1.8 checklist bryophytes bruxelles flandre wallonie.pdf

23
INTRODUCTION The most recent publication of the European checklist of mosses (HILL et al. 2006), which incor- porates substantial taxonomic changes largely based upon recent outcomes of the molecular sys- tematics, will undoubtedly influence the taxonomic positions so far adopted in the different countries. As Hill’s et al. work resulted from the joint effort of a panel of taxonomic experts, reaching a consensus at a large scale remains an extremely challenging task. A good example is offered by the conflictual treatments of difficult families such as the Potti- aceae (contrast, e.g., ZANDER 1993, GUERRA & CANO 2000, and WERNER et al. 2005a,b). Another issue is that the status of some of the species retained in the European checklist has long been controversial because of the strong overlap in mor- phological features and the existence of a range of puzzling intermediates. Examples of such cases are numerous (e.g., Aloina aloides and A. ambigua; Plagiothecium succulentum and P. nemorale; P. curvifolium and P. laetum; Didymodon vinealis and D. insulanus; Hygroamblystegium tenax and H. BRYOPHYTE CHECKLIST AND EUROPEAN RED LIST OF THE BRUSSELS-CAPITAL REGION, FLANDERS AND WALLONIA(BELGIUM) Belg. J. Bot. 140 (2) : 174-196 (2007) © 2007 Royal Botanical Society of Belgium André SOTIAUX 1,2,* , Herman STIEPERAERE 1 and Alain V ANDERPOORTEN 2 1 National Botanic Garden of Belgium, Domein van Bouchout, B - 1860 Meise, Belgium 2 Université de Liège, Institut de Botanique, B22 Sart Tilman, B - 4000 Liège, Belgium ( * Author for correspondence) Received 10 August 2006; accepted 26 October 2006. ABSTRACT. — An amended checklist of the bryophytes of Belgium is presented. Although some taxonomic positions adopted in the most recent European checklist of mosses are dis- cussed, the latter is used as a reference in an attempt to homogenize taxonomic concepts at a wide scale and enable comparisons across countries. Since the previous 2001 checklist of Bel- gian bryophytes, a total of 17 and 14 species must be added to the Belgian bryoflora owing to taxonomic changes and floristic discoveries, respectively. The report of Grimmia caespiticia, at an altitude of 500-600 m, is particularly noteworthy because this alpine species usually occurs above 2 000 m. Five additional taxa, Scapania cuspiduligera, Dialytrichia fragilifolia, Ephemerum cohaerens, Orthotrichum shawii and Tortella inclinata var. densa, are reported here as new to Belgium. Six species were previously erroneously reported from Belgium and are excluded. As a consequence, the bryophyte flora of Belgium consists of 748 species, including 5 hornworts, 173 liverworts, and 570 mosses whose occurrence in the three regions of Belgium, namely Flanders (5 hornworts, 122 liverworts, 399 mosses), Wallonia (3 horn- worts, 169 liverworts, 546 mosses), and Brussels-Capital Region (46 liverworts, 196 mosses), is documented. Thirty-six species (6 liverworts and 30 mosses) have not been recorded since 1980 and are most probably extinct. The new checklist is used to update the list of European red list species that are present in Belgium, which now includes 49 species. KEY WORDS. — Belgium, Bryophytes, checklist, red list species.

Upload: nguyenliem

Post on 30-Dec-2016

221 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

INTRODUCTION

The most recent publication of the Europeanchecklist of mosses (HILL et al 2006) which incor-porates substantial taxonomic changes largelybased upon recent outcomes of the molecular sys-tematics will undoubtedly influence the taxonomicpositions so far adopted in the different countriesAs Hillrsquos et al work resulted from the joint effort ofa panel of taxonomic experts reaching a consensusat a large scale remains an extremely challengingtask A good example is offered by the conflictual

treatments of difficult families such as the Potti-aceae (contrast eg ZANDER 1993 GUERRA ampCANO 2000 and WERNER et al 2005ab) Anotherissue is that the status of some of the speciesretained in the European checklist has long beencontroversial because of the strong overlap in mor-phological features and the existence of a range ofpuzzling intermediates Examples of such cases arenumerous (eg Aloina aloides and A ambiguaPlagiothecium succulentum and P nemorale Pcurvifolium and P laetum Didymodon vinealis andD insulanus Hygroamblystegium tenax and H

BRYOPHYTE CHECKLIST AND EUROPEAN RED LIST OF THEBRUSSELS-CAPITAL REGION FLANDERS AND WALLONIA (BELGIUM)

Belg J Bot 140 (2) 174-196 (2007)copy 2007 Royal Botanical Society of Belgium

Andreacute SOTIAUX12 Herman STIEPERAERE1 and Alain VANDERPOORTEN2

1 National Botanic Garden of Belgium Domein van Bouchout B - 1860 Meise Belgium2 Universiteacute de Liegravege Institut de Botanique B22 Sart Tilman B - 4000 Liegravege Belgium

( Author for correspondence)

Received 10 August 2006 accepted 26 October 2006

ABSTRACT mdash An amended checklist of the bryophytes of Belgium is presented Althoughsome taxonomic positions adopted in the most recent European checklist of mosses are dis-cussed the latter is used as a reference in an attempt to homogenize taxonomic concepts at awide scale and enable comparisons across countries Since the previous 2001 checklist of Bel-gian bryophytes a total of 17 and 14 species must be added to the Belgian bryoflora owing totaxonomic changes and floristic discoveries respectively The report of Grimmia caespiticiaat an altitude of 500-600 m is particularly noteworthy because this alpine species usuallyoccurs above 2 000 m Five additional taxa Scapania cuspiduligera Dialytrichia fragilifoliaEphemerum cohaerens Orthotrichum shawii and Tortella inclinata var densa are reportedhere as new to Belgium Six species were previously erroneously reported from Belgium andare excluded As a consequence the bryophyte flora of Belgium consists of 748 speciesincluding 5 hornworts 173 liverworts and 570 mosses whose occurrence in the three regionsof Belgium namely Flanders (5 hornworts 122 liverworts 399 mosses) Wallonia (3 horn-worts 169 liverworts 546 mosses) and Brussels-Capital Region (46 liverworts 196 mosses)is documented Thirty-six species (6 liverworts and 30 mosses) have not been recorded since1980 and are most probably extinct The new checklist is used to update the list of Europeanred list species that are present in Belgium which now includes 49 species

KEY WORDS mdash Belgium Bryophytes checklist red list species

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 174

varium Tortella bambergeri and T tortuosaOrthotrichum schimperi and O pumilum) Whilethe genetic bases for justifying species recognitionis lacking in most cases it is clear that some of thesespecies form complexes of polyphyletic origin(SHAW amp ALLEN 2000 VANDERPOORTEN et al 2004)and convergent morphology (VANDERPOORTEN ampJACQUEMART 2004) In such cases the conflictinginterpretations of taxonomists will still lead to sub-stantial differences in diversity assessments andhence difficulties of comparisons across- (and evenwithin-) countries Thus although Hillrsquos et al refer-ence list should arguably serve as a reference basisto homogenize taxonomic concepts between coun-tries departures from the proposed list will still per-sist in the checklist adopted within each country InThe Netherlands for example (SIEBEL et al 2005)most of the above species have been synonymized

In this paper we discuss the application ofthe new European checklist to the Belgian bry-oflora While preparing this revision it alsoappeared that to be useful to a broad panel ofusers including local florists taxonomists seekingcomparative data at a national or regional scaleand conservation agencies the checklist shouldnot only provide a taxonomic and nomenclaturalreference basis for the Belgian bryoflora but alsoinclude information about species occurrence atthe regional level and threats Our motivation forpresenting an updated checklist since our previ-ous contribution (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2001) was further stimulated by a number ofadditional species reports and the important con-

sequences for the European red list species pres-ent in Belgium (ECCB 1995)

METHODS

For liverworts and hornworts nomenclature fol-lows GROLLE amp LONG (2000) with some modificationsdue to subsequent taxonomic and nomenclatural worksincluding GROLLE amp SO (2003) for Metzgeria andSZWEYKOWSKI et al (2005) for Conocephalum Fol-lowing DE ROO et al (2007) ENGEL amp BRAGGINS

(2005) are not followed in accommodating Myliaanomala within its own genus Leiomylia GROLLE ampLONG (2000) who treat Lophocolea and Chiloscyphusas separate genera are also followed There is how-ever growing evidence from molecular studies (egHENTSCHEL et al 2006) that ENGEL amp SCHUSTER (1984)were right in merging Lophocolea with Chiloscyphus

For mosses the European checklist of HILL et al(2006) served as a reference Therefore HILL et al(2006) are followed in merging a series of species (egBryum barnesii and B dichotomum) even though theydisplay at least in Belgium a clear morphological dis-continuity and might deserve a distinct taxonomic statusFor the same reasons HILL et al (2006) are followed inrecognizing a series of morphologically extremely simi-lar and intergrading species (see above) although webelieve that such species because of the difficulty intheir identification add lsquonoisersquo to floristic inventoriesand hence that a more conservative strategy would be toreduce these species to synonymy In the case of Leuco-bryum however HILL et al (2006) are not followed inrecognizing three species in the European flora for rea-sons detailed in the text Nomenclatural changes sincethe 2001 checklist are summarized in Table 1

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 175

Table 1 List of nomenclatural changes with corresponding synonymies since the previous check-list of thebryophytes of Belgium by SOTIAUX amp VANDERPOORTEN (2001)

Nomenclature of SOTIAUX amp VANDERPOORTEN (2001) Current name

LiverwortsLeiocolea bantriensis Leiocolea collarisMetzgeria fruticulosa Metzgeria violacea

MossesAmblystegium fluviatile Hygroamblystegium fluviatileAmblystegium humile Hygroamblystegium humileAmblystegium tenax Hygroamblystegium tenaxAmblystegium varium Hygroamblystegium variumAphanorhegma patens Physcomitrella patensBrachythecium oedipodium Sciuro-hypnum oedipodium

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 175

176 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Brachythecium oxycladum Brachythecium laetumBrachythecium plumosum Sciuro-hypnum plumosum Brachythecium populeum Sciuro-hypnum populeumBrachythecium reflexum Sciuro-hypnum reflexum Brachythecium velutinum Brachytheciastrum velutinumBryum barnesii Bryum dichotomumBryum imbricatum Bryum archangelicumBryum rutilans Bryum pallensBryum stirtonii Bryum elegansBryum subelegans Bryum moravicumBryum versicolor Bryum dichotomumCalliergon sarmentosum Warnstorfia sarmentosaCirriphyllum tommasinii Brachythecium tommasiniiCynodontium polycarpum Cynodontium polycarponDicranella palustris Dichodontium palustreDicranum bergeri Dicranum undulatumDitrichum cylindricum Trichodon cylindricusEurhynchium crassinervium Cirriphyllum crassinerviumEurhynchium flotowianum Sciuro-hypnum flotowianumEurhynchium hians Oxyrrhynchium hiansEurhynchium praelongum Kindbergia praelongaEurhynchium pulchellum Eurhynchiastrum pulchellumEurhynchium pumilum Oxyrrhynchium pumilumEurhynchium schleicheri Oxyrrhynchium schleicheriEurhynchium speciosum Oxyrrhynchium speciosumEurhynchium striatulum Plasteurhynchium striatulum Fissidens incurvus Fissidens viridulus var incurvus Funaria muhlenbergii Entosthodon muhlenbergii Funaria pulchella Entosthodon pulchellus Hylocomium brevirostre Loeskeobryum brevirostreHylocomium pyrenaicum Hylocomiastrum pyrenaicumHylocomium umbratum Hylocomiastrum umbratumHypnum lacunosum Hypnum cupressiforme var lacunosumHypnum pratense Breidleria pratensis Hypnum resupinatum Hypnum cupressiforme var resupinatumLeucobryum juniperoideum Leucobryum glaucumMicrobryum curvicolle Microbryum curvicollumOctodiceras fontanum Fissidens fontanusPleuridium palustre Cleistocarpidium palustrePolytrichum formosum Polytrichastrum formosumPolytrichum longisetum Polytrichastrum longisetumPseudo-calliergon lycopodioides Pseudocalliergon lycopodioidesSchistidium singarense Schistidium helveticum Scleropodium purum Pseudoscleropodium purumSeligeria paucifolia Seligeria calycinaSematophyllum micans Hageniella micansSerpoleskea confervoides Amblystegium confervoidesSphagnum denticulatum Sphagnum auriculatumSyntrichia inermis Tortula inermisSyntrichia intermedia Syntrichia montanaSyntrichia pagorum S laevipilaSyntrichia ruraliformis Syntrichia ruralis var ruraliformisThuidium abietinum Abietinella abietinaThuidium philibertii Thuidium assimile Tortula acaulon Phascum cuspidatumTortula protobryoides Protobryum bryoidesTrichostomopsis australasiae Didymodon australasiae

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 176

RESULTS

CHANGES WITH THE PREVIOUS CHECKLIST

New taxa

Fourteen species are reported as new sincethe 2001 checklist Haplomitrium hookeri (SOTI-AUX et al 2006) Scapania calcicola (SOTIAUX etal 2002) S cuspiduligera (see below) Bryum dyf-frynense (DE BEER amp MARTENS 2007) Dialytrichiafragilifolia (see below) Ephemerum cohaerens(see below) Grimmia caespiticia (MUNtildeOZ ampPANDO 2000) G dissimulata (DE BEER 2007) G elongata (GREVEN amp SOTIAUX 2003) Isothe-cium holtii (cited in SIEBEL amp DURING 2006 for the Ardennes district based on Siebel 01381Robertville Warche Valley IFBL G834237082001 BR and herb Siebel) Orthotrichumshawii (see below) Polytrichastrum alpinum(REINEKE et al 2002) Rhytidiadelphus subpinna-tus (SCHUMACKER amp SOTIAUX 2003) and Tortulamucronifolia (SOTIAUX amp SOTIAUX 2005)

Grimmia caespiticia (Brid) Jur was oncecollected in Belgium at the beginning of the 20th

century (Cornet 1906 NY) (MUNtildeOZ amp PANDO

2000) The collection includes two fertile plantswith exserted capsules and an obliquely rostrateoperculum The leaves are distinctly longitudinallyfurrowed Hence the specimen perfectly matchesthe circumscription of G caespiticia The Belgianlocality at an altitude of 500-600 m is completelyoutside the altitudinal range of this alpine specieswhich mostly occurs at an altitude of 2 000 m orhigher with a few occurrences reported down toan altitude of 1 400 m (GREVEN 1995)

Scapania cuspiduligera Dialytrichia fragili-folia Ephemerum cohaerens Orthotrichumshawii and Tortella inclinata var densa arereported here as new to Belgium

Scapania cuspiduligera Prov Namur Dur-nal Bocq valley (IFBL H52823) on rocks in oldquarry together with Encalypta streptocarpa andRhynchostegium murale alt 175 m 28101979(herb Sotiaux Sotiaux 3)

Dialytrichia fragilifolia Prov NamurDinant Meuse valley towards Coleacutebi (IFBLH55712) shaded calcareous rocks alt 100 m08061986 (herb Sotiaux Sotiaux 5450)

Ephemerum cohaerens Prov Liegravege Her-genrath (IFBL F81321) wet sandy track in anancient sand quarry with Calliergonella cuspi-data alt 260 m 01102006 (LG VanderpoortenB1362) Prov Namur Merlemont (IFBLJ51213) wet calcareous ground of an ancientlimestone quarry with Pellia endiviifolia alt 250m 27112001 (herb Sotiaux Sotiaux 27619herb J-P Duvivier Duvivier sn)

Orthotrichum shawii Prov Liegravege Buumlllin-gen Our valley between Huumlllscheid and Berterath(IFBL H91123) epiphytic on Fraxinus excelsiorat 520 m 25062005 (herb Sotiaux Sotiaux32729)

Tortella densa Prov Liegravege Huy (IFBLG61443) calcareous gravelly ground togetherwith Campyliadelphus chrysophyllus Didy-modon fallax and T inclinata var inclinata alt85 m 10112005 (LG Vanderpoorten B899 andherb Sotiaux Sotiaux 33392) As opposed to Tinclinata the dorsal side of the costa in T densa isnot covered by a layer of isodiametric cellsAlthough this is a key character in the taxonomyof the genus (eg SMITH 2004) T densa is nowtreated as a variety of T inclinata in HILL et al(2006) This taxon is therefore not included in thechecklist wherein we do not list infraspecifictaxa

A total of 17 species must be added to thechecklist due to the creation or erection at thespecies level of former infraspecific taxa alreadyknown from Belgium These species includeConocephalum salebrosum Aloina ambiguaAnomobryum concinnatum Bryum kunzeiCampylium protensum Dichodontium flavescensDidymodon insulanus Ephemerum minutissi-mum Heterocladium flaccidum Orthotrichumschimperi Palustriella falcata Plagiotheciumsucculentum Polytrichum uliginosum Syntrichiacalcicola Tortella bambergeri Tortula schim-peri and Zygodon stirtonii

Rediscovered taxa

Two species considered extinct have beenrediscovered

Philonotis marchica had not been seen inBelgium since 1912 (RAEYMAEKERS 1981) but

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 177

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 177

was discovered in a wetland restoration area nearBruges (STIEPERAERE 2007)

Pterygoneurum lamellatum was found in2005 very close to the Dutch and German borderin Bassenge (ANDRIESSEN et al 2006) The previ-ous collection of the species dated back to morethan 100 years ago

Excluded taxa

Three species must be deleted from the pre-vious checklist as a result of the reduction to syn-onymy in HILL et al (2006) These speciesinclude Bryum barnesii (=B dichotomum) Brutilans (=B pallens) and B versicolor (=Bdichotomum) A fourth species Leucobryumjuniperoideum is also deleted Contra FRAHM

(2005) which is the reference cited by HILL et al(2006) for keeping L juniperoideum L albidumis by no means characterized by leaves that areless than 2 mm long (2-4 mm for examplereported by CRUM amp ANDERSON 1981) Leuco-bryum albidum does intergrade morphologicallywith L glaucum the latter including in its rangethe poorly defined L juniperoideum Leucobryumjuniperoideum was therefore synonymized and itwas proposed that the European Leucobryumflora consists of only two species L glaucum andL albidum (VANDERPOORTEN et al 2003) Onlythe former has to date been found in BelgiumAlthough L albidum exhibits a more southwest-ern distribution than L glaucum it was found inFrance and Germany so that the species is verylikely to occur in Belgium as well

Seven additional species are excluded for thereasons detailed below

Scapania praetervisa The occurrence of thisboreal calcicolous species on highly acidic soilswith Calluna vulgaris and other strictly aci-dophilous species such as Lophozia grandiretis(DE ZUTTERE amp POHL 1991) at low elevation isecologically unlikely The presence of pinkishgemmae used as evidence for the identity of thecollection with S praetervisa (DE ZUTTERE ampPOHL 1991) can be observed in S scandica anacidophilous species present in the Ardennes Thematerial of S praetervisa is unfortunatelyunavailable for re-examination and the species is

therefore tentatively excluded from the Belgianchecklist

Fissidens curnovii (=F bryoides var caespi-tans) All the specimens attributed to this taxonfrom Belgium were re-examined by M A Brug-geman and proved to belong to F bryoides varbryoides

Fissidens limbatus (= F crispus) No collec-tion of this Mediterranean species was found at BRor LG and the record most probably resulted froma synonymy error in SCHUMACKER et al (1985)

Grimmia reflexidens Muumlll Hal was reportedfrom Belgium from the same locality as G cae-spiticia in Spa Promenade Annette et Lubin(MUNtildeOZ amp PANDO 2000) The collection of Greflexidens (Cornet 1906 BP) is sterile and thegametophyte does not match that of the typicalexpression of the species MUNtildeOZ amp PANDO

(2000) indicated that the group of species includ-ing G australis (Dixon amp Sainsbury) J Muntildeoz ampOchyra G alpestris (F Weber amp D Mohr) Schle-ich and G reflexidens is characterized bybulging laminal cells in leaf cross-section butemphasized that this character cannot be observedon poor specimens Pending convincing evidenceof the presence of G reflexidens in Belgiumbased on fertile material we exclude this alpinespecies from the checklist

Grimmia mollis Bruch amp Schimp reportedfrom Belgium (MUNtildeOZ amp PANDO 2000) was ten-tatively not included in the previous checklist ofbryophytes of Belgium pending further evidenceof the presence of this alpine species in Belgium(SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2001) J Muntildeoz(pers comm) confirmed that the report of Gmollis in Belgium was a mistake

Meesia longiseta DE SLOOVER (1970)renamed the original collection as Aulacomniumpalustre A later collection at BR from Trochrsquosherbarium is of doubtful origin and probably afraud

Meesia uliginosa KICKX (1867) reportedfragments of this species from a supply of Sphag-num for the Botanic Garden of Ghent harvestednear Damme in 1857 DE SLOOVER (1970)showed that the specimen in BR with a label inTrochrsquos handwriting (Damme Kickx 1850) isprobably a fraud We found that the collection is

178 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 178

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

varium Tortella bambergeri and T tortuosaOrthotrichum schimperi and O pumilum) Whilethe genetic bases for justifying species recognitionis lacking in most cases it is clear that some of thesespecies form complexes of polyphyletic origin(SHAW amp ALLEN 2000 VANDERPOORTEN et al 2004)and convergent morphology (VANDERPOORTEN ampJACQUEMART 2004) In such cases the conflictinginterpretations of taxonomists will still lead to sub-stantial differences in diversity assessments andhence difficulties of comparisons across- (and evenwithin-) countries Thus although Hillrsquos et al refer-ence list should arguably serve as a reference basisto homogenize taxonomic concepts between coun-tries departures from the proposed list will still per-sist in the checklist adopted within each country InThe Netherlands for example (SIEBEL et al 2005)most of the above species have been synonymized

In this paper we discuss the application ofthe new European checklist to the Belgian bry-oflora While preparing this revision it alsoappeared that to be useful to a broad panel ofusers including local florists taxonomists seekingcomparative data at a national or regional scaleand conservation agencies the checklist shouldnot only provide a taxonomic and nomenclaturalreference basis for the Belgian bryoflora but alsoinclude information about species occurrence atthe regional level and threats Our motivation forpresenting an updated checklist since our previ-ous contribution (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2001) was further stimulated by a number ofadditional species reports and the important con-

sequences for the European red list species pres-ent in Belgium (ECCB 1995)

METHODS

For liverworts and hornworts nomenclature fol-lows GROLLE amp LONG (2000) with some modificationsdue to subsequent taxonomic and nomenclatural worksincluding GROLLE amp SO (2003) for Metzgeria andSZWEYKOWSKI et al (2005) for Conocephalum Fol-lowing DE ROO et al (2007) ENGEL amp BRAGGINS

(2005) are not followed in accommodating Myliaanomala within its own genus Leiomylia GROLLE ampLONG (2000) who treat Lophocolea and Chiloscyphusas separate genera are also followed There is how-ever growing evidence from molecular studies (egHENTSCHEL et al 2006) that ENGEL amp SCHUSTER (1984)were right in merging Lophocolea with Chiloscyphus

For mosses the European checklist of HILL et al(2006) served as a reference Therefore HILL et al(2006) are followed in merging a series of species (egBryum barnesii and B dichotomum) even though theydisplay at least in Belgium a clear morphological dis-continuity and might deserve a distinct taxonomic statusFor the same reasons HILL et al (2006) are followed inrecognizing a series of morphologically extremely simi-lar and intergrading species (see above) although webelieve that such species because of the difficulty intheir identification add lsquonoisersquo to floristic inventoriesand hence that a more conservative strategy would be toreduce these species to synonymy In the case of Leuco-bryum however HILL et al (2006) are not followed inrecognizing three species in the European flora for rea-sons detailed in the text Nomenclatural changes sincethe 2001 checklist are summarized in Table 1

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 175

Table 1 List of nomenclatural changes with corresponding synonymies since the previous check-list of thebryophytes of Belgium by SOTIAUX amp VANDERPOORTEN (2001)

Nomenclature of SOTIAUX amp VANDERPOORTEN (2001) Current name

LiverwortsLeiocolea bantriensis Leiocolea collarisMetzgeria fruticulosa Metzgeria violacea

MossesAmblystegium fluviatile Hygroamblystegium fluviatileAmblystegium humile Hygroamblystegium humileAmblystegium tenax Hygroamblystegium tenaxAmblystegium varium Hygroamblystegium variumAphanorhegma patens Physcomitrella patensBrachythecium oedipodium Sciuro-hypnum oedipodium

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 175

176 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Brachythecium oxycladum Brachythecium laetumBrachythecium plumosum Sciuro-hypnum plumosum Brachythecium populeum Sciuro-hypnum populeumBrachythecium reflexum Sciuro-hypnum reflexum Brachythecium velutinum Brachytheciastrum velutinumBryum barnesii Bryum dichotomumBryum imbricatum Bryum archangelicumBryum rutilans Bryum pallensBryum stirtonii Bryum elegansBryum subelegans Bryum moravicumBryum versicolor Bryum dichotomumCalliergon sarmentosum Warnstorfia sarmentosaCirriphyllum tommasinii Brachythecium tommasiniiCynodontium polycarpum Cynodontium polycarponDicranella palustris Dichodontium palustreDicranum bergeri Dicranum undulatumDitrichum cylindricum Trichodon cylindricusEurhynchium crassinervium Cirriphyllum crassinerviumEurhynchium flotowianum Sciuro-hypnum flotowianumEurhynchium hians Oxyrrhynchium hiansEurhynchium praelongum Kindbergia praelongaEurhynchium pulchellum Eurhynchiastrum pulchellumEurhynchium pumilum Oxyrrhynchium pumilumEurhynchium schleicheri Oxyrrhynchium schleicheriEurhynchium speciosum Oxyrrhynchium speciosumEurhynchium striatulum Plasteurhynchium striatulum Fissidens incurvus Fissidens viridulus var incurvus Funaria muhlenbergii Entosthodon muhlenbergii Funaria pulchella Entosthodon pulchellus Hylocomium brevirostre Loeskeobryum brevirostreHylocomium pyrenaicum Hylocomiastrum pyrenaicumHylocomium umbratum Hylocomiastrum umbratumHypnum lacunosum Hypnum cupressiforme var lacunosumHypnum pratense Breidleria pratensis Hypnum resupinatum Hypnum cupressiforme var resupinatumLeucobryum juniperoideum Leucobryum glaucumMicrobryum curvicolle Microbryum curvicollumOctodiceras fontanum Fissidens fontanusPleuridium palustre Cleistocarpidium palustrePolytrichum formosum Polytrichastrum formosumPolytrichum longisetum Polytrichastrum longisetumPseudo-calliergon lycopodioides Pseudocalliergon lycopodioidesSchistidium singarense Schistidium helveticum Scleropodium purum Pseudoscleropodium purumSeligeria paucifolia Seligeria calycinaSematophyllum micans Hageniella micansSerpoleskea confervoides Amblystegium confervoidesSphagnum denticulatum Sphagnum auriculatumSyntrichia inermis Tortula inermisSyntrichia intermedia Syntrichia montanaSyntrichia pagorum S laevipilaSyntrichia ruraliformis Syntrichia ruralis var ruraliformisThuidium abietinum Abietinella abietinaThuidium philibertii Thuidium assimile Tortula acaulon Phascum cuspidatumTortula protobryoides Protobryum bryoidesTrichostomopsis australasiae Didymodon australasiae

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 176

RESULTS

CHANGES WITH THE PREVIOUS CHECKLIST

New taxa

Fourteen species are reported as new sincethe 2001 checklist Haplomitrium hookeri (SOTI-AUX et al 2006) Scapania calcicola (SOTIAUX etal 2002) S cuspiduligera (see below) Bryum dyf-frynense (DE BEER amp MARTENS 2007) Dialytrichiafragilifolia (see below) Ephemerum cohaerens(see below) Grimmia caespiticia (MUNtildeOZ ampPANDO 2000) G dissimulata (DE BEER 2007) G elongata (GREVEN amp SOTIAUX 2003) Isothe-cium holtii (cited in SIEBEL amp DURING 2006 for the Ardennes district based on Siebel 01381Robertville Warche Valley IFBL G834237082001 BR and herb Siebel) Orthotrichumshawii (see below) Polytrichastrum alpinum(REINEKE et al 2002) Rhytidiadelphus subpinna-tus (SCHUMACKER amp SOTIAUX 2003) and Tortulamucronifolia (SOTIAUX amp SOTIAUX 2005)

Grimmia caespiticia (Brid) Jur was oncecollected in Belgium at the beginning of the 20th

century (Cornet 1906 NY) (MUNtildeOZ amp PANDO

2000) The collection includes two fertile plantswith exserted capsules and an obliquely rostrateoperculum The leaves are distinctly longitudinallyfurrowed Hence the specimen perfectly matchesthe circumscription of G caespiticia The Belgianlocality at an altitude of 500-600 m is completelyoutside the altitudinal range of this alpine specieswhich mostly occurs at an altitude of 2 000 m orhigher with a few occurrences reported down toan altitude of 1 400 m (GREVEN 1995)

Scapania cuspiduligera Dialytrichia fragili-folia Ephemerum cohaerens Orthotrichumshawii and Tortella inclinata var densa arereported here as new to Belgium

Scapania cuspiduligera Prov Namur Dur-nal Bocq valley (IFBL H52823) on rocks in oldquarry together with Encalypta streptocarpa andRhynchostegium murale alt 175 m 28101979(herb Sotiaux Sotiaux 3)

Dialytrichia fragilifolia Prov NamurDinant Meuse valley towards Coleacutebi (IFBLH55712) shaded calcareous rocks alt 100 m08061986 (herb Sotiaux Sotiaux 5450)

Ephemerum cohaerens Prov Liegravege Her-genrath (IFBL F81321) wet sandy track in anancient sand quarry with Calliergonella cuspi-data alt 260 m 01102006 (LG VanderpoortenB1362) Prov Namur Merlemont (IFBLJ51213) wet calcareous ground of an ancientlimestone quarry with Pellia endiviifolia alt 250m 27112001 (herb Sotiaux Sotiaux 27619herb J-P Duvivier Duvivier sn)

Orthotrichum shawii Prov Liegravege Buumlllin-gen Our valley between Huumlllscheid and Berterath(IFBL H91123) epiphytic on Fraxinus excelsiorat 520 m 25062005 (herb Sotiaux Sotiaux32729)

Tortella densa Prov Liegravege Huy (IFBLG61443) calcareous gravelly ground togetherwith Campyliadelphus chrysophyllus Didy-modon fallax and T inclinata var inclinata alt85 m 10112005 (LG Vanderpoorten B899 andherb Sotiaux Sotiaux 33392) As opposed to Tinclinata the dorsal side of the costa in T densa isnot covered by a layer of isodiametric cellsAlthough this is a key character in the taxonomyof the genus (eg SMITH 2004) T densa is nowtreated as a variety of T inclinata in HILL et al(2006) This taxon is therefore not included in thechecklist wherein we do not list infraspecifictaxa

A total of 17 species must be added to thechecklist due to the creation or erection at thespecies level of former infraspecific taxa alreadyknown from Belgium These species includeConocephalum salebrosum Aloina ambiguaAnomobryum concinnatum Bryum kunzeiCampylium protensum Dichodontium flavescensDidymodon insulanus Ephemerum minutissi-mum Heterocladium flaccidum Orthotrichumschimperi Palustriella falcata Plagiotheciumsucculentum Polytrichum uliginosum Syntrichiacalcicola Tortella bambergeri Tortula schim-peri and Zygodon stirtonii

Rediscovered taxa

Two species considered extinct have beenrediscovered

Philonotis marchica had not been seen inBelgium since 1912 (RAEYMAEKERS 1981) but

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 177

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 177

was discovered in a wetland restoration area nearBruges (STIEPERAERE 2007)

Pterygoneurum lamellatum was found in2005 very close to the Dutch and German borderin Bassenge (ANDRIESSEN et al 2006) The previ-ous collection of the species dated back to morethan 100 years ago

Excluded taxa

Three species must be deleted from the pre-vious checklist as a result of the reduction to syn-onymy in HILL et al (2006) These speciesinclude Bryum barnesii (=B dichotomum) Brutilans (=B pallens) and B versicolor (=Bdichotomum) A fourth species Leucobryumjuniperoideum is also deleted Contra FRAHM

(2005) which is the reference cited by HILL et al(2006) for keeping L juniperoideum L albidumis by no means characterized by leaves that areless than 2 mm long (2-4 mm for examplereported by CRUM amp ANDERSON 1981) Leuco-bryum albidum does intergrade morphologicallywith L glaucum the latter including in its rangethe poorly defined L juniperoideum Leucobryumjuniperoideum was therefore synonymized and itwas proposed that the European Leucobryumflora consists of only two species L glaucum andL albidum (VANDERPOORTEN et al 2003) Onlythe former has to date been found in BelgiumAlthough L albidum exhibits a more southwest-ern distribution than L glaucum it was found inFrance and Germany so that the species is verylikely to occur in Belgium as well

Seven additional species are excluded for thereasons detailed below

Scapania praetervisa The occurrence of thisboreal calcicolous species on highly acidic soilswith Calluna vulgaris and other strictly aci-dophilous species such as Lophozia grandiretis(DE ZUTTERE amp POHL 1991) at low elevation isecologically unlikely The presence of pinkishgemmae used as evidence for the identity of thecollection with S praetervisa (DE ZUTTERE ampPOHL 1991) can be observed in S scandica anacidophilous species present in the Ardennes Thematerial of S praetervisa is unfortunatelyunavailable for re-examination and the species is

therefore tentatively excluded from the Belgianchecklist

Fissidens curnovii (=F bryoides var caespi-tans) All the specimens attributed to this taxonfrom Belgium were re-examined by M A Brug-geman and proved to belong to F bryoides varbryoides

Fissidens limbatus (= F crispus) No collec-tion of this Mediterranean species was found at BRor LG and the record most probably resulted froma synonymy error in SCHUMACKER et al (1985)

Grimmia reflexidens Muumlll Hal was reportedfrom Belgium from the same locality as G cae-spiticia in Spa Promenade Annette et Lubin(MUNtildeOZ amp PANDO 2000) The collection of Greflexidens (Cornet 1906 BP) is sterile and thegametophyte does not match that of the typicalexpression of the species MUNtildeOZ amp PANDO

(2000) indicated that the group of species includ-ing G australis (Dixon amp Sainsbury) J Muntildeoz ampOchyra G alpestris (F Weber amp D Mohr) Schle-ich and G reflexidens is characterized bybulging laminal cells in leaf cross-section butemphasized that this character cannot be observedon poor specimens Pending convincing evidenceof the presence of G reflexidens in Belgiumbased on fertile material we exclude this alpinespecies from the checklist

Grimmia mollis Bruch amp Schimp reportedfrom Belgium (MUNtildeOZ amp PANDO 2000) was ten-tatively not included in the previous checklist ofbryophytes of Belgium pending further evidenceof the presence of this alpine species in Belgium(SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2001) J Muntildeoz(pers comm) confirmed that the report of Gmollis in Belgium was a mistake

Meesia longiseta DE SLOOVER (1970)renamed the original collection as Aulacomniumpalustre A later collection at BR from Trochrsquosherbarium is of doubtful origin and probably afraud

Meesia uliginosa KICKX (1867) reportedfragments of this species from a supply of Sphag-num for the Botanic Garden of Ghent harvestednear Damme in 1857 DE SLOOVER (1970)showed that the specimen in BR with a label inTrochrsquos handwriting (Damme Kickx 1850) isprobably a fraud We found that the collection is

178 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 178

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

176 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Brachythecium oxycladum Brachythecium laetumBrachythecium plumosum Sciuro-hypnum plumosum Brachythecium populeum Sciuro-hypnum populeumBrachythecium reflexum Sciuro-hypnum reflexum Brachythecium velutinum Brachytheciastrum velutinumBryum barnesii Bryum dichotomumBryum imbricatum Bryum archangelicumBryum rutilans Bryum pallensBryum stirtonii Bryum elegansBryum subelegans Bryum moravicumBryum versicolor Bryum dichotomumCalliergon sarmentosum Warnstorfia sarmentosaCirriphyllum tommasinii Brachythecium tommasiniiCynodontium polycarpum Cynodontium polycarponDicranella palustris Dichodontium palustreDicranum bergeri Dicranum undulatumDitrichum cylindricum Trichodon cylindricusEurhynchium crassinervium Cirriphyllum crassinerviumEurhynchium flotowianum Sciuro-hypnum flotowianumEurhynchium hians Oxyrrhynchium hiansEurhynchium praelongum Kindbergia praelongaEurhynchium pulchellum Eurhynchiastrum pulchellumEurhynchium pumilum Oxyrrhynchium pumilumEurhynchium schleicheri Oxyrrhynchium schleicheriEurhynchium speciosum Oxyrrhynchium speciosumEurhynchium striatulum Plasteurhynchium striatulum Fissidens incurvus Fissidens viridulus var incurvus Funaria muhlenbergii Entosthodon muhlenbergii Funaria pulchella Entosthodon pulchellus Hylocomium brevirostre Loeskeobryum brevirostreHylocomium pyrenaicum Hylocomiastrum pyrenaicumHylocomium umbratum Hylocomiastrum umbratumHypnum lacunosum Hypnum cupressiforme var lacunosumHypnum pratense Breidleria pratensis Hypnum resupinatum Hypnum cupressiforme var resupinatumLeucobryum juniperoideum Leucobryum glaucumMicrobryum curvicolle Microbryum curvicollumOctodiceras fontanum Fissidens fontanusPleuridium palustre Cleistocarpidium palustrePolytrichum formosum Polytrichastrum formosumPolytrichum longisetum Polytrichastrum longisetumPseudo-calliergon lycopodioides Pseudocalliergon lycopodioidesSchistidium singarense Schistidium helveticum Scleropodium purum Pseudoscleropodium purumSeligeria paucifolia Seligeria calycinaSematophyllum micans Hageniella micansSerpoleskea confervoides Amblystegium confervoidesSphagnum denticulatum Sphagnum auriculatumSyntrichia inermis Tortula inermisSyntrichia intermedia Syntrichia montanaSyntrichia pagorum S laevipilaSyntrichia ruraliformis Syntrichia ruralis var ruraliformisThuidium abietinum Abietinella abietinaThuidium philibertii Thuidium assimile Tortula acaulon Phascum cuspidatumTortula protobryoides Protobryum bryoidesTrichostomopsis australasiae Didymodon australasiae

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 176

RESULTS

CHANGES WITH THE PREVIOUS CHECKLIST

New taxa

Fourteen species are reported as new sincethe 2001 checklist Haplomitrium hookeri (SOTI-AUX et al 2006) Scapania calcicola (SOTIAUX etal 2002) S cuspiduligera (see below) Bryum dyf-frynense (DE BEER amp MARTENS 2007) Dialytrichiafragilifolia (see below) Ephemerum cohaerens(see below) Grimmia caespiticia (MUNtildeOZ ampPANDO 2000) G dissimulata (DE BEER 2007) G elongata (GREVEN amp SOTIAUX 2003) Isothe-cium holtii (cited in SIEBEL amp DURING 2006 for the Ardennes district based on Siebel 01381Robertville Warche Valley IFBL G834237082001 BR and herb Siebel) Orthotrichumshawii (see below) Polytrichastrum alpinum(REINEKE et al 2002) Rhytidiadelphus subpinna-tus (SCHUMACKER amp SOTIAUX 2003) and Tortulamucronifolia (SOTIAUX amp SOTIAUX 2005)

Grimmia caespiticia (Brid) Jur was oncecollected in Belgium at the beginning of the 20th

century (Cornet 1906 NY) (MUNtildeOZ amp PANDO

2000) The collection includes two fertile plantswith exserted capsules and an obliquely rostrateoperculum The leaves are distinctly longitudinallyfurrowed Hence the specimen perfectly matchesthe circumscription of G caespiticia The Belgianlocality at an altitude of 500-600 m is completelyoutside the altitudinal range of this alpine specieswhich mostly occurs at an altitude of 2 000 m orhigher with a few occurrences reported down toan altitude of 1 400 m (GREVEN 1995)

Scapania cuspiduligera Dialytrichia fragili-folia Ephemerum cohaerens Orthotrichumshawii and Tortella inclinata var densa arereported here as new to Belgium

Scapania cuspiduligera Prov Namur Dur-nal Bocq valley (IFBL H52823) on rocks in oldquarry together with Encalypta streptocarpa andRhynchostegium murale alt 175 m 28101979(herb Sotiaux Sotiaux 3)

Dialytrichia fragilifolia Prov NamurDinant Meuse valley towards Coleacutebi (IFBLH55712) shaded calcareous rocks alt 100 m08061986 (herb Sotiaux Sotiaux 5450)

Ephemerum cohaerens Prov Liegravege Her-genrath (IFBL F81321) wet sandy track in anancient sand quarry with Calliergonella cuspi-data alt 260 m 01102006 (LG VanderpoortenB1362) Prov Namur Merlemont (IFBLJ51213) wet calcareous ground of an ancientlimestone quarry with Pellia endiviifolia alt 250m 27112001 (herb Sotiaux Sotiaux 27619herb J-P Duvivier Duvivier sn)

Orthotrichum shawii Prov Liegravege Buumlllin-gen Our valley between Huumlllscheid and Berterath(IFBL H91123) epiphytic on Fraxinus excelsiorat 520 m 25062005 (herb Sotiaux Sotiaux32729)

Tortella densa Prov Liegravege Huy (IFBLG61443) calcareous gravelly ground togetherwith Campyliadelphus chrysophyllus Didy-modon fallax and T inclinata var inclinata alt85 m 10112005 (LG Vanderpoorten B899 andherb Sotiaux Sotiaux 33392) As opposed to Tinclinata the dorsal side of the costa in T densa isnot covered by a layer of isodiametric cellsAlthough this is a key character in the taxonomyof the genus (eg SMITH 2004) T densa is nowtreated as a variety of T inclinata in HILL et al(2006) This taxon is therefore not included in thechecklist wherein we do not list infraspecifictaxa

A total of 17 species must be added to thechecklist due to the creation or erection at thespecies level of former infraspecific taxa alreadyknown from Belgium These species includeConocephalum salebrosum Aloina ambiguaAnomobryum concinnatum Bryum kunzeiCampylium protensum Dichodontium flavescensDidymodon insulanus Ephemerum minutissi-mum Heterocladium flaccidum Orthotrichumschimperi Palustriella falcata Plagiotheciumsucculentum Polytrichum uliginosum Syntrichiacalcicola Tortella bambergeri Tortula schim-peri and Zygodon stirtonii

Rediscovered taxa

Two species considered extinct have beenrediscovered

Philonotis marchica had not been seen inBelgium since 1912 (RAEYMAEKERS 1981) but

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 177

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 177

was discovered in a wetland restoration area nearBruges (STIEPERAERE 2007)

Pterygoneurum lamellatum was found in2005 very close to the Dutch and German borderin Bassenge (ANDRIESSEN et al 2006) The previ-ous collection of the species dated back to morethan 100 years ago

Excluded taxa

Three species must be deleted from the pre-vious checklist as a result of the reduction to syn-onymy in HILL et al (2006) These speciesinclude Bryum barnesii (=B dichotomum) Brutilans (=B pallens) and B versicolor (=Bdichotomum) A fourth species Leucobryumjuniperoideum is also deleted Contra FRAHM

(2005) which is the reference cited by HILL et al(2006) for keeping L juniperoideum L albidumis by no means characterized by leaves that areless than 2 mm long (2-4 mm for examplereported by CRUM amp ANDERSON 1981) Leuco-bryum albidum does intergrade morphologicallywith L glaucum the latter including in its rangethe poorly defined L juniperoideum Leucobryumjuniperoideum was therefore synonymized and itwas proposed that the European Leucobryumflora consists of only two species L glaucum andL albidum (VANDERPOORTEN et al 2003) Onlythe former has to date been found in BelgiumAlthough L albidum exhibits a more southwest-ern distribution than L glaucum it was found inFrance and Germany so that the species is verylikely to occur in Belgium as well

Seven additional species are excluded for thereasons detailed below

Scapania praetervisa The occurrence of thisboreal calcicolous species on highly acidic soilswith Calluna vulgaris and other strictly aci-dophilous species such as Lophozia grandiretis(DE ZUTTERE amp POHL 1991) at low elevation isecologically unlikely The presence of pinkishgemmae used as evidence for the identity of thecollection with S praetervisa (DE ZUTTERE ampPOHL 1991) can be observed in S scandica anacidophilous species present in the Ardennes Thematerial of S praetervisa is unfortunatelyunavailable for re-examination and the species is

therefore tentatively excluded from the Belgianchecklist

Fissidens curnovii (=F bryoides var caespi-tans) All the specimens attributed to this taxonfrom Belgium were re-examined by M A Brug-geman and proved to belong to F bryoides varbryoides

Fissidens limbatus (= F crispus) No collec-tion of this Mediterranean species was found at BRor LG and the record most probably resulted froma synonymy error in SCHUMACKER et al (1985)

Grimmia reflexidens Muumlll Hal was reportedfrom Belgium from the same locality as G cae-spiticia in Spa Promenade Annette et Lubin(MUNtildeOZ amp PANDO 2000) The collection of Greflexidens (Cornet 1906 BP) is sterile and thegametophyte does not match that of the typicalexpression of the species MUNtildeOZ amp PANDO

(2000) indicated that the group of species includ-ing G australis (Dixon amp Sainsbury) J Muntildeoz ampOchyra G alpestris (F Weber amp D Mohr) Schle-ich and G reflexidens is characterized bybulging laminal cells in leaf cross-section butemphasized that this character cannot be observedon poor specimens Pending convincing evidenceof the presence of G reflexidens in Belgiumbased on fertile material we exclude this alpinespecies from the checklist

Grimmia mollis Bruch amp Schimp reportedfrom Belgium (MUNtildeOZ amp PANDO 2000) was ten-tatively not included in the previous checklist ofbryophytes of Belgium pending further evidenceof the presence of this alpine species in Belgium(SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2001) J Muntildeoz(pers comm) confirmed that the report of Gmollis in Belgium was a mistake

Meesia longiseta DE SLOOVER (1970)renamed the original collection as Aulacomniumpalustre A later collection at BR from Trochrsquosherbarium is of doubtful origin and probably afraud

Meesia uliginosa KICKX (1867) reportedfragments of this species from a supply of Sphag-num for the Botanic Garden of Ghent harvestednear Damme in 1857 DE SLOOVER (1970)showed that the specimen in BR with a label inTrochrsquos handwriting (Damme Kickx 1850) isprobably a fraud We found that the collection is

178 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 178

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

RESULTS

CHANGES WITH THE PREVIOUS CHECKLIST

New taxa

Fourteen species are reported as new sincethe 2001 checklist Haplomitrium hookeri (SOTI-AUX et al 2006) Scapania calcicola (SOTIAUX etal 2002) S cuspiduligera (see below) Bryum dyf-frynense (DE BEER amp MARTENS 2007) Dialytrichiafragilifolia (see below) Ephemerum cohaerens(see below) Grimmia caespiticia (MUNtildeOZ ampPANDO 2000) G dissimulata (DE BEER 2007) G elongata (GREVEN amp SOTIAUX 2003) Isothe-cium holtii (cited in SIEBEL amp DURING 2006 for the Ardennes district based on Siebel 01381Robertville Warche Valley IFBL G834237082001 BR and herb Siebel) Orthotrichumshawii (see below) Polytrichastrum alpinum(REINEKE et al 2002) Rhytidiadelphus subpinna-tus (SCHUMACKER amp SOTIAUX 2003) and Tortulamucronifolia (SOTIAUX amp SOTIAUX 2005)

Grimmia caespiticia (Brid) Jur was oncecollected in Belgium at the beginning of the 20th

century (Cornet 1906 NY) (MUNtildeOZ amp PANDO

2000) The collection includes two fertile plantswith exserted capsules and an obliquely rostrateoperculum The leaves are distinctly longitudinallyfurrowed Hence the specimen perfectly matchesthe circumscription of G caespiticia The Belgianlocality at an altitude of 500-600 m is completelyoutside the altitudinal range of this alpine specieswhich mostly occurs at an altitude of 2 000 m orhigher with a few occurrences reported down toan altitude of 1 400 m (GREVEN 1995)

Scapania cuspiduligera Dialytrichia fragili-folia Ephemerum cohaerens Orthotrichumshawii and Tortella inclinata var densa arereported here as new to Belgium

Scapania cuspiduligera Prov Namur Dur-nal Bocq valley (IFBL H52823) on rocks in oldquarry together with Encalypta streptocarpa andRhynchostegium murale alt 175 m 28101979(herb Sotiaux Sotiaux 3)

Dialytrichia fragilifolia Prov NamurDinant Meuse valley towards Coleacutebi (IFBLH55712) shaded calcareous rocks alt 100 m08061986 (herb Sotiaux Sotiaux 5450)

Ephemerum cohaerens Prov Liegravege Her-genrath (IFBL F81321) wet sandy track in anancient sand quarry with Calliergonella cuspi-data alt 260 m 01102006 (LG VanderpoortenB1362) Prov Namur Merlemont (IFBLJ51213) wet calcareous ground of an ancientlimestone quarry with Pellia endiviifolia alt 250m 27112001 (herb Sotiaux Sotiaux 27619herb J-P Duvivier Duvivier sn)

Orthotrichum shawii Prov Liegravege Buumlllin-gen Our valley between Huumlllscheid and Berterath(IFBL H91123) epiphytic on Fraxinus excelsiorat 520 m 25062005 (herb Sotiaux Sotiaux32729)

Tortella densa Prov Liegravege Huy (IFBLG61443) calcareous gravelly ground togetherwith Campyliadelphus chrysophyllus Didy-modon fallax and T inclinata var inclinata alt85 m 10112005 (LG Vanderpoorten B899 andherb Sotiaux Sotiaux 33392) As opposed to Tinclinata the dorsal side of the costa in T densa isnot covered by a layer of isodiametric cellsAlthough this is a key character in the taxonomyof the genus (eg SMITH 2004) T densa is nowtreated as a variety of T inclinata in HILL et al(2006) This taxon is therefore not included in thechecklist wherein we do not list infraspecifictaxa

A total of 17 species must be added to thechecklist due to the creation or erection at thespecies level of former infraspecific taxa alreadyknown from Belgium These species includeConocephalum salebrosum Aloina ambiguaAnomobryum concinnatum Bryum kunzeiCampylium protensum Dichodontium flavescensDidymodon insulanus Ephemerum minutissi-mum Heterocladium flaccidum Orthotrichumschimperi Palustriella falcata Plagiotheciumsucculentum Polytrichum uliginosum Syntrichiacalcicola Tortella bambergeri Tortula schim-peri and Zygodon stirtonii

Rediscovered taxa

Two species considered extinct have beenrediscovered

Philonotis marchica had not been seen inBelgium since 1912 (RAEYMAEKERS 1981) but

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 177

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 177

was discovered in a wetland restoration area nearBruges (STIEPERAERE 2007)

Pterygoneurum lamellatum was found in2005 very close to the Dutch and German borderin Bassenge (ANDRIESSEN et al 2006) The previ-ous collection of the species dated back to morethan 100 years ago

Excluded taxa

Three species must be deleted from the pre-vious checklist as a result of the reduction to syn-onymy in HILL et al (2006) These speciesinclude Bryum barnesii (=B dichotomum) Brutilans (=B pallens) and B versicolor (=Bdichotomum) A fourth species Leucobryumjuniperoideum is also deleted Contra FRAHM

(2005) which is the reference cited by HILL et al(2006) for keeping L juniperoideum L albidumis by no means characterized by leaves that areless than 2 mm long (2-4 mm for examplereported by CRUM amp ANDERSON 1981) Leuco-bryum albidum does intergrade morphologicallywith L glaucum the latter including in its rangethe poorly defined L juniperoideum Leucobryumjuniperoideum was therefore synonymized and itwas proposed that the European Leucobryumflora consists of only two species L glaucum andL albidum (VANDERPOORTEN et al 2003) Onlythe former has to date been found in BelgiumAlthough L albidum exhibits a more southwest-ern distribution than L glaucum it was found inFrance and Germany so that the species is verylikely to occur in Belgium as well

Seven additional species are excluded for thereasons detailed below

Scapania praetervisa The occurrence of thisboreal calcicolous species on highly acidic soilswith Calluna vulgaris and other strictly aci-dophilous species such as Lophozia grandiretis(DE ZUTTERE amp POHL 1991) at low elevation isecologically unlikely The presence of pinkishgemmae used as evidence for the identity of thecollection with S praetervisa (DE ZUTTERE ampPOHL 1991) can be observed in S scandica anacidophilous species present in the Ardennes Thematerial of S praetervisa is unfortunatelyunavailable for re-examination and the species is

therefore tentatively excluded from the Belgianchecklist

Fissidens curnovii (=F bryoides var caespi-tans) All the specimens attributed to this taxonfrom Belgium were re-examined by M A Brug-geman and proved to belong to F bryoides varbryoides

Fissidens limbatus (= F crispus) No collec-tion of this Mediterranean species was found at BRor LG and the record most probably resulted froma synonymy error in SCHUMACKER et al (1985)

Grimmia reflexidens Muumlll Hal was reportedfrom Belgium from the same locality as G cae-spiticia in Spa Promenade Annette et Lubin(MUNtildeOZ amp PANDO 2000) The collection of Greflexidens (Cornet 1906 BP) is sterile and thegametophyte does not match that of the typicalexpression of the species MUNtildeOZ amp PANDO

(2000) indicated that the group of species includ-ing G australis (Dixon amp Sainsbury) J Muntildeoz ampOchyra G alpestris (F Weber amp D Mohr) Schle-ich and G reflexidens is characterized bybulging laminal cells in leaf cross-section butemphasized that this character cannot be observedon poor specimens Pending convincing evidenceof the presence of G reflexidens in Belgiumbased on fertile material we exclude this alpinespecies from the checklist

Grimmia mollis Bruch amp Schimp reportedfrom Belgium (MUNtildeOZ amp PANDO 2000) was ten-tatively not included in the previous checklist ofbryophytes of Belgium pending further evidenceof the presence of this alpine species in Belgium(SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2001) J Muntildeoz(pers comm) confirmed that the report of Gmollis in Belgium was a mistake

Meesia longiseta DE SLOOVER (1970)renamed the original collection as Aulacomniumpalustre A later collection at BR from Trochrsquosherbarium is of doubtful origin and probably afraud

Meesia uliginosa KICKX (1867) reportedfragments of this species from a supply of Sphag-num for the Botanic Garden of Ghent harvestednear Damme in 1857 DE SLOOVER (1970)showed that the specimen in BR with a label inTrochrsquos handwriting (Damme Kickx 1850) isprobably a fraud We found that the collection is

178 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 178

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

was discovered in a wetland restoration area nearBruges (STIEPERAERE 2007)

Pterygoneurum lamellatum was found in2005 very close to the Dutch and German borderin Bassenge (ANDRIESSEN et al 2006) The previ-ous collection of the species dated back to morethan 100 years ago

Excluded taxa

Three species must be deleted from the pre-vious checklist as a result of the reduction to syn-onymy in HILL et al (2006) These speciesinclude Bryum barnesii (=B dichotomum) Brutilans (=B pallens) and B versicolor (=Bdichotomum) A fourth species Leucobryumjuniperoideum is also deleted Contra FRAHM

(2005) which is the reference cited by HILL et al(2006) for keeping L juniperoideum L albidumis by no means characterized by leaves that areless than 2 mm long (2-4 mm for examplereported by CRUM amp ANDERSON 1981) Leuco-bryum albidum does intergrade morphologicallywith L glaucum the latter including in its rangethe poorly defined L juniperoideum Leucobryumjuniperoideum was therefore synonymized and itwas proposed that the European Leucobryumflora consists of only two species L glaucum andL albidum (VANDERPOORTEN et al 2003) Onlythe former has to date been found in BelgiumAlthough L albidum exhibits a more southwest-ern distribution than L glaucum it was found inFrance and Germany so that the species is verylikely to occur in Belgium as well

Seven additional species are excluded for thereasons detailed below

Scapania praetervisa The occurrence of thisboreal calcicolous species on highly acidic soilswith Calluna vulgaris and other strictly aci-dophilous species such as Lophozia grandiretis(DE ZUTTERE amp POHL 1991) at low elevation isecologically unlikely The presence of pinkishgemmae used as evidence for the identity of thecollection with S praetervisa (DE ZUTTERE ampPOHL 1991) can be observed in S scandica anacidophilous species present in the Ardennes Thematerial of S praetervisa is unfortunatelyunavailable for re-examination and the species is

therefore tentatively excluded from the Belgianchecklist

Fissidens curnovii (=F bryoides var caespi-tans) All the specimens attributed to this taxonfrom Belgium were re-examined by M A Brug-geman and proved to belong to F bryoides varbryoides

Fissidens limbatus (= F crispus) No collec-tion of this Mediterranean species was found at BRor LG and the record most probably resulted froma synonymy error in SCHUMACKER et al (1985)

Grimmia reflexidens Muumlll Hal was reportedfrom Belgium from the same locality as G cae-spiticia in Spa Promenade Annette et Lubin(MUNtildeOZ amp PANDO 2000) The collection of Greflexidens (Cornet 1906 BP) is sterile and thegametophyte does not match that of the typicalexpression of the species MUNtildeOZ amp PANDO

(2000) indicated that the group of species includ-ing G australis (Dixon amp Sainsbury) J Muntildeoz ampOchyra G alpestris (F Weber amp D Mohr) Schle-ich and G reflexidens is characterized bybulging laminal cells in leaf cross-section butemphasized that this character cannot be observedon poor specimens Pending convincing evidenceof the presence of G reflexidens in Belgiumbased on fertile material we exclude this alpinespecies from the checklist

Grimmia mollis Bruch amp Schimp reportedfrom Belgium (MUNtildeOZ amp PANDO 2000) was ten-tatively not included in the previous checklist ofbryophytes of Belgium pending further evidenceof the presence of this alpine species in Belgium(SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2001) J Muntildeoz(pers comm) confirmed that the report of Gmollis in Belgium was a mistake

Meesia longiseta DE SLOOVER (1970)renamed the original collection as Aulacomniumpalustre A later collection at BR from Trochrsquosherbarium is of doubtful origin and probably afraud

Meesia uliginosa KICKX (1867) reportedfragments of this species from a supply of Sphag-num for the Botanic Garden of Ghent harvestednear Damme in 1857 DE SLOOVER (1970)showed that the specimen in BR with a label inTrochrsquos handwriting (Damme Kickx 1850) isprobably a fraud We found that the collection is

178 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 178

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

mixed with Blepharostoma trichophyllum and hasmica fragments in the peaty substrate This makesit extremely unlikely that the specimen comesfrom anywhere near Damme

Taxa considered as extinct

Catoscopium nigritum This species wastreated as extinct in our previous checklist Evi-dence for its presence in Belgium remains how-ever subject to controversy There has been norecord of this species from Flanders since DE

SLOOVER (1970) re-identified the original speci-men cited in DELOGNE (1883) as Dicranella variaand showed that a second correctly named speci-men in BR from the Troch collection is mostprobably a fraud In the herbarium of the CarnoyInstitute (LV transferred to BR in 1999) wefound another specimen of C nigritum Thespecies name and the collectorrsquos name are in De-lognersquos handwriting the locality ldquoEntre Ostendeamp Blanckenbergherdquo is a later addition in a differ-ent handwriting Therefore some doubts remainregarding this record Most recently a collectionmade by Castagne in 1956 from Baraque Michelin the Ardennes was found in the Parent herbar-ium (DE ZUTTERE amp SOTIAUX 2007) In the com-plete absence of basic fens around BaraqueMichel however a little doubt also persistsregarding the validity of this record

THE CHECKLIST

As a consequence of the changes exposedabove the bryophyte flora of Belgium (30528km2) consists of 748 species including 5 horn-worts 173 liverworts and 570 mosses (Appen-dix) A total of 526 species is recorded to datefrom Flanders (13522 km2) including 5 horn-worts 122 liverworts and 399 mosses The Brus-sels-Capital Region (162 km2) bryophyte flora iscomposed of 242 species including 46 liverwortsand 196 mosses In Wallonia (16844 km2) 718species have been recorded to date including 3hornworts 169 liverworts and 546 mosses(Appendix)

Thirty-six species including 6 liverwortsand 30 mosses have not been recorded since1980 and are probably extinct

CONSEQUENCES FOR THE EUROPEAN RED LIST

SPECIES OF BELGIUM

Thirty-six European red-list species werelisted as occurring in Belgium (ECCB 1995)[excluding Didymodon glaucus only reportedfrom the Grand-Duchy of Luxembourg which issubject to a separate survey (WERNER 2003)]Four species Fossombronia incurva Grimmialisae Hamatocaulis vernicosus and Rhynchoste-gium rotundifolium which do occur in Belgiumwere omitted from the 1995 ECCB list Since thepublication of the European red list twelve addi-tional red list species have been reported fromBelgium Anthoceros caucasicus (HEYLEN et al2001) Haplomitrium hookeri (SOTIAUX et al2006) Ephemerum stellatum (VANDERPOORTEN etal 1996) Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a) O ibericum (HEYLEN amp WALRAEVENS

2001) O rogeri (SOTIAUX amp SOTIAUX 2002) Oscanicum (SOTIAUX et al 1998b) Schistidiumhelveticum (BLOM 1996) S papillosum (BLOM

1996) S pruinosum (BLOM 1996) and Ulotarehmannii (SOTIAUX amp SOTIAUX 1999) Two addi-tional species Ephemerum cohaerens and Grim-mia caespiticia are reported here FurthermoreAneura maxima was found new to Europe in Bel-gium (ANDRIESSEN et al 1995) We have sinceobserved the species fairly frequently in the Bel-gian and French parts of the Ardennes where itgrows in deep seeps often with ChrysospleniumIt seems to be an overlooked species that mayhave been confounded with Pellia neesiana andP epiphylla At the European scale howeverAneura maxima is only reported from 1-2 locali-ties in France Luxembourg Poland and Finland(VANDERPOORTEN et al 2006) As a consequencewe suggest with WERNER (2003) that the speciesshould be included within the European red listbut with the status lsquoinsufficiently knownrsquo as itsexact distribution in Europe remains to be docu-mented (VANDERPOORTEN et al 2006) Lastly fivespecies must be deleted from the European redlist species of Belgium Buxbaumia viridis (DE

SLOOVER amp STIEPERAERE 1999) and Fissidensovatifolius were erroneously listed from Belgiumin the treatment of ECCB (1995) Meesialongiseta must be excluded from the checklist of

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 179

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 179

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Belgium for reasons detailed above while Bryumstirtonii B versicolor and Rhynchostegiellajacquinii are currently considered to be conspe-cific with Bryum elegans B dichotomum and Rteneriffae respectively

As a consequence 49 species listed in theEuropean red list (ECCB 1995) occur in Belgium(Table 2) Seven species are probably extinct in

Belgium and all the others are known from one tofew localities except Aneura maxima (VANDER-POORTEN et al 2006) Cleistocarpidium palustreand Orthotrichum consimile (SOTIAUX et al1998a SOTIAUX amp VANDERPOORTEN 2004) forwhich the Belgian populations play a significantrole in the conservation of those species inEurope

180 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

Table 2 The European red list species (ECCB 1995) present in Belgium

Species IUCN Status in Belgiumcategory

Anthoceros caucasicus R Two localities (STIEPERAERE 2002)Aneura maxima K Locally fairly common (VANDERPOORTEN et al 2006)Cephaloziella elachista KFossombronia incurva RHaplomitrium hookeri R A few shoots found in a single locality (SOTIAUX et

al 2006)Pallavicinia lyellii VRiccia huebeneriana RAmblystegium radicale RAnomodon rostratus R One locality (SCHUMACKER et al 1982)Brachythecium laetum RBryum neodamense R Not seen since the 19th centuryBryum tenuisetum KBryum warneum RCampylostelium saxicola R Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)Cleistocarpidium palustre R Known from gt50 localities probably overlooked due

to its short seasonal presenceDicranum viride V Not seen since 1980Ephemerum cohaerens E Reported from two localities including one found in

2006 apparently exceedingly rare but possiblysomewhat overlooked

Ephemerum recurvifolium REphemerum sessile REphemerum stellatum V Disappeared because of the spreading of dolomite on

its only locality (VANDERPOORTEN et al 2001)Fissidens arnoldii RFissidens monguillonii R Reported from many localities (DE ZUTTERE 1993)

based on sterile material but undistinguishable fromthe common F bryoides in this state and probablytruly very rare

Grimmia atrata RGrimmia caespiticia R One locality not seen for gt100 years Grimmia lisae RHamatocaulis vernicosus K Very rare and decreasing (DE ZUTTERE et al 2002)Leptodontium gemmascens RMicrobryum floerkeanum KMicromitrium tenerum VMielichhofferia mielichhofferiana KOrthotrichum consimile Ev gt20 localitiesOrthotrichum ibericum K

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 180

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

ACKNOWLEDGEMENTS

We are grateful to Henk Siebel for his construc-tive remarks on the manuscript Many thanks are due to Beata Papp and Bill Buck for the loan of speci-mens and Jezus Muntildeoz for discussing the problemsrelated to the occurrence of some Grimma species inBelgium

REFERENCES

ANDRIESSEN L SOTIAUX A NAGELS C amp SOTIAUX O1995 mdash Aneura maxima (Schiffn) Steph in Bel-gium new for the European liverwort flora JBryol 18 803-806

ANDRIESSEN L HEUSEgraveRR M NAGELS C amp VANDE-KERCKHOVE K 2006 mdashhttpusersskynetbenatuur_in_limburgBryolimVerslagenPLAMPterygoneurumhtm

BLOM HH 1996 mdash A revision of the Schistidiumapocarpum complex in Norway and SwedenBryophytorum Bibliotheca 49 1-333

CRUM H amp ANDERSON LE 1981 mdash Mosses of easternNorth America Columbia University Press NewYork

DE BEER D 2007 mdash Grimmia dissimulata nieuw voorBelgieuml Dumortiera 93 in press

DE BEER D amp MARTENS C 2007 mdash Bryum dyffrynensein Zeebrugge en Zwijndrecht nieuw voor BelgieumlDumortiera 91 25-26

DELOGNE C-H 1883 mdash Flore cryptogamique de Bel-gique Annales de la Socieacuteteacute Belge de Micro-scopie 7 19-130

DE ROO RT HEDDERSON TA amp SOumlDERSTROumlM L2007 mdash Molecular insights into the phylogeny ofthe leafy liverwort family Lophoziaceae CaversTaxon 56 301-314

DE SLOOVER J-L 1970 mdash Que valent les collectionsde Pierre Troch Bull Jard Bot Nat Belg 4019-21

DE SLOOVER J-L amp STIEPERAERE H 1999 mdash LeBuxbaumia reacutecolteacute agrave Gentinnes par de Lim-minghe Dumortiera 73 21-23

DE ZUTTERE P 1993 mdash Fissidens monguillonii Theacuter(Musci) espegravece meacuteconnue en Belgique et auGrand-Ducheacute de Luxembourg Nowellia Bryo-logica 3-4 1-4

DE ZUTTERE P amp POHL H 1991 mdash Preacutesence de deuxheacutepatiques Lophozia grandiretis (Lindb ex Kaal)Schiffn et Scapania praetervisa Meyl dans lapartie ardennaise de lrsquoEntre Sambre et MeuseNatura Mosana 44 87-93

DE ZUTTERE P amp SOTIAUX A 2007 mdash Catoscopiumnigritum (Hedw) Brid agrave la Baraque Michel(Prov de Liegravege Belgique) Que faut-il en penser Nowellia Bryologica 33 in press

DE ZUTTERE P SOTIAUX A amp POHL H 2002 mdash Cartesprovisoires de reacutepartition de quelques mousses enBelgique Nowellia Bryologica 23 24-40

ECCB (EUROPEAN COMMITTEE FOR THE CONSERVATION

OF BRYOPHYTES) 1995 mdash Red data book ofEuropean bryophytes Trondheim

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 181

Orthotrichum rogeri VOrthotrichum scanicum E Still very rare but increasingly foundOrthotrichum sprucei RPhyscomitrium sphaericum RPterygoneuron lamellatum V One recent locality (ANDRIESSEN et al 2006)Rhynchostegiella tenuicaulis KRhynchostegium rotundifolium RSchistidium helveticum KSchistidium papillosum KSchistidium pruinosum KSchistidium trichodon KSematophyllum demissum R Not seen since 1978Tortula cernua R One 19th century locality on a carbide dumpUlota rehmannii E A few specimens from a single locality (SOTIAUX amp

SOTIAUX 1999)Weissia rostellata RWeissia squarrosa RZygodon forsteri V Not seen for gt100 years (SOTIAUX amp VANDERPOORTEN

2004)

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 181

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

ENGEL JJ amp BRAGGINS JE 2005 mdash Are Mylia andTrabacellula (Hepaticae) related Unsuspectedlinks revealed by cell wall morphology with thetransfer of Mylia anomala to a new genus(Leiomylia JJ Engel and Braggins) of Junger-manniaceae Taxon 54 665-680

ENGEL JJ amp SCHUSTER RM 1984 mdash An overview andevaluation of the genera Geocalycaceae subfam-ily Lophocoleoideae (Hepaticae) Nova Hewigia39 385-463

FRAHM JP 2005 mdash New or interesting records ofbryophytes from the Azores Tropical Bryology26 45-48

GREVEN HC 1995 mdash Grimmia Hedw (GrimmiaceaeMusci) in Europe Backhuys Leiden

GREVEN HC amp SOTIAUX A 2003 mdash The borealalpine bryophyte Grimmia elongata Kaulf stillpresent at Willerzie (Belgium) after 132 yearsBelg J Bot 136 165-166

GROLLE R amp LONG DG 2000 mdash An annotatedcheck-list of the Hepaticae and Anthocerotae ofEurope and Macaronesia J Bryol 22 103-140

GROLLE R amp SO ML 2003 mdash Riccia fruticulosaOFMuumlll 1782 and blue Metzgeria (Marchantio-phyta) in Europe Bot J Linn Soc 142 229-236

GUERRA J amp CANO MJ 2000 mdash A taxonomic contri-bution on the European cleistocarpous species ofPottiaceae (Musci) J Bryol 22 91-97

HENTSCHEL J ZUumlNDORF H-J HELLWIG FH SCHAumlFER-VERWIMP A amp HEINRICHS J 2006 mdash Taxonomicstudies in Chiloscyphus Corda (JungermannialesLophocoleaceae) based on nrITS sequences andmorphology Plant Syst Evol 262 125-137

HEYLEN O amp WALRAEVENS A 2001 mdash Spaanse Haar-muts in de Benelux kabouter of lsquozone skipperrsquo Wielewaal 67 50-54

HEYLEN O JANSSENS C amp GYSELS J 2001 mdash Over dereanimatie van stekelhauwmos (Anthoceros cau-casicus Steph) en andere hauwmossen Wiele-waal 67 13-14

HILL MO BELL N BRUGGEMAN-NANNENGA MABRUGUEacuteS M CANO MJ ENROTH J et al 2006mdash An annotated checklist of the mosses ofEurope and Macaronesia J Bryol 28 198-267

KICKX J 1867 mdash Flore cryptogamique des FlandresTome premier 521p Librairie H Hoste GandLibrairie de JB Bailliegravere et fils Paris

MUNtildeOZ J amp PANDO F 2000 mdash A world synopsis of thegenus Grimmia (Musci Grimmiaceae) MissouriBotanical Garden Press St-Louis

RAEYMAEKERS G 1981 mdash Bijdrage tot de kennis van de bladmossen van Belgieuml I Philonotis Pla-

giopus Breutelia Catascopium Dumortiera 1817-32

REINEKE G SULT C SCHMIDT C LUumlNTERBUSCH C ampDANIELS FJA 2002 mdash Polytrichum alpinumune mousse nouvelle pour la Belgique Dumortiera79 8-9

SCHUMACKER R amp SOTIAUX A 2003 mdash Rhytidiadelphussubpinnatus In BLOCKEEL TL (ed) New nationaland regional records J Bryol 25 217-221

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp LECLERCQ L 1982mdash Anomodon rostratus (Hedw) Schimp (Thuidi-aceae) new for the Belgian bryoflora in the southof the Ardenne massif (Rochehaut prov Luxem-bourg Belgium) J Bryol 12 171-177

SCHUMACKER R DE ZUTTERE P amp WERNER J 1985mdashListe des bryophytes de Belgique et du Grand-Ducheacute de Luxembourg Dumortiera 31 suppl28 pp

SHAW AJ amp ALLEN B 2000 mdash Phylogenetic relation-ships morphological incongruence and geo-graphic speciation in the Fontinalaceae(Bryophyta) Mol Phylogenet Evol 16 225-237

SIEBEL H amp DURING H 2006 mdash Beknopte Mosfloravan Nederland and Belgieuml Stichting UitgeverijKNVV Utrecht

SIEBEL HN DURING HJ amp VAN MELICK HMH2005 mdash Veranderingen in de Standaardlijst vande Nederlandse blad- lever- en hauwmossen(2005) Buxbaumiella 73 26-64

SMITH AJE 2004 mdash The Moss Flora of Britain andIreland Cambridge University Press Cambridge

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 1999 mdash Ulota rehmannii(Orthotrichaceae Musci) nouveau pour la bry-oflore belge dans le massif ardennais Belg JBot 132 153-157

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2002 mdash Orthotrichumrogeri (Orthotrichaceae Musci) mousse eacutepiphytenouvelle pour la bryoflore belge dans le districtardennais Cleacute drsquoidentification des Orthotrichumde Belgique Belg J Bot 135 27-31

SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2005 mdash Tortula mucronifo-lia (Pottiaceae Musci) espegravece boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans lareacutegion de Soignies (province du Hainaut)Dumortiera 84 15-17

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2001 mdash Check-listof the bryophytes of Belgium Belg J Bot 13497-120

SOTIAUX A amp VANDERPOORTEN A 2004 mdash Catalogueatlas commenteacute et mesures de conservation desbryophytes du bassin hydrographique de laSemois (Belgique France) Lejeunia 175 1-47

182 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 182

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

SOTIAUX A STIEPERAERE H amp SOTIAUX O 1998a mdashOrthotrichum consimile Mitt an overlookedspecies in Europe J Bryol 20 449-454

SOTIAUX A SOTIAUX O amp PIERROT RB 1998b mdashOrthotrichum scanicum (Orthotrichaceae Musci)nouveau pour la bryoflore belge dans le districtardennais Belg J Bot 131 23-27

SOTIAUX A SOTIAUX O amp DUVIVIER JP 2002 mdashScapania calcicola heacutepatique boreacuteo-montag-narde nouvelle pour la bryoflore belge dans ledistrict mosan Belg J Bot 135 88-91

SOTIAUX A SOTIAUX O amp VANDERPOORTEN A 2006 mdashDiscovery of the rare liverwort Haplomitriumhookeri in Belgium relictualism or long-distancedispersal Cryptogamie Bryol 27 367-373

STIEPERAERE H 2002 mdash Anthoceros caucasicus reedsin 1885 in de moerassen bij Geel Dumortiera 7925

STIEPERAERE H 2007 mdash De mossen van enkelelsquoheidersquo-terreinen in het Provinciedomein Lip-pensgoed-Bulskampveld (Beernem West-Vlaan-deren) nav de VWBL-excursie op 1 april 2006Muscillanea 26 17-26

SZWEYKOWSKI J BUCZKOWSKA K amp ODRZYKOSKI IJ2005 mdash Conocephalum salebrosum (Marchan-tiopsida Conocephalaceae) ndash a new Holarctic liv-erwort species Plant Syst Evol 253 133-158

VANDERPOORTEN A amp JACQUEMART AL 2004 mdashEvolutionary mode tempo and phylogeneticassociation of continuous morphological traits inthe aquatic moss genus Amblystegium J EvolBiol 17 279-287

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp SOTIAUX O 2001 mdashIntegrating bryophytes into a forest managementplan lessons from grid-mapping in the forest of

Soignes (Belgium) Cryptogamie Bryol 22 217-230

VANDERPOORTEN A STIEPERAERE H amp KLEIN JP1996 mdash Two rare European Ephemerum species E cohaerens rediscovered near Strasbourg and Estellatum new for Belgium Belg J Bot 129 33-37

VANDERPOORTEN A BOLES S amp SHAW AJ 2003 mdashPatterns of molecular and morphological variationin Leucobryum albidum L glaucum and Ljuniperoideum (Bryopsida) Syst Bot 28 651-656

VANDERPOORTEN A COX CJ amp SHAW AJ 2004 mdashEvolution of multiple paralogous adenosinekinase genes in the moss genus Hygroamblyste-gium phylogenetic implications Mol Phylo-genet Evol 31 505-516

VANDERPOORTEN A SOTIAUX A amp ENGELS P 2006 mdashA GIS-based model of the distribution of the rareliverwort Aneura maxima at the landscape scalefor an improved assessment of its conservationstatus Biodiv Conserv 15 829-838

WERNER J 2003 mdash Liste rouge des bryophytes duLuxembourg Ferrantia 35 1-71

WERNER O ROS RM amp GRUNDMANN M 2005a mdashMolecular phylogeny of Trichostomoideae (Potti-aceae Bryophyta) based on nrITS sequence dataTaxon 54 361-368

WERNER O JIMENEZ JA ROS RM CANO MJ ampGUERRA J 2005b mdash Preliminary investigationof the systematics of Didymodon (PottiaceaeMusci) based on nrITS sequence data Syst Bot30 461-470

ZANDER RH 1993 mdash Genera of the Pottiaceaemosses of harsh environments Buffalo Society ofNatural Sciences New York

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 183

APPENDIX

Checklist of the bryophytes of Belgium O occurrence within each region (F = Flanders W = Wal-lonia B = Brussels-Capital Region) Species names in bold denote species likely to be extinct becauseno occurrence has been reported in Belgium since 1980 or because the only known locality has beendestroyed

Taxon O O O

HornwortsAnthoceros agrestis Paton F WAnthoceros caucasicus Steph FAnthoceros punctatus L F WPhaeoceros carolinianus (Michx) Prosk F WPhaeoceros laevis (L) Prosk F

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 183

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

LiverwortsAnastrophyllum minutum (Schreb) RMSchust F WAneura maxima (Schiffn) Steph F WAneura pinguis (L) Dumort F W BApometzgeria pubescens (Schrank) Kuwah WBarbilophozia attenuata (Mart) Loeske F WBarbilophozia barbata (Schmidel ex Schreb) Loeske F WBarbilophozia floerkei (FWeber amp DMohr) Loeske F WBarbilophozia hatcheri (AEvans) Loeske F WBarbilophozia kunzeana (Huebener) MuumlllFrib F WBazzania flaccida (Dumort) Grolle WBazzania trilobata (L) SFGray F WBlasia pusilla L F W BBlepharostoma trichophyllum (L) Dumort F WCalypogeia arguta Nees amp Mont F W BCalypogeia azurea Stotler amp Crotz F W BCalypogeia fissa (L) Raddi F W BCalypogeia integristipula Steph F WCalypogeia muelleriana (Schiffn) MuumlllFrib F W BCalypogeia neesiana (CMass amp Carestia) MuumlllFrib F WCalypogeia sphagnicola (Arnell amp JPerss) Warnst amp Loeske FCalypogeia suecica (Arnell amp JPerss) MuumlllFrib WCephalozia bicuspidata (L) Dumort F W BCephalozia catenulata (Huebener) Lindb WCephalozia connivens (Dicks) Lindb F WCephalozia lunulifolia (Dumort) Dumort F WCephalozia macrostachya Kaal FCephalozia pleniceps (Austin) Lindb F WCephaloziella baumgartneri Schiffn WCephaloziella divaricata (Sm) Schiffn F W BCephaloziella elachista (JBJack ex Gottsche amp Rabenh) Schiffn F WCephaloziella hampeana (Nees) Schiffn F WCephaloziella rubella (Nees) Warnst F W BCephaloziella stellulifera (Taylor ex Spruce) Schiffn F WChiloscyphus pallescens (Ehrh ex Hoffm) Dumort F WChiloscyphus polyanthos (L) Corda F W BCladopodiella fluitans (Nees) HBuch F WCladopodiella francisci (Hook) Joumlrg F WCololejeunea calcarea (Libert) Schiffn WCololejeunea minutissima (Sm) Schiffn F WCololejeunea rossettiana (CMassal) Schiffn WConocephalum conicum (L) Dumort F W BConocephalum salebrosum Szweykowski Buczkowska amp Odrzykoski F WDiplophyllum albicans (L) Dumort F W BDiplophyllum obtusifolium (Hook) Dumort F W BDouinia ovata (Dicks) HBuch WFossombronia foveolata Lindb F WFossombronia incurva Lindb F WFossombronia pusilla (L) Nees F W BFossombronia wondraczekii (Corda) Lindb F W BFrullania dilatata (L) Dumort F W BFrullania fragilifolia (Taylor) Gottsche et al WFrullania tamarisci (L) Dumort F WGymnocolea inflata (Huds) Dumort F W BHaplomitrium hookeri (Sm) Nees WHarpanthus flotovianus (Nees) Nees FHarpanthus scutatus (FWeber amp DMohr) Spruce WJamesoniella autumnalis (DC) Steph W

184 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 184

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Jungermannia atrovirens Dumort WJungermannia caespiticia Lindenb F WJungermannia exsertifolia Steph WJungermannia gracillima Sm F W BJungermannia hyalina Lyell F WJungermannia leiantha Grolle WJungermannia obovata Nees WJungermannia paroica (Schiffn) Grolle WJungermannia pumila With WJungermannia sphaerocarpa Hook WJungermannia subelliptica (Lindb ex Kaal) Levier WKurzia pauciflora (Dicks) Grolle F WKurzia sylvatica (AEvans) Grolle F WKurzia trichoclados (MuumlllFrib) Grolle WLeiocolea badensis (Gottsche) Joumlrg F WLeiocolea collaris (Nees) Schljakov F WLeiocolea heterocolpos (Thed ex Hartm) HBuch WLeiocolea turbinata (Raddi) HBuch WLejeunea cavifolia (Ehrh) Lindb F WLejeunea lamacerina (Steph) Schiffn WLepidozia reptans (L) Dumort F W BLophocolea bidentata (L) Dumort F W BLophocolea heterophylla (Schrad) Dumort F W BLophocolea minor Nees F WLophocolea semiteres (Lehm) Mitt F W BLophozia bicrenata (Schmidel ex Hoffm) Dumort F W BLophozia capitata (Hook) Macoun F WLophozia excisa (Dicks) Dumort F WLophozia grandiretis (Lindb ex Kaal) Schiffn F WLophozia incisa (Schrad) Dumort F WLophozia longidens (Lindb) Macoun WLophozia longiflora (Nees) Schiffn WLophozia obtusa (Lindb) AEvans WLophozia perssonii HBuch amp SWArnell F WLophozia sudetica (Nees ex Huebener) Grolle WLophozia ventricosa (Dicks) Dumort F WLophozia wenzelii (Nees) Steph WLunularia cruciata (L) Lindb F W BMarchantia polymorpha L F W BMarsupella emarginata (Ehrh) Dumort F WMarsupella funckii (FWeber amp DMohr) Dumort F WMarsupella sphacelata (Gies ex Lindenb) Dumort WMarsupella sprucei (Limpr) Bernet WMetzgeria conjugata Lindb WMetzgeria furcata (L) Dumort F W BMetzgeria temperata Kuwah F WMetzgeria violacea (Ach) Dumort F WMicrolejeunea ulicina (Taylor) AEvans F W BMoerckia hibernica (Hook) Gottsche FMylia anomala (Hook) Gray F WMylia taylorii (Hook) Gray WNardia compressa (Hook) Gray F WNardia geoscyphus (De Not) Lindb F W BNardia insecta Lindb WNardia scalaris Gray F W BNowellia curvifolia (Dicks) Mitt F W BOdontoschisma denudatum (Mart) Dumort F WOdontoschisma sphagni (Dicks) Dumort F W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 185

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 185

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Pallavicinia lyellii (Hook) Carruth F WPedinophyllum interruptum (Nees) Kaal WPellia endiviifolia (Dicks) Dumort F W BPellia epiphylla (L) Corda F W BPellia neesiana (Gottsche) Limpr F WPlagiochila asplenioides (L emend Taylor) Dumort F W BPlagiochila bifaria (Sw) Lindenb WPlagiochila porelloides (Torrey ex Nees) Lindenb F W BPlagiochila spinulosa (Dicks) Dumort WPorella arboris-vitae (With) Grolle WPorella cordaeana (Huebener) Moore WPorella platyphylla (L) Pfeiff F W BPreissia quadrata (Scop) Nees F WPtilidium ciliare (L) Hampe F WPtilidium pulcherrimum (Weber) Vainio F W BRadula complanata (L) Dumort F W BRadula lindenbergiana Gottsche ex CHartm WReboulia hemisphaerica (L) Raddi F WRiccardia chamedryfolia (With) Grolle F WRiccardia incurvata Lindb F WRiccardia latifrons (Lindb) Lindb F WRiccardia multifida (L) Gray F WRiccia beyrichiana Hampe ex Lehm F WRiccia bifurca Hoffm F W BRiccia canaliculata Hoffm F WRiccia cavernosa Hoffm F WRiccia ciliata Hoffm F WRiccia ciliifera Link ex Lindenb WRiccia fluitans L F W BRiccia glauca L F W BRiccia huebeneriana Lindenb F WRiccia rhenana Lorb ex MuumlllFrib WRiccia sorocarpa Bisch F W BRiccia subbifurca Warnst ex Croz F W BRiccia warnstorfii Limpr ex Warnst F WRicciocarpos natans (L) Corda F WScapania aequiloba (Schwaumlgr) Dumort WScapania aspera Bernet amp MBern WScapania calcicola (Arnell amp JPerss) Ingham WScapania compacta (ARoth) Dumort F WScapania curta (Mart) Dumort F W BScapania cuspiduligera (Nees) KMuumlll WScapania irrigua (Nees) Nees F W BScapania lingulata HBuch WScapania mucronata HBuch WScapania nemorea (L) Grolle F W BScapania paludicola Loeske amp MuumllFrib F WScapania scandica (Arnell amp HBuch) Macvicar F WScapania undulata (L) Dumort F WSouthbya nigrella (De Not) Henriq WSphaerocarpos michelii Bellardi F W BSphaerocarpos texanus Austin F WTargionia hypophylla L F WTetralophozia setiformis (Ehrh) Schljakov WTrichocolea tomentella (Ehrh) Dumort F WTritomaria exsecta (Schmidel) Loeske WTritomaria exsectiformis (Breidl) Loeske F WTritomaria quinquedentata (Huds) HBuch F W

186 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 186

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

MossesAbietinella abietina (Hedw) MFleisch F WAcaulon muticum (Hedw) MuumlllHal F W BAcaulon triquetrum (Spruce) MuumlllHal WAloina aloides (Koch ex Schultz) Kindb F W BAloina ambigua (Bruch amp Schimp) Limpr F W BAloina rigida (Hedw) Limpr F WAmblystegium confervoides (Brid) Schimp WAmblystegium radicale (PBeauv) Schimp F WAmblystegium serpens (Hedw) Schimp F W BAmphidium mougeotii (Schimp) Schimp WAndreaea rothii FWeber amp DMohr WAndreaea rupestris Hedw WAnomobryum concinnatum (Spruce) Lindb WAnomobryum julaceum (Schrad ex PGaertn et al) Schimp WAnomodon attenuatus (Hedw) Huebener F WAnomodon longifolius (Schleich ex Brid) Hartm WAnomodon rostratus (Hedw) Schimp WAnomodon viticulosus (Hedw) Hook amp Taylor F W BAntitrichia curtipendula (Hedw) Brid F WArchidium alternifolium (Hedw) Mitt F WAtrichum angustatum (Brid) Bruch amp Schimp WAtrichum tenellum (Roumlhl) Bruch amp Schimp F WAtrichum undulatum (Hedw) PBeauv F W BAulacomnium androgynum (Hedw) Schwaumlgr F W BAulacomnium palustre (Hedw) Schwaumlgr F WBarbula convoluta Hedw F W BBarbula unguiculata Hedw F W BBartramia halleriana Hedw WBartramia ithyphylla Brid F WBartramia pomiformis Hedw F WBrachytheciastrum velutinum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BBrachythecium albicans (Hedw) Schimp F W BBrachythecium campestre (MuumlllHal) Schimp WBrachythecium glareosum (Bruch ex Spruce) Schimp F W BBrachythecium laetum (Brid) Schimp WBrachythecium mildeanum (Schimp) Schimp F W BBrachythecium rivulare Schimp F W BBrachythecium rutabulum (Hedw) Schimp F W BBrachythecium salebrosum (Hoffm ex FWeber amp DMohr) Schimp F W BBrachythecium tommasinii (Sendtn ex Boulay) Ignatov amp Huttunen WBreidleria pratensis (WDJKoch ex Spruce) Loeske WBreutelia chrysocoma (Hedw) Lindb WBryoerythrophyllum ferruginascens (Stirt) Giacom WBryoerythrophyllum recurvirostrum (Hedw) PCChen F W BBryum algovicum Sendtn ex MuumlllHal F WBryum alpinum Huds ex With F WBryum archangelicum Bruch amp Schimp F WBryum argenteum Hedw F W BBryum bornholmense Wink amp RRuthe F WBryum caespiticium Hedw F W BBryum canariense Brid WBryum capillare Hedw F W BBryum creberrimum Taylor F WBryum cyclophyllum (Schwaumlgr) Bruch amp Schimp FBryum demaretianum Arts FBryum dichotomum Hedw F W BBryum donianum Grev W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 187

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 187

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Bryum dyffrynense Holyoak FBryum elegans Nees WBryum funckii Schwaumlgr WBryum gemmiferum RWilczek amp Demaret F W BBryum gemmilucens RWilczek amp Demaret F WBryum gemmiparum De Not WBryum intermedium (Brid) Blandow F WBryum klinggraeffii Schimp F W BBryum knowltonii Barnes FBryum kunzei Hornsch WBryum mildeanum Jur F WBryum moravicum Podp F W BBryum muehlenbeckii Bruch amp Schimp WBryum neodamense Itzigs FBryum pallens Sw ex anon F W BBryum pallescens Schleich ex Schwaumlgr F WBryum pseudotriquetrum (Hedw) PGaertn et al F W BBryum radiculosum Brid F W BBryum rubens Mitt F W BBryum ruderale Crundw amp Nyholm F W BBryum sauteri Bruch amp Schimp F WBryum subapiculatum Hampe F W BBryum tenuisetum Limpr F WBryum torquescens Bruch amp Schimp WBryum turbinatum (Hedw) Turner WBryum uliginosum (Brid) Bruch amp Schimp F WBryum violaceum Crundw amp Nyholm F WBryum warneum (Roumlhl) Brid FBryum weigelii Spreng F WBuxbaumia aphylla Hedw F WCalliergon cordifolium (Hedw) Kindb F WCalliergon giganteum (Schimp) Kindb F WCalliergonella cuspidata (Hedw) Loeske F W BCalliergonella lindbergii (Mitt) Hedenaumls F W BCampyliadelphus chrysophyllus (Brid) RSChopra F W BCampyliadelphus elodes (Lindb) Kanda F WCampylium protensum (Brid) Kindb F WCampylium stellatum (Hedw) Lange amp CEOJensen F WCampylophyllum calcareum (Crundw amp Nyholm) Hedenaumls F WCampylopus brevipilus Bruch amp Schimp FCampylopus flexuosus (Hedw) Brid F W BCampylopus fragilis (Brid) Bruch amp Schimp F WCampylopus introflexus (Hedw) Brid F W BCampylopus pilifer Brid FCampylopus pyriformis (Schultz) Brid F W BCampylopus subulatus Schimp ex Milde WCampylostelium saxicola (FWeber amp DMohr) Bruch amp Schimp WCatoscopium nigritum (Hedw) Brid F WCeratodon conicus (Hampe) Lindb WCeratodon purpureus (Hedw) Brid F W BCinclidium stygium Sw WCinclidotus aquaticus (Hedw) Bruch amp Schimp WCinclidotus danubicus Schiffn amp Baumgartner F WCinclidotus fontinaloides (Hedw) PBeauv F W BCinclidotus riparius (Host ex Brid) Arn F WCirriphyllum crassinervium (Taylor) Loeske amp MFleisch F W BCirriphyllum piliferum (Hedw) Grout F W B

188 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 188

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Cleistocarpidium palustre (Bruch amp Schimp) Ochyra amp Bednarek-Ochyra F WClimacium dendroides (Hedw) FWeber amp DMohr F W BConardia compacta (MuumlllHal) HRob WCoscinodon cribrosus (Hedw) Spruce WCratoneuron filicinum (Hedw) Spruce F W BCrossidium squamiferum (Viv) Jur WCryphaea heteromalla (Hedw) DMohr F W BCtenidium molluscum (Hedw) Mitt F W BCynodontium bruntonii (Sm) Bruch amp Schimp WCynodontium polycarpon (Hedw) Schimp WCynodontium strumiferum (Hedw) Lindb WDialytrichia fragilifolia (Bizot amp JRoux) FLara WDialytrichia mucronata (Brid) Broth WDichodontium flavescens (Dicks) Lindb WDichodontium palustre (Dicks) MStech WDichodontium pellucidum (Hedw) Schimp W BDicranella cerviculata (Hedw) Schimp F W BDicranella heteromalla (Hedw) Schimp F W BDicranella rufescens (Dicks) Schimp F W BDicranella schreberiana (Hedw) Dixon F W BDicranella staphylina HWhitehouse F W BDicranella subulata (Hedw) Schimp WDicranella varia (Hedw) Schimp F W BDicranodontium denudatum (Brid) EBritton WDicranoweisia cirrata (Hedw) Lindb F W BDicranum bonjeanii De Not F WDicranum flagellare Hedw F WDicranum fulvum Hook WDicranum fuscescens Sm WDicranum majus Sm F W BDicranum montanum Hedw F W BDicranum polysetum Sw ex anon F WDicranum scoparium Hedw F W BDicranum spurium Hedw F WDicranum tauricum Sapjegin F W BDicranum undulatum Schrad ex Brid WDicranum viride (Sull amp Lesq) Lindb WDidymodon acutus (Brid) KSaito F WDidymodon australasiae (Hook amp Grev) RHZander F WDidymodon cordatus Jur WDidymodon fallax (Hedw) RHZander F W BDidymodon ferrugineus (Schimp ex Besch) MOHill F WDidymodon insulanus (De Not) MOHill F W BDidymodon luridus Hornsch F W BDidymodon nicholsonii Culm WDidymodon rigidulus Hedw F W BDidymodon sinuosus (Mitt) Delogne F W BDidymodon spadiceus (Mitt) Limpr F W BDidymodon tophaceus (Brid) Lisa F W BDidymodon vinealis (Brid) RHZander F W BDiphyscium foliosum (Hedw) DMohr F WDiscelium nudum (Dicks) Brid WDistichium capillaceum (Hedw) Bruch amp Schimp F WDistichium inclinatum (Hedw) Bruch amp Schimp WDitrichum flexicaule (Schwaumlgr) Hampe F WDitrichum gracile (Mitt) Kuntze F WDitrichum heteromallum (Hedw) EBritton F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 189

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 189

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Ditrichum lineare (Sw) Lindb F WDitrichum pallidum (Hedw) Hampe F WDitrichum pusillum (Hedw) Hampe F WDrepanocladus aduncus (Hedw) Warnst F W BDrepanocladus polygamus (Schimp) Hedenaumls F WDrepanocladus sendtneri (Schimp ex HMuumlll) Warnst F WEncalypta ciliata Hedw WEncalypta streptocarpa Hedw F W BEncalypta vulgaris Hedw F WEntodon concinnus (De Not) Paris F WEntosthodon fascicularis (Hedw) MuumlllHal F WEntosthodon muhlenbergii (Turner) Fife WEntosthodon obtusus (Hedw) Lindb F WEntosthodon pulchellus (HPhilib) Brugueacutes WEphemerum cohaerens (Hedw) Hampe WEphemerum minutissimum Lindb F W BEphemerum recurvifolium (Dicks) Boulay WEphemerum serratum (Hedw) Hampe F WEphemerum sessile (Bruch) MuumlllHal WEphemerum stellatum HPhilib BEucladium verticillatum (With) Bruch amp Schimp F W BEurhynchiastrum pulchellum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F WEurhynchium angustirete (Broth) TJKop WEurhynchium striatum (Hedw) Schimp F W BFissidens adianthoides Hedw F W BFissidens arnoldii RRuthe WFissidens bryoides Hedw F W BFissidens celticus Paton WFissidens crassipes Wilson ex Bruch amp Schimp F W BFissidens dubius PBeauv F W BFissidens exilis Hedw F W BFissidens fontanus (BachPyl) Steud F WFissidens gracilifolius Brugg-Nann amp Nyholm F W BFissidens monguillonii Theacuter F WFissidens osmundoides Hedw F WFissidens pusillus (Wilson) Milde F W BFissidens rivularis (Spruce) Schimp WFissidens rufulus Bruch amp Schimp F WFissidens taxifolius Hedw F W BFissidens viridulus (Sw ex anon) Wahlenb F W BFontinalis antipyretica Hedw F WFontinalis squamosa Hedw WFunaria hygrometrica Hedw F W BGrimmia atrata Miel ex Hornsch WGrimmia caespiticia (Brid) Jur WGrimmia crinita Brid F WGrimmia decipiens (Schultz) Lindb WGrimmia dissimulata EMaier F Grimmia elongata Kaulf WGrimmia hartmanii Schimp WGrimmia laevigata (Brid) Brid WGrimmia lisae De Not WGrimmia longirostris Hook WGrimmia montana Bruch amp Schimp WGrimmia muehlenbeckii Schimp WGrimmia orbicularis Bruch ex Wilson WGrimmia ovalis (Hedw) Lindb W

190 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 190

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Grimmia pulvinata (Hedw) Sm F W BGrimmia ramondii (Lam amp DC) Margad WGrimmia tergestina Tomm ex Bruch amp Schimp WGrimmia torquata Drumm WGrimmia trichophylla Grev F WGymnostomum aeruginosum Sm WGymnostomum calcareum Nees amp Hornsch WGymnostomum viridulum Brid WGyroweisia tenuis (Hedw) Schimp F W BHabrodon perpusillus (De Not) Lindb WHageniella micans (Mitt) BCTan amp YJia WHamatocaulis vernicosus (Mitt) Hedenaumls F WHedwigia ciliata (Hedw) PBeauv F WHedwigia stellata Hedenaumls WHelodium blandowii (FWeber amp DMohr) Warnst FHennediella heimii (Hedw) RHZander F WHerzogiella seligeri (Brid) ZIwats F W BHeterocladium flaccidum (Schimp) AJESmith WHeterocladium heteropterum (Brid) Schimp F WHomalia trichomanoides (Hedw) Brid F W BHomalothecium lutescens (Hedw) HRob F W BHomalothecium sericeum (Hedw) Schimp F W BHomomallium incurvatum (Schrad ex Brid) Loeske WHookeria lucens (Hedw) Sm F WHygroamblystegium fluviatile (Hedw) Loeske F WHygroamblystegium humile (PBeauv) Vanderp Goffinet amp Hedenaumls F W BHygroamblystegium tenax (Hedw) Jenn F W BHygroamblystegium varium (Hedw) Moumlnk F W BHygrohypnum eugyrium (Schimp) Broth WHygrohypnum luridum (Hedw) Jenn F W BHygrohypnum ochraceum (Turner ex Wilson) Loeske F WHylocomiastrum pyrenaicum (Spruce) MFleisch WHylocomiastrum umbratum (Hedw) MFleisch WHylocomium splendens (Hedw) Schimp F WHymenostylium recurvirostrum (Hedw) Dixon WHyocomium armoricum (Brid) Wijk amp Margad WHypnum andoi AJESmith F WHypnum cupressiforme Hedw F W BHypnum imponens Hedw F WHypnum jutlandicum Holmen amp EWarncke F W BHypnum pallescens (Hedw) PBeauv F WIsothecium alopecuroides (Lam ex Dubois) Isov F W BIsothecium holtii Kindb WIsothecium myosuroides Brid F W BKindbergia praelonga (Hedw) Ochyra F W BLeptobarbula berica (De Not) Schimp F WLeptobryum pyriforme (Hedw) Wilson F WLeptodictyum riparium (Hedw) Warnst F W BLeptodontium flexifolium (Dicks) Hampe F WLeptodontium gemmascens (Mitt) Braithw F WLeskea polycarpa Hedw F W BLeucobryum glaucum (Hedw) Aringngstr F W BLeucodon sciuroides (Hedw) Schwaumlgr F WLoeskeobryum brevirostre (Brid) MFleisch F WMeesia triquetra (L ex Jolycl) Aringngstr WMicrobryum curvicollum (Hedw) RHZander F WMicrobryum davallianum (Sm) RHZander F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 191

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 191

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Microbryum floerkeanum (FWeber amp DMohr) Schimp F WMicrobryum rectum (With) RHZander WMicrobryum starckeanum (Hedw) RHZander F WMicromitrium tenerum (Bruch amp Schimp) Crosby FMielichhoferia mielichhoferiana (Funck) Loeske WMnium hornum Hedw F W BMnium marginatum (Dicks) PBeauv F W BMnium stellare Hedw F W BNeckera complanata (Hedw) Huebener F W BNeckera crispa Hedw WNeckera pumila Hedw WOligotrichum hercynicum (Hedw) Lam amp DC F WOrthodontium lineare Schwaumlgr F W BOrthothecium intricatum (Hartm) Schimp WOrthothecium rufescens (Dicks ex Brid) Schimp WOrthotrichum affine Schrad ex Brid F W BOrthotrichum anomalum Hedw F W BOrthotrichum consimile Mitt WOrthotrichum cupulatum Hoffm ex Brid F W BOrthotrichum diaphanum Schrad ex Brid F W BOrthotrichum ibericum FLara amp Mazimpaka FOrthotrichum lyellii Hook amp Taylor F W BOrthotrichum obtusifolium Brid F W BOrthotrichum pallens Bruch ex Brid F W BOrthotrichum patens Bruch ex Brid F WOrthotrichum pulchellum Brunt F W BOrthotrichum pumilum Sw ex anon F W BOrthotrichum rivulare Turner WOrthotrichum rogeri Brid WOrthotrichum rupestre Schleich ex Schwaumlgr F WOrthotrichum scanicum Groumlnvall WOrthotrichum schimperi Hammar F WOrthotrichum shawii Wilson WOrthotrichum speciosum Nees F WOrthotrichum sprucei Mont F WOrthotrichum stramineum Hornsch ex Brid F W BOrthotrichum striatum Hedw F W BOrthotrichum tenellum Bruch ex Brid F W BOxyrrhynchium hians (Hedw) Loeske F W BOxyrrhynchium pumilum (Wilson) Loeske F W BOxyrrhynchium schleicheri (RHedw) Roumlll F W BOxyrrhynchium speciosum (Brid) Warnst F W BOxystegus tenuirostris (Hook amp Taylor) AJESm WPalustriella commutata (Hedw) Ochyra F WPalustriella falcata (Hedw) Hedenaumls F WParaleucobryum longifolium (Hedw) Loeske WPhascum cuspidatum Hedw F W BPhilonotis arnellii Husn F WPhilonotis caespitosa Jur F WPhilonotis calcarea (Bruch amp Schimp) Schimp F WPhilonotis fontana (Hedw) Brid F W BPhilonotis marchica (Hedw) Brid F WPhilonotis seriata Mitt WPhyscomitrella patens (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium eurystomum Sendtn F WPhyscomitrium pyriforme (Hedw) Bruch amp Schimp F W BPhyscomitrium sphaericum (CFLudw ex Schkuhr) Brid F W

192 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 192

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Plagiobryum zieri (Hedw) Lindb WPlagiomnium affine (Blandow ex Funck) TJKop F W BPlagiomnium cuspidatum (Hedw) TJKop F W BPlagiomnium elatum (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium ellipticum (Brid) TJKop F W BPlagiomnium medium (Bruch amp Schimp) TJKop F WPlagiomnium rostratum (Schrad) TJKop F W BPlagiomnium undulatum (Hedw) TJKop F W BPlagiopus oederianus (Sw) HACrum amp LEAnderson F WPlagiothecium cavifolium (Brid) ZIwats F W BPlagiothecium curvifolium Schlieph ex Limpr F W BPlagiothecium denticulatum (Hedw) Schimp F W BPlagiothecium laetum Schimp F W BPlagiothecium latebricola Schimp F WPlagiothecium nemorale (Mitt) AJaeger F W BPlagiothecium succulentum (Wilson) Lindb F W BPlagiothecium undulatum (Hedw) Schimp F W BPlasteurhynchium striatulum (Spruce) MFleisch F W BPlatydictya jungermannioides (Brid) HACrum WPlatygyrium repens (Brid) Schimp F W BPlatyhypnidium riparioides (Hedw) Dixon F W BPleuridium acuminatum Lindb F W BPleuridium subulatum (Hedw) Rabenh F W BPleurochaete squarrosa (Brid) Lindb F WPleurozium schreberi (Willd ex Brid) Mitt F W BPogonatum aloides (Hedw) PBeauv F W BPogonatum nanum (Hedw) PBeauv F W BPogonatum urnigerum (Hedw) PBeauv F WPohlia andalusica (Houmlhn) Broth WPohlia annotina (Hedw) Lindb F W BPohlia bulbifera (Warnst) Warnst F WPohlia camptotrachela (Renauld amp Cardot) Broth F WPohlia cruda (Hedw) Lindb WPohlia drummondii (MuumlllHal) ALAndrews WPohlia elongata Hedw WPohlia flexuosa Hook F WPohlia lescuriana (Sull) Ochi F WPohlia lutescens (Limpr) HLindb F W BPohlia melanodon (Brid) AJShaw F W BPohlia nutans (Hedw) Lindb F W BPohlia wahlenbergii (FWeber amp DMohr) ALAndrews F W BPolytrichastrum alpinum (Hedw) GLSm WPolytrichastrum formosum (Hedw) GLSm F W BPolytrichastrum longisetum (Sw ex Brid) GLSm F WPolytrichum commune Hedw F WPolytrichum juniperinum Hedw F W BPolytrichum piliferum Hedw F W BPolytrichum strictum Menzies ex Brid F WPolytrichum uliginosum (Wallr) Schriebl F WProtobryum bryoides (Dicks) JGuerra amp MJCano F W BPseudephemerum nitidum (Hedw) Loeske F W BPseudobryum cinclidioides (Huebener) TJKop F WPseudocalliergon lycopodioides (Brid) Hedenaumls FPseudocrossidium hornschuchianum (Schultz) RHZander F W BPseudocrossidium revolutum (Brid) RHZander F W BPseudoleskeella catenulata (Brid ex Schrad) Kindb WPseudoleskeella nervosa (Brid) Nyholm W

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 193

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 193

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Pseudoscleropodium purum (Hedw) MFleisch F W BPseudotaxiphyllum elegans (Brid) ZIwats F W BPterigynandrum filiforme Hedw F WPterogonium gracile (Hedw) Sm WPterygoneurum lamellatum (Lindb) Jur WPterygoneurum ovatum (Hedw) Dixon F WPtilium crista-castrensis (Hedw) De Not F WPtychomitrium polyphyllum (Dicks ex Sw) Bruch amp Schimp WPylaisia polyantha (Hedw) Schimp F W BRacomitrium aciculare (Hedw) Brid F WRacomitrium affine (FWeber amp DMohr) Lindb WRacomitrium aquaticum (Brid ex Schrad) Brid WRacomitrium canescens (Hedw) Brid F WRacomitrium elongatum Ehrh ex Frisvoll F WRacomitrium ericoides (Brid) Brid F WRacomitrium fasciculare (Hedw) Brid WRacomitrium heterostichum (Hedw) Brid F WRacomitrium lanuginosum (Hedw) Brid F WRacomitrium obtusum (Brid) Brid WRhabdoweisia crenulata (Mitt) HJameson WRhabdoweisia crispata (Dicks) Lindb WRhabdoweisia fugax (Hedw) Bruch amp Schimp WRhizomnium pseudopunctatum (Bruch amp Schimp) TJKop WRhizomnium punctatum (Hedw) TJKop F W BRhodobryum ontariense (Kindb) Kindb WRhodobryum roseum (Hedw) Limpr F WRhynchostegiella curviseta (Brid) Limpr F W BRhynchostegiella tenella (Dicks) Limpr F W BRhynchostegiella teneriffae (Mont) Dirkse amp Bouman F WRhynchostegiella tenuicaulis (Spruce) Kartt WRhynchostegium confertum (Dicks) Schimp F W BRhynchostegium megapolitanum (Blandow ex FWeber amp DMohr) Schimp F WRhynchostegium murale (Hedw) Schimp F W BRhynchostegium rotundifolium (Scop ex Brid) Schimp WRhytidiadelphus loreus (Hedw) Warnst F WRhytidiadelphus squarrosus (Hedw) Warnst F W BRhytidiadelphus subpinnatus (Lindb) TJKop WRhytidiadelphus triquetrus (Hedw) Warnst F WRhytidium rugosum (Hedw) Kindb F WSanionia uncinata (Hedw) Loeske F WSchistidium apocarpum (Hedw) Bruch amp Schimp F W BSchistidium confertum (Funck) Bruch amp Schimp WSchistidium crassipilum HHBlom F WSchistidium elegantulum HHBlom F WSchistidium flaccidum (De Not) Ochyra WSchistidium helveticum (Schkuhr) Deguchi WSchistidium papillosum Culm WSchistidium pruinosum (Wilson ex Schimp) GRoth WSchistidium rivulare (Brid) Podp F WSchistidium trichodon (Brid) Poelt WSchistostega pennata (Hedw) FWeber amp DMohr WSciuro-hypnum flotowianum (Sendtn) Ignatov amp Huttunen WSciuro-hypnum oedipodium (Mitt) Ignatov amp Huttunen FSciuro-hypnum plumosum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum populeum (Hedw) Ignatov amp Huttunen F W BSciuro-hypnum reflexum (Starke) Ignatov amp Huttunen F WScleropodium cespitans (Wilson ex MuumlllHal) LFKoch F W

194 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 194

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Scleropodium touretii (Brid) LFKoch WScopelophila cataractae (Mitt) Broth F WScorpidium cossonii (Schimp) Hedenaumls F WScorpidium revolvens (Sw ex anon) Rubers F WScorpidium scorpioides (Hedw) Limpr F WScorpiurium circinatum (Bruch) MFleisch amp Loeske WSeligeria acutifolia Lindb WSeligeria calcarea (Hedw) Bruch amp Schimp F WSeligeria calycina Mitt ex Lindb WSeligeria donniana (Sm) MuumlllHal WSeligeria pusilla (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria recurvata (Hedw) Bruch amp Schimp WSeligeria trifaria (Brid) Lindb WSematophyllum demissum (Wilson) Mitt WSematophyllum substrumulosum (Hampe) EBritton FSphagnum affine Renauld amp Cardot F WSphagnum angustifolium (CEOJensen ex Russow) CEOJensen F WSphagnum auriculatum Schimp F WSphagnum capillifolium (Ehrh) Hedw F WSphagnum centrale CEOJensen F WSphagnum compactum Lam amp DC F WSphagnum contortum Schultz F WSphagnum cuspidatum Ehrh ex Hoffm F WSphagnum fallax (HKlinggr) HKlinggr F WSphagnum fimbriatum Wilson F WSphagnum flexuosum Dozy amp Molk F W BSphagnum fuscum (Schimp) HKlinggr WSphagnum girgensohnii Russow F WSphagnum inundatum Russow F WSphagnum magellanicum Brid F WSphagnum majus (Russow) CEOJensen F WSphagnum molle Sull F WSphagnum obtusum Warnst FSphagnum palustre L F WSphagnum papillosum Lindb F WSphagnum platyphyllum (Lindb ex Braithw) Warnst FSphagnum quinquefarium (Braithw) Warnst F WSphagnum riparium Aringngstr WSphagnum rubellum Wilson F WSphagnum russowii Warnst F WSphagnum squarrosum Crome F WSphagnum subnitens Russow amp Warnst F WSphagnum subsecundum Nees F WSphagnum tenellum (Brid) Pers ex Brid F WSphagnum teres (Schimp) Aringngstr F WSphagnum warnstorfii Russow WSplachnum ampullaceum Hedw F WSplachnum sphaericum Hedw WStraminergon stramineum (Dicks ex Brid) Hedenaumls F WSyntrichia calcicola JJAmann F W BSyntrichia laevipila Brid F W BSyntrichia latifolia (Bruch ex Hartm) Huebener F W BSyntrichia montana Nees F W BSyntrichia papillosa (Wilson) Jur F W BSyntrichia princeps (De Not) Mitt WSyntrichia ruralis (Hedw) FWeber amp DMohr F W BSyntrichia virescens (De Not) Ochyra F W B

CHECKLIST OF THE BRYOPHYTES OF BELGIUM 195

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 195

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196

Taxiphyllum wissgrillii (Garov) Wijk amp Margad W BTayloria tenuis (Dicks) Schimp WTetraphis pellucida Hedw F W BTetraplodon mnioides (Hedw) Bruch amp Schimp FTetrodontium brownianum (Dicks) Schwaumlgr WThamnobryum alopecurum (Hedw) Gangulee F W BThuidium assimile (Mitt) AJaeger WThuidium delicatulum (Hedw) Schimp F WThuidium recognitum (Hedw) Lindb F WThuidium tamariscinum (Hedw) Schimp F W BTomentypnum nitens (Hedw) Loeske F WTortella bambergeri (Schimp) Broth WTortella flavovirens (Bruch) Broth FTortella inclinata (RHedw) Limpr F WTortella inflexa (Bruch) Broth WTortella nitida (Lindb) Broth WTortella tortuosa (Hedw) Limpr F W BTortula atrovirens (Sm) Lindb WTortula canescens Mont F WTortula cernua (Huebener) Lindb FTortula cuneifolia (Dicks) Turner F BTortula inermis (Brid) Mont WTortula lanceola RHZander F WTortula marginata (Bruch amp Schimp) Spruce F W BTortula modica RHZander F W BTortula mucronifolia Schwaumlgr WTortula muralis Hedw F W BTortula schimperi MJCano OWerner amp JGuerrra WTortula subulata Hedw F W BTortula truncata (Hedw) Mitt F W BTortula vahliana (Schultz) Mont F WTrematodon ambiguus (Hedw) Hornsch FTrichodon cylindricus (Hedw) Schimp F W BTrichostomum brachydontium Bruch WTrichostomum crispulum Bruch F W BUlota bruchii Hornsch ex Brid F W BUlota coarctata (PBeauv) Hammar F WUlota crispa (Hedw) Brid F W BUlota hutchinsiae (Sm) Hammar WUlota phyllantha Brid F WUlota rehmannii Jur WWarnstorfia exannulata (Schimp) Loeske F WWarnstorfia fluitans (Hedw) Loeske F WWarnstorfia pseudostraminea (MuumlllHal) Tuom amp TJKop FWarnstorfia sarmentosa (Wahlenb) Hedenaumls WWeissia brachycarpa (Nees amp Hornsch) Jur F W BWeissia condensa (Voit) Lindb WWeissia controversa Hedw F W BWeissia longifolia Mitt F WWeissia rostellata (Brid) Lindb F WWeissia rutilans (Hedw) Lindb F WWeissia squarrosa (Nees amp Hornsch) MuumlllHal F WZygodon conoideus (Dicks) Hook amp Taylor F W BZygodon forsteri (Dicks) Mitt WZygodon rupestris Schimp ex Lorentz F WZygodon stirtonii Schimp ex Stirt F WZygodon viridissimus (Dicks) Brid F W B

196 BELGIAN JOURNAL OF BOTANY 140

0487-07_BJBotany_004_Sotiaux 29-11-2007 1119 Pagina 196