1915 03 dagboek van doninck

7
© Gemeentelijk Archief Bornem - 25 - Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck MAART 1915 Maandag 1 maart 1915 (dag 211) Nachtrust gestoord om 3 uur door een kort maar hevig onweder met hagelstenen. Het heeft geen schade aan- gericht. Leo droomde dat er zeppelins bommen gooiden en wilde naar de kelder vluchten. Leonardus had veel moeite om hem gerust te stellen. Om 2 uur brengt madame Van der Stappen 5 fazanten en vertelt dat er gisteren een bejaarde Hauptmann (Von Kübler) met adjudant het kasteel is komen bezichtigen en het te schoon vond om er te komen inkwartieren. Hij woont op de villa Verbelen. Heeft streng verboden aan de bezettings-soldaten van in het kasteelpark te jagen of te wandelen. De Kommandant van ’t fort die ik eer- gisteren 27 februari sprak van ’t slecht vrouwvolk, dat hier aan de poort met de wacht kwam verkeren, zegde me dat hoegenaamd niet te zullen dulden. Hij heeft woord gehouden, ook aan ’t fort mogen ze niet omtrent komen. Dr. Van den Abbeele die deze namiddag broeder Remigius bezoek bracht, vertelde dat de doctoors streng verbod (op straf van boete) gekregen hebben nog een Duits soldaat in behandeling te nemen. Als een Duits soldaat zich aanbiedt moet hij dadelijk worden aange- geven. De siphilis moet schrikbarende verwoestingen doen in ’t leger : 150.000 ! Broeder Alfons ziet de Berliners geerne omdat ze veel melk komen kopen ! Dinsdag 2 maart 1915 (dag 212) In het gasthuis heeft men komen zeggen dat notaris Aerts te Mechelen is aangekomen, dat hij zelfs reeds te Bornem is, maar zich niet durft laten zien ! Gisterenavond kort voor 8 uur heeft broeder Laurentius twee vliegers met lichten in de lucht boven elkander zien vliegen van het zuidoosten naar het noordwesten. Deze middag begon men op de hof van Peer Moens in de Kloosterstraat een stelling te maken voor mitrailleurs. Deze namiddag bezoek van den E.H. pastoor van Branst. Juffrouw Van Roie, die haar zuster wegbracht naar Hasselt, komt een brief brengen van broeder Gerardus, pastoor van Kerniel, die welvarend is. Placidius gaat naar meneer Roelandts te Hingene, die gisteren van Hulst is teruggekomen en geld meebracht uit Holland. Van het komiteit bons gekocht aan 64 frank de 100 kilo. In het dorp zijn verscheidene mensen 2–3 dagen per week zonder brood. De rijst kost in de winkels 1 frank de kilo. Woensdag 3 maart 1915 (dag 213) Het kanon was de hele nacht en vandaag den hele dag hoorbaar. Pastoor van Lippelo is ziek en laat per bode een biechtvader vragen voor den aanstaande eerste vrijdag. Om 1 uur komt vice-feldwebel Schmidt met een onder- officier plaats vragen voor vijf man en vier paarden, tegen den toekomende vrijdag. Zij vertellen dat de Hauptmann Von Kübler in de villa Verbelen protestant is en prof in de universiteit van Erlangen. Zijn Leutenant Van Veldhuyzen is katholiek. De eerste is de kloosters zeer genegen, meer dan den tweede. Zij zullen niet dulden dat er ons schade word toegebracht of ’t slecht vrouwvolk nog aan de poort kome. Ze vragen ons dadelijk bij hen klachten in te dienen als er nog iets gebeurt. Afbeelding van een Zeppelin boven Antwerpen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zette het Duitse leger zeppelins in voor observatie en bombardementen.

Upload: archief-bornem

Post on 21-Jul-2016

232 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

Pater Benedictus Van Doninck verbleef tijdens WO 1 in de Sint-Bernardusabdij van Bornem en noteerde alle gebeurtenissen in een dagboek dat hij wist geheim te houden voor de Duitse bezetters. (maand maart 1915)

TRANSCRIPT

Page 1: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 25 -

Uit de dagboeken van Pater Benedictus Van Doninck

MAART 1915

Maandag 1 maart 1915 (dag 211)

Nachtrust gestoord om 3 uur door een kort maar hevig

onweder met hagelstenen. Het heeft geen schade aan-

gericht.

Leo droomde dat er zeppelins bommen gooiden en wilde

naar de kelder vluchten. Leonardus had veel moeite om

hem gerust te stellen.

Om 2 uur brengt madame Van der Stappen 5 fazanten

en vertelt dat er gisteren een bejaarde Hauptmann (Von

Kübler) met adjudant het kasteel is komen bezichtigen

en het te schoon vond om er te komen inkwartieren. Hij

woont op de villa Verbelen. Heeft streng verboden aan

de bezettings-soldaten van in het kasteelpark te jagen of

te wandelen. De Kommandant van ’t fort die ik eer-

gisteren 27 februari sprak van ’t slecht vrouwvolk, dat

hier aan de poort met de wacht kwam verkeren, zegde

me dat hoegenaamd niet te zullen dulden. Hij heeft

woord gehouden, ook aan ’t fort mogen ze niet omtrent

komen.

Dr. Van den Abbeele die deze namiddag broeder

Remigius bezoek bracht, vertelde dat de doctoors streng

verbod (op straf van boete) gekregen hebben nog een

Duits soldaat in behandeling te nemen. Als een Duits

soldaat zich aanbiedt moet hij dadelijk worden aange-

geven.

De siphilis moet schrikbarende verwoestingen doen in ’t

leger : 150.000 !

Broeder Alfons ziet de Berliners geerne omdat ze veel

melk komen kopen !

Dinsdag 2 maart 1915 (dag 212)

In het gasthuis heeft men komen zeggen dat notaris

Aerts te Mechelen is aangekomen, dat hij zelfs reeds te

Bornem is, maar zich niet durft laten zien !

Gisterenavond kort voor 8 uur heeft broeder Laurentius

twee vliegers met lichten in de lucht boven elkander zien

vliegen van het zuidoosten naar het noordwesten.

Deze middag begon men op de hof van Peer Moens in de

Kloosterstraat een stelling te maken voor mitrailleurs.

Deze namiddag bezoek van den E.H. pastoor van Branst.

Juffrouw Van Roie, die haar zuster wegbracht naar

Hasselt, komt een brief brengen van broeder Gerardus,

pastoor van Kerniel, die welvarend is.

Placidius gaat naar meneer Roelandts te Hingene, die

gisteren van Hulst is teruggekomen en geld meebracht

uit Holland.

Van het komiteit bons gekocht aan 64 frank de 100 kilo.

In het dorp zijn verscheidene mensen 2–3 dagen per

week zonder brood.

De rijst kost in de winkels 1 frank de kilo.

Woensdag 3 maart 1915 (dag 213)

Het kanon was de hele nacht en vandaag den hele dag

hoorbaar.

Pastoor van Lippelo is ziek en laat per bode een

biechtvader vragen voor den aanstaande eerste vrijdag.

Om 1 uur komt vice-feldwebel Schmidt met een onder-

officier plaats vragen voor vijf man en vier paarden,

tegen den toekomende vrijdag.

Zij vertellen dat de Hauptmann Von Kübler in de villa

Verbelen protestant is en prof in de universiteit van

Erlangen.

Zijn Leutenant Van Veldhuyzen is katholiek.

De eerste is de kloosters zeer genegen, meer dan den

tweede. Zij zullen niet dulden dat er ons schade word

toegebracht of ’t slecht vrouwvolk nog aan de poort

kome. Ze vragen ons dadelijk bij hen klachten in te

dienen als er nog iets gebeurt.

Afbeelding van een Zeppelin boven Antwerpen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog zette het Duitse leger

zeppelins in voor observatie en bombardementen.

Page 2: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 26 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

Om 4 uur komt madame Muyshondt–Daelemans van

Wintam de groeten brengen uit Oudenbosch.

Mgr. Prelaat is over enige weken op de glibberige straat

gevallen, doch reeds genezen.

In Holland is men volgens die dame erg Duitsgezind, men

vertelde er dat de Rittmeister Von Loeper een kozijn was

van de Prins gemaal.

Donderdag 4 maart 1915 (dag 214)

Om 9 uur gaat de Prior naar Lippelo biecht horen.

Toontje heeft influenza.

Om 10 uur verlangt de vice-feldwebel drie bedden-

bakken in het ziekenhuis. Om 2 uur komt hij zeggen dat

onze grote voituur is teruggebracht en de chaise deze

avond zal terugkomen. Men had ze verleden zondag

komen halen in de mening dat ze aan het fort

toebehoorden.

Leutenant Van Veldhuyzen is van Hollandse afkomst,

woont te Charlottenburg bij Berlijn. Thans in de villa

Verbelen aan de statie te Bornem, komt hier dagelijks op

de hof, maar zoekt ons niet aan te spreken en wij hem

ook niet.

Een Branderburger slotmaker brengt de badinrichting en

de watercloset op ’t ziekenhuis in orde.

In het dorp is aangeplakt dat de aardappelen niet buiten

de gemeente mogen verkocht worden.

Pachter Verbruggen is van de heilige sakramenten

bediend.

Om 7 ½ werkt het fort Liezele met zoeklicht naar hier .

Het kanon heeft de hele dag geweldig gebulderd ten

zuidwesten.

Vrijdag 5 maart 1915 (dag 215)

Om 7 uur is de Prior met de boot naar Antwerpen en

komt om 6 ½ terug thuis.

Op onze boomgaard wordt voort gewerkt aan de dam

tegen de muur. Na de middag komen drie Duitsers de

telefoonverbinding met onze toren verleggen binnen

onze muren en niet achter de geul om.

Gisteren heeft het krapuul van Bornem bij de bedeling

van meel de eerwaarde Heer onderpastoor Verbist en

Dr. Lanssens lelijk uitgescholden.

Vandaag is er aangeplakt dat de burgers voor eventuele

inkwartiering van soldaten een bed moeten gereed

hebben en stro voor de paarden, zonder vergoeding. De

vijf paardenmannen hier aangekomen zouden een

aparte keuken gewild hebben, maar ’t lukte niet.

Zaterdag 6 maart 1915 (dag 216)

Om 8 uur begonnen fortwerklieden in onze muur op een

meter afstand van elkaar schietgaten te kappen.

Twee Duitse wagens met kleren en voorraad zijn binnen-

gekomen.

Villa Verbelen aan het station waar de Duitse beveldragers hun intrek namen.

Page 3: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 27 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

Om 1 ½ brengt juffrouw Van der Stappen vijf fazanten.

Gebrek aan voeder verplicht den boswachter een 30-tal

fazanten te laten vliegen.

Gisteren hebben Duitsers in de Weert huiszoeking

gedaan en bij een stroper één geweer en twee fazanten

meegenomen.

Het 3-jarig paard van ‘ kasteel is door Duitsers opgeëist

en comptant betaald 1.100 frank. Goud en zilver geld

ziet men niet meer in de handel en ook het Belgisch

bankbriefje wordt raar.

Het kanon in de hele dag hoorbaar geweest.

Zondag 7 maart 1915 (dag 217)

Dubbele wachtpost aan het Warregaren vragen paspoort

aan velorijders en andere voerlui.

Ch. Verbruggen wou een heer naar Temse brengen, had

geen pas en moest zijn passagier aan het Warregaren

afladen en terugrijden.

Om 12 uur gaat de Prior naar Temse , tot 5 uur met een

brugpas geldig voor 1 dag door de gemeentesecretaris.

Om 4 uur bezoek van meneer Mees, die vertelt dat hij

een pas heeft om eenmaal per week naar Hulst te gaan

als agent van Wittock & Cie.

Het staatsarchief te Brussel is open en de beambten

trekken hun volle bezoldiging.

Hij J. Mees, doet echter geen dienst en verliest daardoor

slechts een derde van zijn tractement, dat hij op andere

manier wel inhaalt.

De bibliotheek nationale is en blijft gesloten.

Maandag 8 maart 1915 (dag 218)

Om 9 ½ gaat de Prior naar Temse om een paspoort naar

Antwerpen en vandaar naar Holland.

Deze middag laat de gemeente een kar steenkolen

brengen voor onze Branderburgers. Gisteren en vandaag

ook nog is er een grote wagen met allerhande getuig en

kleren aangekomen dat allemaal naar onze muziekzaal

wordt gebracht.

Vandaag staat er geen wacht aan onze poort.

Kanon de hele dag hoorbaar zuidwest.

Tussen onze Branderburgers, zegt men, zijn er bij die te

Leuven hebben gemoord, gebrand en gestolen.

In onze hof wordt gewerkt aan de telefoonverbinding.

Op de boomgaard kapt men gaten in de muur.

In den bouw worden ruiten ingezet.

De geïnkwartierden hebben er nog al eens ruzie. Ook in

’t ziekenhuis hier zijn vele ruiten kapot, maar als de

Branderburgers niet reklameren, wij ook niet.

Ons werkvolk kuist stenen aan t afgebroken huis van

Schutters en stopt ze in de kelder.

Deze middag tussen 1–2 uur zware ontploffing gehoord

noordwaarts.

Dinsdag 9 maart 1915 (dag 219)

Van 8 uur tot 12 en van 1 tot 5 gaat Leo aan de

levensmiddelenverdeling in den bouw helpen.

Om 8 ¾ bezoek van Pater Bruno, Os.B van Dendermon-

de, te Temse bij zijn familie verblijvend. Om 1 ½ komt

ook frater Achille van Temse. Ze vertrokken samen om 4

uur. Om 12 uur was de Prior thuis gekomen van

Antwerpen waar hij te vergeefs een paspoort voor

Holland gezocht had.

De ontploffing gisteren gehoord, was te Antwerpen in de

pyrotechnieke fabriek. Men spreekt van verscheidene

doden.

Te Temse Handelsblad verboden, item Het Vaderland

van Holland.

Kanon de hele dag hoorbaar zoals gisteren.

Broeder Alfons treurt omdat zijn koe met een dood kalf

staat te houden.

Woensdag 10 maart 1915 (dag 220)

Er wordt verteld dat de Duitse Soldaten van Puurs naar

het front zijn vertrokken, dat Aalst vol vluchtelingen is

uit Vlaanderen.

Om 10 uur waren er 2 vliegmachienen in de lucht,

waarop te Temse en te Steendorp werd geschoten.

Om 10 ½ brengt juffrouw Van der Stappen vijf fazanten.

Om 12 ½ komen twee grote paarden met een Duitse

Feldküche op onze koer gereden, om hier te blijven,

zeggen ze.

Om 1 uur komt Walter De Maeyer het orgel leren spelen.

Hij wil tegen Paschen zijn vader kunnen vervangen.

Theodoor laat een briefje ter vertaling meebrengen.

Baptist Van den Borre mocht naar Antwerpen om

petroleum voor het fort.

Hauptmann Von Kübler, voegde er een briefje bij het

paspoort, om de Duitser te Antwerpen een soldaat mee

te sturen opdat de petrol aan de compagnie zou worden

afgeleverd en er niet mee zou geleurd worden !

Kanon de hele dag hoorbaar.

Madame Cranleux brengt 50 frank van madame de

gravin voor de schamele armen.

Om 7 ½ gaat het elektriek licht uit gedurende 5 minuten.

Zoeklicht op ’t fort te Liezele.

Donderdag 11 maart 1915 (dag 221)

Ruzie in de koestal tussen Feldwebel Schmidt en de

paardenmannen, die er gisteren hun paarden instal-

leerden en last verkochten aan onze koeien.

Om 11 ½ gaat de Prior met Leo en Leonardus naar de

broeders van Temse op bezoek. Op de kaai mag niemand

bij het water komen. Een boerke dat om steenkolen

kwam, moest 40 frank boet betalen omdat hij dit verbod

niet had gelezen en de geobserveerd. Gemeentebons

geweigerd te Temse.

Page 4: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 28 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

In de namiddag kanon hoorbaar ten Zuidwesten.

Vrijdag 12 maart 1915 (dag 222)

In het huis van juffrouw Brijs hebben de Duitsers hun

Büro alias Schreibstube ingericht. Er hangt een Duitse

vlag aan ’t balkon.

In onze muur worden nog schietgaten gekapt en het

muurgedeelte dat niet met de aarden dam is bedekt,

wordt met slijk bestreken.

De Duitse Bauführer mocht wel lachen met de Belgische

versterkingen ! De pindraad-versperring aan de straat bij

P.Moens en in de 1e kasteeldreef wordt hersteld.

Om 2 uur brengt Van der Stappen 4 konijnen en vertelt

dat Duitse opschriften aan de ingangen van het

kasteelpark toegang en jacht aan de soldaten verbieden.

Twee officieren kwamen eergisteren van Temse met een

yacht de Schelde opgevaren tot Luipegem. Bezochten ’t

kasteel.

De hele dag kanon gehoord in het zuidwesten.

Men vertelt dat Constantinopel gevallen is !

Deze avond zijn twee boerenknechten, van Klein

Mechelen en van Oppuurs, op 6 oktober met kar en

paard meegenomen door de Belgen, uit Frankrijk over

Engeland en Holland, thuisgekomen zonder kar of paard.

Zaterdag 13 maart 1915 (dag 223)

Om 12 uur gaat Placidus zijn identiteitsbewijs bij de

sekretaris laten viseren. Hij wil toekomende week naar

Colen-Kerniel en Velm, maar ’t schijnt weer heel wat in

te hebben om een pas te krijgen.

Sommigen beweren een zeppelin gezien te hebben om

11uur deze voormiddag.

Aan poort der abdij stonden deze voormiddag wel 100

mensen aan te schuiven voor een aalmoes.

Madame Cammaert bracht om 3 uur zes brieven over de

Duitse post aangekomen : 3 dagtekenden van augustus,

2 van oktober.

Een Bornems handelaar B.V.d.B. had destijds 10 liter

petroleum geleverd aan de Belgische soldaten, had

daarvan een bon, dat hij nu kwam indienen bij de

gemeenteoverheid. Had een 0 bij de 10 gevoegd, maar

vergeten het getal in letters (dix) ook te veranderen, en

liep erin.

Zondag 14 maart 1915 (dag 224)

Om 8 ½ vertrekt Placidus te voet over Eikevliet-Hellegat-

Boom om een paspoort naar Mechelen en Limburg.

De greef van halfvasten heeft de traditionele speculatie-

man veranderd in krentenboterhammen.

Een grote hoeveelheid kledingstukken is van Antwerpen

voor de behoeftigen aangekomen bij meneer Verbist.

Jefke van den Dilft komt vertellen dat er gisteren voor de

3de maal Duitsers zijn komen vragen wanneer de eige-

naar thuis kwam, dat zij er zouden inkwartiering nemen.

Vandaag was een knecht van meneer Van Baren, in

Antwerpen verblijvend, komen zien of er in den Dilft al

Duitsers woonden.

In de namiddag veel kanongedommel hoorbaar in ’t

zuidwesten.

Deze avond brengen enige onzer Brandenburgers een

zatte kameraad mede naar de abdij.

Maandag 15 maart 1915 (dag 225)

Om 8 ½ gaat Leo naar den Bouw voor de bedeling.

Suske Verstraeten met zijne 2 jongens komt onze

fruitbomen snoeien.

Om 1 ½ komt een nieuw onderofficier Tülecke,

muziekleraar in Berlijn, kort dik manneken, inkwartiering

vragen met matras, stoel en tafel op het ziekenhuis. Om

3 ½ komt hij ons orgel bespelen en loofde het zeer.

De twee vice-feldwebels moesten blazen, drie andere

Pruisen klommen op de toren met plannen en kaarten.

De jongens boven de 18 jaar worden verwittigd zich

gereed te houden voor het controol.

De patatten mogen niet boven de 9 frank de 100 kilo

verkocht worden te Bornem.

Foto : Links Feldwebel Tülecke (alias Jan Pas, omdat hij

regelmatig paspoortcontrole doorvoerde) met naast hem

2 vice-Feldwebels, poserend op de binnenkoer van de abdij.

Page 5: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 29 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

Madame Van der Stappen brengt om 4 ½ vijf fazanten

(de laatste, zegt ze) wij kregen er sedert oktober juist

100.

Kanon gehoord de hele dag met enkele harde slagen. Op

het fort van Liezele werkt het zoeklicht in alle richtingen.

Dinsdag 16 maart 1915 (dag 226)

In de zalen van het pensionaat waren de kleren uitge-

stald die eergisteren voor de behoeftigen aangekomen

zijn. Veel en schoon !

Tussen 8 en 9 uur veel kanonschoten hoorbaar, nader-

hand minder.

Een honderdtal werklieden, vele helaas van Bornem,

werken aan de versterkingen der Duitsers.

Ambachtslieden als bv. Arcadius Borghijs, verdienen 0,50

frank per uur.

Ze werken echter zo weinig mogelijk.

Vandaag werden er nog 30 bij aangeworven. Men zegt

dat ze het doen om ’t werkeloos volk van de straat weg

te krijgen.

Er wordt uitgestrooid dat het Spierenbroek onder water

zal gezet worden. Aan het Warregaren zijn twee wacht-

huisjes neergezet.

Verjaring van de generaal-abt. droog gerookt in de

calefact.

Woensdag 17 maart 1915 (dag 227)

Kanon niet hoorbaar.

Brief ontvangen van madame Pirard uit Brussel,

gedateerd 4 februari met Duits 10 pfenning marke,

bestempeld 5 maart.

Ze laat weten dat haar eigendom, de voormalige Abdij

Roosendaal tijdens het bombardement totaal is

vernietigd met al wat er in was.

Helaas ons handschrift over een paar jaren te leen

gegeven. Namelijk 'Opcomste en bloei van Roosendaal'

in 4 nummers, met gekleurde Wapens der abdissen, over

4 jaren te Gent bij Vijt op een koopdag gekocht voor 30

frs. Zij zegt dat zij er melding van heeft gedaan in de

schade aangifte ingediend bij de gemeente Wavre

St.Catherine en dat we eventueel onze rechten kunnen

doen gelden.

Het was een kopie van de Grandes H(andschrift)s, hier

ook in de abdij maar ’t bevatte enkele wapens die in ’t

origineel ontbraken alsook nota’s van latere datum. ‘t is

jammer.

Donderdag 18 maart 1915 (dag 228)

Vandaag is geen kanon te horen geweest.

In onze koestal staan 2 Duitse paarden, die van armoe

vergaan. De manschappen zeggen dat ze geen geld

hebben om er vreten voor te kopen.

Theodoor is gisteren naar Brussel geweest met de

achterstallige rekeningen van inkwartiering der Belgische

troepen, en die in Bornem 70.000 frs. bedroegen. Tegen

alle verwachting werd hem dadelijk reeds een grote som

op afkorting uitbetaald. De rest zou naderhand volgen.

Om 5 ½ komt Placidus van zijn tramreis Bornem, Boom,

Mechelen, Leuven, Tervuren, Velm, Colen, Kerniel,

Hasselt, Diest, Tervuren, Brussel, Grimbergen, Londer-

zeel, Puurs, Bornem.

Gerardus welvarend directeur van Colen over 8 dagen

begraven.

Generaal De Bie met Hilarius op vastenavond vertrokken

naar Rome.

De Duitse treinen, in België peperduur, worden door

bijna niemand dan door Duitse soldaten gebezigd.

De trams doen goede zaken

Madame Van der Stappen brengt ons 4 konijnen.

Vrijdag 19 maart 1915 (dag 229)

De Zeppelin, die men hier over enige dagen (13d) zegt

gezien te hebben, is te Heindonk geland zonder iemand

er in.

Meneer Mees krijgt geen paspoort meer voor Holland.

Deze morgen werden in onze kerk omtrent 125 H.Com-

munies uitgedeeld.

Brief aangekomen van Alb.Peeters wagenmaker, dat hij

in Engeland als gereformeerde soldaat zijn verblijf heeft.

In het Handelsblad van gisteren stond dat een gevan-

gene te Sint-Gilles zich heeft gezelfmoord en een briefje

naliet waarin hij zich als de moordenaar bekent van de

moord op de pastoor van Dampremy.

Zaterdag 20 maart 1915 (dag 230)

Schietgaten worden gekapt in de muur aan de Klooster-

straat.

Om 12 uur komen hier de broer van broeder Hilarius en

de oom van broeder Paulus aan.

Duitsers presenteren hun paarden om ons land om te

ploegen. Niet aangenomen, werklozen zijn er genoeg.

De influenza schijnt ook in aantocht !

Zal Italië de oorlog verklaren ? Niet voor 31 meert, wedt

Mees !

Zoeklicht werkt te Liezele.

Zondag 21 maart 1915 (dag 231)

1e Plechtige Communie der kinderen. De ouders dezer

hadden van ’t comiteit bons gekregen om wit brood te

kunnen eten Vandaag. Theodoor had 20 jongens met zijn

Otto ter koffietafel. Victor Daelemans 20 meisjes.

Om 10 ½ en om 2 ½ passeerde een vliegmachien boven

Bornem oost-west.

Pastoor van Branst beknibbelt de voedingscommissie

omdat zijn volk naar Bornem moet gaan. Terechtwijzing

door getuigenissen van zijn eigen volk.

Vandaag brief van meneer Pirard beantwoord, meteen

pers van Brussel besteld.

Page 6: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 30 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

Maandag 22 maart 1915 (dag 232)

Prior gaat om 8 uur met de boot naar Antwerpen.

Om 9 ½ komt Schmidt vice-feldwebel een ander lokaal

vragen voor de wacht. Zou gaarne in ’t hospice nestelen.

Stel hem ’t voituurhuis voor.

Broeder Alfons wordt met z’n katten gefotografeerd

door de Duitser.

Schoonzuster van Placidus met een 1e communiecantje

hier.

Om 4 ½ komt de pastoor van Eikevliet assistentie vragen

voor Pasen. Onmogelijk.

Om 6 uur komt de hovenier Jan De Jong thuis uit

Holland, waar men hem nog profeteerde dat hij in België

van honger zou sterven.

Dinsdag 23 maart 1915 (dag 233)

Jan De Jong komt na de middag werken en is niet weinig

verbaasd de serre zo goed in orde te vinden.

Wij vernemen dat zaterdag acht dagen geleden pachter

Verbruggen is begraven te Branst.

In het dorp wordt uitgebeld dat het op straf van verban-

ning verboden is de loopgraven te betreden.

Om 6 uur bezoek van graaf John. De gravin-moeder lijdt

aan zeren voet.

Barones De Rosée te Breda.

Baron Ch. De Fierlant (Luitenant 1e Regiment Gidsen)

neef van pater Edmundus (+), gesneuveld aan ‘t front.

In de namiddag is ‘t kanon hoorbaar westwaarts.

Woensdag 24 maart 1915 (dag 234)

Men vertelt dat deze voormiddag door een vlieger

bommen zijn gegooid op de werf te Hoboken.

Om 12 ½ slachting van 2 jonge zwanen. De een sloegen

we met stokken dood, de ander schoot de onderofficier

Tülecke. Ze wogen beide 14 kilos, elk 7 kilos geslagen

vlees voor de soep der armen.

Het geweerschot deed een Duits wachtpost op z’n velo

springen en joeg de straat op en af !

Om 6 ¼ bezoek van graaf John.

Men zegt dat er een vliegmachien passeerde om 7 uur.

Donderdag 25 maart 1915 (dag 235)

Om 1 uur komen 2 meisjes van Wieze met de compli-

menten van Nivardus, die verlangt naar de abdij terug te

komen. Zijn voornemen keuren wij allen goed, maar

raden hem er mee te wachten tot Pasen, als ’t weer

beter is.

Men vertelt dat er gisteren op de werf te Hoboken twee

Duitse onderzeeërs werden vernield en 40 mensen

gedood door de bommenwerper.

Het Handelsblad vandaag zegt er niets van.

Deze morgen zeer vroeg reden auto’s en kanonnen in

volle vaart naar de brug van Temse. Men verwacht er

waarschijnlijk bommenwerpers.

Deze middag proefden we van de zwanensoep,die goed

was. Het vlees een weinig taai en smakeloos, doch geen

wansmaak.

Deze avond hadden we sedert jaren geconserveerde

kreeften.

Vrijdag 26 maart 1915 (dag 236)

In de Presentatieschool waren van de 200 kinderen, 150

afwezig.

In ’t gasthuis de kleintjes allen ziek. De sterfte onder de

kinderen neemt toe, boze mazelen.

De marceau is ongemoeid de versterkingen komen

afzien. In de wachtkamer (verfkot) wordt een raam ge-

plaatst.

Placidus konsulteert de dokter wegens zijn speen.

Deze voormiddag begonnen wij ons koorgestoelte met

vatelwater van de vetplekken te reinigen.

Na de middag werd er op de wacht een vlieger gesigna-

leerd tussen Temse en Steendorp, gisterenavond tegen 7

uur passeerde er een over Bornem.

Zaterdag 27 maart 1915 (dag 237)

De Duitse paarden zijn deze morgen allen naar Boons, en

op aanvraag werden de stallen uitgemest (3 karren) door

ons werkvolk. Twee broeikassen met Duits paardenmest

gevuld.

Zuidwaarts drie vaste ballons zichtbaar overdag.

Een hele wagen leder wordt op de muziekzaal gebracht.

Het schijnt er kleer- en schoenmakerij te zullen worden.

De completen vandaag volgens gewoonte om 3 uur,

maar de metten werden niet geanticipeerd om 5 uur,

omdat we het biechtvolk verwachtten,... dat niet

gekomen is. De mensen schijnen de wacht aan onze

poort niet te betrouwen.

De pastoor van Weert die we sedert oktober l.l. nog niet

in de abdij gezien hadden, is een biechtvader tot assis-

tentie komen vragen, maar wij konden er geen missen.

Onze bakker Jef Ei ligt met kwaje benen en wordt

vervangen door bakker Spiessens.

Zondag 28 maart 1915 Palmzondag (dag 238)

Om 5 ¾ waren we deze morgen klaar met biecht horen.

Onze Brandenburger Landsturm pronkt vandaag met

nieuwe kleren.

Pastoors, onderpastoor en postbedienden trokken deze

dagen hun salaris, mits te tekenen dat ze van geen ander

gouvernement dan het Duitse betaald werden, en niet

zullen handelen tegen ’t gouvernement van de Keizer.

Een Duits postbureel is gevestigd te Oppuurs voor het

kanton. Brieven open en gefrankeerd kunnen op het

gemeentehuis dagelijks worden neergelegd.

Theodoor de Maeyer is aangewezen als vertegenwoor-

diger van het kanton Puurs voor de voedings-kwestie.

Alf. Kegels van Hingene, te Sint-Niklaas wonend als

controleur.

Page 7: 1915 03 dagboek van doninck

© Gemeentelijk Archief Bornem - 31 -

Uit de dagboeken van

Pater Benedictus Van Doninck

Maandag 29 maart 1915 (dag 239)

Leonardus is vandaag naar de dokter gegaan, die hem

versterkende pillen en poeiers enz voorschreef.

Vandaag werden er vijf kinderlijken begraven, voor

morgen reeds zeven. De scholen zijn gesloten, mazelen

van bozen aard.

Om 2 uur komt een Belgisch soldaat die zegt 45

gevechten te hebben bij gewoond, om wat eten vragen

en een aalmoes. Hij zegt uit het hospitaal van Gent te

zijn gekomen en zonder centen of papieren op weg is

naar Wespelaar. Met een paar boterhammen in zijn

maag en enige centen op zak trok hij weg om 2 ½.

De hele compagnie Landsturmer van de omtrek komt

zich vandaag hier op de muziekzaal in nieuwe kleren

steken.

Kanon in de verte hoorbaar.

Juffers Madel en Pacifique naar Antwerpen.

Dinsdag 30 maart 1915 (dag 240)

Kwart voor 8 uur twee ontploffingen gehoord noord-

oostwaarts.

De hele dag zagen we hier Landsturmers nieuwe kleren

komen aanpassen.

Leo komt met het nieuws af om 12 uur dat de abdij van

S.Bernard a/S deze morgen door bommen in brand is

geschoten.

Wij klimmen de toren op doch zien nergens rook. Ook

Duitsers klimmen op de toren.

Leonardus ontving deze avond een brief van Hugo uit

Schiedam, gedateerd van 20 maart. Hij laat weten dat hij

nog altijd bij zijn ouders in Schiedam verblijft, en zijn

gezondheid niet al te best is. Klaagt over drogen hoest;

zou gaarne terug naar de abdij willen keren, maar

bekomt geen toelating van de Prelaat. Deze heeft door

zijn val over enige weken een hersenschudding

opgedaan, en mag nog niet lezen of schrijven.

Gisteren mochten geen Hollandse bladen over de

grenzen.

Kanongedommel hoorbaar in ’t zuidwesten

Woensdag 31 maart 1915 (dag 241)

Om 9 uur assisteert Leonardus in de lijkdienst van

Meneer Baptist Verleysen in de parochiekerk.

Ons varken is vandaag naar de slachter gedaan om voor

ons in de kuip te worden gestoken.

Varkensvlees 2,10 de kilo.

Men vertelde dat niet St.-Bernardusabdij maar de

Zilverfabriek te Hoboken beschadigd werd en 200 doden

werden gemaakt. Deze avond zei men dat er niets van

waar is, ’t waren slechts signalen voor of wegens een in

’t zicht komend vliegtuig.

Deze namiddag is men begonnen de pandhof te kuisen.

’t was geleden van augustus 1914.

Deze middag is overleden mejuffer Rosalie van Breedam.

(gisteren voor de 3de maal berecht)

De hele dag kanon hoorbaar ten zuidwesten.

Afbeelding van Belgische Genietroepen die bij aanvang van de oorlog in augustus 1914 een pontonbrug over de Schelde

bouwden. Op de achtergrond de toren van de Sint-Bernardsabdij te Hemiksem. (prentkaart Delcampe)