18.yy. batılılaşma –topkapıiii. ahmet Çeşmesi...

18.yy. Batılılaşma – Topkapı III. Ahmet Çeşmesi – 1728-29

18.yy. Batılılaşma – Tophane Çeşmesi, 1732, - I.Mahmud

18.yy. Batılılaşma – Üsküdar III. Ahmet Çeşmesi, 1732

18.yy. Batılılaşma – Azapkapı Saliha Sultan Çeşmesi, 1733

18.yy. Batılılaşma – Kabataş Mehmet Emin Ağa Çeşmesi, 1740, I. Mahmud

19.yy. Batılılaşma – Nakışdil Sultan Türbesi ve Sebili, 1818, II. Mahmud

19.yy. Batılılaşma – Ampir – Barok – Nusretiye Cami, 1818, II. Mahmud

19.yy. Batılılaşma – Eklektik – Büyük Mecidiye (Ortaköy) Cami, 1853, Abdülmecit

19.yy. Batılılaşma – Eklektik – Bezmialem Valide Sultan (Dolmabahçe) Cami, 1855

19.yy. Batılılaşma – Beylerbeyi Sarayı, 1865

19.yy. Batılılaşma – Dar’ül-Fünun, 1845-1863, G.Fossati

Alexandre Vallaury 1850 - 1921

•İstanbul Arkeoloji Müzesi

•İstinye'deki Afif Paşa Yalısı•Baltalimanı'nda Zeki Paşa Yalısı•Bağlarbaşı'ndaki Mecid Efendi Köşkü

•Galata'daki Osmanlı Bankası

•Haydarpaşa'daki Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (M.Ü. Tıp ve Hukuk Fakültesi)•Cağaloğlu'nda Düyun-u Umumiye binası(günümüzde İstanbul lisesi)•Beyoğlu'nda Pera Palas Oteli •Emek Sineması (Cercle d'orient)

Yerel biçimlerle tasarım, Düyun-u Umumiye, 1897, A. Vallaury

Yerel biçimlerle tasarım, Eminönü Osmanlı Bankası, A. Vallaury

Yerel biçimlerle tasarım, İstanbul Arkeoloji Müzesi, 1891, A. Vallaury

Raimondo D‘Aronco, 1857 - 1932

Şeyh Zafir Türbesi, Çe şme, Kitaplı ğı

Botter Apartmanı

Karaköy Cami

Tarabya

İtalyan

Sefareti

I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ - 1908-1927

KEMALETT İN BEY

1870 - 1927

VEDAT TEK

1873 - 1942

AL İ TALAT BEY

1869 - 1922


•Bu akıma ba ğlı ilk mimarlardan

•1919 – Evakf Nezareti Heyet-i Fenniye Görevi Reisli ği

•Kemalettin Bey’le ilk projeler

•Beşiktaş İskelesi

•Üsküdar İskelesi

•Kuzguncuk İskelesi

AL İ TALAT BEY

1869 - 1922

Beşiktaş İskelesi - 1913


KEMALETT İN BEY

1870 - 1927

•Eserleri ve yeti ştirdikleri ile döneme damgasını vurmu ştur

•1887 – Hendese-i Mülkiyeye girmi ş

•1895 – Berlin’de 2,5 yıl e ğitim ve deneyim

•1900'de İstanbul'a döndü ve ö ğretim üyeli ğine başladı

•1909 – 1919 – İttihat ve Terakki Partisi deste ği

•1908'de Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti adıyla bu meslek dallarının Türkiye'deki ilk meslek odasını ku rdu

•Mescid-i Aksa'nın restorasyonu çalı şmaları


KEMALETT İN BEY

1870 - 1927

•Çapa Anadolu Ö ğretmen Lisesi binasının in şaatı•Şemsipa şa İlköğretim Okulu'nun in şaatı•Ankara Evkaf Apartmanı in şaatı (Yapımı sırasında vefat etmi ştir)•Çamlıca Kız Lisesi in şaatı•Bostancı Camii in şaatı•Bebek Camii in şaatı•Yeşilköy Camii in şaatı•Kamer Hatun Camii, Beyo ğlu•Reşadiye Mektebi (günümüzde Eyüp Ortaokulu) in şaatı•Sultan Re şad Türbesi in şaatı•Gazi Osman Pa şa Türbesi in şaatı•Mahmut Şevket Paşa Türbesi in şaatı•Ahmet Cevat Pa şa Türbesi in şaatı•Ali Rıza Pa şa Türbesi in şaatı•Hüsnü Pa şa Türbesi in şaatı•Fethiye Camii Koca Sinan Pa şa Medresesi restorasyonu•Tayyare Apartmanları, Laleli•İstanbul Birinci, İkinci, Üçüncü ve Dördüncü Vakıf Hanları in şaatı•Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası in şaatı•İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi kütüphanesi•Filibe Gar Binası•Edirne Gar Binası onarımı•Bandırma Haydar Çavu ş Camii'nin yeniden in şası•Gazi Eğitim Enstitüsü binası in şaatı•Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Müdürlü ğü binası in şaatı•Vedat Tek tarafından ba şlatılan Ankara Palas projesinin son seklini vererek tamamlanması•Kudüs Mescid-i Aksa restorasyonu projelendirmesi (1 922-1926)


VEDAT TEK

1873 - 1942

•Mimar Kemalettin Bey ile birlikte en önde gelen iki isminden

biridir.

•Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyetin ilk yılların ın pek çok

önemli yapısına imza atmı ş bir mimardır.

•Sanayi Nefise Mektebi'nin ilk Türk hocalarından bir idir

•Fransa’da yüksek ö ğrenim

•1897'de yurda döndü.

•Sirkeci'de bir yazıhane açtı;Mimar Kemalettin Bey i le birlikte

Türk mimarisine yeni bir milli kimlik kazandırma ça balarına

giri şti

•Serbest mimarlı ğı sürdürürken 1899'da İstanbul Şehremaneti

mimarlı ğına getirildi “ Heyet-i Fenniye Reisi”


VEDAT TEK

1873 - 1942

•Mahmud Pa şa Köşkü, 1896. Moda•Halit Bey/ Nuri Pa şa Yalısı, 1900 başları Yeniköy•Zihni Pa şa Cami, 1901. Erenköy•İzmit Saat Kulesi, 1901-1902•Kastamonu Hükûmet Kona ğı, 1902•Cemil Topuzlu Kö şkü, 1900?. Göztepe•Silah Deposu Müzesi, (Uygulanmamı ş Proje) 1915. Maçka, •Posta ve Telgraf Nezareti Binası 1903-1909. Sirkeci, •Posta ve Telgraf Nezareti Fabrikası, 1907 civarı. S irkeci•Defter-i Hakani (Tapu Kadastro Müdürlü ğü), 1908. Sultanahmet•Hobyar Mescidi (Büyük Postane Camii), 1909, Sirkeci•Hürriyet Tepesi'nde Zafer Takı, 1909. Şişli•Vedat Tek Evi, 1913. Ni şantaşı•Moda Vapur İskelesi, 1915, Moda, Kadıköy•Haydarpa şa Vapur İskelesi, 1915, Haydarpa şa•Tayyare Şehitleri Anıtı, 1916. Fatih•Belediye Binası, 1916, Fatih•Sütlüce Mezbahası, 1919. Sütlüce•Kazım Emin Tütün Deposu, 1920'ler, Bursa•Cumhuriyet Halk Fırkası Mahfeli (II. TBMM Binası), 1 924. Ulus•Ankara Palas, 1924, Ulus•Şark (Nemlizade) Tütün deposu, 1925. Üsküdar•Tarsus Belediye Tiyatrosu ve Gazinosu, 1929, Tarsus•Halit Ziya (U şaklıgil) Apartmanı, (Sinan A ğa Daireleri), 1934. Çemberlita ş•Vedat Tek Evi. Nizam, Büyükada.•Tahir Han, 1935. Galata•İstiklal Caddesi O. Rü ştü Paşa Apartmanı, Beyo ğlu•Leyla Saz Kabri, 1936, Edirnekapı Şehitli ği•Yayla Apartmanı, 1939, Ni şantaşı

La Turquie kamaliste dergisi

4. Vakıf Han, 1916 – 1926, Eminönü, Kemalettin Bey

Büyük Postane - Posta Telgraf Nezareti , 1909, Sirkeci, Vedat Tek

Ziraat Bankası Genel Müdürlüğü, 1926-29, Ankara, Guilo Mongeri

Maçka Palas, 1926-29, Guilo Mongeri

St Antoine Kilisesi, 1912, Beyoğlu, Guilo Mongeri

Etnoğrafya Müzesi, 1926, Ankara, Arif Hikmet Koyunoğlu

Tayyare Kültür Merkezi, 1930lar, Bursa, Arif Hikmet Koyunoğlu

I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER

•Kemalettin Beyin erken ölümü

•Batıya açılma çabasının artması

•Eğitim kurumlarında Vedat Bey ve G. Mongeri yerine de ğişik anlayı şta insanların

getirilmesi

•Eğitim kurumlarında de ğişiklikler

•1927 sonrası --- Yabancı mimar artı şı

Yabancı Mimarların Tutumları:

•Uluslararası Üslup

•Anıtsallı ğı temel alan Neo-Klasik

Cumhuriyet’in amacı:

•Batının maddi kültürünü ve tekniklerini alarak ça ğdaş medeniyetler seviyesine

ulaşma

•1927- 1940 arası 14 Mimar ve Plancı almanca konu şulan ülkelerden davet ediliyor

•1936 – 1950 Henri Prost – İstanbul Nazım Planları

•1948 – Le Corbusier – İzmir İmar Planı için ön çalı şma ve rapor hazırlıyor

Yerel Mimarların Tutumları:

Uluslararası Üslup

Biçimsel ve anıtsallı ğı temel alan

I. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER

•1930larda Avrupa’nın aksine mimarlar için özgür çal ışma ortamı

•1.Ulusal Mimarlık Dönemi’nde ise kamu yapılarında b ütünlük söz konusu

•Diğer ülkelerdeki geli şmelere yeti şme iste ği

•Yerli mimarların yabancı mimarların ülkedeki yapılar ını aşma iste ği

•Ernst Egli’nin “Modern Mimari Atölyesi”

•Çağdaş mimarlık anlayı şı gerekleri

•Yeni ku şak mimarlarda � Yapılarda yenile şme

•İşlevi ön plana çıkaran akılcı tutum, i şleve göre biçimlenme

•Çevreyle ili şki kurma

•Bezemeden arınma

•Çağdaş Yapı Yöntemleri � Çimento – demir

•1930larda � Kamu Yapılarında Seçmeci tutum � Kaynak – Almanya, İtalya’daki

siyasi de ğişim

- Anıtsal giri şler - Yer Yer Ta ş Kaplamalar

- Eskiyi anımsatan biçimci yakla şım - İç-dış ili şkisi daha sa ğlıklı

• Mimarlık Kurumları artıyor

• Yerel malzeme bırakılmı ş ama yeni malzeme üretilmiyor, ithal ediliyor

Sayıştay, Ankara, 1928-30, Ernst Egli

Ernst Egli – 1930 – 1936 – Güzel Sanatlar Akademisinde HocalıkYeni Aşama – ULUSLARARASI ÜSLUP

• Cumhuriyetin ilk yapılarından,

1927’ler, dönemin Almanya-

Avusturya mimari etkisi

• Belli bir anıtsallık kurgusu var

• Yalınlık, klasik durgunluk

hakim

Ernst Egli, 1930lar

Ragıp Devres Villası, İstanbul, 1932, Ernst Egli

Taut Evi, B. Taut

Bruno Taut – 1936 – 1938 – Güzel Sanatlar Akademisinde Hocalık1938 - MİMARİ BİLGİSİ kitabı

• 2. Ulusal Mimarlık Hareketi örne ği bir yapı• Altta bant pencere, üstte tepe penceresi

Taut Evi, B. Taut

Bruno Taut – 1936 – 1938 – Güzel Sanatlar Akademisinde Hocalık1938 - MİMARİ BİLGİSİ kitabı

AÜ Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 1937, B. Taut

• Bodrum üzerine dört katlı olan yapı, ana caddeye par alel dikdörtgen prizmatik kütlesi ile bunun iki ucuna eklenmi ş küçük bloklardan meydana gelir.

• Girişin yer aldı ğı ön cephenin orta bölümü öne ve yukarı do ğru küçük çıkıntılar yapılarak vurgulanmı ştır.

• Yapının mimarı Mimar Sinan'a ve Osmanlı mimarisi hayr anlığı nedeniyle giri ş cephesinde ta ş ve tuğla birlikte kullanılmı ş , yan ve arka cepheler ise sıva ile kaplanmı ştır.

Yargıtay, Ankara, 1934, C. Holzmeister

Clemens Holzmeister – 1946 – 1949 – Teknik Üniversite Mimarlık Fakültesinde HocalıkKamu Yapılarında ANITSAL – Di ğer Yapılarda BÖLGESEL

T.B.M.M., Ankara, 1938-60, C. Holzmeister

Cumhurbaşkanlığı Köşkü, Ankara, 1932, C. Holzmeister

Belediyeler Bankası, Ankara, 1938, Seyfi Arkan

Seyfi Arkan – 1933 – Güzel Sanatlar Akademisinde Şehircilik dersi Hocalı ğı

Florya Cumhurbaşkanlığı – Atatürk - Deniz Köşkü, 1936, Seyfi Arkan

• Asimetrik kurgu, sürekli pencere dizisi• Yükseltilmi ş deniz üstünde => yerinde (Le Corbusier)

Florya Cumhurbaşkanlığı – Atatürk - Deniz Köşkü, 1936, Seyfi Arkan

Ankara Sergi Evi, 1933, Şevki Balmumcu

Şevki Balmumcu

Güzel Sanatlar Akademisi mezunu• Ankara Sergi Evi Yarı şması 1.lik ödülü• Çağdaş ve ileri bir yorum • Büyümekte olan ulusun kendini ifade etme isteği• Dar ve uzun bir geli şime sahip• Önde bir giri ş kısmı tasarlanmı ş• Asimetrik bir tasarım var. Klasist yapıda oldu ğu gibi ortada de ğil yanda.• Kütle parçaları uyumu mevcut.• Yataylığı bozan bir kule.• Streamline: ABD mimari özelli ği ve fütüristlerin kullandı ğı hızı ifade eden çizgiler var.• Klasik anıtsallık yerine, dönemin mimarlı ğının geç de olsa uygulanması.

Sümerbank, M. Elsässer

• Hem modern hem de ekspresyonist bir hava ta şıyor• Doluluk-bo şluk oranı fark edilir. Yalın bir tutum var.• Yapı parçalarını birbirine entegre eden tasarım• Frank l Wright havasında bazı elemanlar �organik kolonlar• Dinamik çizgili• Merdiven ve onu kar şılayan bir saçak �stilize edilmi şboruk

Sümerbank, M. Elsässer

II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ, 1940-1950

DIŞ ETKİLER

Almanya ve İtalya’daki Siyasi durum �Siyasal amaçlara yönelik kullanılıyor

• Anıtsal – Simetrik -Ta ş Malzeme

• Gösteriler, toplantılar bu yapılarda

• Gezici Sergiler �Siyasi propaganda ve bu siyasetin mimarlı ğı

İÇ ETKİLER

Yabancı mimarlara tepki

2.Dünya Sava şı öncesi ve sava ş ile birlikte Yurtdı şından malzeme getirilememesi

Yerli malzemeye dönme savı

I.Ulusal Mimarlık Dönemi � Kaynak:Selçuklu Mimarlı ğı, Osmanlı Mimarlı ğı Sinan dön.

II.Ulusal Mimarlık Dönemi � Kaynak: Türk Sivil Mimarlı ğı

Sedat Hakkı Eldem � Güzel Sanatlar Akademisinde “Milli Mimari Semineri” etkili

Mimarlık e ğitimi yapan kurumlar örgütleniyor

Türk Yapı Kongresi � 1948

Şehircilik ve imar planı çalı şmaları artıyor � Türk Evi, Türk Kenti bilgileri artıyor

Temel Sorunlar çözülmeden B İÇİMSEL YAKLA ŞIMLAR

II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ, 1940-1950

SEDAD HAKKI ELDEM 1908-1988

Güzel Sanatlar Akademisi mezunu Fransa, İngiltere, Almanya � 3 yıl burslu

1932 � Akademide hocalı ğa başlıyor

Türk Konutu, Topkapı Sarayı çalı şmaları

“Milli Mimari Semineri” ara ştırmaları

Tarihsel de ğer taşıyan eserlerin ara ştırılması

İlk Evre � Avrupa’dan dönü ş� Le Corbusier ve Bauhaus etkileri

Yalova Termal Oteli Fındıklı Elektrik Şirketi -1934

İkinci Evre � Milli Mimari Semineri çalı şmaları do ğrultusunda

II. Ulusal Mimarlık dönemi

İstanbul Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi (Emi n Onat ile birlikte)

Ankara Fen Fakültesi

Üçüncü Evre � Taş ve Yığma in şaat, Geleneksel Teknikler

İstanbul Adliye Sarayı (Emin Onat ile birlikte)

1941 - 45 � Eski Eserleri Koruma Encümeni

1962 – 72 � Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu ü yeliği

Elektrik İdaresi depo ve ofisleri, 1934, S.H. Eldem

Türk Ev tipleri, S.H. Eldem

Türkiye Sergi Binası, New York, 1938, S.H. Eldem

II.Ulusal Mimarlık döneminin ba şlangıcı

Şark Kahvesi, 1947, S.H. Eldem

İstanbul Türk evinin sofa gibi plan ö ğelerini, çıkma, saçak, kafes, vb çe şitli ayrıntılarını yeni yaşam biçimine uyarlamı ştır.

Geleneksel mimarlık biçimlerinin ve ö ğelerinin kullanılabilece ği konut, kahve, pavyon gibi işlevlerde bunlardan yararlanmaya çalı şan Eldem, otel, banka, i şyeri, yönetim ve e ğitim yapısı gibi i şlevlerdeyse akılcı-i şlevci biçimlendirmeye yönelmi ştir.

İÜ Fen Edebiyat Fakültesi, 1942-44, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte

İşlev, malzeme ve ta şıyıcı sistem gereksinimine önem vermi ş, geleneksel öğeler yalnız biçimsel ayrıntılarda kullanmı ştır.

İÜ Fen Edebiyat Fakültesi, 1942-44, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte

İstanbul Adalet Sarayı, 1949 (tasarım), S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte

Yeni bir akılcı i şlevci dönemi ba şlatmı ştır.

İstanbul Adalet Sarayı, 1948, S.H. Eldem - Emin Onat ile birlikte

II. ULUSAL MİMARLIK DÖNEMİ SONRASI GELİŞMELER

• 2.Dünya Sava şı sonrası � Alman etkisinin zayıflaması

� Diğer ülkelerdeki geli şmelerin izlenmesi

� Liberal – Kapitalist dü şünce

• Savaş Sonrası Kentler � Yeni üretimler – Uydu Kentler – Sosyal Konutlar

• Bağımsız Biçimlerle Çözüm � İstanbul Belediye Sarayı, 1953

� İstanbul Sheraton Oteli, 1959

• Yeni Eğitim kurumlarının açılması � ODTÜ, KTÜ

• 1954 � Yasa ile Mimarlar Odası’nın kurulması

• 1950ler � Uluslararası Sisteme geçi ş

� Cumhuriyet dönemi Türk mimarlı ğında dönüm noktası

� Farklı anlayı ş, üslup, dü şünce aynı anda

•Büyük Kentlere göç � Tarihsel ve kültürel de ğerler yıkılıyor

� Gecekondu sorunu

•1950 öncesi � Kamu Yapıları ve Tek Konut

•1950 sonrası � Konutlar, oteller, büro yapıları, fabrikalar, banka lar

•20.yy. 2.yarısı �Batının tüm akımından örnekler

� Rasyonalist- Pürist anlayı ş �Bağımsız Biçim arayı şları

� Brütalist Anlayı ş �Geleneksel Mimarlık de ğerlerinin

Yeniden Yorumlanması

Hilton Oteli, 1952,S.H. Eldem ve S.O.M.

1950'lerde egemen olmaya ba şlayan daha serbest, uluslararası nitelikteki dönemin öncüsü olmu ştur.

Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası, 1962-64, S.H. Eldem

Zeyrek Sosyal Sigortalar yapı grubu sınırlı katılımlı bir yarı şmada seçilerek projelendirilmi ştir.

Kompleks kökenindeki amaçlar bağlamında i şhanı, dispanser, çar şı, banka ve bir kahveden olu şmaktadır. Ancak, bu amaç hiç gerçekle şmemi şve kompleks kurumun büro binasıolarak i şlev görmü ştür.

Farklı büyüklükteki binalar e ğimli arazi üzerinde çevre düzenini bozmayacak ve öncelikle arkadaki mahallenin kimli ğiyle uyumlu olacak nitelikte konumlandırılmı ştır.

Bu tercih pencere elemanlarında ve yapı kütlelerinin çıkmalıbiçimleni şinde de dı şavurulmu ştur.

Ağa Han Mimarlık ödülü

Zeyrek Sosyal Sigortalar Kurumu Binası, 1962-64, S.H. Eldem

Atatürk Kitaplığı,1973, S.H. Eldem

18.yy. batılılaşma –topkapıiii. ahmet Çeşmesi...

Documents