2 · web viewພາກທ i ພາກສະເໜ (introduction) 1.1. ປະຫວ...

ພາກທ Iພາກສະເໜ (Introduction)

1.1. ປະຫວດຄວາມເປນມາ ການເຮດໄຮ ເປນອາຊບຫກ ແລະ ສາຄນທສດສາລບການດາລງຊວດຂອງປະຊາຊນໃນເຂດພດອຍ ໃນເມອກອນຈານວນປະຊາກອນຍງບຫາຍ, ການເຮດໄຮແມນຍງບມການປຽນແປງຫາຍ ເນອງຈາກວາ ຮອບວຽນຂອງປາເລາແມນໃຊເວລາຫາຍປ, ດນຍງມຄວາມອດມສມບນ, ຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮສງ. ແຕໃນປດຈ ບນຮອບວຽນຂອງການເຮດໄຮໄດສນລງ ເນອງມາຈາກການເພມຂນຂອງຈານວນປະຊາກອນບວກກບທດທາງແຜນການຂອງພກ-ລດ ໃນການຢດຕການຖາງປາເຮດໄຮແບບເລອນລອຍ ແລະ ຈດສນອາຊບຄງທ ເພາະເນອ ທການປກຄມຂອງປາໄມໃນປະເທດເຮານບມຫດລງ ໃນປ 2001 ຫດລງເຖງ 30% ໂດຍສະເພາະຢເຂດພດອຍພາກເໜອ ແລະ ພາກກາງຂອງລາວ.

ເມອງນອງ ເປນເມອງໜງໃນ 15 ຕວເມອງ ຂອງແຂວງສະຫວນນະເຂດ ຊງຕງຢທດຕາເວນອອກສຽງໃຕຂອງແຂວງ, ຫາງຈາກເທດສະບານ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ປະມານ 265 km, ມເນອທ 173,209 ha, ມ 73 ບານ, ມ 3,437 ຄວເຮອນ, ມພນລະເມອງທງໝດ 22,382 ຄນ, ເພດຍງ 11,198 ຄນ ທວເມອງປະ ກອບມ 7 ກມພາສາ, ມ 6 ຊນເຜາອາໄສຢຄ: ເຜາມງກອງ ກວມເອາ 63 %, ເຜາຕຣ ກວມເອາ 8.8%, ເຜາຜໄທ ກວມເອາ 7.6%, ເຜາປະໂກະ ກວມເອາ 1.1%, ເຜາກະຕາງ ກວມເອາ 4.1%, ເຜາຕະໂອຍ ກວມເອາ 15% ສວນເຜາລາວລມມປະປນບາງເລກນອຍ. ເມອງນອງ ມພມສນຖານເປນເຂດພດອຍ ມພນທ ທເປນທງ ພຽງເລກນອຍ ສວນຫາຍເປນພສງຊນ ແລະ ເປນຫບໆ ໂນນໆ ບສະໝາສະເໝ. ບອນທເປນທງນາແມນຢຕາມຮອມພ ແລະ ແຄມນາ, ພນທຮາບພຽງ ແລະ ຄອຍຊນເລກໜອຍແມນລຽບຕາມແຄມແມນາເຊລະນອງ ແລະ ລຽບຕາມທາງ 28B (ເສນທາງໂຮຈມນ) ພນທໃນເຂດດງກາວໄດຖກບກເບກເຮດນາມາຫາຍສບປແລວ ແລະ ສາມາດຂະຫຍາຍໄດຕມອກຈານວນໜງ, ສາມາດຂະຫຍາຍພນທປກໄມອດສາຫະກາ ແລະ ພດອດສາ ຫະກາ. ພນທທຄອຍຊນກມກະຈາຍຕາມສນພ. ຈດທສງກວາໝແມນຢທາງທດຕາເວນອອກເຂດປາປອງກນຍອດນາ ມຄວາມສງ 1,375 m ແລະ ເຂດຕາກວາໝແມນຢລຽບຕາມແຄມເຊລະນອງມຄວາມສງ 159 m ທຽບກບຄວາມສງຈາກລະດບນາທະເລ ບອນຕາ ແລະ ບອນສງມຄວາມແຕກຕາງກນເຖງ 1,316 m ພນທດງ ກາວຖກຕລາຄາ ແລະ ຈດເປນພດອຍຫາງໄກສອກຫກ.

ສະພາບການນາໃຊທດນກະສກາ: ດານການປກຝງ ເມອງນອງ ມເນອທເຮດການກະສກາທງໝດ 1,996 ha ໃນນນ, ເນອທນາທງໝດ 832 ha, ເນອທນາແຊງ 13.2 ha, ເນອທໄຮ 759 ha, ເນອທປກພດ ອນໆ 405 ha. ພນລະເມອງສວນຫາຍມອາຊບເຮດໄຮ ແລະ ເຮດນາປກເຂາ ກວມເອາຫາຍກວາ 90% ຂອງຈານວນຄອບຄວທງໝດ, ຜະລດຕະພາບເຂານາປ 3.5 T/ha ຜນຜະລດເຂາລວມ 2,912 T/ປ, ຜະລດຕະພາບເຂາ ນາແຊງ 3.5 T/ha, ຜນຜະລດເຂາລວມ 46 T/ປ, ຜະລດຕະພາບເຂາໄຮ 1.5 T/ha, ຜນຜະລດເຂາລວມ 1,139 T/ປ. ສະພາບການຜະລດເຂາສງເກດເຫນວາຜນຜະລດລວມທງໝດ 4,097T/ປ ຄດໄລໃສຈານວນພນລະເມອງໄດຮບເຂາເປອກ 183 kg/ຄນ/ປ, ທວເມອງຍງຂາດເຂາກນຢ.

ປະຊາຊນບານລະເບາໂຄກ ເມອງນອງ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ກແມນໜງ ໃນຈານວນຊນເຜາທອາໄສຢ

ເຂດຫາງໄກສອກຫກ ມອາຊບໃນການເຮດໄຮເປນຕນຕ ການເຮດໄຮຂອງເຂາເຈາໃນເມອກອນແມນຈະເຮດເປນຮອບວຽນ. ຊງຮອບວຽນໜງຈະຢໃນລະຫວາງ 4-6 ປ, ແຕມາເຖງປດຈບນຍອນພນລະເມອງເພມຂນ, ຄວາມຕອງການນາໃຊດນກເພມຂນ ຈງເຮດໃຫຮອບວຽນການປະໃຫເປນປາເລາສນລງໃນແຕລະປ, ຊງເປນສາເຫດເຮດໃຫຫາຍຄອບຄວໃນບານດງກາວຂາດ

1

ເຂາກນກອນລະດເກບກຽວ, ໄລຍະການຂາດເຂາກນແມນເລມແຕເດອນ 7 ຊງເປນຊວງເສຍຫຍາໄຮ. ສະມດຕະພາບຂອງເຂາໄຮສະເລຍ 1,5 T/ha ຂນກບອາຍຂອງປາເລາທໃຊເຮດໄຮ.

1.2. ສະເໜບນຫາ ຮອບວຽນການເຮດໄຮຂອງປະຊາຊນ ບານລະເບາໂຄກ ເມອງນອງ ແຂວງ

ສະຫວນນະເຂດ ໃນປດຈ ບນມພຽງ 2-3 ປ ເມອຮອບວຽນການປກເຂາໄຮສນລງຄແນວນນໄດສງຜນໃຫດນບມໂອກາດຟນໂຕເນອງຈາກທາດອາຫານໃນດນຖກພດນາມາໃຊຢຕະຫອດ ເປນສາເຫດໃຫຄວາມອດມສມບນຂອງດນຫດລງເລອຍໆ ອກສາເຫດໜງທເຮດໃຫດນຂາດຄວາມອດມສມບນກຄປະຊາຊນໃນບານດງກາວຍງຂາດຄວາມຮທາງດານວຊາການໃນການປບປງດນ, ຂາດຄວາມຮທາງດານການນາໃຊທດນໃຫມຄວາມຍນຍງ ແລະ ເກດປະ ໂຫຍດສງສດ ດວຍເຫດນນ, ຈງສງຜນໃຫໄຮເຂາເກດມສດຕພດທາລາຍ, ວດສະພດເກດຂນຫາຍ, ປະຊາຊນຕອງໃຊແຮງງານຫາຍໃນການກາຈດວດສະພດ ເຮດໃຫບມໂອກາດໃນການໄປປະກອບອາຊບສາຮອງອນໆ ໄດຍງໄປກວານນກແມນປະຊາຊນເລມຫນມານາໃຊສານເຄມໃນການກາຈດວດສະພດ ເຮດໃຫຕນທນໃນການຜະລດເຂາໄຮສງຂນ ໃນຂະນະດຽວກນຜນຜະລດເຂາໄຮພດຕາ, ເຮດໃຫປະຊາຊນຂາດເຂາກນເປນເວລາຫາຍເດອນ.

1.3. ເຫດຜນຂອງການສກສາ ເນອງຈາກການເຮດໄຮຂອງປະຊາຊນ ບານລະເບາໂຄກ ເມອງນອງ ແຂວງ

ສະຫວນນະເຂດ ແມນໃຫຜນຜະລດຕກຕາ ຊງມຜນເນອງມາຈາກຮອບວຽນຂອງການເຮດໄຮສນລງ, ວດສະພດເກດຂນຫາຍ, ດນເຊອມຄນນະພາບ ເຮດໃຫເຂາກນບພຽງພກບຄວາມຕອງການບລໂພກພາຍໃນຄວເຮອນ ດງນນ, ເພອເປນການຊອກຫາຊອງທາງໃນການແກໄຂບນຫາດງກາວ ຈງມຄວາມສນໃຈນາເອາຖວດນມາປກສະຫບຫວາງກບ ເຂາໄຮ. ຊງຖວດນນອກຈາກຈະໃຫຜນຜະລດແລວ, ຍງສາມາດດງທາດອາຫານໂດຍສະເພາະທາດ ໄນໂຕຣເຈນ (N) ລງສດນຊວຍປບປງດນ ແລະ ຊວຍຄວບຄມວດສະພດອກດວຍ ຊງຖວາເປນການນາໃຊທດນທມຢຢາງຈາກດໃຫເກດປະໂຫຍດສງສດ ເພອສາງລາຍຮບໃຫແກຄອບຄວ.

1.4. ຂອບເຂດຂອງການສກສາ ການສກສາຄງນແມນຈະສກສາສະເພາະການຈະເລນເຕບໂຕ, ຜນຜະລດ ແລະ

ຜນຕອບແທນ ຂອງການປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ເຂາໄຮສະຫບຖວດນ ສວນປດໄຈອນແມນບໄດສກສາ.

1.5. ຈດປະສງຂອງການສກສາ 1.5.1. ຈດປະສງລວມ

ເພອສກສາສະມດຕະພາບເຂາໄຮໂດຍປກຖວດນສະຫບຫວາງ.1.5.2. ຈດປະສງສະເພາະ

- ເພອປຽບທຽບການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮທປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ.

- ເພອປຽບທຽບຜນຕອບແທນຈາກການປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບຖວ ດນ.

1.6. ຄາຖາມໃນການສກສາ

2

- ການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດເຂາໄຮທປກສະຫບຖວດນ ແລະ ເຂາໄຮຢາງດຽວ ຈະແຕກຕາງກນຄແນວໃດ?.

- ການປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ ແລະ ປກເຂາຢາງດຽວຈະໃຫຜນຕອບແທນແຕກຕາງກນຄແນວ ໃດ?.

ພາກທ IIການຄນຄວາເອກະສານ (Literature Reviews)

2.1. ຄວາມໝາຍຂອງໄຮ ສຕາເຮງ (2009) ໄດນຍາມຄວາມໝາຍຂອງໄຮວາ: ໄຮ ໝາຍເຖງພນທເຮດການຜະລດ

ກະສກາ ທດາເນນດວຍຮບແບບ ການຖາງປາໄມ, ການຈດ ແລະ ການຮໃຫແປນ ເພອປກເຂາ ແລະ ພດປະເພດຕາງໆ. ເພອໃຫສອດຄອງຕາມຄານຍາມລວມຂອງຄາວາ ໄຮ ຂາງເທງນຈງໄດ

ການດໄຮອອກເປນ 2 ປະເພດຕນຕ ຄ: ໄຮເລອນລອຍ ແລະ ໄຮໝນວຽນ.

2.1.1. ຄວາມໝາຍຂອງໄຮເລອນລອຍ ສຕາເຮງ (2009) ໄດນຍາມຄວາມໝາຍຂອງໄຮເລອນລອຍວາ: ໄຮເລອນ ລອຍ

ໝາຍເຖງ ພນທເຮດການຜະລດກະສກາໂດຍສະເພາະ ແມນເພອປກເຂາໄຮເປນຕນຕ, ແຕກມບາງກລະ ນມການປກ: ສາລ ແລະ ພດອນໆ ຊງມການເຄອນຍາຍໄປເລອຍໆ ໃນແຕລະປໂດຍບເລອກຂອບເຂດພນທ ຂອງແຕລະປະເພດທດນປາໄມ (ທດນປາສະຫງວນ, ທດນປາປອງກນ

3

ແລະ ທດນປາຜະລດ) ແລະ ບໄດຄານງເຖງການບກລກ ທາລາຍປາໄມ ແລະ ຊບພະຍາກອນປາໄມ ອນໄດສາງຜນກະທບທາງດານລບ ຕສງແວດລອມທາມະຊາດໃນແຕລະປ.

2.1.2. ຄວາມໝາຍຂອງໄຮໝນວຽນ ສຕາເຮງ (2009) ໄດນຍາມຄວາມໝາຍຂອງໄຮໝນວຽນວາ: ໄຮໝນ ວຽນ

ໝາຍເຖງ ພນທເຮດການຜະລດກະສກາ ຊງສວນໃຫຍແມນຍງມການຖາງ, ການຈດ ແລະ ການຮເພອປກເຂາ, ປກພດ ແລະ ຕນໄມອນໆ ໂດຍດາເນນການຜະລດຕາມຮອບວຽນ ໃນການດເວລາໃດໜງ ຊງສວນໃຫຍແມນ 3-5 ປ ໃນຂອບເຂດຈາກດ ແລວກບຄນມາເຮດການຜະລດຢດນຕອນເກາຕາມການດ ແລະ ຈດສນພາຍໃຕການຕກລງເຫນດ ແລະ ເປນເອກະພາບ ຂອງອງການປກຄອງທອງຖນ, ພາກສວນທກຽວຂອງ ແລະ ປະຊາຊນພາຍໃນທອງຖນ.

2.2. ຄວາມໝາຍຂອງເຂາໄຮ ກດຕສກ (2009) ໄດນຍາມຄວາມໝາຍຂອງເຂາໄຮວາ: ເຂາໄຮ ໝາຍເຖງ ພນເຂາທໃຊ

ປກໃນສະ ພາບນາທບມນາຂງ ແລະ ບມຄນນາກນ ໂດຍອາໄສນາຝນພຽງຢາງດຽວ ເຊນພນທຕາມສນພ ຫ ພນທຫວາງໃນສວນຢາງປກໃໝ ຕນເຂາສງສະເລຍປະມານ 130-150 cm, ສວນໃຫຍເປນພນທໄວຕແສງ ຊງເຂາໄຮມທງເຂາໜຽວ ແລະ ເຂາຈາວ ແລະ ຍງແບງອອກໄດເປນພນເຂາເບາ, ເຂາກາງ, ແລະ ເຂາໜກ ໃຫຜນຜະລດຕາກວາເຂານາ.

2.3. ສະພາບການເຮດໄຮ ຂອງ ສປປ ລາວ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານສະພາບການເຮດໄຮຂອງ ສປປ ລາວ ວາ: ໃນ ສປປ ລາວ

ການເຮດໄຮແມນເປນຮບແບບການນາໃຊທດນຫກ ທມປະຊາກອນຫາຍກວາ 150,000 ຄວເຮອນ ຫ 25% ຂອງປະຊາ ກອນໃນເຂດຊນນະບດທງໝດເປນຜເຮດ. ຖາຫາກລວມເອາພນທປາເລາທງໝດເຂານາ ພນທໄຮອາດກວມເຖງ 80% ຂອງພນທດນກະສກາທງໝດຂອງປະເທດ. ພາກເໜອຂອງລາວເປນເຂດທປກເຂາໄຮຫາຍກວາໝໃນຂອບເຂດທວປະເທດ ໂດຍກວມເອາ 77%.

ແສງປະເສດ ແລະ ຄະນະ (2005) ໄດເວາວາ: ການປກເຂາໄຮສວນໃຫຍແມນປກໃນພນທຄອຍຊນ ຊງມຄວາມສງຈາກລະດບໜານາທະເລແຕ 300-800 m ແລະ ສງສດແມນປະມານ 1,500 m. ລະດບຄວາມຄອຍຊນແມນຢລະຫວາງ 15-60%. ດນໃນເຂດສງສວນໃຫຍເປນດນ Acrisols, Alisols ແລະ Leptsols. ປະລມານນາຝນສະເລຍ ແມນຫາຍກວາ 1,200 mm ແຕສວນໃຫຍແມນບແນນອນ, ເພາະບາງພນທໄດຮບ ນາຝນເກນເຖງ 2,500 mm. ການເຮດໄຮສອງປະເພດຫກທປະຕບດກນຢຄ: 1) ແບບເຄອນຍາຍ ແລະ 2) ແບບໝນວຽນ. ແບບເຄອນຍາຍ: ເປນການຜະລດໂດຍການຍາຍບອນຜະລດ ຊງມການຍາຍບານໃໝ (ມກເຮດໃສບອນທມປາໄມໃຫຍ); ແບບໝນວຽນ: ເປນການຜະລດໂດຍການຍາຍບອນຜະລດ ຊງສບປຽນປກໃສພນທດງກາວ ແລະ ບໄດມການຍາຍບານ (ບານຄງທ).

2.4. ຜນປະໂຫຍດ ແລະ ສງທາທາຍໃນການເຮດໄຮສມໄຊ (2011) ໄດລາຍງານເຖງຜນປະໂຫຍດ ແລະ ສງທາທາຍຂອງການເຮດໄຮວາ:

ລະບບການຜະລດເຂດເນນສງ ທປກເຂາເປນຫກ ຄາດໝາຍ ແລະ ເນອໃນຈດໃຈທແທຈງ ແມນບໄດໝາຍເຖງ ການສງເສມການເຮດໄຮແຕຢາງໃດ ຫາກເປນການຊອກຫາມມມອງ ແລະ ຫາຫາຍໆ ທາງເລອກ ເພອການສງເສມໃນການຫນປຽນອາຊບຂອງຊາວກະສກອນໃຫມຄວາມໝນຄງ, ຮບປະກນການມລາຍຮບເຂາສຄອບຄວ ແລະ ທງໃຫແທດເໝາະກບສະພາບຄວາມເປນຈງເພາະວາການຜະລດໃນເຂດເນນສງ ທເຮດໄຮເປນຫກ ເມອວເຄາະຢາງເລກເຊງແລວ ຈະເຫນໄດທງຜນປະໂຫຍດ ແລະ ສງທາທາຍຂອງລະບບການຜະລດດງກາວມດງລມນ:

4

2.4.1. ຜນປະໂຫຍດໃນການເຮດໄຮກ. ຜນປະໂຫຍດໃນດານການຮບປະກນສະບຽງອາຫານ ແລະ ໂພສະນາການ ສມໄຊ (2011) ໄດລາຍງານວາ: ລະບບການຜະລດເຂດເນນສງ ທປກເຂາ

ເປນຫກ ແມນລະບບການຜະລດແບບປະສມປະສານມພດຫາກຫາຍຊະນດ ແລະ ມການລຽງສດປະສມປະສານ. ຜນຜະລດຈາກລະບບການຜະລດດງກາວຮບປະກນ ດານສະບຽງອາຫານ ແລະ ໂພສະນາການທດໃຫແກຊາວກະ ສກອນ ໂດຍສະເພາະຊນເຜາຕາງໆ ໃນເຂດຊນນະບດເຊນ: ມເຂາ, ສາລ, ຖວ, ໝາກເດອຍ, ໝາກງາ, ໝາກອ, ພດຜກສວນຄວ ແລະ ໄມໃຫໝາກ. ຊາວກະສກອນນາໃຊເນອທປາເລາເປນບອນລຽງສດໃຫຍ-ລະບບມການໝນວຽນ.

ຂ. ຜນປະໂຫຍດໃນດານສງຄມ ສມໄຊ (2011) ໄດລາຍງານວາ: ລະບບການຜະລດເຂດເນນສງທປກເຂາ

ເປນຫກ ແມນລະບບການຜະລດທຖາຍທອດກນມາຈາກລນສລນມາເປນເວລາຍາວນານ. ຊາວກະສກອນໃນແຕລະທອງຖນ ໂດຍສະເພາະຊນເຜາຕາງໆ ມລະບບການຈດການຊບພະຍາກອນທາມະຊາດ ແລະ ຄວາມຮໃນການຜະລດທມລກສະນະສະເພາະ, ເປນເອກະລກຂອງຕນເອງ. ສງຄມມການຊວຍເຫອ ແລກປຽນແຮງງານເຊງກນ ແລະ ກນ, ມກດລະບຽບຂຫວງຫາມຕາງໆ. ສະນນ, ລະບບການຜະລດດງກາວ, ແມນສວນສາຄນໃນລະບບສງຄມຂອງຊາວກະສກອນເຂດເນນສງ.

ຄ. ຜນປະໂຫຍດໃນດານເສດຖະກດ ສມໄຊ (2011) ໄດເວາວາ: ເຖງແມນວາຜນຜະລດເຂາທໄດຈາກລະບບ

ດງກາວຈະໜອຍກວາການເຮດນາກຕາມ, ແຕວາລະບບດງກາວຍງໃຫສະບຽງອາຫານຫາຍຢາງເຊນ: ເຂາ, ສາລ, ໝາກງາ, ໝາກເດອຍ, ໝາກເຂອ, ຖວ ແລະ ໝາກເຜດ. ແມນຮບໃຊໃນການບລໂພກປະຈາວນ ແລະ ຂາຍ ຊງຍາກທຈະປະເມນໄດຢາງຊດເຈນ. ນອກຈາກນນ, ພດຜກທໄດຈາກທາມະຊາດເຊນ: ຜກກດ ແລະ ເຫດ ແມນສາມາດຫາໄດຈາກພນທການຜະລດດງກາວ.

2.4.2. ສງທາທາຍສມໄຊ (2011) ລາຍງານເຖງສງທາທາຍຂອງການເຮດໄຮ ດງນ:- ຂຈາກດດານເນອທດນ: ເຮດໃຫຊາວກະສກອນເຮດການຜະລດຄເກາບໄດ

ແລວ ເພາະເນອທໝນວຽນໜອຍລງ ເຮດໃຫຜນຜະລດຕາລງໄປໃນແຕລະປ.- ການປກພດຊະນດດຽວເປນສນຄາໄດສາງລາຍຮບຈານວນຫາຍໃນໄລຍະ

ສນໃຫແກຊາວກະສກອນ ເຊນ: ອອຍ, ສາລ, ມນຕນ. ແຕວາກມຄວາມສຽງຫາຍດານເຊນ: ໜສນໃນກລະນລາຄາຕກ ຫ ໄພ ພບດທາງທາມະຊາດ, ຄນນະພາບຂອງດນຫດລງ, ຜນກະທບຂອງສານເຄມ.

- ຄວາມຮຂອງຊາວກະສກອນໃນການປບປງລະບບການຜະລດຍງຈາກດ ເຮດໃຫເຂາເຈາບສາມາດແກໄຂບນຫາ ແລະ ມການຊອກຫາທາງເລອກໃໝໃນການປບປງຊວດການເປນຢຂອງເຂາເຈາ.

- ໂຄງລາງພນຖານໃນຊນນະບດ ແລະ ການເຂາເຖງປດໄຈການຜະລດຍງຈາກດຫາຍເຮດໃຫຊາວກະສກອນບສາມາດປບປຽນລະບບການຜະລດໄດຢາງທນສະພາບ.

5

ສາເຫດທພາໃຫເກດມການປຽນແປງ: ຍອນຈານວນປະຊາກອນເພມຂນ, ເນອທເຮດການຜະລດບພຽງພຕາມຄວາມຕອງການຂອງປະຊາຊນ ເຮດໃຫປະຊາຊນ ຈາເປນຕອງໄດເຮດໄຮ ຊາກບພນທເກາ ສງຜນເຮດໃຫຜນຜະລດບໄດຮບຜນດ ແລະ ເກດມສດຕພດທາລາຍ ເປນສາເຫດເຮດໃຫຊາວກະສກອນບາງຈານວນນາໃຊສານເຄມເປນຕນແມນຢາປາບສດຕພດເຂາໃນການຜະລດ. ການພດທະນາກະສກາເພອເປນເສດ ຖະກດແມນເປນປດໄຈໜງທປະຊາຊນຈາເປນຕອງໄດທາລາຍພນທປາໄມເພມຂນ.

ການເຮດໄຮບພຽງແຕເປນການສາງຄວາມໝນຄງທາງດານການສະໜອງອາຫານເທານນ ແຕມນຍງຕດກບຮດຄອງປະເພນຂອງຫາຍຊນເຜາໃນເຂດພດອຍ ດງນນ, ພວກເຂາຈະມການປບຕວແນວໃດໃນເມອເກດມການປຽນແປງວຖຊວດຂອງພວກເຂາ.

2.5. ລະບບ ແລະ ວທການເຮດໄຮ 2.5.1. ສະພາບແວດລອມທເໝາະສມກບການປກເຂາໄຮ

ຈວງຈນທອນ (2009) ໄດລາຍງານເຖງສະພາບແວດລອມ ແລະ ປດໄຈທເໝາະສມຕການປກເຂາ ຊງສວນໃຫຍເປນຂມນດານອຕນຍມວທະຍາ ໄດແກ: ຄວາມສງຂອງພນທ, ດນ, ປະລມານນາ, ແສງອາທດ, ອນຫະພມ, ຄວາມຊມສາພດ, ລມ ແລະ ລະດການປກວາ:

ຄວາມສງຂອງພນທ: ເຂາຂນໄດຕງແຕລະດບນາທະເລປານກາງຈນເຖງສງ 2,500 m (ເຂາໄຮ) ແລະ ພນທຕາມລະດບນາຕງແຕ 5 cm (ເຂານາ) ຈນເຖງຫາຍແມດ (ເຂາຂນນາ).

ດນ: ເຂາຂນໄດໃນດນເກອບທກຊະນດ ຍກເວນດນຊາຍ, ສວນໃຫຍມກຂນໃນດນໜຽວ ແລະ ດນໜຽວປນຮວນ, ມຄວາມເປນກດເປນດາງ (pH) ຕງແຕ 3-10 ແລະ ຂນໄດທງໃນດນທມຄວາມອດມສມບນຕາ. ແຕດນທເໝາະສມແກການປກເຂາ ແລະ ໃຫຜນຜະລດສງນນຄວນເປນດນທມຄວາມເປນກດເປນດາງ (pH) ລະຫວາງ: 5.5-6.5.

ນາ ແລະ ປະລມານນາຝນ: ເຂາມຄວາມຕອງການນາຕງແຕ 875 mm (ເຂາໄຮ) ຈນເຖງ 2,000 mm (ເຂານາ) ຕປ ແຕຄວນມການກະຈາຍຂອງຝນທດໃນພນທທບໄດຮບນາຊນລະປະທານ ຫ ເອນວານານາຝນ ຊງສວນໃຫຍປກເຂາໄດໃນນາປເທານນ ແລະ ການຕອບສະໜອງຕຄວາມຕອງການນາຍງຂນຢກບພນ ແລະ ຊວງຂອງການຈະເລນເຕບໂຕ ໃນຊວງກຽມດນຄວນມປະລມານນາປະມານ 150-200 mm ຊວງເປນຕນກາຕອງ ການນາປະມານ 250-400 mm ຈນເຖງຕນກາອາຍ 30-40 ວນ ສວນຊວງປກດາເຖງໄລຍະເກບກຽວນນນາຄວນຢໃນຊວງ 800-1,200 mm.

ແສງສະຫວາງ: ປະລມານແສງມຄວາມຈາເປນຕການຈະເລນເຕບໂຕ ໂດຍທພດໃຊໃນຂະບວນການສງເຄາະແສງ ແລະ ຊວງເວລາສນ-ຍາວຂອງກາງເວນກາງຄນຍງມຜນຕການຈະເລນທາງການສບພນຂອງເຂາໄວແສງ, ຄວາມເຂມຂອງແສງໃນລະດຝນ ຊງມເມກໝອກຫາຍນນຈະມໜອຍກວາຄວາມເຂມແສງໃນລະດແລງ ຜນຜະລດເຂາສວນຫາຍຈງໜອຍເມອປກໃນລະດຝນ.

ລມ: ລມອອນທພດຖາຍເທຢຕະຫອດເວລາ ຈະຊວຍໃນການຖາຍເທກາສຄາບອນໄດອອກໄຊ (CO2) ທໃຊໃນການສງເຄາະແສງໄດດເຮດໃຫພດສງເຄາະແສງໄດຫາຍຂນ ແຕຖາລມແຮງຈະມຜນໂດຍກງເຮດໃຫຕນເຂາລມ ເກດຜນເສຍຫາຍແກຜນຜະລດໄດ.

ອນຫະພມ: ອນຫະພມມອດທພນຕການຈະເລນເຕບໂຕຂອງເຂາ ແລະ ການໃຫຜນຜະລດ ເຫນໄດວາອນຫະພມທເໝາະສມຢໃນລະຫວາງ 23-33oc ອນຫະພມທຕາເກນໄປ ຫ ສງເກນໄປ (ຕາກວາ 15oc ແລະ ສງກວາ 35oc) ຈະມຜນຕການງອກຂອງເມດ, ການຢດຂອງໃບ, ການແຕກກ, ການສາງດອກອອນ, ການປະສມເກສອນເປນຕນ ເຊນ: ເຫນໄດວາອນຫະພມທຕາ

6

ເກນໄປ ແລະ ສງເກນໄປໃນຊວງທມການອອກດອກຈະເຮດໃຫດອກເຂາເປນໝນ ຊງຈະສງຜນເຮດໃຫໄດຜນຜະລດຕາກວາປກກະຕເປນຕນ.

ຄວາມຊມສາຜດ: ອດທພນຂອງຄວາມຊມຂອງບນຍາກາດຕການຈະເລນເຕບໂຕຂອງເຂານນບຊດເຈນ ເພາະຈະມປະລມານຄວາມເຂມແສງ ແລະ ອນຫະພມໃນທາງທກບກນຄ: ເມອຄວາມເຂມແສງຫາຍ ແລະ ອນຫະພມສງມກເຮດໃຫຄວາມຊມສາຜດດຕາ ອນຫະພມເຢນໃນເວລາກາງຄນເຮດໃຫນາໝອກສງ ຈະມຜນຕການພດທະນາຂອງເຊອພະຍາດ.

2.5.2. ຊວງເວລາ ແລະ ລະບບການປກເຂາໄຮ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານເຖາຊວງເວລາ ແລະ ລະບບການປກເຂາໄຮດງນ:

ຊວງເວລາທເໝາະສມສາລບການປກ ຂອງຊາວໄຮ ແມນຊວງລະດຝນ. ໂດຍທວໄປແລວດນໄຮຕອນໜງໆ ຈະຖກນາໃຊເຂາໃນການປກທບໄດມການກຽມດນພຽງປດຽວ, ແຕບາງຄງດນຕອນດຽວກນນນກຖກນາໃຊເຖງ 2 ຫ 3 ປ ຕດຕກນກມ. ຖາໃຊຕດຕກນຄເຊນນຊາວໄຮຈາເປນຕອງໄດໃຊເຄອງມເພອກຽມດນກອນປກເມດພດໃສ.

ເຂາໄຮເປນພດຕນຕ ທຊາວໄຮຂອງລາວມກປກ. ນອກຈາກນກຍງມພດອນໆ ຫາຍຊະນດເຊນ: ມນ ຕນ, ສາລ, ຝາຍ, ໝາກອ, ໝາກແຕງ, ໝາກງາ, ໝາກເດອຍ ແລະ ອນໆ ຢາງລະເລກໜອຍປກແກມກນໄປໃນພນທດຽວ ຫ ເປນຕອນນອຍໆ ຢຕດກບໄຮ. ໂດຍທວໄປແລວ, ຊາວໄຮມກຈະປກພດຫາຍຊະນດປະສມກນ. ຄວາມຫາກຫາຍທາງການປກພດກະສກາໃນລະບບການເຮດໄຮ ມກຈະມຫາຍກວາໃນລະບບການຜະລດແບບຄງທໃນເຂດທງພຽງ.

ເຖງວາພດທຊາວໄຮປກສວນໃຫຍແມນເພອຊມໃຊໃນຄອບຄວກຕາມ, ແຕກຍງມຊາວໄຮບາງຄອບ ຄວໄດປກພດເສດຖະກດ ເພອສາງລາຍຮບເຊນ: ຝາຍ, ໝາກງາ, ໝາກເດອຍ, ປສາ, ສາລ, ໝາກອ, ໝາກແຕງ ແລະ ໝາກໄມເປນຕນ.

ນອກນນຍງມຊາວໄຮສວນໜງໄດຫນໄປສການປກພດສວນເຊນ: ກາເຝ, ຊາ ແລະ ອນໆ.

ຕາຕະລາງ 1. ປະຕທນການດາເນນກດຈະກາກຽວກບການປກພດ

ກດຈະກາ ຊວງເວລາ

ຄດເລອກພນທກຽມເຄອງມຖາງປາຈດຮ/ຮາໄຮ ແລະ ຈດປກຖຽງ ແລະ ອອມຮວສກເຂາ ແລະ ພດອນໆເສຍຫຍາເກບເຄອງປາຂອງດງເກບກຽວເຂາຟາດ ແລະ ຂນສງ

ທນວາທນວາ-ມງກອນມງກອນ-ກມພາມນາ-ເມສາມນາ-ເມສາເມສາ-ພດສະພາມນາ-ເມສາ-ພດສະພາພດສະພາ-ກລະກດພດສະພາ-ກນຍາກລະກດ-ກນຍາກນຍາ-ພະຈກ

ແຫງຂມນ. ເດກວນ, 2005

2.5.3. ປດໄຈນາເຂາຂອງການຜະລດ, ແຮງງານ ແລະ ເຄອງມໃນການເຮດໄຮ

7

ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານເຖງປດໄຈນາເຂາຂອງການຜະລດ, ແຮງງານ ແລະ ເຄອງມວາ: ໂດຍທວໄປແລວ, ເມອສມທຽບກບຊາວກະສກອນຜະລດແບບຄງທໃນເຂດທງພຽງ, ຊາວໄຮຈະລງທນຊປດໄຈນາເຂາສາລບການຜະລດໜອຍກວາຫາຍ. ປດໄຈນາເຂາຕນຕທນາໃຊແມນ ແຮງງານ, ເຄອງມ, ແນວພນພດ. ສາລບຝນວທະຍາສາດແລວແມນບໄດຊນາມາໃຊເລຍໃນເຂດຄອຍຊນ (ເພາະຈະຖກເຊາະລາງຖມ). ຕາມປກກະຕແລວ, ຊາວໄຮບມກນາໃຊຢາປາບສດຕພດ, ແຕກຍງມຈານວນໜອຍໜງ ເພອກາຈດວດສະພດ. ສວນລດໄຖໃຫຍ, ລດໄຖຍາງຕາມ ແມນກະທງຄວາຍ ກບໄດຖກນາໃຊເລຍໃນພນທໄຮຄອຍຊນ (ຍກເວນແຕກລະນຂອງຊນເຜາຫບາງຄນໃນແຂວງຜງສາລ ທໃຊຄວາຍໄຖ ເລາຫຍາ/ທງຫຍາເພອປກເຂາ).

ເຄອງມທຊາວໄຮໃຊໂດຍທວໄປຈະເປນເຄອງຜະລດເອງໃນທອງຖນ. ຢາງໃດກດໃນປດຈບນນເຄອງ ມບາງຢາງທຂາຍຕາມຕະຫາດກເຫນວາມການນາໃຊກນເຊນ: ຈກ, ບງຊດຢາ, ຂວານ ແລະ ອນໆ. ອປະກອນທໃຊໃນການຖາງລວມມ: ຂວານ ແລະ ພາ, ການປກແມນຈະໃຊໄມສກ ແລະ ການເສຍຫຍາແມນຈະໃຊແວກ ນອຍໆ ທຜະລດເອງ, ບາງຄງກພບເຫນຊາວໄຮໃຊຈກໃນການກຽມດນ. ການເກບກຽວເຂາບຈາເປນຕອງໃຊກຽວສະເໝໄປ ແລະ ມຫາຍຄນກໃຊວທຮດເອາເມດເຂາຈາກຮວງແລວບນຈລງກະພາ/ກະຊາເລຍ.

2.5.4. ການຄດເລອກພນທ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານເຖງການຄດເລອກພນທໃນການເຮດໄຮວາ: ແມນ

ຄະນະກາມະການບານເປນຜຄດເລອກສະຖານທວາລະດຕໄປຈະເຮດຢໃສ. ສວນໃຫຍແລວໃນແຕລະພນທ ທເລອກນນຈະມຫາຍຄອບຄວເຮດໄຮຕດຈອດກນ ແລະ ຢໃກໆ ກນເປນບລເວນ, ຂະໜາດຕອນດນຂອງແຕລະຄອບ ຄວແມນຂນກບຈານວນຂອງແຮງງານທມໃນຄອບຄວ. ພນທປາດງທມຕນໄມໃຫຍຫາຍຈະບຖກເລອກເປນບອນເຮດໄຮເນອງຈາກຈະໃຊແຮງງານຖາງຫາຍ. ປກກະຕປາເລາມກຈະຖກເລອກເປນບອນເຮດໄຮ, ໃນການຄດເລອກສະຖານທນນ ຊາວໄຮນາໃຊຕວການດຫາຍຢາງ ເຊນ: ປະເພດປາທປກຄມ, ປະເພດດນ, ຊະນດຂອງພດທພບໃນພນທ, ການມທາກໃນພນທ, ທຕງຂອງດນ, ໄລຍະຫາງຈາກບານ ແລະ ອນໆ. ຜທເຮດໄຮດນຈະມຄວາມຮໃນການເຮດໄຮດກວາ.

2.5.5. ການກະກຽມເຄອງມ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ກອນລະດການເຮດໄຮ ຈາເປນຕອງມການ

ຫາງຫາກະກຽມເຄອງມໄວ. ໃນແຕລະພາກຂອງປະເທດ ເຄອງມທໃຊມຮບຮາງ ແລະ ຂະໜາດບຄກນ, ໂດຍສວນໃຫຍແລວຈະມຊາງຕເຫກຢຕາມໝບານ, ແຕກຍງມຊາວໄຮຈານວນໜງທຊເຄອງມທທນສະໄໝແດຄ: ຈກ, ຖງ, ເຄອງສດ ແລະ ອນໆ.

2.5.6. ການຖາງພນທ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການຖາງປາເປນກດຈະກາຂອງການເຮດໄຮ ທ

ປະຕບດກນ ແລະ ສວນໃຫຍຈະເປນວຽກຂອງຜຊາຍ. ຊວງເວລາທໃຊໃນການຖາງໄຮຈະຂນກບຄວາມໜາແໜນຂອງປາທຈະຖາງ. ສາລບການຖາງປາເລາໄມເນອອອນ ແລະ ໄມພມ (ປາເລາ 2-3 ປ) ຈະໃຊເວລາປະມານ 100 ຊວໂມງ/ha, ແຕຖາເປນ ປາເລາແກ ມອາຍປະມານ 10 ປ ອາດໃຊເວລາເຖງ 500 ຊວໂມງ/ha. ໃນການຖາງນ ຕນໄມໃຫຍຈະປາດວຍຂວານ ຫ ເລອຍ, ສວນພາຈະຖາງໄມນອຍເປນຕນ.

2.5.7. ການປອຍໃຫແຫງ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ພດທຖາງຈະປະໃຫແຫງເປນເວລາ 3-4 ອາທດ.

ການປະຕບດດງນເປນເຕກນກການໃຊເສດພດຄມດນ ເພອປກປອງດນຈາກການເຜາໄໝຂອງແສງແດດ ແລະ ຜນກະທບຈາກຝນ, ຖາຝນຕກໜກໃນຊວງດງກາວ ໂຄງສາງຂອງດນນອກຈາກ

8

ຈະໄດຮບການປກປອງແລວກຍງມອນຊວດຖທເນາເປອຍຊວຍກະຕນໃຫເກດມປະຕກລຍາຂອງຈລນຊໃນດນຕມ. ຜນລວມຈາກຂະບວນການທກາວນແມນເປນຜນດສາລບການເອອອານວຍຕການແຕກໜຂອງແກນ.

2.5.8. ການຈດ ແອນເນກ ແລະ ຄະນະ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການຈດແມນວທການທມກນາ

ໃຊໃນການເຮດໄຮເປນວທ ທໄດຮບຜນດໃນການອະນາໄມພນທກອນຈະປກພດ. ນອກນນ, ການຈດຍງເປນການຊວຍ ທາລາຍເມດວດສະພດໄດສວນໜງ ເຮດໃຫຊາວກະສກອນສາມາດປກພດໃນພນທຂອນຂາງປອດວດສະພດ.

ເດກວນ (2005). ໄດລາຍງານວາ: ເນອງຈາກເປນກດຈະກາທສຽງ. ດງນນ, ຈາເປນຕອງເລອກວນເວລາການຈດດວຍຄວາມລະມດລະວງສງ ໄຮແຕລະຕອນຕອງຈດໃຫສາເລດໃນວນດຽວກນ ແລະ ໃຫແລວໄວທສດເທາທຈະໄວໄດ ເພອຮບປະກນໃຫອນຊວດຖໄໝດທສດ. ຕາມປກກະຕ, ການຈດມກຈະດາເນນການໃນຊວງເວລາທມແດດຈດຂອງມ, ແຕໃນບາງກລະນມຄວາມສຽງທໄຟຈະລາມເຂາໄປສບານ ການຈດມກຈະເຮດໃນເວລາກາງຄນ ເພາະຈະສາມາດເຫນແສງໄຟໄດດ. ການຈດໄຮເປນຂະບວນການທຕນເຕນ ແລະ ນນນອງທງສາງໃຫມແປວໄຟຂະໜາດໃຫຍ ແລະ ຄວນກມຫາຍ ພາໃຫບສາມາດແນມເຫນໄດໄກ ແລະ ເປນການສາງຄວາມເປເປອນໃນບນຍາກາດ. ຜນຂອງການຈດ ກຄການເຮດໃຫຊາກພດ ແລະ ອນຊວດຖໃນດນສະຫາຍຕວເປນສານອາຫານໃຫແກພດໄດໄວ, ຊວຍຫດຄວາມເປນກດຂອງດນ ແລະ ເພມຟສຟຣສ (P) ໃຫແກດນທງຊວຍກາຈດແກນວດສະພດ ແລະ ຈາພວກກາຝາກທງຫາຍອກດວຍ.

2.5.9. ການຮ/ຮາໄຮ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການດາເນນການຮ/ຮາໄຮ ແລະ ການຈດຄນ

ແມນຂນກບຄນນະພາບຂອງການຈດທາອດ. ວຽກນເປນວຽກທງໝດຂອງຄອບຄວເຮດຮວມກນໃນຕອນໄຮຂອງຄອບຄວໃຜມນ, ແຕບາງຄງກມການຊວຍ ເຫອ ຫ ແລກປຽນແຮງງານກນຖາຫາກມເສດໄມທຈະຮອອກຫາຍ. ສາຫບກດຈະການໃຊເວລາໃນລະຫວາງ 50-200 ຊວໂມງ/ha ແລວແຕປະລມານຂອງໄມທຈະຮອອກ ຫ ຈດຕມຫາຍປານໃດ.

2.5.10. ການກຽມດນ, ການໄຖ ແລະ ການເສຍຫຍາ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ໂດຍທວໄປແລວການເຮດໄຮຈະບມການໄຖ

ພນທ. ຢາງ ໃດກດ, ໃນບາງກລະນໂດຍສະເພາະແມນໃນກລະນທມຮອບວຽນປາເລາສນ ຫ ມການໃຊພນທເປນເວລາ 2 ຫ 3 ປຕດຕກນຈະມການໃຊຈກຂດເປດໜາດນ ແລະ ເສຍຫຍາ. ກດຈະການເປນກດຈະກາທໃຊເວລາ ແລະ ອດເມອຍ ຊງສວນໃຫຍເປນວຽກຂອງຜຍງ ມກຈະໃຊເວລາປະມານ 100 ຊວໂມງ/ha. ຈາພວກຕ ແລະ ໂພນປວກຈະບຂດອອກ ນອກຈາກຈະມຈດປະສງຈະຫນປຽນເປນພນທປກແບບຄງທ. ແຕລະຈດຂອງໄຮຈະມຄວາມອດມສມບນແຕກຕາງກນ, ການບໄຖດນໃນພນທຄອຍຊນປະກອບກບການປະຖມເສດກງຫງາໄມໄວໃນຜນໄຮຈະຊວຍປອງກນການເຊາະເຈອນຂອງດນໃນຊວງອາທດຕນໆ ຂອງການປກພດ.

2.5.11. ແນວພນ ຫມຈດສະຫວາດ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ເຂາໜຽວ ເປນແນວພນຕນຕ ທ

ເຜາລາວລມ ແລະ ເຜາລາວເທງໃຊປກ. ຕາມປກກະຕແລວ ມເຂາໜຽວຫາຍຊະນດທສາມາດປກໄດໂດຍບຕອງນາໃຊນາຊນລະປະທານ, ຊງແຕລະຊະນດນນຈະມການເອນຊ ແລະ ມຄນລກສະນະແຕກຕາງກນໄປເຊນ: ລກສະນະສ ແລະ ຊະນດເຂາດ ຫ ງນ. ສວນຊນເຜາມງຈະນຍມປກເຂາຈາວ, ແຕບາງຄງກປກເຂາໜຽວຄກນ, ເມອປກເຂາ ໄຮຫາກບໄດຮບຜນນນ, ຊນເຜາມງຈະຫນມາປກສາລແທນເຂາເພອເປນແຫງອາຫານຫກ.

9

2.5.12. ການສກໄຮ (ການປກ) ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານເຖງການສກໄຮວາ: ບວາຈະເບງໃນແງຂອງ

ສາສະໜາ, ປະເພ ນ, ສງຄມກຄໃນແງຂອງການດາລງຊວດ, ການສກໄຮເປນວຽກງານທສາຄນທສດສາລບຄອບຄວຊາວໄຮ, ກອນໜາ ຫ ໃນຊວງເວລາສກເຂາໄຮ, ຊາວໄຮຈະເຮດພທຕາມຮດຄອງ. ໃນການດາເນນງານຕວຈງ, ຜຊາຍ,ຈະເປນຜທໃຊໄມທມປາຍແຫມ ສກດນໃຫເປນຂມ, ສວນແມຍງຈະເປນຜພາຍຖງເມດພນ ແລະ ຢອດເມດພນລງໃສຂມທສກໄວ. ບາງຄງກມແກນພດຊະນດອນປນໄປນາ. ກດຈະກາໃນການສກເຂານໃຊເວລາ ຈະຢລະຫວາງ 70-150 ຊວໂມງ/ha. ສວນໃນບອນທມການກຽມດນອາດຈະໃຊວທຫວານເອາ.

2.5.13. ການອອມຮວ ແລະ ການປກຖຽງ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການເຮດຮວອາດຈະເຮດກອນ ຫ ຫງການ

ສກເຂາກໄດໂດຍນາໃຊໄມທຈດບໄໝ ແລະ ໄມປອງ ຫ ບາງຄງກຂດເປນຮອງອອມໄຮກໄດ. ຮວທອອມຈະຊວຍປອງກນບໃຫຄວາຍ, ງວ, ມາ, ແບ, ໝ ແລະ ສດປາ (ໂດຍສະເພາະໝປາ ແລະ ຟານ) ເຂາມາທາລາຍພດປກໃນໄຮ, ເວລາທໃຊສາລບເຮດຮວຈະມຄວາມແຕກຕາງກນຫາຍຄ ປະມານ 50-120 ຊວໂມງ/ha ໂດຍຂນກບຄນນະ ພາບຂອງມນ. ຕາມປກກະຕວຽກອອມຮວຈະເປນວຽກຂອງຜຊາຍ. ໃນຊວງນມກຈະປກຖຽງໄປພອມ ເພອຫບແດດ ຫ ຝນ, ບອນພກຜອນ, ບອນກນເຂາ, ບອນໃຫເດກນອຍເຊາ, ບອນເກບມຽນອປະກອນ ແລະ ເປນບອນເກບມຽນຜນຜະລດ.

2.5.14. ການກາຈດວດສະພດ ແອນເນກ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການເຮດໄຮໃນນປາເລາທມຮອບວຽນຍາວ

ຈະມວດສະພດໜອຍກວາການເຮດໄຮໃນປາເລາທມຮອບວຽນສນ, ວທການກາຈດວດສະພດນຍມກນເຮດມ 2 ວທຄ: ການຫກດວຍມ ແລະ ການຕດດວຍພາ, ສຽມ, ແວກ ແລະ ອນໆ.

ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ການເສຍຫຍາ ຫ ກາຈດວດສະພດ ເປນວຽກທໃຊແຮງງານຫາຍທສດ ແລະ ເປນວຽກທຕອງໄດເຮດຢາງລຽນຕດໃນຊວງການປກພດ, ການເຮດໄຮຮອບວຽນສນມກຈະມບນຫາດານວດສະພດຫາຍ (ໝາຍຄວາມວາຖາຮອບວຽບຂອງການເຮດໄຮສນເທາໃດຍງມບນຫາດານວດສະພດຫາຍຂນເທານນ ອນສງຜນສະທອນບດຕຜນຜະລດຂອງພດປກ). ການເສຍຫຍາຈະດາເນນໃນຊວງເວລາແຕເດອນພດສະພາ-ຕລາ ແລະ ປກກະຕຈະແມນຜຍງ ແລະ ເດກນອຍເປນຜເຮດເປນສວນໃຫຍ ໂດຍໃຊແວກ ຫ ພາເປນເຄອງມ. ການເຮດໄຮໃນຮອບວຽນ 3 ປ ການເສຍຫຍາອາດໃຊເວລາປະມານ 400-1,000 ຊວໂມງ/ha.

2.5.15. ການເກບກຽວ ເດກວນ (2005) ໄດລາຍງານວາ: ເຕກນກການເກບກຽວແມນຈະມ

ຄວາມແຕກຕາງກນໄປຕາມແຕລະຊນເຜາ, ບາງຊນເຜາ ກໃຊວທການຮດເອາແຕເມດ (ສວນໃຫຍແມນກມມອນ-ຂະແມ ເຊນ: ຂະມກະຕາງ...) ໃສກະພາ/ກະຕາຂນເອາເຂາໄປມຽນໃນເລາເຂາເລຍ ແລະ ບຈາເປນຕອງຟາດ. ບາງກມພດມກໃຊກຽວກຽວເອາແລວຕາກໃຫແຫງກອນຈະນາໄປເກບເພອກຽມຟາດ (ສວນໃຫຍແມນກມໄທ-ລາວ, ມງ, ຢາວ). ການຮດຈະໃຊເວລາປະມານ 150 ຊວໂມງ/ha ແລະ ສາລບວທໃຊກຽວປະມານ 100 ຊວໂມງ/ha. ບນດາພດທປກປນກບເຂາ ປກກະຕຈະເກບກຽວກອນເຂາ. ຜນຜະລດເຂາໄຮໄດປະມານ 0,8-2,5 T/ha ໂດຍຂນກບໄລຍະຄວາມຍາວຂອງປາເລາ, ປະລມານນາຝນ, ປະເພດດນ, ການລະບາດຂອງສດຕພດ, ສະພາບຂອງວດສະພດ ແລະ ອນໆ.

2.5.16. ວນງານໃນການເຮດໄຮ

10

ຕາຕະລາງ 2. ວນງານໃນການເຮດໄຮ/ha

ສະເລຍວນງານໃນການເຮດໄຮ/ha (ວນງານ)ກດຈະກາ ລາວລມ ລາວເທງ ລາວສງ

ຄດເລອກພນທ 1 1 1ຖາງພນທ 60 45 30ຈດ 1 2 1ຮ/ຮາ-ຈດກອງຮາ 10 20 46ປກ 32 25 40ເຮດຮວ 5 5 10ຮກສາ 1 1 2ເສຍຫຍາ (3 ຄງ) 130 145 109ເກບກຽວ 30 25 40ຟາດ 20 20 52ຂນສງ 30 15 10ລວມ 320 304 341

ແຫງຂມນ. ຫມຈດສະຫວາດ, 2005

2.6. ປະຫວດຄວາມເປນມາຂອງຖວດນ ຍພາວນ ແລະ ຄະນະ (2007) ໄດລາຍງານວາ: ຖວດນເປນພດຕະກນຖວປະເພດໜງທມ

ຄວາມສາ ຄນຫາຍທາງດານເສດຖະກດ, ທມແຫງກາເນດແຖບອາເມຣກາໃຕ ຊງປດຈບນເປນພາກຕາເວນອອກຂອງປະເທດໂບລເວຍ ແລະ ປກທວໄປໃນເຂດຮອນ ແລະ ເຄງຮອນ ຖວດນມຄວາມແຕກຕາງຈາກພດວງດຽວກນຄ ອອກດອກເໜອດນ ແຕຕດຝກໃຕດນ ປະໂຫຍດຂອງຖວດນທສາຄນມຄ ໃນຮາກຂອງຖວດນມຕມໄຣໂຊບຽມ ຊງສາມາດດງດດເອາໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດລງສດນໄດ ຊງເປນການຊວຍປບປງດນ ນອກຈາກນໃນເມດຂອງຖວດນແຫງ ປະກອບດວຍນາມນ 45-50% ຊງມປະລມານສງກວາພດຕະກນຖວຊະນດອນໆ ແລະ ມໂປຣຕນ 25-26%

ຢາງໃດກຕາມຖວດນຍງມຂຈາກດຫາຍຢາງຄ ຫງການເກບກຽວຜນຜະລດ ຖາເກບກຽວຖວດນໄວໃນບລເວນທມຄວາມຊມພເໝາະສາລບການຈະເລນເຕບໂຕຂອງເຊອຣາ ຈະມຜນເຮດໃຫເກດສານພດທມຊວາ: ສານອະຟາທອກຊນ (Aflatoxins) ທມຄວາມສາຄນເຮດໃຫເກດອນຕະລາຍຕການນາຖວດນມາໃຊປະໂຫຍດ.

2.7. ຄນປະໂຫຍດ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງຖວດນ 2.7.1. ຄນປະໂຫຍດຂອງຖວດນ

ກ. ຄນປະໂຫຍດທາງໂພສະນາການ ສມຈນຕະນາ ແລະ ຄະນະ (2009) ໄດລາຍງານວາ: ຖວດນເປນພດທມ

ຄນຄາທາງໂພສະນາການສງ ເປນແຫງອາຫານປະເພດໂປຣຕນສງ ແລະ ພະລງງານ ເພາະມທາດໂປຣຕນ ປະມານ 25-30%

11

ໄຂມນ 45-50% ແລະ ຄາໂບໄຮເດຣດ 20% ສວນປະກອບ 2 ຊະນດຫງເປນແຫງອາຫານທໃຫພະລງງານສງ ຄໃຫພະລງງານປະມານ 585 ແຄລຣ/100 g. ນອກຈາກນຍງມວຕາມນ ແລະ ເກອແຮ ເຊນ : ແຄລຊຽມ (Ca), ຟສຟຣສ (P), ເຫກ (Fe), ວຕາມນ ບ 1, ບ 2 ແລະ ໄນອາຊນ.

ຂ. ຄນປະໂຫຍດທາງດານການປບປງດນ ມດສນ ແລະ ຄະນະ (2009) ເວາວາ: ຖວດນນອກຈາກປະໂຫຍດທາງຄນຄາ

ອາຫານສງແລວ ຖວດນຍງມປະໂຫຍດດານອນອກເຊນ: ຊາກຂອງຖວດນສາມາດໃຊເປນຝນບາລງດນໄດເນອງຈາກຕນຖວດນເອງມປມຂອງແບກທເຣຍພວກ Rhizo bium sp ອາໄສຢຊງຈະດງໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດນາມາເປນຝນແກຖວດນ ແລະ ພດອນ.

ພາຍໃຕສະພາບແວດລອມທເໝາະສມ ຖວດນສາມາດດງໄນໂຕຣເຈນຢລະຫວາງ 80-150 KgN/ha.

ຕາຕະລາງ 3. ປະລມານທາດອາຫານຂອງຖວດນ

ຊນສວນຂອງຖວດນ

ປະລມານທາດອາຫານ (%)N P K Ca Mg

ເປອກຂອງຖວດນ 1.50 1.59 2.68 10.25 0.94ຊາກຂອງຖວດນ 1.05 0.16 0.55 1.12 0.56

ແຫງຂມນ. http://peanut-boss.blogspot.com/2011_10_01_archive.html, (12/6/2014)

2.7.2. ຄວາມສາຄນຂອງຖວດນ ອາຣ (2010) ໄດລາຍງານເຖງຄວາມສາຄນຂອງຖວດນວາ: ຖວດນຈດຢໃນກມພດ

ທຜະລດບພຽງພກບຄວາມຕອງການຂອງຕະຫາດ ທງນເພາະວາຖວດນເປນພດໄຮຕະກນຖວ ມຄນຄາທາງໂພສະນາການສງ ສາມາດນາມາປະກອບອາຫານສາລບບລໂພກໄດງາຍ ຜນຜະລດທໄດສວນຫາຍແມນບລໂພກພາຍໃນປະເທດ.

ໃນປດຈບນນໂຮງງານອດສາຫະກາຜະລດອາຫານສດມປະລມານເພມຂນຈງເຮດໃຫຜນຜະລດ ຂອງຖວດນທຜະລດບພຽງພກບຄວາມຕອງການ ດງນນ, ຖວດນຈງມຄວາມສາຄນຕເສດຖະກດຂອງປະເທດ ແລະ ໂລກ.

2.8. ເຕກນກການປກຖວດນ2.8.1. ສະພາບແວດລອມທເໝາະສມໃນການປກຖວດນ

ຈວງຈນທອນ (2010) ໄດລາຍງານສະພາບແວດລອມທເໝາະສມໃນການປກຖວດນມດງນ: ດນ: ດນທໃຊປກຖວດນຄວນມຄນສມບດທງທາງກາຍຍະພາບ, ເຄມ, ຊວະພາບ ແລະ ລະດບຄວາມອດມສມບນຂອງດນເໝາະສມແບບປະສມປະສານຄ: ປະເພດເນອດນ ຄວນເປນດນຮວນປນຊາຍ, ດນຮວນ, ດນຮວນປນຊາຍແປງ, ດນຮວນໜຽວປນຊາຍ, ຄວນເປນດນເນອຍາບ ຫ ມເນອລະອຽດປານກາງ, ການລະບາຍອາກາດ ແລະ ນາ, ດປານກາງເຖງດ, ອມນາໄດດ, ໂຄງສາງດນ: ຮວນບແໜນ ແລະ ບເກດເປນແຜນແຂງຕາມຜວໜາດນ (Surface crust) ເມອດນປຽກ ແລະ ແຫງ, ປະຕກລຍາດນ (ມຄວາມເປນກດປານກາງເຖງເປນກດອອນ pH = 5.5-6.5) ແລະ ບເປນດນເຄມ, ປະລມານອນຊວດຖໃນດນ (ມປະລມານອນຊວດຖໃນດນບນອຍກວາ 1.5%), ຄວາມຈໃນການແລກປຽນປະຈບວກ (ມຄາ CEC ປານກາງເຖງສງ), ຄວາມຈບບເຟ ປານກາງເຖງສງ, ຟສຟຣສທເປນປະໂຫຍດ (P) ຫາຍກວາ 10 ສວນ/ລານ, ໂພແທສຊຽມທເປນປະໂຫຍດ (K) ຫາຍກວາ 80 ສວນ/ລານ, ແຄລຊຽມ (Cl) ຫາຍກວາ 300 ສວນ/ລານ, ມາດ (S)

12

http://peanut-boss.blogspot.com/2011_10_01_archive.html

ຫາຍກວາ 20 ສວນ/ລານ ແລະ ມປະລມານສດສວນ ແລະ ລະດບຄວາມເປນປະໂຫຍດຂອງທາດອາຫານຂອງພດດເຖງດຫາຍ.

ສະພາບອາກາດ: ອນຫະພມທເໝາະສມໃນການປກຖວດນລະຫວາງ 32-34 0C

ແລະ ອນຫະ ພມທເໝາະແກການງອກຂອງເມດຈະຕອງສງກວາ 12 0C ຈະເຮດໃຫການງອກ, ການຈະເລນເຕບໂຕ, ການອອກດອກ ແລະ ການເກບກຽວຊາໄປໂດຍທວໄປແລວການອອກດອກຂອງຖວດນຈະບຖກຈາກດໂດຍອດທພນຂອງຊວງແສງຄບວາຈະປກໃນຊວງກາງເວນສນ ຫ ວນຍາວຈະອອກດອກໄດເມອເຖງອາຍຂອງແຕລະສາຍພນເຖງຢາງໃດກຕາມພບວາແສງທມຄວາມເຂມຕາເຮດໃຫການອອກດອກ, ຕດໝາກ, ແລະ ການຈະເລນເຕບໂຕຫດລງ ໃນສວນປະລມານການກະຈາຍຂອງຝນນນຖວດນເປນພດທຂອນຂາງທນທານຕຄວາມແຫງແລງມຄວາມຕອງການນາຕະຫອດລະດປກ 500-600 mm, ປກກະຕຕອງການນາຫາຍໃນຊວງທາອດຂອງການຈະເລນເຕບໂຕອອກດອກ, ຕດໝາກ, ແລະ ສະສມນາໜກແຫງ ແລະ ຫດລງໃນໄລຍະສກແກເພອຄວາມສະດວກຕການເກບກຽວ ແລະ ຫດຄວາມເສຍຫາຍຂອງໝາກ ແລະ ເມດທຖກທາລາຍໂດຍເຊອຣາໃນດນ.

2.8.2. ການກຽມດນອາຣ (2010) ໄດລາຍງານວາ: ແມນໄຖກຽມດນເຊນດຽວກນກບປກພດໄຮທວໄປ

ຄໄຖຮດແລະ ໄຖພວນດນໃຫເປນກອນນອຍພສມຄວນ ດນທມເນອໜຽວຫາຍບເໝາະທໃຊປກຖວດນ ເພາະການລງຝກ ແລະ ການຈະເລນເຕບໂຕຂອງຝກຈະບດ ແລະ ຍງເຮດໃຫເກບກຽວຫຍງຍາກອກດວຍ.

2.8.3. ວທປກ ອາຣ (2010) ໄດລາຍງານວາ: ການປກໃຫຢດຖຫກການ ດນບງາມປກຖດນດປກ

ຫາງ ຄ: ຖາດນດໃຫປກແຖວຫາງກວາດນບງາມ ການເລອກໃຊໄລຍະຫາງແຖວທພເໝາະສມຈະເຮດໃຫໄດຜນຜະລດສງສດ ແລະ ຍງເປນການຄວບຄມວດສະພດໄດນາອກ ຖາປກແຖວຫາງເກນໄປ ເມອຕນຖວດນເຕບໃຫຍເຕມທແລວ ພມໃບຍງຄມບຕດກນ ນອກຈາກຈະເປນການສນເສຍພນທຫວາງເປາລະຫວາງແຖວແລວ ຍງເຮດໃຫວດສະພດຂນມາລບກວນໄດອກ ໄລຍະແຖວທເໝາະສາລບພນຖວດນທໃຊປກ ມດງນ:

- ຖາປກຖວດນໃນລະດແລງ ແລະ ດນບຄອຍອດມສມບນ ຄວນໃຊໄລຍະຫາງລະຫວາງແຖວປະມານ 30 cm, ໄລຍະຫາງລະຫວາງຂມ 20 cm, ຍກເວນເມອປກໃນນາ ຊງອາດຈະຍກຮອງໃຫແຄບ ຕາມທການດໄດຍາກ, ໄລຍະແຖວອາດກວາງກວານ ເພອສະດວກແກການໃຫນາ.

- ຖາປກໃນລະດຝນ ແລະ ດນຂອນຂາງອດມສມບນພດຈະເລນໄດດ ດງນນ, ຄວນໃຊໄລຍະຫາງລະຫວາງແຖວກວາງ ປະມານ 50 cm.

ຄວນຢອດເມດຂມລະບເກນ 2 ເມດ ແລະ ຄວນເລອກໃຊເມດພນທດ, ມຄວາມແຂງແຮງ ເຖງ

ຈະໄດຕນທສມບນ ແລະ ຈະເລນເຕບໃຫຍດ ການຢອດຫາຍກວາ 2 ເມດຕຂມ ນອກຈາກບຊວຍເພມຜນຜະຜະລດແລວ ຍງເຮດໃຫສນເປອງເມດນາອກ. ຖາປກເທງຮອງກປະຕບດເຊນດຽວກນ ຄຢອດເມດຕາມຂາງສນຮອງທງ 2 ຂາງ ວທນຈະໄດໄລຍະຫາງລະຫວາງແຖວເທງສນຮອງດຽວກນຫາງກນ ປະມານ 25-30 cm, ແຕລະຫວາງສນຮອງອາດຫາງກນຫາຍກວາ 50 cm, ຊງໃຊເປນຮອງສາລບໃຫນາ. ການຢອດເມດຕາມໄລຍະປກທການດດວຍອດຕາດງກາວ ຈະຕອງໃຊເມດພນທແກະເປອກແລວ ປະມານ 15-20 kg/rai, ຂນຢກບພນທໃຊປກ ຖາເປນພນພວກເມດ

13

ຂະໜາດກາງອາດໃຊ ປະມານ 15 kg, ພນເມດໃຫຍໃຊ ປະມານ 20 kg ຫ ເປນນາໜກທງເປອກ ປະມານ 22 kg ແລະ 30 kg, ຕາມລາດບ.

2.8.4. ການບວລະບດຮກສາຫງການປກກ. ການຄວບຄມວດສະພດ

ອາຣ (2010) ໄດລາຍງານການຄວບຄມວດສະພດວາ: ຄວນສດພນແປງປກດວຍສານເຄມເພອຄວບຄມວດສະພດ ການສດສານເຄມປະເພດ ຄມກາເນດ ວດສະພດນມຂດຄຈະຊວຍຄວບຄມວດສະພດຫາຍຊະນດໄດດນປະມານ 1 ເດອນ ຊງຈະຊວຍໃຫຊາວກະສກອນບຕອງເສຍແຮງງານກາຈດວດສະພດ ການສດສານເຄມຕອງເຮດທນທຫງປກ ແລະ ດນຕອງມຄວາມຊມພສມຄວນ ສານເຄມທໃຊໄດຜນດກບຖວດນ ຄ: ອະລາຄອນ ສານນຕອງສດກອນພດງອກ ໂດຍສດພນໃຫທວທງແປງ ໃຊສານເຄມອດຕາປະມານ 500 cc, (ເຄງລດ) ປະສມກບນາສດໃຫທວພນທ 1 rai .

ຂ. ການໃຫນາອາຣ (2010) ໄດລາຍງານວາ: ໃນພນທ ທໃຫນາໄດ ຖາດນທກຽມໄວແຫງ

ເກນໄປ ແລະ ເມອສດສານເຄມດງກາວມາແລວ ສງທຕອງປະຕບດຫງຈາກປກແລວ ຄການໃຫນາ ຖວດນຈະງອກພາຍໃນ 7 ວນຫງຈາກປກຈະຕອງໃຫນາຄງທ 2 ແລະ ຄງຕໄປປະມານ 7-10 ວນ ຂນຢກບສະພາບແວດລອມ, ຖວດນຕອງການນາຫາຍໃນໄລຍະອອກດອກ ແລະ ຫາຍທສດເມອອາຍປະມານ 2 ເດອນ ຫງຈາກນນກຈະຕອງການ ນາໜອຍລງ ຊາວກະສກອນຕອງໝນສງເກດ ຖາຖວດນຫຽວເວລາຕອນທຽງ ສະແດງວາຂາດນາ ຄວນຮບໃຫນາທດແທນ.

ສາລບພນທ ທອາໄສນາຝນ ການໃຫນາອາດເຮດຕາມການດບໄດ ເພາະຕອງເພງພາທາມະຊາດຢາງດຽວເທານນ.

ຄ. ການໃສຝນ ຈວງຈນ (2009) ໄດລາຍງານວາ: ຝນທນຍມໃຊໂດຍທວໄປທກຊະນດຄຝນ

ອນຊປະ ເພດຕາງໆ ແລະ ຝນວທະຍາສາດ ໂດຍຫກການ ການໃຊຝນກບພດຊະນດໃດໆ ກຕາມລວມທງຖວດນການໃຊຝນອນຊຮວມກບຝນວທະຍາສາດໃນອດຕາສວນທເໝາະສມຈະໃຫຜນຜະລດດທສດໃນການຜະລດພດ. ການໃສຝນພອມກບການປກ ຫ ຫງງອກບເກນ 15-20 ວນ ໃຫໃສຝນສດ 12-24-12 ຫ ສດ 15-15-15 ໃນອດຕາ 25-50 kg/rai ຫາກວເຄາະດນແລວມຄາຂອງທາດອາຫານທຈາເປນຕາກວາລະດບທເໝາະສມດງກາວ ຈາເປນຕອງໃສຝນຕາມອດຕາແນະນາໃຫມເນອທາດ N-P2O5-K2O ອດຕາ 3-9-0 ຫ 3-9-6 ຂນກບຄວາມລະອຽດຂອງດນ ຫາກຄາວເຄາະດນຢໃນເກນເໝາະສມບຈາເປນຕອງໃສຝນເພມຕມ ຫາກດນຂາດ ແຄລຊຽມ ຄວນໃສໃນຊວງອອກດອກທາອດ ຈະຊວຍເຮດໃຫຝກ ແລະ ເມດສມບນຊງຈາເປນສາຫບການປກຖວດນເມດໃຫຍ.

2.8.5. ການເກບກຽວ ອາຣ (2010). ໄດລາຍງານວາ: ຫກ ຫ ໃຊຈກຂດໃນຂະນະທດນມຄວາມຊມລະ

ຫວງບໃຫຝກແຕກ ຫ ມຮອຍບາດແຜ, ປດດວຍມ ຫ ໃຊເຄອງຈກປດ, ຮອນດນອອກແລວຂດຝກເນາ ແລະ ຝກທເປນບາດແຜອອກຖມ, ຕາກຖວດນຝກແຫງເທງຕາໜາງ ຫ ຜາຢາງ ຢາໃຫຝກສາພດພນດນ, ກອງໜາບໃຫເກນ 5 cm ປນກອງຖວດນວນລະ 2-3 ຄງຕວນ ເພອໃຫຖວດນແຫງສະໝາສະເໝທວກອງ ໃນຊວງທແດດແຮງໃຊເວລາຕາກປະມານ 3-5 ວນ ເຮດໃຫຄວາມຊມຫດລງຕາກວາ 9%. ຫງຈາກປດຝກແລວ ຕນຖວສາ ມາດໃຊລຽງສດ ຫ ໄຖປນບາລງດນເຮດໃຫພດທປກຕາມຫງໄດມການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ໃຫຜນຜະລດເພມຂນ.

14

2.9. ບດວໄຈທຜານມາ ສະເຫມພນ (1997) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາ ລະບບການປກພດຕະກນຖວ

ແຊມເຂາໄຮວາ:ອດທພນຂອງຮບແບບການປກຕການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວ ແລະ ເຂາໄຮ ໃນລະບບການປກພດ ໄດປະຕບດທສະຖານທສະຖານວໄຈ ແລະ ສນເຝກອບຮມການກະເສດແມເຫຍ ຄະນະກະເສດສາດ ມະ ຫາວທະຍາໄລຊຽງໃໝ ໃນລະຫວາງເດອນ ມຖນາ-ຕລາ 1995 ວາງແຜນການທດລອງແບບ Spilt plot, ມ 3 ຊາ ໂດຍມວນປກຖວຂຽວ 2 ຄງ ຄ: ປກພອມເຂາໄຮ ແລະ ປກຫງເຂາໄຮ 14 ວນ ເປນ Main plot ໃຫຮບແບບການປກເຂາໄຮສະຫບຖວຂຽວ (ຈານວນຂອງເຂາໄຮ: ຈານວນຂອງຖວຂຽວ) 5 ຮບແບບ ຄ: 4:3, 3:2, 2:2, 2:1 ແລະ 1:1 ເປນ Sub plot ໂດຍແຕລະຊາມແປງປຽບທຽບຂອງເຂາໄຮ ແລະ ຖວຂຽວທປກຢາງດຽວ ໂດຍໃຊເຂາໄຮພນ ອາຣ 258 ແລະ ຖວຂຽວພນກາແພງແສນ 1 ຜນການທດລອງເຫນວາ ຮບແບບການປກທແຕກຕາງກນບມຜນເຮດໃຫຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮແຕກຕາງກນທາງສະຖຕຜນສະເລຍຂອງເຂາໄຮຢລະຫວາງ 257-331 kg/rai, ຮບແບບ 1:1 ໃຫຜນຜະລດສະເລຍສງສດຄ: 331 kg/rai, ສວນຮບແບບການປກ 4:3 ໃຫຜນຜະລດສະເລຍຕາສດ ຄ: 275 kg/rai ເມອປຽບທຽບກບຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮທປກເຂາໄຮຢາງດຽວເຫນໄດວາໃຫຜນຜະລດຫາຍກວາເຂາໄຮທມແຖວຂອງຖວຂຽວແຊມຢ ຊງການປກເຂາໄຮພຽງຢາງດຽວໃຫຜນຜະລດສະເລຍເທາກບ 365 kg/rai, ສາລບຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວຈະເຫນໄດວາຮບແບບການປກຕາງກນຈະເຮດໃຫຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວມຄວາມແຕກຕາງກນທາງສະຖຕຢາງມຄວາມສາຄນຄ: ໃນຮບແບບການປກ 1:1 ແລະ 2:2 ຈະໃຫຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວສະເລຍສງສດເທາກບ 73 ແລະ 71 kg/rai ຕາມລາດບ. ສວນໃນຮບແບບການປກ 2:1 ຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວຕາສດເທາກບ 50 kg/rai ຜນຜະລດຂອງຖວຂຽວທປກແຊມຮວມກບເຂາໄຮຈະຫດລງຫາຍ ເມອປຽບທຽບກບການປກຖວ ຂຽວພຽງຢາງດຽວ, ໂດຍການປກຖວ ຂຽວຢາງດຽວໃຫຜນຜະລດ 147 kg/rai ສວນວນປກບເຮດໃຫຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮ ແລະ ຖວຂຽວມຄວາມແຕກຕາງກນທາງສະຖຕ ແຕຈະເຫນໄດວາການປກຖວຂຽວຫງເຂາໄຮ 14 ວນ ຈະມທາອຽງເຮດໃຫຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮ ແລະ ຖວຂຽວຫດລງຫາຍກວາວນປກຖວຂຽວພອມເຂາໄຮ.

ສມພະຈນ (2002) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາ ການທດສອບແນວພນເຂາໄຮ ໃນຮບແບບການປກພດປະສມປະສານຄງທໃນພນທດນຄອຍຊນ ແມນກດຈະກາໜງຂອງໂຄງການຍອຍຂອງການຄນຄວາກະ ສກາ-ປາໄມ ທໄດຈດຕງປະຕບດ ໃນປ 2002 ໃນພນທຂອງຊາວກະສກອນ ທບານຫວຍມະຫາ ເມອງໂພນໄຊ ແຂວງຫວງພະບາງ ໂດຍມເປາໝາຍນາໃຊລະບບກະສກາປາໄມປະສມປະສານຄງທເພອການຜະລດເຂາບກ (ເຂາໄຮ) 5 ສາຍພນ ທດລອງປກໃນພນທຊາວກະສກອນ 3 ຄອບຄວຄ: ເຂາຫນສງ, ເຂາວຽງ, ເຂາດຫອມ, ເຂາໝາກຖວ ແລະ ເຂາໄກ ໂດຍປກປະສມປະສານກບພດຕະກນຖວ (ຖວຈບປະສມຕນກນຖນ), ພດອາຍກາງ (ກວຍ ແລະ ໝາກນດ), ພດໄລຍະຍາວ (ໄມໃຫໝາກ) ເຮດໃຫຊາວກະສກອນມຜນຜະລດຕເນອງເປນປະຈາຈາກພນທພອມດຽວກນກບພດຕະກນຖວທໃຊເປນແລວກນເຈອນ ຜນໄດຮບຈາກການທດລອງດງ ກາວ ໃນປທ 1 ເຫນໄດວາ: ເຂາຫນສງມຜນຜະລດສງກວາແນວພນອນໆ ຊງມຜນຜະລດສະເລຍເທາກບ 1.1 T/ha, ແຕແນວພນເຂາທມຜນຜະລດຕາກວາໝແມນແນວພນເຂາໝາກຖວທມຜນຜະລດສະເລຍເທາກບ 0.51 T/ha, ແຕເຖງຢາງໃດກຕາມ ສາລບຜນໄດຮບໃນປທ 2 ເຂາແຕລະສາຍພນແມນມຜນຜະລດຕກຕາລງເກອບເຄງໜງ ເປນຕນ: ແນວພນເຂາຫນສງມຜນຜະລດຫດລງຢໃນລະດບ 0.7 T/ha, ຊງຊາວກະສກອນທເຂາຮວມທງ 3 ຄອບຄວ ເຫນວາການປກເຂາບກ (ເຂາໄຮ) ໃນຮບແບບນແມນຍງບທນສາມາດຈະເຮດນາໄດ ແລະ ບກາສຽງທຈະເຮດການຜະລດເປນລະບບຕນຕຂອງຄອບຄວ

ພອນໄຊ (2009) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາ ອດທພນຂອງທາດອາສດ ຫງຈາກທປກຫຍາຣຊແລະ ຖວສະຕາຍໂລໄດ 1 ປຕກບການປກເຂາ MADAGASCA ຢໃນພພຽງນາ

15

ກາຍ ໄດປກເຂາໃສພນທປກຖວສະຕາຍໂລ ແລະ ຫຍາຣຊ ໂດຍໃຊຝນວທະຍາສາດໃນຈານວນທແຕກຕາງກນເພອຫາຂມນທາງການຈະ ເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງເຂາ ຊງຜນໄດຮບຄ: ເຂາທປກໃສຖວສະຕາຍໂລແມນມການຈະເລນເຕບໂຕດກວາຄ: ມຄວາມສງສະເລຍ 47.34 cm, ມຈານວນຕນຕສມ 17 ຕນ, ມຈານວນການແຕກກຕສມ 6.83 ກ, ມຈານວນຮວງຕສມ 15.33 ຮວງ, ສວນເຂາທປກໃສຫຍາຣຊແມນຕາກວາຄ: ມຄວາມສງສະເລຍ 42.95 cm ມຈານວນຕນຕສມ 16.66 ຕນ, ມຈານວນກຕສມ 6 ກ, ມຈານວນຮວງຕສມ 11.16 ຮວງ, ສວນທາງດານຜນຜະລດເຫນໄດວາເຂາທປກໃສຖວສະຕາຍໂລແມນໃຫຜນຜະລດຫາຍກວາໂດຍສະເລຍ 0.165 kg/m2 ຫ 1,666 kg/ha, ສວນເຂາທປກໃສຫຍາຣຊ ແມນໃຫຜນຜະລດຕາກວາຄ: ສະເລຍ 0.148 kg/m2 ຫ ເທາກບ 1,515.33 kg/ha, ສວນການປກເຂາໃສຝນທແຕກຕາງກນນນເຫນໄດວາ ເຂາທໃສຝນ N (urea) ໃນອດຕາ 704 kg/ha ແມນໃຫຜນຜະລດຫາຍກວາຄ: ສະເລຍ 2,183 kg/ha ສວນເຂາທໃສຝນໃນອດຕາ 22 kg/ha ແມນໃຫຜນຜະລດຕາກວາຄ: ສະເລຍ 900 kg/ha.

ມອນດອນ ແລະ ຄະນະ (2011) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາ ອດທຜນຂອງຝນພດສດ ແລະ ລະ ດບໄນໂຕຣເຈນ (N) ຕເຂາ T. aman ແລະ ເຂາຫວດ ທປກຕາມສະຖານວໄຈດານລະບບກະເສດ ເມອງ Rajshahi ປະເທດບງກຣາເທດ ໃນປ 2009-2010 ແລະ 2010-2011 ໂດຍດາເນນການປກພດສດໃນເດອນມນາເຖງເດອນພດສະພາ (Kharif I) ແລະ ຕດເພອເປນເສດຊາກຝນພດສດທຍອຍແບບທາມະຊາດຈາກນນກປກເຂາ T. a man ໃນຊວງເດອນມຖນາ-ຕລາ (Kharif II) ແລະ ຕາມດວຍປກພດໃນລະດໜາວ (Rabi) ໂດຍໃຊຝນພດສດດງກາວທດສອບ 2 ຊະນດຄ: ຖວຂຽວ ແລະ ຖວຂຽວເນອດາຮວມກບການໃສຝນໄນໂຕຣເຈນ (N) ໃຫກບພດ 2 ຊະນດ ໂດຍໃສໃນອດຕາ 0, 40, 80 ແລະ 120 kg/ha ໃນຮບແບບຂອງຢເຣຍຜນການທດລອງເຫນໄດວາ: ວທການໃສເສດຊາກພດສດທຜານການຍອຍສະຫາຍແບບທາມະຊາດຈາກຖວຂຽວໃຫຄາຜນຜະລດເມດສງ ກວາທໄດມາຈາກເສດຊາກຂອງຖວຂຽວເນອດາ,ໃນຂະນະທມວນຊວະພາບເໜອດນນນເຫນໄດວາຖວຂຽວເນອດາມຄາຫາຍກວາ ທງນອດທພນຂອງເສດຊາກພດທງ 2 ຊະນດມຄວາມສາຄນຕຜນຜະລດຂອງເຂາ, ແລະ ເຫນໄດວາການໃສຝນໄນໂຕຣເຈນ (N) ໃນອດຕາ 120 kg/ha ຮວມກບເສດຊາກວດສະພດ 2 ຊະນດຈະໃຫຜນຜະລດຂອງເຂາສງສດແຕກຢໃນຄາລະດບດຽວກນກບການໃສຝນໄນໂຕຣເຈນ (N) ໃນອດຕາ 80 kg/ha ຮວມກບເສດຊາກວດສະພດ, ບເຫນວາມອດທພນຕກບການປກເຂາຫວດທປກຕາມມາ.

ວນວພາ ແລະ ຄະນະ (2013) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາກຽວກບຜນຂອງການວດອະນນຊໄນໂຕຣເຈນ (mineral N) ລະຫວາງການປກເຂາໄຮ-ພດຕະກນຖວ ແລະ ຄວາມອດມສມບນຂອງດນກອນການປກອອຍ ຊງມຈດປະສງເພອສກສາອດທພນຂອງພດຕະກນຖວ ແລະ ເຂາໄຮ ຕຄວາມອດມສມບນຂອງດນກອນການປກອອຍຕາມ ໂດຍວາງແຜນການທດລອງແບບສມສມບນພາຍໃນບລອກ (Randomized Complete Block Design; RCBD) ມ 4 ຊາ 5 ສງທດລອງຄ: (1) control (ຕວຢນ), (2) upland rice (ເຂາໄຮ) ປກເຂາໄຮໂດຍບໃສຝນວທະຍາສາດ, (3) upland rice+F (ເຂາໄຮ+ຝນວທະຍາສາດ) ປກເຂາໄຮໂດຍບໃສຝນວທະຍາສາດ, (4) Soy bean (ຖວເຫອງ), (5) sun hemp (ປເທອງ) ໂດຍມການເກບຕວຢາງດນກອນການປກພດໃນລະດບຄວາມເລກ 0-15 cm, ເພອວເຄາະຄນສມບດທາງເຄມຂອງດນ ເກບຂມນດນລະຫວາງການປກພດໃນຊວງອາຍ 1, 2, 3, 4, 8, ແລະ 16 ອາທດ ເພອວເຄາະອະນນຊໃນໂຕຣເຈນ (mineral N) ໂດຍໃຊເຄອງ Flow Injec tion Analyzer (FIA) ແລະ ເກບກາຂມນດນເຫນໄດວາທກໆ ວທມຄາອະນນຊໄນໂຕຣເຈນໃນດນສງກວາດນກອນການທດລອງ ໂດຍສະເພາະໃນວທ (ເຂາໄຮ+ຝນວທະຍາສາດ) ແລະ ວທຖວເຫອງຊງມຄາອະນນຊໄນໂຕຣເຈນໃນດນສງສດທ 2 ອາທດຫງປກພດ ແລະ ພາຍຫງການໃສຝນວທະຍາສາດຄງທສອງ ຂມນຫງການເກບກຽວພດ ເຫນໄດວາການປກເຂາໄຮຊງໄດຮບຝນວທະຍາສາດສງຜນ

16

ໃຫດນມອນຊວດຖ ແລະ ຟດສະຟຣສທເປນປະໂຫຍດຫງເກບກຽວພດບແຕກຕາງຈາກການປກຖວເຫອງ ຢາງໃດກຕາມແນວທາງການປກພດທແຕກຕາງກນຄວນສກສາເຖງອດທພນຂອງການໄຖກບເສດຊາກຂອງພດທມຜນຕການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງອອຍທປກນາອກດວຍດວຍ.

ຄາດອກ ແລະ ຄະນະ (2009) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາປະສດທຜນຂອງການປກຖວແຮຕການປບປງບາລງດນປກເຂາວາ: ການປກພດຢາງຕເນອງໃນພນທດນເຂດເນນ, ດນຄອຍຊນ ໂດຍຂາດການປບປງ ບາລງດນ ແລະ ຮກສາດນ ຍອນສາຍເຫດໃຫປະລມານທາດອາຫານໃນດນຫດລງ, ເພາະທາດອາຫານພດໃນດນຖກສນເສຍໄປນາພດທດດກນ ແລະ ຖກເຊາະລາງໄປກບຕະກອນດນ ເມອຝນຕກແຮງແຕລະປພາໃຫຜນຜະລດຫດລງ ນາໄປເຖງການໃຊຮອບວຽນຂອງການຖາງປາສນລງ, ເປນສາເຫດເຮດໃຫດນເຊອມຄນນະພາບໃນທສດ. ການປບປງບາລງດນດວຍພດຕະກນຖວແມນນຍມກນໃຊໃນຫາຍປະເທດ ເພາະພດຕະກນຖວໃຫຜນຕອບແທນທດຕຄນນະພາບດນ ແລະ ເຮດໃຫຜນຜະລດເພມຂນ. ຖວແຮ ນບວາເປນພດທມຄນຄາທາງດານອາຫານສງ (ໂປຣຕນ) ແລະ ສາມາດປບປງດນໄດດນາອກ. ສະນນ, ຈດປະສງຂອງການທດລອງແມນເພອສກສາປະສດທພາບ ແລະ ຄວາມເປນໄປໄດຂອງການປກຖວແຮຕການປບປງບາລງດນກຄການເພມຜນຜະລດ. ການສກສາຄງນແມນໄດຫວາງແຜນໄລຍະຍາວ 4 ປ (ແຕປ 2009-2013). ສະຖານທໃນການຈດຕງປະຕບດແມນຢທສນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມພາກເໜອ, ເມອງຊຽງເງນ ແຂວງຫວງພະບາງ. ການທດລອງໄດວາງແປງແບບ (Randomized Complete Block Design) ປະກອບມ 3 ຊາ 4 ສງທດລອງ. ໃຊແນວພນເຂາໝາກຫນສງ ແລະ ແນວພນຖວແຮພນເມອງ. ຜນການທດລອງທໄດຮບແມນຂມນຜນຜະລດເຂາ ແລະ ຖວແຮໃນປທ 1 ຊງເຫນໄດວາແປງທປກເຂາສະຫບຖວແຮປທາອດ (ທກໆ ແປງຈະມທາອຽງສງກວາແປງທປກສບຫວາງຖວແຮ ແລະ ອງປະກອບຂອງເຂາກບມຄວາມແຕກຕາງທາງສະຖຕທງໝດນເປນພຽງຂມນປທາອດ. ສະນນ, ການທດລອງຈງຈາເປນຕອງໄດສກສາໃນຊມປຕໄປ)

ຄາຫາ ແລະ ຄະນະ (2010) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາລະບບການປກພດແບບປະສມປະສານວາ: ຖວເຫອງເປນພດຊວຍເພມປະລມານທາດອາຫານ ໄນໂຕຮເຈນ (N) ໃນດນ ເພອໃຫພດນາໄປໃຊ ແລະ ມລາຍໄດຕເນອທເພມຂນ. ການທດລອງປກຖວເຫອງສບຫວາງເຂາບກ ໂດຍມຈດປະສງເພອສກສາການປກພດແບບປະສມປະສານ (ສບຫວາງ) ລະຫວາງເຂາກບຖວເຫອງ ໃນເປເຊນການປກທແຕກຕາງກນວາປກແນວໃດຈະມລາຍຮບຕພນທສງກວາ. ການທດລອງແມນໄດຈດຕງປະຕບດຢສນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມ ພາກ ເໜອ ໂດຍໃຊຮບແບບການທດລອງແບບ (Randomized Complete Block Design) ປະກອບມ 3 ຊາ, ໂດຍນາໃຊແນວພນເຂາໝາກຫນສງ ແລະ ຖວເຫອງ DT85 (ຈາກ ສສ ຫວຽດນາມ), ປະກອບມ 5 ສງທດລອງຄ:

T1 ເຂາຢາງດຽວT2 ປກເຂາ 75% ແລະ ຖວເຫອງ 25% ຂອງເນອທT3 ປກເຂາ 50% ແລະ ຖວເຫອງ 50% ຂອງເນອທ T4 ປກເຂາ 25% ແລະ ຖວເຫອງ 75% ຂອງເນອທT5 ປກຖວເຫອງຢາງດຽວການປກຖວເຫອງ ແລະ ເຂາບກສະຫບກນ ເຫນວາຜນຜະລດຂອງເຂາ ແລະ ຖວເຫອງ ມ

ທາອຽງຕາ ກວາການປກແບບພດດຽວ ແຕຄດໄລຕຫວໜວຍພນທ ແມນປກພດສະຫບໄດຫາຍກວາ. ແຕຖາເບງທາງ ລາຍຮບຕເນອທ ແມນແປງທປກເຂາສະຫບກບຖວ (ປກເຂາກວມເອາ 75% ແລະ ຖວເຫອງກວມເອາ 25% ຂອງເນອທ) ຈະມລາຍໄດສງກວາແປງທປກພດດຽວ.

17

ດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ໄດລາຍງານຜນຂອງການສກສາລະບບການປກພດເຂາໄຮສະຫບຖວສະໄຕໂລ ທສນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມພາກເໜອ, ເມອງຊຽງເງນ ແຂວງຫວງພະບາງ ຊງເລມແຕວນທ 1/5/2010-30/10/2010. ໂດຍມຈດປະສງເພອປຽບທຽບການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮສະຫບຫວາງກບຖວສະໄຕໂລ ແລະ ປະເມນການຍອມຮບຂອງຊາວກະສກອນ. ຊງໃຊຮບແບບການທດລອງ RCBD (Randomized Complete Block Design) ປະກອບມ 3 ຊາ, ຂະໜາດແປງ 2x7 m, ເນອທທງໝດຂອງການທດລອງ 24x23 m, ສງທດລອງປະກອບດວຍ:

T1 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 75% ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 25%, ປ 2010 ປກເຂາກວມເອາ 100%.

T2 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 75%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 25%, ປ 2010 ປກເຂາກວມເອາ 75%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 25%.

T3 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 100%, ປ 2010 ປກເຂາກວມເອາ 100%.T4 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 50%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 50%, ປ 2010 ປກເຂາ

ກວມເອາ 100%.T5 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 50%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 50%, ປ 2010 ປກເຂາ

ກວມເອາ 50%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 50%.T6 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 25%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 75%, ປ 2010 ປກເຂາ

ກວມເອາ 100% T7 = ປ 2009 ປກເຂາກວມເອາ 25%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 75%, ປ 2010 ປກເຂາ

ກວມເອາ 25%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 75%. ຈາກຜນການວໄຈເຫນໄດວາ ຜນຜະລດມຄວາມແຕກຕາງກນປະມານ 327-1,336 kg/ha

ໃນນນສງທດລອງທໃຫຜນຜະລດສງກວາໝ T4 ປກເຂາກວມເອາ 100% ໃຫຜນຜະລດ 1,336 kg/ha ຮອງລງມາ T3 ປກເຂາກວມເອາ 100% ຕເນອງ 2 ປ 1,313 kg/ha ແລະ ຮອງລງມາແມນ T2 ປກເຂາກວມເອາ 75%, ປກຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 25%, ໃຫຜນຜະລດ 1,030 kg/ha ແລະ ສງທດລອງທໃຫຜນຜະລດຕາກວາໝແມນ T5 ປກເຂາກວມເອາ 50%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 50%, ປກເຂາກວມເອາ 25%, ຖວສະໄຕໂລກວມເອາ 75%, ໃຫຜນຜະລດ 327 kg/ha. ສວນການຍອມຮບຂອງຊາວກະສກອນ ເຫນວາ: ປະຊາຊນມກການປກເຂາກວມເອາ 75% ແລະ ປກຖວກວມເອາ 25%. ຢາງໃດກຕາມ, ເຂາເຈາກບມກເຕກນກການປກເຂາກວມເອາ 50% ກບປກຖວກວມເອາ 50% ຍອນວາເຂາຫາງ, ແຕກກໜອຍ, ຖວຫມເຂາເສຍຫຍາຍາກ.

18

ພາກທ IIIອປະກອນ ແລະ ວທການ

(Material and Method)

3.1. ອປະກອນ 3.1.1. ອປະກອນບນທກ

- ປມບນທກຂມນ- ບກ- ຄອມຟວເຕ- ກອງຖາຍຮບ

3.1.2. ອປະກອນພາກສະໜາມ- ຈກ- ສຽມ- ພາ- ແນວພນເຂາໄຮ- ແນວພນຖວດນ- ເຊອກຟາງ- ເຊອກຜຽກ- ປາຍ- ຊງຊງນາໜກ- ເຊອກແມດ- ປາຍ

3.2. ວທການ3.2.1. ສະຖານທສກສາ

ບານລະເບາໂຄກ ເປນບານໜງທຂນກບ ເມອງນອງ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ຕງຢທດຕາ ເວນຕກສຽງເໜອຂອງເມອງນອງ, ຫາງຈາກເທດສະບານເມອງ 30 km ນອນຢໃນເສນຂະໜານທ 16o27’ 55.17”N ຫາ 16o26’02.89”N ແລະ ເສນແວງທ: 106o18’47.09”E ຫາ 106o18’49.44”E ຊງມຊາຍແດນຕດຈອດກບເມອງ ແລະ ບານດງນ:

- ທດເໜອຕດກບບານປໂຄກ ແລະ ບານປນາ- ທດໃຕຕດກບບານລະເບານາ

19

- ທດຕາເວນອອກຕດກບບານປະຈະຕຽນ- ທດຕາເວນຕກຕດກບເມອງພນ

ຮບ 1. ແຜນທສະຖານທສກສາ

3.2.2. ກອບແນວຄວາມຄດ ແມນກອບແນວຄວາມຄດທໃຊເປນແນວທາງໃນການສກສາກຽວກບການວໄຈ

ໂດຍຜວໄຈຕອງປະມວນແນວຄວາມຄດທງໝດຂອງການວໄຈແລວນາມາຈດວາງຕາມລາດບແນວຄວາມຄດຂອງການວໄຈຊງປະກອບດວຍຕວປຽນ ແລະ ລະບຄວາມສາຄນຂອງຕວແປ ຊງມກອບພນຖານທາງດານທດສະດທກຽວກບບນຫາການສກສາ ແລະ ມະໂນພາບ (Concept) ໃນເລອງນນກອບແນວຄວາມຄດຂອງການວໄຈທດຕອງຊດເຈນສະແດງທດທາງຂອງຄວາມສາຄນຂອງສງທຕອງການສກສາ ຫ ຕວປຽນທສາມາດໃຊເປນກອບໃນການການດຂອບເຂດຂອງການ

20

ສະຖານທສກສາ

ວໄຈ, ການພດທະນາເຄອງມຂອງການວໄຈ, ຮບແບບຂອງການວໄຈຕະຫອດຈນຮອດວທການລວບລວມຂມນ ແລະ ວເຄາະຂມນ.

ຮບ 2. ແຜນວາດກອບແນວຄວາມຄດໃນການປກເຂາໄຮ

3.2.3. ການອອກແບບການສກສາການສກສາຄງນແມນນາໃຊແຜນການທດລອງແບບ CRD (Completely

Randomized Design) ການສມແບບບງເອນພາຍໃນບອກ ໂດຍການຈກສະຫາກ ປະກອບມ 6

ຊາ, ມ 2 ສງທດລອງ, ຂະໜາດໜວຍທດລອງ 2x5 m ໄລຍະຫາງລະຫວາງແປງຕແປງແມນ 0.5

m ໄລຍະຫາງລະຫວາງຊາແມນ 1 mເນອທຂອງໜວຍທດລອງແມນ 10 m2 ແຕລະຈດມລາຍລະອຽດດງລມນ:

T1 = ປກເຂາຢາງດຽວ T2 = ປກເຂາປະສມກບຖວດນ

21

ຜນຜະລດ

ການບວລະບດຮກສາ- ການໃສຝນ- ການກາຈດວດສະ

ພດ- ການປອງກນກາຈດແມງໄມສດຕພດ.- ການປອງກນ ແລະ ກາຈດສດຕພດ

ປດໄຈດນ1. ຄນລກສະນະດານຟຊກ ຄວາມໜາແໜນຂອງ

ດນ ເນອດນ

- ດນຊາຍ- ດນໜຽວ- ດນຊາຍແກມຕມ

2. ຄນລກສະນະດານເຄມ N, P, K , pH

3. ຄນລກສະນະດານຊວະ- ສງທມຊວດໃນດນ

ປດໄຈພມອາກາດ- ອນຫະພມ- ຄວາມຊມ- ປະລມານນາຝນ- ແສງແດດ- ລມ

ພນທ- ພນທຄອຍຊນ

(ພດອຍ)

ແນວພນເຂາລາຍ ອາຍ

ການເກບກຽວ 150 ວນລາຍຮບ

ຮບແບບການປກ- ປກເຂາຢາງດຽວ- ປກເຂາສະຫບຖວດນ

1 m

11 m 1 m

14.50 m

ຮບ 3. ແຜນວາດການວາງແປງທດລອງ

ຈດທເກບຕວຢາງ

2 m

5 m 0.5 m

ຮບ 4. ແຜນວາດແປງຍອຍ: ເຂາ

22

T2

T1T2T1T2T2T1

T1 T1 T2 T1 T2

ຖວດນ

ເຕກນກ ການ ປກ ເຂາ ມ 2 ເຕກນກຄ: ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບກບຖວດນ.

ກ. ເຕກນກ ການ ປກ ເຂາໄຮຢາງດຽວ - ການກຽມພນທ: ອະນາໄມເກບເສດພດ ແລະ ກາຈດວດສະພດອອກ

ຈາກພນທ.- ການກຽມແປງປກ: ຫງຈາກທອະນາໄມເກບວດສະພດອອກຈາກພນທ

ແລວສາງແປງປກໂດຍແຕລະແປງມຂະໜາດ 2x5 m, ໄລຍະຫາງລະຫວາງແປງແມນ 0.5 m.- ການກຽມເມດພນ: ນາເອາເມດພນມາຕາກແດດ 1 ມ, ຄດເລອກເອາ

ເມດລບອອກ, ຄດເລອກເອາເມດພນທເຕມດ, ມຄວາມຊມທເໝາະສມ, ມຄວາມງອກສງ, ເມດທສະອາດບມພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ.

- ການປກ: ຫງຈາກກຽມພນທ ແລະ ກຽມແປງປກແລວກເລມປກ, ໂດຍເອາສາຍຜຽກເນງໃຫເປນແຖວຊແລວເອາສາຍເນງຕດທງ 2 ຂາງຂອງແປງ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກແມນ 25x25 cm, ຫງຈາກນນໃຊໄມແຫມສກໃຫເປນຂມເລກ 3-5 cm ແລະ ເອາເມດເຂາຢອດລງຂມຈານວນ 3 ເມດຕ 1 ຂມ, ແປງຍອຍໜງແມນສາມາດຢອດໄດ 189 ຂມ ໃຊເມດພນ 567 ເມດ.

ຮບ 5. ການປກເຂາໄຮຢາງດຽວຂ. ເຕກນກ ການ ປກ ເຂາສະຫບກບ ຖວດນ

- ການກຽມພນທ: ອະນາໄມເກບເສດພດ ແລະ ກາຈດວດສະພດອອກຈາກພນທ.

23

- ການກຽມແປງປກ: ຫງຈາກທອະນາໄມເກບວດສະພດອອກຈາກພນທແລວກສາງແປງປກໂດຍແຕລະແປງມຂະໜາດ 2x5 m, ໄລຍະຫາງລະຫວາງແປງແມນ 0.5 m.

- ການກຽມເມດພນ: ນາເອາເມດພນມາຕາກແດດ 1 ມ, ຄດເລອກເອາເມດພນທເຕມດ, ມຄວາມຊມທເໝາະສມ, ມຄວາມງອກສງ, ເມດທສະອາດບມພະຍາດ ແລະ ແມງໄມ.

- ການປກເຂາ: ຫງຈາກກຽມພນທ ແລະ ກຽມແປງປກແລວກເລມປກ, ໂດຍເອາສາຍຜຽກເນງໃຫເປນແຖວຊແລວເອາສາຍເນງຕດທງ 2 ຂາງຂອງແປງ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກເຂາ 25x50 cm, ໂດຍໃຊໄມແຫມສກໃຫເປນຂມເລກ 3-5 cm, ຫງຈາກນນເອາເມດເຂາຢອດລງຈານວນ 3 ເມດຕ 1 ຂມ, ແປງຍອຍໜງສາມາດຢອດເຂາໄດ 105 ຂມ, ໃຊເມດພນເຂາ 315 ເມດ.

- ຖວດນແມນປກຕາມຫວາງຂອງເຂາໂດຍໃຊຈກຂດເປນໜານແລວເອາເມດຖວດນຢອດລງຂມຈານວນ 2 ເມດຕ 1 ຂມ ຖວດນສາມາດຢອດໄດ 84 ຂມ, ໃຊເມດພນຈານວນ 168 ເມດ.

ຮບ 6. ການປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ.

ຄ. ການ ບວລະບດ ຮກສາ - ການເສຍຫຍາ: ແມນຈະເສຍອາທດລະຄງຫງຈາກເຂາງອກໄດ 1 ອາທດ

ແລະ ເສຍເປນປະຈາຈນເຖງໄລຍະເຂາຈຮວງຕງທອງ.

24

ຮບ 7. ການເສຍຫຍາ

ການເກບກຽວຜນຜະລດ ການເກບກຽວແມນເກບກຽວໂດຍໃຊແຮງງານຄນ: ການເກບກຽວເຂາໄຮແມນ

ໃຊໂດຍວທການ ຮດ, ສວນການເກບກຽວໝາກຖວດນແມນໃຊວທການຫກແລວປດເອາໝາກອອກຈາກຕນ ແລະ ເລອກປດເອາແຕໝາກທເຕມ (ໝາກທສມບນ).

ຮບ 8. ການເກບກຽວຜນຜະລດ3.2,4. ການເກບກາຂມນ

25

ໃນການເກບກາຂມນຈະສມຕວຢາງຈາກແປງໂດຍບງເອນຊງຈະສມເອາ 5 ຈດ/ແປງ, ຈດລະ 10 ສມ. ເກບກາໃນຊວງອາຍ 15, 45, 75 ແລະ 150 ວນຫງປກ, ການເກບກາຂມນແບງອອກເປນ 2 ໄລຍະຄ:

ກ. ໄລຍະທ 1 : ເກບກາຂມນທາງດານການຈະເລນເຕບໂຕທາງລາຕນເຊນ: ລວງສງ ແລະ ການແຕກກສງສດຄ:

- ການເກບກາຂມນທາງດານລວງສງຂອງເຂາ: ແມນໄດວດແທກແຕເຫງາຕນຂນຫາປາຍໃບທຍາວກວາໝຂອງຕນເຂາໃນແຕລະສມທເປນຕວແທນຂອງແຕລະສງທດລອງ ໂດຍນາໃຊໄມແມດໃນການວດແທກ.

- ການເກບກາຂມນທາງດານການແຕກກສງສດ: ແມນໄດນບເອາຈານວນກຂອງແຕລະ ສມທເປນຕວແທນຂອງແຕລະສງທດລອງ.

ຂ. ໄລຍະທ 2 : ເກບກາຂມນໄລຍະສກແກເຊນ: ຈານວນຮວງ/ສມ, ຄວາມຍາວຂອງຮວງ,ນາໜກ 1,000 ເມດ, ຜນຜະລດ/ສມ, ຜນຜະລດ/m2 ແລະ ຜນຜະລດຖວດນຄ:

- ການເກບກາຂມນຈານວນຮວງ/ສມ: ແມນໄດນບເອາຈານວນຂອງຮວງເຂາໃນແຕລະສມທເປນຕວແທນຂອງແຕລະສງທດລອງ.

- ການເກບກາຂມນຄວາມຍາວຂອງຮວງເຂາ: ແມນໄດວດແທກແຕກກຂອງຮວງເຂາຫາປາຍຮວງ ໂດຍໃຊໄມບນທດໃນການວດແທກ.

- ການເກບກາຂມນນາໜກ 1,000 ເມດ: ແມນໄດນບເອາເມດເຂາທຕາກແຫງແລວຈານວນ 1,000 ເມດ ແລວນາມາຊງໂດຍໃສຊງຊງນາໜກ.

- ການເກບກາຂມນຜນຜະລດ/ສມ: ແມນໄດນາເອາຜນຜະລດເຂາໃນແຕລະສມທເປນຕວແທນຂອງແຕລະສງທດລອງມາຊງນາໜກໂດຍຊງຊງນາໜກ.

- ຜນຜະລດ/m2 ແມນໄດເກບກຽວເອາຜນຜະລດທງໝດໃນ 1 m2 ແລວນາມາຊງນາໜກທງໝດ ໂດຍຊງຊງນາໜກ.

3.2.5. ການວໄຈຂມນ- ລວບລວມຂມນຂອງຜນການສກສາໂດຍນາໃຊ Microsoft Office Excel

2007.- ວເຄາະຄາສະເລຍຂອງການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດ ຂອງເຂາໄຮທ

ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນໂດຍນາໃຊ Software Statistix 8 ດວຍວທ T-Test.

ພາກທ IVຜນໄດຮບ ແລະ ສນທະນາ

(Results And Discussion)

26

ຈາກການທດລອງປຽບທຽບລາຍຮບລະຫວາງການປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ການປກເຂາໄຮສະຫບຫວາງກບຖວດນ ທ ບານລະເບາໂຄກ ເມອງນອງ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ສາມາດເຫນຜນໄດຮບຄ:

4.1. ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ ອາຍ 15 ວນເຂາໄຮສາມາດແຍກຕາມລກສະນະຂອງລາຕນ ເປນເຂາຕນສງ ແລະ ເຂາຕນເຕຍ

ດງນນ, ຕນເຂາຈະສງ ຫ ເຕຍ ແມນອງຕາມຊະນດພນເຂາ, ເຕກນກການປກ, ການບວລະບດຮກສາ ແລະ ສະພາບແວດລອມເປນ ຕນ. ການສກສາຄງນພບວາ ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ ຊວງອາຍ 15 ວນຫງປກເຫນວາ ປກເຂາຢາງດຽວມຄວາມສງສະເລຍເທາກບ 13.46 cm ແລະ ເຂາທປກສະຫບຖວມຄວາມສງສະເລຍເທາກບ 13.83 cm ເບງຕາຕະລາງ 4.

ຕາຕະລາງ 4. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ ອາຍ 15 ວນ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ລວງສງ (cm)N Mean SD SE DF T P-Value

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 13.46 1.00 1.1258 -1.57 0.12T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວ

ດນ)30 13.83 5.14 1.05

ໝາຍເຫດ: ຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P>0.05)

ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຊວງອາຍ 15 ວນ ແມນບມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດ ເຄອນ 5% (P>0.05). ການຈະເລນເຕບໂຕທາງລວງສງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແລະ T1 (ປກເຂາ ໄຮຢາງດຽວ) ຊວງອາຍ 15 ວນ ບມຄວາມແຕກຕາງກນຍອນວາ: ຖວດນຍງນອຍຈງເຮດໃຫຄວາມໜາແໜນ ຕາ ເຮດໃຫເຂາ ແລະ ຖວດນທປກຮວມກນບມການຍາດແຍງກນ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫລວງສງຂອງຕນເຂາທປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາສະຫບຖວດນ ຊວງອາຍ 15 ວນ ຈງບມຄວາມແຕກຕາງກນ.

4.2. ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ ອາຍ 45 ແລະ 75 ວນ

ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາຊວງອາຍ 45 ແລະ 75 ວນ ຫງປກເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 5.ຕາຕະລາງ 5. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ ອາຍ 45 ແລະ 75 ວນ.

Independent t-testອາຍ ສງທດລອງ ລວງສງ (cm)

N Mean SD SE DF T P-Value

45 ວນ


ດນ)30 67.23 0.44 0.08

27

75 ວນ

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 104 1.57 0.2858 -21.42 0.0000T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວ

ດນ)30 106.5 0.93 0.17

ໝາຍເຫດ: ຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05)

ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຊວງອາຍ 45 ແລະ 75 ວນ ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄາຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05).

ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງຕນເຂາ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຄວາມສງດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຍອນວາ: ຕນຖວດນໃຫຍເຮດໃຫຄວາມໜາແໜນຂອງປະຊາກອນສງ ຈງເຮດໃຫເກດມການຍາດແຍງແສງສະຫວາງເຊງກນ ແລະ ກນ ລະຫວາງຖວດນກບເຂາ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫເຂາທປກສະຫບຖວດນມລວງສງດກວາປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ອກສາເຫດໜງເພາະວາຖວດນຊວຍຮກສາຄວາມຊມ ແລະ ຍງດງເອາທາດໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດ ຊງຈະເປນຝນແກຖວດນເອງ ແລະ ເຂາທປກຮວມ.

ອງຕາມຜນຂອງການທດລອງຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010). ທປກເຂາກວມເອາ 50 % ແລະ ຖວສະໄຕໂລກວມ 50% ເຂາໄຮມຄວາມສງ 121 cm. ເມອທຽບໃສຜນການທດຂອງດອນ ແລະ ຄະນະທປກເຂາສະຫບຖວສະໄຕໂລ ເຫນໄດວາ: ເຂາທປກສະຫບຖວດນແມນມການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງ ຕາກວາ ເຂາທປກສະຫບຖວສະໄຕໂລ ອາດຍອນວາຖວສະໄຕໂລສາມາດດງເອາທາດໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດດກວາຖວດນ, ແນວພນ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກ ແລະ ໄລຍະເວລາປກເປນຕນ.

4.3. ການແຕກກຄວາມສາມາດໃນການແຕກກຂອງຕນເຂາ ເປນຕວບງບອກເບອງຕນເຖງປະສດທພາບ

ໃນການໃຫຜນຜະລດຂອງເຂາ ປກກະຕເມອມການແຕກກໃໝອອກມາກຈະມໂອກາດໃນການສາງຮວງເພມຂນ ດງນນ, ເມອເຂາທແຕກກຫາຍກມໂອກາດໃນການສາງຮວງຫາຍ ແລະ ໃຫຜນຜະລດສງໄດ. ປກກະຕເຂານາຈະແຕກກຫາຍກວາເຂາໄຮ, ໂດຍທວໄປແລວເຂານາພນພນເມອງມຈານວນກຕສມປະມານ 5-10 ກ/ສມ ຢາງໃດກຕາມຈານວນກຕສມຈະມຫາຍ ຫ ໜອຍແມນຂນກບສະພາບອາກາດ, ການບວລະບດຮກສາ ແລະ ເຕກນກການປກ ຖາປດໄຈເຫານຢໃນສະພາບທເໝາະສມ ການແຕກກຈະຫາຍ ແຕເຂາໄຮແຕກກສະເລຍ 10 ກ/ສມ ຜນຂອງການສກສາຄງນເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມການແຕກກດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 6.ຕາຕະລາງ 6. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານການແຕກກຂອງເຂາ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ຈານວນກ/ສມN Mean SD SE DF T P-Value


ດນ) 30 14 0.58 0.10


ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ການແຕກກລະຫວາງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາ ໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5%

28

(P<0.05). T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມການແຕກກດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຍອນວາ: ຖວດນຈະຊວຍຮກສາຄວາມຊມໃນດນ ແລະ ຍງດງເອາທາດໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດ ຊງຈະເປນຝນແກຖວດນເອງ ແລະ ເຂາທປກຮວມ.

ອງຕາມຜນຂອງການທດລອງ ຂອງ ດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ທປກເຂາຮວມກບຖວສະໄຕໂລ ຊງເຂາມການແຕກກເທາກບ 12 ກ/ສມ. ເມອທຽບໃສຜນການທດຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ ທປກເຂາສະຫບຖວສະໄຕໂລ ເຫນໄດວາ: ເຂາທປກສະຫບຖວດນແມນມການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງ ຕາກວາ ເຂາທປກສະຫບຖວສະໄຕໂລ. ເຂາທປກສະຫບຖວດນມການແຕກກດກວາ ເຂາທປກສະຫບຖວສະໄຕໂລ ອາດຍອນແນວພນ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກ ແລະ ໄລຍະເວລາປກເປນຕນ.

4.4. ຈານວນຮວງ/ສມຈານວນຮວງສະເລຍ/ສມ ຂອງເຂາໄຮຈະບງບອກເຖງຄວາມສາມາດໃນການໃຫຜນ

ຜະລດ ຈານວນຮວງ/ສມ ຫາຍກສະແດງເຖງປະສດທພາບໃນການໃຫຜນຜະລດສງຕາມ. ຈາກຜນຂອງການສກສາສະແດງໃຫເຫນວາ ຈານວນຮວງສະເລຍ/ສມ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຈານວນຮວງ/ສມ ຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 7.

ຕາຕະລາງ 7. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານຈານວນຮວງ/ສມ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ຈານວນກ/ສມN Mean SD SE DF T P-Value


ດນ)30 9.10 0.75 0.13


ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ຈານວນກ/ສມ ລະຫວາງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2

ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05).

ຈານວນຮວງ/ສມ ຂອງເຂາທປກສະຫບກບຖວດນຫາຍກວາປກເຂາຢາງດຽວຍອນວາເຂາທປກສະຫບກບຖວມການຈະເລນເຕບໂຕດ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫເຂາທປກສະຫບກບຖວດນມຈານວນຮວງຫາຍ ກວາປກເຂາຢາງດຽວ.

ອງຕາມຜນຂອງການສກສາຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນໄດວາ: ເຂາທປກຮວມກບຖວສະໄຕໂລມຈານວນຮວງ/ສມ ສະເລຍສງສດເທາກບ 8 ຮວງ/ສມ ເມອສມທຽບລະຫວາງຜນການທດລອງໃນຄງນກບຜນການທດລອງຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ ຖວາບແຕກຕາງກນ.

4.5. ຄວາມຍາວຂອງຮວງເຂາຄວາມຍາວຂອງຮວງເຂາຈະບງບອກເຖງຄວາມສາມາດໃນການໃຫຜນຜະລດ ຖາ

ຮວງເຂາຍາວກສະແດງເຖງປະສດທພາບໃນການໃຫຜນຜະລດສງຕາມ. ຈາກຜນຂອງການສກສາສະແດງໃຫເຫນວາ ຄວາມຍາວຮວງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຍາວກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 8.

29

ຕາຕະລາງ 8. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານຄວາມຍາວຮວງເຂາ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ຄວາມຍາວ (cm)N Mean SD SE DF T P-Value

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 19.96 0.85 0.1558 -5.09 0.0000

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) 30 21.03 0.85 0.15ໝາຍເຫດ: ຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05)

ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ຄວາມຍາວຮວງເຂາລະຫວາງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05).

ຄວາມຍາວຮວງຂອງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຍາວກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຍອນວາ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນໄດທາດອາຫານຈາກຖວດນຂນໄປລຽງຮວງ.

ອງຕາມຜນຂອງການສກສາຂອງ ດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນໄດວາເຂາທປກຮວມກບຖວສະໄຕໂລເຫນວາ ຮວງເຂາຄວາມຍາວສະເລຍສງສດເທາກບ 23 cm. ເມອສມທຽບລະຫວາງ ການທດລອງຄງນກບຜນການທດຂອງ ດອນ ແລະ ຄະນະ ຖວາການທດລອງຄງນ ຄວາມຍາວຂອງຮວງສນກວາ ອາດເປນຍອນແນວພນທເຮດການທດລອງຕາງກນ.

4.6. ຈານວນເມດ/ຮວງ ຈານວນເມດຕຮວງ ຂອງເຂາກເປນອກຕວບງບອກໜງທສະແດງເຖງຜນຜະລດຂອງເຂາ

ຖາມຈານວນເມດຕຮວງສງ ຜນຜະລດກຈະສງຕາມ. ຈາກການສກສາເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຈານວນເມດ/ຮວງ ສງກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 9.ຕາຕະລາງ 9. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານຈານວນເມດ/ຮວງ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ເມດ/ຮວງN Mean SD SE DF T P-Value

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 125 2.67 0.4858 -16.43 0.0000

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) 30 134 1.38 0.25ໝາຍເຫດ: ຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05)

ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ຈານວນເມດ/ຮວງ ຂອງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05). ຈານວນ ເມດ/ຮວງ ຂອງເຂາທປກສະຫບກບຖວດນແມນມຈານວນເມດ/ຮວງ ຫາຍກວາປກເຂາພຽງຢາງດຽວຊງແມນຜນເນອງມາຈາກການປກເຂາສະຫບກບຖວດນແມນຈະໄດຮບທາດອາຫານຈາກຕນຖວດນຂນຫລຽງຮວງເຂາເຮດໃຫຮວງເຂາສມບນ, ມຈານວນເມດຫາຍ.

4.7. ຜນຜະລດ/ສມເມອຮຂມນ ຈານວນຮວງ/ສມ, ຄວາມຍາວຂອງຮວງ, ຈານວນເມດ/ຮວງ ແລວກ

ສາມາດຮໄດເຖງຜນຜະລດ/ສມ. ຈາກການສກສາເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຫຜນຜະລດ/ສມ ສງກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ເບງຕາຕະລາງ 10.

30

ຕາຕະລາງ 10. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານນາໜກ/ສມ.

Independent t-test

ສງທດລອງ ນາໜກ (g)N Mean SD SE DF T P-Value

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 11.24 0.38 0.0758 -44.29 0.0000 T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວ

ດນ)30 17.24 0.64 0.11


ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ຜນຜະລດ/ສມ ຂອງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາ ໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05). ຜນຜະລດ/ສມຂອງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຫຜນຜະລດດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຍອນວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມການຈະເລນເຕບໂຕດ, ມຈານວນຮວງ/ສມ ຫາຍກວາ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫປກເຂາສະຫບກບຖວດນຈງໃຫຜນຜະລດ/ສມ ສງກວາປກເຂາຢາງດຽວ.

4.8. ນາໜກ 1,000 ເມດ ນາໜກ 1,000 ເມດ ກເປນຕວບງບອກເຖງຜນຜະລດຂອງເຂາ ແລະ ເມອເບງນາໜກ

1,000 ເມດ ຂອງເຂາກຈະບງບອກເຖງຂະໜາດຂອງເມດນາອກ. ການທດລອງຄງນເຫນໄດວານາໜກ 1,000 ເມດ ຂອງ ເຂາທປກສະຫບຖວດນ ມຄາສະເລຍສງກວາການປກເຂາຢາງດຽວ ຄ (24.2-25.3 ແລະ 23.7-24.3) ຕາມລາດບ

ຕາຕະລາງ 11. ປຽບທຽບນາໜກ 1,000 ເມດ.

ສງທດລອງ ນາໜກ 1,000 ເມດ (g)T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 23.7-24.3T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) 24.2-25.3

ອງຕາມຜນຂອງການສກສາຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນວາ ຄາສະເລຍນາໜກ 1,000 ເມດ ຂອງເຂາທປກສະຫບຖວສະຕາຍໂລ ແລະ ປກເຂາຢາງດຽວ ແມນ 26 g. ເມອທຽບຜນຂອງການສກສາຄງນກບຜນຂອງການສກສາຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນໄດວາ ການສກສາຄງນມນາໜກ 1,000 ເມດ ຕາກວາຜນຂອງການສກສາຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ ຊງອາດຍອນແນວພນເຂາແຕກຕາງກນ.

4.9. ຜນຜະລດ/m2

ການສກສາຄງນແມນໃຊໄລຍະຫາງການປກເຂາແຕກຕາງກນ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫຈານວນສມ/m2 ຈງແຕກຕາງຄ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຊໄລຍະຫາງໃນການປກແມນ 25x25 cm ແລະ ມຈານວນສມເທາກບ 16 ສມ/m2, ສວນ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຊໄລຍະຫາງໃນການປກແມນ 25x50 cm ແລະ ມ 8 ສມ/m2 ຜນຂອງການສກສາເຫນໄດວາ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຫຜນຜະລດດກວາ T2 (ປກເຂາໄຮສະ ຫບຖວດນ) ເບງຕາຕະລາງ 12.

ຕາຕະລາງ 12. ຜນການວເຄາະຂມນທາງດານນາໜກ/m2.

31

Independent t-test

ສງທດລອງ ນາໜກ (g)N Mean SD SE DF T P-Value

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) 30 179.84 6.14 1.1258 28.59 0.0000 T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວ

ດນ)30 137.97 5.14 0.93


ຜນການວເຄາະສະແດງໃຫເຫນວາ: ຜນຜະລດ/m2 ຂອງ ປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາສະຫບຖວດນ ແມນມຄວາມແຕກຕາງກນ ໃນລະດບຄວາມຄາດເຄອນ 5% (P<0.05).

ປກເຂາຢາງດຽວ ໃຫຜນຜະລດສງກວາ ປກເຂາສະຫບກບຖວດນ ຍອນວາ ປກເຂາຢາງດຽວ ມຈານວນສມ/ພນທ ຫາຍກວາການປກເຂາສະຫບຖວດນ ດງນນ, ຈງເຮດໃຫປກເຂາຢາງດຽວ ໃຫຜນຜະລດສງກວາ ປກເຂາສະຫບກບຖວດນ.

ອງຕາມຜນຂອງການສກສາຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ທສກສາລະບບການປກພດ (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວສະໄຕໂລ) ເຫນໄດວາປກເຂາໄຮສະຫບຖວສະໄຕໂລໃຫຜນຜະລດ 103 g/m2. ເມອເອາຜນການທດລອງຄງນທຽບກບຜນການທດລອງຂອງ ດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນວາຜນການທດລອງຄງນມຜນຜະລດ/m2 ດກວາ. ການທດລອງຄງນມຜນຜະລດດກວາອາດເປນຍອນວາ: ແນວພນ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກ ໄລຍະເວລາປກ ແລະ ພດຕະກນຖວທປກສະຫບແຕກກນ.

4.10. ຜນຜະລດຂອງຖວດນ ການປກເຂາສະຫບຖວດນ ນອກຈາກຈະໄດຜນຜະລດເຂາແລວຍງໄດຜນຜະລດຂອງ

ຖວດນອກ. ຊງຖວດນນອກຈາກຈະໃຫຜນຜະລດແລວ ຖວດນຍງສາມາດດງທາດໄນໂຕຣເຈນຈາກອາກາດ ຊງຈະເປນຝນໃຫຖວດນເອງ ແລະ ພດທປກຮວມ. ຈາກການສກສາເຫນໄດວາ: ການປກເຂາສະຫບຖວດນມຜນຜະລດຂອງຖວດນດງນເບງຕາຕະລາງ 13

ຕາຕະລາງ 13. ຜນຜະລດຂອງຖວດນປກສະຫບກບເຂາໄຮ

ຜນຜະລດຂອງຖວດນຜນຜະລດ/ສມ (g) ຜນຜະລດ/m2 (g) ຜນຜະລດ/ha (kg)

10.31 82.5 825

4.11. ຜນຜະລດຂອງການປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ

ຜນການສກສາເຫນໄດວາ: ສະມດຕະພາບ/ha ຂອງ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແມນໃຫຜນຜະລດດກວາ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແຕ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນຈະມຜນຜະລດຂອງຖວດນເບງຮບທ 5

32

T1 T20

500

1,000

1,500

2,000

2,500

1,7981,380

825

ຜນຜະລດ kg/ha

ຖວດນເຂາ

ຮບ 9. ເສນສະແດງຜນຜະລດຂອງການປກເຂາໄຮຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ.ຈາກເສນສະແດງເຫນໄດວາ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຫຜນຜະລດຫາຍກວາ T2

(ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຄ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຫຜນຜະລດເທາກບ 1,798 kg/ha

ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຫຜນຜະລດເຂາເທາກບ 1,380 kg/ha ແລະ ຜນຜະລດຂອງຖວດນເທາກບ 825 kg/ha.

ອງຕາມຜນຂອງການທດລອງຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ທສກສາລະບບການປກພດເຂາໄຮສະຫບຖວສະໄຕໂລ ເຫນໄດວາປກເຂາສະຫບຖວສະໄຕໂລ ແມນ 1,030 kg/ha ເມອເອາຜນການທດລອງຄງນທຽບກບຜນການທດລອງຂອງ ດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນວາຜນການທດລອງຄງນມຜນຜະລດ/ha ດກວາ. ເມອເອາຜນການທດລອງຄງນທຽບໃສຜນຂອງການທດລອງຂອງດອນ ແລະ ຄະນະ (2010) ເຫນໄດວາຜນການທດລອງຄງນມຜນຜະລດ/m2

ດກວາ ການທດລອງຄງນມຜນຜະລດດກວາອາດເປນຍອນວາ: ແນວພນ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກ ແລະ ໄລຍະເວລາປກ.

ອງຕາມຜນຂອງການທດລອງຂອງສະເຫມ (1997) ເຫນໄດວາ: ການປກເຂາສະຫບຖວຂຽວໄດຜນຜະລດ 2,060 kg/ha ເຫນໄດວາການທດລອງຄງນມຜນໄດຮບຕາກວາຜນການທດລອງຂອງ ສະເຫມ. ການທດລອງຄງນມຜນໄດຮບຕາກວາອາດເປນຍອນວາແນວພນ, ໄລຍະຫາງຂອງການປກ ແລະ ໄລຍະເວລາປກ.

4.13. ຕນທນ ແລະ ຜນຕອບແທນ ໃນ 60 m2

ໃນການທດລອງຄງນທກປດໄຈແມນໄດດາເນນຄກນທງໝດໃນ 2 ສງທດລອງ, ສວນຕນທນໃນການຜະລດແມນ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນຈະມຄວາມແຕກຕາງກນ ຄ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແມນບໄດຊອປະກອນເຊນ: ຈກ ແລະ ແນວພນຖວດນ ສະນນ, ຈງໄດມການໄລລຽງເສດຖະກດ ຄ: ການລງທນຊອປະກອນ ແລະ ຄາຕອບແທນທາງດານເສດຖະກດຄດໄລເປນເງນສດ ດງລາຍລະອຽດຂາງລມນ:

ຕາຕະລາງ 14. ສງນາເຂາໃນເນອທ 60 m2 ຂອງ T1 ແລະ T2.

ລ/ດ ລາຍການ ຈານວນ ຫວໜວຍ ລາຄາ ລວມ

33

(ກບ/kg) (ກບ)T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)

1 ແນວພນເຂາ 228 g 3,000 684T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)

1 ແນວພນເຂາ 114 g 3,000 342

2ແນວພນຖວດນ 138 g 20,000 2,760

ລວມ 3,102

ຈາກຕາຕະລາງ 14 ເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຊທນໃນການຊສງນາເຂາຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຊທນຊສງນາເຂາເທາກບ 3,102 ກບ/ລະດການຜະລດ ແລະ T1 (ປກເຂາ ໄຮຢາງດຽວ) ໃຊທນຊສງນາເຂາເທາກບ 684 ກບ/ລະດການຜະລດ.ຕາຕະລາງ 15. ຄາຫຍຫຽນອປະກອນໃນເນອທ 60 m2 ຂອງ T1 ແລະ T2

ລ/ດ ລາຍການ

ຈານວນ

ຫວໜວຍ

ລາຄາ(ກບ/ດວງ)

ອາຍການໃຊງານ

(ປ)

Fcc/ປ(ກບ)

Fcc/5 ເດອນ(ກບ)

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)

1 ຂວານ 1 ດວງ 40,000 5 8,000 3,3332 ພາ 1 ດວງ 30,000 5 6,000 2,5003 ສຽມ 1 ດວງ 10,000 3 2,500 1,0424 ແວກ 1 ດວງ 15,000 4 3,750 1,042

ລວມ 19,684 7,917

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 ຂວານ 1 ດວງ 40,000 5 8,000 3,3332 ພາ 1 ດວງ 30,000 5 6,000 2,5003 ສຽມ 1 ດວງ 10,000 3 2,500 1,0424 ແວກ 1 ດວງ 15,000 4 3,750 1,0425 ຈກ 1 ດວງ 45,000 5 9,000 3,750

ລວມ 28,000 11,667

ຈາກຕາຕະລາງ 15 ເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຄາຫຍຫຽນຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາ ໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຄາຫຍຫຽນເທາກບ 11,667 ກບ/ລະດການຜະລດ ແລະ T1 (ປກເຂາ ໄຮຢາງດຽວ) ມຄາຫຍຫຽນເທາກບ 7,917 ກບ/ລະດການຜະລດ.

ຕາຕະລາງ 16. ວນງານໃນເນອທ 60 m2 ຂອງ T1 ແລະ T2

34

ລ/ດ ລາຍການ

ຈານວນແຮງານ

ຈານວນວນເຮດວຽກ

ຈານວນຊວໂມງເຮດວຽກ

ລວມວນງານ

ແຮງງານ(ກບ)

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)1 ຖາງ 1 1 1 0.125 3,0002 ຈດ 1 1 0.1 0.013 3003 ຮ 1 1 0.5 0.063 1,5004 ປກເຂາ 2 1 0.5 0.125 3,000

5ເສຍຫຍາ 1 3 1 0.375 9,000

6 ເກບກຽວ 1 1 1 0.125 3,0007 ຂນສງ 1 1 0.5 0.063 1,500

ລວມ 0.888 21,300

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 ຖາງ 1 1 1 0.125 3,0002 ຈດ 1 1 0.1 0.013 3003 ຮ 1 1 0.5 0.063 1,5004 ປກເຂາ 2 1 0.5 0.125 3,0005 ປກຖວດນ 2 1 0.5 0.125 6,0006 ເສຍຫຍາ 1 3 0.5 0.188 4,5007 ເກບກຽວຖວດນ 1 1 0.5 0.063 1,5008 ເກບກຽວ 1 1 0.5 0.063 1,500

9ຂນສງຖວດນ+ເຂາ 1 2

0.50.125 3,000

ລວມ 0,888 21,300

ໝາຍເຫດ: - 1 ວນງານແມນ 8 ຊວໂມງ ຕາຕະລາງ 17. ລາຍຮບລວມໃນເນອທ 60 m2 ຂອງ T1 ແລະ T2.

ລ/ດ ລາຍການ ຜນຜະລດ(kg)

ລາຄາຂາຍ(ກບ/kg)

ລາຍຮບລວມ(ກບ)

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)1 ຜນຜະລດເຂາ 10.790 2,800 30,212

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 ຜນຜະລດເຂາ 8.278 2,800 23,1782 ຜນຜະລດຖວດນ 4.95 5,000 24,750

ລວມ 47,928

ຕາຕະລາງ 18. ກາໄລໃນເນອທ 60 m2 ຂອງ T1 ແລະ T2

ລ/ດ ລາຍຮບລວມ ຕນທນ ກາໄລລວມ

35

(ກບ) (ກບ) (ກບ)T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)

1 30,212 29.901 311T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)

1 47,906 36,069 11,837

ເຫນໄດວາ T1 ຈະໄດຜນກາໄລພຽງ 311 ກບ, ສວນ T2 ຈະໄດຜນກາໄລພຽງ 11,837 ກບ.4.14. ຕນທນ ແລະ ຜນຕອບແທນຄານວນເປນ 1 ha/ລະດການຜະລດ

ຕາຕະລາງ 19. ຕນທນຄານວນເປນ 1 ha ຂອງ T1 ແລະ T2

ລ/ດ ລາຍການ ຕນທນ/ລະດການປກT1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)1 ແນວພນເຂາ 114,0002 ຄາຫຍຫຽນ 1,319,5003 ຄາແຮງງານ 3,550,000T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 ແນວພນເຂາ 57,0002 ແນວພນຖວ 460,0003 ຄາຫຍຫຽນ 1,944,5004 ຄາແຮງງານ 3,550,000

ລວມ 6,011,500ໝາຍເຫດ: ໃນ 1 ha ໃຊວນງານ 148 ວນງານ

ຕາຕະລາງ 20. ລາຍຮບລວມຄານວນເປນ 1 ha ຂອງ T1 ແລະ T2

ລ/ດ ລາຍການ ຜນຜະລດ(kg)

ລາຄາຂາຍ(ກບ/kg)

ລາຍຮບລວມ(ກບ)

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)1 ຜນຜະລດເຂາ 1,.798 2,800 5,034,400

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 ຜນຜະລດເຂາໄຮ 1,380 2,800 3,864,0002 ຜນຜະລດຖວດນ 825 5,000 4,125,000

ລວມ 47,928

ຕາຕະລາງ 21. ກາໄລຄານວນເປນ 1 ha ຂອງ T1 ແລະ T2

ລ/ດ ລາຍຮບລວມ(ກບ)

ຕນທນ(ກບ)

ກາໄລລວມ(ກບ)

T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ)1 5,034,400 4,983,500 50,900

T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ)1 7,989,000 6,011,500 1,977,500

36

ຈາກຕາຕະລາງ 20 ສາມາດສະຫບໄດວາ: ການປກເຂາຢາງດຽວແມນໃຊຕນທນໃນການຜະລດຕາ ແລະ ຜນຕອບແທນທາງດານເສດຖະກດຕາ, ສວນການປກເຂາສະຫບຖວດນແມນມຕນທນໃນການຜະລດສງ ແລະ ມຜນຕອບແທນທາງດານເສດຖະກດສງ.

ແຕຖາທຽບໃສໂອກາດ ແລະ ເງອນໄຂຂສະດວກຕາງໆ ຂອງຊາວໄຮໃນທອງຖນທມກສາມາດເລອກນາໃຊຮບແບບການປກເຂາສະຫບຖວດນ ເນອງຈາກວາຜນຕອບແທນທໄດແມນເຫນວາສງກວາການປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ເພອເປນການຊກຍໃຫຊາວໄຮປກພດປະສມປະສານເພອສະໜອງສະບຽງອາຫານ ແລະ ສາງລາຍຮບໃຫແກຄອບຄວ.

ຈາກການຄດໄລຄາຕອບແທນທາງດານເສດຖະກດເຫນຜນໄດວາ: ການປກເຂາສະຫບຖວດນມຜນກາໄລ 1,977,500 ກບ, ສວນປກເຂາຢາງດຽວມຜນກາໄລພຽງ 50,900

ກບ/ha/ລະດການຜະລດ ເບງຕາຕະລາງ 20

4.15. ປຽບທຽບຜນໄດຮບລະຫວາງການປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາສະຫບຖວດນ

ຕາຕະລາງ 22. ປຽບທຽບຜນໄດຮບທງໝດລະຫວາງການປກເຂາຢາງດຽວ ແລະ ປກເຂາສະຫບຖວດນ.

ລາຍການ ປກເຂາຢາງດຽວ ປກເຂາສະຫບຖວດນລວງສງ 104 cm 106.5 cmການແຕກກ 9 ກ/ສມ 14 ກ/ສມຈານວນຮວງ 5 ຮວງ/ສມ 9 ຮວງ/ສມຄວາມຍາວຮວງ 19.96 cm 21.03 cmຈານວນເມດ/ຮວງ 125 ເມດ/ຮວງ 134 ເມດ/ຮວງນາໜກ/ສມ 11.24 g 17.24 gນາໜກ 1,000 ເມດ 23.7-24.3 g 24.2-25.3 gຈານວນສມ/m2 16 ສມ 8 ສມຜນຜະລດເຂາ/m2 179.84 g 137.97 gຜນຜະລດເຂາ/ha 1,798 kg 1,380 kgຕນທນ/ha 4,983,500 ກບ 6,011,000 ກບລາຍຮບລວມ/ha 5,034,400 ກບ 7,961,000 ກບກາໄລ/ha 50,900 ກບ 1,977,500 ກບ

ພາກທ Vສະຫບ (Conclusion)

ຈາກການທດລອງຊງເລມແຕວນທ 1/6/2012-3/11/2012, ທບານລະເບາໂຄກ ເມອງນອງ ແຂວງສະຫວນນະເຂດ ນາໃຊແຜນການທດລອງແບບ CRD (Completely Randomized Design) ຊງປະກອບມ 6 ຊາ, 2 ສງທດລອງຄ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຊງສາມາດເຫນໄດວາ:

37

ການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານຄວາມສງ ເຫນນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຄວາມສງສະເລຍສງກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຄວາມສງສະເລຍ ເທາກບ 106.50 cm ແລະ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມຄວາມສງສະເລຍ ເທາກບ 104 cm, ການແຕກກເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຈານວນກ/ສມ ຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາ ໄຮສະຫບຖວດນ) ມການແຕກກສະເລຍສງສດຄ: 14 ກ/ສມ ແລະ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມການແຕກກສະເລຍສງສດພຽງ: 9 ກ/ສມ.

ການໃຫຜນຜະລດເຫນວາ: ຈານວນຮວງສະເລຍ/ສມ ຂອງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມ ຈານວນຮວງ/ສມ ຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ແມນມຈານວນຮວງ/ສມ ສະເລຍສງສດຄ: 9 ຮວງ/ສມ ແລະ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມຮວງ/ສມ ສະເລຍສງສດຄ: 5 ຮວງ/ສມ, ຈານວນເມດ/ຮວງ ແມນ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຈານວນເມດ/ຮວງ ສະເລຍຫາຍກວາ T1 (ປກເຂາຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຈານວນເມດ/ຮວງ ສະເລຍ 134 ເມດ/ຮວງ ສວນ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມຈານວນເມດຕຮວງສະເລຍຄ: 125. ເມດ/ຮວງ, ຜນຜະລດ/ສມ ແມນ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມນາໜກດກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມ ນາໜກສະເລຍສງສດເທາກບ: 17.24 g/ສມ ແລະ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມນາໜກສະເລຍສງສດເທາກບ 11.24 g/ສມ, ການທດລອງຄງນເຫນໄດວານາໜກ 1,000 ເມດ ຂອງ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຄາສະເລຍສງກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ (24.2-25.3 ແລະ 23.7-24.3) ຕາມລາດບ, ແຕກງກນຂາມຜນຜະລດ/m2 ແມນ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຫຜນຜະລດ/m2 ສງກວາ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ຄ: T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໃຫຜນຜະລດສະເລຍສງສດ 179.84 g/m2 ແລະ T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໃຫຜນຜະລດສະເລຍສງສດ 137.92 g/m2.

ຄານວນຜນຜະລດເປນ ha ແມນ:- T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ໄດຜນຜະລດທງໝດ 1.798 T/ha.- T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ໄດຜນຜະລດທງໝດ 1.380 T/ha ແລະ ໄດຜນຜະລດ

ຖວດນ 825 kg/ha.ຜນຕອບແທນທາງເສດຖະກດເຫນໄດວາ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມ

ຜນຕອບແທນທາງເສດຖະກດສງກວາ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ຄ: T2 (ປກເຂາໄຮສະຫບຖວດນ) ມຜນໄດຮບ 1,977,500 ກບ/ha/ລະດການຜະລດ ສວນ T1 (ປກເຂາໄຮຢາງດຽວ) ມຜນໄດຮບ 50,900 ກບ/ha/ລະດການຜະລດ.

ພາກທ VIຂສະເໜແນະ

(Recommendation)

ການປຽບທຽບຜນຜະລດເຂາໄຮໂດຍການປກຖວດນສະຫບຫວາງຄງນເປນການທດລອງຄງທາອດຂມນທໄດມາຍງບສາມາດເປນຂມນອາງອງໄດ ດງນນ:

ຄວນເຮດການທດລອງໃນລກສະນະນຫາຍໆ ຄງເພອຈະໄດຂມນທຊດເຈນ ແລະ ເຊອຖໄດ.

ການທດລອງຄງນແມນສກສາສະເພາະການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດເຂາ ດງນນ, ຫາກມການສກສາໃນຄງຕໄປຄວນມການສກສາປດໄຈສະພາບແວດລອມຕາງໆ ທມອດທພນຕການຈະເລນເຕບໂຕ ແລະ ຜນຜະລດຂອງເຂາໄຮເຊນ: ປດໄຈດນ, ປະລມານນາຝນ, ອນຫະພມ ແລະ ແສງແດດ.

38

ການສກສາຄງນໃຊໄລຍະຫາງໃນການປກເຂາບເທາກນເນອງຈາກແປງທປກຖວດນ ຈະປກຫາງເພອປກຖວດນສະຫບຫວາງ ດງນນ, ຖາມການສກສາຄງຕໄປຄວນປກເຂາໃນໄລຍະຫາງເທາກນ.

ຄວນປກໃຫທນກບລະດການ.ຄວນໃຫປະຊາຊນມສວນຮວມໃນການທດລອງ ເພອຈະໄດສກສາເຖງຄວາມເພງພໃຈ

ຂອງເຂາເຈາໄປພອມກນ.

ເອກະສານອາງອງ (Reference)

ກດຕສກ ສທມາ, 2009. ການສກສາພນເຂາໄຮພນເມອງທມປະສດຕພາບ ເພອໃຊໃນລະບບກະເສດຍນຍງ ຂອງເມອງສະເຫມພະກຽດ ແຂວງນານ. ໜ 24. (ພາສາໄທ).

ຄາຫາ ພນທະບນ, ຄາດອກ ຊງຢຄງຊທ ແລະ ກວາງ ດວງສລາ, 2010. ລະບບການປກພດແບບປະສມປະ ສານ (ຖວເຫອງສບຫວາງເຂາບກ). ບດລາຍງານປະຈາສກປ 2010- 2012. ການຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມເພອການພດທະນາ, ສະຖາບນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມແຫງຊາດ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 46.

ຄາດອກ ຊງຢຄງສຕ, ລສາ ຄງສຕ, ທອງສະຫວນ ແກວລະຄອນ ແລະ ກວາງ ດວງສລາ, 2010. ປະສທພາບຂອງການປກຖວແຮ ຕການປບປງບາລງດນປກເຂາ, ບດລາຍງານປະຈາ ສກປ 2010- 2012, ການຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມເພອການພດທະນາ, ສະຖາບນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມແຫງຊາດ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 44.

ຈວງຈນທອນ ດວງພດຕຣາ, 2009. ສະພາບແວດລອມທເໝາະສມໃນການປກເຂາ, ພາກວຊາພດໄຮນາ, ຄະນະກະເສດສາດ ມະຫາວທະຍາໄລກະເສດສາດ. ໜ 1 (ພາສາໄທ).

ຈວງຈນທອນ ດວງພດຕຣາ, 2010. ການຖາຍທອດເຕກໂນໂລຢການປກຖວດນ, ມະຫາມະຖະຍາໄລກະເສດສາດ. ໜ 3-6. (ພາສາໄທ).

ສຕາເຮງ ຣາຊະພນ, 2009. ແຈງການ ເລອງການການດປະເພດ ແລະ ນຍາມຄາວາໄຮ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມນະຄອນ ຫວງວຽງຈນ. ໜ 1.

39

ສະເຫມພນ ແຊມເພດ, 1997. ລະບບການປກພດຕະກນຖວແຊມເຂາໄຮ, ມະຫາວທະຍາໄລຊຽງໃໝ. ໜ 1. (ພາສາໄທ).

ສມພະຈນ ວງພະສວນ, 2002. ການທດສອບແນວພນເຂາໄຮ ໃນຮບແບບການປກພດປະສມປະສານຄງທ, ໃນດນຄອຍຊນ ທ ບານຫວຍມະຫາ ເມອງໂພນໄຊ ແຂວງຫວງພະບາງ, ບດຮຽນປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວຊນນະບດເຂດພດອຍໃນ ສປປ ລາວ ສະບບທ 1, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 1.

ສມຈນຕະນາ ທມແສນ ແລະ ອດສະຫະ ພດສມມາ, 2009. ການປບປງພນຖວດນ, ມະຫາວທະຍາໄລກະ ເສດສາດ. ໜ 1. (ພາສາໄທ).

ສມໄຊ ສຊານນ, 2011. ບດບນທກກອງປະຊມການປບປງລະບບການຜະລດເຂດເນນສງທປກເຂາເປນຫກ, ໂຄງການສງເສມກະສກາ, ກອງສງເສມກະສກາ ແລະ ປາໄມແຫງຊາດ. ໜ 1.

ແສງປະເສດ ຣາຊະບນດດ, ກວາງ ດວງສລາ ແລະ ຖານ ແກວວງວຈດ, 2005. ການຜະລດເຂາຢ ສປປ ລາວ, ວາລະສານກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 20

ຍພາວນ ທາລະສ, ພອນທະວ ພມະວງ ແລະ ພດຈະໄນ 2007. ການປກຖວດນ, ຄະນະກະເສດສາດ ມະຫາ ວທະຍາໄລອບນຣາດສະທານ. ໜ 1. (ພາສາໄທ).

ເດກວນ ແກນສະເບກ, 2005. ລະບບ ແລະ ວທການເຮດໄຮຂອງ ສປປ ລາວ, ບດຮຽນປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວຊນນະບດເຂດພດອຍໃນ ສປປ ລາວ ສະບບທ 1, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 55.

ດອນ ດວງເດນ, ຄາດອກ ຊງຢຄງຊທ ແລະ ຄາຫາ ພນທະບນ, 2010. ສກສາລະບບການປກພດ (ເຂາໄຮສະ ຫບຖວສະໄຕໂລ. ບດລາຍງານປະຈາ ສກປ 2010- 2012, ການຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມເພອການພດທະນາ, ສະຖາບນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາໄມແຫງຊາດ, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 48.

ພອນໄຊ ສພາວນ 2009. ການສກສາອດທພນທາດອາຊດ (N) ຫງຈາກປກຍາຣຊ ແລະ ຖວສະຕາຍໂລໄດ 1 ປ ຕກບການປກເຂາ MADAGASACA ຢໃນເຂດພພຽງນາກາຍ, ພາກວຊາປກພດ ຄະນະກະເສດ ສາດ ມະຫາວທະຍາໄລແຫງຊາດ. ໜ 1.

ວນວພາ ແກວປຣະດດ, ນາຝນ ຖາວະໂຣ ແລະ ປຣະເມດ ບນເທງ, 2013. ຜນການວດແທກອະນນຊໄນໂຕຣເຈນລະຫວາງການປກເຂາໄຮ-ພດຕະກນຖວ ແລະ ຄວາມອດມສມບນກອນການປກອອຍ. ແກນກະເສດ 41 ສະບບພເສດ 1. 2013. ໜ 1. (ພາສາໄທ).

ຫມຈດສະຫວາດ ໂສດາຮກ, 2005. ການຖາງປາເຮດໄຮບລເວນອາງນານານ, ສນຄນຄວາກະສກາ ແລະ ປາ ໄມພາກເໜອຫວງພະບາງ. ໜ 72.

ອາຣ ວະຣນນະວນ, 2010. ເຕກໂນໂລຢການເພມຜນຜະລດຖວດນ, ພາກວຊາພດໄຮນາ ຄະນະກະເສດສາດ ມະຫາວທະຍາໄລກະເສະສາດ. ໜ 1-16. (ພາສາໄທ)

ແອນແນກ ແລະ ເດຣ, 2005. ການກາຈດວດສະພດໃນເນອທໄຮ, ບດຮຽນປບປງຊວດການເປນຢຂອງຊາວຊນນະບດເຂດພດອຍໃນ ສປປ ລາວ ສະບບທ 1, ກະຊວງກະສກາ ແລະ ປາໄມ. ໜ 92.

S. Mondal, M. A. Salam, M. S. Islam, A. K. Chaki, M. ShahidulIslam and M. F. Hossain, 2011. ອດທຜນຂອງເສດຊາກຝນພດສດ ແລະ ລະດບໄນໂຕຣເຈນຕເຂາ T. aman ແລະ ເຂາຫວດ. ການປຽນແປງທາງເສດຖະກດ-ສງຄມ ແລະ ພມອາກາດໂລກ”, ໜ 1. ( ພາສາໄທ).

http://peanut-bossbiogspot.com/2011_10_01_archive.html, 12/6/2014

40

http://peanut-bossbiogspot.com/2011_10_01_archive.html

ເອກະສານຊອນທາຍ(Appendix)

41

ເອກະສານຊອນທາຍ 1 : ການວໄຈຂມນໃນການທດລອງStatistix 8.0 25/7/2014, 9:17:14

Two-Sample T Tests

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 1: ການວໄຈການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງເຂາອາຍ 15 ວນ

TREATMENT Mean N SD SET1 13.467 30 1.0080 0.1840T2 13.833 30 1.0532 0.1923Difference -0.3667

Null Hypothesis: difference = 0.05Alternative Hyp: difference < > 0.05 95% CI for DifferenceAssumption T DF P Lower UpperEqual Variances -1.57 58 0.1229 -0.8995 0.1661Unequal Variances -1.57 57.9 0.1229 -0.8995 0.1661

Test for Equality F DF P of Variances 1.09 29,29 0.4075

Cases Included 60 Missing Cases 0

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 2 : ການວໄຈການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງເຂາອາຍ 45 ວນ


Null Hypothesis: difference = 0.05Alternative Hyp: difference <> 0.05 95% CI for DifferenceAssumption T DF P Lower UpperEqual Variances -28.63 58 0.0000 -4.2938 -3.7262Unequal Variances -28.63 52.1 0.0000 -4.2945 -3.7255


42


ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 3: ການວໄຈການຈະເລນເຕບໂຕທາງດານລວງສງຂອງເຂາອາຍ 75 ວນ





ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 4: ການວໄຈການແຕກກສງສດໃນການທດລອງ





43

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 5: ການວໄຈຈານວນຮວງ/ສມ




Cases Included 60 Missing Cases 0 ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 6: ການວໄຈຄວາມຍາວຂອງຮວງເຂາ





44

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 7 : ການວໄຈຜນຜະລດຈານວນເມດ/ຮວງ





ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 8 : ການວໄຈຜນຜະລດເຂາ/ສມ





45

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 9 : ການວໄຈຜນຜະລດເຂາ/m2

TREATMENT Mean N SD SET1 179.84 30 6.1410 1.1212T2 137.97 30 5.1450 0.9393Difference 41.867

Null Hypothesis: difference = 0.05Alternative Hyp: difference <> 0.05 95% CI for DifferenceAssumption T DF P Lower UpperEqual Variances 28.59 58 0.0000 38.939 44.795Unequal Variances 28.59 56.3 0.0000 38.937 44.796



46

ຕາຕະລາງຊອນທາຍ 10 : ສະແດງຂມນອຕນຍມ ແລະ ອທກກະສາດແຂວງສະຫນນະເຂດ 2011-2012

ປ ເດອນປະລມານນາຝນ (mm)

ອາຍລະເຫຍ(mm)

ອນຫະພມຕາສດ (oC)

ອນຫະພມ

ສງສດ (oC)

ຄວາມຊມ

ສາຜດຕາສດ

(%)

ຄວາມຊມສາຜດ

ສງສດ (%)

2011

ມງກອນ 0.0 192.0 13.7 27.5 46.2 94.4ກມພາ 16.8 150.5 16.6 31.6 42.8 93.6ມນາ 6.2 209.2 17.2 30.3 48.5 91.8ເມສາ 15.7 200.6 21.8 34.2 46.4 90.5

ພດສະພາ 143.1 180.5 24.5 34.0 53.5 92.0

ມຖນາ 349.0 145.2 24.7 32.0 69.9 94.2ກລະກດ 345.4 153.6 24.2 31.6 70.9 94.7ສງຫາ 551.2 116.4 24.3 30.6 73.8 96.4ກນຍາ 214.6 120.1 24.1 29.6 77.5 96.2ຕລາ 75.9 181.4 21.3 29.6 65.5 94.2

ພະຈກ 0.0 202.0 19.6 30.4 56.7 96.5ທນວາ 0.0 211.0 14.7 27.2 51.8 93.6

ລວມສະເລຍ 1,717.9 2,062.5 20.6 30.7 58.6 94.0

2012

ມງກອນ 8.4 170.4 16.3 28.8 51.2 93.3ກມພາ 0.9 174.8 17.0 32.6 42.1 93.6ມນາ 51.2 185.7 20.6 33.2 51.0 91.3ເມສາ 76.2 199.0 23.2 33.8 53.9 92.0

ພດສະພາ 203.1 148.6 24.8 33.3 61.5 93.0

ມຖນາ 202.6 126.1 25.2 31.5 68.8 92.5ກລະກດ 153.5 150.9 24.7 31.3 69.3 93.5ສງຫາ 223.3 121.5 24.3 30.8 71.7 94.9ກນຍາ 74.4 123.0 24.3 31.6 66.6 95.8ຕລາ 32.7 137.6 21.9 32.1 53.1 95.0

ພະຈກ 8.8 156.8 22.3 33.1 50.5 94.5ທນວາ 0.0 206.0 18.9 31.8 44.4 94.5

ລວມສະເລຍ 1,034.9 1,900.4 21.9 32.0 57.0 93.7

47

2 · web viewພາກທ i ພາກສະເໜ (introduction) 1.1. ປະຫວ...

Documents