MIŠIĆNI SISTEMMIŠIĆNI SISTEM

50% telesne mase50% telesne mase

Funkcija Funkcija

PokretiPokreti

TelaTelaZidova cevastih organaZidova cevastih organa

Krvi Krvi

Mišićni sistemMišićni sistem

Čine mišići Čine mišići PoprečnoprugastiPoprečnoprugasti

GlatkiGlatkiSrčani mišićSrčani mišić**

**Po morfološkoj gradju poprečno prugastiPo morfološkoj gradju poprečno prugastiPo funkciji sincicijum (kao jedna ćelija)Po funkciji sincicijum (kao jedna ćelija)

Osobine mišićaOsobine mišića

ElastičnostElastičnost

Razdražljivost Razdražljivost

KontraktilnostKontraktilnost

Kontrola mišićaKontrola mišića

Poprečnoprugasti Poprečnoprugasti (skeletni)(skeletni) pod pod kontrolom voljekontrolom volje

GlatkiGlatkipod kontrolom pod kontrolom vegetativnog n.sistemavegetativnog n.sistema i i

humoralnih faktorahumoralnih faktoraSrčani mišićSrčani mišić

sopstveni, sprovodni sistem srcasopstveni, sprovodni sistem srca modifikacija: vegetativni n.smodifikacija: vegetativni n.s

POPREČNOPRUGASTIPOPREČNOPRUGASTISkeletni mišićiSkeletni mišići

Skeletni mišićiSkeletni mišići

MišićnoMišićnonervnonervno

vezivno tkivovezivno tkivoPripojeni za kostiPripojeni za kosti

Skeletni mišićiSkeletni mišići

ĆelijeĆelije duge i duge i poredjane paralelnoporedjane paralelno, pričvršćene , pričvršćene za skelet, za skelet, (po grupama obavijenim vezivnom (po grupama obavijenim vezivnom ovojnicom)ovojnicom)

funkcionišu funkcionišu nezavisnonezavisno

Ukupna Ukupna snaga mišića je snaga mišića je zbir snagazbir snaga kontrakcija kontrakcija motornih jedinicamotornih jedinica

Skeletni mišićiSkeletni mišići

Mišić se sastoji odMišić se sastoji od

Više Više mišićnih snopovamišićnih snopova ((Obavijeni vezivom – Obavijeni vezivom – perimiozinperimiozin))

Snopovi od Snopovi od više mišićnih vlakana – ćelijaviše mišićnih vlakana – ćelija (Svaka ćelija obavijena vezivom(Svaka ćelija obavijena vezivom – endomiozin – endomiozin))

SKELETNI MIŠIĆSKELETNI MIŠIĆ

Mišićna ćelijaMišićna ćelija

Izdužene vlaknaste ( vlakno- fibra)Izdužene vlaknaste ( vlakno- fibra)SarkolemaSarkolema

Sarkoplazma Sarkoplazma u njoj u njoj Kontraktilni proteini Kontraktilni proteini (veći broj)(veći broj)

aktin i miozin (mikrofibrili,miofibrili)aktin i miozin (mikrofibrili,miofibrili)Sarkoplazmatski retikulumSarkoplazmatski retikulum

Mnoštvo mitohondrija.Mnoštvo mitohondrija.jedrajedra

Kontraktilni proteiniKontraktilni proteini

Aktini i miozini Aktini i miozini

delimično se preklapaju i daju izgled delimično se preklapaju i daju izgled naizmenično svetlih i tamnih pruganaizmenično svetlih i tamnih pruga

(I(I aktinski- svetloaktinski- svetlo,, A miozinski- tamno)A miozinski- tamno)

Organizacija kontraktilnih proteinaOrganizacija kontraktilnih proteina

Krajevi aktinskih filamenata pričvršćeni za Krajevi aktinskih filamenata pričvršćeni za Z Z diskdisk i preklapaju se sa miozinskim.i preklapaju se sa miozinskim.

Z disk čine filamentozni (končasti) proteini koji Z disk čine filamentozni (končasti) proteini koji pričvršćuju miofibrile jednu za drugupričvršćuju miofibrile jednu za drugu

Deo miofibrile ili celog mišićnog vlakna Deo miofibrile ili celog mišićnog vlakna izmedju dva Z diska zove se izmedju dva Z diska zove se sarkomerasarkomera

Inervacija p.p.mišićaInervacija p.p.mišića

Jedan Nervni završetakJedan Nervni završetak (aksona) motornog (aksona) motornog nerva nerva

sarkomerasarkomeraneuromišićna spojnica neuromišićna spojnica

motorna pločamotorna ploča

Motorna jedinica Motorna jedinica (jedan (jedan neuron) neuron) Akson Akson m.neuronam.neurona

Mišićne ćelijeMišićna ćelija

n.završeci

Funkcija p.p.mišićaFunkcija p.p.mišića

KontrakcijeKontrakcije

koje omogućavaju koje omogućavaju pokrete telapokrete tela,, skeleta (skeletni) skeleta (skeletni)

(pokrete jezika, ždrela, larinksa,sfinktera......)(pokrete jezika, ždrela, larinksa,sfinktera......)

Mehanizam mišićne kontrakcijeMehanizam mišićne kontrakcije

11. Akcioni potencijal . Akcioni potencijal motornog nervamotornog nerva izaziva izaziva lučenje lučenje acetilholina acetilholina (na nervnom završetku ) (na nervnom završetku ) na na

sarkomeru sarkomeru

2. Acetilholin 2. Acetilholin otvara kanaleotvara kanale na membrani mišićne ćelije na membrani mišićne ćelije

3. kroz koje prolazi Na3. kroz koje prolazi Na++ u ćeliju, u ćeliju, nastajenastaje

44. Akcioni potencijal membrane mišićne . Akcioni potencijal membrane mišićne ćelijećelije

Mehanizam mišićne kontrakcijeMehanizam mišićne kontrakcije

5. A.P izaziva 5. A.P izaziva oslobadjanje Ca oslobadjanje Ca 2+2+ iz iz sarkoplazminog retikulumasarkoplazminog retikuluma

6.Ca 6.Ca 2+2+ izaziva izaziva privlačne sile izmedju aktinskih privlačne sile izmedju aktinskih i miozinskih vlakana koja klize jedna preko i miozinskih vlakana koja klize jedna preko drugih, drugih, što je proces kontrakciješto je proces kontrakcije. .

Za kontrakciju potrebna energija (ATP)Za kontrakciju potrebna energija (ATP)

7. 7. Vraćanje Ca Vraćanje Ca 2+2+ u SR, prestanak kontrakcije u SR, prestanak kontrakcije

Tipovi mišićnih kontrakcijaTipovi mišićnih kontrakcija

Izometrijska kontrakcijaIzometrijska kontrakcija (ista dužina, (ista dužina, menja se menja se tonus)tonus)

U mišićima U mišićima koji održavaju uspravan stav, koji održavaju uspravan stav, ravnotežu i snaguravnotežu i snagu (mišići duž kičmenog (mišići duž kičmenog

stuba, antigravitacioni mišići)stuba, antigravitacioni mišići)Izotonična kontrakcijaIzotonična kontrakcija ((isti tonusisti tonus, menja se , menja se

dužina)dužina) u mišićima u mišićima koji pokreću kostikoji pokreću kosti (menjajući (menjajući

dužinu)dužinu)

Kontrola kontrakcije skeletnih mišićaKontrola kontrakcije skeletnih mišića

Pod kontrolom Pod kontrolom somatskog nervnog sistemasomatskog nervnog sistema

Kontrhuje se samo jedno mišićno vlakno po Kontrhuje se samo jedno mišićno vlakno po zakonu “zakonu “sve ili ništasve ili ništa””

Veličina kontrakcije zavisi Veličina kontrakcije zavisi od brojaod broja podraženih podraženih motornih jedinica. motornih jedinica. (( motoneurona) motoneurona)

Kontrola kontrakcije skeletnih mišićaKontrola kontrakcije skeletnih mišića

Tonus mišića u miru obezbedjuje Tonus mišića u miru obezbedjuje gama-gama-eferentnim sistemomeferentnim sistemom

i i motoneuronimotoneuroni

Prprioceptori skeletnih mišićaPrprioceptori skeletnih mišića

Mišićno vretenoMišićno vretenoInformacije Informacije o dužini o dužini mišićamišića

Goldžijevi tetivni Goldžijevi tetivni receptorireceptoriInformacije Informacije o tonisu o tonisu mišićamišića

Sveukupna kontrolaSveukupna kontrola skeletnih mišića skeletnih mišića

kičmena moždina kičmena moždina moždano stablomoždano stablo bazalne ganglijebazalne ganglije

mali mozakmali mozak kortikospinalni sistemkortikospinalni sistem

GLATKI MIŠIĆIGLATKI MIŠIĆI

Glatki mišićiGlatki mišići

1.VISCERALNI – jednojedinični (jednojedarni)1.VISCERALNI – jednojedinični (jednojedarni) U zidovima digestivnog, respiratornog, U zidovima digestivnog, respiratornog,

urogenitalnog trakta, izvodnim kanalima egzokrinih urogenitalnog trakta, izvodnim kanalima egzokrinih žljezda, zidova krvnih sudova.žljezda, zidova krvnih sudova.

2. VIŠEJEDINIČNI (višejedarni)2. VIŠEJEDINIČNI (višejedarni)--u u zidovima velikih krvnih sudova i u okuzidovima velikih krvnih sudova i u oku

m.cilijaris, m.dilatator i sphincter pupillaem.cilijaris, m.dilatator i sphincter pupillae

Funkcija glatkih mišićaFunkcija glatkih mišića

Ulazak Ca Ulazak Ca ++ ++ (manje Na (manje Na++ ) ) u ćeliju je uzrok akcionog potencijala

Kontrakcije Kontrakcije koje omogućavaju koje omogućavaju

pokrete zidova cevastih organapokrete zidova cevastih organa (vazokonstrikcija, bronhokonstrikcija, (vazokonstrikcija, bronhokonstrikcija,

peristaltika....)peristaltika....)

Kontrakcije glatkih mišićaKontrakcije glatkih mišića

JednojediničnJednojedinični (jednojedarni) i (jednojedarni)

Nervi luče Nervi luče n.transmiter u medjućelijski prostorn.transmiter u medjućelijski prostor, , koji započinje koji započinje akcioni potencijalakcioni potencijal

koji se koji se prenosi sa jednog na drugo vlaknoprenosi sa jednog na drugo vlakno

Izazivanje akcionog potencijalaIzazivanje akcionog potencijalaglatkih mišićnih ćelijaglatkih mišićnih ćelija

1.Nerv koji oslobađa neurotransmiter u međućelijski prostor

2.Humoralne supstance3.Istezanje mišića

Kontrakcije glatkih mišićaKontrakcije glatkih mišića

Višejedinični (višejedarni)Višejedinični (višejedarni)

Svako Svako vlakno funkcioniše nezavisnovlakno funkcioniše nezavisno

Kontrola kontrakcije glatkih mišićaKontrola kontrakcije glatkih mišića

1.Nervna1.NervnaNeurotransmiteri : Neurotransmiteri : acetilhilin acetilhilin (parasimp.) i (parasimp.) i adrenalinadrenalin (simp.) deluju (simp.) deluju antagonistički.antagonistički.

Pojedinačno, Pojedinačno, oba mogu delovati oba mogu delovati ekscitatorno ili inhibitornoekscitatorno ili inhibitorno

2.Hormonalna2.HormonalnaVasopresinVasopresin (ADH), (ADH), oksitocin, oksitocin, adrenalinadrenalin

Kontrola kontrakcije glatkih mišićaKontrola kontrakcije glatkih mišića

3.Istezanje mišića3.Istezanje mišića, do odredjene granice izaziva , do odredjene granice izaziva spontanu pojavu akcionog potencijalaspontanu pojavu akcionog potencijala

4.Nedostatak kiseonika4.Nedostatak kiseonika, višak , višak ugljendioksidaugljendioksida, , smanjenje smanjenje pHpH;; inhibitorno inhibitorno na mišiće manjih na mišiće manjih

krvnih sudova (vasodilatacija)krvnih sudova (vasodilatacija)

Srčani mišićSrčani mišić

Srčani mišićSrčani mišić

Poprečno prugastiPoprečno prugasti

Srčana mišićna vlakna su Srčana mišićna vlakna su niz mišićnih ćelijaniz mišićnih ćelija serijski vezanih jedna za drugu. serijski vezanih jedna za drugu.

Vlakna se dele i prepliću medjusobnoVlakna se dele i prepliću medjusobno

Ćelijske membrane spojene mostovima gde je Ćelijske membrane spojene mostovima gde je 400 puta manji električni otpor400 puta manji električni otpor

Histološka slika srčanog mišića Histološka slika srčanog mišića

Srčani mišićSrčani mišićZbog ovoga se Zbog ovoga se

akcioni potencijalakcioni potencijal sa jedne širi na sve sa jedne širi na sve mišićne ćelije mišićne ćelije i srčani mišić i srčani mišić

funkcionišefunkcioniše kao kao (jedena ćelija)(jedena ćelija) sincicijum, sincicijum,

po zakonu “sve ili ništa”po zakonu “sve ili ništa”Ulazak Ca Ulazak Ca ++ ++ (manje Na (manje Na++ ) ) u ćeliju je uzrok akcionog

potencijala

Sprovodjenje akcionog potencijalaSprovodjenje akcionog potencijala

Brzina sprovodjenja akcionog potencijala Brzina sprovodjenja akcionog potencijala u mišićnim ćelijamau mišićnim ćelijama pretkomora i komora je pretkomora i komora je 30-40cm/sec 30-40cm/sec

10 puta sporije nego u skeletnom mišiću10 puta sporije nego u skeletnom mišiću, , oko oko 300 puta sporije300 puta sporije nego u mijelinskim n. nego u mijelinskim n. vlaknimavlaknima

Srčani mišićSrčani mišić

Povezanost mišićnih ćelija čini Povezanost mišićnih ćelija čini

funkcionalni funkcionalni sincicijum sincicijum pretkomora pretkomora i i

funkcionalni funkcionalni sincicijum sincicijum komora,komora,

koji su medjusobno koji su medjusobno odvojeni fibroznim odvojeni fibroznim tkivomtkivom

Srčani mišićSrčani mišić

Funkcionalno Funkcionalno pretkomorski pretkomorski

komorski sincicijumkomorski sincicijum

Funkcionalnu povezanost celog srca Funkcionalnu povezanost celog srca obezbedjuje sprovodni sistemobezbedjuje sprovodni sistem

(SA čvor, internod.vkna, AVčvor, Hisov snop, Purkinjeva (SA čvor, internod.vkna, AVčvor, Hisov snop, Purkinjeva vlakna i P.ćelije)vlakna i P.ćelije)

Sinoatrijalni čvor (SA)Sinoatrijalni čvor (SA)

spontana podražljivost,spontana podražljivost,

obezbedjujeobezbedjuje automatizam automatizam,,

predvodnik srčanog ritmapredvodnik srčanog ritma

SA čvorSA čvor

Membranski potencijalMembranski potencijal mišićnih ćelija srca je mišićnih ćelija srca je -80 do -90mV, -80 do -90mV,

aa SA čvora SA čvora - 50 do - 60mV- 50 do - 60mVAkcioni potencijalAkcioni potencijal nastaje kad vrednost nastaje kad vrednost

m.m.potencijala dostigne vrednostm.m.potencijala dostigne vrednost- 40mV- 40mV

Funkcija srčanog mišićaFunkcija srčanog mišića

KontrakcijeKontrakcijeKoje omogućavajuKoje omogućavaju

kretanje krvikretanje krvi u zatvorenom sistemu krvnih u zatvorenom sistemu krvnih sudova (CVS)sudova (CVS)

Kontrakcija srčanog mišićaKontrakcija srčanog mišića

Energija za rad s. mišića Energija za rad s. mišića

95% iz ATP-a95% iz ATP-a, koji potiče , koji potiče

iz razgradnje iz razgradnje masnih kiselinamasnih kiselina (75%)(75%) i i ugljenih hidrata (25%)ugljenih hidrata (25%)

Kontrakcija srčanog mišićaKontrakcija srčanog mišića

Akcioni potencijal uzrokuje Akcioni potencijal uzrokuje ulazak Ca ulazak Ca 2+2+ u u miofibrile iz ekstracelularne tečnostimiofibrile iz ekstracelularne tečnosti, i traje , i traje

duže nego u skeletnim mišićimaduže nego u skeletnim mišićima

Akcioni potencijal mišića komora ima oblik Akcioni potencijal mišića komora ima oblik platopotencijala,platopotencijala, odložena repolarizacija odložena repolarizacija

KontrakcijaKontrakcija srčanog mišića srčanog mišića započinje odmah započinje odmah po početku depolarizacijepo početku depolarizacije

Plato potencijalPlato potencijal

Funkcija srčenog mišićaFunkcija srčenog mišića

Kontrakcija pretkomoraKontrakcija pretkomoraIstiskivanje krvi iz pretkomora u komoreIstiskivanje krvi iz pretkomora u komore

Kontrakcija komoraKontrakcija komoraIstiskivanje krvi iz komora u sistemski i plućni Istiskivanje krvi iz komora u sistemski i plućni

krvotokkrvotok