2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг...

12
Хэрэглээний зээлд тавьсан тааз импортыг сааруулж, валютын ханшийн өсөлтийг хазаарлав. Төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш нэгдүгээр сард 40 орчим төгрөгөөр суларч, сүүлийн сар хагасын хугацаанд тогтвортой байна. 3 Э.Билгүүн-Оргил / ЗГМ© 2660 2650 2640 2630 2019.I 2019.II 2019.III 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105) YНЭ: 1000₮ ~ Соёлт хүНий өглөө СоНиН уНшихААС ЭхЭлдЭг ~ ЗГМ Зах зээлийн хөтөч хүүг хэвээр үлдээлээ Алслагдсан дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар муу байна “Эрдэнэт” үйлдвэрийг ТӨҮГ болгож, шахаа хийх нүхээ малтав Бодлогын хүүг 11 хувьд хадгалах шийдвэр гаргалаа. Дүүрэг нэмэх үү, хороогоо хуваах уу гэдэг асуудлыг ярьж байгаа. “Нэг сумаар хоёр туулай буудах” эрх баригчдын далд санаархал. онцлох улс төр Ерөнхийлөгчийн зүгээс УЕП-ын орлогч даргад Ш.Эрдэнэ- билэгийг санал болголоо. УИх-ын чуулган бямба гарагт хуралдаж, хуулийн төслүүдийг шахаж хэлэлцэнэ. эдийн засаг хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 926.8 тэрбум төгрөг байна. Petro Matad ирэх улирлаас газрын тосны XX блокийн өрөмдлөгөө эхлүүлнэ. нийгэм цЕГ: Түрээслэгчдийнхээ бичиг баримтыг хураасан “Алтжин бөмбөгөр” төвийг шалгана. Алслагдсан дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар муу байгаа нь судалгаагаар харагджээ. дэлхий нийслэлийнхээ нэрийг Нурсултан болгож өөрчлөхийг Казахстаны иргэд эсэргүүцлээ. Эрхэмлэж яваарай хэмээн машид итгэн эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг та нарт үлдээв Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана © 01105 FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7 > 11 > 5 > 2 ubinfo.mn бүрэлдэхүүн компани THE OFFICIAL GAZETTE АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ 2631.25 393.68 41.27 АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД 110.70 0.12% 98.700 0.13% 6457 0.03% ГЭРЭГЭ БОНД 99.330 0.12% 1317.98 0.42% Х.Чойбалсан Төгрөгтэй харьцах ам.долларын албан ханш ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ АМ.ДОЛЛАРыГ ХАЗААРЛАЛАА

Upload: others

Post on 05-Feb-2020

40 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

Хэрэглээний зээлд тавьсан тааз импортыг сааруулж, валютын ханшийн өсөлтийг хазаарлав. Төгрөгтэй харьцах ам.долларын ханш нэгдүгээр сард 40 орчим төгрөгөөр суларч, сүүлийн сар хагасын хугацаанд тогтвортой байна. 3

Э.Билгүүн-Оргил / ЗГМ©

2660

2650

2640

2630

2019.I 2019.II 2019.III

2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105) YНЭ: 1000₮~ Соёлт хүНий өглөө СоНиН уНшихААС ЭхЭлдЭг ~

ЗГМ

Зах зээлийн хөтөч хүүг хэвээр үлдээлээ

Алслагдсан дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар муу байна

“Эрдэнэт” үйлдвэрийг ТӨҮГ болгож, шахаа хийх нүхээ малтав

Бодлогын хүүг 11 хувьд хадгалах шийдвэр гаргалаа.

Дүүрэг нэмэх үү, хороогоо хуваах уу гэдэг асуудлыг ярьж байгаа.

“Нэг сумаар хоёр туулай буудах” эрх баригчдын далд санаархал.

онцлох

улс төрЕрөнхийлөгчийн зүгээс УЕП-ын орлогч даргад Ш.Эр дэнэ-билэгийг санал болголоо. УИх-ын чуулган бямба гарагт хуралдаж, хуулийн төслүүдийг шахаж хэлэлцэнэ.

эдийн засагхугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 926.8 тэрбум төгрөг байна.Petro Matad ирэх улирлаас газрын тосны XX блокийн өрөмдлөгөө эхлүүлнэ.

нийгэмцЕГ: Түрээслэгчдийнхээ бичиг баримтыг хураасан “Алтжин бөмбөгөр” төвийг шалгана. Алслагдсан дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар муу байгаа нь судалгаагаар харагджээ.

дэлхийнийслэлийнхээ нэрийг Нурсултан болгож өөрчлөхийг Казахстаны иргэд эсэргүүцлээ.

Эрхэмлэж яваарай хэмээн машид итгэн эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг та нарт үлдээв

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 1 1 0 5

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7> 11> 5> 2

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2631.25 393.68 41.27

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

110.700.12%

98.7000.13%

64570.03%

ГЭРЭГЭ БОНД

99.3300.12%

1317.980.42%

Х.Чойбалсан

Төгрөгтэй харьцах ам.долларын албан ханш

ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ АМ.ДОЛЛАРыГ ХАЗААРЛАЛАА

Page 2: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

Улс төр

2 ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

ЗГМ ТОвЧХОН» ПАрлАмЕнТУИХ-ын ээлжит бус чуулганаар Татварын багц хуулийн төслийг хэлэлцэж эхэлсэнтэй холбогдуулан Ерөнхийлөгч болон АН-ын зүгээс зарчмын зөрүүтэй санал илгээжээ. Үүнтэй холбогдуулан Төсвийн байнгын хороо анхны хэлэлцүүлгийг дахин хийж Ерөнхийлөгчийн хоёр саналыг дэмжиж, АН-ын байр суурийг илэрхийлсэн дөрвөн саналын гурвыг нь дэмжсэнгүй.

» ЗАсГИйн ГАЗАрУлаанбаатар- Дарханы чиглэлийн авто замын шинэчлэлийг ирэх сараас эхлүүлэх шийдвэрийг Засгийн газрын хуралдаанаар баталлаа. Ингэхдээ Европын сэргээн босголт, хөгжлийн банкны зээлээс хөрөнгө гаргах тухай эцсийн шийдвэр гарах хүртэл эхний ээлжинд Хөгжлийн банкнаас замын ажлын санхүүжилт хийхээр болов.

» нИйслЭлНийслэлийн Засаг дарга С.Амарсайхан Хонхор налайх чиглэлийн төмөр замыг сэргээн ашиглах хүсэлтийг ЗТХЯ-д гаргажээ. 2008 онд хаасан тус замыг сэргээн засварлаж ашиглалтад оруулснаар цаашид дагуул хотуудыг хөгжүүлэх, стратеги эдийн засгийн чухал ач холбогдолтой гэж үзсэн байна.

» ШИйдвЭрЗасгийн газраас хөгжлийн бэрхшээлтэй буюу одой хүнийг ажиллуулах орон тоог аж ахуйн нэгж, байгууллагын нийт ажилчдын 25 хүн тутамд нэг байхаар тогтоолоо. Харин ажиллуулаагүй тохиолдолд сар бүр төлөх төлбөрийг Улаанбаатар хот, Орхон, Дархан-Уул аймагт тухайн байгууллагын ажилчдын дундаж цалингийн хэмжээгээр, бусад аймагт дундаж цалингийн 60 хувиар тооцон Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих санд төвлөрүүлэхээр шийдвэрлэв.

“Эрдэнэт” үйлдвэрийг ТӨҮГ болгож, шахаа хийх нүхээ малтав

Засгийн газраас “Эрдэнэт” үйлдвэр ххК, “монгол росцвет­мет” ххК­ийг төрийн өмчит үйлдвэрийн газар болгох шийдвэр гаргаснаа зарлалаа. хуралдаанаа дуусгалгүй энэ тухай яаран зарласан нь хэр их баярлан хөөрч буйгаа илэрхийлсэн нэг ёсны тодорхойлолт болов. тэр тусмаа Эрдэнэт үйлдвэрт хүүхэд нь шахаа хийсэн гэгдээд байгаа хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж баярт мэдээгээ бахтайгаар мэдэгдэв. өмнө нь Эрдэнэт үйлдвэртэй холбоотой үйл явдлыг ЗгхЭг­ын дарга голлон удирдаж байсан бол одоо хЗдх­ийн сайдын “тоглолт” хийх цаг иржээ. үүнийг шахаа сайн хийдэг улстөрчдөдөө “цулбуур атгуулсан” үйлдэл ч гэж хардаж болно.

Эрдэнэт үйлдвэрийг 100 хувь төрийн мэдэлд авч буй үйл явцыг хөндлөнгийн хараа хяналтаас холдуулж, 2020 оны сонгуулийн санхүүжилтээ босгох “нүхээ малтсан” үйл ажиллагаа ч гэж үзэх үндэслэл бас бий. ийм төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх тааламжтай хөрс нь төрийн өмчит үйлдвэрийн газрууд. тэр дундаа уул уурхайн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой компанид энэ төрлийн далд ажиллагаа их явагддаг гэдгийг хэн хүнгүй мэдэх билээ. тус салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хязгаарлагдмал хариуцлагатай олон компани бий. тухайлбал, төр дангаараа хувьцааг нь эзэмшдэг “Эрдэнэс монгол” ххК, төрийн өмчийн компани хувьцааг нь дангаараа эзэмшдэг хаалттай “Эрдэнэс оюу толгой” ххК, төрийн өмч давамгайлсан “Эрдэнэт үйлдвэр” ххК, “монголросцветмет” ххК, төрийн өмч оролцсон “оюу толгой” ххК зэргээс сонголтоо хийдэг. гэхдээ эдгээрээс хамгийн ашигтай, далайцтай ажиллаж байгаа нь оюутолгой ххК, Эрдэнэт үйлдвэр ххК юм. Бусад нь шахаа хийхэд хэтэрхий жулдахаас гадна үйл ажиллагаа нь жигдрээгүй учир нэмэргүй

гэж тооцоолж байх шиг. мөн оюутолгой ххК­д гадаадын хөндлөнгийн хяналт дээд зэргээр тавигддаг учир шахаа хийх бүү хэл тендер зарлах ч эрх олдохгүй учир тэднийхийг мартсан нь дээр гэж үзсэн биз.

харин Эрдэнэт үйлдвэрээс хувийн хэвшлийг шахан гаргаж төрийн мэдэлд 100 хувь авснаар хөндлөнгийн хяналтгүй найрлах боломжоо нээж байгаа бус уу. Бүр төүг болгон зохион байгуулж байгаа нь үүнийг баталж буй

мэт. уг нь эрх баригчид Эрдэнэт үйлдвэрийг төрийн мэдэлд авах зорилгоо өөрөөр тодорхойлж байсан санагдана. хэдхэн сарын өмнө Эрдэнэтийг төрийн мэдэлд авбал 10 хувийг нь иргэддээ хувьцаа хэлбэрээр олгоно гэсэн нь “чихэн дээр цэцэг ургуулсан” мэдэгдэл байсныг хүмүүс одоо л ойлгож эхэлж байна. Эрдэнэт үйлдвэрт шахаа хийхгүй гэх баталгаа ЗгхЭг­ын дарга, хЗдх­ийн сайдын амнаас гарахгүй байгаагийн цаана учир бий гэж хардах эрх бий.

Засгийн эрхийг барьж байсан улс төрийн намууд сонгуулийн санхүүжилтээ төрийн өмчит компанид шахаа хийх болон төсвийн хөрөнгөөр зарласан тендерээс босгодог гэх яриа ч хууль хяналтын байгууллагын дүгнэлттэй яв цав нийцдэг. төр хамгийн муу менежер гэх дүгнэлт төүг­уудын санхүүгийн тайлангаас ч тодорхой харагддаг. Атг­аас 2016 онд төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдэд шалгалт оруулж 42 нь алдагдалтай ажилласан гэсэн дүгнэлт хийж байв. мөн Атг­аас дээрх байгууллагуудын алдагдалтай ажиллаж буй шалтгааныг хууль тогтоомж, дүрэм, журам зөрчдөг, Авлигын эсрэг хууль, мэдээллийн ил тод байдал ба мэдээлэл авах эрхийн тухай хууль, шилэн дансны тухай хуулиар хүлээсэн үүргээ биелүүлдэггүй, төрийн өмчийн хөрөнгийг бусдад хандивлах, зарим тохиолдолд дур мэдэн зарцуулдаг гэж тодорхойлжээ. үүний цаана намын хандив, шахааны бизнес, тендерийн

хулгай байсныг албаны хэллэгээр тодорхой өгүүлсэн нь энэ. харин энэ явдал Эрдэнэт үйлдвэр дээр тасалдсан нь хувийн хэвшлийн хяналт дор шахаа болон тендерийн булхай гарахгүй байсантай холбоотой. Эрдэнэт үйлдвэрээс улсын төсөвт тушаасан орлого ч үүний нэг нотолгоо. улсад ашигтай энэ хэлбэрээс намд ашигтай хэлбэрт шилжиж байгааг эрх баригчид цаагуураа баяр хөөртэй зарлалаа.

гэвч гаргасан шийдвэр нь ганц жил болохгүй арбитрт очих, 49 хувь орос эзэндээ буцах зэрэг бодит эрсдэл байгааг тооцолгүй “чихээ таглаад нүдээ аниад” зүтгэж буйд давхар санаа байгаа бус уу.

“Эрдэнэт” үйлдвэрийг Стандарт банкинд барьцаалж монголын татвар төлөгчдийг 126 сая ам.долларын өрөнд оруулсан хэрэг хэзээ мөдгүй

аюул тарих учир үүнийг дарах шаардлага тулгамдуу байгаа. тиймээс эхний ээлжинд хувийн хэвшлийн хяналтыг Эрдэнэт үйлдвэрээс салгаж дээрх мөнгийг Стандартад шилжүүлэх аргыг ч сэдсэн байхыг үгүйсгэхгүй. Энэ бол улс төрийн шалгарсан арга. Эзнийг нь хорьж байгаад гэрийг нь нэгжиж хөрөнгийг нь дээрэмддэг хууль хүчнийхний технологи. тийм ч учраас хЗдх­ийн сайддаа “цулбуур атгуулсан” байх талтай. Нөгөөтэйгүүр “Эрдэнэт” үйлдвэрийг төүг болгосон Засгийн газрын шийдвэр буруудлаа гэхэд “Стандарт”­ын өрнөөс салсан байх учир алдах зүйл байхгүй. Намын сонгуулийн санхүүжилт босгохын зэрэгцээ өмнөх хулгайг далдлах энэ аргыг “нэг сумаар хоёр туулай буудах” эрх баригчдын далд санаархал гэвэл зохилтой.

“Нэг сумаар хоёр туулай буудах” эрх баригчдын далд санаархал

Г.БилгүүнЗГМ

С.Батсайхан / ЗГМ©

Үндэстэй бүхэн урган дэлгэрч, үртэй бүхэн өсөн үрждэг урин хаврын эхлэл, казах түмний олон зуун жилийн түүхэн уламжлалт Наурыз баярыг тохиолдуулан эх орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд Та бүхэндээ Монгол Улсын Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа халуун баярын мэндчилгээ дэвшүүлье.

Жилдээ нэг тохиох Наурыз баяраа элбэг дэлбэг угтаж, ахас ихэсээ хоймортоо хүндэтгэн залж, үгийн сайхныг хэлэлцэн, үйлсийн сайныг ярилцан, хүлгийн сайхныг унаж, баяр хөөртэй өөдрөг сэтгэлтэй байхыг эрхэмлэн дээдэлж, эв нэгдэл, сайн сайхныг бэлгэддэг нь казах түмэн уугуул ёс заншил, унаган төрх соёлоо хадгалж явааг харуулсан онцгой баярын өдөр юм.

Эртний уламжлал, удам судраа түшин, буурал дээдсийн үеэс өнөөг хүртэл зузаан түүхийг бүтээж яваа ажилч хичээнгүй, авьяаслаг, хөдөлмөрч казах түмэн, эх орон төрөлх аймаг, орон нутгаа хөгжүүлэхийн төлөө, ихийг бүтээх хүсэл эрмэлзэл дүүрэн байдгийг Наурыз баярын энэхүү билэгт сайн өдөр тэмдэглэн хэлэхэд таатай байна.

Хотлоороо хосгүй жаргалтай байж, юу хүссэн есөн эрдэнийн цагаан хүсэл нь үргэлж биелж, өнөд мандахын өлзийтэй ерөөлийг өргөн дэвшүүлье.

Та бүхэндээ аз жаргал сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе

монГол УлсЫн ЕрӨнхИй сАйд

монГол АрдЫн нАмЫн дАрГА У.хҮрЭлсҮх

монГол УлсЫн ЕрӨнхИй сАйд У.хҮрЭлсҮх нАУрЫЗ БАЯрЫГ ТохИолдУУлАн

мЭндЧИлГЭЭ дЭвШҮҮллЭЭ

хЗдх­ийн сайд Ц.Нямдорж С.Зориг агсныг хөнөөсөн хэмээн шийтгүүлсэн хүмүүс хэлмэгдсэн гэдгийг албан ёсоор зарлав. Энэ хэрэгт ял шийтгүүлсэн Ч.Сод номдаржаа, т.Чимгээ нартай уулзан хорих ангиас эмнэлэгт шилжүүлсэн тухайгаа ч мэдэгдсэн.

мөн дээрх хоёр иргэнийг мөрдөн байцаасан тЕг­ын хоёр ажилтныг баривчилсан гэв. тэрбээр “С.Зоригийн амь настай холбоотой хэргийг шалгахдаа эрүүдэн шүүх ажиллагаа явуулсан нь тодорхой болсон. монголд цаашид 1937 оны хэлмэгдүүлэлт хэзээ ч болохгүй гэж бодож байна.

Энэ хоёр хүний ар гэрээс монгол төрийн өмнөөс уучлал гуйж байна” гэсэн юм.

хуулийн сайдын мэдээлэлд монголын төр хэлмэгдүүлсэн хоёр иргэнээсээ уучлалт гуйгаад өнгөрөх өнгө аяс цухалзлаа. угтаа энэ хэрэгт холбогдсоноос хойш Ч.Содномдаржаа, т.Чимгээ нар ямар их зовлон туулж, сэтгэлийн шаналан, цаг хугацаа, эд хөрөнгөөр хохирсон бол. Ээжийнхээ төлөө арга бүхнийг эрэлхийлж явсан охин нь ч амиа алдсан. Энэ бүхний дараа төр уучлалт гуйгаад өнгөрөх нь хэтэрхий чамлалттай. монголын ард түмний хүсэл ч энэ хоёр хүнийг хэлмэгдүүлснээр дуусах болж байх шиг.

хЗдх­ийн сайд энэ хэргийн захиалагчийг илрүүлнэ гэж сайд болохдоо амлаж байсан нь ч талаар болох тийш хандлаа. Ц.Нямдорж захиалагчийг хэзээ зарлах вэ гэсэн сэтгүүлчдийн асуултад “Захиалагчийг олох биш бүр будлиантуулсан байгаа” гэж хэлснээр амлалтаасаа буцсан, ард түмний хүслийг бүдгэрүүлэх санаагаа ч ийн цухуйлгалаа.

МЭДЭЭ

Зоригийн хэргийн захиалагчийг зарлах амлалт талаар болов

Төр хамгийн муу менежер гэх дүгнэлт ТӨҮГ-уудын санхүүгийн тайлангаас ч тодорхой харагддаг. АТГ-аас 2016 онд төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдэд шалгалт оруулж 42 нь алдагдалтай ажилласан гэсэн дүгнэлт хийж байв.

• “Эрдэнэт” үйлдвэрээс хувийн хэвшлийг шахан гаргаж төрийн мэдэлд 100 хувь авснаар хөндлөнгийн хяналтгүй “найрлах” боломжоо нээж байгаа бус уу.

• Гаргасан шийдвэр нь ганц жил болохгүй арбитрт очих, 49 хувь орос эзэндээ буцах зэрэг бодит эрсдэл байгааг тооцолгүй “чихээ таглаад нүдээ аниад” зүтгэж буйд давхар санаа байгаа.

• хувийн хэвшлийн хяналтыг “Эрдэнэт” үйлдвэрээс салгаж “стандарт” банкны өрийг дарах аргыг ч сэдсэн байхыг үгүйсгэхгүй.

Page 3: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

нийтлэлчийн булан

3ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН

Цалин, тэтгэврийн зээл энэ оны нэгдүгээр сард 4.3 дахин буурчээ

“Ногоон”­ы ханш номхорч буйг та анзаарав уу. өнгөрсөн жилийн турш төгрөгийг илт илүүрхэж, тувт дарамталсан ам.долларын ханш энэ онд тун томоотой байна. Энэ оны нэгдүгээр сарын 1­нээс иргэдийн хэрэглээний зээлд тааз тогтоосон нь импортын хурдыг сааруулж, ам.долларын ханшийг хазаарлахад түлхэц өгчээ.

тэгвэл иргэдийн хэрэглээний зээл яагаад импортын хэмжээ, ам.долларын ханшид ийн хүчтэй нөлөөлөөд байна вэ. иргэд ахуйн аливаа хэрэгцээ болон тэмдэглэлт үйл явдалд зориулан хэрэглээний зээл авч, цахилгаан бараа, суудлын автомашин, гар утас, тавилга хэрэгсэл тэргүүтнийг түлхүү авдгийг төв банкны судалгаанд дурджээ. гэтэл иргэдийн зээлээрээ худалдан авдаг автомашин, гар утас, зурагт зэргийг монгол улс дотооддоо үйлдвэрлэдэггүй учраас эдгээр бараа бүтээгдэхүүнийг хилийн чанадаас импортлохоос өөр аргагүйд хүрч байгаа юм. ингэснээр зээлээр авсан автомашины тоо нэмэгдэхийн хэрээр монголоос гарах валютын урсгал улам ширүүсэж, гадаад валютын багахан нөөцөө бид өмд гутал, машин тэрэг болгоод, импортын цоргоор урсгачихдаг. Валютын гадагшлах урсгал эрчимжихийн хэрээр дотоодод ам.доллар ховордож, зах зээлийн хуулиар ханш нь өсөж, хаданд гарна. ингээд л ногоон тэмдэгтийн дийлдэшгүй ноёрхол монголын эдийн засгийг бүхэлд нь нөмрөх нь тэр.

Эгэл жирийн монгол өрхийн хэрэглээнээс эхлээд худалдааны тэнцэл, валютын ханш зэрэг эдийн засгийн олон хүчин зүйлийг донсолгодог хэрэглээний зээлийг хазаарлахын тулд төв банк энэ онд хязгаар тавьсан юм. ингэснээр зөвхөн валютын гадаад, дотоод урсгалыг тэнцвэржүүлээд зог сохгүй айл өрхүүдийг өрийн дарамтаас хамгаалж, хэрэг лээний зээлд олгодог байсан санхүүжилтийг бизнес рүү чиглүүлэх давхар зорилгыг ч тээж байв. Энэ хүрээнд иргэдийн хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааны таазыг 70 хувиар тогтоож, дээд хугацааг нь 30 сараар хязгаарласан юм.

ингэж валютын урсгалын нэг цоргонд хаалт тавьснаар

2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Хэрэглээний зээлийн тааз ам.долларыг хазаарлалаа

хэрэглээ хэмээх хөмсөг дор багтдаг зээлүүд ийн буурс наар импорт саарсныг гаалийн мэдээлэл баталж байна. хилийн чанадаас татдаг бидний худалдан авалт өмнөх оны хоёрдугаар сард 2017 оны мөн үеэс 50 орчим хувиар өсөж байжээ. харин энэ оны хоёр­дугаар сард өсөлтийн хурд нь гурав дахин саарч, 15 хувьд хүрсэн байна.

импорт буурч, хилийн чанад руу урсах валютын хэмжээ саарахаар дотоодын санхүүгийн зах зээл дэх ам.долларын ханш тогтворжих нь тодорхой. Энэ оны босгон дээр огцом дон­солж, мэдэгдэхүйц өсөж бай­сан ам.долларын ханш 2019 оны нэгдүгээр сарын 10­наас хойш уруудаж, хорь хоногийн хугацаанд 40 орчим төгрөгөөр суларсан байх юм. харин сүүлийн сар хагасын хугацаанд төгрөг, ам.долларын хослол харьцангуй тогтвортой байна.

хэрэглээний зээлд тавьсан тааз эдийн засгийн шүтэн барилдлага ёсоор импортын хэмжээ, валютын ханшийг хөн­дөж, тоон дүнгүүдийг өөр чилж эхэллээ. ингэснээр монгол руу орох болон гарах сан хүү гийн урсгалыг заадаг төлбөрийн тэнцлийн ашиг улам дээшилж,

хоёр сарын хугацаанд хэд хэдэн өөрчлөлт зах зээлд гарчээ. тухайлбал, хэрэглээний зээл буурснаар нийт зээл олголт нэгдүгээр сард 48 хувиар багассан байна. Ялангуяа, 2018 оны нэгдүгээр сард огцом өсөж, 795 тэрбум төгрөг хүрч байсан цалин, тэтгэврийн зээл энэ оны нэгдүгээр сард 4.3 дахин буурчээ. ингэснээр нийт 183 тэрбум төгрөгийн цалин, тэтгэврийн зээл олгосныг монголын банкны холбоо мэдээлэв.

Валютын гадаад, дотоод урсгалыг тэнцвэржүүлээд зогсохгүй айл өрхүүдийг өрийн дарамтаас хамгаалж, хэрэглээний зээлд олгодог байсан санхүүжилтийг бизнес рүү чиглүүлэх давхар зорилгыг төв банк тээж байв.

саарахаар байна.гэхдээ ирэх саруудад ч орлого

олох гэж хичээхээс гадна олсон хэдийгээ тогтоон барихын тулд цагаа олсон оновчтой арга хэрэгслүүдийг зөвхөн төв банк төдийгүй санхүүгийн зохицуулах бусад байгууллагууд ч хийх шаардлага тулгарч байна. Валютын урсгалын уг менежментийг хэрхэн хийхээс монголын мянга мянган өрхийн амьдрал, зуу зуун бизнесийн хувь заяа шалтгаалах нь.

2019 оны нэгдүгээр сард 128.1 сая ам.долларт хүрчээ.

Валют бол санхүүгийн орох, гарах цоргоор урсаж байдаг “ус”. Энэ “ус”­ны олдцыг нэмэг­дүү лэхийн тулд монгол улс экс­портоо нэмэгдүүлж, гадаадаас хөрөнгө оруулалт татах гэж байдаг чадлаараа хичээдэг. гэхдээ орох урсгалтай зэрэгцээд гадагшлах цоргоо нээчихвэл ёроолгүй хувинд ус хийсэнтэй адил, бүгдийг нь асгаж орхино. иймд бид гадаадаас орлого

олж ирэх гэж хичээхээс гадна олсон хэдийгээ импорт, өрийн төлбөрт буцаагаад урсгаж, “цус алдчихгүй”­н тулд дотооддоо ч санхүүгийн менеж ментээ сайн хийх нь чухал юм. тиймээс төв банкны мөнгөний бодлогын хороо ирэх сарын 1­нээс тэтгэврээс бусад хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааны дээд хязгаарыг 60 хувиар тогтоох шийдвэрийг өчигдөр гаргалаа. Энэ хэрээр хэрэглээний зээл дагасан валютын урсгал

Цалин, тэтгэврийн зээл(тэрбум төгрөгөөр)

Г.Байгал @baigalZGM

• хэрэглээний зээлд тааз тогтоосон нь импортын хурдыг сааруулж, ам.долларын ханшийг тогтворжуулжээ.

• Төв банкны мөнгөний бодлогын хороо ирэх сарын 1-нээс тэтгэврээс бусад хэрэглээний зээлийн өр, орлогын харьцааны дээд хязгаарыг 60 хувиар тогтоох шийдвэрийг өчигдөр гаргалаа.

• Төлбөрийн тэнцлийн ашиг улам дээшилж, 2019 оны нэгдүгээр сард 128.1 сая ам.долларт хүрчээ.

2018.I

2019.I

2017.II 2018.II 2019.II

795

183

491726 837

Импорт(сая ам.доллар)

МБХ©

ГХГ©

С.Батсайхан / ЗГМ©

Page 4: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

Шинжлэх ухаан

4 ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Боловсрол орлогын тэгш бус байдалд нөлөөлдөгСудалгаагаар чинээ­лэг өрхийн хүүх дийн сурлага бага, орлоготой айлын­хаас дээгүүр байв

АНу­д бага орлоготой айлын хүүхдийн сурлагын амжилт чинээлэг өрхийн хүүхдийнхээс 3­4 жилээр хоцордог гэсэн дүгнэлт 40 гаруй жилийн хийгдэж байсан. тэгвэл одоо ч хэвээр байгааг шинэ судалгаа

харуулав. 50 жилийн турш дунд ба ахлах сургуулийн 2.7 сая сурагчдийн дунд стандарт тест явуулсан баримтад шинжилгээ хийн ийм дүгнэлтэд хүрчээ. уг ялгааг арилгах холбооны хөтөлбөрүүд зохих үр дүнд хүрээгүйг National Bureau of Economic Research байгууллагын сайтад даваа гарагт мэдээлэв.

Ахлах ангидаа сурлага муутай байсан сурагчид насанд хүрсэн хойноо бага орлоготой байх магадлал өндөр гэж тайлангийн нэг зохиогч Стэнфордын их сургуулийн профессор Эрик ханушек ярьсан байна. тэрбээр “дараагийн үе нь энэ үетэйгээ бараг адил байна. Ядуу гэр бүлээс гаралтай хүүхдүүд өөрсдөө ядуу болно” хэмээв. гэхдээ энэ байдал

бүр гүнзгийрч байна уу гэдэг асуулт маргаантай байгаа.

Ноён ханушекийн судал­гааны багийнхан 1971­2015 оны хооронд улс даяар сурагчдаас авсан тоо бодлого, унших дадал болон шинжлэх ухааны янз бүрийн тестүүдийн дүнд шинжилгээ хийжээ. орлогыг тодорхойлохын тулд тестэд бүртгэгдсэн эцэг, эхийн боловсрол, амьдралын хэв маягийн мэдээллийг судалсан байна. Жишээ нь 1950­иад онд аяга угаагч машин баян айлын хэрэглээ байсан. Сүүлийн үед хүүхдүүд тусдаа угаалгын өрөө, компьютертой байх нь чинээлэг байдлыг илэрхийлэх болсон.

17 настай сурагчдын дунд хийсэн судалгаагаар чинээлэг

өрхийн хүүхдийн сурлагын амжилт бага, орлоготой айлынхаас хамаагүй дээгүүр байв.

Эндээс судлаачид ядуу айлын хүүхэд баян айлын хүүхдээс гурваас дөрвөн жилээр хоцордог гэсэн дүгнэлт хийсэн

аж. Судалгааны хугацаанд буюу сүүлийн 50 шахам жил энэхүү ялгаа бараг өөрчлөгдөөгүй байна. харин 13­15 насныхны хувьд уг үзүүлэлт бага зэрэг сайжирсан буюу ялгаа багассан харагдана. Энэ нь сурлагын ялгааг арилгах холбооны хөтөлбөрүүд зарим талаар үр дүнд хүрсэн гэсэн үг.

өмнө нь 2011 онд явуулсан өөр нэг судалгаа ядуу гэр бүлийн хүүхдүүд баян айлын хүүхдээс сурлагаар 3­6 жил хоцордог гэсэн дүгнэлт хийж байв. гэхдээ Стэнфордын нийгэм судлаач шон рэрдоны удирдсан уг судалгаа дээрх ялгаа жилээс жилд нэмэгдсээр байгаа гэж үзжээ. тэд 1960­2007 онд 12 хичээлээр явуулсан тестийг судалж үзээд баян ба

ядуу сурагчдын сурлагын ялгаа 1970­аад оноос 2000­аад оны эхэн хүртэл 40 хувь нэмэгдсэн гэж тооцсон юм.

хоёр судалгаа сурлагын ялгааны өөрчлөлтийн талаар өөр дүгнэлт хийсэн нь өөр тестүүдийг авч үзсэн болон орлого тогтоох өөр арга хэрэглэсэнтэй холбоотой байх гэж аль ч судалгаанд оролцоогүй торонтогийн их сургуулийн боловсролын нийгэм судлаач Анна шмиелевски ярьжээ. ханушек, рэрдон нар орлогоос хамаарсан сурлагын амжилтын ялгаа түгшүүртэй түвшинд ирснийг хүлээн зөвшөөрөв. Ноён рэрдон “Энэ баримтыг хоосон онолоор баллах аргагүй” гэсэн юм.

Ц.Улам-Ундрах ЗГМ

Халуун кофе ба цайны үхлийн аюулХарвардын биологичид нүдний цавуу бүтээжээ

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор З.Цэлмэг

Утас: 99901526

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Энхжаргал

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

рЕдАКц

ЗАр сУрТАлЧИлГАА

хАЯГ

цАхИм хУвИлБАр

0 0 1 1 0 5

Америкийн эрдэмтдийн Mirror сэтгүүлд нийтлүүлсэн судалгааны тайланд халуун цай буюу кофе уух нь ходоодны хавдарт хүргэдэг гэж дүгнэсэн байна. уг судалгаанд 2004­2017 онд эрүүл мэндийн байдлыг нь ажиглаж буй 50 мянган хүнийг хамруулжээ. тэднээс ходоодны дээд аман дээр хорт хавдар үүссэн тохиолдол 317 илэрсэн байна. 60­70 насны эрэгтэйчүүд илүү өвчилсөн байдал ажиг­лагдав. өвчний шинж тэмдэг нь залгихад хүндрэл гарах, ходоод эвгүйцэх, хорсох, хоолны дараа бөөлжис цутгах, хоолны дуршил алга болох, жин алдах болон гэдэсний дээд хэсэг, цээж, ар нуруу өвдөх зэрэг зүйл байжээ.

Эндээс үзэхэд 90 хэмээс дээш

Даралтын зарим эм зүрхэнд хортойг нотлов

Цусны даралтыг бууруулах болон цээжний бах өвчний эсрэг үйлчилгээтэй зарим эм зүрх зогсоох аюул тайг илрү үлжээ. Энэ талаар Европын кардиологийн хол­бооны мэдэгдэл EurekAlert сайтад нийтэлсэн байна. үүнд юуны өмнө нифедипин

агуулсан эмүүдийг нэрлэжээ. Энэ нэгдлийг өндөр тунгаар хэрэглэх нь зүрхний мяндас­лаг эд бүлэгнэх эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг аж.

Судлаачид “Нифедипин ба амлодипинийг зүрхний эмч нар хувийн туршлага хийгээд сонирхолдоо тулгуурлан би­

Ахлах ангидаа сурлага муутай байсан сурагчид насанд хүрсэн хойноо бага орлоготой байх магадлал өндөр гэж тайлангийн нэг зохиогч Стэнфордын их сургуулийн профессор Эрик Ханушек ярьсан байна.

харвардын их сургуулийн хэсэг эрдэмтэд нүдний торлог бүрхэвчийн эсгэлт, үрэвсэл болон гадаргуугийн бусад гэмтлийг дүүргэх, наах гель бүтээсэн байна. Анхны туршилтыг амьтад дээр хийж, амжилттай болсныг Science Advance сэтгүүлд мэдээлжээ. харвардын судлаач реза дана “Бид тунгалаг төдийгүй нүдний гэмтсэн хэсгүүдийг нийлүүлэн нааж, торлог бүрхэвч дахин нөхөгдөхөд тусалдаг бодис бүтээхийг хүссэн. үүний тулд нүдний гадаргын эсүүдийг уг бодисын молекулаар ор луулж, улмаар эрүүл гадаргуу үүсгэх зорилт тавьсан” гэжээ.

мэс засалчид болон цэргийн эмч нарт тулгардаг томоохон бэрхшээл бол цус алдалтыг зогсоох, шархыг арилгах өнөөгийн аргууд илэрхий дутагдалтай байдаг явдал. Жишээ нь, утсаар оёход их

хугацаа шаардлагатай бол орчин үеийн супер цавуу хамгийн тохиромжтой боловч маш хортой. Сүүлийн жилүүдэд эрдэмтэд далайн дун хаданд хэрхэн наалддаг аргатай төстэй бодист ихээхэн найдлага тавьж байв. Энэ бодис усан дор сайн наалддаг ч шөрмөс, булчин зэрэг гэмтсэн бие эрхтнийг наахад наалдамхай чанар нь дутагдаж байв.

тунгалаг болон бат бөх чанарыг гаргаж авахын тулд эрдэмтэд хүн төрөлхтөн эрт­нээс хэрэглэж ирсэн энгийн желатиныг ашиглахаар шийд ­сэн байна. Желатины моле­кулыг тодорхой урттай хэт ягаан туяаны долгионоор буудахад орчныхоо моле ку­луудыг наалдуулдаг болохыг саяхан нээсэн. хэт ягаан туяа нүдэнд аюултай тул эрдэмтэд желатиныг эозин, триэтаноламин зэрэг бодистой хольсон байна. ингэснээр бат бөх, тунгалаг, гэрэлтүүлэхэд аюул багатай бүтээгдэхүүн гарсан авчээ.

халуун цай буюу кофе уудаг хүмүүс ходоодны хавдар тусах магадлал 90 хувьтай байдаг аж. Энэ үзүүлэлт 75 хэмийн халуун цай, кофе уудаг хүмүүсийнхээс 2.4 дахин илүү байв. Энэ

үзүүлэлт мөн халуун шоколад­ны хувьд адил. Эрдэмтдийн ярьснаар уг өвчлөлийн магад­лалыг багасгахын тулд ердөө л халуун ундаа уухын өмнө хөргөх шаардлагатай гэнэ.

чиж өгдөг. хоёр эм хоёулаа үр дүнтэй бөгөөд аюулгүй гэж үздэг байсан. Аль нь ч зүрхний гэнэтийн зогсолттой холбоогүй гэдэг. гэвч саяын судалгаа нифедипиний өндөр тун зүрх ний хэмийг алдагдуулж, зогсоох эрсдэлтэйг харуулжээ. харин амлодипиний хувьд дээрх эрсдэл ажиглагдаагүй” хэмээн ярилаа.

хоёрдугаар сарын 14­нд оросын эрүүл мэндийн хяналтын газар Эреспал гэдэг эмийг худалдаанаас татах шийдвэр гаргасан. уг эмэн дэх фенспирид хэмээх бодис зүрхний хэмнэлийг алдагдуулдгийг тогтоосон байна. Эреспелийг хориглосноос эмийн сангууд жилд 2.5 тэрбум рублийн орлогоо алдах тооцоо гарсан.

Ц.Улам-Ундрах ЗГМ

Орлогоос хамаарсан сурлагын

амжилтын ялгаа түгшүүртэй

түвшинд ирсэн

Page 5: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

нийгэм

5ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Дүүрэг нэмэх үү, хороогоо хуваах уу гэдэг асуудлыг ярьж байгаа

Г.СанжаахандЗГМ

Өрсөлдөх чадварын оноогоор

Хан-Уул дүүрэг тэргүүллээ.

ЭЗБӨЧСТ©

дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар

Хан-Уул

Баянгол

Баянзүрх

Сүхбаатар

Чингэлтэй

Сонгинохайрхан

Багануур

Налайх

Багахангай

0.5090.537

0 1

0.518

0.483

0.468

0.463

0.459

0.408

0.399

0.416

0.520

0.533

0.529

0.501

0.501

0.462

20172019

0.459

0.444

0.415

0.557Улаанбаатар

ОРОН НУТАГ» Говь-АлТАй Говь-Алтай аймгийн Улаан Загалмайн Хороо, Онцгой байдлын газар, Одон орон геофизикийн хүрээлэнгийн Алтай салбар хамтран гамшгаас хамгаалах сургалтыг энэ сарын 20-ны өдөр Алтай хотноо зохион байгууллаа. Уг сургалтад нийт 400 гаруй ажилтан, алба хаагчийг хамруулжээ.

» ховдАймгийн ерөнхий боловсролын 25 сургуулийн ахлах, дунд, бага ангийн сурагчид 21 хоногийн хугацаанд амрахаар болжээ. ЕБС-ийн сурагчдын гуравдугаар улирлын амралт энэ сарын 25-наас дөрөвдүгээр сарын 15-ныг хүртэл үргэлжилнэ.

» БУлГАн Булган аймгийн Тэшиг, Хутаг-Өндөр сумын нутгийн Зэд, Хантай, Бүтээлийн нурууны тусгай хамгаалалттай газар нутагт хоёр жилийн өмнө гарсан түймрийн эзэн холбогдогч тогтоогдоогүй замхарсан байна. Өнгөрсөн онд улсын хэмжээнд 586 мянган га талбай шатаж, 39,5 тэрбум төгрөгийн хохирол учруулсан 77 удаагийн түймрийн 41.5 хувийн эзэн холбогдогчийг тогтоожээ.

» ӨвӨрхАнГАй “Дэлхийн зөн” олон улсын байгууллагын Өвөрхангай аймаг дахь хөгжлийн хөтөлбөрөөс “Өрхийн хөгжил-320” төслийг Арвайхээр сумын 320 өрх айлд хэрэгжүүлж байна. Уг төсөл хэрэгжсэнээр тогтвортой бизнес эрхлэх өрхийн тоо 320-оор нэмэгдэнэ хэмээн үзэж байгаа бөгөөд төсөл 2021 он хүртэл үргэлжилнэ.

» ховд Ховд аймгийн Эрүүл мэндийн салбар байгууллагуудад “Пневмококкийн эсрэг 13 цэнт вакцин”, “Халдварт саагийн эсрэг идэвхгүйжүүлсэн вакцин” гэсэн хоёр төрлийн вакциныг дөрөвдүгээр сарын 1-ний өдрөөс шинээр нэвтрүүлж, хоёр болон таван сартай хүүхдүүдийг дархлаажуулна. Сүүлийн жилүүдэд бага насны хүүхдүүдийн дунд уушгины хатгалгаа өвчнөөс шалтгаалсан нас баралт өндөр хувьтай бүртгэгдэж байгаа аж.

» АрхАнГАй Засгийн газраас аймаг, нийслэлийн удирдлагуудад цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл, чиглэл өгөх, санал солилцох зорилгоор өчигдөр цахим хурал хийлээ. Цахим хурлаар Засгийн газраас гаргасан шийдвэрийг хэрэгжүүлэхэд орон нутагт анхаарах асуудлуудын талаар Монгол Улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ мэдээлэл өгч, тодорхой чиглэлээр үүрэг өглөө.

Алслагдсан дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар муу байна

Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төв /ЭЗБөЧСт/ нь 2017 оноос эхэлж хоёр жилд нэг удаа дүүргүүдийн өрсөлдөх чадварын судалгааг хийх болсон. Энэ удаагийн судалгаагаар улаанбаатар хотын өрсөлдөх чадварын ерөнхий индекс 0.557 оноотой гэж үнэлэгдсэн байна. өрсөлдөх чадварын оноогоор хан­уул, Баянгол, Баянзүрх дүүрэг тэргүүлж байгаа бол арай алслагдсан Багануур, Багахангай, Налайх дүүргүүдийн өрсөлдөх чадвар сул байгаа аж. Энэхүү судалгааны гол зорилго нь улаанбаатар хотын болон есөн дүүргийн өрсөлдөх чадварыг хэмжих, үнэлэх, цаашлаад иргэдийн оролцоог хангасан, өргөн хүрээтэй мэдээллийн сан бий болгох явдал юм. дүүргүүдийн өрсөлдөх чадварыг гаргахдаа амьдралын чанар, амьдрах орчин, аюулгүй байдал, засаглал, эдийн засаг гэсэн таван бүлгийн 150 шалгуур үзүүлэлтээр хэмждэг байна.

өрсөлдөх чадварын индексийг гаргахдаа 0­1 хүртэл оноогоор үнэл дэг ажээ. тухайлбал, “улаанбаатар хотын өрсөлдөх чадварын хувь 0.5 орчим оноотой гарсан нь өрсөлдөх чадвар харьцангуй сайн буюу дундаж

түвшинд гэж ойлгож болохоор байна. Алслагдсан дүүргүүдийн хувьд амьдрах орчин нь илүү ая тухтай, хүн амын шигүү байдлаас үүдсэн асуудал бага байдаг. харин төвлөрөл ихтэй дүүргүүдэд орчны бохирдлын асуудал их гарч байгаа нь судалгаагаар ажиглагджээ. Судалгаанаас харахад орчны бохирдлын асуудлыг нэн тэргүүнд анхаарах хэрэгтэй байна” хэмээн ЭЗБөЧСт­ийн судлаач Э.тунгалаг хэлэв.

Энэ жилийн судалгааг 2017 оны судалгаатай харьцуулахад улаанбаатар хотын ерөнхий өрсөлдөх чадвар нийт дүнгээрээ долоон хувиар нэмэгдсэн байна. харин манай улс өрсөлдөх чадвараараа ухарч буйн хамгийн гол хүчин зүйл бол засаглалын асуудал гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж байв. “Засаглал ямар ч тогтворгүй байна. хүн нь тогтворгүйгээс гадна бүтэц нь тогтворгүй. Яг л төөрдөг байшин шиг болчихсон. Судлаад үзэхэд өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд

бүх яамдын хаяг 2­6 удаа өөрч­лөгдсөн байна. тэгэхээр монголд тогтворгүй байдлын хямрал нүүрлэжээ. Нэр, хаяг, бодлого, боловсон хүчин нь тогтворгүй. үүнийг засахад хэцүү биш шүү дээ. хүн өөрчлөгдсөн ч бод лого нь хэвээр байх хэрэгтэй” хэмээн ЭЗБөЧСт­ийн удирдах зөв­лөлийн дарга П.Цагаан ярилаа.

Судалгаанаас харахад алс­лагдсан дүүргүүдийн эдийн засгийн байдал хүнд байна. тиймээс төрийн үйлчилгээг иргэдэд хүртээмжтэй байлгах нь чухал байна хэмээн мэргэжилтнүүд сануулж байв.

Энэхүү судалгааг дүүргийн болон нийслэлийн удирдлагууд ашиглах боломжтой. түүнчлэн Засаг дарга нар мөрийн хөтөлбөр боловсруулахдаа хүртэл энэхүү судалгааг харж, ямар асуудалд илүү анхаарах хэрэгтэй болохоо харж болох юм. уг судалгаа нь төлөвлөлт хийх үндэслэл болно гэдгийг мэргэжилтнүүд онцолж байлаа. төрийн үйлчилгээг иргэ­дэд ойртуулахын тулд хороог нь

хуваагаад шинэ хороо байгуулах талаар хоёр жилийн өмнөөс ярьж байсан ажил цаашид үргэлжилнэ гэдгийн нийслэлийн Засаг даргын орлогч д.Энхтөр хэлсэн юм.

тэрбээр “дүүрэг нэмэгдэх үү, хороогоо хуваагаад олон хороотой дүүрэг болгох уу гэдэг асуудлыг ярьж байгаа. Ер нь хуваах сонирхолтой байна. Яагаад гэвэл үүнийг зайлшгүй хийх шаардлагатай. газар нутаг болон хүн амаа хуваах, хүмүүсийн хаяг өөрчлөгдөх нь зайлшгүй. Ерөнхий зураглал бол гарчихсан. Судалгааны ажил ч бэлэн болсон” гэв. одоо Нитх­аар оруулж, Засгийн газарт өргөн барих л үлджээ.

Словен улсын Pipistrel Aircraft Group­ээс манай улсад “Pipistrel Virus SW­121” агаарын хөлгийн Final Assemble­ийг хийх санал ирүүлсэнтэй холбогдуулан Pipistrel Group­ийн үндэслэгч иво Боскагол болон Стратегийн төслүүдийн удирдагч маса Керталик нар “миАт” төхК­ийн үйлдвэрлэл эрхэлсэн тэргүүн

дэд захирал Н.ганболдтой уулзаж хамтын ажиллагаа эхлүүлэх талаар ярилцлаа. Энэ үеэр Pipistrel Group­ийн үндэслэгч иво Боскагол цахилгаан хөдөлгүүртэй “Pipistrel Virus SW­121” нь үйл ажиллагааны зардал багатай, байгаль орчинд ээлтэй агаарын хөлөг болохыг дурьдаад хамт ран ажиллах хүсэлтэй

байгаагаа илэрхийлэв. “миАт” компанийн үйлдвэрлэл эрхэлсэн тэргүүн дэд захирал Н.ганболд тус агаарын хөлөг нь монгол улсад ерөнхий зориулалтын агаарын тээвэр төдийгүй нисгэгч бэлтгэх сургалт болон аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд ихээхэн ач холбогдолтой болохыг онцлов.

Pipistrel Aircraft Group “МИАТ” ТӨХК-тай хамтран ажиллана

МЭДЭЭ

“Алтжин” бөмбөгөрийг цагдаагийн байгууллага шалгаж эхэллээ

Энэ сарын 20­ны өдрийн оройноос эхлэн “Алтжин” бөмбөгөр худалдааны төвийн эзэн г.Алтан түрээслэгчдийнхээ цахим үнэмлэхийг нь хурааж аваад сарын дараа нэг сая төгрөгтэй буцааж өгнө гэсэн зар тараасан тухай олон нийтийн сүлжээнд шуугиан дэгдсэн. Энэ талаар “Алтжин” бөмбөгөр худалдааны

төвийн захиргаанаас тодруулахад “манай байгууллагаас мөнгө тараасан зүйл огт байхгүй. харин түрээслэгчдийн нэгдсэн мэдээллийн сантай болохын тулд иргэдийн иргэний үнэмлэх, төрсний гэрчилгээг цуглуулсан” хэмээн тайлбарлаж байлаа. Энэ асуудалтай холбоотой хэргийг Чингэлтэй дүүргийн цагдаагийн

I хэлтэс хяналт тавин ажиллаж, хэрэг бүртгэлт нээн шалгаж байгаа аж. тухайн хэргийн талаар ЦЕг­ын хэвлэл мэдээллийн төвийн дарга Б.Баатархүүгээс тодруулахад “хүмүүсийн бичиг баримтыг хураасан хэргийг шалгаж байна. тодорхой хариу гарсны дараа албан ёсоор мэдээлэл өгнө” гэв.

Огноо: 2019 оны 03 дугаар сарын 22-ны өдөр.

ТЕндЕр ШАлГАрУУлАлТЫн нЭр: XII.1.1.353 “Цэцэрлэгийн барилга, 75 ор /Говь-Алтай, Шарга сум /”,төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер.

ТЕндЕр ШАлГАрУУлАлТЫн дУГААр: ТӨБЗГ-2019/ XII.1.1.353Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар нь эрх

бүхий тендерт оролцогчдоос: XII.1.1.353 “цэцэрлэгийн барилга, 75 ор /Говь-Алтай, Шарга сум /”, ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу. Тендер шалгаруулалтыг Сангийн сайдын 2013 оны 07 дугаар тушаалаар батлагдсан “Цахим тендер шалгаруулалт зохион байгуулах журам”-ын дагуу зохион байгуулж байна.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50,000.00 (Тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.Үүнд:Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж хэмжээ нь тендерт

батлагдсан төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн нийт дүн: Батлагдсан төсөвт өртгийн

үнийн дүнгийн 30 хувиас багагүй байна. Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын аль нэг жилд батлагдсан төсөвт өртгийн үнийн дүнгийн 30

хувиас доошгүй хэмжээний ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа ерөнхий гүйцэтгэгчээр ажиллаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн байна. Гэрээ болон ажил хүлээлгэж өгсөн улсын комиссын актыг хавсаргана.

Дараах тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай:Зураг төсөл боловсруулах байгууллага нь:ЗТ-2.1. Архитектур, барилга бүтээц, барилгын зохион байгуулалтын зураг төсөл (БЗБТ,АГТ, ҮЗБТ)ЗТ-6.1. Барилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын систем, гадна салбар шугам

сүлжээ, түүнтэй холбогдох барилга байгууламжийн технологийн зураг төсөлЗТ-6.3. Барилга байгууламжийн дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамжийн систем, гадна салбар шугам

сүлжээ, түүнтэй холбогдох барилга байгууламжийн технологийн зураг төсөл ЗТ-6.4.Барилга байгууламжийн дотор радио холбоо, галын болон бусад дохиоллын систем, мэдээллийн

байгууламжийн зураг төсөл, хамгаалалтын систем, түүнтэй холбогдох барилга байгууламжийн технологи, компьютер хангамжийн дотоод сүлжээ, гадна салбар шугам сүлжээний зураг төсөл

2.Барилга угсралтын ажил гүйцэтгэх байгууллага нь:БА-8.1. Барилга байгууламжийн засвар, засал чимэглэл, интерьер, орчны тохижилтын ажилБА-2.1 Цутгамал болон угсармал төмөр бетон, мод ба өрөгт бүтээцэн барилгын угсралт, өргөтгөл,

шинэчлэлийн ажилБА-6.1. Барилга байгууламжийн дотор ус хангамж, ариутгах татуургын шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног

төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралтБА-6.2. Барилгын барилга байгууламжийн дотор халаалт, салхивчийн шугам сүлжээ, тэдгээрийн тоног

төхөөрөмж, гадна салбар шугам сүлжээний угсралтБА-6.3. Барилга байгууламжийн дотор гэрэлтүүлэг, цахилгаан хангамжийн угсралт, тэдгээрийн тоног

төхөөрөмж, тухайн барилгын гадна салбар шугам сүлжээний угсралт,БА-6.4. Барилга байгууламжийн дотор холбоо дохиолол, интернэт сүлжээ, гал унтраах болон галын

аюулын дохиоллын системийн угсралт, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, тухайн барилгын гадна салбар шугам сүлжээний угсралт.

Тендерийн баталгааны дүн: 9,000,000.00 (есөн сая) төгрөг. Монгол Улсын хуулийн этгээд тендерийн баталгааг банкны баталгаа, Монгол Улсын Засгийн газрын бонд, эсхүл Монгол Улсын Засгийн газраас зөвшөөрсөн үнэт цаасны хэлбэрээр ирүүлж болно.

Тендерийн материалд цахим тендерийн баталгааг хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд цахим систем тендерийн баталгаа гаргагч арилжааны банкны мэдээллийн сангаас тендерт оролцогчийн тендерийн баталгааны талаарх мэдээллийг шалгана.

Тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 14.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 14.30 цагт нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газраас зохион байгуулдаг цахим худалдан авах ажиллагааны

төлбөргүй сургалтад хамрагдахыг зөвлөж байна. Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг, ТӨрИйн ӨмЧИйн БодлоГо, ЗохИцУУлАлТЫн ГАЗАр,

Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, 1 дүгээр хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө-16А, Засгийн газрын IX байр,

нэг цэгийн үйлчилгээ, Утас: 62263014, 62263038цахим хаяг:www.tender.gov.mn

ТЕндЕрИйн УрИлГА

Page 6: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

эхний 10 өдөр дараалан давжээ. үүнийхээ 27­д нь түрүүлж байсан гэж бодохоор дээд зиндааны 42 дахь түрүү ойрхон байна даа.

түүний араас нэхэж яваа бөх нь нутгийн дүү ичиножёо А.ичинноров. дээд зиндааны хамгийн хүнд бөх тэрбээр (226 кг) анх эрчтэй гарч ирж байсантайгаа харьцуулбал эрс суларсан. Сүүлийн хэдэн башёд арайхийн 50 хувийн амжилтаа хийсэн бол арваннэг болон нэгдүгээр сарын

спорт

6 ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

“Цагаан гарьд” харих болоогүйхаруулж, харү башёд ээлжит түрүүгээ авах нь чухал байлаа.

Башёгийн өмнөх нөхцөл байдал ямархуу байсныг товчхон сонирхуулъя. Саяхан л аварга цолтой дөрвөн бөх барилдаж байсан бол Кисеносато, харүмафүжи нар зодог тайлснаар үлдсэн хоёр аварга болох хакүхо, Какүрюүгийн нуруун дээр асар том ачаа ирсэн. Аваргууд муу байна, үүргээ биелүүлэхгүй байна гэсэн шүүмжлэл хүчээ авсан энэ үед хакүхо бүх хариуцлагыг үүрсэн нь мэдээж. Энэ үүргээ ч гялалзтал биелүүлж, эхний 13 өдрийн барилдаанаас 13 даваа авлаа. маш тайван, өөртөө итгэлтэй, уян хатан барилдааныг нь сөрөн зогсох тэнхээтэй бөх энэ өдрүүдэд байсангүй. Япончуудын найдвар хүлээлгээд буй залуу од такэкайшо аварга нэлээд шазруун үзсэн ч эцэст нь чангахан шидүүлээд хулхи нь буув. их аваргын хувьд 37 дахь удаагаа

тэмцээнд тавин хувийн босго ч давж чадалгүй чансаа буурсан юм. тэгвэл энэ башёд өнгөтэй сайхан барилдаж, ганц унаатайгаар аваргыг нэхэж явна. Энэ башёд овоо хэд давчихвал долдугаар сард озэки цолны төлөө дайралт хийх боломж байгаа. дараагийн тэмцээнд комүсүбиг алгасаад шууд сэкивакэ болж ч мэднэ.

өмнөх тэмцээнд хакүхо сайн барилдсан ч гэмтэл авснаар дундаас нь орхиход хүрсэн. харин түүний эзгүйд нутгийн бөх тамаваши Б.мөнх­оргил дээд зиндааны анхны түрүүгээ гардаад байв. ингэснээр тэрбээр гуравдугаар сарын башёд 11 давахад озэки цол хүртэх боломжтой болсон юм. гэвч манай бөх том цол бодоод биеэ хэтэрхий барьсан уу, эхний 11 барилдааныхаа долоод нь унаж, мөрөөдлөө хойшлуулахаас аргагүйд хүрлээ.

Сүүлийн үед такэкайшо

хэмээх залуу хүчтэн япончуудын магнайг тэнийлгэж байгаа. дээд зиндааны хамгийн залуу бөх тэрбээр арваннэгдүгээр сард 13­2 амжилтаар түрүүлж, нэгдүгээр сарын башёд 11 даваад байв. улмаар энэ сард одоогоор найман даваа авч, арслан цолны босгонд тун ойрхон тулж ирээд байна. Ялангуяа Какүрюү аваргыг давсан барилдаан түүний боломжийг эрс нэмэгдүүлжээ. Нуруу намтай ч гэсэн их дайчин, зоригтой барилддаг, мэдрэмжтэй залуу байна лээ. озэки болсон байхад цолондоо эзэн болоод барилдаж чадна гэж бодогдсон.

монголчууд сүүлийн үед итгэл найдвар тавин харуулддаг өөр нэг бөхтэй болчихоод байгаа. Энэ бол их аварга Асашёорюү д.дагвадоржийн авга дүү хоошёорюү С.Бямбасүрэн. Аса аваргын том ах Сугаррагчаагийн хүү тэрбээр аваргын гаргасан жимээр урагшилсаар макү­

шитагийн долоо дээр ирээд буй. Эндээс тавин хувийн амжилтаа үзүүлчихвэл дараагийн башёд цолтой бөхийн эгнээнд багтах боломж бий. удахгүй 20 хүрэх залуу хүчтэн эхний дөрвөн өдөр гурав унаад байсан ч дараалан хоёр давж, 3­3 амжилттай болоод авав. үлдсэн барилдаандаа давах нь нэн чухал байна. Энэ удаа чансаагаа ахиулчихвал долдугаар сарын тэмцээний үеэр жюүрёод хүч үзэж байх болов уу. Ер нь бага зэрэг жин нэмчихвэл их аваргуудын үлдээсэн орон зайг нөхөж, олон жил сайн барилдах боломжтой хэмээн сүмогийн мэргэжилтнүүд дүгнэж байна. удахгүй цойлоод гараад ирэх биз ээ.

Энэ башёд монголын 19 бөх хүч үзэж буйгаас одоогоор ес нь тавиас дээш хувийн амжилтаа үзүүлээд байна. тэднээс гадна зургаан бөх улаан шугам давах боломжтой байгаа юм.

хакүхо хэдийгээр мэргэжлийн сүмогийн ихэнх дээд амжилтыг дараалан эвдсэн ч энэ башёд өөрийгөө дахин нэг удаа батлан харуулах зайлшгүй шаардлагатай байлаа. Сүүлийн долоон башёд янз бүрийн шалтгааны улмаас ганцхан удаа түрүүлсэн нь түүнийг харьж явна гэх ойлголтыг олон нийтэд төрүүлээд байв. өмнө нь бүгд түүний нэрийг сонсоод эмээдэг байсан бол сүүлийн үед залуус зориг орж, башёд түрүүлэх талаар том том юм ярьдаг болоод байгаа. иймийн учир “Цагаан гарьд” хүч чадалтай хэвээр гэдгээ нотлон

Ичиножёо дараагийн башёд шууд сэкивакэ болж магадгүй

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Б.ЭнхжинЗГМ

Аса аваргын дүү Хоошёорюү

Бямбасүрэн анхаарлын төвд

байна

монГол БӨхЧҮҮдИйн АмжИлТ

мАКҮҮЧИ

Ёкозүна Хакүхо 12-0Ёкозүна Какүрюү 9-3сэкивакэ Тамаваши 5-7м-4 Ичиножёо 11-1

жюҮрЁо

З-6 Кёкүшюүхо Т.Эрдэнэбаатар 7-5З-7 Азүмарюү С.Тодбилэг 6-6З-12 Миторюү Б.Төрболд 7-5Б-12 Араваши Э.Дөлгөөн 8-4Б-14 Кирибаяма Б.Лхагвасүрэн 8-4

мАКҮШИТА

Б-3 Сэйро А.Өнөболд 5-1Б-7 Хоошёорюү С.Бямбасүрэн 3-3Б-12 Сакигакэ Я.Баттүшиг 2-4З-25 Кёкүсоотэн Э.Энхманлай 2-4Б-25 Кагамио Б.Нанжид 2-4Б-33 Гоочёозан Д.Ууганбаатар 4-2

сАндАнмЭ

З-12 Саданохикари Д.Наранцогт 2-4Б-21 Ёошёояма Б.Анхбаяр 3-3

жонИдАн

Б-15 Роога А.Амарсанаа 6-0Б-48 Тэрүнофүжи Г.Ган-Эрдэнэ 6-0

23 хүртэлх насны хөл­бөмбөгчдийн Азийн Ашт­ий урьдчилсан шатны тоглолтууд улаанбаатар хотноо өнөөдөр эхэлж байна. манай залуус тэмцээний “G” хэсэгт хонконг, Сингапур, умард Солонгосын багтай өрсөлдөх юм. монголын залуучуудын шигшээ тивийн чансааны 39­д бичигддэг бол умард Солонгос, 9­д, хонконг 20­д, Сингапур 30­д жагсаж байна. Ерөнхийдөө бүгд биднээс чансаа өндөр аж. “хөх чононууд” өнөөдөр 17.00 цагаас эхний тоглолтоо умард Солонгосын эсрэг хийх бол 24­нд хонконг, 26­нд Сингапуртай тулах оноолт гарчээ.

мэдээж энэ дундаас умард Солонгос хамгийн чанга өрсөлдөгч. тэднийг бардаггүй юм аа гэхэд нөгөө хоёроо аргалаад хэсгээс шалгарч, үндсэн тэмцээнд хүч сорих боломж бидэнд бий.

дашрамд сануулахад тоглолтын тасалбар 5000 төгрөг бөгөөд ticket.mn сайтаар захиалах боломжтой.

Азийн хөлбөмбөгийн холбоо 2013, 2016, 2018 онд 23 хүртэлх насныхны Ашт­ийг зохиож байжээ. монголын шигшээгийн хувьд өмнөх хоёр тэмцээний урьдчилсан шатанд тоосоо өргөсөн ч хараахан хожил авч чадаагүй яваа. харин 2015 онд Сингапуртай 2:2­оор, 2017 онд тайландтай 1:1­ээр тэнцэж байв. Энэ удаа нутгийн дэвжээн дээрээ анхны хожлоо авах биз ээ.

тоглолтын өмнөх хэвлэлийн бага хурлын үеэр Сингапурын багийн дасгалжуулагч “монголд их хүйтэн юм. гэхдээ хүйтэн байлаа ч гэсэн бид чадах бүхнээ хийх ёстой. тоглолтын үеэр цас битгий ороосой” гэсэн бол монголын багийн герман дасгалжуулагч майкл Вайсс “Чансаа өндөр багууд иржээ. гэхдээ бид бүхий л боломжоо дайчлан тоглох болно” гэсэн юм.

Шигшээ багаа дэмжих өдөрХӨЛБӨМБӨГ

Page 7: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

which was conducted for two years since 2017.

In this survey, the overall compet­itiveness index of Ulaanbaatar city was valued at 0.557 points. Khan­Uul, Bayangol, and Bayanzurkh districts are leading the Compet­itiveness ranks, while the isolat­ed districts, including Baganuur, Bagakhangai, and Nalaikh stands at the bottom. The purpose of this study is to measure and evaluate the competitiveness of Ulaanbaatar city and its nine districts, and to create

a comprehensive database that pro­vides citizen participation. The com­petitiveness of districts is measured by 150 criteria in five categories, namely quality of life, environment, safety, governance, and economy.

The competitiveness index is rated from 0 to 1. For example, Ulaanbaatar's competitiveness rate is about 0.5 points, which is relatively competitive or moderate.

Ulaanbaatar's overall competi­tiveness increased by seven percent compared to last year. Experts em­

phasize that our country's key driver in retreating competitiveness is gov­ernance issues. "The Governance re­mains unstable. Not only the authori­ties but also the structure is unstable. In the past three decades, structural organizations of all ministries have changed 2­6 times. Mongolia is fac­ing a crisis of instability. Names, addresses, policies, and personnel are all sensitive. It is not hard to fix it. Although people have changed, the policy should remain the same,” remarked the head of the executive

board of the EPCRC.The survey concludes a diffi­

cult economic situation in remote districts. Therefore, it is important for local citizens to have access to public services. This survey can be used by district and city governors. Experts emphasized that the study will be the basis for district planning. Deputy Governor of the Capital City said that the division will be divided into two sub­districts to build a new committee to bring public services closer to citizens.

ZGM DAILY7ThE oFFICIAl GAzETTE

ZGM: HIGHLIGHtS

PoliticsThe Cabinet Meeting approves the structure and staffing limits of the Mayor's office and the Governor's Office. The Governor of capital city will work with two deputies.

Prime Minister of Mongolia and Cabinet Secretariat Oyun-Erdene Luvsanvandan give structure to governors of 21 provinces and the capital city by social media.

EconomyThe Economic Policy and Competitiveness Research Center introduces the report on The Districts of Competitiveness Report 2019.

Top 20 Index increases 0.25 percent, to 20,841.92 points. MSE A Index goes up 0.21 percent, to 9,726.6 points. MSE B Index increases 0.29 percent, to 8,258.5 points. Market cap stands at MNT 2.48 trillion.

Monetary Policy Committee of BoM to retain its policy interest rate.

Khovsgol Geology JSC to disburse 13 percent of dividends

sociEtyThe disaster alert announces at 16.00 pm and residents actively participated in the Disaster Preparedness Training.

Livelihood Improvement by Combined Vegetable Farming project opens at the Blue Sky Hotel.

2019.03.22, FRIDAY ~ №053 (1105)

Parliament passes tax package to the Standing Committee

the Governor of capital city to work with two deputies

DP have submitted their request for amend-ments to the bill.

The Cabinet Meeting approves the structure of the Governor's Office.

top 20 Index increases 0.25 percent, to 20,841.92 points

tenuun Gerel Construction holds USD 18.7 million loan

Market cap stands at MNT 2.48 trillion.The company has completed the construction of a 15-megawatt solar power plant.

District competitiveness index released

The Economic Policy and Com­petitiveness Research Center (EP­CRC) disclosed the results of re­search on district competitiveness,

Aminaa.UZGM

Огноо: 2019.03.22

Тендер шалгаруулалтын нэр: дүүргийн Гэр хорооллын айл өрхийн жорлон, бохирын цооног, нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд халдваргүйтгэл хийх ажилТендер шалгаруулалтын дугаар: сБд-хААА/онБ19-020

Захиалагч Сүхбаатар дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Дүүргийн Гэр хорооллын айл өрхийн жорлон, бохирын цооног, нийтийн эзэмшлийн гудамж талбайд халдваргүйтгэл хийх ажилд битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү тендер шалгаруулалт нь цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа тул www.tender.gov.mn хаягаар орж баримт бичгийг татаж авах ба тендерт оролцогч нь Эрүүл мэндийн чиглэлээр мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах эрх бүхий байгууллагаас олгосон тусгай зөвшөөрөлтэй байх ба түүний холбогдох заалт: Ахуйн хортон, шавьж, мэрэгч устгал, ариутгал хийх Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө тендерт оролцох хураамж болох 50000 (Тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь Санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.

Үүнд: Борлуулалтын хэмжээ: [Сүүлийн 2 жил буюу 2017, 2018

он], Сүүлийн 2 жилийн борлуулалтын орлогын дундаж нь санал болгож буй үнийн дүнгээс багагүй байх.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Санал болгож байгаа үнийн дүнгийн 50 хувиас багагүй байх

санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: 2 жил /2017, 2018 он/

Ижил төстэй ажил гүйцэтгэсэн байвал зохих хугацаа: Сүүлийн 2 жил [2017, 2018 он] Тус жилүүдэд гүйцэтгэсэн ижил төстэй ажлын дүнгийн нийлбэр нь мөн санал болгож буй үнийн дүнгийн 70 хувиас багагүй байх

Тендерийн хамт 3,250,000 /Гурван сая хоёр зуун тавин мянган/ төгрөгийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ. Тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 10.00 цагаас өмнө ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 10.30 минутанд нээнэ.Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрхийн зөрүү тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг www.tender.gov.mn хаягаар авч болно.

Захиалагчийн хаяг: Улаанбаатар хот. сүхбаатар дүүрэг 7 дугаар хороо, денверийн гудамж,

сүхбаатар дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар. 2 дугаар давхар 205 тоот өрөө, худалдан авах

ажиллагааны алба. Утас 70107632.

ТЕндЕрИйн УрИлГА

Economy

Tenuun Gerel construction draws USD 18.7 million loan from ADB

Asian Development Bank and Asia Infrastructure Private Invest­ment Fund have signed a USD 18.7 million worth loan agreement with Tenuun Gerel Construction llC.

The company has completed the construction of a 15­megawatt solar power plant in the Khushig valley and the latest loan will be used for the refinancing of the project. The plant has also start­ed distributing energy in January.

The solar power plant has a capacity of 22.3 million kilo­watt­hours per year, which will help curb 26,400 tons of carbon emissions per year. The Govern­ment intends to provide shift 20 percent of the installed power capacity to renewable energy by 2023 and 30 percent by 2030.

Ulaanbaatar city competitiveness index rises 7 percent

The irregular parliamentary ses­sion of the Parliament began with the first discussion of the draft tax package. The bill was submitted to the Standing Committee on Bud­get for the next discussion.

Before the ratification of the first discussion, the Chairman of

the Standing Committee on Bud­get Choijilsuren Battogtokh sug­gested, “The Standing Commit­tee on Budget concluded the first discussion on the Tax Package on March 19. however, President Battulga Khaltmaa and the Dem­ocratic Party have submitted their request for amendments to the bill and other supporting documents.

According to the situation, the working group of the standing

committee held a meeting and agreed to continue with the ini­tial bill.”

The majority of the members voted in favor of the original bill on Corporate Income Tax law, the Personal Income Tax law, and the other draft laws that were submitted in a package. The Par­liament is considering a tax pack­age filed by the Cabinet, as well as Amendments to the General

Taxation law submitted by Tog­tokhsuren Dulamdorj and other MPs. As described in the project, taxpayers will have the right to edit the report voluntarily.

A taxpayer is not able to fix tax reports within the existing law. Therefore, based on the ex­perience of other countries, the taxpayers will have the chance to make adjustments to the mistakes in their tax reports.

PoliTicS

Parliament passes tax package to next discussionAmin.UZGM

Page 8: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

8 ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Өдрийн хэмнэл

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 17Хаврын дунд улаагчин туулай сарын нэг цагаан мэнгэтэй шар морь өдөрҮс засуулбал: Өнгө зүс сайжирнанаран ургах, шингэх: 06.51-19.06Барилдлага: Үл тохирохШүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүйсуудал: Мод

Аргын тооллын гуравдугаар сарын 22, сугар гараг. Билгийн тооллын 17, Тэргүүн дагуул одтой, шар морь өдөр. Өдрийн наран 06.51 цагт мандаж, 19.06 цагт жаргана. Тухайн өдөр нохой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн ба бар, туулай жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр хууль цааз гаргах, батлах, хэрэглэх, хулгай дээрмийг номхтгох, гэмтнийг шийтгэх, мал адгуус номхруулах, угаал үйлдэх, тангараг тавих, гэр, байшингийн суурь тавихад сайн. Гэр бүрэх, хэрүүл тэмцэл хийхэд муу.Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр, туулай, морь, бич, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

Тв ХӨТӨЛБӨР

8 6 4 3 7 1 2 9 5

6 9 5 8 3 4 1 7 2

9 2 7 5 6 8 4 1 3

7 1 8 2 5 9 3 4 6

3 4 2 7 1 6 9 5 8

4 7 3 1 2 5 8 6 9

5 3 1 4 9 2 6 8 7

1 5 9 6 8 3 7 2 4

2 8 6 9 4 7 5 3 1

(Өмнөх дугаарын хариу)

ЗГМ: СҮДОКҮ

3 1 8 7

7 4 6 2

1 6 3

5 9 2

7 5 8 6 4

6 2 8 5

2 1 7 3 5

8 4 7

8 7 4 1 3

07.00 “Өглөө” хөтөлбөр 11.00 “Монголын мэдээ” мэдээл-

лийн хөтөлбөр /шууд/

15.00 “Нээлттэй хором” нийгмийн ток шоу

17.20 Нээлттэй засаг

20.00 “Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

21.05 “Казах түмний мэнд”

07.00 “Суутнуудын намтар” нэвтрүүлэг

09.00 “Бизнесийн хэмнэл” мэдээний хөтөлбөр

14.00 “Бүрэн тайлбар” нэвтрүүлэг

17.00 “Bloomberg Technology”

20.00 Блумбергийн ярилцах цаг нэвтрүүлэг

22.00 Инновац-2050 нэвтрүүлэг

07.05 Монголчууд ХХ зууны эхэнд нэвтрүүлэг

08.00 “4 өнгө” цаг агаарын хөтөлбөр

12.10 “Тангараг” ОАК 1.8-р анги

13.35 “Хөгжилтэй монголдой” 5-р ангийн хичээл №8

19.00 "Нуугдаж тоглоё" ОАК 19-р анги

21.05 Football talk нэвтрүүлэг /s2 e19/

07.00 Өнөө өглөө

12.00 Хөтөч мэдээллийн хөтөлбөр

13.30 "Ан амьтдын ертөнцөөр" /season 9/ 7-р хэсэг

17.30 "Мөрдөгч хүүхдүүд" /season 2/ 11,12-р хэсэг

19.00 Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

21.00 “Шивэгчний өчил” ОАК /season 1/ 8-р анги

У.Шекспир “ромео, жульетта” жүжигхаана: УДЭТхэзээ: 2019.03.27-29-ний 19.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-30 мянга

Э.Чойдог “Чойжид дагина” балетхаана: УДБЭТхэзээ: 2019.03.24-ний 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-20 мянга

ОНЦЛОХ ҮЗвЭР

Японы поп соёлын өдөрлөг-2019хаана: Corporate Convention Centreхэзээ: 2019.03.24-ний 12.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10 мянга

фОТО АГШИН

BBM

УВС-10o

-22o

ХОВД -4o

-14o

ЗАВХАН-5o

-15o

БАЯНХОНГОР -3o

-9o

ГОВЬ-АЛТАЙ 7o

-17o

ӨВӨРХАНГАЙ -4o

-8o

АРХАНГАЙ -5o -10o

ХӨВСГӨЛ 0o

-10o

БУЛГАН 1o

-13o

ТӨВ -2o

-10o

ДУНДГОВЬ 1o -8o

ӨМНӨГОВЬ 3o

-2o

ГОВЬ-СҮМБЭР 3o

-8o

ДОРНОГОВЬ 7o

-3o

СҮХБААТАР 6o -4o

ХЭНТИЙ 5o

-6o

СЭЛЭНГЭ 1o

-10o

ОРХОН 0o

-9o

ДАРХАН-УУЛ 1o

-9o

ДОРНОД 4o

-4o

БАЯН-ӨЛГИЙ -2o

-20o

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР iii.26 7o

-7o8 м/с

6 м/с

Үүлшинэ

iii.23 5o

-11o9 м/с

6 м/с

Багавтар үүлтэй

iii.22 -1o

-12o8 м/с

6 м/с

Үүлшинэ Үүлшинэ

iii.24 6o

-8o 9 м/с

6 м/с

8 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

iii.25 3o

-8o

м.сервантис "Кихот ноён"хаана: УДЭТхэзээ: 2019.03.30-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^10-30 мянга

“хайрын урь” тоглолтхаана: Corporate Convention Centreхэзээ: 2019.03.30-ны 18.00 цагтТасалбарын үнэ: ^20-30 мянга

олон улсын циркхаана: Монголын үндэсний АСА циркхэзээ: 2019.03.23-наас Тасалбарын үнэ: ^15-35 мянга

БосооГоор:1. Францын алдарт автомашин2. Монгол

гэрийн эвхэгддэг мод3. Хөөрөгний үнэт чулуу4. Худ

бололцсон хоёр айлын харьцаа5. Гурван ДАШТ-д гоол

ЗГМ: ҮГИйН СҮЛжЭЭ

Өмнөх дугаарын хариу / 03.21

ор, ханз12. Гэрлийн хугарал

хӨндлӨнГӨӨр: 6. Мэргэж-лийн сүмо гийн түүхэн дэх

оргил рекорд эзэмшигч, Монгол бөх7. Монгол гэрийн дээврийн дотуур барих давхарлаг10. Он, сар,

өдөр13. Цагаан будаа14. Үнэт металл15. Цэргийн ангийн салбар нэгж

1

7 8 9 10 11 12

13

14 15

2 3 4 5

6

ЗАрнА1-р хорооолол, Цамбагаравт маш сайн байрлалтай 700 м2 3 давхар обьект хямдхан зарна. Сургууль,

цэцэрлэг, эмнэлэг, зочид буудал, бүх төрлийн үйлдвэр үйлчилгээ явуулах боломжтой.

Үнэ 1м2 нь 1.8 сая төгрөг Утас: 99115920

оруулсан цорын ганц Итали хөлбөмбөгчин 7. "Зандан хүлэг"8. Олон улсын СИ системийн чадлыг хэмжих нэгж9. Алдарт "Фауст"-ыг зохиогч, Германы нэрт зохиолч, эрдэмтэн10. Америкийн телевизийн од, саятан бүсгүй11. Том модон

УБ-МОСКВА 13.50 14.28ЭРЭЭН-УБ 18.00 11.15УБ-БЭЭЖИН 07.15 14.04УБ-ХӨХ ХОТ 20.00 20.49ХӨХ ХОТ-УБ 22.50 11.15УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20

УБ-БЭЭЖИН 17.15 19.30БЭЭЖИН-УБ 20.30 23.00УБ-ХОНКОНГ 07.50 12.25ХОНКОНГ-УБ 13.25 18.05УБ-СӨҮЛ 07.45 12.05СӨҮЛ-УБ 13.20 16.05УБ-ТОКИО 08.55 14.30ТОКИО-УБ 15.30 20.25УБ-ХӨХ ХОТ 10.30 12.00ХӨХ ХОТ-УБ 13.00 14.40

Аливаа зүйлийг ургуулан бодох дуртай 10 настай Кэмерон Бэйли охин багадаа

ээж болон найзуудын хамт ярьдаг амьтад бүхий гайхамшигт үлгэрийн орон байгуулж

тоглодог байв. Гэвч ээж нь нас барсны дараа түүний дүрслэн бодох чадвар алга

болж, амьдрал нь бүхэлдээ гэрэл гэгээгүй болж хувирна.

Нэгэн удаа тэрбээр зуны зусланд амарч байхдаа ой дотор байх жинхэнэ

гайхамшгийн оронд санамсаргүй байдлаар хүрч очих нь тэр. Гэтэл зомби болон

хувирсан сармагчингууд өнөөх ид шидийн орныг устгахаар төлөвлөж байжээ. Ингээд

Кэмерон охин ойн амьтадтай хамтран зомбинуудын эсрэг тэмцэж эхэлнэ.

Paramount Pictures-ийн бүтээл Wonder park бүрэн хэмжээний хүүхэлдэйн кино

гуравдугаар сарын 15-нд дэлхий дахинд нээлтээ хийхтэй зэрэгцэн Монголын кино

театруудын дэлгэцнээ гарч эхэллээ. 85 минут үргэлжлэх энэхүү хүүхэлдэйн кино

100 сая ам.долларын өртөгтэй бүтжээ.

ГАйХАМШГИйН ОРНООР ХИйСЭН АяЛАЛ

ШИ

ВЭ С

Г

О

У

А

А

О

В

А

Н

А

Д

И

О

РА ОА

Н

ОН

АР

Л

Г

А

Ч

Ч

И

ОР

Э

Э

НХ

Э

Н

Г

И Т

Н

й

ОА

А

Р

А

Г

Индонезид осолдсон Lion Air компанийн Boeing 737 MAX 8 онгоцны дуу хураагуурын бичлэг ил боллоо.

Page 9: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Эдийн ЗасаГ9ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН

ИНфЛяЦ ГАЦААТАй ҮеД ТӨв БАНК ТҮР ЗАвСАРЛАНА

LEvI StrAUSS$623 сАЯЫГ ТӨвлӨрҮҮлЭв

ЭнЭТхЭГ рУПИй АЗИйн вАлюТУУд доТор АдГААс

ТЭрГҮҮн БАйрАнд дЭвШлЭЭ

хонКонГ 8,500 хУвИйн ӨсӨлТТЭй АрИлжААГ ЗоГсоолоо

Levi Strauss & Co АНУ-д хувьцаагаа нээлттэй арилжиж 623.3 сая ам.долларын хөрөнгө төвлөрүүллээ. Хөх жийнсэн хувцас үйлдвэрлэгчийн нэгж хувьцаа лхагва гарагт 17 ам.доллараар үнэлэгдэж, нийт 36.7 сая ширхэг хувьцаа зарагдсан юм. Ливай Страусс хөх жийнсний анхны патентаа авснаас хойш 145 жилийн дараа гарч буй хувьцаа нь Levi Strauss & Co-гийн үнэлгээг 6.55 тэрбум ам.долларт хүргээд байна.

Картик ГоялАзийн хамгийн сул үзүүлэлттэй байсан валют – энэтхэг рупий тэргүүн байранд шилжихэд таван долоо хоногийн хугацаа шаардагдлаа. Энэтхэг, Пакистаны зөрчил хурцадсан цаг үед ерөнхий сайд Нарендра Моди хоёр дахь удаагаа сонгогдох магадлал ихэссэн нь тус улсын валютын ханшийг өсгөж өгсөн юм. “Моди хоёр дахь удаагаа сонгогдох юм бол рупийн ханш бүр өснө” хэмээн Сингапур дахь Scotiabank-ны валютын стратегич Гао Чи үзэж байна.

Хонконгийн үнэт цаасны зохицуулах байгууллага зах зээлийн манипуляц байх сэжиг бүхий China Ding Yi Feng Holdings-ын хувьцааны арилжааг царцаах тушаалыг брокерын компаниудад өглөө. Үйл ажиллагаа нь бүрхэг хөрөнгө оруулалтын компанийн хувьцааны үзүүлэлт сүүлийн таван жилд MSC Inc-ийн индекс дотор үнэмлэхүй буюу 8,500 хувиар өссөн нь зохицуулагчдад сэжиг төрүүлжээ. Хонконгийн Үнэт Цаас, Фьючерсын комисс тус компанийн хувьцааны сэжигтэй арилжааг 2018 оны дунд үеэс хойш ажиглаж ирснээ лхагва гарагт мэдэгдсэн юм.

> 10

Ех Британийг гэрээгүй Брексит рүү түлхэж байнаЕрөнхий сайд Тереза Мэй Британийн оролцоогүй ямар ч гэрээг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэдгээ мэдэгдэв.

шанхайн зүүн өмнөд шю­жяхуй дүүрэгт орших, хуран даа Сандерсын инээмсэглэсэн төрх уг рестораны үүд дэлхийн хаа сайгүй байдаг мянга мянган KFC цэгийнхээс ялгарах юмгүй. харин дотогш орвол энгийн KFC биш гэдэг нь илт ойлгогдоно.

дугаарлан зогсоо үйлчлүүлэгч ээлжээ болмогц хуруу мэдэр дэг дэлгэцнээ захиалга оруу ла хад камерууд царайг нь бүрт гэж төлбөр боловсруулах ажил­лагааг секунд ч хүрэхгүй хуга­цаанд гялалзуулж орхино. доод давхарт робот гар конус зайр маг бэлдэхээр амь орж хараг дана. ресторанаар үйлч лүү лэг сэд хооллох зуураа тан химд эгшиглэх хөгжмийг аппли кэйш ний тус­ламж тай өөртөө ний цүүлэн сон­гож болох юм.

хятадын үй олон KFC ресто­ранаас хэдхэн зуу нь л ийм тоноглолтой. гэхдээ тус улсын KFC, Pizza hut, Taco Bell сүл­жээний гүйлгээний 86 хувь нь бэлэн мөнгөний бус төлбөрт шилжиж, нийт захиалгын талаас илүүг мобайл аппликэйшн, дээрх шиг дижитал самбараар гүйцэтгэдэг болсныг Yum China holdings Inc тайлбарласан юм.

Yum China holdings­ын дараагийн алхам нь KFC, Piz­za hut­ын лоялти хөтөлбөрт хамрагддаг 180 сая гаруй

хятад үйлчлүүлэгчээс өгөгдөл цуглуулж, хиймэл оюуны тусламжтайгаар хэрэглэгчийн таашаал, орон нутгийн амт чанарт нийцүүлж хоол болгонд өөрчлөлт оруулж болдог цэс үүсгэх явдал. Нэгдүгээр сараас нэвтэрч эхэлсэн хиймэл оюун ухаант цэсийн ачаар нэгж захиалгын төлбөр хэдийн нэг хувиар буюу 840 сая ам.доллартай тэнцэх хэмжээгээр өссөнийг Yum China тайлбарлав.

хятадын түргэн хоолны хамгийн том сүлжээ­Yum Chi­na нь шинэчлэгдэж дайчин ажиллагаатай болсон McDon­ald’s Corp (2017 оноос хятадын менежменттэй болсон!), мөн White Castle, Shake Shack зэрэг жижиг америк сүлжээнүүдийн өр сөл дөөнийг сөрж, зах зээлд ноёрхогч байр сууриа хадга­лахаар хичээж байна. өнгөрсөн жил хятадад өдөрт хоёр шинэ ресторан шинээр нээж байсан Yum China рестораныхаа тоог 2021 он гэхэд 10,000­д хүргэх төлөв лөгөөтэй байна.

хиймэл оюунт цэс, автомат­жуулалт ашиглан зардлаа хэмнэж, борлуулалтаа өсгөн, өрсөлдөгчдөө шахаж дийлнэ хэмээн Yum China найдаж байна. “Бид дижитал хөгжлийн чиг хандлагын тэргүүн манлайд явах ёстой” хэмээн Yum Chi­na­гийн гүйцэтгэх захирал Жо

Ват мэдэгдсэн юм. Yum China бүр 2016 онд үнд­

сэн компани Yum! Brands Inc­ээс тасран салсан шалтгаан тодор­хой. хэрэглэгчид нь тех нологийн нарийн мэдрэмж тэй, шинэ юм бүхнийг сонирхдог хятад оронд өрнөж буй хөгж лийн эрчтэй луисвилл дахь удирд лагууд хөл нийлүүлж чадахгүй байсан юм. том хотуудад худалдаа наймаа бэлэн мөнгөний бус хэлбэрт шилжиж, дөхөм дэлгүүрүүд худалдагчгүй болж, хоолны сэрээнээс эхлээд гэрийн тавилгыг хүртэл хэдхэн цагийн дотор захиалагчид нь хүргэдэг боллоо.

хятадын ихэнх хэрэглэгчийн хувьд хялбар дөхөм байдал хувийн өгөгдлийн халдашгүй байд лаас эрхэм учраас Yum China зэрэг компани үйлчлүү­лэг чийнхээ өгөгдлийг ял шийт­гэлгүйхэн шиг ашиглах боломж ч сайн. KFC­гийн аппликэйшны цэс нь үйлчлүүлэгчдийн захиалга, орон нутгийн онцлогийг хар галз­даг давуу талтай. “үйлчлүү лэг­чээс хамаараад цэс хувирамхай, захиалга өгөхөд цаг бага зардаг нь хүмүүсийг баярлуулдаг” хэмээн Ват ярьж байлаа.

хоолны бүрдэл, сонголт ч дундаж америкчуудын уламж­лалт KFC­гээс зөрүүтэй. хятадад жижиглэж зардаг шарсан тахиаг будааны ороомог, өндөгтэй боов,

лянхуа шөл зэрэг орон нутгийн хоолтой түвэггүй хольж хэрэглэж болдог.

хоолны нэр төрлийг орон нутгийн таашаалд нийцүүлж шуурхай баяжуулахад Yum China анхаардаг. тус компани гурав дугаар сард шанхай хот­ноо 27,000 ам метр талбайтай ин новацийн төв нээсэн юм.

Компанийн нийт орлого сүүлийн хоёр жилд 25 хувиар өссөн боловч тусдаа салснаас хойш KFC­гийн борлуулалт улирал бүр тогтмол яваа. гэтэл хятадын дундаж ангийнханд үйлчлэх өрсөлдөгч олширсноос Pizza hut­ын орлого багассаар байна. хятадын дотоодын luckin Coffee­гийн ширүүн өрсөл дөө­нөөс болж борлуулалт муудсан Starbucks Corp­ын адилаар Yum China­д ч одоогийн ноёрхлоо хэвээр хадгалах баталгаа байхгүй.

технологи нэвтрүүлэлт, өгөг ­дөл олборлолт ашиглан Yum China үйлчлүүлэгчийг хөг жөөн ­тэй, үр дүнтэй аргаар өөртөө татаж байгааг шанхайд төвтэй, судалгааны Kantar World panel China компанийн захирал Жэйсон Юу өгүүлсэн юм. гэхдээ эрүүл мэндийн болон хүнсний аюулгүй байдал л түргэн хоолны газрыг үүсгэх, эсвэл нураах нөхцөл болдгийг тэрбээр анхааруулж байлаа.

Хятадын KFc ухаалаг цэс, зайрмаг бэлтгэгч роботоор “зэвсэглэж” байна

Тяньжинь дахь KFC рестораны өөртөө үйлчлэх автомат машин.

жеанна Смиалекдэлхийн эдийн засгийн эрс­

дэл, инфляцын хэтийн төлөв то дор хой бус, бүрхэг байгаатай уял дан бодлогын хүү “түр зуур” хэвээр үлдэнэ гэдгийг холбооны Нөө цийн Системийн тэргүүн Жером Пауэлл мэдэгдлээ.

“хүү ихэсгэж, багасгахад хүргэх мэдээлэл одоохондоо алга. хугацаа өнгөрч байдал тодортол тэвчээртэй бай гэж буй хэрэг” хэмээн холбооны Нөөцийн Системийн удирдлага бодлогын хүүгээ хоёр хувиас тэг болгох төлөвлөгөөгөө орхисон Пауэлл лхагва гарагийн хуралдаан дээр мэдэгдсэн юм. “Ажлын байр, инфляцын нөхцөл бодлого өөрчлөх хэмжээнд тодорхой болох хүртэл хуга­цаа шаардлагатай.” Бодлого тодорхойлогчид мөн АНу­ын төв банкны эзэмшиж буй бондыг багасгах ажлыг тавдугаар сараас сааруулж, есдүгээр сар гэхэд зогсоохоор шийдлээ. дээрх хоёр арга хэмжээ нь холбооны Нөөцийн Системийн бодлого тодорхойлогчид дотоодын эдийн засаг сайжирсан нөхцөлд ч хянууж байж 2019 онд хатуу чанга бодлогоос болгоомжтой байр сууринд шилжиж буйн илрэл болов.

Санхүүгийн зах зээл ч бодлого тодорхойлогчдын аядуу байр сууринд зохицож, фьючерсын арилжаачид энэ онд холбооны Нөөцийн Систем хүүгээ өсгөх магадлал ердөө 50 хувь хэмээн үзлээ. АНу­ын Сангийн Яамны 10 жилийн хугацаат үнэт цаасны өгөөж сүүлийн жил

биш, илүү ужиг, суурь шинжтэй гэсэн дүгнэлт хийсэн бололтой” хэмээн Amherst Pierpoint Securities llC­гийн эдийн засагч Стивен Стэнли тайлбарлав.

Сангийн яамны үнэт цаасны төлбөрийг одоогийн 30 тэрбум ам.доллараас 15 тэрбумд хүргэх замаар тайлан тэнцлээ шат дараатай багасгах ажиллагааг тавдугаар сараас эхлэн сааруулж, есдүгээр сарын эцэс гэхэд бүрэн зогсоохоор төлөвлөж байгаагаа холбооны Нөөцийн Систем лхагва гарагт тусдаа болсон өөр хуралдаан дээр мэдэгдлээ. уг арга хэмжээний дараа холбооны Нөөцийн Системийн нөөцийн тайлан балансаа аажмаар буу­руу лах юм.

инфляцыг бага түвшинд тогтвортой бариулах, ажил эрхлэлтийг бүрэн дэмжих хос зорилгодоо төв банк тун ойр яваа ч худалдааны маргаан, хятад, Европ дахь эдийн засгийн удаашрал, Европын холбооноос нэгдсэн вант улс гарахтай холбоо бүхий гадаад эрсдэл их байгааг Пауэлл онцлон анхааруулж байлаа.

“хүүг хэвээр үлдээсэн нь манай бодлого зөв, эдийн засаг сайн ч дэлхий даяар өрнөж буй олон үйл явцыг хянуур ажиглах шаардлагатайг харуулж буй хэрэг” хэмээн АНу­ын төв банкны тэргүүн тайлбарласан юм. холбооны Нөөцийн Систем хоёр орчим хувьтай бодлогын хүү баримталж эхэлсэн 2012 оноос хойш үнийн өсөлт ихэвчлэн хүү бага үед тохиолдож иржээ.

гаруй хугацаанд байгаагүй буурч, ам.долларын ханш нэг өдрийн дотор нэгдүгээр сараас хойш тохиолдоогүйгээр унав. хувьцааны үнэ буурч эхэллээ. хуралдаанаар бодлогын хүүг 2.25­2.5 хувийн хооронд бариулахаар шийдвэрлэсэн юм. Bloomberg­ийн судалгаанд хамрагдсан шинжээчид бодлогын хүү өснө хэмээн таамаглаж байсан ч холбооны Нөөцийн Систем хүүг хэсэгтээ өөрчлөхгүй хэвээр үлдээхээр шийдлээ.

Пауэлл инфляц бага байгааг

бодлого тодорхойлогчдын хурал­дааны дараа болсон хэвлэлийн хурал дээр ч анхааруулсан. дэлхийг хамарсан сул үлбэгэр үнэ “өнөө үеийн гол эрсдэлийн нэг” хэмээн тэрбээр тайлбарлав. үнэ байнга сул байгаа нь АНу­ын төв банк болгоомжтой байр сууринд шилжих шалтгаан болсныг тэрбээр дурдаж байлаа.

холбооны Нөөцийн Систе­мийн тэвчээр заасан байр суурь зарим ажиглагчдыг гайх аш руу­лах боллоо. “холбооны Нөөцийн Систем он гарснаас хойш үргэл­жилж буй удаашрал түр зуурынх

> 10

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг халах, дахивар ашиглалтыг дэмжих дэлхий нийтийн хүчин чармайлтыг Европын Холбоо тэргүүлж байна.

хуванцрын үйлдвэрлэл саарсан нь химийн компаниудад эрсдэл учруулав

Page 10: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Эдийн засаг

10 ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН

Александер МоралесБританийн Ерөнхий сайд

тереза мэй парламентаар Брекситийн гэрээг батлуулахын тулд албан тушаалаараа дэнчин тавьж буй. харин энэ завсар Европын холбоо Британийг эдийн засгийн сүйрэлд хүрэх хөнөөлтэй

гэрээгүйгээр Брексит рүү түлхэж байна. Европын холбооноос гарах хугацаа ирэх 29­нд дуусаж буй хугацааг аль хэр сунгах асуудлаар маргаан мухардалд орж, улам гүнзгий улс төрийн хямралд орох төлөвтэй боллоо.

Ерөнхий сайд консерва­

торуудын шахалтаар хугацааг зургадугаар сарын 30 хүртэл сунгах санал тавиад байгаа. гэвч Ех­ны удирдлага холбооноос гарах одоогийн гэрээг энэ сар дуусахаас өмнө парламентаар батлуулсан тохиолдолд хугацааг сунгах боломжтой гэсэн хариу

өглөө. хэрэв батлуулж чадахгүй бол илүү урт сунгалт эсвэл гэрээгүй Брексит гэсэн хоёр сонголтыг үлдээж байна. хатагтай мэй лхагва гарагт иргэдэд хандаж хэлсэн үгэндээ“ урт хугацаагаар сунгахыг зөвшөөрснөөс огцорсон дээр” гэсэн дохио өгөв.

дэйв уитт тайлбарлав. Анхдагч түүхий эдийг дахивар хуванцар орлох болсонтой уялдан эдүгээ 4.4 хувьтай байгаа химийн бүтээгдэхүүний эрэлт өсөх хурдац буурна.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг халах, дахивар ашиглалтыг дэмжих дэлхий нийтийн хүчин чармайлтыг Европын холбоо тэргүүлж

байна. Нийгэм даяараа далай тэнгисийн бохирдолд түгших болсон нь химийн үйлдвэрлэлийн “үйл ажиллагааны лиценз”­д занал учруулж байгааг Envi­ronmental Packaging Internation­al байгууллагын ерөнхийлөгч Виктор Белл мягмар гарагт тус хуралдаан дээр анхаарууллаа. Нэг удаагийн хуванцрыг багасгах хүчин чармайлттай уялдан түүхий

резиний эрэлт тал хувиар багаслаа ч дахивар ашиглалтын ачаар сөрөг нөлөө нь ноцтой бус байх болно хэмээн IhS­ийн судалгаанд тайлбарлажээ.

химийн үйлдвэрлэл инновац­лаг аргаар дахивар ашиглаж шинэ бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нь хуванцар хаягдлыг багасгахад чухал үүрэгтэйг Фиттерлинг онцлон өгүүлсэн юм. Автома­

шины жинг багасгах, хоол хүнсийг шинэ сэргэг байдлаар удаан хадгалах зэргээр хүрээлэн буй орчинд тус болдог хуванцрыг бүрмөсөн хориглох нь сайнаасаа илүү саар нөлөөтэй хэмээн захирал үзлээ.

Фиттерлингийн оролцоотой байгуулсан химийн үйлд вэр ­лэлийн тэргүүлэх үйлдвэр­лэгчдийг нэгтгэдэг Alliance to

End Plastic Waste холбоо ирэх таван жилд хуванцрын хаягдлыг цөөрүүлэх үйлсэд нэг тэрбум ам.доллар зарцуулах үүрэг авсан. тус холбоо далайд цутгаж буй хуванцар хаягдлын гол эх үүсвэр ­ Ази, Африкийн 10 орчим гол мөрөнд хаягдал цуглуулах дэд бүтэц байгуулахад анхаарч байгааг тэрбээр тайлбарлав.

Хуванцрын үйлдвэрлэл саарсан нь химийн компаниудад эрсдэл учруулав

тэрээр “Би Брекситийг зургадугаар сарын 30­наас цааш сунгах бэлтгэлгүй байна. хугацаандаа гарч чадахааргүй байгаа нь миний хувьд маш харамсалтай хэрэг. Энэ үйл явцыг төгсгөж, шийдэх ёстой гэдэгтэй санал нэг байна” гэсэн юм. Европын зөвлөлийн Ерөнхийлөгч дональд туск нэгэнт боловсруулсан гэрээг баталсан тохиолдолд эцсийн хугацааг сунгана гэж мэдэгдсэн нь хоёр удаа буцаагдсан гэрээний төслийг хэдхэн хоногт батлуулах шаардлага юм.

еХ Британийг гэрээгүй Брексит рүү түлхэж байна

ир эх долоо хоногт төлөвлөгдсөн Ех­ны ээлжит бус дээд уулзалтаар Брекситийн хэлэлцээг сунгах асуудлыг авч үзэх боловч мэйн саналыг буцааж, Британид сонгууль болон магадгүй дахин санал асуулга явуулах нөхцөлийг

хэлэлцэх юм. Брюсселийн зүгээс анхааруулж буйг үл харгалзан Ех­ны албаныхан одоо гэрээгүй Брексит нь дээр гэж ярих боллоо. гэхдээ ирэх 29­нд Британийг гэрээгүйгээр түлхэж гаргах нь холбоонд ч хохиролтой учир боломжгүй зүйл гэж зарим шинжээч хэлж буй.

Е в р о п ы н ко м и с с ы н Ерөнхийлөгч Жан Клод Юнкер хатагтай мэйрүү утасдаж, тавдугаар сарын 23­нд Европын парламентын сонгууль албан ёсоор эхлэхээс өмнө гарах асуудлаа шийдэхийг сануулсан.

Ех­ны Элчин сайд нар дээд уулзалтаас гарах баримт бичгийн төслийг хэлэлцжээ. тэд “хамтарсан мэдэгдэл найрсаг байх боловч хатуу байр сууриа хадгална” гэж тохирсныг мэдээлэлд ойрын эх сурвалж ярилаа.

жэк Каски Нийгэмд нэг удаагийн хэрэг­

лээний хуванцрыг эсэргүүцэж, дахивар ашиглалтаас үүдэн эрэлт хэрэгцээ багассан. Энэ нь химийн үйлдвэрлэлийн хөгжлийг удаашруулахад хүргэснийг IhS Markit жил тутам хуралддаг дэлхийн Нефть­химийн хуралдаан (World Petrochemical Conference) дээр анхааруулав.

оргил үе нь хэдэн жил үргэл­жилсэн химийн үйлдвэрлэлийн орлого энэ жил багасаж, дэлхийн эдийн засгийн удаашрал, хүрээлэн буй орчны асуудлаас шалтгаалан 2023 он хүртэл сэргэж чадахгүй гэсэн дүгнэлтийг IhS Markit­ийн судалгаагаар гаргажээ.

“хуванцар хаягдал нь манай цаг үеийн тогтвортой байдлын том бэрхшээл болж хувирна” хэмээн Dow Inc­ийн гүйцэтгэх захирал, DowDuPont—ын үйл ажиллагаа хариуцсан захирал Жим Фиттерлинг лхагва гарагийн хуралдаан дээр анхааруулав. хуванцар хаягдал нь химийн үйлдвэрлэлийн гол бэрхшээл төдийгүй “гол боломжийн нэг болж байгаа”­г захирал нэмж өгүүлсэн юм.

Ялангуяа хятадад баригдсан шинэ үйлдвэрүүд химийн бүтээгдэхүүний зах зээлд хэт нийлүүлэлт үүсгэж, орлого буурахад хүргэсэн. тиймээс ашиг 2018 оныхоос ч багасна хэмээн IhS­ийн дэд ерөнхийлөгч

Британи Европын холбооноос гарахад хэн ямар алдагдал хүлээх вэ(Гэрээгүй Брекситээс учрах ДНБ-ний алдагдал, хувиар)

АнглиИрланд

Европын холбооНидерланд

ДаниБельги

ЧехШведУнгар

ГерманПольш

АвстриГрек

ПортугалСловакСловенФранцИспанИтали

Финланд

3.9 3.8 1.5 1.1 1.0 0.9 0.9 0.6 0.6 0.5 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.30.20.20.20.2

Page 11: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

аль чиглэлд өөрчлөгдөж буйг илтгэхийн сацуу банк хоорондын захын хөтөч хүүгийн үүргийг гүйцэтгэдэг билээ. өөрөөр хэлбэл, банк хоорондын захын арилжааны жигнэсэн дундаж хүү бодлогын хүүтэй ойролцоо түвшинд тогтдог.

мөнгөний бодлогын хороо ули рал тутам хуралдаж, бод­логын хүүг өөрчлөх эсэхийг шийддэг. төв банк бодлогын хүүг анх нэвтрүүлэхдээ жилийн 6.4 хувиар тогтоож байсан бөгөөд эдийн засгийн нөхцөл байдалтай уялдуулан алгуур нэмж, 2008 оны есдүгээр сард 10.25 хувьд хүргэж байсан. монголбанкны бодлогын хүүний өсөлт нь инфляцын хөөрөгдлийг бууруулах, мөнгө

2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

Эдийн засаг

11

ЗГМ ТОвЧХОН» АрИлжААМонголын хөрөнгийн бирж пүрэв гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 37 компанийн 107,230,047 төгрөгийн үнийн дүн бүхий 377,879 ширхэг хувьцаа арилжааллаа. Энэ өдөр 15 компанийн хувьцааны ханш өсөж, 13 компанийнх буурчээ. Үүнээс “Дархан зочид буудал” болон “Хүрд” компанийн хувьцааны ханш хамгийн өндөр өсөлттэй байлаа.

» ИндЕКс

0.25 Хувь. Топ 20 индекс 0.25 хувиар өсөж, 20841.92 нэгжид хүрсэн бол зах зээлийн үнэлгээ 2.4 их наяд төгрөг боллоо.

» ноГдол АШИГ

14.4 Сая төгрөг. “Хөвсгөл Геологи” компани 2018 оны цэвэр ашгаас нэгж хувьцаанд 100 төгрөг буюу 14.4 сая төгрөгийн ногдол ашиг хуваарилахаар болов.

» хӨдӨлмӨрИйн ЗАх ЗЭЭл

4.3 Мянга. Улсын хэмжээнд бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийн 4.3 мянга буюу 17.8 хувь нь баруун бүсэд амьдарч байна.

» БАнК, сАнхҮҮ

926.8 Тэрбум төгрөг. Хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 926.8 тэрбум төгрөг байна.

» ТӨлБӨрИйн ТЭнцЭл Төлбөрийн тэнцэл энэ оны нэгдүгээр сард 128.1 сая ам.долларын ашигтай гарч, өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 361.2 сая ам.доллараар өссөн байна.

» ТЭЭвЭр

4.3 Сая тонн. Төмөр замын тээврээр тээсэн ачаа энэ оны эхний хоёр сард 4.3 сая тонн болж, тээсэн ачаа 212.1 мянган тонноор буюу 5.2 хувиар нэмэгджээ.

» хӨрШ

16.1 Хувь. БНХАУ-ын төрийн өмчид байдаг хамгийн том нүүрсний компани China Shenhua-ийн арилжааны зориулалттай нүүрсний олборлолт энэ оны хоёрдугаар сард өмнөх оны мөн үеэс 14.7 хувиар өсөж, 25.7 сая тонн болсон байна. Нүүрсний борлуулалт нь 16.1 хувиар өсөж, 38.9 сая тоннд хүрчээ.

» БИЗнЕс

13.4 Хувь. Монгол дахь Shangri-La зочид буудлын орлого 2018 онд 13.4 хувиар өсөж, 15.2 сая ам.доллар хүрсэн байна. Харин алдагдлын хэмжээ нь тайлант хугацаанд 70 гаруй хувиар өсөж, 7.7 сая ам.доллар хүрчээ.

ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН

АНУ-ын доллар 2,631.25

Евро 3,003.31

Японы иен 23.84

ОХУ-ын рубль 41.27

БНХАУ-ын юань 393.68

БНСУ-ын вон 2.33

вАЛЮТыН ХАНШ

Бодлогын хүүг 11 хувьд хадгалах шийдвэр гаргалаа

Б.Баяртогтох @bayartogtokhZGM

мөнгөний бодлогын хороо ээлжит хурлаараа бодлогын хүүг 11 хувьд хэвээр үлдээх шийдвэр гаргалаа. улсын хэмжээнд инфляц өнгөрсөн сарын байдлаар 6.9 хувь, нийслэлд 7.9 хувьтай байна. Эрэлтийн шалтгаантай суурь инфляц харьцангуй тогтвортой байгааг энэ удаагийн мөнгөний бодлогын мэдэгдэлд онцоллоо. Энэ нь бодлогын хүүг хэвээр үлдээх голлох үндэслэл болжээ. Эдийн засгийн идэвхжил энэ онд үргэлжилж, инфляц зорилтот түвшинд тогтворжих хандлага хэвээр байна. Засгийн газар энэ оны дНБ­ий өсөлтийг найман хувиар зурагласан болон олон улсын донор байгууллагууд манай улсын эдийн засгийн өсөлтийг 5­6 хувийн хооронд таамаглаж буй.

хорооны зүгээс инфляцад нөлөөлж буй эрэлт, нийлүүлэлт болон гадаад хүчин зүйлс, биз­несийн идэвхжлийг харгалзан

С.Батсайхан / ЗГМ©

зээлийн хурдацтай өсөлтийг сааруулж зохистой түвшинд байл ­гах, эдийн засгийн хэт халалтаас зайлсхийхэд чиг лэгддэг. харин эдийн засгийн өсөлт саарах шинж тэмдэг ажиглагдвал төв банк бодлогын хүүгээ бууруулж мөнгөний үнэ цэнийг хямдруулдаг. ингэснээр зээл олголт болон хэрэглээг дэмжиж, эдийн засгийг сэргээх бодлогыг баримталдаг юм.

Эдийн засгийн өсөлтөө дунд хугацаанд тогтвортой хадгалах, нөгөө талаас гадаад зах зээлийн тодорхой бус байдлыг харгалзаж хүүгээ өөрчлөх төв банкны шийдвэр төсвийн тэлсэн бодлогыг цаашид сөрөхөө дээрх хэрэглээний зээлийн шийдвэр илтгэх аж.

бодлогын хүүг энэ удаа хэвээр хадгалах болсноо тайлбарлалаа. хэдий тийм боловч цаашид дотоод эрэлт үргэлжлэн хүчтэй тэлэх нөхцөлд бодлогын хүүг өсгөх шаардлага үүсэж болзош­гүйг мөнгөний бодлогын мэдэг­дэлд дурдав.

Бодлогын хүүгээс гадна тэт­гэв рийн зээлээс бусад хэрэг­лээний зээлийн өр, орлогын харьцааг бууруулж, 60 хувиар тогтоох шийдвэр мөн гаргалаа. мөнгөний бодлогын хороо өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард бодлогын хүүг нэг хувиар өсгөж, 11 хувьд хүргэж байсан. үүнээс хойш хороо хоёр дахь удаагаа хуралдаж, бодлогын хүүг хэвээр үлдээхээр болов. төв банкны долоо хоногийн хуга цаатай үнэт цаасны хүүг 2007 оноос бодлогын хүү болгон зарласан. Бодлогын хүү хөдлөхөд

түүнийг дагаад арилжааны банкны хадгаламжийн хүү, зээлийн хүүд өөрчлөлт орохоор хүлээгддэг. тэгвэл бодлогын хүүг хэвээр үлдээснээр зах зээлийн хүүд өөрчлөлт орохгүй гэсэн үг. төв банкны бодлогын хүүгийн өөрчлөлт нь мөнгөний бодлого

МӨНГӨНИй БОДЛОГО

УУЛ УУРХАй

“Эрдэнэс Тавантолгой”-н ногдол ашгийн хэмжээг 400 мянгад хүргэх боломжтой гэв

“Эрдэнэс тавантолгой” компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурал ирэх сарын эхээр товлогдож буй. тус компанийн 2019 оны төсвийн төслийг уг хурлаар хэлэлцэн баталгаажуулах юм. мөн хэчнээн төгрөгийн ногдол ашиг иргэдэд олгохоо энэ үеэр зарлах аж. хуулийн дагуу компанийн төлөөлөн удирдах зөвлөл хэдэн төгрөгийн ногдол ашгийг хэзээ, хэрхэн олгох шийдвэрийг аль хэдийн гаргасан байх ёстой. гэвч өнөөдрийг хүртэл ийм шийдвэрийг “Эрдэнэс тавантолгой” гаргаагүй байна.

Компанийн 2019 оны хөрөнгө оруулалтын төсөв үрэлгэн болсон бөгөөд үүнээс шалтгаалж ногдол ашгийн хэмжээ багасахаар байгааг “1072 хувьцаа эзэмшигчдийн

эрх ашгийг хамгаалах холбоо”­ноос мэдэгдлээ. тус холбооны зүгээс ногдол ашгийн хэмжээг нэмэгдүүлэхийн тулд төсвөө илүү бодитой төлөвлөх шаардлагыг “Эрдэнэс тавантолгой” компанид хүргүүллээ. Компанийн цэвэр ашгийг нэг их наяд төгрөгөөр буюу 1072 хувьцааг багцаар эзэмшиж буй иргэнд 2020 оны ногдол ашгийг 400 орчим мянган төгрөг хүртэл нэмэгдүүлэх боломжтойг 1072 хувьцаа эзэм шигчдийн эрх ашгийг хамгаалах холбоо”­ны тэргүүн л.Наранбаатар онцоллоо. тэрбээр “Бид компанийн үйлдвэрлэлийн тайлан, санхүүгийн тайлан, ногдол ашгийн тооцоо зэрэг илүү дэлгэрэнгүй мэдээллээр хангаж өгөх, хамтарсан ажлын хэсэг томилон 2018 оны ногдол ашгийн тооцоог ил тод, ойлгомжтой болгох шаардлагыг долоо хоногийн хугацаанд тавьж байна” гэв.

Б.МөнхЗГМ

Огноо: 2019 оны 03 дугаар сарын 22-ны өдөр.

ТЕндЕр ШАлГАрУУлАлТЫн нЭр: XIII.1.1.44 “Дүүргийн доторх авто зам, явган хүний зам /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг/” төсөл арга хэмжээний гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах тендер.

ТЕндЕр ШАлГАрУУлАлТЫн дУГААр: ТӨБЗГ-2019/XIII.1.1.44

Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос: XIII.1.1.44 “дүүргийн доторх авто зам, явган хүний зам /Улаанбаатар, Баянгол дүүрэг/” ажлыг гүйцэтгэх тухай цахим тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Энэхүү ажлын тендер шалгаруулалт нь төрийн худалдан авах ажиллагааны цахим системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг авна уу. Тендер шалгаруулалтыг Сангийн сайдын 2013 оны 07 дугаар тушаалаар батлагдсан “Цахим тендер шалгаруулалт зохион байгуулах журам”-ын дагуу зохион байгуулж байна.

Тендерт оролцогч нь тендер илгээхийн өмнө 50,000.00 (Тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс хойш 45 хоногийн хугацаанд хүчинтэй байна.Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна.Үүнд:Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын борлуулалтын орлогын дундаж хэмжээ нь төсөвт

өртгийн 30 хувиас багагүй байна.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн нийт дүн: Төсөвт өртгийн 30

хувиас багагүй байна. Сүүлийн 3 жил буюу 2016, 2017, 2018 онуудын аль нэг жилд төсөвт өртгийн 30 хувиас доошгүй

хэмжээний ижил төстэй ажлыг доод тал нь нэг удаа ерөнхий гүйцэтгэгчээр ажиллаж улсын комисст хүлээлгэн өгсөн байна. Гэрээ болон ажил хүлээлгэж өгсөн улсын комиссын актыг хавсаргана.

Дараах тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай: 2.8.2.1. Хатуу хучилттай зам барих 2.8.2.6. Зам , талбайн тохижилтын ажил хийх ,завсарлах БА-6.4. Барилга байгууламжийн дотор холбоо дохиолол, интернэт сүлжээ, гал унтраах болон

галын аюулын дохиоллын системийн угсралт, тэдгээрийн тоног төхөөрөмж, тухайн барилгын гадна салбар шугам сүлжээний угсралт.

03.2.1. Цахилгаан дамжуулах шугам, дэд станцын угсралт, засвар 0.4-10кВТүншлэлийн гишүүн, туслан гүйцэтгэгч нь гүйцэтгэх ажил үүргийнхээ дагуу тусгай

зөвшөөрөлтэй байна.Тусгай зөвшөөрөл тендерийн хүчинтэй хугацаанд хүчинтэй байна.Барилга хот байгуулалтын сайдын 2018.02.23-ны өдрийн “Аргачлал батлах” тухай 33 дугаар

тушаалын 1 дүгээр хавсралтаар батлагдсан аргачлалын дагуу тусгай зөвшөөрлийг дүйцүүлэн үнэлгээнд ашиглана.

Тендерийн баталгааны дүн: 20,000,000.00 (Хорин сая) төгрөг. Монгол Улсын хуулийн этгээд тендерийн баталгааг банкны баталгаа, Засгийн газрын бонд, Засгийн газраас зөвшөөрсөн үнэт цаасны хэлбэрээр ирүүлж болно.

Тендерийн материалд цахим тендерийн баталгааг хавсарган ирүүлэх шаардлагагүй бөгөөд цахим систем тендерийн баталгаа гаргагч арилжааны банкны мэдээллийн сангаас тендерт оролцогчийн тендерийн баталгааны талаарх мэдээллийг шалгана.

Тендерийг 2019 оны 04 дүгээ сарын 22-ны өдрийн 13.00 цагаас өмнө цахим системээр илгээх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2019 оны 04 дүгээр сарын 22-ны өдрийн 13.30 цагт нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрхийн зөрүү тооцно.Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газраас зохион байгуулдаг цахим худалдан авах

ажиллагааны төлбөргүй сургалтад хамрагдахыг зөвлөж байна. Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг,

ТӨрИйн ӨмЧИйн БодлоГо, ЗохИцУУлАлТЫн ГАЗАр, Улаанбаатар хот, Баянзүрх дүүрэг, 1 дүгээр хороо,

Энхтайваны өргөн чөлөө-16А, Засгийн газрын IX байр,нэг цэгийн үйлчилгээ, Утас: 62263014, 62263435

цахим хаяг:www.tender.gov.mn

ТЕндЕрИйн УрИлГА

16141210

86420

01 05 08 12 03 06 12 03 11

монголбанкны хүү(хувиар, сараар)

Зах зээлийн хөтөч хүүг хэвээр үлдээлээ

Бодлогын хүүгээс гадна

тэт гэв рийн зээлээс бусад

хэрэг лээний зээлийн өр,

орлогын харьцааг

бууруулж, 60 хувиар

тогтоох шийдвэр мөн

гаргалаа.

Page 12: 2 5 11 7 онцлох ХЭРЭГЛЭЭНИй ЗЭЭЛИйН ТААЗ …орны өнцөг булан бүрт аж төрөн амьдарч байгаа нийт казах иргэд

12 2019.03.22, БААСАН ~ №053 (1105)

сурталчилгаа

ЗАСгийН гАЗрыН мЭдЭЭ СоНиН

ЗАХ ЗЭЭЛИЙНСУДАЛГАА

ТЕХНОЛОГИЙНСУДАЛГАА

ЛАБОРАТОРИЙНТУРШИЛТ

ҮЙЛДВЭРИЙНТУРШИЛТ

ЗАХ ЗЭЭЛДНЭВТРҮҮЛЭХ

МОНГОЛД АНХ УДАА НАНО БЕТОНЫГ

ЗАХ ЗЭЭЛД НЭВТРҮҮЛЛЭЭ

Барилгын материал, бетон зуурмаг нийлүүлэлтээр салбараа манлайлагч “Премиум Бьюлдинг Материалс” компанийн хамт олон Монголд анх удаа нано бетон зуурмагийг үйлдвэрлэлд амжилттай нэвтрүүлж, зах зээлд гаргахад бэлэн боллоо.

“Премиум Бьюлдинг Материалс” ХХК нь 2011 онд “Премиум Конкрит” нэртэйгээр 100% дотоодын хөрөнгө оруулалттайгаар үүсгэн байгуулагдсан бөгөөд олон улсын стандартад нийцсэн өндөр чанарын бетон зуурмаг болон барилгын материал нийлүүлэхэд шаардлагатай шийдлүүд бүхий цогц үйл ажиллагаа явуулдаг.

Манай хамт олон Монгол улсынхаа бетон үйлдвэрлэл ба бетонын эрдэм шинжилгээ, судалгааны хөгжлийг

Судалгаа хөгжлийн алба нь механик элс, нано бетон зуурмаг, өндөр бат бэхтэй бетон зуурмаг зэрэг шинэ бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт дээр ажилласан бөгөөд механик элсийг үйлдвэрлэлд маш амжилттай нэвтрүүлээд ашиглаад явж байгаа бол энэ жилээс нано бетон зуурмагийг зах зээлд нийлүүлж эхлэх гэж байна.

НАНО БЕТОНЫН ДАВУУ ТАЛ: Бетонд дэгдэмхий үнс ашиглаж хөдөлгөөнт

чанар болон хожуу үеийн бат бэхийг сайжруулна. Нано цахиурын диоксид нэмж эрт үеийн бат бэхийг сайжруулна. Барилгын ажлын гүйцэтгэх хугацааг

бууруулна

холбох гүүр болох том зорилтыг өмнөө тавин ажиллаж байна.

“Премиум Бьюлдинг Материалс” нь “Америкийн Бетонын Институт”-ын (ACI) гишүүн учраас дэлхий даяар хэрэгжиж буй томоохон төслүүд болон салбарын тэргүүн туршлага, шинжилгээ судалгааны мэдээлэл, төрөлжсөн сургалт, хамтын ажиллагааны өргөн боломж бидэнд нээлттэй байдаг.

Мөн хөгжингүй орнуудын бетонын мэргэжилтнүүдтэй холбогдон туршлага судлах, хамтран ажиллах боломжтой юм. Бид байгуулагдсан цагаасаа эхлэн “Судалгаа хөгжүүлэлтийн алба”-ыг ажиллуулж олон төслийг амжилттай гүйцэтгэж байгаа билээ.

Ус нэвтрүүлэхгүй-P12 болон түүнээс дээш Байгаль орчинд гаргаж буй хүлэмжийн хийг багасгана Хөлдөөлт, гэсгээлтэд тэсвэртэй Насжилт удаан