Republika e KosovësRepublika Kosova - Republic of Kosovo

Qeveria - Vlada - Government

MINISTRIA E FINANCAVEMINISTARSTVO ZA FINANSIJE / MINISTRY OF FINANCES

RAPORTINGA PROCESI I KONSULTIMIT PËR PROJEKT LIGJIN PËR TATIMIN NË PRONËN E PALUAJTSHME

Mars 2017

1

Hyrja/sfondi

Çështja e tatimit në pronën e paluajtshme është e rregulluar me Ligjin Nr. 03/L-204, për Tatimin në Pronën e Paluajtshme, i plotësuar dhe ndryshuar me Ligjin Nr. 04/L-204 dhe aktet nënligjore të dala në zbatim të tij. Zbatimi i legjislacionit të aplikueshëm për tatimin në pronën e paluajtshme ka hasur në vështirësi dhe probleme të cilat janë paraqitur në analizën e ofruar përmes Koncept Dokumentit për Kuadrin Ligjor të Tatimit në Pronën e Paluajtshme në Republikën e Kosovës. Është vlerësuar se kuadri ligjor në fuqi rezulton të jetë jo adekuat për implementimin e tatimit në toka, të ketë kundërshti midis dispozitave te tij, të jetë i paqartë, jo efektiv, si dhe të ketë zbrazëtira të shumta që lënë hapësira për interpretime të ndryshme, duke u paraqitur, jo rrallë herë, si pengesë e theksuar gjatë administrimit të procesit të tatimit në pronë.

Hartimi i Projekt Ligjit për tatimin në Pronën e paluajtshme është bërë nga grupi punues i udhëhequr nga Departamenti për tatimin në Pronë në kuadër të Ministrisë së Financave dhe në përbërje të: Sektorit të Vlerësimit në Departamentin e Tatimit në Pronë, Auditor i Tatimit në Pronë për Regjionin e Mitrovicës, Auditor i Tatimit në Pronë për Regjionin e Pejës, Auditor i Tatimit në Pronë për Regjionin e Gjilanit, Departamenti i Tatimit në Pronë nga projekti ProTax2, Zyra për Buxhet dhe Financa, Komuna Pejës, Përfaqësues i Asociacionit të Komunave të Kosovës, Divizionit për tokat bujqësore në MBPZHR, Buxhetit të Komunave në MF, Drejtor i Departamentet Ligjor në MF. Hartimi i Projekt Ligjit gjithashtu është mbështetur nga ana e projektit DEMOS, ndërsa procesi i konsultimit është mbështetur nga Projekti i Komisionit Evropian për mbështetje Zyrës së Kryeministrit për zbatimin e strategjisë Qeveri-Shoqëri Civile. Finalizimi i projekt ligjit është pasuar nga procesi i konsultimit i cili është bërë në formë elektronike dhe përmes takimeve më palët të cilat preken nga ana e Projekt ligjit ndërsa mundësinë për të dhënë komente e kanë pasur të gjithë qytetarët e Republikës së Kosovës dhe ekspertë të ndryshëm. Konsultimi i draft Koncept Dokumentit është bërë ne pajtim të plotë me Rregulloren Nr. 05/2016 për standardet minimale për procesin e konsultimit publik.

Ecuria e procesit të konsultimit

Projekt Ligji për tatimin në Pronën e paluajtshme është publikuar për konsultim me publikun në platformën elektronike për konsultimet me datë 02 shkurt 2017 dhe ka qenë e hapur për komente deri me datë 24 shkurt 2017. Sipas Rregullores për standardet minimale të konsultimit publik Projekt Ligjit për tatimin në Pronën e paluajtshme është publikuar së bashku me Dokumentin e Konsultimit për projekt ligjin i cili në formë të shkurtër ka paraqitur informatat e përmbledhura për Koncept dokumentin, qëllimet, objektivat, opsionet dhe hapësirën për konsultim, informatat për hapat pas përfundimit të procesit të konsultimit etj.

Përveç publikimit të dokumenteve për konsultim Ministria e Financave ka mbajtur edhe tri takime me palët e interesit. Takimet janë mbajtur me 20, 21 dhe 22 shkurt 2017. Në takime janë përfshirë disa kategori të palëve të interesit por në veçanti zyrtar të komunave të cilët janë përgjegjës për fushën e tatimit në pronën e paluajtshme, Drejtorwt komunal pwr Buxhet dhe Financa, Drejtorët Komunal për Kadastër por edhe ekspertëve te tjerë të projekteve që lidhen me fushën.

2

Konsiderohet se takimet publike me palët e interesit dhe konsultimi përmes platformës elektronike kanë qenë mjetet e mjaftueshme për të marrë të gjitha kontributet nga ana e palëve të interesit, duke marrë gjithashtu parasysh edhe natyrën e tyre dhe interesat që prek projekt ligji për tatimin në pronën ë paluajtshme.

Metodat e Konsultimit Datat/kohëzgjatja Numri i pjesëmarrësve/kontribuuesve

1. Konsultimet me shkrim / në mënyrë elektronike;

15 ditë pune Kontribues/

2. Publikimi në ueb faqe/Platforma elektronike

15 ditë pune 1 Konstribues

3. Takimet publike 20.02.201721.02.201722.02.2017

30 pjesëmarrës47 pjesëmarrës40 pjesëmarrës

Përmbledhje e kontributeve të pranuara gjatë procesit të konsultimit

Kontributet për Projekt Ligjin për tatimin në Pronën e paluajtshme nga palët e interesit janë dhënë kryesisht gjatë takimeve publike të mbajtura me 20, 21 dhe 22 shkurt 2017 nga ana e pjesëmarrësve. Gjatë këtyre takimeve janë dhënë gjithsejtë 18 propozime të cilat konsiderohen se janë relevante për temat që rregullon projekt ligji. Përveç kontributeve në takime kontribute me shkrim janë dhënë gjithashtu përmes komunikimit të drejtpërdrejtë nga ana e palëve të interesit, d.m.th përmes e-mailit. Përmes e-mailit kontributet e tyre i kane dhënë gjithsejtë 13 kontribues. Përmes platformës elektronike është dhënë kontributi nga ana një kontribuesi.

Çështje tjera

Me qëllim të finalizimit të Projekt Ligjit për Tatimin në Pronën e Paluajtshme dhe shqyrtimit të komenteve të pranuara janë mbajtur takime të grupit punues. Të gjitha kontributet e pranuara janë shqyrtuar veç e veç ndërsa raporti i detajuar për komentet e pranuara, kontribuesit dhe statusin e kontributeve janë paraqitur në formë të plotë ne shtojcën nr. 1 të këtij raporti.

Hapat e ardhshëm

Projekt Ligjit për Tatimin në Pronën e Paluajtshme i finalizuar është proceduar për miratim në Qeveri.

3

Shtojca – tabela e detajuar me informatat për kontribuuesit gjatë takimeve për diskutim publik, arsyetimet për përgjigjet e pranuara dhe të refuzuara.

SHTOJCA - KOMENTET

Komentuesi Komentet e dhëna për projektligjin Pranimi apo refuzimi i komenteve

Arsyetimi

4

Albana GjinolliSenior Legal Assistant/ Secretary to LRMEuropean Union Office in Kosovo/EU Special Representative

1. Neni 15 paragrafi 6 i Projektligjit

Paragrafi 6 ka të bëjë me qasjen në informata lidhur me pronën në pronësi të ambasadave dhe agjencive ndërkombëtare, ndërsa pjesa tjetër e këtij neni në veçanti ka të bëjë me inspektimin e pronave.

Është e rekomandueshme që paragrafi 6 të bëhet nen i veçantë.

2. Neni 35 paragrafët 1 deri 5 të këtij Projektligji parashohin shqiptimin e gjobave në rast të shkeljes së ndonjë prej detyrimeve ligjore të përcaktuara në Nenin 11, Nenin 14 paragrafët 3 dhe 4, Nenin 15 paragrafi 5 dhe Nenin 18 paragrafi 8.

Nëse gjoba e shqiptuar nuk paguhet brenda 30 ditëve nga dita e shqiptimit, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë e informon prokurorinë përkatëse në pajtim me paragrafët 8 dhe 9 të nenit 35.

Megjithatë, dispozitat penale aktualisht në fuqi nuk duket se e trajtojnë shkeljen e obligimit për t’i paguar këto gjoba.Në fakt

a) Neni 313 i KPRK për “Shmangia nga tatimi” nuk është i aplikueshëm pasi që këto gjoba nuk janë tatime.

b) Neni 314 i KPRK për “Dokumentet e rrejshme lidhur me tatimin” dhe Neni 63 i Ligjit nr. 03/L-222 për Administratën tatimore dhe procedurat mund të shtrihet dhe të konsiderohet se është i aplikueshëm për mos lëshimin e kërkesës për regjistrimin e pronës së paluajtshme (Neni 14 para 3 dhe 4) dhe për mos deklarimin e ndryshimit (Neni 18 para 8) në rastet kur kjo bëhet për t’ju shmangur pagesës së tatimit. Sido që të jetë, ato nuk e mbulojnë as pjesën e refuzimit të së drejtës për inspektim (Neni 15 para 5) dhe jo vetëm faktin e thjeshtë të mos pagesës së gjobave të shqiptuara në bazë të Nenit

1.Komenti nuk është pranuar.

2.Komenti është pranuar.

1.Paragrafi 6 i nenit 15 është një përjashtim nga rasti i përgjithshëm, gjithë sesi, ka të bëjë me procesin e marrjes së të dhënave mbi pronën e paluajtshme, që për subjektet e listuar në paragrafin 6 realizohet në një formë tjetër dhe jo përmes inspektimit në terren. Rrjedhimisht, një nen i veçantë është konsideruar i panevojshëm.

2. Paragrafët 8 dhe 9 të nenit 35 janë hequr (fshirë) nga drafti i Projektligjit.

5

35.

Prandaj, këtu këshillohet të jetë një dispozitë e ndonjë vepre të veçantë penale.

Po ashtu, në pajtim me Nenin 35 paragrafët 8 dhe 9 informata për prokurorinë duhet të jepet nëse skadon afati prej 30 ditës pa u bërë pagesa.

Megjithatë, nëse shqiptimi i gjobës është lëndë e ndonjë ankese përpara ndonjë autoriteti administrativ – që nuk është e qartë nga teksti aktual – mund të thuhet që kallëzimi penal duhet të ushtrohet pasi që të jetë bërë përfundimtare procedura administrative kundër tatimpaguesit.

Artan LoxhaDEMOS

1. Faqe 43, neni 23, paragrafi 8, i referohet mundësisë së zyrave komunale të tatimit në pronë që të iniciojnë një kërkesë për "procedurë të trashëgimisë", në qoftë se tatimpaguesi ka vdekur. Çështja e informalitetit në transferimin ligjor të pronave është një problem i madh në Kosovë. Zyrat e komunale të tatimit do të mbingarkohen me punë që ndërlidhen me këtë çështje.

2. Sa i përket vlerësimit të pronës, ky funksion bëhet i centralizuar nga Ministria e Financave. Nëse metodologjia e vlerësimit bëhet teknokratike dhe përdor metodat e bazuara në treg, atëherë pse kjo mos t'i lihet komunave?

3. Në lidhje me vlerësimin e pronës, a kanë komunat ndonjë rol në këtë proces? Nëse po, cili është roli i tyre konkretisht?

4. A është marrja e funksionit të vlerësimit nga ana e MF, në përputhje me Ligjin për Vetëqeverisje Lokale i cili e garanton autonominë e komunave?

5. Faqja 13 e projektligjit që ndërlidhet me nenin 6 përmban një gabim në përkthim në versionin anglisht. Paragrafi 2 i

1. Komentet nga 1 deri 6, 12, 13, 15 deri 24, dhe 26 deri 33 nuk janë pranuar.2. Komentet nga 7 deri 11, 14 dhe 25 janë pranuar.

1. Dispozita në fjalë nuk detyron Komunat të paraqesin në çdo rast, kërkesë për inicimin e procedurës së trashëgimisë, por i jep atyre mundësinë të shfrytëzojnë një të drejtë të tillë, sa herë që e vlerësojnë të nevojshme.2. Procesi i vlerësimit të pronave është një proces i cili kërkon njohuri të thelluara, kapacitete të zhvilluara dhe teknologji mbështetëse, të cilat Komunat nuk i disponojnë. Për me tepër, procesi i vlerësimit të pronave nën udhëheqjen e Komunave, ka provuar në të kaluarën të jetë jo funksional dhe shpeshherë i ndikuar politikisht. Për këtë arsye, kuadri i ri ligjor do të parashikojë një shpërndarje më të përshtatshme të përgjegjësive, midis Komunave dhe Ministrisë së Financave, në procesin e vlerësimit, ku rolin kryesor do ta

6

nenit 6 i referohet "posedimit ligjor", ndërsa në fakt duhet të jetë vetëm "posedimi" ose "posedimi faktik". E njëjta gjë vlen edhe për paragrafin 3.

6. Faqja 24 i ligjit të hartuar, neni 13 në lidhje me menaxhimin e të dhënave të informatave mbi tatimin në pronë mund të plotësohet me gjuhë shtesë ligjore me qëllim që të specifikohet niveli në të cilën të dhënat e tatimit në pronë do të jetë në dispozicion në domenin publik.

7. Faqe 28, neni 16 në lidhje me informacionin e tatimit në pronë mund të përfshijë edhe një nivel më të madh granularitetin e informacionit që duhet të bëhet publike, duke përfshirë, për shembull, emrat e pronarëve.

8. Faqe 29, neni 16, paragrafi 3 ndërlidhet me nivelet e të ardhurave që do të publikohen. Mund të bëhen formulime shtesë me qëllim që të mundësohet publikimi i niveleve të të ardhurave nga niveli i vitit aktual tatimor, por edhe interesi, borxhi, dhe gjobat.

9. Faqe 49, neni 29 përmban gabim në përkthim në versionin anglisht në lidhje me pezullimin komunalive në rast të mos-pagesës. Formulimi i saktë duhet të përcaktoj se do të pezullohen shërbimet komunale.

10. Faqja 50 e ligjit, neni 30, fjalia e parë e paragrafit 4, nuk përmban fjalën "not" në versionin anglisht, gjë e cila duhet të korrigjohet.

11. Faqe 17, nenit 9, paragrafi 1 i referohet Kuvendeve Komunale që kanë autoritet të shqyrtojnë normat tatimore. Gjuha ligjore duhet të specifikojë se KK "duhet" (dhe jo thjesht "mund") të rishikoj këto norma. Neni 52 i Ligjit për Vetëqeverisje Lokale e obligon Komitetin e Financave Publike që të shqyrtoj rregullimin e tatimeve mbi baza vjetore.

12. Faqe 18, neni 9, deklaron se gama e tatimeve për pronën komerciale është e njëjtë si për pronën rezidenciale. Nëse

ketë Ministria e Financave.3. Roli i Komunave në procesin e vlerësimit të pronës dhe bashkëpunimi me MF për këtë qëllim do të specifikohet në mënyrë të detajuar në legjislacionin sekondar.4. Qëndërzimi i procesit të vlerësimit nuk cenon autonominë e Komunave sipas Ligjit për Vetëqeverisjen Lokale.5.Paragrafi 2 i nenit 6 i referohet saktësisht poseduesit të ligjshëm. Kështu, në ato raste kur pronari i pronës së paluajtshme ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të përcaktohet ose nuk mund të gjendet, tatimpagues është personi i cili e posedon ligjërisht pronën e paluajtshme por nuk është pronari (si të tille mund të përmendim një person i cili ka të drejtën e shfrytëzimit të pronës së paluajtshme). Në ato raste kur pronari ose poseduesi i ligjshëm ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të gjendet, nuk mund të përcaktohet ose mund të përcaktohet por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, tatimpagues është personi i cili e posedon pronën e paluajtshme (si të tille mund të përmendim një person i cili ka uzurpuar pronën e cila është në pronësi të një personi tjetër). Siç mund të konstatohet lehtësisht, paragrafi 3 i nenit 6 i referohet personit e cili e ushtron pushtetin faktik pa bazë juridike.6.Aksesi i publikut në informacionin lidhur

7

normat mund të ndryshojnë sipas komunës, bazuar në vendimet e tyre të brendshme, pse pronat rezidenciale dhe komerciale trajtohen njëjtë për qëllime tatimore?

13. Faqe 23, neni 12, pika 2.5 përcakton se zyrat komunale të pronës do të bashkëpunojnë me Ministrinë e Financave për vlerësimin e pronës së paluajtshme. Duhet të ketë një qartësi më të madhe të ligjit në kuptim të asaj se çfarë që do të thotë ky bashkëpunim. Një qartësi e tillë e shmang zhvendosjen e rregullimit të kësaj çështje në legjislacionit dytësor, i cili duhet të shërbej për mekanizmat zbatues, e jo si zëvendësim për sqarimin e dykuptimësive ligjore në nivelin e ligjit.

14. Faqe 23, neni 12, pika 3 i referohet "Organizimit funksional të zyrave të tatimit në pronë". Çfarë do të thotë "organizimi funksional"? Neni 2 dhe 3 i Ligjit për Vetëqeverisje Lokale garanton autonominë e komunave për të vendosur mbi organizimin dhe funksionimin e organeve të saj?

15. Faqe 24, neni 13 i referohet të dhënave të tatimit në pronë. Kush është pronari i të dhënave, në aspektin ligjor? Ministria e Financave dhe / ose komunat?

16. Faqe 24, neni 13, i takon publikimit të informacionit të tatimit në pronë. Çfarë roli kanë komunat në procesin e publikimit të të dhënave, nëse kanë një rolë të tillë?

17. Faqe 25, neni 14, regjistrimi, i referohet vetëm Ministrisë së Financave të cilës Agjencia e Kadastrës do t`ia dorëzoj informacionin e nevojshëm. Po çka në lidhje me komunat – a do të përfshihen edhe ato?

18. Faqe 26, neni 14, paragrafi 5, i referohet "kritereve dhe procedurave" për shkëmbimin e informacionit. Cilat janë kriteret dhe procedurat e tilla?

19. Faqe 27, neni 15, i referohet "inspektorëve private". A ekzistojnë inspektorët të tillë në Kosovë? Kush i ka licencuar ata?

me tatimin në pronë trajtohet në nenin 16.7.Ministria e Financave do të jetë e detyruar në të ardhmen, të publikojë në një faqe elektronike në dispozicion të publikut, informata që kanë interes për personat e interesuar por edhe për publikun e gjerë. Nenit 16 i është shtuar një paragraf sipas të cilit Ministria e Financave do të publikojë pronat e paluajtshme në pronësi ose posedim të një personi të caktuar dhe detyrimet e tij tatimore të papaguara.8. Projektligji kërkon publikimin e përmuajshëm, të të hyrave të mbledhura nga tatimi në pronë në nivel kombëtar dhe për çdo Komunë dhe zonë kadastrale brenda Komunës. Publikimi i tyre konsiderohet se është i mjaftueshëm, për qëllimin e informimit në lidhje me performancën e Komunës. Për sa i përket publikimit të interesit dhe gjobës shih sqarimin e dhënë në pikën 7.9. Përmirësuar formulimi në versionin anglisht të Projektligjit.10. Përmirësuar formulimi në versionin anglisht të Projektligjit.11. Rishikimi i përvitshëm i normave tatimore dhe vendosja e normave të reja pa e kërkuar rrethanat nuk është praktik dhe as i nevojshëm.12. Projektligji përcakton vetëm kufijtë e normave tatimore. Komuna ka te gjithë atributet e nevojshme ligjore, për të vendosur norma te ndryshme tatimore për

8

20. Faqe 28, neni 16, i referohet publikimit të informacionit nga Ministria e Financave, pa thënë se një informacion i tillë mund dhe duhet të publikohet në faqet e internetit të komunës. Ligji duhet të kërkojë në mënyrë të qartë këtë të fundit.

21. Faqe 33, neni 19, përcakton se MF-ja do të siguroj certifikimin e vlerësimit për zyrat komunale të tatimit në pronë. Pastaj, kjo e fundit do t'ia dërgojë pronarëve. Nëse MF-ja merr përsipër funksionin e vlerësimit, pse u është lënë komunave të kryejnë logjistikën? Në thelb, MF merr përsipër rolin thelbësor dhe i lë vetëm një rol logjistik për zyrat komunale të tatimeve.

22. Faqe 35, neni 20, deklaron se Ministria e Financave do të autorizon komunat që të lëshojnë fatura të tatimit në pronë. Por, pasi që tatimi në pronë është përgjegjësi e komunës, pse nevojitet autorizimi nga MF?

23. Faqe 36, neni 20, paragrafi 2.3 deklaron se Ministria e Financave do të kryejë inspektime të rregullta. A lejohet një funksion i tillë në bazë të legjislacionit në fuqi? A është MF e mandatuar që të kontrolloj komunat?

24. Faqe 46, neni 27: çfarë ndodh nëse komuna nuk e dërgon njoftimin e fundit? A do e bëjë atë MF, dhe nëse po, cilat janë afatet dhe procedurat?

25. Faqe 51, neni 30, paragrafi 6 dhe paragrafi 7 i referohet zyrave komunale "ose" Ministrisë së Financave të paraqesë vendimin për debitor. Ligji duhet të specifikoj saktësisht kush është përgjegjës, pa e lënë këtë dykuptimësi.

26. Faqe 54, neni 31, paragrafi 9, deklaron se Ministria e Financave do të marrë një vendim në lidhje me ankesën. Ky paragraf duhet të përmbajë edhe formulimin që e bën të detyrueshme që MF të informojë edhe komunë ashtu si tatimpaguesin.

27. Faqe 60, neni 35, paragrafi 9 i referohet referimit të rastit

kategori të ndryshme pronash, brenda kufijve të vendosur në ligj13.Projektligji nuk përmban dykuptimësi. Por siç ndodh rëndom me një pjesë të konsiderueshme të ligjeve, aspekte të tyre, detajohen më tej në akte nënligjore. Në këtë kuadër, metodologjia për vlerësimin e pronave të paluajtshme, së bashku me procedurat, rolin dhe përgjegjësitë qe do të kenë Komunat dhe MF në procesin e vlerësimit do të përcaktohen në aktin nënligjor që do të nxjerrë Ministria e Financave.14. Paragrafi 3 i nenit 12 është riformuluar. Akti nënligjor i cili do hartohet nga Ministria e Financave në bashkëpunim me Komunat do synojë te dizajnojë disa piketa lidhur me organizimin, funksionimin dhe përgjegjësitë kryesore të zyrave/njësive për administrimin e tatimit në pronë në Komuna në mënyrë që Komunat të përmbushin me efektivitet funksionet e përcaktuara në kuadrin ligjor.15. Autoritet përgjegjëse për administrimin e procesit të tatimit në pronë.16. Komunat furnizojnë regjistrat e tatimit në pronë dhe Ministrinë e Financave me një pjesë të konsiderueshme të të dhënave që publikohen.17. Importimi i të dhënave dhe shkëmbimi i informacionit kadastral, për shkak të efikasitetit, kryhet në nivelin qendror midis AKK dhe Ministrisë së Financave.

9

për ndjekje penale në rast se nuk kryhet pagesa e gjobës. Pse mos-pagesa ndiqet edhe me përdorimin e mekanizmit të përmbarimit privat?

28. Faqe 61, neni 36, paragrafi 1, i referohet përdorimit të zyrës së postës në Kosovë. A është në përputhje me kornizën ligjore që komunat dhe MF janë të detyruar të përdorin një ofrues të caktuar të shërbimit?

29. Faqe 62 dhe 63, neni 37, përmend MF ashtu edhe komunën si përgjegjëse për dorëzimin e njoftimit. Duhet të saktësohet qartë se kush saktësisht është përgjegjës.

30. Ligji duhet të përfshijë listën e udhëzimeve administrative si dhe afatet për finalizim.

31. Ekziston nevoja që të përfshihet një kapitull për të gjitha "rregullat kalimtare" (të renditura në mënyrë kronologjike).

32. Dallimi ndërmjet pronarëve dhe zotëruesve mund të shkaktojë konfuzione të caktuara. Pronari është mbajtës i titullit të pronës, ndërsa poseduesi është personi i cili nuk është pronari, por ushtron kompetenca faktike apo juridike mbi pronën.

33. Faqe 24, neni 13, i referohet funksioneve të Ministrisë së Financave, që ka të bëjë me menaxhimin e regjistrit të tatimit në pronë. Ligji duhet të thellojë kriteret e transparencës për bazën e të dhënave

Megjithatë, për të dhëna shtesë të nevojshme, që nuk janë marrë gjatë shkëmbimit të informacionit në nivel qendror, Komunat bashkëpunojnë dhe shkëmbejnë informacione jo vetëm me AKK po edhe me autoritete të tjera publike që kanë në administrim ose disponojnë informacionin e nevojshëm për administrimin e duhur të procesit të tatimit në pronë, në përputhje me kriteret dhe procedurat e përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Kosovës.18. Akti nënligjor i parashikuar do të përcaktojë procedurat dhe afatet e komunikimit për shkëmbimin e informacionit me autoritetet publike që kanë në administrim ose disponojnë informacionin e nevojshëm për administrimin e duhur të procesit të tatimit në pronë, si dhe mënyrën dhe formën se si do serviret ky informacion.19. Pozicioni i inspektorit nuk kërkon njohuri apo aftësi të veçanta të tilla, që do të kërkonin kualifikimin dhe licencimin e tyre.20. Informacioni publikohet në një faqe elektronike në dispozicion të publikut. Megjithatë nuk ekziston asnjë pengesë ligjore që Komunat ta ri publikojnë në faqet e tyre, nëse është e nevojshme.21.Së pari, vlerësimi i pronave të paluajtshme është një shërbim i cili kryet nga MF për komunat, për shumë arsye të

10

përmendura më sipër, në mënyrë që edhe niveli i pranimit të tatimit nga qytetaret të jetë më i lartë. Së dyti, Komunat janë më të familjarizuara me komunitetin, kanë më shumë kapacitete njerëzore dhe kësisoj mund të jenë më efikase në shpërndarjen e certifikatave të vlerës së vlerësuar dhe njoftimin në kohë të personave të interesuar.22. Administrimi i tatimit nuk është vetëm përgjegjësi e Komunave po edhe e Ministrisë së Financave. Përveç kësaj, Ministria e Financave udhëheq dhe mbikëqyr punën për zbatimin e Ligjit dhe akteve nënligjore të nxjerra për zbatimin e tij, në të gjitha Komunat e Kosovës. Si rrjedhim, MF kërkon të garantojë se Komuna ka përmbushur disa kushte që do të mundësonin një administrim efecient e në përputhje me kuadrin ligjor.23. Ligji autorizon MF të mbikëqyr punën për zbatimin e kuadrit ligjor në të gjitha Komunat e Kosovës.24. Shih nenin 27 të Projektligjit.25. Përmirësuar.26. Vendosja e një dispozite për njoftimin e komunës nuk konsiderohet e nevojshme. Autoritet e tatimit në pronë përdorin procedurat e brendshme të komunikimit. Megjithatë, nuk përjashtohet qe ky aspekt të përcaktohet në legjislacionin sekondar.27. Paragrafët 8 dhe 9 të nenit 35 janë hequr (fshirë) nga drafti i Projektligjit.

11

28. Shih nenin 36.4.29. Nënkuptohet fakti se përgjegjës është autoriteti që ka përgjegjësinë e njoftimit në bazë të dispozitave të tjera të Projektligjit.30.Afati dhe aktet nënligjore që duhet të nxirren për zbatimin e ligjit janë të përcaktuara në Projektligj.31. Një kapitull për rregullat kalimtare ekziston në Projektligj.32. Projektligji përmban një listë të gjatë përkufizimesh të koncepteve, të cilat shpjegojnë përmes përdorimit të një gjuhe relativisht te thjeshtë, kuptimin e secilit prej tyre, duke e bërë më të lehtë dhe kurdoherë të qartë për zbatuesit e ligjit po edhe lexuesit e interesuar, kuptimin e dispozitave të reja ligjore, midis tyre një përkufizim të qartë të pronarit dhe poseduesit.33. Përgjegjësitë dhe procedurat për menaxhimin e informacionit, do të përcaktohen në legjislacionin sekondar.

Evlina KabashiCommunication AssistantEuropean Investors Council (EIC)Tringë Smajli Nr. 21, Prishtinë 10000, Kosovë

II Komente të përgjithshme- Konsiderojmë që nuk ka bazë për aplikimin e normës së

interesit apo të ndëshkimit përveç në rastet kur tatimpaguesi me veprimet e tij shmang apo keq-deklaron tatimin. Mendojmë që për këtë lloj të tatimit, i cili konsiderohet si më i thjeshti i administrueshëm nga llojet e tjera të tatimit duhet që mos të ketë zbatim të interesit përveç masave të kushtëzimit të shërbimeve komunale të caktuara, si të përmendura në udhëzimin përkatës administrativ.

- Tu lihet Komunave autoriteti i përcaktimit të politikave fiskale duke ju mundësuar përcaktimin e normave tatimore

Komentet nuk janë pranuar me përjashtim të një sugjerimi, dhënë në kuadër të nenit 9.

- Shtetet kanë hapësire të gjerë veprimi për përcaktimin e masave/politikave të cilat sigurojnë pagimin e taksave ose të kontributeve të tjera. Aplikimi i interesit dhe ndëshkimit në rastet e mos pagesës në kohë të tatimit konsiderohet akoma i nevojshëm, në kushtet kur mbledhje e tatimit apo pranueshmëria (compliance level) është shume larg nivelit të dëshiruar. Për më tepër, në disa raste, në

12

konform nevojave të tyre specifike. Kapacitetet qendrore nuk mendojmë që në ndonjë rrethanë do të mund të zëvendësonin ato Komunale në përcaktimin e nevojave dhe njohjen e mundësive dhe qëndrueshmërisë së këtyre politikave. P.sh. Përcaktimi i fundit i pragut të normës së tatimit në pronën e paluajtshme prej 0.15 % deri në 1 % nga niveli qendror i Qeverisë ka ndikuar që për arsyet e lartpërmendura Komunat të ulin artificialisht vlerësimin e çmimit të tregut për pronat kështu duke ruajtur dhe duke mos-lejuar që borxhi i tatimpaguesve të rritet më shumë se sa është vlerësuar i përballueshëm.

III Propozime për plotësimin-ndryshimin e projektligjit për tatimin në pronën e paluajtshme

Më poshtë duke filluar nga dispozita e parë do të propozojmë dhe arsyetojmë plotësimet-ndryshimet e projektligjit. Paragrafi i parë do të paraqes dispozitat e kontestuara. Me shenjim kryesor buletpoint do të jetë propozimet konkrete se si duhet formuluar dispozitën. Paragrafi i fundit do të jetë i emëruar koment me ngjyrë të kuqe ku do të komentohet dhe arsyetohet propozimi në paragrafin paraprirës.

Fjalët/fjalitë në dispozitat në vazhdim duhen ri-formuluar/ fshire/shtuar/ zëvendësuar:Neni 3Përkufizime1.23. Pronar - nënkupton personin i cili është mbajtës i titullit të pronësisë dhe është regjistruar si pronar në regjistrin e të drejtave mbi pronën e paluajtshme; Nën paragrafin sipër të shtohet paragrafi: “Pronar si

në të dhënat e tatimit në pronë - nuk nënkupton titullarinë e pronësisë dhe të drejta të tjera mbi pronën e paluajtshme.”

mungesë të zbatimit rigoroz të masave shtrënguese, mbeten i vetmi mekanizëm që detyron personat përgjegjës të paguajnë detyrimet tatimore.

- Projektligji përcakton kufijtë e normave tatimore për të arritur balancën e nevojshme midis sigurisë juridike dhe autonomisë së Komunave. Komunat kanë të gjithë atributet e nevojshme ligjore për të vendosur norma te ndryshme tatimore për kategori të ndryshme pronash, brenda kufijve të vendosur në ligj.

Shih përkufizimet përkatëse në Projektligj, për pronarin dhe poseduesin, si dhe nenin 6 të tij lidhur me personin përgjegjës për

13

Koment: Shpesh tatimpaguesit refuzojnë të bashkëpunojnë me Zyrën Komunale të Tatimit ne Pronë duke menduar që fatura e tatimit në pronë do të mund të përcaktoj titullarin e pronës në kontestet që ata mund t’i kenë mbi një pronë. Për këtë arsye mendojmë që është mirë të ceket në dispozitë të veçantë, që megjithatë tatimi në pronë nuk përcakton dhe nuk ka pasoja ne pronësinë e një prone, sepse janë organet tjera administrative dhe gjyqësore qe përcaktojnë titullarin e pronës. Megjithëse kjo nën rregullën e heshtur dhe në frymën e ligjit nënkuptohet, vlerësojmë që referenca e drejtpërdrejtë do të ndikonte në shuarjen e plotë të dyshimeve.Neni 3Përkufizime

1.25. Pronë e paluajtshme - nënkupton tokën dhe ndërtesat, stabilimentet, strukturat, pjesët aksesore mbi ose nën sipërfaqen e tokës dhe të trupëzuar në mënyrë të qëndrueshme dhe të vazhdueshme me tokën ose objektin, përfshirë ndërtimet notuese të lidhura në mënyrë të përhershme me tokën, njësitë e veçanta të parcelave dhe objekteve si sipërfaqet e shfrytëzuara apo të planifikuara për t’u shfrytëzuar për qëllime bujqësore, pyjore, rezidenciale, komerciale, industriale ose publike; Paragrafi sipër të ri-formulohet duke shmangur

mundësitë e interpretimeve jashtë qëllimeve te ligjvënësit. Ky ri-formulim të bëhet edhe në formë afirmative duke spikatur tatimin në tokë.

Koment: Vlerësojmë që paragrafi sipër është jo-mjaftueshëm i qartë.Neni 3Përkufizime

1.26. Pronë publike në shfrytëzim të përbashkët (pronë

pagesën e tatimit në pronë.

Nuk sqarohet paqartësia e konstatuar nga komentuesja.

Përkufizimi është i qartë, nuk ka mospërputhje apo kundërshti me përkufizimet e tjera.

14

publike) - nënkupton çdo pronë të paluajtshme e cila nuk është pronë bujqësore, pyjore, rezidenciale, komerciale ose industriale, të klasifikuara në:

1.26.6. strukturat e ndriçimit dhe ndarëset; dhe1.26.7. prona të tjera të ngjashme jo private në përdorim të përbashkët (të një natyre publike).

Paragrafit sipër t’i fshihen fjalët “në shfrytëzim të përbashkët (pronë publike)”.

Nën-paragrafit 7 t’i hiqen fshihen fjalët “(të një natyre publike)”

Koment: Konsiderojmë që duke hequr fjalët si në propozimin e lartcekur do të shmangej ndër të tjera edhe keq-interpretimi i nën-paragrafëve 6 dhe 7. Kjo kryesisht në rastet e atyre trafove, përçuesve elektrik, shtyllave të elektricitetit, përçuesve të operatorëve privat telefonik etj., dhe rrjetit që është i privatizuar.Neni3Përkufizime1.27. Pronë industriale - nënkupton çdo pronë të paluajtshme e cila shfrytëzohet apo është planifikuar të shfrytëzohet për qëllime të nxjerrjes, prodhimit, përpunimit, transportimit ose deponimit të të mirave, duke përfshirë, por duke mos u kufizuar në fabrikat, depot dhe punëtoritë;

Paragrafit sipër t’i shlyhen fjalët: “transportimit ose deponimit të të mirave”

Paragrafit sipër ti shlyhet fjala: “depot”

Koment:- Mjetet e transportit, pajisjet makinerike që lëvizin

janë objekt i taksimit mbi bazën e kubikëve në taksën rrugore. Mendojmë që nuk ka qenë në qëllimet e ligjvënësit të ngarkoj edhe me këtë lloj

Projektligji sqaron në mënyrë shteruese se cili është objekti i tatimit.

15

tatimi mjetet e transportit. Për më shumë mundësitë e interpretimeve ekstenzive dhe restriktive në fjalët e nënvizuara janë të mëdha. Nuk kemi hasur në praktik të ngjashme jashtë vendit.

- Propozojmë që fjala “depot” të hiqet dhe për qëllime të këtij ligji t’i ruhet karakteri i “pronë komerciale” me kategorinë “destinim afarist”. Pronë industriale meqë diferencohet nga ajo afariste në normat tatimore të konsiderohet vetëm ajo pronë e cila do të shfrytëzohej për prodhim me kategoritë“ fabrikë dhe punëtoritë (punishte)”. Fjala “depot” te vendoset në përkufizimet e “pronë komerciale” në paragrafin pasues 1.28.

Neni 3Përkufizime

1.44. Vlerësim i përgjithshëm - nënkupton procesin e vlerësimit të pronave të paluajtshme, përmes të cilit vlerësohen brenda një periudhe të caktuar kohe, me ndihmën e një metodologjie standarde dhe vlerësimit të të dhënave të grumbulluara të tregut dhe të dhënave të tjera të nevojshme, të gjitha pronat e paluajtshme në të njëjtën kategori prone; Pas fjalëve “… të dhënave të tjera të

nevojshme,” të shtohen fjalët “konform legjislacionit përkatës,”…

Koment: Meqë Ligji për vlerësimet pritet të hyj në fuqi, konsiderojmë që ky amendamentin do të mundësonte që në atë moment metodologjia e vlerësimit të bëhej në përputhje me atë ligj apo akte të tjera nën-ligjore.Neni8Rregullat e klasifikimit7. Nëse as shfrytëzimi i planifikuar i njësisë së parcelës mbi të

Projektligji përcakton se vlerësimi i pronave të paluajtshme kryhet në përputhje me rregullat dhe procedurat e parashikuara në Ligjin e Tatimit mbi Pronën e Paluajtshme dhe në aktin nënligjor që do të nxjerrë Ministria e Financave.

Ndryshimi konsiderohet i tepërt dhe për rrjedhojë i panevojshëm.

Është shtuar një paragraf në nenin 7 i cili përcakton se baza e tatimit në pronë është vlera e tatueshme e pronës së paluajtshme.

16

cilën është ndërtuar apo është duke u ndërtuar objekti nuk mund të përcaktohet, Zyra Komunale për Tatimin në Pronë klasifikon objektin si pronë rezidenciale.

Fund-fjalëve “...klasifikon objektin si pronë rezidenciale” tu shtohen fjalët “derisa të jetë i përcaktueshëm”.

Koment: Ky amandamentim do të harmonizonte këtë dispozitë me dispozitat si në Nenin 35 “Gjobat”. Në të njëjtën kohë do të mbante përgjegjëse Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë në ri-përtëritjen e të dhënave me gjendjen reale.Neni 9Normat Tatimore

1.1. Për njësitë bujqësore të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15%) deri në zero pikë pesë për qind (0.5%);1.2. Për njësitë bujqësore të objekteve, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në zero pikë pesë për qind (0.5%);1.3. Për njësitë pyjore të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në zero pikë tre për qind (0.3%);1.4. Për njësitë rezidenciale të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në një për qind (1%);1.5. Për njësitë rezidenciale të objekteve, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në një për qind (1%);1.6. Për njësitë komerciale të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në një për qind (1%);1.7. Për njësitë komerciale të objekteve, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë

Komuna ka te gjithë atributet e nevojshme ligjore për të vendosur norma te ndryshme tatimore brenda kufijve të vendosur në ligj, për kategori të ndryshme pronash, përfshirë pronat industriale, për të stimuluar prodhimin vendor siç sugjeron komentuesja.

17

për qind (0.15 %) deri në një për qind (1%);1.8. Për njësitë industriale të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në zero pikë tetë për qind (0.8%); dhe1.9. Për njësitë industriale të objekteve, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15 %) deri në zero pikë tetë për qind (0.8%).

Të ri-formulohen dispozita hyrëse si më sipër duke mirë-përcaktuar “formulën për-llogaritëse” të tatimit në pronë. Apo të shtohet një dispozitë e re që do të përcaktonte këtë formulë.

Paragrafët 1.8. dhe 1.9. fjalët “zero pikë pesë mbledhjet për qind (0.15%)” dhe “zero pikë tetë për qind (0.8%)” të zëvendësohen me fjalët “zero pikë zero pesë përqind (0.05%)” përkatësisht “zero pikë tre për qind (0.3%). Duke mirë përcaktuar objektet industrial

Koment:- Askund nuk është përcaktuar se mbi çka do të

aplikohet kjo normë tatimore. Do të duhej të thuhet se kjo normë tatimore do të vendoset mbi Vlerën e Tatueshme. Meqë nuk është thënë askund, kjo nënkupton se prona nuk do të mund të tatimohet fare.

- Mendojmë që duhet të ulet pragu 0.15 % dhe 0.8 % për pronën industriale, konform politikave të ngjashme tatimore në nivel të llojeve të tatimeve të tjera të drejtpërdrejta e veçanërisht atyre jo të drejtpërdrejta. Si në aspektin e doganave, TVSH-së, dhe produkteve specifike apo atyre baze. Po ashtu konform politikave të stimulimit të prodhimit vendor që janë në përputhje po-ashtu me Marrëveshjen e

Paragrafi nuk le hapësirë për interpretime të ndryshme dhe përcakton në mënyrë të prerë se. prona duhet të mbahet dhe përdoret për qëllime fetare, bamirësie, kujdesit social dhe për aktivitetet e institucionit arsimor për personelin fetar, duke përjashtuar kësisoj objektet që nuk

18

Asocim-Stabilizimit.Do të duhej shqyrtuar mundësia e përjashtimit të këtyre pronave nga tatimi në pronë apo lirimi i tyre si në Nenin 10 “Lirimi nga Tatimi në Pronën e Paluajtshme”.

Neni 10Lirimi nga tatimi në Pronën e Paluajtshme

1.6. Institucioneve fetare, prona e të cilave mbahet dhe përdoret për qëllime fetare, bamirësie, kujdesit social dhe për aktivitetet e institucionit arsimor për personelin fetar. Fjalët “për qëllime fetare” të zëvendësohen me

fjalët “si objekt kulti”.

Koment: Mendojmë që duhet të evitohet interpretimi që çdo gjë përdoret për qëllime fetare përderisa mjetet arsyetohen në ri-investime duke u thënë që përfundimisht qëllimi është fetarë, bamirës etj.Bashkësitë fetare kanë numër të madh të objekteve me destinime afariste nga inkasojnë kryesisht qira, ndërsa aktiviteti i këtyre objekteve nuk ka të bëj me aktivitet e përmendura më lart. Ky amandamentim do te siguronte që mos të bëheshin interpretime jashtë-qëllimeve te ligjvënësit me pasoja buxhetore.Neni 11Zbritja nga tatimi në pronën e paluajtshme1. Personi fizik, i cili deri më 30 nëntor të vitit para vitit tatimor vendos se njësia e objektit shërben si vendbanim primar dhe e deklaron këtë në Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë, apo gjatë fazës së inspektimit deklarohet për këtë, i lejohet zbritja prej dhjetë mijë (10.000) Euro nga vlera e vlerësuar e njësisë së objektit.

Paragrafit të sipër përmendur ti fshihen fjalët “, i cili deri më 30 nëntor të vitit para vitit tatimore

përdoren për qëllime fetare.

Çështja e ngritur ka lidhje me zbatimin e ligjit dhe jo me formulimet e tij.

19

vendos se” dhe të zëvendësohen me fjalët vijuese “Personi fizik, të cilit njësia e objektit i shërben...”.

Koment: Mendojmë që është jashtë objektit të paramenduar amandamentues.

Fillimisht te pastrohet baza e të dhënave në programin pro-tax dhe mos të cilësohet çdo pronë parimisht si banim primar, pasi që momentalisht të paktën në Komunën e Prishtinës në çdo faturë figuron edhe -10.000 €. Tatimpaguesi nuk do ketë as fare lloj insentiveperc’ lajmërimin e secilës prone te tij.

Andaj kjo do te mund te rregullohej ne bazën e të dhënave te tatimit në pronë ku personave fizik apo juridik me më shumë se një pronë do t’ju hiqej zbritja e lartpërmendur në çdo pronë të regjistruar me datë pas-rendëse. Kjo mund të kryhet në Ministrinë e Financave e cila ka licencën e shfrytëzimit të bazës së të dhënave “pro-tax”. Pra prona e parë me destinim rezidencial e regjistruar në emër të një tatimpaguesi automatikisht të vlerësohet si pronë për banim primar. Çdo mungesë ndërmarrjeje në këtë aspekt, ashtu siç është, e bënë të pa-kuptimtë dispozitën e parafrazuar.

Këto ndërlidhje në të dhëna te sigurohen, edhe për arsye të tjera, automatikisht nga Qendra e Regjistrimit Civil nga duhet te mirren te dhënat e numrave te letërnjoftimit të cilat do të mundësonin mbarëvajtjen dhe zbatimin e këtij ligji si të tërë.Neni 11Zbritja nga tatimi në pronën e paluajtshme5. Tatimi në pronën e paluajtshme mbi njësitë e kultivuara bujqësore të parcelave vendoset në lartësinë e 40% të vlerës së vlerësuar.

Paragrafi i sipër shënuar të ri-vlerësohet. ose

Tatimi në pronë është instrument i rëndësishëm për nxitjen e shfrytëzimit eficent të pronës, në veçanti, asaj bujqësore. Kosova ka një sipërfaqe të madhe të tokës bujqësore, mjaft kualitative, që fatkeqësisht mbetet në një masë të konsiderueshme, e papunuar. Duhet thënë se, veç fillimi i implementimit të tatimit në toka krijon stimuj për shfrytëzimin produktiv të tokës (përndryshe kostot e mbajtjes së tokës së pashfrytëzuar për pronarin do të ishin të larta e ai do të ishte i detyruar eventualisht ta shfrytëzonte atë apo t’ia shiste/jepte me qira dikujt tjetër i cili do ta punonte). Projektligji parashikon edhe incentiva të tjera që do nxisnin shfrytëzimin e dobishëm të tokës bujqësore, si tatimin më të ulët të pronarëve të tokave të kultivuara.Projektligji parashikon një zbritje të përgjithshme në vlerën e vlerësuar të tokave gjatë viteve të para të implementimit të tatimit në toka. Kjo zbritje e bën më të lehtë zbatimin e tatimit në tokë, e po ashtu, i mundëson tatimpaguesit të mësohet gradualisht me

20

Fjalëve “Tatimi në pronën e paluajtshme mbi njësitë e kultivuara bujqësore të parcelave” ti shtohen fjalët “dhe “njësitë e pa shfrytëzuara bujqësore apo “djerrinat””.

Koment: Ky lloj tatimi në teori njihet si tatim regresiv. Në praktik nuk ka gjetur zbatim me përjashtim të rasteve historike. Është argumentueshëm regresiv sepse vë barrën më të ultë të ngarkesës mbi objektin me përfitim më të lart. Në rast se qëllimi i ligjëvënësit është stimulimi i prodhimtarisë bujqësore atëherë konsiderojmë që nuk është mënyra e duhur dhe se ekzistojnë mënyra të tjera edhe brenda këtij ligji. Mund të themi se nuk është stimulim por në të vërtet është ndëshkim i atyre që nuk punojnë tokën për arsye krejt të tjera objektive dhe subjektive. Një numër i konsiderueshëm i tokës nuk mund as të punohet për shkak të emigrimit të popullsisë.

Andaj për këto arsye propozojmë alternativën e përplotësimit të paragrafit duke shtuar edhe tokën bujqësore të pashfrytëzuar apo djerrinën. Kjo normalisht të përjashtoj çdo tokë rreth objekteve të shfrytëzuara për qëllime të objektit (parkingje, hapësirat rreth shtëpive – oborret, etj).Neni 13Ministria e Financave2.4. kryen vlerësimin e pronës dhe lëshon certifikatat e vlerës së vlerësuar;

Paragrafit të sipër-përmendur t’i shtohen fjalët “për qëllime të tatimit në pronë”.

Koment: Ky amandamentim të bëhet në mënyrë që të ruhet qëllimi i ligjit dhe mos të përdoren dispozita të

zakonin e pagesës së tatimit edhe për tokën.

Ndryshimi është konsideruar i panevojshëm.

Sipas urdhërimeve ligjore autoritet e tatimit në pronë do të bashkëpunojnë dhe shkëmbejnë informacione jo vetëm me AKK po me të gjitha autoritetet publike që kanë në administrim ose disponojnë informacionin e nevojshëm për administrimin e duhur të procesit të tatimit në pronë, përfshirë qendrën e regjistrimit civil, në përputhje me kriteret dhe procedurat e përcaktuara në aktin nënligjor që do të nxjerrë Qeveria e Republikës së Kosovës.

21

ngjashme për aktivitete jashtë-titullit të këtij ligji.Neni 14Regjistrimi2. Regjistrat e tatimit në pronë bazohen në regjistrin e të drejtave mbi pronën e paluajtshme. Agjencia Kadastrale e Kosovës shkëmben informacionin e nevojshëm me Ministrinë e Financave, sipas kritereve dhe procedurave të përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Kosovës.

Fjalëve “Agjencia Kadastrale e Kosovës” t’i shtohen fjalët “dhe Qendra e Regjistrimit Civil”.

Koment: Kjo do të ndihmonte për përmirësimin e të dhënave në bazën e të dhënave të tatimit në pronë. Pa numrat e letërnjoftimeve mendojmë që nuk do të jetë e mundur që të zbatohet koeficienti për “banimin primar” e të tjerë dispozita thelbësore.Neni 25Interesi1. Interesi aplikohet mbi tatimin e papaguar në një normë e cila është e barabartë me mesataren e normës vjetore të përcaktuar dhe publikuar nga Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, për vitin para vitit tatimor.

Paragrafi i sipër-shënuar të ri-vlerësohet përmbajtësisht në tërësi.

Koment: Kjo dispozite mendojmë qe është jo-parimore.BQK benchmarking apo përcaktimet mesatare vjetore të normës së interesit i bënë duke përllogaritur kryesisht transaksionin, sigurinë, likuiditetin, cash-flloë për qëllime kryesisht të institucioneve financiare-bankare që nuk ndërlidhen me tatimin në pronë. Tatimi në pronë nuk tatimon të hyrat që mund të krijohen nga prona por më shumë është tatim në pasuri dhe nuk ka cilësi qarkullimi (TVSh), të ardhurash

Komenti nuk është pranuar.

Shih sqarimin e dhëne më në pjesën e komenteve të përgjithshme. Për më shumë, pagesa e tatimit në pronë mund te realizohet tashmë online përmes shërbimeve e-service.

.

22

(TAP), apo fitimi (TAK).Po-ashtu taksa ne transaksion është taks komunale që takson shitë-blerjen e pronës. Edhe shitblerja apo qiraja janë të tatimuara me lloje dhe norma specifike tatimimesh qe rregullohen me legjislacion tjetër të ATK.Neni 25Interesi2. Interesi llogaritet në baza mujore nga data kur duhet të paguhet tatimi deri në muajin kur paguhet tatimi.

Paragrafi i sipër-shënuar të ri-vlerësohet përmbajtësisht në tërësi.

Koment: Mendojmë që Interesi dhe gjobat nuk do duhet të rrjedhnin në këto afate. Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës vetëm në Prishtinë, vetëm 28541 nga 43943 e banesave rezidenciale janë të shfrytëzuara (banuara), që një pjesë e konsiderueshme i bie të mos jetojnë në Kosovë. Këto ndëshkime janë arbitrare dhe nuk janë proporcionale me qëllimin.Zakonisht në Kosovë një person mund të vij një (1) here apo asnjë here brenda një (1) viti, ndërsa tatimi është dy-këstore brenda vitit. Ne anën tjetër kushtëzimi i shërbimeve komunale në vetvete duhet të mjafton. Se paku afati i përllogaritjes së interesit do të duhej te shtyhej apo te parafrazohej në harmoni me UA 07/2011. Për arsye të tjera shih pjesën e përgjithshme.Neni 30Vendimi për ekzekutimin e detyrimeve tatimore të papaguara dhe propozimi për përmbarim1. Nëse pas njëqind e tetëdhjetë (180) ditëve nga dita e fundit për pagesë, në përputhje me paragrafin 1 të nenit 27 të këtij Ligji, pagesa nuk është bërë, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë brenda pesë (5) ditëve të punës merr vendim mbi ekzekutimin e detyrimeve tatimore të papaguara, për rastet kur

Konsiderohet se afati dhe shuma e përcaktuar në ligj janë të përshtatshme. Pagesa e tatimit në pronë mund te realizohet tashmë online përmes shërbimeve e-service. Nuk është e nevojshme prania fizike e personit për kryerjen e pagesës.

23

detyrimet totale tatimore të papaguara kanë kaluar shumën e treqind (300) Eurove.

Fjalët “njëqind e tetëdhjetë (180)”, “pesë (5) ditëve” dhe “treqind (300)” të zëvendësohen me fjalë të bazuara si në komentin më poshtë.

Koment: Te dy pragjet (si ai kohor dhe ai monetar) janë jo-normalishtë të ulët, të paktën për Komunën e Prishtinës, ku ka prona individuale që brenda një kësti u vihen detyrime më të larta se ky prag monetar! Po ashtu siç u cek më lart 180 ditë janë jo te mjaftueshme për shtetasit jo-rezident. Mendojmë që të paktën afati kohor duhet prolonguar.Neni 31Ankesa ndaj faturës së tatimit në pronë1. Personi i cili beson në mënyrë të arsyeshme se fatura e tatimit është e pasaktë, se ka gabime në regjistrat e tatimit në pronë mbi të cilat është bazuar fatura e tatimit, apo se fatura e tatimit është në kundërshtim me këtë Ligj, mund të ushtrojë ankesë dhe të kërkojë rishqyrtimin plotësisht ose pjesërisht të faturës së tatimit nga Zyra Komunale e Tatimit në Pronë.2. Ankesa dorëzohet së bashku me dokumentacionin mbështetës me të cilin personi dëshiron të provojë pretendimet e tij, jo më vonë se dy (2) muaj nga dita e fundit për lëshimin e faturave të tatimit në pronë.3. Ankesa e personit nuk e pezullon detyrimin për të paguar çdo lloj detyrimi tatimor.4. Pavarësisht nga paragrafi 3 i këtij neni, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë nuk ka të drejtë të përdorë procedurat e mbledhjes së detyrueshme për të mbledhur detyrimet tatimore të papaguara deri sa të jetë marrë një vendim përfundimtar mbi ankesën e tatimpaguesit. Megjithatë, kjo nuk zbatohet ndaj ankesave të cilat refuzohen menjëherë si absolutisht të papranueshme dhe të pabaza.

Projektligji përcakton se Ministria e Financave, përmes departamentit përkatës për tatimin në pronë, dhe Komunat përmes njësive për administrimin e tatimit në pronë në Komuna, administrojnë procesin e tatimit në pronë, përfshirë shqyrtimin e ankesave.Struktura organizative e këtyre organeve do të ketë sektorë apo persona të caktuar, të cilët do të jenë përgjegjës për pranimin dhe shqyrtimit e kërkesave (apelimin).Duhet përmendur fakti se, shqyrtimi i ankesave nga autoritet e tatimit në prone mundëson shqyrtimin cilësor të tyre, duke qenë se punonjësit e administratës së tatimit në pronë posedojnë ekspertizën e duhur dhe njohuri të thelluara mbi legjislacionin që mbulon tatimin në pronë.Nga ana tjetër, shqyrtimi i ankesave nga organet të cilat kanë nxjerrë aktin që ankimohet është tërësisht i ligjshëm dhe i pranueshëm, aq më tepër që vendimet e marra për ankesat, mund të behën objekt ankimi në gjykata.Për sa i përket çështjes së njoftimit, në mënyrë që tatim paguesi të njoftohet në kohë për vendimet, njoftimet apo komunikatat e tjera zyrtare, legjislacioni i ri përmban mënyra dhe një procedure të re njoftimi.

24

5. Zyra Komunale e Tatimit në Pronë merr vendim në lidhje me ankesën e dorëzuar brenda gjashtëdhjetë (60) ditëve kalendarike nga pranimi i ankesës. Zyra Komunale e Tatimit në Pronë mund të zgjasë, deri në tridhjetë (30) ditë afatin për shqyrtimin e kërkesës së dorëzuar, me një vendim të arsyetuar.6. Zyra Komunale e Tatimit në Pronë i dërgon personit vendimin brenda pesë (5) ditëve të punës pas datës së marrjes së vendimit.7. Nëse Zyra Komunale e Tatimit në Pronë nuk ka marrë vendim brenda afatit të përcaktuar në paragrafin 5 të këtij neni, personi mund të ankohet drejtpërdrejt në Ministrinë e Financave.8. Personi mund të ankimojë vendimin e Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë në Departamentin e Tatimit në Pronë brenda tridhjetë (30) ditëve kalendarike nga data kur vendimi i Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë konsiderohet të jetë pranuar nga personi.9. Ministria e Financave merr vendim në lidhje me ankesën e dorëzuar brenda dyzet e pesë (45) ditëve nga pranimi i ankesës dhe i dërgon personit vendimin brenda pesë (5) ditëve të punës pas datës së marrjes së vendimit.10. Nëse Ministria e Financave nuk ka marrë vendim mbi ankesën e dorëzuar brenda dyzet e pesë (45) ditëve nga data e dorëzimit të ankesës, personi mund të ushtrojë padi në Gjykatën Themelore të Prishtinës.11. Personi i cili nuk pajtohet me vendimin mbi ankesën të marrë nga Ministria e Financave, mund të ushtrojë padi në Gjykatën Themelore të Prishtinës brenda tridhjetë (30) ditëve nga data kur vendimi konsiderohet të jetë pranuar nga personi.12. Ministria e Financave përcakton procedurat dhe kriteret e pranueshmërisë së ankesave për zbatim të këtij neni dhe të neneve 32 dhe 33.

Dispozita e lartshënuar duhet të ri-shqyrtohet.

25

Koment: Është paraparë dy shkallësia ankimore në procedurë administrative. Pas kësaj ankesa dorëzohet në Ministrinë e Financave pa përmend ndonjë trupë adekuate ku duhet bërë ankesa. Ky ligj duhet ta krijoj së paku në shkallen e dytë administrative të ankesës një trup ankimore që është e pavarur nga trupa që bënë vlerësimin e tatimit në pronë.Ne ligjin e vjetër ka qenë e përcaktuar se një trupë e veçantë “Bordi për Shqyrtimin e Ankesave“ ka marrë vendime të shkallës së parë në ankesat e tatimpaguesve. Tani “Zyra Komunale e Tatimit ne Prone” është zyre e cila edhe regjistron, mirëmban, anketon, inspekton etj., pronën për tatim. Mendojmë që një trup prej 3 punëtorësh të Zyrës Komunale te Tatimit në Pronë, të kualifikuar me shkollim të lart, duhet që çdo here, të asistuar nga dy punëtorë të terrenit (anketues) që e kanë atë zonë të operimit në qytet të sjellin vendime meritore. Mandati i kësaj trupe duhet kufizuar ne vite etj. Te mirren shembull trupat tjerë të ngjashme, si ne kompetenca, mandate, përgjegjësi etj.Zyra Komunale e tatimit në Pronë në Komunën e Prishtinës i ka afër 100 punëtor, që i bie që 100 punëtorë do te sillnin vendime. Duhet përcaktuar një trup të veçantë me përgjegjësi të për vendimet e sjella.Mendojmë që Bordi për shqyrtimin e ankesave duhet të pranoj gjatë gjithë vitit lëndët në mënyrë që të rritet inter-aktiviteti me tatimpaguesin dhe t’i lejohet te paktën tatimpaguesve që të raportojnë ndërrimin e destinimit të pronës, sipërfaqes, etj.Kapacitet në Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë në Prishtinë ekzistojnë për të punuar gjatë gjithë vitit dhe jo vetëm për këto dy muaj ku aktivizohen diku mbi 50 punëtor e që gjatë gjithë vitit nuk do i ngelet çfarë të punojnë sepse nuk do te mund te ndërhyhet në asnjë formë në bazën e të dhënave.Shumë tatimpagues nuk pranojnë fare faturën brenda kësaj periudhe për shkak se në të dhënat e tatimit në pronë adresat

26

nuk janë të sakta për Postën e Kosovës. Ky numër është jashtëzakonisht i madh në Komunën e Prishtinës.

Luljeta Krasniqi

Legal Officer, Laë & Policy UnitLaw and Justice SectionOSCE Mission in Kosovo

Komente në Projektligjin për tatimin në pronën e paluajtshme

Projektligji për tatimin në pronën e paluajtshme (Projektligji) është vlerësuar për nga pikëpamja e standardeve ndërkombëtare për të drejta të njeriut dhe parimeve të sundimit të ligjit. Janë gjetur çështjet si vijon:

KOMENTE SPECIFIKE: 1. Neni 6 – Tatimpaguesi

Të konsiderohet heqja e fjalës “i ligjshëm” nga “poseduesi i ligjshëm” në nenin 6(2) dhe 6(3).

1. Neni 6(2) dhe 6(3) përmendin termin “posedues i ligjshëm” në kontekst të tatim pagimit nga pronari ose poseduesi(t) ligjor – dhe nëse nuk mund të përcaktohet – tatimpagues është personi që e “posedon ligjërisht” pronën e paluajtshme. Dëshirojmë t’ia drejtojmë vëmendjen hartuesit në rastet kur pronat e personave të zhvendosur (PZH) janë të uzurpuara në mënyrë të paligjshme, dhe rekomandojmë që kjo dispozitë t’i merr parasysh këto rrethana duke e reflektuar që uzurpuesit e paligjshëm mbahen përgjegjës për pagesën e tatimit të akumuluar në pronë për periudhën sa prona ka qenë e uzurpuar paligjshëm. Prandaj, për hir të qartësisë juridike, sugjerojmë heqjen e fjalës “i ligjshëm” nga “poseduesi i ligjshëm” në nenin 6(2) dhe 6(3).

2. Neni 9 – Normat tatimore Të harmonizohen kufijtë e normave tatimore ndërmjet

versioneve në gjuhën angleze dhe shqipe të Projektligjit në nenin 9(1.4)(1.5)(1.6) dhe (1.7).

2. Neni 9 vendos norma të ndryshme tatimore brenda një

1.Komenti nuk është pranuar.

2.Komenti është pranuar.

1.Paragrafi 2 i nenit 6 i referohet saktësisht poseduesit të ligjshëm. Kështu, në ato raste kur pronari i pronës së paluajtshme ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të përcaktohet ose nuk mund të gjendet, tatimpagues është personi i cili e posedon ligjërisht pronën e paluajtshme, por nuk është pronar (si të tille mund të përmendim një person i cili ka të drejtën e shfrytëzimit të pronës së paluajtshme).Vetëm në ato raste kur pronari ose poseduesi i ligjshëm ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të gjendet, nuk mund të përcaktohet ose mund të përcaktohet por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, tatimpagues është personi i cili e posedon pronën e paluajtshme (si të tille mund të përmendim një person i cili ka uzurpuar pronën e cila është ne pronësi të një personi tjetër). Siç mund të konstatohet lehtësisht, paragrafi 3 i nenit 6 i referohet personit e cili e ushtron pushtetin faktik pa bazë juridike.

27

game të definuar, të renditur në nëntë nën-paragrafë. Vërejmë që kufijtë e normave tatimore dallojnë ndërmjet versioneve gjuhësore të Projektligjit, gjegjësisht versionit në gjuhë shqipe dhe atij angleze. Për shembull, për njësitë rezidenciale të parcelave sipas nenit 9(1.4), normat e taksave ndryshojnë në shkallë nga “zero pikë pesëmbëdhjetë për qind (0.15%) deri në zero pikë 1 për qind (0.1%)” në versionin në gjuhë angleze, ndërsa në versionet në gjuhë Shqipe dhe serbe është nga “zero pikë pesëmbëdhjete për qind (0.15%) deri në një për qind (1%). E njëjta mospërputhje reflektohet gjatë nenit 9(1.4)(1.5)(1.6) dhe (1.7). Ndonëse version në gjuhën angleze nuk është version zyrtar, për hir të qartësisë juridike dhe konsistencës ndërmjet versioneve gjuhësore të Projektligjit, sugjerojmë që kufijtë e normave tatimore të harmonizohen në nenin 9(1.4)(1.5)(1.6) dhe (1.7).

3. Neni 10 – Lirimi nga tatimi në pronën e paluajtshme Të shtohet “Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në

Evropë (OSBE)” në nenin 10. Të shtohet një paragraf i ri në nenin 10 për të siguruar

garanci për lirimin nga pagesa e tatimit në pronë të paluajtshme për PZH-të dhe pronarët të cilët janë parandaluar nga qasja në pronën e tyre.

Të qartësohet cili nën-paragraf referohet në nenin 10(3).3. Neni 10 liston institucionet që lirohen nga pagesa e tatimit

në pronë të paluajtshme që kanë në përdorim. Për të harmonizuar Projektligjin me legjislacionin në fuqi, sugjerojmë që “Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE)” të përfshihet në mesin e këtyre institucioneve, ashtu siç është përfshirë në Ligjin për Statusin, imunitetet dhe privilegjet e misioneve diplomatike, konsullore dhe personelin e Kosovës dhe praninë

3.Komenti nuk është pranuar përveç sugjerimit për korrigjimin e paragrafit 3 të nenit 10.

2.Përmirësuar formulimi në versionin anglisht.

3.1 Parashikuar në nën paragrafin 1.5 ku thuhet prona në pronësi ose posedim të.organizatave ndërqeveritare ose agjencive donatore të huaja që ofrojnë ndihmë humanitare, shërbime rindërtimi, administratë civile apo ndihmë teknike në Kosovë.

3.2. Ndryshimi i këtij neni për të siguruar lirimin nga pagesa e tatimit në pronë për PZH-të dhe pronarët të cilët janë parandaluar nga qasja në pronën e tyre është jo adekuat.

28

ndërkombëtare ushtarake si dhe personelin e saj, ndryshuar me Ligjin No.04/L-115.Ligji aktual në fuqi për Tatimin në pronën e paluajtshme përcakton që “tatimpagues është pronari i pronës ose përdoruesi i saj”, megjithatë komunat kanë dështuar në të shumtën e rasteve të identifikojnë përdoruesit e pronave të PZH-ve që janë uzurpuar në mënyrë të paligjshme. Kjo ka rezultuar në atë që PZH-të obligohen me pagesë të tatimit të akumuluar të pronës, ndonëse nuk kanë pasur qasje në pronën e tyre. Strategjia për të Drejtat Pronësore e miratuar nga qeveria në dhjetor 2016, ka njohur çështjen e tatimit të akumuluar në prona të PZH-ve të uzurpuara në mënyrë të paligjshme dhe kërkon që institucionet përgjegjëse të bëjnë ndryshimet përkatëse në ligjin për tatime në mënyrë që të siguruar lirim me ligj nga obligimi për pagesë të tatimit të akumuluar në pronë për PZH-të. Çështja e lirimit nga pagesa e tatimit të akumuluar në pronë të PZH-ve gjithashtu parashihet nga Iniciative Ndërinstitucionale për Personat e Zhvendosur nga Kosova, e njohur ndryshe si Procesi i Shkupit, në të cilin institucionet e Kosovës kanë marrë pjesë aktive dhe janë zotuar për zbatimin e veprimeve të dakorduara, mes tjerash, për të drejtat pronësore (Veprimi 3.1).Përtej avokimit tonë të vazhdueshëm në lidhje me këtë çështje, sugjerojmë të shtohet një paragraf i ri në nenin 10, ashtu që të sigurohen garanci për lirim nga pagesa e tatimit në pronë të paluajtshme për PZH-të dhe pronarët të cilëve u është pamundësuar qasja në pronat e tyre. Një dispozitë e tillë do të mund të dukej si apo të ndiqte shembullin e sugjeruar më poshtë:“Kategoritë në vijim lirohen nga pagesa e tatimit në pronë të paluajtshme:Personat e zhvendosur dhe pronarët pronat e të cilëve janë

Por Projektligjit i është shtuar një nen në kapitullin e tij të fundit, i cili liron nga të gjitha detyrimet tatimore, personat prona e të cilëve rezulton të ketë qenë apo të jetë e uzurpuar sipas një vendimi përfundimtar të nxjerrë nga një autoritet publik, kompetent për të shqyrtuar rastet e uzurpimeve të paligjshme në Kosovë.

3.3 Nën-paragrafët janë saktësuar.

29

uzurpuar në mënyrë të paligjshme dhe të konfirmuar me vendim të gjykatës ose Agjencisë Kosovare të Pronës, ose ndonjë institucion tjetër me mandat për të hetuar dhe/ose vendosur për rastet e uzurpimeve të paligjshme në Kosovë, si dhe personat e zhvendosur dhe pronarët pronat e të cilëve janë shkatërruar apo dëmtuar rëndë.”Neni 10(3) përcakton lirimet dhe thotë që përmban nën-paragrafët 1.2 deri në 1.7. Megjithatë, nën-paragrafi 1.7 nuk ekziston në Projektligj. Për hir të qartësisë juridike, sugjerojmë që hartuesi të qartësojë nën-paragrafët e saktë që duhet përmendur në nenin 10(3).

4. Neni 36 – Njoftimet dhe komunikatat Të shtohet një paragraf në nenin 36 që thotë si vijon:

“Ministria e Financave do të bashkëpunojë me institucionet relevante të Kosovës dhe organizatat ndërkombëtare për t’i njoftuar personat që jetojnë jashtë vendit, me fokus të veçantë personat e zhvendosur, të cilët mund të preken nga Ligji, duke zhvilluar skema shtesë për njoftim dhe do të kërkojë asistencë nga komuniteti ndërkombëtar për këtë çështje kur e gjykon si të nevojshme”.

4. Neni 36 nuk merret me çështjen e njoftimit efikas të personave që nuk jetojnë në pronat e tyre, veçanërisht PZH-të. Çështja e njoftimit të PZH-ve mund të bëhet më problematike me ndryshimet e reja të propozuara në Projektligj, të cilat parashohin që krahas tatimit të pronës rezidenciale dhe komerciale, edhe toka dhe pyjet do t’i nënshtrohen tatimit. Duhet theksuar se çështja e njoftimit të PZH-ve është njohur si brengë në Strategjinë për të Drejtat Pronësore, miratuar nga qeveria në dhjetor 2016. Për të adresuar këtë brengë, sugjerojmë shtimin e një paragrafi të ri në nenin 36, i cili do të dukej apo lexonte , në vija të trasha, si vijon: “Ministria e Financave do të bashkëpunojë

4. Komenti nuk është pranuar.

4. Projektligji parashikon mënyra të shumta për njoftimin e tatim paguesve dhe palëve të tjera të interesuara, përpos mënyrës klasike të njoftimit përmes postës apo dorëzimit personal, në mënyrë që këta të fundit të njoftohen në kohë për faturat e tatimit në pronë, njoftimet apo komunikatat e tjera zyrtare. Mund të përmendim këtu, publikimin periodik në një faqe në dispozicion të publikut të informacionit lidhur me tatimin në pronë, apo përdorimin e mjeteve të komunikimit elektronik dhe faksit, nëse personi ka kërkuar në mënyre eksplicite të njoftohet në atë mënyrë.

30

me institucionet relevante të Kosovës dhe organizatat ndërkombëtare për t’i njoftuar personat që jetojnë jashtë vendit, me fokus të veçantë personat e zhvendosur, të cilët mund të preken nga Ligji, duke zhvilluar skema shtesë për njoftim dhe do të kërkojë asistencë nga komuniteti ndërkombëtar për këtë çështje kur e gjykon si të nevojshme”.

Menduha Gojani

Udhëheqëse e DSPLDBP

Neni 3Përkufizime

1.2. Bashkë-posedim - nënkupton të drejtën e posedimit që i përket dy apo më shumë personave në pjesë të caktuara apo të pacaktuar, me ç ‘rast pjesët e pacaktuara prezumohen se janë pjesë të barabarta;1.21. Posedim i Pronësi e përbashkët - nënkupton të drejtën e posedimit pronësisë që i përket bashkërisht dy apo më shumë personave në pjesë të pacaktuara, me ç’rast pjesët e pacaktuara do të prezumohen se janë të barabarta;1.22. Posedues - nënkupton personin i cili nuk është pronari, por ushtron pushtetin faktik dhe/ose ligjor në pronën e paluajtshme dhe shfrytëzon ose mban pronën e paluajtshme si të tijën, duke vepruar si të ishte pronar;

Neni 6Tatimpaguesi2. Nëse pronari i pronës së paluajtshme ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të përcaktohet ose nuk mund të gjendet, tatimpagues është personi i cili e posedon trashëgon ligjërisht pronën e paluajtshme3. Nëse pronari ose poseduesi i ligjshëm ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të gjendet, nuk mund të përcaktohet ose mund të përcaktohet por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, personi i cili e posedon trashëgon pronën e paluajtshme është tatimpaguesi. Një përcaktim i tillë nuk i jep kurrfarë të drejtash pronësore poseduesit.

Komentet nuk janë pranuar me përjashtim të korrigjimit të sugjeruar në nën paragrafin 3.2 të nenit 10.

Sugjerimet e komentuesit kanë të bëjnë në një masë të madhe me eliminimin e konceptit të poseduesit, duke kërkuar rrjedhimisht, vetëm tatimimin e atyre personave të cilët janë pronarë.

Një sugjerim i tillë nuk mund të pranohet në kushtet e një informaliteti të theksuar në Kosovë, ku një numër i madh pronash nuk janë të regjistruara dhe pronësia e një pjese të konsiderueshme të tyre nuk është përditësuar.

31

4. Në përputhje me kushtet e përcaktuara në paragrafët 1, 2 dhe 3 të këtij neni, përgjegjësia për pagesën e tatimit në pronën e paluajtshme për një vit tatimor të caktuar i përket personit i cili e ka në pronësi apo posedim pronën e paluajtshme që i nënshtrohet tatimit, deri në 30 nëntor të vitit para vitit tatimor.5. Kur e njëjta pronë e paluajtshme është në bashkëpronësi, bashkë-posedim ose posedim të përbashkët të dy ose më shumë personave, përgjegjës për pagesën e detyrimeve tatimore janë secili nga këta persona në proporcion me pjesën e tyre të caktuar. Tatimpaguesit janë individualisht përgjegjës për pagesën e detyrimeve tatimore.Neni 10Lirimi nga Tatimi në Pronën e Paluajtshme2. Lirimet në lidhje me tatimin në pronën e paluajtshme për pronat e paluajtshme të përcaktuara në paragrafin 1 të këtij neni nuk zbatohen për poseduesit (uzurpuesit) që mbajnë këto prona në posedim shfrytëzim në mënyrë të paligjshme.

3.2. prona e paluajtshme në pronësinë e një organizatëe joqeveritare me status të përfitimit publik që nuk që shfrytëzohet ekskluzivisht për qëllime të përfitimit publik.

Neni 11Zbritja nga tatimi në pronën e paluajtshmeBashkëpronari, bashkë poseduesi ose poseduesi i përbashkët i një njësie objekti, e cila shërben si vendbanim primar, ka të drejtën e zbritjes për vendbanim primar në proporcion me pjesën e tij të caktuar.3. Nëse vlera e vlerësuar e njësisë së objektit është më e vogël se zbritja për vendbanimin primar, pjesa e mbetur e zbritjes zbritet nga vlera e vlerësuar e njësisë së parcelës ku është ndërtuar njësia e objektit në pronësi apo posedim të njëjtë.4. Personi fizik i cili ka në pronësi apo posedim dy ose më shumë njësi rezidenciale të objekteve, mund të deklarojë në përputhje me paragrafin 1 të këtij neni, vetëm një prej këtyre

32

objekteve si vendbanimin e tij primar, pa marrë parasysh faktin që njësitë e objekteve mund të ndodhen në Komuna të ndryshme.Neni 14Regjistrimi2. Regjistrat e tatimit në pronë bazohen në regjistrin e të drejtave mbi pronën e paluajtshme. Agjencia Kadastrale e Kosovës shkëmben informacionin e nevojshëm me Ministrinë e Financave dhe Ministrin e Kulturës Rinis dhe Sporteve, sipas kritereve dhe procedurave të përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Kosovës.4. Të gjithë personat që hynë në posedim pronësi të një prone të paluajtshme, duhet ta regjistrojnë atë pronë të paluajtshme brenda tridhjetë (30) ditëve nga dita kur janë bërë posedues pronar të pronës së paluajtshme, nëpërmjet vetë deklarimit në Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë në Komunën ku ndodhet prona e paluajtshme, duke i siguruar Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë informacionin e nevojshëm në lidhje me pronën e paluajtshme dhe poseduesin.Neni 15Inspektimi3. Veprimtaritë inspektuese kryhen në një mënyrë të arsyeshme që minimizojnë shqetësimet ose ndërhyrjet ndaj personit i cili e ka në pronësi apo posedim pronën e paluajtshme.4. Përveç siç parashikohet në paragrafin 5 dhe 6 të këtij neni, të gjithë personat të cilët kanë në pronësi ose posedojnë pronë të paluajtshme, janë të obliguar t’i lejojnë personat e autorizuar që përfaqësojnë Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë të hyjnë në tokën dhe në objektet e tyre për të mbledhur informacionin e nevojshëm lidhur me pronën e paluajtshme.Neni 19Certifikata e Vlerës së Vlerësuar3. Brenda pesë (5) ditëve të punës pas datës së lëshimit të certifikatave të vlerës së vlerësuar, Ministria e Financave ju

33

siguron ato Zyrave Komunale të Tatimit në Pronë, për t’ua dërguar pronarëve ose poseduesve përkatës të pronave të paluajtshme.

4.3. emrin, identifikuesin unik dhe adresën e personit i cili ka të drejtën e marrjes së certifikatës së vlerës së vlerësuar dhe statusi i tij (posedues dhe/ose pronar);4.9. pjesën takuese të pronarit dhe/ose poseduesit;

Neni 23Pagesa e detyrimeve tatimore dhe shpërndarja e pagesave7. Kur prona kalon në pronësi apo posedim të një personi tjetër, pronari apo poseduesi i ri do të mbajë përgjegjësi për pagesën e cilitdo detyrim tatimor të pronarit apo poseduesit të mëparshëm, të identifikuar si tatimpagues në regjistrat e tatimit në pronë, përveç nëse është parashikuar ndryshe në vendimin përfundimtar të një organi kompetent publik, që ka vendosur një marrëveshje mes palëve në lidhje me pagesën e detyrimeve tatimore.Neni 28Detyrimi për të ofruar informacion mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit2. Me kërkesë të Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë, autoritetet publike, personat juridik apo organet që kanë autoritetin mbi regjistrat e pronës dhe të drejtat mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit apo kanë në posedim pronësi ndonjë pronë të debitorit, duhet të ofrojnë informacion mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit në përputhje me procedurat e komunikimit të përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Kosovës.Neni 35Gjobat1. Çdo posedues pronar i pronës që nuk bën kërkesë për regjistrim të pronës së paluajtshme që ai posedon e ka në pronësi të vet dhe nuk i siguron Komunës informacionin e

34

nevojshëm në pajtim me paragrafët 3 dhe 4 të nenit 14 të këtij Ligji, i dërgohet një letër kujtesë.2. Nëse poseduesi pronari nuk i përmbahet letër kujtesës brenda tridhjetë (30) ditëve nga data kur letër kujtesa e Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë konsiderohet të jetë pranuar nga poseduesi pronari, i shqiptohet gjobë në një shumë që është e barabartë me 30% të tatimit të vlerësuar në vitin pasues.4. Tatimpaguesi i cili nuk deklaron ndonjë ndryshim në pronën e paluajtshme që ka në pronësi ose posedim në pajtim me paragrafin 8 të nenit 18 të këtij Ligji, i shqiptohet gjobë në një shumë që është e barabartë me dyfishin e tatimit të vlerësuar që rrjedh nga diferenca midis vlerës së re të vlerësuar dhe vlerës së vjetër.Neni 36Njoftimet dhe komunikatat3. Njoftimi dhe/ose akti tjetër zyrtar konsiderohet së është adresuar në mënyrë të rregullt nëse i është adresuar personit përkatës në adresën e fundit të ditur të atij personi. Nëse ky informacion (adresa) nuk mund të konstatohet nga të dhënat kadastrale në dispozicion ose të dhënat e tjera mbi pronën e paluajtshme në Kosovë, duke përfshirë të dhënat e Agjencisë Kosovare të Pronës dhe të dhënat e fundit mbi tatimin në pronë, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë dhe Ministria e Financave mund të përdor, nëse është në dispozicion, adresën (vendndodhjen) e njësisë së objektit në pronësi ose posedim të personit.

KomunatTakimet e mbajtura më 20, 21 dhe 22 Shkurt 2017

1. Të shqyrtohet fshirja e borxheve nga ana e tatimpaguesit e parregullt pasi që kjo do konsiderohet si shpërblim për tatimpaguesit e pandërgjegjshëm.2. Te përfshihet në PL ose me ndonjë akt tjetër organizimi dhe funksionimi i Zyrës komunale për tatimin ne prone. Te specifikohet stafi obligativ në zyrat komunale për pronë, qoftë të vendoset sipas numrit të banoreve ne komunë, madhësisë apo

Komentet nuk janë pranuar.

1. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.2. Organizimi, funksionimi dhe përgjegjësitë kryesore të njësive për administrimin e tatimit në pronë në Komuna do të përcaktohen në një akt nënligjor të hartuar nga Ministria e

35

të aplikohen kritere tjera.3. Të bëhet ndryshimi i afatit ligjor të tatimit ne pronë, ka probleme tek një kategori te tatimpaguesve, sidomos te pronareve qe jetojnë jashtë shtetit, bashkatdhetarëve, d.m.th te ndryshohet afati nga 30 qershor d.m.th te shtyhet.4. Konsiderohet se ligji në përgjithësi nuk është stimulues dhe i zbatueshëm.5. Do të jetë problematik identifikimi i tatimpaguesit për shkak të mos transferit të pronës nga pronaret e ligjshëm dhe ata që e shfrytëzojnë (për shkak të trashëgimisë, vonesave në transferim të pronave etj).6. Në anën tjetër do te jete problematike nëse zyra e tatimit ne prone e inicon procedurën e trashëgimisë. Për këtë qellim do te duhej që MF të punoj me kadastrin ne rindërtimin e kadastrit dhe të gjendet një formë për bartjen e pronave nga trashëgimlënësit. Propozimi është AKK të filloje rindërtimin e kadastrit.7. Çmimet e përkthimit të pronave janë pengesë për transferimin e pronave. Duhet të bëhet diçka për të mundësuar transferin e pronës. Te shqyrtohet lirimi nga pagesa për transferin e pronës nga trashëgimlënësit.8. Te propozohet ndryshimi i ligjit për trashëgiminë në mënyrë që momentin e vdekjes të bëhet kalimi i pronave nga trashëgimlënësi në mënyrë ex officio.9. Propozohet që tokat bujqësore të kenë norma më të ultë tatimore në krahasim me pronat tjera.10. Propozohet që gjatë 4 ose 5 viteve të para shkalla minimale te aplikohet e tatimi e pastaj te fillon tatimimi sipas shkalleve.11. Afati i ankesave të shtrihet gjatë tërë vitit dhe të mos këtë kamata për vitin aktual të tatimit.12. Konsiderohet se gjobat dhe kamatat e përcaktuara për mos pagesën e tatimit në pronën e paluajtshme janë joligjore.13. Kërkohet të bëhet harmonizimi i Ligjit për tatimin në

Financave në bashkëpunim me Komunat.3. Pagesa e tatimit në pronë mund te realizohet tashmë online përmes shërbimeve E-service. Nuk është e nevojshme prania fizike e personit.4. Projektligji parashikon stimuj që do nxisnin shfrytëzimin e dobishëm të tokës bujqësore, si tatimimin më te ulet të pronarëve të tokave të kultivuara.5. Projektligji përmban disa mekanizma të cilat mund të shfrytëzohen nga zbatuesit e tij në të ardhmen për të përcaktuar personat përgjegjës për pagesën e tatimit.6. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.7. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.8. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.9.Projektligji përcakton vetëm kufijtë e normave tatimore. Komuna ka te gjithë atributet e nevojshme ligjore për të vendosur norma te ndryshme tatimore për kategori të ndryshme pronash, brenda kufijve të vendosur në ligj.10. Projektligji parashikon një zbritje të përgjithshme në vlerën e vlerësuar të tokave gjatë viteve të para të implementimit të tatimit në toka. Kjo zbritje e bën më të lehtë zbatimin e tatimit në tokë, e po ashtu, i mundëson tatimpaguesit të mësohet gradualisht me zakonin e pagesës së tatimit edhe për

36

pronën e paluajtshme me ligje tjera, ku do të reflektohen lirimet nga tatimi për kategoritë e caktuara, si te verbër dhe kategoritë tjera te cilat lirohen me ligje tjera apo rregullore specifike te komunave.14. Vlerësimi ne baze te kualitetit do te jete problematike. Prandaj kërkohet të definohet më qartë se kush e bën vlerësimin e pronave dhe të vendoset se kush mundet ta kryej vlerësimin.15. Te shqyrtohen incentivat nëse bëhet parapagimi i tatimit ne prone. P.sh lirimi i një përqindje e caktuar nëse behet parapagimi. Kjo do ti lehtësonte edhe pagesat nga bashkatdhetarët.16. Kërkohet të sqarohet tatimimi i rrjeteve të energjisë elektrike, telekomit, tatimimi i rrugëve private etj.17. Të përfshihet çështja e përfshirjes në tatim të pronave të Agjencisë Pyjor që jap pronat e veta në shfrytëzim.18. Te definohet statusi i objekteve nen institutin për mbrojtjen e monumenteve.

tokën.11. Personat që jetojnë në diasporë kanë të gjithë mundësitë të autorizojnë dikë për të ushtruar të drejtën e ankesës në emër e për llogari të tyre, apo në të ardhmen të dorëzojnë ankesën e tyre duke shfrytëzuar mundësinë e ankimit online (E service).12. Shtetet kanë hapësire të gjerë veprimi për përcaktimin e masave/politikave të cilat do të siguronin pagimin e taksave ose të kontributeve të tjera. Aplikimi i interesit dhe ndëshkimit në rastet e mos pagesës në kohë të tatimit konsiderohet akoma i nevojshëm në Kosovë, në kushtet kur mbledhje e tatimit apo pranueshmëria (complience level) është shume larg nivelit të dëshiruar. Për më tepër, në disa raste, në mungesë të zbatimit rigoroz të masave shtrënguese, mbeten i vetmi mekanizëm që detyron personat përgjegjës të paguajnë detyrimet tatimore.13. Projektligji është i harmonizuar me ligjet e tjera.14. Projektligji përcakton qartë organin kompetent për kryerjen e vlerësimit të pronave të paluajtshme.15. Sugjerimi nuk është pranuar. Projektligji përmban mekanizma që detyrojnë personat përgjegjës të paguajnë në kohë detyrimet tatimore (interesi dhe gjoba).16. Çështja është sqaruar në Projektligj.17. Çështja është sqaruar në Projektligj.

37

18. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.

Sabile Klinaku

Zyrtare ligjore -në Drejtorinë për Buxhet dhe Financa

Komuna Vushtrri

1. Kjo zbritje është e mirëseardhur por megjithatë para se të zbatohet ligji për tatimin mbi toka para vitit 2019 ne si Komunë kërkojmë që të bëhet edhe njëherë rivlerësimi i pronave në Komunën tonë ku kemi hasë në shumë vërejtje rreth përcaktimit të vlerave të pronës në disa fshatra si shembull konkret mund ti marrim disa fshatra që janë përfshirë në zonën e V dhe të VI janë vlerësuar më shumë sesa disa fshatra të cilët janë përfshirë në zonën e IV. Kjo është arsyeja për të cilën ne po kërkojmë të bëhet rivlerësimi i pronave dhe si kriter për vlerësimin e pronave të merret parasysh klasa e tokës.2. Përgjegjës për pagesën e tatimit ne si Komunë kishim kërkuar të jetë vetëm pronari legjitim emri i të cilit figuron në evidencën e listës poseduese kadastrale e sa i përket shfrytëzuesit të pronës barra e tatimit do ti bie sipas neve vetëm nëse paraprakisht arrihet një marrëveshje në mes të pronarit dhe shfrytëzuesit dhe si e tillë ajo marrëveshje të jetë e vërtetuar te Noteri.3. Sa i përket normës tatimore e cila është diferencuar për kategori të ndryshme të pronës ne si Komunë kemi disa vërejtje dhe propozojmë që norma tatimore, për prona komerciale dhe industriale të dallon nga norma e pronës bujqësore dhe asaj pyjore.4. Pajtohemi në lidhje me këtë paraprakisht kërkojmë te mbahen disa trajnime rreth procedurave të inkasimit.5. Sa i përket procedurës së ankimimit pajtohemi dhe e mirëpresim zgjatjen e afatit për ankesa duke u nisur nga vet fakti se kemi një numër të madh të ankesave administrative rreth tatimit mbi pronën e paluajtshme. Duke pasë parasysh faktin se një numër i konsiderueshëm i tatimpaguesve jetojnë në diasporë të mos ju mohohet e drejta e Ankimit për arsye të afatit të kufizuar por ta kenë këtë të drejtë gjatë tërë vitit.

Komentet nuk janë pranuar.

1. Vlerat e pronave përcaktohen zyrtarisht pas hyrjes në fuqi të Ligjit për Tatimin në Pronë. Vlerat e referuara nga komentuesja janë paraprake.2. Sugjerimi i komentueses nuk pranohet në kushtet e një informaliteti dominant në Kosovë, ku një numër i madh pronash nuk janë të regjistruara dhe pronësia e një pjese të konsiderueshme të tyre nuk është përditësuar.3. Projektligji përcakton vetëm kufijtë e normave tatimore. Komuna ka te gjithë atributet e nevojshme ligjore për të vendosur norma te ndryshme tatimore për kategori të ndryshme pronash, brenda kufijve të vendosur në ligj.4. Çështja e ngritur nuk ka lidhje me Projektligjin.5. Personat që jetojnë në diasporë kanë të gjithë mundësitë të autorizojnë dikë për të ushtruar të drejtën e ankesës në emër e për llogari të tyre, apo në të ardhmen të dorëzojnë ankesën e tyre duke shfrytëzuar mundësinë e ankimit online (E service).

38

Pajtohem dhe është shumë e qartë se kush është kompetent cilat janë kompetencat e DTP dhe MF megjithatë bashkëpunimi është shumë me rëndësi.Jemi të pajtimitJemi të pajtimit me sanksionet që i keni paraparë me nenin 35 të këtij projektligji në rastet e shkeljes së detyrimeve ligjore.

Sabrie RamaDepartamenti i Planifikimit HapësinorMMPH

Neni 3Përkufizime

1.9.3. pronë e banimit;Komenti: në vend të shprehjes rezidenciale të përdoret e banimit

1.13. Njësi objekti - nënkupton një objekt ose një pjesë të veçantë të një objekti, i cili shfrytëzohet për një qëllim të vetëm dhe është individualisht i përcaktuar si njësi objekti nga Zyra Komunale e Tatimit në Pronë;Komenti: ndërtese Ligjit Nr. 04/L-110 Për ndërtim1.14. Njësi parcele - nënkupton një parcelë ose një pjesë të veçantë të një parcele, e cila shfrytëzohet për një qëllim të vetëm dhe është individualisht e përcaktuar si njësi parcele nga Zyra Komunale e Tatimit në Pronë;Komenti: nuk ka pjëse të parcelës , vetëm parcelë kadastrale-referoju Ligjit Nr.04/L-013 Për kadastër1.15. Objekt - nënkupton një ndërtesë, stabiliment, strukturë, send aksesor, mbi ose nën sipërfaqen e tokës dhe të trupëzuar në mënyrë të qëndrueshme dhe të vazhdueshme me tokën ose objektin, përfshirë ndërtimet notuese të lidhura në mënyrë të përhershme me tokën;Komenti: Ndërtesë-Referoju Ligjit Nr. 04/L-110 Për ndërtim Neni 3 paragrafi 1. nenparagrafi 1.7.1.16. Parcelë - nënkupton një pjesë të sipërfaqes së tokës me kufij të përcaktuar, e cila ndodhet brenda një zone kadastrale dhe është e regjistruar në regjistrat kadastral si parcelë me një numër unik;Komenti: parcelë kadastrale - referoju Ligjit Nr.04/L-013 Për

Komentet nuk janë pranuar me përjashtim të sugjerimit të dhëna në kuadër të përkufizimit 1.37 dhe sugjerimit për ndryshimin e termit vendbanim primar.

Termat e përcaktuar në Projektligj shërbejnë për qëllimin e interpretimit dhe zbatimit të Ligjit të Tatimit mbi Pronën e e Paluajtshme.

39

kadastër1.25. Pronë e paluajtshme - nënkupton tokën dhe ndërtesat, stabilimentet, strukturat, pjesët aksesore mbi ose nën sipërfaqen e tokës dhe të trupëzuar në mënyrë të qëndrueshme dhe të vazhdueshme me tokën ose ndërtesën, përfshirë ndërtimet notuese të lidhura në mënyrë të përhershme me tokën, njësitë e veçanta të parcelave dhe ndërtesave si sipërfaqet e shfrytëzuara apo të planifikuara për t’u shfrytëzuar për qëllime bujqësore, pyjore, banimore, komerciale, industriale dhe publike;1.26. Pronë publike në shfrytëzim të përbashkët (pronë publike) - nënkupton çdo pronë të paluajtshme e cila nuk është pronë bujqësore, pyjore, banimore, komerciale ose industriale, të klasifikuara në:

1.26.1. pronë fetare të cilat mbahen dhe shfrytëzohen vetëm për qëllime fetare;1.26.5. autostradat, rrugët, rrugët e nëndheshme, tunelet, urat dhe këmbët e urave, hekurudhat, shinat hekurudhore në qytet apo çdo pronë tjetër e paluajtshme që përdoret në mënyrë të drejtpërdrejtë për funksionimin e transportit publik;1.26.7. prona të tjera të ngjashme jo private në përdorim të përbashkët nga publiku.

1.28. Pronë komerciale - nënkupton çdo pronë të paluajtshme e cila shfrytëzohet apo është planifikuar të shfrytëzohet për qëllime biznesi, komerciale, shitjeje me pakicë dhe shumicë, tregtie, shërbime rekreacioni, artistike, sportive, edukimi, mjekësore apo ndonjë qëllim tjetër komercial, përfshirë këtu edhe pronat e paluajtshme në pronësinë e Komunës dhe Republikës së Kosovës të cilat përdoren nga autoritet publike për të ushtruar funksionin e tyre publik;Komenti: Referoju Ligjit të Rrugëve1.30. Pronë e banimit - nënkupton çdo pronë të paluajtshme e

40

cila shfrytëzohet apo është planifikuar të shfrytëzohet për nevojat themelore të njerëzve për banim, duke përfshirë tokën, shtëpitë, njësit e banimit, kopshtet, garazhet, parkingjet dhe prona të tjera të ngjashme jo komerciale;Komenti: Referoju Ligjit nr. 04/l-174 Për Planifikimin Hapësinor

1.34. Regjistër i të drejtave mbi pronën e paluajtshme - nënkupton regjistrin e themeluar në zbatim të legjislacionit përkatës për themelimin e regjistrit të të drejtave mbi pronën e paluajtshme;

Komenti: referoju ligjit përkatës1.37. Shfrytëzim i planifikuar - nënkupton shfrytëzimin e caktuar zyrtarisht të një prone të paluajtshme në përputhje me një .Komenti: dokument të planifikimit hapësinor përkatës si : Harta Zonale e Kosovës, Planet Hapësinore për Zona të Veçanta apo Hartën Zonale të Komunës);1.44. Vlerësim i përgjithshëm - nënkupton procesin e vlerësimit të pronave të paluajtshme, përmes të cilit vlerësohen brenda një periudhe kohore të caktuar, me ndihmën e një metodologjie standarde dhe vlerësimit të të dhënave të grumbulluara të tregut dhe të dhënave të tjera të nevojshme, të gjitha pronat e paluajtshme në të njëjtën kategori prone;Neni 6Tatimpaguesi3. Nëse pronari ose poseduesi i ligjshëm ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të gjendet, nuk mund të përcaktohet ose mund të përcaktohet por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, personi i cili e posedon pronën e paluajtshme është tatimpaguesi. Një përcaktim i tillë nuk i jep kurrfarë të drejtash pronësore poseduesit.Neni 7Vlera e tatueshme

41

2. Pas zbritjes që i aplikohet sipas këtij neni, vlera e vlerësuar e një njësie banimoretë parcelës mund t’i nënshtrohet gjithashtu zbritjes për vendbanimin primar në zbatim të paragrafit 1 të nenit 11 të këtij Ligji.Neni 8Rregullat e Klasifikimit1. Klasifikimi i pronës së paluajtshme në pronë bujqësore, pyjore, banimore, komerciale, industriale apo pronë publike bazohet në shfrytëzimin aktual të pronës së paluajtshme.3. Nëse as shfrytëzimi i planifikuar nuk mund të përcaktohet, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë e klasifikon pronën e paluajtshme si pronë banimore.4. Nëse prona e paluajtshme shfrytëzohet ose është planifikuar të shfrytëzohet për dy ose më shumë qëllime, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë e klasifikon pronën e paluajtshme në dy ose më shumë kategori përkatëse të pronës, nëse sipërfaqja e saktë e shfrytëzuar ose e planifikuar për t'u shfrytëzuar për qëllime të ndryshme mund të përcaktohet lehtësisht. Ndarja e pronës së paluajtshme në njësi të veçanta, pas klasifikimit të saj në dy ose më shumë kategori të pronave, pasqyrohet në regjistrat e tatimit në pronë.5. Nëse prona e paluajtshme shfrytëzohet ose është planifikuar të shfrytëzohet për dy ose më shumë qëllime dhe nuk mund të përcaktohet sipërfaqja e saktë e shfrytëzuar ose e planifikuar për t'u shfrytëzuar për funksione të ndryshme, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë klasifikon të gjithë pronën e paluajtshme bazuar mbi shfrytëzimin që ka pjesa më e madhe e saj.6. Ndërtesat e papërfunduara dhe ato të rrënuara, të cilave nuk mund t’i përcaktohet shfrytëzimi aktual dhe as ai i planifikuar, klasifikohen duke u bazuar në:

6.1. shfrytëzimin aktual të njësisë së parcelës mbi të cilën është ndërtuar apo është duke u ndërtuar ndërtesa; ose

42

7. Nëse as shfrytëzimi i planifikuar i njësisë së parcelës mbi të cilën është ndërtuar apo është duke u ndërtuar ndërtesa nuk mund të përcaktohet, Zyra Komunale për Tatimin në Pronë klasifikon objektin si pronë .Neni 9Normat tatimore1. Kuvendet e Komunave caktojnë normat tatimore për të gjitha kategoritë e pronave, me përjashtim të kategorisë së pronës publike, deri më 30 nëntor të vitit para vitit të vendosjes së tatimit në përputhe me këtë Ligj. Kuvendi i Komunës mund t’i rishikojë normat e caktuara dhe të caktojë norma të reja tatimore, vetëm nëse një gjë të tillë e kërkojnë rrethanat. Normat tatimore vendosen brenda kufijve të përcaktuar si më poshtë dhe janë të vlefshme nga fillimi i vitit tatimor.

1.2. Për njësitë bujqësore të ndërtesave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë përqind (0.15 %) deri në zero pikë pesë përqind (0.5%);1.5. Për njësitë banimore të ndërtesave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë përqind (0.15 %) deri në një përqind (1%);1.6. Për njësitë komerciale të parcelave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë përqind (0.15 %) deri në një përqind (1%);1.7. Për njësitë komerciale të ndërtesave, normat tatimore mund të variojnë në shkallët prej zero pikë pesëmbëdhjetë përqind (0.15 %) deri në një përqind (1%);

2. Nëse Kuvendi i Komunës nuk përcakton në kohë normën tatimore në përputhje me paragrafin 1 të këtij neni, Ministria e Financave aplikon normën e fundit tatimore të përcaktuar nga Kuvendi i Komunës për atë kategori përkatëse.Neni 10Lirimi nga Tatimi në Pronën e Paluajtshme

3.2. prona e paluajtshme në pronësinë e një organizatë

43

joqeveritare me status të përfitimit publik që shfrytëzohet ekskluzivisht për qëllime të përfitimit publik.

Neni 11Zbritja nga tatimi në pronën e paluajtshme1. Personi fizik, i cili deri më 30 nëntor të vitit para vitit tatimor vendos se njësia e ndërtesës shërben si vendbanim parësor dhe e deklaron këtë në Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë, apo gjatë fazës së inspektimit deklarohet për këtë, i lejohet zbritja prej dhjetë mijë (10.000) Euro nga vlera e vlerësuar e njësisë së ndërtesës.2. Bashkëpronari, bashkë poseduesi ose poseduesi i përbashkët i një njësie objektit objektit, e cila shërben si vendbanim parësor, ka të drejtën e zbritjes për vendbanim parësor në proporcion me pjesën e tij të caktuar.3. Nëse vlera e vlerësuar e njësisë së ndërtesës është më e vogël se zbritja për vendbanimin parësor, pjesa e mbetur e zbritjes zbritet nga vlera e vlerësuar e njësisë së parcelës ku është ndërtuar njësia e ndërtesës në pronësi apo posedim të njëjtë.4. Personi fizik i cili ka në pronësi apo posedim dy ose më shumë njësi banimore të ndërtesave, mund të deklarojë në përputhje me paragrafin 1 të këtij neni, vetëm një prej këtyre objekteve si vendbanimin e tij parësor, pa marrë parasysh faktin që njësitë e ndërtesave mund të ndodhen në Komuna të ndryshme.Neni 15Inspektimi2. Veprimtaritë inspektuese kryhen çdo vit për të paktën njëzetë përqind (20%) të të gjitha objekteve brenda territorit të Komunës, dhe vetëm kur është e nevojshme për parcelat kadastrale.4. Përveç siç parashikohet në paragrafin 5 dhe 6 të këtij neni, të gjithë personat të cilët kanë në pronësi ose posedojnë pronë të paluajtshme, janë të obliguar t’i lejojnë personat e autorizuar që

44

përfaqësojnë Zyrën Komunale të Tatimit në Pronë të hyjnë në tokën dhe në ndërtesat e tyre për të mbledhur informacionin e nevojshëm lidhur me pronën e paluajtshme.

5. Hyrja në njësitë banimore të ndërtesave lejohet kur është e pamundur të mblidhet informacioni i nevojshëm mbi pronën e paluajtshme pa hyrë në ndërtesë dhe vetëm në bazë të një vendimi të arsyetuar të Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë.

Neni 16Informacioni lidhur me tatimin në pronë

3. Të hyrat e mbledhura nga tatimi në pronë në nivel kombëtar dhe për çdo Komunë dhe zonë kadastrale brenda Komunës publikohen nga Ministria e Financave në baza mujore, në një faqe elektronike në dispozicion të publikut.

Neni 18Vlerësimi i pronës së paluajtshme

2. Përjashtimisht nga paragrafi 1 i këtij neni, Ministria e Financave kryen një vlerësim të përgjithshëm për të gjitha njësitë e parcelave kadastrale përpara vitit tatimor 2019.4. Vlera e vlerësuar e njësive të parcelave kadastrale e përcaktuar në përputhje me paragrafin 2 të këtij neni dhe vlera e njësive të objekteve e përcaktuar në përputhje me Ligjin Nr. 03/L-204 për Tatimin në Pronën e Paluajtshme, jenë të vlefshme deri në procesin e ardhshëm të vlerësimit, i cili do të kryhet në përputhje me paragrafin 1 dhe 7 të këtij neni.

Neni 19Certifikata e Vlerës së Vlerësuar

4.10. për çdo njësi të parcelës kadastrale dhe/ose ndërtesës:Neni 20

Autorizimi për lëshimin e faturave të tatimit në pronën e paluajtshme

5. Brenda gjashtëdhjetë (60) ditëve pas pranimit të njoftimit Komuna ndërmarrë masat e përshtatshme për respektimin e

45

këtij Ligji dhe dorëzonë raportin në Ministrinë e Financave i cili përshkruan masat e marra në mënyrë të detajuar.

Neni 21Fatura e Tatimit në Pronë

5.12. për çdo njësi të parcelës kadastrale dhe ndërtesës:5.14. datën në të cilën bëhet pagesa e tatimit dhe dënimit nëse ka të këtillë;

Neni 23Pagesa e detyrimeve tatimore dhe shpërndarja e pagesave

1. Për vitin tatimor 2018 dhe vitet tatimore në vijim, tatimi dhe dënimi, nëse ka të tillë, paguhen me dy këste të barabarta, deri më 30 prill dhe 30 shtator të vitit tatimor.7. Kur prona kalon në pronësi apo posedim të një personi tjetër, pronari apo poseduesi i ri mban përgjegjësi për pagesën e cilido detyrim tatimor të pronarit apo poseduesit të mëparshëm, të identifikuar si tatimpagues në regjistrat e tatimit në pronë, përveç nëse është parashikuar ndryshe në vendimin përfundimtar të një organi kompetent publik, që ka vendosur një marrëveshje mes palëve në lidhje me pagesën e detyrimeve tatimore.

Neni 24Shtyrja e Pagesës

2. Shtyrja aplikohet vetëm për një faturë specifike të tatimit për njësinë e ndërtesës e cila është vendbanim primar i tatimpaguesit dhe është e kufizuar për një periudhë kohore deri në dy (2) vjet nga data e pranimit të kërkesës për shtyrje, me mundësi të zgjatjes edhe për dy (2) vjet tjera, sipas kërkesë së tatimpaguesit.

1. Gjatë periudhës së kohës sa është shtyrë pagesa e tatimit në pronë dhe dënimit, nëse ka të tillë, kundër tatimpaguesit nuk ndërmerret asnjë masë e mbledhjes së detyrueshme dhe interesi dhe dënimi nuk aplikohen, në përputhje me dispozitat e këtij Ligji.

46

4. Tatimpaguesi paguan detyrimet tatimore brenda dhjetë (10) ditëve kalendarike pas:

Neni 27Njoftimi përfundimtar

1. Nëse një tatimpagues apo debitor nuk ka paguar plotësisht tatimin dhe dënimin, nëse ka të tillë, ose detyrimet tatimore të papaguara, sipas afateve të përcaktuara në nenin 23 të këtij Ligji, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë lëshon njoftimin përfundimtar me shkrim brenda dhjetë (10) ditëve të punës pas ditës së fundit për pagesë, ku kërkon pagesën e plotë të detyrimeve tatimore të papaguara, jo më vonë se dhjetë (10) ditë pas ditës që njoftimi përfundimtar konsiderohet të jetë pranuar nga debitori.6. Në rastin e parashikuar në paragrafin 5 të këtij neni, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë, në përputhje me legjislacionin në fuqi në Republikën e Kosovës, mund të kërkojë pranë organeve kompetente:

Neni 28Detyrimi për të ofruar informacion mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit2. Me kërkesë të Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë, autoritetet publike, personat juridik apo organet që kanë autoritetin mbi regjistrat e pronës dhe të drejtat mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit apo kanë në posedim ndonjë pronë të debitorit, ofrojn informacion mbi pronën (pasurinë/asetet) e debitorit në përputhje me procedurat e komunikimit të përcaktuara nga Qeveria e Republikës së Kosovës.

Neni 29Pezullimi i shërbimeve komunale

3. Qeveria e Republikës së Kosovës përcakton shërbimet komunale që pezullohen, për zbatimin e këtij neni.

Neni 30Vendimi për ekzekutimin e detyrimeve tatimore të

47

papaguara dhepropozimi për përmbarim

3. Kriteri i vlerësimit të riskut i paraparë në paragrafin 2 të këtij neni bazohet në informacionin financiar të ofruar nga debitori, autoritetet publike, personat juridik ose organet që kanë lidhje me procesin e tatimit në pronën e paluajtshme, dhe merr në konsideratë shumën e detyrimeve tatimore të papaguara të debitorit dhe aftësinë e tij për t’i paguar ato.7. Brenda dhjetë (10) ditëve të punës pas ditës së marrjes së vendimit mbi ekzekutimin e detyrimeve tatimore të papaguara, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë ose Ministria e Financave kërkon nga autoriteti kompetent përmbarues përmbarimin e vendimit dhe mbledhjen e detyrimeve tatimore të papaguara në përputhje me legjislacionin në fuqi për procedurën përmbarimore dhe një kopje të propozimit i dërgon debitorit, së bashku me dokumentet e bashkëlidhura.

Neni 35Gjobat

5. Tatimpaguesi i cili deklaron dy apo më shumë njësi banimore të objektit si vendbanimin e tij primar në kundërshtim me neni 11 të këtij Ligji, i shqiptohet gjobë prej njëqind (100) Eurosh.

Neni 36Njoftimet dhe komunikatat

3. Njoftimi dhe/ose akti tjetër zyrtar konsiderohet së është adresuar në mënyrë të rregullt nëse i është adresuar personit përkatës në adresën e fundit të ditur të atij personi. Nëse ky informacion (adresa) nuk mund të konstatohet nga të dhënat kadastrale në dispozicion ose të dhënat e tjera mbi pronën e paluajtshme në Kosovë, duke përfshirë të dhënat e Agjencisë Kosovare të Pronës dhe të dhënat e fundit mbi tatimin në pronë, Zyra Komunale e Tatimit në Pronë dhe Ministria e Financave mund të përdor, nëse është në dispozicion, adresën

48

(vendndodhjen) e njësisë së ndërtesës në pronësi ose posedim të personit.

Neni 39Vendosja e tatimit

2. Përjashtimisht nga paragrafi 1 i këtij neni, tatimi në pronën e paluajtshme për të gjitha njësitë e parcelave kadastrale vendoset duke filluar nga viti tatimor 2019.

Safete GraiçevciKoordinatore për sigurimin e zbatueshmërisëZKM/ KPM/ OPMZyra e Komisionerit për gjuhëtNdërtesa e Qeverisë; zyra 605A/Zgrada Vlade, kanc. 605ª/

1,2 Bashkëposedim Ko-posedovanjeTë drejtat e posedimit Pravo poseda ( e drejta e mbajtjes), dallon posedimi prej mbajtjes1,3 Bashkëpronësi 1,3 Ko-vlasnistvo (zajednicko poseddovanje)Mendojmë duhet të jetë: suvlasnistvo – bashkëpronësi1,4 Çertifikata e vlerës së vlerësuar, Të formulohet më mirë p.sh Çertifikatë mbi vlerësimin e patundshmërisë.1,13 Njësi objekti 1,13 JedinicaKjo të sqarohet pasi që për objekte, pavarësisht destinimit të tyre veç paguhet tatimi në pronë.1,15 Objekt (Si te pika 1,13)1.16 dhe 1,14 të zbërthehen (sqarohen pak)1,21 Posedim i përbashkët 1,21 Zajednicko posedovanje( Dallon nga përkthimi i nenit 1,2)Neni 30Pika3. Pezullon / odlazeNeni 32Pika1.nuk e pezullon detyrimin / ne odlaze obavezu

Komentet kanë të bëjnë me përkthimin dhe shprehjet e përdorura në gjuhën serbe.

Shkumbin Saneja

Çka nëse pjesët janë të caktuara? P.sh. bashkëpronësi ½ + ½A mund të përdoret e njëjta për njësitë bujqësore, pyjore, komerciale dhe industriale (pikat 1,2,4,5) dhe si në vijim.A d.m.th kjo që po favorizojmë bujqësinë? A ka industria në Kosovë fitimet më të lartat sa që tash mund ta ngarkojmë më së shumti?Propozim: Të shtohet në fund/vazhdim: … për atë vitSistemin ? ose Regjistrin (njpëjës pasi e kemi një regjistër).

Komentet nuk janë pranuar.

Komentet janë parashtruar duke u bazuar në një version më te hershem të Projektligjit.

49

Regjistrat komunatPlotësojë ose mirëmbajë ose menaxhojëPrej çdo tri vjet po shkojmë në çdo 10 vjet se prona ri-anketohet.Por shpesh në këtë kohë mund të mos gjendet askush në shtëpi/banesa, sidomos për ata që punojnë.A është dizajnuar kjo Certifikatë ?A është dizajnuar Fatura me këto elemente se si duket apo njëherë ligji e pastaj do të dizajnohet fatura?A është dokument i ri ky?A nuk mjafton borxhi në faturë?Pasi do të kemi 38 njoftime për të njëjtën gjë, pse këtë nuk e merr përsipër DTP në nivel qendror?Komunat ‘mund’ të publikojnë në TV dhe Radio lokale.Çka nëse dua të marr faturën më 1 Shtator?Kemi plot raste kur njerëzit nuk kanë marr fare fatura.

Neni 23Pagesa e Detyrimeve Tatimore dhe Shpërndarja e PagesaveKësti i parë me cilën datë?të barabarta ?Më e kuptueshme është fjala ‘Afati’Nëse është e nevojshme kjo pjesë, le të jetë nën-pikë e veçantë, sepse këtu si e fshehur!

Duhet adresuar çështja e pagesës së pjesshme që të jetë proporcionale!Për shkak të kësaj dhe mundësisë zgjedhjes, ne kemi 157.010 raste të pronave të cilat kanë borxh prej 1,663,783€, kurse si detyrim tatimor zero!(për periudhën 2009-2014 me rastin e amnistisë kemi humbur 880.080 € si interes e ndëshkim, për 84.000 prona ku borxhi shkonte deri në 6-7.000 €).

Neni 24Shtyrja e Pagesës

Kjo duket se mund të shkojë në pafundësi 2+2+2+2++A nuk do të duhej të vendosej një limit prej 2-3 shlyerjesh në

50

maksimum.Neni 25Interesi

Në total të papaguar? Mbi tatim + interes dhe ndëshkime të mëhershme apo si?

Neni 27Njoftimi Përfundimtar

Sa është shuma e shpenzimeve për procedurat e njoftimit përfundimtar dhe të tjerat ose psh përmbaruese?A nuk është masë e rëndë ?

Neni 28Detyrimi për të Ofruar Informacion mbi Pronën

(Pasurinë/Asetet) e DebitoritData Privacy!! Sa është në linjë me Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale.

Neni 31Ankesa Administrative ndaj Faturës së Tatimit në Pronë

Dhe kopje për Zyrën përkatëse komunale të Tatimit në Pronë?36 ditë.Sepse nëse vendimi merret për 30 ditë, duhet edhe 5 ditë që të shkojë tek pala. Pra të i jepet kohë DTP dhe Postës, sepse vendimi mund të jetë rrugës duke ardhur.

Pse jo të Prizrenit, Pejës etj?Të kombinohen Nenet 31, 32 & 33

AVDI AVDIUEmail kb_univerzal_petrol@yahoo.com

1. Vlerësimi i pronës të bëhet nga Institucion i pavarur dhe të i lejohet e drejta e ankesës për vlerësim Tatimpaguesit dhe ti pranohet vlerësim i pronarit nëse ka vlerësim nga Kompani e certifikuar.2. Norma Tatimore e propozuar me Ligj në Neni 9 nga 0.15% deri 1% është e rrezikshmePROPOZOJ duhet te mbetet fikse OSE jo më shumë se 0.15%3. Është e rëndësi së veçante kategorizimi i vlerës së objekteve për tatim në pronë, e jo sipas dëshirës së zyrtarëve përgjegjës

Komentet nuk janë pranuar

1. Vlerësimi i pronës së paluajtshme do të kryhet nga institucione shtetërore të cilat disponojnë të gjithë njohuritë, përvojën dhe kapacitet e nevojshme për të garantuar një proces të drejtë dhe efikas të vlerësimit të pronës.2. Projektligji përcakton vetëm kufijtë e normave tatimore. Komuna ka te gjithë atributet e nevojshme ligjore për të

51

për vlerësim, por të ketë kritere adekuate.4. Është shkelje e të drejtave të njeriut nëse aplikohen shërbime përmbarimore për tatimin në pronë, kur dihet se qfarë të hyra ka qytetari i Kosovës në këtë moment dhe qfarë mundësie i ofron Komuna për të krijuar të hyra të qëndrueshme.5. Sipas Ligjit procedurat e ankimit janë denigruse për qytetarin nëse të kundërshton K.K, vazhdim në MF , nëse të kundërshton MF vazhdon në gjykatë ndërsa gjykata e zvarrit me vite ë tëra, e më e keqja pagesën për këtë ankesë nuk mund të ndalet sipas propozim Ligjit.

6. PROPOZOJ që në kapitullin VIII në një nen të futet që në rast të ankesës për Vlerën e Tatimit në pronë ajo vlerë të pezullohet deri në vendimin adekuat nga organi përgjegjës.Kërkoj për të mirën e qytetarit që ndëshkimi dhe interesi i tatimit në pronë në vonesë të jetë në harmoni me ligjet e Bankës Qendrore të KOSOVES.

vendosur norma te ndryshme tatimore për kategori të ndryshme pronash, brenda kufijve të vendosur në ligj.3. Vlerësimi i pronave të paluajtshme kryhet në përputhje me rregullat dhe procedurat e parashikuara në Ligj dhe në aktin nënligjor që nxjerr Ministria e Financave për metodologjinë e vlerësimit.4. Jurisprudenca e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut përcakton se Shtetet kanë hapësire të gjerë veprimi për përcaktimin e masave/politikave të cilat do të siguronin pagimin e taksave ose të kontributeve të tjera.5. Projektligji qartëson procedurën e ankimimit dhe parashikon afate ankimi më të gjata, për të mos lejuar që qytetarët të bëhen pre(viktimë) e procedurave burokratike.6. Shih nenin 32.7. Shih nenin 25.

Violetë NimaniReintegration Officer

Civil Rights Program/KosovLorenc Antoni No.1310 000 Prishtina

Të sqarohet në mënyrë të detajuar përkufizimi i tatimpaguesit në rastet e pronave të PERSONAVE TE ZHVENDOSUR( personat të cilët kanë qenë të detyruar të largohen ose të detyruar të lënë vendin e tyre të banimit nga 28 shkurti 1998 deri me 31 marsit 2004, në veçanti, si rezultat ose në mënyrë që t`i shmangen efekteve të konfliktit të armatosur, situatës së dhunës së përgjithshme, shkeljeve të të drejtave të njeriut)Neni 6 TATIMPAGUESIAkoma nuk është i formuluar për të mbrojtur interesat e të zhvendosurve! Nenit i mungon opsioni për situatën, kur pronari mund të përcaktohet, por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, sepse prona është e dëmtuar, shkatërruar ose nuk ka kushte për

Komentet janë pranuar pjesërisht.

Projektligji në tërësi garanton mbrojte të mjaftueshme për personat e zhvendosur.Sipas paragrafit 3 të nenit 6, në ato raste kur pronari ose poseduesi i ligjshëm ka vdekur, ka pushuar së ekzistuari, nuk mund të gjendet, nuk mund të përcaktohet ose mund të përcaktohet por nuk ka qasje në pronën e paluajtshme, tatimpagues është personi i cili e posedon pronën e paluajtshme (pra person i cili mund të ketë uzurpuar pronën e cila është në pronësi të një personi tjetër).

52

kthim të sigurt, dhe / ose nëse nuk ka qasje në pronën e paluajtshme për shkak të Uzurpimit të paligjshëm pronës!PROPOZIM: Të përcaktohet përgjegjësia e inspektoratit tatimor se si të veprohet dhe si të përcaktohet tatim paguesi në rastet kur pronari i pronës nuk është posedues i pronës se tij (nuk ka qasje), por e njëjta posedohet jashtëligjshëm nga personat e tjerë. Propozim ky i cili do të ishte i nevojshëm për një Udhëzim Administrativ për zbatimin e këtij Ligji!2. NENI 12 Të precizohet përgjegjësia e Zyrës Komunale të Tatimit në Pronë në rastet kur nga hetimi(meqë i është dhënë përgjegjësia në këtë nen pika 2.4), apo informacionet tjera rezulton se prona është jashtëligjshëm e uzurpuar! Në këtë mënyrë edhe do të identifikoheshin rastet e uzurpimit të paligjshëm të pronave që paraqitet si dukuri mjaft e shpeshtë, sidomos në pronat e personave të zhvendosur!Njoftimi në kohën dhe mënyrën e duhur është vërtetuar të jetë sfide për institucionet lokale siç thuhet! Është shumë e rëndësishme që procedurat e njoftimit te përmirësohen për të siguruar njoftim të mjaftueshëm për personat e zhvendosur, po ashtu për kosovarët në diasporë dhe komunitetet në nevojë në Kosovë. Nëse e drejta e njoftimit nuk do të garantohet me fuqishëm me ligj, një shkelje e të drejtave të njeriut te Personave të Zhvendosur lehtë do të ndodhte!Për më shumë: shih opsionet e propozuara për njoftimin efikas në kuadër Strategjisë Kombëtare për të drejtat Pronësore në Kosovë!

Përjashtimi i PZH-ve nga gjobat për mos pagimin e tatimit në pronë në afat sipas dispozitave të Ligjit për periudhën 1999-2004, për shkak të situatës së krijuar për shkaqet e konfliktit te fundit!

Jo e aplikueshme për Personat e Zhvendosur që nuk kanë qasje

Për më tepër, sipas parashikimeve të reja ligjore, tatimpaguesi mund t’i kërkojë Ministrisë së Financave, të kryejë vlerësim plotësues për pronën e paluajtshme, kur ajo pronë ka pësuar dëm që afekton vlerën e saj të vlerësuar në një shumë mbi pesëmijë (5000) Euro.Komuna është e detyruar të kryejë, në çdo rast që është i nevojshëm, hetim administrativ për të përcaktuar tatimpaguesin sipas ligjit. Për këtë qëllim, heton kryesisht të gjitha faktet dhe vlerëson të gjitha rrethanat e nevojshme duke përcaktuar në mënyrë të pavarur, llojin dhe shtrirjen e hetimit administrativ.Projektligji parashikon mënyra të shumta për njoftimin e tatim paguesve dhe palëve të tjera të interesuara, përpos mënyrës klasike të njoftimit përmes postës apo dorëzimit personal, në mënyrë që këta të fundit të njoftohen në kohë për faturat e tatimit në pronë, njoftimet apo komunikatat e tjera zyrtare. Mund të përmendim këtu, publikimin periodik në një faqe në dispozicion të publikut të informacionit lidhur me tatimin në pronë, apo përdorimin e mjeteve të komunikimit elektronik dhe faksit, nëse personi ka kërkuar në mënyre eksplicite të njoftohet në atë mënyrë.Projektligjit i është shtuar një nen në kapitullin e tij të fundit, i cili kërkon lirimin nga të gjitha detyrimet tatimore, të personave prona e të cilëve rezulton të ketë

53

në pronat e tyre në Vendin e Origjinës!Duke pasur parasysh numrin e konsiderueshëm të pronave të vërtetuara nga Agjencia Kosovare e Pronës ,por akoma jo te regjistruara në Sistemin Kadastral, të sigurohen informacionet edhe nga Agjencia Kosovare e Pronës Ministria për Kthim dhe Komunitete dhe Zyret Komunale për Komunitete dhe Kthim!

Të përfshihen Personat e Zhvendosur në lirimin nga tatimi në pronë ,të grumbulluar gjatë periudhës sa kanë qenë të penguar të shfrytëzojnë pronën e tyre!

qenë apo të jetë e uzurpuar sipas një vendimi përfundimtar të nxjerrë nga një autoritet publik, kompetent për të shqyrtuar rastet e uzurpimeve të paligjshme në Kosovë. Dispozita zbatohet për detyrimet tatimore që rrjedhin nga vitet tatimore gjatë të cilave personi nuk ka pasur qasje dhe nuk ka shfrytëzuar pronën e tij. Po ashtu, për zbatimin e këtij neni (identifikimin e personave prona e të cilëve është uzurpuar), Komunat bashkëpunojnë dhe shkëmbejnë informacionin e nevojshëm më Agjencinë Kosovare të Pronës, Gjykatat apo çdo autoritet tjetër publik, kompetent për të shqyrtuar rastet e uzurpimeve të paligjshme në Kosovë.

Bajram MulakuKryetar i KomunësVushtrri

1. Të mos ngarkohen obliguesit tatimor me dy barriera: normën e interesit dhe dënimin, që don të thotë se ngarkesa të bëhet ose me normë të interesit ose me masën e dënimit.2. Tatimpaguesit e rregull (ata të cilët paguajnë tatimin në pronë për tërë vitin në fillim të vitit kalendarik), të shpërblehen me zbritje të borxhit me një përqindje të caktuar, prej 10-20%.3. Të sqarohet me kat ligjor, qka nënkupton me termi “objekt i papërfunduar” i cili duhet të ngarkohet me tatim, për faktin se objekti i papërfunduar mund të konsiderohet objekti i cili është përfunduar deri nën kulm apo edhe më tepër, ose objekti të cilit ju ka vu bazamenti.4. Vlerësimi i Pronës së paluajtshme sipas zonave, të bëhet nga Departamenti i Tatimit në Pronë në Ministrin e Financave në bashkëpunim me Departamentin apo Sektorin përkatës të Komunës, e siç është përcaktuar në neni 16 pika 1 të projekt ligjit që këtë ta bëjë vetëm Departamenti i Tatimit në Pronë në MF.

Komentet nuk janë pranuar

1. Aplikimi i interesit dhe ndëshkimit në rastet e mos pagesës në kohë të tatimit konsiderohet akoma i nevojshëm në Kosovë, në kushtet kur mbledhje e tatimit apo pranueshmëria (compliance level) është shume larg nivelit të dëshiruar. Për më tepër, në disa raste, në mungesë të zbatimit rigoroz të masave shtrënguese, mbeten i vetmi mekanizëm që detyron personat përgjegjës të paguajnë detyrimet tatimore.2. Një incentive e tillë nuk është konsideruar e përshtatshme.3. Objekt i tatimit është çdo pronë e paluajtshme e sipas përkufizimit të dhënë në Projektligj e cila nuk është liruar nga tatimi në pronë.

54

5. Te Komisioni komunal për klasifikim të pronave të paluajtshme i cili themelohet me vendim të veçantë të Kuvendit të komunës, të përcaktohet Struktura e komisionit- anëtarët e komisionit të jenë nga kuvendi, nga qeveria komunale, me anëtar të përbashkët apo persona edhe jashtë institucional.Të parashihet mandati i këtij komisioni.6. Zyra e Tatimit në pronë të themelohet si drejtori e tatimit në pronë.

4. Roli i Komunave në procesin e vlerësimit të pronës dhe bashkëpunimi me MF për këtë qëllim do të specifikohet në mënyrë të detajuar në legjislacionin sekondar.5. Projektligji nuk parashikon ngritjen e komisioneve komunale për klasifikim të pronave të paluajtshme. Klasifikimi i pronave të paluajtshme do të kryhet për vitin e parë tatimor nga Ministria e Financave, ndërsa për vitet tatimore në vijim nga njësitë përkatëse për administrimin e tatimit në pronë në Komuna.6. Nuk është objekt rregullimi nga Projektligji.

Scott Lang

Zyrtar PolitikAmbasada e SHBA-ve ne Prishtine, Kosove

1. Specifikisht, Strategjia e Kosovare e te Drejtave Pronësore, te cilën qeveria e ka aprovuar me 18 Shkurt 2017, kërkon: "Amendamentimin e Ligjit mbi Tatimin ne Prone te Paluajtshme ne mënyrë qe te implementoj një përjashtim ligjor për pronaret DP nga pagesa e tatimit te akumuluar ne prone gjate periudhës kur ata janë parandaluar nga qasja ne pronat e tyre." Ne e kuptojmë qe drafti aktual i ligjit ende duhet te inkorporoj këtë ndryshim te fundit, por shpresojmë qe ekipi juaj ta ketë ne konsiderate.

Është e rëndësishme te mbahet mend qe shume pronare ende nuk kane qasje ne pronat e tyre edhe pse kane vendime gjyqësore ne favor te tyre, dhe policia kane tentuar te nxjerrin jashtë uzurpuesit. Ne shume raste, komunat kane përdorur vetëm regjistrin e pronësive ne vend te identifikimit nëse pronari është duke e shfrytëzuar apo ka dhënë pronën me qira, apo nëse prona ende është nen uzurpim.

1. Komenti është pranuar.

1. Projektligjit i është shtuar një nen në kapitullin e tij të fundit, i cili kërkon lirimin nga të gjitha detyrimet tatimore për personat prona e të cilëve rezulton të ketë qenë apo të jetë e uzurpuar sipas një vendimi përfundimtar të nxjerrë nga një autoritet publik, kompetent për të shqyrtuar rastet e uzurpimeve të paligjshme në Kosovë.

55

Ne e kemi diskutuar këtë çështje me Ministrinë e Drejtësisë dhe kemi kuptuar qe OSBE se shpejti do te ndaj rekomandimet me ju. Ne shpresojmë qe Ministria juaj te ketë parasysh këtë ndryshim te fundit legjislativ gjate kohës sa draft ligji shkon përpara. E çmojmë konsideratën tuaj, dhe mirëpresim mundësinë qe te diskutojmë këtë çështje me tutje.

56