เอกสารหมายเลข 3 โครงรางการเสนอผลงาน (เรองท 1)

1. ชอผลงาน การเพาะพนธปลาสกนขางเหลอง, Selaroides leptolepis (Cuvier, 1833) 2. ระยะเวลาทด าเนนการ ตลาคม 2556 – มนาคม 2558 3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการด าเนนการ 3.1 หลกการอนบาลและเพาะเลยงสตวนา 3.2 ความรพนฐานคพภวทยาและลกปลาวยออน 3.3 ระบบนาหมนเวยนบาบดดวยถงกรองชวภาพ 4. สรปสาระและขนตอนการด าเนนการ 4.1 การขนเลยงพอแมพนธ ดาเนนการศกษาทดลองทศนยวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนาชายฝง เขต 2 (สมทรสาคร) กรมประมง โดยรวบรวมปลาวยรนจากทะเลในโปะเขตพนทจงหวดระยอง แลวนามาขนเลยงในถงระบบนาหมนเวยน เปนเวลานานประมาณ 6 เดอนจนเตบโตถงวยเจรญพนธ โดยใชนาทะเลความเคม 30 สวนในพน ทผานระบบบาบดนาแบบชวภาพดวยพนธไมปาชายเลนและสาหราย ใหอาหารดวยอารทเมยตวเตมวยรวมกบอาหารเมดสาเรจรปวนละ 5-6 ครงจนเตบโตถงวยเจรญพนธ อาหารพอแมพนธปลาขางเหลอง ประกอบดวยอารทเมยตวโตเตมวยมชวต รวมกบอาหารเมดสาเรจรปของลกปลากะพงเสรมนามนปลาและวตามนซ 4.2 การจดทาถงระบบนาหมนเวยนเพอใหปลาวางไข คดเลอกปลาทสมบรณ จานวน 50 ตว มาเลยงในระบบนาหมนเวยน อตราความหนาแนน 25 ตว ตอ ลกบาศกเมตร นาความเคมเทากบ 30 ppt ความเปนกรดเปนดางอยระหวาง 7.5 – 8.0 อลคาไลนอยระหวาง 116 – 120 ppm นาผานระบบบาบดนาทใชโปรตนสกมเมอร ฆาเชอดวยแคลเซยมไฮโปคลอไรด 12 ppm กรองดวยถงกรองขนาด 10 ไมครอน ควบคมคณภาพนา แสงสวางและอณหภมใหมความเหมาะสมและผนแปรนอยทสดในแตละรอบวน ระบบหมนเวยนนา ประกอบดวย ถงไฟเบอรกลาส ขนาด 2 ลกบาศกเมตร ถงกรองชวภาพ ขนาด 0.2 ลกบาศกเมตร วสดกรองในถงกรองชวภาพ ประกอบดวย เปลอกหอยนางรม และทราย อตราการไหลเวยนของนา 4 ลกบาศกเมตร ตอ ชวโมง (ภาพท 1) และใชโปรตนสกมเมอรเกบสารอนทรยสวนเกนออกจากนา ควบคมกระแสนาในถงเลยงพอแมพนธใหมความเรวประมาณ 0.5 เมตร ตอ วนาท การขนเลยงพอแมพนธในระบบนาหมนเวยน ใหอาหารวนละ 5 – 6 ครง โดยใหเคยมชวต และอาหารผสมแบบเปยกทมสวนผสมของอาหารเมดสาเรจรปสาหรบลกกงกลาดาวยออน 25 เปอรเซนต เพรยงทราย 25 เปอรเซนต ปลาหมกสด 25 เปอรเซนต สาหรายสไปรรนา 25 เปอรเซนต เสรมคณคาทางอาหารดวยนามนปลา วตามนซ และวตามนอ ทกสปดาห 4.3 การฟกไขและอนบาลลกปลา รวบรวมไขปลาขางเหลองโดยใชกระชงผาโอลอนแกวกรองนาททางนาลน ฟกไขในถงพลาสตก ศกษาวธการอนบาลลกปลา ศกษาอาหารมชวตและอาหารสาเรจรปสาหรบอนบาลลกปลาระยะแรกฟก ลกปลาระยะวยออน จนกระทงลกปลามลกษณะเหมอนตวเตมวย

4.4 การเกบขอมล 4.4.1 ขอมลพฤตกรรม ความถและหาคาเฉลยของปรมาณไขปลา 4.4.2 ขอมลอตราการปฏสนธ (fertilizing rate) อตราการฟก (hatching rate) และอตรารอด

ตาย (Survival rate) 4.4.3 ขอมลระยะพฒนาการของไขปลาและลกปลาวยออน ทาการสมไขจากถงอนบาล นามาถายรปภายใตกลองจลทรรศน และจบเวลาเพอศกษาพฒนาการของคพภวทยาและการเจรญเตบโตของลกปลาวยออน โดยมการวดขนาดของไขและความยาวของลกปลา (total length) พรอมกบสงเกตขนาดของถงไขแดง (yalk sac) และหยดนามน (oil globule) ในทกระยะของพฒนาการ ดวยการบนทกถายภาพโดยใชกลองจลทรรศน และวดขนาดไขและลกปลาโดยโปรแกรมสาเรจรป Dinocapture 2.0 ของเลนสกลองถายรปแบบเคลอนยายได 4.4.4 ตรวจวดคณภาพนาในบออนบาลเปนระยะเวลา 30 วน วเคราะหคณภาพนาโดยวเคราะหคาความเปนกรดเปนดาง (pH ) แอมโมเนย ไนไตรท อณหภมของนา และความเปนดาง (alkalinity) (APHA, AWWA and WEF, 2005) 5. ผรวมด าเนนการ (ถาม) 5.1 นางสาวพรรณตยา ใจออน สดสวนงาน 70% (หวหนาโครงการ) 5.2 นางชมพนท สามหวย สดสวนงาน 20% 5.3 นายวรดร สขสวสด สดสวนงาน 5% 5.2 นายสทธชย ฤทธธรรม สดสวนงาน 5% 6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 6.1 การเตรยมงาน 10% 6.2 การเกบรวบรวมขอมล 20% 6.3 การวเคราะหขอมล 20% 6.4 การเขยนรายงาน 10% 6.5 การจดพมพเผยแพร 10% 7. ผลส าเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ)

จากการศกษาการเพาะพนธปลาสกนขางเหลอง Selaroides leptolepis (Cuvier, 1833) ในระบบนาหมนเวยน พอแมพนธสามารถผสมพนธวางไขไดเองตามธรรมชาตโดยไมตองกระตนดวยวธการอนใด โดยมพฤตกรรมการวางไขเปนฝงชวงเวลาหลงตะวนตกดน ไขมสณฐานกลมใส ครงจมครงลอย ขนาดเสนผานศนยกลางเฉลย เทากบ 0.65 ± 0.02 มลลเมตร หยดนามนมหยดเดยว ปรมาตรเฉลย เทากบ 0.15 ± 0.0024 ลกบาศกมลลเมตร ไขมระยะเวลาในการพฒนาจนลกปลาฟกเปนตว ประมาณ 14 ชวโมง ทอณหภมนา 30 องศาเซลเซยส ลกปลาแรกฟกมความยาวเหยยดเฉลย เทากบ 1.22 ± 0.02 มลลเมตร อนบาลลกปลาวยออนดวย คลอเรลลา ไดอะตอม โรตเฟอร โคพพอต เคยและอารทเมยแรกฟก ลกปลาเจรญเตบโตมพฒนาการสลาตวและแถบสเหลองขางลาตวเขาสระยะวยรนเหมอนระยะตวเตมวย เมอมขนาดความยาว 2.0-2.3 เซนตเมตร ในระยะเวลา 35 วน

8. การน าไปใชประโยชน การศกษานสามารถนาความรเกยวกบการศกษาดานการสบพนธวางไขและการอนบาลลกปลาวยออนของปลาสกนขางเหลอง เพอการเพาะพนธปลาสกนขางเหลองจากพอแมพนธทถกเลยงในระบบนาหมนเวยน นาไปสการผลตทดแทนทรพยากรปลาสกนขางเหลองทนามาใชจากแหลงธรรมชาต 9. ความยงยากในการด าเนนการ/ปญหา/อปสรรค 9.1 การรวบรวมพอแมพนธพรอมการลาเลยงมาสโรงเพาะฟกเพอการทดลอง ดาเนนการไดยากเนองจากยงขาดเครองมอทมประสทธภาพทเหมาะสมในการรวบรวมพอแมพนธใหมจานวนมากพอและไมเกดอาการเครยดและบอบชา 9.2 การขาดเทคนคแยกเพศปลา เพอใหทราบอตราสวนทแนนอนในการผลตลกปลาใหไดจานวนสงสด เพอการถายทอดความรนไปยงเกษตรกรตอไป 10. ขอเสนอแนะ ควรมการศกษาในเรองทเกยวกบปญหาและอปสรรคของงานวจยชนนเพมเตม เพอตอยอดการเพาะเลยงปลาสกนขางเหลองใหมประสทธภาพมากพอ ลดลงจากการจบจากธรรมชาต

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………………….. (นางสาวพรรณตยา ใจออน) ผเสนอผลงาน ………../……………..…….…./………….

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………….………………. ลงชอ…………………-…………………….. (นางสาวชมพนท สามหวย) (นายวรดร สขสวสด) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. ลงชอ…………………….………………. ลงชอ…………………-…………………….. (นายสทธชย ฤทธธรรม) (............................) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ….……../…………………..…./………..

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………….... ลงชอ……………………………….……….. (นางสาวชตมา ขมวลย) (……………………………….…………………..) ตาแหนง หวหนากลมวชาการ ผอานวยการสานก/กองวจยและ กองวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนาชายฝง พฒนาการเพาะเลยงสตวนาชายฝง ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

เอกสารหมายเลข 3 โครงรางการเสนอผลงาน (เรองท 2)

1. ชอผลงาน ประสทธภาพของโปรตนสกมเมอร รนสมทรสาคร 1 2. ระยะเวลาทด าเนนการ ตลาคม 2555 – มนาคม 2557 3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการด าเนนการ 3.1 เทคนคการเพาะเลยงสตวนาแบบนาหมนเวยน (Recirculating Aquaculture System) 3.2 ความรเกยวกบคณภาพนาทเหมาะสมกบการเพาะเลยงสตวนาชายฝง 3.3 การอนบาลลกปลาการตนอานมา 4. สรปสาระและขนตอนการด าเนนการ การทดสอบประสทธภาพโปรตนสกมเมอร รน สมทรสาคร 1 แบงการทดลองเปน 2 สวน ไดแก 1. การทดสอบคณภาพนา และปรมาณเชอทไดจากการการฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรน โดยไมผานและผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร 2. การทดสอบประสทธภาพของโปรตนสกมเมอร สาหรบการอนบาลลกปลาการตนอานมา รายละเอยด ดงน 4.1 การทดสอบคณภาพนา และปรมาณเชอทไดจากการการฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรน โดยไมผานและผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร 4.1.1 วางแผนการทดลอง เพอทดสอบคณภาพนาและหาคาเฉลยพารามเตอรของคณภาพนา จากการทดลอง 2 ชดการทดลองแบบสมตลอด (CRD) ดงน ชดการทดลองท 1 ฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรน (ชดควบคม) โดยฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรนในรปของแคลเซยมไฮโปคลอไรด Ca(OCl)2 65 เปอรเซนต ระดบความเขมขน 30 สวนในลาน (ครงท 1) ใหอากาศเตมทเพอใหเกดปฏกรยาอยางทวถงเปนเวลา 2 วน นานามาพกใหสารแขวนลอยในนาตกตะกอน และฆาเชอนาดวยคลอรนอกครง (ครงท 2) ใหอากาศเตมทเพอใหเกดปฏกรยาอยางทวถงเปนเวลา 2 วน จงตรวจสอบการสลายตวของคลอรนดวยโปแตสเซยมไอโอไดด (KI) วาไมมคลอรนตกคางจงยายนาทผานขบวนการบาบดแลวไปเกบไวในถงไฟเบอรปรมาตรนา 200 ลตร โดยใชถงสกหลาดขนาดความถ 10 ไมครอน กรองตะกอนทเหลอแขวนลอยในนา ชดการทดลองท 2 ฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรนแลวผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร โดยมการเตรยมนาในถงไฟเบอรปรมาตรนา 200 ลตร ใชโปรตนสกมเมอร รนสมทรสาคร 1 ทประกอบจากทอพวซขนาด 5 นว และปมนาขนาด 60 วตต มอตราการไหลเวยนนา เทากบ 2,700 ลตร/ชวโมง จานวน 1 ชด/ถง ขนตอนนใชระยะเวลานาน 48 ชวโมง และฆาเชอดวยคลอรนในรปของแคลเซยมไฮโปคลอไรด Ca(OCl)2 65 เปอรเซนต ระดบความเขมขน 20 สวนในลาน พรอมใชโปรตนสกมเมอรบาบดนาตอเนองไปอก 48 ชวโมง จากนนกอนทฤทธของคลอรนในนาจะสลายตวไปหมด ใหปดการไหลเวยนของนา ทงไวอยางนอย 1 ชวโมง เพอใหตกตะกอนทเหลอตกลงพนใหมากทสด ยายนาทผานขบวนการบาบดแลวไปเกบไวในถงไฟเบอรปรมาตรนา 200 ลตร โดยใชถงสกหลาดขนาดความถ 10 ไมครอน กรองตะกอนทเหลอแขวนลอยในนา

4.1.2 การเกบขอมล 1. ขอมลคณภาพนา จากการเกบตวอยางนามาวดคณภาพนา บนทกอณหภมนาทกวนในเวลา 9.00 น. วเคราะหคณภาพนา อณหภมนา(temperature) ความเคม (salinity) คาความตองการออกซเจน (BOD) ออกซเจนทละลายในนา (DO) ความเปนกรด-ดาง (pH) ความเปนดาง (alkalinity) ปรมาณแอมโมเนยรวม (total ammonia) ไนไตรท (nitrite) และฟอสฟอรสทละลายนา (orthophosphate) ในชวโมงท 0, 24, 48, 72, 96, 120, 144, 168 และ192 2. ขอมลปรมาณเชอแบคทเรย (total bacteria) และปรมาณเชอวบรโอทงหมด (total vibrio) ทงหมด จากการเกบตวอยางนานามาตรวจวเคราะหปรมาณเชอแบคทเรยและปรมาณเชอวบรโอท งหมด โดยวธ Plate count agar ในชวโมงท 0, 24, 48, 72, 96, 120, 144, 168 และ 192 4.1.3 การวเคราะหขอมล โดยนาขอมลไปวเคราะหทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป IBM SPSS Statistic versions 24 เพอทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของคณภาพนา ปรมาณเชอแบคทเรย และปรมาณเชอวบรโอทงหมด ทเปนอสระตอกน Independent Sample test 4.2 การทดสอบประสทธภาพของโปรตนสกมเมอร สาหรบการอนบาลลกปลาการตนอานมา โดยวางแผนการทดลองแบบสมตลอด (CRD) แบงการทดลองเปน 3 ชดการทดลองเพอทดสอบประสทธภาพของโปรตนสกมเมอรในการควบคมคณภาพนาระหวางการอนบาลลกปลาการตนอานมา ตงแตอาย 8 วน จนถง 14 วน โดยไมมการดดตะกอนและเปลยนถายนา ซงแบงออกเปน 3 ชดการทดลองตามวธการบาบดนา ประกอบดวย 1)นาทะเลทผานการฆาเชอดวยคลอรน 2) นาทะเลท ผานการฆาเชอดวยคลอรนแลวผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร และ 3) นาทะเลทการฆาเชอดวยคลอรนประกอบระบบนาหมนเวยนทมโปรตน สกมเมอร เพอเปรยบเทยบอตรารอดของลกปลาการตนอานมาและคณภาพนาทไดจากการฆาเชอนาจากคลองสงนาดวยคลอรน โดยไมผานและผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร 4.2.1 การเกบขอมล 1. ขอมลคณภาพนา จากตวอยางนามาวดคณภาพนา บนทกอณหภมนาทกวนในเวลา 9.00 น. วเคราะหคณภาพนา อณหภมนา ความเคม ความตองการออกซเจน ออกซเจนทละลายในนา ความเปนกรด-ดาง ความเปนดาง ปรมาณแอมโมเนยรวม ไนไตรท และฟอสฟอรสทละลายนา ในชวโมงท 0, 24, 48, 72, 96, 120, 144 และ168 2. ขอมลปรมาณเชอแบคทเรย และปรมาณเชอวบรโอทงหมดทงหมด จากตวอยางนานามาตรวจวเคราะหปรมาณเชอแบคทเรยและ ปรมาณเชอวบรโอทงหมด โดยวธ Plate count agar ในชวโมงท 0 และ 168 3. ขอมลอตรารอดตาย ขนาดและนาหนกของลกปลาการตน เมอสนสดการทดลองทาการนบจานวนปลาการตนทเหลอรอด เพอศกษาอตรารอดตาย วดขนาดและชงนาหนกเฉลยเรมตนการทดลอง และสนสดการทดลอง 4.2.2 การวเคราะหขอมล นาขอมลไปวเคราะหทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป IBM SPSS Statistic versions 24 โดยวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (one-way ANOVA) และเปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพนา ปรมาณเชอแบคทเรยและปรมาณเชอวบรโอ (Vibrio) ทงหมด อตรารอดตาย ขนาดและนาหนกเฉลยสนสดการทดลอง ดวยวธ Least significant differences (LSD) ทระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต

5. ผรวมด าเนนการ (ถาม) 5.1 นางชมพนท สามหวย สดสวนงาน 60% (หวหนาโครงการ) 5.2 นางสาวพรรณตยา ใจออน สดสวนงาน 30% 5.3 นายชยวฒ สดทองคง สดสวนงาน 5% 5.4 นายสทธชย ฤทธธรรม สดสวนงาน 5% 6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต 6.1 การเตรยมงาน 5% 6.2 การเกบรวบรวมขอมล 10% 6.3 การเขยนรายงาน 15% 7. ผลส าเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) จากการศกษาประสทธภาพของโปรตนสกมเมอร รนสมทรสาคร 1 พบวาการเตรยมนาทะเล โดยผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอร มคณภาพนาดกวาชดควบคมทใชการบาบดนาทะเลดวยคลอรนเพยงอยางเดยว และผลการอนบาลลกปลาการตนอานมาดวยนาทะเลทมระบบนาหมนเวยนจากโปรตนสกมเมอร มคณภาพนาดกวานาทะเลฆาเชอดวยคลอรนและนาทะเลทผานการบาบดดวยโปรตนสกมเมอรแสดงใหเหนถงประสทธภาพของโปรตนสกมเมอร รนสมทรสาคร 1 ทชวยลดปรมาณสารอนทรยสะสมในระหวางการเลยงปลา ชวยลดการเกดแอมโมเนย ไนไตรท ปรมาณเชอแบคทเรย และปรมาณเชอวบรโอทงหมด ทาใหชวยเพมอตราการรอดของลกปลาไดอยางมประสทธภาพ การตดตงโปรตนสกมเมอรในระบบหมนเวยนนาในระหวางการเลยง ชวยใหคณภาพนาอยในเกณฑทเหมาะสมตอการอนบาล การวจยครงนสามารถใชเปนแนวทางในการศกษา วจยในอนาคต เกยวกบการใชโปรตนสกมเมอรในระหวางการเพาะเลยงสตวนาชนดอนๆได

8. การน าไปใชประโยชน เทคนคการอนบาลและเพาะเลยงสตวนาโดยใชระบบนาหมนเวยนชวยในการรกษาคณสมบตนาใหเหมาะสมตลอดชวงการเลยง สามารถบาบดนาจากการเลยงและชวยรกษาคณสมบตนาใหคงทได เปนระบบทมประสทธภาพรองรบการใชอาหารสาเรจรปและการเลยงสตวอตราความหนาแนนสงได 9. ความยงยากในการด าเนนการ/ปญหา/อปสรรค คาพารามเตอรของคณภาพนามความคลาดเคลอนได เนองจากการตรวจวเคราะหนาททนทวงทจะทาใหไดผลการวเคราะหทแมนยา แตการวจยครงนมการตรวจคณภาพนาจานวนหลายตวอยาง ทาใหเปนปญหาและอปสรรคในการดาเนนการครงน 10. ขอเสนอแนะ ขอมลในการวจยเปนองคความรดานนวตกรรมทสามารถนาไปถายทอดสการพฒนาเครองมอเพอใชในระบบการเพาะเลยงสตวนาแบบระบบนาหมนเวยนทมประสทธภาพได ซงสามารถขยายขอบเขตของประสทธภาพเครองมอไปใชในระบบการเพาะเลยงสตวนาเชงพานชยได

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………………….. (นางสาวพรรณตยา ใจออน) ผเสนอผลงาน ………../……………..…….…./………….

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………….………………. ลงชอ…………………-…………………….. (นางสาวชมพนท สามหวย) (นายชยวฒ สดทองคง) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ….……../…………………..…./……….. ลงชอ…………………….………………. ลงชอ…………………-…………………….. (นายสทธชย ฤทธธรรม) (............................) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ………../………….………./………… ….……../…………………..…./………..

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………….... ลงชอ……………………………….……….. (นางสาวชตมา ขมวลย) (……………………………….………..) ตาแหนง หวหนากลมวชาการ กองวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวนาชายฝง ….……../…………………..…./………..น ………../………….………./………… (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ) (ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

เอกสารหมายเลข 4

โครงรางขอเสนอแนวความคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขนของ นางสาวพรรณตยา ใจออน

เพอประกอบการแตงตงใหด ารงต าแหนง นกวชาการประมงช านาญการ ต าแหนงเลขท 1151 กองวจยและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าชายฝง เรอง การศกษาชนดแพลงกตอนทมผลตออตราการเจรญเตบโตของปลาท หลกการและเหตผล

ปลาทยงคงเปนสตวน าทประชาชนชาวไทยนยมนามาบรโภคเปนอาหาร เพราะมรสชาตดเมอนามาประกอบอาหารตารบไทยและมคณคาทางโภชนาการสง จงเปนชนดปลาทมปรมาณถกจบจากแหลงธรรมชาตสงข นอยางตอเนอง การทาประมงปลาทในอาวไทยมมากจนเกนขดความสามารถในการฟนตวของธรรมชาต ทาใหปลาทในอาวไทยลดนอยลงจนไมพอบรโภค กรมประมงไดตระหนกถงการสรางแหลงอาหารแบบยงยนใหกบประชาชน จงไดศกษาทดลองจนกระทงสามารถเพาะเล ยงปลาทโดยใหวางไขในระบบน าหมนเวยนไดสาเรจ (สทธชย และ คณะ, 2555) ผลการศกษาในเบ องตน พบวา การเพาะเล ยงปลาทใหสาเรจไดน น พอแมพนธปลาตองมความสมบรณแขงแรง ซงตองอาศยปจจยการผลตทสาคญ คอ อาหาร ตองเปนชนดทเหมาะสมและมปรมาณเพยงพอกบการเจรญเตบโตและความตองการของปลาททใชในการเจรญเตบโตจนกระทงถงโตเตมวยและสามารถสบพนธตอไปได จากเดมทกรมประมงประสบความสาเรจในการเพาะพนธปลาทในระบบน าหมนเวยนไดสาเรจ โดยการขนเล ยงพอแมพนธในบอดนทมแพลงกตอนธรรมชาตเสรมดวยอาหารสาเรจรป แลวจงนาเขาสระบบน าหมนเวยนทมการขนเล ยงดวยอาหารทมคณคาทางโภชนาการเสรมดวยกรดไขมนทจาเปนสาหรบปลาทะเลเพอเตรยมความพรอมในการวางไข และในการอนบาลลกปลาทดวยแพลงกตอนพชและแพลงกตอนสตวชนดตางๆ ทมความหลากหลาย มการปรบเปลยนชนดอาหารตามความเหมาะสมของอายลกปลามาเรอยๆจนกระทงไดปลาททมลกษณะเหมอนตวเตมวยและมระบบสบพนธพรอมเมอมอายประมาณ 3 เดอน แตยงคงประสบปญหาบางประการ คอ อตราการผสมของไขและอตราการรอดตายของลกปลาตา จงควรพยายามหาแนวทางแกไขปญหาดงกลาวซงควรมงประเดนอาหารทอาจยงมคณคาไมเพยงพอและมความหลากหลายนอยกวาอาหารของปลาทในแหลงธรรมชาต ทาใหการเล ยงมอตรารอดทสงข น รวมท งเพอการสงเกตและเกบขอมลพฤตกรรมของปลาทเพมเตมจากเดม แพลงกตอนจงเปนชนดอาหารทควรมการศกษาใหเกดองคความร เพอนาไปตอยอดการผลตปลาทในเชงพาณชย ซงยงสอดคลองกบแนวทางงานวจยอาหารสตวน าของโลกทพยายามลดการใชปลาปนอกดวย กอปรกบแนวทางการลดตนทนดวยการใชเทคโนโลยเขามาชวยควบคมระบบการผลตใหเกดคณภาพและปรมาณทแนนอน เชน ระบบเทคโนโลยการผลตแพลงกตอนความหนาแนนสง การผลตแพลงกตอนแบบสาเรจรป เปนตน มาใชรวมกบระบบการเพาะเล ยงสตวน าดวยระบบน าหมนเวยนทมการสรางสมดลดานคณภาพน าของระบบการเล ยงปลาทไดอยางเหมาะสม

ปลาทในธรรมชาตเปนปลาทมพฤตกรรมในการกนอาหารแบบกรองกนผานทางซเหงอก โดยมการวายน าพรอมกบกรองกนแพลงกตอนตลอดเวลา จากการศกษาเอกสารวชาการพบวา ปลาทเปนปลา ผวน าทอยในหวงโซอาหารลาดบตนๆ เพราะเปนปลาทอยในกลมของปลากนแพลงกตอนพชและแพลงกตอนสตว โดยสามารถยอยแพลงกตอนไดทกชนด ท งสาหรายสเขยว ไดอะตอม ไดโนแฟลกเจลเลต เปนตน โดยอาพน (2506) รายงานวาปรมาณอาหารในกระเพาะอาหารของปลาทจากทะเลธรรมชาตมท ง phytoplanktonและ zooplankton ท งหมด 98 ชนด เปน Diatom 48 ชนด Dinoflagellte 14 ชนด นอกจากน นเปน copepods

และ decapods และveliger larvae ของ mollusk และดวยพฤตกรรมการกนอาหารของปลาททาใหตองมปรมาณแพลงกตอนทมากเพยงพอ การผลตแพลงกตอนแบบมหมวลในรปแบบอตสาหกรรมจงเปนแนวทางหนงเพอตอบสนองความตองการอาหารของปลาทได โดยการนาขอมลชนดของแพลงกตอนและหลกการผลตแพลงกตอนในรปแบบอตสาหกรรมมาสรปเพอทดลองหาแนวทางทมความเปนไปไดในการดาเนนการผลตแพลงกตอนแบบมหมวลดวยการใชเทคโนโลยเขามาพฒนาในระบบเล ยงและระบบการเกบรกษาแพลงกตอนหลงการเกบเกยวเพอนามาใชเปนแนวทางการผลตอาหารเพอการอนบาลและเล ยงปลาทดงเชนในรายงานหลายฉบบ เชน การผลตในรปแบบ pelleted food ของคลอเรลลา (Chlorella spp.) และสไปรลนา (Spirulina spp.) เพอใชเล ยงโรตเฟอรในการอนบาลเพาะเล ยงกง และหอย (Durand-Chastel, 1980: Kawaguchi, 1980: Song, 1980: De Pauw and Pruder, 1984) นอกจากน นยงมการผลตไดอะตอม (Diatom) ชนด Phaeodactylum tricornutum ซงเปนแพลงกตอนชนดทไมตองการสารอาหารมากในการเจรญเตบโตเพอใชในการอนบาลลกหอย Ostrea edulis (Epifanio, et al, 1981) และการผลต Isochrysis galbana ในการการอนบาล Japanese Oyster (Crossostrea gigas) รวมท งการใชเทคนค drum-dried ใน Scenedesmus spp. เพอเปนอาหารใหกบ Artemia sp. (Sorgeloos, 1974) และ Silver Carp (Soeder, 1976) โดยการผลตแพลงกตอนพชแบบมหมวลน ทาข นเพอเปนอาหารใหกบแพลงกตอนสตวหลากหลายชนด ไดแก โรตเฟอร (Rotifer), โคพพอด (Copepod), Cladocerans และ Brine shrimp และนาไปเปนอาหารมชวตใหกบสตวน าจาพวกปลาทะเลและครสตาเซยนตอไป

ในรายงานของ Watanabe et al., 1983 พบวา การใหคลอเรลลาแบบแหงเปนอาหารใหกบโรตเฟอรในรปแบบท งทมการผสมและไมผสมกบยสตสงผลใหเกดระดบความเขมขนของ polyunsaturated fatty acids (PUFA) ในโรตเฟอรท ใชในการอนบาลลกปลาทะเลมความแตกตางกน ซง PUFA เปนสารทปรากฏอยในลกปลาทะเล และมปรมาณมากนอยข นอยกบปรมาณของ essential fatty acids (EFA) ในลกปลามมากหรอนอยเพยงใด สามารถสงผลใหลกปลามสขภาพดหรอมรปรางผดรปไปได (malformed) ใน Dunaliella tertiolecta ม PUFA 20:5𝜔3 และ 22:6ω6 ซงเปนปจจยทสงผลตอการเจรญเตบโตและอตรารอดของปลาทะเล (Yone, 1978; Howell, 1979; Scott and Middleton, 1979) และของก งทะเล , Peaneid shrimp (Kanazawa, et al. 1977; Jone, et al. 1979) โดยในแพลงกตอนแตละชน ดจะมอตราสวน ω6 : ω3 อยในชวง 1:2 ถง 1:3 จากคณคาทางโภชนาการทดสาหรบการอนบาลและเพาะเล ยงสตวน าทาใหมการคนควาระบบการผลตแพลงกตอนแบบมหมวลพรอมการเกบรกษาหลงการเกบเกยวหลายวธ เชน การใชประโยชนน าท ง (wasted) ทมปรมาณแรธาตมาก (De Pauw and Van Vaerenbergh, 1983; De Pauw and Pruder, 1984) การใชระบบกระแสน าหมนเวยนทมการเตมแรธาต ท งในระบบบอ (current pond-fertilization techniques) (Buri, 1978) และในระบบน าทะเลลกทไดรบแรธาตจากธรรมชาตอกทางหนง แตยงคงพบปญหาการควบคมปจจยในการผลตตางๆ ใหมความคงท เชน สภาพภมอากาศ การใชปย การใชหวเช อในการต งตน และตนทนทสง (Sheik and Muhamad, 2007) เปนตน

สาหรบเทคนคการเกบรกษาแพลงกตอนหลงการเกบเกยวน น มรายงานของ Benemann, et al. 1980; Mohn, 1980; De Pauw and Van Vaerenbergh, 1983) ปรากฏขอมลวาวธปนเหวยงใหตกตะกอน (centrifugation) เปนวธการทมความเปนไปไดมากทสด และใชตนทนนอย นอกจากน นมอกหลายวธดวยกนแตยงไมสามารถกาหนดผลผลตในปรมาณทแนนอนได เชน การใชสารเคมเพอกาหนดปรมาณใหเกดการตกตะกอนของแพลงกตอนในน าท ง การใชเทคนคตางๆ ไดแก drum-drying, spray-drying, freeze-dying และ deep-freezing เพอการเกบรกษาผลผลตแพลงกตอนใหอยในรปแบบกงสาเรจรปพรอมใชงาน (cost, 1983) ซงยงมตนทนทสงเมอเปรยบเทยบกบวธการเกบรกษาวตถดบอนๆ ทนามาใชเล ยงแพลงกตอน

สตวได และยงคงพบปญหาบางประการในการเกบเกยวแพลงกตอนจากระบบ คอ ขนาดของแพลงกตอนทสามารถทาใหตกตะกอนไดมขนาดมากกวา 50 µm. (Buri, 1978) ซงเปนขนาดทใหญเกนกาลงของการยอยในสตวน าจาพวกกรองกนอาหาร (filter feeders) ในขณะทแพลงกตอนทขนาดเลกกวาน จะไมตกตะกอนตาม

ในอนาคตจงควรมงานวจยเกยวกบระบบการผลตแพลงกตอนแบบมหมวลในเชงอตสาหกรรมทมเทคโนโลยเขามาประยกตใชรวมดวย เพอสามารถผลตแพลงกตอนในพ นทจากดใหไดปรมาณเทากบการผลตในพ นทขนาดใหญ โดยเปนการใชตนทนทถกและคมคา และประกอบไปดวยเงอนไขตาง ๆ เพอความยงยนของระบบ ไดแก การใชระบบการผลตแบบอตโนมต การใชปยราคาถกหรอใชแรธาตอาหารทมอยในน าท ง การใชกาซคารบอนไดออกไซดจากแหลงผลตตนทนถกพรอมกบการใชผลพลอยไดจากระบบกรนเฮาส (green house effects) อาทเชน ความรอนทถกปลดปลอยสสภาพแวดลอมทสงข นนามาใชเพมศกยภาพการผลตในการลดการใชพลงงานไฟฟาของปมในระบบการหมนเวยนน า ตลอดจนนาไปสการใชสนามแมเหลกกาเนดไฟฟาเปนการทดแทน ดงปรากฏในรายงานของ Miguel, 2000 ทมการพฒนาการผลตและใชประโยชนจากสาร Astraxanthin ในแพลงกตอนชนดหนง คอ Haematococcus pluvilis ในระบบทมอตรากาลงผลต 25,000 ลตรตอพ นท 100 ตารางเมตรดวยระบบเทคโนโลย photobioreacter ทมระบบคอมพวเตอรเขามาควบคมการผลตแพลงกตอนในเครองมอ Archimedes’s screw ทมการควบคมอตราความเรวของกระแสน าภายใน plastic tube ทมปมแบบปนเหวยงและแบบ air lift ประกอบอยและมใบพดตน า (paddle wheel) ชวยผสมมวลน า ซงระบบการผลตน สามารถผลตแพลงกตอนเพอใหเกบเกยวไดดวยระบบแรงดงดด (gravity system) ทกวนๆละ 5 บอ มชวงเวลาการผลต 5 วนตอรน เพอเขาสระบบความดนสงในการทาใหผนงเซลลแตกและสรางใหเปนสารเน อเดยวกน หลงจากน นทาใหแหงดวยเทคโนโลย ซงไดน าหนกนอยกวา 5% ของน าหนกเปยก และไดสาร Astraxanthin ในอตราเฉลยมากกวา 25% ของน าหนกแหง จากน นพรอมบรรจสารดงกลาวตามปรมาณทตองการใช และใชแพลงกตอนในระบบจานวน 1 บอเพอเปนหวเช อในการผลตรนตอไป

การเพาะเล ยงปลาททสาเรจในเชงพานชย เพอใหไดอตรารอดทสงตลอดระยะเวลา 3-4 เดอนเพอใหโตไดขนาดตวเตมวยพรอมสบพนธ ควรตองมระบบการผลตแพลงกตอนดวยการนาเทคโนโลยเขามาชวยเพมศกยภาพปรมาณการผลตเพอปอนปรมาณแพลงกตอนใหกบหนวยอนบาลและขนเล ยงปลาทไดเพยงพอ รวมท งเทคโนโลยการเกบเกยวและการเกบรกษาเพอใหไดแพลงกตอนพชในรปแบบกงสาเรจรป เชน algae paste มาเปนหวเช อในการขยายปรมาณเพอเล ยงแพลงกตอนสตวใหไดปรมาณเพยงพอและมโภชนาการสง ใหมความเหมาะสมกบอตราการเจรญเตบโตของปลาททมคอนขางเรว ท งน การคดเลอกชนดของแพลงกตอนจงเปนสวนสาคญ เพอนาไปตอยอดในการผลตแบบมหมวลดวยเทคโนโลยปอนสระบบการอนบาลและเพาะเล ยงปลาท เนองจากสนนษฐานวาปลาทอาจตองไดรบแพลงกตอนบางชนดทมากพอเพอรบอตราสวนของโอเมกาทจาเปนในการสราง PUFA ทมากเพยงพอใหปลาทมอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดตายทด มสขภาพทดและมรปรางทไมผดรป ซงเปนขอมลสาคญเพอเปนองคความรใหกบเกษตรกรและนกวจยสามารถนาไปตอยอดในการเล ยงปลาทไดในอนาคต เปนการสรางอาหารใหกบประชากรโลกไดอยางยงยนเนองจากไมมความจาเปนในการเล ยงปลาทดวยอาหารจากปลาปน แตเล ยงดวยแพลงกตอนซงเปนหวงโซอาหารลาดบตนทมอยในธรรมชาต สงผลใหมตนทนในการผลตทไมสงและไมเบยดบงทรพยากรธรรมชาต ทาใหเกดความมนคงทางอาหารของมนษย พรอมกบการนาเทคโนโลยเขามาควบคมปจจยการผลตเพอใหไดปรมาณการผลตทเพยงพอและแนนอน ซงเปนการสรางตนแบบการเพาะเล ยงปลาผวน าชนดอนๆ เชน ปลาสกนขางเหลอง ปลานวลจนทรทะเล เปนตน การใชแพลงกตอนทมกระบวนการผลตอยแลวทมนยมใชในการอนบาลลกสตวน าวยออนมาพฒนาระบบการเล ยงและการอนบาลลกปลาทโดยใชกระบวนการวจยและศกษาเปรยบเทยบชนดแพลงกตอนทมโภชนาการสงเหมาะสมกบการเพาะเล ยงปลาท พรอมท งวธการผลตและเกบรกษาแพลงกตอน

เพอสะดวกตอการนาใช เพอใหมอตรารอดและอตราการเจรญเตบโตทคมคาแตกตางกน ทาใหเกดขอมลทสาคญเพอตดสนใจในการลงทนเพาะเล ยงปลาทเชงพาณชยตอไป บทวเคราะห/แนวคด/ขอเสนอ บทวเคราะห ปลาทเปนปลาทกนแพลงกตอนพชและแพลงกตอนสตวเปนหลก (สนยและอาพน, 2508) จงเปนสตวน าทอยในหวงโชอาหารลาดบตนๆ เนองจากเปนปลาทอยในกลมของปลากนแพลงกตอนพชและแพลงกตอนสตวเปนอาหาร โดยมอปนสยการกนอาหารตลอดเวลา และชวงทกนอาหารมากทสดคอ 24.00-03.00 น. (หรญ, 2523) และอาพน (2506) รายงานวาปรมาณอาหารในกระเพาะอาหารของปลาทจากทะเลธรรมชาตมท ง phytoplanktonและ zooplankton ท งหมด 98 ชนด เปน Diatom 48 ชนด Dinoflagellte 14 ชนด นอกจากน นเปน copepodsและ decapods และveliger larvae ของ mollusk ดงน นการนาแพลงกตอนชนดตางๆ ทนยมอนบาลลกสตวน าวยออน มาอนบาลลกปลาทแลวเปรยบเทยบอตราการเจรญเตบโตและอตรารอดทสงสดจงเปนแนวทางในการสรางองคความรทางหนง โดยจากรายงานของสทธชยและคณะ (2555) ไดดาเนนการอนบาลลกปลาททเล ยงในระบบน าหมนเวยนโดยมการใหอาหารในการอนบาล ดงน เมอลกปลาอาย 1.5-2 วน อนบาลดวยโรตเฟอร อาย 6 วน อนบาลดวย โคพพอด ไรน ากรอย อารทเมยแรกฟก ซงน าในถงเล ยงลกปลาจะมการเตมแพลงกตอนพชเขาไปดวยในทกๆ วน ไดแก คลอเรลลา และแพลงกตอนจาพวก Diatom ทมอยในน าทะเลธรรมชาต เพอใหปลาทมแพลงกตอนทกรองกนไดตลอดเวลา จนกระทงปลามอายได 3 เดอนจงมระบบสบพนธพรอมในการเพาะพนธตอไป แตการทดลองดงกลาวยงขาดขอมลของชนดแพลงกตอน และการคดเลอกชนดแพลงกตอนทมโภชนาการทเหมาะสมในการทาใหปลาทมอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดทด จงควรมงานวจยเพอหาขอเทจจรงดงกลาวเพอเปนองคความรสรางแนวทางในการผลตปลาทเชงพาณชยเพอทดแทนทรพยากรในธรรมชาตทหมดจากธรรมชาต โดยมความคาดหวงวาการนาแพลงกตอนทพบในกระเพาะอาหารตามรายงานของอาพน (2506) มาผลตเปนหวเช อเพอนาไปเปรยบเทยบหาชนดแพลงกตอนททาใหปลาทมอตราการเจรญตบโตและอตรารอดทดทสด และตอยอดดวยการนาแพลงกตอนชนดดงกลาวไปผลตแบบมหมวลดวยระบบเทคโนโลยพรอมกบ เทคนคการเกบรกษาหลงเกบเกยวในรปแบบสาเรจรปสะดวกตอการใชงานจะเปนแนวทางทดเพอเพมศกยภาพการผลตสตวน าตอไปในอนาคต

สาหรายทนยมใชในการอนบาลลกสตวน าวยออน โดยทวไปมเพยงไมกชนดมกจะเปน Diatom ใน Division Chromophyta เชน ไอโซครยซส (Isochrysis sp.) คโตเซอรอส (Chaetoceros sp.) สเกลลโตนมา (Skeletonema sp.) และสาหรายสเขยว ใน Division Chlorophyta เชน คลอเรลลา (Chlorella sp. ) เตตราเซลมส (Tetraselmis spp.) เปนตน

ไอโซครยซส (Isochrysis sp.) เปนสาหรายทมสายพนธแยกมาไดจากนานน าเขตรอนในประเทศตาฮต(Throndsem, 1933 อางตาม รนภทร, มปป.) สวนมากเซลลมรปรางยาวร มหนวดแบบแส 2 เสน ยาวเทากน ไมมแฮพโตนมา คลอโรพลาสต 1 แผน มสน าตาลแกมเหลอง ความยาวเซลล 5 -6 ไมครอน หนวดยาว 7 ไมครอน มกรดไขมนทจาเปนสาหรนสตวน าเคมสง (ธดา, 2542) สาหรายชนดน เปนอาหารหลกของหอยสองฝา ไดแก หอยแครง หอยตลบ หอยหวาน และหอยตะโกรม (คมนและคณะ, 2530: จนตนาและคณะ, 2530: ทรงชยและคณะ,2530)

เตตราเซลมส (Tetraselmis sp.) เปนแพลงกตอนพชทเซลลมเปลอกหมซงเกดจากเกลดคลมเซลล เซลลแบนขางเลกนอยปลายบนสดของเซลลเวาเปนแอง คลอโรพลาสตรปถวย 1 ถวย สเขยวแกม

เหลอง ตามสสมแกมแดงขนาดใหญอยกลางเซลล มหนวด 4 เสน ความยาวของเซลล 8-12 ไมครอน มองในกลองจลทรรศนจะเหนวาเคลอนทได ใชเปนอาหารเพออนบาลลกหอย 2 ฝาวยออน หรอลกกงทะเลต งแตระยะซเอ ย 2 ถง ไมซส ในกรณทขาดคโตเซอรอสหรอสเกลลโตนมา ความเคมทสามารถเพาะขยายเพมจานวนไดอยระหวาง 20-30 พพท สงหรอตากวาน ไดเลกนอย และอณหภมน าทเหมาะสมอยระหวาง 22-28 องศาเซลเซยส หากอณหภมน าสงเกน 30 องศาเซลเซยส จะมการขยายตวชาและตายในทสด โดยในแตละชวงการขยายจะใชเวลานานประมาณ 3 วน (http://www.fisheries.go.th/cf-chan/plankton/phyto-outdoor/green-page.htm)

คโตเซอรอส (Chaetoceros sp.) เปนไดอะตอมชนดหนงทนยมเล ยงกนแพรหลาย มความสาคญในการประมง เนองจากเปนอาหารของสตวน า ท งในธรรมชาตและการเพาะเล ยงในบอ มจานวนชนดและปรมาณมากทวโลก สวนใหญเปนชนดทพบในทะเลประมาณวามมากกวา 50 ชนด ทพบในทะเลเขตรอน และพบมากบรเวณชายฝงทะเลมากกวาทะเลลก C. calcitrans ซงเปนพนธจากแหลงน าของประเทศฟลปปนส เปนเซลลเดยว ๆ มขนาดเลกและหนามส น ซงจะมปรมาตรเซลลประมาณ 50 ลกบาศกไมครอนเปนสายโซตรงหรอโคง เซลลรปไขจนถงกลม เมอมองจากดานวาลว เซลลรปสเหลยมทมขอบตรงเวา นอกจากไดอะตอมชนดน จะเปนชนดทเหมาะสมกบการเปนอาหารของลกกงแลวยงเปนอาหารทดในการเล ยงหอยสองฝาไดอกดวย คโตเซอรอสชนดทเปนเซลลเดยวอกชนดหนงคอ คโตเซอรอสกราซลส (C. gracillis) เซลลมรปรางรปสเหลยมผนผานยมเล ยงกนในประเทศตาฮช มลรฐฮาวาย และหองปฏบตการทางทะเลตงกาง (tungkang) ในประเทศไตหวน เพอเปนอาหารลกกงพเนยส ลกหอยสองฝา โรตเฟอร และโคพพอด คโตเซอรอสของไทยสวนใหญเปนเซลลทตอกนเปนสาย พวกเซลลเดยว ๆ กมบาง แตมกจะมหนามยาวมากหรอหนามโคงไมเหมาะทจะใชเปนอาหารของลกกง คโตเซอรอสนยมเพาะเล ยงใชกนในภาคกลางไมไวตอแสงเหมอนสเกลโตนมา (ลดดา, 2543)

ผวจยมความคาดหวงวาการนาแพลงกตอนทพบในกระเพาะอาหารตามรายงานของอาพน (2506) มาเล ยงในหองปฏบตการกอน แลวจงนามาใชในการอนบาลลกปลาทภายนอกน นนาจะเปนแนวทางทดอกแนวทางหนงผวจยจงเลอก Thallussionema sp. และ Nitzchia sp. มาใชในงานวจยคร งน ดวย

ทลลสสโอนมา (Thallussionema sp.) ดานเกอเดลเซลลเปนสเหลยมผนผาปลายท ง 2 ดานเหมอนกนหรอตางกน เซลลดานวาลวมรปรางแตกตางกน เซลลมความยาวมากกวาความกวางหลายเทา ขอบฝามชอง (areolae) เรยงกน 1 แถว ชองรปกลม ชองเปดออกสดานนอกของ areolae มแถบพาดตามขวาง 1 แถบ พบในทะเล เซลลอาจจะอยเดยวๆหรออยกนเปนกลม

นทเชย (Nitzchia sp. ) เซลลมกอยเดยวๆ หรออาจอยกนเปนเสนและกลม เซลลรปเขมหรอโคงแบบตวเอส รปรแบบใบขาว ปลายเซลลมกแหลม สนบนเซลลอยกลงกลางฝาท งสองฝา ราฟอยในสนและบนราฟมรเรยงกน ลวดลายบนเซลลเปนเสนพาดขวางและขนานกน บรเวณกงกลางเซลลมกใส คลอโร พลาสตเปนแถบส นๆ 2 แถบ อยเย องกน หรอเปนแผนกลมจานวนมาก พบท งน าจด น ากรอยและน าเคม ในการเพาะคโตเซอรอสไมสะอาด มกจะพบแพลงกตอนชนดน ปนเปอน

ลกปลาทเมอแรกฟกจะมถงไขแดง (yolk) เปนแหลงพลงงาน และจะยบตวเมอลกปลามอายได 2-3 วน หลงจากน นลกปลาจะเรมกนโรตเฟอรและแพลงกตอนเปนอาหารเพอการเจรญเตบโต ดงน น การเลอกชนดของแพลงกตอนใหเหมาะสมในการอนบาลลกปลาทจงเปนปจจยสาคญอกประการททาใหอตราการรอดของปลามสงข นได

เมอทาการวเคราะหถงสภาพแวดลอมภายในและสภาพแวดลอมภายนอก โดยใชเทคนค SWOT analysis รวมกบการใชวธจบค TOWS matrix สาหรบการศกษาชนดแพลงกตอนทมผลตออตราการเจรญเตบโตของปลาท สามารถวเคราะหไดดงน สภาพแวดลอมภายใน (จดแขง-จดออน) จดแขง (Strengths-S) 1. หนวยงานของกรมประมงและสถานศกษาระดบมหาวทยาลยมความสามารถในการทาหวเช อแพลงกตอนไดหลากหลายชนด หาไดงาย 2. กรมประมง โดยกองวจยและพฒนาการเพาะเล ยงสตวน าชายฝงประสบความสาเรจในเพาะเล ยงแพลงกตอนแบบมหมวล 3. มเอกสารวชาการทมขอมลของแพลงกตอนทพบในกระเพาะอาหารของปลาท เปนขอมลทมคณคามากสาหรบการเรมตนการเพาะเล ยง 4. เกษตรกรสาขาการเพาะเล ยงสตวน าบางสวนมประสบการณการเพาะเล ยงแพลงกตอนแบบมหมวล 5. การเพมศกยภาพการผลตแพลงกตอนมหมวลดวยเทคโนโลยสามารถควบคมปจจยการผลตได จดออน (Weaknesses-W) 1. ขอมลเกยวกบชววทยา พฤตกรรม และกลไกการกนอาหารของปลาทยงตองมการศกษาพฒนาเพมเตม เพราะยงมไมเพยงพอเพอใหผวจยดานการเพาะเล ยงใชเปนขอมลพ นฐานในการตอยอดไดอยางมประสทธภาพสงสด 2. การใชเทคนคการเกบรกษาแพลงกตอนหลงการเกบเกยวดวยระบบเทคโนโลยมตนทนสง สภาพแวดลอมภายนอก (โอกาส-อปสรรค) โอกาส (Opportunities-O) 1. มนกธรกจสนใจการเพาะเล ยงปลาทเพอทาใหประเทศไทยไดสนคาสตวน าจากการเพาะเล ยงมาทดแทนจากการพงพาจากธรรมชาตอยางเดยว 2. ปลาทเปนปลาทกนแพลงกตอนเปนหลก ทาใหตนทนอาหารทใชเล ยงไมสง ลดการใชอาหารททาจากปลาปน 3. ปลาทเปนปลาทมความตองการทางตลาดสง 4. มขอมลทางวชาการเพอเปนตนแบบศกษาการผลตแพลงกตอนพรอมการเกบรกษาหลงเกบเกยว อปสรรค (Threats-T) 1. สภาพภมอากาศทมความแปรปรวน และควบคมไมไดโดยเฉพาะฤดมรสม สงผลใหความเคมและอณหภมของน าทะเลในระบบการเพาะเล ยงลดลง ยากตอการควบคมปจจยการผลตใหมความคงท 2. ปรมาณการผลตแพลงกตอนแบบมหมวลทกาหนดปรมาณไดไมแนนอนเนองจากสภาพอากาศ สงผลใหไมเพยงพอกบพฤตกรรมการกนอาหารของปลาททมตลอดเวลา กลยทธเชงรก SO ปลาทเปนปลาทมความตองการบรโภคในปรมาณทสง (O3) การเพาะเล ยงปลาทใหมการผลตในลกษณะเชงพานชยเพอเพมเตมและทดแทนจากการจบจากแหลงธรรมชาตเพยงอยางเดยว (O1) โดยใชชนดแพลงกตอนทมความหลากหลายในแหลงน าธรรมชาตและจากการผลตหวเช อแพลงกตอนของหนวยงานใน

สงกดกองวจยและพฒนาการเพาะเล ยงสตวน าชายฝง (S1,S2) และชนดทพบในกระเพาะอาหารจากขอมลของรายงานวชาการนามาผลตแพลงกตอนเชงมหมวล (S3) ดวยการเพมศกยภาพการผลตแพลงกตอนดวยเทคโนโลยทสามารถควบคมปจจยการผลตได (O4) ซงเปนการสรางระบบการผลตอาหารอยางยงยนเพอความเพยงพอดานอาหารของปลาททกรองกนแพลงกตอนตลอดเวลา สงผลใหไดอาหารเล ยงปลาททมตนทนการผลตไมสง(O2)เปนองคความรตนแบบเพอถายทอดใหเกษตรกรนาไปปฏบตตอไป กลยทธเชงพฒนา WO ในปจจบนปลาททมจาหนายเปนปลาทจบจากแหลงทะเลธรรมชาตเพยงอยางเดยวและมความตองการบรโภคสง (O1,O3) การผลตปลาทไดจากระบบการเพาะเล ยงจงเปนชองทางการสรางอาชพทมรายไดดใหกบเกษตรกรอกทางหนง โดยตองมการควบคมปจจยการผลตแพลงกตอนใหมปรมาณมากเพยงพอดวยเทคโนโลย (O4) เพอสอดคลองขอมลเกยวกบพฤตกรรม และกลไกการกนอาหารของปลาทยงตองมการศกษาพฒนาเพมเตม (W1) ใชเปนขอมลพ นฐานในการตอยอดไดอยางมประสทธภาพสงสด พรอมกบการหาแนวทางลดตนทนการผลตทมราคาสงในปจจบน โดยเฉพาะเทคนคการเกบรกษาหลงการเกบเกยว (W2) กลยทธเชงปองกน ST ขอมลทางวชาการเกยวกบชนดแพลงกตอนทพบในกระเพาะอาหารปลาท (S1) เปนจดเรมตนทสาคญของดานการเพาะเล ยงปลาทในวยพรอมสบพนธใหมอตรารอดทด โดยผวจยตองศกษาพฤตกรรมการกนอาหารในขณะทมการทดลองเพอเกบขอมลเพมเตม และสรปผลการทดลองทสมบรณในการคดเลอกชนดแพลงกตอนทเหมาะสมในการเล ยงปลาทตอไปได โดยใชขอมลทางวชาการเกยวกบระบบเทคโนโลยการผลตมาควบคมระบบการผลตแพลงกตอนชนดทถกคดเลอกใหมปจจยการผลตในระบบทคงทมากยงข น (T1,T2) กลยทธเชงรบ WT การขาดขอมลทางวชาการเกยวกบพฤตกรรมการกนอาหารของปลาททมความสมบรณและการทมตนทนสงในการผลตอาหารทเพยงพอเพอปลาท (T1,T2) ทาใหการดาเนนการวจยในเรองดงกลาวไดอตราการรอดของปลาทในชวงระยะสบพนธอยในอตราทตาจงยงทาใหไมสามารถผลตปลาทเชงพาณชยไดอยางยงยน หากมการศกษาชนดแพลงกตอนทมความเหมะสมกบปลาทและนาไปขยายผลตอดวยเทคนคการผลตแพลงกตอนแบบมหมวลพรอมกบเทคนคการเกบรกษาแพลงกตอนดวยเทคโนโลยททนสมยเพอแกไขปญหาการควบคมปจจยการผลตทไมคงท จะสงผลใหกรมประมงสามารถสรางตนแบบในการผลตอาหารเพอพอแมพนธใหกบระบบการผลตปลาทเชงพาณชยในอนาคตตอไป (W1, W2) แนวคด/ขอเสนอ แนวคดและขอเสนอการศกษาชนดแพลงกตอนทมผลตออตราการเจรญเตบโตของปลาท สามารถดาเนนการไดดงน 1. รวบรวมและสงเคราะหขอมลการศกษาวจยเกยวกบชนดของแพลงกตอนทใชในการอนบาลและเพาะเล ยงสตวน าทเปนปจจยสาคญททาใหสตวน ามอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดทด พรอมกบทบทวนวรรณกรรมเพอคดเลอกชนดแพลงกตอนทมความเปนไปไดในการสรางอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดทดมาดาเนนการเพาะเล ยงแบบมหมวล เพอใหไดปรมาณมากเพยงพอสาหรบใชการเพาะเล ยงปลาท

2. ทดลองเล ยงปลาทพรอมเกบขอมลเปรยบเทยบระหวางชนดแพลงกตอนกบอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดในชวงระยะสบพนธ ดาเนนการคดเลอกชนดแพลงกตอนจากความหลากหลายในแหลงน าธรรมชาตและจากหวเช อแพลงกตอนของหนวยงานในสงกดกองวจยและพฒนาการเพาะเล ยงสตวน าชายฝง ตามทปรากฏในขอมลทางวชาการท มรายงานวาพบในกระเพาะอาหารของปลาท และคดเลอกชนดทเปนทนยมใชในการเพาะและอนบาลสตวน าวยออน จากน นขยายเปนหวเช อใหเพมจานวนมากข นเพอเตรยมแบงเปนชดการทดลอง โดยในแตละชดการทดลองจะมแพลงกตอนหลกในปรมาณรอยละ 50 และทเหลออกรอยละ 50 เปนการผสมของแพลงกตอนชนดอนๆ จากน นใชแพลงกตอนเหลาน เล ยงปลาทและแพลงกตอนสตวทเปนอาหารของปลาทอยางตอเนองตลอดจนกระทงปลาอายประมาณ 3 ถง 4 เดอนทมระบบสบพนธสมบรณ โดยมการจดบนทกขอมลเพอใชในการวเคราะหอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดของปลาท โดยตลอดและนามาวเคราะหหาความสมพนธระหวางชดการทดลองกบอตราการเจรญเตบโตและอตราการรอดของปลาท เพอมาสรปผลหาชนดแพลงกตอนพชทดทสดทใชเปนอาหารหลกในการการเพาะเล ยงปลาท และนาไปพฒนาเปนรปแบบทเกบรกษาในรป algae paste ตอไป 3. พฒนาระบบการผลตแพลงกตอน ดวยการเพมศกยภาพการผลตแพลงกตอนดวยเทคโนโลยทสามารถควบคมปจจยการผลตได ซงเปนการสรางระบบการผลตอาหารเพอความเพยงพอดานอาหารของปลาททกรองกนแพลงกตอนตลอดเวลา สงผลใหไดอาหารเล ยงปลาททมตนทนการผลตไมสงเปนองคความรตนแบบเพอถายทอดใหเกษตรกรนาไปปฏบตตอไป โดยใชวธการของ Pitchaya , et.al 2016 เรมตนโดยการผลตหวเช อแพลงกตอนจากหองปฏบตการเพอนามาขยายปรมาณแพลงกตอนทบอภายนอกใหไดปรมาณ 10,000 ลตร ดวยสตรปยทางการคา มการควบคมอณหภมอยท 25 องศาเซลเซยส ควบคมชวงของการใหแสงในอตรา มแสง:ไมมแสง เทากบ 12:12 ชม. มระบบปองกนเช อโรคดวยรงส UV ทถกปรบความเคมใหมคา 30 ppt และควรตองมระบบโปรแกรมคอมพวเตอรเพอกาหนดและควบคมการไหลของกระแสน า พรอมกบระบบการเกบเกยวเมอครบกาหนดระยะเวลาในการเจรญเตบโต หลงจากไดผลผลตแพลงกตอนแลวใหนามาเขาเครองปนเหวยงตกตะกอนแบบตอเนอง (centrifuge) ดวยหลกการแยกน าทะเลและเซลลแพลงกตอนออกจากกนดวยแรงเหวยงสงและตอเนอง ปนทความเรวรอบ 8,400 รอบ ตอ นาท อตราปนแยกท 2,000 ลตร ตอ ชวโมง เมอดาเนนการปนเหวยงเสรจแลวไดแพลงกตอนเขมขน 2 ลตร จากแพลงกตอนปรมาณ 1 ตน ซงมความเขมขนของแพลงกตอนประมาณ 3*10 9 จากน นนาแพลงกตอนเขมขนเกบใสถงพลาสตก และเกบรกษาในตเยนทอณหภม 4-5 องศาเซลเซยส เพอเกบไวใชไดประมาณ 2-3 สปดาห และนามาใสในเครองใหอาหารอตโนมตเพอเปนอาหารใหกบแพลงกตอนสตว เชน โคพพอด โรตเฟอร เปนตน ในอตราปรมาณ 1 ml ตอนาท ซงแพลงกตอนทมความเขมขนสงควรจะถกนาไปเกบรกษาในรปแบบทมอายการเกบรกษาทนานข นจากดวยการศกษาตามขอมลทางวชาการทใชเปนตนแบบศกษาการผลตแพลงกตอนพรอมการเกบรกษาหลงเกบเกยวในรปแบบของ algae paste ทถกบรรจอยในบรรจภณฑพรอมใชงาน ดวยการนาแพลงกตอนเขาสระบบความดนสงเพอทาใหผนงเซลลแตกและสรางใหเปนสารเน อเดยวกนในรปแบบเปนแผนขนาดเลก (pellet) หลงจากน นทาใหเปนผงแหงดวยเทคโนโลย ซงทาใหไดน าหนกทลดลงจากน าหนกเปยกเปนอยางมาก จากน นพรอมบรรจ algae paste ตามปรมาณทตองการในการใชงานแตละคร งตอไป

ผลทคาดวาจะไดรบ 1. มชนดของแพลงกตอนพชทเหมาะสมในระบบการอนบาลและเล ยงเพออตรารอดทดของปลาทระยะพรอมสบพนธ 2. เกษตรกรไดรบการถายทอดเทคโนโลยจากกรมประมงและสามารถเล ยงปลาทใหมอตรารอดทด และมตนทนอาหารทตา และเกดความยงยนในการผลตปอนสตลาด 3. สรางองคความรตนแบบพรอมกบการเปนจดศกษาดงานในการเพาะเล ยงปลาทของกรมประมง เพอถายทอดความรใหกบนกวชาการของหนวยงานกรมประมง ใหสามารถสงตอความรและสงเสรมทกษะการเพาะเล ยงดงกลาวใหกบเกษตรกรหรอผทสนใจประกอบอาชพการเล ยงสตวน าในพ นทความรบผดชอบของตนไดอยางมประสทธภาพ ตวชวดความส าเรจ 1. มชนดของแพลงกตอนทมความเหมาะสมและมปรมาณมากเพยงพอในการอนบาลและเล ยงปลาทใหมอตรารอดถงชวงระยะสบพนธ 2. มกระบวนการไดองคความรของตนแบบการผลตปลาทเพอถายทอดใหกบเกษตรกร และสามารถตพมพเปนเอกสารเผยแพรไดใหแกเกษตรกร

ลงชอ………………………………………………… (นางสาวพรรณตยา ใจออน) ผเสนอแนวคด

เอกสารอางอง

คมน ศลปาจารย, จนตนา นกระนาด และสทธโณ ล มสรตน (2530). การเพาะพนธหอยแครง. เอกสารวชาการฉบบท 49/2530 . สถานประมงน ากรอยจงหวดประจวบคขขนธ, กรมประมง, 14 หนา.

จนตนา นกระนาด, คมน ศลปาจารย, สทธโณ ล มสรตนและสมพงษ กลางณรงค (2530) การเพาะพนธหอยตะโกรม. เอกสารวชาการ ฉบบท 50/2530 สถานประมงน ากรอยจงหวดประจวบครขนธ, กรมประมง, 6 หนา.

ทรงชย สหวชรนทร, คมน ศลปาจารย, สทธโณ ล มสรตนและสมพงษ กลางณรงค (2530) การเพาะพนธหอยตลบ. เอกสารวชาการ ฉบบท 47/2530 สถานประมงน ากรอยจงหวดประจวบครขนธ, กรมประมง, 9 หนา.

ธดา เพชรมณ. 2542. คมอการเพาะเล ยงแพลงกตอน. สถาบนวจยการเพาะเล ยงสตวน าชายฝง,สงขลา.49น.

รนภทร, มปป. รายงานการวจยเรองผลของความเคมตอการเจรญเตบโตของแพลงกตอนพช ชนด Isochrysis sp.. โรงเรยนราเปงวทยา, เชยงใหม. 32 หนา. อางถง Throndsem, 1933.

ลดดา วงศรตน. 2543. คมอการเพาะเล ยงแพลงกตอน. คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพ.127 น.

สทธชย ฤทธธรรม, พรรณตยา ใจออนและ วรดร สขสวสด . 2555. การวางไขของปลาท rastrelliger brachysoma จากพอแมพนธทเล ยงในระบบน าหมนเวยน ใน รายงานการประชมวชาการกรมประมง ประจาป 2555. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. หนา 176-189.

อาพน เหลอสนทรพย. 2506.การศกษาเกยวกบการกนอาหารของปลาทในอาวไทย ป 2506 ใน งานสอบสวนปลาท. สถานวจยประมงทะเล, กองสารวจและคนควา, กรมประมง. หนา 152-161.

Benemann, J. R., B. Koopman, J. Weissman, D. Eisenberg & R. Goebel, 1980. Development of microalgae harvesting and high-rate pond technologies in California. In G. Shelef & C. J. Soeder ( eds. ) , Algae Biomass. Elsevier/ North-Holland Biomedical Press, Amsterdam: 457–495.

Buri, P., 1978. The potential of algal culture in aquacultural enterprises. Arch. Hydrobiol. Beih. 11: 121–126.

COST, 1978. Proposal for a coordination of research activities in the field of mariculture. Rep. from Secr. COST Senior Officials Comm. Eur. Cooperation in the Field of scient. & tech. Res. COST/58/78, 13 pp

De Pauw, N. & G. Pruder, 1984. Use and production of microalgae as food in aquaculture. In M. Bilio, H. Rosenthal & G. J. Sindermann (eds. ) , Realism in aquaculture: achievements, constraints, perspectives (in press).

De Pauw, N. & E. Van Vaerenbergh, 1983. Microalgal wastewater treatment systems: potentials and limits. In P. F. Ghetti (ed.), Phytodepuration and the employment of the biomass produced. Centro Ric. Produz. Animali, Reggio Emilia, Italy: 211–287.

Durand-Chastel, H., 1980. Production and use of Spirulina in Mexico. In G. Shelef & C. J. Soeder (eds.), Algae Biomass. Elsevier/North-Holland Biomedical Press, Amsterdam: 51–64.

Epifanio, C. E., C. C. Valenti & C. L. Turk, 1981. A comparison of Phaeodactylum tricornutum and Thalassiosira pseudonana as foods for the oyster Crassostrea virginica. Aquaculture 23: 247–253.

Howell, B. R., 1979. Experiments on the rearing of larval turbot, Scophthalmus maximus L. Aquaculture 18: 215–225

Jones, D. A., A. Kanazawa & K. Ono, 1979. Studies on the nutritional requirements of the larval stages of Penaeus japonicus using micro-encapsulated diets. Mar. Biol. 54: 261–267.

Kayama, M., M. Hirata, A. Kanazawa, S. Tokiwa & M. Saito, 1980. Essential fatty acids in the diet of prawn, 3. Lipid metabolism and fatty acid composition. Bull. jap. Soc. scient. Fish. 46: 483–488.

Kawaguchi, K., 1980. Microalgae production systems in Asia. In G. Shelef & C. J. Soeder (eds.), Algae Biomass. Elsevier/North-Holland Biomedical Press, Amsterdam: 25–33.

Miguel Olaizola, 2000, Commercial production of astaxanthin from Haematococcus pluvialis using. 25,000-liter outdoor photobioreactor. Journal of Applied Phycology 12 : 499-506.

Mohn, H., 1980. Experiences and strategies in the recovery of biomass from mass cultures of microalgae. In G. Shelef & C. J. Soeder (eds. ) , Algae Biomass. Elsevier/North-Holland Biomedical Press, Amsterdam: 547–571.

Pitchaya Chainark,Tawat Sriveerachai and kom Silapajarn (2016), Developing High-Density Culture System of Pseudodiaptomusannandalei (Copepoda: Calanoida) with Various Microalgae Concentrate et.al

Scott, A. P. & C. Middleton, 1979. Unicellular algae as a food for turbot (Scophtalmus maximus L.) larvae – The importance of dietary long chain polyunsaturated fatty acids. Aquaculture 18: 227–240.

Sheik Aftab Uddin and Muhamad Zafar, 2007, MASS CULTURE OF MARINE DIATOMSKELETONEMA COSTATUM (GREVILLE) CLEVE COLLECTED FROM THE BAY OF BENGAL. PakistanJournal of Marine Sciences, Vol. 16(1),: 33-38.

Soeder, C. J., 1978. Economic considerations concerning the autotrophic production of micro algae at the technical scale. Arch. Hydrobiol. Beih. 11: 259–273.

Sorgeloos, P. , 1974. The influence of algal food preparation on its nutritional efficiency for Artemia salina L. larvae. Thalassia Yugosl. 10: 313–320.

Soong, P. , 1980. Production and development of Chlorella and Spirulina in Taiwan . In G. Shelef & C. J. Soeder (eds.), Algae Biomass. Elsevier/North-Holland Biomedical Press, Amsterdam: 97–113.

Watanabe, T., C.Kitajima and S.Fujita, 1983. Nutritional values of live organisms used in Japan for mass propagation of fish: a review. Aquaculture 34: 115-143.

http://www.fisheries.go.th/cf-chan/ . หองแพลงกตอน. (http://www.fisheries.go.th/cf-chan/plankton/phyto-outdoor/green-page.htm). 27 กมภาพนธ 2556

Yone, Y., 1978. Essential fatty acids and lipid requirement of marine fish. In Jap. Soc. scient. Fish, Dietary lipids in aquaculture. Koseisha-Koseikaku, Tokyo: 3–59.