01-besmele,hamd,rahman.rahim,dingünü,ibadet,istiane,hidayet,sirati.müstakim,fatiha-kavram.tefsiri-ahmet...

7/31/2019 01-Besmele,Hamd,Rahman.Rahim,Dingn,ibadet,istiane,hidayet,sirati.mstakim,fatiha-Kavram.Tefsiri-Ahmet Kal

http:///reader/full/01-besmelehamdrahmanrahimdinguenueibadetistianehidayetsiratimuestakimfatiha-kavramtef 1/206

Kavram: 1

S T Z E

"Kur'an'a balamak iin eytan talamak ve erdenuzaklamak"

stize; Anlam ve Mhiyeti

Kuran ve stize

eytandan Kurtulu, Allah'a Snmakla Salanr

Snan, Kendisine Snlan ve Kendisinden Snlan

eytann bdetlere Tasallutu ve eytan Karan ey

Gnmzde stiaze Anlay

Allah'a Snma Tarz Nasl Olmal?

stiaze uurunun Bize Kazandraca Anlay ve Davranlar

"Kur'an okumak istediin zaman, kovulmu eytandan Allah'asn (Seni eytann vesveselerinden korumasn Allah'taniste; 'Euz billahi mineeytanirracim' de)." (16/Nahl, 98)

stize; Anlam ve Mhiyeti

stiaze: Euz ekmek, "Euz billahi mineeytanirracim"demektir. stiaze kelimesi, snma, balanma, gvenme vekorunma istemek anlamlarna gelir. eytandan ve her trlerlerden Allah'n korumasna ve yardmna snmaya istiazedenir.

Euz billahi mineeytanirracim: "Kovulmu eytannerrinden, her trl ktlnden Allah'a snrm." anlamnagelir; "eytann ahiret ve dnya ileriyle ilgili hususlarda banazarar vermesinden veya yapmakla emrolunduum eylerdenbeni alkoymasndan Allaha snr ve Onun yardmylakorunurum." stiaze, insanlarn ktlklerden korunabilmeleriiin btn ilahi emir ve yasaklara uyarak, sz ve ileriyleAllah'a snma istemelerini ifade eder.

Bir imtihan yeri olan dnya hayatnda insann en bykdman eytandr. O, insan aldatmaya, doru yoldansaptrmaya almaktadr. Bunu gerekletirmek iin de gizliak her yola bavurur. Bu nedenle m'min, eytannoyunlarna kar daima uyank olmal, akln kullanarak



Kur'an'n gsterdii yoldan gitmelidir. nsana yaraan, daimaRabbna snmas, koruyucusunun O olduunu bilmesidir.

Kuran ve stize

Allaha snmak anlamnda istize ve bu kelimenin kkolan ze ve trevleri Kurn- Kerimde toplam 17 yerde

gemektedir. Allah sn anlamnda istez 4 yerde(7/Arf, 200; 16/Nahl, 98; 40/Mmin, 56; 41/Fusslet, 36)gemekte, ben snrm anlamnda ez kelimesi 7 yerde(2/Bakara, 67; 11/Hd, 47; 19/Meryem, 18; 23/Mminn, 97,98; 113/Felak, 1; 114/Ns, 1), ben sndm anlamna gelenuzt 2 yerde (40/Mmin, 27; 44/Duhn, 20) kullanlr. Yinesnrlar anlamndaki yezne kelimesi 1 yerde (72/Cinn,6) ondan snyorum manasna gelen zh 1yerde (3/l-i mrn, 36) ve yine snrm anlamnda kullanlan mezkelimesi de iki yerde (12/Ysuf, 23, 79) kullanlr.

Kur'an okunduunda O'ndan yeterince yararlanmak, ncelikleeytan ve her eit eytan dnceden Allah'a snmaklammkndr. Allah Tel yle buyurmaktadr: "Kur'anokumak istediin zaman, kovulmu eytandan Allah'a sn(Seni eytann vesveselerinden korumasn Allah'tan iste;'Euz billahi mineeytanirracim' de)." (16/Nahl, 98)

Kur'an, Allah'n insanlara gnderdii tlimatdr. eytan,Kur'an okuyan kiiyi, Kur'an' anlamaktan, doru

yorumlamaktan ve onunla amel etmekten vazgeirmek iin vargcyle urar. Kalbine vesvese sokarak Kur'an zerindednmekten onu alkoymaya alr. Kur'an okumaya istiazeile balayarak, Kur'an' yanl anlamaya, yanl yorumlamaya,O'nun ini gayesi dnda bir okumaya sevkedecek her trleytan dnce, akm ve yaklamdan Allah'a snyoruz.Allah'n kelamn okuduu veya bildii halde Ondanyararlanamayan eytan zelliklerden de Allah'a snyoruz.

eytann errinden Allah'a snmak, Kur'an tilavetine zemin

hazrlamak iin bir mukaddimedir. Bylece okuyan, samimi birkalb ve ak bir zihinle Kur'an' okumaa balar.

Bilindii gibi, namaz klmadan nce, vcut ve gnl Allahnhuzuruna kmaya hazrlanmal, bunun iin de abdestalnmaldr. Namaz iin abdest ne ise, Kuran okumak iin deistiaze odur. Cafer b. Sadk,Kuran okunmak istendiinde vedier ibadetlerden nce istiazenin emredilmesinin sebebi,dilini gybet, yalan ve dedikodu gibi kt ilerle kirleteninsann istiaze ile onu temizlemesi, bylece her trlnoksanlklardan uzak olan Rabbinin kelamn temiz bir lisanlaokumasdr.demitir.

Ayette hitabn Peygamber Efendimiz'e yneltilmi olmas ve"Kur'an okumak istediin zaman" ifadesinin bulunmas,



eytandan snmann sadece Peygamberimiz'e has olduunuve bunun sadece Kur'an okunacak zamanlarda olacan ifadeetmez. Hitap, Peyamberimiz'in ahsnda btnmslmanlaradr. Kur'an okunduunda byle bir ihtiya szkonusu ise, dier ameller iin elbette buna ok daha ihtiyavardr. (1)

eytandan Kurtulu, Allah'a Snmakla Salanr

Allah, insanlara grlen ve grlmeyen, bilinen ve bilinmeyenbtn kt ve korkun eylerden Kendisi'ne snmalarnemrediyor. "Eer seni eytan (vesvese vererek) drterkkrtrsa hemen Allah'a sn." (41/Fusslet, 36)

Allah, insanlara himayesine iltica etmelerini bildirmi oluyor.Bu ifadeden Allah'n himayesine snmay gerektiren pek okktlklerin var olduu ak olarak anlalmaktadr.

Ktln kayna ister bizzat eytan, isterse onun oyuncahaline gelmi bir ksm insanlar olsun, bu ktl defetmeninmmkn olduu bilinmelidir. eytandan kurtulu, tmyaratklarn yaratcs ve Rabb olan Allah'a snmak, O'nunhayat nizam olan slam Dininin emir ve yasaklarna uymaklammkndr.

nsanlar ona tutunarak semaya doru ykselsinler diyeAllah'n gkten indirip bize uzatt ipine (Kur'an'a) drt elle

sarlarak yapmamz gerekiyor. Kopmas mmkn olmayanAllah'n ipini brakp, boynumuza ve beynimize kement gibigeirilmek iin hazrlanm eytann ipini, yularnistemediimizi ilan etmeliyiz. te bu zgrlk ilannn ad veand, istiazedir. Rabbmz'n Daru's-selama (cennete)davetiyesi olan Kitab', istenildii gibi okumazsak, daveteicabet edemeyiz. Ana vatanmza, baba yurdumuza hicretimizigerekletirmemiz, vuslata ermemiz iin zor snavlardanbaaryla gememiz gerekiyor. te, insan ve cin eytanlarylakyasya mcadelenin zafer parolasdr istize.

Allah'a gvenip balananlara, hayat gr ve yaama biimiolarak slam'a ynelenlere eytann hkimiyeti ve ciddi biretkisi olamaz. nk bu nitelikteki m'minler, Kur'an'hayatlarnda uygulamak iin okumular ve Allah'n emirlerineteslim olarak O'na snmlardr. Her yere kolayca szabileneytan, bu nizama snanlara yaklaamaz. Zaman zamanvesvese verse de kendi buyruu altna alamaz onlar. Bununiin, m'minler, Allah'n askerleridir; eytann askerleriolmazlar. Kur'n anlamdaki istiaze, eytandan, onuntemsilcisi olduu tm ktlklerden Allah'a snmay, O'nainanmay ve Allah' her eye kadir bir ilah tanyp buna grekulluk vazifesine sarlmay ifade etmektedir.



nsanolu, ftrat gerei nefsan ve hayvan duygulara sahiptir.Bu duygular aka ve gizli olarak kt yolda tahrik edendzenler, tutlar, insan ve cin eytanlar her zaman varolagelmitir. Bunlarn her trl ktlklerinden uzak kalmakve korunmak, ancak Allah'n bildirdii esaslara uyarak O'nasnmakla mmkndr. Bu konuda insana den grev, hereyden nce dmanlarn tanmak ve onlar kendinden

uzaklatrmaktr. Ancak, insann bu mcadeleyi kazanmas iinAllah'n yardmna ihtiyac vardr. Allah, m'minlere bu savakazanabilmeleri iin, takip edecekleri metodu gstermitir. (2)

"Eer eytandan gelen kt bir dnce seni drtecek olursa,hemen Allah'a sn. nk O iitendir, bilendir." (41/Fusslet,36) "M'minlere ve Rablerine gvenip dayananlara o eytannbir gc yoktur. Onun gc, sadece kendisini dost tutanlarave Allah'a ortak koanlaradr. O sadece onlar kandrabilir."(16/Nahl, 99-100) "Sen onlarn sana yapt ktl, en gzel

eyle sav. Ktle iyilikle karlk ver. Biz onlarn seni nekt sfatlarla vasflandracaklarn biliyoruz. Ve de ki:"Rabbim, eytanlarn kkrtmalarndan Sana snrm veonlarn yanmda bulunmalarndan Sana snrm Rabbim."(23/M'minn, 96-98)

lgili ayet ve hadislerden anlalan istiaze; nsann Allah'asnmak istemesi, O'nun rahmetine iltica etmesi, slam'nesaslarna teslim olarak tm ktlklerden korunma isteinidiliyle sylemesi, kalbiyle bu anlayta olmas demektir.

Snan, Kendisine Snlan ve Kendisinden Snlan

stiaze'de ge vardr: "Snan", "Kendisine snlan" ve"kendisinden snlan". Snan ve snmaya muhta olansadece bir ahs deildir. Btn yaratklar O'na snmayamuhtatr. Peygamberlerin de sk sk Allah'a sndklarn, bukonuda da bize rnek olduklarn Kur'an'dan renmekteyiz.Snmaya ihtiyacmz olduunu kabul etmek, ciz vezayflmz, ciz olmayan birinin yardmna ihtiyacmzolduunu kabullenip itiraf etmek demektir. Bu anlay da bizi,yaratl amacmz olan kulluk ve ibadet uuruna ulatrr.

Kendisine snlan ve snlmas gereken yce varln,sadece Allah olduunu biliyoruz. O'nun hak dini, O'nun emir veyasaklar, insanl tm ktlklerden koruyan ilh birsnaktr.

Kendisinden kanlan, ktlnden saknlmas gerekenvarln eytan ve onun temsilcisi bulunduu tm erlerolduu, eytann cinlerden olduu gibi, insan cinsinden deolabilecei Kur'an'dan anlalmaktadr.

nsanlarn, Allah'a snmalar, O'nun emirlerine bal kalarak,yasaklarndan kanarak, azgn ve kovulmu eytandan ve her



trl ktlk ve gnahlardan uzaklamalaryla mmkndr.Allah'n istekleri dorultusunda yaay ve ktlklerdenka; Allah'a sntr. Bunun iin insan, daima Kur'an'aynelmeli, O'ndaki gerekleri Allah'n istedii ekilde yerinegetirmelidir.

Kur'an'n bildirdii ilh kurallar yerine getirirken, onu Allah'n

dininden uzaklatran bir duygunun, dncenin, varln,sistemin eytan veya onun temsilcisi durumundaki eytan birktln olabilecei bilincinde bulunmaldr.

Kur'an okurken, namaza balarken istiaze terkedilmez. nkeytan bu ibadetleri de hakkyla yaptrmamak iin peimizinamazda ve kraatte bile brakmaz.

eytann bdetlere Tasallutu ve eytan Karan ey

Namaz klarken, ibadet bilinciyle ilgisi olmayan dnyevkonular oumuzun aklna gelmiyor mu? stiaze uurundanmahrum olduumuz iin eytan bizi namazda bile meguletmiyor mu? Sahih hadis kitaplarnn hemen hepsinde uhadis-i erif rivayeti vardr:

"Namaz iin ezan okunduu zaman, eytan oradan sesli sesliyellenerek uzaklar, ezan duyamayaca yere kadar kaar.Ezan bitince geri gelir. kamete balannca yine uzaklar,ikamet bitince geri dnp kii ile kalbinin arasna girer ve

"unu hatrla" , "bunu dn" diye insann aklnda daha ncehi olmayan eylerle vesvese verir. yle ki (buna kaplan) kiika rekt kldn bilemeyecek hale gelir." (Buhari, Ezan 4,Amel fi's-Salat 18, Sehv 6; Mslim, Salat 19, Mesacid 89; EbuDavud, Salat 31; Nesai, Ezan 30; Muvatta, Nida 6; Ktb-iSitteTercmesi, 8/ 320)

Raslllah, bu hadisinde, ins ve cinn eytanlarn ezandanduyduu rahatszl beli bir slupla dile getirmektedir.Ezandan rahatsz olanlarn tercih edecekleri alternatif

meguliyet ve sesleri, Raslllah'n yellenme sesinebenzetmesi de dikkat ekicidir.

Akla yle bir soru gelebilir (veya gelmelidir): Kur'an'abalarken, namaz klarken, bizden uzaklamayan eytan,namaz kadar nemi byk ve terkedilmesi caiz olmayan biribadet olmad halde, ezandan niye kaar? Cevab, ezannmesajnda ve sosyalitesindedir. Namaz, ferd bir ibadettir.Namazla kii, sadece kendisini ateten kurtaracaktr. Ezan ise,teblidir, davettir, bakalarnn kurtuluunu istemektir. Mesajsunmaktr, hakk haykrmaktr ezan. Peki, her tebli, hermesaj eytan karr m? Vizlere de, vaazlara da eytanyaklaamaz m? Cevap, ezandaki ifadelerdedir. Ezanda nelerinteblii yaplmaktadr? Dinin temel esaslar, Allah'n en byk



olduu, O'ndan baka ilah olmad. Baka? Kurtulmak iinnamaz klmann art olduu, nder

ve klavuzun kim olduu... Tm insanlarn bu esaslara venamaza davet edilmesidir ezan. Net, pazarlksz, kesin birifadeyle tablidir ezan, nk ahidlik yaplmaktadr. Ve gzelbir slp ve sesle insanlara ardr ezan. Peki, bugnk

ezanlar, eytan gerekten karyor mu? Cevap yine ezanifadesinde. Ezana, "ezan- Muhammed" denir. Anlam,Muhammed (s.a.s.)e ait ar, Muhammed slpla iln.Demek ki, snnete uygun bir usul ve metodla tevhid mesajnister minareden, ister baka yerden insanlara sunulmas,eytanlar bizden uzaklatracaktr. nsan ve cin eytanlarn,korkudan yellene yellene karmak isteyenlere duyrulur.

nsanlarn, her trl ktlklerden korunabilmeleri iin,Allaha snma isteklerini ifade eden istiaze kavram,

gnmzde byk nem tamaktadr. nk asrmzdainsanlar, her zamankinden daha ok eytan tahriklerle karkarya bulunmaktadrlar. slamn bildirdii gereklerinunutulduu gnmzde, insanlar iyiyi ve kty ayrt edemezhale gelmilerdir. Bu durum onlarn iini daha dazorlatrmaktadr. nk ktle alan pek ok kaplaryannda iyilie alan tek bir kap vardr. Bu kap da hakka,hakikate alan slm kapsdr. nsanlar her ynden kaplamolan erlerin zifiri karanl, Kuran ve snnet ile yokedilmedike, insanln ktlklerden kurtulmas ve Allaha

snmas mmkn olamaz.

Kuran ve snnetten, istizenin, anlam ynyle iman ve onungerei olan slih amelleri kapsayan bir terim olduunurenmekteyiz. nsanlarn yaant ekilleri, onlarn sahipolduklar inan, duygu ve dnceleri ile yakndan ilgilidir.slamn iyi olarak bildirdiini iyilik; kt olarak bildirdiini dektlk kabul etmek ncelikle bir iman iidir. slama grenelerin iyilik, nelerin ktlk olduunun bilinmesi ve iyiliklerinyaplp, ktlklerden saknlmas da bir uygulama (amel)meselesidir. stize bilinci, referansn Allahtan almayan,Onun ilkelerine ters eylerin kt ve eytan olduunainanmay ve bu inanca uygun yaamay gerektirir. Yine,istizenin tevhid yn, kelime-i tevhiddeki l ilhe diyereddedilen ksm istize ile paralellik arzetmesinden anlalr.Besmele de illllah demektir.

yle eytani dzende ve yle zalimlerin igalindeki ortamdaimtihan oluyoruz ki, Nasreddin Hoca fkrasndaki gibi talarbalanm, kpekler salverilmi. Salverilmi de ne kelime?!stmze stmze saldrtlm. te istiaze, talar yerindenoynatmak, azgn kpekleri balamaktr.

Gnmzde stiaze Anlay



Gnmz insannn istiaze anlay ve inanc blmdezetlenebilir:

a- Allah tarafndan, iyilik ve ktlk olarak bildirilen hkm vedeerleri kabul etmeyip, Allaha ve Onun dininin hkmlerinesnmay reddedenler. Bunlar, eytann oyuncaklar, eytannaskerleri, eytann kul ve kleleri, eytana tapanlar ve ins

eytanlardr.

b- Szle, yani dilleriyle Allaha sndklar halde, yaptklarileriyle eytann peinden gidip, pek ok ktl ileyenler.Bu durumdaki insanlar, gerek anlamyla Allaha snmdeillerdir; Ona snm olduklarn zannedenlerdir.

c- Allahn bildirdii ve yaplmasn emrettii ilh emirlerintmn iyilik (hayr), yasaklarn da ktlk (er) kabul edip,bu inancn gereini yerine getirenler. Bu zellie sahip

olanlar, gerek anlamda Allaha snm ve ktlklerdenkorunmu olanlardr.

Kurandaki yetlerde ve Peygamberimizin mbarekszlerinde, insanlarn kanmak zorunda olduklar ktlklerak olarak ortaya konulmutur. Gnmzde, insanlar, hertrl ktlklerden korumak iin ncelikle onlara buktlkleri tantmak gerekmektedir. nk eytann ve onuntemsilcisi olanlarn hilelerinden biri de ktl, iyilik gibigstermeleridir.

Ayet ve hadislerde bildirilen ktlklerden en nemlileri: irk,eytan, kibir ve byklenme, cehalet, vesvese, ehvet, heva,hased, phecilik, zulm, gazab, cinler, tm korkun eyler,sihir, by, byc kadnlar, korkaklk, cimrilik, kt mr,fitne, kabir azab, cizlik, tembellik, cehennem azab, deccalfitnesi, yoksulluk sefaleti, zenginlik gurur ve markl,iyiliklerin azl, batl inanlar... gibi ktlklerdir. (3)

eytann taktiklerinden biri de, kk gnahlar, mekruhlar

nemsiz gstermek, snnetleri, vacibleri olmasa da olurdedirtmektir. eytann bu tvizlerle at gediin gidereknasl geniledii evremizdeki nice rnekten kolayanlalacaktr. Kk grlen bir mekruh veya haram, kalptesiyah bir leke oluturur. Sonra, nemsenmedii ve bakabenzerleri de ilendii zaman, bu mnev leke, byye byyebtn kalbi, btn bnyeyi kaplar. "Hibir kk gnah yokturki, nemsiz grld mddete byyp byk gnaholmasn; Hibir byk gnah yoktur ki, tevbe emesindekigzya suyuyla klp yok olmasn." Salkl bnyeye girenkck, gzle grlemeyen mikroplar, nemsenmez vetemizlenmezse, mikroplarn nasl abuk byyp vcuduntmn mahvettiklerini biliriz. Kanser, kangren gibihastalklarn nceden tedbir alnnca hastalktan kurtuluun



kolay olmas, geciktike zmn imknszlamas, manevmikrop ve hastalklara da rnek olmas asndan nemlidir.

Bir meyvedeki kk bir rn nemsenmemesi, rntemizlenmemesi sonucunda meyvenin tmnn ksa zamandane hale geldiini hepimiz biliriz. Yine, bir rk meyvenin,iinde ilikide bulunduu ve ayn mekn paylat dier

salam meyvelere nasl zarar verdiini de bilmeyenimizyoktur. Mnev alanda da durum bundan farkl deildir.slmn kendilerinden Allaha snlmasn istedii ktlkler,ilendii takdirde eytann, insana hakim olmasn salar. Buktlkler eytann giri yollardr. Bunlarla eytan kimeyaklarsa, ya da kim eytann yeryzndeki temsilcisi olursa,o kii, artk hakikati gremez. nk Allah'n nuruylabakamadndan basireti, firaseti kalkar, bakar kr olur. Tabii,dnyada grlmesi gereken hakk gremeyenler, gerekhayatta da kr olarak harolunacaktr.

nsan ktlklere sevkeden sebepler, genel olarak, insanniindeki (dahil) sebepler ve dndaki (haric) sebepler olarakiki blmde incelenebilir.

sebepler: nsan, arzu edebilen, herhangi bir eye ilgiduyabilen sosyal bir varlktr. Bu arzu ve ilgiyi tahrik edenetkenler, dnceler ve htralardr. Bunlar insan ya iyilie,ya da ktle arrlar. Genelde, onu iyilie aran duyguve dncenin sebebine melek; ktle aran sebebe ise

eytan denilmitir. u halde, insan iinden tahrik edip, onuAllaha isyana sevkeden her trl duygu ve dnceeytandir.

nsanl ktle sevkeden d sebepler ise pek oktur.Bunlarn banda, Allahtan ve Onun dininden uzaklatraninsanlar, sistemler, grler ve bunlarn temsilcileri gelir.

nsan, iten veya dtan, tahrik ederek Allaha isyanasevkeden her ey, mmin iin bir zarar unsurudur. Bunun iin

o, kendisini Allaha isyana sevkeden gizli ve akdmanlaryla savamakla emrolunmutur. te bu savatainsann ilk kullanaca silah istiazedir. Kurandaki u ayetlerbu gerei ifade eder: Allaha ve ahiret gnne inanmayan,Allahn ve Raslnn haram kldn haram saymayan, dininidin edinmeyen kimselerle, klp (boyun eerek) elleriylecizye verecekleri zamana kadar savan. (9/Tevbe, 29)eytan sizin dmannzdr. Siz de onu dman tutun.(35/Ftr, 6) Sana gelen her ktlk de kendi (ilediingnah yz)ndendir. (4/Nisa, 79)

nsan, dnyada iyilikle ktln savan yaar. Bu sava,karanlkla aydnlk gibidir. Biri galip olursa, dieri bulunmaz.Bu savaa insan, dmann iyi tanyarak balamaldr. Buradabilinmesi gereken hakikat, insann, iindeki dmanla



savann, dndaki dmanla savandan daha nemliolduudur. nk iteki eytan duygu ve dnceler yokedilmeden d dmanla savalamaz. Ayrca insan, dtakidmanla savanda lrse ehid olur. Allahn bir emriniyerine getirdii iin de sevabn alr. Fakat i dmanylamcadelesinde yenilirse, mslman olarak lememeihtimaliyle karlar. Bu durum ise, Allaha snlacak ok

byk bir ktlktr. Hz. Peygamberimizin (s.a.s.): Allahm,lm annda eytann beni istil ederek yaptklarm boakarmasndan, senin doru yolundan (dininden) yz evirmiolarak lmekten sana snrm. buyurarak Allaha snmasbu hakikati btn akl ile ortaya koymaktadr.

Her asrda olduu gibi, gnmzde de insanln urad enbyk felaketler, kendi iinden gelen ve zihnine hkim olanktlklerdir. nsann, i dnyasndaki bozukluk, imanszlk,iradesizlik, yanl dnce, aldan, phecilik ve vesvesecilik

insan zelliklerin yok olmasna yol amtr. Bu gnk toplumfotorafmz, kiisel grntde nefret, bencillik, stres,bunalm, cinayet, intihar... toplumsal manzaramzda tekkelimeyle fesat, dzen asndan ise...

nsann kalbinde ve dncesindeki ktlkler, ya yanlitikadlardan veya kt ilerden oluur. Kim, yapt ileriyleeytann peinden giderse, dili ile Allah ansa da o, eytannyolundadr. Bu duruma dm insanlarn gizlice itaat edipdostluk kurduklar eytandan gelen vesveseyi yok

edebilmeleri, Allaha imanla mmkndr. Peygamberimizegelip, Ey Allahn Rasl, iimizde (vesveseden) olduunainandmz baz eyler buluyoruz. Onlar size sylemeyi uygunbulmuyoruz. diyen sahabilere Rasulullahn Bu, imann akbelirtisidir. buyurmas bu gerein isbatdr. Gerek anlamdaAllaha iman, eytann iinize att vesveseyi kabullenmenizeengel olan imandr. eytann vesvesesini kk grmemek,Allahn azabna sebep olmasndan korkmak, kiinin imannnak belirtisidir. eytan ve onun ii olan tm ktlklerdenkanlmadka, Allaha itaat edilmi olunamaz. Mminingrlebilen ve grlemeyen pek ok dman vardr. O haldebu dmanlar, insan hak yoldan uzaklatrmaya kasd ettiklerizaman insan, her eye galip olan mutlak Rabbe snmaldr.nk Allah, emirlerine uyup yasaklarndan kanmayktlkleri yok etmek iin bir vesile klmtr. Allah, insannaln ve susuzluunu gidermek iin yemeyi ve imeyi naslsebep klmsa, ilh emirlerin gereini de insanlarnmutluluuna bir sebep klmtr.

nsanln fikir ve yaantsnn karanlklardan kurtulmas,sapklk dalgalarndan korunmas, ancak lemlerin RabbiAllahn yardmyla mmkn olur. Allah Rab olaraktanmayanlar, Onun emirlerini anlamak istemeyenler, kendiarzu ve heveslerinin gereini yerine getirmek iin hi bir ltanmayanlar, hakka, geree sayg duymazlar. Kty iyi


http:///reader/full/01-besmelehamdrahmanrahimdinguenueibadetistianehidayetsiratimuestakimfatiha-kavramte 10/206

zannederler. Onlarn bu tarzdaki yaaylar, gereigrmelerine engeldir. slm limlerinin u sz bu konuyaaklk getirmektedir: Yedii, itii haram olan bir insan,iyilii ve ktl ayramaz. Btl peinde koanlar, hangiasrda olurlarsa olsunlar Kurandan hidayet alamazlar.

nsanlar, Allah tarafndan emrolunduklar eyleri yapmaktan

alkoyacak, onlar Allahn emrinin hilafna sevkedecektuzaklar, gnmzde her zamankinden daha fazladr. yleyseAllaha nasl snmalyz? Ona sn tarzmz nasl olmaldr?(4)

Allah'a Snma Tarz Nasl Olmal?

Allaha nasl ve hangi tarzda snmamz gerektiiniKurandan reniyoruz: Ne zaman eytandan bir ktdnce seni drterse (hemen) Allaha sn. nk O

iitendir, bilendir. (7/Araf, 200) nsan, ne zaman eytan birtahrikle karlarsa, hemen Allaha snmaldr. O ktlndouraca cezadan saknarak Allahn dinine iltica etmelidir.Allahn nimetinin bykln, azabnn iddetini dnerekhayatnda ktle yer vermemelidir. Allaha sn tarzbudur. Allah, gnlden kendine balananlar bilir. Kendisinesnmak iin sylenen her sz iitir. nsann gr ufkunungenilemesi, Allaha teslimiyetle olur.

Allaha gerekten snan insanlarn belirgin zellikleri,

yetlerde ak olarak belirtilmitir. Allaha snan insan,Onun dininden ve hkmlerinden habersiz, cahil olamaz.Kendisine vesvese dokunduu zaman Allahn emir veyasaklarn hatrlar, hemen gerei grr. Vesvese karsndabilinli olarak Allahn nizamna snr. Allaha gerektensnan insann zelliklerinden biri de, Allaha tam birteslimiyet iinde balanarak, bildii ilah emri her durumdakesin olarak uygulamasdr.

Allaha snmay kabullenmeyen insanlarn en belirgin zellii

de kibirliliktir. Byklenme ve cehaletle birlikte, dierzellikler de hased, taassub, gazab ve kindir.

slam deitirmek ve yok etmek isteyenlerin her trl fitneve ktlnden, Allahn ilah nizamna snmak gerektiiniMuavvizeteyn/koruyucu sreler ad verilen Felak ve Nssurelerinden reniyoruz. De ki: Yaratt eylerinerrinden, karanl kt zaman gecenin errinden,dmlere frp by yapan frklerin errinden vekskand vakit kskan kiinin errinden sabahn Rabbinesnrm! (113/Felak, 1-5) De ki: nsanlarn kalplerinevesvese sokan, (insan Allah andnda) pusuya ekilen cin veinsan eytannn errinden insanlarn Rabbine, insanlarnMelikine (mutlak sahibi ve hkine), insanlarn ilhnasnrm! (114/Ns, 1-6)



eytandan Allaha snmak, Allahn adn anmak, Ondanyardm dilemek demektir. Hayat, eytann vesvesesine karuyank durmakla slam bir anlam kazanr. Euz besmele birhayat grdr. Dnyay ilah vahye gre yorumlamaktr.Hayat, eyay ve kendini, tarihin derinliklerinden gelen demeytan, vahy, risalet, hidayet, dalalet kavramlar ndacevaplamaktr.

Kovulmu eytandan Allaha snrm. eytan neredenkovulmutu? Cennetten. Nereye gelmiti? Yeryzne. Kiminlegelmiti? Atamz Adem ve anamz Havva ile. Ne yapacaktburada? Allahn doru yolu zerine oturacak ve insanlariv ederek saptrmaya alacakt. Ne zamana kadarsrecekti bu mcadele? Kendisine verilen mhlet dolana, yaniyeryz imtihanmz bitip kyamet kopana kadar...

Grld gibi, slama gre, dinlerin kayna ikidir. Allahtan

gelen ve eytandan gelen. Allahtan gelen vahydir. Bununlahak din oluur. eytandan gelen ise vesvesedir, bununlada izmler oluur. nsan ya Allahtan yana olur, ya daeytandan yana. te euz besmele bu tercihin aklanmasdr.Allah kabul ederek, ona gre bir sistemin tercihi ile eytankabul edip onun kkrtc, isyanc, byklk taslayc sistemiarasndaki tercih. Her ikisi de din olacaktr. Bu iki dinarasndaki mcadele, mhlet dolana kadar devam edipgidecektir. Bu mcadelenin sonucunu Kur'an haber veriyor:Hizbullah (Allah taraftarlar, Allah'n askerleri) galip gelecek;

Hizbeytan ise hsrana urayacaktr. (5/Maide, 56;58/Mcadele, 19). Ne mutlu Allah'n safndakilere! Yazklarolsun eytann askerlerine!..

Peygamberimiz tm dualarnda euz besmeledeki ruh veanlam yaatmtr. Onun yapt dualar genellikle u ikicmleden biri ile balamaktadr. Euz bike (sana snrm)veya eselke (senden isterim). Peygamberimiz, Allahaeytandan snmakta ve Ondan birtakm hayrlaristemektedir. Bununla, hayatn Allah, eytan ve kii arasndadevam eden iliki olduu aklanm oluyor. EfendimizAllahtan balanma, nur, dnya ve ahirette afiyet,ayplarn gizlemesini, korkulardan emin klmasn, eytanakar korumasn, fazln, keremini, nusretini, mustazaflarayardm etmesini... istiyor. eytandan, kfrden, kt ahlak vekt heveslerden, cehennemden, kabir fitnesinden, her eyinve her canlnn errinden, nefsinin errinden, cizlikten,tembellikten, korkaklktan, cimrilikten, yoksulluk ve borcabatmaktan, kederden, ok yallktan, yangn ve sel

felaketinden... Allaha snyor ve bu ekilde dualaryapmamz tlyor. (Buhri, Deavt, 35-46)

Ez besmelede iki ey vurgulanr: 1- Dman eytandan DostAllaha snma, 2- Rahman ve Rahim olan Allahn ad ilebalama. Birini dlama, brne snma. nk hayatn



manas bundan ibarettir. Ya Allahtan gelen vahyi din edinir,ona gre yaar, dnr, konuursun. Ya da eytandan gelenfcur ilhamn din edinir ona gre konuur, yaarsn. Bunundnda, Allahn dinini yaarken eytann vesvesesine karuyank olursun. (5)

eytandan istize etmek, yalnzca tek bir ktden ve tek bir

ktlkten uzak durmak anlamyla snrl kalmaz; tmktlklerden uzaklama anlamn tar. Kur'an' bylesi birsnma iinde okumak, onu btn menfiliklerden Allah'asnarak okuma anlamn barndrr. Onu ahs bir menfaat(basit dnyev kar) iin okumama da bu anlama dahildir; birdnya ehlinin menfaati iin okumama da. Onu okurken nefsinaldatmalarndan uzak durma da bunun iindedir; dnyev birideolojinin gzln takmama da. Ona hret iin muhatapolmama da bunun iindedir; kendi aklna gvenip, aklndorulama mercii, onu ise akln klesi klmama da.

Zaten, istize'nin bir esprisi, acziyetin kabuldr. Acziyetinikabullenmeyip kendisine gvenen, bakasna snmaz.Bakasna snma, ancak acziyetini grenlerin iidir. Allah'asnma ise, Ondan baka tm eylerin kendisine snlmayalyk olmadn bilip grmeyi gerektirir. Allah'a snan, bakahereyin mahluk olduunu biliyor ve kendileri birer yaratkolarak korunmaya muhta bulunan eylerin snlmaya lykolmadn gryor demektir. Bu bakmdan eytandan istize,imann ve ubdiyetin ayrlmaz bir parasdr. eytandan ne

kadar istiaze ediyorsak, acziyetimizi o derece kabul ediyor veRabbimizin koruma ve rahmetini o derece gryoruz demektir.

Dolaysyla, istizeye niyet eder etmez, eytann bacanAllah'n izniyle krm oluruz. Kendisi bir stnlk vehmiyleAllah'a isyan eden, Kur'an'da belirtildii zere "kibirlenerekkfir olan" eytann rettii en byk tuzak, bizde de byle birstnlk vehmi ve bir kibir hali uyandrmak; nefsimiziokayarak enaniyetimizi kamlamaktr. "eytanlar, ene'ningaga ve penesiyle akllar havaya kaldrp insan dalletderekelerine atyorlar." stize sayesinde, bu tehlike, yolundaha banda bertaraf edilmektedir. (6)

Kur'an okumaya, Ftiha'dan, besmele'den de nce istize ilebalanr; Muavvizeteyn sureleri ile Kur'an sona erer.Muavvizeteyn, Korunma, snma yollarn gsteren iki suredemektir, Felak ve Nas surelerine denir. Yani Kur'an'abalarken ne kadar istiaze bilincine ihtiya varsa, Kur'an'kaparken de o kadar snmaya ihtiya vardr. Balangtaistiaze, kapanta istiaze. Bala son arasnda uyum. Dikkatetmemiz gereken bir husus da; Kur'an'a balarken cinlerdenolan eytandan Allah'a snrken, Kur'an okumay sonaerdirirken "mine'l-cinneti ve'n- nas" cin ve insaneytanlarndan Allah'a snmamz gerektiidir.



Kur'an okumaya balamadan nce istize okumak snnettir.Namazda istize okumann hkmnde ihtif vardr.Bazlimlere gre vcib olup, her rektta Besmele ve Ftihasresinden nce istze de okunur. Ebu Hanife Ve mamfii'ye gre, okunmas snnet olup sadece birinci rekttaBesmele ve Ftiha sresinden nce okunur. nk bu ikiimama gre namazdaki kraatin hepsi bir tek kraat saylr.

Hz. Peygamber'in istiaze duasn okuduuna dair pek okhadis rivayet edilmitir. Bu ifadelerden bazlar "Ez billhi's-Sem'l-Almi mine'-eytnirracm", "Esteyz billhi mine'-eytnirracm" eklindedir. Yine istize, "nez billh","mezallah" eklinde de kullanlr. Tuvalet veya banyoyagirerken, kapya yaklanca, "ez billhi mine'l hubsi ve'l-habis" denilir veya ez ekilir.

stize uurunun Bize Kazandraca Anlay ve Davranlar

Yaplmas gerekeni yaptktan sonra Allah'a snmal veO'ndan yardm istenmelidir. eytandan ve onun ilke veynlendirmelerinden uzaklamadmz srece Allah'asnmann hibir anlam yoktur. Dille eytana dmanolurken, dier tm uzuvlarmzla eytana dostluk ve ballk,istize uuruyla badamaz.

stize, "hicret"tir; eytan zelliklerden Rahmn vasflara;Basit, geici ve hayvan olduu kadar eytan zevklerden, sonu

acyla bitecek yapay duygulardan, eytan sanal lezzetlerdenebed saadetlere hicret. stiaze uuruna sahip bir m'min,Kur'an'da vlen o mutluluk ann zirve kahramanlar olanashab'a ashab olup, sonu fetihle biten hicret iin yolarkadalna hazrlanabilir.

Kul ne yaparsa yapsn, Allah'n dilemesi ve yardm olmadanhibir ey olmaz. yleyse O'nun yardmna mstahak olarakO'ndan istemeliyiz.

eytandan Allah'a snan, eytan zellik ve vasflardan daAllah'a snm demektir. "eytan" azgn ve haktan uzakdemektir. Azgnlktan ve hakka uzak olmaktan kurtulup,gerek kul olmaya, Hakkn adam olmaya almalyz.

eytan azl tarih dmanmzdr. Onu iyi tanmal ve hilelerinekar uyank olmalyz. Cinlerden olduu gibi, insanlardan daeytanlarn olduunu ve her yerde her zaman onlarlakarlaabileceimizi unutmamalyz. Evden arya, itenokula, sofradan tuvalete, mescidden cepheye kadar her yerdedmanmzla karlaabiliriz.

eytann kovulma ve lnetlenme sebebini deerlendirmeli veayn durumlara dmemek iin gayret etmeliyiz. Biliyoruz kieytan, Allahn emrine kibirlenip isyan etti ve o yzden



kovuldu, lnetlendi. Onu, ne sahip olduu ilmi kurtarabildi, nede zeks. yleyse vahyin nda bir akl ve ilimle hikmetleriyakalamaya ve yaamaya almalyz.

eytana lnetle yetineceimize, ona uymayarak, onumahvedecek ekilde Allah' oka anarak onu yenmeli vekahretmeliyiz. Unutmayalm ki, eytan ve askerleri, kendi

misyonlarn yapyor. Biz, dnyadaki grevimizi yerinegetirirsek, eytana da uymam oluruz. (7)

Tuvalete girerken, eytandan korunmak iin ez ekmeliyizde; televizyonun dmesini aarken ez, kaparken de enazndan istifar ekmeli deil miyiz? Caddeye, arya,dolmua dm atarken, i banda, a banda, gafletle geendakikalar, saatler, hatta gnler iindeki tm erlerden,istiazedeki snak dnda kimin kalesine snabiliriz? Kur'anokurken istiaze gerekir de, beer kitaplar, gazeteler

okunurken gerekmez mi dersiniz?

stize, mslman iin eytana ve taifesine, eytan dostlar veaskerlerine kar uyanklk ifadesi olmaktadr. stize, m'miniin sanki dmana kar srekli kulland, dilinde vegnlnde tad bir silh gibidir.

Allah' tek Rabb, tek Melik ve tek lh kabul ederek O'nasnanlara, Allah'n yardm eriecektir. Unutulmamaldr ki,insanln saadeti, uurlu bir iman ve her trl ktlklerden

Allah'n dinine snp saknmalaryla mmkn olacaktr. "Eniyi koruyan Allah'tr ve O merhametlilerin en merhametlisidir.(12/Ysuf, 64) O, ne gzel dost, ne gzel vekildir." (8/Enfl,40; 3/l-i mrn, 173)

1- slam Ansiklopedisi, amil, c. 3, s. 2112- Y. iek, F. Yldz, stize eytan, 11-133- a. g. e. 334- a. g. e. 375- . Eliak, slm ve Sosyal Deiim, s. 20-236- M. Karabaolu, Kur'an Okumalar, s.17-18

7- A. Akpnar, Namaz Dular ve Sreleri, s. 21, 26stize le lgili yet-i Kerimeler

a- Allah'a Snmak: Felak, 1-5 ; Nas, 1-6b- Kur'an Okumak stendiinde eytandan Allah'a Snmak:Nahl, 98c- eytann errinden Allah'a Snmak: A'raf, 200 ; Nahl, 98 ;M'minun, 97-98 ; Fusslet, 36 ; Nas, 1-6d- Kafirlerin errinden Allah'a Snmak: Bakara, 286 ; Enfal, 45; Yunus, 85-86 ; M'min, 56 ; Mmtehne, 5e- Yaratklarn errinden Allah'a Snmak: Felak, 1-2f- Gecenin errinden Allah'a Snmak: Felak, 1,3

g- Byclerin errinden Allah'a Snmak: Felak, 1,4h- Hased Edenlerin (kskanlarn) errinden Allah'a Snmak:Felak, 1,5i- Baz Peygamberlerin Baz Ktlklerden Allah'a Snmalar:Bakara, 67 ; Hud, 48 ; Yusuf, 23-24 ve 79 ; M'min, 27 ;Meryem, 16-18 ; Duhan, 18-22j- Gnah lemekten Allah'a Snmak: Yusuf, 23



k- eytann Yanmzda Bulunmasndan Allah'a Snmak:M'minun, 98l- Hesap Gnne nanmayan Her Kibirliden Allah'a Snmak:M'min, 27m-Byklk Taslayp, Delilsiz Olarak Allah'n Ayetleri HakkndaTartanlardan Allah'a Snmak: M'min, 56n- Cahillerden Olmaktan Allah'a Snmak: Bakara, 67o- yzn Bilmedii Bir eyi Allah'tan stemekten Allah'a

Snmak: Hud, 48.stize le lgili Baz Hadis-i erif KaynaklarSahih'l Buhari: Deavat 35-46 ; Et'me, 28 ; Eribe, 30 ; Bed'lHalk, 11; Edeb, 76; Tefsir, 6/2 ; Ezan, 149 ; Cihad, 25 ; Fiten,15 ; Rikak, 52 ; Ezan, 4 ; Amel fi's-Salat, 18 ; Sehv, 6.Sahih'l Mslim: Salat, 19 ; Mesacid, 89 ; Fiten, 4,7,10 ; Zikr,47-52, 61,62,66,73,76,96 ; Birr, 109,110 ; Fedail's-Sahabe, 140;Eyman, 36.c- Tirmizi: Tahare, 4 ; Deavat, 15, 19, 67, 74, 76, 110.d- Nesai: stiaze, 7, 12, 17, 18, 25, 26, 33, 38, 60 ; Ezan, 30 ;e- Ebu Davud: Salat, 31 ; Edeb, 98, 104 ; Salat, 18, 119, 120,122 ; Tbb, 19.

f- Msned, Ahmed b. Hanbel: 1/ 247 ; 2/ 202 ; 3/ 50, 427 ; 5/ 356; 6/ 31, 100, 139, 190.g- Muvatta: Nida, 6

Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek KaynaklarTefsir-i Kebir, Fahreddin Razi, Aka Y. c. 1, s. 88 - 127Hadislerle Kuran Tefsiri, bni Kesir, Aka Y. c. 2, s. 23 - 34stize eytan, Yakup iek, Fahrettin Yldz, Bir Y.Kur'an Okumalar, Metin Karabaolu, Karakalem Y. s. 16-18slam Ansiklopedisi, amil Y. C. 3 s. 211 - 212Sorularla Fatiha Suresi, Zabit Ali Durmu, Ali ipak, YendaY. S. 11 - 35Fatiha zerine Mlahazalar, Hikmet Ik, Nil Y. S. 56 - 75Namaz Dualar ve Sureleri, Ali Akpnar, Suffe Y. S. 21 - 26aratl- caz, Said Nursi, Tenvir Y.Fatiha Suresi ve Trke Namaz, Sait imek, Beyan Y. s. 19-21slam ve Sosyal Deiim, hsan Eliak, Bengisu Y. s. 20-24Kur'an Okumalar, Metin Karabaolu, Karakalem Y. s. 16-18Kur'an Cevap Veriyor, zzet Derveze, Yneli Y. s. 235- 275mil slm Ansiklopedisi, mil Y. c. 3, s. 58-59; c. 6, s. 38-42Kur'an'da Gnah Kavram, Sadk Kl, Hiba Y. s. 276-284nan ve Amelde Kur'an Kavramlar, Muhammed el-Behiy, Yneli Y. s. 133-153Kur'an'da Temel Kavramlar, Ali nal, Krkambar Y. s. 209-216slm'n Temel Kavramlar, Hseyin K. Ece, Beyan Y. s. 284-287Hz Adem, Hseyin K. Ece, Denge Y. s. 111-144

eytan, A. Osman Ate, Beyan Y.eytan ve Yoldalar, Kemal inel, Alem Y.eytanca Protokoller, Adil Gkburun, ahsi Y.eytann Tuzaklar: nsann Kurtulu Yollar 1-2, bni Kayyim El-Cevziyye, UysalKit. Y.eytann Tuzaklar, S. Ahmet Uzun, Mektup Y.eytann Hileleri ve Kurtulu areleri, Murat Tark Yksel, Demir Kitabevi Y.eytann Varl ve Mahiyeti, Murat Tark Yksel, Demir Kitabevi Y.eytanizme Ramen slami Uyan, Mehmet Alaga, nsan Dergisi Y.eytanla Mnazara, mit imek, Zafer Y.eytanlardan Korunma Yolu, Abdlhamid Bilali, afak Y. / Bruc Y.eytan Girmeyen Evler, Muhammed Efsayim, Uysal Kitabevi Y.

nsann Ezel Dman eytan, Osmanl Y.eytanla Mnazara, mit imek, Zafer Y.eytann Enniyeti, Harun Yahya, Vural Y.Satanizm -eytana Tapnmann Yeni Ad-, Ahmet G, Alfa Y.Nefis ve eytan, Mehmet Hulusi lernsan ve nsanst, Sleyman Ate, Dergh Y.



Vesvese, Sebepleri ve Kurtulu Yollar, Mehmed Paksu, Nesil Y.Cin, eytan ve Byden Korunma, Halil b. brahim Emin, Uysal Kitabevi Y.Kur'an'a Gre Melek, Cin, eytan, Ltfullah Cebeci, le Y.Ktlk Odaklar, eytan, Zbeyir Yetik, Beyan Y.stize eytan, Yakup iek, Fahrettin Yldz, Bir Y.Dnden Bugne eytan ve Dostlar, Mehmed Alaga, nsan Dergisi Y.

Ftiha, 1; kavram 2

B E S M E L E

"Besmele: Tutun adyla deil; Allah'n ismiyle ve izniyle"

Besmele; Anlam ve Mhiyeti

Kur'an ve BesmeleBesmelenin Anlam Derinlikleri

Besmele, Allah'la Yaplan Bir Szleme Gibidir

Besmele, Her Peygamber ve mmetinin Kulland Bir ifredir

Besmele, Allah'tan zin ve Onay stemektir

Besmele, Laik Mant ProtestodurBesmele ekmenin Hkm

Besmele uurunun M'mine Kazandrdklar

"Bismillhirrahmanirrahim: Rahmn ve Rahm Allahn adyla(balarm)"

Besmele; Anlam ve Mhiyeti

Besmele: Bismillhirrahmnirrahm sznn ksaltlm ekli.Hayrl ve hell bir ie balarken, Allah'n adn anmak ve bu adlaie balamak iin besmele ekilir. Bismillhirrahmnirrahm:"Rahmn ve Rahm Allah'n adyla (balarm)" anlamna gelir.Besmeleyi "esirgeyen, balayan Tanr'nn adyla" gibi yanl;yanl olduu kadar gaflet ve cehlet kokan tercmeyi kabul etmekmmkn deildir. "Allah" lafz, zel isim olduu ve Yaratcmzntm gzel isimlerini iinde barndran bir anlam tad iin bakabir dile tercme edilemez. Ayrca "esirgeyen" tabiri ok yanl bir

tercmedir. Trkede esirgemek, daha ok olumsuz bir sfatanlamnda kullanlr. Saklamak, korumak gibi anlamlarndan dahaok; kyamamak ve cimrilik yapmak manalarnda kullanlr kiAllah'n Rahmn sfatnn kesinlikle karl deildir.



Kur'n- Kerim'in ilk nzil olan yet-i kerimesi, "Yaratan Rabbininadyla (besmele ekerek) oku!" mealindeki 96/Alak suresi 1.yetidir. Bu "Rabbinin ismiyle oku" emri, sadece nderimiz,Peygamberimiz iin deil; btn m'minleredir. M'minler, mer(er', mubah) herhangi bir ie balarken besmeleyi unutmazlar.nk bilirler ki, "besmeleyle balanmayan herhangi bir itebereketsizlik ortaya kar." (bn Mce, Hadis no: 1894) Kur'an

okurken, hayvan keserken, abdest alrken, namaz klarken, avclkyaparken... besmeleyi ihmal etmezler.

Kur'n- Kerim'de "Fir'avn" kssas haber verilirken, sihirbazlarn"bi-izzet-i Fir'avn" (Fir'avn'n izzeti iin) diyerek asalarn yerebraktklar beyan edilir (26/uar, 44). Fir'avn, Msr' tanr kabulettikleri "Ra" adna ynetirdi. Tabii bu, bugnk adaideolojilerden farkl bir tutum deildi. Sosyalist lkelerinyneticileri, bata Karl Marx olmak zere, Lenin ve dierteorisyenler adna sistemi srdrrler(di). Kapitalizmde de durum

bundan farkl deildir. Genel olarak her lkede iktidar durumundaolan ideoloji, ayn metodla ayakta tutulur. Her ie balarken, oideolojinin kurucusunun adn anmak zarurettir. DolaysylaFir'avn'a bal olan sihirbazlarn kssasnda bu hususun beyanedilmesi, srekliliinin bir belgesidir. (1)

slm'dan nce Araplar, ilerine "bismi'l- Lt ve'l-Uzz diyeputlarnn adyla balarlard. Hanifler ise, Tevhid dininin kalntsolarak, "bismikellahmme" derlerdi. Haniflerin bu deti slmiyet'inilk yllarnda da devam etmitir. 27/Neml sresindeki besmele yeti

(30. yet) nzil olduktan sonra besmele son eklini almtr. Hz.Peygamber, hayatnn sonuna kadar hep bu ibareyi kullanm,besmelenin yazld ilk satra baka hibir eyin yazlmamasn daemretmitir. "Besmele ile balanmayan her i bereketsiz vegdktr." (bn Mce, 1894) buyuran Efendimiz'in, gnlkhayatndaki birok i mnasebetiyle besmele ektii ve besmeleyitavsiye ettii bilinmektedir.

Bir mslman besmele ekmekle, "nefsim veya baka bir varlkadna, tut adna deil; Allah adyla, O'nun rzas iin ve O'nunizniyle balyorum." demek ister. O'nun Rahmn ve Rahmisimlerinin tecell etmesini beklediini, bylece hem dnya hem dehiret sadeti dilediini ifade etmi olur. Giritii ie gyetirebilmesi iin gerekli olan kudretin yce Allah tarafndan ihsanedilmesini temenni ettiini belirtmi olur. Kendisinin devamlolarak O'nun yardmna muhta olduunu bildirmi, bylece ezelkudretin yardmn celbetmi olur. Besmele eken m'min, "O'nunmsaadesiyle bu ii yapyorum. nk, bu baladm iintamamlanmasnda gerekli olan kuvvet O'nun tarafndan bana

verilmitir. O bana bu kuvveti vermezse, ben bu iitamamlayamam" demek ister. (2)

Kur'an ve Besmele



Besmeleyi oluturan kelimeler Kuranda en ok tekrar edilenkelimelerdir. Bismillhirrahmnirrahm cmlesini meydanagetiren kelimelerden ism (isim) kelimesi, trevleriyle birlikte 71yerde geer; ayn kkten gelen sem ve oulu semvtkelimelerini de ilve edersek, isim kelimesinden treyen kelimelertoplam olarak 381e kar.

Besmeleyi meydana getiren ikinci kelime olan Allah lafz ise,Kuranda tam 2697 yerde kullanlr; ayrca ey Allahm anlamnagelen Allahmme kelimesi de 5 yerde geer. nc kelime olanRahmn kelimesi, Kuran- Kerimde 57, Rahm kelimesi ise 115yerde tekrar edilir. Rahmn ve Rahm kelimelerinin kendisindentredii rahmet ve trevleri ise Kuranda toplam 339 yerdegeer.

Hell ve hayrl bir ie balarken Allah'n adn anmak, hermslmann zerinde titizlikle durmas gereken grevlerindendir.

Kur'an- Kerim'de buna iaret eden pek ok emir vardr (2/Bakara,200; 4/Nis, 103; 73/Mzzemmil, 8 gibi).

lk inen yette besmele ekmek emredildii gibi, mushaf olaraktertip edilen Kur'an- Kerim'in ilk yeti de besmeledir. Besmele,Kur'n- Kerim'in 114 sresinden 113'nn giri cmlesi olarak yeralmaktadr. 27/Neml sresin 30. yetinin de bir blmdr.Dolaysyla Kur'an'da 114 yerde "bismillhirrahmnirrahm" vardr.

O (mektup) Sleymandandr, ve o "bismillhirrahmnirrahm"le

(Rahmn ve Rahm olan Allahn adyla) (balamakta)dr.(27/Neml, 30)

(Nuh) dedi ki: Gemiye binin! Onun yzp gitmesi de, durmas dabismillh ile/Allahn adyladr. phesiz ki Rabbim ok balayan,pek merhamet edendir. (11/Hd, 41)

Atalarnz andnz gibi, hatta daha ok, daha kuvvetli bir ekildeAllah zikredin/ ann. (2/Bakara, 200)

Namaz kldktan sonra da, ayakta, otururken ve yanlarnzzerinde yatarken (daima) Allah zikredin/ann. (4/Nis, 103)

Rabbinin adn an. Btn varlnla, ihlsla Ona ynel.(73/Mzzemmil, 8)

Sabah akam Rabbinin adn an. (76/nsan, 25)

Besmeleye vcut veren 4 kelime (isim, Allah, Rahmn, Rahm) 'den3' Allah'n isimleri olup, bunlarn 2'si ba, merhamet, cmertlik,

affetmek gibi anlamlar tamaktadr. Kur'an'n ilk cmlesine bunlarkoyarak, temel konusu lhiyet ve insan - Allah ilikisi olanKur'an'da hkim olan genin rahmet ve merhamet olduunaRabbimiz dikkat ekmektedir. Rahmn ve Rahm'in kk olanrahmet kelimesi Kur'an'n ak beyanlarna gre Allah'n hkimniteliidir. 21/Enbiy sresi 107. yette Son Peygamber'i de Kur'an



"lemlerin rahmeti" olarak nitelendirmektedir. O halde, unurahatlkla syleyebiliriz: Kur'an'n tantt Allah, yarattmahlkata, her eyden nce rahmet sfatyla tecell etmektedir. (3)slm korku dini, Allah sadece korkulacak bir zt olarakgstermeye alan besmelesizlere en byk darbe, besmeledekirahmet ve merhamet ifadeleridir.

Besmelenin Anlam Derinliklerislm ahlk, incitme, ldrme ifade edecek davranlarda ve budavranlara msaade eden szlerde besmeleyle balamayyasaklamtr. Savamaya msaade eden ve putperestlereltimatom ieren Tevbe sresi, besmelesiz balayan tek suredir. Etiyenen hayvanlarn kesimi ve avlanmas srasnda besmeledekiRahmn ve Rahm sfatlarnn anlmas uygun grlmemitir.Hayvan keserken "bismillh" veya "bismillhi Allahu Ekber" denilir.

Kur'n- Kerim'in konusunun; Allah ile evren, zellikle de insanlklemi arasndaki mnasebeti bildirmekten ibaret olduunusylemek mmkndr. Besmelenin bandaki "ba" edat (b harfi)bu mnasebeti ortaya koymakta ve kulun, Yaratanndan yardmisteyerek hep O'na bal kaln ifade etmektedir. Hz. Ali'yeatfedilen mehur bir sz vardr: "Kur'an'n tm Ftiha sresindeeksiksiz zetlenmitir. Fatiha'nn zeti de besmeledir. Besmele de"b" harfinde zetlen-mitir. Dolaysyla besmele'nin b'si Kur'an'nzetidir." lk planda abartl gibi gelen bu ifade dorudur. Arapada

harf-i cer olan "b" ilsak iindir. Trke tam karln, "..... ile ....."eklinde gsterebiliriz. Kendi bana bir anlam olmayan bu harf, enaz iki kii arasndaki bir ilikiyi belirten balatr. "Ahmed ileMehmed" rneinde olduu gibi. Aralarnda bir mnasebet, bir baolmadan bu bala kullanlmaz. Besmele'de deki "B" aralarndaalka olan iki taraf belirtir. Bu taraflarn biri, besmeleyle iebalayan kul; dieri Allah'tr. "B" Allah ile kul arasndaki iliki veba anlatr. Kur'an'n ana konusu ve temel vurgusu, insanla Rabbiarasndaki kulluk-ilhlk mnasebetidir. Rubbiyet ve ubdiyetalkasdr. "B" harfi de bu iliki ve ba ierdii iin Ftiha ve

Kur'an'n zeti olmu olur.Arapa cmle yaps itibariyle besmeleden nce "ba"nn ilgilibulunduu mahzuf bir fiil vardr. Bu, besmele ile balanacakherhangi bir fiildir: "Bismillh diye balyorum", "Allah'n ismiylekalkyorum, okuyorum, hayvan kesiyorum..." gibi. Bylece Allah ilekul arasnda sevgiye dayal olan derni mnasebeti ifade edenbesmele, slm'n bir sembol ve her iyiliin anahtardr. Kii ileAllah arasndaki bu iliki, sadece Allahtan yardm istenip Ondanmedet umulacan (1/Ftiha, 4) idrk etmektir. Kendisi ciz olan,

korunmaya muhta kimselerin bakalarn korumas mmknolmadn bilip her eye kaadir Allahn kapsn almaktr besmele.Besmele, btn iyiliklerin, tm gzelliklerin Ondan olduunu kabuledip Onun msaade ettii eylerin Onun adyla yaplmassayesinde daha da gzelleeceini anlamaktr.



Besmele, Allah'la Yaplan Bir Szleme Gibidir

Evet, Besmele, Allah'la yaplm bir szleme gibidir. Allah, Rahmnve Rahm sfatlaryla bize merhametle mumele edeceini

vaadediyor; biz de, imtihan iin bize verilen irdeyi istismaretmeyeceimizi ve O'nun ilkelerine bal kalacamz besmeleylekabullenmi oluyoruz. Besmele, Allah'n tesbit ettii kullukprogramn kabul etmektir. Besmele eken kul, yle demi olur:"Ya Rabbi, u an, kulluk maddelerinden birini ileyeceim. Seninismini anyor ve iznini istiyorum."

O yzden haramlara besmele ekilmez. Besmeleden maksat,yaplan ite bereketin artmasn taleptir. Haram veya mekruh birfiilin oalmas ve bereketi istenemez. Haram meclislerde,

meyhane ve kumarhane grevi yapan kahvehanelerde otururken,faizli ilemlerde bulunurken, yalan ve kandrma ieren ticariilikilerde, haram saylan programlar izlerken besmele ekilmez.Haram olduu tartmal olan hususlarda ve harama yaknmekruhlarda da besmelenin ekilmesi, vebali bytr.

En dorusu, Allah'n isminin anlamayaca bu tr davran veeylemleri terk etmektir. Unutulmamaldr ki, haram olaneylemlerde besmele ekilmez. Kmil bir mslman da, besmeleekemeyecei bir ii yapmamaya zen gsterir. O yzden, besmele

insan eitir, terbiye eder, ktlklerden uzak turar. nkbesmele eken bir kimse, azndan kan ifade ile yapt eylemarasnda bir paralellik kurmak zorunda olduunu, eliyle dilininbirbirini yalanlamamas gerektiini dnr. Besmele, ktlk veharamlar ilemeye hakkmz olmadn bize hatrlatr.

Besmele, "Allah'n ad ile" demektir; "Allah'n adna" deil. Bu ikisiarasnda nemli fark bulunmaktadr. Mslman her yapt eye,her syledii sze Allah'n ad ile balar. Allah'tan izin alarak; AmaAllah adna deil. nsan beer ve ciz olduu iin hatalar yapabilir.

Allah adna demek; yaplana bir anlamda ilh zellik, gnahszlk,hataszlk iddias atfetmektir. O'nun adna i iddias, Allah'ntemsilcisi olma anlayn, bu da ruhban snfn oluturur. TarihteAllah adna nice zulmler ilenmitir. Teokrasi de budur. Kulunyapt i, mslmanca olmaldr ama, beer zellik tadndaniddiasz olmaldr.

Besmeledeki isim kelimesi; ad, ad vermek anlamna geldii gibi,-bi harf-i cerri ile de- yceltmek, ykseltmek anlamna gelmektedir.Nitekim gkyz anlamnda "sem" kelimesi ayn kkten

gelmektedir. O yzden, "bismillh" n anlam, "Allah' ycelterek"eklinde de anlalabilir. (4)

Besmele, Her Peygamber ve mmetinin Kulland Bir ifredir



Besmele, sadece Muhammed (s.a.s.) mmetine has bir anahtardeil; nceki mmetlerin de kulland bir ifredir. Besmele'nin Hz.Muhammed (sa.s.)'den nceki peygamberler dneminde dekullanldn Kurn- Kerimden anlyoruz: Hz. Sleyman'n, Sabakraliesi Belks'a yazd slm'a dvet mektubu bu cmleylebalamaktadr. "O (mektup) Sleyman'dandr ve obismillhirrahmnirrahm -Rahmn ve Rahm olan Allah'n adyla-

(balamakta)dr." (27/Neml, 30) Hz. Nuh da tufandaki gemiyolculuuna bu ifadeyle balyor. Gemiyi bu cmleyle hareketettiriyordu: (Nuh) dedi ki: 'Gemiye binin! Bismillhi mecrh vemrsh -Onun yzp gitmesi de, durmas da Allah'n adyladr.-"(11/Hd, 41) bu vesileyle ifade edelim ki, ister src ve ister yolcuolarak bindiimiz tm aralara binerken besmele ekmek, Kuranniaret yollu tavsiyesidir.

nsanlk tarihi boyunca slm peygamberlerinin tm tarafndan birifre, bir anahtar olarak kullanlmtr besmele. O yzden,

deimez evrensel deerlerin br ismi olan slm'n, deimezdeerlerinden biri de besmelenin verdii bak asdr. Bu bakas, bize u gerekleri gsterir: Allah, insann her iine karr.nsan, eer Allah'n yardmn istiyorsa, her hayrl iine Allah ilebalamak durumundadr. nsan yapt her bir eyde Allah'a olanborcunu hatrlamak ve O'na teekkr etmek durumundadr. tebunlar, insanln deimez deerlerinin deimez gstergesidir.

Her deerli i gibi, Kur'an okumaya balarken de Ez Besmeleekmek gerekir. "Kur'an okuduun zaman kovulmu eytandan

Allah'a sn (Ez ek)." (16/Nahl, 98) diye emreden Allah,okumaya besmeleyle balamamz da emretmektedir: "YaratanRabbinin adyla oku." (96/Alak, 1)

Kur'an'a balarken, besmeleden nce istize gelir. nk istize'yiamadan besmeleye geilmez. Euz ile Allah' yardmaardktan, O'nun yardm ile eytanlar etkisiz hale getirdiktensonra, irki ve irke gtren eytan isyanlar kendimizdenuzaklatrarak Allah' lyk ile anabileceimizi dnyoruz.

Gnlmzde ve dncemizdeki, dilimizde ve davranlarmzdakieytan pisliklerden temizlenerek tertemiz bir ekilde Allah'laberaber oluyoruz. Ez sprgesiyle temizlediimiz gnl ve dilsaraymza Allah'n ismini yazyoruz. Tpk kelime-i tevhidde nce"l ilhe" (hibir ilh yok) deyip Allah dndaki ilh taslaklarnkaldrp atarak gerekletirdiimiz tevhid temizlikten sonra,"illllah" (ancak Allah var) dediimiz gibi.

Kur'an'a besmele ile balarken, kullarna rahmet, acma, ltuf vebalamas sonsuz olan Allah' hatrlyoruz. Kur'an'n nzlnn busonsuz rahmetin bir yansmas olduunu dnyor ve bu byknimeti anarak O'na hamdimizi, krmz vurguluyoruz. O'nunRahmn sfatyla dnyada m'min-kfir herkese merhametine ahidoluyor, dnya hayatnda bu nimetlerin kadrini bilerek vereneteekkr edip kullua/ibdete, Kur'an'a yneliyoruz. Rahm



sfatnn ise, hirette adleti gerei sadece m'minlere merhametedip, kfirlere azab etmesi olduunun bilincine vararak hireti,cennet ve cehennemi hatrlayp mit ve korku arasnda Kur'anokumaya, tefekkre balyoruz.

Sadece Kur'an okurken deil; insan ve evren kitaplarn okurken,hayat mektebinde rencilik ve retmenlik yaparken de besmele

uuruna uygun davranmalyz. Tm eylemlerimizin dnyada O'nayarar, ahirette de O'nun rzasn kazandrr zelliklerde olmasnagayret etmeliyiz. Kur'an, besmeleyle balyor, biz de Allah'nKitabn Allah'n ismiyle okuyoruz.

Eitimle ilgili eserler bata olmak zere nice kitaplar, gazeteler,dergiler, besmele ile mi balyor? renciler iin hazrlanan bazdin kltryle ilgili kitaplar, bir mslman bu, benim dinimdeil! diye isyan ettirecek modern hurfe ve tuyanla doluolabiliyor. Peki, slma ters ierii kalarak yaynlarn besmele ile

balamasn tercih edebilir miyiz?

Laiklik, resm din kabul edilmedii iin ve baz slm detlere seskarlmadndan Arap lkelerinin ounda televizyonlardasunucular besmele ve hamdele ile balyor programlarna. Besmeleile balanan programda ise Allah'n yasaklad neler yok ki?!Dnn bir kere, slm dmanln her frsatta en rezil ekildegsteren bir tv. kanal, programlarn sunarken besmele ilebalyor. slma her gn hakaretler yadran, ahlksz birgazetenin ilk satrnda besmele yazyor. Bu Allah ile, din ile alay

olmaz m? Haram katmerlemez mi bu tavrlarla? Peki, onlarbesmele ile balamasnlar da biz onlara bakarken besmeleekelim diyebilir misiniz?

"Yaratan Rabbinin ismiyle oku." (96/Alak, 1) yeti bizden sadeceekil ve lafzla deil; muhtev ile ilgili tavr beklemektedirncelikle. Okuduklarmzn Allah'n ismiyle okunmas; Allah'nizniyle, O'nun rzas iin, O'nun yolunda, O'nu unutturmayan, O'nayaklatran yapda olmasn gerektirir. Okumak gibi, arts bykolan bir eylemde besmele bilinci bunu gerektiriyorsa, diereylemlerimizde bu zelliklerin aranma zorunluluu daha fazlaolmaz m?

Besmele, Allah'tan zin ve Onay stemektir

Bismillh, Evvel Allah (nce Allah) deyip, O'na danmak,yapacamz herhangi bir ite Allah'n onayn istemektir. Allah'nadn hereyin nne geirip yceltmektir. Mriklerin putlar adnayaamalar ve onlar adna i yapmalarna karlk, biz Allah adnayaayacamza, O'nun adyla i yapacamza sz vermi oluyoruz.Bu yzden, dilimiz "Allah'n adyla" derken, dier organlarmz daayn eyi syleyebilmelidir. Bu ise, her eyimizle O'nun llerineuygun olarak yaamakla mmkndr. Aksi takdirde dilimiz "Allah'nadyla" derken; elimiz, ayamz eytan veya Allah'n dndabakalar adna i yaparsa bu, tevhidle badamaz.



Bismillh diyor ve sonra ekliyoruz "Rahmn, Rahm" sfatlarn.Aslnda Allah ismi, Cenb- Hakkn tm isim ve sfatlaryla birlikteRahmn ve Rahm sfatlarn da iermektedir. Ama bunlar zelliklehem besmelede, hem Ftiha sresinin ilk yetlerinde zel yer alr.Kur'an, Allah'n rahmetle ilgili sfatlarn ncelikle ve srarlavurgular. O'nun baka isim ve sfatlar deil de, zellikle Rahmanve Rahm sfatlar! nk varlmz O'nun Rahmn ve Rahm

oluuna borluyuz. O'nun zerimizdeki merhametiyle varz vevarlmz bu sayede srdryoruz. O'nun merhameti olmadan,nefes alp vermemiz bile imknsz. Bedenimiz, aklmz, ruhumuzhep O'nun rahmetinin birer eseri. Peygamberimiz'in ve vahyin bizegelii de O'nun rahmetiyledir. te bunlar hatrlamak iin "Rahmn"diyoruz, "Rahm" diyoruz.

Rahmet, her eit fetlerden kurtulup her trl hayra ermektir.Rahmn, m'min-kfir ayrt etmeden tm herkese hayat hakktanyan, yaamas iin gereken artlar hazrlayp nimetleri veren

demektir. Rahm ise, hak edenlere ve lyk olanlara nimetini bolbol, srekli olarak veren demektir. Bu yzden Rahmn sfat, O'nundnyadaki tecellsi; Rahm ise hiretteki tecellsidir. Rahmn veRahm derken, hem dnyay, hem hireti hatrlyoruz. Dnyannhiretten ayr deil; hiretin tarlas, hazrlk safhas olduununbilincinde dnyada da O'nunla, O'nun lleriyle olmaya gayretediyoruz. (5)

Besmele, Laik Mant Protestodur

Bir m'min, her eyleminin bana besmeleyi yerletirmekle laikmanta en byk protestoyu yapm olur. Besmele, insannAllah'la i yapmas, Allah' iine kartrmasdr. Dolaysylabesmele; ateizmi, materyalizmi, laisizmi reddir. Bu manadabesmele, slm dnya grnn anahtar mesabesindedir. Laikdnya gr besmelesiz olmaktr. Laik olmakla olmamakarasndaki fark, besmeleli olmakla olmamak arasndaki farkkadardr. Besmeleli yaplan i, meriyetini Allah'tan alr ve merilere besmele ekilir. Besmelesiz ilerse eytana lyktr.

Besmelesizlik demek olan laisizm, ayn zamanda eytan bir dnyagrdr. Bunun iin Allah Rasl her eylemine "Rahmn, RahmOlan Allah'n adyla" balayarak bu sapknl mahkm etmitir. (6)

Besmele, mslmann almet-i frikalarndan (ayrczelliklerinden) birisidir. Mmin, her vesileyle ve sk sk besmeleeker. Gnmzde mslmanm diyen insanlarn ou, yemek vb.bir iki eyin dnda besmele ekme gerei duymuyor, her hayrleye balarken besmele ekmek, tarihe karyor. Yine,

gnmzdeki insanlarn azlarndan kan besmele, formaliteicab, det ve alkanlk gerei sylenmi gibi, ruhsuz ve canszkelimelerden ibaret kalyor. Mekanik bir telaffuzdan ibaret,uursuzca dudaklardan dklveriyor. Adn and Allaha isyanlamegul bir iyerinin alnda besmele okunarak kurdela kesilmesi,rneklerden sadece biri. Gnlk hayatmzn her zaman diliminde



Allahn ilkelerine ve hkmlerine bal olduunu gstermek iinher eit hayrl ilere besmele ile balar. Besmele ile Allaha ilticeder, eytn dnce ve eylemlerden Ona snarak, Onunyceliini itiraf eder ve Ondan yardm ister. Allahn rahmnsfatn dnerek, her eit nimetin Allah tarafndan kendisininistifadesine sunulduunu dnr, Ona krde bulunur. Rahmsfatn dnerek de mitsizlie giden yolu tkar, dnyada bana

gelen musbet ve zorluklarn geici olduunu, esas ve sonsuzrahmetin hirette tecelli edeceini deerlendirir.

Besmele ekmenin Hkm

Besmelenin yerine gre farz, vcip, snnet, mendup, haram vemekruh gibi hkmleri vardr. "zerlerine Allah'n ad anlmayan

hayvanlarn etinden yemeyin. nk bunu yapmak Allah'nyolundan kmaktr." (6/En'm, 121) mealindeki yet, hayvankeserken besmelenin farz olduunu gsterir. "Yetitirdiiniz avchayvanlarn size tutuverdiklerinden de yiyin ve zerine Allah'nadn ann." (5/Mide, 4) yeti de av zerine hayvan gnderirkenveya av iin silh kullanrken, yani avclk yaparken besmeleekmenin farz olduunu belirtmektedir. Hayvan keserkenbesmelenin kasten terkedilmesi halinde, o hayvann etinden yemekharamdr. Namaz dnda Kur'an okumaya balarken sreninbanda istize ve besmele limlerin ouna gre snnettir.

Namazda ise, Hanef mezhebine gre her rektta Ftiha'dan ncebesmele snnet; fi mezhebine gre farzdr.

nemli snnetlerden ve yaygn mueret kurallarndan biri deyemek yemeye balarken besmele ekmektir. Konu ile ilgili hadis-ierifte belirtildii zere (Eb Dvud, Et'me 15; Tirmiz, Et'me 47)balanrken unutulduu takdirde hatrland zaman, "Banda dasonunda da Allah'n adyla" anlamnda "Bismillh f evvelih vehirih" demek gerekir. Herhangi bir ie balarken besmeleekmenin hkm iin mahiyetine gre deiir. Mesel iki imek,

gasbedilen veya alnan bir eyi yemek gibi yasak fiillere besmeleile balamak, onlar mer saymak anlamna gelecei veya dinlealay hkmne girecei iin haram kabul edilmitir.

Abdest almak, du okumak gibi ibdetlerle, yenilmesi hell olangdalar yemek, hell eyleri imek gibi fiillere besmele ilebalamak snnettir. Besmele, Allah' hatrlatt, zikr olduu, kul -ilh ilikisi ve kurallarn dndrd iin, her mer eylemimizebesmeleyle balamak, srden ayrlp seviye kazanmak ve iimizebereket katp ibdet sevab almaktr. Necset mahallerinde

besmele ekmek ise mekruh saylmtr. Cnp ve detli olanlarndu ve sen maksadyla besmele ekmesinde bir saknca yoktur.(7)

Besmele uurunun M'mine Kazandrdklar



Besmele uuru, bize u anlay ve davranlar kazandrr(kazandrmaldr):

Mslmann her ii Allah'n adyla ve O'nun emir ve msaadeleridorultusunda olmal.

Mslmann her iinde 'evvel Allah' olmal. Yani m'min,

balayaca ii yapp yapmama konusunda nce Allah'a danmal.

Harama besmele ekilmeyecei iin, besmele ekemeyeceimizhibir ie girimemeliyiz.

"Besmelesiz i ebterdir, yok olmaya mahkmdur" (bn Mce, hadisno: 1894) hadisinden anlyoruz ki besmelesizler ve onlarndzenleri devrilip yklmaya mahkmdur.

Kesilirken besmele ekilmeyen her hayvan murdardr, pistir.

Besmeleyle ve besmele dorultusunda olmayan her dnce, fikir,i ve dzen de murdar ve le hkmndedir.

Besmele Allah'tan yardm dilemedir. Allah ise, ancak Kendi yolundaolanlara yardm eder. (8)

Mslman, her trl davrana slm ller nda balamal,eylem, hizmet ve faliyet yaparken ilh rahmet ve merhametzere bulunmaldr. Besmele bu bilinci yanstmaldr.

Mslman, btn dnce ve davranlarnda merhametle hareketetmek zorunda olduunu besmeledeki rahmetle ilgili iki sfatlaidrak etmelidir.

Mslman, besmeleyi hayatnn tamamna yanstmaldr. uursuzbir ekilde sylenen besmelenin, istenen fayday salamayacanbilmelidir.

Besmele, mslmann elini att her ite, admn att her yoldaAllah ile beraber olduunun, Onun yardmyla i yaptnn

uurunda olmasn salar/salamaldr.

Besmelenin her ite srekli tekrar edilmesi, Allah zikir olduugibi, mslmann Allahla rahmet zerine i yapacana, Onun izinverdii ekilde davranacana dair szleme yenilemesidir.

Besmele, her ite Allahtan yardm istemenin gerekliliini, baarve zaferin Allaha ait olduunu unutmamak demektir. (9)

Besmeleyle, yaplan ii kendi admza, fakat Allahn ismi ve izniyle,

Allah'tan yardm dileyerek yaptmz belirtiyoruz.

Allah' ycelterek baladmzda o i, Allah iin oluyor. O'nun diniiin yaplan bir gayret eklini alyor.



eytann ivsna kar direnme bilinci yenileniyor. Her iebesmeleyle balamak hayat anlamlandryor.

Allah'n szn toplum hayatnn dna iten kkten laik anlayreddedilmi, tm mrikler ve putperestlere muhlefet etmioluyor. (10)

M'minler istize ve besmelenin uuruna erdikleri gn, yeryzndehibir tut iktidar gcn muhafaza edemez. nk ez-besmeleyi duyan eytan ve tut lgna dner, mahvolur. (11)

Yusuf Kerimolu, Kelimeler, Kavramlar, 1/ 41mil slam Ansiklopedisi, c. 1, s. 226, 227Kur'an'n Temel Kavramlar, 66hsan Eliak, slm ve Sosyal Deiim, s. 24Ali Akpnar, Namaz Dualar ve Sreleri, s. 23-24Mustafa slmolu, man Risalesi, s. 180slam Ansiklopedisi, Diyanet Vakf Y. c. 5, s. 531Ali Akpnar, a.g.e. s. 28

Abdullah Byk, Mslmana Mesajlar, s. 1910- hsan Eliak, a.g.e. s. 2211- Yusuf Kerimolu, a.g.e. 1/ 42Besmele ile lgili yet-i Kerimeler96/Alak, 11/Ftiha, 127/Neml, 3011/Hd, 41Besmele ile lgili Baz Hadis-i erif KaynaklarSnen-i bn-i Mace, Hadis no: 1894;Msned-i Ahmed b. Hanbel, 2, 259Konuyla lgili Geni Bilgi Alnabilecek KaynaklarTefsir-i Kebir (Meftihu'l-Gayb), Fahreddin Rzi, Aka Y. c.1, s. 139-241Hak Dini Kuran Dili, Muhammed Hamdi Yazr, Eser Y. c. 1, s. 15-49ifa Tefsiri, Mahmut Topta, Canta Y. c.1, s. 57-61Ahkm Tefsiri, M. Ali Sabuni, amil Y. C. 1 s. 13-14Fi Zlalil- Kuran, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1, s. 34-36Tefhiml Kuran, Mevdudi, nsan Y. C. 1 s. 40-41Hadislerle Kuran Tefsiri, bni Kesir, ar Y. C. 2, s. 35-73Fatiha Suresi ve Trke Namaz, Sait imek, Beyan Y. s. 23-27slam Ansiklopedisi, Trkiye Diyanet Vakf Y. C. 5 s. 529-540mil slam Ansiklopedisi, amil Y. C. 1 s. 226-229Sorularla Fatiha Suresi, Zabit Ali Durmu, Ali ipak, YendaY. S. 36-59Fatiha zerine Mlahazalar, Hikmet Ik, Nil Y. S. 75-104Kelimeler Kavramlar, Yusuf Kerimolu, nklab Y. C. 1 s. 41

man Risalesi, Mustafa slamolu, Denge Y. S.180Cahiliyye Dzeninin Ruh Haritas, Mustafa elik, l Y. S. 21-24Namaz Dualar ve Sureleri, Ali Akpnar, Suffe Y. S. 21-26slm ve Sosyal Deiim, hsan Eliak, Bengisu Y. S. 20-24Esenlik Yurdunun ars, Celaleddin Vatanda, Pnar Y. s. 135-136Mslmana Mesajlar, Abdullah Byk, Suffe Y. s. 15-26Kendimizi Tartmak, Selmi ekmegil, Tima Y. s. 200-201Besmele ve Fatiha Tefsiri, Ebulleys Semerkandi, Sezgin NeriyatBesmelenin erhi, Abdlkerim b. brahim Cili, Kitsan Kitap Krtasiye Y.Besmele Tefsiri, Hac Bekta Veli, Kltr Bakanl Y.Besmele Albm, Ziya Bilgi, Osmanl Y.



Ftiha, 1-7; kavram 11

F T H A

Dinin zn renmek istiyorsan; ite Ftiha.

Yalnz Allah'a kul ol; denilmeden ruhuna elftiha!

Ftiha; Anlam ve Mhiyeti

Ftiha Sresinin Dier simleri

Ftiha Suresinin Dndrdkleri



Ftiha Sresinin Ksa Tefsri

Fatiha Suresinin Lisan- Hali

Ftiha; Anlam ve Mhiyeti

Ftiha, amak, akla kavuturmak, alacak eylerin ba, sknt

ve meakkati gidermek, balamak anlamndaki "feth" kkndentremi bir isim olup kart "hatime"dir. Bir eyin evveli, bataraf, balangc, giri" manasnda kullanlr. "Ftihat'l-Kitab"tamlamasnn ksaltlm ekli olan bu Ftiha'ya, Allah kelamnnbanda bulunduu, yahut namazda ilk okunan sure veya tmyleilk inen sure olarak Ftiha suresi denilmitir. Bir bakma Kur'an'nnsz olduu iin "ac" anlamna gelen Ftiha ad almtr.

Ftiha Sresinin Dier simleri

Ftiha suresi, Mekk'dir ve yedi ayettir. Mekke devrinin ilkyllarnda ve tamam bir defada inmitir. Besmele'nin sureden olupolmad ihtilafldr. Surenin yirmiden fazla ad vardr. Kitabnzn, slm'n temel esaslarn zl bir biimde ierdiinden onamm'l-Kur'an (Kur'an'n anas, z) ve El-Ess denilmitir. O,Allah' hamd ve sena ile tevhidin temeli uluhiyyeti, dingnndenbahsederek ahireti, kulluk gstergesi olan dua ve ibadeti, nimetverilenlerden bahsederek nbvveti, onlarn yolunda kalma duasile hidayeti, gazaba uram sapklar ve yollarndan uzak kalma

istei ile tevhid dmanlarndan ayrlmay ve tm bunlar hakkndaAllah'n yardmn isteyerek kaza ve kadere rzay ilemektedir.

Sure, hem Mekke ve hem de Medine'de iki sefer indiinden, hernamazda en az iki kere okunduundan ve srekli tekrarlanan birsure olduundan Es-Seb'ul-Mesn (tekrarlanan yedili) ismi ileanlmaktadr. Onun bu ismi 15/Hicr suresi, 87. yetinde tesciledilmitir. Ftiha suresi, ihtiva ettii bu temel esaslaryla saadetiin yeterli olduundan El-Kfiye (yeten), maddi-manevi tmhastalklar iin ifa kayna olduundan E-fiye (ifa veren)

isimleri ile de anlmtr. Hazine anlamna gelen Kenz, Du, kr,El-Hamd (halkn dilinde Elham) gibi isimler de verilmitir.

Ftiha Suresinin Dndrdkleri

Hz. Peygamber'e bir btn olarak inen ilk sure olan Fatiha suresi,bizlere en gzel dua ve yakar rnei sunmaktadr. O, kulunyaratcsna sunduu en zl bir dilekedir. yle ki, besmele iledilekenin sunulduu makam belirtilmekte; Hamd ile o ycemakamn sahibi vlmektedir. Rahman ve Rahim kelimelerininverdii mit ile dingnnn sahibi ifadesinin verdii korkuarasnda yce huzura kyor, tm cizliimiz ve gszlmzlekul olarak kendimizi takdim ediyoruz. Daha sonra isteklerimiziarzediyor ve "min" (duamz, dilekemizi kabul buyur) diyerekimzalam/mhrlemi oluyoruz.



Ftiha suresi, Kur'an'n bir zetidir. Tevhid, hirette ceza vemkfat, sadece Allah'a ibadet, srat- mstakim yani hidayet vesaadet yolu, gemi topluluklarn ibret alnacak kssalarn konuedinen Kur'an'n bu ilk suresinde btn bunlara temel tekil edenhususlar vardr. Bylece her namazda Ftiha'y okuyan birmslman, namazn her rektnda Kur'an'n bir zetini okumuolmakta, Kur'an'a tabi olacana dair Allah'a sz vermektedir.

Surenin fazileti ile ilgili birok rivayet mevcuttur. Bunlardan birisiyledir: "Bu surenin benzeri ne Tevrat'ta, ne ncil'de, ne Zebur'dave ne de Kur'an'da vardr." (bn'l Cevzi Zd'l-Mesiri, I, 10;Kurtubi, El-Cmiu' li Ahkmu'l-Kur'an, I, 108). Namazda okunmassebebiyle bir ismi de "Es-Salt" olan Fatiha hakknda bir hadis-iKudsde yle buyrulmutur: "Namaz kulumla aramda ikiyeayrdm. Bir yars benimdir, dier yars kulumundur. Kulumaistedii verilecektir. Kul: "Hamd lemlerin Rabbi Allah'adr" dediizaman Allah: "Kulum bana hamd etti, senada bulundu" der. Kul:

"Allah, Rahman ve Rahimdir" deyince, Allah: "kulum beni vd"der. Kul: "Dingnnn sahibi, hkmdardr" dedii zaman, Allah:"Kulum beni yceltti" der. Kul: "Ancak Sana kulluk/ibadet eder,yalnzca Senden yardm dileriz" dedii zaman, Allah: "Bu benimlekulum arasndadr, artk kulum ne isterse verilecektir" der. Kul:"Bizi doru yola ilet. Nimet verdiin kimselerin yoluna. Kendilerinegazab edilmi olanlarn ve sapmlarn yoluna deil" dedii zamanAllah: "te bu, yalnzca kulum iindir; kulumun istei yerinegelecektir" der." (Mslim, Salt 38, 40; Eb Dvud, Salt 132).

Ftiha Sresinin Ksa Tefsri

"Andolsun ki biz sana tekrarlanan yediyi ve u byk Kur'an'vermiizdir." (15/Hicr, 87) ayetinde Ftiha suresi anlmtr. Sureninksa tefsirini verelim: "Kovulmu eytandan Allah'a snrm.Rahman ve Rahim olan Allah'n adyla balarm. "lemlerin Rabbiolan Allah'a hamdolsun." (1/Ftiha, 1) Er-Rabb: Mlik, mutasarrfdemektir; yalnz Allah'n adddr. El-lemn: lem'in ouludur.Allah'tan baka btn varlklardr. Hamd yalnz O'nadr. Her eyde

mutlak rububiyet O'nadr. O btn kinatn terbiyecisi, hkimidir.Azamet, eref, ululuk, yaratclk, O'na aittir. Hamdi O'na hasklarak, O'nun bykln, eksiklerden uzak olduunu, vlmeyelayk olan yegane gcn ancak Allah olduunu vurguluyoruz. O'nuvmekle, O'ndan kaynakla-nan her eyi de kabul etmi, vm veona rza gstermi oluyoruz. eitli zellik ve gzelliklerde insanolarak yaratlmza, O'nun Peygamberlerinin yegane nderleroluuna, kitabnn yegane dstur oluuna rza ve boyun emioluyoruz. Tm hamdler, vgler Allah'a, Rabbe, Rahmana, Rahime,Dingnnn sahibine, yegane mabudadr. Hamd lemlerin

Rabbinedir. nk O'dur insan, cin, melek ve bizim bilemediimizbaka canl cansz lemlerin sahibi, onlarn rzk vericisi,koruyucusu, yneticisi, yetitiricisi, eiticisi. Herey yaratld engzel ftratnda kalabilmek iin O'nun Rabliine muhta. O'nunterbiyesine ve eitim-retim ilkelerine muhta. lemlerin herzerresinde O'nun terbiyesi, dzenlemesi var. O'nun ekip evirmesi



ile herey yerli yerinde duruyor, ahenk ve uyum iinde varlnsrdrmekte.

"O, Rahman ve Rahimdir." (1/Ftiha, 2). Allah'n rahmeti her eyikuatmtr. Hamd, Rahman ve Rahim olan zatadr. nk birbiriyleiie, birbirine muhta bir ekilde ve O'nun kudretini izhar etmeadna yaratlm olan tm lemler O'nun rahmetiyle en gzel bir

biimde yaratlmlar ve varlklarn da en salkl bir ekilde O'nunrahmeti ile srdrebilmektedirler. Dnyada btn yaratklara,m'min-kfir btn insanlara merhamet eden; ahirette yalnzm'minlere merhamet edip balayan O'dur.

"Din gnnn sahibidir" (1/Ftiha, 3). Mlik; sahip demektir. Melikeklinde okunabilir; o zaman hkmdar anlamna gelir. Din, buayette ceza (dl ve ceza) demektir. O'ndan baka kimseninhkmnn gemedii Dingn, ahirette hesaba ekilme gndr. Ognde amellere ceza ve mkafat vermek sadece O'na mahsustur.

En gzel isimler ve sfatlar O'nundur. Rahman ve Rahim isimlerinianarken O'nun engin rahmeti ierisinde kaybolmu, gevemi,sonsuz bir umuda kaplm olabiliriz. Bu yzden umut ve korkudengesini yakalayabilmemiz iin "dingnnn sahibi"nihatrlyoruz. Hamdimiz ve hamdimiz dorultusundagerekletireceimiz davranlarmzdan o gn sorgulanacamznbilin ve rpertisi ierisinde dingnn hatrlyor, o gnn yeganesahibinin huzurunda duruyoruz.

"Yalnz Sana ibadet eder ve yalnz Senden yardm dileriz" (1/Ftiha,

4). Yalnz Sana kulluk ve itaat eder, ancak Sana boyun eeriz; ziraSen her trl ycelie layksn. Senden baka hibir g kullua veihtiyalara cevap veremez. Dilediimiz hereyi yalnzca Sendendileriz; zaten Senden baka yardmc da bulunmaz. "Yalnz Sanaibadet eder ve yalnz Senden yardm dileriz." Din, bu iki cmlezerinde oturmaktadr. Kur'an'n srr Fatiha ise, Fatiha suresininsrr da bu iki cmledir. Bu itiraf, kul ile Rab arasndaki canlbalantdr. badet, mslmann Allah'n llerine uygun olarakyapt her kutlu eylemin addr. badet, bir kulluk gstergesi veyaratl gayesidir. lk ayetlerle ulatmz ruhi hazrlk ve dilimizleyaptmz hamd senalardan sonra, imdi de tm hereyimizi O'nahas klyor, O'na adyoruz; "phesiz benim namazm, kurbanm,ibadetlerim, hayatm ve lmm lemlerin Rabb Allah iindir."(6/En'm, 162) Bu adamzda kalabilmek, szmzde durabilmekiin O'nun yardmn diliyoruz. nk biz ne kadar gayret edersekedelim, O'na yarar bir ekilde kullukta bulunamayz. Hatta O'nunyardm olmadan hibir ey yapamayz. te bu yzden O'nunyardmna bavuruyoruz. Ama sadece O'nun yardmna. "SadeceSana ibadet ederiz" derken, irk kokusu tayan tm hereyden

uzak kalacamz; "Sadece Senden yardm dileriz" derken de,kendi gszlmz itiraf ederek kendimizi O'na havale ediyor,yegane gven kaynamzn Allah olduunu ilan ediyoruz. ncekulluumuzu sunuyor, sonra yardmn istiyoruz. Kul olarak biz,bize denleri yapmaya alyor, sonra da O'na snyor,



tevekklmz sadece O'na has klyoruz. Ancak bundan sonraisteklerimizi sralyoruz:

"Bize hidayet et; bizi doru yola ilet" (1/Ftiha, 5) Bizi Kur'anyoluna, slam yoluna ilet. Sana yaklatracak, bize hrriyetimizikazandracak yolu. Sen kimi dilersen onu hidayete erdirirsin. Bizidosdoru yolunda iman zere sabit kl, cennete gidenlerden eyle.

Srat- mstakim, yani doru yol hakknda Hz. Peygamber (s.a.s.):"Doru yol Allah'n kitabdr, slm'dr." buyurmutur. (Tirmiz,Fezil'l-Kur'an 14; Msned, Ahmed b. Hanbel, IV, 1) Biz, srat-mstakimde olduumuz iin Allah'a hamd ederken; o yolda devamlkalabilmek iin Allah'n yardmna, hidayetine muhta olduumuzubeyan ediyoruz. Zaten suredeki tm cmleler istimrar (devamll)ifade etmektedir. Hamdler srekli O'na, ibadet ve tatler dekesintisiz O'nadr. Hidayet, bizi hakka gtren her trl meziyet,let, ara, akl- selim, Peygamber ve Kitaptr. Mstakim yoldakalabilmemiz kesintisiz olarak bunlara sahip olmakla mmkndr.

Srekli akl- selim sahibi olmak, vahiyle irtibatl olmak,Peygambere bal kalmak; dosdoru yolu bulmak kadar, o yoldasapmadan kalmak iin de nemlidir. te yandan, mslman dahaileriye, en ileriye taliptir. Zarardan kurtulmak iin m'minin ikign birbirine denk olmamaldr. lm ve amel ynden de kendinisrekli yenilemeli, hidayet yolunda mesafe katetmeye, dosdoruyolun en ilerisinde, n safta yer almaya gayret etmelidir. teduamzla biz, hidayetimi-zin artrlmasn da istiyoruz Rabbimizden.

"Nimet verdiin kimselerin yoluna" (1/Ftiha, 6). Yani

peygamberler, sddklar, ehidler, salih m'minlerin yoluna ilet(bkz. 4/Nisa, 69). Onlar ne gzel arkadatr, ne gzel m'minlerdir.Zaten en byk nimet; dindir, hidayettir, Kur'an'dr, risalettir,kullukta sadkattir, O'nun yolunda salih kullardan olup, fi sebilillahehid olarak lebilmek, daha dorusu lmszleebilmektir. tetm bunlara erenlerin yolunda olmay istiyoruz. Tabii ki, onlarnyolunda olmak iin gerekenleri yaparak bu isteimizdekisamimiyetimizi ortaya koymalyz.

"Kendilerine gazab edilmi olanlarn ve sapmlarn yoluna deil."(1/Ftiha, 7). Yani yahudiler ve hristiyanlarn (Tirmiz, Tefsir 2;5/Mide, 60, 77) veya slm'dan sapanlarn yoluna deil. Gazabauramlar, yahudiler bata olmak zere her toplumun sileri veazgnlardr. Sapanlar ise, hristiyanlar ve cehalet ierisinde helakolan herkestir. Bilerek azgnlk gazab sebebi; bilgisizce azgnlk isedalalet sebebidir. O halde, gl bir ilim donanm ile salkl vesalam bir iman sahibi olup sergileyeceimiz salih davranlarlagazabdan ve azabdan kurtulmaya almalyz. Yahudi vehristiyanlar: Kitabla, Peygamberle, mucizelerle; btn bunlara

ramen sapanlar. Dinde ifrat ve tefrit uurumlarna yuvarlananlar,ar gidenler. lim adamlarn dinlemeyen birincilere karlk; onlarkutsayan ve putlatran ikinciler. Yanl yorumlarla, dinin emirlerinideitirip eksilten yahudilere karlk; dinin emirlerini oaltpruhbanl hortlatan hristiyanlar. Dinde atmalar yapanlara karlk;katmalar yapanlar. Ahireti dnyaya deien maddeci bilimcilere(!)



"istine" kavramlar yer almaktadr. Ulhiyyet blmnde ifadeedildii zere, insanlarn bu dnyadaki inan ve amellerine greahiretteki durumlarn Rahman ve Rahim olan Allah'n amazadaleti belirleyecei iin yalnz O'na ibadet etmek ve sadeceO'ndan yardm dilemek (istiane) gerekir. nsan bu beyan ilekulluunu, tevhid inancn, tevekkl ve teslimiyetini, ihlas vekararlln Allah'a arzetmi olur. Bu seviyeye ulaan bir iman ve

ayn llerle dzenlenen bir amel ve hayat izgisi "srt-mstakim" dir. mr boyunca bu izgiyi takip etmenin zorluusebebiyle insan, bu yolda srebilir ve sonuta ktlklere rzagstermeyen Allah'n fkesine mruz kalm olan sapmlarnyoluna kayabilir. "Bizi doru yola ilet" szleriyle balayan duacmleleri, bu byk tehlike karsndaki aczinin ve kendi kendineyeterli olmadnn bilincine varan insann lemlerin Rabbi, Rahmanve Rahim olan Allah'a snarak hidayetiyle kendisini desteklemesieklindeki niyazn ifade etmektedir.

Suredeki ifadeler oul sigasyla olup mslmanlar iin toplumhayatnn ve toplumsal dayanmann nemini, cemaat ve mmetuuruyla birlik ve beraberlik iinde "srat- mstakim" zerehareket etmeleri gereini ortaya koyar. Bu amaca ynelik olarakcemaatle klnan namazda imamn kraatinin ayn zamandacemaatin kraati yerine gemesi Fatiha'daki bu kapsaml ifadezelliinden dolaydr.

Ftiha suresi, nce Allah' en belirgin nitelikleriyle tantmakta veinsan salam bir imanla O'na yneltmekte, yaratcya ve

yaratlmlara kar sorumluluk duygusuyla hareket etmeyi dinin vedindarln temeli olarak belirlemektedir. Surenin, insanolunuyaratcsyla ve dier insanlarla uyum iinde yaatmak eklindekievrensel hedefi gerekletirmeyi gaye edindii dikkate alnrsa,onun Kur'an'n ve dinin z olduu daha iyi anlalr.

Bir yoruma gre, Bakara suresi, Fatiha suresinin aklamasdr.Bata Al-i mran suresi olmak zere dier btn sureler de Bakarasuresinin tefsiridir. Nitekim Fatiha'da Allah'tan hidayet istenir; onutakip eden Bakara suresi, bu Kitab'n muttakileri hidayete erdirmekamacyla gnderilmi olduunu bildiren ayetle balar. Fatiha'nnKur'an'n bir zeti olduu kabul edilirse, onun btn Kur'ansureleriyle ilikili bulunduunu dnmek mmkn olur.

O yzden, surenin asl tefsir ve aklamas Kur'an'n kendisidir.Fatiha'y iyice anlamak isteyen Kur'an'a ynelsin, O'nu okuyupanlamaya alsn. Zaten Kur'an mm'l-kitab'daki "Bizi hidayeteeritir" duasna verilen bir cevaptr. Fatiha ise o cevabn zeti.Allah'n evrendeki yasas ise, bir eyin nce zetini karmak, sonraonu ap detaylandrmaktr. Byk bir aacn tohumlar gibi. Fatihaite o byk aacn tohumu mesabesindedir. ekirdek, aa demekdeildir; ama ekirdeksiz de aa olmaz. nk gvdesi, dal,yapra, meyvesi ve tm zellikleriyle aa o ekirdektegizlenmitir. Ne var ki, insan ekirdekle yetinmez; nk ekirdek



onun ihtiyalarna cevap vermez. yleyse o ekirdei gnlmze,zihnimize ekip meyvelerini dermeye bakalm.

Fatiha'nn Kur'an'daki en byk sure olduu, Bakara suresinin sonayetleriyle birlikte "iki nur" diye anld ve gemite hibirpeygambere benzerinin verilmedii, ifa niyetiyle okunduutakdirde tesirinin grleceine dair hadisler vardr. Fatiha'nn

faziletiyle ilgili rivayetlere hadis mecmualarnn yannda, tefsirkitaplarnda da geni yer verilmitir. Bu surenin her trl hayrlfaaliyetlerin banda veya sonunda, eitli vesilelerle tertip edilenmeclislerde, merasimlerde, kabirlerde vb. yerlerde dua niyetiyleokunmas, zamanla mslmanln en kkl iarlarndan biri halinegelmitir.

Ftiha Sresinin Lisan- Hali

1- Ftiha nszdr, Kur'an'n mukaddimesidir. Vahye alan kapdr.Balangtr Fatiha, anahtardr, giri, sunu ve sonutur.Dilekedir, duadr, szleme, anlama ve antlamadr, Rab'la kulundiyalogudur.

2- Ftiha suresi, tm zellik ve gzellikleriyle, Kur'an'n zetidir.Hz. Ali der ki: "limler hazinesi Kur'an, Fatiha suresinde; Fatiha dabesmelede zetlenmitir."

3- nsan, cin ve meleklerin, canl cansz tm lemlerin Rabbi Allahda, ey kk lem olan insan, senin Rabbin kim? Dnce vedavranlarnda seni ynetip terbiye eden kim?

4- Bu sure ile Rabbimiz, bizim kendisini nasl vp kredeceimizi,dua edeceimizi retmitir. yleyse Fatiha'y dualarmzn bandave sonunda dilimizden eksik etmeyelim.

5- Tm vme ve vlmeler Allah'a hastr. O'nun nizamnn hakkdrtm vme ve vlmeler. Peki nasl olur da hamdi, vgy sadeceAllah'a has klan bir m'min, sz ve davranlaryla Allah'nnizamndan baka herhangi bir dzeni, bir dnceyi, bir sistemivp medhedebilir?

6- Dingnnde, yani kyamet gnnde gven ierisinde olmakistiyorsan, dingnnn sahibi olan Allah'n dininden hi ayrlma. Neyaparsan yap, yaptnn karln greceksin o gnde.

7- Kulluk; ibadet, boyun emek, balanmak demektir. Peki eymslman, tm hareket ve davranlarnda sen kime balsn, kimeboyun eiyor ve kime kulluk ediyorsun? ayet Allah'n emirleridorultusunda, Allah iinse tm yaptklarn, gerek bir kulsun sen.Deilse...

8- Allah'n yardm olmadan, laykyla O'na ibadet de edemeyiz.O'nun yardmna layk olmak ise kul olmaya baldr. Kul



olmayanlara, gerektii gibi kulluk yapmayanlara gelmez Allah'nyardm.

9- Mslman da olsa her insan yanlabilir, yoldan kabilir. Onuniin srekli srat- mstakimi, yollarn en dorusunu Allah'tanistemeli ve o yolda devaml kalmay dilemeliyiz.

10- Dosdoru yola ulatran dstur, ierisinde hi ek pheolmayan ve muttakiler iin hidayet rehberi olan Kur'an'dr. Srat-mstakim, ancak Kur'an'a sarlmakta ve onu yaamakta-dr.Cennetin yolu srat- mstakimde olmaya; srat- mstakimde olmakise, salih amellerin adam olmaya baldr.

11- Bunca gnah ve hatalarmz, bizde Rabbimizde istemeye yzbrakmamtr. Onun iin biz de bata peygamberler olmak zeremmet olarak "biz" diye dua ettik. mmet dini olan slam'da ben-sen yok, biz; fertler yok, cemaat vardr. yleyse her Fatiha

okuyuumuzda mmetin bir ferdi, islam' yaama ve yaatmakonusunda slam'n bir ubesi olduumuzu unutmayalm.

12- Peygamberler, sddklar, ehitler ve salihler kendilerine nimetverilenlerdir. yleyse onlarn yolunda, onlar rnek alaraknimetlere ehil kiiler olmaya gayret etmeliyiz. u geici dnyadabunca nimetler ierisinde yzen kfirler bizi aldatmasn. O nimetlergeicidir, cennet nimetleriyle karlatrma bile yaplamaz. Onlarnahiret nimetlerinden alacaklar hibir ey yoktur.

13- Allah'n lanet ve gazabna uram, azabn haketmi tmlanetlilerin gidiat ve yollarndan uzak duralm, sonra da Fatiha'yokuyalm. Lanetlenmi yollarda yolumuzu kaybettiimiz durumdaFatiha okumak anlamszdr.

14- Mslman! Her Fatiha'y okuyuunda Rabbinin huzurundadurduunu, Rabbinle konutuunu ve Rabbinden istediiniunutma. O'na yarar kul olmaya al.

15- "Ftiha'sz namaz olmaz" hadisine gre namazda Fatiha

okumak vaciptir. Hanefiliin dndaki dier mezheplere gre isefarzdr. Buna gre bir gnde 40 rektlk namazda krk kereFatiha'y tekrarlyoruz. Namaz bizi hazrlayan, yetitiren mektepolduuna/olmas gerektiine gre, Fatiha'sz namaz; namazsz dahayat olmaz. Aslnda tekrar sanlan bu her bir okuyu, bizi deiikbir adan hesaba eken bir uyardr. Fatiha'ya uymayan her yanlsz ve davrantan uzaklamak iin yeni bir alarm ve ikazdr.

16- Fatiha'nn sonunda, okuyan ve dinleyenin "min" demesisnnettir. min, duamz kabul buyur Allah'm, demektir. (1)

1- slam Ansiklopedisi, T.D.Vakf Y. c. 12, s. 252-253; Ali Akpnar,Namaz Dualar ve Sureleri, s. 77 vd.



Fatiha le lgili Hadis-i erif Kaynaklar

Buhari, Tefsir I/1, 15/3; Fezailu'l-Kur'an 9; Tb 34Mslim, Salat 38, 40; Selam 66Tirmizi, Fezailu'l-Kur'an 1; Mevakit 69, 115, 116Nesai, ftitah 25, 26bn Mace, kame 11Ebu Davud, Edeb 52; Tb 19

Msned, II, 285; III, 450; V, 114Darimi, Salat 36; Fezailu'l-Kur'an 12.Ktb-i Sitte M. Terc. Ve erhi, brahim Canan, Aka Y. c. 17 s. 20Geni Bilgi Alnabilecek KaynaklarFi Zlli'l-Kur'an, Seyyid Kutub, Hikmet Y. c. 1, s. 34-46Tefhimu'l Kur'an, Mevdudi, nsan Y. c. 1, s. 39-42Hak Dini Kur'an Dili, Elmall Hamdi Yazr, Azim Y. c. 1 s. 27-33; 67-71; 140-142 (25-142)Kur'an- Kerim ifa Tefsiri, Mahmut Topta, Canta Y. c. 1, s. 62-63 (57-78)Hadislerle Kur'an- Kerim Tefsiri, bn Kesir, ar Y. c. 2, s. 15-129Hulsat'l-Beyan F Tefsri'l-Kur'an, Mehmed Vehbi, dal Neriyat, c. 1, s. 17-33Mefatihu'l-Gayb (Tefsir-i Kebir), Fahreddin Razi, Aka Y. c. 1, s.El-Mzan F Tefsri'l-Kur'an, Muhammed Hseyin Tabatabai, Kevser Y. c. 1, s. 31-66Furkan Tefsiri, Hicazi, Vahdet Y. c. 1, s. 15-18

Kur'an Mesaj, Muhammed Esed, aret Y. c. 1, s. 1-2Safvet't Tefsir, Muhammed Ali es-Sbn, z Y. c. 1, s. 29-39Kur'an- Kerim'in Trke Mel-i lisi ve Tefsiri, . Nasuhi Bilmen, Bilmen Y. c. 1, s. 6-11Et-Tefsru'l-Hadis, zzet Derveze, Ekin Y. c. 1, s. 13-18El-Esas fi't-Tefsir, Said Havva, amil Y. c. 1, s. 35-53Muhtasar Taber Tefsiri, mam Taberi, mit Y. c. 1, s. 5-13

Yce Kur'an'n ada Tefsiri, Sleyman Ate, Yeni Ufuklar Neriyat, c. 1, s. 61-83Ruhu'l-Furkan Tefsiri, Mahmud Ustaosmanolu, Sira Kitabevi Y. c. 1, s. 61-109El-Cmiu li-Ahkmi'l Kur'an, mam Kurtubi, Buruc Y. c. 1Dvetinin Tefsiri, Seyfuddin el-Muvahhid, Hak Y. c. 1, s. 11-29Sorularla Fatiha Suresi, Z. Durmu-Ali ipak, Yenda Y. s. 208-223Ftiha Tefsiri, Azad, Bir Y. s. 39-49; 309-311Ftiha zerine Mlahazalar, M. Fethullah Glen, Nil Y.Ftiha zerine Mlahazalar, Hikmet Ik, Nil Y. s. 232-237Ftiha'nn Krk Yorumu, Haluk Nurbaki, Damla Y.Ftiha Suresi Tefsiri, Ramazanolu Mahmud Sami, Erkam Y.Ftiha ve En'am Sureleri Tefsiri, Suat Yldrm, Nil A. .Ftiha Suresi ve Trke Namaz, Sait imek, Beyan Y. s. 11-18Besmele ve Ftiha Tefsiri, Ebulleys Semerkandi, Sezgin NeriyatAhkam Tefsiri, Muhammed Ali Sabuni, amil Y. c. 1 s. 9-12; 23-46slam Ansiklopedisi, amil Y. c. 2 s. 158-160slam Ansiklopedisi, T. Diyanet Vakf Y. c. 12 s. 252-255lk Mesajlar, M. Ali Balta, Birleik Y. s. 13-14Kur'an Mucizeleri, Haluk Nurbaki, Maya Y. s. 134-137Esenlik Yurdunun ars, Celaleddin Vatanda, Pnar Y. s. 131-134

Namaz Dualar ve Sureleri, Ali Akpnar, Suffe Y. s. 84-86


http:///reader/full/01-besmelehamdrahmanrahimdinguenueibadetistianehidayetsiratimue

01-besmele,hamd,rahman.rahim,dingünü,ibadet,istiane,hidayet,sirati.müstakim,fatiha-kavram.tefsiri-ahmet...

Documents