორის სტილი დაცულია
8
srulyofilad dasabuTebuli, masSi zustad iyos ganmartebuli
dasaSvebobis samarTlebrivi safuZvlebi, maTi Sinaarsi da ar
iwvevdes bundovanebas.
-vfiqrobT, rom Zalian mniSvnelovania sakasacio sasamarTlos mier saproceso samarTalebrivi normebis ganmartebisa da maTi
mizanSewonilobis sakiTxebis gansazRvra. uzenaesi sasamarTlos roli mniSvnelovania aseve qvemdgomi instanciis sasamarTloebze
zedamxedvelobis ganxorcielebis kuTxiT, maT mier kanonis sworad gamoyenebisa da sasamarTlo praqtikis erTgvarovnebis
uzrunvelyofis mizniT.
-vfiqrobT, rom administracoili marTlmsajulebis efeqturad ganxorcielebis mizniT mniSvnelovania sasamarTlos reformirebis sakiTxi.
xSirad kanonmdeblobaSi adgili aqvs garkveuli xarvezebis
arsebobas, aseT dros, aucilebelia da saWiroa sasamarTlos mier moxdes maTi Sevseba. Ees yovelive cxadyofs samosamarTlo samarTlis Camoyalibebis da ganviTarebis aucileblobas qarTul
samarTlebriv sistemaSi. administraciuli samarTlis wyaroebs Soris mniSvnelovani adgili uWiravs sasamarTlo precedentsa da
sasamarTlo praqtikas.
unda RiniSnos, rom dResdReobiT saqarTveloSi, administraciuli procesis mimarTulebiT sakasacio saCivris dasaSvebobasa da mis
praqtikul daniSnulebaze ar arsebobs arc erTi samecniero naSromi,
rac calsaxad miuTiTebs sakvlevi Temis damuSavebis aucileblobaze,
mis aqtualobaze.
kvlevis mizani da Seswavlis sagani
zemoT aRniSnulidan gamomdinare ikveTeba sadisertacio naSromis
mizanic. naSromis mizania sakasacio saCivris dasaSvebobis da masTan
dakavSirebuli problematikis Seswavla, damuSaveba, misi SedarebiT-samarTlebrivi analizi da arsebuli sakanonmdeblo xarvezebis gamosworebis Cveneuli versiebis Camoyalibeba sazRvargareTis qveynebis administraciuli kanonmdeblobisa da sasamarTlo
praqtikis gamocdilebis gaziarebis Sedegad.
kasacia, rogorc sistemuri cneba Tavisi mniSvnelobiT gulisxmobs mesame instanciis sasamarTlos mier meore instanciis anu saaapelacio sasamarTlos gadawyvetilebaTa gadasinjvas
samarTlebrivi TvalsazrisiT. sakasacio gasaCivrebis instituti
dasabams iRebs me-16 saukuneSi napoleonis droindeli safrangeTis
kanonmdeblobidan (sakasacio tribunali). me-19 saukuneSi sakasacio
ავტორის სტილი დაცულია
9
sasamarTloebi Seiqmna belgiaSi, italiaSi, SveicariaSi, espaneTSi,
rumineTSi, saberZneTSi da sxva.4
sakasacio sasamarTlo gasaCivrebuli gadawyvetilebis samarTlebriv
aspeqtebs ganixilavs da ar awarmoebs saqmis arsebiTad ganxilvas.
saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebaTa sakasacio instanciaSi
gasaCivrebis procesualuri instituti ramdenime mizans isaxavs: mxaris interesebis dacva da erTiani marTlmsajulebis
uzrunvelyofa; sakasacio instanciaSi saqmis ganxilva da msgavsi kategoriis saqmeebze erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
Camoyalibeba.
kasaciis ZiriTadi mizani swored mxareebis kanonieri interesebis
dacva, samarTlis ganviTareba da erTiani marTlmsajulebis
uzrunvelyofaa.
gamoyenebuli mecnieruli kvlevis meTodebi
naSromis damuSavebis dros vecadeT gamogveyenebina mecnieruli
kvlevis iseTi meTodebi rogoricaa: empiriuli gamokvlevis meTodi -
Sedareba. am meTodis gamoyeneba SesaZleblobas mogvcems sakvlevi normebi SevadaroT sxva qveynebis kanonmdeblobaSi arsebul
analogiur sakiTxebs, saerTo problematikas, sakiTxis ZiriTad
miznebsa da amocanebs.
aucilebelia ganisazRvros iseTi mniSvnelovani sakiTxebi
rogoricaa gamosakvlevi Temis cneba, damaxasiaTebeli niSnebi, moxdes maTi safuZvlianad ganmarteba da amisaTvis gamoviyenoT Semdegi
meTodebi: analizi, abstragireba, sinTezi, induqcia da deduqcia.
disertaciis struqturis aRwera
sadisertacio naSromi Sedgeba Sesavlis, 4 Tavisa da daskvnisagan.
disertaciis moculoba Seadgens 170 gverds, romelSic Sedis
literaturis nusxa 8 gverdze.
pirveli Tavi exeba kasaciis iuridiul bunebasa da amocanebs,
masSi ganxilulia kasaciis warmoSoba da ganviTareba, rogorc
saqarTveloSi aseve sazRvargareTis qveynebSi. aqve saubaria pirveli
instanciis, saapelacio da sakasacio samarTalwarmoebis wesebs
Soris arsebul Taviseburebebsa da gansxvavebebze. ganxilulia
naxtomiseburi kasaciis instituti. saubaria kasaciis mizansa da
farglebze, mis ZiriTad arssa da amocanebze. ganxilulia sakasacio samarTalwarmoebis ZiriTadi principebi da maTi damaxasiaTebeli
4 ix. T. Todria., ,,faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi“,
Tb., 2011, gv. 9.
ავტორის სტილი დაცულია
10
Taviseburebebi. aseve saubaria iseT mniSvnelovan sakiTxze,
rogoricaa samarTliani sasamarTlos ufleba.
meore TavSi ganxilulia sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis
pirobebi (formaluri dasaSveboba). saubari exeba sakasacio saCivris
obieqts, sakasacio saCivris Setanis uflebamosilebis mqone
subieqtebs, saproceso vadebsa da xarjebs. aseve ganxilulia sakasacio sasamarTlos boWvis da misi moculobis farglebTan
dakavSirebuli sakiTxebi.
mesame TavSi ganxilulia sask-is 34-e muxlis me-3 nawiliT
gaTvaliswinebuli sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZvelebi. samarTlis ganviTareba da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
Camoyalibeba. sasamarTlo praqtikis analizis safuZvelze ganmartebulia Tu ras gulisxmobs saqmis gansakuTrebuli
mniSvneloba, garkvevis unarianoba, garkvevis saWiroeba, rogorc mecnierebis ganviTarebis aseve erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
Camoyalibebis TvalsazrisiT.
amave TavSi ganxilulia divergentuli kasacia. saubaria gadasinjvadi
samarTlebrivi sakiTxebis mniSvnelobaze, maSin rodesac praqtikaSi adgili aqvs Seusabamobas saapelacio da sakasacio sasamarTloebis
gadawyvetilebebs Soris.
aseve saubaria sakasacio sCivris dasaSvebobis iseT mniSvnelovan
safuZvelze, rodesac saapelacio sasamarTlos mier saqme ganxilulia mniSvnelovani saproceso darRveviT da arsebobs
varaudi, rom mas SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis
Sedegze. aqve saubaria saqmis ganxilvis proceduraze sakasacio
sasamarTloSi. aseve saubaria sakasacio sasamarTlos
gadawyvetilebaze. ganxilulia Tu ra SemTxvevebSi gadaecema saqme
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos did palatas.
meoTxe TavSi saubaria samosamarTlo samarTalis mniSvnelobaze,
misi ganviTarebis aucileblobaze da perspeqtivebze saqarTveloSi. ganxilulia rogorc saerTo samarTlis aseve kontineturi samarTlis qveynebis magaliTze ra adgili uWiravs samosamarTlo
samarTals parlamentis kanonebTan erTad. yuradReba gamaxvilebulia uzenaesi sasamarTlos rolze normis Sinaarsis ganmartebis
sakiTxebTan dakavSirebiT.
ავტორის სტილი დაცულია
11
Tavi 1. kasaciis iuridiuli buneba da amocanebi
1.1. kasaciis warmoSoba da ganviTareba saqarTveloSi, sazRvargareTis qveynebSi
,,kasaciis,, (cassare) etimologia laTinur enaSi iRebs saTaves, rac
pirveladi mniSvnelobiT anulirebas, gauqmebas, likvidacias,
baTilobas niSnavda. samarTlis mecnierebaSi man Tavdapirvelad SeiZina sakasacio organos mier axali arsebiTi gadawyvetilebis
gamotanis gareSe gadawyvetilebis gauqmebis mniSvneloba.5
Zveli qarTuli samarTlis istoriis mixedviT saqarTvelos saxelmwifos yvela mkvidrni or mTavar samosamarTlo uwyebas
ekuTvnodnen. umetesoba samefo samosamarTlo dawesebulebebs
eqvemdebareboda, saeklesio ymaTagan Semdgari umciresoba ki
sakaTalikoso samosamarTlo dawesebulebebs emorCileboda.
samosamarTlo uwyebasa da olqs maSin ,,sasjulo samrebloi’’
hrqmevia. es termini daviT aRmaSeneblis 1123 w. anderZSia naxmari.
sasamarTlos maSin ,,samsjavro saxli’’, ,,sabWo’’, da ,,saajo kari’’
ewodeboda. sasamarTloSi gamocxadebasac sabWod wardgena
ewodeboda. ,,saajo kari’’ es iyo maSindeli sasamarTlo romelic aseve
ganixilavda samoqalaqo saqmeebs.6
,,xelmwifis karis garigebaSic“ ,,saajo kari’’ samosamarTlo dawesebulebis zogad saxelad gvevlineba da is sasamarTlos warmoebisa da marTlmsajulebis saerTo dawesebuleba da Senoba
unda yofiliyo. ,,saajo kari’’ romelsac vazirTa upirvelesi
mwignobarTuxucesi Wyondideli kviraSi erTxel mosamarTleobda,
saqarTvelos pirveli safexuris dawesebuleba ki ara, aramed
umaRlesi sasamarTlo unda yofiliyo, romelSic pirveli safexuris
sasamarTlos gadawyvetilebiT ukmayofiloTa saCivari da,, aja’’
irCeoda xolme.7
ara-Cveulebrivsa da iuridiulad rTul SemTxvevebSi, rodesac
gasarCevi saqme metad Zneli da saTuTi gadasawyveti iyo, mefe sakiTxis gasarCevad da gadasawyvtad saxelwifo darbazis sagangebo sxdomas
iwvevda xolme. ase moqceula bagrat IV-e opizelTa da mijnaZorelTa
5 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali.
,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2, gv. 181. 6 ix. iv. javaxiSvili., Txzulebani Tormet tomad. tomi VII, qarTuli samarTlis
istoria. Tbilisis universitetis gamomcemloba, 1984, wigni meore, nakveTi meore, gv.
341. 7 iqve, gv. 341.
ავტორის სტილი დაცულია
12
davis ganxilvis dros. amgvarad saxelmwifo darbazi saqarTvelos
uzenaesi sasamarTloc yofila.8
st. orbelians moepoveba erTi friad sayuradRebo cnoba,
romliTganac Cans, rom Tamaris mefobaSi rTuli davis gadasawyvetad erTi metad iSviaTi da im droisaTvis gasaocari saSualebisaTvisac
miumarTavT: Cveulebrivi sasamarTlos magier, cnobil
sjulismecnierTagan Semdgari samsjavro mouwveviaT, romelSic saqarTvelos saxelmwifoSi maSin arsebuli samive sarwmunoebis
qalkidonian – qarTvelebisa, antiqalkidonel somxebisa da
mahmadianTa ganTqmuli samarTlis mecnierni miuxmiaT wevrebad. dava or somexTa episkoposs Soris iyo atexili Zvirfasi jvris sakuTrebis
gamo, romelsac oriveni erTi meores ecilebodnen.9
am gansakuTrebul samsjavroSi saqarTvelos saxelmwifos interesebisa da Tvalsazrisis warmomadgenlad da damcvelad
yofila Wyondideli da vazirTa upirvelesi.10
istoriul wyaroebze dayrdnobiT prof. m. kekeliam Camoayaliba ramdenime mniSvnelovani daskvna qarTul samarTalSi
gadawyvetilebaTa gasaCivrebis TaviseburebaTa Sesaxeb. kerZod CvenSi
arsebobda sasamarTlos gadawyvetilebaTa gasaCivrebis instituti,
romelsac ,,meored samarTalSi Sesvla“, ,,meored samarTlis
moTxovna“ da ,,meored micemuli samarTali“ ewodeboda; saqarTveloSi arsebuli gasaCivrebis instituti sagrZnoblad gansxvavdeboda
klasikurad aRiarebuli apelaciisa da kasaciisagan; saTanadod
uflebamosili pirebi (mefe, dedofali, batoniSvilebi, kaTalikosi)
jer saqmis meored ganxilvis mizanSewonilobis sakiTxs wyvetdnen,
xolo Semdeg irCeoda saqme; XVIII saukunis meore naxevarSi qarTl-kaxeTis samefoSi namdvilad arsebobda sasamarTlos
gadawyvetilebaTa gasaCivrebis instituti, romelic apelaciur
xasiaTs atarebda; mefis garda, ganmeorebiT saqmis garCevaze saCivris
miRebisa da ganxilvis ufleba hqondaT dedofals, batoniSvilebs da
kaTalikoss.11
rogorc vxedavT, saqarTveloSi uZvelesi droidan icnobdnen
sasamarTlo gadawyvetilebaTa gasaCivrebis instituts.12
8 ix. iv. javaxiSvili., Txzulebani Tormet tomad. tomi VII, qarTuli samarTlis
istoria. Tbilisis universitetis gamomcemloba, 1984, wigni meore, nakveTi meore, gv.
342. 9 iqve, gv. 342. 10
iqve, gv. 342. 11ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi, sadisertacio naSromi,
Tb, 2004, gv. 3-4. 12ix. v. xrustali., saqarTvelos Tanamedrove kasaciis warmoSoba da ganviTreb,
Jurnali ,, marTlmsajuleba“, №1, 2009, gv. 38-45.
ავტორის სტილი დაცულია
13
Tanamedrove kasacia warmoiSva safrangeTSi da aq miiRo Tavisi
saboloo saxe. me-16 saukuneSi ukve arsebobs sasamarTlo gadawyvetilebebis gauqmebis samefo sabWosadmi specialuri saCivari
(contrary étés et nullité).13
sakasacio tribunali, (napoleonis mier gardaqmnili iqna sakasacio
sasamarTloSi), romelic damoukidebeli iyo sakanonmdblo da
aRmasrulebeli xelisuflebisagan, magram TviTon ar warmoadgenda
sasamarTlo instancias.14
kasacia rogorc sistemuri cneba Tavisi mniSvnelobiT gulisxmobs mesame instanciis sasamarTlos mier meore instanciis anu saaapelacio sasamarTlos gadawyvetilebaTa gadasinjvas
samarTlebrivi da ara faqtobrivi TvalsazrisiT.
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsisgan gansxvavebiT
(sask) germaniis administraciuli saproceso kodeqsi (gask) iyenebs
,,reviziis" cnebas. es sityvac laTinuri warmoSobisaa (revidere) da
gadaxedvas, gadasinjvas niSnavda. samarTlis mecnierebaSi is zemdgomi sasamrTlos mier mxolod kanonis darRvevis da ara faqtebis gadamowmebis TvalsazrisiT gadawyvetilebis gadasinjvis
samarTlebriv saSualebas gulisxbobs.15
germanul saproceso samarTalSi, kasaciis, rogorc gasaCivrebis
saxis, Sedareba xSirad xdeba reviziaTan misi, garkveuli msgavsebis
gamo. es msgavseba TvalSisacemia, radgan kasacia warmoadgens,
magaliTad, italiasa da safrangeTSi, aseve sxva qveynebSi,
gasaCivrebis ukanasknel SesaZleblobas. kerZod, gasaCivrebuli
gadawyvetilebis mxolod da mxolod samarTlebrivad gadaxedvas. amiT TiTqmis amowurulia kasaciis reviziasTan msgavsebis erTaderTi
saSualeba. kanondarRvevaze misaRebi sakasacio gadawyvetilebis
mizania gasaCivrebuli gadawyvetilebis gauqmeba. ver miiReba davis
saganze reformatoruli gadawyvetileba, xolo reviziis dros gasaCivrebis saboloo mizans ki ar warmoadgens gasaCivrebuli
gadawyvetilebis gauqmeba; ZiriTadad, reviziis molodinia saqmis
arsebiTi da saboloo gadawyveta. es reformatoruli gadawyvetileba ar warmoadgens sarevizio sasamarTlos diskreciul
13
ix.T. Todria., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 8. 14ix. iqve, gv. 8-9. 15 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali.
,,marTlmsajuleba’’ 2007, #2, gv. 181. iuridiuli TvalsazrisiT, rogorc sask-i,
aseve gask-i am cnebebs erTiani mniSvnelobiT iyenebs.
ავტორის სტილი დაცულია
14
uflebamosilebas, radgan swored sarevizio sasamarTlo ufro metad
valdebulia, Tu sakmarisia dadgenili faqtobrivi garemoebebi.16
(sask-i) da aseve (gask-i) ar iZleva kasaciis dasaSvebobis cnebis
legalur definicias. kasaciis dasaSveboba gulisxmobs im
winapirobebs, romlebsac unda akmayofilebdes sakasacio saCivari,
raTa daiwyos saqmiswarmoeba sakasacio instanciis sasamarTloSi.
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivris
dasaSvebobis safuZvlebi mocemulia sask-is 34-e muxlSi.17
sask-i sakasaco saCivris Setanis uflebamosilebas aniWebs mxareebs
da mesame pirebs damoukidebeli sasarCelo moTxovniT. sakasacio saCivris obieqtia saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba
(ganCineba). kanonmdebloba erTmaneTisagan mijnavs dasaSvebobis formaluri da faqtobrivi wanamZRvrebis arsebobis Semowmebis
etapebs. saksacio saCivris Sesvlis Semdeg mosamarTle zepiri
ganxilvis gareSe amowmebs saCivris formalur mxares (Setanilia Tu
ara vadaSi, Seicavs Tu ara yvela rekvizits da sxv.). Tu saCivari
akmayofilebs kanoniT dadgenil moTxovnebs sssk-is (396-397-e
muxlebi18), sasamarTlos kolegiuri Semadgenloba mxreTa werilobiT an zepiri ganxilvis gareSe amowmebs dasaSvebobis faqtobriv
safuZflebs sask-is (muxli 34-e), romlebzec saubari dawvrilebiT
gveqneba naSromis momdevno qveTavebSi.
magaliTad germanuli kanonmdebloba sakasacio saCivris obieqtad miiCnevs saapelacio sasamrTlos mier gamotanil saboloo
Semajamebel gadawyvetilebas. kasaciis dasaSvebobis sakiTxs andobs
saapelacio sasamarTlos. qarTuli samarTlebrivi sistemisagan gansvavebiT germaniis sasamarTlo sistemaSi sakasacio saCivris
dasaSvebobas amowmebs ara sakasacio aramed saapelacio sasamarTlo, romlis gadawyvetilebis winaaRmdegac aris mimarTuli sakasacio
saCivari. germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 117-e
paragrafis me-2 nawili19 gansazRvravs saapelacio sasamarTlos
uflebamosilebas gadawyvitos kasaciis daSveba. uflebamosili
16 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 25. 17Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 18Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-397-e muxlebi, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 19Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 117-e, me-2 nawili,
miRebuli1960 wlis 20 ianvars (VwGO).
ავტორის სტილი დაცულია
15
sasamarTlo sakuTari iniciativiT, mxaris moTxovnisa da
Suamdglolobis gareSe, gansazRvravs dasaSvebia Tu ara kasacia.
kasaciis dasaSvebobis safuZvlebi erTnairia rogorc saapelacio, ise
sakasacio instanciis sasamarTloebisTvis. im SemTxvevvaSi Tu
saapelacio sasamarTlom kasacia dauSveblad miiCnia, mxares ufleba
aqvs saCivari Seitanos germaniis umaRles federalur sasamarTloSi,
kasaciis dasaSvebobaze uaris Tqmis Sesaxeb gadawyvetilebaze. saCivris Semtani piri valdebulia miuTiTos da daasabuTos
kanonmdeblobiT dadgenili dasaSvebobis winapirobebis arseboba.
aRniSnul gasaCivrebis wesTan dakavSirebiT vfiqrobT, rom qarTuli
realobidan gamomdinare, marTlmsajulebis efeqturad da
xarisxianad ganxorcielebis mizniT, qarTuli kanonmdeblobiT dadgenili gasaCivrebis wesi ufro misaRebia, radgan sakasacio saCivris dasaSveboba unda Seamowmos sakasacio sasamarTlom da ara saapelacio instanciis sasamarTlom, romlis gadawyvetilebis winaaRmdegac aris mimarTuli sakasacio saCivari.
germanul iuridiul literaturaSi aRniSnulia, rom kasacia dasaSvebi unda iyos mxolod da mxolod gansakuTrebuli
mniSvnelobis gamo, an konkretuli saqmis gansakuTrebuli
garemoebebis gamo.20
sakasacio sasamarTlo mowinaaRmdege mxares saSualebas aZlevs,
gamoTqvas mosazreba saCivris Taobaze, Tumca gadawyvetileba
SeiZleba gamotanil iqnes zepiri mosmenis gareSec. saCivris Setana
aCerebs gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvlas. Tu saCivari ar
dakmayofilda, gadawyvetileba Sedis kanonier ZalaSi. saCivris
Taobaze sasamarTlo gadawyvetilebas iRebs ganCinebis formiT.
ganCineba unda Seicavdes mokle dasabuTebas, romlis mizania saapelacio sasamarTloebisaTvis saxelmZRvanelo miTiTebebis
micema dasaSvebobis praqtikasTan mimarTebaSi, asveve saCivris
avtorisaTvis ganmarteba, Tu ra gaxda amgvari gadawyvetilebis
gamotanis mizezi, ganCineba SeiZleba Camoyalibdes dasabuTebis
gareSec, Tu ar arsebobs imis aucilebloba, rom sicxade iqnas Setanili kasaciis dasaSvebobis winapirobebTan mimarTebaSi an Tu
saCivari dakmayofilda.21
Tu dakmayofilda saCivari kasaciis dasaSvebobaze uarisTqmis
Sesaxeb, maSin saCivris safuZvelze dawyebuli warmoeba gadaizrdeba
da gagrZeldeba sakasacio warmoebad. mxarisaTvis ganCinebis
20ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 8. 21
iqve, gv. 9
ავტორის სტილი დაცულია
16
gadacemis momentidan iwyeba dasabuTebuli sakasacio saCivris
wardgenis vadis dena.
saqarTveloSi efeqtiani marTlmsajulebis ganxorcielebas
emsaxureba uflebis dacvis samsafexurovani sistema. administraciuli marTlmsajuleba xorcieldeba saerTo
sasamarTloebis mier davebis pirveli instanciiT, apelaciisa da
kasaciis wesiT ganxilvis gziT.22
germanuli administraciuli sasamarTlos sistemis sawyisebi Zevs XIX
saukuneSi, roca 1863 w. erT-erT germanul saxelmwifoSi - badenSi-
dafuZnebuli iyo pirveli administraciuli sasamarTlo.23
germaniaSi (saerTo) administraciuli sasamarTloebis warmoeba da
organizeba regulirdeba 1960 wels miRebuli kanoniT
administraciuli sasamarTloebis Sesaxeb (SemdgomSi-kas). kas §2
iTvaliswinebs sasamarTlo sistemis sam instancias. amJamad
germaniaSi arsebobs pirveli instanciis 53 administraciuli
sasamarTlo, meore doneze imyofeba saxelmwifos federalur miwebad
dayofis principis Sesabamisad Seqmnili 16 umaRlesi
administraciuli sasamarTlo. administraciul sasamarTlos
saTaveSi udgas federaluri administraciuli sasamarTlo.24
1.2. kasaciis arsi da misi gansxvaveba apelaciisgan
saqarTveloSi dRes moqmedi sakasacio gasaCivrebis instituti Tavisi
SinaarsiTa da miznebiT arsebiTad gansxvavdeba, rogorc adre moqmedi
kasaciisagan, ise saapelacio gasaCivrebis institutisagan. kasaciisagan gansxvavebiT saapelacio wesiT gasaCivrebis mizania
saqmis xelaxla gadawyveta, saqmis xelmeored mTlianad an
nawilobriv arsebiTad ganxilva. apelacia gulisxmobs pirveli instanciis sasamarTlos
gadawyvetilebis gadasinjvas, kanonier ZalaSi Seusvleli sasamarTlo gadawyvetilebis kanonierebisa da dasabuTebulobis
Semowmebis gziT mxareTa uflebebis dacvas.25
22ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanel, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
398.
23 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А.
Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 464. 24iqve, gv. 465. 25 ix.S. qurdaZe ., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb, 2006, gv. 9.
ავტორის სტილი დაცულია
17
saapelacio instanciis sasamarTlo xelaxla ikvlevs saqmis rogorc
faqtobriv, ise samarTlebriv sakiTxebs. gasxvavebiT sakasacio
instanciis sasamarTlosagan, romelic sakasacio saCivars amowmebs
mxolod samarTlebrivi, iuridiuli TvalsazrisiT.
kasacias, gasaCivrebis sxva saxeebisagan gansxvavebiT, SeiZleba
samarTlianad ewodos SezRuduli apelacia. apelaciis msgavsad, kasaciac mimarTulia qvemdgomi sasamarTlo instanciis
gadawyvetilebis winaaRmdeg, romlis winapirobacaa saamiso uflebamosili procesis monawile piris Sesabamisi saproceso
qmedeba (mxaris qmedeba). gasaCivrebis orive saxes aqvs suspenziuri
efeqti, anu, iwvevs gasaCivrebuli gadawyvetilebis kanonier ZalaSi
(maT Soris, Sesvla) SeCerebas. sakasacio saCivris Setana ganapirobebs,
saapelacio saCivris msgavsad, davis sagnis zemdgom sasamarTlo
instanciaSi ganxilvas (devoluciuri efeqti).26 gasaCivrebis orive
saxeze vrceldeba reformation in peius27-is akrZalva. sakasacio da saapelacio sasamarTloebs Soris arsebobs garkveuli
gansxvavebebi:
apelaciisaTvis, rogorc sasamarTlo dadgenilebaTa gasaCivrebis
saSualebisaTvis, damaxasiaTebelia Semdegi niSnebi:
1. apelacia (saapelacio saCivari) Seitaneba kanonier ZalaSi
Seusvlel sasamarTlo gadawyvetilebaze.28 aseTi
gadawyvetilebis sakasacio wesiT gasaCivreba dauSvebelia.
saqarTvelos kanonmdebloba ar icnobs e.w. naxtomisebur kasacias,
romlis Tanaxmad SesaZlebelia raionuli (saqalaqo) sasamarTlos kanonier ZalaSi Seusvleli gadawyvetilebis gasaCivreba uSualod
sakasacio sasamarTloSi, roca aseTi saCivari emyareba kanonis
darRvevas.29
2. saapelacio saCivris safuZvelze saqme gansaxilvelad
gadaecema zemdgom sasamarTlos;
26ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 23. 27ix. reformation in peius – is akrZalva. Secvla uaresobisken (umaRlesi instanciis mier ufro mkacri sasjelis gamoyeneba msajvrdebulis saCivris saqmis
ganxilvis dros). http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=11930.> bolos gamoxmobilia, 10.04.2016. 28 ix.S. qurdaZe ., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb, 2006, gv. 9. 29ix. v. xrustali ., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaS, disertaciis
avtoreferati, Tb, 2004, gv. 9.
ავტორის სტილი დაცულია
18
3. apelaciis Setana ganpirobebulia pirveli instanciis
sasamarTlos mier araswori gadawyvetilebis gamotaniT, rac saapelacio saCivris Semtani piris azriT gamoixateba an
faqtobrivi garemoebebis arasworad dadgenaSi, an kanonis
arasworad SefardebaSi (gamoyenebaSi), an mxareTa mier
arasrulad warmodgenil masalaSi, amdenad saubaria dainteresebuli piris mier gadawyvetilebis gasaCivrebaze misi
dausabuTeblobisa da ukanonobis gamo;
4. sakasacio sasamarTlosagan gansxvavebiT, saapelacio instanciis sasamarTlo saqmis gadasinjvis dros ganixilavs
rogorc faqtis sakiTxebs, ise samarTlis sakiTxebsac, e.i. mas
ufleba aqvs Seamowmos saqmis, rogorc iuridiuli, ise
faqtomrivi mxareebi imave moculobiT, ra moculobiTac amas
axorcielebs pirveli instanciis sasamarTlo;30
uzenaesi sasamarTlo Tavis gadawyvetilebaSi ganmartavs, rom sakasacio instanciis sasamarTlo amowmebs saapelacio
sasamarTlos gadawyvetilebis kanonierebas, Tumca mniSvnelovania
ganimartos, rom gasaCivrebuli gadawyvetilebis (ganCinebis)
samarTlebrivi (kanonierebis) mxaris Semowmeba SeuZlebelia
faqtobrivi garemoebebis gareSe, rac gulisxmobs imas, rom sakasacio sasamarTlos ar SeuZlia faqtobrivi garemoebebis
dadgena, Tumca igi amowmebs erT SemTxvevaSi dadgenili
faqtobrivi garemoebebis samarTlebriv mxares, xolo meore
SemTxvevaSi-faqtobrivi garemoebebis dadgenis procesis
marTebulobas. amdenad, saapelacio instanciis sasamarTlos mier konstatirebuli saqmis faqtobrivi safuZveli sakasacio
instanciis sasamarTlosaTvis savaldebulod rCeba, garda im
SemTxvevisa, roca faqtobrivi garemoebebis dadgenis procesis
kanoniereba sadavod aris qceuli.31
5. miuxedavad imisa, rom sakasacio sasamarTlo ar aris faqtebis damdgeni sasamarTlo da amowmebs mxolod gadawyvetilebis
samarTlebriv mxares, samarTlebrivi Semowmebis funqcia ar arsebobs da arc SeiZleba warmovidginoT faqtobrivi
garemoebebis gareSe. ufro metic, SeuZlebelia bolomde
aixsnas kanonierebis Semowmebis fenomeni, Tu ar ganisazRvra faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba kanonierebis Semowmebis
procesSi - ra gavlenas axdens faqtobrivi garemobebi kanonierebis Semowmebis wesze da sabolood ra kriteriumebi
30
ix. S. qurdaZe ,,samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb, 2006, gv. 9- 10. 31 Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 25.12.2014 wlis ganCineba, saqme № bs-11-
11(k-14).
ავტორის სტილი დაცულია
19
gansazRvravs sakasacio sasamarTlos Semxeblobas faqtobriv
garemoebebTan.32 6. saapelacio instanciis sasamarTlos saqmis ganxilvis Sedegad
rogorc wesi, ar aqvs ufleba saqme daabrunos pirveli instanciis sasamarTloSi xelaxla gansaxilvelad da gadawyvetilebis gamosatanad aramed pirveli instanciis
sasamarTlos gadawyvetilebis gauqmebis SemTxvevSi,
valdebulia gamoitanos axali gadawyvetileba; 7. saapelacio wesiT gasaCivrebuli gadawyvetilebis aRsruleba
Cerdeba (garda im SemTxvevisa, roca gadawyvetileba
dauyovnebliv unda aRsruldes); 8. saapelacio sasamarTlos uflebamosileba saqmis gadasinjvis
dros Semofarglulia saapelacio saCivris moTxovnis
farglebiT (TANTUM DEVOLUTUM QUANTUM APPELLATUM- ramdenic
saCivaria imdeni gadawyvetilebaa) da pirveli instanciis
sasamarTlos gadawyvetilebis sagniT. axali moTxovnebi, romlebic ar yofila pirveli instanciis sasamarTlos
gadawyvetilebis sagani, ar SeiZleba warmodgenil iqnes
saapelacio warmoebaSi.33
saapelacio sasamarTloSi SeiZleba axali faqtebisa da
mtkicebulebebis wardgena, sakasacio sasamarTloSi es pricipulad
dauSvebelia, radgan igi gadawyvetilebis mxolod kanonierebas
amowmebs. saapelacio sasamarTloSi saqmis ganxilvisas dauSvebelia davis
sagnis Secvla an gadideba, agreTve Segebebuli sarCelis aRZvra, igive
wesi moqmedebs sakasacio sasamarTloSi saqmis ganxilvis dros. sasamarTlo gadawyvetilebTa gasaCivrebis instituti romis
samarTlidan momdinareobs. mniSvnelovania respublikis periodis
pirvel naxevarSi romis samaTalSi gabatonebuli ori stadia in jure da
in judicio procesi. aRsaniSnavia is, rom am periodSi Cndeba gasaCivrebis
pirveli meTodebi - gadawyvetilebis Sesacvlelad - resttitucio in
integrum ( sawyis mdgomareobaSi aRdgena).34 Cveni welTaRricxvis bolos warmoiSva samoqalaqo proceSi iseTi
instituti, rogoricaa apelacia, romelmac Tavisi saboloo saxe da
forma miiRo imperator iustinianes mefobis xanaSi (527-565 w.w.).
XIV-XV s.s mijnaze moxda romis samarTlis normebis recefcia
germanul samarTalSi. romis samarTlis, italiuri procesis
32
ix. T. Todria., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 29. 33ix. S. qurdaZe ., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb, 2006, gv.9- 10. 34 ix. g. qiria ., samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa gasaCivrebis
Taviseburebani, disertaciis avtoreferati, Tb, 1998, gv. 19.
ავტორის სტილი დაცულია
20
recefcia germaniaSi dasrulda 1495 wels saimperio sasamarTlos
daarsebiT, romelic amasTanave asrulebda saapelacio sasamarTlos
funqciebsac. safrangeTSi apelaciis cneba gamoCnda XIII-s bolos. 1667
wlis ordonansiT damkvidrda kasaciis instituti (franguli Kasser-
isgan ,,msxvreva“).35
apelacia laTinuri sityvaa da niSnavs ,,mimarTvas“.36 igi warmoadgens
sasamarTlo gadawyvetilebebis gasaCivrebis erT-erT formas
zemdgomi instanciis sasamarTloSi. administraciul iusticiaSi igi
warmoadgens Tanamdebobis piris moqmedebis (gadawyvetilebis)
gasaCivrebas da damaxasiaTebelia saxelmwifo mmarTvelobisaTvis.
sasamarTloSi ki mas sul sxva datvirTva aqvs, igi gulisxmobs erTxel ganxiluli saqmis xelaxla arsebiT ganxilvas sxva zemdgomi
sasamarTlos mier.37 saqarTvelos kanoniT ,,saerTo sasamarTloebis
Sesaxeb“ administraciuli marTlmsajuleba xorcieldeba saerTo
sasamarTloebis mier davebis pirveli instanciiT, saapelacio da
sakasacio wesiT ganxilvis gziT.
mniSvnelovani da principuli sxvaoba mdgomareobs, erTi mxriv,
sakasacio saCivris dasaSvebobis gansakuTrebul SezRudvebSi, xolo,
meore mxriv, sakasacio sasamarTlos saapelacio sasamarTlosagan
gansxvavebul uflebamosilebaSi, Semoifarglos mxolod da mxolod samarTlebrivi gadaxedviTa da gadasinjvadi samarTlebrivi normebis gamoyenebiTa da faqtobrivi garemoebebis xelaxali dadgenis
dauSveblobiT. es niSnavs axali, qvemdgomi sasamarTlo instanciis mier daudgeneli faqtobrivi garemoebebis zogadad gaTvaliswinebis
SeuZleblobas. imavdroulad, mxolod pirobiTia sakasacio sasamarTlos boWva qvemdgomi sasamarTlos mier dadgenili
faqtobrivi garemoebebiT da boWva ar moqmedebs im SemTxvevaSi, Tu saxezea saproceso darRvevebis dasaSvebi da dasabuTebuli
garemoebebi. dadgenili faqtobrivi garemoebebiT SeuboWveloba
uflebamosils ar xdis sakasacio sasamarTlos, Tavadve daadginos
faqtobrivi garemoebebi. sasamarTlo mxolod da mxolod
uflebamosilia, gaauqmos gasaCivrebuli gadawyvetileba. sakasacio
saCivari gasaCivrebis ukanaskneli SesaZleblobaa, risi Sedegicaa
sakasacio gadawyvetilebis gausaCivrebadoba, maSin roca saapelacio
35 ix. g. qiria ., samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa gasaCivrebis
Taviseburebani, disertaciis avtoreferati, Tb, 1998, gv. 19. 36 ix. ЮРИДИЧЕСКИЙ ЕИЦИКЛОПЕДИЧЕСКТЙ СЛОВАРЬ, М, 1984. С 23; ucxo sityvaTa
leqsikoni, Semdgeneli m. WabaSvili., Tb, 1989, gv. 48. 37ix. k. kereseliZe., administraciul saqmeTa saapelacio da sakasacio warmoeba
saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT, Jurnali ,,adamiani da konstitucia,“ 2005,
№3, gv. 111.
ავტორის სტილი დაცულია
21
sasamarTlos gadawyvetileba gasaCivrebadia garkveuli
winapirobebiT da, amdenad, dauyovnebliv ar Sedis kanonier ZalaSi.38
apelacia da kasacia administraciul procesSi gasaCivrebis
demokratiul formebs warmoadgens. marTlmsajulebis ganxorcielebis principebis uzrunvelsayofad zemdgom administraciul instanciaSi gasaCivreba mniSvnelovania
samarTlianobis dadgenis TvalsazrisiT. franguli
administraciuli iusticiis institutiT gaTvaliswinebuli,
saxelwifo sabWo, rogorc zeda instancia, akontrolebs pirveli mosamarTlis gadawyvetilebas da auqmebs mas Tu aSkaraa kanonis an
xelisuflebis gadameteba.39 aqedan gamomdinare, franguli kanonmdeblobiT saapelacio da sakasacio wesiT gasaCivreba
dakavSirebulia kanonis darRvevasTan da aseve, rac Zalian mniSvnelovania saxelmwifo xelisuflebrivi uflebamosilebis
gadametebastanac.
erTmaneTisagan gansxvavdeba aseve apelaciisa da kasaciis miznebi:
zemoT aRniSnulidan gamomdinare, apelaciis mizania daicvas mxareTa
uflebebi, ZalaSi Seusvleli sasamarTlo gadawyvetilebis rogorc
faqtobrivi ise iuridiuli dasabuTebulobis Semowmebis gziT.
sakasacio sasamarTlos ufro farTo amocanebi ekisreba: gadawvetilebis samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmebis gziT
uzrunvelyos jer erTi, mxareTa uflebebis dacva da, meore
kanonmdeblobis WeSmariti azrisa da Sinaarsis erTgvarovnad gageba,
marTlmsajulebis erTianoba mTeli qveynis masStabiT.40
saerTod saCivari aris gasaCivrebis ara erTiani saSualeba, aramed
gasaCivrebis sxvadasxva SesaZleblobis Semkrebi cneba, romelTa
erToblivi niSan-Tvisebaa is, rom isini mimarTulia ara saboloo
sasamarTlo gadawyvetilebebis, aramed nebismieri saxis
gadawyvetilebis, gansakuTrebiT ki, ganCinebebis mimarT. es ukve aris
kasaciasa da saCivars Soris principuli gansxvaveba. is, Tu ramdenad kasaciisa Tu apelaciis analogiur principebzea dafuZnebuli
saCivari, damokidebulia gasaCivrebuli gadawyvetilebis saxeze. sagangebo statusi eniWeba kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis
mimarT Setanil saCivars, romelic aisaxeba saboloo gadawyvetilebaSi sakasacio saCivris dauSveblobis uaryofiTi da
ararsebuli formis saxiT. amgvarad, sakasacio sasamarTlo aris
38ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 23. 39ix. БОБОТОВ С.В.б ПРАВАСУДИЕ ВО ФРАНЦИЙ М. 1994 Г. С .110-111. 40 ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaS, disertacia Tb. 2004 ,
gv.20.
ავტორის სტილი დაცულია
22
imavdroulad saCivris ganmxilveli sasamarTloc. am sasaCivro
samarTalwarmoebis mizania, dasaSvebobis saboloo gadawyvetilebis
miRebamde, daxuruli sakasacio instanciis gaxsna.41
Tumca unda aRiniSnos, rom garda gansxvavevbebisa saapelacio da
sakasacio samarTalwarmoebas bevri saerTo niSanic axasiaTebT:
kerZod, es exebaT gasaCivrebis uflebis mqone subieqtebs, aseve
gasaCivrebis obieqts, samarTawarmoebis im wesebis dacviT
ganxorcielebas, rac gaTvaliswinebulia pirveli instanciis
sasamarTloebisTvis, gasaCivrebis procesualuri wesebs, gadawyvetilebebisa da ganCinebebis gauqmebis samarTlebriv
safuZvlebs, sasamarTlos sxvadasxva ganCinebebis damoukideblad
gasaCivrebas da a.S.
1.3. saapelacio samarTalwarmoebis Taviseburebani administraciul procesSi
saqmis ganxilva saapelacio sasamarTloSi warmoebs im wesebis
dacviT, rac dadgenilia pirveli instaciiT saqmeTa ganxilvisaTvis
(sssk-is mux. 372-e42).
sask-s 34-e muxlis 11 nawilis43 Tanaxmad, saapelacio sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis mosamarTlem SeiZleba erTpirovnulad ganixilos sapelacio saCivari: a) sask-is me-6 muxliT gaTvaliswinebul saqmeze gamotanil gadawyvetilebaze;
b) sajaro informaciis gacemasTan dakavSirebiT gamocemuli individualuri administraciul-samarTlebrivi aqtis Taobaze;
g) sajaro reestris CanawerTan dakavSirebul davebze;
d) sacxovrebeli binis privatizebasTan dakavSirebul davebze;
e) administraciul xelSekrulebasTan dakavSirebul davaze saijaro urTierTobis Taobaze;
v) samSeneblo urTierTobidan warmoSobil davaze;
z) kerZo saCivarze;
41 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.24. 42 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 372-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 43
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis 11 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492.
ავტორის სტილი დაცულია
23
T) sask-is 2123 muxlis me-8 nawiliT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi;
i) politikuri represiis msxverplad aRiarebuli piris da misi pirveli rigis memkvidrisaTvis fuladi kompensaciis gacemasTan dakavTirebul davaze;
i)1 konvenciis darRvevis an/da saxelmwifos mier kompensaciis gadaxdis Taobaze komitetis gadawyvetilebis safuZvelze fuladi kompensaciis gacemasTan dakavTirebul davaze;
k) arasrulwlovnis skola-pansionSi gagzavnasTan dakavSirebul saqmeebze.
saapelacio saCivris obieqtia pirveli instanciis sasamarTlos gadawyvetileba. sasamarTlosadmi uwyebrivad daqvemdebarebul administraciul saqmeebs pirveli instanciiT ganixilaven raionuli (saqalaqo) sasamarTloebi da magistrati mosamarTleebi. werilobiTi formiT Sedgenili saapelacio saCivariSetanil unda iqnes im pirveli instanciis sasamarTloSi, romelmac gamoitana saapelacio wesiT gasaCivrebuli gadawyvetileba. saapelacio saCivris savaldebulo rekvizitebi gansazRvrulia sssk-is 368-e muxliT. saapelacio saCivris Setanis Semdeg pirveli instanciis sasamarTlo dauyovnebliv gadaugzavnis saapelacio sasamarTlos mTlianad saqmes da damatebiT Semosul yvela masalas. Tu saapelacio saCivari Setanilia uSualod saapelacio sasamarTloSi, maSin es ukanaskneli saqmes gamoiTxovs Sesabamisi sasamarTlodan.44 administraciul saqmeze pirveli instanciis sasamarTlos gadawyvetilebis saapelacio wesiT gasaCivrebis ufleba aqvT: mxareebs (mosarCeles da mopasuxes), mesame pirebs damoukidebeli sasarCelo moTxovniT, maT uflebamonacvleebs, Tanamonawileebs (TanamosarCeles da Tanamopasuxes), maTi Tanamonawileobis safuZvlebiT gansazRvrul farglebSi, pirebs, romlebic ar monawileoben saqmeSi rogorc mxareebi, magram sasamarTlo gadawyvetilebiT ganisazRvra maTi uflebebi da movaleobebi erT-erTi mxaris mimarT.45
iuridiul literaturaSi arsebobs apelaciis ori saxe: sruli
apelacia da arasruli apelacia. sruli apelacia damaxasiaTebelia
safrangeTisa da italiisaTvis, arasruli apelacia ki
damaxasiaTebelia iseTi qveynebisaTis, rogoricaa germania da avstria.
44 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
300-400.
45 iqve, gv. 400.
ავტორის სტილი დაცულია
24
,,sruli“ apelacia warmoadgens saqmis gadasinjvas mTlianad ara
mxolod saqmeSi arsebuli masalebis safuZvelze, aramed saapelacio sasamarTloSi wardgenili nebismieri axali mtkicebulebis
safuZvelze. saqmis monawile pirebs ufleba aqvT pirvel instanciaSi ukve ganxiulTan erTad saapelacio sasamarTloSi waradginon axali
mtkicebulebac (axali faqtobrivi monacemebi, axali mosazrebebi da
axsna ganmartebebi). mocemul SemTxvevSi saapelacio sasamarTlos
ufleba aqvs daadginos axali faqtebi ( sssk-is 380-e muxli46), amitom mas ara aqvs ufleba saqme daabrunos xelaxla gansaxilvelad pirveli
instanciis sasamarTloSi, aramed TviTon unda miiRos (gamoitanos)
gadawyvetileba arsebiTad, gamokvleuli mtkicebulebebisa da
dadgenili faqtebis safuZvelze. sruli apelaciis SemTxvevSi saapelacio sasamarTlo amowmebs ara mxolod pirveli instanciis
sasamarTlos gadawyvetilebas, aramed Tavad saqmesac, xelaxla
ganixilavs ra mis faqtobriv da samarTlebriv mxareebs. sruli apelaciis dros saapelacio sasamarTlo ikvlevs saqmis faqtobriv
mxares sruli moculobiT e.i. axorcielebs imave moqmedebebs saqmis
garemoebaTa gamosakvlevad, mtkicebulebaTa Sesafaseblad rasac
pirveli instanciis sasamarTlo.47
,,arasruli“ apelacia warmoadgens pirveli instanciis sasamarTlos
gadawyvetilebaTa gadasinjvas im faqtobrivi monacemebis sauZvlze, romlebic pirveli instanciis sasamarTloSi wardgenili iyo saqmis
monawileTa mier. arasruli apelaciis zogadi wesis mixedviT saapelacio sasamarTloSi sasamarTlo ganxilvisas axal faqtebsa da
mtkicebulebebze miTiTeba (maTi wardgena) ar daiSveba, magram garkveuli pirobebis arsebobisas axal mtkicebulebebze an
garemoebebze miTiTeba dasaSvebia. amrigad, arasruli apelaciis
SemTxvevaSi saapelacio sasamarTlo saqmes rogorc wesi, ganixilavs
im mtkicebulebaTa safuZvelze, romlebic ukve iyo pirveli
instanciis sasamarTlos ganxilvis sagani (anu romlebic gamoikvlia
pirveli instanciis sasamarTlom).48
arasruli apelaciis dros sssk-is 385-e muxlis 1-li49 nawilis Tanaxmd saapelacio sasamarTlos ufleba aqvs saqme daabrunos pirveli istanciis sasamarTloSi xelaxla arsebiTad
gansaxilvelad da gadawyvetilebis gamosatanad.
46
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 380-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 47 ix. S. qurdaZe., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb., 2006, gv. 12. 48 iqve, gv. 10-11. 49 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 385-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
25
aqedan gamomdinare, unda aRiniSnos, rom saapelacio sasamarTlo
sruli apelaciis dros, pirveli instanciis sasamarTlos mier
miRebul gadawyvetilebas arsebiTad, xelaxla ganixilavs, xolo arasruli apelaciis dros axdens pirveli instanciis sasamarTlos
mier miRebuli gadawyvetilebis Semowmebas. saapelacio saCivari Sedgenili unda iyos werilobiTi formiT da wardgenili unda iyos im sasamarTloSi romelmac gamoitana
gadawyvetileba. saapelacio saCivari unda Seicavdes: 1. im sasamarTlos dasaxelebas romlis saxelzedac aris Sedgenili
saCivari; 2. im piris dasaxelebas da misamarTs, romelsac Seaqvs
saCivari; 3. gasaCivrebuli gadawyvetilebis zust dasaxelebasa da
miTiTebas am gadawyvetilebis gamomtan sasamarTloze; 4. miTiTebas imis Taobaze gadawyvetileba mTlianadaa gasaCivrebuli Tu misi
romelime nawili; 5. miTiTebas, Tu raSi mdgomareobs gadawyvetilebis usworoba da konkretulad ras moiTxovs saapelacio saCivris Semtani
piri; 6. miTiTebas garemoebebze, romlebic asabuTeben saapelacio
saCivars, da im mtkicebulebebs, romlebic adastureben am garemoebebs;
7. saapelacio saCivarze unda iyos darTuli werilobiTi masalebis
nusxa; 8. monacemebs imis Sesaxeb, xom ar surs sapelacio saCivris
warmdgens saqmis ganxilva zepiri mosmenis gareSe; saapelacio saCivari da aseve damatebiT Semosuli masalebi
sasamarTlos waredgineba imdeni aslis darTviT, ramdeni monawilec
aris saqmeSi. saapelacio saCivari xelmowerili unda iyos saCivris
Semtani piris anu apelantis an misi kanonieri warmomadgenlis mier.
Tu, uflebamosilebis ganxorcielebis damadasturebeli sabuTi
saqmeSi ar aris, warmomadgenlis mier Setanil saapelacio saCivars unda daerTos saapelacio saCivris Setanaze misi uflebamosilebis
ganxorcielebis damadasturebeli mindobiloba. sssk-is 368-e muxlis
me-550 nawilis Tanaxmad, Tu saapelacio saCivari ar pasuxobs zemoT
CamoTvlil moTxovnebs an saxelmwifo baJi ar aris gadaxdili,
sasamarTlo saCivris Semtan pirs avalebs, Seavsos xarvezi
sasamarTlos mier dadgenil vadaSi, romelic SeiZleba gagrZeldes
mxareTa TxovniT. Tu am vadaSi ar iqna xarvezi Sevsebuli, saapelacio
saCivari ar miiReba.
saapelacio saCivris Setanis vada aris 14 dRe, romlis gagrZeleba da
aRdgena kanonmdeblobiT ar aris gaTvaliswinebuli. gasaCivrebis
vadis dena iwyeba mxarisaTvis gadawyvetilebis gadacemis momentidan.
gadawyvetilebis ,,gadacema“ gulisxmobs, gadawyvetilebis damowmebuli aslis mxarisaTvis an misi warmomadgenlisaTvis
50 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 368-e muxlis me-5 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
26
uSualod sasamarTloSi xelze micemas, rac man unda daadasturos
Tavisi xelmoweriT. gadawyvetilebis fostis meSveobiT gagzavnis SemTxvevaSi gasaCivrebis vada aiTvleba gadawyvetilebis aslis
fotisTvis an kurierisTvis Cabarebis momentidan. saqmeSi
aucileblad unda iyos cnoba, rom am wesiT gagzavnili
gadawyvetilebis asli Cabada adresats.51 Tu dasabuTbuli gadawyvetilebis gamocxadebas eswreba saapelacio
saCivris Setanis uflebis mqone piri, saapelacio saCivris Setanis
vada iwyeba misi gamocxadebis momentidan.
sssk-is 370-e muxlis52 Tanaxmad, Tu gadawyvetilebis gamocxadebis Semdeg mxare sasamarTlos an mowinaaRmdege mxares werilobiTi
formiT ganucxadebs uars saapelacio gasaCivrebaze, saapelacio
saCivari aRar daiSveba. am sakiTxTan dakavSirebiT iuridiul
literaturaSi gamoTqmulia mosazreba, rom aseTi midgoma TiTqos ewinaaRmdegeba saapelacio saCivris Setanis kanoniT gansazRvrul
vadas, romlis ganmavlobaSic mosarCeles an mopasuxes nebismier
dros aqvs ufleba Seitanos saapelacio saCivari.53
Tumca, gamoTqmuli meore sawinaaRmdego mosazrebis Tanaxmad,
saapelacio gasaCivrebaze uaris Tqma mxaris uflebaa. am uflebis
realizacias ukavSirdeba meore mxaris kanonieri ndoba am uarze.
aqedan gamomdinare marTebulia, rom mxare, romelmac aseTi uari
ganacxada, kargavs uflebas gaasaCivros gadawyvetileba saapelacio
wsiT.54
sssk-is 374-e muxlis55 Tanaxmad, saapelacio saCivris Semosvlidan 10 dRis ganmavlobaSi saapelacio sasamarlo awarmoebs dasaSvebia Tu
ara saapelacio saCivari. unda Semowmdes daculia Tu ara saapelacio
saCivris wardgenis 14 dRiani vada, aseve pasuxobs Tu ara saapelacio saCivris Sinaarss da saapelacio saCivris Semtan pirs uari xom ar
aqvs naTvami saapelacio gasaCivrebaze, saqmis masalebs Tan erTvis Tu
51 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
400.
52Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 370-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 53 ix. v. loria., saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis komentari, Tb.,
2004, gv. 226.
54ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
401.
55 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 374-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
27
ara baJis gadaxdis damadasturebeli dokumenti. Tu saapelacio
saCivris dasaSvebobis Semowmebis Sedegad aRmoCndeba, rom arsebobs
misi dasaSvebobis yvela piroba, saapelacio sasamarTlo miiRebs
ganCinebas ,,saapelacio saCivris gansaxilvelad miRebisa da misi
momzadebis Sesaxeb“. sasamarTlo niSnavs saapelacio saCivris
ganxilvis dRes“, ris Sesaxebac mxares atyobinebs am ganCinebis
miRebidan 3 dRis vadaSi. Tu saapelacio saCivris dasaSvebobis
Semowmebisas dadginda, rom saCivris dasaSvebobis esa Tu is piroba ar arsebos da es xarvezi sasamarTloSi dadgenil vadaSi ar iqna
Sevsebuli, maSin sasamarTlos gamoaqvs ganCineba ,,saapelacio
saCivris ganuxilvelad datovebis Sesaxeb.56 ra drosac pirs mTlianad
ubrundeba mis mier gadaxdili saxelmwifo baJi.
rac Seexeba kerZo saCivars, sssk-is 416-e muxlis57 Tanaxmad kerZo
saCivris Setana SesaZlebelia ganCinebis gadacemis momentidan 12 dRis
ganmavlobSi. am vadis gagrZeleba an aRdgena dauSvebelia. Tu ganCinebis gamocxadebas eswreboda kerZo saCivris Setanis uflebis
mqone piri, kerZo saCivris Setanis vada daiwyeba misi gamocxadebis
momentidan.
administraciuli saproceso kodeqsis me-12 muxlis58 piveli nawili,
samoqalaqo saproceso kodeqsisagan (mux. 369-e, 416-e59)
gansxvavebulad awesrigebs gasaCivrebis vadis dinebis dawyebas.
garkveuli pirobebis dacvis gaTvaliswinebiT, kerZod procesis
monawile pirs, sasamarTlo aqtiT unda ganemartos: gasaCivrebis
SesaZlebloba, organo, sadac SeiZleba gasaCivreba, misi
adgilmdebareoba, gasaCivrebis vada da gasaCivrebis wesi. amave
kodeqsis me13-e muxlis me-2 nawiliT60, mxares unda gadaeces
sasamarTlos yvela gadawyvetilebis asli, romelSic miTiTebuli iqneba mxareTa mier sasamarTlo aqtebis gasaCivrebis uflebis Sesaxeb
ask-is me-12 muxlis me-2 nawiliT dadgenili wesis gaTvaliswinebiT.
sagulisxmoa, rom administraciul saqmeTa ganmxilveli sasamarTlos
56 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008,. gv.
401.
57 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 416-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 58
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-12 muxlis pirveli
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 59
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 369-416-e muxlebi,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 60
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-13 muxlis me-2 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492.
ავტორის სტილი დაცულია
28
mier am pirobebis daucveloba, kerZod, saproceso normiT dadgenili
romelime zemoT CamoTvlili moTxovnebis darRveva, Tundac erT-
erTis, arasasurvel Sedegs iwvevs, rogorc mogebuli mxaris, ise
sasamarTlosaTvis, radgan sasamarTlo gasaCivrebis vada izrdeba
erT wlamde.61 vadis aTvla daiwyeba gadawyvetilebis gamotanis
mometidan, aseT SemTxvevSi mxares eZleva ufelba sasamarTlos
gadawyvetileba gaasaCivros erTi wlis ganmavlobaSi.
sssk-is 371-e muxlis62 Tanaxmad, saapelacio saCivris Sesvlis Semdeg
pirveli instanciis sasamarTlo dauyovnebliv, magram ara ugvianes 5
dRisa, gadaugzavnis saapelacio sasamarTlos mTlianad saqmes,
agreTve damatebiT Semosul yvela masalas. saapelacio saCivris miRebisas mis aslebs saapelacio sasamarTlo gadaugzavnis
mowinaaRmdege mxares, romelsac SeiZleba dauniSnos vada saapelacio
saCivarze pasuxis gasacemad. saapelacio saCivris gansaxilvelad miRebisa da momzadebis Sesaxeb gamotanili ganCineba aCerebs gasaCivrebuli gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvlas mTlianad an
im nawilSi, romelic gasaCivrebulia. im SemTxvevaSi Tu saapelacio
saCivari Setanilia iseT gadawyvetilebaze, romlis mimarTac
gamotanilia ganCineba, romelic iTvaliswinebs kanonier ZalaSi
Sesvlamde mis dauyobnebliv aRsrulebas. saapelacio saCivris Setana avtomaturad arCerebs dauyovneblivi aRsrulebis Sesaxeb adre
gamotanili gadawyvetilebis moqmedebas, aseT SemTxvevaSi saapelacio sasamarTlos apelantis SuamdgomlobiT SeuZlia gamoitanos ganCineba gsaCivrebuli gadawyvetilebis dauyovnebliv aRsrulebis
droebiT SeCerebisa da aRsrulebis RonisZiebebis gauqmebis Sesaxeb.63
saapelacio sasamarTlo saapelacio saCivris gansaxilvelad miRebis
Semdeg niSnavs saqmis zepiri ganxilvis dros. ris Sesaxebac mxareebs
atyobinebs am ganCinebis miRebidan 3 dRis ganmavlobaSi. saapelacio
sasamarTlo iRebs kanoniT gaTvaliswinebul yvela zomas, raTa
saapelacio saCivari ganxilul iqnes dadgenil vadaSi (sssk-is mux.
376-e64).
61
ix. m. vaCaZe., i.Todria., p. turava., n. wkeplaZe., saqarTvelos administraciuli
saproceso kodeqsis komentari, Tb, 2005, gv. 53.
62 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 371-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 63 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb, 2008, gv.
402.
64 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 376-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
29
saapelacio sasamarTlo warmoadgeans meore instanciis
sasamarTlos, romelic amowmebs pirveli instanciis sasamarTlos
mier miRebul gadawyvetilebas xelmeored, saapelacio saCivris
farglebSi, rogorc faqtobrivi aseve samarTlebrivi TvalsazrisiT
(sssk-is mux. 377-e65). saapelacio sasamarTlos ganxilvis sagani asev SeiZleba iyos sasamarTlos is ganCinenbebi romlebic gamotanilia
saqmis pirvel instanciaSi ganxilvasTan dakavSirebiT, da romlebic
win uswrebs sasamaTlo gadawyvetilebis gamotanas, imisgan
damoukideblad, dasaSvebia Tu ara maT mimarT kerZo saCivari,
aRniSnuli wesi reglamentirebulia sssk-is 377-e muxlSi.66 amave
muxlis me-5 punqtiT gansazRvrulia, rom pirveli instanciis sasamarTlos gansjadobas saapelacio sasamarTlo Seamowmebs
mxolod mopasuxis moTxovniT. aseTi moTxovna dasaSvebia, Tu igi saqmis pirvel instanciaSi ganxilvisas iyo wamoyenebuli mopasuxis
mier, an Tu arsebobs sapatio mizezi, ris gamoc aseTi moTxovna ver
iqna wina instanciaSi wamoyenebuli.
mniSvnelovania sakiTxi, romelic exeba saapelacio saCivaarze uaris
Tqmas. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kanonmdeblobiT saapelacio saCivarze uaris Tqma dasaSvebia saapelacio
sasamarTlos gadawyvetilebis gamotanamde. saapelacio saCivarze
uaris Tqmis SemTxvevaSi, sasamarTlo Sewyvets saqmis warmoebas, ris
Sedegadac mxares erTmeva ufleba, kvlav gaasaCivros sasamarTlos
gadawyvetileba saapelacio wesiT.
mowinaRmdege mxares SeuZlia saapelacio saCivris gadacemidan 10
dRis vadaSi waradginos Segebebuli saapelacio saCivari, miuxedavad
imisa uari aqvs Tu ara naTqvami saapelacio saCivris Setanaze. saapelacio saCivrze uaris Tqmis an misi ganuxilvelad datovebis
SemTxvevaSi Segebebuli saapelacio saCivari ar ganixileba.
saapelacio sasamarTloSi saqmis ganxilvisas gamoiyeneba is wesebi
rac dadgenilia pirveli instaciiT saqmeTa ganxilvisaTvis. saqmis ganxilvisas SeiZleba moyvanil iqnes axali faqtebi da wardgenil
iqnes axali mtkicebulebebi, Tumca, Tu es faqtebi da mtkicebulebei SeiZleboda mxaris mier wardgenili yofiliyo pirveli instancis
sasamarTloSi saqmis ganxilvisas, maram ar waradgina arasapatio
mizeziT.
unda aRiniSnos, rom saqmoqalaqo saproceso kanonmdeblobisagan gansxvavebiT administraciul procesSi administraciuli saqmis ganmxilveli sasamarTlo uflebamosilia inkviziciurobis pricipis
65
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 377-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 66
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 377-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
30
safuZvelze, sajaro interesebidan gamomdinare, sakuTari iniciativiT uzrunveyos administraciuli davis gansaxilvelad
saWiro faqtebisa da mtkicebulebebis mopoveba. davis sagnis Secvla
an gadideba, Segebebuli sarCelis Setana saapelacio instanciis
sasamarTloSi dauSvebelia (sssk-is muxli. 381-e67).
saaplacio sasmarTlos SeuZlia miiRos axlad warmodgenili
mtkicebulebebi, Tu maT mniSvneloba aqvT saqmisTvis. aseve SeuZlia gaaziaros pirveli instanciis sasamarTlos mier gamokvlevis
Sedegebi mTlianad an nawilobriv. samarTalwarmoeba saapelacio
sasamarTloSi iwyeba zepiri ganxilviT, romlic drosac moxsenebiT
gamodis sasamarTlos erT-erTi wevri da warmoadgens saqmis
garemoebebs, pirveli instanciis sasamarTlos sarezolucio nawils, amis Semdeg mxreebs eZlevaT sityva Tavisi Suamdgomlobebis
wamosayeneblad da dasasabuTeblad. amis Semdeg iwyeba mxareTa
mosazrebebis mosmena. Tu saqmis zepiri ganxilvisas daSvebuli iqneba
axali mtkicebulebebi, romelTa warmodgenac ar gamoiwvevs saqmis
ganxilvis gadadebas, sasamarTlo mxares ganusazRvravs gonivrul
vadas misi mosazrebebis warmosadgenad. sasamarTlo uflebamosilia sakuTari iniciativiT an mxaris SuamdgomlobiT Seamowmos sadavo
mtkicebulebebi.
saapelacio instanciis sasamarTlo uflebamosilia Secvalos, gaauqmos pirveli instanciis sasamarTlos mier miRebuli
gadawyvetileba mTlianad an nawilobriv, an sqme ukan daabrunos
pirveli instanciis sasamarTloSi xelaxla gnsaxilvelad: a) Tu
saqme ganixila sasamarTlos arakanonierma Semadgenlobam; b) Tu
sasamarTlom saqme ganixila erT-erTi mxaris dauswreblad, romelsac ar miuRia Setyobineba kanoniT dadgenili wesiT an misi
kanonieri warmomadgenlis gareSe, Tu aseTi warmomadgenloba
kanoniT iyo gaTvaliswinebuli, garda im SemTxvevebisa, roca aseTi kanonieri warmomadgeneli cnobs sasamarTlo procsis warmarTvis
marTlzomierebas; g) Tu gadawyvetileba gamotanilia saqmeze,
romelic sasamarTlos uwyebrivad ar eqvemdebareba; d) Tu
gadwyvetileba miRebulia saqmis zepiri ganxilvis safuZvelze,
romlis drosac darRveulia sajaroobis wesebi; e) Tu gadawyvetileba
iuridiulad ar aris sakmarisad dasabuTebuli; e1) Tu
gadawyvetilebis dasabuTeba imdenad arasrulia, rom misi
samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmeba SeuZlebelia; v)
gadawyvetilebas xels ar aweren is mosamarTleebi, romlebic
gadawyvetilebaSi arian aRniSnulni; z) gadawyvetileba gamotanilia
67
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 381-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
31
im mosamarTleebis mier, romlebic am saqmis ganxilvaSi adre
monawileobdnen. saapelacio sasamarTlos SeuZlia ar gadaagzavnos
saqme ukan da TviTon gadawyvitos igi (sssk-is mux. 385-394).68
administraciul samarTalwarmoebaSi ar gamoiyeneba sssk-is XXVI
Tavis debulebebi dauswrebel gadawyvetilebasTan dakavSirebiT. administraciul procesSi saapelacio sasamarTlo uflebamosilia gamoitanos dauswrebeli gadawyvetileba im SemTxvevaSi Tu mosarCele arasapatio mizeziT ar gamocxaddeba sasamarTlo
sxdomaze da gagzavnili aqvs Setyobineba. administraciul procesSi dauswrebel gadawyvetilebas sasamarTlo iRebs saqmeSi arsebuli
masalebis safuZvelze sask-is me-4 da me-19 muxlebis69 safuZvelze, es kidev erTi damadasturebeli niSania administraciuli davebis
ganmxilveli sasamarTlos inkviziciurbisa. saqmis ganxilvisas orive mxaris arasapatio mizeziT gamoucxadeblobis SemTxvevSi
sasamarTlo uflebamosilia sarCeli ganuxilvelad datovos.
saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis SinaarsSi miTiTebuli
unda iyos is piri, rmelmac Seitana saapelacio saCivari, aseve
saCivarSi dayenebuli moTxovna, gasaCivrebuli gadawyvetilebis
Sinaarsi, aseve miTiTebuli unda iyos is samarTlebrivi safuZvlebi, romelTa gamoc saapelacio sasamarTlom Secvala an gaauqma
gasaCivrebuli gadawyvetileba, aseve asaxuli unda iyos sasamarTlos
gadawyvetilebis daskvna, asve miTiTebuli unda iyos xarjebis
ganawilebis Taobaze, aseve gadawyvetilebis gasaCivrebis vadasa da
wesze.
saapelacio sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetileba SeiZleba
gasaCivrdes sakasacio wesiT kanonmdeblobiT dadgenil vadaSi.
1.4. sakasacio samarTalwarmoebis gansxvaveba 1 instanciis sasamarTloSi arsebuli samarTalwarmoebisagan
saqmis ganxilva sakasacio sasamarTloSi warmoebs im wesebis dacviT,
rac dadgenilia pirveli instaciiT saqmeTa ganxilvisaTvis. sainteresoa is gansxvavebebi rac arsebobs am or instanciis
sasamarTloebs Soris. sakasacio sasamarTlosagan gansxvavebiT pirveli instanciis
sasamarTlo saqmis gadasinjvis dros, ganixilavs, rogorc faqtis
68
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 385-394-e muxlebi, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 69
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-4 da me-19 muxlebi,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492.
ავტორის სტილი დაცულია
32
sakiTxebs, ise samarTlis sakiTxebsac70, rac imas gulisxmobs, rom mas
aqvs uflebamosileba Seamowmos saqmis, rogorc iuridiuli mxare, ise
faqtomrivi garemoebebi. gasaCivrebuli gadawyvetilebis aRsruleba Cerdeba garda im
SemTxvevisa, roca gadawyvetileba dauyovnebliv unda aRsruldes. suspenziuri efeqti moqmedebs rogorc davebis pirveli instanciiT
ganxilvis dros aseve sakasacio saCivris wardgenis SemTxvevSi.
pirveli instanciis sasamarTlo SezRudulia sarCeliT, misi uflebamosileba saqmis ganxilvis dros Semofarglulia saCivris
moTxovnis farglebiT. axali moTxovnebi, romlebic ar yofila
pirveli instanciis, saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis
sagani, ar SeiZleba warmodgenil iqnes sakasacio warmoebaSi. pirveli intanciis sasamarTloSi xdeba faqtebisa da mtkicebulebebis
wardgena, sakasacio sasamarTloSi es pricipulad dauSvebelia,
radgan igi gadawyvetilebis mxolod kanonierebas amowmebs. pirveli instanciis sasamarTloSi saqmis ganxilvisas dauSvebelia
davis sagnis Secvla an gadideba, Segebebuli sarCelis wardgena. es
dauSvebelia aseve sakasacio sasamarTloSic.
unda aRiniSnos, rom mniSvnelovani gansxvaveba pirveli instanciis
sasamarTlosa da sakasacio sasamarTlos Soris mdgomareobs, imaSi,
rom sakasacio saCivrs dasaSvebobis gansakuTrebuli pirobebi,
SezRudvebi gaaCnia, xolo, meores mxriv, sakasacio sasamarTlos pirveli instanciis sasamarTlosagan gansxvavebul
uflebamosilebaSi, Semoifarglos mxolod da mxolod samarTlebrivi gadaxedviTa da gadasinjvadi samarTlebrivi normebis gamoyenebiT da faqtobrivi garemoebebis xelaxali dadgenis
dauSveblobiT. es niSnavs axali, qvemdgomi sasamarTlo instanciis mier daudgeneli faqtobrivi garemoebebis zogadad gaTvaliswinebis
SeuZleblobas. imavdroulad, mxolod pirobiTia sakasacio sasamarTlos boWva qvemdgomi sasamarTlos mier dadgenili
faqtobrivi garemoebebiT da boWva ar moqmedebs im SemTxvevaSi, Tu saxezea saproceso darRvevebis dasaSvebi da dasabuTebuli
garemoebebi. dadgenili faqtobrivi garemoebebiT SeuboWveloba uflebamosils ar
xdis sakasacio sasamarTlos, Tavadve daadginos faqtobrivi
garemoebebi. sasamarTlo mxolod da mxolod uflebamosilia,
70
ix. S. qurdaZe., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb., 2006 , gv. 9- 10.
ავტორის სტილი დაცულია
33
gaauqmos gasaCivrebuli gadawyvetileba. sakasacio saCivari
warmoadgens gasaCivrebis ukanasknel SesaZleblobas.71 erTmaneTisagan unda ganvasxvavoT pirveli instanciis sasamarTlosa
da sakasacio sasamarTlos miznebi. pirveli instanciis sasamarTlos
mizans warmoadgens mxareTa uflebebis dacva, konkretuli gansaxilveli saqmis rogorc faqtobrivi ise iuridiuli
dasabuTebulobis Semowmebis gziT.
sakasacio sasamarTlos mniSvnelovan amocanas warmoadgens - gadawvetilebis kanonierebis Semowmebis safuZvelze uzrunvelyos
mxareTa uflebebis dacva, kanonis normebis, maTi Sinaarsis
erTgvarovnad gageba, da ganmarteba marTlmsajulebis usafrTxoeba
da erTianoba.
1.5. naxtomiseburi kasaciis instituti da misi Taviseburebani
marTalia, kasacia terminologiurad gasaCivrebis ukanaskneli
saSualebaa, Tumca, mas avtomaturad rodi mivyavarT mesame
sasamarTlo instanciaSi.72
qarTuli administraciuli kanonmdeblobisagan gansxvavebiT, germaniis administracili saproceso kanonmdeblobiT gaTvaliswinebulia metad mniSvnelovani naxtomiseburi kasaciis
instituti. rodesac mxreebs surT, saboloo gdawyvetileba miiRon
saapelacio instanciis gverdis avliT, procesis ekonomiurobis
principidan gamomdinare da samarTalwarmoebis daCqarebis mizniT,
maT SeuZliaT airCion naxtomiseburi kasacia.
saqmeebze romlrbSic faqtobrivi garemoebebi davas ar iwvevs da
gasarkvevia mxolod samrTlebrivi xasiaTis sakiTxebi, apelacia
SeiZleba Semayovnebel Sualedur rgolad iqces, romelic mxolod gaumarTleblad aWianurebs umaRlesi sasamarTlo organos mier
mniSvnelovani samarTlebrivi sakiTxis gadawyvetas. aseT
SemTxvevebSi pirveli instanciis wesiT gamotanili gadawyvetileba,
romelzec dasaSvebiaa apelacia, SeiZleba saapelacio instanciis
gverdis avliT daeqvemdebaros pirdapir sakasacio instancias, risTvisac aucilebeli winapirobebia mowinaaRmdege mxaris Tanxmoba
71
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 23. 72
iqve, gv. 15.
ავტორის სტილი დაცულია
34
da skasacio sasamarTlos mier naxtomiseburi kasaciis dasaSvebad
cnoba.73
sakasacio sasamarTlos mier pirveli instanciis sasamarTlo
gadawyvetilebis ganxilvis mizans warmoadgens procesis daCqareba, Tu udavoa gansaxilveli saqmis garemoebebi da ar saWiroebs Semdgom
axsna-ganmartebas, aseve, Tu gadawyvetileba damokidebulia mxolod
samarTlebrivi sakiTxebis Sefasebaze.74
im qveynebSi, sadac arsebobs samsafexuriani sasamarTlo sistema
(pirveli instancia, apelacia, kasacia), sakasacio wesiT SeiZleba
gasaCivrdes mxolod saapelacio sasamarTloebis gadawyvetilebebi.
magaliTad, avstriis kanonmdeblobiT sakasacio wesiT SeiZleba gadaisinjos mxolod saapelacio sasamarTloebis gadawyvetilebebi
Tu es gadawyvetilebebi saWiroeben aseT gadasinjvas materialur-
samarTlebrivi an saproseo-samarlebrivi TvalsazrisiT.75
kanonmdebloba gamonakliss ar iTvaliswinebs. aseve safrangeTis kanonmdeblobiT sakasacio wesiT SeiZleba gasaCivrdes mxolod wina
instanciaSi miRebuli gadawyvetileba.
Suamdgomloba naxtomiseburi kasaciis daSvebis Sesaxeb da mowinaaRmdege mxaris Tanxmoba ganixileba rogorc uari apelaciis
wesiT gasaCivrebaze. werilobiTi formiT gacxadebuli Tanxmobis
ukan gawveva ar daiSveba.76
saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebebi, agreTve pirveli instanciis sasamarTlo gadawyvetilebebi SeiZleba gasaCivrebul
iqnas sakasacio saCivriT.77
Suamdgomloba werilobiTi formiT unda iqnes Setanili sakasacio
sasamarTloSi. Suamdgomlobis avtorma unda daasabuTos
naxtomiseburi kasaciis dasaSvebobis arseboba. naxtomiseburi
kasacia daiSveba Tu saqmes arsebiTi, niSvneloba aqvs an samarTlis ganviTareba an erTgvarovani sasamarTlo praqtikis uzrunvelyofa
saWiroebs sakasacio sasamrTlos mier gadawyvetilebis miRebas. naxtomiseburi kasacia ar SeiZleba daemyaros saproceso normebis
73 ix. k. Yyifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’ 2007, #2, gv. 184. 74
Zivilprozessordnung, Kommentar von Prof. Dr. Heinz Thomas, Dr. Klaus Reichold, Prof. Dr. Hans Putzo, Dr. Rainer Hüsstege, 24., neubearbeitete Auflage, Vergal C.H. Beck, München, 2002, S. 925-
926. 75 ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi, sadisertacio
naSromi, Tb., 2004 , gv. 40-41. 76 ix.k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’ 2007, #2, gv. 184. 77
ix. Couchez G., procédure civilé, Dalloz, 9e edition 1996. S 352.
ავტორის სტილი დაცულია
35
darRvevas. Tu mxare sakuTar moTxovnas amyarebs saproceso normis
darRvevaze, maSin man jer unda mimarTos saapelacio sasamarTlos.78
unda aRiniSnos, rom ordinaruli – (Cveulebrivi)79 kasaciisgan
gansxvavebiT, naxtomiseburi kasaciis daSvebis sakiTxs wyvets Tavad
sakasacio sasamarTlo.
naxtomiseburi kasaciis daSvebis Sesaxeb Suamdgomlobis daukmayofileblobis SemTxvevaSi gadawyvetileba Sedis kanonier
ZalaSi, xolo Tu dakmayofilda, maSin samarTalwarmoeba
gagrZeldeba, rogorc sakasacio warmoeba, im gansxvavevbiT, rom gadawyvetilebis gauqmebis SemxvevaSi saqme gansaxilvelad ubrundeba
pirveli instanciis sasamarTlos. Tu SemdgomSi gamotanili pirveli instanciis sasamarTlos mier gamotanili gadawyvetileba gasaCivrda
saapelacio wesiT, saapelacio sasamarTlo valdebulia, Tavis gadawyvetilebas safuZvlad daudos sakasacio sasamarTlos is
samarTlebrivi Sefasebebi, rac gaxda gadawyvetilebis gauqmebis
safuZveli.80
gansxvavebiT germanuli adminisstraciuli saproceso kanonmdeblobisagan saqarTvelos kanonmdebloba ar iTvaliswinebs
naxtomiseburi kasaciis instituts. sakasacio wesiT gasaCivrebas eqvemdebareba mxolod saapelacio sasamarTlos mier miRebuli
gadawyvetilebebi, xolo rac Seexeba pirveli instanciis sasamarTloebis mier miRebul gadawyvetilebebs maTi gasaCivreba
unda moxdes saapelacio wesiT. meore safexuris anu saapelacio sasamarTlosaTvis gverdis avla da naxtomiseburi kasaciis
gamoyeneba dauSvebelia.
am sakiTxTan dakavSirebiT saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo Tavis
ganCinebaSi uTiTebs, rom sakasacio sasamarTlo ganixilavs mxolod
saapelacio sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetilebis (ganCinebis)
kanonierbis sakiTxs. sakasacio sasamarTlo ar ganixilavs raionuli
(saqalaqo) sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetilebis kanonierebis
sakiTxs.81
sakasacio sasamarTlo Semoifargleba davis konkretuli sagnis
samarTlebrivi SefasebiT, rac gamoricxavs gadawyvetilebis
78
ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’ 2007, #2, gv. 184. 79ix. http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=20743.> bolos gamoxmobilia,
25.03.2016 80 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’ 2007, #2, gv. 184. 81
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 21.01. 2003 wlis ganCineba, saqme №3k/1295-02.
ავტორის სტილი დაცულია
36
misaRebad mniSvnelovani faqtobrivi garemoebebis dadgenas, rac,
TavisTavad, moaswavebs kasaciis cnebis niSans.82
1.6. kasaciis mizani da farglebi
kiTxva, Tu ra aris kasaciis arsi da mizani, dargobriv literaturaSi
ganixileba, rogorc savaldebulo, xolo, nawilobriv, rogorc
gardauvali. gansakuTrebuli dava mimdinareobs imasTan
dakavSirebiT, unda emsaxurebodes Tu ara kasacia mxolod da mxolod an upiratesad erTiani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis
sayovelTao interesebsa Tu konkretul SemTxvevaSi arsebul, swori
gadawyvetilebis miRebis individualur interess. es kanonmdeblisaTvis namdvilad mniSvnelovani sakiTxi SedarebiT
naklebmniSvnelovania (Tumca, ara umniSvnelo)
samarTalgamomyeneblisaTvis.83
sakasacio gadawyvetilebis miRebis winapirobaa yovelTvis Sesabamisad uflebamosili piris mier saproceso moqmedebis
ganxorcieleba. miuxedavad imisa, rom kasacia, am sityvis wminda
enobrivi TvalsazrisiT, aris gadamowmeba, gadaxedva, anu, gadaxedvis
saganze misaRebi gadawyvetileba, aq saubaria procesis monawile
mxaris mier gasaCivrebis ukanasknel saSulebaze, romlis Setanis
SesaZleblobasac mesame (gare) piri moklebulia im SemTxvevaSic ki, rodesac am ukanasknels gaaCnia gadawyvetilebis gadasinjvis
samarTlebrivi, ekonomikuri (finansuri) Tu raime sxva saxis interesi.
Tavad procesis monawile mxare, romlis mimarTac ar gasaCivrebula
wina instanciis sasamarTlo gadawyvetileba, ekrZaleba sakasacio
sasamarTlo ganxilvaSi monawileobis miReba.84
gasaCivrebis sxva SesaZlebloba magaliaTad sakonstitucio saCivari, romelic SesaZlebels xdis sakasacio gadawyvetilebis
konstituciasTan Sesabamisobis kuTxiT gadaxedvas, aris ara
gasaCivrebis saxe, aramed konstituciuri kontrolis meqanizmi, romelic miniWebuli aqvs magaliTad germaniis federalur sakonstitucio sasamarTlos saxelmwifo xelisuflebis yvela
demokratiuli organos mimarT.85
sakasacio saCivari SezRudulia rogorc dasaSvebobis, ise gadaxedvis
moculobisa da farglebis mixedviT. es boWva da gasaCivrebis sxva SesaZleblobebis mimarT misgan gamomdinare gansxvaveba aris
82 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.15. 83 iqve, gv. 16. 84
iqve, gv. 16. 85iqve, gv. .16.
ავტორის სტილი დაცულია
37
sinamdvileSi sakasacio saCivris ZiriTadi arsi da mizani. nebismieri sasamarTlo samarTalwarmoebis mizania konkretul davis saganze
samarTliani gadawyvetilebis miReba, romelic Seesabameba moqmed samarTalsa da romelmac sabolood unda daasrulos da amowuros
procesis monawileTa Soris arsebuli dava. amas ganekuTvneba gadawyvetilebis misaRebad mniSvnelovani faqtobrivi garemoebebis
gamoZieba da dadgena, aseve mxedvelobaSi misaRebi samarTlebrivi
debulebebis SerCeva da Sinaarsobrivi gansazRvra (ganmarteba), aseve saqmis faqtobrivi garemoebebidan dasadgomi samarTlebrivi
Sedegebis dadgena (subsumbcia - kvalifikacia).86
gadawyvetilebis misaRebad friad mniSvnelovania yvela es calkeuli
aspeqti. imavdroulad, kanonmdebloba Semoifargleba sakasacio
wesiT gasaCivrebuli gadawyvetilebis samarTlebrivi gadaxedviT,
maSasadame, moqmedi samarTli normebis marTebuli gamoyenebiT. aqedan
TvalnaTliv gamomdinareobs, rom saubaria konkretul SemTxvevaSi
misaReb samarTlian gadawyvetilebaze, winaaRmdeg SemTxvevaSi, sakasacio sasamarTlos unda mieniWos gadawyvetilebis misaRebad mniSvnelovani faqtobrivi garemoebebis SeuzRudavad gadasinjvisa da
gamoZiebis uflebamosileba. aseT SemTxvevaSi sakasacio gadaxedva
daemsgavseboda saapelacio ganxilvas.
saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis (ganCinebis) kanonierebis Semowmeba gulisxmobs materialursamarTlebrivi da
procesualursamarTlebrivi normebis darRvevis Semowmebas. magram
sakasacio sasamarTlos qarTuli modelis mixedviT,
gadawyvetilebis kanonierebis Semowmebas gaaCnia Tavisi farglebi,
romelsac mosamarTle ver gascdeba, kerZod, sssk-is 404-e muxlis
pirveli nawilis87 Tanaxmad, sakasacio sasamarTlo amowmebs
gadawyvetilebas sakasacio saCivris farglebSi. sakasacio sasamarTlos ar SeuZlia Tavisi iniaciativiT Seamowmos saproceso
darRvevebi garda 396-e muxlis pirveli nawilis ,,v“ punqtSi88
miTiTebuli faqtebisa, romlebic miuTiTeben procesualur
darRvevaze.89
86 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.16-17. 87 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 404-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
88 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
89 ix. T. Todria., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 25-26.
ავტორის სტილი დაცულია
38
zemoaRniSnuli miuTiTebs imaze, rom qarTuli modelis sakasacio sasamarTlo ar aris faqtebis damdgeni sasamarTlo da amowmebs
mxolod gasaCivrebuli gadawyvetilebis kanonierebis sakiTxs. SeiZleba sakmaod bevri iTqvas imis Sesaxeb Tu riT aris
ganpirobebuli kasaciis aseTi modelis arseboba, magram vfiqrobT
rom mis mTavar maxasiaTebels warmoadgens is miznebi da amocanebi,
romlebic dgas sakasacio sasamarTlos winaSe.
sakasacio sasamrTlos mier miRebuli gadawyvetilebis kanonierebis
Taobaze sakiTxis dayeneba samarTalwarmoebis mxaris uflebaa, xolo miRebul gadwyvetilebasTan dakavSirebuli msjeloba uzenaesi
sasamarTlos prerogativaa.90 sakasacio warmoebis mTavari amocana
(mizani) aris ara saqmis arsebiTad gadawyveta (ganxilva) aramed qvemdgomi sasamarTlos mier miRebuli gdawyvetilebis kanonierebis
Semowmeba.91 Semowmebis samarTlebrivi funqcia aris sakasacio sasamarTlos
amocanebisa da miznebis ganmsazRvreli erT - erTi elementi.92 kasacia ZiriTadad marTlmsajulebis erTiani sistemis dacvas
emsaxureba, romelic Tavis mxriv xels uwyobs, rogorc samarTlebrivi usafrTxoebis ganmtkicebas ise SezRuduli
moculobiT marTlmsajulebis calkeuli sakiTxebis ganviTarebas.93
aRsaniSnavia, rom franguli kanonmdeblobis mixedviT sakasacio saCivari miznad isaxavs sakasacio sasamarTlos mier gadawyvetilebis
kanonTan Sesabamisobis Semowmebas, aqedan gamomdinare igi ganixilavs
gadawyvetilebis mxolod samarTlebriv mxares. igi ar amowmebs saqmis faqtobriv garemoebebs da ar SeuZlia mokvleviTi saqmianobis
ganxorcieleba. igi arc axal mtkicebulebebs ganixilavs da arc
xelmeored amowmebs mtkicebulebebs, romlebic gasaCivrebuli
gadawyvetilebis gamomtan sasamarTloSi iyo wardgenili.94
garkveuli samarTlebrivi debulebebis samarTalgamoyenebiTa da aragadasinjvadobiT Semofargvla da sakasacio sasamarTlos Zalian 90ix. T. mamaiaSvili., erTgvarovani sasamarTlo praqtikisadmi miZRvnili konferencia, sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2008, #1, gv. 104. 91ix. S. qurdaZe., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis
sasamarTloSi, Tb., 2006, gv. 94. 92ix. T. mamaiaSvili., erTgvarovani sasamarTlo praqtikisadmi miZRvnili konferencia, sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2008, #1, gv. 105. 93
ix. Zivilprozessordnung, Kommentar von Prof. Dr. Heinz Thomas, Dr. Klaus Reichold, Prof. Dr.
Hans Putzo, Dr. Rainer Hüsstege, 24., neubearbeitete Auflage, Vergal C.H. Beck, München, 2002, S.
895-896. 94 ix. Ginchard S., Raynaud P., Nouveau Code de Procedure civile, Dalloz, edition 2002,S. 334-339.
ავტორის სტილი დაცულია
39
mkacri dasaSvebobis winapirobebi TvalnaTliv cxadyofs, rom konkretul SemTxvevaSi misaRebi samarTliani gadawyvetileba ar
warmoadgens sakasacio gadaxedvis erTaderT mizans. erTiani
sasamarTlo praqtikis (samarTlebrivi usafrTxoeba) da samarTlis
ganviTarebis sajaro interesi Tanaganapirobebs kasaciis mizans.
imavdroulad, qvemdgomi sasamarTlo instanciis mier dadgenili faqtobrivi garemoebebi xSirad ar aris gamoricxuli sakasacio wesiT
gadasinjvisas, risi gaTvaliswinebac xSirad arasakmarisad xdeba. faqtobrivi garemoebebis gadaxedva aucilebelia aseve maTi moqmed
samarTalTan Sesabamisobis kuTxiT. Tumca es saWiroebs
gansakuTrebul protests, romlis dasabuTebulobac aTavisuflebs
sakasacio sasamarTlos boWvisagan.95
vfiqrobT, rom kasaciis ZiriTad arsze zegavlenas axdens ara sakasacio sasamarTlos pirobiTi boWva qvemdgomi sasamarTlo
instanciis mier dadgenili faqtobrivi garemoebebiT, aramed
akrZalva, Tavadve gamoikvlios da daadginos gadawyvetilebis
misaRebad mniSvnelovani faqtobrivi garemoebebi, rac, dasabuTebuli
protestis SemTxvevaSi, zogadad iwvevs gasaCivrebuli gadawyvetilebis gauqmebasa da saqmis xelaxla gansaxilvelad
qvemdgom, saqmis faqtobriv garemoebaTa damdgen sasamarTlo
instanciaSi gadagzavnas.
sakasacio sasamarTlos winaSe mdgar umniSvnelovanes amocanas
warmoadgens is rom Seamowmos saqmis iuridiuli mxare, is Tu
ramdenad sworadaa Sefardebuli samarTlis norma, ramdenad
sworadaa gagebuli, im normis (kanonis) azri da Sinaarsi, romelic
gamoiyena sasamarTlom, konkretuli saqmis gadawyvetis dros.96
aRniSnuli warmoadgens kasaciis Taviseburebis arss, samarTlebrivi
saSualebebis sistema, romelic gansazRvravs kasaciis Taviseburebebs
warmoadgens samarTlebrivi mowesrigebis meqanizms.97
franguli kanonmdeblobiT sakasacio sasamarTlo ar ganixilavs
xelmeored saqmes, romlis mimarTac Semotanili iyo sakasacio
saCivari. mas SeiZleba gansaxilvelad waredginos mxolod
samarTlebrivi sakiTxebi, romlebic am saqmesTan dakavSirebiTaa
wamoyenebuli. dauSvebelia sakasacio sasamarTloSi axali
mtkicebulebebis wardgena.98
95ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 17. 96ix. T. liluaSvili., samoqalaqo procesis sakiTxebi saqarTvelos
sasamarTloebis praqtikaSi, nawili 1. Tb., 2002, gv. 165.
97 ix. С.С. Алесеев., Обшая теориа права, Т. 2, М. 1982г. С. 9. 98
ix. Couchez G., Procedure civile, Dalloz, 9e
edition 1996, S. 387-389.
ავტორის სტილი დაცულია
40
avstriis kanonmdeblobiT sakasacio samarTalwarmoebis mizans
warmoadgens erTiani marTlmsajulebis uzrunvelyofa, samarTlis rogorc materialuri ise saproceso normebis Sinaarsis
erTgvarovnad gageba, samarTlebrivi usafrTxoeba, samarTlis
ganviTareba. ar unda moxdes saapelacio sasamarTlos mxridan uzenaesi sasamarTlos mier uzrunvelyofili marTlmsajulebis
erTiani sistemis gverdis avla, maSin, rodesac aseTi erTiani
marTlmasjuleba jer kidev ar arsebobs, an Tumca arsebobs, magram
ara erTiani marTlmsajulebis saxiT.99
saapelacio sasamarTlos yvela gadawyvetileba ar aris gasaCivrebadi
sakasacio wesiT, radgan kanonmdebloba garkveul winapirobebze
damokidebuls xdis sakasacio saCivris dasaSvebobas. mizani aris
sakasacio sasamarTloebis gantvirTva sruliad usagno, umniSvnelo samarTlebrivi davebis ganxilvisagan da maTi sicocxlisunarianobis
SenarCuneba. kanonmdeblis mier dasaSvebobis am winapirobebis SerCeva
(Tumca, mxolod aq) mniSvnelovania kasaciis miznis upiratesobis
sakiTxis gadasawyvetad (sayovelTao da individualuri interesi).
amdenad, sul ufro metad daimkvidra Tavi dasaSvebobis principma
(sakasacio saCivris qonebriv-samarTlebriv Rirebulebaze
damokidebulebis gverdiT), gansakuTrebiT, rodesac saqme exeba
gansakuTrebul mniSvnelobasa da divergentulobas. am midgomiT,
sakasacio saCivari dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, rodesac saxezea maRali finansuri interesisa da samarTlebrivi mniSvnelobis
mqone samarTlebrivi dava. xelmisawvdomobis SezRudvebi ki,
gansakuTrebiT, gansakuTrebuli mniSvnelobisa da divergentulobis
gamo dasaSvebobis aucilebloba, marTalia, angariSs uwevs sajaro
interesebs, Tavidan aaridebs ra sakasacio sasamarTlos aragadasinjvad saqmeebsa da unarCunebs ra mas maRal funqcionalur
unarianobas. amdenad, marTebuli da samarTliani gadawyvetilebis
miRebis individualuri interesi ar gadadis ukana planze, aramed
rCeba sakasacio samarTalwarmoebaSi kasaciis miznad.100
unda aRiniSnos rom sakasacio sasamarTlos Seqmnis mizani aris is
rom uzrunvelyofili iyos sasamarTlo praqtikis erTgvarovneba,
kanonebis erTgvarovani gageba. kasaciis ZiriTadi mizani ar SeiZleba
iyos sxva, Tu ara mxareTa uflebebis dacva saqarTvelos
99
ix. Jurisdiktionsnorm und Zivilprozessordnung, Herausgegeben von Dr. Rudolf Stohanzl. , 15;
Auflage. Wien 2002.S.399-416. 100ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 17-18.
ავტორის სტილი დაცულია
41
kanonmdeblobis Sesabamisad, sasamarTlo Secdomebis gamosworeba,
romlebic SeiZleba dauSvan maT am kanonmdeblobis gamoyenebisas.101 im SemTxvevaSi rodesac erTiani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis
uzrunvelyofa mniSvnelovnad axdens zegavlenas kasaciaze,
imavdroulad, es ar aris kasaciis arc erTaderTi da arc upiratesi
mizani. kanonmdebeli ufro martivad miaRwevda am mizans, Tu igi, konkretuli saqmis farglebSi gasarkvevi samarTlebrivi sakiTxebis
miRma, SesaZlebels gaxdida konkretulad gasarkvev da dasadgen
samarTlebriv sakiTxebze mboWavi pasuxebis gacemas. samarTlebrivi
erTgvarovnebisa da samarTlis ganviTarebis garda, kasaciam, misi
SezRudvebis miuxedavad, unda uzrunvelyos konkretuli saqmis
samarTlianad gadawyveta. amaze, uwinares yovlisa, metyvelebs is, rom qvemdgomi sasamarTlo instanciis gadawyvetileba gadaxedvadia ara
sakuTari iniciativiT, aramed mxolod da mxolod procesis erT-erTi
monawile mxaris Suamdgomlobis safuZvelze. kanonmdebelma mianiWa
procesis monawile mxareebs gasaCivrebis ukanaskneli (Tumca,
SezRuduli), individualuri uflebebis dacvis uflebamosileba, ar
aqcia ra isini samarTlebrivi erTgarovnebis damcvelebad.102
amdenad, misi mizani didad arc gansxvavdeba sxvaTa miznebisagan, uzrunvelyos samarTlebriv davaze swori gadawyvetilebis miReba da xeli Seuwyos procesis monawile mxareTa Soris arsebuli davis
sabolood dasrulebas.
Cveni azriT dasaSvebobis winapirobebis arsebulma SezRudvebma,
erTis mxriv, unda uzrunvelyos sakasacio sasamarTlosaTvis
naklebad mniSvnelovani saqmeebis Tavidan acileba, xolo, meores
mxriv, SezRudon gadasaxedi gadawyvetilebis moculoba.
kanonmdebeli Seecada am miznis miRwevas, samoqalaqo samaproceso
samarTalSi uwinares yovlisa, davis sagnis Rirebulebis SezRudviT, xolo administraciul samarTalwarmoebaSi gansxvavebiT samoqalaqo
procesisagan sakasacio saCivari dasaSvebia, miuxedavd sarCelis
fasisa. am SemTxveaSi ar gamoiyeneba sssk-is 365-e muxlisa da 391-e
muxlis me-2 nawilis103 moTxovnebi. (sask-is muxli 34104). kasaciis
101 ix. v. xrustli., kasaciis miznebi da sakasacio saCivris gansaxilvelad miRebis
(dsaSvebobis) winapirobebi, krebulSi: T. liluaSvili., 75 wlis saiubileo
krebuli Tb., 2003, gv. 188. 102 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.18. 103
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 365-e da 391-e muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997,
https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
42
dasaSvebobasa da gadaxedvis moculobas Soris gasxvaveba yovelTvis ar aris sakmarisad gaTvaliswinebuli kasaciis miznis sakiTxze
msjelobisas.
migvaCnia, rom tendencia aSkarad midis sasamarTlos gantvirTvis mizniT sul dasaSvebobis ufro viwro winapirobebis dawesebisa da sakasacio sasamarTlos funqcionaluri unarianobis
SenarCunebisaken, samarTlebrivi erTgvarovnebisa da samarTlis
ganviTarebis sayovelTao interesis wina planze wamowevisaken.
kanonmdebeli, sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebis
farglebSi, upiratesobas aniWebs samarTlebrivi erTgvarovnebis sajaro interesis dacvasa da calsaxad ayenebs mas konkretuli saqmis
samarTlianad gadawyvetis individualur interesze win. amisda
miuxedavad, sakacio saCivari rCeba procesis calkeuli monawile mxareebisaTvis individualuri uflebebis dacvisa da
ganxorcielebis saSualebad. sajaro interesebis dasacavad
aRmocenebuli dasaSvebobis winapirobis daZlevis Semdeg, sakasacio sasamarTlom unda miiRos konkretul saqmeze samarTlebrivad
marTebuli gadawyvetileba, romelsac ar eqneba aranairi pirdapiri
da uSualo samarTlebrivi zemoqmedeba sxva, procesSi aramonawile
pirebsa Tu davis sxva sagnebze, am sxva saqmeze msgavsi davis sagnisa da
samarTlebrivi sakiTxebis arsebobis SemTxvevaSic ki. imavdroulad
cxadia, rom sakasacio sasamarTlos mier amoxsnili samarTlebrivi
sakiTxebi, rogorc wonadi, umaRlesi sasamarTlo instanciisa, zegavlenas axdens qvemdgomi sasamarTlo instanciebis
samarTalgamoyenebasa da mosaxleobis samarTlebriv qcevaze.105
sakasacio sasamarTlom, uwinares yovlisa, unda gaiTvaliswinos nebismieri samarTaldarRveva da Tavadve gamoiyenos yoveli
samarTlebrivi norma, romelsac esa Tu is saproceso kodeqsi ar
gansazRvravs, rogorc aragadaxedvad debulebas. kasatoris
valdebulebaa konkretul kanondarRvevaze miTiTeba, romelic imavdroulad ar gamoricxavs sakasacio sasamarTlos mier qvemdgomi sasamarTlo instanciis gadawyvetilebis kasatoris mier
miuTiTebeli kanondarRvevis miuxedavad gauqmebas. sxva wesi
vrceldeba mxolod saproceso sakiTxebsa da, gansakuTrebiT,
faqtobrivi garemoebebis dadgenis proceduraze, romlebic sakasacio instanciaSi marTlac gadasinjvadia mxolod kanondarRvevebis
saproceso protestis (miTiTeba) farglebSi. Tumca aqac arsebobs
104
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis 1-li
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 105 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.19.
ავტორის სტილი დაცულია
43
sagamonakliso SemTxvevebi gansakuTrebulad mZime saproceso
xarvezebze, romlebic gasaTvaliswinebelia sakuTari
iniciativiTac.106
germanuli kanonmdeblobiT, kanonmdebloba gadaxedvadi samarTlebrivi normebis darRvevas ayenebs wina planze qvemdgomi
sasamarTlo instanciis gadawyvetilebis gadasinjvis winapirobad,
sinamdvileSi saqme naklebad exeba kanondarRvevis gamovlenas, ramdenadac metwilad sakasacio saganze swori saboloo
gadawyvetilebis miRebas, gadasinjvadi samarTlebrivi normebis
gamoyenebis SezRudviT. aqedan gansakuTrebiT gamomdinareobs is, rom
kasacia SeiZleba dasabuTebuli iyos kanondarRvevis gareSec,
magaliTad, im SemTxvevaSi, rodesac gasaCivrebuli gadawyvetilebis miRebis Semdeg ZalaSi Sevida am konkretul saqmeSi gamosayenebeli
samarTlebrivi norma, romelsac qvemdgomi instanciis sasamarTlo
verc gamoiyenebda da verc daarRvevda.107
unda aRiniSnos, rom germanuli kanonmdeblobiT kanondarRvevis arseboba ar warmoadgens sakasacio saCivris dasabuTebulobasa da ar
iwvevs gasaCivrebuli gadawyvetilebis gauqmebas, im SemTxvevaSi, Tu darRveva aramizezSedegobrivia an kidev gauqmebulia sxva romelime
kanondarRveviTa da imgvarad kompensirebadia, rom gadawyvetileba,
saboloo jamSi, marTebulia. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlo samarTlebrivi erTgvarovnebis dacvas miiCnevs sakasacio
sasamarTlos upirveles amocanad. sxva gadawyvetilebebSi ki
sasamarTlom erTgvarad Searbila es gamonaTqvami da wamoayena, erTis
mxriv, samarTlebrivi usafrTxoebisa da samarTlis ganviTarebis
argumentebi, xolo, meores mxriv, mxaris daintereseba samarTliani
gadawyvetilebis miRebaSi.108
mxaris interesebis dacvis argumentebi aris aseve sakasacio saCivris,
rogorc gasaCivrebis namdvili saSualebis Camoyalibeba, romelic
SesaZlebelia mxolod mxaris SuamdgomlobiTa da xarjebiT, aseve
mxolod im SemTxvevaSi, rodesac gadawyvetileba miiReba ara zogad
samarTlebriv, abstraqtul sakiTxze, aramed konkretul
samarTlebriv davaze, aseve reformatio in peius-is (uaresiT Secvla) akrZalva da mxolod procesis monawileTa Soris moqmedi kanonieri
Zala. e.i. gadawyvetilebis sauaresod Sebruneba, gadawyvetilebis
106 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.20. 107 iqve, gv. 20. 108
iqve, gv. 20-21.
ავტორის სტილი დაცულია
44
Secvla kasatoris sawinaarmdegod, sakasacio sasamarTlos
gadawyvetilebis Zala mxolod procesis monawileebze vrceldeba.
erTiani sasamarTlo praqtikisa da samarTlis ganviTarebis sayovelTao interesis sasargeblod ki metyvelebs kasaciis
funqcionaluri kompetencia, gasaCivrebuli gadawyvetilebis
samarTlebrivi elementebis gadaxedva, gasaCivrebuli gadawyvetilebis samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmeba
gadasinjvadi uflebis SezRudva, sakasacio wesiT gasaCivrebuli
gadawyvtilebiT Semofargvla, sakasacio saCivris dasaSvebobis boWva
da sakasacio sasamarTlos valdebuleba, arsebiTad ganixilos
gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone yvela sakasacio saCivari.109
germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlo miiCnevs, rom
kasacia aris „sakanonmdeblo mizanSewonilobis warmodgenis
Sesabamisad Camoyalibebuli saproceso warmonaqmni. misi funqcionaluri gansazRvrisas ki unda gamovmdinareobdeT moqmedi
samarTlidan“. am sakanonmdeblo konstelaciiT, kasacia aris
„gasaCivrebis saSualeba, romelic unda emsaxurebodes sayovelTao
interessac da mxaris interesebsac“.110 marTalia, SezRudulia
sakasacio sasamarTlos mier saqmis gadasinjvis uflebamosileba,
Tumca, rogorc ki Cndeba, misi mizania gadasawyveti SemTxvevis
samarTlebrivad marTebuli gadawyvetilebis miReba. es mizani pirdapir da uSualod gamomdinareobs Tavad kanonismieri
regulaciebidan, kerZod, kasaciis zemoT aRwerili formidan, rogorc mxaris saCivridan saqmeze marTebuli gadawyvetilebis
misaRebad.
sakasacio sasamarTlos xelmisawvdomobis kuTxiT, ZiriTadad,
miznebi ar gamoricxavs erTmaneTs; piriqiT, isini xels uwyoben da
ganavrcoben erTmaneTs; calkeuli SemTxvevis gadawyvetis
gadmosaxedidan, mizania erTiani sasamarTlo praqtikis Camoyalibeba da samarTlis ganviTareba da qvemdgomi sasamarTlo instanciis
mimarT makontrolebeli funqciis arseboba. am miznisaken mimavali gza ki aris kanonismieri regulaciiT calkeuli saqmis samarTliani
da marTebuli gadawyveta“.111 germaniis feedralurma sakonstitucio
109ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 21. 110
Sead. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos 1978 wlis
09seqtembris ganCineba 2, 831/76. BV erfG, Beshchl. V. 9.9. 1978 – 2 BvR 831/76 – Bverf GE 49,
148 ff. 111
Sead. germaniis federaluri sakosntitucio sasamarTlos plenumis 1980 wlis 11
ivnisis ganCineba 1/79, germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos
gadawyvetilebebi, 54, 277, 289. BVerfG, Beschl.des Plenums v. 11.6.1980 – IPBvU 1/79 – BverfGE
54, 277, 289.
ავტორის სტილი დაცულია
45
sasamarTlom, ganmarta, rom kasacia, mis sxva miznebTan SedarebiT,
emsaxureba calkeuli saqmis gadawyvetis dacvis interess.112
xazgasmulia saksacio sasamarTlos orgvari amocana: erTis mxriv marTlmsajulebis erTiani sistemis dacva da samarTlis
ganviTarebaze sajaro interesi da meores mxriv, calkeul samarTlian
gadawyvetilebebze mxareTa interesebis dacva.
amocanebi da miznebi ganuyofelia da SeiZleba iTqvas, rom yvela
konkretuli amocana garkveulwilad TviTon warmoadgens mizans.113
sakasacio sasamarTlos Tavis mxriv evaleba, Tu arsebobs sakasacio saCivris warmoebaSi miRebisa da dasaSvebobis yvela winapiroba ganixilos sakasacio saCivari arsebiTad da miiRos mis mimarT
Sesabamisi gadawyvetileba, kerZod imis miuxedavad Tu rogori iqneba
ganxilvis Sedegebi, daakmayofilos an uari uTxras kasators
sakasacio saCivris moTxovnaze, meores mxriv gadawyvetilebis sakasacio wesiT gasaCivrebis SesaZlebloba da TviT sakasacio
sasamarTlos arseboba, warmoadgens realur samarTlebriv
saSualebas kidev erTxel Semowmdes gadawyvetilebis siswore, misi
samarTlevrivi dasabuTebulobis TavlsazrisiT, rac iZleva imis
imeds, rom Secdoma Tu samarTlebriv dasabuTebaSi marTlac
daSvebulia – gaswordes es Secdoma, gaswordes gadawyvetileba. zemoTaRmiSnulidan gamomdinare naTlad gamoikveTa kasaciis erTi mizani: mxareTa uflebebisa da interesebis dacva, romelsac sxvanairad individualuri interesebis dacvas uwodeben.114
Cveni azriT, dasaSvebobis winapirobebis gansxvavebebi da aragadasinjvadi samarTlebrivi normebi aris mxolod xarisxobrivi
da ara zogadi xasiaTisa; amdenad, isini ar exeba kasaciis mizans. es
namdvilad vrceldeba, magaliTad, im sxvaobaze, romelic axasiaTebs SejibrebiTobis princips samoqalaqo samarTalwarmoebaSi da
inkviziciurobis princips administraciul samarTalwarmoebaSi,
romelic sakasacio instanciaSi gamoixateba mxolod im sakiTxSi, warmoadgens Tu ara saproceso xarvezs mtkicebulebaTa
moupovebloba.
gadawyvetilebis miRebis interesi da erTiani sasamarTlo praqtikisa
da samarTlis ganviTarebis interesi, kanonmdeblis mier dasaSvebobis
112ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 21-22. 113
ix. М. А. Алиескеров., Кассационное рпоизводство по гражданским делам: вопросы теории и
практики. Изд. ,,норма“, 2005г. С. 42. 114 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2005, gv. 494.
ავტორის სტილი დაცულია
46
winapirobebis kuTxiT, da aseve sakasacio sasamarTlos mosamarTlis
winaSe, romelic kanonis ZaliT valdebulia daicvas, daakmayofilos
da SesabamisobaSi moiyvanos orive interesi ise, rogorc amas
ganszRvravs konkretuli saproceso kanonmdebloba.
kasaciis mizani ar SeiZleba iyos sxva, Tu ara mxareTa uflebebis
dacva saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad, sasamarTlo
Secdomebis gasworeba, romlebic SeiZleba dauSvan maT am
kanonmdeblobis gamoyenebisas.115 sakasacio sasamarTlos funqcia unda iyos kanonebis erTgvarovnad gamoyenebis uzrunvelyofa
saqarTvelos mTel teritoriaze.116
sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos da gaiTvaliswinos sarCelis
dasaSvebobisaTvis aucilebeli uflebadacvis moTxovnileba, Tumca
mxolod da mxolod dasaSvebi kasaciis farglebSi.117
procesualuri saSualebebis sworad gamoyenebas aqvs gadamwyveti mniSvneloba sakasacio sasamarTlos winaSe gansazRvruli miznebis
miRwevisaTvis. SeiZleba iTqvas, rom erTianobaSi aRebul smarTlebriv saSualebTa sistemis meSveobiT mowesrigebulia is
procesualur-samarTlebrivi urTierTobebi, romlebic warmoiSveba
sakasacio saCivris aRZvriT.118
amasTan erTad eWvs aRar iwvevs rom, saqarTveloSi kasaciis Seqmnis erT-erTi mizani iyo kanonebis erTgvarovnad gageba da erTiani marTlmsajulebis uzrunvelyofa. aseTi mizani dasaxulia TiTqmis yvela qveynis sakasacio sasamarTloebis winaSe, romelsac sxvanairad sajaro interesebis dacvas uwodeben.119 kasaciis saqmianobaSi rogorc individualuri ise sajaro interesebis dacva erTnairad mniSvnelovania.120
115 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2003, gv. 303. 116
ix. g. qiria., samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa gasaCivrebis
Taviseburebani, Jurnali ,,samarTali“, 1997, № 9-10, gv. 76-78. 117 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahen (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastsche Darstellung under besonderer Berûck-sichtigung der hôchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ûnberarbeitete-und erweiterte Auflage Kôln. Berlin. Bonn. Mûnchen:
Heymanns, 1997, S. 131. 118
ix. T. Todria., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 28-29. 119 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2005, gv. 494. 120 ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi, disertaciis
avtoreferati, 2004, gv. 9-10.
ავტორის სტილი დაცულია
47
1.7. sakasacio samarTalwarmoebis principebi
samarTlis sistema moicavs, rogorc samarTlis pozitiur normebs,
ise samarTlis principebs. principi laTinuri sityvaa da niSnavs
dasawyiss, dasabams. am termins iyeneben romelime Teoriis,
moZRvrebis, mecnierebis ZiriTadi amosavali debulebis, asevev qcevis
ZiriTadi wesis aRsaniSnavad.121 zogierTi samarTlebrivi
urTierTobis sworad gadawyveta SeuZlebelia, mxolod samarTlis konkretuli normis safuZvelze da saWiro xdeba samarTlis
principebis moSvelieba.122 principebs gansakuTrebuli mniSvneloba aqvT administraciuil samarTalwarmoebaSi konkretuli administraciuli davis gainxilvisa da gadawyvetis dros. Uumetesad gvxvdeba konstituciur-samarTlebrivi principebi, romlebic samarTlis TiTqmis yvela dargisTvis saerToa, magram arsebobs dargobrivi principebi, romlebic mxolod konkretuli dargis samarTlebriv
Siinaarss gansazrvravs, samarTlis dargis ganmsazRvrel
saxelmZRvanelo123 ideebs warmoadgens. materialuri administraciuli samarTali marTlmsajulebis ganmaxorcielebeli pirebisaTvis warmoadgens samarTlebriv
saSualebas Seafasos mesame pirTa qmedebebi, maSin roca administraciuli procesualuri normebi Tavad marTlmsajulebis
ganmaxorcielebelTa qmedebebis ganmsazRvrelia.124
im SemTxvevaSi, rodesac procesi atarebs samZebro, inkviziciur xasiaTs, rac damaxasiaTebelia administraciuli samarTalwarmoebisTvis, sasamarTlos SeuZlia TviTon, sakuTari iniciaTiviT uzrunvelyos faqtobrivi garemoebebis da
mtkicebulebebis mopoveba. iuridiul literaturaSi sxva da sxva avtoris mier araerTgvarovnad
aris Camoyalibebuli da ganxiluli prinipebi, romlebic sakmaod
mravalricxovania. am konkretul SemTxvevaSi ganxilulia iseTi
principebi, romlebsac mniSvnelovani adgili ukaviaT da zegavlenas axdenen sakasacio samarTawarmoebisas administraciul saqmis
ganxilvaze.
121
ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili. , samoqalaqo
saproceso samarTali, I nawili, Tb., 2014, gv. 74. 122
ix. g. xubua., samarTlis Teoria, Tb., 2004 , gv. 164. 123
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo, ,,praqtikuli rekomendaciebi administraciuli saproceso samarTlis sakiTxebze magistrati
mosamarTleebisaTvis“, Tbilisi, 2010 w, gv. 18. 124
ix. J. Schwarze., European Administrative Law, Sweet and Maxwell, 1992. Page.1173.
ავტორის სტილი დაცულია
48
administraciuli samarTawarmoebis procesSi Semdegi miznebi
miiRweva: 1.moqalaqeTa subieqturi sajaro uflebebis dacva (anu iseTi
uflebebis, romlebic calkeul pirs gaaCnia saxelmwifos mimarT);
2.(obieqturi) kontroli administraciaze (romelic amavdroulad
SeiZleba ganxilul iqnes, rogorc individualuri sarCelebis
Sedegi); 3.samarTlebrivi saxelmwifos moTxovnaTa ganxorcieleba;
4.kanonmdeblobis daxvewa da misi gamoyeneba teqnikaSi, ekonomikaSi da
oficialur sferoSi momxdari cvlilebebis gaTvaliswinebiT,
agreTve, 5.magaliTad germaniaSi samarTlebrivi stabiulurobis
mxardaWera.125
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 1-li muxlis me-2
nawilSi126 aRniSnulia, rom administraciul samarTalwarmoebaSi gamoiyeneba saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis
debulebani. es norma exeba samarTalwarmoebis principebis
gamoyenebis sakiTxsac, Tumca administraciul kanonmdeblobaSi
Camoyalibebulia mxolod dargisTvis damaxasiaTebeli,
mniSvnelovani principebi, romlemzec dawvrilebiT qvemoT gveqneba
saubari.
1.7.1. dispoziciurobis principi
cnobili dispoziciurobis principi administraciuli
samarTalwarmoebis erT-erTi mniSvnelovani principia. termini
dispoziciuroba laTinuria - ,,dispositivus“ da niSnavs ,,ganvkargav“.127 aRniSnuli principi procesis mxareebs aniWebs uflebas TviTon gadawyviton sasamarTlosadmi mimarTvis, davis sagnis gansazRvrisa
da saqmis morigebiT dasrulebis sakiTxebi. am principis Tanaxmad administraciuli saqmeTa ganxilva iwyeba mosarCelis werilobiTi
gancxadebis safuZvelze. sasamarTlo ganixilavs da wyvets saqmes
mxolod sarCelSi Camoyalibebuli moTxovnis farglebSi. sasamarTlo araa uflebamosili gascdes sasarCelo moTxovnis
farglebs. administraciuli procesis msvlelobisas sasamarTlos ufleba aqvs mxolod sasarCelo moTxovnis Sevsebisa Tu dazustebis
mizniT misces garkveuli rekomendaciebi mxareebs. am formiT xdeba mxolod sarCelSi arsebuli xarvezebisa da naklovanebebis 125 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Ovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 467. 126 Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 1-li muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 127
ix. S. qurdaZe., n. xunaSvili., saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTali, Tb.,
2012 , gv. 86.
ავტორის სტილი დაცულია
49
gamosworeba da ara zemoqmedeba sarCelis Sinaarsze.128 SeuZlebelia
sarCelis wardgena sxva piris uflebebis darRvevis Taobaze.129
sssk-is 248-e muxlis130 Tanaxmad sasamarTlos ufleba ara aqvs
miakuTvnos Tavisi gadawyvetilebiT mxares is, rac mas ar mouTxovia,
an imaze meti vidre igi moiTxovda. iuridiul literaturaSi, dispoziciurobis principis gamovlinebadaa miCneuli agreTve
mxareTa ufleba, gaasaCivron sasamarTlos esa Tu is aqti. mxareTa
saproceso uflebaa - gasaCivron sasamarTlo gadawyvetilebebi an
Seurigdnen am gadawyvetilebas, cnon igi, moiTxovon misi aRsruleba
an uari Tqvan mis aRsrulebaze.131 dainteresebul pirzea damokidebuli gaasaCivrebs Tu ara sasamarTlos gadawyvetilebas
saapelacio da sakasacio wesiT. aseve unda aRiniSnos, rom saapelacio sasamarTlo gadawyvetilebas amowmebs saapelacio saCivris
farglebSi faqtobrivi da samarTlebrivi TvalsazrisiT. aqedan gamomdinare pirveli instanciis sasamarTlo SeboWilia sasarCelo
moTxovnis (sarCelis sagnis) farglebiT da ver gascdeba am farglebs, xolo saapelacio sasamarTlo SeboWilia saapelacio saCivris
farglebiT, ufro sworad saapelacio saCivris moTxovnis
farglebiT, rac imas niSnavs, rom am moTxovnis farglebSi SeuZlia
Seamowos gadawyvetilebis kanoniereba da dasabuTebuloba.132 frangi administrativisti gui brebani aRniSnavs werilobiTi
saqmiswarmoebis principTan dakavSirebiT, romelSic igulisxmeba saqmis ganxilva mxolod gancxadebasa Tu sarCelSi aRniSnuli
garemoebebis gamo, mxolod im dokumentebiTa da moTxovnebis garSemo,
romlebic saqmeSia werilobiT warmodgenili, aqedan gamomdinare
sasamarTlos am principis Tanaxmad, ar SeuZlia damatebiTi gamoZieba Caataros da gadawyvitos mmarTvelobis sakiTxebi an saqmis sxva
mxareebi, romlebic warmodgenili dokumentebidan ar
gamomdinareobs.133
128 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
21.
129 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А.
Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Ovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014 , gv 468. 130 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 248-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 131
ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili . , samoqalaqo
saproceso samarTali, I nawili, Tb., 2014, gv. 85. 132 ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi, disertacia, Tb., 2004,
gv. 109.
133 ix. Бребан, Г., Франуцзкое административное право, М. 1998 стр. 447-451
ავტორის სტილი დაცულია
50
dispoziciurobis principi moqmedebs sakasacio
samarTalwarmoebaSic sssk-is 404-e muxlis134 Tanaxmad sakasacio
sasamarTlo amowmebs gadawyvetilebas sakasacio saCivris farglebSi. sakasacio saCivris farglebi gulisxmobs imas Tu ra moculobiT
saCivrdeba gadawyvetileba mTlianad Tu nawilobriv. sakasacio
saCivari moTxovnis farglebSi unda iyos Semowmebuli. rac Seexeba sakasacio saCivris samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmebas aq sakasacio sasamarTlo araa SezRuduli sakasacio saCivris farglebiT da mas SeuZlia Seamowmos ara marto am saCivarSi
miTiTebuli kanonis darRvevebi, aramed agreTve kanonis sxva
darRvevebic.135 saapelacio da sakasacio sasamarTloebs ufleba aqvT gaauqmon qvemdgomi sasamarTlos gadawyvetileba mxolod saCivris safuZvelze
da masSi dasmuli moTxovnis farglebSi.
sask-is me-3 muxlis meore nawilis Tanaxmad, administraciul samarTalwarmoebaSi monawile administraciuli organo
uflebamosilia saqme morigebiT daamTavros, uari Tqvas sarCelze an
cnos sarCeli, Tu es ar ewinaaRmdegeba saqarTvelos kanonmdeblobas.
miuxedavad imisa, rom administraciul samarTalwarmoebaSi, dispoziciurobis principis safuZvelze mxareebii administraciuli
procesis warmarTvisa da misi dasrulebis uflebiT sargebloben,
kanoni awesebs gargveul SezRudvebs konkretul SemTvevebSi.
administraciuli procesi SesaZlebelia ar dasruldes im SeTxvevaSi, Tu konkretuli administraciuli davis ganxilva da saqmeze WeSmaritebis dadgena upirveles yovlisa sajaro interesebidan
gamomdinareobs.136
administraciul samarTalwarmoebaSi, samoqalaqo
samarTalwarmoebisagan gansxvavebiT sasamarTlo uflebamosilia, Seamowmos ramdenad SesabamisobaSia saqarTvelos kanonmdeblobasTan
administraciuli organos uari, misi mxridan sarCelis cnoba, an misi
monawileobiT saqmis morigebiT dasruleba.
Tu dadgindeba, rom administraciuli organos uari sarCelze, sarCelis cnoba an misi monawileobiT saqmis morigebiT damTavreba
134 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 404-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 135 ix. v. xrustali., kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi, disertacia, Tb., 2004,
gv. 110. 136
ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
21-22.
ავტორის სტილი დაცულია
51
ewinaaRmdegeba saqarTvelos kanonmdeblobas, sasamarTlo arsebiTad
ganixilavs saqmes da gamoitans gadawyvetilebas, xolo im SemTxvevaSi Tu administraciuli organo uars ganacxadebs saqmis ganxilvaSi
monawileobaze, sasamarTlo gamoitans mis mimarT dauswrebel
gadawyvetilebas sask-is me-4 da me19-e muxlebis gaTvaliswinebiT. administaciuli procesis dawyebac da damTavrebac mxareTa nebis
gamovlenazea damokidebuli. aRsaniSnavia, rom germanuli samarTlis
mixedviT, erT instanciaSi davis dasrulebis Semdeg mxareebi Tavad
wyveten gasaCivrebas da davis gagrZeleba maT nebazea damokidebuli, garda im SemTxvevisa roca sajaro interesebis sasargeblod administraciul samarTalwarmoebaSi monawile subieqti Tavad ar
warmoadgens saCivars137.
1.7.2. SejibrebiTobisa da saqmis garemoebebis gamokvleva sasamarTlos mier; administraciuli procesis inkviziciuri buneba
sakasacio sasamarTlo ganmartavs, rom saqmis arsebiTad faqtobrivi da samarTlebrivi TvasazrisiT ganmxilveli sasamarTloebis mier oficialobis principis meSveobiT saqmis garemoebaTa damatebiTi
gamokvleva, mtkicebulebaTa mopoveba saxelmwifoSi dReisaTvis arsebuli samarTlebrivi kulturis pirobebSi aris upirobo
aucilebloba, administraciul davaTa kanonierad gdawyvetisaTvis, administraciul organoTa saqmianobaze srulfasovani sasamarTlo
kontrolis ganxorcielebisaTvis, ris gareSec samrTlebrivi
saxelmwifos, rogorc RirebulebiTi sikeTiT sargebloba
SesaZlebelia ver miiRwes.138
SejibrebiTobis principi konstituciur-samarTlebrivi princips
warmoadgens. am principis safuZvelze adamianis uflebebis dacva
sasamarTloSi garantirebulia. procesis mimdinareobisas moqalaqe
ara obieqtis aramed procesis subieqtis rolSi gvevlineba, romlsac aqvs uafleba sakuTari azrisa Tu mtkicebulebebis warmodgenis meSveobiT zemoqmedeba moaxdinos administraciuli procesis
warmarTvasa da mis ganviTarebaze. 139
137
ix .M.P. Singh., German administrative Law in Common Law perspective, Germany 2001. Page.
224. 138
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis 2014
wlis 2 dekembris gadawyvetileba №bs-303-299(k-14).
139 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava,. p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb, 2008, gv.
22.
ავტორის სტილი დაცულია
52
am principis Tanaxmad mxareebi sargebloben Tanabari uflebebiTa da
SesaZleblobebiT, daasabuTon TavianTi moTxovnebi, uaryon an
gaaqarwylon meore mxaris mier wamoyenebuli moTxovnebi, mosazrebebi
Tu mtkicebulebebi. mxareebi TviTonve gansazRvraven, Tu romeli faqtebi unda daedos safuZvlad maT moTxovnebs an romeli
mtkicebulebebiT unda iaqnes dadasturebuli es faqtebi (sssk-is
muxli me-4). 140 swored am principis paralelurad administraciul samarTalwarmoebaSi moqmedebs sasamarTlos mier saqmis
garemoebebis yovelmxrivi da obieqturi gamokvlevis principi, rac
gulisxmobs sasamarTlos aqtiur rols, romelic uflebamsilia
sajaro interesebidan gamomdinare, Tavisi iniciativiT Seagrovos
faqtobrivi garemoebebi da mtkicebulebebi, miiRos gadawyvetileba
damatebiTi informaciisa da mtkicebulebebis warmosadgenad.
administraciuli procesi gamoirCeva inkviziciuri bunebiT, radgan
sajaro normebis dacvazea orientirebuli, riTac igi gansxvavdeba
samoqalaqo procesisgan, sadac xdeba kerZo samarTlebrivi
interesebis dacva. Tu administaciuli davis ganxilvis procesSi sasamarTlos ar daakmayofilebs mxareTa mier warmodgenili
mtkicebulebebi da miiCnevs, rom arasakmarisia saqmis gareboebebis obieqturi gamokvlevisa da saqmeze obieqturi WeSmaritebis dasadgenad igi Tavisi iniciativiT uzrunvelyofs mtkicebulebebis
moZiebasa da garemoebebis gamokvlevas. aseve gasaTvaliswinebelia is, rom sasamarTlom SeiZleba yuradReba gaamaxvilos iseT
garemoebebTan da mtkicebulebebTan dakavSirebiT, romlebic mxareebs
procesis mimdinareobisas ar warudgeniaT sasamarTlos winaSe.
administraciuli sasamarlo procesis erT-erT Taviseburebas,
romelic arsebiTad ganasxvavebs mas samoqalaqo procesisagan,
warmoadgens gamokvlevis principi (kas § 86). amis Sesabamisad, administraciuli sasamarTlo Tavisi movaleobebis ZaliT
ganixilavs saqmis garemoebebs. is araa SezRuduli im ganmartebebiTa
da mtkicebulebebiT, romelTac monawileebi waradgenen.141
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo Tavis erT-erT gadawyvetilebaSi asabuTebs administraciul procesSi moqmedi oficialobis principis
specifikur bunebas da ganmartavs, rom samoqalaqo procesisagan
gansxvavebiT administraciul procesis me-19 muxlis pirveli nawili,
oficialobis principis gaTvaliswinebiT, sasamarTlos aniWebs
140 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, me-4 muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 141
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. ovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv 469.
ავტორის სტილი დაცულია
53
damatebiT uflebamosilebas - sakuTari iniciativiT Seagrovis faqtobrivi garemoebebi da mtkicebulebebi saqmeze kanonieri
gadawyvetilebis misaRebad. ufro metic, samoqalaqo saproceso
kodeqsis 107-e muxli sasamarTlos aniWebs uflebamosilebas
dasabuTebuli ganCinebiT mtkicebulebaTa Segroveba (Semowmeba)
daavalos im sasamarTlos, romlisTvisac teritoriulad es ufro
mosaxexebelia.142 administraciul procesSi gadawyvetilebis gamotanisas didi
mniSvneloba aqvs mtkicebulebebs.143 sask-is me-17 muxlis me-2 nawilis
Tanaxmad,144 Tu kanoniT sxva ram ar aris dadgenili, administraciul-
samarTlebrivi aqtis ararad aRiarebis, baTilad cnobis an Zaladakargulad gamocxadebis Sesaxeb sarCelis wardgenis
SemTxvevaSi mtkicebis tvirTi ekisreba administraciul organos,
romelmac gamosca es aqti. amasTan dakavSirebiT sainteresoa saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba sadac
aRniSnulia, rom sask-is 17.2 muxlis Tanaxmad, Tu kanoniT sxva ram ar
aris dadgenili, administraciul-samarTlebrivi aqtis baTilad gamocxadebis Sesaxeb sarCelis wardgenis SemTxvevaSi mtkicebis
tvirTi ekisreba administraciul organos, romelmac gamosca es aqti.
sakasacio sasamarTlo aseve yuradRebas amaxvilebs sask-is me-4
muxlze da aRniSnavs, rom administraciuli samarTalwarmoebisaTvis
maxasiaTebeli inkviziciurobis elementi, administraciul organos
ar aTavisuflebs mtkicebis tvirTis valdebulebisagan.145 qarTuli administraciuli samarTalwarmoebis msgavsad germanuli administraciuli kanonmdeblobiT mosamarTleebi aseve ar arian SezRudulni mxareTa mier warmodgenili SuamdgomlobebiTa da
mtkicebulebebiT. mosamarTles SeuZlia saerTod Seacvlevinos
mxares Suamdgomloba. igi uflebamosilia ara mxolod daavalos
mxareebs garemoebebis dadgenis mizniT warmoadginon mtkicebulebebi, aramed imoqmedos misTvis miniWebuli uflebamosilebis farglebSi
da Tavad daadginos saqmisaTvis mniSvnelovani garemoebebi. Tumca garemoebebis gamokvlevis procesSi mosamarTles ar SeuZlia ukan
daubrunos administraciul organos sakiTxi Sesaswavlad. amasTan
dakavSirebiT germaneli mecnierebi miuTiTeben, rom es iqneboda xelisuflebis gamijvnis principis darRveva da erTi xelisuflebis
142
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis 2013
wlis 26 Tebervlis gadawyvetileba №bs-435-430(k-12). 143ix. m. salxinaSvili., z. meiSvili., administraciuli samarTlis saqmeebze
gadawyvetilebaTa miRebis Taviseburebani, Tb., 2005, gv. 61. 144
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-17 muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 145
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis 2010
wlis 25 maisis gadawyvetileba №bs-1247-1191(2k-09).
ავტორის სტილი დაცულია
54
mxridan meoris saqmianobaSi Careva. inkviziciurobis principis mizans
warmoadgens is, rom moxdes saqmesTan dakavSirebuli garemoebebis
srulyofili Seswavla, Sefaseba da normebis swori misadageba
faqtobriv garemoebebTan. inkviziciurobis principis arsi
gamomdinareobs mniSvnelovnad sajaro interesebidan, romelic yovelTvis Tan sdevs administraciul davebs da rogorc wesi
upirispirdeba kerZo interesebs146.
1.7.3. mosamarTlis mier procesis warmarTvis principi, koncentraciis principi
mosamarTlis aqtiuroba da administraciuli procesis warmarTvaze zedamxedveloba prioritetulia administraciuli sarCelis warmoebaSi miRebidan saqmeze gadawyvetilebis gamotanis
momentamde.147aqedan gamomdinare administraciuli davis ganmxilveli mosamarTle valdebulia uzrunvelyofs wesrigis dacva sasamarTlo
sxdomaze, aseve moaxdinos saqmis ganxilva kanonmdeblobiT
gansazRvrul vadebSi, xarvezebis SemTxvevaSi maTi aRmofxvris
uzrunvelyofa da a.S. rac Seexeba koncentraciis princips igi gulisxmobs sasamarTlos mxridan procesis warmarTvis
koncentracias imasTan dakavSirebiT, rom rac SeiZleba swrafad da
mokle droSi, efeqturad da xarisxianad moxdes saqmiswarmoebis dasruleba mas Semdeg rac srulad da obieqturad iqneba Seswavlili da gamokvleuli saqmesTan dakavSirebuli garemoebebi da
mtkicebulebebi. aucilebelia mxareebisaTvis xelmisawvdomi iyos samarTalwarmoebis gamartivebuli da daCqarebuli formebi da isini daculi iyos
borotad gamoyenebis an dayovnebisagan, rac, kerZod, unda ganxorcieldes sasamarTlosaTvis samarTalwarmoebis ufro
efeqturi warmarTvis uflebamosilebaTa miniWebis gziT.148
unda aRiniSnos, rom germaniis administraciuli saproceso kanonmdelobiT martiv saqmeebze gadawyvetileba SeiZleba
erTpirovnulad mosamarTlem miiRos, gaTvaliswinebulia agreTve
gamartivebuli sasamarTlo warmoebis SesaZlebloba: gadawyvetilebis miReba sasamarTlos daskvnis saxiT mxareTa mosmenis
146
ix. M.P. Singh., German administrative Law in Common Law perspective, Germany 2001. Page.
223. 147 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb, 2008, gv.
28. 148
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tb., 2001, gv. 110.
ავტორის სტილი დაცულია
55
Semdeg zepiri ganxilvis Catarebis gareSe.149 aseve, procesis
daCqarebis mizniT, mosamarTles SeuZlia daexmaros mxares moTxovnis
transformirebaSi (sask-is 281 muxli)150.
sakasacio sasamarTlos miTiTebiT, maSin rodesac mxare procesualurad sworad ver ayalibebs Tavis moTxovnas procesis
dispoziciurobis principis gaTvaliswinebiT, mosamarTlem sarCelis transformirebisas sworad unda daadginos mosarCelis iuridiuli
interesi - ra uflebis aRsadgenad mimarTa man sasamarTlos da ra
aris misi saboloo interesi. sakasacio sasamarTlos ganmartebiT, procesualuri uflebebi da materialuri moTxovnebi ar unda iqnes
uaryofili mosarCelis gamoucdelobis gamo, aramed mosamarTles
SeuZlia xeli Seuwyos moTxovnis transformirebas.151 sakasacio sasamarTloSi Tu dadga sarCelis transformirebis sakiTi, mosamarTles SeuZlia saqme daubrunos saapelacio instanciis sasamarTlos da moiTxovos sarCelis transformireba. administraciuli saqmis ganmxilveli sasamarTlos inkviziciuri
buneba vlindeba mesame pirebis mowvevasTan dakavSirebiTac. gansxvavebiT samoqalaqo samarTalwarmoebisagan administraciul procesSi sasamarTlo Tavad wyvets sakiTxs mesame pirTa mowvevis
Sesaxeb. sasamarTlos mier mesame piri saqmeSi aucileblad unda iqnes
Cabmuli, Tu igi im samarTalurTierTobis monawilea, romlis Taobazedac sasamarTlos mier mxolod saerTo gadawyvetilbis
gamotanaa SesaZlebeli ( sask-is me-16 muxlis me-2 nawili).
unda aRiniSnos, rom sakasacio sasamarTloSi sask-is me-16 muxlis me-
2 nawiliT gaTvaliswinebuli mesame pirebi (anu mesame pirebi
savaldebulo mowveviT). SeiZleba Caeban maTive TanxmobiT, Tu isini sadavod ar xdian saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv
garemoebebs da waradgenen mxolod samarTlebriv mosazrebebs sask-is
muxli 341 muxlis me-2 nawili.
149 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014 , gv. 471. 150Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 281 muxli. saqarTvelos
parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 151
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa palatis 2011
wlis 15 seqtembris gadawyvetileba №bs-203-200(k-11).
ავტორის სტილი დაცულია
56
1.7.4. kanonis winaSe Tanasworobis principi
adamianis uflebebis sayovelTao deklaracia gansakuTrebiT icavs
kanonis winaSe Tanasworobis princips, udanaSaulobis prezumpcias, kanonis Sesabamisad Seqmnili damoukidebeli da miukerZoebeli sasamarTlos mier ganxorcielebuli samarTliani da Ria
marTlmsajulebis uflebas.152
aseve, aRniSnuli principi szak-is me-4 muxlSia153 gansazRvruli, romlis Tanaxmad yvela Tanasworia kanonis winaSe rogorc fizikuri
da iuridiuli pirebi aseve administraciuli organoebi. dauSvebelia administraciuli samarTlebrivi urTierTobis monawile romelime
mxaris kanonieri uflebisa da Tavisuflebis, kanonieri interesebis
SezRudva an maTi ganxorcielebisaTvis xelis SeSla, agreTve maTTvis kanonmdeblobiT gauTvaliswinebeli raime upiratesobis miniWeba an
romelime mxaris mimarT raime diskriminaciuli zomebis miReba. miuxedavad administraciul samarTlebriv urTierTobebSi subieqtebs Soris arsebuli subordinaciisa sasamarTlo valdebulia kanonis winaSe Tanasworobis principis safuZvlze daicvas procesSi
monawile mxareebis Tanasworoba. mxareTa saproceso Tanasworobis principiT gamsWvalulia procesis TiTqmis yvela instituti da
norma.154 unda aRiniSnos, rom sasamarTlo ver gamoitans gadawyvetilebas Tu man ar mousmina orive dapirispirebul mxares an ar misca maT SesaZlebloba gamoiyenon saproceso kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli yvela ufleba da meqanizmi TavianTi poziciis
gasamarTleblad, TavianTi uflebeis dasacavad.155
gasaTvaliswinebelia, rom sssk-is 394 muxlis156 Tanaxmad saqmis
ganxilva erT-erTi mxaris dauswreblad, romelsac ar miuRia Setyobineba kanoniT dadgenili wesiT warmoadgens sakasacio saCivris
gauqmebis absolutur safuZvels.
aRsaniSnavia aseve, rom kanonmdeblobis-konstituciuri wesrigisadmi,
xolo aRmasrulebeli da sasamarTlo xelisuflebis- kanonisa da
samarTlisadmi daqvemdebarebis principi erT-erTi mniSvnelovani
konstituciuri principia.157
152
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tbilisi, 2001 w, gv. 12. 153
Sead. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-4 muxli. saqarTvelos
parlamenti, № 2181, 15.07.1999, https:// matsne. gov.ge/ka/document/ view / 16270. 154 ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili., samoqalaqo
saproceso samarTali, I nawili, Tb., 2014, gv. 97. 155 iqve, gv. 98. 156
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 394-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 157
ix. prof. doq. S. Sulce., n. Smic-iusteni., doq. p. turava., Tanaavtorebi: T zodelava., a. kapanaZe., zogadi administraciuli samarTali, saxelmZRvanelo
maswavlebelTaTvis, me-2 gadamuSavebuli gamocema, Tb., 2012, gv. 12.
ავტორის სტილი დაცულია
57
1.7.5. kanonierebis principi
kanonierebis principi gulisxmobs, rom samarTlis normebs (
kanonebs) pativs scems da aRasrulebs kidec yvela (xelisuflebis
organoebi, Tanamdebobis pirebi, organizaciebi Tu fizikuri pirebi).158
kanonis darRvevis ufleba TviT kanonmdebelsac ki araaqvs. kanonis darRvevis SemTxvevaSi saxelmwifom unda uzrunvelyos darRveuli an
sadao uflebis saTanado dacva, kanoniT dadgenili procesualuri wesebis dacviT d aseve ganaxorcielos miRebuli gadawyvetilebis
aRsruleba. administraciuli davis ganmxilvelma sasamarTlom unda
uzrunvelyos, rogorc materialuri samarTlis aseve procesualuri
samarTlis normebis sworad gamoyeneba. sasamarTlos mier ganxiluli konkretuli saqme da am saqmeze miRebuli gadawyvetileba dasabuTebuli unda iyos Sesabamisi normebis
safuZvelze.kanonierebis principi niSnavs, rom samarTalwarmoebis
yvela saxisa da stadiis msvlelobSi, procesis yvela monawilis
moqmedeba xorcieldeba kanonis Sesabamisad, dauSvebelia kanoniT
dadgenili moTxovnebis darRveva.159
organuli kanoniT ,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb“ gansazRvravs rom uzenaesi sasamarTlo kolegiurobis principidan gamomdinare
saqmeebs ganixilavs kolegiurad, sami mosamarTlis SemadgenlobiT. dauSvebelia sakasacio samarTawarmoebisas mosamarTlem saqme
ganixilos erTpirovnulad.
1.7.6.sasamarTlos damoukideblobisa da miukerZoeblobis principi
aRniSnuli principi erT-erTi mniSvnelovani konstituciur-
samarTlebrivi principia. sasamarTlos damoukidebloba unda iyos uzrunvelyofili saxelmwifos mier da daculi qveynis konstituciiT
da kanoniT. yvela samTavrobo da sxva dawesebulebaTa movaleobaa,
pativi scen sasamarTlos damoukideblobas. sasamarTlom mis winaSe
wardgenili saqmeebi unda gadawyvitos miukerZoeblad, faqtebze
dayrdnobiT da kanonis Sesabamisad, nebismieri mxridan da nbismieri
mizniT yovelgvari SezRudvis, Seusabamo zegavlenis, iZulebis,
Zaldatanebis, daSinebis an pirdapiri Tu arapirdapiri Carevis
gareSe.160
158 ix. S. qurdaZe., samoqalaqo samarTalwarmoeba pirveli instanciis sasamarloSi“,
Tb., 2006, gv. 83-84. 159 ix. a. kobaxiZe., samoqalaqo saproceso samarTali, gamomcemloba ,,saqarTvelos
macne“, Tb., 2003, gv. 51. 160
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tb., 2001, gv. 13-14.
ავტორის სტილი დაცულია
58
evropis sasamarTlos mier dadgenilia, rom sasamarTlo organo
damoukidebeli unda iyos rogorc aRmasrulebeli xelisuflebis,
aseve saqmeSi monawile mxareebisagan.161 administraciul samarTalwarmoebaSi sasamarTlo valdebulia uflebamosileba ganaxorcielos kanonisa da Sinagani rwmenis
safuZvelze, mosamarTle Tavis saqmianobaSi damoukidebelia da
emorCileba mxolod saqarTvelos konstituciasa da kanons. raime zemoqmedeba an Careva mis saqmianobaSi gadawyvetilebis miRebaze
zegavlenis mizniT akrZalulia da isjeba kanoniT (sssk-is me-6
muxlis 1-li nawili).162
es imas gulisxmobs, rom marTlmsajuleba kanoniT dadgenil
CarCoebSi unda ganxorcieldes.163
mosamarTlis damoukidebloba niSnavs imas, rom man saqme unda gadawyvitos kanonis Sesabamisad da ara romelime Tanamdebobis piris
miTiTebiT.164
adamianis uflebaTa dacvis evropulma sasamarTlom daadgina, rom yvela mosamarTlem romlis miukerZoeblobaSi eWvis SetanisaTvis
aris kanonieri safuZvlebi, uari unda Tqvas ama Tu im saqmeSi
monawileobaze. saqmeSi ,,zandi avstriis winaaRmdeg“ evropulma
sasamarTlom daadgina, rom saqmis ganxilva kanonis safuZvelze
Seqmnili tribunalis mier, misi mizani aris is, rom demokratiul sazogadoebaSi samarTalwarmoeba ar iyos damokidebuli aRmasrulebel organoze da is regulirdebodes parlamentis mier
miRebuli kanonis safuZvelze.165 sasamarTlos damoukideblobisa da miukerZoeblobis principis safuZvelze administraciuli saqmis ganxilvaSi dauSvebelia
monawileobdes mosamarTle, romelsac gaaCnia piradi interesi saqmis
arsTan dakavSirebiT, an Tu iseTi garemoeba, romelic zegavlenas
moaxdens saqmis obieqturad gadawyvetaze. sask-i gansxvavebiT sssk-isgan acilebis institutTan dakavSirebiT iTvaliswinbs saqmis ganxilvaSi mosamarTlis monawileobis dauSveblobis damatebiT
161 ix. adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo da Tqveni fundamenturi uflebebi,
samarTliani sasamarTlos ufleba (konvenciis me-6 muxli). www.nplg.gov.ge.
162Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, me-6 muxlis, pirveli nawili.
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 163 ix. a. kobaxiZe., samoqalaqo saproceso samarTali, gamomcemloba ,,saqarTvelos
macne“, Tb., 2003, gv. 38. 164 iqve, gv. 38. 165 ix. adamianis uflebaTa evripuli sasamarTlo da Tqveni fundamenturi uflebebi,
samarTliani sasamarTlos ufleba (konvenciis me-6 muxli). www.nplg.gov.ge.
ავტორის სტილი დაცულია
59
safuZvels, kerZod, sask-is me-7 muxlis166 Tanaxmad mosamarTle ver
miiRebs monawileobas saqmis ganxilvaSi, Tu igi am saqmesTan dakavSirebiT adre monawileobda administraciul warmoebaSi
(administraciuli warmoeba aris administraciuli organos
saqmianoba administraciul-samarTlebrivi aqtis, momzadebis,
gamocemisa da aRsrulebis, administraciuli saCivris gadawyvetis,
agreTve administraciuli xelSekrulebis, dadebis an gauqmebis
mizniT. szk-is me-2 muxli167). administraciuli samarTalwarmoeba gulisxmobs saqarTvelos saerTo sasamarTloebis mier administraciuli saqmeebis ganxilvisa da gadawyvetis saproceso
wesebs. sasamarTlos damoukideblobis principi uflebas aZlevs da avalebs
sasamarTlos, uzrunvelyos sasamarTlos saqmiswarmoebis
samarTliani mimdinareoba da mxareTa uflebebis dacva.168
1.7.7. administraciuli procesis zepirobisa da uSualobis principi
admininistraciuli samarTawarmoeba mimdinareobs zepiri formT. zepiri mosmenis dros mxareebs SeuZliaT sasamarTlos warudginon
ara mxolod werilobiTi dokumentebi, aramed zepirad gamoTqvan
TavianTi mosazrebebi da gaamyaron argumentebi. administraciuli
saproceso kanonmdebloba, kerZod, sask-is 27-e muxli169 aseve
iTvaliswinebs mxareTa dauswreblad, zepiri mosmenis gareSe administraciul saqmeze gadawyvetilebis miRebas gamartivebuli
wesiT, romelic dasaSvebia, mxolod mxareTa werilobiTi moTxovnis
safuZvelze. zepirobis principTan aris dakavSirebuli uSualobis
principi. misi Sinaarsi imaSi mdgomareobs, rom administraciul saqmeze gadawyvetileba unda miiRos im sasamarTlos Semadgenlobam an
im mosamarTlem, romlebic uSualod monawileobdnen saqmis
ganxilvaSi, zepir mosmenaSi, mtkicebulebaTa moZiebasa da ganxilvis
procesSi.170
166
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-7 muxlis me-2 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 167
Sead. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-2 muxli. saqarTvelos
parlamenti, № 2181, 15.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/document/view /16270. 168
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tbilisi 2001 w, gv. 14. 169
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 27-e muxlis me-2 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 170 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
30.
ავტორის სტილი დაცულია
60
sasamarTlo SeiZleba daeyrdnos mxolod zepiri ganxilvis Sedegad gamokvleul mtkicebulebebs da miiRos gadawyvetileba im
garemoebebze dayrdnobiT, rac zepir sxdomaze iqneba ganxiluli.171
(kas §1) adgens, rom administraciuli sasamarTlo warmoeba
xorcieldeba damoukidebeli, administraciuli organoebisagan
gamoyofili sasamarTloebis mier.172
aseve, gadawyvetileba saqmeze SeuZlia gamoitanos im sasamarTlom
romelmac uSualod gamoikvlia, Seamowma da Seafasa mxareTa mier warmodgenili gareboebebi da damtkicebulad CaTvala am
gadawyvetilebisaTvis mniSvnelobis mqone garemobebi.173 uSualobis principis srulyofilad ganxorcielebisTvis mniSvnelovani da
aucilebeli pirobaa mosamarTleTa ucvleloba. mosamarTlis
Secvla ki zogjer aucilebelia, rodesac igi daavaddeba da
saWiroebs mkurnalobas, rodesac mxareebma mas ganucxades acileba an
TviTon ganacxada acileba, rodesac igi kanoniT gaTvaliswinebuli
safuZvliT Camoaciles saqmis ganxilvas.174 mosamarTlis Secvlis SemTxvevSi damoukideblad imisa Tu ra
safuZvliT xdeba es, saqmis mTavar sxdomaze ganxilva grZeldeba im
etapidan, romel etapzec moxda Secvla.175 Secvlil mosamarTles
SeuZlia mxareTa mosazrebebs, axsna-ganmartebebs da saqmeSi arsebul
sxva masalebs gaecnos sasamarTlo sxdomis oqmSi.
1.7.8. administraciuli procesis saqveynoobis principi
saqmis ganxilvis saqveynoobis principi gansazRvrulia saqarTvelos
konstituciis 85-e muxlSi, asve 2009 wlis organul kanonSi ,,saerTo
sasamarTloebis Sesaxeb“ da sssk-is me-9 muxlSi,176 aseve szak-is me-10
muxlSi.177 igi gulisxmobs imas, rom sasamarTloSi zepiri mosmena
unda Catardes sajarod, saqveynod da Riad. saqmis ganxilvas procesis
171
ix. Walter Leisner., Aldo Piras., Massimo Stipo., Administrative Law the problem of Justice. Vol III
WesternEuropean democraticies Giuffre Milan 1997. Page 203. 172 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 468. 173 ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili., samoqalaqo
saproceso samarTali“, I nawili, Tb, 2014 w, gv. 117. 174
iqve, gv. 118. 175
iqve, gv. 118. 176 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, me-9 muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 177
Sead. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-10 muxli. saqarTvelos
parlamenti, № 2181, 15.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/document/view /16270.
ავტორის სტილი დაცულია
61
monawile pirebTan erTad SeiZleba daeswros nebismieri
dainteresebuli piri. aRniSnuli demokratiuli principi xazs usvams
sasamarTlos damoukideblobasa da gamWvirvalobas, qmnis piris
uflebis dacvis garantias. es principi SeiZleba SeizRudos im
SemTxvevaSi Tu sasamarTlo sxdomaze ganixileba saxelmifo,
komerciuli, profesiuli an pirad saidumloebas mikuTvnebuli
iformacia. aseve mxaris SuamdgomlobiT sasamarTlo uflebamosilia
saqme ganixilos daxurul sxdomaze, Tumca miRebuli gadawyvetileba
mainc cxaddeba sajarod.
marTalia gadawyvetileba unda gamocxaddes sajarod, magram presa da sazogadoeba SeiZleba ar iqnes daSvebuli mTel sxdomaze an mis
nawilze, demokratiul sazogadoebaSi zneobis, sazogadoebrivi
wesrigis an erovnuli uSiSroebis Tvalszrisidan gamomdinare, Tu amas moiTxovs arasrulwlovnis an mxareTa piradi cxovrebis dacvis
interesebi, sasamarTlos mier mkacrad gansazRvrul aucilebel
farglebSi gansakuTrebuli garemoebebis arsebobisas, rodesac
sajarooba safrTxes uqmnis marTlmsajulebis interesebs.178
germaniis (kas § 173) adgens, rom im SemTxvevaSi Tu (kas-Si) araa
specialuri proceduruli mowerilobani, maSin gamoiyebneba
samoqalaqo saproceso kodeqsis zogadi principebi, romlebic
samarTlebrivi saxelmwifos principidan gamomdinareobs, moqmedebs
agreTve administraciuli sasamarTlo procesis mimarTac. maT
miekuTvneba, magaliTad, sasamarTlo garCevis sajaroobis principi.179
unda aRiniSnos, rom saqveynoobis principi ar moqmedebs saqmis
winaswari momzadebis, an sxva mizniT Sesrulebul calkeul
saproceso moqmedebis dros. aseve, sarCelis warmoebaSi miRebis an
aseT miRebaze uaris Tqmis, sapelacio da sakasacio saCivrebis
dasaSvebobis da a.S. sakiTxebis ganxilva- gadawyvetisas. 180
saqveynoobis (sajaroobis) principis darRveva warmoadgens
gadawyvetilebis gauqmebis absolutur safuZvels. sssk-is 394-e
muxlis ,,d“ punqtis181 Tanaxmad gadawyvetileba yovelTvis CaiTvleba kanonis darRveviT miRebulad da unda gauqmdes Tu gadawyvetileba
178
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tb., 2001, gv. 18. 179
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014 , gv. 468. 180 ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili., samoqalaqo
saproceso samarTali, I nawili, Tb., 2014, gv. 106. 181 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 394-e muxlis ,,d“ punqti,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
62
miRebulia saqmis zepiri ganxilvis safuZvelze, romlis drosac
darRveulia procesis sajaroobis wesebi.182
1.7.9. saxelmwifo enis principi
saqarTvelos konstituciis me-8 muxlis Tanaxmad saqarTvelos
saxelmwifo ena aris qarTuli, xolo afxazeTis avtonomiur
respublikaSi - afxazuri. igive Sinaarsis matarebelia szak-is me-14 muxli183 romlis Tanaxmadac administraciuli warmoebis enaa
qarTuli, xolo afxazeTSi - agreTve afxazuri. unda RiniSnos, rom
adamainis uflebaTa evropuli konvenciis me-6 muxlis Tanaxmad
mxareebs SeuZliaT isargeblon Tarjimnis ufaso momsaxurebiT, Tu
maT ar ician ena, romelzec mimdinareobs samarTalwarmoeba. Tu dainteresebuli mxaris gancxadeba an mis mier wardgenili sxva
dokumenti Sedgenilia arasaxelmwifo enaze, dainteresebuli mxare
valdebulia administraciuli organos mier dadgenil vadaSi,
romelic ar SeiZleba iyos sam dReze naklebi, waradginos gancxadebis
an dokumentis sanotro wesiT damowmebuli Targmani. am vadis gaaSveba SeiZleba gaxdes dainteresebuli mxaris gancxadebis ganxilvaze
uaris Tqmis safuZveli (szak-is muxli 73-e184).
,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb“ organuli kanonis me-10
muxlis185Tanaxmad Tarjimnis momsaxureba anazraurdeba saqarTvelos
saxelmwifo biujetidan. sxva samarTlebrivi sistemebisaTvis damaxasiaTebelia sxva
principebic maTi Taviseburebebidan gamomdinare. magaliTad germanuli administraciuli samarTlisaTvis damaxasiaTebelia
swrafi marTlmsajulebis ganxorcielebis principi. vinaidan
germaniaSi administraciuli davebis xangrZlivi ganxilva erT-erT
did gamowvevas warmoadgenda wlebis manZilze. adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos mier germaniis mimarT uflebaTa darRvevis
dadgenis safuZvelze, 1991 da 1997 wels gatarebuli reformebis Sedegad davebis ganxilvis periodebi mniSvnelovnad Semcirda da es
182 ix. T. liluaSvili., g. liluaSvili., v. xrustali., z. ZlieriSvili., samoqalaqo
saproceso samarTali, I nawili, Tb., 2014, gv. 109. 183
Sead. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-14 muxli. saqarTvelos
parlamenti, № 2181, 15.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/document/view /16270. 184
Sead. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-73 muxli. saqarTvelos
parlamenti, № 2181, 15.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/document/view /16270. 185
saqarTvelos organuli kanoni ,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb“. 2257.
saqarTvelos parlamenti, 04/12/2009. https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/90676.
ავტორის სტილი დაცულია
63
principi germanuli administraciuli procesisTvis dResdReobiT
Zalian mniSvnelovan princips warmoadgens.186
aseve sainteresoa principi, romelic mosamarTlis mier Sinagani rwmenis safuZvelze gadawyvetilebis miRebis SesaZleblobas iZleva
da warmoadgens erT-erT mniSvnelovan debulebas rasac unda
eyrdnobodes mosamarTle gadawyvetilebis miRebisas. saqmis srulyofilad ganxilvis Sedegi unda iyos amavdroulad aseTi
Sinagani rwmenis Camoyalibeba rac aseve saWiroebs dasabuTebas.187
germaniaSi, administraciuli samarTlis sasamarTlo dacvis konstituciursamarTlebriv safuZvels warmoadgens ZiriTadi
kanonis me-19 muxlis me-4 abzacSi188 Camoyalibebuli norma: ,,Tu romelime piris piradi uflebebi darRveulia sajaro xelisuflebis
mier, mas SeuZlia mimarTos sasamarTlo dacvas“. am konstituciur normas germaniaSi uwodeben ZiriTad saproceso samarTals an
samarTlebrivi saxelmwifos gvirgvins.189 saxelwifos umniSvnelovanes da upirveles valdebulebas
warmoadgens adamianis Rirsebis dacva, romelic samarTlebrivi
saxelmwifos principis ideazea dafuZnebuli, masTan dakavSirebulia iseTi mniSvnelovani principebis uzrunveyofa romelTa
mniSvnelobazec zemoT visaubreT.
zemoaRniSnulidan gamomdinare, garkveuli samarTlebrivi urTierTobis mosawesrigeblad aucilebelia samarTlis principebis gamoyeneba, aqedan gamomdinare Cven mizansewonilad miviCnieT gangvexila yvela is principi, rac administraciuli samarTalwarmoebisaTvis aris damaxasiaTebeli, aseve yuradReba gavamaxvileT uzenaesi sasamarTlos rekomendaciebze da ganmartebebze aRniSnuli principebis mniSvnelobasa da maT sasamarTlo praqtikaSi gamoyebebis Taviseburebebze.
germanuli kanonmdeblobis Tanaxmad, rodesac mxares ar eZleva sakuTari azris gamoTqmisa da mtkicebulebebis wardgenis SesaZlebloba, inkviziciurobis, saqmis garemoebebis gamokvlevis principebis darRveva SeiZleba gaxdes sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZveli. aRniSnulis gaTvaliswineba waadgeboda qarTul kanonmdeblobasa da marTlmsajulebas, gaafarTovebda sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZvlebs. aRniSnul tendencias adasturebs saqarTvelos administraciul saproceso kodeqsSi 2017 wels ganxorcielebuli damatebebi.
186
ix. M.P. Singh., German administrative Law in Common Law perspective, Germany 2001. Page.
224. 187iqve, gv. 226-227. 188
Sead. germaniis ZiriTadi kanonis me-19 muxlis me-4 abzaci, miRebuli 1949 wlis 23
maiss, Grundgesetz. 189 ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, Gv. 466.
ავტორის სტილი დაცულია
64
1.8. samarTliani sasamarTlo
adamianis uflebaTa sayovelTao deklaraciis me-8 muxlis mixedviT yovel adamians aqvs ufleba efeqtianad aRidginos uflebebi kompetenturi erovnuli sasmarTloebiT konstituciis an kanonebis mier miniWebuli ZiriTadi uflebebis darRvevis SemTxvevaSi. Mmoqalaqis es ZiriTadi ufleba gasaCivrebaze fiqsirebulia saqarTvelos konstitiuciis 42.1 muxlSi,190 sadac aRniSnulia, rom ,,yvela adamians ufleba aqvs, Tavis uflebaTa da TavisuflebaTa dasacavad mimarTos sasamarTlos’’. aqve gansazrvrulia, rom yoveli piri unda gansajos mxolod im sasamarTlom, romlis iurisdiqciasac eqvemdebareba misi saqme. aRniSnul konstituciur princips ,,samarTlian sasamarTloze’’
adamianis ,,ZiriTad uflebas’’ uwodeben.191 aRniSnul uflebas aRiarebs ,,adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciac’’ (me-6 muxli).
marTlmsajulebis saTanado ganxorcielebas aqvs ori aspeqti: 1. intituciuri (sasamarTlos damoukidebloba da miukerZoebloba) da 2. proceduruli (saqmis ganxilvis samarTliani xasiaTi). adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis monawile qveynebis mier garantirebuli unda iyos aRiarebuli uflebebis dacva samarTliani da sajaro sasamarTlo ganxilviT.192
saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo konstituciis 42-e
muxlis193 danawess ,,instrumentul uflebad“ miiCnevs da aRniSnavs,
rom mocemuli muxli ,,uzrunvelyofs uflebebisa da kanonieri
interesebis sasamarTlos meSveobiT dacvadobas“.194
kacobriobis istoriaSi ar yofila da arc iqneba uflebis dacvis ufro efeqtiani saSualeba, vidre aris uflebis dacvis
sasamarTlo saSualeba.195
190
saqarTvelos konstituciis 42-e muxli. miRebuli 24.08.1995. 191ix. saqarTvelos konstituciis komentarebi – adamianis ZiriTadi uflebani da
Tavisuflrbani, l. izoria; k. korkelia; k. kublaSvili; g. xubua., ,,meridiani’’,
Tb., 2005, gv. 363.
192 ix. Gomien / Harris/ Zvaak., Law and Practice of the Europien Convention on Human Rights and the
Europien Social Carter, Council of Europe PubliSing, 1998, page 305-309. 193
Sead. saqarTvelos konstitucia, 42-e muxli, saqarTvelos parlamenti,
№786,24.08.1995, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346. 194
Sead. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos, 2009 wlis 27 agvistos
gadawyvetileba # 1/2/434 saqmeze ,,saqarTvelos saxalxo damcveli saqarTvelos
parlamentis winaaRmdeg“ (II-I). 195 ix. S. qurdaZe., gamartivebuli warmoebis arsi samoqalaqo procesSi, Jurnali
,,samarTali’’ #7,-8, 2002, gv. 29.
ავტორის სტილი დაცულია
65
adamianis ZiriTadi ufleba kanonier sasamarTloze samarTlebrivi saxlmwifos principis Semadgeneli nawilia. swored aRniSnuli uflebaa uzrunveyofili saqarTvelos konstituciis 42.2 muxliT. adamianis uflebaTa konvencia kanonier sasamrTloze uflebas samarTliani sasamrTlos ZiriTadi uflebis Semadgenel nawilad Tvlis. konvenciis me-6 muxlis pirveli punqtis Sesabamisad: ,,yoveli adamiani aRWurvilia gonivrul vadaSi misi saqmis samarTliani da saqveynod ganxilvis uflebiT kanonis safuZvelze
Seqmnili damoukidebeli da miukerZoebeli tribunalis mier.
piris ufleba samarTlian sasamarTloze, rogorc umniSvnelovanesi
konstituciur samarTlebrivi principi, gulisxmobs piris piradi
uflebis ganxorcielebas rogorc piradad, aseve warmomadgenlis
meSveobiT. piris ufleba samarTlian sasamarTloze samarTlebrivi
saxelwifos da demokratiuli principis erT-erT mniSvnelovan
elements warmoadgens, vinaidan samarTliani sasamarTlos ufleba is
umniSvnelovanesi meqanizmia, romelic awesrigebs individsa da
saxelmwifos Soris arsebul sadavo urTierTobebs, uzrunvelyofs konstituciuri uflebis efeqtur realizacias da icavs uflebebSi
gaumarTlebeli Carevisagan.196
samarTlebrivi saxelwifos umniSvnelovanesi principebia kanonis
uzenaesoba, xelisuflebis danawileba, adamianis uflebebis dacva.
samarTlebriv saxelmwifoSi saxelmwifo xelisufleba xorcieldeba
kanonis safuZvelze da kanonis CarCoebSi. kanonisa da sasamarTlos
winaSe yvela Tanasworia, kanonis moTxovnebi Tanabrad
savaldebuloa saxelmwifo organoebis, Tanamdebobis pirebisa da
moqalaqeebisaTvis. saxelmwifo xelisufleba xorcieldeba
xelisuflebis danawilebis principis safuZvelze, dauSvebelia
sakanonmdeblo, aRmasrulebeli da sasamarTlo funqciebis aRreva.
umaRles socialur Rirebulebad miCneulia adamiani, misi Rirseba,
uflebebi da Tavisuflebebi.197
rogorc moqalaqe agebs pasuxs Tavisi saxelmwifos winaSe, ise saxelwifo xelisuflebasac ekisreba pasuxismgebloba moqalaqis
winaSe. moqalaqeTa uflebebi saimedod unda iyos daculi
196ix. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19 dekembris
gadawyvetileba # 1/1/403,427 sameze ,,kanadis moqalaqe husein ali da saqarTvelos
moqalaqe elene kirakosiani saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg“. (II. paragr. 1),
http:/constcourt.ge/index.php?lang_id=22&id=528&action=show. 197ix. http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=6&t=6414, ,,samoqalaqo ganaTlebis
leqsikoni“, moxelis samagido leqsikoni; [Semdg.: samson uridia da sxv.; red.: vaJa
gurgeniZe] - Tb., 2004 - 483gv.: cxr.; 24sm. - (sajaro mosamsaxuris b-ka). - ISBN 99940-0-
063-2: [f.a.]
ავტორის სტილი დაცულია
66
xelisuflebis an misi warmomadgenelebis yovelgavri
TviTnebobisagan.198
piris ufleba samarTlian sasamarTloze sakmaod kompleqsur xasiaTs
atarebs, misi Sinaarsi ramdenime urTierTdakavSirebul uflebas
aerTianebs. Tanamedrove sasamarTlo praqtika cxadyofs, rom samarTliani sasamarTlos ufleba gulisxmobs piris SesaZleblobas daubrkoleblad mimarTos Sesabamis sasamarTlos uflebis
darRvevis faqtze.
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo ganmartavs199, rom sasamarTlo
dacvis ZiriTadi uflebidan gamomdinare, sasamarTlo procesis yovel monawiles unda hqondes sakuTari Sexedulebis gamoTqmisa da
poziciis dafiqsirebis ufleba. es ufleba uzrunvelyofili unda
iyos ara zogadad, aramed yoveli konkretuli faqtobrivi garemoebis
mimarT, romelic sasamarTlo ganxilvis sagania. yovel mxares unda hqondes sakuTari Sefasebis gamoxatvis SesaZlebloba im faqtis
mimarT, romelsac ixilavs sasamarTlo sakuTari iniciativiT.
adamianis uflebaTa evropulma siasamarTlom saqmeze ,,iakovlevi
ruseTis federaciis winaaRmdeg“200 aRniSna, rom adamianis uflebaTa dacvis evropuli konvencia uzrunvelyofs ara Teoriul an iluziur
uflebebs, aramed im uflebebs, romlebic praqtikuli da efeqtiania.
Ggermanuli samarTlis mixedviT efeqturi samarTlebrivi dacvis
principi miekuTvneba piris ZiriTad uflebas. germaniis ZiriTadi
kanonis me-19 muxlis me-4 punqtis201 Tanaxmad aRniSnuli principis
mniSvneloba gulisxmobs subieqtruri uflebis uzrunvelyofas. aRniSnuli muxli pirs aniWebs srulyofil samarTlebriv dacvas
xelisuflebis Carevisagan.202
germaniis ZiriTadi kanoni uzrunveyofs da gzas uxsnis pirs, xelisuflebis mxridan uflebis darRvevis SemTxvevaSi mimarTos
sasamarTlos. es garkveul wilad sajaro xelisuflebis
198ix. v. loria., m. salxinaSvili., saqarTvelos saxelmwifo da administraciuli
samarTlis sakiTxebi, Tb., 2001, gv. 18.
199Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 28 Tebervlis gadawyvetileba
# bs-1422-140(k-11). 200
Sead. adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos 2005 wlis 15 martis
gadawyvetileba # 72701/01, ,,Yakovlev vs Russia“,
http:/hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-68516#,,itemid“: (“001-68516“). 201
ix. germaniis ZiriTadi kanonis me-19 muxlis me-4 punqti: Tu romelime piris
uflebebi dairRva sajaro xelisuflebis mier, mas SeuZlia mimarTos sasamarTlos.
ramdenadac dadgenili ar aris sxva gansjadoba, aRniSnul saqmeebs ganixilaven
saerTo sasamarTloebi. ix.GG art. 19. Abs.4 (https://dejure.org/gesetze/GG/19.htmi)/ 202
ix. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos pirveli senatis 1990
wlis 12 ianvris ganCineba, BvL 17/59, BverfGE (10, 264).
ავტორის სტილი დაცულია
67
kontrolsac gulisxmobs rac gamoixateba maTi gadawyvetilebis
SesaZlo reviziis saSualebiT. saxelmwifo pasuxismgeblobis institutis arsebobac gamomdinareobs samarTlebrivi saxelmwifos
arsidan.203
rodesac saubaria dacvis efeqturobaze, pirvel rigSi, igulisxmeba sasamarTlos yvela instanciaSi Tanabari SesaZleblobiT mimarTvis
ufleba.204 aRniSnuli ZiriTadi ufleba iyofa samarTlebrivi dacvis
gzis efeqturobad da samarTlebrivi dacvis namdvilobad.205
imisaTvis, rom ZiriTadi uflebebis cxovrebaSi gatareba moxdes da
ganxorcieldes socialur sinamdvileSi, saxelmwifos mxridan
saWiroa, izrunos ZiriTadi uflebebis dacvaze.206 administraciuli
samarTalwarmoebisTvis damaxasiaTebelia garkveuli Taviseburebebi,
romlebic ,,sakuTari Taviseburi amocanebiT, monawileobis formebiT, samarTlebrivi wesebiT da upirveles yovlisa sxvadasxvagvari
pasuxismgeblobebiT„ aris aRWurvili.207
ingliseli mecnieris jon lokis azriT, saxelmwifo samarTlis
gamovlinebaa, romelic emyareba adamianis uflebebs da
Tavisuflebebs. igi ambobda, Tavisufleba aris vimoqmedo Cemi
survilis Sesabamisad, rodesac amas ar krZalavs kanoni. lokis mier
formulirebuli es principi SemdgomSi Camoyalibda, rogorc zogadi
sakacobrio pricipi, aseTi saxiT: ,,nebadarTulia yvelaferi, rac ar aris akrZaluli kanoniT da aravin ar SeiZleba aiZulon Seasrulos
is, rasac kanoni ar moiTxovs“. 208
saqarTvelos organulma kanonma ,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb’’209 axleburad gansazRvra saqarTvelos Tanamedrove sasamarTlo sistema, romelSic sakasacio sasamarTlos gansakuTrebuli adgili ukavia. sakasacio sasamarTlo warmoadges mesame instanciis sasamarTlos, romelsac SeuZlia ara marto
203
ix. z. adeiSvili., q. vardiaSvili., l. izoria., n. kalandaZe., m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., p. turava., d. qitoSvili., zogadi administraciuli samarTlis
saxelmZRvanelo, Tb., 2005, gv. 41. 204
ix. BverfGE 31, 364 (368) 205
ix. Epping, V., Grundrechte, Lehrbuch, Verlag Springer, Berlin, Heidelberg, Newyourk, 2007, S.
382. 206
ix. Hesse, Bestand und Bedeutung der Grundrechte in der Bundesrepublik deutschland, in :
EuGRZ 1978, S. 434; Ossenbuhl , Grundrechtsschutz im und durch Verfaherensreect, in Festschrift
fur Kurt Eichenberger zum 60. Geburstag, Eicherbeger, 1982, S. 183. 207ix. In-Chin Chen., Das institute der Vertretung im Vertretung im Verwaltungsverfahren zwieschen
Verwaltungseffizienz und Rechtsschutauftrag, Peter Lang, Frankfurt, 2000. S. 27. 208
ix. v. loria., m. salxinaSvili., saqarTvelos saxelmwifo da administraciuli
samarTlis sakiTxebi, Tb., 2001, gv. 19.
209 Sead. saqarTvelos organuli kanoni ,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb’’. 2257.
saqarTvelos parlamenti, 04/12/2009. https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/90676.
ავტორის სტილი დაცულია
68
gaauqmos gadawyvetileba da saqme daabrunos ukan xelaxla gansaxilvelad, aramed kanonT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi
TvoTon miiRos axali gadawyvetileba.
swored sakasacio sasamarTlo unda iyos samarTliani sasamarTlos garanti saxelmwifoSi. sakasacio sasamarTlosTan dakavSirebuli RonisZiebebis ganxilvisas mxedvelobaSia misaRebi is faqti, rom saqme ukve or sasamarTlo instanciaSia
ganxiluli.210
uzenaesi sasamarTlo, romlis konkretuli mizania samarTlis dinamikuri, progresirebadi da maunificirebeli ganmartebis uzrunvlyofa, mniSvnelovan rols TamaSobs samarTlebrivi usafrTxoebis ganmtkicebaSi. zogadad, uzenaesi sasamarTloebi uzrunvelyofen imas, rom garantirebuli iyos moqalaqeTa samarTlebrivi mdgomareoba sxva moqalaqeebTan an xelisuflebis organoebTan urTierTobaSi. uzenaesma sasamarTloebma unda uzrunvelyon konstitiuciuri normebis uSualo gamoyeneba da am
normebis gaTvaliswinebiT kanonebis ganmarteba.211 sasamarTlo xelisuflebisTvis samarTlis Sesabamisad moqmedeba niSnavs sasamarTlo gadawyvetilebebis mxolod moqmedi samarTlis
farglebSi miRebas. normaTa interpretacia mxolod iuridiuli
meTodologiis safuZvelze unda xorcieldebodes. kanonmdeblobaSi xarvezis arsebobis SemTxvevSi ki mosamarTlis argumentacia mxolod
konstituciis imanenturi principebis Sesabamisad unda warmoebdes.212
administraciuli marTlmsajulebis organizacia unda pasuxobdes adamianis konstituciur uflebas misi uflebis efeqtian dacvaze. efeqtiani marTlmsajulebis ganxorcielebas emsaxureba uflebis dacvis samsafexurovani sistema. Aadministraciuli marTmsajuleba xorcieldeba saerTo sasamarTloebis mier davebis pirveli
instanciT, apelaciisa da kasaciis wesiT ganxilvis gziT.213
210ix. e. qecbaia., sakasacio saCivris dasaSvebobis pirobebi samoaqalaqo
samarTalwarmoebaSi, Jurnali ,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2 gv. 158. 211 ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tb., 2001, gv. 162; cntraluri da
aRmosavleT evropis uzenaesi sasamarTloebis TavmjdomareTa da mosamarTleTa
Sexvedraze miRebuli rezolucia centralur da aRmosavleT evropis qveynebSi
sasamarTlo xelisuflebis gaZlierebis Sesaxeb, Temaze ,,uzenaesi sasamarTlo da
sakonstitucio sasamarTlo: rolis, uflebamosilebisa da funqciebis
urTierTdamokidebuleba“, praRa da brno, 21-23 oqtomberi, 1988 weli.
212 ix. l. izoria., Tanamedrove saxelwifo Tanamedrove administracia, GTZ,
gamomcemloba ,,siesta“ Tb., 2009, gv. 191. 213 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
398.
ავტორის სტილი დაცულია
69
unda aRiniSnos, rom ,,adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis evropuli konvenciis’’ me-6 muxliT daculi samarTliani sasamarTlos ufleba aris sakmaod mravalaspeqtiani da
erT-erTi umTavresi uflebaTagani, radgan swored mis saTanado ganxorcielebazea mniSvnelovnad damokidebuli sxva fundamentur
uflebaTa dacva.214
Tavi 2. sakasacio saCivris dasaSveboba
2.1. sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis pirobebi (formaluri dasaSveboba)
yvela gadawyvetileba, romesac procesSi monawile mxare asaCivrebs, ar eqvemdebareba sakasacio wesiT ganxilvas. kanonmdebeli mxolod maSin iZleva sasamarTlo gadawyvetilebis sakasacio wesiT gasaCivrebis SesaZleblobas, Tu miiCnevs, rom igi sakasacio wesiT ganxilvas eqvemdebareba, rac imas niSnavs, rom gasaCivrebuli gadawyvetilebis sagans samarTlebrivi an ekonomikuri mniSvneloba unda hqondes. kasaciis dasaSveboba warmoadgens efeqtur filtrs, romlis meSveobiTac sakasacio sasamarTloebi Tavisufldebian iseTi saqmeebis ganxilvisagan, romlebic sakascio ganxilvas ar saWiroeben da romelic xels uwyobs sakasacio sasamarTloTa gantvirTvas umniSvnelo saqmeebisagan. amitom sakasacio sasamarTloebi ixilaven, mxolod im saqmeebs romlebsac kanonmdebeli sakasacio wesiT ganxilvisaTvis dasaSavebad miiCnevs.215
magaliTad germanuli kanonmdeblobiT sakasacio wesiT gasaCivrebadi
araa nebismieri gadawyvetileba, romelic SemxeblobaSia romelime
monawile pirTan. kanonmdebelma gansazRvra gasaCivrebis es
ukanaskneli SesaZlebloba im SemTxvevebisaTvis, romlebic man miiCnia
samarTlebriv davad kasaciis Rirsad, anu, rodesac davas aqvs
gansakuTrebuli samarTlebrivi an ekonomikur-finansuri
mniSvneloba gasaCivrebuli gadawyvetilebis sagnis gamo. namdvili
filtri, romelic aaridebs sakasacio sasamarTlos kasaciis uRirs
procesebs, axdens ra sasamarTlos gadatvirTvis prevencias, aris
kasaciis daSveba, romelic Semoifargleba mxolod im SemTxvevebiT,
romlebic kanonmdebelma miiCnia kasaciis Rirs, gadasinjvad
saqmeebad. ZiriTadad, dasaSvebobis mizezebi unificirebuladaa
mowesrigebuli. sakasacio sasamarTlos xelmisawvdomobis SezRudva saqmis gadasinjvadobis regulaciis meSveobiT ar axdens zegavlenas
214 ix. adamianis uflebaTa evripuli sasamarTlo da Tqveni fundamenturi uflebebi,
samarTliani sasamarTlos ufleba (konvenciis me-6 muxli). www.nplg.gov.ge. 215ix. e. qecbaia., sakasacio saCivris dasaSvebobis pirobebi samoaqalaqo
samarTalwarmoebaSi, Jurnali ,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2 gv. 160.
ავტორის სტილი დაცულია
70
kasaciis gadaxedvis moculobaze iseT saqmeebze, romelsac
kanomdebeli miiCnevs gadasinjvadad.216
kasaciis dasaSvebobis Semowmebisas, mxdevelobaSi SeiZleba miRebul iqnes mxolod is, rom samarTlebrivi norma an am normidan gamomdinare samarTlebrivi Sefaseba uSualod ukavSirdebodes gansaxilvel saqmes, emsaxurebodes gansaxilveli saqmis gadawyvetas, safuZvlad edos am saqmeze gamotanil
gadawyvetilebas.217
sakasacio marTlmsajulebis mizania rogorc pirovnebis darRveuli uflebebis dacva konkretul sadavo sakiTxebTan mimarTebaSi, aseve erTiani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebisa da samarTlis ganviTarebis xelSewyoba, am amocanebis jerovnad Sesrulebis uzrunvelyofa SesaZlebeli xdeba, Tu ar moxdeba sakasacio sarCelis dasaSvebobis SezRudva.218
sakasacio sasamarTlo upirveles yovlisa amowmebs sakasaco saCivris formalur winapirobebs da amis Semdeg iRebs sakasacio saCivars dasaSvebobis Sesamowmeblad.
administraciuli saproceso kodeqsis 1-li muxlis II nawilis219 Tanaxmad, Tu am kodeqsiT sxva ram ar aris dadgenili, administraciul saproceso kanonmdeblobaSi gamoiyeneba saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis debulebebi saCivris Setanisa, aqedan gamomdinare, sasamarTlos administraciul saqmeTa gasaCivrebas saapelacio da sakasacio wesiT awesrigebs samoqalaqo saproceso kodeqsis me-8 da me-9 kari, im SezRudvebisa da Taviseburebebis gaTvaliswinebiT, rac dadgenilia sask-s 34-e muxliT.220
216ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 137. 217 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2005, gv. 504.
218 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
398.
219 Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 1-li muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 220 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
dministraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
399.
ავტორის სტილი დაცულია
71
sask-s 34-e muxlis pirveli nawili221 uSvebs administraciul davebze saapelacio da sakasacio saCivris Setanis SesaZleblobas davis sagnis Rirebulebis miuxedavad. samoqalaqo davebze saapelacio saCivari dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi Tu davis
sagnis Rirebuleba aRemateba 1 000 lars. sakasacio saCivaris
sagnis Rirebuleba ganisazRvreba imis mixedviT, Tu gasaCivrebuli
gadawyvetilebis ra zomiT Secvlaze Seaqvs saCivari mxares. Tu am
Rirebulebis odenoba eWvs iwvevs, sakasacio saCivris Semtanma pirma es
Rirebuleba sarwmunod unda daadasturos . sssk-is 365 muxlisa da
391-e muxlis me-3 nawilis es moTxovnebi administraciul samarTalwarmoebaSi ar gamoiyeneba.
rogorc ukve aRvniSneT qarTuli sasamrTlo sistemisagan gansxvavebiT germaniis sasamrTlo sistemaSi sakasacio saCivris
dsaSvebobas amowmebs ara sakasacio sasamarTlo, aramed saapelacio
sasamarTlo, romlis gadawyvetilebis winaaRmdegac aris mimarTuli
sakascio saCivari. kerZod, germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis 117-e paragrafis me-2 nawili222 gansazRvravs saapelacio
sasamarTlos uflebamosilebas gadawyvitos kasaciis daSveba.
kasaciis daSveba unda aisaxos Sesabamis gadawyvetilebaSi. masze
vrceldeba gadawyvetilebis momwesrigebeli yvela debuleba.
magaliTad, konsultacia, gadawyvetilebis miReba Tu Cabareba.223
kasaciis daSvebis moTxovna mkafio unda iyos gasaCivrebis sicxadis
interesebidan gamomdinare. marTalia, SesaZlebelia misi ganmarteba,
Tumca, SeZlebisdagvarad, unda iqnas SerCeuli iseTi formulireba,
rogoricaa „kasacia daiSveba“. aseve „kasacia dasaSvebia“ an kidev „am
gadawyvetilebis mimarT daiSveba kasacia“.224
im SemTxvevaSi, Tu sasamarTlom gadawyvita, ar daeSva kasacia, amis
mkafiod formulireba savaldebulo ar aris, radgan daSvebis
ararseboba, rogorc wesi, moaswavebs dauSveblobas. amdenad, kasaciis dauSveblobis gadawyvetilebis sarezolucio nawilSi asaxva
namdvilad Sedis marTlmsajulebis interesebSi, radgan aRar darCeba
eWvis safuZveli, imsjela Tu ara sasamarTlom am sakiTxze.
dargobrivi literatura saubrobs mosazrebaze, daSvebis Sesaxeb
221
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis pirveli
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 222Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 117-e, me-2 nawili,
miRebuli 1960 wlis 20 ianvars, (VwGO), §117 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 223ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 154. 224
iqve, gv. 154.
ავტორის სტილი დაცულია
72
gadawyvetilebam unda daasaxelos aseve kompetenturi sakasacio
sasamarTlo. amis sawinaaRmdegod, unda iTqvas, rom daSveba aris
gadawyvetileba da ara gasaCivrebis wesis ganmarteba. im SemTxvevaSi,
Tu kanonmdebloba gansazRvravs gasaCivrebis wesis ganmartebas, iqve unda iqnas moxseniebuli kompetenturi sakasacio sasamarTlos
dasaxelebac.225
kasaciis daSveba SeiZleba Semoifarglos davis sagnis calkeuli
nawilebiT, Tu is gamoyofadia da SeiZleba iyos nawilobrivi
gadawyvetilebis sagani. amdenad, zustad unda aRiweros is nawili,
romelzec vrceldeba daSveba. Tu es ukeT gasagebia, maSin SeiZleba im
nawilis moxseniebac, romelzec ar xdeba kasaciis daSveba. daSvebis
SezRudva savaldebuloa, rodesac davis sagnis nawilze saxezea
dasaSvebobis winapirobebi. SezRuduli daSvebis SesaZlebloba da
aucilebloba vrceldeba davis sagnis im kasaciis Rirs nawilebze,
romlebic aris damoukidebeli kanonieri Zalis unariani. amdenad, daSvebis SezRudva im SemTxvevaSic ar aris damokidebuli calkeul
samarTlebriv sakiTxebze, rodesac garkveul samarTlebriv sakiTxs
gaaCnia daSvebis safuZveli, radgan sakasacio sasamarTlom unda ganixilos da gadawyvitos davis sagani da ara samarTlebrivi
sakiTxi.226 germanuli samarTliT saapelacio sasamarTlos moWva gamomdinareobs kanonmdeblobidan saapelacio sasamarTlosac aqvs
sxvadasxva SesaZlebloba, gamoasworos dauSvebeli kasacia, anu, post
faqtum, dauSvas kasacia, ganurCevlad imisa, mkafiod aris Tu ara
dauSvebloba gamoxatuli, Tu daSveba mxolod konkludenturia
(dumili).227
germanuli kanonmdebloba228 iZleva gadawyvetilebis aSkara uzustobebis SuamdgomlobiT an sakuTari iniciativiT gasworebis
SesaZleblobas. vinaidan kasaciis daSvebis gadawyvetileba
warmoadgens sasamarTlo gadawyvetilebis Semadgenel nawils, maszec
vrceldeba xarvezis gamosworebis SesaZleblobac. Tumca
winapirobebi mxolod iSviaTad aris saxeze. aucilebelia,
225 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 155. 226 iqve, gv. 155. 227iqve, gv. 155-156. 228Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 118-e , nawili, miRebuli
1960 wlis 20 ianvars, (VwGO), §118 http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html.
ავტორის სტილი დაცულია
73
sasamarTlom gadawyvitos daSveba. imavdroulad, uzustoba unda iyos
calsaxad SesamCnevi229
sasamarTlo, romelmac miiRo ganCineba saCivris dauSveblobis
Sesaxeb, valdebulia, daakmayofilos dasabuTebuli saCivari. es ar
unda iyos aucileblad igive sasamarTlo Semadgenloba, romelmac
miiRo gasaCivrebuli gadawyvetileba, magram aucileblad igive
senati. ubralod, ibadeba kiTxva, rogor unda moxdes dakmayofileba Tu cvlileba da unda miiRon Tu ara monawileoba araprofesionalma
mosamarTleebmac? erTis mxriv, araprofesionali mosamarTleebi monawileobas iReben mxolod saqmis zepir ganxilvasa da gadawyvetilebis miRebaSi germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis me-19 paragrafi230 meores mxriv, xdeba im gadawyvetilebis
cvlileba, romelic miiRo araprofesionali mosamarTleebiT
dakompleqtebulma sasamarTlo kolegiam.
im SemTxvevaSi, Tu isini ar miiRebdnen monawileobas gadawyvetilebis
SecvlaSi, maSin SeiZleba gadawyvetilebis miRebis dros maT mier
gadawonili mosamarTleebi aRmoCndnen umravlesobaSi da,
faqtobrivad, Semoabrunon srulad dakompleqtebuli sasamarTlo
Semadgenlobis gadawyvetileba. miuxedavad imisa, rom gadawyvetilebis Secvla xorcieldeba martivi da SedarebiT
moklevadiani samarTalwarmoebis farglebSi, raTa saCivari,
uaryofiTi gadawyvetilebis SemTxvevaSi, maqsimalurad swrafad
waredginos saapelacio an sakasacio sasamarTlos, aucilebelia
araprofesionali mosamarTleebis monawileoba im SemTxvevaSic ki,
Tu ar aris CaniSnuli saqmis zepiri ganxilva. nakleb mniSvnelovania
sakiTxi, gadawyvetileba unda iqnas gamotanili sakuTriv
gadawyvetilebisa Tu ganCinebis saxiT. is garemoeba, rom icvleba
gadawyvetileba, gonivrulad ganixilavs saxecvlili
gadawyvetilebis formas. imavdroulad aSkara uzustobebi
eqvemdebareba gasworebas ganCinebiT. gasworebisas icvleba ara
ganCineba, aramed ganimarteba, raze iqna miRebuli ganCineba.231
sakasacio sasamarTlos Cveulebriv SemTxvevaSi saCivris
dakmayofilebis dasabuTebis arsebul valdebulebas (germaniis
229ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 156. 230 Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § me-19, nawili, miRebuli
1960 wlis 20 ianvars, (VwGO), §19 http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 231 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 158.
ავტორის სტილი დაცულია
74
administraciuli saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-5 nawili232)
aseve, rogorc gadawyvetilebis dadebiTi Secvlis dasabuTebis
valdebulebad. es yvelaferi imitom aris saeWvo, rom gadawyvetilebis
saxecvlas, saCivarze miRebuli umaRlesi sasamarTlos instanciis
gadawyvetilebis msgavsad, ar xelewifeba kasaciis daSveba.
gadawyvetilebis dadebiTi saxecvla, romelic pirdapir ukavSirdeba
sakasacio vadis denas, aucileblad unda Seicavdes gasaCivrebis wesis
ganmartebas, msgavsad kasaciis nebismieri damatebiTi daSvebisa.
gadawyvetilebis Secvlamde aucilebelia mxareebis mosmena. zepiri
mosmenis moTxovna vrceldeba aseve samarTalwarmoebis am etapzec. im
SemTxvevaSic ki, rodesac momCivanma gamoTqva kasaciis dasaSvebobis
sakuTari xedva saCivris dasabuTebaSi, nebismier SemTxvevaSi, yvela sxva monawilesac unda mieces sakuTari argumentebis moSveliebis
SesaZlebloba.233
im SemTxvevaSi, Tu saCivari dasaSvebi da dasabuTebulia, faqtobrivi
garemoebebis damdgeni sasamarTlo uSvebs kasacias. saCivris warmoeba
amiT sruldeba, xolo sakasacio warmoeba ki grZeldeba (germaniis
administraciuli saproceso kodeqsis 139-e paragrafis me-2
nawili234), ris gamoc saqme waredgineba germaniis administraciul
saqmeTa federalur sasamarTlos.
im SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo dauSveblad da dausabuTeblad
miiCnevs saCivars, maSin saCivari dauyovnebliv waredgineba sakasacio
sasamarTlos. amis Sesaxeb unda ecnobos procesis monawile mxareebs
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 148-e paragrafis me-2
nawilis235 Sesabamisad.
marTalia, saqarTvelo ar ganekuTvneba inglisur-amerikuli samarTlis ojaxis qveyanaTa kategorias, sadac sasamarTlo gadawyvetilebebs precendentuli da savaldebulo Zala gaaCnia,
232
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 133-e, me-5 nawili,
miRebuli 1960 wlis 20 ianvars, (VwGO), §133 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 233 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 158. 234
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 139-e, me- 2 nawili,
miRebuli 1960 wlis 20 ianvars,(VwGO), §139 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 235
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 148-e, me- 2 nawili,
miRebuli 1960 wlis 20 ianvars, (VwGO), §148 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html.
ავტორის სტილი დაცულია
75
magram erTgvarovani sasamarTlo praqtikis dadgenas didi
mniSvneloba eniWeba evropis kontinenturi samarTlis qveynebSic.236
Unda aRiniSnos, rom 2017 wels ganxorcielebuli sakanonmdeblo cvlilebebis Sedegad kidv ufro gaizrdeba uzenaesi sasamarTlos roli marTlmsajulebis efeqturad ganxorcielebis procesSi. gafarTovda sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZlebi rogorc administraciul procesSi, aseve sisxlis da samoqalaqo saqmeebTan mimarTebiT. Tumca, unda aRiniSnos, rom SenarCunebulia is midgoma, rom uzenaesi sasamarTlo mxolod gansakuTrebuli mniSvnelobis saqmeebs ganixilavs.
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari
daiSveba, Tu kasatori daasabuTebs rom: a) saqme moicavs
samarTlebriv problemas, romlis gadawyvetac xels Seuwyobs
samarTlis ganviTarebasa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
Camoyalibebas; b)saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs
samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia; g)sakasacio
saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze savaraudoa msgavs
samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos
manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis
miReba; d)saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba
msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos
manamde arsebuli praqtikisagan – divergentuli kasacia;
e)saapelacio sasamarTlom saqme ganixila materialuri an/da
saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT, rasac
SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze;
v)saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs
samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad
TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa
evropuli sasamarTlos precedentul samarTals.
arsebobs mosazreba imis Sesaxeb, rom sakasacio sasamarTloSi, saCivrebis wardgena SesaZlebeli unda iyos mxolod gansakuTrebul saqmeebze, romlebic gadaisinjeba mesame instanciis mier, magaliTad iseTi saqmeebi, romlebmac SeiZleba ganavrcos samarTali an xeli Seuwyos samarTlis erTgvarovan interpretacias. Ees saqmeebi SeiZleba, agreTve, SeizRudos im saCivrebamde, romlebSic saqme exeba sayovelTao sazogadoebrivi
mniSvnelobis mqone samarTlis normas. apelanti valdebuli unda
236ix. e. qecbaia., sakasacio saCivris dasaSvebobis pirobebi samoaqalaqo
samarTalwarmoebaSi, Jurnali ,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2 gv. 157.
ავტორის სტილი დაცულია
76
iyos Camoayalibos is safuZvlebi, Tu ratom emsaxureba saqme
aRniSnul miznebs.237
2.2. sakasacio saCivris obieqti
sakasacio saCivris obieqti SeiZleba iyos mxolod saapelacio
sasamarTlos kanonier ZalaSi Seusvleli gadawyvetileba .aseve
dasaSvebia calkeul ganCinebaTa sakasacio wesiT gasaCivreba.
sakasacio saCivris obieqti aris yovelive is rac SeiZleba gasaCivrdes sakasacio wesiT.238 sakasacio saCivris obieqtis zustad gansazRvras aqvs didi praqtikuli mniSvneloba. Tu sakasacio saCivris moTxovna scildeba sakasacio sasamarTlos kompetencias, Tu kasatori asaCivrebs saapelacio sasamarTlos iseT saproceso dokuments, romlis sakasacio wesiT gasaCivrebas ar iTvaliswinebs kanonmdebloba, sakasacio sasamarTlo ar
dauSvebs aseT sakasacio saCivars.239
sakasacio saCivari SeiZleba Setanil iqnes ara mxolod mTlin
gadawyvetilebaze, aramed mis nebismier Semadgenel nawilze. aseT SemTxvevaSi gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvla Cerdeba im
nawilSi romelic gasaCivrebulia.
magaliTad germaniis administraciuli saproceso kanonmdebloba gansazRvravs, rom sakasacio wesiT gasaCivrebadia mxolod ZiriTadi gadawyvetilebebi da ara Sualeduri gadawyvetilebebi.240 maSasadame sakasacio saCivris obieqtad miiCnevs saapelacio sasamrTlos mier gamotanil saboloo Semajamebel gadawyvetilebas. kasaciis dasaSvebobis sakiTxs andobs saapelacio sasamarTlos, romelic sakuTari iniciativiT, mxaris moTxovnisa da Suamdgomlobis gareSe, gansazRvravs dasaSvebia Tu ara kasacia. kasaciis dasaSvebobis safuZvlebi erTnairia rogorc saapelacio, ise sakasacio instanciis sasamarTloebisTvis. im SemTxvevvaSi Tu saapelacio sasamarTlom kasacia dauSveblad miiCnia, mxares ufleba aqvs saCivari Seitanos germaniis umaRles federalur sasamarTloSi.
237 ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tb., 2001, gv. 148.
238 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2005, gv. 495.
239 iqve, gv. 495.
240 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 129.
ავტორის სტილი დაცულია
77
2.3. sakasacio saCivris Setanis uflebis mqone subieqtebi da maTi Semxebloba davis saganTan
sakasacio saCivris Semosvlidan 10 dRis ganmavlobaSi sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos, dasaSvebia Tu ara sakasacio saCivari. Aam mizniT sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos:
Semotanilia Tu ara sakasacio saCivari uflebamosili piris mier.
administraciuli procesis monawileTa Soris mniSvnelovani adgili uWiravT administraciuli procesis mxareebs. Mmxareebad SeiZleba CaiTvalon erTis mxriv, pirebi, romelTac gaaCniaT kanoniT daculi uflebebi da movaleobebi da meore mxriv, pirebi, organo, an organizacia, romelic dgas meore mxaris darRveuli uflebis sapirispirod.241
administraciul-samarTlebrivi urTierTobis mxareebs warmoadgenen mosarCele da mopasuxe, TavianTi interesebiT urTierTdapirispirebuli mxareebi. mosarCele SeiZleba iyos nebismieri piri, romelmac aRZra sarCeli Tavisi darRveuli an sadavo uflebis dasacavad, xolo mopasuxe ki aris piri, romelmac mosarCelis gancxadebiT, daarRvia an sadavo gaxada misi ufleba.242
administraciul procesSi mosarCeled gvevlineba is dainteresebuli
piri, romlis kanonieri interesic darRveuli iqna administraciul-samarTlebrivi aqtis an administraciuli organos mier
ganxorcielebuli qmedebis safuZvelze. aqedan gamomdinare,
administraciul procesSi savaldebulo mxared - mopasuxed
yovelTvis gvevlineba is administraciuli organo, romelmac gamosca administraciul samarTlebrivi aqti an ganaxorciela iuridiuli
mniSvnelobis mqone raime qmedeba.243
administaciuli kanonmdeblobis mixedviT, administraciuli
procesis mxareebs warmoadgenen fizikuri da iurifiuli pirebi. kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi mxareebi SeiZleba iyvnen
organizaciebi, romlebic ar arian iuridiuli pirebi (mag.
araregistrirebuli kavSiri).244
241
ix. Kiener., Rutsch.e, Kuhn., Offentliches Verfahrensrecht, Vergal Dike,Zurich, St. Gallen, 2012, S.
134. 242
ix. m. vaCaZe., i.Todria., p.turava., n. wkeblaZe., saqarTvelos administraciuli
saproceso kodeqsis komentari, Tb., 2005, gv. 57. 243
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-14 muxlis pirveli
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 244
Sead. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, 45-e muxli, saqarTvelos parlamenti, #
786, 26.06.1997, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/31702.
ავტორის სტილი დაცულია
78
sakasacio saCivris Setanis ufleba aqvT mxareebs da saqarTvelos admistraciuli saproceso kodeqsis me-16 muxlis II nawiliT245 gansazRvruli wesiT saqmeSi Cabmul mesame pirebs. mxolod am pirebs aqvT sakasacio saCivris Setanis uflebamosileba.
germaniis kanonmdebloba ufro afarToebs procesis monawile
subieqtTa wres, kerZod, germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis (VwGO)246 63-e muxlis Tanaxmad, administraciul procesSi
mnawileoben: mosarCele, mopasuxe, mesame pirebi da federaciuli saxelmwifos warmomadgeneli administraciul sasamarTloSi an
sajaro interesebis warmomadgeneli.
kasaciis Setanis ufleba aqvs ara procesis nebismier monawiles,
aramed mxolod imas, vis winaaRmdegac gamotanilia konkretuli
gadawyvetileba. iseve, rogorc saxelmwifo mxolod im mosarCeles aZlevs sasarCelo moTxovnis wamoyenebis uflebasa da am saxiT misi samarTlebrivi poziciis sasamarTlo gziT ganxorcielebis
SesaZleblobas, romelsac aqvs uflebadacvis moTxovnileba da
romelic ver axerxebs sakuTari uflebis sasamarTlos gareSe dacvas,
is mxolod im dainteresebul pirs aZlevs meore (an Semdgomi)
instanciiT gasaCivrebis SesaZleblobas, romelsac aqvs daxmarebis
moTxovnileba da aqvs aseve dacvis Rirsi samarTlebrivi interesi, gadaaxedinos da gaauqmebinos sasamarTlo wesiT mis mimarT miRebuli
gadawyvetileba. amas SeiZleba vuwodoT „gasaCivrebis SesaZleblobis
dacvis moTxovnileba“.247
sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos da gaiTvaliswinos sarCelis
dasaSvebobisaTvis aucilebeli uflebadacvis moTxovnileba, Tumca
mxolod da mxolod dasaSvebi kasaciis farglebSi.248
procesis monawile subieqtebi SemxeblobaSi unda iyvnen sakasacio
saCivarTan. rodesac administraciul-samarTlebrivi aqti ukanonoa.
ganurCevlad imisa, Tu rogor unda gavigoT es, gasaCivrebuli
gadawyvetilebis ukanonobis mtkiceba/gacxadeba unda iyos ara
saCivris ganuyofeli nawili, aramed unda warmoadgendes kasaciis
245
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-16 muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 246Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. 63-e
muxli, (VwGO), §63 http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html.
247 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 131. 248 iqve, gv. 131.
ავტორის სტილი დაცულია
79
dasabuTebis formalur mxares. im SemTxvevaSi, Tu sasamarTlom
daavala administraciul organos administraciul-samarTlebrivi aqtis gamocema sasamarTlos samarTlebrivi Sexedulebis
gaTvaliswinebiT, maSin saCivris arsi SeiZleba mdgomareobdes imaSi, rom gadawyvetilebis samotivacio nawilSi Camoyalibebuli
samarTlebrivi Sexeduleba, romelic gansazRvravs gadawyvetilebis
sarezolucio nawils, ar Seesabameba mosarCelis mier dasaxul
sasarCelo mizans249.
Semxebloba SeiZleba iyos formaluri an materialuri saxis. formaluri saCivari mdgomareobs procesis monawileTa
Suamdgomlobasa da gadawyvetilebas Soris sxvaobaSi. formaluri
saCivari aris im monawile mxareTa winapiroba, romlebic
ganapirobeben davis sagnis Suamdgomlobis Sinaarss. aq saqme unda
exebodes Sinaarsobriv da ara mxolod redaqciul gadaxvevas.
formalurad monawile SemxeblobaSia im SemTxvevaSic ki, rodesac
dakmayofilda misi damatebiTi (damxmare) da ara ZiriTadi
Suamdgomloba250.
procesis im monawileTaTvis, romlebsac ar SeuZliaT da ar undaT
SuamdgomlobiT gadawyvetilebaze zegavlenis moxdena, magaliTad,
mopasuxe, mopasuxe apelanti an romelime mesame piri, yvelaferi
damokidebulia swored materialur saCivarze, anu, gadawyvetilebis sarezolucio nawilis uaryofiTi zegavlena samarTlebriv
poziciaze, Tu maT konkretuli SuamdgomlobiT ar ganuzraxavT
garkveuli gadawyvetilebis miReba. es niSnavs, rom Semxebloba
saxezea im SemTxvevaSic ki, rodesac gadawyvetilebis Sinaarsi
uaryofiT zegavlenas axdens monawileze. im SemTxvevaSi, Tu kasatori
kasaciis Setanis momentSi jer kidev ar aris SemxeblobaSi, maSin
kasacia ar daiSveba251.
Germanuli kanonmdeblobiT, Tu kasaciis wardgenis Semdeg iseTi
garemoeba iCens Tavs, romelic ganapirobebs kasatoris Semxeblobas,
es mainc ar gamoiwvevs kasaciis daSvebas, radgan axlad gamovlenili Tu aRmoCenili garemoebebi zogadad ar eqvemdebareba sakasacio
warmoebis farglebSi gaTvaliswinebas. im SemTxvevaSi, Tu sakasacio
249Sead. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1976 wlis 27
oqtombris gadawyvetileba - 2 ru 127/74 - germaniis federalur saqmeTa federaluri
sasamarTlos gadawyvetilebebi 43, 1, 2 . (BSG,Urt. v. 27.10.1976-2 Ru 127/74-BSGE 43,1,2 ff.) 250 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 132. 251 Sead. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1959 wlis 03
noembris gadawyvetileba - 2 rv 826/56 - germaniis socialur saqmeTa federaluri
sasamarTlos gadawyvetilebebi 11, 26, 27. (BSG,Urt. v. 3.11.1959-9RV 826/56-BSGE
11,26,27.)
ავტორის სტილი დაცულია
80
warmoebis dros qreba sarCelis uflebadacvis moTxovnileba,
magaliTad, sasarCelo moTxovnis SesrulebiT, maSin Semxebloba
mainc ZalaSi rCeba gasaCivrebuli gadawyvetilebiT; kasacia ki
daSvebulia. SesaZloa, am SemTxvevaSi sasarCelo moTxovna aRar
dakmayofildes uflebadacvis arasakmarisi moTxovnilebis gamo,
garda im SemTxvevebisa, rodesac sarCels SeiZleba gauCndes sruliad
gansxvavebuli, dacvis Rirsi mizani, miuxedavad sakasacio
instanciaSi sasarCelo moTxovnis Secvlis akrZalvis principisa.
msgavsi SemTxvevebi gvxvdeba, magaliTad, germaniis administraciuli
saproceso, kodeqsiT gaTvaliswinebuli administraciuli
sasamarTlo samarTalwarmoebis dros, rodesac aRZrulia
SecilebiTi sarCeli.252kerZod, rodesac administraciulma organom,
gaauqma ra gasaCivrebuli administraciul-samarTlebrivi aqti,
gamosca mxaris mier moTxovnili axali administraciul-
samarTlebrivi aqti, xolo mosarCelem ki moaxdina sasarCelo
moTxovnis transformacia damatebiT aRiarebiT sarCelad, rac
SesaZlebelia TviT sakasacio samarTalwarmoebis farglebSic ki253.
2.4. mesame pirebis Semxebloba davis saganTan
rogorc zemoT aRvniSneT saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis gasaCivrebis ufleba aqvs saqarTvelos admistraciuli saproceso kodeqsis me-16 muxlis II nawiliT254 gansazRvruli wesiT saqmeSi Cabmul mesame pirebsac.
sakasacio sasamarTloSi sask-is me-16 muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebuli mesame pirebi (anu mesame pirebi savaldebulo
mowveviT). SeiZleba Caeban maTive TanxmobiT, Tu isini sadavod ar xdian saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebs
da waradgenen mxolod samarTlebriv mosazrebebs sask-is muxli 341
muxlis me-2 nawili. germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT mesame piri
(damxmare an mowveuli piri, sxva romelime uflebamosili piri),
252 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 132-133. 253 Sead. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1991 wlis 17
aprilis gadawyvetileba - 1rr 2/89 - germaniis socialur saqmeTa federaluri
sasamarTlos gadawyvetilebebi 68, 228, 229. (BSG,Urt.v.17.4.1991-1RR 2/89-BSGE 68,228,229
mwN.) 254
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, me-16 muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492.
ავტორის სტილი დაცულია
81
romelic ar yofila apelanti an saapelacio mopasuxe. im SemTxvevaSi, Tu man saapelacio samarTalwarmoebisas wamoayena moTxovnebi an
Suamdgomlobebi, formaluri Semxebloba Zalian martivad ikiTxeba
Suamdgomlobebsa da sarezolucio nawils Soris gansxvavebaSi.
mesame piri im SemTxvevaSic ki uflebamosilia saapelacio
sasamarTlos gadawyvetilebis sakasacio wesiT gasaCivrebaze, Tu mas
aranairi Suamdgomloba ar wamouyenebia saapelacio instanciaSi. misi Semxebloba ganixileba sasamarTlo praqtikis mier gadawyvetilebis
kanonier ZalasTan boWvis kuTxiT. igive kanonieri ZaliT boWva,
romelic aqvT procesis mTavar monawile pirebsac, im SemTxvevaSi ver
iqneba sakmarisi mowveuli pirisaTvis, rodesac saapelacio
sasamarTlos gadawyvetileba Seesabameba mowveuli piris moTxovnas.
imisaTvis, vinc miaRwia sasurvel gadawyvetilebas, ar arsebobs
dacvis Rirsi moTxovnileba, miaRwios saCivris meSveobiT misi
Suamdgomlobis sawinaaRmdego gadawyvetilebas.
sxvaTa Soris, germaniis socialur saqmeTa federalurma sasamarTlom moiTxova mowveuli mesame pirebis materialuri Semxeblobis dasadastureblad kanonieri Zalis moqmedebis farglebs
gareT gamavali uaryofiTi zegavlena. germaniis administraciul
saqmeTa federaluri sasamarTlos azriT, mowveuli mesame piri ar
aris SemxeblobaSi davis saganTan, rodesac misi CarTuloba
dauSvebelia Sesabamisi winapirobebis ararsebobis gamo. Semxeblobis
es zogadi uaryofa aris erTgvarad problemuri, radgan mesame piris CarTulobis mizezi ar ukargavs gadawyvetilebas mesame pirebze
gavrcelebis SesaZleblobasac. marTalia, aseT SemTxvevebSi xSirad,
Tumca ara aucileblad, ar iarsebebs davis saganTan da, maSasadame,
SemxeblobasTan kavSiri, rac, calkeul SemTxvevaSi, gadamowmebis
sagans warmoadgens.255
im SemTxvevaSi, Tu gadawyvetileba gamotanilia mowveuli mesame piris mimarT maSin igi Semxeblobis TvalsazrisiT imyofeba mopasuxis
msgavs situaciaSi. im SemTxvevaSi, Tu saapelacio sasamarTlom ZalaSi datova pirveli instanciis sasamarTlos es gadawyvetileba an
Tavadve daakisra mesame pirs garkveuli valdebulebebis Sesruleba,
maSin es aris kasaciis Sesatanad aucilebeli Semxebloba. xolo, im
SemTxvevaSi, Tu saapelacio sasamarTlom gaauqma mesame piris mimarT miRebuli pirveli instanciis gadawyvetileba an ZalaSi datova mesame pirisaTvis valdebulebebis dakisrebaze uaris mTqmeli pirveli
instanciis gadawyvetileba, maSin Semxebloba Sefasebadia mopasuxis
255 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.135.
ავტორის სტილი დაცულია
82
msgavsad. amdenad, sakmarisi araa (sxva SemTxvevaSi, sakmarisi)
gadawyvetilebis kanonieri ZaliT boWva.256
vinaidan damoukidebeli sasarCelo moTxovna (davis daxmareba) gamoixateba mxaris daxmarebaSi damxmare piri ver iqneba
SemxeblobaSi, rodesac daxmareba aRmoCenili mxarec ar aris
SemxeblobaSi. misi sakasacio saCivaric daiSveba mxolod im
SemTxvevaSi (misi moTxovnebisa da Sumadgomlobebisagan
damoukideblad), Tu daxmareba aRmoCenilma mxarem waago saapelacio
instancia. imavdroulad, damxmare piris Semxebloba SezRudulia, Tu
man mxolod nawilobriv gauwia daxmareba romelime mxares,
magaliTad, ramdenime davis sagnidan mxolod erT-erTSi.257
magaliTad germaniis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebulia, rom sajaro interesebis uflebamosili warmomadgeneli Semxeblobis
gareSec uflebamosilia kasaciis Setanaze. es gamomdinareobs misi
funqciidan, ganaxorcielos sajaro interesebi samarTalwarmoebis
nebismier stadiaze, procesis monawile sxva danarCeni pirebisagan
damoukideblad. mis gankargulebaSia, samarTlisa da keTildReobis
dasanergad daafiqsiros pozicia da, saWiroebis SemTxvevaSi,
Seicvalos mxare. im SemTxvevaSi, Tu man saapelacio warmoebis dros
wamoayena garkveuli moTxovna/Suamdgomloba, romelic daakmayofila
saapelacio sasamarTlom, maSin masac aklia moTxovnileba, sakasacio
wesiT moiTxovos sxva saxis gadawyvetilebis miReba. sajaro interesi
ver iqneba orientirebuli sxvadasxva gadawyvetilebaze, garda im
SemTxvevebisa, rodesac Tavi iCina faqtobrivi da samarTlebrivi
garemoebebis gasaTvaliswinebelma cvlilebam.258
Tu sakasacio saCivari Seitana arauflebamosilma pirma, sakasacio sasamarTlo ver dauSvebs aseT saCivars.
sarCelis dsaSvebobis etpze sasamarTlos mier im faqtis aRmoCena rom sarCeli Semoitana arasaTanado mosarCelem, warmoadgens administraciuli sarCelis ganxilvaze uaris Tqmis safuZvels. Tu administraciuli saqmis ganxilvis dros, sasamarTlo daadgens, rom sarCeli aRZrulia ara im piris mier, romelsac moTxovnis ufleba aqvs, igi ganCinebiT Sewyvets saqmes administraciuli procesis nebisier stadiaze administraciuli procesis es wesi gansxvavdeba samoqalaqo procesisagan konkretul sakiTxTan mimarTebSi. KkerZod samoqalaqo procesSi mosarCelis TanxmobiT, sasamarTlos ufleba aqvs arasaTanado mosarCele Secvalos
256ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.. 135. 257 iqve, gv. 135. 258
iqve, gv. 135-136.
ავტორის სტილი დაცულია
83
saTanado mosarCeliT saqmis ganxilvis Seuwyvetlad. im SemTxvevaSi Tu arasaTanado mosarCele uars ityvis Seicvalos saTanado mosarCeliT, sasamarTlo saTanado mosarCeles Caabams procesSi mesame pirad aucilebeli mowvevis wesiT.259
administraciul samarTalwarmoebaSi mxareebs warmoadgenen mxolod
is pirebi, romleTac gaaCniaT mxared arsebobis uflebaunarianoba, saproceso uflebaunarianoba administraciul
samarTalwarmoebaSi.260 es cneba gulisxmobs samarTlebriv unarianobas saqme awarmoon Tavad an Sesabamisi uflebamosili piris
meSveobiT.261
2.5. sakasacio saCivaris Setanis kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli vada
sakasacio saCivris Setanis vada aris 21 dRe. am vadis aRdgena (gagrZeleba) ar SeiZleba, vadis dena iwyeba orive mxarisaTvis gadawyvetilebis gadacemis momentidan. gadawyvetilebis gadacemis momentad aiTvleba am gadawyvetilebis aslis maxarisaTvis Cabareba uSualod sasamarTloSi an misi mxarisaTvis gadagzavnis kanoniT dadgenili wesiT (sss-k 397-e muxlis262 pirveli nawili). iseT SemTxvevaSi, rodesac gadawyvetilebis gamocxadebas eswrebian mxareebi an maTi warmomadgenlebi, romlebsac hqondaT sakasacio saCivris Setanis ufleba, maSin sakasacio saCivris Setanis vada iwyeba misi gamocxadebis momentidan.
sakasacio wesiT gadawyvetilebis gasaCivrebis sakiTxTan dakavSirebiT praqtikuli mniSvneloba aqvs imis zustad gansazRvras, Tu saidan, romeli dridan iwyeba kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli vadis aTvla da rodis sruldeba es vada.
germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT dasaSvebi
saCivari iTxovs or saproceso moqmedebas, kerZod, saCivris Setanasa
da saCivris dasabuTebas. Setanasa da dasabuTebaze vrceldeba
erTiani vadebi, romelic gaTvaliswinebulia germaniis
administraciuli saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-2 da me-3
nawilebiT, am debulebebis mixedviT, saCivari unda iqnas Setanili gadawyvetilebis Cabarebidan erTi Tvis ganmavlobaSi da
dasabuTebuli ori Tvis ganmavlobaSi. administraciuli saproceso
259 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
dministraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
226.
260ix. Walman, B., Weeissenberger P., Praxiskomentar zum Bundesgesetz uber das
Verwaltungsverfahren (VwVG), SCHULTHESS VERLAG, Zü RICH, 2009 s. 261
ix. Ule, C.H., Laubunger, H.W., Verwaltungsverfahrensrecht, 3 Auflge, C. Heimans Verlag, Berlin,
Boom, Munchen, 1986, S. 135. 262Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 397-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
84
kodeqsi gansazRvravs damoukidebel, Setanis vadisagan gansxvavebul,
dasabuTebis vadebs. im SemTxvevaSic ki, Tu saCivari Setanilia
erTTviani vadis amowurvamde, SesaZlebelia dasabuTebis orTviani
vadis srulad gamoyeneba.263
vadis dena iwyeba yovelTvis srulyofili gadawyvetilebis CabarebiT, risi Semadgeneli nawilicaa aseve gasaCivrebis wesis Sesabamisi
ganmarteba. erTgvarovnebis interesebidan gamomdinare, mxareebi Sesabamisad unda iyvnen warmodgenili saqmis faqtobrivi garemoebebis
damdgen sasamarTlo instanciaSi. daculi unda iyos aseve vadebi
konkretuli dokumentis drouli SesvliT Sesabamis sasamarTloSi.
gansxvavebuladaa mowesrigebuli sakiTxi, Tu romel sasamarTloSi
unda iqnas Setanili saCivari. konkretuli dokumentis araSesabamis
sasamarTloSi Setana ar aCerebs vadis denas, radgan, dauSveblad
cnobis ganCinebis gasaCivrebis SemTxvevaSi, ar arsebobs vadis denis
SeCerebis debuleba264, sxva sakiTxia, SesaZlebelia Tu ara arakompetentur sasamarTloSi konkretul SemTxvevaSi pirvandeli
mdgomareobis aRdgenis moTxovnis wamoyeneba.
Tu romelia saCivris miRebaze pasuxismgebeli sasamarTlo, unda
gadawydes formasTan urTierTkavSirSi. vadis aTvlis dawyebis,
gaangariSebisa da dasrulebis sakiTxebi efuZneba imave principebs,
rogorc kasaciis Setana da dasabuTeba, ris gamoc SeiZleba maTze
miTiTeba.
2.6. sakasacio saCivris Sinaarsi
sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos Seesabameba Tu ara sakasacio
saCivris Sinaarsi sssk-is 393-e da396-e muxlebis moTxovnebs:
sssk-is 396 muxli265 gansazRvravs im monacemebs, romlebsac unda Siecavdes sakasacio saCivari. am monacemebis erToblioba qmnis
sakasacio saCivris Sinaarss.
sakasacio saCivari Seitaneba werilobiTi formiT im
sasamarTloSi, romelmac gamoitana gadawyvetileba. sssk-is 400-e
muxlis266 Tanaxmad sakasacio saCivris Semosvlis Semdeg saapelacio sasamarTlo dauyovnebliv gadaugzavnis sakasacio sasamarTlos sakasacio saCivars da mTlianad saqmes.
263ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 178. 264 iqve, gv. 178. 265Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 266 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 398-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
85
sssk-is 401-e muxlis267 safuZvelze saqmis gansaxilvelad miRebis Semdeg sakasacio saCivrisa da TandarTuli masalebis aslebi unda
gadaegzavnos meore mxares, romelsac sakasacio sasamarTlo
dauniSnavs vadas saCivarze werilobiTi pasuxis gasacemad.
sakasacio saCivris savaldebulo rekvizitebi gansazRvrulia sssk-
is 396-e muxliT268 igi unda Seicavdes: 1. im sasamarTlos dasaxelebas,
romlis saxelzedac Sedgenilia saCivari; 2. im piris dasaxelebasa da
misamarTs, romelsac Seaqvs saCivari; 3. gasaCivrebuli gadawyvetilebis zust dasaxelebasa da miTiTebas am gadawyvetilebis
damdgen sasamarTloze; 4. miTiTebas imis Taobaze Tu
gadawyvetilebis ra nawilia gasaCivrebuli; 5. miTiTebas, Tu ra
moculobiT saCivrdeba gadawyvetileba, gasaCivrebis safuZvlebs
(kasaciis mizezebi) da ganmartebas imis Taobaze, moiTxovs Tu ara
momCivani gadawyvetilebis gauqmebasa Tu Secvlas (kasaciis
ganacxadi); 6. miTiTebas im faqtebsa da mtkicebulebebze, romlebic
adastureben saproceso samarTlis normebis darRvevas, Tu sakasacio
saCivari saproceso normebis darRvevas emyareba; 7. sakasacio
saCivarze darTul werilobiTi masalebis nusxas; 8. sakasacio
saCivris Semtani piris xelmoweras.
sssk-is 396-e muxlis 2-e nawiliT269 warmomadgenlis mier Setanil
sakasaio saCivars unda daerTos mindobiloba, romelic adasturebs
warmomadgenlis uflebamosilebas sakasacio saCivris Setanaze, Tu
aseTi uflebamosilebis damadasturebeli sabuTi ar aris saqmeSi.
aqedan gamomdinare sakascio sasamarTlom uwinares yovlisa unda Seamowmos, ramdenad pasuxobs TviTon sakasacio saCivari kanoniT gaTvaliswinebul moTxovnebs. magaliTad sakasacio saCivris gansaxilvelad miReba, Tu masSi araa miTiTebuli gadawyvetilebis romel nawils asaCivrebs kasatori, an kidev ra moculobiT da ra safuZvliT saCivrdeba gadawyvetileba (kasaciis mizezi), ras moiTxovs kasatori gadawyvetilebis gauqmebas Tu Secvlas (kasaciis ganacxadi) da a.S.
Tu werilobiTi formiT Sedgenili sakasacio saCivari ar pasuxobs
sssk-is 396-e muxlis moTxovnebs, sakasacio sasamarTlom unda gamoitanos ganCineba xarvezis Sevsebis Sesaxeb da niSnavs vadas amisaTvis. Tu xarvezi am vadaSi ar iqneba Sevsebuli sakasacio sasamarTlom unda gamoitanos ganCineba misi ganuxilvelad datovebis Sesaxeb.
267 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 400-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 268 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 269 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxlis 2-e nawili,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
86
germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT sakasacio saCivari da misi dasabuTeba unda waradginos germaniis uzenaes
federalur sasamarTloSi daSvebis uflebamosilebis mqone pirma.
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 67-e paragrafis
pirveli nawili.270
sakasacio saCivris Setana da dasabuTeba unda moxdes mxolod
werilobiTi formiT. am formas zogadad Seesabameba mxolod
werilobiTi, sakuTari xelmoweriT gaformebuli dokumenti. imavdroulad umaRlesi sasamarTlo instanciebis sasamarTlo
praqtikam, gaiTvaliswina ra monacemTa mimosvlis sferoSi arsebuli
teqnikuri progresi, aRiara aseve nebis gamovlenis sxva formebic,
romlebic srulad Seesabameba werilobiT formasa da, ZiriTadad,
Tanabarzomieria271.
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-2
nawili moiTxovs gasaCivrebuli gadawyvetilebis saCivarSi aRweras.
saCivari, uwinares yovlisa, unda iwyebodes momCivanis personaluri
monacemebiTa da nebiT, gaasaCivros kasaciis dauSveblad cnobis
ganCineba. kanonmdebloba gansazRvravs saCivarze gadawyvetilebis
egzemplarisa Tu damowmebuli aslis TandarTvis aucileblobas.
vinaidan saubaria imperatiul normaze, amis gauTvaliswinebloba jer
kidev ar ganapirobebs saCivris dauSveblobas. imperatiuli normis gauTvaliswineblobisa da saCivarSi gadawyvetilebis
mouxsenieblobis SemTxvevaSi ki, sakasacio sasamarTlosaTvis sruliad ucnobi rCeba gasaCivrebuli gadawyvetilebis Sinaarsi
(yovel SemTxvevaSi, gasaCivrebis vadis farglebSi). amdenad, saCivari
dauSvebelia.272
saCivris Setana ar unda ukavSirdebodes raime saxis winapirobebs. kasaciis paralelurad wardgenili damxmare saCivari iseve
dauSvebelia, rogorc, saCivris paralelurad misi dakmayofilebis
SemTxvevaSi Setanili kasacia, radgan saCivari ar unda iyos,
gasaCivrebis nebismieri sxva saxis msgavsad, damokidebuli garkveul
winapirobebze.273
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs saCivris dasabuTebis Sinaarss. saCivris dasabuTeba unda moicavdes daSvebis safuZvlis detalur
270Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. 67-e
paragrafis pirveli nawili (VwGO), &67 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 271
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 179. 272
iqve, gv. 179. 273 iqve, gv. 180.
ავტორის სტილი დაცულია
87
aRweras, romelsac efuZneba daSvebis neba. amas aqvs udidesi
praqtikuli mniSvneloba, radgan saCivris ganmxilvelma sasamarTlom SeiZleba gaiTvaliswinos mxolod saCivris dasabuTebaSi miTiTebuli daSvebis safuZveli da daSvebis sxva faqtobrivi garemoebebi im
SemTxvevaSic unda datovos gauTvaliswinebeli, rodesac isini
saxezea. daSvebis safuZvlis detaluri aRweris valdebulebam ganapiroba moculobiTi kazuistikuri sasamarTlo praqtikis
Camoyalibeba, romelic ver warmoCindeba yvela calkeuli detalis
saxiT. imavdroulad yovelTvis sworad ar xdeba gansxvaveba daSvebis
safuZvlis aRwerasa da mis arsebobas Soris. arasakmarisi aRwera an
dasaxeleba ganapirobebs saCivris dauSveblobas, maSin roca misi
ararseboba iwvevs dausabuTeblobas. sakasacio sasamarTlom SeiZleba gaiTvaliswinos mxolod droulad Setanil dasabuTebaSi asaxuli an kidev dasabuTebis vadaSi werilobiT damatebuli
dasabuTeba. dagvianebiT, anu, dasabuTebis vadis gasvlis Semdeg wardgenili safuZveli ver gaamarTlebs saCivris verc dasaSvebobasa
da verc dasabuTebulobas.274
im SemTxvevaSi, Tu saCivari efuZneba samarTlebrivi davis
gansakuTrebul mniSvnelobas, , sakmarisi araa mxolod miTiTeba imaze, rom saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba samarTlebriv
darRvevebzea dafuZnebuli. uwinares yovlisa, unda iqnas formulirebuli da dasabuTebuli konkretuli samarTlebrivi
sakiTxi, Tu ratom aris is garkvevisunariani da aucileblad gasarkvevi da ratom scildeba misi mniSvneloba konkretul
SemTxvevas275.
im SemTxvevaSi, Tu konkretuli samarTlebrivi sakiTxi ukve
gadawyvetilia umaRlesi sasamarTlo instanciis doneze, momCivanma
unda miuTiTos safuZveli, saidanac gamomdinareobs, rom es sakiTxi,
amisda miuxedavad, gasarkvevad aucilebelia an xelaxla gasarkvevi.
im SemTxvevaSi, Tu samarTlebrivi sakiTxis saeWvooba, mniSvneloba da
moqmedeba xelisgulzea gamotanili, sruliad zedmeti iqneboda, momCivanisaTvis mogveTxova damatebiTi argumentacia isedac mkafiod
Camoyalibebuli winapirobebis paralelurad. im SemTxvevaSi, Tu
momCivanma detalurad ver moaxdina dasabuTeba, Tu ratom aqvs
samarTlebriv davas gansakuTrebuli mniSvneloba, maSin saCivari aris
ara dauSvebeli, aramed dausabuTebeli, Tu saxeze ar aris romelime
obieqturi winapiroba. sakasacio sasamarTlo ar unda mieces
cdunebas, daasabuTos saCivris dauSvebloba normis detaluri
ganmartebiT. im SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo asabuTebs garkvevis
274. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo, SGG,
FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 180-181. 275 iqve, gv. 181.
ავტორის სტილი დაცულია
88
arasakmaris aucileblobas normisa an samarTlebrivi cnebis
SinaarsiT, rogorc wesi, es metyvelebs imaze, rom Tavad norma
saWiroebs dazustebas.276
2.7. procesis xarjebi
yvela saxelmwifos saproceso kanonmdebloba marTlmsajulebis xelmisawvdomobis principidan gamomdinare iTvaliswinebs
sasamarTlos xarjebis gadaxdisagan gaTavisuflebis, Semcirebis an gadavadebis SesaZleblobas mxareTa qonebrivi mdgomareobis
gaTvaliswinebiT.
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 47-e muxli277
sasamarTlos uflebas aniWebs, moqalaqe qonebrivi mdgomareobis
gaTvaliwinebiT, mTlianad an nawilobriv gaaTavisuflos saxelwifo biujetis sasargeblod sasamarTlo xarjebis gadaxdis
valdebulebisagan. xolo samoqalaqo saproceso kodeqsis 48-e
muxliT278 ki gaTvaliswinebulia sasamarTlos mier mxarisaTvis baJis
gadaxdis valdebulebis gadavadeba, anda maTi odenobis Semcireba.
aRniSnuli normebi qmnis safuZvels, rom saxelwifo baJis winaswar,
rig SemTxvevebSi ki saerTod gadauxdelobam, materialuri
usaxsrobis gaTvaliswinebiT ar Seaferxos da ar daabrkolos, mxare da ar waarTvas mas darRveuli uflebis aRdgenisa da procesualuri
saSualebebiT dacvis SesaZlebloba. aRniSnuli normebis
safuZvelze, sasamarTlos gamoaqvs ganCineba sasamarTlos
xarjebisagan gaTavisuflebis, gadavadebis an Semcirebis Sesaxeb, Tu ra Tqma unda mxare sasamarTlos warudgens utyuar mtkicebulebebs
baJis gadaxdis SeuZleblobis Sesaxeb.
sasamarTlos kancelaria amowmebs erTvis Tu ara sakasacio saCivars baJis gadaxdis damadasturebeli dokumenti, xolo Tu aseTi dokumenti ar erTvis, Suamdgomlobebis grafaSi miTiTebulia Tu ara Suamdgoloba saxelmwifo baJis gadaxdisagan gaTavisuflebis, misi gadavadebis an Semcirebis Sesaxeb. sasamarTlos kancelaria formaluri uzustobebis aRmoCenis SemTxvevaSi mosarCeles mis warmomadgenels miuTiTebs uzustobis aRmofxvris Sesaxeb.
276 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 181. 277
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 47-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 278
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 48-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
89
Tu mosarCele gamoarkvevs rom sakasacio saCivari Semotanilia sssk-is 178-e da 179-e279 muxlebSi miTiTebuli pirobebis darRveviT, an saxelwifo baJi ar aris gadaxdili, gamoitans ganCinebas xarvezis Sesaxeb da mosarCeles dauniSnavs vadas mis Sesavsebad. Tu mosarCele daniSnul vadaSi Seavsebs ganCinebaSi miTiTebul xarvezs mosamarTle gamoitans ganCinebas sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis Seaxeb, winaaRmdeg SemTxvevaSi sakasacio sasamarTlo gamotans ganCinebas sakasacio saCivris ganuxilvelad datovebis Sesaxeb (sssk-is 396-e muxlis280 mesame nawili) (sakasacio saCivris warmoebaSi miRebaze uaris Tqmisa da misi mosarCelisaTvis dabrunebis Sesaxeb, razedac SeiZleba kerZo
saCivris Setana.) 281
magaliTad germanuli kanonmdeblobiT moqmedebs e.w. ,,procesis
xarjebis Semweobis sistema“. amgavri daxmarebis miRebisaTvis
arsebobs ori winapiroba 1.modave mxares ar gaaCnia finansuri
SesaZlebloba, raTa awarmoos procesi da 2.sasamarTlos SefasebiT
mxares unda hqondes warmatebis Sansebi. Suamdgomlobis dakmayofilebis SemTxvevaSi mxare Tavisufldeba sasamarTlo baJisa
da advokatis honoraris gadaxdisagan. orive xarji ifareba
saxelmwifos biujetidan. Tumca, im SemTxvevaSi Tu mxare waagebs
process, igi marTalia Tvisi xarjebisagan kvlav Tavisufalia, magram
valdebulia, mowinaarmdege mxares aunazrauros yvela danaxarji.282
2.8. saksasacio gasaCivrebaze werilobiTi uaris ararseboba
sssk-is 370-e muxli283 amkvidrebs debulebas, romlis Tanaxmad Tu gadawyvetilebis gamocxadebis Semdeg mxare werilobiTi formiT ganacxadebs uars saapelacio gasaCivrebaze, saapelacio saCivari aRar daiSveba. igive wesi moqmedebs gadawyvetilebis sakasacio wesiT gasaCivrebaze uaris Tqmisas, radgan sssk-is 399-e muxlis284 Tanaxmad saqmis ganxilva sakasacio sasamarTloSi moqmedebs im
279
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 178-e da 179-e muxlebi,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 281 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
297.
282
282ix. S. papuaSvili; samarTlebrivi tendenciebi, samarTlis ganviTareba
samosamarTlo samarTlis meSveobiT da marTlmsajulebis xelmisawvdomoba,
(momxsenebeli ladoWanturia), Jurnali - ,,qarTuli samarTlis mimoxilva“ 6 №4 2003,
gv. 466. 283
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 370-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 284
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 399-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
90
wesebis dacviT, romlebic dadgenilia saapelacio sasamarTloSi saqmeTa ganxilvisaTvis.
amrigad, uaris Tqmas sakasacio gasaCivrebaze ukavSirdeba seriozuli samarTlebrivi Sedegi: Tu miuxedavad imisa, mxare mainc gaasaCivrebs gadawyvetilebas sakasacio wesiT, am saCivars sakasacio sasamarTlo ganuxilvelad datovebs misi dauSveblobis gamo. mxolod erT SemTxvevaSi SeiZleba moixsnas aseTi Sedegi: Tu mowinaaRmdege mxare, romelsac ar ganucxadebia uari sakasacio gasaCivrebaze gaasaCivrebs gadawyvetilebas. aseT SemTxvevaSi mxares, romelmac uari Tqva sakasacio gasaCivrebaze SeuZlia
sakasacio saCivris gadacemidan 10 dRis ganmavlobaSi waradginos Segebebuli sakasacio saCivari (sssk-is 405-e muxli285), miuxedavad imisa aqvs Tua ara naTqvami uari sakasacio saCivris Setanaze.
germaniis administraciuli kanonmdeblobiT im SemTxvevaSi, Tu
procesis erT-erTi monawile, mowinaaRmdege mxaris saCivrisagan
damoukideblad, Seitans e.w. damoukidebel Segebebul kasacias, es
aris mowinaaRmdegis kasaciasTan gaTanabrebuli saCivari.286
germaniis kanonmdebloba gansazRvravs sakasacio mopasuxis mier Segebebuli kasaciis garkveuli vadis farglebSi aRZvris
SesaZleblobas, im SemTxvevaSi, Tu man Tavadve uari Tqva kasaciis
Setanaze. miuxedavad imisa, rom „aradamoukidebeli Segebebuli
kasacia“ ar warmoadgens saCivars, aramed aris mowinaaRmdege mxaris
kasaciis winaaRmdeg wamoyenebuli moqmedi Suamdgomloba, misi
winapirobaa Segebebuli kasaciis Semtani piris Semxebloba, romelic,
magaliTad, ar aris saxeze im SemTxvevaSi, rodesac misi mizania
sarCelis dakmayofilebaze uaris Tqma dauSveblobiT, nacvlad misi
dausabuTeblobisa.287
2.9. sakasacio sasamarTlos boWva, daSvebis moculoba da moqmedeba
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kanonmdeblobiT, sakasacio
saCivari Sedis gadawyvetilebis gamomtan sasamarTloSi, romelic saqmes Tan darTul masalebTan erTad ugzavnis saqmis ganmxilvel
sakasacio sasamarTlos.
germaniis kanonmdeblobiT miwis umaRlesi instanciis sasamarTlo
eqskluziurad wyvets kasaciis dasaSvebobis sakiTxs. germaniis
285
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 405-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 286
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 136. 287iqve, gv. 136.
ავტორის სტილი დაცულია
91
uzenaesi federaluri sasamarTlo moklebulia am gadawyvetilebis
gadasinjvis SesaZleblobas. daSvebis boWvis gamo, federaluri
sasamarTlo im SemTxvevaSic valdebulia, sakasacio warmoebis dros gaiTvaliswinos miwis umaRlesi instanciis sasamarTlos mier
ganxorcielebuli daSveba, rodesac Sinaarsobrivad arasworia an
ganxorcielebulia saproceso darRvevebiT.288
kanonmdebloba iTvaliswinebs sakasacio sasamarTlos mier kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis gadaxedvis SesaZleblobas procesis monawilis saCivrisa da garkveuli winapirobebis arsebobis
SemTxvevaSi. magaliTad germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos
gadatvirTvis mosalodneli safrTxe, romelic SeiZleba ganapirobos kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis gasaCivrebis uflebis
SemoRebam, nawilobriv mainc dakompensirdeboda imiT, rom bevri dResdReobiT arsebuli kasacia arc ki daiSveboda dasaSvebobis
winapirobebis ararsebobis gamo. meores mxriv, kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis mimarT Setanili saCivari Semoifargleboda
dasaSvebobis winapirobebis gadamowmebiT, xolo, dakmayofilebis
perspeqtivis gadasinjva, saerTod ar moxdeboda.289
2.9.1. sakasacio saCivris daSvebis moculoba
kasaciis dasaSveboba aucileblad ar unda jdebodes mTliani
gadawyvetilebis konteqstSi. nebismier SemTxvevaSi, daSveba unda
Semoifarglos gadawyvetilebis im gamoyofadi nawilebiT, romlis
mimarTac arsebobs dasaSvebobis winapirobebi. es SezRudva ar aris
sasamarTlosaTvis miniWebuli „SesaZlebloba“, aramed valdebulebaa
da, amdenad, ar warmoadgens sasamarTlos diskreciul
uflebamosilebas290.
im SemTxvevaSi, Tu gadawyvetileba ganixilavs erTian, aragamoyofad
davis sagans, maSin, dasaSvebobis winapirobis arsebobis SemTxvevaSi,
kasacia dasaSvebia yovelgvari SezRudvis gareSe. es garemoeba arc
saWiroebs gansakuTrebul xazgasmas, radgan daSveba (SezRudvis
ararsebobis SemTxvevaSi) vrceldeba mTel gadawyvetilebasa da yvela
monawileze. is winapirobebi, romelTa safuZvelzec dasaSvebi da
realuria daSvebis SezRudva.291
germanuli kanonmdeblobiT aucilebelia sakasacio saCivris dasaSvebobisas yuradReba gamaxvildes Semdeg sakiTxebze:
288ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 159. 289
iqve, gv. 159. 290 iqve, gv. 159. 291iqve, gv. 160.
ავტორის სტილი დაცულია
92
- ramdenime damoukidebeli sasarCelo moTxovnidan erT-erTiT
Semofargvla;
- erTi mTliani moTxovnidan erT-erTi romelime gamoyofadi
nawiliT Semofargvla, romelic SeiZleba iyos nawilobrivi an
Sualeduri gadawyvetilebis sagani;
- Semofargvla, romelic exeba davis sagnis damoukidebel an
gamoyofad nawils;
- ZiriTadi gadawyvetilebis davis sagniT Semofargvla.292
Kasaciis daSvebis SezRudva dasaSvebia mxolod im SemTxvevaSi, rodesac gadawyvetilebis nawilebi warmoadgens nawilobrivi
gadawyvetilebisa da damoukidebeli kanonieri Zalis sagans. vinaidan kasaciis dasaSveboba calke Sefasebis sagania yovel nawilobriv
gadawyvetilebaze, es gayofa unda moqmedebdes im SemTxvevaSic ki,
rodesac gadawyvetilebaSi ganxilulia gamoyofadi, mocilebadi
nawilebic.293
amdenad, daSveba ver Semoifargleba namdvilad samarTlebrivi
sakiTxebiT im SemTxvevaSic ki, Tu mxolod isini qmnian daSvebis
safuZvels. vinaidan sakasacio sasamarTlo iRebs gadawyvetilebas kasaciis meSveobiT gasaCivrebul davis saganze da ara calkeul
samarTlebriv sakiTxebze, daSveba ver SezRudavs gadawyvetilebis
moculobas. samarTlebrivi sakiTxebiT, rogorc daSvebis safuZvliT,
Semofargvla, praqtikulad, niSnavs samarTlebrivi sakiTxebis
wardginebas. im SemTxvevaSi, Tu daSveba gavrcelda garkveul
samarTlebriv sakiTxebze, maSin SezRudva baTilia im SedegiT, rom
daSveba vrceldeba mTel gadawyvetilebaze. Tumca ganmartebam an
mniSvnelobis Secvlam SeiZleba ganapirobos is, rom daSveba
gavrceldes gadawyvetilebis im nawilebze, romlebic efuZneba
daSvebis ganmapirobebel samarTlebriv sakiTxebs, kerZod, maT
amoxsnas.294
daSveba aseve ver Semoifargleba moTxovnis ramdenime konkurirebadi
safuZvlidan erT-erTiT. moTxovnis safuZveli aris erTiani da
aragamoyofadi moTxovnis mxolod samarTlebrivi dasabuTeba. daSvebis SezRudva moTxovnis ramdenime konkurirebadi safuZvlidan
erT-erTiT iqneboda samarTlebrivi sakiTxebiT Semofargvlis
msgavsi.295
292
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 161. 293 iqve, gv. 161. 294
iqve, gv. 161. 295
iqve, gv. 161.
ავტორის სტილი დაცულია
93
im SemTxvevaSi, Tu saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis
Sinaarss warmoadgens ramdenime davis sagani, unda Semowmdes, Tu
romels gaaCnia daSvebis safuZveli. mxolod asea SesaZlebeli
kasaciis daSveba. es nawili gadawyvetilebaSi imdenad zustad unda
aRiweros, rom procesis monawileebmac da sakasacio sasamarTlomac
zustad gaigon daSvebis moculoba. davis ramdenime sagnis msgavsad,
kasaciis daSveba unda da SeiZleba SeizRudos im SemTxvevaSi, Tu,
mravali subieqturi sasarCelo moTxovnis arsebobis SemTxvevaSi, daSvebis safuZveli iarsebebs mxolod calkeuli saproceso
TanamonawileebisaTvis.296
magaliTad germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlo dasaSvebad da namdvilad miiCnevs daSvebis Semofargvlas garkveuli saproceso
winapirobebiT. Tumca am mosazrebis winaaRmdeg arsebobs garkveuli
eWvebi, radgan msgavsi midgoma migviyvanda iqamde, rom kasacia gadawyvetda mxolod samarTlebriv sakiTxsa da ara davis sagans an
gamoyofad/gamijvnad nawils. marTalia, Sualeduri gadawyvetileba
miiReba mxolod saproceso winapirobebze. kasaciaze gadawyvetileba
ki miiReba, maT Soris, SezRuduli daSvebis dros, sabolood
gadawyvetilebis meSveobiT, romelic ar SeiZleba Semoifarglos
mxolod saproceso winapirobiT. im SemTxvevaSi, daSveba namdvili rom
iyos daSvebis safuZvlis warmomqmneli saproceso winapirobiT, maSin
sakasacio sasamarTlo unda wyvetdes mxolod am sakiTxs, da ara davis
sagans. Sedegad gveqneboda is, rom kasaciis erTaderTi sagani
gaxdeboda Sualeduri dava, miuxedavad imisa, rom es Tavidan unda yofiliyo acilebuli Sualeduri gadawyvetilebebis damoukidebeli
gasaCivrebiT.297
kasaciis daSvebis procesis marTvis uflebamosilebiT Semofargvla
ganixileba, rogorc sarCelis dasaSvebobis SezRudva, ris gamoc,
savaraudod, aucilebelia sxva saproceso winapirobebis
gadamowmebac298.
daSvebis SezRudva mizanSewonilia mxolod im SemTxvevaSi, Tu is mTlianad moicavs sarCelis dasaSvebobasac da ar gamoricxavs sxva
saproceso winapirobebis gadaxedvas. im SemTxvevaSi, Tu davis
ramdenime sagani imdenadaa damokidebuli erTmaneTTan, rom erTs
meorisaTvis aqvs preiudiciaruli mniSvneloba, rom ara mxolod
296 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 162. 297 iqve, gv. 162-163. 298 iqve, gv. 162-163.
ავტორის სტილი დაცულია
94
orives saCivris dasaSvebobaa erTgvarovnad Sesafasebeli, aramed
daSvebis Semofargvlac ramdenime moTxovnidan erT-erTiT.299
2.9.2. sakasacio saCivris daSvebis moqmedeba
kasaciis daSvebas aqvs konstituciuri moqmedeba, rodesac
gamocxadebiT iqmneba kasaciis dasaSvebobis winapiroba. is ver
anacvlebs dasaSvebobis sxva winapirobas, magaliTad, monawileobasa
da saproceso unarianobas, gadawyvetilebis saxis gasaCivrebadobas,
Semxeblobasa da a.S., da verc zedmetad aqcevs am winapirobebs.
konstituciuri moqmedeba arsebobs im SemTxvevaSic, rodesac ar
arsebobs an gauqmebulia dasaSvebobis winapirobebi. sakuTari
konstituciuri moqmedebiT, kasaciis dasaSveboba mboWavia sakasacio
sasamarTlosaTvis. is moqmedebs yvela monawilis mimarT,
ganurCevlad imisa, Tu vis sasargeblodaa amoxsnili daSvebis ganmapirobebeli samarTlebrivi sakiTxi an gadawyvetili
samarTlebrivi dava. mxolod im SemTxvevaSi, Tu subieqturi
sasarCelo moTxovnebi SesaZlebels xdis davis sagnis gamoyofas,
daSveba SezRudvadia misi moqmedebis TvalsazrisiT.300
2.9.3. sakasacio saCivris daSvebis, ganmxilveli sasamarTlos boWva
sruliad meorexarisxovania, kasacia daSvebulia judex a quo-Ti,
dauSveblad cnobis saCivriTa Tu judex ad quem-iT. nebismier
SemTxvevaSi, daSvebis ganmxilveli sasamarTlo SeboWilia daSvebis
gadawyvetilebiT. miuxedavad imisa, rom nebismieri sasamarTlo
uflebamosilia, gaauqmos garkveuli sakuTari gadawyvetilebebi,
gansakuTrebiT, rodesac isini saproceso darRvevebiTaa miRebuli an
sulac baTilia.301
im SemTxvevaSi, Tu sakasacio sasamarTlom dauSva ganCinebiT kasacia,
is veRar gaauqmebs missave gadawyvetilebas, aramed SeboWilia misi
moqmedebiT, ris gamoc is arauflebamosilia, ar miiRos da
dauSveblad scnos kasacia arasakmarisi an araswori daSvebis gamo.302
sakasacio sasamarTlo, ZiriTadad, SeboWilia qvemdgomi sasamarTlo
instanciis mier kasaciis daSvebiT; man ar unda gadasinjos, saxezea Tu
ara daSvebis kanonieri safuZveli, romlis aSkara ararsebobis
SemTxvevaSic, saCivari, miuxedavad daSvebisa, msgavsad saproceso
299
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997, S. 163. 300 iqve, gv. 164-165. 301 iqve, gv. 165. 302
iqve, gv. 165.
ავტორის სტილი დაცულია
95
darRvevebiT miRebuli daSvebisa, unda iqnas dauSveblad cnobili da
ar iqnas miRebuli warmoebaSi. sainteresoa sasamarTlo praqtikaSi
xom ar arsebobs boWvidan gadaxvevis SemTxvevebi. sasamarTlo
praqtikis mier daSvebis boWvis manamde gakeTebuli SezRudva, aSkara
kanondarRvevis SemTxvevaSi, ewinaaRmdegeba saCivris sicxadis
principsa da mosarCelis kanonieri ndobis interesebs. kasaciis daSvebis kanonismieri winapirobebi yofila kanonmdeblis mxolod
miTiTeba daSvebis ganmxilveli sasamarTlosadmi, romlis Seusruleblobac sakasacio samarTalwarmoebaSi ver ganapirobebda
kasaciis dauSveblobas.303
mxolod daSvebis gadawyvetilebis baTiloba ganapirobebs mis
gauTvaliswineblobas im SedegiT, rom kasacia dauSvebelia. Tumca baTilia gadawyvetileba ara nebismieri uxeSi Sinaarsobrivi an
formaluri naklovanebisa Tu xarvezis gamo, romelTac Sedegad aqvT
kanonsawinaaRmdegooba/ukanonoba. TviT umZimesi saproceso
xarvezebi, romelsac kanoni gansakuTrebulad awesrigebs, rogorc absolutur sakasacio safuZvelsa da warmoebis ganaxlebis
safuZvels, ar iwvevs gadawyvetilebis baTilobas, aramed asabuTebs
mis gauqmebadobas misi kanonismieri winapirobebis safuZvelze.
sasamarTlo gadawyvetilebebi ZalaSia maT gauqmebamde, baTilobis
safuZvlis arsebobis SemTxvevaSic ki da aqvs moqmedeba, romelic,
saCivris dasaSvebobis SemTxvevaSi, mdgomareobs imaSi, rom es
winapiroba saxezea dasaSvebobisaTvis.304
vinaidan dasaSvebi kasaciis winapirobaa mxolod namdvili daSveba,
daSvebis winapiroba ver gaxdeba sakasacio samarTalwarmoebis sagani. kasaciis daSveba aseve ar aris gasaCivrebuli gadawyvetilebis
winmswrebi gadawyvetileba, amdenad, sakasacio sasamarTlo
arauflebamosilia, gaauqmos daSveba an gauTvaliswinebeli datovos
gauqmeba. daSvebiT boWva gamomdinareobs jer mxolod zogadi
samarTlebrivi principebidan, konkretuli samarTlebrivi debulebis
gareSe. sakasacio sasamarTlos boWvis normebis mizania kanonmdeblis
mier mcdarad miCneuli sasamarTlo praqtikis Secvla, isini ubralod
afiqsirebs arsebul samarTlebriv mdgomareobas.305
sakasacio sasamarTlos ar aqvs ufleba, uyuradRebod datovos
daSveba TviT aSkara xarvezis arsebobis SemTxvevaSic ki, daSveba
baTilia, rodesac procesis monawile mxareebs es SeiZleboda da unda
scodnodaT daSvebis xarvezianobis saxisa da simZimis safuZvelze. es
303 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 167. 304 iqve, gv. .167. 305
iqve, gv. 167-168.
ავტორის სტილი დაცულია
96
samarTlebrivi mosazreba cdilobs, gauwios angariSi kanonieri
ndobis princips..306
aRsaniSnavia, rom kasacia ar unda iqnas daSvebuli aragadasinjvadi
samarTlebrivi sakiTxebis gamo, ris gamoc xarveziania daSvebaze
miRebuli gadawyvetileba. Tumca es arafers cvlis daSvebis
namdvilobisa da boWvis TvalsazrisiT. igive wesi moqmedebs im
SemTxvevaSi, rodesac samarTlebrivad umniSvneloa kasaciis daSvebis
samarTlebrivi sakiTxi. orive SemTxvevaSi saqme exeba
kanonsawinaaRmdego, namdvil (arabaTili) gadawyvetilebas. daSvebis
ganxilveli sasamarTlo isedac valdebulia, daasabuTos daSveba.307.
2.9.4. sakasacio sasamarTlos boWvis moculoba, farglebi
sakasacio sasamarTlos daSvebiT boWvis farglebi mxolod daSvebisa
da misi moqmedebis farglebis tolfasia. kasaciis SeuzRudavi
daSvebis dros ki mTliani gadawyvetileba moculia amiT. im
SemTxvevaSi, Tu daSveba mkafiod Semoifargleba davis sagnis
mocilebadi, gamoyofadi nawilebiT, maSin amave SezRuduli
moculobiT dasabuTebadia dasaSvebobis winapirobebi. am SemTxvevaSi
kasacia ar daiSveba gadawyvetilebis danarCeni nawilebisaTvis.
marTalia, sakasacio sasamarTlo Semoifargleba mxolod
samarTlebrivi sakiTxis SefasebiT, romlis gamoc daSvebulia
kasacia. gadasinjvis moculobis msgavsi SezRudva arc im
SemTxvevaSia saxeze, rodesac kasacia daSvebulia mxolod
konkretuli samarTlebrivi sakiTxis irgvliv.308
Tu kasaciis daSvebis gadawyvetileba ar moicavs mkafio SezRudvas,
maSin is saxezea im SemTxvevaSic ki, rodesac daSvebis
gadawyvetilebis dasabuTeba dasaSvebad miiCnevs SezRudvas.
imavdroulad, daSveba SeiZleba konkretul SemTxvevaSi ganimartos
dasabuTebis daxmarebiT, rom daSveba Semoifarglos davis sagnis
gamoyofadi, mocilebadi nawiliT. uxeSad kanonsawinaaRmdego
daSvebiT absoluturi boWva Sedegis TvalsazrisiTac gonivrulia,
da misaRebic ki, radgan is yvelaze ukeT amkayofilebs kanonmdeblis mier gasaCivrebis wesis dasaxul mizansa da kanonieri ndobis
interess. am konteqstSi ukana planze unda gadavides saqmis arsebiTad
306
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 167-168. 307
iqve, gv. 171. 308 iqve, gv. 172.
ავტორის სტილი დაცულია
97
ganmxilveli sasamarTlos interesi, Tavidan aicilos kasaciis
araRirsi samarTalwarmoeba.309
magaliTad germanuli kanonmdeblobiT, im SemTxvevaSi, Tu kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis mimarT Setanili saCivari sabolood
mainc ganapirobebs kasaciis daSvebas, iqneba es miwis administraciul saqmeTa umaRlesi sasamarTlos mier xarvezis gamosworebisa Tu am saCivarze germaniis administraciul saqmeTa federaluri
sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetilebiT, maSin dasrulebuli
samarTalwarmoeba grZeldeba sakasacio samarTalwarmoebis saxiT.310
2.9.5. sakacio saCivris dauSveblobis moqmedeba
kasacia dauSvebelia ara mxolod im SemTxvevaSi, rodesac
gadawyvetileba calsaxad da mkafiod amas ambobs, aramed maSin,
rodesac gadawyvetileba ar Seicavs gasageb da mkafio daSvebas.
gadawyvetileba aragasaCivrebadia, rodesac saxeze ar aris kasaciis
dasaSvebobis winapirobebi. kanonieri Zalis SeCereba xdeba saCivris
drouli SetaniT, ris gamoc vada ver gava. dauSvebeli, Tumca,
droulad Setanili saCivari, misi daukmayofileblobis SemTxvevaSi,
Sedis kanonier ZalaSi. igive wesi moqmedebs dauSveblobis
SemTxvevaSic, radgan, rogorc wesi, saCivari gamoricxuli ar aris.
mxolod gadawyvetileba cxadyofs, aucilebelia Tu ara daSveba.311
germanuli kanonmdeblobiT samarTalwarmoebebze, sadac kasaciis
dauSvebloba gasaCivrebadia saCivris meSveobiT. manam, sanam dauSvebloba ar gamoaswora arc saapelacio sasamarTlom
Sesworebis, damatebisa an Secvlis gziT, an kidev saCivris safuZvelze
aRadgina sakasacio sasamarTlom, kasacia, dauSveblobis gamo, ver
ganapirobebs gasaCivrebuli gadawyvetilebis arsebiT gadasinjvas.
amdenad, dauSvebelia is kasaciac, romelic saCivarTan erTad
Setanilia dauSveblad cnobis ganCinebis winaaRmdeg.312
309 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 172. 310 iqve, gv. 172. 311 iqve, gv. 173. 312
iqve, gv. 173.
ავტორის სტილი დაცულია
98
Tavi 3. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxliT gaTvaliswinebuli sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZvlebi
3.1. samarTlis ganviTareba da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibeba
saqarTvelos administraciul saproceso kodeqsSi Setanili damatebebis Sedegad ganisazRvra saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivris miRebis safuZvlebi.313
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis314 Tanaxmad, saqarTvelos uzenesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba Tu: a) saqme moicavs samarTlebriv problemas, romlis gadawyvetac xels Seuwyobs samarTlis ganviTarebasa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebas;
nebismier saqmes, romelic sasamarTloSi ganixileba, SeiZleba hqondes mniSvneloba sruliad sxvadsaxva TvalsazrisiT, magaliTad, saqmes aqvs mniSvneloba kasatorisaTvis an saerTod mxareebisaTvis maTi moTxovnis (davis sagnis) gadawyvetis Sedegis TvalsazrisiT. saqmis gadawyvetas SeiZleba hqondes mniSvneloba ekonomikuri zneobrivi, moralur- politikuri, istoruli Tu sxva raime mosazrebiTac.315
Tu risTvis an ra TvalsazrisiT unda hqondes saqmes mniSvneloba, raTa daSvebul iqnes am saqmeze kasacia, amas gansazRvravs TviTon kanonmdebeli. sxva sityvebiT rom vTqvaT kanonmdebeli gansazRvravs im ZiriTad sferoebs (mimarTulebebs) romlebisTvisac saqmes unda hqondes mniSvneloba, raTa daSvebul iqnas kasacia am saqmeze. rogorc aRvniSneT es sferoebia (mimarTulebebia): samarTlis ganviTareba da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibeba. Tu saqmes aqvs mniSvneloba
313 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri., S.
papuaSvili., samarTlis ganviTareba- samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis
axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, N 4.
2005, gv. 72-81.
314 Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 315 ix. T. liluaSvili., samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi, praqtikuli
saxelmZRvanelo, II gamocema, gamomcemloba ,,jisiai’’, 2001, gv. 503.
ავტორის სტილი დაცულია
99
samarTlis ganviTarebisTvis an erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisTvis – kasacia daSvebul unda iqnes.316
es is SemTxvevaa, rodesac arsebobs sayovelTao interesi samarTlis konkretuli normis erTgvarovnad gagebisaTvis da es problema ar yofila sasamarTlos gansjadi (an qvemdgomi sasamarTloebis interpretacia saWiroebs Semdgom Sefasebas), rac Tavis mxriv mniSvnelovania samarTlis mecnierebisa da praqtikis Semdgomi ganviTarebisaTvis.317
am kuTxiT sainteresoa qarTuli administraciuli saproceso kanonmdeblobisgan gansxvavebiT, germanul administraciul saproceso kanonmdeblobaSi arsebuli norma kasacis dasaSvebobis sakiTxTan dkavSirebiT, kerZod germanuli kanonmdebloba dafuZnebulia ekonomiurobis principze. sakasacio sasamarTlos Tu winaswar SeuZlia gansazRvros, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva aRar ganixilavs sakasacio saCivaris dasaSvebobis safuZvlebs. EaRniSnuli normis Sinaarsi gamomdinareobs iqidan, rom uzenaesi sasamarTlo ar gadaitvirTos sruliad usagno da umniSvnelo administraciuli kategoriis davebisagan, mxares ar gauCndes fuWi molodini saqmis mogebiT damTavrebasTan mimarTebaSi da ekonomiurobis principis gaTvaliswinebiT, mxares ar mouwios zedmeti xarjis gaReba saxelmwifo baJis gadaxdasTan dakavSirebiT.
sakasacio sasamarTlom saqmeze g. g. - q. Tbilisis gldani-naZaladevis raionis gamgeobisa da q. Tbilisis gldani-naZaladevis raionis gamgeobis samxedro gamwvevi komisiis winaaRmdeg. mocemul SemTxvevaSi miiCnia, rom arsebobs saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawilis “a” qvepunqtiT gansazRvruli g. Gg-s sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZveli, vinaidan saqme mniSvnelovania samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis. aRniSnulidan gamomdinare, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom g. Gg-s sakasacio saCivari Tbilisis saapelacio sasamarTlos 2012 wlis 30 aprilis ganCinebaze, sarCelis dakmayofilebaze uaris
316 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri., S.
papuaSvili., samarTlis gaviTareba- samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis axali
safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jur.nali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4. 2005,
gv. 72-81.
317 iqve, gv.72-81.
ავტორის სტილი დაცულია
100
Tqmis nawilSi gansaxilvelad unda iqnes daSvebuli da ganxilul iqnes mxareTa daswrebiT.318
unda aRiniSnos, rom konkretul saqmesTan dakaSirebiT uzenaesi sasamarTlo Tavis dasabuTebaSi safuZvlianad ar ganmartavs Tu ratom aris konkretuli saqme Tavisi arsiT mniSvnelovani samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis.
imisaTvis, rom sakasacio saCivari iyos dasaSvebi, samarTlebriv davas unda hqondes gadamwyveti da gansakuTrebuli mniSvneloba. daSvebis es safuZveli SesaZleblobas aZlevs sakasacio sasamarTlos, uzrunvelyos samarTlebrivi usafrTxoeba sadavo samarTlebriv sakiTxebze gadawyvetilebis miRebiT da ganaviTaros samarTali. kasaciis dasaSvebobam unda uzrunvelyos umaRlesi instanciis sasamarTlo gadawyvetilebebis miReba gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone saqmeebze, romelTac aqvT rezonansuli zegavlena zogadi samarTalgamoyenebis procesze.319
cneba „samarTlebrivi saqme“ ar unda iqnas gagebuli ise, rom yvelaferi damokidebulia samarTlebrivi davis mTlian
mniSvnelobaze, davis sagansa da mis Sedegze. ufro metad saqme exeba
sadavo samarTlebrivi sakiTxebis garkvevas, romelTac pasuxi unda
gaeces gadawyvetilebis miRebisas. es ukve gamomdinareobs iqidan, rom sakasacio sasamarTlo SezRudulia samarTalgamoyenebiT
konkretuli kasaciis farglebSi. amis winapiroba, uwinares yovlisa, aris faqtobrivi garemoebebis dadgenasa da samarTalgamoyenebas
Soris arsebuli zusti gansxvaveba. 320
3.1.1 saqmis gansakuTrebuli mniSvneloba samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis
mocemuli formulireba ,,samarTlis ganviTareba da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis’’, ar gulisxmobs, rom aucilebelia orive winapirobis erTdroulad dakmayofileba, aramed sakmarisia erT-erTis arseboba. Tumca aqve unda aRiniSnos is garemoeba, rom am kriteriumebis erTmaneTisagan gamijvna TiTqmis SeuZlebelia, ramdenadac, rodesac saqme mniSvnelovania
318
Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 17. 01. 2013 wlis ganCineba, saqme № bs-
722-707(2k-12).
319ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri., S. papuaSvili:., samarTlis gaviTareba- samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.
2005, gv. 72-81. 320 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 138.
ავტორის სტილი დაცულია
101
samarTlis ganviTarebisaTvis, igi aseve mniSvnelovania erTgavrovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis da piriqiT.321
kasaciis daSveba mxolod im SemTxvevaSia mizanSewonili, rodesac sakasacio sasamarTlom SeiZleba gaarkvios sadavo samarTlebrivi
sakiTxi, anu, rodesac aucilebelia pasuxi gadawyvetilebis Sedegis
dasasabuTeblad. sakasacio sasamarTlos ki ar aqvs samarTlebrivad
umniSvnelo sakiTxebis garkvevis arc ufleba da arc SesaZlebloba.322
sakasacio sasamarTlo saqmeze m. g. - saqarTvelos ekonomikuri ganviTarebis saministros winaaRmdeg miiCnia, rom sakasacio saCivari ar akmayofilebs saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawilis moTxovnebs da ar eqvemdebareba dasaSvebad cnobas Semdeg garemoebaTa gamo:
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili gansazRvravs sakasacio saCivris gansaxilvelad dasaSvebobis amomwurav safuZvlebs, rogoricaa: a) saqme mniSvnelovania samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis; b) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba am kategoriis saqmeebze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan; g) saapelacio sasamarTlos mier saqme ganxilulia mniSvnelovani saproceso darRveviT da arsebobs varaudi, rom mas SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom warmodgenili sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi zemoT miTiTebuli safuZvliT.
kasatori ver asabuTebs saapelacio sasamarTlos mier saqmis ganxilvas mniSvnelovani saproceso darRveviT. kasatori sakasacio saCivarSi ver aqarwylebs saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebsa da daskvnebs. sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi arc saapelacio sasamarTlos ganCinebis sakasacio sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtikisagan gansxvavebis arsebobis safuZvliT
(07.07.11w. ganCineba saqme №bs-51-50(k-11)). amasTan, sakasacio saCivris
321 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
405.
322 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 141.
ავტორის სტილი დაცულია
102
ganxilvisa da sakasacio sasamarTlos mier saqmeze axali gadawyvetilebis miRebis saWiroeba ar arsebobs arc samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis aucileblobis TvalsazrisiT. amdenad, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva.323 vinaidan sakasacio sasamarTlo SezRudulia mxolod gadasinjvadi
samarTlis gamoyenebiT, aragadasinjvadi samarTlis sakiTxebi ver
gaamarTlebs kasaciis dasaSvebobas. gadasinjvadi samarTlebrivi
sakiTxebic mxolod im SemTxvevaSia gadamwyveti kasaciis dasaSvebad,
Tu isini relevanturia gadawyvetilebis misaRebad.324
sakasacio saCivris dsaSvebobis sakiTxis gadawyveta sasamarTlos Sexedulebaze da mosamarTlis Sinagan rwmenaze, mis gamocdilebaze, kvalifikaciazea damokidebuli, radgan sasamarTlom unda gansazrvros, Tu ramdenad aris saqme samarTlis ganviTarebisaTvis mniSvnelovani. samarTlis ganviTarebisaTvis mniSvnelovani saqme gulisxmobs samarTlebrivi precendentis Seqmnas. am SemTxvevaSi mniSvneloba aqvs kanonis ganmartebas, romelic unda gamoiyenos sasamarTlom konkretuli urTierTobis dsaregulireblad.325
vfiqrobT, umjobesia es sakiTxebi sakanonmdeblo doneze Camoyalibdes konkretuli normebis safuZvelze.
sakmarisi araa sakiTxis gansakuTrebuli mniSvnelobis arseboba mxolod maxrisaTvis, ufro metic, sakasacio sasamarTlos mier gamosatani gadawyvetilebis nawili zogadsamarTlebriv princips unda moicavdes, romelic gadasawyveti sakiTxis mimarT samarTlebrivi marTlSegnebis (samarTlebrivi sizustis) ganmtkicebas Seuwyobs xels.326
rac Seexeba saqmis mniSvnelobas samarTlis ganviTarebisaTvis, aq
gadamwyvetia is winapiroba, rom aRniSnul sakiTxze ar unda
arsebobdes uzenaesi sasamarTlos praqtika. rac Seexeba kriteriumis
323
Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 17. 01. 2013 wlis ganCineba, saqme №bs-
771-755(k-12). 324
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 141. 325 ix. e. qecbaia., sakasacio saCivris dasaSvebobis pirobebi samoaqalaqo
samarTalwarmoebaSi, Jurnali ,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2 gv. 167. 326 ix. Jauernig, O, Zivilprozessrecht, Vergal C.H. Beck’’, 2003, S. 268.
ავტორის სტილი დაცულია
103
Sinaarssa da masStabs, aq SeiZleba mivmaToT germaniis sasamarTlo
praqtikaSi Camoyalibebul principebs, romelTa mixedviTac
samarTlis ganviTarebisaTvis kasacia dasaSvebia, Tu calkeuli saqme
iZleva imis SesaZleblobas, rom Camoyalibdes calkeuli materialuri an saproceso normis ganmartebis zogadi principebi an
moxdes kanonis xarvezis aRmofxvra. Sesabamisad samarTlis
ganviTareba SemTxvevaTa or jgufs moicavs. kerZod: 1. calkeuli sqmis safuZvelze xdeba materialuri an saproceso normis ganmartebis
zogadi principebis Camoyalibeba an 2. aucilebelia kanonis xarvezis
aRmofxvra. pirveliT moiazreba is SemTxvevebi, rodesac magaTad,
saapelacio sasamarTlom moaxdina kanonis debulebaTa (axleburi)
ganmarteba, romelic uzenaesi sasamarTlos mier jer arc
aRiarebulia da arc uaryofili. amasTan mniSvnelovania isic, rom gadasawyveti samarTlebrivi sakiTxi iZleodes zogadi principebis
Camoyalibebis SesaZleblobas. meore SemTxveva moicavs yvela im
samarTlebriv davas, romelTa gadasawyvetad saWiroa kanonis xarvezis aRmofxvra da es jer ar momxdara uzenaesi sasamarTlos
mier, radgan winaaRmdeg SemTxvevaSi ar iarsebebda xarvezis
armofxvris saWiroeba da Sesabamisad, arc kasacia iqneboda
dasaSvebi.327
germanuli kanonmdblobis Tanaxmad, im SemTxvevaSi, Tu kanoni iTvaliswinebs kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis mimarT
saCivars, romlis ganxilvis drosac sakasacio sasamarTlom sakuTari gadmosaxedidan unda Seafasos saqmis gansakuTrebuli samarTlebrivi
mniSvneloba, is ar unda mieces imis cdunebas, kasaciis dasaSvebobis
sakiTxis ganxilvisas winaswarve imsjelos aseve kasaciis Sinaarsze,
rac praqtikaSi arc Tu iSviaTi SemTxvevaa.328
im SemTxvevaSic ki, rodesac gasaCivrebuli gadawyvetileba damokidebulia gasarkvevad aucilebeli da unariani samarTlebrivi
sakiTxis gadawyvetaze, kasacia ar unda daiSvas, Tu am samarTlebriv
sakiTxs aklia gansakuTrebuloba.329
aRsanisnavia, rom germaniuli kaninmdeblobiT, didi senatisadmi
mimarTva mizanSewonilia im SemTxvevaSi, Tu wardgenili
327 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri., S.
papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis
axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.
2005, gv. 75-76.
328 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.142. 329 iqve, gv. 142.
ავტორის სტილი დაცულია
104
samarTlebrivi sakiTxi xels Seuwyobs samarTlis ganviTarebasa an
erTiani sasamarTlo praqtikis uzrunvelyofas. samarTlebrivi davis gansakuTrebuloba damokidebulia ara kanondarRvevis simZimis
xarisxze, romlis arsebobac unda gadamowmdes dasaSvebi kasaciis
farglebSi. yvelaferi damokidebulia pasuxis moqmedebis
mosalodnel masStabebze, sadavo da gasarkvevad aucilebel Tu
unarian samarTlebriv sakiTxze. im SemTxvevaSi, Tu sruliad calsaxaa federaluri kanonis gverdis avla an romelime sxva mZime
kanondarRveva, maSin pasuxgasacemi ar aris sadavo samarTlebrivi
sakiTxi.330
marTalia, germaniis uzenaesma federalurma sasamarTlom miiCnia,
rom „aSkara ukanonobis“ dros saCivari dasaSvebia avtomaturad.
gamomdinare iqidan, rom es gaxlavT sruliad gansxvavebuli
samarTlebrivi midgoma, sasamarTlo praqtikas ar xelewifeba, cvlilebebiTa da damatebebiT Caerios kanonmdeblis mier Seqmnil
dasaSvebobis sistemaSi. calkeul SemTxvevaSi, mxolod unda
Semowmdes, aris Tu ara konkretuli kanondarRveva
antikonstituciuri xasaTis, da, amgvarad, aris Tu ara gadawyvetileba
baTili. Tumca, amas mainc ver eqneboda Sedegad saCivris dasaSveboba
an kidev avtomaturi dasaSveboba. konstituciis darRvevisa da
Sesabamisi sakonstitucio saCivris arsebobis SemTxvevaSi, germaniis
federaluri sakonstitucio sasamarTlo (da ara sakasacio
sasamarTlo) uflebamosilia, gaauqmos konkretuli gadawyvetileba. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos praqtikam ki SeiZleba Camoayalibos gadawyvetilebis xelaxali gadasinjvis
sruliad sxva warmodgena, Tu damatebiT gasaTvaliswinebelia
konstituciuri principi an, gansakuTrebiT, zepiri mosmenis
fundamentaluri principi331.
es aZlevs faqtobrivi garemoebebis damdgen sasamarTlos Sesabamis
uflebamosilebasa da valdebulebas, Secvalos konkretuli
gadawyvetileba, im SemTxvevaSi, Tu saxezea Sesabamisi winapirobebi.
damkvidrebuli azris Tanaxmad, saqmes arsebiTi mniSvneloba aqvs, Tu gdasawyvetia samarTlebrivi skiTTxi, romelic saWiroebs
330
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 142-143. 331 iqve, gv. 143.
ავტორის სტილი დაცულია
105
garkvevas da romelic SeiZleba wamoiWras sxva mravali saqmis ganxilvis dros.332
saqme mniSvnelobas iZens samarTlis ganviTarebisaTvis da saWiroebs sakasacio instanciis mier gadawyvetilebis miRebas, Tu calkeuli SemTxveva sasamarTlos ubiZgebs Camoayalibos saxelmZRvanelo principebi: materialuri an saproceso kanonis normaTa ganmarTebisaTvis, an kanonSi xarvezis SevsebisaTvis.333
rac Seexeba sasamarTlo praqtikas, iuridiul literaturaSi ar arsebobs misi erTgvarovani ganmarteba. ,,erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Seqnma mniSnelovania rogorc sasamarTlosTvis aseve - sazogadoebisTvisac.334
sasamarTlo praqtikas xan aigiveben precedentTan, xan umaRlesi sasamarTlo instanciis gadawyvetilebebTan, xan nebismieri sasamarTlos gadawyvetilebebTan. erT-erTi Sexedulebis Tanaxmad, sasamarTlo praqtika, rogorc samosamarTleo saqmianobis Sedegi, aris konkretuli saqmis gadawyvetisas normis ganmartebis rezultati. es rezultati xsnis da aRrmavebs gamoyenebuli normis Sinaars akonkretebs normas erTgvar normatiuli xasiaTis
formebSi- samarTlebriv (правоположение) sasamarTlo praqtika is samosamarTleo saqmianobaa, romelsac Sedegad mosdevs am samarTlebrivi debulebebis Seqmna. arsebobs sawinaaRmdego mosazrebac, rom samosamarTleo praqtikas miekuTvneba ara mxolod is gadawyvetileba, romelic ayalibebs axal samarTlebriv Teziss aramed is gadawyvetilebebic, romlebic konkretizirdeba Tundac naTeli da mkafio kanonis normebi yovelgavri ganmartebis da analogiis gareSe. winaaRmdeg SemTxvevaSi Zalian rTuli iqneboda im kriteriumebis SemuSaveba, romliTac sasamarTlos erT gadawyvetilebas mivakuTvnebdiT sasamarTlo praqtikas da meores –ara.335
sasamarTlo gadawyvetileba, rogorc precedenti, SeiZleba gamovlindes arsebuli normis Sinaarsis ganmartebaSi, rasac ingliselebi uwodeben ,,declaratory precedent’’ an normis an Cveulebis 332 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri,, S.
papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis
axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.
2005, gv.74.
333 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2, gv. 185-186. 334
ix. T. mamaiaSvili., erTgvarovani sasamarTlo praqtikisadmi miZRvnili konferencia, sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2008, #1, gv. 5. 335 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba, 2007, #2, gv. 186.
ავტორის სტილი დაცულია
106
ararsebobis SemTxvevaSi – axali normis Semqmnelad, rasac ingliselebi uwodeben - ,,original precedent.’’.
336
sasamarTlo praqtika es aris calkeul saqmeebze gadawyvetilebis miRebisas Seqmnili wesebi. sasamarTlo praqtikis savaldebulo Zala ara Tavd masSia, aramed saxelmwifo nebaSi, romelsac SeuZlia sasamarTlo gadawyvetilebebi aiyvanos an ar aiyvanos samarTlis formis rangSi.337
3.1.2. samarTlebrivi sakiTxebis sasamarTlosaTvis qvemdebareoba da saqmis gadawyvetisaTvis mniSvneloba
saqme mniSvnelovania, rodesac mosalodnelia, rom masTan dakvSirebiT sakasacio sasamarTlos mier miRebuli gadawyvetileba xels Seuwyobs an samarTlis Semdgom ganviTarebas, samarTlis normaTa erTgvarovan gagebas an samarTlis Semdgom ganviTarebas.338 amis pirveli aucilebeli winapirobaa, rom es samarTlebrivi sakiTxi eqvendebarebodes garkvevas, saWiroebdes garkvevas da iyos mniSvnelovani saqmis
gadawyvetisaTvis339 anu saqme unda exebodes samarTlis iseT normas, romelic eqvemdebareba gadasinjvas. sakascio wesiT gadasinjvas eqvemdebareba mxolod is samarTlebrivi skiTxebi, romelic moicva saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebam, aseve is sakiTxebi, romelzedac saapelacio sasamarTlos unda mieRo gadawyvetileba. Amis sapirispirod is samarTlebrivi sakiTxebi ar SeiZleba gaxdes sakasacio sasamarTlos gansjis sagani, romlebic wamoiWreboda saapelacio sasamarTlos mier saqmeze sxvagvari gadawyvetilebis miRebis SemTxvevSi. sakasacio wesiT gadasinjva moicavs saapelacio sasamarTlos mier ganxilul samarTlebriv sakiTxebs da mis mniSvnelobas awmyoSi da ara imas, rom
336ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba, 2007, #2, gv. 186. 337 ix. Шершеневич Г .Ф., Общая теориа права. Том 2 , Москва, издание Бр. Башмакових 1910. С
46. 338 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
404.
339 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri., S.
papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis
axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.
2005, gv. 74-75.
ავტორის სტილი დაცულია
107
saapelacio sasamarTlos sxvagvar gadawyvetilebas ,,arsebiTi
mniSvneloba eqneboda“.340
germanuli kanonmdeblobiT, im SemTxvevaSi, rodesac sadavoa
evrokavSiris samarTlis ganmarteba, saapelacio sasamarTlos eZleva
SesaZlebloba, mimarTos evrokavSiris (luqsemburgi) sasamarTlos.
imavdroulad, saapelacio sasamarTlos gaaCnia diskreciuli
uflebamosileba, Tavadve gasces pasuxi dasmul kiTxvaze. miuxedavad
imisa, rom sakasacio sasamarTlos ar gaaCnia kiTxvaze pasuxis gacemis
uflebamosileba, aramed is valdebulia, wardginebiT mimarTos
evrokavSiris sasamarTlos, kasacia unda iqnas daSvebuli, radgan evrokavSiris sasamarTlosadmi wardginebiT mimarTvis sakiTxi
samarTlebrivad mniSvnelovania sakasacio sasamarTlosaTvis, radgan
mxolod am gziT xdeba sakiTxis garkveva. normis konstituciurobis sakiTxmac SeiZleba daasabuTos konkretuli saqmis gansakuTrebuli
mniSvneloba. marTalia, am SemTxvevaSi aucilebelia germaniis
federaluri sakonstitucio sasamarTlosadmi mimarTva, rodesac
saqmis ganmxilvel sasamarTlos surs, gamoricxos konkretuli
normis antikonstituciuroba. xolo, seriozuli eWvis miuxedavad,
normis konstituciurobis dadasturebis SemTxvevaSi ki, xdeba gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone samarTlebrivi sakiTxis
gadawyveta, ris gamo kasacia unda daiSvas.341
3.1.3. samarTlebrivi sakiTxebis garkvevis saWiroeba
saqmis mniSvnelobis gansazRvris meore mniSvnelovani winapirobaa, rom samarTlebrivi sakiTxi saWiroebs garkvevas.342 sakiTxi ar saWiroebs garkvevas, rodesac is udavoa, ramdenadac pasuxi yovelgvari dasabuTebis gareSe gamomdinreobs kanonis teqstidan. sakiTxi aseve ar saWiroebs garkvevas, rodesac masTan dakavSirebiT arsebobs uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba. Tumca es ukanaskneli SemTxveva ar gamoricxavs sakiTxis Semdgomi garkvevis saWiroebis warmoSobas, rodesac uzenaesi sasamarTlos
340ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb, 2008, gv.
404.
341 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 139. 342 ix. sakasacio saCivris dasaSvebobis winapirobebze c. raihenbeheri,. S.
papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo procesSi kasaciis daSveis
axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.
2005, gv.75.
ავტორის სტილი დაცულია
108
praqtika gaxdeba farTo mecnieruli gansjis sagani da mosamarTleebisa da mecnierebis mier warmodgenili argumentebi ubiZgebs uzenaes sasamarTlos sakuTari mosazrebebis gadamowmebisaken.343
sakiTxis garkvevis aucilebloba ixsneba sxvadasxva pasuxis
arsebobisas im SemTxvevaSic ki, Tu aRniSnuli kiTxva pasuxgacemulia
umaRlesi instanciebis sasamarTlo praqtikiT, ganurCevlad imisa, Tu konkretulad romelma umaRlesma sasamarTlom gadawyvita
samarTlebrivi sakiTxi. am konteqstSi sakmarisi araa romeli pirveli
an saapelacio instanciis sasamarTlos gadawyvetileba. germanuli
kanonmdeblobiT, sadavo sakiTxi unda gadawyvitos umaRlesi
federaluri sasamarTlo instanciebis erToblivma senatma, germaniis federalurma sakonstitucio sasamarTlom an evrokavSiris
sasamarTlom. sakiTxis garkvevis aucilebloba SeiZleba saxeze iyos
erTjeradad gadasawyvet saqmezec ki. saqme ar unda exebodes
„mudmivmoqmed“ umaRlesi instanciebis sasamarTlo praqtikas. aseve
aucilebeli ar aris, konkretuli sakiTxis gamrkvevi gadawyvetilebis
gamoqveyneba.344
im SemTxvevaSi, Tu umaRlesi sasamarTlo instanciebis sasamarTlo praqtika gadaawyda raime saxis winaaRmdegobas dargobriv
literaturasa Tu sasamarTlo gadawyvetilebebSi (SesaZloa,
mxolod obiter dictum-is saxiT), maSin SeiZleba gaCndes garkveuli kiTxvis niSnebi mis mimarT da warmoiSvas misi gadaxedvis
aucilebloba. winaaRmdegoba SeiZleba efuZnebodes seriozul
argumentacias. sakmarisi araa gakvriTi, zedapiruli azris
gamoxatva.345
ukve garkveuli samarTlebrivi sakiTxi SeiZleba dadges xelaxali
garkvevis aucileblobis winaSe. magaliTad, im SemTxvevaSi, rodesac
icvleba samarTali. am SemTxvevaSi uarsayofia Zveli samarTlis safuZvelze ukve gadawyvetili samarTlebrivi sakiTxis identuroba
da saxecvlili samarTlidan gamomdinare samarTlebrivi sakiTxi. ukve gadawyvetili samarTlebrivi sakiTxis garkvevis aucileblobam
SeiZleba ar ganapirobos samarTlebrivi normis cvlileba, magram
Secvalos zogadi faqtobrivi urTierTobebi, rac ganapirobebs
343 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
404.
344ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 140. 345
iqve, gv. 140.
ავტორის სტილი დაცულია
109
samarTlis ganviTarebis xelaxal garkvevas. 346 meores mxriv, sakiTxis garkvevis aucilebloba SeiZleba ar arsebobdes Tundac
dasabuTebuli eWvis dros, rodesac, magaliTad, SezRudulia
samarTlebrivi normis droSi gamoyenebis sfero. es gansakuTrebiT
exeba gardamaval debulebebs, rodesac maTi gamoyeneba ar Seexeba
didi raodenobis SemTxvevas.347
3.1.4. saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs
samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis348 Tanaxmad, saqarTvelos uzenesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba Tu kasatori daasabuTebs, rom: b) saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia;
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCinebaSi administraciul saqmeze #bs-157-155 (k-17)349 ssip saxelmwifo qonebis erovnuli saagentos sakasacio saCivari dauSveblad miiCnia da ganmarta, rom aRniSnuli sakasacio saCivari ar akmayofilebs saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawilis moTxovnebs da ar eqvemdebareba dasaSvebad cnobas Semdeg garemoebaTa gamo:
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili gansazRvravs sakasacio saCivris dasaSvebobis amomwurav safuZvlebs, kerZod aRniSnuli normis Tanaxmad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba, Tu kasatori daasabuTebs, rom: a) saqme moicavs samarTlebriv problemas, romlis gadawyvetac xels Seuwyobs samarTlis ganviTarebasa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebas; b) saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia; g) sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miReba; d) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan; e) saapelacio sasamarTlom
346
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.140. 347
iqve, gv. 140. 348
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 349
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCineba saqmeze #bs-157-155 (k-17).
ავტორის სტილი დაცულია
110
saqme ganixila materialuri an/da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT, rasac SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze; v) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom warmodgenili sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi zemoT miTiTebuli safuZvliT.
sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saapelacio sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtikisagan gansxvavebis arsebobis safuZvliT da amasTan, ar arsebobs sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manmade arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miRebis varaudi. saapelacio sasamarTlos gasaCivrebuli ganCineba asaeve ar ewinaaRmdegeba adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals. amasTan saqmis ganxilvisa da sakasacio sasamarTlos mier saqmeze axali gadawyvetilebis miRebis saWiroeba ar arsebobs arc samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis TvalsazrisiT.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom kasatori ver asabuTebs saapelacio sasamarTlos mier saqmis ganxilvas materialuri an/ da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT. kasatori sakasacio saCivarSi ver aqarwylebs saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebsa da daskvnebs. amdenad, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva.
sakasacio sasamarTlo iziarebs mocemul saqmeze qveda instanciis sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebs da am garemoebebTan dakavSirebiT gaketebul samarTlebriv Sefasebebs.
zemoaRniSnulidan gamomdinare, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom ar arsebobs sakasacio saCivris dasaSvebobis saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT reglamentirebuli arc erTi safuZveli, ris gamoc sakasacio saCivari ar unda iqnes daSvebuli gansaxlvelad.
ავტორის სტილი დაცულია
111
3.1.5. sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze
savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos
uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan
gansxvavebuli gadawyvetilebis miReba
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis350 Tanaxmad, saqarTvelos uzenesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba Tu kasatori daasabuTebs, rom: g) sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miReba;
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 19 aprilis ganCinebaSi administraciul saqmeze #bs-139-137 (k-17)351 sakasacio sasamarTlo saqmis Seswavlis, sakasacio saCivris saqmis Seswavlis Sedegad miiCnevs, rom saqarTvelos okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministros sakasacio saCivari ar akmayofilebs saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawilis moTxovnebs da ar eqvemdebareba dasaSvebad cnobas Semdeg garemoebaTa gamo:
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili gansazRvravs sakasacio saCivris dasaSvebobis amomwurav safuZvlebs, kerZod aRniSnuli normis Tanaxmad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba, Tu kasatori daasabuTebs, rom: a) saqme moicavs samarTlebriv problemas, romlis gadawyvetac xels Seuwyobs samarTlis ganviTarebasa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebas; b) saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia; g) sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miReba; d) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan; e) saapelacio sasamarTlom saqme ganixila materialuri an/da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT, rasac SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze; v) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias
350
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 351
ix. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 19 aprilis ganCineba saqmeze #bs-139-137 (k-17).
ავტორის სტილი დაცულია
112
da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom warmodgenili sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi zemoT miTiTebuli safuZvliT.
sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saapelacio sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtikisagan gansxvavebis arsebobis safuZvliT da amasTan, ar arsebobs sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manmade arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miRebis varaudi. saapelacio sasamarTlos gasaCivrebuli ganCineba asaeve ar ewinaaRmdegeba adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals. amasTan saqmis ganxilvisa da sakasacio sasamarTlos mier saqmeze axali gadawyvetilebis miRebis saWiroeba ar arsebobs arc samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis TvalsazrisiT.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom kasatori ver asabuTebs saapelacio sasamarTlos mier saqmis ganxilvas materialuri an/ da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT. kasatori sakasacio saCivarSi ver aqarwylebs saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebsa da daskvnebs. amdenad, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva.
sakasacio sasamarTlo iziarebs mocemul saqmeze qveda instanciis sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebs da am garemoebebTan dakavSirebiT gaketebul samarTlebriv Sefasebebs.
zemoaRniSnulidan gamomdinare, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom ar arsebobs sakasacio saCivris dasaSvebobis saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT reglamentirebuli arc erTi safuZveli, ris gamoc sakasacio saCivari ar unda iqnes daSvebuli gansaxlvelad.
3.2. divergentuli kasacia
3.2.1. saqmis gadasawyvetad mniSvnelovani samarTlebrivi sakiTxebi
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis Tanaxmad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier
sakasacio saCivari daiSveba Tu kasatori daasabuTebs, rom: d)saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba msgavs
ავტორის სტილი დაცულია
113
samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan – divergentuli kasacia.
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio marTlmsajulebis ganxorcieleba miznad isaxavs ara marto samarTlebrivi davebis gadawvetas da mosarCelis uflebebisa da kanonieri ineresebis dacvas, aramed erTgvrovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebas. kasaciis dasaSvebobis es kriteriumi yuradRrebas amaxvilebs saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebasa da uzenaesi sasamarTlos mier damkvidrebuli sasamarTlo praqtikas Soris Seusabamobaze. Ees is SemTxvevaa, rodesac erTi da igive samarTlis normis safuZvelze saapelacio da sakasacio sasamarTlos gadawyvetilebis dasabuTebaSi xdeba am normis gansxvavebuli interpretacia.352
Tu sakasacio wesiT gasaCivrebuli saapelacio sasamarTlos gadawyvetleba gansxvavdeba adre damkvidrebuli praqtikisagan mxedvelobaSia imave an sxva saapelacio sasamarTloebis, agreTve pirveli instanciis sasamarTloebis mier damkvidrebuli
praqtika.353
kasaciis dasaSvebobis am kriteriumis gamoyenebis aucilebeli winapirobaa uzenaesi sasamarTlos praqtikis arseboba, romelic ar gulisxmobs saqmeze didi palatis gadawyvetilebis arsebobis aucileblobas, sakmarisia erTi konkretuli yvelaze axali gadawyvetilebis arseboba. Aam niSniT kasaciis daSveba miznad ar isaxavs ,,urCi’’ saapelacio sasamarTlos dasjas, aramed zrdis saapelacio sasamarTlos rols samarTlisa da sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis saqmeSi. saapelacio sasamarTlos gansxvavebuli gadawyvetileba, romelic jerovnad aris gaazrebuli da dasabuTebuli, ar unda darCes yuradRebis miRma. uzenaesi sasamarTlo valdebuli xdeba saTanadod Seafasos saapelacio sasamarTlos gansxvavebuli Sexeduleba, aRiaros is an mecnierulad daasabuTos sakuTari upiratesoba. yovelive es biZgs
aZlevs marTlmsajulebis praqtikis srulyofas.354
352 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava, p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
405.
353 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili,, samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 72-81.
354 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
405-406.
ავტორის სტილი დაცულია
114
kasaciis daSveba samarTlis araeTgvarovani ganmartebis (divergentis) gamo emsaxureba erTiani sasamarTlo praqtikis dacvas (anu erTgvarovani sasamarTlo prqtikis uzrunvelyofas)
garkveuli samarTlebrivi normebis ganmartebisas.355
erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis kasacia
dasaSvebia iseT SemTxvevaSi, rodesac Tavidan unda iqnes acilebuli sasamarTlo praqtikaSi mkveTri gansxvavebebis danergva an maTi
Semdgomi arseboba, Tumca gadamwyvetia aseve isic, Tu ra mniSvneloba aqvs gasaCivrebul gadawyvetilebas zogadad sasamarTlo
praqtikisaTvis. am kriteriumiT, upurveles yovlisa, igulisxmeba
iseTi SemTxvevbi, rodesac saqme gvaqvs e.w. divergenciasTan, anu gasaCivrebuli gadawyvetilebis gansxvavebasTan zeda an imave donis
instanciis sasamarTlos gadawyvetilebisagan. sssk-is 391-e muxlis
me-5 nawilis ,,b“ qvepunqti356 calke gamoyofs divergencias uzenaesi
sasamarTos gadawyvetilebasTan mimarTebaSi, amitom, am qvepunqtSi
unda vigulisxmoT iseTi SemTxvevebi, rodesac gansxvavebas adgili
aqvs saapelacio sasamarTloebis gadawyvetilebebs Soris.357
garda amisa, am kriteriumis dasakmayofileblad sakmarisi ar aris, rom sasamarTlom erT konkretul saqmeze mcdari gadawyvetileba
miiRos, Tundac es samarTlebrivi Secdoma aSkara iyos. Tumca,
aRiarebulia, rom kanonis normaTa ganmartebisas an gamoyenebisas daSvebuli Sinaarsobrivi an formaluri Secdoma maSin scdeba calkeuli SemTxvevis farglebs da seriozulad avnebs sazogado
interesebs, rodesac Secdoma maStaburia da arsebobs imis
SesaZlebloba, rom mis safuZvelze Seiryes ndoba marTlmsajulebis
mimarT. aRniSnul kriteriumTan dakavSirebiT principulia is
garemoeba, rom aq gadamwyvetia ara mxolod calkeuli samarTlebrivi
davis bedi, aramed misi mniSvneloba erTgvarovani sasamarTlo
praqtikis CamoyalibebisTvis, rac Tavis mxriv uSualo kavSirSia
sazogado interesebTan.358
355ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 77.
356Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 391-e muxlis me-5 nawilis ,,b“
qvepunqti, saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997,
https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 357 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 76.
358iqve, gv. 76.
ავტორის სტილი დაცულია
115
qarTuli sasamrTlo sistemisagan gansxvavebiT germaniis sasamrTlo sistemaSi sakasacio saCivris dsaSvebobas amowmebs ara sakasacio sasamarTlo, aramed saapelacio sasamarTlo, romlis gadawyvetilebis winaaRmdegac aris mimarTuli sakascio saCivari, am TvalsazrisiT qarTul sasamarTlo sistemaSi damkvidrebuli modeli ufro misaRebia.
samarTlis normis ganmarteba aris procesi da ara erTjeradi aqti, sakasacio sasamarTlo axdens normis dinamiur ganmartebas. yovelive es biZgs aZlevs marTlmsajulebis praqtikis
srulyofas.359
kasaciis dasaSvebobam SesaZlebloba unda misces sakasacio
sasamarTlos, samarTlebrivi davis gansakuTrebuli mniSvnelobis
gamo, gamoarkvios konkretul SemTxvevaSi iseTi sadavo
samarTlebrivi sakiTxebi, romelTac umaRlesi instanciis
sasamarTlo praqtikidan SeiZleba hqondeT zegavlena, maT Soris,
konkretuli saqmis miRma arsebul zogad samarTalgamoyenebaze.
amdenad, yvelaferi damokidebulia imaze, Tu ramdeni analogiuri samarTlebrivi sakiTxis Semcveli saqmea ganxilvis stadiaSi sakasacio sasamarTlosa Tu faqtobrivi garemoebebis damdgen
sasamarTloSi. aseve gasaTvaliswinebelia administraciul samarTalwarmoebaSi arsebuli an kidev mosalodneli gamoyenebis
SemTxvevebi. im SemTxvevaSi, Tu sasamarTlo, sakuTari kompetenciis
farglebSi, ver upasuxebs am samarTlebriv sakiTxs, maSin mas,
ukidures SemTxvevaSi, mouwevs mtkicebulebebis mopoveba sando
prognozis gasakeTeblad.360
germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT, kasaciis daSvebis ganmapirobebeli gadaxveva saxezea Semdegi winapirobebis
arsebobis SemTxvevaSi.
orive gadawyvetilebam unda amoxsnas samarTlebrivi sakiTxi;
amoxsnili samarTlebrivi sakiTxebi unda iyos identuri orive
gadawyvetilebaSi;
samarTlebrivi sakiTxebi unda gamomdinareobdes gadasinjvadi
samarTlidan;
samarTlebrivi sakiTxis amoxsna samarTlebrivad relevanturi
unda iyos orive gadawyvetilebisaTvis;
pasuxebi ar unda modiodes erTmaneTTan SesabamisobaSi;
359ix. m. vaCaZe., i. Todria., p. turava., n. wkeplaZe., saqarTvelos administraciuli
saproceso kodeqsis komentari Tb., 2005, gv. 209.
360 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 143.
ავტორის სტილი დაცულია
116
amas unda daematos gasaCivrebuli gadawyvetilebidan
gadaxvevis mizez-Sedegobrivi kavSiri.361
samarTlebrivi sakiTxi saapelacio sasamarTlosTvis mniSvnelovani
unda iyos saqmis gadasawyvetad, anu mizez-Sedegobriv kavSirSi unda
iyos saapelacio sasamarTlos mier gamotanil gadawyvetilebasTan.
es kriteriumi ar aris mocemuli, rodesac, magaliTad, saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba alternatiulad eyrdnoba agreTve sxva
dasabuTebas, romlis farglebSic saerTod ar ismis iseTi
samarTlebrivi sakiTxi, romelic garkvevas saWiroebs. Tu zemoT
CamoTvlili kriteriumebidan erT-erTi mainc ar aris mocemuli, maSin
kasatoris samarTlebrivi dacvis aucilebloba arsebobs.362
gadaxvevis sakiTxi araa damokidebuli imaze, ramdenad SesabamisobaSia erTmaneTTan mosayvani Sesadarebeli
gadawyvetilebebi. im SemTxvevaSic ki, Tu es ar gamoixateba kanonis
sityvasityviTi mniSvnelobiT, saqme unda exebodes gadawyvetilebis
samotivacio nawilis farglebSi arsebul samarTalgamoyenebas. im
SemTxvevaSic ki, rodesac saapelacio sasamarTlo sruliad sxva
dasabuTebiT miva igive Sedegamde, rogorc Sesadarebeli
gadawyvetileba, saqme exeba divergentulobis SemTxvevas, romelSic
SeiZleba ar arsebobdes mizez-Sedegobrivi kavSiri. gadamwyvetia
orive gadawyvetilebaSi Sesuli samarTlebrivi winadadebebi,
romlebic asabuTebs gadawyvetilebas.363
3.2.2. samarTlebrivi sakiTxebis identuroba
gadamwyvetia ara davis sagnis, aramed pasuxgacemuli samarTlebrivi
sakiTxebis identuroba. divergentulobaze saubari aris im
SemTxvevaSic ki, rodesac gansxvavebul faqtobriv garemoebebsa da sxvadasxva davis saganze erTi da igive samarTlebrivi sakiTxebis
amoxsnas exeba. samarTlebrivi sakiTxebi identuria ara mxolod im
SemTxvevaSi, rodesac isini exeba erTi da igive samarTlebrivi
361
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 143. 362 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv.75.
363ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.146.
ავტორის სტილი დაცულია
117
normidan gamomdinare erTsa da imave samarTlebriv cnebas, aramed
maSinac, roca sxvadasxva samarTlebrivi normebidan momdinare erTi da igive samarTlebrivi cnebebi Seicavs mowesrigebis erTsa da imave
Sinaarss.364identurobis dadgena SeiZleba rTuli iyos mxolod
imitom, rom man SeiZleba aucilebeli gaxados mowesrigebis Sinaarsis
dadgena da samarTlebrivi terminis ganmarteba.365
3.2.3. gadasinjvadi samarTlebrivi sakiTxebi
gansakuTrebuli mniSvnelobis gamo, mxolod gadasinjvadi samarTlebrivi sakiTxebi amarTlebs divergentulobis motiviT
kasaciis daSvebas, radgan sakasacio sasamarTlo SeboWilia qvemdgomi sasamarTlo instanciis mier aragadasinjvadi samarTlis
dadgeniTa da gamoyenebiT. Tu sasamarTlo ver upasuxebs aseT
kiTxvebze, maSin sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba ver Seuwyobs
xels erTiani sasamarTlos praqtikis ganviTarebas. faqtobrivi garemoebebis damdgeni sasamarTlo ar ganixilavs da ar adgens
aragadasasinji samarTlebrivi sakiTxebis Sinarss. Kkasaciis daSvebis winapirobaa mosalodneli sakasacio gadawyvetilebiT gansakuTrebuli mniSvnelobis mqone samarTlebriv sakiTxebze
pasuxis gacema.366
3.2.4. gadasinjvadi sakiTxebis samarTlebrivi mniSvneloba
samarTlebrivi sakiTxebis amoxsna, rodesac sakiTxi araa
damokidebuli Sesadarebel gadawyvetilebebze, ar ganapirobebs
divergentul daSvebas. sruliad umniSvneloa is samarTlebrivi
principebi, romlebic ar ganapirobebs gadawyvetilebis Sedegs. es
exeba rogorc adrindel, umaRlesi sasamarTlo instanciis mier
miRebul gadawyvetilebas, ise gasaCivrebul gadawyvetilebas. unda ganvasxvavoT orive gadawyvetilebis samarTlebrivi mniSvnelobisda
mixedviT. adrindel gadawyvetilebaze kanoni ar Seicavs aranair
miTiTebas samarTlebrivi mniSvnelobis aucileblobaze. Tumca is
gamomdinareobs im garemoebidan, rom zedmeti samarTlebrivi
formulirebebi unda ganixilos ararsebulad. es principi moqmedebs
maSinac, rodesac magaliTad, iseTi SemTxvevebi, rodesac gadawyvetilebaSi samomavlod igegmeba sasamarTlo praqtikis Secvla
364 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S..147. 365
iqve, gv. 147. 366 iqve, gv.147.
ავტორის სტილი დაცულია
118
an xdeba miniSneba, Tu rogor unda gadawyvitos sasamarTlom dava
analogiur SemTxvevebSi.367
Tumca samarTlebrivi mniSvneloba aq vrceldeba ara samarTlebrivi
principis mizez-Sedegobriobaze gadawyvetilebis SedegisaTvis,
aramed imaze, iyo Tu ara samarTlebrivi sakiTxis amoxsna savaldebulo nawili saqmis ganmxilveli sasamarTlos
mosazrebebSi.368
amdenad, sakmarisia, rodesac gadawyvetileba ar Seicavs
samarTlebrivi sakiTxis sakmarisad amoxsnas, rodesac is mxolod
azrobrivadaa warmodgenili masSi. gasaCivrebul gadawyvetilebaze ki
moqmedebs gansakuTrebuli specifika, rom saproceso kanonebi
moiTxovs gadaxvevis dasabuTebasa da mizez-Sedegobriv kavSirs.369
3.2.5. Seusabamoba saapelacio da uzenaesi sasamarTloebis gadawyvetilebebs Soris
kasacia daiSveba yovelTvis, rodesac erTmaneTisagan gansxvavdeba
amosaxsneli samarTlebrivi principebi, anu, rodesac isini
SeusabamobaSia erTmaneTTan. kongruenciis savaldebulo Semowmeba
vrceldeba ara sityvasityviT Tu saredaqcio Tanxvedraze, aramed mxolod da mxolod Sinaarsobrivi damTxvevisa da gadaxvevis
sakiTxze. Sedarebis sagania ara mTliani samarTlebrivi normis
Sinaarsis gansazRvra, aramed aucileblad samarTlebrivi terminis
mTliani definicia. ufro zustad, unda Semowmdes ori konkretuli
samarTlebrivi principi/formulireba maTi Sinaarsobrivi
Tanxvedris mixedviT, romlebic exeba samarTlebrivi terminis
nawilobriv aspeqtebs.370
germnuli kanonmdeblobiT, im SemTxvevaSi, Tu sakasacio sasamarTlom Camoayaliba sxvadasxva gadawyvetilebaSi erTsa da
imave sakiTxze gansxvavebuli samarTlebrivi formulirebebi, kasacia
yovelTvis unda daiSvas, ganurCevlad imisa, Tu romel gadawyvetilebas ar emTxveva saapelacio sasamarTlos
367 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 147. 368 Sead. germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos gaerTianebuli didi
senatebi, 1994 wlis 05 maisis ganCineba - 1-4/93 - germaniis uzenaesi federaluri
sasamarTlos gadawyvetilebebi 126, (BGH Vereinigte Groβe Senate, Beschl. V. 5,5 1994 – VGS
1-4/93-BGHZ 126. 369 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 147. 370
iqve, gv. 147.
ავტორის სტილი დაცულია
119
gadawyvetileba.371 sxva principi moqmedebs mxolod im SemTxvevaSi,
rodesac sakasacio sasamarTlom Secvala misi adrindeli xedva, an
kidev rodesac am gadawyvetilebebidan erT-erTi gadafara didi
senatisa (palata) an federaluri sasamarTlo instanciebis
gaerTianebuli senatis gadawyvetilebam. im SemTxvevaSi, Tu daZleulia divergentulobis safrTxe damazustebeli
gadawyvetilebiT, saapelacio sasamarTloc SeiZleba SeuerTdes am
gadawyvetilebas, iseve, rogorc es SeiZleba gaakeTos sakasacio sasamarTlos senatma federaluri sasamarTlo instanciebis
gaerTianebuli senatisadmi mimarTvis gareSe.372
aucilebeli ar aris, rom saapelacio sasamarTlos da uzenaesi
sasamarTlos gadawyvetilebebi erTi da igive normas exebodes.
sakmarisia, rom sxvadasxva normas safuZvlad erTi da igive
samarTlebrivi principi edos.373
germanuli kanonmdeblobiT, ganurCevlad imisa, umaRlesi sasamarTlo instanciis adrindeli gadawyvetileba gamoqveynebulia
Tu raime sxva formiTaa cnobili, SeiZleba, saapelacio sasamarTlom
dauSvas kasacia, rodesac misTvis ucnobia adrindeli
gadawyvetileba. Tumca es ar aris samarTlebrivad gadamwyveti
kriteriumi.374
3.2.6. mizez-Sedegobrioba
germaniis administrciuli saproceso kodeqsi calsaxad gansazRravs
divergenciis daSvebisaTvis, rom gasaCivrebuli gadawyvetileba unda
efuZnebodes gadaxvevas/saxecvlas. amis mizezi SeiZleba iyos,
magaliTad, is, rom umaRlesi sasamarTlo instanciebis gadawyvetilebebis samotivacio nawilis mniSvneloba im SemTxvevaSic ver gaiTvaliswinebs samarTlebrivi sakiTxebis sxvadasxvagvarad
amoxsnas, Tu, konkretul SemTxvevaSi, sxvadasxva safuZvels mivyavarT
sruliad gansxvavebul Sedegamde. da piriqiT, saapelacio
371 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 147. 372 iqve, gv. 147. 373 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv.77.
374 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 148.
ავტორის სტილი დაცულია
120
sasamarTlos gadawyvetilebebis motivacia xSirad Seicavs, maTi
dabali gare zemoqmedebis gamo, iseT samarTlebriv formulirebebs, romlebic Seusabamoa umaRlesi sasamarTlo instanciebis
sasamarTlo praqtikasTan.375
uzenaesi sasamarTlos praqtikasTan winaaRmdegoba (divergentuloba) saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebisaTvis unda iyos obieqturi
da faqtobrivad kauzaluri. aqedan gmomdinare, mniSvnelovania
saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis samotivacio nawili, romelic gansazRvravs sarezolucio nawils da warmoadgens
gadawyvetilebis safuZvels. vinaidan saproceso darRvevebis mizez-
Sedegobrioba xSirad ver dgindeba gadawyvetilebis SedegisaTvis,
kanonmdebelma mxolod mciredi SesaZlebloba gaiTvaliswina.
divergentuloba ki niSnavs imas, Tu rogor gadawyvetda
samarTlebriv sakiTs saapelacio sasamarTlo, rom gaeTvaliswinebina umaRlesi sasamarTlo instanciis sasamarTlo
praqtika.376
miuxedavad imisa, rom sssk-is 391-e muxlis me-5 nawilis ,,b“ qvepunqti
ar iTvaliswinebs, rom uzenaesi sasamarTlo praqtikasTan winaaRmdegobasa da saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebas Soris
unda arsebobdes mizez-Sedegobrivi kavSiri, es TavisTavad gamomdinareobs kasatoris samarTlebrivi dacvis saWiroebidan da
kasaciis daniSnulebidan. winaaRdeg SemTxvevaSi, azri ar eqneboda
uzenaesi sasamarTlos mier samarTlebrivi sakiTxis ganxilvas, vinaidan aRniSnuli ganxilvis Sedegi ar iqneboda mniSvnelovani
saqmis gadasawyvetad. 377
im SemTxvevaSi, Tu saapelacio sasamarTlom alternatiulad
daasabuTa gadawyvetileba, maSin mxolod erT-erTi alternatiuli
gadaxveva ganapirobebs kasaciis daSvebas, radgan sxva alternativa
marto ver ganapirobebs gadawyvetilebas. imavdroulad, kumulaciuri
dasabuTebisas divergentulobis mizez-Sedegobrioba mxolod im
SemTxvevaSi ivaraudeba, rodesac orive dasabuTeba ar emTxveva
umaRlesi sasamarTlo instanciebis gadawyvetilebebs, radgan erT-
375 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S.149. 376
iqve, gv. 149. 377 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 78.
ავტორის სტილი დაცულია
121
erTi dasabuTebis gauqmebisas meore amarTlebs gadawyvetilebis
Sedegs.378
3.3. samarTawarmoebis Tavisebureba iseT saqmeebze, romlebic ganxilulia saapelacio sasamarTlos mier materialuri an/da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT. arsebuli praqtikis analizi
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis Tanaxmad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier
sakasacio saCivari daiSveba Tu kasatori daasabuTebs, rom:
e)saapelacio sasamarTlom saqme ganixila materialuri an/da
saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT, rasac
SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze;
sakasacio saCivari SeiZleba efuZnebodes mxolod imas, rom gadawyvetileba, romelsac kasatori asaCivrebs kanonis darRveviTaa gamotanili. Ees imas niSnavs, rom sakasacio saCivarSi aucileblad unda iyos miTiTebuli Tu romeli kanonia
darRveuli da raSi gamoixateba es darRveva.
sssk-is 393-e muxliT379 samarTlis normebi darRveulad iTvleba, Tu
sasamarTlom: 1. ar gamoiyena knoni, romelic unda gamoeyenebina; 2.
gamoiyena kanoni romelic ar unda gamoeyenebina; 3. arasworad
ganmarta kanoni. aRniSnuli norma moicavs gasaCivrebuli
gadawyvetilebis Semowmebis samarTlebriv mxares, romlis Tanaxmad
samarTlis normebi darRveulad iTvleba, Tu sasamarTlom arasworad
gamoiyena da ganmarta materialur-samarTlebrivi norma. igive wesi
moqmedebs procesualur-samarTlebriv darRvevebze mxolod 393e
muxlis me-3 nawilis konteqstis gaTvaliswinebiT.380
sssk-is 393 muxlis381 3-e nawiliT saproceso samarTlis normebis darRveva mxolod maSin SeiZleba gaxdes gadawyvetilebis gauqmebis
safuZveli, Tu am darRvevis Sedegad saqmeze araswori gadawyvetileba
iqna gamotanili. gansaxilvel muxlSi miTiTebul danawesebs
ukavSirdeba faqtobriv garemoebebTan Semxeblobis problematika,
378 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 149. 379
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 393-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 380
ix. T. Todria ., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sasaksacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 19. 381 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 393e muxlis, 3-e nawili,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
122
rac warmoadgens sakasacio sasamarTlos qarTuli modelis
iurisdiqciis gansazrvris xerxemals.382
sakasacio saCivari romelic emyareba ara kanonis darRvevas, aramed mxolod gdawyvetilebis faqtobriv mxares, SeiZleba iTqvas, araa sakasacio saCivari, amitom igi dauSvebelia, magram kanoni aseT saCivars ganixilavs, rogorc sakasacio saCivars, romelsac aqvs xarvezi. sakasacio sasamarTlom unda daavalos kasators Seavsos es xarvezi, risTvisac uniSnavs mas vadas. Tu es xarvezi am vadaSi ar iqneba Sevsebuli sakasacio saCivari unda darCes ganuxilvelad.383
sakasacio saCivarSi Camoyalibebuli sakasacio moTxovnis dasabuTebuloba, mTlianad ganpirobebulia kasaciis miznebiT, rac imas niSnavs, rom sakasacio saCivris dasabuTebuloba unda emyarebodes kanonis darRvevas. Maseve naCvenebi unda iyos, Tu konkretulad raSi gamoixateba kanonis darRveva.384
gasaCivrebuli gadawyvetilebis Semowmeba unda moicavdes, rogorc
materialur-samarTlebriv, aseve procesualur-samarTlebriv
mxaresac.385 saksacio saCivris safuZvels SeiZleba warmoadgendes mxolod gasaCivrebuli gadawyvetilebis kanoniT darRvevis
gamotanaze miTiTeba. aRniSnuli danawesi, upirveles yovlisa
gansazRvravs kasatoris uflebis Sinaarss, rac ganpirobebulia
sakasacio instanciis iurisdiqciis TaviseburebiT, misi
instanciurobidan gamomdinare.386
procesualuri darRveva rom gaxdes saapelacio saCivris dsaSvebobis safuZveli, aucilebelia am darRvevas hqondes iseTi xasiaTi, rom aSkara iyos misi uaryofoTi zegavlena saqmis ganxilvis Sedegze. procesualuri darRvevis xarisxis gansazRvris or SemTxvevasTan gvaqvs saqme: qarTveli kanonmdebeli TviTon axdens im saproseso darRvevebis gansazRvras, romlebic aucileblad iwvevs gadawyvetilebis gauqmebas. sssk-is 394-e muxliT387 gansazRvruli sakasacio saCivris gauqmebis absoluturi safuZvlebi aris sakasacio saCivris dasaSvebobis kanonmdeblis
382
ix. T. Todria ., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sasaksacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 19. 383ix. v. xrustali., sadisertacio naSromi Temaze: kasacia samoqalaqo
samarTalwarmoebaSi, ix. disertaciis avtoreferati, Tb., 2004, gv. 15.
384iqve, gv. 15.
385 ix. T. Todria ., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sasaksacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 18. 386 iqve, gv. 18.
387Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 394-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
123
mier imperatiulad dadgenili norma, aq sasamarTlos mixedulebisaTvis adgili ar rCeba.388
mniSvnelovan saproceso darRvevebSi aucileblad unda
vigulisxmod, ZiriTadi saproceso uflebebis darRveva.389
SeiZleba iTqvas, rom aRniSnuli norma warmoadgens gasaCivrebuli
gadawyvetilebis Semowmebis im aucilebel winapirobas, romliTac
uzrunvelyofilia kanonierebis dacvis procesualuri principebi.390 gadawyvetileba yovelTvis CaiTvelba kanonis darRveviT miRebulad
da sakasacio saCivari dasaSvebia Tu:
a) saqme ganixila sasamarTlos arakanonierma Semadgenlobam;
b) sasamarTlom saqme ganixila erT-erTi mxaris dauswreblad, romelsac ar miuRia Setyobineba kanoniT dadgenili wesiT an misi kanonieri warmomadgenlis gareSe, Tu aseTi warmomadgenloba kanoniT iyo gaTvaliswinebuli, garda im SemTxvevisa, roca aseTi kanonieri warmomadgeneli cnibs sasamarTlo procesis warmarTvis marTlzomierebas;
g) gadawyvetileba gamotanilia saqmeze, romelic sasamarTlos uwyebrivad ar eqvemdebareba;
d)gadawyvetileba miRebulia saqmis zepiri ganxilvis safuZvelze,romlis drosac darRveulia procesis sajaroobis wesebi;
e) gadawyvetileba iuridiulad ar aris sakmarisad dasabuTebuli;
e1) gadawyvetilebis dasabuTeba imdenad arasrulia, rom misi samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmeba SeuZlebelia;
v) gadawyvetilebas xels ar aweren is mosamarTleebi, romlebic gadawyvetilebaSi arian aRniSnulni;
z) gadawyvetileba gamotanilia im mosamarTleebis mier, romlebic am saqmis ganxilvaSi adre monawileobdnen;
T) saqmeSi ar aris saapelacio sasamarTlos sxdomis oqmi.
388 ix. m. kopaleiSvili., n. sxirtlaZe., e. qardava., p. turava (red.)
administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, (kas), (gtz), Tb., 2008, gv.
406.
389ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 80.
390 ix. T. Todria ., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sasaksacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 21.
ავტორის სტილი დაცულია
124
zemoT aRniSnuli CamonaTvali amomwuravia da sakmarisia erT-erTi
safuZvlis arseboba, raTa sakasacio sasamarTlom gaauqmos
gasaCivrebuli gadawyvetileba.
aRsaniSnavia safrangeTis kanonmdebloba, sadac gaTvaliswinebulia
msgavsi saproceso normebi. kerZod, safrangeTis samoqalaqo
saproceso kodeqsis 604-e muxlis Tanaxmad, sakasacio gasaCivreba
Seexeba gasaCivrebuli gadawyvetilebis samarTlebriv mxares. safrangeTis sakasacio sasamarTlo amowmebs mxolod samarTalTan
dakavSirebul sakiTxebs da ar exeba faqts, kerZod ar akontrolebs
faqtis Sefasebis siswores.391
franguli kanonmdeblobiT samarTlis normis darRvevaSi
igulisxmeba kanonis darRveva, arakompetenturoba,
uflebamosilebebis gadameteba, debulebaTa SeuTavsebloba, formis
daucveloba da samarTlebrivi safuZvlebis ar arseboba. kanonis
darRvevaSi igulisxmeba kanonis araswori gamoyeneba, ganmarteba da
uari kanonis gamoyenebaze.392
unda aRiniSnos, germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 132-e
paragrafis me-2 nawilis me-3 qvepunqti,393 iTvaliswinebs kasaciis
dasaSvebobas saproceso xarvezis an darRvevis gamo, romelic mocemulia da romelsac SeiZleba efuZnebodes sasamarTlos
gadawyvetileba. kodeqsi moiTxovs ara mxolod saproceso xarvezis
arsebobas, aramed uSualod moTxovnis wamoyenebas. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi orientirebulia nebismier
saproceso darRvevaze da ra mniSvnelovan saproceso darRvevaze,
rogorc es saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 394-e
muxlSia mocemuli.
saproceso darRvevis gamo kasaciis daSveba upirveles yovlisa emsaxureba samarTlebrivi saxelwifos principebze damyarebuli sasamarTlo procesis uzrunvelyofas yoveli konkretuli saqmis
ganxilvisas.394
Tu SeuZlebelia normis materialur-samarTlebrivi Sinaarsis
Semowmeba, safrangeTis sakasacio sasamarTlo ar gaiziarebs gasaCivrebul ganCinebaSi gamoTqmul mosazrebas da gaauqmebs
391
ix. J. Boré L. Boré., La cassation en martiére civile. Dalloz, 2008. P. 242-248. 392
ix. J. Boré L. Boré., La cassation en martiére civile. Dalloz, 2008. P. 258-263. aseve, G Couchez.,
Procédure civile. Paris. 1998, p. 345. 393
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 132-e paragrafis me-2
nawilis me-3 punqti. miRebuli 21.01.1960. (VwGO), &132. 394 ix. c. raihenbeheri., S. papuaSvili., samarTlis gaviTareba - samoqalaqo
procesSi kasaciis daSveis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis, Jurnali
,,marTlmsajuleba da kanoni’’, #4.(6) 2005, gv. 78.
ავტორის სტილი დაცულია
125
ganCinebas. sakasacio sasamarTlos upirvelesi movaleobaa maqsimalurad Seuwyos xeli samarTlebrivi normebis sworad
ganmartebas.395
sakasacio sasamarTlom ara mxolod unda ganaxorcielos sajaro
interesebi, aramed procesis calkeuli monawileebis interesebSi
izrunos kanonis uzenaesobaze, samarTlian sasamarTloze. uzenaes sasamarTlos eniWeba saapelacio sasamarTloze procesualuri
zedamxedvelobis funqcia, raTa uzrunvelyofili iyos procesualuri normebis dacva da saproceso samarTlebrivi normebis
erTgvarovani gamoyeneba. 396
3.3.1. saproceso xarvezis/darRvevis cneba
saproceso Secdomasa da materialur Secdomas Soris gamijvna
SeiZleba calkeul SemTxvevaSi rTuli iyos. Tumca yovelTvis saqme
unda exebodes saapelacio sasamarTlos mier Cadenil kanondarRvevas. saproceso xarvezi aris saapelacio sasamarTlos saproceso
debulebis darRveva. rogorc wesi, esaa romelime saproceso kodeqsis
debulebebi. esa Tu is materialuri kanonic SeiZleba, gamonaklisis
saxiT, Seicavdes iseT debulebebs, romlebic awesrigebs ara
materialur samarTalurTierTobebs, aramed samarTalwarmoebis
mimdinareobas. Tumca imavdroulad nebismieri saproceso normis
darRveva avtomaturad ar aris saproceso xarvezi. es mxolod im
SemTxvevaSia ase, rodesac saproceso debulebis gamouyeneblobam an
arasworma gamoyenebam daaxarveza samarTalwarmoebis mimdinareoba.397
im SemTxvevaSi, Tu kanonmdebloba Seicavs normebs, romlebic ar exeba
gadawyvetilebamde mimaval gzasa da gadawyvetilebis Cabarebas,
aramed gansazRvravs, Tu rogor unda iqnas miRebuli Sinaarsobrivi
gadawyvetileba, maSin maTi darRveva aris ara saproceso xarvezi,
aramed gadawyvetilebis Sinaarsobrivi xarvezi. marTalia, saproceso
xarvezi axdens zegavlenas gadawyvetilebis Sinaarsze, rac ukve
gamomdinareobs iqidan, rom misTvis kasaciis daSveba mniSvnelovania
mxolod im SemTxvevaSi, rodesac gadawyvetileba SeiZleba amas
efuZnebodes. aq saqme exeba mxolod arapirdapir zegavlenas, romelic
efuZneba arasworad ganvlil saproceso gzas.398
bunebrivia, kasaciis daSvebisaTvis gadamwyvetia mxolod
gadasinjvadi saproceso normebi, radgan aragadasinjvadi samarTlis
395 ix. Breton, L., arrȇt de la Cour de de cassation,Toulouse, 1975, t, é, p. 6. 396 შეად. PP Pirtzner, in Schoch/ Schmidt-ABmann/Pietzner, VwGO, § 132, Rn. 83. 397 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 150. 398
iqve, gv.150.
ავტორის სტილი დაცულია
126
debulebebis darRveva sruliad meorexarisxovania daSvebuli
kasaciis pirobebSi.
saapelacio sasamarTlos samarTalwarmoeba xarveziania, Tu
ganxorcielda saproceso moqmedeba, romelic, ar unda
ganxorcielebuliyo an ar unda ganxorcielebuliyo am saxiT, an kidev
rodesac ar ganxorcielebula aucilebeli saproceso moqmedeba. procesis monawilis mcdari saproceso moqmedeba mxolod im
SemTxvevaSia saproceso xarvezi, anu, sasamarTlos mier Cadenili
kanondarRveva, rodesac sasamarTlom yurdReba ar miaqcia
naklovanebas, ris gamoc samarTalwarmoeba sruliad sxva
mimarTulebiT wavida. im SemTxvevaSi, Tu saapelacio sasamarTlos
materialur-samarTlebrivi mosazrebis safuZvlis arsebobisas
araferia damokidebuli garkveul saproceso moqmedebaze, ganuxorcielebeli an arasworad ganxorcielebuli saproceso
moqmedeba im SemTxvevaSic ar aris saproceso xarvezi, Tu sakasacio
sasamarTlo ar miiCnevs mas misi gadmosaxedidan mniSvnelovnad.399
3.3.2. gamoricxuli saproceso xarvezi
germanuli kanonmdeblobiT, saproceso xarvezebi, romelsac kasatori veRar gaasaCivrebs sakasacio wesiT ar amarTlebs kasaciis
daSvebas. es xdeba im SemTxvevaSi, rodesac procesis monawile uars
acxadebs saproceso normis gamouyeneblobis gasaCivrebaze, an kidev
droulad ar an ver asaCivrebs im saproceso xarvezs, romelic man
icoda an unda scodnoda. amdenad, es wesi vrceldeba mxolod
uarsayof, magram ara iseT saproceso xarvezebze, romlebic
gasaTvaliswinebelia sakuTari iniciativiT. Tumca es ar gamoricxavs
aseve iseTi saxis saproceso xarvezebis gamoyenebas, romlebic
ganapirobeben kasaciis dasaSvebobas. gamoyenebis aucilebloba
cxadyofs, rom kasaciis daSvebis debulebebi, saproceso xarvezis
gamo, morgebulia ara saapelacio sasamarTlos daSvebaze, aramed
kasaciis dauSveblad cnobis saCivarze.400
erTis mxriv, saapelacio sasamarTlo mxolod ukidures gamonaklis SemTxvevebSi dauSvebs kasacias mis mier daSvebuli saproceso
xarvezis gamo, radgan is, rogorc wesi, gamomdinareobs jerovnad
ganxorcielebuli samarTalwarmoebidan. meores mxriv ki, monawileebma SeiZleba saCivris meSveobiT gaasaCivron iseTi
saproceso xarvezebi, romlebmac Tavi iCines mxolod samotivacio
nawilSi an saqmis zepiri ganxilvis dros. saproceso xarvezis
399
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 150-151. 400
iqve, gv. 151.
ავტორის სტილი დაცულია
127
gasaCivrebis aucilebloba aris faqtobrivi garemoebis niSani kasaciis dauSvelad cnobis saCivris dasaSvebad da saCivris formis
dasaSvebad. anu, mas aqvs ormagi datvirTva. 401
magaliTad germaniis administraciuli saproceso kodeqsi iTvaliswinebs kasaciis daSvebas garkveuli saproceso
xarvezebisaTvis. uwinares yovlisa, saapelacio sasamarTlos
valdebulebis darRveva, ar daakmayofilos Suamdgomloba da ar
dahkiTxos eqimi, rogorc eqsperti. sasamarTlos Tavisufali rwmenis
safuZvelze gadawyvetilebis miRebis, darRvevac ar amarTlebs
kasaciis daSvebas. ZiriTadad, aq saqme exeba mosamarTlis mier
mtkicebulebaTa Tavisuflad Sefasebas. dabolos, inkviziciurobis
principis darRvevamac SeiZleba ganapirobos kasaciis daSveba, rodesac sasamarTlom sakmarisad ar ganixila konkretuli
Suamdgomloba. gansakuTrebulad rTulia inkviziciurobis principisa da mtkicebulebaTa Tavisuflad Sefasebis principis
urTierTqmedeba.402
3.3.3. saproceso xarvezis arseboba
sakmarisi ara aris xarvezebis mxolod moxsenieba, aramed saproceso
xarvezebi marTla saxeze unda iyos, realurad unda arsebobdes. sakmarisia Tu ara ubralod gasaCivreba Tu saxeze realurad unda
iyos konkretuli sapreceso xarvezi? interesTa identuri situaciis
dros, sakmarisia mxolod saproceso xarvezis moxsenieba. savaldebulo araa kanonis Sesabamisi cvlilebebis ganxorcieleba vinaidan xarvezis arsebobis sakiTxi exeba mxolod saproceso
xarvezs, es winapiroba gadamwyveti mniSvnelobisaa mxolod kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis mimarT saCivris ganxilvis
farglebSi.403
3.3.4. mizez-Sedegobrioba
kanonmdeblobis moTxovnaa, kasaciis dasaSvebad saproceso xarvezis
arsebobis paralelurad, aseve is, rom saapelacio sasamarTlos
gadawyvetileba unda efuZnebodes amas. maSasadame, moTxovnaa ara
faqtobrivi mizez-Sedegobrioba, aramed sakmarisi SesaZlebloba, rom sasamarTlo SeiZleba kanondarRvevis gareSe mivides sruliad sxva
Sedegamde.404
401
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 151. 402 iqve, gv. 152. 403
iqve, gv. 153. 404 iqve, gv. 153.
ავტორის სტილი დაცულია
128
es ganpirobebulia imiT, rom xSirad aradadgenadia, Tu rogor gadawyvetda samarTlebriv sakiTxs saapelacio sasamarTlo
samarTalwarmoebis normaluri mimdinareobisas. gansakuTrebiT,
rodesac saproceso xarvezi, rogorc es xSirad xdeba, exeba
faqtobrivi garemoebebis dadgenas. amdenad, sakmarisia, procesis monawileebs rom ebiZgaT maTi SuamdgomlobebiTa Tu sxva
argumentebiT saapelacio sasamarTlosaTvis, damatebiTi mokvlevis
Catareba, romelic, SesaZloa, migviyvanda sruliad sxva
gadawyvetilebamde. aq unda amovideT, rogorc saerTod saproceso
xarvezis sakiTxis ganxilvisas, saapelacio sasamarTlos
materialur-samarTlebrivi mosazrebidan, radgan yvelaferi imazea
damokidebuli, Tu rogor gadawyvetda swored saapelacio da ara
sakasacio sasamarTlo. es ukanaskneli unda amovides am SemTxvevaSi
saapelacio sasamarTlos gasagebi materialur-samarTlebrivi
mosazrebidan maSinac ki, Tu ar iziarebs mas. im SemTxvevaSi, Tu saqme
exeba erT-erT romelime absolutur sakasacio mizezs maSin, kanonis
ZaliT, mizez-Sedegobrioba ivaraudeba. maSasadame, aucilebeli
aRaraa mizez-Sedegobriobis SesaZleblobis konkretulad Semowmeba
da dadgena.405
3.4.saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba
msgavs samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da
ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis
uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3
nawilis406 Tanaxmad, saqarTvelos uzenesi sasamarTlos mier
sakasacio saCivari daiSveba Tu kasatori daasabuTebs, rom: v)
saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs
samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad
TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa
evropuli sasamarTlos precedentul samarTals.
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCinebaSi administraciul saqmeze #bs-136-134(k-17)407 sakasacio sasamarTlo saqmis Seswavlis, sakasacio saCivris dasaSvebobis Semowmebis
405 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 154. 406
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 407
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCineba saqmeze #bs-136-134(k-17).
ავტორის სტილი დაცულია
129
Sedegad miiCnevs, rom q. Tbilisis municipalitetis aRmasrulebel organota sistemis- q. Tbilisis municipalitetis meriis moxeleT sakonkurso-saatestacio komisiis da q. Tbilisis municipalitetis meriis sapretenzio komisiis sakasacio saCivari ar akmayofilebs saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawilis moTxovnebs da ar eqvemdebareba dasaSvebad cnobas Semdeg garemoebaTa gamo:
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili gansazRvravs sakasacio saCivris dasaSvebobis amomwurav safuZvlebs, kerZod aRniSnuli normis Tanaxmad, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier sakasacio saCivari daiSveba, Tu kasatori daasabuTebs, rom: a) saqme moicavs samarTlebriv problemas, romlis gadawyvetac xels Seuwyobs samarTlis ganviTarebasa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebas; b) saqarTvelos uzenaes sasamarTlos manamde msgavs samarTlebriv sakiTxze gadawyvetileba ar miuRia; g) sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad mocemul saqmeze savaraudoa msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miReba; d) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan; e) saapelacio sasamarTlom saqme ganixila materialuri an/da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT, rasac SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze; v) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba ewinaaRmdegeba msgavs samarTlebriv sakiTxze adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom warmodgenili sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi zemoT miTiTebuli safuZvliT.
sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saapelacio sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtikisagan gansxvavebis arsebobis safuZvliT da amasTan, ar arsebobs sakasacio saCivris ganxilvis Sedegad msgavs samarTlebriv sakiTxze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manmade arsebuli praqtikisagan gansxvavebuli gadawyvetilebis miRebis varaudi. saapelacio sasamarTlos gasaCivrebuli ganCineba asaeve ar ewinaaRmdegeba adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvencias da adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos precedentul samarTals. amasTan saqmis ganxilvisa da sakasacio sasamarTlos mier saqmeze axali gadawyvetilebis miRebis saWiroeba ar arsebobs arc samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis TvalsazrisiT.
ავტორის სტილი დაცულია
130
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom kasatori ver asabuTebs saapelacio sasamarTlos mier saqmis ganxilvas materialuri an/ da saproceso samarTlis normebis mniSvnelovani darRveviT. kasatori sakasacio saCivarSi ver aqarwylebs saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebsa da daskvnebs. amdenad, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva.
sakasacio sasamarTlo iziarebs mocemul saqmeze qveda instanciis sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebs da am garemoebebTan dakavSirebiT gaketebul samarTlebriv Sefasebebs.
zemoaRniSnulidan gamomdinare, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom ar arsebobs sakasacio saCivris dasaSvebobis saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT reglamentirebuli arc erTi safuZveli, ris gamoc sakasacio saCivari ar unda iqnes daSvebuli gansaxlvelad.
3.5. saqmis ganxilva sakasacio sasamarTloSi
rogorc ukve aRvniSneT, sakasacio saCivris Semosvlidan 10 dRis ganmavlobaSi, sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos Setanilia Tu ara sakasacio saCivari sssk-is 396-e muxlis408 moTxovnaTa dacviT. maSasadame arsebobs Tu ara sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis yvela winapiiroba. Tu es winapirobebi arseboben – sakasacio sasamarTlo miiRebs sakasacio saCivars misi dasaSvebobis Sesamowmeblad, an Tu aseTi winapirobebi ar arseboben – sakasacio sasamarTlo uars etyvis kasators sakasacio saCivris warmoebaSi miRebaze.
im SemTxvevaSi, Tu saCivari dauSvebelia, maSin is ar unda iqnas
miRebuli warmoebaSi, xolo dausabuTebeli saCivari ki ar unda
dakmayofildes. saubaria saCivarze „uaris Tqmaze“.409
sakasacio saCivris dasaSvebobas amowmebs mosamarTleTa kolegiuri
Semadgenloba zepiri ganxilvis gareSe, sssk-is 391-e muxlis410
408
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 409
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 187. 410
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 391-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
131
dafuZvelze, dasaSvebobis Semowmebis vada ar unda aRematebodes 3
Tves. igive vadas iTvaliswinebs sask-is 34-e muxlis me-3 31 nawili.411
germaniis miwis sasamarTlosa da umaRlesi miwis sasamarTlos saapelacio gadawyvetilebebi SeiZleba gasaCivrdes federalur
sasamarTlo palataSi. germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis me-10 paragrafis me-3 nawilis412 Tanaxmad federaluri
palatis senatebi, romelic Sedgeba xuTi profesionali mosamarTlisagan amowmeben gadawyvetilebas mxolod samarTlebrivi
TvalTaxedviT. amasTan erTad saqmis gadasinjva SeiZleba, Tu es
daSvebulia saapelacio gadawyvetilebiT, an Tu TviTon federaluri
palata daakmayofilebs dainteresebuli mxaris moTxovnas. aseve ganixilavs kasaciis dauSveblad cnobis ganCinebis mimarT Setanili
saCivris sakiTxs, rodesac CaniSnulia sasamarTlos mTavari sxdoma,
xolo aseTis Cautareblobis SemTxvevaSi ki, saqmes ganixilavs sami
profesionali mosamarTliT dakompleqtebuli sasamarTlo kolegia. saCivarze gadawyvetilebis misaRebad vrceldeba zogadi saproceso
principebi, gansakuTrebiT ki, faruli konsultacia, gadawyvetilebis
umravlesobis wesiT miReba, gadawyvetilebis gamocxadeba da misi
egzemplaris Cabareba.413
germaniis federalur sasamarTloSi kasaciis daSvebis Semdegi
kriteriumebia gansazRvruli. kerZod, samarTlebriv davas unda hqondes principuli mniSvneloba an xels unda uwyobdes samarTlis Semdgom ganviTarebas an unda emsaxurebodes samarTalwarmoebis
erTianobis gaZlierebas. samarTlebrivi dava ganixileba
samarTlebrivi aspeqtebis kuTxiT, faqtobrivi garemoebebi, romlebic daadgina gadawyvetilebis gamomtanma sasamarTlom savaldebuloa
mesame instanciis sasamarTlosaTvis, im SemTxvevis garda, rodesac
aRniSnuli gasaCivrebulia dasaSvebi da dasabuTebuli wesiT.414
rac Seexeba ruseTis sakasacio sasamarTlos unda aRiniSnos, rom sakasacio sasamarTlo amowmebs gasaCvrebuli gadawyvetilebis ara
marto samarTlebriv mxares, ara marto materialuri da
procesualuri samarTlis normebis gamoyenebis siswores, aramed
faqtobriv mxaresac.415
411Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 31
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 412
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. (VwGO),
§10 http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 413 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 186. 414 iqve, gv. 187. 415
ix. Н.М. Коршунов., Ю. Л. Мареев., Гражданский просесс, М. 2004, с. 508.
ავტორის სტილი დაცულია
132
sainteresoa italiis kanonmdebloba, romlis Tanaxmad, sakasacio wesiT SeiZleba gasaCivrdes gadawyvetileba saapelacio sasamarTlos
gverdis avliT.416 naxtomiseburi kasaciis institutis gamoyeneba,
razec zemoT dawvrilebiT visaubreT. Tu saCivrdeba mxareTa
SeTanxmebiT mxolod gadawyvetilebis samarTlebrivi mxare.
sask-is 34-e muxlis 4-e nawilis417 safuZvelze, administraciul saqmeze sakasacio saCivris warmoebaSi miRebisa da gadawyvetilebis
gamotanis vadaa 6 Tve.
Tu sasamarTlo sakasacio saCivars dauSveblad miiCnevs pirs
daubrundeba mis mier gadaxdili saxelmwifo baJis 70 procenti.
sssk-is 402 muxlis418 Tanaxmad, Tu arsebobs sakasacio saCivris yvela
winapiroba da igi miRebulia sakasacio sasamarTlos mier, gasaCivrebuli gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvla Cerdeba im
nawilSi, romelic gasaCivrebulia. im SemTxvevaSi Tu gasaCivrebulia
gadawyvetileba, romelic dauyovnebliv unda aRsruldes, sakasacio sasamarTlos SeuZlia droebiT SeaCeros aRsruleba da gaauqmos
aRrulebasTan dakavSirebuli RonisZiebebi. am sakiTxTan dakavSirebiT ganCineba SeiZleba gamotanil iqnes saqmis zepiri
ganxilvis gareSe, uzrunvelyofis Sesabamisi garantiebiT.
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-4
nawili,419 iTvaliswinebs saCivris SetaniT kanonieri Zalis moqmedebis
SeCerebas, (suspenziuri efeqti). kanonieri Zalis gadadeba am
SemTxvevaSi xdeba saCivarze gadawyvetilebis miRebamde.
gadawyvetileba Sedis kanonier ZalaSi saCivarze uaris TqmiT.
suspenziuri efeqti aqvs aseve dauSvebel saCivarsac.420
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-6
nawilis421 Sesabamisad, amave kodeqsis 132-e paragrafis me-3 nawilis
me-3 qvepunqtiT422 gaTvaliswinebul SemTxvevebze (gadawyvetilebis
416
ix. T. Todria.., faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sasaksacio sasamarTloSi,
Tb., 2011, gv. 24-25. 417 Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis 4-e nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 418Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 402-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 419
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. (VwGO),
§133. http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 420
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 176-177. 421
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. (VwGO),
§133. http:/www.gesetze-im-internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 422
iqve, (VwGO), §132.
ავტორის სტილი დაცულია
133
dafuZneba saproceso xarvezze). germaniis administraciul saqmeTa
federaluri sasamarTlo uflebamosilia, gaauqmos gadawyvetileba da ganCinebiT xelaxla gansaxilvelad daubrunos miwis
administraciul saqmeTa umaRles sasamarTlos, ris gamoc germaniis administraciul saqmeTa federalurma sasamarTlom aseve unda
miiRos saCivari davis sagnis gadawyvetilebaze.423
sssk-is 4021-e muxlis424 safuZvelze sakasacio sasamarTlo
uflebamosilia, sakasacio saCivris warmoebaSi miRebis Semdeg,
saqmesTan dakavSirebul im principul sakiTxebze, romlebic adamianis uflebaTa da ZiriTad TavisuflebaTa dacvis konvenciiT da misi oqmebiT gaTvaliswinebuli uflebebisa da Tavisuflebebis
ganmartebas an gamoyenebas Seexeba, sakonsultacio daskvnisaTvis
mimarTos adamianis uflebaTa evropul sasamarTlos.
sakasacio sasamarTlom adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlosadmi sakonsultacio daskvnisaTvis mimarTvis moTxovna unda daasabuTos da adamianis uflebaTa evropul sasamarTlos warudginos saqmesTan dakavSirebuli saTanado samarTlebrivi da
faqtobrivi garemoebebi, sakonsultacio daskvnisaTvis mimarTvis
Sesaxeb man unda acnobos maxareebs. adamianis uflebaTa evropili sasamarTlos sakonsultacio daskvna savaldebulo xasiaTs ar
atarebs. sask-is 34-e muxlis 31 da me-4 nawilebiT425 gaTvaliswinebuli
vadis dineba Cerdeba.
sakasacio sasamarTlo sakasacio saCivris gansaxilvelad miRebis Sesaxeb iRebs ganCinebas da gansazRvravs saqmis zepiri ganxilvis
dros, ris Sesaxebac unda gaugzavnos Setyobineba mxareebs Sesabamisi
ganCinebis miRebidan 3 dRis ganmavlobaSi.
sakasacio sasamarTlo gadawyvetilebas amowmebs sakasacio saCivaris
farglebSi. mas ar SeuZlia sakuTari iniciativiT Seamowmos
saproceso darRvevebi garda sssk-is 396-e muxlis pirveli nawilis
,,v“ punqtisa, kerZod ,,miTiTebas im faqtebsa da mtkicebulebebze,
423ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 176-177. 424Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 4021-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 425Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis 31 da 4-e
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492.
ავტორის სტილი დაცულია
134
romlebic adastureben saproceso samarTlis normebis darRvevas, Tu
sakasacio saCivari saproceso normebis drRvevas emyareba“.426
sakasacio sasamarTlos ganxilvis sagani aseve SeiZleba iyos
sasamarTlos is ganCinebebi, romlebic win uswrebs sasamarTlos
saboloo gadawyvetilebas, imisgan damoukideblad, dasaSvebia Tu ara
maT mimarT kerZo saCivris Setana.
sakasacio sasamarTlom unda Seamowmos, saqme eqvemdebareba Tu ara uwyebrivad sasamarTlos da aqvs Tu ara mas saerTaSoriso
kompetencia mocemul konkretul saqmesTan dakavSirebiT. sakasacio
sasamarTlo, pirveli instanciis sasamarTlos teritoriul da
sagnobriv gansjadobas Seamowmebs mxolod mopasuxis moTxovniT. aseTi moTxona maSin aris dasaSvebi rodesac igi saqmis saapelacio
sasamarTloSi ganxilvisas ar yofila wamoyenebuli mopasuxis mier,
an Tu ar arsebobs sapatio mizezi, ris gamoc aseTi moTxovna ver iqna
wamoyenebuli saapelacio sasamarTloSi.
sakasacio sasamarTloSi dauSvebelia davis sagnis Secvla an
gadideba, aseve Segebebuli sarCelis Setana da xarjebis gansazRvra.
sask-is 34-e muxlis pirveli nawilis427 safuZvelze skasacio sasamarTloSi saqmis ganxilvisas mxareebs SeuZliaT warmoadginon
TavianTi mosazrebebi, mxolod im gremoebebTan dakavSirebiT, ra
safuZvliTac dauSva saCivari sakasacio sasamarTlom.
germanuli kanonmdeblobiT nebismier SemTxvevaSi, procesis yvela
monawiles unda mieces Sexedulebis gamoTqmis SesaZlebloba. es ki
gamomdinareobs saqmis zepiri mosmenis principidan. amdenad, procesis yvela danarCen monawiles unda mieces saCivrisa da misi dasabuTebis
gacnobis SesaZlebloba. maT eZlevaT poziciis gamosaxatavad
gonivruli vada. am vadis gasvlamde saCivarze gadawyvetileba ver
miiReba im SemTxvevaSic ki, rodesac is dauSvebelia, dausabuTebeli an
dasabuTebuli.428
426Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 396 -e muxlis pirveli nawilis
,,v“ punqti, saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997,
https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 427
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 341-e muxlis pirveli
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 428 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 186.
ავტორის სტილი დაცულია
135
sakasacio sasamarTlo imsjelebs mxaris im axsna-ganmartebebze, romelic asaxulia sasamarTloTa gadawyvetilebebSi an sxdomaTa
oqmebSi.429
sakasacio sasamarTloSi sask-is me-16 muxlis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebuli mesame pirebi SeiZleba Caeban maTive TanxmobiT, Tu isini sadavod ar xdian saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebs da waradgenen mxolod samarTlebriv
mosazrebebs.430
saapelacio sasamarTlos mier damtkicebulad cnobili faqtobrivi
garemoebebi savaldebuloa sakasacio sasamarTlosaTvis, Tu
wamoyenebuli ar aris dasaSvebi da dasabuTebuli pretenzia (
Sedaveba).431
sakasacio sasamarTloSi saqmis zepiri ganxilva iwyba sakasacio
sasamarTlos erT-erTi wevris moxsenebiT, romelic sasamarTlos
moaxsenebs saqmis viTarebas, gaacnobs saapelacio sasamarTlos
gadawyvetilebis safuZvlebs. amis Semdeg mxareebs eZlevaT
SesaZlebloba warmoTqvan TavianTi sityva, gaakeTon gancxadebebi
dasabuTebis mizniT.
sakasacio sasamarTlos SeuZlia saqmis zepiri mosmenis gareSe gamoitanos gadawyvetileba da amis Sesaxeb mxareebs unda acnobos
winaswar.
germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 101-e paragrafis me-3
nawili, iTvaliswinebs im saxis gadawyvetilebebis zepiri mosmenis
gareSe miRebis uflebamosilebas, romlebic ar warmoadgenen
sasamarTlo gadawyvetilebebs. maSasadame, sasamarTlos mTavari
sxdoma warmoadgens sasamarTlos diskreciul uflebamosilebas.
amgvarad, sasamarTlos mTavari sxdomis Casatareblad unda
arsebobdes seriozuli argumentebi, rac ukavSirdeba xarjebsa da
drois did danaxarjs.432
Tu saCivari dasaSvebia, maSin is dasabuTebulia, rodesac saxezea
kasaciis daSvebis wamoyenebuli safuZveli. saCivris dauSvebloba
(xandaxan gavrcelebuli praqtikis msgavsad) ver iqneba dasabuTebuli
429
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 407-e, muxlis pirveli punqti,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 430
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 341-e muxlis me-2
nawili, saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999,
https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492. 431 Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 407-e, muxlis me-2 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 432 Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 101-e paragrafis me-3
nawili. miRebuli 21.01.1960. (VwGO), &101.
ავტორის სტილი დაცულია
136
imiT, rom arasakmarisia saqmis gansakuTrebuli mniSvnelobis
argumentis moSvelieba, radgan Tavad samarTlebrivi dava ar
warmoadgens gansakuTrebul davas garkvevis aucileblobis,
unarianobisa da moqmedebis ararsebobis gamo. mxolod am sakiTxebis arasakmarisi da araamomwuravi ganxilva amarTlebs saCivris
dauSveblobis varauds, magram ara argumentaciis damajereblobis
ararseboba (dausabuTebloba). Zalze mniSvnelovania saCivris
dasaSvebobasa da dasabuTebulobas Soris gansxvaveba, radgan, gadawyvetilebis erTi da igive samarTlebrivi moqmedebisda
miuxedavad, SesaZloa, aman zegavlena iqonios sasamarTlos
Semadgenlobaze.433
sakasacio saCivris ganmxilveli sasamarTlo SeboWilia aseve
daSvebuli saCivris dros wamoyenebuli argumentebiT. im SemTxvevaSi, Tu realurad ar arsebobs momCivanis mier wamoyenebuli daSvebis
safuZveli, maSin sakasacio sasamarTlo ver daakmayofilebs saCivars
im sxva safuZvliT, romelic ar wamouyenebia momCivans. gansxvavebuli wesi moqmedebs mxolod saqmis gansakuTrebuli mniSvnelobis gamo
divergentulobis motiviT daSvebis SemTxvevaSi. administraciuli
saproceso, kodeqsiT gaTvaliswinebul saproceso xarvezebis
samarTalwarmoebaSi, sakuTari iniciativiT ver gadaisinjeba saqmis
gansakuTrebuli mniSvneloba da divergentuloba.434
saCivris ganxilvelma sasamarTlom ar unda gadasinjos (germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos kasaciis warmoebaSi miuReblobis
gadawyvetilebisagan gansxvavebiT, arsebobs Tu ara kasaciis
dakmayofilebis perspeqtiva, aramed Semoifarglos imiT, arsebobs Tu ara realurad saCivris dasabuTebaSi moxseniebuli daSvebis
safuZveli. uwinares yovlisa, sasamarTlom unda gauZlos cdunebas, saCivarze miRebuli gadawyvetilebiT ar gaakeTos aseve kasaciaze
winaswari daskvnebi. im SemTxvevaSi, Tu daSvebis saCivarSi
miTiTebuli safuZveli realurad arsebobs, kasacia im SemTxvevaSic
unda iqnas daSvebuli, rodesac ar arsebobs kasaciis dakmayofilebis
SesaZleblobebi. saCivari xSirad ar dakmayofildeba imis gamo, rom masSi wamoyenebuli sadavo samarTlebrivi sakiTxi ar aris garkvevis unariani mniSvnelobis uqonlobis gamo an kidev arsebul
divergentulobasa da saproceso xarvezs aklia mizez-Sedegobrioba
gadawyvetilebis SedegisaTvis. 435
433 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 184-185. 434 iqve, gv. 185. 435 iqve, gv. 185.
ავტორის სტილი დაცულია
137
im SemTxvevaSi, Tu saCivari dasaSvebi da dasabuTebulia, maSin
sakasacio sasamarTlo uSvebs kasacias. bunebrivia, daSveba
Semoifargleba gasaCivrebuli gadawyvetilebis nawiliT, rodesac
saxezea mxolod daSvebis wamoyenebuli safuZveli.436
Tu sakasacio sasamarTlo zRudavs daSvebas, aucilebeli ar aris
saCivarze uaris Tqma. am SezRudvidan gamomdinareobs gadawyvetilebis gamoyofadi nawilis dauSvebloba Sesabamisi
SedegebiT. im SemTxvevaSi, Tu momCivani Semoifargla saCivarsa da mis
daSvebaSi gadawyvetilebis gamoyofadi, gamijvnadi nawiliT, maSin
sasamarTlo unda Semoifarglos daSvebisas swored am moTxovniT.
amdenad, saxezea saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebasTan
gansxvaveba, romelmac unda gadawyvitos sakuTari iniciativiT,
SuamdgomlobiT boWvis gareSe, daSvebis sakiTxi. saCivarze miRebuli
dadebiTi gadawyvetileba unda Seicavdes aseve gasaCivrebis wessac,
radgan, misi CabarebiT, iwyeba sakasacio vadis aTvla.437
rogorc wesi, saCivarze miRebuli gadawyvetileba unda iqnas
dasabuTebuli germaniis administraciuli saproceso kodeqsis 133-e
paragrafis me-5 nawilis 438Sesabamisad. SeiZleba uari iTqvas
dasabuTebaze, im SemTxvevaSi, Tu dasabuTeba xels ver Seuwyos
daSvebis winapirobebis garkvevas. dasabuTeba mizanSewonilia maSin,
rodesac gadawyvetileba orientirebulia calkeul SemTxvevebze.
ganCineba ar unda dasabuTdes, rodesac saCivari erTxmad ar
dakmayofildeba an uari eTqmeba. am SemTxvevaSi, momCivans unda ecnobos misi saCivris dasaSvebobisa Tu dasabuTebulobis mimarT
eWvebi im miTiTebiT, gamoTqvas sakuTari Sexeduleba Setyobinebis
Cabarebidan erTi Tvis ganmavlobaSi. ganCinebas xels aweren
ganxilvaSi monawile mosamarTleebi. 439 im SemTxvevaSi, Tu sakasacio
sasamarTlo dasabuTebuli saCivriT dauSvebs kasacias, maSin
saCivarze miRebuli dadebiTi gadawyvetilebis CabarebisTanave, iwyeba
sakasacio vadis aTvla. administraciuli saproceso kodeqsiT saCivarze dawyebuli warmoeba grZeldeba sakasacio
436
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 187. 437
iqve, gv. 187. 438
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. 133-e
paragrafis me-5 nawili, (VwGO), §133 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 439 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 188-189.
ავტორის სტილი დაცულია
138
samarTalwarmoebis saxiT (germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis 139-e paragrafis me-2 nawili440).
saCivarze miRebuli gadawyvetileba mboWavia sakasacio
sasamarTlosaTvis, ganurCevlad imisa, dadebiTia is Tu uaryofiTi. sakasacio sasamarTlo verc Secvlis mas da verc gauTvaliswinebels
datovebs sakasacio samarTalwarmoebaSi. miuxedavad imisa, rom ar arsebobs saCivarze miRebuli gadawyvetilebis gasaCivrebisa Tu
Secvlis SesaZlebloba, germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos praqtikam SeiZleba ganapirobos gadawyvetilebis
gadasinjva da xelaxali gadawyvetilebis miReba, gansakuTrebiT im
SemTxvevaSi, rodesac damatebiT xdeba konstituciuri principis, maT
Soris, zepiri mosmenis principis gaTvaliswineba.441 am SemTxvevaSi, procesis monawile ar aris aucileblad damokidebuli
sakonstitucio saCivarze.
3.6. sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba
saksacio saCivris dasabuTebuloba saksacio saCivris erT-erTi
umniSvnelovanesi da savaldebulo elemntia. saksacio saCivris dasabuTebulobis moTxovnas iTvaliswinebs sazRvargareTis
qveynebis kanonmdeblobac. magaliTad germanuli kanonmdeblobis mixedviT sakasacio saCivris dasabTebulobisaTvis aucilebelia im
garemoebeze miTiTeba, saidanac momdinareobs samarTldarRveva,
rogorc materialuri ise procesualuri TvalsazrisiT. amasTan am
garemoebeze miTiTeba zustad da amomwuravad unda moxdes. dasabuTeba mimarTuli unda iyos im gasaCivrebuli gadawyvetilebis im
safuZvlebis winaaRmdeg da gasaqarwyleblad, romlebsac es
gadawyvetileba emyareba.442
sakasacio sasamarTlo uflebamosilia Secvalos saapelacio
sasamarTlos gadawyvetileba, mxolod im farglebSi, rasac mxareebi
moiTxoven. saksacio sasamarTlo ar daakmayofilebs sakasacio
saCivars Tu: 1. kanonis miTiTebul darRvevas ara aqvs adgili; 2. saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebas safuZvlad ar udevs
kanonis darRveva; 3. saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba
440Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. 139-e
paragrafis me-2 nawili, (VwGO), §139 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 441
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 189-190. 442
ix. Thomas H., Reichold K., Putzo H., Hüsstege R., Zivilprozesssordnung, Kommentar, Verlag
C.H. Beck, München, 2002. S. 896; ix. Lüke .W; Zivilprozessrecht, Beck, 7; Auflage, München,
1999. S. 323-324.
ავტორის სტილი დაცულია
139
arsebiTad sworia, miuxedeavad imisa, rom gadawyvetilebis
samotivacio nawili ar Seicavs Sesabamis dasabuTebas.443
sakasacio saCivari SeiZleba efuZnebodes mxolod imas, rom gadawyvetileba kanonis darRveviTaa gamotanili d glisxmobs ara
mxolod kanons aramed sxva kanonqvemdebare aqtebsac, romlebic
kanonis realizaciis mizniTaa miRebuli Sesabamisi organoebis mier,
agreTve saproceso samarTlis normebs, romelTa darRveva SeiZleba
gaxdes gadawyvetilebis gauqmebis safuZveli, rodesac aseT darRvevas
SeeZlo gamoewvia saqmeze araswori gadawyvetilebis gamotana.
sakasacio saCivris dasabutebuloba unda emsaxurebodes kanonis -
materialuri Tu saproceso samartlis normebis daRvevis Cvenebas,
aseTi darRvevis arsebobis dadasturebas444
imis dadgena hqonda Tu ara adgili kanonis darRvevas an darRveulia
Tu ara kanoni sasamarTlos mier, romelzec igi amyarebs gasaCivrebul
gadawyvetilebas, es aris sakiTxi romelic unda gairkves da gadawydes
sakasacio saCivris miRebisa da arsebiTad ganxilvis Sedegad. sakasacio saCivris dasabuTebulobis Semowmeba xdeba sakasacio
saCivris daSvebisa da misi gansaxilvelad miRebis Semdeg. amitom
sakasacio saCivris daSvebamde kidec rom Candes, rom masSi miTiTebul
kanonis darRvevas ar SeiZleba hqondes adgili, sakasacio
sasamarTlo ver CaTvlis am saCivars dauSveblad, ver datovebs mas
ganuxilvelad.445
unda aRiniSnos, rom sakasacio sasamarTlo ar aris SeboWili sakasacio saCivarSi miTiTbuli kanonis darRvevis Semowmebis
farglebiT. mas SeuZlia da valdebulicaa Seamowmos kanonis darRvevis sxva SemTxvevebic Tu adgili hqonda aseTi saxis
darRvevebs. mniSvnelovania da garkveuli TaviseburebebiT xasiaTdeba
sakasacio saCivris dasabuTebuloba, rodesac es saCivari efuZneba
saproceso normebis darRvevas. imis gaTvaliswinebiT Tu romeli
konkretuli saproceso normis darRvevas emyareba sakasacio saCivari, SeiZleba saWiro gaxdes saqmeSi arsebeuli masalebis maT Soris
mtkicebulebebis Semowmeba da Sefaseba.446
magaliTad germanul iuridiul literaturaSi damkvidrebuli
mosazrebis Tanaxmad, sakasacio instanciis sasamarTloSi xdeba gasaCivrebuli gadawyvetilebis Semowmeba ara faqtobrivi aramed
samarTlebrivi TvalsazrisiT. dauSvebelia axali faqtebis wardgena.
443
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 410-e, muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 444
ix. v. xrustali ., kasacia samoqalaqo smarTalwarmoebaSi, sadisertacio
naSromi, Tb., 2004, gv. 57. 445iqve,, gv. 58. 446
iqve, gv. 60.
ავტორის სტილი დაცულია
140
gadawyvetilebis gadasinjva xorcieldeba mxareTa im axsna-
ganmartebis safuZvelze, romelic saapelacio sasamarTlos
gadawyvetilebaSi an sxdomis oqmSia Camoyalibebuli. saapelacio sasamarTlos mier dadgenili faqtebi sakasacio sasamarTlosaTvis
savaldebulo xasiaTs atarebs, garda im SemTxvevebisa, rodesac
faqtebis dagenisas adgili hqonda procesualur darRvevebs. sakasacio sasamarTloSi axali faqtebis wardgena mxolod im
SemTxvevaSia dasaSvebi, rodesac maTi saSualebiT xdeba
procesualuri naklis darRvevis dasabuTeba. axali faqtebisa da
mtkicebulebebis wardgena SesaZlebelia maSinac, rodesac saWiroa sakasacio saCivris gansaxilvelad miRebis dasaSvebobis winapirobis
dadastureba.447
qarTuli kanonmdeblobis Tanaxmad, dauSvebelia saksacio
sasamarTloSi axali faqtebisa da mtkicebulebeis wardgena.448
sakasacio sasamarTlo auqmebs gadawyvetilebas da saqmes xelaxla
gansaxilvelad ubrunebs saapelacio sasamarTlos, Tu: 1. saqmis
garemoebebi sapoceso normebis iseTi darRveviTaa dadgenili, rom am darRvevebis Sedegad saqmeze araswori gadawyvetileba iqna
gamotanili da saWiroa mtkicebulebaTa damaTebiTi gamokvleva; 2.
arsebobs sss-kis 396 muxliT gaTvaliswinebuli safuZvlebi garda ,,g“
da ,,e“ punqtebisa. kerZod: 1. saqme ganixila sasamarTlos
arakanonierma Semadgenlobam; 2. sasamarTlom saqme ganixila erT-erTi mxaris dauswreblad, romelsac ar miuRia Setyobineba kanoniT dadgenili wesiT an misi kanonieri warmomadgenlis gareSe, Tu aseTi warmomadgenloba kanoniT iyo gaTvaliswinebuli, garda im SemTxvevisa, roca aseTi kanonieri warmomadgeneli cnobs
sasamarTlo procesis warmarTvis marTlzomierebas; 3. gadawyvetileba miRebulia saqmis zepiri ganxilvis safuZvelze,
romlis drosac darRveulia procesis sajaroobis wesebi; 4. gadawyvetilebis dasabuTeba imdenad arasrulia, rom misi
samarTlebrivi safuZvlianobis Semowmeba SeuZlebelia; 5. gadawyvetilebas xels ar aweren is mosamarTleebi, romlebic
gadawyvetilebaSi arian aRniSnulni; 6. gadawyvetileba gamotanilia im mosamarTleebis mier, romlebic am saqmis ganxilvaSi adre
monawileobdnen; 7. saqmeSi ar aris saapelacio sasamarTlos sxdomis oqmi.
germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT saCivarze
uaris Tqmis, maT Soris, qvemdgom sasamarTlo instanciaSi xelaxla
gansaxilvelad dabrunebis SemTxvevaSi, saapelacio sasamarTlos
447ix. Lüke .W., Zivilprozessrecht, Beck, 7; Auflage, München, 1999. S. 314-324 448ix. S. qurdaZe., samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloSi,
gamomcemloba ,,meridiani“ Tb., 2006, gv. 86.
ავტორის სტილი დაცულია
141
gadawyvetileba Sedis kanonier ZalaSi germaniis administraciuli
saproceso kodeqsis 133-e paragrafis me-5 nawili. radgan dasaSvebi
kasacia veRar Seitaneba.449
sakasacio sasamarTlom Tavis gadawyvetilebas safuZvlad unda
daudos samarTlebrivi Sefaseba, romelic savaldebuloa saapelacio
sasamarTlosaTvis. saqme xelaxla gansaxilvelad SeiZleba
daubrundes saapelacio sasamarTlos imave an sxva Semadgenlobas.
sakasacio sasamarTloSi saqmis ganxilvis Semdeg saqme sakasacio sasamarTlos gadawyvetilebis aslTan erTad ukan ubrundeba saqmis
ganmxilvel sasamarTlos.
germaniis administraciul saqmeTa federaluri sasamarTlos
saCivarze miRebul gadawyvetilebaSi. im SemTxvevaSi, Tu saxezea
administraciuli saproceso kodeqsis 132-e paragrafis me-2 nawiliT
gaTvaliswinebuli daSvebis winapirobebi (saproceso xarvezi), maSin germaniis administraciul saqmeTa federaluri sasamarTlos
diskreciuli uflebamosilebaa, dauSvas kasacia an kidev gaauqmos saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba kasaciis daSvebis gareSe da
xelaxla gansaxilvelad daubrunos saqme saapelacio sasamarTlos.450
am SemTxvevaSi, saqmis ukan dabruneba ar ganixileba, sakasacio
sasamarTlos, xarvezis miuxedavad, amomwuravad romc SeeZlos
gadawyvetilebis miReba. msgavsi SemTxveva dasaSvebia maSin, rodesac
saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba sxva motiviT sworia mizez-
Sedegobrivi saproceso xarvezisda miuxedavad. am SemTxvevaSi,
kasacia unda iqnas daSvebuli (dasabuTebuli saCivris msgavsad), xolo saCivarze warmoeba ki unda gagrZeldes sakasacio
samarTalwarmoebis saxiT (germaniis administraciuli saproceso
kodeqsis 139-e paragrafis me-2 nawili451). kanoni erTgvarad amoklebs savaldebulo kasaciasa da miznad isaxavs samarTalwarmoebis
saproceso-ekonomiuri motiviT Semoklebas. kasaciis daSvebas bevrad ufro meti dro dasWirdeboda vadebisa da gansaxorcielebeli
saproceso moqmedebebis gamo.452
449ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 189. 450 iqve, gv. 189. 451Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, miRebuli 21.01.1960. 139-e
paragrafis me-2 nawili, (VwGO), §139 http:/www.gesetze-im-
internet.de/vwgo/BJNR000170960.html. 452 ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 188.
ავტორის სტილი დაცულია
142
sainteresoa sakiTxi, romelic exeba kasaciis dauSveblad cnobis
ganCinebis mimarT Setanil saCivars, Tu rogor da rodisaa SesaZlebeli kanonsawinaaRmdego gadawyvetilebis gasaCivreba da
Sesworeba (arasworad dauSveblobis gamo).
sssk-is 374-e muxlis453 Tanaxmad, Tu ara arsebobs sakasacio saCivris
dasaSvebobis esa Tu is piroba, sakasacio sasamarTlos gamoaqvs ganCineba dauSveblobis gamo sakasacio saCivris ganuxilvelad
datovebis Sesaxeb da am ganCinebis gasaCivreba aRar daiSveba.
am sakiTxTan dakavSirebiT germanul kanonmdeblobaSi ufro metad
gasaTvaliswinebelia kanonmdeblis samarTlebriv-politikuri
gadawyvetileba, aaridos germaniis uzenaes federalur sasamarTlos
dauSvebeli kasaciebis ganxilva, garda kanoniT gaTvaliswinebuli
SemTxvevebisa.454
rogorc wesi, saCivris Setanaze uflebamosilia nebismieri monawile
piri, romelsac, daSvebuli kasaciis SemTxvevaSi, SeeZleboda am
saCivris wardgena, ganurCevlad imisa, dakmayofildeboda Tu ara misi
kasacia. Tumca, saCivris wardgenis SemTxvevaSic, unda arsebobdes
saCivris warsadgenad zogadad moqmedi dasaSvebobis winapirobebi.
aucilebeli Semxebloba, rogorc wesi, ganpirobebulia xolme
kasaciis dauSveblobiT. davis saganze miRebuli gadawyvetilebiT
Semxebloba savaldebulo araa, radgan saCivrdeba ara es
gadawyvetileba, aramed, uwinares yovlisa, kasaciis dauSveblad
cnobis ganCineba.
im SemTxvevaSi, Tu momCivani ar aris SemxeblobaSi warsadgeni
kasaciiT, maSin es vrceldeba kasaciis dasaSvebobaze, romelsac
aranairi mniSvneloba ar aqvs saCivris dasaSvebad. Tumca, kasaciis
dasaSvebobis ararasebobisas, zogadad ar iarsebebs daSvebis
safuZveli, vinaidan sakasacio sasamarTlos mier gadasinjva Semoifargleboda Semxeblobis ararsebobis gamo kasaciis
dasaSvebobis sakiTxiT, ris gamoc daSvebis safuZvlis saxiT wamoyenebuli samarTlebrivi sakiTxi ar iqneboda garkvevis
unariani.455
saCivris wardgenaze uflebamosili piria procesSi mowveuli mesame
piric, mas SeuZlia, procesis mTavari monawile pirebis
453
Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 374-e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 454ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S .174. 455iqve, gv. 175-176.
ავტორის სტილი დაცულია
143
Suamdgomlobebis farglebSi, damoukidebeli TavdacviTi
saSualebebis gamoyeneba.456
germaniis administraciul saqmeTa federaluri sasamarTlo miiCnevs,
rom mesame piris saCivari dauSvebelia Semxeblobis ararsebobis gamo. arasworad miwveuli mesame piri moklebulia davis saganTan raime
Semxeblobasa da, masTan erTad, gadawyvetilebis Secvlis dacvis
Rirs interess. amisda miuxedavad, individualuri Semxeblobis
sakiTxi yovelTvis konkretulad unda gadawydes.457
samarTali sazogadoebrivi urTierTobebis regulatori, xolo sasamarTlo gadawyvetileba samarTlSefardebis aqtia romlis miRebis kanoniT dadgenili formiT Camoyalibebisa da
dasabuTebulobisaTvis sasamarTlo valdebulia, saproceso
kanonmdebloba gamoiyenos srulad da yovlis momcvelad, mimarTos kanoniT dadgenil analogiis princips da samarTali gamoiyenos
maSinac, roca is kanonebSi araa mocemuli, ixelmZRvanelos
,,samarTlianobis“, ,,gonivrulobis“, ,,keTilsindisierebis“,
principebidan gamomdinare, misdios ,,sakuTar Sinagan rwmenas“,
saxelmwifo da sazogado interess, qveyanaSi kanonis uzenaesobis damkvidrebis mizans da swored kanonmdeblobis miznebisa da
principebis gaTvaliswinebiT miiRos kanonieri, samarTliani da
dasabuTebuli sakasacio ssamarTlos gadawyvetileba.458
3.7. saqmis gadacema saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatisaTvis
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 3911 muxlis459 Tanaxmad, saqmis sakasacio wesiT ganmxilvel sasamarTlos SeuZlia motivirebuli ganCinebiT saqme gansaxilvelad gadasces saqarTvelos
uzenaesi sasamarTlos did palatas, Tu:
1.saqme Tavisi SinaarsiT warmoadgens iSviaT samarTlebriv
problemas;
iSviaT samarTlebriv problemasTan gvaqvs saqme, rodesac praqtikulad es problema saerTod jer ar dasmula sasamarTloebis
456
Sead. germaniis administraciuli saproceso kodeqsi, § 66-e, miRebuli 1960 wlis
20 ianvars, (VwGO) § 66. 457
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 176. 458
ix. T. mamaiaSvili,, erTgvarovani sasamarTlo praqtikisadmi miZRvnili konferencia, sakasacio sasamarTlos gadawyvetileba, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2008, #1 gv 111-112. 459Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 3911 -e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962.
ავტორის სტილი დაცულია
144
winaSe da am normis gamoyenebis praqtika ar arsebobs, an kidev rodesac ar arsebobs sadavo samarTlebrivi urTierTobis arc kanoni arc analogiuri kanoni da aucilebelia samarTlis analogiis
gamoyeneba. samarTlis analogiis gamoyeneba, TavisTavd metad rTuli
saqmea, radgan am dros saqme unda gadawydes samarTlis zogadi
principebis safuZvelze, agreTve samarTlianobis,
keTilsindisierebisa da zneobis moTxovnemis Sesabamisad, magram
rodesac am sirTules emateba TviT saqmis sirTulec, sakasacio
palatas SeuZlia saqme gadasces gansaxilvelad did palatas.460
saqmis gansakuTrebuli mniSvneloba, normis axleburad ganmartebis
aucilebloba, Tu samarTlebrivi problemis iSviaToba, SeiZleba
ganpirobebuli iyo ara marto materialur-samarTlebrivi aramed
saproceso samarTlebrivi safuZvlebiTac.461
saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom saqmeze - ss ,,p. i’’ saqarTvelos iusticiis saaministros aRsrulebis erovnuli biuros aWarisa da guriis saaRsrulebo biuros winaaRmdeg ganmarta, rom samoqalaqo saproceso kodeqsis 3911-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, saqmis sakasacio wesiT ganmxilvel sasamarTlos SeuZlia motivirebuli ganCinebiT saqme gansaxilvelad gadasces saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos did palatas, Tu: a) saqme Tavisi SianaarsiT warmoadgens iSviaT samarTlebriv problemas; b) sakasacio palata ar iziarebs sxva sakasacio palatis mier adre Camoyalibebul samarTlebriv Sefasebas (normis ganmartebas); g) sakasacio palata ar iziarebs didi palatis mier adre Camoyalibebul samarTlebriv Sefasebas (normis ganmartebas).
sakasacio palata aRniSnavs, rom kasatoris mier aRZruli Suamdgomloba did palataze saqmis gansaxilvelad gadacemis Sesaxeb im motiviT, rom saqme exeba mniSvnelovan samarTlebriv sakiTxs, ver iqneba gaziarebuli, ramdenadac didi palatisaTvis saqmis gadacemas safuZvlad unda daedos is garemoeba, rom saqme Tavisi SinaarsiT warmoadgens iSviaT samarTlebriv problemas.
sakasacio palata aRniSnavs, rom am safuZvliT saqmis didi palatisaTvis gadacemis mizanSewonilobis sakiTxis ganxilva ganekuTvneba saqmis ganmxilveli sakasacio sasamarTlos gansakuTrebul, diskreciul uflebamosilebas, romlis mixedviT sasamarTlo Tavisi SexedulebiT da ara mxaris gancxadebis safuZvelze gansazRvravs saqmis saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos didi palatisaTvis gadacemis sakiTxs. mocemul SemTxvevaSi, sakasacio sasamarTlos miaCnia, rom ar arsebobs mocemuli davis gadawyvetisaTvis saqmis saqarTvelos uzenaesi
460
v. xrustali ., kasacia samoqalaqo smarTalwarmoebaSi, sadisertacio naSromi,
Tb., 2004, gv. 144-145. 461
iqve, gv. 144-145.
ავტორის სტილი დაცულია
145
sasamarTlos didi palatisaTvis gadacemis samoqalaqo saproceso kodeqsis 3911 muxlis462 pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi safuZveli.
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawili463 gansazRvravs sakasacio saCivris gansaxilvelad dasaSvebobis amomwurav safuZvlebs, rogoricaa: a) saqme mniSvnelovania samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis; b) saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba gansxvavdeba am kategoriis saqmeebze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos manamde arsebuli praqtikisagan; g) saapelacio sasamarTlos mier saqme ganxilulia mniSvnelovani saproceso darRveviT da arsebobs varaudi, rom mas SeeZlo arsebiTad emoqmeda saqmis ganxilvis Sedegze.
sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom warmodgenili sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli arc erTi zemoT miTiTebuli safuZvliT.
kasatori ver asabuTebs saapelacio sasamarTlos mier saqmis ganxilvas mniSvnelovani saproceso darRveviT. kasatori sakasacio saCivarSi ver aqarwylebs saapelacio sasamarTlos mier dadgenil faqtobriv garemoebebsa da daskvnebs.
sakasacio saCivari ar aris dasaSvebi arc saapelacio sasamarTlos ganCinebis sakasacio sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtikisagan gansxvavebis arsebobis safuZvliT. amasTan, sakasacio saCivris ganxilvisa da sakasacio sasamarTlos mier saqmeze axali gadawyvetilebis miRebis saWiroeba ar arsebobs arc samarTlis ganviTarebisa da erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibebis aucileblobis TvalsazrisiT. amdenad, sakasacio sasamarTlo miiCnevs, rom mocemul saqmes ar gaaCnia araviTari principuli mniSvneloba sasamarTlo praqtikisaTvis, xolo sakasacio saCivars _ warmatebis perspeqtiva.464
2. sakasacio palata ar iziarebs sxva sakasacio palatis mier adre Camoyalibebul samarTlebriv Sefasebas (normis ganmartebas);
did palatas gaaCnia igive miznebi, rac aqvs sakasacio sasamarTlos zogadad. erTiani marTlmsajulebis uzrunvelyofa, erTgvarovani sasamarTlo praqtikis damkvidreba. magram am miznis
462Sead. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, 3911 -e muxli, saqarTvelos
parlamenti, #1106, 14.11.1997, https:/matsne.gov.ge/ka/document/view/29962. 463
Sead. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, 34-e muxlis me-3 nawili,
saqarTvelos parlamenti, #2352 23.07.1999, https://matsne.gov.ge/ka/dokument/view/16492 464Sead. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 27 ivnisis
ganCineba, saqme #bs-265-257(k-13).
ავტორის სტილი დაცულია
146
relizacia SeuZlebeli iqneboda iseT pirobebSi, rodesac aseTi sakasacio palata ar iziarebs meore sakasacio palatis samarTlebriv Sefasebas, an kidev sakasacio palatas ar unda Secvalos mis mier adre sxva saqmesTan dakavSirebiT Camoyalibebuli samarTlebrivi Sefaseba, mis mier adre micemuli kanonis (samarTlis normis) ganmarteba.465
unda aRiniSnos, rom sakmarisi ar aris sakiTxis mxolod gansakuTrebuli mniSvnelobis arseboba mxolod mxarisaTvis, ufro metic sakasacio sasamarTlos mier gamosatani gadawyvetilebis nawili zogad samarTlebriv princips unda moicavdes, romelic gadasawyveti sakiTxis mimarT samarTlebrivi marTlSegnebis, samarTlebrivi sizustis ganmtkicebas Seuwyobs xels.466
3. sakasacio palata ar iziarebs didi palatis mier adre Camoyalibebul samarTlebriv Sefasebas (normis ganmartebas).
did palatas SeiZleba uamaravi saqme gadaeces gansaxilvelad, magram igi unda saWiroebdes saqmesTan dakavSirebuli gamosayenebeli normis
axlebur interpretacias, axleburi ganmartebis aucileblobas.
igulisxmeba, rom normis ganmarteba, romelic adre miRebuli iyo
mTeli qveynis masStabiT, Secvlili socialuri Tu ekonomikuri
pirobebis gamo saWiroebs axlebur, SeiZleba iTqvas, gansxvavebul
ganmartebas.467 aseT SemTxvevSi mizanSewonilia saqme gansaxilvelad
gadaeces did palatas.
Tavi. 4 samosamarTlo samarTali
4.1. sasamosamarTlo samarTlis ganviTarebis perspeqtivebi saqarTveloSi, arsebuli praqtikis analizi
Tanamedrove saqarTveloSi SeimCneva samosamarTlo samarTlis ganviTarebis perspeqtivebi, Tumca am etapze naklebad ganviTarebulia, rodesc adgili aqvs kanonmdeblobaSi garkveuli xarvezebis arsebobas, saWiro da ucilebeli xdeba misi Sevseba sasamarTlos mier. Ees yovelive iZleva imis SesaZleblobas, rom Camoyalibdes da ganviTardes samosamarTlo samarTali. am kuTxiT sainteresoa sazRvargareTis qveynebis samarTlebrivi gamocdilebis gaziareba.
465
v. xrustali ., kasacia samoqalaqo smarTalwarmoebaSi, sadisertacio naSromi,
Tb,, 2004, gv. 143. 466
Jauernig O., Zivilprozessrecht, Vergal C.H. Beck, 2003, S.268. 467
v. xrustali ., kasacia samoqalaqo smarTalwarmoebaSi, sadisertacio naSromi,
Tb., 2004, gv. 144.
ავტორის სტილი დაცულია
147
administraciuli samarTlis wyaroebs Soris mniSvnelovani adgili
uWiravs sasamarTlo precedentsa da sasamarTlo praqtikas.468
precendentuli samarTali sakmaod gavrcelebuli da mniSvnelovani samarTlis wyaroa. sasamarTlo precendenti jer kidev monaTmflobeluri epoqidan momdinareobs, Zvel romis smarTalSi igi erT-erT umniSvnelovanes samarTlis wyarod iTvleboda.
romis samarTali pirveladi formiT atarebda precendentul xasiaTs da warmoadgenda ,,mosamarTleTa samarTals’’,469 Tumca unda
iTqvas, rom precedentuli samarTlis (saerTo samarTlis) samSoblod mainc inglisi gvevlineba, sadac XI saukunidan is yalibdeboda da viTardeboda avtonomiurad, romis samarTalTan kavSiris gareSe.470
precedentuli samarTali mogvianebiT sxva qveybSic gavrcelda da
ganviTarda, Tumca yoveli konkretuli saxelmwifos samarTlebriv sisitemaSi integraciis Semdeg mainc rCeba inglisur fenomenad mTeli Tavisi arsiT.471
yvelaze maRali xarisxiT samarTalTan dakavSirebuli saqmianoba warmoCndeba marTlmsajulebis sferoSi, romlis specifikuri formac – sasamarTlo gadawyvetilebebi yovelTvis unda iyos samarTlebrivi normebis gamoyenebis Sedegi calkeuli SemTxvevisadmi. Aase, rom, arcerTi samarTlebrivi davis gadamwyvet sasamarTlo aqts, rogor farTo sivrcesac ar unda moicavdes, mosamarTlis Tavisufali mixeduleba, ar SeuZlia miiRos savsebiT TviTneburi gadawyvetilebis xasiaTi.472 rodesac arsebobs sasamarTlo mixeduleba es imas niSnavs, rom samarTlebriv problebas erTaderTi swori gadawyveta ar gaaCnia.473 Ees imas niSnavs, rom, rodesac arsebobs ramodenime kanonieri SesaZlebloba man arCevani gaakeTos Tavisi uflebamosilebis farglebSi.
iurispudenciaSi samarTlad ganixilaven ara saxelmwifos
xelisuflebis mier gamocemul kanons, aramed sxva wyaroebs -
sasamarTlo praqtikas, Cveulebebs, doqtrinas, bunebiTi samarTlis
468
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Ovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tbilisi, 2014, gv. 35. 469
ix. С. С. Алелссев., праго: азбука- теориа- философия: Опит комплексного исследования, М.
1999, 43. 470
ix. Рене Давид., Основые правовые системы современности, М. 1988, 273- 274. 471 ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002, gv. 153. 472 ix. g. gogiaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2 , gv. 48. 473 ix. Smith., Judical Rewiew of Administrative Action, 1980, page 239.
ავტორის სტილი დაცულია
148
principebsa da adamianis imanentur uflebebs, romlebic SeiZleba
mniSvnelovnad gansxvavdebodnen kanonisagan.474 wina planze wamoiwia
sasamarTlo samarTalSemoqmedebis idea, romelic mosamarTles
aniWebs ufro did rols vidre, kanonis ganmmateblis rolia.475
samosamarTleo samarTalma gansakuTrebuli mniSvneloba SeiZina ukanaskneli 50 wlis ganmavlobaSi ise, rom igi faqtobrivad, parlamentis kanonebTan erTad, samarTlis erT-erT mniSvnelovan axal wyarod iqca. mosamarTles ar aqvs ufleba uari Tqvas gadawyvetilebis miRebaze im motiviT rom kanoni ar awesrigebs konkretul urTieTobas. Sesabamisad, kanonmdeblobis sasamarTlo praqtikiT (ganmartebebiT) Sevseba mosamarTlis ufleba ki ara, xSir SemTxvevaSi movaleobacaa.476
iurispudenciaSi aRiarebulia sasamarTlos samarTalSemoqmedebiTi
funqcia, amis gaTvaliswinebiT, unda mivudgeT ufro rTul da winaaRmdegobriv sakiTxs sasamarTlo samarTalSemoqmedebis
sazRvrebis Sesaxeb.477
am kuTxiT paralels Tu gavavlebT qarTul administraciul kanonmdeblobasTan davrwmundebiT rom marTlac mniSvnelovan da aucilebel perspeqtivas warmoadgens samosamarTleo samarTlis gnviTareba saqarTveloSi, xSiria SemTxvevebi praqtikaSi, rodesac uzenaesma sasamarTlom SeiZleba gaauqmos saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba im motiviT rom mas es norma kanonmdeblobiT ar aaqvs dadgenili da praqtika sxvagvarad awesrigebs mocemul konkretul SemTxvevas. amitom zemoaRniSnulidan gamomdinare aucilebelia moxdes erTgvarovani sasamarTlo praqtikis Camoyalibeba da ganviTareba, raTa Tavidan iqnas acilebuli sasamarTlo procesebis gaWianureba.
sasamarTlo praqtika, rogorc samosamarTleo saqmianobis Sedegi, aris konkretuli saqmis gadawyvetisas normis ganmartebis rezultati. es rezultati xsnis da aRrmavebs gamoyenebuli normis Sinaars, akonkretebs normas erTgvar normatiuli xasiaTis formebSi. sasamarTlo praqtika is samosamarTleo saqmianobaa, romelsac Sedegad mosdevs am samarTlebrivi debulebebis Seqmna. Aarsebobs sawinaaRmdego mosazrebac, rom samosamarTleo praqtikas miekuTvneba ara mxolod is gadawyvetileba, romelic ayalibebs axal samarTlebriv Teziss aramed is gadawyvetilebebic, romlebic konkretizirdeba Tundac naTeli da
474 ix. g. gogiaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2 , gv. 50. 475
iqve, gv. 50. 476 ix. s. CaCava., samarTlebrivi tendenciebi, ZalaSi Sesuli sasamarTlo
gadawyvetilebebi da maTi gadasinjva, samosamarTleo samarTali, (momxsenebeli
karlman gaisi), Jurnali ,,qarTuli samarTlis mimoxilva’’, 5/2002-4, gv. 444.
477 ix. Fridman. , Limits of Judical Lawmaking, 1966, page 212.
ავტორის სტილი დაცულია
149
mkafio kanonis normebi yovelgavri ganmartebis da analogiis gareSe. 478
iurispudenciaSi, specialistebis nawili sasamarTlo praqtikas
miiCneven samarTlis wyarod. Tumca zogi sadavod xdis mosazrebas
imis Sesaxeb, rom sasamarTlo praqtika aris samarTlis wyaro, magram
masSi xedaven faqtors, romelic gansazrvravs samarTlis
avtoritets.479
germaniis uzenaesi sasamarTlos yofili Tavmjdomare karlman gaisi samosamarTleo samarTals saswavlo meTodikis klasikur Temad miiCnevs da saubrobs imaze Tu ra ,,farglebSi’’ da ,,rogor’’ unda iyos dsaSvebi samosamarTleo samarTali, is aseve aRniSnavs, rom ,,rogorc germaniaSi aseve safrangeTis samarTlebriv garemoSi me-19 saukunis meore naxevridan ukve eWvs aRar iwvevs samosamarTleo samarTlis arsebobis aucilebloba. samosamarTleo samarTlis ganviTareba udaod dadebiTi movlenaa da Tanamedrove samarTlebrivi sistemisaTvis win gadadgmul nabijad unda miviCnioT.480
rodesac vsaubrobT samarTlis ganviTarebaze samosamarTlo
samarTlis meSveobiT gasaTvaliswinebelia, rom samaosamarTlo samarTlis savaldebulooba radikalurad gansxvavdeba kanonis
normaTa savaldebuloobisagan, samosamarTlo samarTlis norma
warmoiSoba im momentSi, rodesac sasamarTlos gadawyvetileba
ZalaSi Sedis. misi moqmedeba imiT Semoifargleba, rom sxva sasamarTloebi analogiuri davis gadawyvetisas SeiZleba xelmZRvanelobdnen sasamarTlo praqtikaSi ukve arsebuli
gadawyvetilebiT. Tumca, igi savaldebulo ar aris da TviT sasamarTloebmac SeiZleba gadauxvion samosamarTlo samarTlis
normebs. kontinenturi evropis qveynebis samarTali ar icnobs
precedentul samarTlas, gansxvavebiT anglosaqsuri samarTlebrivi
sistemisagan, romelic,ZiriTadad, swored samosamarTlo samarTlis
meSveobiT viTardeba. Tumca miuxedavad amgavri radikaluri gansxvavebisa kontinenturi evropisa da anglosaqsuri samarTlis
sistemebs Soris, aSkaraa Rvawli, rac samosamarTlo samarTalma
Seitana orive samarTlebrivi sistemis ganviTarebaSi. swored am
garemoebebis gamo aris, rom orasi wlis win miRebuli safrangeTisa
478 ix. k. yifiani., sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi samoqalaqo
samarTlis procesSi qarTuli da germanuli samarTlis mixedviT, Jurnali
,,marTlmsajuleba’’, 2007, #2, gv. 186. 479
ix. Carbonier., Droit Civil, 1971, page 376. 480ix. s. CaCava., samarTlebrivi tendenciebi, ZalaSi Sesuli sasamarTlo
gadawyvetilebebi da maTi gadasinjva, samosamarTleo samarTali, (momxsenebeli
karlman gaisi), Jurnali ,,qarTuli samarTlis mimoxilva’’, 5/2002-4, gv. 444.
ავტორის სტილი დაცულია
150
da asi wlis win miRebuli germaniis samoqalaqo kodeqsebi kidev
sicocxlisunarianebi rCebian.481
is faqti, rom kanonebi bevr kiTxvaze aranair an mxolod
absoluturad gaugebar pasuxebs iZlevian, Tanamedrove samarTalSi
bunebriv movlenad aRiqmeba. ufro metic kanonis arasrulyofileba
aucileblobadac ki miiCneva. swored mosamarTlea is piri, romelic uSualod praqtikaSi awydeba amgvar arasrulyofilebas da rameTu
movalea gadawycitos yovelgavri dava, miuxedavad imisa aris igi
uSalod daregulirebuli kanonis normiT Tu ara, naTeli xdeba is
aucilebloba, rasac warmoadgens samosamarTlo samarTali
samarTlebrivi sistemis efeqturi funqcionirebisaTvis.482
samosamarTleo samarTlis ganviTarebis saqmeSi mniSvnelovania uzenaesi da sakonstitucio sasamarTloebis roli, maT mier miRebuli gadawyvetilebebi da damkvidrebuli sasamarTlo praqtika.
unda aRiniSnos, rom samosamarTlo samarTlis gamoyeneba mniSvnelovania, ara sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZvlebTan mimarTebaSi, aramed sasamarTlos mier gadawyvetilebaTa dasabuTebulobis kuTxiT.U
uzenaesma sasamarTlom unda uzrunvelyos konstituciuri normebis uSualo gamoyeneba da am normebis gaTvaliswinebiT kanonebis ganmarteba.483 uzenaesi sasamarTlo unda asrulebdes konstituciisa da kanonmdeblobis, aseve iuridiuli mniSvnelobis saerTaSoriso dokumentebisa da maT Soris, adamianis uflebaTa evropis konvenciis gamoyenebis kontrolis funqcias, rasac, sabolood, moaqvs samarTlis unifikacia. Aam funqciebis gaTvaliswinebiT: uzenaesi sasamarTlo unda Camoyalibdes wminda sakasacio instanciad, romlis mTavari funqciac iqneba kanonis dinamikuri ganmarteba da amiT sasamarTlo praqtikis erTgvarovnebis uzrunvelyofa, TavisuflebaTa da ZiriTad uflebaTa iuridiuli usafrTxoebis SenarCuneba da maTi dacva.484
481ix. S. papuaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, samarTlis ganviTareba
samosamarTlo samarTlis meSveobiT da marTlmsajulebis xelmisawvdomoba,
(momxsenebeli ladoWanturia), Jurnali - ,,qarTuli samarTlis mimoxilva“ 6 №4 2003,
gv. 460. 482
iqve, gv. 460. 483ix. cntraluri da aRmosavleT evropis uzenaesi sasamarTloebis TavmjdomareTa
da mosamarTleTa Sexvedraze miRebuli rezolucia centralur da aRmosavleT
evropis qveynebSi sasamarTlo xelisuflebis gaZlierebis Sesaxeb, Temaze ,,uzenaesi
sasamarTlo da sakonstitucio sasamarTlo: rolis, uflebamosilebisa da
funqciebis urTierTdamokidebuleba“, praRa da brno, 21-23 oqtomberi, 1988 weli.
484 ix. g. gogiaSvil., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2, gv 76.
ავტორის სტილი დაცულია
151
4.2. saerTo samarTlis qveynebis gamocdileba
aRsaniSnavia, rom anglosaqsuri sistemis qveynebSi SemuSavebulia
precedentebis doqtrina, romelic adgens precedentebis gamoyenebis
wess da principebs.485
precedentuli samarTali (Case Law) rogorc inglisSi aseve saerTo samarTlis yvela sxva qveyanaSi yalibdeba da viTardeba marTlmsajulebis ganmaxorcielebeli organoebis saqmianobis Sedegad, rodesac sasamarTlo organo konkretuli saqmis gadawyvetisas adgens zogadi xasiaTis qcevis wess, romelsac savaldebulo Zala aqvs. es aris precedenti, romlis safuZvelic sasamarTlo gadawyvetilebaa, anu ara mTlianad gadawyvetileba, aramed mxolod misi nawili Seadgens sasamarTlo precedents. saerTod sasamaTlo gadawyvetileba Seicvs, konkretuli saqmis analizs, mis faqtobriv mxares samarTlis normis Sinaars, rmliTac sasamarTlo xelmZRvanelobda gadawyvetilebis gamotanisas da daskvnebs. Pprecedentia sasamarTlo gadawyvetlebis mxolod is nawili, romelic gvevlineba, rogorc gadawyvetilebis ,,Suaguli’’, ,,mosamarTlis samarTlebrivi poziciis arsi, principi, romlis safuZvelzec aris gamotanili gadawyvetileba.’’ - radio desidenti, garda amisa sasamarTlo gadawyvetilebis Semadgeneli nawilia obiter dictum – gzad naTqvami ,,gancxadeba im sakiTxze romelic ar aris gadawvetilebis sagani’’. misi mniSvneloba Semoifargleba ama Tu im principis deklarirebiT da damokidebulia mosamarTlis avtoritetze.486
Tu radio desidenti ukve TavisTavad aris precedenti, obiter dictum SeuZlia aseTad ,,gadaiqces’’ mxolod damajereblobis maRali xarisxis meSveobiT. aqve unda RiniSnos, rom sasamarTlo gadawyvetilebis am nawilebis erTmaneTisagan gamijvna sakmaod rTulia, vinaidan rogorc bogdanovskaia aRniSnavs, ,,maTi
gamoyofis meTodologia bolomde ar aris SemuSaveuli’’.487
anglosaqsuri sistemis qveynebSi administraciuli samarTali XX-e
saukuneSi Camoyalibda. im dros gabatonebuli iyo parlamentis
uzenaesobis doqtrina, romlis Tanaxmad samarTlis ZiriTad wyarod
aRiarebuli iyo kanonmdebloba. sasamarTlo precedentis, rogorc
samarTlis wyaros mniSvnelooba, am mizezis gamo, administraciul
485
ix. Кросс Р., Прецедент в английсом праве. М., 1985; Апарова Т. Б., Суди и судебний процесс
Великобритании. Англия, Уэльс, Шотландия. М., 1996, с. 13-14. 486 ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002 , gv. 154. 487
iqve, gv. 154.
ავტორის სტილი დაცულია
152
samarTalSo gacilebiT mcirea. vidre konstituciur da samoqalaqo
samarTalSi.488
inglisSi saparlamento aqtebs SeuZliaT gaauqmon precedentebi da
mosamarTleTa mier dadgenili sxva samarTlebrivi normebi. mosamarTleTa sakanonmdeblo Zalaufleba aris daqvemdebarebuli
xelisufleba, romelic xorcieldeba parlamentis TanxmobiTa da
kontroliT.489
rogorc zemoT aRvniSneT, precedentis samSoblod miCneuli aris
inglisi. iSviaTi gamonaklisebis garada igi warmoadgens, samarTlis
wamyvan wyaros TiTqmis yvela inglisurenovan qveyanaSi. aRniSnuli qveynebi warmoadgenen anglosaqsur (angloamerikul) samarTlebriv ojaxs, sadac gansakuTrebul rols asrulebs sasamarTlo precedenti. inglisSi sasamarTlo zogjer iyenebs iseT precedentebs, romelTa asaki 300 da 400 welia. precedentuli
samarTali gulisxmobs mravali detaluri normis arsebobas. Tanamedrove inglisis samarTali sasamarTlo gdawyvetilebaTa sul
cota 1000 tomisgan Sedgeba.490
sasamarTlo organoebisa da mosamarTlis gansakuTrebuli
mdgomareoba,, rogorc marTlmsajulebis ganmaxorcieleblisa da
samarTalsemoqmedebisa, mJRavndeba sasamarTlo gadawyvetilebebis
sesrulebis sizustesa da efeqturobaSi.491
im princips, romelic precedentis dacvis valdebulebaze
migviTiTebs ewodeba (star decisis- gadawyvite ise, rogorc gadawyvetili
iyo adre). inglisSi precedentuli samarTlis damaxasiaTebel Taviseburebas warmoadgens is, rom aq gansxvavebiT, magaliTad aSS-sagan e.w stare decisi (amerikulad – star decisis) –precedentis wesi moqmedebs Semdegnairad zemdgomi sasamarTlos gadawyvetileba qvemdgomi sasamarTlosaTvis savaldebuloa: agreTve, rogorc wesi, sasamarTlos gadawyvetileba savaldebuloa imave instanciis adre miRebuli gadawyvetilebiT.492
precedentuli samarTali Sedgema mosamarTleTa mier gadawyvetilebis gamotanis procesSi Seqmnili da gamoyenebuli
488
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. ovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv 36. 489
ix. g. gogiaSvili., samosamarTlo samarTali, Tb., 2014, gv. 40. 490 ix. S.B. Marsh., I. Soulsby., Outlines of English Law, 5
th. Edition, London, 1980, page. 22.
491ix. S.B. Marsh., I. Soulsby., Outlines of English Law, 5th
. Edition, London, 1980, page. 24. 492
ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002, gv. 154.
ავტორის სტილი დაცულია
153
normebisa da principebisagan. TiTqmis yvela qveyanaSi sasamarTlo
precedenti ama Tu im xarisxiT flobs Tavis marwmunebel Zalas.493
saerTo samarTali SesaZleblobas aZlevs mosamarTles mxolod maSin ixelmZRvanelos Zveli gadawyvetilebiT, Tu ki daadgens analogias am gadawyvetilebasa da gansaxilvel saqmes Soris, magram yoveli radio decidendi emyareba arsebiT faqtebs xolo ori afsoluturad erTnairi, identuri saqme TiTqmis ar arsebobs, mosamarTles eZleva SesaZlebloba, ganacxados, rom precedenti da mocemuli konkretuli saqme ar emTxveva erTmaneTs, radganac saqmeSi aris arsebiTi faqtebi, romelic ar aris maTTvis saerTo.494 Tu mosamarTle daadgens, precedentis mavaldebulebelebeli Zalis arsebobas, miuxedavad imisa mizanSewonilia Tu ara aRniSnuli, igi unda Seufardos aucileblad.
aSS-i uzenaesi sasamarTlo iTxovs ,,dauZlevel garemoebebs an
gansakuTrebul garemoebebs, an gansakuTrebul mizezebs“, raTa
gadauxvios da ar daicvas wina gadawyvetilebebi.495
inglisuri tradiuciuli doqtrina precedens ganixilavs, rogorc marTlwesrigis stabilurobisa da mdgradobis uzrunvelyofis
saSualebas. precedentis gamoyeneba ar aris damokidebuli
mosamarTlis subieqtur mixedulebaze, xSirad mosamarTlisaTvis
gacilebiT ufro saWiroa, iyos zustad cnobili, vidre idealurad
srulyofili.496
unda aRiniSnos, rom qvemdgomma sasamarTlom aucileblad unda ixelmZRvanelos zemdgomi sasamarTlos gadawyvetilebiT, igi
SeboWilia zemdgomi sasamarTlos gadawyvetilebiT, Tumca,
mxolod mosamarTleze, mis mixedulebazea damokidebuli zemdgomi sasamarTlos maravalricxovani da urTierTsawinaarmdego, normebidan romels gamoiyenebs. TiToeuli gadawyvetilebis mniSvneloba precedentis rangSi icvleba… uTvalav faqtorze
damokidebulebiT.497
precedentis sakiTxTan dakavSirebiT didi mniSvneloba gaaCnia sasamarTloebis ierarqias. inglisSi mxolod umaRlesi
sasamarTloebis mier iqmneba precedenti. pracedentis savaldebulo zala da moqmedebis farglebi ganisazRvreba imiT Tu ra adgili ukaviaT ierarqiaSi: 1) lordTa palatis mier dadgenil
493 ix, g. gogiaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2, gv. 62. 494
ix. Уолкер Р., Английская судебная система, М. 1980, с. 168-269. 495
ix. g. gogiaSvili., samosamarTlo samarTali, Tb, 2014, gv. 92. 496 ix. g. gogiaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2, gv. 60. 497
ix. R.A. Leftar., The task of the appellate court ,, Notre dame lawyer“, 1958, page 566.
ავტორის სტილი დაცულია
154
sasamarTlo precedents savaldebulo Zala aqvT yvela sasamarTlosaTvis, radgan aRniSnuli sasamarTTlo instancia umaRlesia mTel gaerTianebul samefoSi; 2) saapelacio sasamarTlos mier dadgenil precedents savaldebulo Zala aqvT qvemdgomi sasamarTloebisaTvis da Tavad saapelacio
sasamarTlosaTvis gamonakliss warmoadgenen (sisxlis samarTlis saqmeebi); 3) maRali sasamarTlos mier miRebul gadawyvetilebebs savaldebulo precedentis Zala aqvT qvemdgomi
sasamarTlebisaTvis, Tumca am ukanasknelTaTvis absoluturad savaldebulos ar warmoadgens.498
precedenti gansazRvravs sasamarTlos rols samarTlis Camoyalibebasa da ganviTarebaSi. misi gnaviTareba xdeba sasamarTRlos praqtikis Seucvlelad. precedentuli samarTali iqmneboda konkretuli iuridiuli saqmeebis gadawyvetis procesSi mosamarTleTa samarTalSemoqmedebiTi saqmianobis Sedegad, rodesac saWiro normis ararsebobis SemTxvevSi mosamarTle saqmes wyvetda gonebis safuZvlze da iRebda gadawyvetilebas, romelic momavalSi analogouri cxovrebiseuli semTxvevebis gadawyvetisas
gamoiyeneboda.499
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad sasamarTlo precedenti aris samarTlis wyaro, romelic ar
Seicavs samarTlis normas. precedents ,,zogadnormatiuli Zala aqvs’’.500
inglisuri samarTlis normebi iqmnebian mosamarTleebis mier, isini warmoadgenen sasamarTlo gadawyvetilebis ZiriTad nawils, inglisuri samarTlis norma mWidrod ukavSirdeba konkretul saqmis garemoebebs da gamoiyeneba am saqmis analogiuri saqmeebis gadasawyvetad, romelzec es gadawyvetilebaa gamotanili. amasTan gansxvavebiT kontinentur evropaSi, samarTlis normebs gamoimuSaveben doqtrinis meSveobiT, an Seqmnilia kanonmdeblis mier.501
inglisuri samarTlis norma 1. Ddadgenilia saxelmwifo organos
mier, mocemul SemTxvevaSi umaRlesi instanciis sasamarTlos mier; 2. savaldebulo Zala gaaCnia momavalSi analogiuri saqmeebis
ganxilvisa da gadawyvetisas, mravaljeradi gamoyenebisaa; 3. maTi dacva darRvevis SemTaxvevaSi uzrunvelyofilia Sesasbamisi
sasamarTlo ganaCenis Tu gadawyvetilebis gauqmebis gziT; 4.
498
ix. Рене Давид,, Основые правовые системы современности, М. 1988. с. 319. 499
iqve, gv. 319. 500
ix. b. savaneli., samarTlis Teoria, Tb., 1993, gv. 38. 501
ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002, gv. 158.
ავტორის სტილი დაცულია
155
adgens sazogadoebrivi urTierTobis monawileTa uflebebsa da
movaleobebs.502
rodesac bundovania kanonis debulebebis ganmarteba aseT
SemTxvevebSi sasamarTlo qmnis ganmartebis precedentebs,503
romelis safuZvelsac wamoadgens kanoni.
saerTo samarTlis sistemaSi, mudmivad xdeba axali normebis
Seqmna. inglisur samarTals aqvs SesaZlebloba iyos dinamiuri da yovelTvis drosTan Sesabamisi. swored amitom mosamarTleTa samarTalSemoqmedeba dasaSvebi da sasargebloc kia.504
XIXs-is 30-iani wlebidan sasamarTlo precedentis institutma dakarga is adgili, romelic mas aqmade eWira samarTlis wyaroTa sistemaSi da Seicvala misi funqciuri mniSvneloba. Tu uwin mosamarTleebi pasuxismgebelni iyvnen samarTlis udidesi nawilis ganviTarebisaTvis, axla maTi amocana ZiriTadad Semoifargleba
kanonSi gamoxatuli samarTlis ganmartebiT.505
4.3. kontinenturi samarTlis qveynebis gamocdileba
kontinenturi samarTlis ojaxis qveynebSi samarTlebrivma doqtrinam mTlianad uaryo precedentebis doqtrina da sasamarTlo praqtikas ar
Tvlis samarTlis wyarod. magram administraciuli iurisdiqciis sasamarTlo praqtikam imdenad didi zegavlena moaxdina
administraciulsamarTlebrivi sferos formirebaze, rom bevri
mkvlevari aRiarebs Semdeg debulebas: administraciuli samarTali,
faqtobrivad Camoyalibda administraciuli sasamarTloebis mier.506 romelTa uflebamosilebaSi ar Sedis samarTlebrivi normebis
dadgena. isini qmnian doqtrinebsa da principebs, ris safuZvlzec
xdeba konkretuli saqmeebis ganxilva da gadawyveta.
kontinenturi qveynebis mosamarTles, iseve rogorc inglisels,
ueWvelad yovelTvis surda samarTlis mdgradoba. am mizniT is
pirvelad eyrdnoboda romaul samarTals da kodifikaciis wesebs,
502ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002, gv. 160. 503
ix. Боботов С. В., Буржуазные концепции судейского нормотворчества. 1986. 2, с. 98. 504ix. i. nozaZe., sasamarTlo precedenti inglisSi, konstitucia da qarTuli
samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g. inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs,
Tb., 2002, gv. 163. 505
iqve, gv. 164. 506ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb, 2014, gv. 36.
ავტორის სტილი დაცულია
156
mogvianebiT napoleonis epoqis kodeqsebs.507 romauli samarTlis
safuZvelze Seiqmna romanul-germanuli samarTlebrivi ojaxi,
romlis ZiriTadi samarTlis wyaros warmoadgens kanoni, rogorc
samarTlis upirvelesi, xolo precedenti damxmare wyaros.508
romanul-germanuli samarTali romis samarTlis recepciis Sedegad
aRmocenda, misi evoluciis Sedegia, misi gagrZelebaa.
romanul-germanul samarTals gonebis da universitetebis
samarTals509 uwodeben. XII-XVI saukuneebSi italiaSi, boloniis universitetSi romis samarTlis Seswavlis safuZvelze Seiqmna
aRniSnuli romanul-germanuli samarTalis ojaxi.
ZiriTadi principi, romelic dacul unda iqnes marTlmsajulebis
ganxorcielebisas, esaa - msgavsi saqmeebi msgavsad wydeba. am saerTo miznis misaRwevad kontinenturi samarTlis sistema da saerTo
samarTlis sistema sxva da sxva xerxs mimarTavs, swored es
ganapirobebs Tavis mxriv, maT Soris gansxvavebas. TiToeulma
samarTlebrivma sistemam evoluciis gansxvavebuli gza ganvlo.510
samarTlebrivi doqtrina Tavdapirvelad uaryofda mosamarTleebis
mier samarTlis normebis Seqmnis SesaZleblobas. mogvianebiT mosamarTles mieca SesaZlebloba aRmoefxvra kanonSi arsebuli
xarvezebi mciredi ganmartebebis safuZvelze. kidev ufro mogvianebiT samarTlebrivma doqtrinam aRiara sasamarTlo praqtikis
normaSemoqmedebiToba, misi mizanSewoniloba, rac gamomdonareobs samarTlebrivi moTxovnebis socialuri praqtikis saWiroebebTan
adaptaciis aucileblobiT.511 Tumca igi CveulebiT samarTalad
miiCnia. XX -e saukunidan sasamarTlo praqtika ukve aRiarebulia,
rogorc samarTlis damoukidebeli wyaro.
sasamarTlo da normaSemoqmedebiTi saqmianoba
urTierTdakavSirebulia, Tumca, mosamarTlis gadawyvetileba
damokidebulia, im normatiul aqtze, romelic mas safuZvlad udevs.
kanonis interpretacia unda moaxdinos mosamarTlem. es interpretacia TavisTavad warmoadgens normaSemoqmedebiT
saqmianobas, romelsac socialur konteqstSi gacilebiT ufro didi
fasi aqvs, vidre sakanonmdeblo xelisuflebis abstraqtul enas.512
507 ix. g. gogiaSvili., samarTlebrivi tendenciebi, rogor aviTareben mosamarTleebi
samarTals, Jurnali qarTuli samarTlis mimoxilva, 8/2005-1/2, gv. 60. 508ix. i. nozaZe., mosamarTleTa samarTalSemoqmedeba romanul-germanul
samarTlebriv ojaxSi, Jurnali ,,samarTali“ №1-2, 2008, gv. 23. 509
ix. В. М. Корельского и В. Д. Перевалова., Теория государства и права. М. 1997, с. 519. 510
ix. g. gogiaSvili., samosamarTlo samarTali, Tb, 2014, gv. 78. 511
ix. Tate N., Judical instution in Cross-national perpective: goward integrating Courts into the
Comparative Study of the Politics, Oxford, 1981. Page. 1. 512 ix. Eckhoff T., Justice, it
,s determination in social interaction Rotterdam, 1974, page. 114-115.
ავტორის სტილი დაცულია
157
iuridiul literaturaSi zogi mecnieri Tvlis, rom mosamarTlem ara mxolod kanonis safuZvelze SeiZleba Seqmnas axali samarTlebrivi
norma, aramed samarTlianobis principze apelirebiTac.513
sasamarTlo xelisufleba Tavisi uflebamosilebis materializebas
axdens sasamarTlo gadawyvetilebebiT, ganCinebebiT, ganaCenebiTa da
dadgenilebebiT. swored maTi erToblioba warmoadgens sasamarTlos
saqmianobis Sinaarss, xolo sasamarTlo praqtika aris umaRlesi sasamarTlo instanciebis principili gadawyvetilebebis
erToblioba samarTalgamoyenebis sakiTxebze.514
mTel rig qveynebSi, magaliTad nidrlandebi, brazilia, kolumbia
miCneulia, rom sasamarTlo ar qmnis samarTals igi mxolod ufardebs
Sesabamis normebs. ZiriTad wyarod aRiarebulia da gabatonebulia
kanoni. iTvleba, rom sasamarTlo precedenti aris mniSvnelovani,
Tumca samarTlis kanonqvemdebare wyaros warmoadgens. safrangeTisa da germaniis umarlesi sasamarTlo dawesebulebebis gadawyvetilebebs savaldebulo Zala qvT ara mxolod kanonis
Sefardebis, aramed kanonmdeblobaSi xarvezis arsebobis
SemTxvevaSic. isini adgenen ara mxolod kanonis Sefardebis
erTgvarovan wesebs, aramed precedentis rangSi ayavT mosamarTlis
mier konkretul saqmeze gamotanili gadawyvetileba, romelic
magaliTad analogiasa Tu zogad princips efuZneba.515
d a s k v n a
Cvens mier Catarebuli kvleva miznad isaxavs qarTuli
administraciuli samarTlisa da sazRvargareTis yveynebis, kerZod
germanuli modelis, kanonmdeblobisa da sasamarTlo praqtikis
analizis safuZvelze sakasacio samarTalwarmoebis, kerZod, sakasacio saCivris dasaSvebobasTan dakavSirebuli ZiriTadi problematuri sakiTxebis gamokveTas da maTi SesaZlo gadaWris
gzebis moZiebas.
kasacia aris procesis monawileTa xelT arsebuli gasaCivrebis
ukanaskneli saSualeba, romlis mizanicaa davis saganze kasaciis
dasaSvebobisas, anu, konkretuli saqmis gansakuTrebuli
samarTlebrivi da finansur-ekonomikuri daniSnulebis arsebobisas, davis saganze marTebuli da samarTliani gadawyvetilebis miReba da
513ix. i. nozaZe., mosamarTleTa samarTalSemoqmedeba romanul-germanul
samarTlebriv ojaxSi, Jurnali ,,samarTali“ №1-2, 2008, gv. 26. 514ix. o. melqaZe., b. dvali ., sasamarTlo xelisufleba sazRvargareTis qveynebSi.
Tb., 2000, gv. 59. 515ix. i. nozaZe., mosamarTleTa samarTalSemoqmedeba romanul-germanul
samarTlebriv ojaxSi, Jurnali ,,samarTali“ №1-2, 2008 , gv. 27.
ავტორის სტილი დაცულია
158
procesis monawileTa Soris arsebuli davis sabolood dasruleba.
bunebrivia, erTiani sasamarTlo praqtikisa da samarTlis ganviTarebis sayovelTao interesi ganapirobebs konkretuli davis
saganze sakasacio saCivris dasaSvebobas. Tumca, imavdroulad, kasaciis arsi ganpirobebulia sakasacio sasamarTlos SezRuduli
uflebamosilebiT, gamoiyenos mxolod gadasinjvadi samarTlebrivi
normebi da masTan dakavSirebuli akrZalviT, Tavadve daadginos
faqtobrivi garemoebebi.
dasabuTebulia Tu dausabuTebeli kasacia, ufro gamomdinareobs
materialuri samarTlidan. saproceso-samarTlebrivi debulebebi
mxolod gviCveneben gzas, romelic sasamarTlom unda ganvlos,
procesis monawileTa CarTulobiT, marTebuli da samarTliani
gadawyvetilebis misaRebad. amdenad, aq gabatonebulia saproceso
mizanSewonilobisa da ekonomiurobis principebi. Tumca es gasavleli gza ar rCeba mxolod sasamarTlosa Tu procesis monawile mxareTa
anabara. yvelaferi nawilobriv damokidebulia imperatiul
samarTlebriv normebze. amdenad, sasamarTlo ver datovebs misTvis
mizanSewonili mizeziT gauTvaliswinebels saproceso-samarTlebriv
debulebebs da SeuZlia, ganvlos es misTvis mizanSewonili gza.
kanoni zustad ganusazRvravs sasamarTlos imas, rac mizanSewonili
da ekonomiuria saproceso-samarTlebrivi TvalsazrisiT. sasamarTlom ki unda Seasrulos es dawerili normebi im SemTxvevaSic
ki, Tu mas eqneba saproceso mizanSewonilobis sruliad sxva
warmodgena. imavdroulad sasamarTlo uflebamosilia, ganmartos saproceso samarTalebrivi normebi da gaiTvaliswinos mizanSewoniloba da saproceso ekonomia ganmartebis
kriteriumebad.516
-migvaCnia, rom kanonis ganmartebis sakiTxi sakmaod mniSvnelovania
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos saqmianobaSi, mis
uflebamosilebaSi, romelic precedentis mniSvnelobas iZens. kanonis ganmarteba ar unda iyos formaluri xasiaTis, is unda gamomdinareobdes normis Sinaarsidan da miznidan. aseve mniSvnelovania kanonis droSi gamoyenebis principi.
-mniSvnelovd migvaCnia samosamarTlo samarTalis ganviTareba, gadawyvetilebaTa dasabuTebulobisa da qarTuli samarTlebrivi
sistemis efeqturi funqcionirebisaTvis. am saqmeSi umniSnelovanesia
uzenaesi sasamarTlos roli.
Cven vfiqribT, rom aseve mniSvnelovania sasamarTlo sistemis reformirebis sakiTxi. pirvel rigSi sasurvelia daisvas sakiTxi
516
ix. May A., Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo,
SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München:
Heymanns, 1997, S. 29.
ავტორის სტილი დაცულია
159
administraciuli sasamarTloebis Seqmnis Sesaxeb. amisaTvis
aucilebelia moxdes konstituciis 83-e muxlis me-4 punqtis Canaweris
gadaxedva, romelic miuTiTebs, rom dauSvebelia saqarTveloSi
specialuri sasamarTloebis Seqmna. marTlmsajulebis moqnilobis,
swarfad, efeqturad da xarisxianad ganxorcielebisaTvis saWirod
migvaCnia, rom saqarTveloSi arsebobdes administraciul
sasamarTloTa iseTi sistema, romelic dResdReobiT bevr
ganviTarebul ucxo saxelmwifos gaaCnia.
administraciuli iusticia, rogorc iurisdiqciuli kontrolis
forma, romelic Tanamedrove ucxo qveynebisTvis aris
damaxasiaTebeli, magaliTad rogorebicaa: italia, espaneTi, didi
britaneTi, safrangeTi, germania da sxva, romlebsac gaaCniaT
iurisdiqciuli kontrolis TavianTi modelebi. administraciuli iusticiis cenbaSi igulisxmeba mmarTvelobis sferoSi kerZo pirsa da sajaro administracias Soris wamoWrili davis gansazRvruli
sasamarTlo saproceso formis gadawyvetis wesi, romelic realizdeba samarTlebrivi konfliqtebis gadasaWrelad
specialurad Seqmnili iurisdiqciuli organoebis saqmianibaSi. aseTi midgomis dros wina planze administraciuli iusticiis wamyvani
damaxasiaTebeli niSnis saxiT, gamodis administraciuli davebis
gansaxilvelad ara raime specialuri dawesebulebis arseboba,
aramed, iurisdiqciul organoebSi maTi gadawyvetis sasamarTlo
saproceso wesi. mmarTvelobis sferoSi davis ganxilvis sasamarTlo
saproceso wess iyenebn administraciuli sasamarTloebi, agreTve, ama
Tu im zomiT - kvazisasamarTlo administraciuli organoebi.517
Sesabamisad, am SemTxvevaSi administraciuli iusticiis cnebas miakuTvneben ara marto specialuri administraciuli sasamarTloebis da administraciuli tribunalebis
(kvazisasamarTloebis) saqmianobas, aramed saerTo
sasamarTloebisasac, romlebic axorcieleben administraciul
samarTalwarmoebas, rogorc sasarCelo samoqalaqo
samarTalwarmoebis nawils, rac damaxasiaTebelia, magaliTad
mravali arabuli qveynisaTvis.518
magaliTad germaniaSi administraciul iusticias ukavSireben saerTo administraciuli iurisdiqciis sasamarTlo organoebis
(administraciuli sasamarTloebis) saqmianobas da specialur
administraciul iurisdiqcias, safinanso, socoalur, disciplinur
sasamarTloebs, romlebic funqcionireben sasamarTlo
xelisuflebis farglebSi da axorcielemen marTlmsajulebas.
517
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 281-282. 518
iqve, gv. 282.
ავტორის სტილი დაცულია
160
administraciuli iusticia am SemTxvevaSi aRiqmeba, rogorc
damoukidebeli specializebuli sasamarTlo xelisufleba, romelic
mowodebulia, daicvas kerZo pirebis uflebebi da kanonieri interesebi administraciuli organoebis aramarTlzomieri
qmedebebisagan.519
administraciuli iusticia, rogorc administraciulsamarTlebrivi
instituti 1. qmnis samarTlebrivi saSualebebis, principebis da
meqanizmebis sistemas, romelic saSualebas aZlevs kerZo pirebs, sasamarTlo wesiT gaasaCivron sajro administraciis
aramarTlzomieri aqtebi da daicvan TavianTi subieqturi uflebebi; 2.
gankuTvnilia davebis gadawyvetisaTvis, roca mxareebi
dakavSirebulni arian xelisufleba-daqvemdebareba tipis
urTierTobebiT; 3. moicavs met-naklebad sasamarTlo organoebis
sistemas an kvazisasamarTlo dawesebulebebs, specialurad Seqmnils
an morgebuls administraciul-samarTlebrivi davebis gadasawyvetad;
Sesabamisad, es organoebi iyofa: a) administraciul sasamarTloebad, romelTac gaaCniaT saerTo iurisdiqcia administraciuli davebis mixedviT da damoukidebelni arian aqtiuri administraciisa da
saerTo sasamarTloebisagan; b) administraciul tribunalebad an
specializebul administraciul sasamarTloebad, romlebic iqmnebian garkveuli tipis administraciuli saqmeebis gadasawyvetad
(sagadasaxado dabegvra, socialuri dazrveva da a.S.); sauwyebo
,,kvazisasamarTloebad, romlebic wyveten davas mxolod uwyebis
farglebSi. 4. funqcionirebs saproceso formiT, romelic
mTlianobaSi Seesabameba saerTo sasamarTlo procesis models,
miuxedavad arsebuli mTeli rigi gansakuTrebuli Tvisebebisa; 5.
wyvets davebs sadavo administraciuli aqtis baTilad ( ukanonod)
cnobis an gauqmebis gziT.520
sainteresoa aseve espaneTis administraciuli iusticiis modeli,
romelic emyareba sasamarTlo xelisuflbis erTianobis princips.
masSi moiazreba specializebuli dawesebulebebis (palatebis)
modeli, romelic iTvaliswinebs saerTo sasamarTloebis struqturaSi specializebuli administraciuli iurisdiqciis
ganyofilebebis gamoyofas. saerTo sasamarTloebis administraciuli ganyofilebebi gamodian rogorc saerTo
519
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 283. 520
iqve, gv. 284-285.
ავტორის სტილი დაცულია
161
administraciuli iurisdiqciis administraciuli iusticiis
organoebi.521
zogjer administraciuli iusticiis cneba emTxveva administraciuli iurisdiqciuli kontrolis cnebas da SesaZlebelia maTi
urTierTCanacvleba. administraciuli iusticiis konkretuli
formebi, rogorc iurisdiqciuli kontrolis specializebuli
instituti, damokidebulia ama Tu im qveynis samarTlebriv
tradiciebze, dominantur dulaistur midgomebze, romlebic exeba xelisuflebis danawilebis principsa da maTi urTierTzemoqmedebis
gansxvavebul midgomebs.522
rac Seexeba sasamarTlo praqtikas, vfiqrobT, rom uzenaesi
sasamarTlos mier ukanasknel wlebSi miRebuli gadawyvetilebebi,
maTi rekomendaciebi, Zalian mniSvnelovania rogorc samarTlis ganviTarebisaTvis ise erTgvarovani sasamarTlo praqtikis
CamoyalibebisTvis. unda aRiniSnos rom sakasacio sasamarTlos gadawyvetilebebi marTlac amkvidrebs erTgvarovan sasamarTlo
praqtikas, Tumca amasTanave unda iTqvas rom gadawyvetilebis dasabuTebuloba umetes SemTxvevebSi bundovania da saWiroebs
srulyofil, safuZvlian dasauTebas. vinaidan saqarTvelos
administraciuli saproceso kodeqsis 34-e muxlis me-3 nawiliT gaTvaliswinebuli krteriumebi sakmaod zustia da mkacrad moiTxovs
am safuZvlebis gaTvaliswinebiT sakasacio saCivris dasaSvebobas, sakasacio sasamarTlom gadawyvetilebis dasabuTebaSi unda miuTiTos imis Sesaxeb Tu ratom Seesabameba an ar Seesabameba sakascio saCivari kanonmdeblobiT gansazRvrul dasaSvebobis konkretul
winapirobebs. Sinaarsobrivad ganimartos Tu ras gulisxmobs samarTlis ganviTarebisaTvis an erTgvarovani sasamarTlo
praqtikisaTvis mniSvnelovani samarTlebrivi saqme, daSvebis SemTxvevaSi raSi gamoixatema konkretuli saqmis gansakuTrebuli
xasiaTi, gansakuTrebuli mniSvneloba. aseve xazi unda gaesvas saqmis
divergentulobas, gadasinjvadi samarTlebrivi sakiTxebis
mniSvnelobas da saproceso xarvezebis arsebobas.
-mniSvnelovania kidev ufro gafarTovdes da dakonkretdes sakasacio saCivris dasaSvebobis safuZvlebi. gaziarebuli iqnes sazRvargareTis qveynebis praqtikuli gamocdileba, razec naSromSi gamaxvilebulia yuradReba, kerZod ganxilulia germaniis administraciuli saproceso kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli sakasacio sacivris dasaSvebobis safuZvlebi.
521
ix. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н. Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i. xarSilaZe., n. Oovsianikova., sazRvargareTis qveynebis administraciuli samarTali, Tb., 2014, gv. 285. 522 iqve, gv. 285.
ავტორის სტილი დაცულია
162
-ufro metad unda amaRldes da gamoikveTos uzenaesi sasamarTlos,
upirvelesi roli, romelsac isini asruleben uzenaesobis
ganmtkicebaSi. unda moxdes mosamarTleTa rolis gafarToeba, maTi
damoukideblobisa da efeqturobis ganmtkiceba.523
-mniSvnelovania umaRlesi instanciis sasamarloebs Soris kompetenciaTa damatebTi gamijvna da samosamarTlo samarTlis
SemoqmedebiTi roli.524
-miuxedavad imisa rom uzenaes sasamarTloebs ara aqvT sakanonmdeblo
uflebamosileba, maT unda Seasrulon kanonis ganmartebis dinamikuri roli da zedamxedveloba gauwion sasamarTloebis mier kanonis gamoyenebas da amgvarad uzrunveyon sasamarTlo praqtikis
erTgvarovneba. rogorc kanonis damcvelebi, isini xels uwyoben TavisuflebaTa da ZiriTad uflebaTa iuridiuli usafrTxoebis
SenarCunebas da dacvas.525
-mniSvnelovanad migvaCnia kanonmdeblobis sistematizacia, rom erT kodeqsSi iyos Tavmoyrili administraciuli saproceso normebi da ar adgendes administraciuli kanonmdebloba saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis normebis gamoyenebis aucileblobas.
uzenaes sasamarTlos akisria udidesi mniSvnelobis samarTlebrivi
misia.526
es yovelive saboloo jamSi xels Seuwyobs ara mxolod moqalaqeTa
ZiriTadi uflebebisa da Tavisuflebebis efeqtur dacvas, aramed uzrunvelyofs qarTuli administraciuli samarTlis daxvewas da
samomavlod ganviTarebas, rogorc mecnieruli aseve praqtikuli
TvalsazrisiT.
523
ix. samarTliani sasamarTlos ufleba, Tbilis, 2001 w, gv. 157. 524
iqve, gv. 161. 525
iqve, gv. 157. 526
iqve, gv. 165.
ავტორის სტილი დაცულია
163
bibliografia gamoyenebuli normatiuli masala
1. saqarTvelos konstiucia, gamoqveynebuli saqarTvelos
parlamentis uwyebebi, 24.08.1995, №31-33, 2015 wlis 8 Tebervlis
mdgomareobiT; 2. saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi, gamoqveynebuli
saqartvelos sakanonmdeblo macne №39(46), 1999 weli, 2015 wlis 1
seqtembris mdgomareobiT; 3. saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi, gamoqveynebuli
saqarTTvelos sakanonmdeblo macne, № 3239, 15.07.1999, 2015 wlis 1
seqtembris mdgomareobiT; 4. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi, gamoqveynebuli parlamentis
uwyebani, 24 ivlisi, №31,1997w, 2015 wlis 1 aprilis mdgomareobiT; 5. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi, gamoqveynebuli
parlamentis uwyebani, №47-48, 31.12.1997, 2015 wlis 20 martis
mdgomareobiT; 6. saqarTvelos organuli kanoni ,,saerTo sasamarTloebis Sesaxeb“,
saqarTvelos parlamenti 04.12.2009; gamoyenebuli samecniero literatura da informacia qarTul enaze
7. iv. javaxiSvili., Txzulebani Tormet tomad. tomi VII, qarTuli
samarTlis istoria. Tbilisis universitetis gamomcemloba.,
1984, wigni meore, nakveTi meore; 8. m. kopaleiSvili, n. sxirtlaZe, e. qardava, p. turava (red.)
,,administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo~,
(kas), (gtz), Tbilisi, 2008; 9. m. vaCaZe, i. Todria, p. turava, n. wkeplaZe ,,saqarTvelos
administraciuli saproceso kodeqsis komentari’’, Tb, 2005;
10. z. adeiSvili, q. vardiaSvili, l. izoria, n. kalandaZe, m.
kopaleiSvili, n. sxirtlaZe, p. turava, d. qitoSvili, zogadi
administraciuli samarTlis saxelmZRvanelo, Tbilisi, 2005;
11. Административное право зарубежних стран: Учебник. Под ред. А. Н.
Козирина и М. А. Штатиной . –М.: Спарк, 2003 г. mTargmnelebi: i.
xarSilaZe, n. ovsianikova, sazRvargareTis qveynebis
administraciuli samarTali, Tbilisi, 2014;
12. prof. doq. S. Sulce, n. Smic-iusteni, doq. p. turava,
Tanaavtorebi: T zodelava, a. kapanaZe, ,,zogadi
administraciuli samarTali“, saxelmZRvanelo
maswavlebelTaTvis, me-2 gadamuSavebuli gamocema, Tbilisi,
2012;
13. v. loria., ,,saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis
komentari“, Tb. 2004;
ავტორის სტილი დაცულია
164
14. v. loria, m. salxinaSvili, ,,saqarTvelos saxelmwifo da
administraciuli samarTlis sakiTxebi~, Tb. 2001; 15. m. salxinaSvili, z. meiSvili., administraciuli samarTlis saqmeebze
gadawyvetilebaTa miRebis Taviseburebani, Tbilisi 2005;
16. a. kobaxiZe., ,,samoqalaqo saproceso samarTali“, gamomcemloba
,,saqarTvelos macne“, Tb, 2003;
17. S. qurdaZe ,,samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis
sasamarTloSi“ gamomcemloba ,,meridiani“ Tb, 2006;
18. S qurdaZe., ,,samoqalaqo samarTalwarmoeba pirveli instanciis
sasamarloebSi“, Tb, 2006; 19. S. qurdaZe., n. xunaSvili., ,,saqarTvelos samoqalaqo saproceso
samarTali“, Tbilisi, 2012 ;
20. T. Todria., ,,faqtobrivi garemoebebis mniSvneloba sakasacio
sasamarTloSi“, Tbilisi, 2011;
21. l. izoria., ,,Tanamedrove saxelwifo Tanamedrove
administracia“, GTZ, gamomcemloba ,,siesta“ Tbilisi, 2009;
22. g. xubua., ,,samarTlis Teoria“, Tbilisi, gamomcemloba
,,meridiani“, 2004;
23. b. savaneli., samarTlis Teoria, Tbilisi, 1993;
24. o. melqaze, b. dvali, ,,sasamarTlo xelisufleba
sazRvargareTis qveynebSi“. Tbilisi, 2000;
25. T. liluaSvili., ,,samoqalaqo procesis sakiTxebi
saqarTvelos sasamarTloebis praqtikaSi’’; nawili 1. Tb, 2002; 26. T. liluaSvili, ,,samoqalaqo saqmeTa warmoeba
sasamarTloSi’’, praqtikuli saxelmZRvanelo, II gamocema,
gamomcemloba ,,jisiai’’, 2003;
27. T. liluaSvili., ,,samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi’’, praqtikuli saxelmZRvanelo, II gamocema,
gamomcemloba ,,jisiai’’, 2005;
28. T. liluaSvili, g. liluaSvili, v. xrustali, z. ZlieriSvili
,,samoqalaqo saproceso samarTali“, I nawili, Tb, 2014;
29. T. liluaSvili., ,,75 wlis saiubileo krebuli“, Tb. 2003w, v. xrustali, ,,kasaciis miznebi da sakasacio saCivris
gansaxilvelad miRebis (dsaSvebobis) winapirobebi~; 30. praqtikuli rekomendaciebi administraciuli saproceso
samarTlis sakiTxebze magistrati mosamarTleebisaTvis,
saqarTvelos uzeanesi sasamarTlo, Tbilisi, 2010; 31. c. raihenbeheri, S. papuaSvili: ,,samarTlis ganviTareba’’-
samoqalaqo procesSi kasaciis daSvebis axali safuZvlebis ganmarTebisaTvis’’, Jur. ,,marTlmsajuleba da kanoni’’, N 4.
2005; 32. S. papuaSvili; ,,samarTlebrivi tendenciebi, samarTlis ganviTareba
samosamarTlo samarTlis meSveobiT da marTlmsajulebis
xelmisawvdomoba“, (momxsenebeli ladoWanturia), Jurnali -
,,qarTuli samarTlis mimoxilva“ 6 №4 2003w;
ავტორის სტილი დაცულია
165
33. v. xrustali., ,,kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi“
sadisertacio naSromi, Tb, 2004 ;
34. v. xrustali ,,kasacia samoqalaqo samarTalwarmoebaSi“
disertaciis avtoreferati, Tb, 2004;
35. gia qiria., ,,samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa
gasaCivrebis Taviseburebani“. disertaciis avtoreferati, Tb,
1998; 36. g. qiria, ,,samoqalaqo saqmeebze sasamarTlo gadawyvetilebaTa
gasaCivrebis Taviseburebani“, Jurnali ,, samarTali“, 1997 w, № 9-
10;
37. v. xrustali., ,,saqarTvelos Tanamedrove kasaciis warmoSoba
da ganviTreba“, Jurnali ,, marTlmsajuleba“, №1, 2009 ; 38. k. yifiani, ,,sakasacio warmoebis dawyebis safuZvelebi
samoqalaqo samarTlis procesSi qarTuli da germanuli
samarTlis mixedviT,, Jur. ,,marTlmsajuleba’’ 2007;
39. k. kereseliZe., ,,administraciul saqmeTa saapelacio da
sakasacio warmoeba saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT“.
Jur. ,,adamiani da konstitucia,“ 2005w, №3; 40. T. mamaiaSvili, erTgvarovani sasamarTlo praqtikisadmi
miZRvnili konferencia, ,,sakasacio sasamarTlos
gadawyvetileba“, Jur. ,,marTlmsajuleba’’, 2008w, #1;
41. e. qecbaia., ,,sakasacio saCivris dasaSvebobis pirobebi
samoaqalaqo samarTalwarmoebaSi’’ Jur. ,,marTlmsajuleba’’,
2007 w, #2;
42. i. nozaZe, ,,sasamarTlo precedenti inglisSi“, konstitucia da
qarTuli samarTlis problemebi. miZRvnili prof. g.
inwkirvelis dabadebis 75-e wlisTavs, Tbilisi, 2002;
43. i. nozaZe., ,,mosamarTleTa samarTalSemoqmedeba romanul-
germanul samarTlebriv ojaxSi“, Jur. ,,samarTali“ №1-2, 2008;
44. g. gogiaSvili, ,,samosamarTlo samarTali“, Tbilisi, 2014;
45. g. gogiaSvili, samarTlebrivi tendenciebi, ,,rogor aviTareben
mosamarTleebi samarTals“, Jur. qarTuli samarTlis
mimoxilva, 8/2005-1/2;
46. s. CaCava, samarTlebrivi tendenciebi, ,,ZalaSi Sesuli sasamarTlo gadawyvetilebebi da maTi gadasinjva”, ,,samosamarTleo samarTali’’ (momxsenebeli karlman gaisi),
Jur. ,,qarTuli samarTlis mimoxilva’’, 5/2002-4; 47. cntraluri da aRmosavleT evropis uzenaesi sasamarTloebis
TavmjdomareTa da mosamarTleTa Sexvedraze miRebuli rezolucia centralur da aRmosavleT evropis qveynebSi
sasamarTlo xelisuflebis gaZlierebis Sesaxeb, Temaze
,,uzenaesi sasamarTlo da sakonstitucio sasamarTlo: rolis,
uflebamosilebisa da funqciebis urTierTdamokidebuleba“,
praRa da brno, 21-23 oqtomberi, 1988;
ავტორის სტილი დაცულია
166
48. ,,adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo da Tqveni
fundamenturi uflebebi“, samarTliani sasamarTlos ufleba
(konvenciis me-6 muxli). www.nplg.gov.ge.
saqarTvelos saerTo sasamarTloebis da sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebi
49. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 21.01. 2003 wlis ganCineba,
saqme №3k/1295-02;
50. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2012 wlis 28 Tebervlis
gadawyvetileba № bs-1422-140(k-11);
51. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 26 Tebervlis
gadawyvetileba №bs-435-430(k-12);
52. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2010 wlis 25 maisis
gadawyvetileba №bs-1247-1191(2k-09);
53. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa
palatis 2014 wlis 2 dekembris gadawyvetileba №bs-303-299(k-14);
54. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciul saqmeTa
palatis 2011 wlis 15 seqtembris gadawyvetileba №bs-203-200(k-
11);
55. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 17. 01. 2013 wlis ganCineba,
saqme № bs-722-707(2k-12);
56. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 25. 12. 2014 wlis ganCineba,
saqme № bs-11-11(k-14);
57. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 17. 01. 2013 wlis ganCineba,
saqme №bs-771-755(k-12);
58. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2013 wlis 27 ivnisis
ganCineba, saqme #bs-265-257(k-13).
59. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCineba, saqmeze #bs-157-155 (k-17).
ავტორის სტილი დაცულია
167
60. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 19 aprilis ganCineba, saqmeze #bs-139-137 (k-17).
61. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos 2017 wlis 3 maisis ganCineba, saqmeze #bs-136-134(k-17).
62. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos, 2009 wlis 27
agvistos gadawyvetileba # 1/2/434 saqmeze ,,saqarTvelos
saxalxo damcveli saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg“ ( sasamartlos wevrebis qetevan eremaZisa da besarion zoiZis
gansxvavebuli azri);
63. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos 2008 wlis 19
dekembris gadawyvetileba # 1/1/403,427 saqmeze ,,kanadis moqalaqe husein ali da saqarTvelos moqalaqe elene
kirakosiani saqarTvelos parlamentis winaaRmdeg“;
germaniis federaluri administraciuli da sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebi
64. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos 1990 wlis
12 ianvris ganCineba, BvL 17/59, BverfGE (10, 264).
65. germaniis federaluri sakonstitucio sasamarTlos 1978 wlis
09 seqtembris ganCineba 2, 831/76. BV erfG, Beshchl. V. 9.9. 1978 – 2 BvR
831/76 – Bverf GE 49, 148 ; 66. germaniis federaluri sakosntitucio sasamarTlos plenumis
1980 wlis 11 ivnisis ganCineba 1/79, germaniis federaluri
sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetilebebi, 54, 277, 289.
BVerfG, Beschl.des Plenums v. 11.6.1980 – IPBvU 1/79 – BverfGE 54, 277,
289;
67. germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos 1959 wlis 15
dekembris gadawyvetileba - 6 cr 176/78 - (BGH, Urt. v. 15.12.1995- VI
ZR 176/78);
68. germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos 1994 wlis 05
maisis ganCineba - 1-4/93 - (BGH V. 5,5 1994 – VGS 1-4/93);
69. germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos 1959 wlis 27
ianvris gadawyvetileba - 8 cr 3/58 - germanuli samarTlis
yovelTviuri gamocema 1959, 486. (BGH, Urt. v.27.01.1959-VIII ZR 3/58-
MDR 1959,486);
ავტორის სტილი დაცულია
168
70. germaniis uzenaesi federaluri sasamarTlos 1996 wlis 17
seqtembris gadawyvetileba - 8 cr 108/95 (BGH, Urt. v. 17,91996-VIII
ZR 108/95);
71. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1976
wlis 27 oqtombris gadawyvetileba - 2 ru 127/74 -(BSG,Urt. v.
27.10.1976-2 Ru 127/74); 72. germaniis administraciul saqmeTa federaluri sasamarTlos
1987 wlis 16 oqtombris gadawyvetileba - 4 c 35.85 - (BVerwG, Urt.
v. 16 10 1987-4 C 35.85);
73. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1959
wlis 03 noembris gadawyvetileba - 2 rv 826/56 -(BSG,Urt. v.
3.11.1959-9RV 826/56);
74. germaniis socialur saqmeTa federaluri sasamarTlos 1991
wlis 17 aprilis gadawyvetileba - 1rr 2/89 - (BSG,Urt.v.17.4.1991-
1RR 2/89);
adamianis uflebaTa sasamarTlos gadawyvetilebebi
75. adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlos 2005 wlis 15 martis
gadawyvetileba # 72701/01, ,,Yakovlev vs Russia“,
http:/hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-68516#,,itemid“:
(“001-68516“).
ucxouri normatiuli aqtebi
76. Verwaltungsgerichtsordnung, germaniis administraciuli saproceso
kodeqsi, miRebuli 1960 wlis 20 ianvars;
77. Grundgesetz, germaniis ZiriTadi kanoni, miRebuli 1949 wlis 23
maiss, 2012 wlis 11 ivlisis mdgomareobiT, BGBI. IS. 1478;
ucxouri samarTlebrivi literatura
78. May, Artur. Die Revision in den zivil-und verwaltungsgenichtlichen Verfahren (ZPO, ArbGG, VwGo, SGG, FGO) Eine systemastische Darstellung unter besonderer Berück-sichtigung der höchtrichterlichen Rechtsprechung/ von Artur May 2, ünberarbeitete-und erweiterte Auflage Köln. Berlin. Bonn. München: Heymanns, 1997;
79. Zivilprozessordnung, Kommentar von Prof. Dr. Heinz Thomas, Dr. Klaus
Reichold, Prof. Dr. Hans Putzo, Dr. Rainer Hüsstege, 24., neubearbeitete
Auflage, Vergal C.H. Beck, München, 2002;
ავტორის სტილი დაცულია
169
80. Lüke .W; Zivilprozessrecht, Beck, 7; Auflage, München, 1999;
81. Couchez G. procédure civilé, Dalloz, 9e edition 1996; 82. Ginchard S., Raynaud P., Nouveau Code de Procedure civile, Dalloz, edition
2002;
83. Jurisdiktionsnorm und Zivilprozessordnung, Herausgegeben von Dr. Rudolf
Stohanzl. 15; Auflage. Wien 2002; 84. Gomien / Harris/ Zvaak. Law and Practice of the Europien Convention on
Human Rights and the Europien Social Carter, Council of Europe PubliSing,
1998;
85. Epping, V., Grundrechte, Lehrbuch, Verlag Springer, Berlin, Heidelberg,
Newyourk, 2007;
86. J.Schwarze, European Administrative Law, Sweet and Maxwell, 1992;
87. M.P. Singh, German administrative Law in Common Law perspective,
Germany 2001; 88. Walter Leisner, Aldo Piras, Massimo Stipo, Administrative Law the problem of
Justice. Vol III WesternEuropean democraticies Giuffre Milan 1997;
89. Hesse, Bestand und Bedeutung der Grundrechte in der Bundesrepublik
deutschland, in : EuGRZ 1978, S. 434; Ossenbuhl , Grundrechtsschutz im und
durch Verfaherensreect, in Festschrift fur Kurt Eichenberger zum 60.
Geburstag, Eicherbeger, 1982; 90. In-Chin Chen, Das institute der Vertretung im Vertretung im
Verwaltungsverfahren zwieschen Verwaltungseffizienz und Rechtsschutauftrag,
Peter Lang, Frankfurt, 2000; 91. Kiener, Rutsche, Kuhn, Offentliches Verfahrensrecht, Vergal Dike,Zurich, St.
Gallen, 2012; 92. Walman, B., Weeissenberger P., Praxiskomentar zum Bundesgesetz uber das
Verwaltungsverfahren (VwVG), ), SCHULTHESS VERLAG, Zü RICH, 2009; 93. Ule, C.H., Laubunger, H.W., Verwaltungsverfahrensrecht, 3 Auflge, C. Heimans
Verlag, Berlin, Boom, Munchen, 1986;
94. Jauernig, O, Zivilprozessrecht, Vergal C.H. Beck’’, 2003;
95. J. Boré L. Boré. La cassation en martiére civile. Dalloz, 2008;
96. G Couchez, Procédure civile. Paris. 1998;
97. Breton, L, arrȇt de la Cour de de cassation,Toulouse, 1975;
98. Smith. Judical Rewiew of Administrative Action, 1980;
99. Fridman. Limits of Judical Lawmaking, 1966;
100. Carbonier. Droit Civil, 1971;
101. Eckhoff T. Justice, it,s determination in social interaction Rotterdam, 1974; 102. S.B. Marsh, I. Soulsby, Outlines of English Law, 5th. Edition, London,
1980;
103. R.A. Leftar. The task of the appellate court ,, Notre dame lawyer“, 1958; 104. N. Tate. Judical instution in Cross-national perpective: goward
integrating Courts into the Comparative Study of the Politics, Oxford, 1981; 105. Jauernig O; Zivilprozessrecht, Vergal C.H. Beck, 2003; 106. С.В. БОБОТОВ, ПРАВАСУДИЕ ВО ФРАИИЙ М. 1994; 107. Боботов С. В. Буржуазные концепции судейского нормотворчества. 1986;
ავტორის სტილი დაცულია
170
108. С.С. Алесеев. Обшая теориа права. Т. 2, М. 1982;
109. М. А. Алиескеров, Кассационное рпоизводство по гражданским делам:
вопросы теории и практики. Изд. ,,норма“, 2005;
110. Бребан, Г. Франуцзкое административное право, М. 1998;
111. Шершеневич Г .Ф. Общая теориа права. Том 2 , Москва, издание Бр. Башмакових 1910;
112. Н.М. Коршунов, Ю. Л. Мареев, Гражданский просесс, М. 2004;
113. С. С. Алелссев, праго: азбука- теориа- философия: Опит комплексного
исследования, М. 1999;
114. Рене Давид, Основые правовые системы современности, М. 1988;
115. Кросс Р. Прецедент в английсом праве. М., 1985;
116. Апарова Т. Б. Суди и судебний процесс Великобритании. Англия, Уэльс,
Шотландия. М., 1996;
117. Уолкер Р., Английская судебная система, М. 1980;
118. В. М. Корельского и В. Д. Перевалова. Теория государства и права. М.
1997;
sadisertacio naSromi Sesrulebulia Cem mier, ar gamomiyenebia literatura saTanado miTiTebis gareSe da vacnobiereb siyalbis gamovlenis SemTxvevaSi Sedegis baTilad cnobisa da Sesabamisi programidan aRdgenis uflebis gareSe garicxvis
realobas.
T. RvamiCava
ავტორის სტილი დაცულია