2 nötral ve kompleks li̇pi̇dle rson

NÖTRAL YAĞLARNÖTRAL YAĞLAR(GLİSERİD’ler-AÇİLGLİSEROL’ler)(GLİSERİD’ler-AÇİLGLİSEROL’ler)

Yağ asitlerinin gliserolle oluşturdukları Yağ asitlerinin gliserolle oluşturdukları esterlerdiresterlerdir

• Monoaçilgliserol (Monogliserid)Monoaçilgliserol (Monogliserid)

• Diaçilgliserol (Digliserid)Diaçilgliserol (Digliserid)

• Triaçilgliserol (Trigliserid)Triaçilgliserol (Trigliserid)

H2C OH

HC OH

H2C OH

O

HO–C

O

HO–C

O

HO–C

Glycerol Fatty Acids

H2C OH

HC OH

H2C OH

O

HO–C

O

HO–C

O

HO–C

H2C

HC OH

H2C OH

O

O–C

O

HO–C

O

HO–C

H2O

H2C

HC

H2C OH

O

O–C

O

O–C

O

HO–C

H2O

H2O

H2C

HC

H2C OH

O

O–C

O

O–C

O

HO–C

H2O H2O

H2C

HC

H2C

O

O–C

O

O–C

O

O–C

H2O H2O

H2O

H2C

HC

H2C

O

O–C

O

O–C

O

O–C

H2O H2O H2O

Triacylglyercol

H2C

HC

H2C

O

O–C

O

O–C

O

O–C

H2O H2O H2O

Water from Condensation

TriglTrigliseridleriseridler

• Yağ depolarının başlıca bileşenleridirYağ depolarının başlıca bileşenleridir• Susuz şekilde depolandıkları ve aynı miktar Susuz şekilde depolandıkları ve aynı miktar

KH ve proteine göre daha fazla indirgenmiş KH ve proteine göre daha fazla indirgenmiş olduklarından enerjice daha zengindirler (1 g. olduklarından enerjice daha zengindirler (1 g. 9Kkal)9Kkal)

• Yapısındaki yağ asitleri genelde birbirlerinden Yapısındaki yağ asitleri genelde birbirlerinden farklıdırfarklıdır

1,3 distearil- 2 palmitil- Sn-gliserol1,3 distearil- 2 palmitil- Sn-gliserol Tristearin yapılarını tanımlayınızTristearin yapılarını tanımlayınız

Trigliseridlerin fiziksel ve kimyasal Trigliseridlerin fiziksel ve kimyasal özellikleriözellikleri

• Erime noktaları ihtiva ettikleri YA cinsine Erime noktaları ihtiva ettikleri YA cinsine bağlıdır.doymamışlık sayısı ile azalırken zincir bağlıdır.doymamışlık sayısı ile azalırken zincir uzunluğuyla artaruzunluğuyla artar

• Suda çözünmez,eter,benzen,kloroform ve Suda çözünmez,eter,benzen,kloroform ve sıcak etanolde çözünürlersıcak etanolde çözünürler

• Mono ve diaçilgliseroller miçel Mono ve diaçilgliseroller miçel oluştururken,triaçilgliseroller oluşturamazlaroluştururken,triaçilgliseroller oluşturamazlar

• Renksiz ve kokusuz maddelerdirRenksiz ve kokusuz maddelerdir

• Yoğunlukları sudan daha azdırYoğunlukları sudan daha azdır

• Suda emülsiyonlaşırlarSuda emülsiyonlaşırlar

• Asit ve bazlar ile kaynatıldığı zaman Asit ve bazlar ile kaynatıldığı zaman hidroliz olurhidroliz olur

• Organizmada hidroliz lipaz enzimi ile Organizmada hidroliz lipaz enzimi ile gerçekleşirgerçekleşir

FOSFOLİPİTLERFOSFOLİPİTLER

• Biyolojik membranların önemli bileşeni olup Biyolojik membranların önemli bileşeni olup polar ve iyonik bileşiklerdirpolar ve iyonik bileşiklerdir

• Amfipatiktirler yani hidrofil ve hidrofob Amfipatiktirler yani hidrofil ve hidrofob kısımları birlikte taşırlarkısımları birlikte taşırlar

Kimyasal yapılarıKimyasal yapıları• A.Gliserofosfolipidler A.Gliserofosfolipidler

yada yada Fosfogliseridler:moleFosfogliseridler:molekülün omurgası külün omurgası gliserolgliserol

• B. B. Sfingolipidlerden Sfingolipidlerden Sfingomyelinler Sfingomyelinler :molekülün omurgası :molekülün omurgası sfingozinsfingozin

H2C-O-H H-O-CH H2C-O-H

• A-Gliserofosfolipidler:Temel yapıyı fosfatidik A-Gliserofosfolipidler:Temel yapıyı fosfatidik asit oluştururasit oluşturur

CH2-O-C-R1

R2-C-O-CH

CH2-O-P-O-

O

O

O

O

Fosfatidik asitNet yük -1Net yük -1

Fosfatidik aside çeşitli alkol gruplarının Fosfatidik aside çeşitli alkol gruplarının bağlanması ile çeşitli FL’ler oluşurbağlanması ile çeşitli FL’ler oluşur

Fosfatidik asit ve KardiolipinlerFosfatidik asit ve Kardiolipinler

Fosfatidil kolin (LESİTİN)Fosfatidil kolin (LESİTİN)

Fosfatidil etanolamin(SEFALİN)Fosfatidil etanolamin(SEFALİN)

Fosfatidil inozitolFosfatidil inozitol

Fosfatidil serinFosfatidil serin

LizofosfolipidlerLizofosfolipidler

PlazmalojenlerPlazmalojenler

Glycerophospholipids

Ether-Linked Fatty Acids

• Some organisms as well as certain animal tissues contain signficant amounts of ether-linked fatty acids.

• Ether-linked fatty acids are typically found on only one of the fatty acid chains of a glycerophospholipid.

• The significance of ether-linked lipids in unicellular organisms is not rigorously known. We know that ethers are more resistant to cleavage than esters, and therefore they would be resistant to the abundant lipases that are found in cells.

• Platelet activating factor is an important compound containing an ether-linked alkyl chain. It acts as a molecular signal. In one case it stimulates platelet aggregation, and also is important in inflammation.

polar ve iyonik bileşiklerdirpolar ve iyonik bileşiklerdir

FosfolipitlerFosfolipitler Polar grPolar grupup (h (hidrofilikidrofilik))

FosfatFosfat

GlGliseroliserol

2 yağ asidi2 yağ asidi

(h(hidrofobikidrofobik))

Net yük 0 -1 0 Net yük 0 -1 0

Fosfolipidler Fosfolipidler • Eritrosit membran Eritrosit membran

lipidlerinin %40’ınılipidlerinin %40’ını• Mitokondri iç Mitokondri iç

memranındaki lipidlerin memranındaki lipidlerin %95’ini oluşturur %95’ini oluşturur

Biyolojik membranlar dışındaBiyolojik membranlar dışında• SafradaSafrada• Akciğer surfaktanının yapısında Akciğer surfaktanının yapısında • Lipoproteinlerde Lipoproteinlerde • Salgı bezlerindeSalgı bezlerinde• Kan plazmasında yer alırKan plazmasında yer alır yumurta sarısı ve baklagil tohumlarında yumurta sarısı ve baklagil tohumlarında

yüksek konsantrasyonlarda bulunuryüksek konsantrasyonlarda bulunur

Fosfatidik asitFosfatidik asit

• Membranlarda az Membranlarda az bulunurbulunur

• Diğer FL’lerin öncül Diğer FL’lerin öncül maddesidirmaddesidir

• Olgun eritrositler hariç Olgun eritrositler hariç tüm hücrelerde tüm hücrelerde sentez edilirsentez edilir

CH2-O-C-R1

R2-C-O-CH

CH2-O-P-O-

O

O

O

O

Fosfatidik asit

Fosfatidil kolin(LESİTİN)Fosfatidil kolin(LESİTİN)• Lesitos:yumurta sarısıLesitos:yumurta sarısı

• Kolin deposudur.esansiyel bir Kolin deposudur.esansiyel bir maddedir.Serin’in dekarboksilasyonu maddedir.Serin’in dekarboksilasyonu ile sentezlenirile sentezlenir

Kolin sinir iletiminde asetil kolin Kolin sinir iletiminde asetil kolin halinde önem taşır ve metil halinde önem taşır ve metil gruplarının deposudur,metil grupları gruplarının deposudur,metil grupları sentez sırasınde metioninden sentez sırasınde metioninden sağlanırsağlanır

• Dipalmitoil lesitin halinde surfaktanın Dipalmitoil lesitin halinde surfaktanın yapısında bulunur.Erken doğan yapısında bulunur.Erken doğan bebeklerin akciğerinde bulunmaması bebeklerin akciğerinde bulunmaması sıkıntılı solunum sendromuna neden sıkıntılı solunum sendromuna neden olurolur

33

Respiratory Distress Syndrome

Most frequently seen in premature infants

Also called hyaline membrane disease

Failure to produce sufficient dipalmitoyl phosphatidylcholine,which normally is found in the extracellular fluid surroundingalveoli; decreases surface tension of fluid to prevent lungcollapse

Treatment in infants born before 30 weeks includes administration of artificial lung surfactant (e.g., Exosurf orPumactant)

• Lesitin ve kefalin Lesitin ve kefalin biyolojik biyolojik membranlarda en bol membranlarda en bol bulunan FL’lerdir.bulunan FL’lerdir.

• Lesitinin 2.C’unun Lesitinin 2.C’unun hidrolizi sonucu hidrolizi sonucu Lizolesitin meydana Lizolesitin meydana gelirgelir

Fosfatidil inozitolFosfatidil inozitol

• Yapısında N taşımazYapısında N taşımaz• Araşidonik asit deposudurAraşidonik asit deposudur• PG sentezindePG sentezinde• Sinyal iletiminde Sinyal iletiminde • Membran proteinlerini Membran proteinlerini

bağlamada görevi vardırbağlamada görevi vardır

Net yük -1Net yük -1

37

Synthesis of Eicosanoids

O-

O+

CH2O-P-O-CH2CH2NR'3

CH2O2C-R

CHO2C

R’= H or CH3

In cell membrane

Hydrolysis of sn-2 ester bondby phospholipase A2 (PLA2)

-O2C

Arachidonate

Arachidonic Acid Metabolites:

Fosfatidil inozitol 4,5 difosfat hücre membranlarınınFosfatidil inozitol 4,5 difosfat hücre membranlarınınÖnemli bir bileşenidirÖnemli bir bileşenidir

Kardiolipin

C

H2C O

O

H2C O P

O

OH

O

C

O

R1

C

O

R2

CH2 C

OH

H

CH2 O P O

OH

O

CH2

C OH

CH2O

C

O

R3

C

O

R4

H

glycerolglycerol

glycerol

Bir molekül gliserolle birleşmiş iki molekül fosfatidik asitten oluşurBir molekül gliserolle birleşmiş iki molekül fosfatidik asitten oluşurMitokondri zarlarında bulunurMitokondri zarlarında bulunur

Cardiolipids are antigenic and as such are used in serologic test forsyphilis (Wasserman test)

B. SfingomyelinlerB. Sfingomyelinler• Sfingozin bir alkoldür Sfingozin bir alkoldür

yağ asidi ile yağ asidi ile esterleşmiş şekline esterleşmiş şekline seramidseramid denir denir

• Seramide kolin Seramide kolin eklenmesi ile eklenmesi ile Sfingomyelinler oluşur Sfingomyelinler oluşur

Sphingolipids

OH

NH2

OH

NH2

OH

HO R long chain hydrocarbon

attach fatty acid here

attach polar head group here

sphingosine

H2CHC

OH

CH

NH CH

C

CH2

CH3

H

OH

( )12

C

R

O

ceramide

Amid bağı

Sphingomyelin, with a phosphocholine head group, is similar in size and shape to the glycerophospholipid phosphatidyl choline.

Sphingomyelin has a phosphocholine or phosphethanolamine head group.

Sphingomyelins are common constituent of plasma membranes

Sphingomyelin

phosphocholine

sphingosine

fatty acid

−

• Sinir dokusu ve myelin kılıfta Sinir dokusu ve myelin kılıfta boldur.Beynin gri cevherinde de bulunur boldur.Beynin gri cevherinde de bulunur

• Myelindeki lipidlerin %25’ini oluşturur ve Myelindeki lipidlerin %25’ini oluşturur ve içerdiği yağ asitleri uzun zincirli yağ içerdiği yağ asitleri uzun zincirli yağ asitleridirasitleridir

• Merkezi sinir sisteminde sinir liflerinin Merkezi sinir sisteminde sinir liflerinin yalıtımını sağlar yalıtımını sağlar

• Basit LipidlerBasit Lipidler Yağlar ve MumlarYağlar ve Mumlar• Kompleks LipidlerKompleks Lipidler 1-Fosfolipidler1-Fosfolipidler a-Gliserofosfolipidlera-Gliserofosfolipidler b-Sfingofosfolipidler:Sfingomyelinlerb-Sfingofosfolipidler:Sfingomyelinler 2-Glikolipidler2-Glikolipidler SerebrozidlerSerebrozidler GangliozidlerGangliozidler 3-Sülfolipidler,Aminolipidler, Lipoproteinler3-Sülfolipidler,Aminolipidler, Lipoproteinler• Prekürsör ve Türev Lipidler Prekürsör ve Türev Lipidler

Yağ AsitleriYağ Asitleri SteroidlerSteroidler Alkoller ,Gliserol ve SterollerAlkoller ,Gliserol ve Steroller Yağ aldehitleri,Keton cisimleriYağ aldehitleri,Keton cisimleri Lipidde çözünen vitaminler ve HormonlarLipidde çözünen vitaminler ve Hormonlar

LiPiDLERiN LiPiDLERiN SINIFLANDIRILMASISINIFLANDIRILMASI

GLİKOLİPİDLERGLİKOLİPİDLER

• Sfingolipidlerdir.Yapılarında KH ve türevleri Sfingolipidlerdir.Yapılarında KH ve türevleri bulunur.Fosfor bulunmazbulunur.Fosfor bulunmaz

• Hücresel etkileşimlerdeHücresel etkileşimlerde• Büyüme ve gelişmenin düzenlenmesindeBüyüme ve gelişmenin düzenlenmesinde• Antijenik yapılar ve reseptörler olarak rol alırlarAntijenik yapılar ve reseptörler olarak rol alırlar• Tüm hayvan hücre membranlarında ve bazı iç Tüm hayvan hücre membranlarında ve bazı iç

membranlarda bulunurmembranlarda bulunur• Büyük moleküllerin geçişi için bir bariyer oluştururBüyük moleküllerin geçişi için bir bariyer oluşturur

• Sinir hücrelerinde ve beyinde çok bulunurSinir hücrelerinde ve beyinde çok bulunur

KH kısmı eksrasellüler kısma gelecek şekildeKH kısmı eksrasellüler kısma gelecek şekilde membranlarmembranlar yerleşirleryerleşirler

GLİKOLİPİDLERGLİKOLİPİDLER(GLİKOSFİNGOLİPİD’LER)(GLİKOSFİNGOLİPİD’LER)

Sfingozin,yağ asidi,KH Sfingozin,yağ asidi,KH ve türevlerini içerir, ve türevlerini içerir, fosfor bulundurmazlarfosfor bulundurmazlar

• A-Yüksüz GlikolipidlerA-Yüksüz Glikolipidler GalaktoserebrozidGalaktoserebrozid GlikoserebrozidGlikoserebrozid• B-Asidik GlikolipidlerB-Asidik Glikolipidler GangliozidlerGangliozidler Sülfatidler Sülfatidler

GalaktoserebrozidGalaktoserebrozid• Seramid+GalaktozSeramid+Galaktoz• Başlıca beyin ve sinir dokusunda Başlıca beyin ve sinir dokusunda

üzere az miktarda her dokudaüzere az miktarda her dokuda• 24 C’lu yağ asitleri içerir24 C’lu yağ asitleri içerir• Galaktozun 6.C’unun sülfatlanmış Galaktozun 6.C’unun sülfatlanmış

şekli myelinde ,beynin ak şekli myelinde ,beynin ak maddesinde yüksek oranda maddesinde yüksek oranda bulunur (sülfatid)bulunur (sülfatid)

• Sülfat yıkımını sağlayan enzim Sülfat yıkımını sağlayan enzim eksikliği sonucu metakromatik eksikliği sonucu metakromatik lökodistrofi mey.gelir(mental lökodistrofi mey.gelir(mental gerilik,demans)gerilik,demans)

• Seramid+GlikozSeramid+Glikoz• Sinir dokusu dışındaki dokularda bulunurSinir dokusu dışındaki dokularda bulunur• Beyinde az vardırBeyinde az vardır• ßß-glikoserebrozidaz eksikliğinde Gaucher -glikoserebrozidaz eksikliğinde Gaucher

hastalığı meydana gelirhastalığı meydana gelir• Çocuklarda mental gerilik,kas Çocuklarda mental gerilik,kas

spazmları,kemiklerde kırılmalarspazmları,kemiklerde kırılmalar

GlikoserebrozidGlikoserebrozid

• Başka monosakkaridlerin bağlanması ile Başka monosakkaridlerin bağlanması ile seramid oligosakkaridler meydana gelirseramid oligosakkaridler meydana gelir

Seramid diheksozid(2)Seramid diheksozid(2)Globosit (4)Globosit (4)Forsman antijeni(5)Forsman antijeni(5)

GangliozidlerGangliozidler En kompleks glikolipidlerdirEn kompleks glikolipidlerdir • Glikozil seramidden türerler ve birden Glikozil seramidden türerler ve birden

çok şeker ünitesi bulundururlarçok şeker ünitesi bulundururlar• Membrana negatif yük sağlayan Sialik Membrana negatif yük sağlayan Sialik

asit asit =N=N--asetilasetil nöraminiknöraminik asit (NANA)asit (NANA) içerirleriçerirler

• Sialik asit sayısı 1 veya daha fazla Sialik asit sayısı 1 veya daha fazla olabilir. M,D,T harfleri ile belirlenirolabilir. M,D,T harfleri ile belirlenir

• 1,2,3 harfleri kromatik ayrışma sırasını 1,2,3 harfleri kromatik ayrışma sırasını belirler.belirler.40 40 farklı gangliosidfarklı gangliosid belirlenmiştir belirlenmiştir

GMGM11 GM GM22 GM GM3 gibi3 gibi

Vucutta bulunuşuVucutta bulunuşu

• Santral sinir sisteminin ganglion Santral sinir sisteminin ganglion hücrelerinde özellikle sinir uclarında hücrelerinde özellikle sinir uclarında bulunurlar (bulunurlar (tüm lipidlerin %5-10tüm lipidlerin %5-10’n’nu) u) nu nu

• Beynin gri maddesindeBeynin gri maddesinde

• Az miktarda diğer hücre membranlarında Az miktarda diğer hücre membranlarında bulunurlarbulunurlar

Görevleri Görevleri

• Reseptör olarak :(GMReseptör olarak :(GM11) barsakta kolera ) barsakta kolera

toksini için reseptör görevi yapartoksini için reseptör görevi yaparGangliosid GM1 Kolera toksini için Gangliosid GM1 Kolera toksini için

reseptörreseptör Kolera toksini GM1 e bağlanır.Kolera toksini GM1 e bağlanır. Hücre içine girerHücre içine girer İntraselüler c-AMP İntraselüler c-AMP

artışı artışı Na+ ve su atılımıNa+ ve su atılımı

• Sinir uclarında nörotransmitter moleküle Sinir uclarında nörotransmitter moleküle bağlanarak impuls iletimindebağlanarak impuls iletiminde

• Dokuların gelişmesindeDokuların gelişmesinde

• Doku immunitesindeDoku immunitesinde

• Kan grubu antijenleri olarakKan grubu antijenleri olarak

Importance of Sphingolipids

• Apparently (from reading your book), when Johann Thudichum discovered sphingolipids at the turn of the 20th century, he had no idea why they were present. That’s why the name is derived from the Sphinx.

• We now know that many are involved as cell surface recognition sites.

• One well-known function of sphingolipids is that they function as cell surface antigens, defining the various blood types.

• The human blood groups are determined in part by the type of sugars located on the head groups. In the ABO system, the determinating gene is located on chromosome 9, and encodes one of several glycosyltransferases.

• If the gene encodes a protein that transfers an N-acetylgalactosamine group, this corresponds to the A antigen.

• If the gene encodes a protein that transfers a galactose group, this corresponds to the B antigen.

• If the gene does not encode an active glycosyltransferase, this corresponds to the O antigen.

10/03/13 CBÜTF Biyokimya 62

• Hücre yüzeyinde bulunan glikosfingolipidler, hücre-hücre tanınmasında görev alırlar.

• Antijenik karaktere sahip olup, kan grubu kavramının temelini oluştururlar.


• Hücre yüzeyindeki glikoprotein ve glikosfingolipid antijenler;

• bir kan transfüzyonu veya

• doku, organ transplantasyonu yapılmadan önce kan veya doku tipinin uyuşmasının gerekliliğinin nedenleridir.


• Hücre zarlarında bulunan glikosfingolipidler, hücrenin etrafını çeviren hücre dışı sıvıya yönelmiş olarak yerleşirler.

• Gangliyositler daha çok, beynin gri materyali ve sinir sinapslarında bulunurlar.

65

Synthesis of Phosphatidate

O-

O

O-

O

O

O

O

CH2OC-R1

CHOC-R2

CH2OC-R3

CHO2C-R2

CH2O2C-R1

CH2OH

CH2O-P-O-

CH2O2C-R1

CHO2C-R2C=O

CH2OH

CH2O-P-O-CH2OH

CHOH

CH2OH

Dihydroxyacetone Phosphate

(from glycolysis)

Glycerol

Phosphatidate (formed in endoplasmic reticulum)

Diacylglycerol(important incell signaling)

R3COSCoA

Diacylglycerolacyltransferase(liver)

Triacylglycerol(transported toadipocytes andmuscle)

66

Synthesis of Glycerophospholipids

CH2OH

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

N

N

NH2

O

O

OHOH

R3NCH2CH2OPOPO+

R=H; CDP ethanolamineR=CH3; CDP choline

CDP = cytidine diphosphate Diacylglycerol

+ Transferase

R3=NH3; Phosphatidylethanolamine

R3=N(CH3)3; Phosphatidylcholine

O-

O

CO2-

CH2O-P-O-CH2CHNH3

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

+

+

CO2-

HO CH2CHNH3

HO CH2C H2NH3

+ Serine

Ethanolamine

O-

O

CHO2C-R2

CH2O2C-R1

CH2O-P-O-CH2CH2R3

+

+

Phosphatidylserine

67

Synthesis of Glycero-phospholipids (Cont’d)

O-

O

CHO2C-R2

CH2O2C-R1

CH2O-P-O-CH2O-CDP

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

Phosphatidate Cytidine diphosphate (CDP) diacylglycerol

Phosphatidyl-inositol

O-

O

OH

OHHO

OH OH

CH2O-P-O

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

OH

OPO3H2H2O3PO

OH OH

OPO3H2

CH2OH

CH2O2C-R1

CHO2C-R2+

Diacylglycerol (DAG)

Phospholipase C(plasma membrane)

Both IP3 and DAG are important second messengersin cell signaling pathways

Inositol-1,4,5-triphosphate (IP3)

Phosphorylationof 4 & 5 OH groups

68


O-

O O

O-OH

CHO2C-R3

CH2O2C-R4

CH2O-P-O-CH2CHCH2-O-P-O-CH2

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

CH2O-CDP

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

Cytidine diphosphate (CDP) diacylglycerol

Cardiolipin: formed in innermitochondrial membrane;plays role in oxidativephosphorylation

69


O-

O

CH2O-P-O-

CH2OH

C=O

Dihydroxyacetone Phosphate(from glycolysis)

O-

O

CH2O-P-O-CH2CH2NH3

CH2-O-CH=CHR1

CHO2C-R2

+

Plasmalogens(Abundant in cardiactissue and CNS)

70

Synthesis of Sphingolipids

+

C O2-

HO C H2CHNH3CH3(CH2)14COSCoA +

HCO3-2 CoASH

3-Ketosphingosine synthase

CH3(CH2)14CO-CHCH2OH

NH3+

2S,3-Ketosphinganine

3 Steps

CH3(CH2)12CH=CH-CH-CH-CH2OH

OH

Ceramide

Palmitoyl CoA

Serine

trans

CH3(CH2)nCONH

71

Synthesis of Sphingolipids(Cont’d)


CH3(CH2)nCONH

OH

CeramideO-

O +

CH2O-P-O-CH2CH2N(CH3)3

CH2O2C-R1

CHO2C-R2

Phosphatidylcholine

Diacylglycerol

CH3(CH2)12CH=CH-CH-CH-CH2O-P-OCH2CH2N(CH3)3

CH3(CH2)nCONH

OH O

O -

+

Sphingomyelin

CerebrosidesGangliosides

trans

trans

72

Synthesis of Gangliosides


CH3(CH2)nCONH

OH

Ceramide

CH3(CH2)12CH=CH-CH-CH-CH2O-Sugar

CH3(CH2)nCONH

OH

Cerebroside

Ganglioside

trans

transGlucose orgalactose

Ceramide - Sugar - Sugar - GalNAc - Gal

NANNAN = N-acetylneuraminateGalNAc = N-acetylgalactose

Lipid tayininde analitik metodlar

• Sabunlaşma sayısı

• İyot sayısı (Hanus method)

• Serbest yağ asitleri

• Asetil sayısı

• Reichert-Meissl sayısı

• HPLC/GC (daha hassas analiz yöntemleri)

Saponification number

• gives some clue as to the average size of fatty acids in a given sample of fat

• defined as the number of milligrams of KOH needed to neutralize the fatty acids in 1 Gm of fat

• butter (large proportion of short chain FAs) sap. no. 220 – 230

• oleomargarine (long chain FAs) sap. No is 195 or less

Iodine number

• measures the degree of unsaturation in a given amount of fat or oil

• the iodine number is the number of grams of iodine absorbed by 100 grams of fat

• Cottonseed oil: 103 –111• Olive oil: 79 – 88• Linseed oil: 175 –202

• frequently used to determine adulteration of commercial lots of oils

HHI I

HHI2

Acetyl number

• some fatty acids have hydroxyl groups

(CH2)21H3C CH

OH

COOH

cerebronic acid

(CH2)5H3C CH CH2

OH

CH CH (CH2)7 COOH

ricinoleic acid

The acetyl number gives the proportion of these hydroxyl-containing fattyacids in a given sample of fat or oil

fatty acid

OH

acetic anhydridefatty acid

O C

O

CH3

fatty acid

OH

+

COOHH3C

titrate with standardizedKOH

acetylated fatty acid

Acetyl number

• the acetyl number is the number of milligrams of KOH needed to neutralize the acetic acid of 1 Gm of acetylated fat– examples:

• castor oil – 146 –150• cod liver oil – 1.1• cottonseed oil – 21 – 25• olive oil – 10.5• peanut oil – 3.5

LİPİD DEPO

HASTALIKLARI

10/03/13 79

Zar lipidlerinin

anormal birikmesinin sonucu oluşan kalıtsal hastalıklardır.


• Polar zar lipidleri sürekli olarak bir metabolik döngü içerisindedir.

• Normalde sentezlenme hızları, yıkım hızları tarafından dengelenir.


• Lipidlerin yıkımı, lizozomdaki her biri sadece belli bir bağı hidrolizleyebilen hidrolitik enzimler tarafından yürütülür.

• Bu enzimlerden birindeki bir hata sonucunda kısmi yıkım ürünleri dokularda birikerek ciddi hastalıklara neden olur.


Niemann Pick Hastalığı

• Fosfokolini sfingomyelinden ayıran sfingomiyelinaz enziminde eksiklik mevcuttur.

• Sfingomyelin beyinde, dalakta ve karaciğerde birikir.


Niemann Pick Hastalığı

• Hepatosplenomegali,

• mental retardasyon gözlenmektedir.

• Hastalık, bebeklerde ortaya çıkar ve zihinsel geriliğe ve erken yaşta ölüme neden olur.


Yaygın GangIiyosidoz (GM1 gangliyosidoz)

∀ β- galaktozidaz enzimi eksiktir.

• Mental retardasyon,

• hepatomegali,

• iskelet deformiteleri gözlenir.


Tay-Sachs Hastalığı(GM2 gangliyosidoz )

• Heksozaminidaz A enzimi eksikliğinden dolayı beyinde ve dalakta gangliyosit GM2 birikir.

• Kas güçsüzlüğü, • felç, • büyüme geriliği, • Mental retardasyon,• körlük ve • 3-4 yaşlarında ölümle sonuçlanır.


Sandhoff Hastalığı(Sandhoff-Jatzkewitz Hastalığı)

• Hekzosaminadaz A ve B enzimlerinde eksiklik bulunmaktadır.

• Klinik bulguları Tay-Sachs hastalığı ile aynıdır.


Fabry Hastalığı

∀ α-galaktozidaz A enziminde eksiklik vardır.

• Seramide triheksoside birikir.

• Deri döküntüsü ve böbrek yetmezliği gözlenir.

• X’e bağlı resesif kalıtım gösterir.

• Belirtileri sadece erkeklerde tam olarak gözlenmektedir.

CBÜTF Biyokimya 91

Gaucher Hastalığı

• Glukozil seramidi hidroliz eden glukoserebrosidaz (β-D glukozidaz) enzimi eksiktir.

• Enzim defekti nedeniyle parçalanamayan glukozil seramid dokularda birikir ve dalaktaki ve karaciğerdeki büyümeden (hepatosplenomegali) sorumludur.


Gaucher Hastalığı• Lipid birikimi sonucu

büyüyen hücrelere Gaucher hücreleri denir ve hastalığın tanısında kullanılır.

• Büyüyen dalak, kan hücreleri için bir kapan gibi çalışır ve kanı süzerek kan hücrelerini toplar. Sonuçta pansitopeni açığa çıkar.


Gaucher Hastalığı

• Trombositlerde azalma, ekimoz ve kanamalara neden olur.

• Gaucher hücreleri kemik iliğinde de görülür ve uzun kemiklerde erozyonlar ortaya çıkar.

• Hastalığın şiddetli olduğu vakalarda lipid, beyin hasarına da sebep olur.


Fukosidoz

∀ α- fukosidaz enzim eksikliği nedeniyle

• Pentaheksozilfukoglikolipid birikir.

• Serebral dejenerasyon,

• kas spastisitesi ve

• kalınlaşmış deri ile kendini gösterir.


Krabbe Hastalığı

• Galaktozilseramidi hidroliz eden β-D galaktozidaz enziminde eksiklik vardır.

•

• Mental retardasyon ve

• miyelinin hemen hemen tamamen yokluğu ile karakterizedir.


Metakromatik lökodistrofi

• Aril sülfataz A enzimi eksiktir.

• Sulfogalaktoserebrozit birikir.

• Mental retardasyon,

• erişkinlerde psikolojik defektler ve

• demiyelenizasyon mevcuttur.

98

Genetik danışma

• Birçok kalıtsal hastalığı önceden belirleyebilir ve önleyebilir.

• Anne-baba adayları üzerindeki testler sayesinde anormal enzimler belirlenebilir.

2 nötral ve kompleks li̇pi̇dle rson

Documents