1. ชอเรอง : การพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกโดยใชวธการแสดงบทบาทสมมตของนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 ในรายวชา SOCIAL ปการศกษา 2555

2. ชอผวจย : นางสาวรชนวรรณ เตาสวรรณ

3. ความเปนมาและความสำาคญของปญหา :พฤตกรรมการแสดงออกเปนสงทสำาคญยงสำาหรบนกเรยนทเรยนทาง

ดานบรหารธรกจ เพราะนกเรยนจะตองนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนและทางดานสงคม รวมถงการทำางานในอนาคตตอไป ซงจะทำาใหนกเรยนเกดความมนใจในการแสดงออกนนๆ มากขนอยางสมเหตสมผลตามสถานการณทเกดขน

ในทางกลบกนหากนกเรยนไมมความกลาแสดงออกกจะสงผลใหนกเรยนขาดความเชอมน และอาจจะตองเผชญกบปญหาทางดานการตดตอหรอการมปฏสมพนธกบบคคลอนดวย ซงจะทำาใหเกดความยากลำาบากในการทำางาน อยางไรกตามพฤตกรรมการกลาแสดงออกสามารถทจะฝกฝนและสามารถพฒนาใหเกดขนไดในตวของบคคลใหเกดความกลาแสดงออกและเหมาะสมตามสถานการณตางๆ ได

จากการทผวจยไดสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน พบวานกเรยนสวนใหญยงขาดความกลาแสดงออกในเรองของการตอบขอซกถามหรอใหแสดงความคดเหนเปนประจำา ปญหาดงกลาวอาจสงผลใหนกเรยนเกดปญหาการกลาแสดงออกกบการเรยนในระดบชนทสงขน และวชาอนๆ ทเกยวของ จากความสำาคญดงกลาว จะเหนไดวาความกลาแสดงออกมความสำาคญตอตวนกเรยนเองและสงคม นกเรยนทประสบปญหาดานการไมกลาแสดงออก จงควรไดรบการชวยเหลอเพอทจะไดพฒนาบคลกภาพของตนเอง

ดงนน ผวจยจงไดคดวธการทจะทำาใหนกเรยนเกดความสนใจและรวมมอในการปฏบตกจกรรม พรอมทงสามารถทจะพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกไดในรปแบบของการแสดงบทบาทสมมต ผวจยคาดหวงวาหลง

1

จากการจดกจกรรมการเรยนในรปแบบการแสดงบทบาทสมมตจะชวยสรางพฤตกรรมการกลาแสดงออกและเปนผมบคลกภาพทดมากขน เปนจดเรมตนในการชวยใหนกเรยนสามารถพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกใหสามารถประยกตใชในชวตและสงคมและเปนสวนหนงททำาใหนกเรยนประสบความสำาเรจในดานการเรยนและการดำาเนนชวตในอนาคตตอไปได

4. วตถประสงคของการวจย :เพอพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออก โดยใชวธการแสดงบทบาท

สมมต ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 5. สมมตฐานการวจย :

การใชวธการแสดงบทบาทสมมตมผลทำาใหนกเรยนมพฤตกรรมการกลาแสดงออกมากขน

6. ขอบเขตของการวจย :6.1 ประชากร : นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/4 โรงเรยน

เซนตหลยส ฉะเชงเทรา

6.2 กลมเปาหมาย : นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/4 จำานวน 32 คน

6.3 ตวแปรทศกษา

- ตวแปรตน : การแสดงบทบาทสมมต

- ตวแปรตาม : พฤตกรรมการกลาแสดงออก

6.4 ระยะเวลาการทำาวจย : 16 สปดาห (พ.ย. 55 – ก.พ.56)6.5 เครองมอทใชในการวจย

1. กจกรรมการเรยน

2. แบบประเมนกจกรรม

3. แบบสงเกตพฤตกรรม

2

4. แบบประเมนพฤตกรรม

6.6 ขอบเขตเนอหาสาระ : ประเทศในกลมอาเซยน

6.7 ชอสถานศกษา : โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา

7. ขอตกลงเบองตน : การใชวธการแสดงบทบาทสมมต จะตองใหนกเรยนปฏบตไดจรงตามขนตอน โดยนกเรยนมความมนใจและกลาแสดงออกอยางชดเจน

8. คำาจำากดความทใชในการวจย :8.1 การแสดงบทบาทสมมต หมายถง สถานการณของการแสดง

โดยไมมการเตรยมตว โดยเนนความสำาคญทบคคลและบทบาท นกเรยนสวมบทบาทคนใดคนหนงและแสดงหรอปฏบต บทบาทของผทเขาเปนในสถานการณเฉพาะทกำาหนดขน จดมงหมายสำาคญเพอเพมพนความ เขาใจลกซง (insight) ในความรสกของนกเรยนเกยวกบสถานการณเฉพาะนน ๆ

8.2 พฤตกรรมการกลาแสดงออก หมายถง ความสามารถของตนเองในการแสดงความรสกนกคดการกระทำาตอบคคลและสถานการณอยางตรงไปตรงมา อยางเหมาะสมดวยความเชอมน ความมนใจ ความสบายใจ โดยปราศจากความวตกกงวล เชน การแสดงความคดเหนตาง ๆ การพด การแสดงความรสกเปนตน

9. ประโยชนของการวจยหรอผลทคาดวาจะไดรบ

9.1 นกเรยนนำาพฤตกรรมการกลาแสดงออกไปใชในชวตประจำาวน

9.2 เปนขอมลในการจดการเรยนการสอนในรายวชาอนๆ หรอวชาทเกยวของ

9.3 พฤตกรรมการกลาแสดงออกของนกเรยนตรงกบนโยบายการฝกงานของโรงเรยนเพอใหเกด

3

ความสอดคลองกบความตองการของสถานประกอบการ

10. การศกษาเอกสารทเกยวของกบการวจย

การแสดงบทบาทสมมต ROLE PLAYINGการแสดงบทบาทสมมตเปนสถานการณของการแสดงโดยไมมการเตร

ยมตว โดยเนน ความสำาคญทบคคลและบทบาท นกเรยนสวมบทบาทคนใดคนหนงและแสดงหรอปฏบต บทบาทของผทเขาเปนในสถานการณเฉพาะทกำาหนดขน จดมงหมายสำาคญเพอเพมพนความ เขาใจลกซง (insight) ในความรสกของนกเรยนเกยวกบสถานการณเฉพาะนน ๆ

วธการ

เลอกสถานการณทมความสมพนธกบหวขอทกำาลงเรยน ควรเปนสถานการณท ใกลเคยงความเปนจรงมากทสดทงดานหวขอและบคลกของผแสดง อธบายสถานการณและ บทบาททจะเสนอเรองราว ถามใหผอาสาสมครเลนบทบาททแตกตางกน ไมเลนเพยงบทบาท เดยว ครอาจตองสนบสนนเฉพาะนกเรยนบางคนแสดงบทบาทแตกไมควรถงกบบงคบเขา ปกตแลวผรวมแสดงบทบาทประมาณ 2-5 คน และเมอเลอกไดแลวใหเวลานกเรยนคด เกยวกบบทบาท 2-3 นาท เขาไมควรฝกหรอทองจำา บอกใหผทไมไดแสดงหรอผดรวาควร สงเกตอะไรในขณะการแสดง ครไมควรขดจงหวะการแสดง นอกจากวาจะเสรมจดประเดนสำาคญ หรอการแสดง ลาชา หยดการแสดงบทบาทเมอปรากฏวาออกนอกเรอง หรอเมอกลายเปนเกมไปกจกรรมตดตามดวยการอภปรายเกยวกบทำาไมและอยางไร คนจงกระทำาหรอปฏบต อยางนน โดยเฉพาะอยางยงความรสกของผแสดง ทำาไมเขาจงปฏบตเชนนน ผเรยนอาจม ความคดเหนอน ๆ อกมาก ซงอาจมการแสดงครงท 2 หรอ 3 ระหวางการอภปรายพยายามให ไดมาซงวธการหรอหนทางในการแกปญหาหรอแกสถานการณ ในกรณทมเหตการณเชนน เกดขนจะไดแกปญหาได

ขอแนะนำา

ไมบงคบนกเรยนใหแสดงบทบาท การแสดงบทบาททดนน ทงชนเรยนตองรวมมอกน ในสถานการณ ควรเขาใจสถานการณอยางแจมชด และยอมรบความจรงทวาการแสดงบทบาท เปนรปแบบหนงของการเรยนร การ

4

แสดงบทบาทควรเลน 2-4 คน เพราะถามากกวานจะทำาให เกดความสบสน ผแสดงบทบาทควรใสอารมณและทศนคตในการกระทำาดวย เพอเปนไปตาม ธรรมชาตของความเปนจรง ใหผรวมแสดงบอกถงความรสกของเขาในขณะทเขาแสดงบทบาท การใหดตวอยางของการแสดงบทบาทจากวดโอหรอภาพยนตรอาจชวยเปนแนวทางสำาหรบผ แสดงหนาใหม ใหเวลาในการแสดงอยางเพยงพอ

ขอดของการแสดงบทบาทสมมต

1. เปดโอกาสใหเขาใจลกซงในความรสกจรงของผเรยน

2. จงใจ สรางสรรคและสนก

3. ใชเวลาในการเตรยมนอย

4. สามารถนำาไปใชในสถานการณชวตจรงได

5. ผเรยนมโอกาสทเขาใจความรสกของแตละคนในแตละบทบาทสมมตทแสดง

ขอบกพรองของการแสดงบทบาทสมมต

1. อาจเปนการยากทนกเรยน มความรสก และ คด บทบาทของผ“ ” “ ”แสดงในแตละ สถานการณเฉพาะ

อยาง

2. อาจเปนวธการทยากสำาหรบครถาเขาไดรบการฝกหรอมประสบการณไมพอ

3. อาจใชเวลามาก

4. นกเรยนอาจลอเลยนบทบาทของผเลนทำาใหการเรยนไมมคณคา

5. เฉพาะกลมนกเรยนทมจตใจเปดเผยเทานนทจะนยมการแสดงบทบาทสมมต

ลกษณะของบทบาทสมมต

บทบาทสมมตทผเรยนแสดงออกแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ

5

1. การแสดงบทบาทสมมตแบบละคร เปนการแสดงบทบาทตามเรองราวทมอยแลวผแสดงจะไดรบทราบเรองราวทงหมด แตจะไมไดรบบททกำาหนดใหแสดงตามอยางละเอยดผแสดงจะตองแสดงออกตามความคดของตน และดำาเนนเรองไปตามทองเรองทกำาหนดไวแลวซงมลกษณะเหมอนละคร

2. การแสดงบทบาทสมมตแบบแกปญหา เปนการแสดงบทบาทสมมตทผเรยนไดรบทราบสถานการณหรอเรองราวแตเพยงเลกนอยเทาทจำาเปน ซงมกเปนสถานการณทเปนปญหาหรอมความขดแยงแฝงอย ผแสดงบทบาทจะใชความคดของตนในการแสดงออกและแกปญหาตาง ๆ อยางเสร

ขนตอนวธการสอนโดยใชบทบาทสมมต สรปไดดงน

ขนตอนการสอนโดยใชบทบาทสมมต

6

1. ขนเตรยมการสอน- เตรยมจดประสงค- เตรยมสถานการณสมมต

2. ขนตอนการดำาเนนงาน- ขนนำาเขาสการแสดง- เลอกผแสดง- เตรยมความพรอมผแสดง- จดฉากการแสดง- เตรยมผสงเกตการณ

3. ขนวเคราะหและอภปรายผลการแสดง- ผเรยนแสดงความคดเหน คดวเคราะหอภปราย

4. ขนแสดงเพมเตม- ผเรยนเสนอแนวทางใหมในการแกปญหา

5. ขนแลกเปลยนประสบการณและสรป- ผเรยนแลกเปลยนประสบการณ และสรปรวมกนกบผสอน

การสอนโดยใชบทบาทสมมต ม 5 ขนตอน ในแตละขนตอนมวธการสอน ดงน

1. ขนเตรยมการสอน เปนการเตรยมใน 2 หวขอใหญ ไดแก

1.1 เตรยมจดประสงคของการแสดงบทบาทสมมตใหแนชดและเฉพาะเจาะจงวาตองการตองการใหผเรยนเกดความรความเขาใจอะไรบางจาการแสดง

1.2 เตรยมสถานการณสมมต เพอเลาใหผเรยนฟงโดยใหสอดคลองกบจดประสงคทกำาหนดไวการเตรยมสถานการณและบทบาทสมมตนอาจเตรยมเขยนไวอยางละเอยดเพอมอบใหแกผเรยนหรอเตรยมเฉพาะสถานการณเพอเลาใหผเรยนฟง สวนรายละเอยดผเรยนตองคดเอง

ขนดำาเนนการสอน จดแบงยอยได 7 ขนตอน ดงน

2.1 ขนนำาเขาสการแสดงบทบาทสมมต เปนการกระตนใหผเรยนเกดความสนใจและกระตอรอรนทจะเขารวมกจกรรม โดยผสอนอาจใชวธโยงประสบการณใกลตวผเรยน เลาเรองราว หรอสถานการณสมมต ชแจงประโยชนของการแสดงบทบาทสมมต และการรวมกนชวยกนแกปญหา

2.2 เลอกผแสดง เมอผเรยนเกดความกระตอรอรนทจะเขารวมกจกรรมแลวผสอนจะจดตวผแสดงในบทบาทตาง ๆ ในการเลอกผแสดงนนอาจใชวธดงน

1) เลอกอยางเจาะจง เชนเลอกผทมปญหาออกมาแสดง เขาไดรสกในปญหาและเหนวธแกปญหา(อาภรณ ใจเทยง. หลกการสอน(ฉบบปรบปรง).พมพครงท 3 .กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร, 2546)

ความหมายของพฤตกรรมมนษย

พฤตกรรม (Behavior) คอ กรยาอาการทแสดงออกหรอปฏกรยาโตตอบเมอเผชญกบสงเรา(Stimulus) หรอสถานการณตาง ๆ อาการแสดงออกตาง ๆ เหลานน อาจเปนการเคลอนไหวทสงเกตไดหรอวดได เชน การเดน การพด การเขยน การคด การเตนของหวใจ เปนตน สวนสงเราทมา

7

กระทบแลวกอใหเกดพฤตกรรมกอาจจะเปนสงเราภายใน (Internal Stimulus) และสงเราภายนอก (External Stimulus)

สงเราภายใน ไดแก สงเราทเกดจากความตองการทางกายภาพ เชน ความหว ความกระหาย สงเราภายในนจะมอทธพลสงสดในการกระตนเดกใหแสดงพฤตกรรม และเมอเดกเหลานโตขนในสงคม สงเราใจภายในจะลดความสำาคญลง สงเราภายนอกทางสงคมทเดกไดรบรในสงคมจะมอทธพลมากกวาในการกำาหนดวาบคคลควรจะแสดงพฤตกรรมอยางใดตอผอน

สงเราภายนอก ไดแก สงกระตนตาง ๆ สงแวดลอมทางสงคมทสามารถสมผสไดดวยประสาททง๕ คอ ห ตา คอ จมก การสมผส

สงเราทมอทธพลทจะจงใจใหบคคลแสดงพฤตกรรม ไดแก สงเราททำาใหบคคล เกดความพงพอใจทเรยกวา การเสรมแรง (Reinforcement) ซงแบงออกไดเปน ๒ ชนด คอ การเสรมแรงทางบวก (PositiveReinforcement) คอ สงเราทพอใจทำาใหบคคลมการแสดงพฤตกรรมเพมขน เชน คำาชมเชย การยอมรบของเพอน สวนการเสรมแรงทางลบ (Negative Reinforcement) คอ สงเราทไมพอใจหรอไมพงปรารถนานำามาใชเพอลดพฤตกรรมทไมพงปรารถนาใหนอยลง เชน การลงโทษเดกเมอลกขโมย การปรบเงนเมอผขบขยานพาหนะไมปฏบตตามกฎจราจร เปนตน

วธการเสรมแรงทางบวก กระทำาไดดงน

๑. การใหอาหาร นำา เครองยงชพ เปนตน

๒. การใหแรงเสรมทางสงคม เชน การยอมรบ การยกยอง การชมเชย ฯลฯ

๓. การใหรางวล คะแนน แตม ดาว เปนตน

๔. การใหขอมลยอนกลบ (Information Feedback) เชน การรบแจงวาพฤตกรรมทกระทำานนๆเหมาะสม

๕. การใชพฤตกรรมทชอบกระทำามากทสดมาเสรมแรงพฤตกรรมทชอบกระทำานอยทสดเปนการวาง

เงอนไข เชน เมอทำาการบานเสรจแลวจงอนญาตใหดทว เปนตน

8

ทฤษฎพฤตกรรมแสดงออก (Assertion Theory) ของทฤษฎของ คอลเลย (Kelley) ไดอธบายเกยวกบไววา ทฤษฎกลาแสดงออกเปนทฤษฎการตอบสนองทางพฤตกรรมศาสตรแบบหนงทนำามาใชมากโดยการจดโปรแกรมการฝกอบรมใหแกผทมความประสงคจะปรบพฤตกรรมของเขา เรยกวา ทฤษฎการปองกนสทธ คอ เปนการแสดงสทธพงมพงไดของตนเอง โดยไมเปนการลวงละเมดหรอกาวกายสทธของผอน และการแสดงออกทเหมาะสมในสถานการณทางสงคมหลาย ๆ ดาน เปนการสอนใหบคคลมพฤตกรรมกลาแสดงออกทเหมาะสมดวย ซงจรง ๆ แลวนอกจากนอกจากพฤตกรรมกลาแสดงออกทเหมาะสมแลว บคคลอาจตอบสนองสถานการณตาง ๆ ไดอก 2 ลกษณะ คอ พฤตกรรมไมกลาแสดงออกและพฤตกรรมกาวราว

แนวคดในการนำามาประใชกบการปรบหรอการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกอกทฤษฎหนงคอ

ทฤษฎคานยม ของ โรคช ไดใหคำานยาม คานยม วาเปนความเชอทงหลายทมรวมกนเกยวกบสงทควรทำาหรอสงทควรหามดานวธปฏบตทงหลายทเปนอดมคตและจดหมายปลายทางทงหลายทเปนอดมคตในการมชวตอย โดยทมนษยใชความเชอ และการปฏบตตามความเชอในทศทางทสอดคลองกบแรงจงใจในการดำารงอยและเพมความนบถอตนเองมากขน นอกจากนนยงมทฤษฎการคงตว ซงสาระของทฤษฎการคงตวกลาววา ความเชอ หมายถง ความคดใด ๆ วาเปนไปไดหรอแนใจเกยวกบมอย-เปนอย การประเมนสงทควรทำา สงทควรหาม หรอสาเหต เจตคต หมายถง การจดระบบทคอนขางคงทนของความเชอเกยวกบการมอย-เปนอย การประเมนสงทควรทำา สงทควรหาม หรอสาเหตทจดระบบของทหมายหนงหรอสถานการณหนง และกำาหนดลวงหนาใหบคคลตอบเสนอตอ 1) ทหมายหรอสถานการณวาตนชอบสงใดมากกวาสงใด 2) ตอทกคนทบคคลรบรวามเจตคตตอทหมายหรอสถานการณแตกตางกน และ 3)ตอการควบคม หรอแรงกดดนทางสงคมทเจตนาจะบงคบการแสดงออกใหมจดยนทเฉพาะเจาะจงตอทหมายหรอสถานการณตอบสนองทงหมดทเปนความชอบบางอยางมากกวาบางสงบางอยาง จะเหนวา แนวคดกลมนใหความสำาคญเกยวความเชอ คานยม เจตคต

9

อะไรประมาณนหละ เพราะถอวาสงตาง ๆ เหลานทำาใหบคคลมพฤตกรรมตางๆ ตามสถานการณตางๆ ดวย

เทคนคในการปรบพฤตกรรม

กลมทใชทฤษฎการวางเงอนไขเปนหลก ไดแก

1) การเสรมแรงทางบวกทำาโดยใหคำาชมเชย ใหกำาลงใจใหการบานไปทำา(กลมทดลองเปนเดกระดบประถมศกษา) สงผลตอพฤตกรรมการพดหนาชนดขน ซงเปนการพดทถกตองเหมาะสม ทงภาษาทาทาง ถอยคำา

2)การเสรมแรงดวยการใชเบยอรรถกรเปนการใชเงน(บาท) คะแนน (แตม) และการชมภาพยนตร(กลมทดลองเปนเดกระดบประถมศกษา) สามารถเพมความถของพฤตกรรมกลาแสดงออกไดจรง ไดแก พฤตกรรมการยกมอขอพดหรอถามคร การสนทนา การโตตอบ การเปนผอาสา

กลมทใชทฤษฎการเรยนรปญญาสงคมเปนหลก ไดแก

1) การเสนอตวแบบ ใชเทคนคนควบคกบเทคนคอน ๆ โดยเฉพาะ เทคนคการเสรมแรง เทคนคการทำากจกรรมกลม (กลมทดลองเปนเดกระดบมธยมศกษา) เปนการใหเดกแสดงพฤตกรรมกลมทเปนตวอยาง พบวาเดกแสดงบทบาทไดอยางเหมาะสมครบถวนทกดานในสถานการณจรง พรอมทงเดกมบทบาทในการแนะนำาใหขอมลยอนกลบไปยงเดกทเปนกลมแสดง เปนการเสรมแรงทางบวก เดกมสมพนธภาพระหวางกนดขน มการปรบตวเขาหากนด

2) การใชเทคนคแมแบบหนมอเปนการสงเกตและเลยนแบบพฤตกรมของแมแบบ ซงแสดงโดยเพอนนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทมพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยน ผลจากการสงเกตและเลยนแบบจะทำาใหนกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยนมากขน สำาหรบการใชเทคนค

10

แมแบบเพอน พบวานกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยนหลงจากไดรบการใชเทคนคแมแบบเพอนอยางไรกตามนกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยนมากขน หลงจากไดรบการใชเทคนคแมแบบหนมอทงนอาจเปนเพราะแมแบบหนมอเปนสงเราททำาใหนกเรยนเกดความสนใจจดจำา และเลยนแบบพฤตกรรมทสงเกตและนำาไปใชในชวตประจำาวนได จากการทดลองทง 2 เทคนคเขาพบวาการใชเทคนคแมแบบเพอนและการใชเทคนคแมแบบหนมอตางมความเหมาะสมในการพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยนทงสน จงสงผลใหนกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกในชนเรยนใกลเคยงกน

3) การใหขอมลปอนกลบ เทคนคนใชควบคกบเทคนคกจกรรมกลม

4) การใชสถานการณจำาลอง เทคนคนใชควบคกบเทคนคตวแบบตาง ๆ

5) การใชกรณตวอยาง โดยทผวจยรวบรวมขาวเหตการณและปญหาตางๆทสามารถเกดขนไดในชวตประจำาวนมาปรบปรงและผกเรองเปนตวอยางใหนกเรยนไดศกษาเพอใหนกเรยนไดฝกวเคราะหวจารณ อภปราย แลกเปลยนความคดเหน และรวมตดสนใจในการแกปญหา(กลมทดลองเปนเดกระดบประถมศกษา)พบวา นกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกมากขน หลงจากไดรบการใชกรณตวอยาง แสดงวาการใชกรณตวอยางสามารถนำามาใชพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออกได ทงนเพราะการใชกรณตวอยางทำาใหนกเรยนไดศกษาคนควาเปนกลมเพอใหนกเรยนไดรจกวเคราะหสาเหตของปญหา และรวมตดสนใจเลอกแนวทางในการแกปญหา จากนนจงสงตวแทนกลมออกมาเสนอรายงาน และแนวทางแกไขของกลมตนตอสมาชกอนๆ พรอมทงเปดโอกาสใหสมาชกกลมอนๆ ไดซกถามและรวมกนอภปรายเปนกลมใหญอกครงเพอใหเปนหลกการทวไป

6) การแสดงบทบาทสมมต เปนการแสดงบทบาทตามลกษณะนสยของตวละครทผวจยสรางขนและถอเอาความรสกและพฤตกรรมของผแสดงมาเปนขออภปรายเพอพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออก(กลมทดลองเปนเดกระดบประถมศกษา) พบวาการใชบทบาทสมมตสามารถนำามาใชพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออกได ทงนเพราะการใชบทบาทสมมตเปนกจกรรมการ

11

เรยนในลกษณะเรยนปนเลน นกเรยนมความสนกสนานกบการเรยน มโอกาสแสดงออกอยางเตมท

7) การแสดงบทบาทสมมตแบบทนททนใดโดยไมมบท ใชคกบการใหขอมลยอนกลบ การเสรมแรงการใหขอเสนอแนะ และวดทศน (กลมทดลองเปนผปวยจตเภท) พบวาผปวยจตเภททไดรบการฝกพฤตกรรมทเหมาะสมในการแสดงออกมพฤตกรรมการแสดงออกในการเผชญความขดแยงระหวางบคคลดานการแขงขนลดลงและมพฤตกรรมทแสดงออกในการเผชญความขดแยงระหวางบคคลดานการประนประนอมเพมขนสวนพฤตกรรมการแสดงออกในการเผชญความขดแยงระหวางบคคลดานการรวมมอเพมขน แตดานการหลกเลยงและดานการยอมให ลดลง

ความหมายของพฤตกรรมกลาแสดงออก

Wolpe (๑๙๘๒, อางในสมโภชน เอยมสภาษต, ๒๕๔๑) ไดใหความหมายของพฤตกรรมกลาแสดงออกไววา เปนพฤตกรรมทแสดงออกถงอารมณและความรสกตาง ๆ ตอผอนอยางเหมาะสม โดยไมเกดความวตกกงวล

Alberti & Emmons (๑๙๘๖, อางในกญญารตน วงศเชษฐ, ๒๕๔๓) กไดใหคำาจำากดความของพฤตกรรมกลาแสดงออกวา เปนการกระทำาทบคคลสามารถทำาในสงทตนเองสนใจ เปนการเรยกรองโดยปราศจากความรสกวตกกงวล เปนการแสดงออกของความรสกอยางตรงไปตรงมา ดวยความสบายใจหรอเปนการกระทำาตามสทธของตน และมการพจารณาถงสทธของบคคลอน

หลย จำาปาเทศ (๒๕๓๓) ใหความหมายของการกลาแสดงออกทเหมาะสมวาเปนการกลาแสดงออกทกอประโยชนแกตนเอง และคสนทนา หรอผทตดตอสมพนธดวย โดยคำานงถงสทธและความหมายของทงสองฝาย การมความเชอมน เกบอารมณ และการแกปญหาอยางมประสทธภาพจากความหมายดงกลาวพออธบายไดวา พฤตกรรมกลาแสดงออก หมายถง ความสามารถของตนเองในการแสดงความรสกนกคด การกระทำา ตอบคคลและสถานการณอยางตรงไปตรงมา อยางเหมาะสมดวยความเชอมน ความมนใจ

12

ความสบายใจโดยปราศจากความวตกกงวล เชน การแสดงความคดเหนตาง ๆ การพด การแสดงความรสก เปนตน

ทฤษฎพฤตกรรมกลาแสดงออก

Bower and Bower (๑๙๗๖, อางใน รศม เชอเจดตน, ๒๕๓๙) แบงพฤตกรรมทมนษยแสดงออกเปน ๓ ลกษณะคอ

๑.ลกษณทไมกลาแสดงออกพฤตกรรมทเรยกวาพฤตกรรมทไมกลาแสดงออก(Non-AssertiveBehavior)

๒. ลกษณะทมความกลาแสดงพฤตกรรม แตมการแสดงออกทรนแรงเสยหาย เรยกวา พฤตกรรมกาวราว (Aggressive Assertive Behavior)

๓. ลกษณะทมความกลาแสดงออกพฤตกรรม โดยมการแสดงออกอยางเหมาะสม เรยกวาพฤตกรรมกลาแสดงออก (Assertive Behavior)

Lange and Jakubowski (๑๙๗๖, อางในกญญารตน วงศเชษฐ, ๒๕๔๓) กไดแบงพฤตกรรมกลาแสดงออกไวดงน

๑. การไมกลาแสดงออก คอ การแสดงออกซงละเลยการใชสทธทพงมของตนเองประสบความลมเหลวทแสดงความร ความคดเหน ยอมตามผอน เลยงความขดแยงทกสถานการณ สงเกตไดจากพฤตกรรม เชน การหลบสายตาขณะสนทนา กมมอ อยขางหลงผอน มนำาเสยงเดยวกนตลอด หรอพดเบาเกนไป ลงเลใจ พดเสยงสน กระแอมไออนบอย ๆ เปนตน

๒. การกาวราว ไดแก การแสดงออกซงปองกนสทธสวนบคคลของตน หรอวธรนแรงดานความรสก ความคดเหน ความตองการตาง ๆ ในทางทไมเหมาะสม ลวงเกนสทธผอน ชอบมอทธพลเหนอกวา ตองการเปนผชนะ ขบงคบผอน สงเกตไดจากการทำาใหผอนดอยกวาตน เชน จองคสนทนามากเกนไป พดเสยงดงหรอเสยงไมสอดคลองกบสถานการณ หนาตาดดน วางอำานาจ ใชคำาพดเหนบแนมเสยดส เยอหยง หวน และชอบชนว เปนตน

๓. การแสดงออกทเหมาะสม หมายถงการแสดงออกในทางปองกนสทธสวนบคคลของตนเองทงความรสก ความคดเหน ความตองการอยางตรงไปตรงมา จรงใจและเหมาะสมกบสถานการณ ไมลวงเกนสทธของผอน

13

สอสารอยางตรงไปตรงมา ยอมรบนบถอตอกนมสมพนธภาพทดตอกน อาจสงเกตไดโดยการแสดงออกทสอดคลองกบคำาพด นำาเสยงเหมาะสมตามสถานการณ ประสานตากบคสนทนาวางทาทางของรางกายทแสดงถงความมนคง พดไดคลองแคลว ไมเคอะเขน หรอลงเลใจ มความชดเจนเนนถอยคำาสำาคญ เปนตน

จากทกลาวมาแลว สามารถสรปแนวคดทฤษฎพฤตกรรมกลาแสดงออกไดวา ลกษณะของพฤตกรรมกลาแสดงออกแบงออกเปน ลกษณะทไมกลาแสดงพฤตกรรม ลกษณะทแสดงพฤตกรรมอยางเหมาะสม และลกษณะทแสดงพฤตกรรมมากเกนไปจนกลายเปนความกาวราว

ลกษณะของพฤตกรรมกลาแสดงออก

บคคลจะมลกษณะของพฤตกรรมกลาแสดงออกนน สามารถแสดงออกเปนไดหลายลกษณะ ดงมผเสนอแนวความคดดงตอไปน

Lange and Jakubowski (๑๙๗๐, อางในสมโภชน เอยมสภาษต, ๒๕๔๑) ไดแบงลกษณะของพฤตกรรมกลาแสดงออกเปน ๖ ลกษณะดงน

๑. การกลาแสดงออกขนพนฐาน (Basic Assertion) เปนการแสดงออกเพอรกษาสทธตลอดจนความเชอ ความรสก และความคดเหน โดยไมจำาเปนตองอาศยทกษะทางสงคมอน ๆ เชน ความเขาอกเขาใจ การเผชญหนา การชกจงใจ เปนตน

๒. การกลาแสดงออกในลกษณะเขาอกเขาใจ (Empathic Assertion) บอยครงทคนเรามความตองการทจะแสดงออกถงความรสกหรอความตองการทมากไปกวาการแสดงออกอยางปกตวสย โดยเฉพาะอยางยงเพอตองการทจะสอใหรถงความรสกเขาอกเขาใจทมตอบคคลอน การกลาแสดงออกในลกษณะเขาอกเขาใจจงสมควรทจะนำามาใช ลกษณะของประโยคทแสดงถงความรสกดงกลาวจะประกอบดวยประโยคทบอกถงการรบรสภาพการณ หรอความรสกของบคคลอน และตามดวยประโยคทยนยนถงสทธของผพด

๓. การกลาแสดงออกในลกษณะของการเพมระดบ (Escalating Assertion) ในการแสดงพฤตกรรมกลาแสดงออกนน ควรแสดงความรสก

14

ทางลบใหนอยทสดในขณะเดยวกนกใหไดผลตามทตองการ แตถาแสดงออกลกษณะเชนนแลว ยงถกละเมดสทธสวนบคคลอย ผทละเมดจงควรจะคอย ๆ เพมระดบของความเขมของพฤตกรรมกลาแสดงออกขนไป หรอออาจจะใชการเนนความมนคงของการพดของตนเองไดโดยไมจำาเปนตองเพมระดบของการกลาแสดงออก จนอาจจะมลกษณะใกลเคยงกบความกาวราว

๔. การกลาแสดงออกในลกษณะการเผชญหนา (Confrontive Assertion) เปนการกลาแสดงออกทใชเมอเหนคำาพดและการกระทำาของบคคลนนไมไปดวยกน ลกษณะของการกลาแสดงลกษณะนจะบอกอยางเปนวตถวสยวาอะไรทบคคลไดพดวาจะทำา และอะไรทบคคลนนไดกระทำาไปจรง ๆ และหลงจากนนจะบอกถงสงทตองการ การแสดงออกนเปนการพดไปตามความเปนจรงทเกดขน โดยไมมการตความหรอประเมนคาใด ๆ ทงสน

๕. การกลาแสดงออกในลกษณะของการใชภาษา ผม/ดฉน (I-Language Assertion) ภาษาผม/ดฉนน มประโยชนอยางมากตอการแสดงออกถงความรสกทางลบ ไมวาความรสกนนจะเกดจากการทผอนพยายามจะเขามายงเกยวกบความรสกหรอสทธสวนบคคลของเขา ตลอดจนความรสกทางลบ อนเกดจากทผอนพยายามยด-เยยดและความคาดหวงของตนใหกบเขาซงประกอบดวยประโยค ๔ ประโยค คอ

๑. ประโยคทบอกถงเหตการณทเกดขน (ผพดบอกวาพฤตกรรมของบคคลอยางชดเจน)

๒. ประโยคทบอกถงผลทเกดขน ผพดบอกวาพฤตกรรมของบคคลมผลตอชวต หรอความรสก

ของเขาอยางไร อยางเปนรปธรรม)๓. ประโยคทแสดงถงความรสก (ผพดบอกถงความรสก)๔. ประโยคทบอกถงสงทอยากใหเกดขน (ผพดบอกวาเขา

ตองการอะไร)๖. การกลาแสดงออกและการชกจง (Assertion and

Persuasion) บอยครงทเราตองการเสนอความคดเหนใหเปนทยอมรบในทประชมหรอกลม โดยไมแสดงความกาวราวออกมา ซงวธการทจะเสนอความ

15

คดในกลมใหไดผลนน จะตองพจารณา ๒ ปจจยหลก นนคอ เวลา และลกษณะของประโยคทพดซงแสดงความจรงใจของผพด

นอกจากน Clark (๑๙๗๘, อางในวชญา ไชยเทพ, ๒๕๔๔) ไดกลาวถงการแสดงออกทเหมาะสมไววา

๑. การแสดงตนตอผอนทงดวยคำาพดและไมใชคำาพดโดยการแสดงออก คอ สามารถพดแสดงความรสกดวยเสยงดงพอสมควร ชดเจน มการสบตาคสนทนา ในการพดเกยวกบตนเองสามารถกลาวถงสงทมคณคาและนาสนใจของตน ไมผกขาดการสนทนา ไมคยโออวด หรอนงเฉยคอยฟงแตผอนพดอยางเดยว สบตากบผทพดดวย ไมหลบสายตา พดจาทกทายปราศรย สามารถเรมกลาวสนทนากบผอนกอนไดและใชสรรพนามบรษท ๑ แทนตนเอง เชน ดฉน ผม ฉน

๒. การพดแสดงความรสกชดเจน ตรงไปตรงมา นนคอ แสดงสหนาเหมาะสม ลกษณะสหนาและลกษณะนำาเสยงสอดคลองกบความรสกทแทจรง ยอมรบคำาชมเชยอยางจรงใจ สามารถใชคำาพด ทำาไม“ ” ไดโดยใชนำาเสยงสภาพ และไมทำาหนาบงตง สามารถเปดเผยไดเมอมความคดเหนทตรงขามกบผอน สามารถแสดงสทธอนชอบธรรมและขอใหบคคลอนแสดงตอบดวยความยตธรรมโดยไมทำาลายสมพนธภาพ และสามารถขอรอง อธบาย หรอแนะนำาซำาอกครงเพอใหมความชดเจน

๓. มงงาน ไมหยดนงเฉย หรอรอคอยโชคชะตา นนคอ สามารถทำางานเตมความสามารถของตนมการวางแผนในการทำางาน รจกตงเป าหมายในการทำางาน และทำางานเพอใหบรรลเป าหมายทไดตงไว มการสรางนสยในการทำางาน กำาหนดการทำางานแตละชนทจะทำาใหตนเองพอใจอยางมเหตผล ใหความสนใจกบงานทกำาลงทำาอยถงแมจะไมชอบงานบางอยางแตกสามารถวางแผนทำาใหสำาเรจ อกทงในขณะทำางานสามารถกลาวปฏเสธในเรองทตนรสกวาไมสามารถทำาตามคำาขอรองของผอนได และเมอทำางานไดสำาเรจตามเปาหมายกมการใหรางวลกบตวเองบาง

๔. การให/การยอมรบคำาวจารณและการขอความชวยเหลอ ไดแก สามารถรบฟงคำาตชมดวยความรสกสบายใจ สามารถชมผอนเมอเขาทำา

16

กจกรรมตาง ๆ ไดสำาเรจ รบผดชอบตอขอบกพรองของตนเอง สามารถขอความรวมมอจากบคคลอนได สามารถใหขอคดเหนหรอขอวจารณแกผอนดวยทาทสภาพ ไมกาวราว และพดดวยความจรงใจและดวยความปรารถนาด

๕. การควบคมความวตกกงวล ความกลว และความโกรธ ไดแก สามารถยนยนสทธทพงมพงไดของตนเอง แสดงความไมเหนดวยโดยไมรสกผดหรอรสกไมสบายใจในภายหลง สามารถแสดงความโกรธออกมาไดโดยไมเกบกดหรอแสดงความกาวราว สามารถจดการกบปญหา กบคำาพดเยาะเยย เสยดสจากบคคลอน และสามารถขจดความกลวทเกดจากความเชออยางไมมเหตผลจากแนวคดทกลาวมาสามารถสรปไดวา ลกษณะของพฤตกรรมกลาแสดงออกเปนความสามารถของบคคลในการรกษาสทธ ความเชอ ความรสก ความคดเหน เปนการแสดงความรสกทแทจรงออกทางหนาตา ทาทาง การใชภาษาในการสอความในประโยค และมความสามารถในการดำาเนนการสนทนา ยตการสนทนา กลาวคำาขอรอง หรอกลาวคำาปฏเสธไดถกตองเหมาะสมกบเวลาและสถานการณ

จดประสงคของการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออก

วมพวภา ถาสกล (๒๕๕๐) ไดกลาวถงจดประสงคของการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกไว ๔ ขอ ดงน

๑. เพมความรความเขาใจเกยวกบพฤตกรรมกลาแสดงออก

๒. สงเสรมความสามารถในการสอสาร

๓. เพมความเชอมนและเหนคณคาของตน

๔. สงเสรมใหบคคลมเจตคต ความรสก และการกระทำากบบคคลอนในทางบวก

วธการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออก

พฤตกรรมกลาแสดงออกนนเปนพฤตกรรมทสามารถฝกใหเกดขนในแตละบคคลได โดยเลอกใชวธการในการฝกไดอยางหลากหลาย ดงทมผเสนอไวดงน

17

Alberti & Emmons (๑๙๘๖, อางใน กญญารตน วงศเชษฐ, ๒๕๔๓) ไดเสนอแนวคดเกยวกบการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกไววา ผเขารบการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกจะตองไดรบการฝกเปนพเศษในเรองตอไปน

๑. การประสานสายตา (Eye Contact) คอ การมองของบคคลทพดอยางตรงไปตรงมาและมองประสาน

ตาอยางสมำาเสมอ

๒. การวางตว (Body Posture) เปนลกษณะการเผชญหนา การยน หรอนงทเปนไปอยางเหมาะสม ซงจะ

ทำาใหเรองราวทพดมนำาหนกมากยงขน

๓. การแสดงทาทาง (Gesture) ทเหมาะสม จะทำาใหเรองราวทพดมความหนกแนนยงขน

๔. การแสดงออกทางใบหนา (Facial Expression) ไดสอดคลองกบเรองทจะพดหรอเรองทกำาลงพด ซง

เปนการแสดงพฤตกรรมกลาแสดงออกทเหมาะสมและมประสทธภาพ

๕. นำาเสยง การเปลยนถอยคำาและระดบเสยง (Voice Tone Inflection and Volume) การพดเสยงเรยบ

กระซบเบา ๆ จะเปนการยากในการชกจงใหผอนเชอถอไดโดยไมตองบงคบ

๖. จงหวะในการพด (Timing) การเลอกจงหวะทเหมาะสมในการพดเปนสงทจำาเปนซงสงผลทำาให

ประสบความสำาเรจไดในสวนหนง

๗. เนอหาทจะพด (Content) บคคลมกมความลงเลใจเนองจากไมรวาจะพดอะไรจงตองมการฝกการพด

ในบางสงบางอยาง เพอทจะใหผฟงไดรถงความรสกทแทจรงของผพดในขณะนนได

18

๘. การฟง (Listening) การแสดงใหผพดทราบถงความสนใจฟง การสะทอนความคดเหน การแสดงส

หนา ทาทางทเหมาะสมในขณะนน

สมพร สทศนย (๒๕๔๑) กเสนอแนะวธการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกสอดคลองกน คอ การฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกควรฝกใหผมปญหาแสดงออกทางสหนา และวาจาใหคนอนรวากำาลงมความทกขความสข หรอความไมพอใจตอบคคลหรอสงหนงสงใด โดยใหสอดคลองกบสถานการณ รจกแสดงความคดเหนโตแยง เมอไมเหนดวยกบความคดของผอน รวมทงแสดงความรสก เหนดวย“ ” กบการทบคคลอนแสดงความชนชมตนเอง และใชสรรพนามแทนตนเองวา ฉน ขาพเจา เพอเปนการยำาความมนใจฉะนนการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออก ควรฝกในดานการแสดงความรสกทางดานภาษาพด และการแสดงออกทางสหนา กรยาทาทาง อยางถกตองเหมาะสมกบบคคลและสถานการณ

ขนตอนในการดำาเนนการ

ในการพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออกนน ควรมการวางแผนในการดำาเนนการ และกำาหนดขนตอนในการฝกไวเพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมใหเหมาะสมกบบคคลทตองการจะพฒนา และเหมาะสมกบวตถประสงค หรอเปาหมายทวางไว

สมโภชน เอยมสภาษต (๒๕๔๑) ไดกลาวถงขนตอนในการดำาเนนการพอสรปไดดงตอไปน

๑. กำาหนดสถานการณททำาใหบคคลนนมปญหาในการแสดงออกใหเฉพาะเจาะจง เนองจากความเชอ

พนฐานวา พฤตกรรมการกลาแสดงออกนนมใชเปนลกษณะทแสดงออกในทกสถานการณหากแต

ควรแสดงออกในบางสถานการณทเฉพาะเจาะจงเทานน ซงสภาพการณทเจาะจงนนควรจะรวมทง

19

เหตการณทเกดขน และการกระทำาหรอคำาพดของบคคลในเหตการณนน

๒. สอนใหบคคลสามารถแยกแยะไดระหวางพฤตกรรมกลาแสดงออก (Assertive Behavior)พฤตกรรม

กาวราว (Aggressive Behavior) และพฤตกรรมไมกลาแสดงออก (Non – assertive Behavior) เพอใหเขาใจลกษณะพฤตกรรมแตละประเภท ความแตกตาง พรอมทงผลทจะเกดขนจากการแสดง

พฤตกรรมดงกลาว

๓. พฒนาความเชอพนฐานเกยวกบพฤตกรรมการกลาแสดงออก สทธสวนบคคล และสทธของผอน

เพราะหลายคนมความเชอวาการกลาแสดงออกจะนำามาซงความสมพนธทหางเหน จงควรชแจงให

เขาใจวาทำาไมถงตองแสดงพฤตกรรมในลกษณะของการแสดงออกแทนทจะแสดงออกอยางทเคย

กระทำานอกจากนควรชแนะใหรจกแยกแยะวาอะไรคอสทธสวนบคคล และอะไรคอสทธของผอน

เพราะไมเชนนนแลวการฝกการกลาแสดงออกอาจนำาไปสการกาวกายสทธของผอน

๔. พฒนาทกษะการแสดงออกในดานทกษะทวไป และทกษะเฉพาะเจาะจง ทกษะทวไปมอย๖ ดาน คอ

๑. การประสานสายตา เปนการมองสบตาผรวมสนทนาขณะพดเพอแสดงวาผพดมความจรงใจ

๒. นำาเสยงทพดควรพดใหชดเจน นำาเสยงพอเหมาะไมดงหรอเบาจนเกนไป

๓. การวางทาทางควรวางใหเหมาะสมก บสภาพการณ ไม เครงขรมจนดเหมอนเครยด หรอ

20

ผอนคลายมากจนดไมจรงจง

๔. การแสดงออกทางสหนาใหสอดคลองกบความรสกทตองการสอ หรอสงทกำาลงพดอยใน

ขณะนน

๕. แสดงออกในเวลาทเหมาะสม

๖. เนอหาในการพด การแสดงออก จะไมไดรบความสนใจถาเนอหาทพดมลกษณะของการ

ตำาหน กวางเกนไป หรอออนแอเกนไป ซงเนอหาทพดควรจะใหชดเจน เฉพาะเจาะจงและ

ตรงไปตรงมา

ทกษะเฉพาะอยางม ๑๒ ลกษณะ คอ

๑. การพดอยางกลาแสดงออก เปนประโยคทพดเพอแสดงสทธของตน หรอเปนการยำาวาจะตองไดการตอบสนองทเทาเทยมกนและยตธรรม

๒. การแสดงออกซงความรสกชอบ หรอไมชอบอยางเปดเผย ตรงไปตรงมา และหลกเลยงการเกบกดความรสก แตตองระวงไววาการแสดงออกมากเกนไปตลอดเวลานนอาจเกดปญหาไดเชนกน

๓. การพดจาทกทาย ควรฝกพดทกทาย หรอฝกยมใหกบบคคลอน

๔. การแสดงออกไมเหนดวย เมอมความคดเหนทไมสอดคลองกบคนอน ควรจะมการแสดงออกอยางจรงจง และมทาททสภาพ

๕. การใชคำาถามเพอถามถงเหตผล เมอถกขอรองใหทำาในสงทไมมเหตผล บคคลควรจะถามวาทำาไมเขาตองทำาตาม และไมควรยตการเรยกรองจนกวาจะไดรบคำาตอบทดพอ

๖. ฝกการพดเกยวกบตนเอง เพราะบางครงบคคลทไมกลาแสดงออกจะรสกวาตนเองไมมคาและผอนจะเบอหนายทตองฟงเรองของตนเอง ดงนนจงควรฝกทจะพดเกยวกบตวเขาและประสบการณของเขาดวยทาททนาสนใจ เพอทจะไดรบการตอบสนองดขน

21

๗. การใหรางวลแกบคคลอนสำาหรบคำาเยนยอของเขา คนทกลาแสดงออกจะตองรจกรบคำาเยนยอ ดวยการบอกวา ขอบคณ“ ” อยางงาย ๆ หรออาจเยนยอกลบคน การปฏเสธคำาเยนยอนนดเหมอนจะเปนการสบประมาท และทำาใหผพดเกดความอบอายได

๘. หลกเลยงการใหเหตผลตอความคดเหน โดยเฉพาะกบบคคลทชอบถกเถยง แตควรไดรบการฝกรจกใหขอเสนอแนะเพอการยตการสนทนา

๙. มองคสนทนาทตา การทจะใหเหนวาบคคลใดมพฤตกรรมกลาแสดงออกนนการมองตาคสนทนานบวาเปนวธทเหมาะสมวธการหนง ซงผทฝกการกลาแสดงออกควรมพฤตกรรมดงกลาว ถาพบวาการมองตาคสนทนาทำาใหเกดความกระวนกระวายใจ หรอไมสบายใจ การฝกผอนคลายอาจชวยได

๑๐. ฝกใหบคคลพดยำาจดสำาคญครงแลวครงเลา โดยอาการทสงบ หรอกลาวหาใครโดยไมมการออกนอกประเดน เปนประโยชนอยางมากทใชกบคนแปลกหนา หรอคนทชอบหลกเลยงความรบผดชอบ หรอผทพยายามเบยงเบนประเดนในการสนทนาออกไป

๑๑. ฝกใหบคคลคนหาสงทเหนดวยกบผทกลาวหา หรอตอวาเขาดวยคำาพด ซงวธนบางครงเรยกวาเปนการปลดอาวธ เพอชวยใหบคคลทกำาลงโกรธมอารมณเยนลง

๑๒. การใชผม/ดฉน สอความ เพอไมใหเกดการตอตาน โกรธหรอเจบปวดโดยไมจำาเปน

งานวจยทเกยวของ

กญญารตน วงศเชษฐ (๒๕๔๓) ไดทำาการศกษาและเปรยบเทยบการใชกระบวนการกลมในการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท ๕ ทำากจกรรมกบกลมตวอยาง ๑๐ คน ซงหลงการทดลองปรากฏวา นกเรยนมพฤตกรรมกลาแสดงออกเพมขน ทงทางดานการพด การกระทำา และการแสดงความคดเหน

จไรทอง ทองจไร (๒๕๔๒) ศกษาผลของการฝกพฤตกรรมกลาแสดงออกของนกเรยนชาวเขาชนมธยมศกษาปท ๑ โรงเรยนเวยงปาเปาวทยาคม จงหวดเชยงราย โดยใชกลมตวอยางแบบเจาะจงจำานวน๑๒ คน และ

22

ใชกจกรรมกลมเพอฝกพฤตกรรมกลาแสดงออก ดานการพด การกระทำา และการแสดงความคดเหนจำานวน ๑๐ กจกรรม ทำาการฝกเปนเวลา ๕ สปดาห ผลการวจยพบวา ภายหลงเขารวมกจกรรมกลม นกเรยนมคะแนนพฤตกรรมกลาแสดงออกดานการพด การกระทำา และการแสดงความคดเหนเพมขนมากกวากอนเขารวมกจกรรมกลม อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .๐๕

รศม เชอเจดตน (๒๕๓๙) ไดทำาการวจยเชงทดลองโดยใชกจกรรมบทบาทสมมตเพอพฒนาพฤตกรรมกลาแสดงออกของเดกปฐมวย จำานวนทงหมด ๔๖ คน โดนแบงเปนกลมทดลอง ๒๓ คนและกลมควบคม ๒๓ คน โดยใชกจกรรมทงหมด ๘ กจกรรม หลงจากการสนสดการทดลองพบวา เดกทเขารวมกจกรรมจะมพฤตกรรมกลาแสดงออกทดขน

นรพร ขยอาภย(๒๕๕๒) ไดทำาวจยเรองการเสรมสรางพฤตกรรมกลาแสดงออกของนกเรยนชนประถมศกษาปท ๕ ก รงเรยนบานเชงดอย (ดอยสะเกดศกษา) จงหวดเชยงใหม โดยใชกระบวนการกลมจำานวน 30 คน ในรายวชา การงานอาชพและเทคโนโลย หลงจากทำาการทดลองแลวพบวาบคลกภาพของนกเรยนเปลยนแปลงจากพฤตกรรมไมกลาแสดงออกเปนผทมบคลกภาพกลาแสดงออกมากขนมสวาสนา จตรมณ(๒๕๕๒) การพฒนาความกลาแสดงออกของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2/6ดวยนาฏยประดษฐ ผลการวเคราะหขอมล ทไดทาการสงเกตและเกบรวบรวมขอมลจาก แบบสงเกตความกลาแสดงออกของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2/6 โรงเรยนอสสมชญ ธนบร ปการศกษา 2552 จำานวน 15 คน

12. วธการดำาเนนการวจย

23

12.1 ขนเตรยมการ

1. ศกษาพฤตกรรมการเรยนและการกลาแสดงออกในการตอบขอซกถาม สรปปญหาในการเรยนการ

สอนและหาวธการพฒนา

2. กำาหนดหวขอเรองททำาวจยโดยอางองจากปญหาและสงทตองการพฒนาอยางชดเจน

3. ศกษาหาขอมล เอกสารอางอง แนวคด ทฤษฎและเอกสารตางๆ เกยวของกบเรองททำาการวจยในชน

เรยน

4. กำาหนดวธการและสรางโครงสรางการพฒนาโดยการออกแบบนวตกรรมทชวยในการพฒนาการ

สอนของครและการพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกของนกเรยน

12.2 ขนดำาเนนการ

1. ผสอนอธบายรายละเอยดเนอหาของหนวยการเรยนรใหนกเรยนเขาใจ โดยยกตวอยางประกอบการ

ซกถาม

2. กำาหนดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการแบบกลมและใหแสดงบทบาทสมมตตามเรองทไดรบ

มอบหมาย โดยกำาหนดตวแสดงบทบาทสมมต ดงน

3. จดทำาเครองมอในการสงเกตพฤตกรรม โดยคำานงถงหลกความเปนจรงและสงทสามารถนำาไป

ประยกตใชได และสรางเครองมอทวดพฤตกรรมและการรวมกจกรรมของแตละบคคลและรายกลม

4. นำาแบบประเมนใหผเชยวชาญตรวจสอบความถกตองและเหมาะสมของกจกรรมการเรยนกบเนอหา

24

รายหนวย

5. ดำาเนนการโดยนำากจกรรมทวางแผนไวไปทดลองใชหลงทำาการสอนในหนวยทตองการโดยทดลอง

กลบกลมนกเรยน จำานวน 33 คน เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการกลาแสดงออกกอนและหลงการใช

กจกรรมการเรยนร โดยวธการแสดงบทบาทสมมต

6. ปรบแผนการสอนทใชในรายวชาการขาย 1 โดยเสรมกจกรรมทตองการพฒนาพฤตกรรมการกลา

แสดงออกของนกเรยน โดยวธการแสดงบทบาทสมมต โดยทำาการสอนทงหมด 6 คาบ

7. นำาขอมลทไดจากการจดกจกรรม โดยการบนทกลงในแบบประเมนกจกรรมและแบบประเมน

พฤตกรรม โดยวธการหาคาเฉลย

8. รวบรวมขอมลทไดจากการบนทกขอมลทงหมดเพอใชวเคราะหขอมลตอไป

9. นำาขอมลมาวเคราะหหาคาเฉลยเพอหาผลการพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกโดยวธการแสดง

บทบาทสมมต โดยวธการหาคาเฉลย

12.3 ขนสรปผลและเผยแพร

1. เขยนรายงานการวจยในชนเรยนเรอง การพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกโดยใชวธการแสดงบทบาทสมมต ของนกเรยนระดบชน ม.1/4

2. นำาผลทไดจากการวจยครงนไปพฒนาการเรยนการสอนในรายวชาการขาย 1 และวชาอนๆ ทเกยวของ และเผยแพรใหแกผสนในตอไป

13. ปฏทนการปฏบตงาน

ระยะเวลา พ.ศ.2554 พ.ศ.2555

พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ.

25

ขนตอนการดำาเนนการ /สปดาห 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

1.ตรวจสอบและวเคราะห

ปญหาการเรยนการสอน

2.ศกษาแนวคดทฤษฎทเกยวของ

3.พฒนานวตกรรมเพอแกปญหา

4.การสรางและพฒนา

เครองมอวจยในชนเรยน

5.การดำาเนนการวจยในชนเรยน

5.1 ดำาเนนการแกปญหา

5.2 เกบรวบรวมขอมล

5.3 วเคราะหขอมล

6. เขยนรายงานผลการวจย

26

14. เอกสารอางอง

อาภรณ ใจเทยง. หลกการสอน(ฉบบปรบปรง).พมพครงท 3 .กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร, 2546Chester, Mark and Robert Fox. Role Playing Methods in the Classroom. Chicago : Science Research Associations, Inc., 1966.

Grambs, Jean Dresden, John C. Carr, and Robert M. Fitch. Modern Methods in Secondary Education. Third Edition. New York : Holt, Rinehart, and Winston, Inc., 1970. Means, Richard K. Methodology in Education. Columbus, Ohio : Charles E. Merrill Publishing Company, 1968.

Shaftel, Fannie R. and Goerge Armin Shaftel. Role Playing for Social Values : Decision Making in the Social Studies. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice-Hall, Inc., 196715. ผลการวเคราะหขอมล และการแปลความหมาย

หลงจากทผวจยไดทำาการเกบรวบรวมขอมลโดยวธการสงเกตจากการทำากจกรรม ซงผวจยไดใชเทคนคการสอนในรปแบบการแสดงบทบาทสมมต ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา โดยเลอกกลมตวอยาง จำานวน 32 คน แบงเปนกลม ๆละ 4 คน จำานวน 8 กลม ซงไดผลการวเคราะหขอมล ดงน

ตารางท 1 แบบสงเกตพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา ปการศกษา 2555 จำานวน 32 คน

แบงเปนกลมๆละ 4 คน จำานวน 8 กลม ครงท 1

ขอ พฤตกรรมทสงเกต

ดเยยม%

ดมาก%

ด%

พอใช%

ปรบปรง%

1. นกเรยนมความเปนผนำาใน 0 12.5 37. 50 0

27

การตดสนใจ 5

2. นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค 0 12.5 62.

5 25 0

3. นกเรยนกลาแสดงออกอยางชดเจน 0 0 62.

5 37.5 0

4. นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอน 0 25 50 25 0

5.นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด

0 12.5 50 37.5 0

6. บคลกภาพมความเหมาะสม 0 12.5 50 37.5 0

ตารางท 2 แบบสงเกตพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนระดบชน ม. 1/4 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทราภาคเรยนท 1 ป การศกษา

2555 จำานวน 32 คน แบงเปนกลมๆละ 4 คน จำานวน 8 กลม ครงท 2

ขอ พฤตกรรมทสงเกต

ดเยยม%

ดมาก%

ด%

พอใช%

ปรบปรง%

1. นกเรยนมความเปนผนำาในการตดสนใจ 25 62.5 12.

5 0 0

2. นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค 50 50 0 0 0

3. นกเรยนกลาแสดงออกอยาง 25 75 0 0 0

28

ชดเจน

4. นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอน 25 75 0 0 0

5.นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด

37.5 50 12.5 0 0

6. บคลกภาพมความเหมาะสม 62.5 37.5 0 0 0

16. สรป อภปรายและ ขอเสนอแนะ

จากการศกษาและวเคราะหเปรยบเทยบผลการพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกโดยใชวธการแสดงบทบาทสมมต ของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 ปการศกษา 2555 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา จำานวน 32 คน แสดงใหเหนวานกเรยน มผลการพฒนาพฤตกรรมการกลาแสดงออกอยในระดบทดอยางตอเนอง

17. การอภปรายผลการวจย

1. จากการพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา ปการศกษา 2555 จำานวน 32 คน แบงเปนกลมๆละ 4 คน จำานวน 8 กลม ครงท 1 พบวา

1. นกเรยนมความเปนผนำาในการตดสนใจ

29

ดเยยม 0 % ดมาก 12.5 % ด 37.5 % พอใช 50 % ปรบปรง 0 % นกเรยนมความเปนผนำาในการตดสนใจ อยในเกณฑทพอใช 50%2. นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค

ดเยยม 0 % ดมาก 12.5 % ด 62.5 % พอใช 25 % ปรบปรง 0 % นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค อยในเกณฑด 62.5%3. นกเรยนกลาแสดงออกอยางชดเจน

ดเยยม 0 % ดมาก 0 % ด 62.5 % พอใช 37.5 % ปรบปรง 0 % นกเรยนกลาแสดงออกอยางชดเจน อยในเกณฑด 62.5%4. นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอน

ดเยยม 0 % ดมาก 25 % ด 50 % พอใช 25 % ปรบปรง 0 % นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอน อยในเกณฑด 50%5. นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด

ดเยยม 0 % ดมาก 12.5 % ด 50 % พอใช 37.5 % ปรบปรง 0 % นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด อยในเกณฑด 50%6. บคลกภาพมความเหมาะสม

ดเยยม 0 % ดมาก 12.5 % ด 50 % พอใช 37.5 % ปรบปรง 0 %

บคลกภาพมความเหมาะสม อยในเกณฑด 50%

30

2. จากการพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1/14 โรงเรยนเซนตหลยส ฉะเชงเทรา ปการศกษา 2555 จำานวน 32 คน แบงเปนกลมๆละ 4 คน จำานวน 8 กลม ครงท 2 พบวา

1. นกเรยนมความเปนผนำาในการตดสนใจ

ดเยยม 25 % ดมาก 62.5 % ด 12.5 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 % นกเรยนมความเปนผนำาในการตดสนใจเพมขนจากเกณฑด 50% เปน ดมาก 62.5%2. นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค

ดเยยม 50 % ดมาก 50 % ด 0 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 % นกเรยนมความคดรเรมสรางสรรคเพมขนจากเกณฑดมาก 62.5% เปนดมาก 50% และดเยยม 50% อยใน

เกณฑทเทากน

3. นกเรยนกลาแสดงออกอยางชดเจน

ดเยยม 25 % ดมาก 75 % ด 0 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 % นกเรยนกลาแสดงออกอยางชดเจนจากเกณฑด62.5% เปน ดมาก 75%4. นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอน

ดเยยม 25 % ดมาก 75 % ด 0 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 %

31

นกเรยนมสวนรวมในการนำาเสนอทกขนตอนจากเกณฑ 50% เปน ดมาก 75%5. นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด

ดเยยม 37.5 % ดมาก 50 % ด 12.5 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 % นกเรยนยอมรบฟงความคดเหนของบคคลอนเปนอยางด จากเกณฑด50% เปน ดมาก 50%6. บคลกภาพมความเหมาะสม

ดเยยม 62.5 % ดมาก 37.5 % ด 0 % พอใช 0 % ปรบปรง 0 % บคลกภาพมความเหมาะสม จากเกณฑ ด 50% เปนดเยยม 62.5%

18. ขอเสนอแนะ

ผวจยมขอเสนอแนะเพมเตมเพอนำาขอมลทไดจากการทำาวจยครงน ไปใชในการพฒนาการเรยนการ

สอนในรายวชาอนๆ ทเกยวของตอไป ดงน

1. ผสอนควรคำานงถงกจกรรมการเรยนการสอนและหนวยการเรยนทเกยวของเพอจดทำากจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบหนวยการเรยน และเพอใหเกดการเสรมสรางพฤตกรรมการกลาแสดงออกทางดานตาง ๆ ซงผเรยนสามารถนำามาประยกตใชไดในชวตประจำาวน

2. ผสอนควรมการศกษาขอมลพฤตกรรมการกลาแสดงออกของผเรยนตงแตเรมเรยนในแตละรายวชาเพอจะไดพฒนาใหผเรยนมความกลาแสดงออกอยางตอเนอง

32

3. ในรายวชาอน ๆ ทเกยวของการการพฒนาพฤตกรรมความกลาแสดงออก ควรจะมการจดกจกรรมใหเกดการพฒนาตอไป

33