20509-14...คุณธรรมจริยธรรมมีํความสัาคอคร่ญตูและวิชาชพครีูดังน...

หนวยท 14 คณธรรมจรยธรรมสาหรบคร

รองศาสตราจารยภณดา มาประเสรฐ (ผเขยนเดม) ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงเดอน พนสวรรณ *

ชอ ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงเดอน พนสวรรณ

วฒ วท.บ. (ชววทยา) เกยรตนยม มหาวทยาลยสงขลานครนทร, ปร.ด. (วทยาศาสตรและเทคโนโลยศกษา) มหาวทยาลยมหดล, ป. บณฑต (วชาชพคร) ตาแหนง ผชวยศาสตราจารยประจาสาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาสโขทยธรรมาธราช

หนวยทเขยน หนวยท 14

*ผชวยศาสตราจารย ดร.ดวงเดอน พนสวรรณ ปรบปรงเนอหาใหทนสมยและเพมเตมเนอหาเกยวกบจรยธรรมของคร ความซอสตยสจรต จตสาธารณะ

และเสยสละตอสวนรวม

-- คณธรรม จรยธรรมของคร --

หนวยท 14

คณธรรมจรยธรรมสาหรบคร

เคาโครงเนอหา ตอนท 14.1 แนวคดเกยวกบคณธรรมจรยธรรมของคร 14.1.1 ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอครและวชาชพคร 14.1.2 คณธรรมจรยธรรมทสาคญในวชาชพคร 14.1.3 ปญหาคณธรรมจรยธรรมของคร 14.1.4 แนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของคร ตอนท 14.2 จรรยาบรรณของคร 14.2.1 ความสาคญของจรรยาบรรณตอครและวชาชพคร 14.2.2 จรรยาบรรณทสาคญในวชาชพคร 14.2.3 ปญหาจรรยาบรรณของคร 14.2.4 แนวทางการพฒนาจรรยาบรรณของคร ตอนท 14.3 วนยของคร 14.3.1 ความสาคญของวนยตอครและวชาชพคร 14.3.2 วนยทสาคญในวชาชพคร 14.3.3 ปญหาวนยของคร 14.3.4 แนวทางการพฒนาวนยของคร

แนวคด

1. คณธรรมจรยธรรมมความสาคญในการรกษามาตรฐานวชาชพและทาใหครมความพรอมทจะปฏบตงานดวยความรกงานและบคคลทเกยวของ แตครยงมปญหาคณธรรมจรยธรรมทงดานความร เจตคต และทกษะทางคณธรรมทไมเพยงพอ การพฒนาคณธรรมจรยธรรมของครจงตองเนนการพฒนาความเขาใจอยางถองแทในคณธรรมจรยธรรมและพฒนาดวยชดจรยธรรมทครบวงจร


2. จรรยาบรรณมความสาคญในการสรางมาตรฐานพฤตกรรมของผประกอบวชาชพตามขอบเขตของจรรยาบรรณในวชาชพ แตครยงมปญหาไมตระหนกในความสาคญของจรรยาบรรณ แมจะมมาตรการทเดดขาด การพฒนาจรรยาบรรณของครจงควรเนนการใชอทธพลสงคมเพอขดเกลาและโนมนาวใหครมจรรยาบรรณ

3. วนยมความสาคญในการเปนมาตรการสงเสรมการกระทาทดของคร วนยครอบคลมงานทงหมดในวชาชพคร แตครยงมการกระทาผดวนยในหลาย ๆ ดาน และในทกระดบความรนแรงของโทษทางวนย รวมทงหนวยงานดาเนนการพฒนาวนยใหครอยางไมจรงจง ไมครบวงจร และไมตอเนอง แนวทางการพฒนาวนยจงตองปลกฝงคณธรรมจรยธรรมเพอใหเปนพนฐานทถาวรของวนย

วตถประสงค

เมอศกษาหนวยท 14 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. วเคราะหปญหาและการพฒนาคณธรรมจรยธรรมในวชาชพครได 2. วเคราะหปญหาและการพฒนาจรรยาบรรณในวชาชพครได 3. วเคราะหปญหาและการพฒนาวนยในวชาชพครได


ความนา คาทมความเกยวของอยางสาคญกบคณธรรม คอคาวา จรยธรรม ซงเปนคาทมความหมายใกลเคยงกนและสมพนธกน คนในสงคมจงอาจเรยกวาคณธรรมจรยธรรม เพอใหครอบคลมความหมายของทงสองคา หรออาจเรยกวาคณธรรมเพยงคาเดยว โดยมกรวมความหมายของจรยธรรมไวดวย นอกจากนนยงมคาทางการประกอบอาชพทเกยวของกบคาวา คณธรรม จรยธรรม อกสองคาคอคาวา จรรยาบรรณ และวนย โดยคณธรรมจรยธรรมจะเปนหลกการสาหรบคนทวไปในสงคม ในขณะทจรรยาบรรณเปนการนาคณธรรม จรยธรรมในสงคมไปปฏบตใหเหมาะสมกบการประกอบอาชพแตละอาชพทมลกษณะแตกตางกน จรรยาบรรณของอาชพตาง ๆ จงมความแตกตางกนในบางประเดน สวนวนยเปนระเบยบทกากบความประพฤตของผประกอบวชาชพใหเปนไปตามจรรยาบรรณของอาชพทกาหนดไว ในหนวยนจงเสนอทง คณธรรม จรยธรรม จรรยาบรรณ และวนยในวชาชพคร


ตอนท 14.1 แนวคดเกยวกบคณธรรมจรยธรรมของคร โปรดอานแผนการสอนประจาตอนท 14.1 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมาในแตละตอน

หวเรอง เรองท 14.1.1 ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอครและวชาชพคร เรองท 14.1.2 คณธรรมจรยธรรมทสาคญในวชาชพคร เรองท 14.1.3 ปญหาคณธรรมจรยธรรมของคร เรองท 14.1.4 แนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของคร

แนวคด 1. คณธรรมจรยธรรมมความสาคญตอคร โดยการเปนหลกคดและหลกปฏบตทดของคร ทาใหครไดรบ

การสนบสนนใหประสบความสาเรจทงในวถชวตประจาวนและวถชวตในวชาชพ คณธรรมจรยธรรมยงมความสาคญตอวชาชพในการรกษามาตรฐานวชาชพ ในการใหบรการแกสงคม รวมทงมบคลากรทมคณภาพชวตทดทจะเปนกาลงในการยกระดบมาตรฐานวชาชพ

2. คณธรรมจรยธรรมทสาคญในวชาชพครมพนฐานมาจากคณธรรมจรยธรรมในสงคมซงเปนทงคณธรรมพนฐานของการสรางครและเปนคณธรรมทครจะสรางใหกบนกเรยน และสงคม โดยมคณธรรมเกยวกบความรก ความเมตตา ความซอสตยสจรต จต-สาธารณะ และเสยสละตอสวนรวมเปนคณธรรมพนฐานทสาคญของความเปนคร

3. ปญหาคณธรรมจรยธรรมทสาคญของครคอการขาดความรความเขาใจในคณธรรมอยางแทจรง รวมทงมปญหาดานเจตคตและทกษะทางคณธรรมจรยธรรม

4. แนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของครควรองหลกพนฐานทางศาสนาซงเปนแหลงทมาทสาคญของคณธรรมในวชาชพโดยการพฒนาความรความเขาใจทางคณธรรม จรยธรรมทถกตอง และการพฒนาเปนชดจรยธรรมทสมพนธกนอยางครบวงจรและถกตองตามขนตอนเพอบรรลเปาหมายและความหมายของคณธรรมนน ๆ


วตถประสงค เมอศกษาตอนท 14.1 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. วเคราะหความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอครและวชาชพครได 2. อธบายปญหาคณธรรมจรยธรรมของครได 3. วเคราะหปญหาคณธรรมจรยธรรมของครได 4. เสนอแนะแนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของครได


เรองท 14.1.1 ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอคร และวชาชพคร คณธรรมจรยธรรมมความสาคญตอครและวชาชพคร ครจงตองเขาใจความหมายและความสาคญของคณธรรมจรยธรรมทมตอบคลากรครและวชาชพคร ดงน

1. ความหมายของคณธรรมจรยธรรม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของคณธรรมและจรยธรรมไวแตกตางกน ดงน คณธรรม หมายถง สภาพคณงามความด (2556, น. 263) จรยธรรม หมายถง ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต ศลธรรม กฎศลธรรม (2556, น. 303) นอกจากความหมายขางตนแลว พจนานกรมลองแมน (Longman, 2003) ไดใหความหมายของคาวาคณธรรมและจรยธรรม สรปไดดงน คณธรรม (Virtue) คอ สภาพความดของลกษณะและพฤตกรรม คณภาพความดเฉพาะในลกษณะของบคคล ประโยชนหรอขอไดเปรยบททาใหของบางอยางดกวาหรอใหประโยชนไดมากกวา (Longman, 2003, p. 1841) จรยธรรม (Ethic) คอ ความคดหรอความเชอทมอทธพลตอความประพฤตและเจตคตของบคคล หลกการของความประพฤตสาหรบการตดสนใจวาสงใดผดหรอถก (Longman, 2003, p. 533) ศลธรรม (Moral) คอ หลกการหรอมาตรฐานของความประพฤตด (Longman, 2003, p. 1066) ความหมายของคณธรรมจรยธรรมทใชในสงคมจงยงไมชดเจนตายตว แตกมความหมายหลกในแนวทางเดยวกนคอเปนหลกของการทาดเพอประโยชนของผปฏบต ผเกยวของ และสงคม อนงในหนวยนจะกลาวถงคณธรรมจรยธรรม ตามความหมายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 คณธรรมและจรยธรรมจงมความหมายใกลเคยงกนและมความสมพนธกน โดยคณธรรมเปนสภาพทพงประสงคในดานความด ความควร ความถกตอง สวนจรยธรรมเปนการปฏบตไปสสภาพทพงประสงคนน คณธรรมจงเปนสภาพทางจตใจทจะโนมนาการกระทาใหเกดการประพฤตปฏบตสงทด และไมประพฤตสงทไมด ดงนน คณธรรมจะเปนปจจยเกอหนนใหเกดจรยธรรม และจรยธรรมเปนผลของการมคณธรรม หรออกนยหนงคณธรรมเปนเรองของความจรงแทหรอสจธรรม สวนจรยธรรมเปนสงทมนษยทาขน แตงขนตามเหตผลของมนษย หรอตามความตองการของมนษย


2. ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอวชาชพคร คณธรรมจรยธรรมมความสาคญตอครและวชาชพคร ดงน

2.1 ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอคร 2.1.1 ความสาคญตอการดารงชวตประจาวน การมคณธรรมจรยธรรมชวยใหครมการดารงชวตทดทงการมสขภาพทางกายและสขภาพจตทด เชน

1) ดานสขภาพทางกาย หลกคณธรรมจรยธรรมทสงคมยดถอนนมขอบขายสาระทชวยพฒนาทงรางกายและจตใจของคน การใชหลกคณธรรมจรยธรรมจงเกดผลดทางรางกาย เชน ครทมคณธรรมเกยวกบทางสายกลางจะมพฤตกรรมบรโภคอาหารแตพอสมควร ครจงไมอวนเกนควรและไมเปนโรคตาง ๆ อนเนองจากการบรโภค ทาใหสามารถประกอบอาชพเลยงตนและครอบครวไดเปนปกต และมความแคลวคลองในการทากจกรรมตาง ๆ ในชวต นอกจากนนจะทาใหครเปนผมบคลกภาพทด เปนทชนชมของบคลอน

2) ดานสขภาพจต หากครดารงตนในคณธรรมจรยธรรมแลว ครจะเปนผประพฤตในทางทด หลกเลยงหรอลดเลกการประพฤตทไมด สามารถใชคณธรรมเปนเครองประคบประคองจตใจและการดารงชวตใหเปนไปในทางทเปนผลดตอตน คนอน และสงคม เชน มการประกอบอาชพโดยสจรต ไมหลงในลาภยศของตนเอง มการคดการพดและการกระทาของตนเองทสอดคลองกน ไมพดอยางหนงแตทาอกอยางหนง ไมทาดในเรองหนงแตทาชวในอกเรองหนง นอกจากนนครทมคณธรรมจรยธรรมสามารถเผชญชวตอยางมสตปญญาและสขภาพจตทด รวมทงไดรบการยอมรบยกยองจากบคคลอน

2.1.2 ความสาคญตอการปฏบตงานในวชาชพ ครทมคณธรรมจรยธรรม จะไดรบการเคารพจากศษย ไดรบการยอมรบจากผปกครอง ไดรบการสนบสนนจากเพอนและผบงคบบญชา ทาใหมความกาวหนาในการทางานและการประกอบอาชพ ซงอาจไดรบการยกยองประกาศเกยรตคณใหเปนตวอยางทดของบคลากรในวชาชพ ในดานภาระงานการเปนผนาของสงคม ครทมคณธรรมจรยธรรมจะเปนสมาชกทดของสงคมทตนเปนสมาชกอยรวมทงเปนเพอนมนษยทดของคนในกลมสงคมอน เมอครทมคณธรรมจรยธรรมหลาย ๆ คนมาอยรวมกน ซงแมแตละคนจะมคณลกษณะและความคดแตกตางกนกตาม ครเหลานนจะมวธการดาเนนงานและวธการหาขอยตในทางทเปนคณแกบคคลและสวนรวมไดโดยไมตองมการขดแยงกน สงคมครจงเปนสงคมทด ครจงเปนตวแบบทดของสงคม สามารถนาใหสงคมมคณธรรมจรยธรรมทด และไดรบการยกยองใหเปนเปนผนาทดของสงคม

2.2 ความสาคญของคณธรรมจรยธรรมตอวชาชพคร คณธรรมจรยธรรมมความสาคญตอวชาชพครในดานตาง ๆ ทสาคญ คอ

2.2.1 การรกษามาตรฐานวชาชพ การทครมคณธรรมจรยธรรมในการปฏบตงาน เปนปจจยสาคญในการรกษามาตรฐานวชาชพทกาหนดไวในกฎหมายทางการศกษา และชวยใหวชาชพมบทบาทตามหนาททมตอสงคมรวมทงมบทบาทตามสถานภาพทไดรบการยกยองใหเปนวชาชพชนสง ผรบบรการและสงคมไดรบคณประโยชนจากการศกษาตามมาตรฐานการประกนคณภาพการศกษา


2.2.2 การยกระดบมาตรฐานวชาชพ การทครมมาตรฐานการทางานตามมาตรฐานวชาชพทกาหนดไว ทาใหครมวฒนธรรมองคการทพงประสงค องคการทรบผดชอบเกยวของกบการพฒนาวชาชพจงสามารถใชวชาการ งบประมาณ และทรพยากรอนในการยกระดบวชาชพใหเกดคณประโยชนตอสงคมมากยงขน การทครแตละคนจะมคณธรรมจรยธรรมหรอไม เพยงใด จงไมไดมความสาคญเฉพาะตอตวครเทานน แตมความสาคญอยางยงตอสงคมและวชาชพ ผเปนสมาชกของวชาชพจงตองไมปลอยปละละเลยการมคณธรรม ไมควรพฒนาคณธรรมจรยธรรมตามความพอใจของตนเอง แตจะตองพฒนาตนใหเปนคนทสมบรณและครทสมบรณเพอสรางนกเรยนทสมบรณ รวมทงการสรางวชาชพทสมบรณทงดานภาพลกษณของวชาชพ มาตรฐานวชาชพ และศกดศรของวชาชพ


เรองท 14.1.2 คณธรรมจรยธรรมทสาคญในวชาชพคร คณธรรมจรยธรรมทสาคญในวชาชพครอาจแบงไดเปน 5 ดาน คอ คณธรรมของความเปนคน คณธรรมตามหลกศาสนา คณธรรมของความเปนคนไทย คณธรรมของการเปนขาราชการ และจรยธรรมของคร โดยมสาระสาคญ ดงน

1. คณธรรมของความเปนคน กรต บญเจอ (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา 2550 ค, น. 2-7) ไดอธบายเกยวกบคณธรรมความเปนคนวา สภานตบญญตแหงชาตไดจดการระดมสมองผทรงคณวฒจากศาสนา องคการตาง ๆ และไดขอสรปไดวาการพฒนาคณธรรมจรยธรรมตองเรมจากการพฒนาคณธรรมจรยธรรมแหงความเปนคนกอน โดยสรางใหคนไทยทงชาตสานกวาทกคนเปนคน กอนทเขาจะนบถอศาสนา และเขาสฐานะใดในสงคม มฉะนนเขาจะไมเปนคนทพงประสงค คนไทยทพงประสงค ศาสนกทพงประสงค และผประกอบวชาชพทพงประสงค คณธรรมของความเปนคนเปนคณธรรมททกคนตองมอยเสมอ และตองมทง 4 ขอ เนองจากเปนองคประกอบของการเปนคนทสมบรณ หากขาดขอใดขอหนงจะทาใหเกดความไมสมดลหรอเสยศนย เพราะคณธรรมบางประการมผลทงใหคณและโทษเนองจากมสภาพเปนกเลสดวย คณธรรมแมบทของความเปนมนษย 4 ประการ ไดแก

1.1 ความรรอบ เปนลกษณะทจาเปนของความประพฤตด หมายถง การเลงเหน การหยงรโดยงายและชดเจนวาอะไรควรประพฤต อะไรไมควรประพฤต การคดคานงและประสบการณจะชวยใหเกดความรรอบทลกซง ความรรอบนจงไมไดหมายความเพยงการมความรมากหรอการเปนผแสวงหาความรเทานน

1.2 ความเขมแขง แบงเปนความเขมแขงทางกายภาพ ไดแก กลาเสยง กลาเผชญความยากลาบาก อนตราย และความตายเพออดมการณ และความเขมแขงทางจตใจ รวมทงกลาเผชญการถกใสราย การเยาะเยย การถกเขาใจผดโดยมนใจวาตนทาด

1.3 ความพอเพยง มนษยมสญชาตญาณทจะกระตนใหทากจการบางอยางเพอการอยรอดของตนและเผาพนธ ซงเมอหมดความจาเปนสญชาตญาณนนกจะหยดทางานโดยอตโนมต นอกจากนนมนษยยงสามารถสานกและปลกสญชาตญาณไดตามใจ มนษยจงใชสญชาตญาณเลยเถดเกนความจาเปนตามธรรมชาต จนบางครงเปนการใชสญชาตญาณเพอความพงพอใจเทานน การไมรจกควบคมพลงในตวใหอยในขอบเขตของจดมงหมายของชวต มกจะกอใหเกดปญหายงยากมากมายแกตวเองและสงคม เนองจากเมอคนหนงใชพลงเกนขอบเขตอยางไมถกตอง กมกจะกาวกายสทธอนชอบธรรมของผอน เชน การสงสมสมบตดวยวธทไมถกตอง คณธรรมความพอเพยงจงชวยใหรวาอะไรควรอยในขอบเขตแคไหน ขณะเดยวกนการไมใชสญชาตญาณเลยจะทาใหเปนคนไรพลงและไร


ประโยชน การใชสญชาตญาณเกนขอบเขตกจะกอใหเกดความเดอดรอน จงตองฝกใหรจกใชพลงและสญชาตญาณในขอบเขตอนควรตามสภาพและฐานะของบคคล ความพอเพยง เปนการเดนสายกลางระหวางกเลสทตรงกนขาม เชน ความเขมแขงเปนทางสายกลางระหวางความขขลาดกบความบาบน ความพอเพยงเปนทางสายกลางระหวางการขาดกบการเกน ทงนทางสายกลางมไดหมายถงการบวกกนหารสองดวยวธการทางเลขคณต แตหมายถงการเกบขอดจากทงสองขางทเลยเถด เพอดาเนนชวตใหสงขนไปเรอย ๆ ดงนน แมทางสายกลางจะอยระหวางกเลสทตรงขามกน แตกอยคนละระดบกบกเลส

1.4 ความยตธรรม ไดแก การใหแกทกคนตามความเหมาะสมโดยตองรวาเรามกาลงใหเพยงใด ควรใหแกใคร อยางไร โดยจาเปนตองมคณธรรมความรรอบ ความเขมแขง และความพอเพยงเขามากากบดวย ความยตธรรมนถอเปนคณธรรมพนฐานของคณธรรมทกอยาง เปนแกนหรอสารตถะของคณธรรมทกชนด คณธรรมอน ๆ เปนเพยงแงตาง ๆ ของความยตธรรม ผทมความยตธรรมสงจงเพยบพรอมดวยคณธรรมทกอยาง มความเปนระเบยบเรยบรอยในตว แตสงคมพยายามนยามความยตธรรมเพอตอบสนองความเหนแกตวอยเนอง ๆ จงตองพจารณาวาอะไรคอความยตธรรมทตองปฏบตในสงคม ใครควรไดรบความยตธรรมแคไหน ใครเปนผกาหนดกรอบและกระบวนการความยตธรรม

2. คณธรรมตามหลกศาสนา ศาสนาตาง ๆ มหลกธรรมทชวยใหบคคลเปนคนดโดยมตวอยางหลกคณธรรมจรยธรรมทางศาสนาทสาคญ ไดแก

2.1 ศาสนาพทธ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต) (2547, น. 21-22) ไดระบวาคนมศลธรรมหรอมมนษยธรรมทเรยกไดวาเปนอารยชน เปนผมธรรม 10 ขอ เรยกวา กศลธรรมบถ (ทางทากรรมด) หรอธรรมจรยา ซงจดเปนอารยธรรมทครบถวนสมบรณโดยทาใหคนเจรญขนพรอมทงทางกาย ทางวาจา ทางใจ ธรรมจรยา 10 ขอน ประกอบดวย

2.1.1 มสจรต 3 คอ มความประพฤตดประพฤตชอบ 3 ประการไดแก 1) กายสจรต ความสจรตทางกาย ทาสงดงามถกตอง ประพฤตดชอบดวยกาย 2) วจสจรต ความสจรตทางวาจา พดสงดงามถกตอง ประพฤตดชอบดวยวาจา 3) มโนสจรต ความสจรตทางใจ คดสงดงามถกตอง ประพฤตดชอบดวยใจ

2.1.2 ประพฤตตามอารยธรรม โดยปฏบตถกตองตามทางแหงกศลกรรม 10 ประการ คอ

ทางกาย 3 ไดแก 1) ละเวนการฆา การบบคนเบยดเบยน มเมตตากรณาชวยเหลอเกอกลสงเคราะหกน 2) ละเวนการแยงชงลกขโมย การเอาเปรยบ เคารพสทธในทรพยสนของกนและกน


3) ละเวนการประพฤตผดลวงละเมดในของรกของหวงแหนของผอน ไมขมเหงจตใจ หรอทาลายลบหลเกยรตและวงศตระกลของกน

ทางวาจา 4 ไดแก 4) ละเวนการพดเทจ โกหกหลอกลวง กลาวแตคาสตย ไมจงใจพดใหผดจากความจรงเพราะเหนแกประโยชนใด ๆ 5) ละเวนการพดสอเสยด ยยง สรางความแตกแยก พดแตคาทสมานและสงเสรมความสามคค 6) ละเวนการพดคาหยาบ สกปรกเสยหาย พดแตคาสภาพ นมนวลควรฟง 7) ละเวนการพดเหลวไหลเพอเจอ พดแตคาจรง มเหตมผล มสารประโยชน ถกกาลเทศะ

ทางใจ 3 ไดแก 8) ไมละโมบ ไมเพงเลงคดหาทางเอาแตจะได คดให คดเสยสละ ทาใจใหเผอแผกวางขวาง 9) ไมคดรายมงเบยดเบยน หรอเพงมองในแงจะทาลาย ตงความปรารถนาด แผไมตร มงใหเกดประโยชนสขแกกน 10) มความเหนถกตอง เขาใจในหลกกรรมทวา ทาดมผลด ทาชวมผลชว รเทาทนความจรงทเปนธรรมดาของโลกและชวต มองเหนความเปนไปตามเหตปจจย หลกกศลกรรมบถ 10 ขางตนเปนหลกธรรมทครบถวนสมบรณทาใหคนเจรญขนพรอมทงทากาย ทางวาจา ทางใจ แตผใดทยงไมสามารถปฏบตไดครบทง 10 ประการ กควรควบคมตนใหไดในทางกายและวาจากอนเปนอยางนอย โดยการประพฤตตามหลก ศล 5 ทเปนสวนเบองตนของธรรมจรยา 10 น ซงกยงทาใหไดชอวาเปนผมศลธรรม

2.2 ศาสนาครสต หลกคณธรรมจรยธรรมสาคญของศาสนาครสต คอ ความรก ซงม 2 ลกษณะ คอ ความรกในพระเจาซงเปนความรกทแทจรงสงสด และความรกในเพอนมนษย การปฏบตความรกแทจะตองกระทาโดย (จนตนา ยนพนธ, 2548, น. 360) 2.2.1 มทศนะตอเพอนมนษยทกคนวาเปนบตรของพระเจาเทาเทยมกน 2.2.2 ละเวนการมองคนในแงราย 2.2.3 อดทนตอความผดพลาดและความบกพรองของผอน 2.2.4 ตอบแทนความชวดวยความด 2.2.5 ละเวนการอจฉาผอน 2.2.6 รวมใจกนทางานไดโดยอะลมอลวยตอกน

2.3 ศาสนาอสลาม คณธรรมในศาสนาอสลาม หมายถง การทมนษยเคารพภกดตออลลอฮเสมอนหนงวามองเหนพระองค การมคณธรรมจงหมายถงการทมสลมทกคนจะตองตระหนกวาการดาเนนชวตของตนทก


อรยาบถ และทกการกระทาของตนพงอยระหวางการภกด การระลกถงพระองคกระทาไดหลายวธ (จนตนา ยนพนธ, 2548, น. 361) เชน 2.3.1 การปฏบตตามหลกวนยปฏบต 2.3.2 การกลาวคาปฏญาณ 2.3.3 การมความเออเฟอเผอแผ 2.3.4 การมความสงบเสงยม 2.3.5 การมความละอาย 2.3.6 การมความสภาพออนโยน 2.3.7 การปฏบตความด 2.3.8 การรกษาขอบเขตทอลลอฮกาหนดไว คาสอนของทกศาสนาครอบคลมใหคนมการทาดทงทางกาย วาจา และใจ คณธรรมจรยธรรมทางศาสนาจงถอเปนแมแบบทางจรยธรรมของผนบถอศาสนานน ๆ ทจะนาไปใชในการดาเนนชวตในสงคม

3. คณธรรมของความเปนคนไทย ไกรยทธ ธรตยานนท ไดวเคราะหคณลกษณะทดของคนไทยทพงประสงคซงใชเปนกรอบในงานวจยของ สวมล วองวานช และนงลกษณ วรชชย (สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2550. ข, น. 11-12) โดยระบวาคณลกษณะทจาเปนตองพฒนาม 3 ดาน คอ

3.1 คณลกษณะดานคณธรรม หมายถง คณลกษณะทเปนสภาพความดงามในดานตาง ๆ รวม 4 ชด ไดแด

3.1.1 คณธรรมทเปนแรงปจจยผลกดน หมายถง สภาพความดงามทชวยเรงรดใหกระทาการใด ๆ ใหบรรลจดมงหมายทตงไว ไดแก ความขยนหมนเพยร ความอดทน ความสามารถพงตนเอง และการมวนย

3.1.2 คณธรรมทเปนแรงปจจยหลอเลยง หมายถง สภาพความดงามทชวยเรงรดใหกระทาการใด ๆ ใหบรรลจดมงหมายทตงไวอยางตอเนอง ไดแก ฉนทะ สจจะ ความรบผดชอบ ความสานกในหนาท และความกตญญ

3.1.3 คณธรรมทเปนแรงปจจยเหนยวรง หมายถง สภาพความดงามทชวยประวงหรอตกเตอนใหการกระทาการใด ๆ ใหบรรลจดมงหมายทตงไว ไดแก ความมสตและรอบคอบ และความตงจตใหด


3.1.4 คณธรรมทเปนแรงปจจยสนบสนน หมายถง สภาพความดงามทชวยสงเสรมใหกระทาการใด ๆ ใหบรรลจดมงหมายทตงไว ไดแก ความเมตตา ความปรารถนาดตอกน ความเออเฟอตอกน ความไมเหนแกตว ความไมเอารดเอาเปรยบผอน และความอะลมอลวย ถอยทถอยอาศย

3.2 คณลกษณดานสงคม หมายถง คณลกษณทเกยวของกบการเขาสงคมและการมปฏสมพนธกบผอน เชน ความมกรยามารยาท การปรบตว ความตรงตอเวลา ความสภาพ การมสมมาคารวะ การพดจาไพเราะ และความออนนอมถอมตน

3.3 คณลกษณดานการเรยนร หมายถง คณลกษณทเกยวของกบการศกษาหาความร การทาความเขาใจในเรองตาง ๆ เชน ความใฝเรยนใฝร ความรกโรงเรยนและความรกการอาน เปนตน คณธรรมจรยธรรมตามแนวทางของประเทศนเปนสงททาใหประเทศตาง ๆ มเอกลกษณและมพฒนาการของประเทศแตกตางกน ซงศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม, 2550, น. ซ) ไดศกษาคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรมจรยธรรม ใน 10 ประเทศทมภาพลกษณดานคณธรรมจรยธรรม เปนรปธรรมและมคณลกษะทเปนเอกลกษณโดดเดนเฉพาะหรอนาสนใจ เชน นวซแลนด สาธารณรฐเกาหล สหพนธสาธารณรฐเยอรมน พบวา คณธรรม พนฐานสาคญ ๆ ทประเทศสวนใหญม ไมวาจะเปนประเทศทกาลงพฒนา หรอประเทศทพฒนาแลว เพอเปนฐานทจะอยรวมกนในสงคมอยางสนต รวมกนพฒนาความเจรญและความมนคงของประเทศชาต ไดแก ความขยน อดทน ซอสตย มวนย เครงในระเบยบ ความรบผดชอบ รหนาท ประหยด รวมทงพบวา คณลกษณะเดนของคนเอเชย คอ ความกตญญ ความรกชาต ความออนนอม ขณะทคณลกษณะเดนของคนในยโรป อเมรกาเหนอ และแปซฟกใต มจดเดนเรองการยอมรบในความแตกตางและความหลากหลาย

4. คณธรรมของการเปนขาราชการทด รฐบาลในสมยทม พลเอกสรยทธ จลานนท เปนรฐมนตรไดจดทาวาระแหงชาตดานจรยธรรม ธรรมาภบาล และการปองกนการทจรตประพฤตมชอบในภาครฐ ซงกาหนดยทธศาสตรการทางาน 7 ยทธศาสตร โดยมยทธศาสตรท 2 ทกาหนดเกยวกบคณธรรมจรยธรรมทพงประสงค ดงน (สานกงาน ก.พ., 2549) ยทธศาสตรท 2 การปรบเปลยนกระบวนทศน วฒนธรรม คานยม และการพฒนาขาราชการยดหลก 4 พ เปนแนวทางในการดาเนนงาน ประกอบดวย

4.1 พงตนเอง สามารถพงตนเองในการทางานและการใชชวต เนนใหการรบราชการมความเปนมออาชพ ทางานอยางมศกดศร (integrity) ขยนตงใจในการทางาน (activeness)

4.2 พอด เปนขาราชการทตองทางาน ใชชวต และวางตวอยางพอด พอควร โดยยดหลกความเหมาะสม สามารถปรบตวไดทนโลก (relevancy) มจตใจและการกระทาทเปนประชาธปไตย ยอมรบหลกการมสวนรวมของประชาชน เพอใหเกดความโปรงใส (democracy)


4.3 พอเพยง การทางานของขาราชการจะตองครอบคลมหลกความรอบคอบ มเหตผลและมความเพยงพอทงในเรองของขอบเขตของงานและความครบถวน โดยรบผดชอบผลงานตอสงคม (accountability) และมศลธรรม และ คณธรรม (morality)

4.4 พอใจ ขาราชการตองพอใจในสถานภาพของตน และเนนความพงพอใจของประชาชนจากผลงานของตน (yield) ทมประสทธภาพ (efficiency) แมวาคณธรรมขางตนจะถกกาหนดในนามทเปนคณธรรมของขาราชการกตามแตสามารถประยกตใชกบบคลากรอนเนองจากเปนแนวทางทเปนคณธรรมทพงประสงคของประเทศ

5. จรยธรรมของคร 5.1 พรหมวหาร 4 พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต, 2547,น. 24, 66-68) ไดอธบายถงคณธรรม จรยธรรม ทสาคญสาหรบคร คอ พรหมวหาร 4 ซงเปนคณธรรมของคนทมคณตอสวนรวม คนผสงสอนหรอใหการศกษา คนทเปนสมาชกทดของสงคม ชวยสรางสรรคสงคม โดยพรหมวหาร 4 มธรรมหรอหลกความประพฤต ดงน

เมตตา คอ ความรก ความปรารถนาด มไมตร ตองการชวยเหลอใหทกคนประสบประโยชนและความสข

กรณา คอ ความสงสาร อยากชวยเหลอผอนใหพนจากความทกข ใฝใจทจะปลดเปลองบาบดความทกขยากเดอดรอนของคนและสตวทงปวง

มทตา คอ ความเบกบานพลอยยนด เมอเหนผอนอยดมสข กมใจแชมชนเบกบาน เมอเหนเขาทาความดงามประสบความสาเรจกาวหนายงขนไป กพลอยยนดบนเทงใจดวย พรอมทจะชวยเหลอสนบสนน

อเบกขา คอ ความมใจเปนกลาง มองตามความเปนจรง โดยวางจตเรยบสมาเสมอ มนคง เทยงตรงดจตาชง มองเหนการทบคคลจะไดรบผลดหรอชว สมควรแกเหตทตนประกอบ พรอมทจะวนจฉย วางตน และปฏบตไปตามหลกการ เหตผล และความเทยงธรรม

5.2 ความซอสตยสจรต อยในจรรยาบรรณวชาชพและคณลกษณะครทด

5.2.1 ความหมายของความซอสตยสจรต พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของคาวา ซอสตย ไววา ประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดคดทรยศไมคดโกงและไมหลอกลวง (2556, น. 402) และคาวาสจรต ไววา ความประพฤตชอบ (2556, น. 1242) โกวท ประวาลพฤกษ (2528, น. 582 - 592) ไดให ความหมายคาวา ความซอสตย ไววาหมายถงการประพฤตปฏบตอยางเหมาะสมและตรงตอความเปนจรง ประพฤตปฏบตอยางตรงไปตรงมา ทงกายวาจา ใจ ตอตนเองและตอผอน ความหมายของความซอสตยสจรตทปรากฏในพระราชดารส พระราชทานแกผบงคบบญชา อาจารยและนายทหารนกเรยน โรงเรยนเสนาธการทหารบก ชดท 57 ซงเดนทางมาศกษาภมประเทศทว ๆ ไปทางภาคใตในโอกาสเขาเฝาทลละอองธลพระบาท ณ ศาลาบหลน ทกษณราชนเวศน วนองคาร ท 28 สงหาคม 2522 ความวา “...ความซอสตยสจรตนนขอวเคราะหศพทวา ความตรงไปตรงมาตอสงทงหมดนอยใหญ สวนงานของราชการ สวนงานของตวเองเปนสวนตวทงหมด


คอความซอสตยสจรต และคาวาซอสตยสจรตนกมาจากคาวา การทองเทยวของจตใจในทางทด หรอคดใหด คดใหสจรต ทงฉลาดดวย ทงไมเบยดเบยนผอนหรอการงานของตว ทงไมเบยดเบยนสวนรวมดวย จงจะเปนผสจรต...” (ภมพลอดลเดช, 2551, น. 33) ดงนน ความซอสตยสจรต จงหมายรวมถง ความประพฤตตรง ความประพฤตชอบ จรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกลวง ไมเบยดเบยนการงานของตน ผอน และสวนรวม

5.2.2 ประโยชนของความซอสตยสจรต ความซอสตยสจรตมประโยชนในการทาหนาทใหตรงตามจดประสงคและหลกการ ทาประโยชนตอสวนรวมมประโยชนในการทางานใหสาเรจตามเปาหมาย อนจะนาไปสความเจรญรงเรองของประเทศชาต ดงทปรากฏในพระบรมราโชวาท และพระราชดารสของพระบาท-สมเดจพระเจาอยหว ดงตวอยางตอไปน พระบรมราโชวาทในพธพระราชทานปรญญาบตร วฒบตร ประกาศนยบตร และเขมวทยฐานะแกผทรงคณวฒและผสาเรจการศกษาจากวทยาลยปองกนราชอาณาจกร วทยาลยการทพบก วทยาลยการทพเรอ วทยาลยการทพอากาศ โรงเรยนเสนาธการทหารบก โรงเรยนเสนาธการทหารเรอ และโรงเรยนเสนา- ธการทหารอากาศ ณ อาคารใหม สวนอมพร วนองคารท 16 ตลาคม 2522 ความวา “...ถามความสจรตใจไมพอ หรอไมหนกแนนแนวแนพอทจะทาหนาทใหตรงตามจดประสงคและหลกการทศกษามา กอาจทาใหเกดความเสยหายใหญหลวงแกชาตไดตาง ๆ โดยงาย...” (ภมพลอดลยเดช, 2551, น. 35) พระราชดารส ในโอกาสทคณะผอานวยการและอาจารยใหญจากโรงเรยนตาง ๆ ในเขตอาเภอดสต “กลมจตรลดา” เขาเฝาฯ ทลเกลาฯ ถวายเงนโดยเสดจพระราชกศล ตามพระราชอธยาศย ณ พระตาหนกจตรลดารโหฐาน วนองคารท 18 มนาคม 2523 ความวา “...ผทมความสจรตและบรสทธใจ แมจะมความรนอยกยอมทาประโยชนใหแกสวนรวมไดมากกวาผมความเมตตาแตไมมความสจรต ไมมความบรสทธใจ...” (ภมพลอดลยเดช, 2551, น. 40) พระราชดารส ในโอกาสท ฯพณฯ พลเอก เปรม ตณสลานนท นายกรฐมนตร นาคณะรฐมนตรเขาเฝาทลละอองธลพระบาท เพอถวายสตยปฏญาณกอนเขารบหนาท ณ พระตาหนกจตรลดารโหฐาน วนจนทรท 9 พฤษภาคม 2526 ความวา “...ซอสตยสจรตนมความสาคญ เพราะถาหากวาแตละคนมความตงใจแลว แตไมมความซอสตยสจรต กไมมเปาหมายทแนนอน จะเปะปะไปทางโนนททางนท ไมมทางทจะสาเรจในการงานใด ๆ ฉะนน การทมความซอสตยสจรตนนมความสาคญอยอนดบแรกกคอ การใหรจกเปาหมายของงาน คอความเจรญรงเรองของประเทศชาต...” (ภมพลอดลยเดช, 2551, น. 69) พระบรมราโชวาท พระราชทานเพอเชญลงพมพในหนงสอวนเดกปพทธศกราช 2531 ความวา “... ความซอสตยสจรตเปนพนฐานของความดทกอยาง เดก ๆ จงตองฝกฝน อบรมใหเกดมขนในตนเอง เพอจกไดเตบโตขนเปนคนดมประโยชนและมชวตทสะอาดทเจรญมนคง...” (ภมพลอดลยเดช, 2551, น. 82) พระราชดารส ในโอกาสทนายกรฐมนตร นาคณะรฐมนตรเฝาฯ ถวายสตยปฏญาณกอนเขารบหนาท ณ พระตาหนกจตรลดารโหฐาน วนเสารท 15 พฤศจกายน 2540 ความวา “....ในสถานการณปจจบน ความเขมแขงซอสตยสจรตจะเปนสงสาคญมาก เพราะวาถาแตละคนปฏบตดวยความตงอกตงใจจรง ๆ กสามารถจะผานพนอปสรรคทกอยาง โดยเฉพาะ


จะตองทาดวยความเฉลยวฉลาดและสอดคลองกน...” (ภมพลอดลยเดช, 2551, น. 110)

5.2.3 พฤตกรรมความซอสตยสจรตของคร ผทอยในวชาชพครควรมความซอสตยสจรต โกวท ประวาลพฤกษ (2528, น. 582-592) กลาวถง พฤตกรรมความซอสตยสจรตทครควรประพฤต ดงตอไปน

1) ถายทอดความรโดยไมปดบงอาพราง 2) ไมเบยดบงแรงงานหรอนาผลงานของผอนมาเปนของตน 3) ไมเบยดบงทรพยสนสวนรวมหรอสวนราชการไปใชเพอประโยชนสวนตนหรอพวกพอง 4) ไมอวดอางความสามารถเกนความจรง 5) ไมนาหรอยอมใหนาผลงานทางวชาการของตนไปใชในทางทจรตหรอเปนภยตอมนษยชาต 6) ใชเวลาราชการเพอประโยชนทางราชการอยางเตมท 7) ไมชกชวนศษยกระทาในสงทเสอมเสย 8) เขาสอนและเลกสอนตามเวลาทกาหนด 9) ไมประจบสอพลอผบงคบบญชาเพอประโยชนสวนตน 10) ปฏบตหนาทอยางดทงตอหนาและลบหลงผบงคบบญชา 11) เปนบคคลรกษาคามนสญญา

5.3 จตสาธารณะ 5.3.1 ความหมายของจตสาธารณะ จตสาธารณะ (Public Mind) หรอจตสานกสาธารณะ (Public Consciousness) มผใหความหมายไวใกลเคยงกน ดงน พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของคาวา จตสานก ไววา ภาวะทจตตน และรตว สามารถตอบสนองตอสงเราจากประสาทสมผสทง 5 คอ รป เสยง กลน รส และสงทสมผสไดดวยกาย (2556: 325) และคาวา สาธารณะ ไววา เพอประชาชนทวไป เชน สวนสาธารณะ โทรศพทสาธารณะ บอนาสาธารณะ ทวไป เชน ถนนนไมใชถนนสาธารณะ อยาแตงตวประเจดประเจอในทสาธารณะ (2556: 1214) สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (2542) ไดใหความหมายของ จตสาธารณะ วา หมายถง การรจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทเปนประโยชนตอชาต มความสานกและยดมนในระบบคณธรรมและจรยธรรมทดงาม ละอายตอสงผด เนนความเรยบรอย ประหยดและมความสมดลระหวางมนษย และธรรมชาต ชยวฒน ถระพนธ (2542) กลาววา จตสาธารณะ หมายถง ความเปนพลเมองผตน รตระหนกในสทธและความรบผดชอบทจะสรางสรรคสงคมสวนรวมของคนสามญ พลเมองทรก เรยกรองการมสวนรวม และตองการทจะจดการดแลกาหนดชะตากรรมของตนและชมชน เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2543) ไดใหความหมาย จตสาธารณะ วา หมายถง ความคดทไมเหนแกตว มความปรารถนาทจะชวยเหลอ ชวยแกปญหาใหแกผอนหรอสงคม พยายามฉวยโอกาสทจะชวยเหลออยางจรงจง และมองโลกในแงดบนพนฐานของความเปนจรง


หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 ใหความหมายของจตสาธารณะวาหมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการมสวนรวมในกจกรรมหรอสถานการณทกอประโยชนใหแกผอน ชมชน และสงคมดวยความเตมใจ กระตอรอรน โดยไมหวงผลตอบแทน จากความหมายของจตสาธารณะทกลาวมาขางตน สรปไดวา จตสาธารณะ หมายถง การรจกเอาใจใส เปนธระ มสวนรวมในกจกรรมหรอสถานการณของสวนรวม ทกอใหเกดประโยชนรวมกนในสงคมดวยความเตมใจ โดยไมมงหวงสงตอบแทน

5.3.2 ความสาคญของจตสาธารณะ จตสาธารณะมความสาคญสาหรบการรกษาผลประโยชนของสวนรวมและประเทศชาต ดงทพระราชบญญตการศกษาเเหงชาต พ.ศ. 2542 ไดกาหนดไวในมาตรฐานการศกษาของชาตมาตรฐานท 1 วา คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองเเละพลโลก โดยคนไทย ตองเปนคนเกง คนด และมความสข ตวบงชคอ กาลงกาย กาลงใจทสมบรณ ความรและทกษะทจาเปนและเพยงพอในการดารงชวตและการพฒนาสงคม ทกษะการเรยนรและการปรบตว ทกษะทางสงคม คณธรรม จตสาธารณะ และจตสานกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก โดยมงปลกฝงจตสานกทถกตองดานตาง ๆ ใหกบผเรยน รวมถงการรจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต ซงตอมากระทรวง-ศกษาธการไดใหความสาคญกบการมจตสาธารณะทเหนแกประโยชนสวนรวม การรจกดแลของสวนรวม รวมถงรจกการรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต โดยใหหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กาหนด “จตสาธารณะ” เปนคณลกษณะทพงประสงคของผเรยน 1 ใน 8 ขอ ทสถานศกษาตองเนน โดยสถานศกษาตองมชวโมงใหผเรยนทากจกรรมสาธารณะ รวม 165 ชวโมง (ประถมศกษาปท 1-6 จะตองทากจกรรม 60 ชวโมง มธยมศกษาตอนตน 45 ชวโมง มธยมศกษาตอนปลาย 60 ชวโมง)

5.3.3 พฤตกรรมบงชการมจตสาธารณะ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กาหนดไววา ผมจตสาธารณะ คอ ผทมลกษณะเปนผใหและชวยเหลอผอน แบงปนความสขสวนตนเพอทาประโยชนแกสวนรวม เขาใจ เหนใจผทความเดอดรอน อาสาชวยเหลอสงคม อนรกษสงแวดลอม ดวยแรงกาย สตปญญา ลงมอปฏบตเพอแกปญหา หรอรวมสรางสรรคสงทดงามใหเกดขนในชมชน โดยไมหวงสงตอบแทน มรายละเอยดตวชวดและพฤตกรรมบงช ดงน ตวชวดท 1 ชวยเหลอผอนดวยความเตมใจและพงพอใจ โดยไมหวงผลตอบแทน มพฤตกรรมบงช ดงน (1) ชวยพอแมผปกครอง ครทางานดวยความเตมใจ (2) อาสาทางานใหผอนดวยกาลงกาย กาลงใจ และกาลงสตปญญา โดยไมหวงสงตอบแทน (3) แบงปนสงของทรพยสนและอน ๆ และชวยแกปญหา หรอสรางความสขใหผอน ตวชวดท 2 เขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอโรงเรยน ชมชน และสงคม มพฤตกรรมบงช ดงน (1) ดแลรกษาสาธารณะสมบตและสงแวดลอมดวยความเตมใจ (2) เขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอโรงเรยน ชมชน และสงคม (3) เขารวมกจกรรมเพอแกปญหา หรอรวมสรางสงทดงามของสวนรวมตามสถานการณทเกดขนดวยความกระตอรอรน


5.3.4 พฤตกรรมการมจตสาธารณะของคร ครสามารถแสดงพฤตกรรมการมจตสาธารณะได ดงตวอยางตอไปน (1) อาสาทางานในโรงเรยนดวยความเตมใจ (2) ดแลรกษาทรพยสนหรอครภณฑในโรงเรยนใหใชประโยชนไดเตมประสทธภาพ (3) เขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอนกเรยน โรงเรยน ชมชน และสงคม (4) เขารวมกจกรรมแกปญหาหรอรวมสรางสงทงามของสวนรวมดวยความกระตอรอรน

5.4 เสยสละตอสวนรวม ความเสยสละอยในจรรยาบรรณวชาชพและคณลกษณะครทด

5.4.1 ความหมายของการเสยสละตอสวนรวม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของคาวา เสยสละ ไววา ใหโดยยนยอมใหดวยความเตมใจ เชน ทหารเสยสละชวตเพอปกปองเอกราชของชาต พอแมเสยสละทกสงทกอยางไดเพอลก (2556, น.1262) โกวท ประวาลพฤกษ (2528, น. 582-592) ไดใหความหมายคาวา ความเสยสละ วา หมายถง การละความเหนแกตว การใหปนแกคนทควรใหดวยกาลงกาย กาลงทรพย กาลงสตปญญา รวมทงการรจกสลดทงอารมณรายในตนเอง

5.4.2 พฤตกรรมการเสยสละตอสวนรวมของคร ครควรเเสดงพฤตกรรมความเสยสละ ดงตอไปน (โกวท ประวาลพฤกษ 2528, น. 582 - 592) 1) รวมกจกรรมทกอใหเกดการพฒนาทางการศกษากบศษยทงในและนอกเวลาราชการอยเสมอ 2) ใหคาปรกษากบศษยในปญหาตาง ๆ ทงในและนอกเวลาราชการอยเสมอ 3) แบงปนทรพยสนตามสมควร เพอใหกจการของศษยหรอสถาบนประสบความสาเรจ 4) ชวยเจรจาเปนธระในกจการของศษยและสถาบนใหสาเรจประโยชน 5) ใหอภยผอน ไมแสดงการอาฆาตพยาบาท 6) ใจกวาง รบฟงความคดเหนผอน 7) มเหตผลไมงมงายในความเชอของตน


เรองท 14.1.3 ปญหาคณธรรมจรยธรรมของคร ในอดต คร ศษย ผปกครอง และชมชน จะดารงชวตรวมกนดวยวฒนธรรมการเคารพนบถอและใหเกยรตซงกนและกน ซงครจะเปนกลมบคคลทสงคมใหการเคารพนบถอและใหเกยรตสงกวาคนในอาชพอน เนองจากครไดใหความเปนครอยางสงแกศษยและสงคม แตในปจจบนครใหความเปนครลดลงเพราะอทธพลทางเศรษฐกจ สงคมและการเมองการปกครอง ระบบจรยธรรมทางจตใจในอดตจงถกแทนทดวยระบบจรยธรรมทางวตถ ซงเปนสาเหตสาคญททาใหครมปญหาคณธรรมจรยธรรม จานวนครทมปญหาคณธรรมจรยธรรมนนอาจจะมจานวนมากเนองจากคณธรรมจรยธรรมมขอบขายกวางขวางและเปนพนฐานของทกกจกรรมในชวตการทางานและชวตสวนตวของคร ครคนหนงอาจมคณธรรมดบางประการและไมดบางประการ ครบางคนอาจมคณธรรมดในบางโอกาสและไมดในบางโอกาส สวนครทมปญหาดานจรรยาบรรณจะมจานวนนอยกวาครทมปญหาดานคณธรรมจรยธรรมเนองจากเปนหลกพนฐานในการประกอบวชาชพทมการกาหนดผลเชงลบทครจะไดรบ และจานวนครทมปญหาดานวนยจะมจานวนนอยกวาครทมปญหาดานจรรยาบรรณเนองจากเปนหลกการทมการลงโทษรนแรง อยางไรกดอาจสรปปญหาดานคณธรรมจรยธรรมของครเปน 3 ดาน คอ ปญหาดานความรทางคณธรรมจรยธรรม ปญหาเจตคตทางคณธรรมจรยธรรม และปญหาทกษะทางคณธรรมจรยธรรม ดงน

1. ปญหาดานความรทางคณธรรมจรยธรรม ปญหาสาคญของการขาดความรทางคณธรรมจรยธรรม คอ การขาดความรเกยวกบคณธรรมจรยธรรมอยางแทจรง ซงครอบคลมประเดนสาคญ ดงน 1.1 การไมมความรในหลกธรรมคาสอนตามศาสนาทตนนบถออยางเพยงพอและชดเจนถกตอง เชน ไมมความรทชดเจนเกยวกบหลกไตรสกขา ไมสามารถจาแนกการคดทง 10 วธในโยนโสมนสการไดถกตอง 1.2 การไมมความรในหลกธรรมของศาสนาอน ๆ ทเกยวของเพอครจะไดมความเขาใจเมอมปฏสมพนธกบบคคลทนบถอศาสนาแตกตางกนหรอเมอตองทาการสอนเนอหาทเกยวของ 1.3 การไมมความรวาคณธรรมจรยธรรมแตละประการนนประกอบดวยคณธรรมจรยธรรมยอย ๆ อะไรบาง เชน การจะพฒนาใหนกเรยนมความซอสตยนน คณธรรมพนฐานทจะนาไปสความซอสตยคออะไร 1.4 การไมเขาใจเครอขายหรอชดของคณธรรมจรยธรรม เชน ไมเขาใจวาทาไมอรยสจจงตองม 4 ประการและทาไมตองทาใหครบทกประการ ไมเขาใจแผนภมของการมความพอเพยงตามแนวพระราชดารทหนวยงานราชการไดชวยสรปความสมพนธของคณธรรมตาง ๆ เพอนาไปสความพอเพยงไวใหเรยบรอยแลว

2. ปญหาเจตคตทางคณธรรมจรยธรรม ปญหาเจตคตทางคณธรรมจรยธรรมครอบคลมประเดนสาคญ ดงน


2.1 การไมเหนคณคาของคณธรรมจรยธรรม เนองจากมนษยมธรรมชาตตองการสงตาง ๆ แตหลกคณธรรมจรยธรรมสอนใหตองการอยางมขอบเขต จงมเจตคตวาหลกคณธรรมจรยธรรมขดกบความตองการของตนเอง นอกจากนนระบบเศรษฐกจปจจบนใชความอยากของมนษยในการสรางความเตบโตของผผลต คณธรรมจรยธรรมจงไมเพยงแตขดกบความตองการของบคคลเทานนแตยงขดกบวถการดารงชวตประจาวนในสงคมดวย

2.2 ความทอถอยในการปฏบตตามคณธรรมจรยธรรม เนองจากการปฏบตตามคณธรรมจรยธรรมแตละประการนนเปนเรองตองใชความพยามยามและใชเวลาระยะยาวตลอดชวตของมนษย การปฏบตตามคณธรรมจรยธรรมจงเปนเรองยากและทาใหเกดความทอถอย

2.3 ความสบสนทางจรยธรรม ความสบสนทางคณธรรมจรยธรรมมหลายประการ เชน 1) การสบสนวาจะใชคณธรรมเพยงใด เนองจากคณธรรมบางประการมลกษณะเปนกเลสดวย เชน ความกลาเสยง 2) การไมเหนผลดแหงการทาดของตนเอง แตเหนผลดในการทาไมดของคนอน 3) การตดสนใจไมไดวาจะเลอกปฏบตอยางไรเมอคณธรรมจรยธรรมและสภาพสงคมมความไมสอดคลองกน เชน ซอสตยโดยตองรบสภาพความยากจน เปนตน

3. ปญหาทกษะทางคณธรรมจรยธรรม ปญหาทกษะทางคณธรรมจรยธรรม ครอบคลมประเดนสาคญ ดงน

3.1 การมทกษะทางคณธรรมจรยธรรมทไมครบถวน เนองจากคณธรรมจรยธรรมมลกษณะเปนเครอขายทตองทาครบถวนจงจะเกดผลจรงตามหลกการ แตครมทกษะในแตละขอไมเทากน เชน ในพรหมวหาร 4 นน ครอาจมทกษะในเรองเมตตา แตไมมทกษะดานอเบกขา

3.2 การไมสามารถสรางเครอขายหรอชดของคณธรรมจรยธรรม เครอขายหรอชดของคณธรรมจรยธรรมเปนสงสาคญทจะใชในการพฒนาตนและการพฒนานกเรยน เชน หากจะพฒนานกเรยนใหมความรกทเปนสากลนน จะตองนาคณธรรมขอใดบางมาเปนพนฐานใหเกดความรก และจะจดคณธรรมเหลานนใหเปนเครอขายทชดเจนในรปแบบแผนภมอยางไร

3.3 การไมสามารถประยกตใชกบสถานการณและบคคลทหลากหลาย แมวาครจะมความร เจตคต และทกษะการสรางเครอขายจรยธรรมแลว ครยงขาดทกษะในการประยกตใชคณธรรมจรยธรรมใหเหมาะกบตนเองในสภาพการณตาง ๆ และขาดทกษะในการประยกตใชกบบคคลหลากหลายทตนตองเขาไปเกยวของดวย ซงการใชคณธรรมจรยธรรมในกาลเทศะทแตกตางกจะมปจจยเกยวของแตกตางกนไปดวย

3.4 การเลอกปฏบต โดยอาจเลอกปฏบตคณธรรมขอเดยวกนกบสถานการณแตกตางกน เชน ตงใจสอนเพราะจะใชผลเพอการวจยในชนเรยน หรออาจเลอกปฏบตกบบคคลแตกตางกน เชน เมตตามากกบนกเรยนทเรยนด นอกจากนนครยงมการเลอกใชคณธรรมบางขอและตงใจละทงบางขอ เชน การดมสราเพอเขาสงคม


อนงปญหาขางตนเปนปญหาทเกดขนกบครบางสวนทรฐบาลคาดหวงใหเปนเพยงครสวนนอยเทานน ครสวนใหญควรมพฒนาการดานคณธรรมจรยธรรมทด หนวยงานทเกยวของจงควรรวมมอกนเพอขจดปญหาคณธรรมจรยธรรมเกดขนแลว และปองกนเพอสถานภาพของวชาชพครในอนาคต

เรองท 14.1.4 แนวทางการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของคร การทความรความเขาใจเกยวกบคณธรรมจรยธรรมเปนสงจาเปนในระดบตน ๆ ทตองทาการพฒนา เพอใหครมความรทจะนาไปใชกบตนเองและการทางาน รวมทงสามารถใชไดอยางถกตอง ในเรองนจงเสนอแนวทางการพฒนาความรความเขาใจเกยวกบคณธรรมโดยองหลกพนฐานทางศาสนา โดยสรปประเดนสาคญไดดงน พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต 2538, น. 32-78)

1. การเขาใจความหมายและเปาหมายทถกตอง การเขาใจความหมายและเปาหมายทถกตองของคณธรรมจรยธรรมจะชวยใหครมความเขาใจตรงตามแกนสาระของคณธรรมจรยธรรมนนและปองกนการใชอยางไมถกตอง เชน ความรความเขาใจเกยวกบ มานะ และสนโดษ ตวอยางการเขาใจความหมายทถกตองของ มานะ

มานะ ในภาษาบาล หมายถง ความถอตว ตองการเดนเหนอคนอน ตองการความยงใหญ แตคนทวไปจะมความเขาใจวา มานะ หมายถง ความเพยรพยายาม ความอดทน เชน ลกตองมานะพากเพยรเรยนหนงสอจะไดเปนใหญเปนโตและรารวย ซงเปนการใชมานะเปนตวกระตนพฤตกรรมการขยนอดทนทจะนาไปสความสาเรจทตองการคอความยงใหญ ความหมายของมานะจงกลายเปนความสาเรจหรอความเพยร ผลคอถาคนมมานะเปนตวขบทเดนในจตใจแลว จะกลายเปนคนทยอมใครไมได ทางานเปนทมไมได รวมทงมความพยายามแมในสงทไมควร เชน การทาผดกฎระเบยบเพอแสดงวาตนมความสามารถทาในสงทคนอนทาไมได ตวอยางการเขาใจเปาหมายทถกตองของ สนโดษ

สนโดษ เปาหมายของสนโดษ คอ เพอใหคนมความพอใจในสงทไดมาดวยความเพยรพยายามของตนเองโดยสจรตไมอยากไดในสงทไมไดทาเองหรอเปนของคนอน สนโดษจงปองกนความโลภและอยากไดของของคนอนโดยงายและปองกนการกระทาทจรต แตคนทวไปจะใชสนโดษในความหมายวาความพอใจตามมตามได พอใจในสงทตวม ไมทะเยอทะยานดนรนขวนขวาย โดยมเปาหมายคอเพอจะไดมความสขซงมใชเปาหมายทแทจรงของสนโดษ เปนแตเพยงผลพลอยไดของสนโดษ


2. การพฒนาเปนชดจรยธรรม เนองจากคณธรรมจรยธรรมแตละประการจะมคณธรรมจรยธรรมอน ๆ ทสมพนธกนและประกอบกนเพอใหเกดคณคาทแทจรง การพฒนาคณธรรมจรยธรรมจงไมอาจพฒนาคณธรรมจรยธรรมประการเดยวแบบเดยว ๆ ได ตองพฒนาในลกษณะทเปนชดจรยธรรม

3. การพฒนาจรยธรรมทครบวงจร จรยธรรมทจะเกดผลตามหลกธรรมนนจะตองไดรบการพฒนาทครบวงจร หากไมครบวงจรจะไมเกดผลดตามหลกการและอาจเกดผลเสยดวย ตวอยางเชน คณธรรมเกยวกบสนโดษ การทสนโดษมเปาหมายเพอการพอใจสงไดมาดวยความเพยรในทางทสจรต จะทาใหจตใจของผมความสนโดษไมวนวายกงวลกบการแสวงหาทางวตถ ทาใหสามารถใชเวลาและกาลงความสามารถในการทาหนาทและสงทดงามไดอยางเตมท จรยธรรมทเปนชดและการครบวงจรของสนโดษจงตองมทง ความพอใจ การใชความสามารถในทางทถกตอง การเพยรพยามยามทากจหนาท และการมความสขกบสงทไดจากความเพยรทถกตองนน การไมพฒนาเปนชด จรยรรมทครบวงจรจะไมเกดผลเปนความสนโดษ ซงผทไมมความสนโดษจะไมมเปาหมายทงาน จงไมรกงาน ทางานดวยความจาใจ หากมโอกาสหลกเลยงหรอมหนทางทไดมาโดยงายกจะเลอกทางเชนนน

4. การพฒนาตามขนตอน คณธรรมจรยธรรมแตละประการจะมขนตอนหลก ๆ ของการพฒนาซงครจะตองเขาใจ โดยอาจแบงเปนการพฒนาจรยธรรมเดยว และการพฒนาเปนชด เชน

4.1 การพฒนาคณธรรมจรยธรรมเดยว ๆ ตวอยางการพฒนาเกยวกบอนจจง ความหมายและเปาหมายของอนจจง หมายถง การรเทาทนคตธรรมวาสงทงหลายไมเทยงแทไมแนนอน มเกดขน ตงอย แลวดบไป เปาหมายของการเขาใจอนจจงคอการเกดปญญาทจะรเทาทน และคลายความทกขจากสงทเกดขน ขนตอนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมเกยวกบอนจจง 1) เขาใจในสงทเกดขน คอ การรเทาทนความจรงทงหลายวาเปนอนจจง (ปญญา) 2) ปลงใจได โดยจตไมหวนไหว และมความสข (จตใจเปนอสระหรอวมตต) 3) รวาความไมเทยงแลวเปลยนแปลงนนเปนไปตามเหตปจจย จงสบสาวหาเหตปจจย (โยนโส มนสการ) เพราะการเปลยนแปลงคอความเปนไปตามเหตปจจย ไมไดเปลยนแปลงอยางเลอนลอยไรเหตปจจย เหตปจจยของการเปลยนแปลงม 2 สวน คอ (1) เหตปจจยทจะทาใหเสอม เปนสงทตองเรงขวนขวายทาการหลกเลยง ละ กาจด แกไข ไมใหมเหตปจจยของความเสอม แตใหมเหตปจจยของความเจรญเขามาแทน


(2) เหตปจจยทจะทาใหเจรญ เปนสงทตองเรงสราง เสรม ทาใหสาเรจและสรางสรรคโดยไมรอใหปญหาเกดขนหรอมความรายแรง (ไมประมาท หรอ อปปมาท) ความไมประมาทจงเปนการไมอยนงเฉย มความกระตอรอรน เรงรดทาทกสงทควรทา เพอหลกเลยงความเสอม และสรางสรรคความเจรญ การมหรอไมมความประมาทจงทาใหมการดาเนนชวตแตกตางกนเปน 3 แบบ คอ สข แต เสอม เพราะปลงใจไดกสบาย ทาใจวาเสอมกชางและปลอยตามเรอง เจรญ แต ทกข เพราะทาสงตาง ๆ ดวยแรงบบคน เชน ตองการชนะ จงทาดวยความทกข เปนตน เจรญ และ สข เพราะทาตามเหตปจจยในทางทถกและครบวงจร

4.2 การพฒนาจรยธรรมเปนชด การพฒนาจรยธรรม เปนชดมขนตอนหลก ดงน 1) วเคราะหเหตการณ การกระทา หรอบคคลทเกยวของ 2) สบสาวหาสาเหตทแทจรง 3) สรางจรยธรรมขอนาขน 1 ประการ แลวนาคณธรรมจรยธรรมอนทเกยวของมาสรางความสมพนธกนเปนเครอขายแบบแผนภม เชน ถากาหนดใหความยตธรรมเปนจรยธรรมนา จะตองพฒนา ความมเหตผล และความอดกลนตอสงโนมนาวตาง ๆ ดวย ถากาหนดใหเสรภาพในการแสดงออกเปนจรยธรรมนา จะตองพฒนาการรบฟงคนอน ความอดทน และการแสวงปญญาดวย ไมเชนนนจะเกดเปนการแสดงออกแบบตามใจตวและมผลกระทบตอบคคลอนโดยไมใชเปนการแสดงออกเพอปญญา จรยธรรม ทกาหนดใหเปนขอนาจงเปนขอแกนหรอขอประสานระหวางจรยธรรมขอตาง ๆ การเขาใจชดจรยธรรมทสมพนธกนน ครอาจใชการกาหนดพฤตกรรมบงชเปนรายขอแลวพฒนาคณธรรมจรยธรรมของพฤตกรรมบงชนน ตวอยาง: คณธรรมดานความความซอสตย ความซอสตย หมายถง การประพฤตปฏบตอยางเหมาะสม และตรงตอความเปนจรง ประพฤตปฏบตอยางตรงไปตรงมา ทงกาย วาจา ใจ ตอตนเองและผอน


ตารางท 14.1 ตวอยางพฤตกรรมของคณธรรมจรยธรรมของความซอสตย

ดาน / พฤตกรรม ดาน / พฤตกรรม

1. ความซอสตยตอตนเอง คอมความรสกผดชอบชวด มความละอายและ เกรงกลวตอการกระทา ความผด

พฤตกรรม - ไมสบปลบกลบกลอก - ไมคลอยตามพวกทลากหรอชกจงไปในทางทเสอมเสย - มนคงตอการกระทาดของตน - ไมคดโกงความตงใจทาจรง - ประพฤตตรงตามพดและคด

2. ความซอสตยสจรตตอหนาทการงาน พฤตกรรม - ไมเอาเวลาทางานในหนาทไปใชทาประโยชนสวนตว - ไมใชอานาจหนาททาประโยชนสวนตว

3. ความซอสตยตอบคคล คอมความซอตรงตอผอน ตอมตร ตอหวหนางาน ตอผมพระคณ

พฤตกรรม - ประพฤตตรงไปตรงมาไมคดคดตอผอน - ไมชกชวนไปในทางทเสอมเสย - ไมสอพลอเพอหาประโยชนสวนตน - เตอนสตและแนะนาในสงทเปนประโยชน - ยนดในความสาเรจของผอน ไมคดรษยาหรอกลนแกลง

4. ความซอสตยตอคณะ สงคม และ ประเทศชาต พฤตกรรม - รวมมอรวมใจกนทางานดวยความบรสทธใจ - ไมเหนแกประโยชนสวนตน หรอเอาดเขาตน - ไมรวมมอทางานใด ๆ ทผดกฎหมาย หรอระเบยบ ขอบงคบของสงคมและหมคณะ

พฤตกรรมเกยวกบความไมซอสตยทมกจะพบเสมอในชวตประจาวน เชน - ผบงคบบญชาไมอยกไมทางาน - มาทางานชา เลกกอนเวลาทกาหนด - ยมของจากคนอนแลวทาเปนลมไมสงคน - ทาของผอนเสยหายแลวนงเสย - ทางานแตเฉพาะหนา ทางานลวก ๆ - ซอของสตางคทอนเกนกนงเฉยเสย - เอาของคนอนมาเปนของตน - ขฉอ ตระบดสตย ลกลอบ ยกยอก - ไมชาระหน ไมรกษาคามนสญญา ทจรตตอหนาท การคดโกง กลาวเทจ การบดพลว การหลอกลวง ไมตรงตอเวลา

ทมา: โกวท ประวาลพฤกษ. การพฒนาจรยธรรม : การสอนเพอเสรมสรางบคลกภาพ ใน เอกสารการสอนชดวชาจรยศกษา (หนวยท 10). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 585-587.


5. การพฒนาองคประกอบของการพฒนาคณธรรมจรยธรรม องคประกอบของการพฒนาจรยธรรมแบงเปน องคประกอบภายนอกและองคประกอบภายใน ไดแก (พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) (2538, น. 82-89)

5.1 องคประกอบภายนอก คอ สงแวดลอมทงดานรปธรรมและนามธรรม เปนสภาพเศรษฐกจ ตวแบบ คานยมในสงคม การพฒนาสงแวดลอมภายนอกใหเออตอการพฒนาคณธรรมจรยธรรมจงตองเปนความรวมมอของผเกยวของหลายฝายอยางตอเนองและจรงจง

5.2 องคประกอบภายใน คอ ปจจยภายในตวบคคลซงเปนพนฐานของจรยธรรม จงตองสรางขนใหมในตวคน สงแวดลอมภายในทสาคญ คอ

5.2.1 จตสานกในการศกษา คอจตสานกในการพฒนาตนเองทงดานกาย อารมณ สงคม และปญญา ดวยการใฝพฒนาใหตนมชวตและจตใจทเจรญงอกงามยงขน พยามยามพฒนาตนใหเปนมนษยทสมบรณ การศกษาเพอพฒนาตนเองคอการเรยนรจากทกสงทงสงทดและไมด เมอพบสงทดกเรยนรขอดและนามาประยกตใชกบตน เมอพบสงทไมดกเรยนรวาสงนไมดหรอเปนโทษอยางไร จนเกดความรความเขาใจและไมนามาปฏบต การมจตสานกในการศกษาเรยนรนจงทาใหคนเปลยนทาทตอสงตาง ๆ ทมากระทบตนเองเพราะใชทกสงเปนการเรยนร ไมเกดอารมณกบสงทไมพงพอใจ ดงนน จงเปนผเกดปญญามากกวาเกดปญหา

5.2.2 แรงจงใจ คอ ความรกด ใฝด ใฝความดความงาม ใฝความรจรง พรอมรบและปฏบตตามหลกคณธรรมจรยธรรม ซงเปนการใฝดทงตอตนเองและสงคม ความใฝดนจะทาใหเกดความรก (ฉนทะ) ทจะเรยนร มากกวาการเกดอารมณตอสงตาง ๆ การเกดอารมณทงชอบและไมชอบสงตาง ๆ ไมเปนผลดตอมนษย เพราะเมอชอบหรอยนดกตองการใหเปนของตนและตองการมาก ๆ เพอเปนประโยชนแกตน ถาไมชอบหรอยนรายไมถกใจกจะโกรธเกลยดและขดแยง การมอารมณทงสองดานจงไมเกดการพฒนา จดเปนการใชตณหาแทนการใชฉนทะ ถานาไปใชในการแกไขและพฒนาสงตาง ๆ กจะแกปญหาผดและพฒนาพลาด เชน นยมการบรโภคมากกจะฟมเฟอย เกดหน ฐานะเศรษฐกจตกตาลง

5.2.3 การรจกคด คอ การคดเปนและคดแยบคายซงเรยกวาโยนโสมนสการ การรจกคดมประโยชน คอ ชวยคนไดในทกกรณ และทาใหพงตนเองไดอยางแทจรง ไมตองพงคนอน เพราะหากเราคดไมเปน กตองอาศยใหคนอนมาคอยบอกวาจะตองทาอะไร ซงเราตองมศรทธาในคน ๆ นนเพอจะทาตามสงทเขาบอก หากขาดศรทธาจะกลายเปนคนเลอนลอย หากศรทธาในคนไมดหรอสงไมดจะเกดผลเสย ครจงตองมศรทธาตอสงทดเพอชกนาใหคดอยางถกตอง แลวนาการคดนไปเชอมโยงกบความรเพอใหเกดปญญา ดงนน หากครมความรความเขาใจเกยวกบคณธรรมจรยธรรมอยางแทจรงแลว ครจะสามารถนาไปใชในการดาเนนชวตและการปฏบตงานไดอยางถกตองและเกดผลดตอทกฝายทเกยวของ ซงการพฒนาจรยธรรม 1 ประการจะทาใหเกดจรยธรรมอน ๆ ตามมาดวย ครจงสามารถคอย ๆ พฒนาตามกาลงของตนได หนวยงานทเกยวของอาจพฒนาบทบาทในการพฒนาจรยธรรมของคร เชน หนวยงานทรบผดชอบการกาหนดจรยธรรมประจาชาตควรประกาศจรยธรรมหลกของชาตทชดเจนและยงยน ไมเปลยนแปลงบอยครง ไมหลากหลายตามภาระงานของหนวยงานตาง ๆ เพอใหครไดใชเปนแนวทางในการพฒนาตนและจดการศกษาใหแกผเรยน นอกจากนนหนวยงานทรบผดชอบในการพฒนาครประจาการควรจดหลกสตร


และการเรยนการสอนทเนนการพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหมากขน รวมทงหนวยงานทใชครประจาการกควรมการบรหารจดการใหครไดมโอกาสพฒนาคณธรรมจรยธรรมของตนเองและผเรยนอยางเตมทเชนกน

หลงจากศกษาเนอหาสาระตอนท 14.1 แลว โปรดปฏบตกจกรรม 4.1 ในแนวการศกษาหนวยท 14 ตอนท 14.1


ตอนท 14.2

จรรยาบรรณของคร โปรดอานแผนการสอนประจาตอนท 14.2 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมาในแตละตอน

หวเรอง เรองท 14.2.1 ความสาคญของจรรยาบรรณตอครและวชาชพคร เรองท 14.2.2 จรรยาบรรณทสาคญในวชาชพคร เรองท 14.2.3 ปญหาจรรยาบรรณของคร เรองท 14.2.4 แนวทางการพฒนาจรรยาบรรณของคร

แนวคด 1. จรรยาบรรณมความสาคญตอครและวชาชพทงในดานเปนการสรางมาตรฐานพฤตกรรมของผประกอบ

วชาชพ และเปนแนวทางใหหนวยงานใชในการควบคม ดาเนนการใหบคลากรปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพทประกาศไวกบสงคม

2. จรรยาบรรณของครมขอบเขตครอบคลมการประพฤตของครตอบคลากรทกฝายทเกยวของ ซงแบงเปนจรรยาบรรณตอตนเอง จรรยาบรรณตอวชาชพ จรรยาบรรณตอผรบบรการ จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ และจรรยาบรรณตอสงคม โดยกาหนดเปนกฎหมายทระบพฤตกรรมทพงประสงคและพฤตกรรมทไมพงประสงคของจรรยาบรรณแตละดาน ระบการพจารณาชขาดทรนแรงถงขนเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ และระบแนวทางอทธรณทางดานจรรยาบรรณ

3. ปญหาจรรยาบรรณของครครอบคลมทงการไมมความร การขาดทกษะทจะปฏบตตามจรรยาบรรณ รวมทงการไมตระหนกในความสาคญของจรรยาบรรณทมตอมาตรฐานวชาชพและความสาคญตอตวครทอาจไดรบการพจารณาชขาดทรนแรง

4. การพฒนาจรรยาบรรณของครควรใชแนวทางการใชอทธพลของสงคมเพอใหการขดเกลาเปนตวแบบและชวยโนมนาวใหครมจรรยาบรรณ โดยอาจใชเปนแนวทางในการกาหนดและการพฒนาจรรยาบรรณ ควบคกบการเรงพฒนาใหครมคณสมบตของผมจรรยาบรรณ


วตถประสงค เมอศกษาตอนท 14.2 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. วเคราะหความสาคญของจรรยาบรรณตอครและวชาชพครได 2. อธบายปญหาจรรยาบรรณของครได 3. วเคราะหปญหาจรรยาบรรณของครได 4. เสนอแนะแนวทางการพฒนาจรรยาบรรณของครได


เรองท 14.2.1 ความสาคญของจรรยาบรรณตอครและวชาชพคร จรรยาบรรณมความสาคญตอครและวชาชพคร ครจงตองเขาใจความหมายและความสาคญของจรรยาบรรณทมตอบคลากรครและวชาชพคร ดงน

1. ความหมายของจรรยาบรรณ พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของจรรยาบรรณ ดงน

จรรยาบรรณ หมายถง ประมวลความประพฤตทผประกอบวชาอาชพการงานแตละอยางกาหนดขน เพอรกษาและสงเสรมเกยรตคณ ชอเสยงและฐานะของสมาชก อาจเขยนเปนลายลกษณอกษรหรอไมกได (2556, น. 301) ประยงค เนาวบตร (2546, น. 218) อธบายวาจรรยาวชาชพ (Professional Ethics) เปนกฎเกณฑความประพฤตหรอมรรยาทในการประกอบวชาชพของผประกอบวชาชพแตละสาขา ซงเมอกาหนดและบนทกขนไวเปนลายลกษณอกษรจะเรยกกนวา “จรรยาบรรณ” (Code of Ethics) ซงเปนประมวลกฎเกณฑความประพฤตหรอประมวลมารยาทของผประกอบวชาชพนน ๆ ดงนน ในขณะทศลธรรมของศาสนาเปนขอปฏบตทบคคล “ควร” ปฏบตตาม จรรยาวชาชพมผลผกมดใหผประกอบวชาชพ “พง” ปฏบตตาม สวนวนยเปนขอบงคบใหบคคล “ตอง” ปฏบตตาม

2. ความสาคญของจรรยาบรรณ จรรยาบรรณมความสาคญโดยสรป ดงน

2.1 สรางมาตรฐานพฤตกรรมของผประกอบวชาชพ เนองจากคณธรรมจรยธรรมของคนทวไปในสงคมมขอบขายกวางขวาง จรรยาบรรณจะเลอกคณธรรมจรยธรรมในสงคมบางประการมากาหนดเปนจรยธรรมทสาคญและจาเปนสาหรบการประกอบอาชพนน โดยพจารณาจากบทบาทและสถานภาพของวชาชพ จรรยาบรรณวชาชพจงเปนกรอบทแสดงมาตรฐานการประพฤตของผประกอบวชาชพทงหมด เพอรกษาและสงเสรมศกดศร ชอเสยง และเกยรตคณของผประกอบวชาชพ

2.2 เปนแนวทางการสงเสรมจรยธรรมในวชาชพ การกาหนดจรรยาบรรณจะทาใหครและผเกยวของมแนวทางทจะพฒนาและสงเสรมจรยธรรมในการประกอบวชาชพทชดเจนและเปนแนวทางดยวกน ทาใหเกดเอกภาพทางดานจรยธรรมในวชาชพ

2.3 ชวยพทกษสทธของบคล โดยพทกษสทธของบคคลทงทอยในวชาชพและผอยนอกวชาชพ เชน สทธทางรายกาย ทรพยสน ผลงานทางวชาการ เอกสาร ความลบตาง ๆ เนองจากมขอกาหนดหามการละเมดสทธตาง ๆ หลายประการ ผททาผดตองไดรบโทษในระดบตาง ๆ ตามสภาพการณของปญหา

2.4 เปนแนวทางการควบคมมาตรฐานวชาชพ เนองจากจรรยาบรรณกาหนดทงสงทควรปฏบต และสงทไมควรปฏบต อนเปนแนวทางความประพฤต จงชวยใหครในวชาชพมความประพฤตทด ลดปญหาทงของสงคมในวชาชพและสงคมท


อยอาศย ผอยในวชาชพและบคคลภายนอกสามารถใชจรรยาบรรณเปนสงตรวจสอบและตดสนพฤตกรรมของครได จรรยาบรรณจงเปนเครองมอสาคญในการแกปญหาของบคลากรและวชาชพ

2.5 เปนแนวทางในการลงโทษ เนองจากจรรยาบรรณเปนขอผกพนในการทางานสาหรบผประกอบวชาชพ จงมการกาหนดโทษสาหรบผกระทาผดจรรยาบรรณ โดยมโทษสงสดคอการเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ ซงจะยงผลใหผไดรบการเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพไมสามารถทางานในวชาชพนนไดอกตอไป จรรยาบรรณวชาชพมเปาหมายเพอพฒนาความเจรญของบคลากรในวชาชพซงหากมมาตรฐานความประพฤตเปนมาตรฐานเดยวกนแลว จะสงผลใหวชาชพมภาพลกษณตามการยกยองของสงคมและตามสถานภาพของวชาชพอนจะทาใหวชาชพครสรางคณประโยชนใหแกบคคลและสงคมตามบทบาทหนาทดานการศกษาไดอยางเตมท จรรยาบรรณจงเปนมาตรการเชงบวก แตเนองจากยงมครสวนหนงทยงประพฤตผดจรรยาบรรณ จรรยาบรรณจงตองมการกาหนดโทษเพอการควบคมใหวชาชพมปญหานอยทสดและมความพรอมทจะเจรญกาวหนาใหมากทสด


เรองท 14.2.2 จรรยาบรรณทสาคญในวชาชพคร การทาความเขาใจเกยวกบจรรยาบรรณทสาคญของครจะตองเขาใจถง องคประกอบของจรรยาบรรณ จรรยาบรรณทสาคญทางศาสนา จรรยาบรรณตามทกาหนดไวในกฎหมายวชาชพคร และการดาเนนการทางจรรยาบรรณในวชาชพคร ดงน

1. องคประกอบของจรรยาบรรณ จรรยาบรรณของวชาชพครประกอบดวยองคประกอบของมาตรฐานจรรยาบรรณ 4 ดาน คอ (ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน 2548, น. 11)

1.1 มาตรฐานความประพฤตสวนบคคล ทผอยในวชาชพนนพงปฏบตหรอไมพงปฏบต มาตรฐานการประพฤตนประมวลจากหลกศาสนา กฎหมายและวนยหลกของประเทศ เชน กฎหมายรฐธรรมนญ กฎหมายการศกษา วนยขาราชการพลเรอน พระราชดาร/พระราชโอวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ดงนน แมในสมยโบราณจะยงไมกาหนดจรรยาบรรณไวเปนลายลกษณอกษร กไดอาศยคตธรรมทางศาสนาและพระบรมราโชวาทเปนบรรทดฐานยดถอปฏบตสบเนองมา

1.2 จดเนนในการปฏบตตน ในลกษณะหรอวธการทางานตามวชาชพ โดยมแนวทางตามภารกจขององคการ เนองจากหนาทความรบผดชอบหรอพนธกจของหนวยงานจะเปนตวบงชคณลกษณะทตองการสาหรบผปฏบตในแตละภารกจทมความแตกตางกนทงหลกของการเปนพลเมองดและการเปนผนาทด

1.3 ลกษณะความสมพนธทพงมตอบคคลอน ทงในระดบเดยวกน สงกวาหรอตากวา โดยสมพนธกบหลกการทางานตามนโยบายของรฐ เชน หลกการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด 6 ประการคอ หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกความมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา

1.4 ความคาดหวงทองคการอยากใหผ นนรบผดชอบตอสงคมและชมชน โดยครอบคลมทงความคาดหวงใหผประกอบวชาชพมพฤตกรรมเชงบวก เชน คาดหวงใหครมความเปนครตามสถานภาพของวชาชพ และมคานยมสรางสรรค 5 ประการ ไดแก กลายนหยดทาในสงทถกตอง ซอสตยและมความรบผดชอบ โปรงใส ตรวจสอบได ไมเลอกปฏบต และมงผลสมฤทธของงาน และลดพฤตกรรมเชงลบ เชน การทานอยกวาหรอมากกวากฎหมาย และการทาตามกฎหมายแตใชวธทผดกฎหมาย เปนตน

2. จรรยาบรรณตามหลกศาสนา นอกจากจรรยาบรรณตามกฎหมายวชาชพครแลว ในศาสนาพทธไดกาหนดจรรยาบรรณของครโดยเรยกวา กลยาณมตรธรรม ไวเปนคณธรรมของคนผสงสอนหรอใหการศกษา ซงประกอบดวยองคคณ 7 ประการ ดงท พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต, 2557, น. 27)


2.1 นารก มเมตตากรณา ใสใจคนและประโยชนสขของเขา เขาถงจตใจ เปนทวางใจสรางความรสกสนทสนมเปนกนเอง ชวนใจผเรยนใหอยากเขาไปปรกษาไตถาม

2.2 นาเคารพ เปนผหนกแนน ถอหลกการเปนสาคญ และมความประพฤตสมควรแกฐานะ ทาใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงได ปลอดภย

2.3 นายกยอง คอ มความรจรง ทรงภมปญญาแทจรง และเปนผฝกฝนปรบปรงตนอยเสมอ เปนทนายกยองควรเอาอยาง ศษยอางและราลกถงดวยความซาบซง มนใจ และภาคภมใจ

2.4 รจกพด คอ รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไรควรพดอะไร อยางไร คอยใหคาแนะนาวากลาวตกเตอน เปนทปรกษาทด

2.5 อดทนตอถอยคา คอ พรอมทจะรบฟงคาปรกษาซกถามแมจกจก ตลอดจนคาลวงเกนและคาตกเตอนวพากษวจารณตาง ๆ อดทนฟงได ไมเบอหนาย ไมเสยอารมณ

2.6 แถลงเรองลาลกได คอ กลาวชแจงเรองตาง ๆ ทยงยากลกซงใหเขาใจได และสอนศษยให ๆ ไดเรยนรเรองราวทลกซงยงขนไป

2.7 ไมชกนาในอฐาน คอ ไมชกจงไปในทางทเสอมเสยหรอเรองเหลวไหลไมสมควร

3. จรรยาบรรณตามกฎหมายวชาชพคร จรรยาบรรณทสาคญในวชาชพครกาหนดไวในพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 มาตราท 9 และ 50 ซงกาหนดไวเปนมาตรฐานการปฏบตตนตอวชาชพและบคคลกลมตาง ๆ ซงประกอบดวยจรรยาบรรณ 5 ดาน นอกจากนนยงกาหนดไวในขอบงคบครสภาวาดวยจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2556 โดยกาหนดแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ ดงน (ราชกจจานเบกษา 2556, น. 72-74)

3.1 จรรยาบรรณตอตนเอง ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองมวนยในตนเอง พฒนาตนเองดานวชาชพ บคลกภาพและวสยทศนใหทนตอการพฒนาทางวทยาการ เศรษฐกจสงคม และการเมองอยเสมอ โดยขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 กาหนดไววาตองประพฤตและละเวนการประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรม ดงตวอยางตอไปน


ตารางท 14.2 ตวอยางพฤตกรรมของจรรยาบรรณตอตนเอง

พฤตกรรมทพงประสงค พฤตกรรมทไมพงประสงค 1. ประพฤตตนเหมาะสมกบสถานภาพและเปน

แบบอยางทด 2. ประพฤตตนเปนแบบอยางทดในการดาเนนชวต

ตามประเพณและวฒนธรรมไทย 3. ปฏบตงานตามหนาททไดรบมอบหมายใหสาเรจ

อยางมคณภาพตามเปาหมายทกาหนด 4. ศกษา หาความร วางแผนพฒนาตนเอง พฒนา

งาน และสะสมผลงานอยางสมาเสมอ

1. คนควา แสวงหาและนาเทคนคดานวชาชพทพฒนาและกาวหนาเปนทยอมรบมาใชแกศษยและผรบบรการใหเกดผลสมฤทธทพงประสงคเกยวของกบอบายมขหรอสงเสพตดจนขาดสตหรอแสดงกรยาไมสภาพ เปนทนารงเกยจในสงคม

2. ประพฤตผดทางชสาวหรอมพฤตกรรมลวงละเมดทางเพศ

3. ขาดความรบผดชอบ ความกระตอรอรน ความเอาใจใส จนเกดความเสยหายในการปฏบตงานตามหนาท

4. ไมรบรหรอไมแสวงหาความรใหม ๆ ในการจดการเรยนรและการปฏบตหนาท

5. ขดขวางการพฒนาองคการจนเกดผลเสยหาย ทมา: ขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550. น. 50.

3.2 จรรยาบรรณตอวชาชพ ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองรก ศรทธา ซอสตยสจรต รบผดชอบตอวชาชพ และเปนสมาชกทดขององคกรวชาชพ โดยขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 กาหนดไววาตองประพฤตและละเวนการประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรม ดงตวอยางตอไปน


ตารางท 14.3 ตวอยางพฤตกรรมของจรรยาบรรณตอวชาชพ

พฤตกรรมทพงประสงค พฤตกรรมทไมพงประสงค 1. แสดงความชนชมและศรทธาในคณคาของวชาชพ2. รกษาชอเสยงและปกปองศกดศรแหงวชาชพ 3. ยกยองและเชดชเกยรตผมผลงานในวชาชพให

สาธารณชนรบร 4. อทศตนเพอความกาวหนาของวชาชพ 5. ปฏบตหนาทดวยความรบผดชอบ ซอสตยสจรต

ตามกฎระเบยบและแบบแผนของทางราชการ 6. เลอกใชหลกวชาทถกตอง สรางสรรคเทคนค

วธการใหม ๆ เพอพฒนาวชาชพ 7. ใชองคความรหลากหลายในการปฏบตหนาทและ

แลกเปลยนเรยนรกบสมาชกในองคการ

1. เขารวมกจกรรมของวชาชพหรอองคกรวชาชพอยางสรางสรรค ไมแสดงความภาคภมใจในวชาชพ

2. ดหมนเหยยดหยามใหรายผรวมประกอบวชาชพ ศาสตรในวชาชพ หรอองคกรวชาชพ

3. ประกอบการงานอนทไมเหมาะสมกบการเปนผประกอบวชาชพทางการศกษา

4. ไมซอสตยสจรต ไมรบผดชอบ หรอไมปฏบตตามกฎ ระเบยบ หรอแบบแผนของทางราชการจนกอใหเกดความเสยหาย

5. คดลอกหรอนาผลงานของผอนมาเปนของตน 6. ใชหลกวชาการทไมถกตองในการปฏบตวชาชพ

สงผลใหศษยหรอผรบบรการเกดความเสยหาย 7. ใชความรทางวชาการ วชาชพ หรออาศยองคกร

วชาชพแสวงหาประโยชนเพอตนเองหรอผอน ทมา: ขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550. น. 51.

3.3 จรรยาบรรณตอผรบบรการ ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองรก เมตตา เอาใจใส ชวยเหลอ สงเสรม ใหกาลงใจแกศษย และผรบบรการ ตามบทบาทหนาทโดยเสมอหนา ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองสงเสรมใหเกดการเรยนร ทกษะ และนสยทถกตองดงามแกศษย และผรบบรการ ตามบทบาทหนาทอยางเตมความสามารถ ดวยความบรสทธใจ ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดทงทางกาย วาจา และจตใจ ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองไมกระทาตนเปนปฏปกษตอความเจรญทางกาย สตปญญา จตใจ อารมณ และสงคมของศษย และผรบบรการ ผประกอบวชาชพทางการศกษาตองใหบรการดวยความจรงใจและเสมอภาคโดยไมเรยกรบหรอยอมรบผลประโยชนจากการใชตาแหนงหนาทโดยมชอบ โดยขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 กาหนดไววาตองประพฤตและละเวนการประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรมดงตวอยางตอไปน


ตารางท 14.4 ตวอยางพฤตกรรมของจรรยาบรรณตอผรบบรการ

พฤตกรรมทพงประสงค พฤตกรรมทไมพงประสงค 1. ใหคาปรกษาหรอชวยเหลอศษยและผรบบรการ

ดวยความเมตตากรณาอยางเตมกาลงความสามารถและเสมอภาค

2. สนบสนนการดาเนนงานเพอปกปองสทธเดก เยาวชน และผดอยโอกาส

3. ตงใจ เสยสละ และอทศตนในการปฏบตหนาท เพอใหศษยและผรบบรการไดรบการพฒนาตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของแตละบคคล

4. สงเสรมใหศษยและผรบบรการสามารถแสวงหาความรไดดวยตนเองจากสอ อปกรณ และแหลงเรยนรอยางหลากหลาย

5. ใหศษยและผรบบรการมสวนรวมวางแผนการเรยนรและเลอกวธการปฏบตทเหมาะสมกบตนเอง

1. เสรมสรางความภาคภมใจใหแกศษยและผรบบรการดวยการรบฟงความคดเหน ยกยอง ชมเชย และใหกาลงใจอยางกลยาณมตรลงโทษศษยอยางไมเหมาะสม

2. ไมใสใจหรอไมรบรปญหาของศษยหรอผรบบรการ จนเกดผลเสยหายตอศษยหรอผรบบรการ

3. ดหมนเหยยดหยามศษยหรอผรบบรการ เปนผลใหไดรบความอบอายหรอเสอมเสยชอเสยง

4. เปดเผยความลบของศษยหรอผรบบรการ เปนผลใหไดรบความอบอายหรอเสอมเสยชอเสยง

5. จงใจ โนมนาว ยยงสงเสรมใหศษยหรอผรบบรการปฏบตขดขนตอศลธรรมหรอกฎระเบยบ

6. ชกชวน ใช จาง วานศษยหรอผรบบรการใหจดซอ จดหาสงเสพตด หรอเขาไปเกยวของกบอบายมข

7. เรยกรองผลตอบแทนจากศษยหรอผรบบรการในงานตามหนาททตองใหบรการ

ทมา: ขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550. น. 52-53.

3.4 จรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ ผประกอบวชาชพทางการศกษาพงชวยเหลอเกอกลซงกนและกนอยางสรางสรรคโดยยดมนในระบบคณธรรม สรางความสามคคในหมคณะ โดยขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 กาหนดไววาพงประพฤตและละเวนการประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรมดงตวอยางตอไปน


ตารางท 14.5 ตวอยางพฤตกรรมของจรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ

พฤตกรรมทพงประสงค พฤตกรรมทไมพงประสงค 1. เสยสละ เอออาทร และใหความชวยเหลอผรวม

ประกอบวชาชพ 2. มความรก ความสามคค และรวมใจกนผนกกาลง

ในการพฒนาการศกษา

1. ปดบงขอมลขาวสารในการปฏบตงาน จนทาใหเกดความเสยหายตองานหรอผรวมประกอบวชาชพ

2. ปฏเสธความรบผดชอบ โดยตาหน ใหรายผอนในความบกพรองทเกดขน

3. สรางกลมอทธพลภายในองคการหรอกลนแกลงผรวมประกอบวชาชพใหเกดความเสยหาย

4. เจตนาใหขอมลเทจหรอทาใหเกดความเขาใจผดหรอเกดความเสยหายตอผรวมประกอบวชาชพ

5. วพากษ วจารณผรวมประกอบวชาชพในเรองทกอใหเกดความเสยหายหรอแตกความสามคค

ทมา: ขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550. น. 53.

3.5 จรรยาบรรณตอสงคม ผประกอบวชาชพทางการศกษาพงประพฤตปฏบตตนเปนผนาในการอนรกษและพฒนาเศรษฐกจ สงคม ศาสนา ศลปวฒนธรรม ภมปญญา สงแวดลอม รกษาผลประโยชนของสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข โดยขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550 กาหนดไววาพงประพฤตและละเวนการประพฤตตามแบบแผนพฤตกรรมดงตวอยางตอไปน


ตารางท 14.6 ตวอยางพฤตกรรมของจรรยาบรรณตอสงคม

พฤตกรรมทพงประสงค พฤตกรรมทไมพงประสงค 1. ยดมน สนบสนน และสงเสรมการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

2. นาภมปญญาทองถนและศลปวฒนธรรมมาเปนปจจยในการจดการศกษาใหเปนประโยชนตอสวนรวม

3. จดกจกรรมสงเสรมใหศษยเกดการเรยนรและสามารถดาเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

4. เปนผนาในการวางแผนและดาเนนการเพออนรกษสงแวดลอม พฒนาเศรษฐกจ ภมปญญาทองถน และศลปวฒนธรรม

1. ไมใหความรวมมอหรอสนบสนนกจกรรมของชมชนทจดเพอประโยชนตอการศกษาทงทางตรงหรอทางออม

2. ไมแสดงความเปนผนาในการอนรกษหรอพฒนาสงแวดลอม

3. ปฏบตตนเปนปฏปกษตอวฒนธรรมอนดงามของชมชนหรอสงคม

ทมา: ขอบงคบครสภาวาดวยแบบแผนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2550. น. 53-54.

4. การดาเนนการทางจรรยาบรรณในวชาชพคร พระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 มาตราท 21 กาหนดใหมคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพทมอานาจและหนาทประการหนงตามมาตรา 25 (2) คอ การกากบดแลการปฏบตตามมาตรฐานและจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพทางการศกษา นอกจากนนครสภาไดออกขอบงคบครสภาวาดวยการพจารณาการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2553 (ราชกจจานเบกษา, 2553, น. 69-88) ซงกาหนดรายละเอยดสาคญไดแก

4.1 คณะอนกรรมการสอบสวนการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ ซงเปนคณะอนกรรมการในคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ คณะอนกรรมการสบสวนและคณะอนกรรมการสอบสวนการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพมอานาจและหนาท ในการพสจนความจรงในขอกลาวหาหรอขอกลาวโทษดวยการดาเนนการดงตอไปน 1) แสวงหาพยานหลกฐานทกอยางทเกยวของ 2) รบฟงพยานหลกฐาน คาชแจง หรอความเหนของผถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษพยานบคคลหรอพยานผเชยวชาญเวนแตกรณทเหนวาเปนการกลาวอางทไมจาเปนฟมเฟอยหรอเพอประวงเวลา 3) ขอขอเทจจรงหรอความเหนจากคกรณพยานบคคล หรอ พยานผเชยวชาญทงทเปนคณและเปนโทษแกผถกกลาวหาหรอผถกกลาวโทษ 4) ขอใหผครอบครองเอกสารหรอวตถสงเอกสารหรอวตถทเกยวของ และ 5) ออกไปตรวจสถานท


4.2 การคดคานอนกรรมการสอบสวน ผถกลาวหาหรอผถกกลาวโทษมสทธคดคานภายใน 7 วนนบแตวนรบทราบคาสงแตงตงคณะอนกรรมการสอบสวนหรอนบแตวนททราบสาเหตแหงการคดคาน โดยทาหนงสอแสดงขอเทจจรง และขอกฎหมายทเปนเหตแหงการคดคาน ยนตอประธานกรรมการ

4.3 คาวนจฉย คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพมอานาจในการวนจฉยชขาดอยางใดอยางหนงตอไปน 4.3.1 ตกเตอน 4.3.2 ภาคทณฑ 4.3.3 พกใชใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษา มกาหนดตามเวลาทเหนสมควร แตไมเกน 5 ป 4.3.4 เพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษา

4.4 การอทธรณ ครสภาไดออกขอบงคบครสภาวาดวยการอทธรณคาวนจฉยการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ พ.ศ. 2549 ทกาหนดใหมคณะอนกรรมการอทธรณคาวนจฉยการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ ซงเปดโอกาส

ใหผอทธรณทเหนวาตนไมไดรบความเปนธรรมสามารถอทธรณไดภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบแจงคาวนจฉย เมอคณะกรรมการมคาวนจฉยชขาดแลวใหสงคาสงครสภาไปยงผอทธรณ ผบงคบบญชาหรอนายจาง ถาผอทธรณไมยอมลงนามรบทราบคาสงครสภา ใหปดคาสงครสภา ณ ภมลาเนาของผอทธรณตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง ผอทธรณซงถกพกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาต เมอไดรบทราบคาสงครสภาแลว ใหตอบรบทราบพรอมสงใบอนญาตประกอบวชาชพทางการศกษาคนใหครสภาภายใน 15 วนนบแตวนทไดรบทราบคาสง ซงการนบระยะเวลาพกใชใบอนญาตหรอเพกถอนใบอนญาต ใหนบตงแตวนทผอทธรณรบทราบคาสงครสภาหรอวนทปดคาสงครสภา ณ ภมลาเนาของผอทธรณแลวแตกรณ

จรรยาบรรณตามกฎหมายวชาชพครจงมความสอดคลองกบจรรยาบรรณตามหลกศาสนา โดยมองคประกอบครบตามหลกการขององคประกอบจรรยาบรรณ รวมทงเปนจรรยาบรรณทสอดคลองกบหลกประชาธปไตยโดยรบการอทธรณของครเพอใหมการดาเนนการทางจรรยาบรรณทถกตองและยตธรรม


เรองท 14.2.3 ปญหาจรรยาบรรณของคร ปญหาจรรยาบรรณของครทสาคญ ไดแก

1. ครไมมความรเกยวกบจรรยาบรรณ โดยครไมไดอานจรรยาบรรณทกาหนดไว และหนวยงานไมไดเผยแพรจรรยาบรรณอยางจรงจง ซงโดยหลกการแลว ผอยในวชาชพไมสามารถปฏเสธวาไมรวามจรรยาบรรณอะไรบาง

2. ครไมมความรและทกษะในการปฏบตตามจรรยาบรรณ การทจรรยาบรรณมสาระครอบคลมความรความสามารถ เจตคต และทกษะอยางหลากหลาย ทาใหครตองมการพฒนาตามจรรยาบรรณในหลายดาน ซงบางดานเปนสงทครมอยในตวหรอไดรบการพฒนาปลกฝงมากอน บางดานเปนสงใหมหรอเปนสงเกาแตไมไดรบการพฒนามากอน ครจงไมมความรและทกษะตามจรรยาบรรณหลายประการ เชน 1) ดานจรรยาบรรณตอตนเอง: ครไมมความรเกยวกบการทางานใหสาเรจอยางมคณภาพ 2) ดานจรรยาบรรณตอวชาชพ: ครไมมความรเกยวกบการใชวธการใหม ๆ เพอพฒนาวชาชพ 3) ดานจรรยาบรรณตอผรบบรการ: ครขาดทกษะในการใหคาปรกษาและใหคาปรกษาดวยความเมตตา 4) ดานจรรยาบรรณตอผรวมประกอบวชาชพ: ครขาดทกษะในการรวมใจกนผนกกาลงพฒนาการศกษา และ 5) ดานจรยธรรมตอสงคม: ครขาดความรดานการเปนผนาอนรกษภมปญญา

3. ครไมตระหนกถงความสาคญของจรรยาบรรณ โดยบคลากรขาดอดมการณในการเปนคร การไมมเวลาเพยงพอทจะพฒนาตนตามจรรยาบรรณ การใหความสาคญกบเรองอนมากกวาจรรยาบรรณ ขาดทกษะการคดและตดสนใจทด นอกจากนนองคกรทเกยวของยงมการประชาสมพนธเนนยาไมเพยงพอ การจดระบบงานไมเออตอการปฏบตตามจรรยาบรรณ รวมทงมการตดตามการปฏบตตามจรรยาบรรณไมเพยงพอ บณฑตตา จนดาทอง (2559, น. 146) ไดสรปผลการดาเนนการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ ตงแต ปงบประมาณ พ.ศ. 2555-2558 (มนาคม 2558) ดงตอไปน


ตารางท 14.7 สรปผลการดาเนนการประพฤตผดจรรยาบรรณของวชาชพ ป 2555-2558

คาวนจฉยของคณะกรรมการมาตรฐานวชาชพ/คาสง เลขาธการครสภา

ป2555 ป2556 ป2557 ป2558 รวม

ไมรบไวพจารณา 3 27 8 - 38 ยตเรอง - 11 24 23 58 ยกขอกลาวหา/ขอกลาวโทษ - 5 4 2 11 ตกเตอน 1 0 0 - 1 ภาคทณฑ 2 3 1 - 6 พกใชใบอนญาตประกอบวชาชพ 2 4 3 - 9 เพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพ - - 2 - 2 รวม 8 50 42 25 125

จากผลการดาเนนงานกรณผประกอบวชาชพทางการศกษาประพฤตผดจรรรยาบรรณของวชาชพจานวน 125 คด

จาแนกประเภทของความผดได 7 กรณ คอ การปฏบตหนาทโดยไมชอบ 16 คด ทารายรางกาย (นกเรยนและผประกอบวชาชพดวยกน) หรอลงโทษนกเรยนผดระเบยบของกระทรวงศกษาธการ 23 คดชสาว 18 คด ความผดเกยวกบเพศ 16 คด การพนนหรอดมสรา 1 คด ความผดเกยวกบทรพย 15 คด และอน ๆ นอกเหนอจากทกลาวมา เชน ยดโทรศพทหรอทองของนกเรยน นาความเทจฟองผอน 26 คด

บณฑตตา จนดาทอง (2559, น. 147) ไดเสนอตวอยางการประพฤตผดจรรยาบรรณตอตนเอง กรณผ ประกอบวชาชพครอาสาชวยเหลองานวดเกบรกษาเงนในงานผกพทธสมาฝงลกนมต ถอโอกาสนาเงนท ประชาชนบรจาคบางสวนใสกระเปาตนเอง ซงทางวดจบภาพไวไดดวยกลองวงจรปด แลวนาไปใหสอมวลชน ลงทางสออนเทอรเนต

คณะกรรมการมาตรฐานวชาชพพจารณาแลวเหนวาเปนการเอาทรพยของผอนไปโดยทจรต จงม ความผดฐานลกทรพยซงเปนเงนบรจาคโดยประชาชนทมจตศรทธาไดรวมกนบรจาคทาบญใหแกวด พฤตกรรมดงกลาวสงผลกระทบตอความศรทธาของประชาชน และเปนแบบอยางทไมดแกศษยหรอผรบบรการหรอ ประชาชน รวมทงเสยชอเสยงขององคกรวชาชพอนเปนการกระทาผดจรรยาบรรณตอตนเองและจรรยาบรรณ วชาชพ ตามมาตรา 50(1)(2) แหงพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 จงมมตใหเพก ถอนใบอบญาตประกอบวชาชพของผประกอบวชาชพครดงกลาว อนง การทจรรยาบรรณมลกษณะเปนหลกการทางจรยธรรมสาหรบคนทงหมดในสงคมของวชาชพ เชนเดยวกบทหลกธรรมเปนหลกจรยธรรมของทกคนของศาสนานน ทาใหครทมพนฐานทางคณธรรมจรยธรรมมพฤตกรรมทแสดงถงความเคารพหลกจรรยาบรรณในวชาชพ และยงมครอกสวนหนงทไมยอมรบจรรยาบรรณและประพฤตผดจรรยาบรรณ ซงเปนหนาทขององคกรทเกยวของจะตองพยายามพฒนาครในสวนหลงน และทาใหวชาชพมปญหาจรรยาบรรณนอยทสด


เรองท 14.2.4 แนวทางการพฒนาจรรยาบรรณของคร แนวทางการพฒนาจรรยาบรรณของครอาจกระทาไดทงการใชหลกวชาการทางดานจตวทยาในการกาหนดและ

พฒนาจรรยาบรรณ การพฒนาคณสมบตของบคคลในวชาชพ และการพฒนาบทบาทของหนวยงาน ดงน

1. การใชแนวคดอทธพลสงคมในการพฒนาจรรยาบรรณ แนวคดอทธพลสงคมเปนแนวคดทางจตวทยากลมทฤษฎจตวเคราะหซงเนนความสาคญของสงคมในการสราง

ลกษณะทางจรยธรรมใหแกสมาชกในสงคม และกลมทฤษฎสงคมวเคราะหทเชอวาจรยธรรมเกดขนและพฒนามาพรอม ๆ กบสงคมและเผาพนธ ดงทพบวาสงคมระดบตาง ๆ เชน ครอบครว กลมเพอน ชมชน มอทธพลในการพฒนาใหคนเปนผมจรยธรรมหรอไรจรยธรรม (โกศล มคณ, 2539, น. 121) การนาแนวคดนมาใชในการพฒนาจรรยาบรรณครสามารถกระทาทงในการกาหนดกฎขอบงคบและกรอบจรรยาบรรณทมงใหสงคมมอทธพลตอการพฒนาจรรยาบรรณของครแตละคน และนามาใชในการปฏบตงานในหนวยงานของคร โดยหนวยงานตองสรางสภาพแวดลอมทางสงคมและตวแบบทจะชวยพฒนาจรรยาบรรณของคร

2. การพฒนาคณสมบตของผมจรรยาบรรณ คณสมบตของผทอาจถอไดวาเปนผมจรรยาบรรณคอผทปฏบตตามหลกการ 4 ประการตามทฤษฎจรรยาบรรณ คอ

(ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, 2548, น. 15-16)

2.1 ผทยดผลลพธหรออรรถประโยชน หมายถง การเปนผปฏบตงานโดยยดผลลพธของงานหรอประโยชนสงสดทจะเกดขน ซงตองเปนผลลพธหรอประโยชนทดทงตอตนและสวนรวม ทงนผลของงานตองเนนทคณภาพเปนสาคญ

2.2 เปนผยดหลกความสมพนธ หมายถง เปนบคคลทตองการเปนผมความสมพนธอนดตอผอนไมวาจะเปนระดบเดยวกน ผใตบงคบบญชาหรอผบงคบบญชา โดยเฉพาะกบผรบบรการและประชาชน รจกการเคารพซงกนและกน ใหความชวยเหลอซงกนและกน มความสามคค รจกการทางานเปนทม

2.3 เปนผปฏบตตามกฎ ระเบยบ หมายถง เปนบคคลทยดถอปฏบตตามกฎ ระเบยบทมอย และ คามนสญญาทใหไวกบผอนโดยไมหลบเลยง

2.4 เปนผใชวธการทถกตอง หมายถง เปนผกระทาถกตองตามกระบวนการ วธการทองคกรกาหนดไว ไมปฏบตโดยขามขนตอน หรอขามผบงคบบญชา


3. การพฒนาบทบาทของหนวยงาน ครสภาเปนองคกรวชาชพทรบผดชอบเกยวกบจรรยาบรรณของครและผประกอบวชาชพทางการศกษาอน ๆ แต

การพฒนาจรรยาบรรณของครตองอาศยหนวยงานตาง ๆ มารวมมอกน ซงอาจดาเนนการตามหลกการดงตอไปน (ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน, 2548, น. 16-23)

3.1 การกาหนดมาตรฐานจรรยาบรรณ หนวยงานทรบผดชอบการกาหนดจรรยาบรรณ ในวชาชพ ควรจดทาจรรยาบรรณตามแนวทางดงน

3.1.1 กาหนดจรรยาบรรณใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมและปญหาทองคกรประสบอย 3.1.2 เลอกรปแบบทเหมาะสมกบองคกร เนองจากการจดทาจรรยาบรรณสามารถทาไดหลายรปแบบ เชน ใน

ลกษณะของขอบงคบ ประกาศ ระเบยบ ขอกาหนด เปนตน 3.1.3 เขยนจรรยาบรรณเปนเชงพฤตกรรมทชดเจน สน กระชบ และเขาใจงาย ไมซากบหลกการหรอแนวทาง

ปฏบตทระบอยแลวในรปแบบวนย ขอบงคบ คาสง เพราะเปนขอทตองปฏบตควบคกนอยแลว 3.1.4 กาหนดขอพงปฏบตทอยในวสยทจะปฏบตตามได

3.2 การนาจรรยาบรรณไปสการปฏบต การจะทาใหจรรยาบรรณประสบผลตามเปาหมายจะตองมมาตรการผลกดนใหบงเกดผลในทางปฏบตอยางเปนรปธรรม โดยใชแนวทางทสาคญ เชน

3.2.1 กาหนดเปนองคประกอบสาคญในกระบวนการสรรหา 3.2.2 สรางเปนเงอนไขในการปฐมนเทศ 3.2.3 บรรจและสอดแทรกไวในหลกสตรการพฒนาเจาหนาท 3.2.4 ใชเปนองคประกอบในการพจารณาเลอนขนเงนเดอนหรอเลอนตาแหนง 3.2.5 ยกยองเชดชเกยรตผทประพฤตตามมาตรฐานใหเปนทปรากฏอยางสมาเสมอและตอเนอง 3.2.6 ใชเปนเครองมอในการสรางวฒนธรรมองคกร 3.2.7 ผบงคบบญชาประพฤตตนในฐานะเปนตนแบบ (Role Model)

3.3 การสรางความสาเรจ การนาจรรยาบรรณไปสการปฏบตใหประสบความสาเรจนนตองสรางมาตรการเสรมและสรางปจจยแหงความสาเรจ ไดแก

3.3.1 มาตรการเสรมหรอปจจยสนบสนน เชน 1) การสรางความรและเจตคตใหทกคนรบร เขาใจ และตระหนกถงผลดและคณคาทจะไดรบจากการ

ประพฤตปฏบตตามจรรยาบรรณ 2) การใชมาตรการยกยองใหรางวล เชน จดใหมการชมเชย มอบรางวลแกผประพฤตในกรอบของ

จรรยาบรรณ เปนตน 3) การสรางแบบอยางทด โดยการนาตวอยางทดมาใหสงคมครไดรบร


4) การตงชมรม /เครอขาย ควรสนบสนนใหเกดชมรมเครอขายในการเสรมสรางและพฒนามาตรฐานจรรยาบรรณโดยสมครใจ

5) จดกจกรรมรณรงค เชน การจดประกวดคาขวญ กลอน บทความ ภาพเขยนเกยวกบจรรยาบรรณ เปนตน

6) การประชาสมพนธ เพอเผยแพรความรความเขาใจใหบคลากรในวชาชพและประชาชนไดรบรอยางตอเนองสมาเสมอ

7) การศกษาดงาน โดยศกษาดงานหนวยงานทเปนแบบอยางทดของการปฏบตตามจรรยาบรรณ หรอใหหนวยงานอนมาดงานเพอกระตนใหบคลากรตองปรบเปลยนพฤตกรรมตามจรรยาบรรณใหมากขน

3.3.2 ปจจยสความสาเรจ ประกอบดวยปจจย 3 ประการ ไดแก 1) บคลากรในวชาชพมความเขาใจในเนอหาและความหมายทกาหนดไวอยางถองแท (Understanding) 2) บคลกรในวชาชพยอมรบ ศรทธาตอคณคาของมาตรฐานจรรยาบรรณทกาหนด และนา มายดถอเปน

หลกหรอแนวทางในการปฏบตงาน (Internalize) 3) บคลากรในวชาชพนาจรรยาบรรณทตนยอมรบไปปฏบตจนเปนปกตของชวต (Commitment as a way

of life) การพฒนาจรรยาบรรณจงเปนงานทตองอาศยความรในศาสตรตาง ๆ มาประยกตใชและอาศยความรวมมอของ

หนวยงานและสงคม โดยมการดาเนนงานแบบครบวงจรและจรงจงตอเนอง



ตอนท 14.3

วนยของคร

โปรดอานแผนการสอนประจาตอนท 14.3 แลวจงศกษาเนอหาสาระ พรอมปฏบตกจกรรมในแตละตอน

หวเรอง เรองท 14.3.1 ความสาคญของวนยตอครและวชาชพคร เรองท 14.3.2 วนยทสาคญในวชาชพคร เรองท 14.3.3 ปญหาวนยของคร เรองท 14.3.4 แนวทางการพฒนาวนยของคร

แนวคด

1. วนยมความสาคญในการเปนมาตรการสงเสรมการกระทาทดของคร และเปนมาตรฐานของหนวยงานในการปองกนและดาเนนการกบผกระทาผดวนย ซงผกระทาผดวนยจะไดรบผลทกระทบตอการประกอบวชาชพ

2. วนยมขอบเขตครอบคลมงานทกดานของคร โดยจดลาดบการกระทาผดเปนวนยรายแรงและวนยไมรายแรง โทษทรนแรงทสดคอการไลออกจากราชการ ทงนครสามารถอทธรณและรองทกขทางวนยได

3. ปญหาวนยของครครอบคลมทงการทาผดวนยของครในเกอบทกดานทกฎหมายกาหนดไว และปญหาการบรหารงานวนยของหนวยงานทไมจรงจง ไมครบวงจร ไมตอเนอง และใชมาตรการควบคมมากกวามาตรการสงเสรมการมวนย

4. แนวทางการพฒนาวนยของครควรใชแนวทางในการทาใหครยอมรบวนยดวยความสมครใจมากกวาการถกบงคบ การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหเปนพนฐานของวนยจงเปนแนวทางการพฒนาทตนเหตซงจะทาใหมวนยทยงยนและนาไปใชประโยชนกบการดารงชวตในดานอน ๆ ได


วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 14.3 จบแลว นกศกษาสามารถ 1. วเคราะหความสาคญของวนยตอครและวชาชพครได 2. อธบายปญหาวนยของครได 3. วเคราะหปญหาวนยของครได 4. เสนอแนะแนวทางการพฒนาวนยของครได


เรองท 14.3.1 ความสาคญของวนยตอครและวชาชพคร วนยมความสาคญตอครและวชาชพคร ครจงตองเขาใจความหมายและความสาคญของวนยทมตอบคลากรครและ

วชาชพคร ดงน

1. ความหมายของวนย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 ใหความหมายของวนย ดงน วนย - หมายถง ระเบยบแบบแผนและขอบงคบ ขอปฏบต (2556, น. 1121) วงจนทร ชวธาดาวรทน ผอานวยการกลมวนยและนตการ สานกงาน ก.ค.ศ ไดใหความหมายของวนยไว (สานกงาน

คณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 2549, น. 551) ดงน วนย คอ กฎเกณฑขอบงคบทตองปฏบตตาม หากฝาฝนอาจตองรบโทษ กลาวอกนยหนง วนยหมายถง การควบคม

ความประพฤตของคนในองคการใหเปนไปตามแบบแผนทพงประสงค

2. ความสาคญของวนยตอครและวชาชพ วนยมความสาคญตอครและวชาชพในประเดนสาคญ ดงน (พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) 2538, น. 49-54,

ประยงค เนาวบตร 2546, น. 235 และวงจนทร ชวธาดาวรทน ในสานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา 2549, น. 555) ดงน

2.1 ความสาคญของวนยตอคร วนยมความสาคญตอคร คอ

2.2.1 ครมกรอบพฤตกรรมในวชาชพทชดเจน เนองจากบคลากรในวชาชพมความแตกตางกนอยางหลากหลาย วนยจงเปนกรอบพฤตกรรมการอยรวมกนในวชาชพเพอใหการอยและทางานรวมกนดาเนนไปดวยด ไมตดขด ไมขดแยง

2.2.2 ครมพฤตกรรมเคยชนทดทพงประสงค เนองจากวนยกาหนดพฤตกรรมทพงประสงคไวอยางชดเจนและมบทลงโทษกากบ จงเปนเครองควบคมและผลกดนใหคนในวชาชพมพฤตกรมในทางทเหมาะสมอยางตอเนองจนเปนความเคยชน

2.2.3 ครประสบความสาเรจในวชาชพ เพราะการปฏบตในกรอบของวนยทาใหครไมมปญหาในการปฏบตงาน ไดรบการสนบสนนสงเสรมใหมความกาวหนาในวชาชพ นอกจากนนวนยยงเปนเครองหมายของการมวฒนธรรมและอารยธรรม ครทปฏบตตามกรอบของวนยจงไดชอวาเปนผเจรญ

2.2.4 ครไดรบผลเชงลบหากกระทาผดวนย กรณทกระทาผดวนยครจะไดรบผลสาคญ ดงน

1) ถกสอบสวน ถกงดพจารณาความดความชอบ ถาถกลงโทษหนกกวาโทษภาคทณฑจะไมไดรบการเลอนขนเงนเดอนในครงทถกลงโทษ กรณถกสอบสวนวนยรายแรงจะตองรอการเลอนขนเงนเดอนไวกอน ถาถกลงโทษปลดออกหรอ


ไลออกจะไมไดเลอนขนเงนเดอนทกครงทมการรอ ถาถกลงโทษไลออกจะไมไดรบบาเหนจบานาญ อาจตองรบผดทงทางอาญาและทางแพง นอกจากนนความผดทางวนยเปนความผดทยอมความกนไมได และไมอาจชดใชดวยเงนเพอลบลางความผด

2) เสอมเสยชอเสยง เกดความเสยหายตอตนเอง ไมไดรบความไววางใจจากผบงคบบญชาและเพอนรวมงาน ตลอดจนบคคลทวไป ไมไดรบการสงเสรมใหมความเจรญกาวหนาในหนาทราชการเทาทควร

3) เกดความเดอดรอนทงตอตนเองและครอบครว ซงเปนความเดอดรอนระยะยาวเพราะการดาเนนการทางวนยมกจะใชระยะเวลานาน ผลของการตดสนอาจกระทบตอความเปนอยระยะยาว เชน ปลดออกจากราชการ นอกจากนนความผดทางวนยไมมอายความ และหากถกสอบสวนวนยรายแรง แมออกจากราชการไปแลวกสอบสวนตอไปได

2.2 ความสาคญของวนยตอวชาชพ 2.2.1 วนยเปนกตกาของสงคมวชาชพทตกลงกนไว จงแสดงถงระดบคณภาพของวชาชพและใหการประกน

คณภาพแกสงคม

2.2.2 วนยเปนมาตรการสงเสรมการกระทาดและปองกนการกระทาผดของบคคลในวชาชพเนองจากหากบคลากรในวชาชพกระทาผดวนย เชน การปลอมแปลงเอกสาร การเลนอบายมข จะมผลทาใหเกดความเสยหายตองานในวชาชพดวย

ในการพฒนาครนน จงอาจใชจรรยาบรรณเปนบรรทดฐาน และใชวนยเปนเครองมอในการกากบดแลพฤตกรรมของบคลากรในวชาชพใหบรรลเปาหมายของการพฒนาบคลากรและการพฒนาวชาชพ


เรองท 14.3.2 วนยทสาคญในวชาชพคร วนยในวชาชพครกาหนดไวในพระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 หมวดท

6 วนยและการรกษาวนย ซงมสาระครอบคลมทง การกระทาผดวนย โทษ และดาเนนการตาง ๆ ทางวนย โดยมสาระทสาคญ ดงน (พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2547 หมวดท 6 และ วงจนทร ชวธาดาวรทน ในสานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา, 2549, น. 551-584)

1. การกระทาผดวนย วงจนทร ชวธาดาวรทน ไดประมวลวนยทสาคญในวชาชพครตามสาระในหมวด 6 มาตรา 82-97ไวดงน (สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา, 2549, น. 555)

วนยไมรายแรง ไดแก 1) ไมสนบสนนการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตามรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทยดวยความบรสทธใจ 2) ไมปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตยสจรต เสมอภาค และเทยงธรรม มความวรยะ อตสาหะ ขยนหมนเพยร 3) อาศยหรอยอมใหผอนอาศยอานาจหนาทราชการของตนไมวาจะโดยทางตรงหรอทางออม หาประโยชนใหแก

ตนเองและผอน 4) ไมปฏบตหนาทราชการใหเปนไปตามกฎหมาย ระเบยบแบบแผนของทางราชการและหนวยงานทางการศกษา

มตคณะรฐมนตรหรอนโยบายของรฐบาลโดยยดถอประโยชนสงสดของผเรยน และไมใหเกดความเสยหายแกทางราชการ 5) ไมปฏบตตามคาสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการโดยชอบดวยกฎหมายและระเบยบของทางราชการ

แตถาเหนวาการปฏบตตามคาสงนนจะทาใหเสยหายแกราชการ หรอจะเปนการไมรกษาประโยชนของทางราชการ จะเสนอความเหนเปนหนงสอภายใน 7 วน เพอใหผบงคบบญชาทบทวนคาสงกได และเมอเสนอความเหนแลว ถาผบงคบบญชายนยนเปนหนงสอใหปฏบตตามคาสงเดม ผอยใตบงคบบญชาจะตองปฏบตตาม

6) ไมตรงตอเวลา ไมอทศเวลาของตนใหแกทางราชการและผเรยน ละทงหรอทอดทงหนาทราชการโดยไมมเหตผลอนสมควร

7) ไมประพฤตเปนแบบอยางทดของผเรยน ชมชน สงคม ไมสภาพเรยบรอยและรกษาความสามคค ไมชวยเหลอเกอกลตอผเรยนและขาราชการดวยกนหรอผรวมงาน ไมตอนรบและใหความสะดวก ใหความเปนธรรมตอผเรยนและประชาชนผมาตดตอราชการ


8) กลนแกลง กลาวหา หรอรองเรยนผอนโดยปราศจากความจรง 9) กระทาการหรอยอมใหผอนกระทาการหาประโยชนอนอาจทาใหเสอมเสยความเทยงธรรมหรอเสอมเสยเกยรต

ศกดในตาแหนงหนาทราชการของตน 10) เปนกรรมการผจดการ หรอผจดการ หรอดารงตาแหนงอนใดทมลกษณะงานคลายคลงกนนนในหางหนสวน

หรอบรษท 11) ไมวางตนเปนกลางทางการเมองในการปฏบตหนาท และในการปฏบตการอนทเกยวของกบประชาชน อาศย

อานาจและหนาทราชการของตนแสดงการฝกใฝ สงเสรม เกอกล สนบสนนบคคล กลมบคคลหรอพรรคการเมองใด 12) กระทาการอนไดชอวาเปนผประพฤตชว 13) ไมเสรมสรางและพฒนาใหผอยใตบงคบบญชามวนย ไมปองกนมใหผอยใตบงคบบญชากระทาผดวนย หรอ

ละเลย หรอมพฤตกรรมปกปอง ชวยเหลอมใหผอยใตบงคบบญชาถกลงโทษทางวนยหรอปฏบตหนาทดงกลาวโดยสจรต วนยรายแรง ไดแก 1) ทจรตตอหนาทราชการ 2) จงใจไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ แบบแผนของทางราชการและหนวยงานการศกษา มตคณะรฐมนตร หรอนโยบายของรฐบาล ประมาทเลนเลอหรอขาดความเอาใจใสระมดระวงรกษาประโยชนของทางราชการ อนเปนเหตใหเกดความเสยหายแกราชการอยางรายแรง 3) ขดคาสงหรอหลกเลยงไมปฏบตตามคาสงของผบงคบบญชาซงสงในหนาทราชการโดยชอบดวยกฎหมายและระเบยบของทางราชการ อนเปนเหตใหเสยหายแกราชการอยางรายแรง 4) ละทงหนาท หรอทอดทงหนาทราชการ โดยไมมเหตผลอนสมควร เปนเหตใหเสยหายแกราชการอยางรายแรง 5) ละทงหนาทราชการตดตอในคราวเดยวกนเปนเวลาเกนกวา 15 วน โดยไมมเหตผลอนสมควร 6) กลนแกลง ดหมน เหยยดหยาม กดข หรอขมเหงผเรยนหรอประชาชนผมาตดตอราชการอยางรายแรง 7) กลนแกลง กลาวหา หรอรองเรยนผอนโดยปราศจากความจรง เปนเหตใหผอนไดรบความเสยหายอยางรายแรง 8) กระทาการหรอยอมใหผอนกระทาการหาประโยชนอนอาจทาใหเสอมเสยความเทยงธรรมหรอเสอมเสยเกยรตศกดในตาแหนงหนาทราชการ โดยมงหมายจะใหเปนการซอขาย หรอใหไดรบแตตงใหดารงตาแหนงหรอวทยฐานะใดโดยไมชอบดวยกฎหมาย หรอเปนการกระทาอนมลกษณะเปนการใหหรอไดมาซงทรพยสนหรอสทธประโยชนอน เพอใหตนเองหรอผอนไดรบการบรรจและแตงตงโดยมชอบ 9) คดลอกหรอลอกเลยนผลงานทางวชาการของผอนโดยมชอบ หรอนาเอาผลงานทางวชาการของผอน หรอจาง วาน ใชผอนทาผลงานทางวชาการ เพอไปใชในการเสนอขอปรบปรงการกาหนดตาแหนง เลอนตาแหนง เลอนวทยฐานะ หรอใหไดรบเงนเดอนในอนดบทสงขน 10) รวมดาเนนการคดลอกหรอลอกเลยนผลงานของผอนโดยมชอบ หรอรบจดทาผลงานทางวชาการ ไมวาจะมคาตอบแทนหรอไม เพอใหผอนนาผลงานนนไปใชประโยชนเพอปรบปรงการกาหนดตาแหนง เลอนตาแหนง เลอนวทยฐานะ หรอใหไดรบเงนเดอนในอนดบทสงขน


11) เขาไปเกยวของกบการดาเนนการใด ๆ อนมลกษณะเปนการทจรตโดยการซอสทธขายเสยงในการเลอกตงสมาชกรฐสภา สมาชกสภาทองถน ผบรหารทองถน หรอการเลอกตงอนทมลกษณะเปนการสงเสรมการปกครองระบอบประชาธปไตย รวมทงการสงเสรม สนบสนน หรอชกจงใหผอนกระทาการในลกษณะเดยวกน 12) กระทาความผดอาญาจนไดรบโทษจาคก หรอโทษทหนกวาจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคกหรอใหรบโทษทหนกกวาจาคก เวนแตเปนโทษสาหรบความผดทไดกระทาโดยประมาทหรอลหโทษ หรอกระทาการอนใดอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอยางรายแรง 13) เสพยาเสพตด 14) เลนการพนนเปนอาจณ 15) กระทาการลวงละเมดทางเพศตอผเรยนหรอนกศกษา ไมวาจะอยในความดแลรบผดชอบของตนหรอไม

2. โทษทางวนย การตดสนผกระทาผดสามารถจดแบงได ดงน

2.1 การตดสนทไมถอเปนโทษทางวนย ใชในกรณเปนความผดเลกนอยและมเหตอนควรงดโทษ เชน เปนความผดครงแรก ไดแก 2.1.1 การวากลาวตกเตอน ผบงคบบญชาอาจเรยกมาวากลาวตกเตอนมใหกระทาความผดเชนนนอก หรอใหพงระมดระวงโดยไมตองทาเปนหนงสอ แตอาจมการบนทกหมายเหตประจาวนของหนวยงานหรอของผบงคบบญชา 2.2.2 การทาทณฑบน ซงกฎหมายกาหนดใหทาเปนหนงสอ 2.2.3 การสงใหออกจากราชการ 2.2 การตดสนทเปนโทษทางวนย แบงเปนโทษสาหรบการกระทาผดวนยไมรายแรง และโทษสาหรบการทาผดวนยรายแรง ดงน ตารางท 14.8 การลงโทษทางวนย

วนยไมรายแรง 1. ภาคทณฑ 2. ตดเงนเดอน 3. ลดขนเงนเดอน

- ใชลงโทษในกรณทเปนความผดเลกนอยหรอมเหตอนควรลดหยอนโทษซงยงไม

ถงกบตองถกตดเงนเดอน โดยไมตองหามการเลอนขนเงนเดอน - ใชลงโทษในกรณทเปนความผดทไมถงกบเปนความผดรายแรงและไมใชกรณท

เปนความผดเลกนอย

วนยรายแรง 4. ปลดออก 5. ไลออก

- ใชลงโทษแกกรณทเปนความผดวนยรายแรงเทานน โดยใหพจารณาโทษตาม

พฤตการณแหงการกระทาหรอความรายแรงแหงกรณ


ทมา: วงจนทร ชวธาดาวรทน. (2549). คมอการดาเนนการทางวนยสาหรบขาราชการครและบคลากรทางการ ศกษา ใน รวมตวอยางความผดทางวนย อทธรณ รองทกข และการหารอขอกฎหมาย กรงเทพฯ: จดพมพโดยสานกงาน คณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ครสภาลาดพราว. น. 551-552.

3. การดาเนนการทางวนย การดาเนนการทางวนย หมายถง กระบวนการและขนตอนการดาเนนการในการออกคาสงลงโทษ ซงเปนขนตอนทมลาดบกอนหลงตอเนองกน ไดแก การตงเรองกลาวหา การสบสวนสอบสวน การพจารณาความผด การกาหนดโทษและการสงลงโทษ รวมทงการดาเนนการตาง ๆ ในระหวางการสอบสวนพจารณา เชน การสงพก การสงใหออกไวกอนเพอรอฟงผลการสอบสวนพจารณา อนง การสอบสวนเพอพจารณาวากรณมมลทควรกลาวหาวาผนนกระทาผดวนยหรอไมยงไมถอเปนการดาเนนการทางวนย การสบสวนทเปนการดาเนนการทางวนยจงหมายถงการสบสวนกรณทเปนความผดทปรากฏชดแจงซงกฎหมายกาหนดใหตองสบสวนกอน หลกการดาเนนการทางวนยเบองตน 1) ในกรณทผบงคบบญชาพบวาผใตบงคบบญชาผใดกระทาผดวนย โดยมพยานหลกฐานในเบองตนอยแลว ผบงคบบญชากสามารถดาเนนการทางวนยไดทนท เชน ผบงคบบญชาพบเหนการกระทาผด กอาจสงใหผนนชแจงหรอรายงานขอเทจจรง และอาจสบสวนผรเหนประกอบการพจารณาดวย เมอพจารณาแลวเหนวามมลกรณเกดขนจรง กสงแตงตงคณะกรรมการขนสอบสวนเพอใหไดความจรงและความยตธรรมตอไป 2) กรณทมการรองเรยนดวยวาจา ใหจดปากคาและใหผรองเรยนลงลายมอชอและวน เดอน ป พรอมรวบรวมพยานหลกฐานอน ๆ ประกอบการพจารณา แลวดาเนนการใหมการสบสวนขอเทจจรงโดยตงกรรมการสบสวน หรอสงใหบคคลใดไปสบสวน หรอเรยกบคคลทเกยวของมาสอบถามกได หากเหนวากรณมมลทควรกลาวหา กใหสงแตงตงคณะกรรมการสบสวนตอไป 3) กรณทมการรองเรยนเปนหนงสอ ผบงคบบญชาตองสบสวนในเบองตนกอน หากเหนวาไมมมลกสงยตเรอง ถาเหนวามมลกสงแตงตงคณะกรรมการสอบสวนตอไป ในกรณทหนงสอรองเรยนไมลงลายมอชอและทอยของผรองเรยน หรอเปนการรองเรยนทไมปรากฏตวตนของผรองเรยน หรอไมปรากฏพยานหลกฐานทแนนอนจะเขาลกษณะของบตรสนเทห ซงมตคณะรฐมนตรหามมใหรบฟง เพราะจะทาใหขาราชการเสยขวญในการปฏบตหนาท

4. การอทธรณและการรองทกข พระราชบญญตระเบยบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2548 หมวด 9 มาตรา 121-126 กาหนดเกยวกบอทธรณและการรองทกขโดยมสาระสาคญ คอ การอทธรณ หมายถง การทผถกกระทบสทธจากคาสงของฝายปกครองใชสทธโตแยงขอใหเพกถอนหรอเปลยนแปลงแกไขคาสง โดยผอทธรณตองอทธรณเพอตนเองเทานน ไมอาจอทธรณแทนผอนได โดยตองอทธรณเปนหนงสอภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบแจงคาสงลงโทษ สวนการรองทกข หมายถง ผถกกระทบสทธหรอไมไดรบความเปนธรรมจากคาสงของฝายปกครองหรอคบของใจจากการกระทาของผบงคบบญชา ใชสทธรอง


ทกขขอความเปนธรรมขอใหเพกถอนคาสง หรอทบทวนการกระทาของฝายปกครองหรอของผบงคบบญชา โดยใหสงหนงสอรองทกขสาหรบตนเองเทานนภายใน 30 วนนบแตวนรบทราบหรอควรทราบเหตแหงการรองทกข การทครมบทบาทภาระหนาทรบผดชอบกวางขวาง ทงการพฒนาบคคลและสงคม วนยในวชาชพจงตองมความกวางขวางครอบคลมภาระงานครทงหมดเพอสงเสรมการปฏบตงานของคร และเนองจากงานของครมความสาคญและมอสระตามสถานภาพการเปนวชาชพชนสง วนยครจงมความเขมงวดเพอสนองประโยชนของผเกยวของทกฝายและควบคมครทไมปฏบตตนใหเหมาะสมกบเกยรตทไดรบจากสงคม


เรองท 14.3.3 ปญหาวนยของคร ปญหาวนยของครครอบคลมทงปญหาการทาผดวนยของครทมการทาผดอยางหลากหลาย และปญหาการบรหารงานวนยของหนวยงานทเกยวของซงมความหลากหลายเชนกน โดยมปญหาเกยวกบวนยทสาคญ ดงน

1. ปญหาการทาผดวนยของคร สานกงาน ก.ค.ศ. ไดจดทาสถตขาราชการครทถกดาเนนการทางวนยทยตแลวในรอบปงบประมาณ พ.ศ. 2549 ( 1 ตลาคม 2548 - 30 กนยายน 2549) จานวน 133 ราย โดยมลกษณะความผด 5 ลาดบแรก คอ ผดระเบยบ ชสาวอนาจาร การพนน พสดกอสราง ละทงหนาทราชการ (29 25 22 10 8 รายตามลาดบ) ในดานรายละเอยดของการกระทาผด สานกงาน ก.ค.ศ. ไดพบวาครมการทาผดเกอบทกดานตามขอกาหนดในพระราชบญญต ดงตวอยางการกระทาผดของครในตารางท 14.9 ตารางท 14.9 ตวอยางความผดทางวนยของคร

ความผด ขอเทจจรง (พ.ศ. 2547 , 2549) กรณ โทษ 1. ความผดเกยวกบความสมพนธฉนทชสาว

มความสมพนธฉนทชสาวกบครโรงเรยนเดยวกนถงขนไดเสย ทงททงสองมคสมรสโดยชอบดวยกฎหมายอยแลว

เปนผประพฤตชวอยางรายแรง

ปลดออกทงสองราย

2. ความผดเกยวกบการลวงละเมดทางเพศ

เขาไปหยอกลอนกเรยนชน ป.4 หลายครง ใชมอลบหลง โอบไหล พยายามจบหนาอก

เปนผประพฤตชว ลดขนเงนเดอน

3. ความผดเกยวกบการเสพสรา การพนนและประพฤตตนไมเหมาะสม

เมาสราในขณะปฏบตหนาทราชการ เสยราชการ และเมาสราในทชมชน อยางตอเนอง


ปลดออก


ตารางท 14.9 (ตอ) ความผด ขอเทจจรง (พ.ศ. 2547 , 2549) กรณ โทษ 4. ความผดเกยวกบการปลอมแปลงเอกสาร

ปลอมบตรประจาตวและลายมอชอครในโรงเรยนเดยวกนเพอกเงนสหกรณ


ไลออก

5. ความผดเกยวกบการเรยกหรอรบเงนหรอใหสนบน

เรยกรบเงนเพอฝากเขาศกษาตอ เกบเงนคาเรยนพเศษแตไมมการสอนและไมคนเงนใหแกนกเรยน


ปลดออก

6. ความผดเกยวกบการกระทาอนไดชอวาเปนผประพฤตชวอน ๆ

คดวานกเรยนดาวาตน จงเตะนกเรยนซงเปนศษยของตนจนไดรบบาดเจบ

เปนผประพฤตชว

ลดขนเงนเดอน

7. ความผดเกยวกบการทจรตตอตาแหนงหนาทราชการ

เปดเผยขอสอบของตนใหผอนทราบโดยไดรบคาตอบแทนหรอประโยชนสวนตว


ไลออก

8. ความผดเกยวกบการไมปฏบตตามระเบยบและแบบธรรมเนยมของทางราชการ

สงพนกงานขบรถใหเอารถไปซอมโดยยงไมไดรบใบรายงานจากผรบผดชอบตามขนตอนราชการ อซอมรถเปดไมถกกฎหมาย ไมสามารถออกใบเสรจได จงซอใบเสรจจากออนมาเบกและไดรบอนมตเงนคาซอม ซงเปนราคาเหมาะสมกบการซอม

ไมปฏบตตามระเบยบและแบบธรรมเนยมของทางราชการ

ภาคทณฑ

9. ความผดเกยวกบการละทงหรอทอดทงหนาทราชการ

ขาดราชการ 17 วนตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควร แตกลบมาปฏบตราชการอกและขอเขยนใบลากจยอนหลง

ละทงหรอทอดทงหนาทราชการในคราวเดยวกนเกนกวา 15 วน โดยไมมเหตผลอนสมควร

ปลดออก

ทมา: สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2549). รวมตวอยางความผดทางวนย อทธรณ รองทกข และการหารอขอกฎหมาย. กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว น. 3-94.


2. ปญหาการบรหารงานวนย 2.1 การบรหารงานวนยไมครบวงจร ปญหาการพฒนางานวนยครเรมตงแตการใหความรแกครไมเพยงพอ ครสวนหนงจงทาผดวนยโดยไมรและไมตงใจ นอกจากนนยงไมสามารถทาใหครยอมรบและตระหนกในความสาคญของวนย รวมถงการไมสามารถสงเสรมสนบสนนและหามปรามครในเรองวนย และการเนนการควบคมมากกวาการสงเสรมซงเปนปจจยสาคญทาใหการพฒนาวนยไมครบวงจร

2.2 การบรหารงานวนยไมจรงจงและไมตอเนอง ปญหานครอบคลมทงความตอเนองของหนวยงานผลตครและหนวยงานใชคร ตลอดจนความตอเนองของการบรหารงานวนยครระหวางประจาการนอกจากนนยงมการบรหารงานวนยอยางไมจรงจงเนองจากไมใหความสาคญ ไมใหความเปนธรรม และไมตองการใหหนวยงานระดบสงหรอสงคมรบรปญหาภายในหนวยงาน แมวาจะมการกาหนดวนยอยางเขมงวดและกาหนดโทษทรนแรง แตครยงมการกระทาผดวนยในลกษณะตาง ๆ ทครอบคลมขอหามทางวนยแทบทกดาน การกระทาผดทางวนยอาจจะสะทอนวาครยงมความบกพรองทางวนยและ/หรอหนวยงานทเกยวของกมความบกพรองทางวนยและการบรหารงานวนยเชนกน


เรองท 14.3.4 แนวทางการพฒนาวนยของคร แนวทางการพฒนาวนยของครตองเนนมาตรการสงเสรมใหครมวนยในตนเองเปนสาคญ มาตรการใน การปราบปรามควรใชเปนหนทางสดทาย เพราะวนยในตนเองเกดจากความศรทธามากกวาการบงคบ จงควรเรมดวยการพฒนาคณธรรม หรอนาเอาหลกธรรมมาประยกตใช การพฒนาวนยครจงควรพฒนาทงการบรหารงานวนยของครและหลกการพจารณาความผดวนยของคร ดงน

1. การพฒนาการบรหารงานวนย การบรหารงานวนยเปนปจจยสาคญใหการสรางเสรมวนยประสบความสาเรจและเปนการดาเนนการเพอยบยงปญหาวนยทจะเกดขน การบรหารงานวนยทพงประสงคควรดาเนนการ ดงน

1.1 การปลกฝงคณธรรมจรยธรรมใหคร เพอเปนพนฐานของการมจรรยาบรรณและวนยเปนวธการทแกปญหาทสาเหตและไดผลระยะยาว

1.2 การพฒนาเตมระบบ คอ มการกาหนดกฎระเบยบเกยวกบวนยทชดเจนและตองมแนวทางการนาไปสการปฏบตทชดเจนดวย เชน มการกาหนดนโยบาย แผนงาน โครงการทชดเจนและประสานกบงานดานอน รวมทงประสานกบการปฏบตงานของหนวยงานอนทเกยวของ นอกจากนนยงตองพฒนาสภาพชวตและการทางานของครเนองจากเปนปจจยสาคญทโนมนาวครใหทาผดวนย (ประวณ ณ นคร, 2527, น. 14-15)

1.3 การพฒนาทครบวงจร คอ ตองทาทงดานการสงเสรมและการควบคม โดยตองแปลงขอกาหนดเกยวกบวนยทเปนบรรทดฐานของทกคนในวชาชพใหเปนพฤตกรรมของคนในองคกรทเขาใจชดเจนและตรงตามสภาพขององคกร โดยตองทาอยางตอเนอง เชน มการตดตามดแลอยางจรงจง และตองพฒนาครตงแตเรมเขาสอาชพและระหวางปฏบตงานอาชพดวย เชน มการปฐมนเทศ มการใหคาปรกษาและการนเทศ ดานวนย

2. การพฒนาหลกการพจารณาความผด การพจารณาความผดของครควรใชหลกการ 2 ดานประกอบกน คอ

2.1 หลกนตธรรม ไดแก การพจารณาโดยยดกฎหมายเปนหลก การกระทาใดทจะเปนการผดวนยตองมกฎหมายบญญตวาการกระทานนเปนความผด ถาไมมกฎหมายบญญตวาความผดนนเปนความผดทางวนยกไมสามารถลงโทษได

2.2 หลกมโนธรรม ไดแก การพจารณาใหเปนไปโดยถกตองเทยงธรรมตามความเปนจรงและตามเหตผลทควรจะเปน โดยมไดคานงถงเฉพาะความถกผดตามกฎหมาย


อนง ในการพจารณากาหนดโทษนนนอกจากจะใชหลกการ 2 ดานขางตนแลว ยงตองเพมหลกการดานอนเปน 4 ดาน คอ หลกนตธรรม หลกมโนธรรม หลกความเปนธรรม และนโยบายของทางราชการดวย จงจะทาใหมการพจารณากาหนดโทษทเหมาะสม คอไมมากเกนไปและไมนอยเกนไป อนง แมวาวนยจะเกดขนไดเพราะแรงจงใจและแรงบงคบ แตวนยทเกดขนดวยความสมครใจจะจรงจงและยงยนกวาวนยทเกดขนโดยถกบงคบ เพราะวนยของครคนหนงไมมลกษณะคงทตลอดเวลา แตออนไหว เปลยนแปลงไปตามสภาพการณตาง ๆ การพฒนาวนยโดยการสงเสรมรากฐานคณธรรมจรยธรรมของบคคลจงเปนการสรางสงเหนยวรงตนเองกอนทจะผดพลาดและเผชญกบการดาเนนการทางจรรยาบรรณ และวนย ในการประกอบวชาชพ การเปนครทดเพราะมคณธรรมจรยธรรมจงเปนความดขนสงสดของคร การเปนครดเพราะมจรรยาบรรณเปนกรอบควบคมพฤตกรรมเปนความดทรองลงมา และการเปนครดเพราะเกรงกลวตอวนยจงเปนความดขนสดทายในดานน ซงสอดคลองกบทฤษฎเหตผลเชงจรยธรรมของโคลเบรก ทกาหนดใหการทาดเพราะกลวการลงโทษเปนพฒนาการทางจรยธรรมขนตา การทาดเพราะเปนกฎเกณฑสงคมเปนความดขนกลาง และการทาดเพราะเปนหลกการทางจรยธรรมเปนความดขนสงสด



บรรณานกรม

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (2543). โรงเรยนสรางคนมจตสาธารณะ. การศกษา 2000 โกวท ประวาลพฤกษ. (2527). การพฒนาจรยธรรม : การสอนเพอเสรมสรางบคลกภาพ ใน เอกสารการสอนชดวชาจรยศกษา (หนวยท 10). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 563-600. โกศล มคณ. (2539). จรยธรรม และจรรยาบรรณในอาชพคร ใน ประมวลสาระชดวชาประสบการณวชาชพ มหาบณฑตหลกสตรและการสอน (หนวยท 13). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 73-144. จนตนา ยนพนธ. (2548). จรยธรรมในการประกอบวชาชพ ใน เอกสารการสอนชดวชาประสบการณวชาชพพยาบาล (หนวยท 8) นนทบร: สาขาวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 349-413. ชยวฒน ถระพนธ. (2542). Chaos Theory กบจดเปลยนสงคมไทย สอพลง สมบต: กรณศกษากรงเทพมหานคร. สถาบนวจยประชากรและสงคม นครปฐม: มหาวทยาลยมหดล (ศาลายา) ถายเอกสาร. บณฑตตา จนดาทอง. (2559). จรรยาบรรณวชาชพทางการศกษา (138-151) ในครศกษาและการพฒนาวชาชพคร ไพฑรย สนลารตน และนกรบ. หมแสน บรรณาธการ วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย DPU Coolprint มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ประยงค เนาวบตร. (2546). คณธรรม จรยธรรม และจรรยาวชาชพของผบรหาร ใน ประมวลสาระชดวชาประสบการณวชาชพประกาศนยบตรบณฑตทางการบรหารการศกษา (หนวยท 14) นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 205-251. ประวณ ณ นคร. (2527). แนวทางสรางวนยขาราชการ. กรงเทพฯ: ครสภา ลาดพราว. พระธรรมปฎก. (ป.อ.ปยตโต) (2538). การพฒนาจรยธรรม. กรงเทพฯ: มลนธพทธธรรม. พระพรหมคณาภรณ. (ป.อ.ปยตโต) (2547). ธรรมนญชวต กรงเทพฯ: พมพสวย. . (ป.อ.ปยตโต) (2557). พทธวธในการสอน (พมพครงท 20). กรงเทพฯ: เจรญดมนคงการพมพ. ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา. (2551). พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกบการสงเสรมการซอสตยสจรต กรงเทพฯ: บรษทอมรนทร พรนตงแอทนดพบลชชง จากด มหาชน 120 หนา ราชบณฑตยสถาน. (2554). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2554 (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: นานมบคส พบลเคชนส จากด. วงจนทร ชวธาดาวรทน. (2549). คมอการดาเนนการทางวนยสาหรบขาราชการครและบคลากรทางการศกษา ใน รวมตวอยางความผดทางวนย อทธรณ รองทกข และการหารอขอกฎหมาย. จดพมพโดย สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว น. 551-587. ศนยสงเสรมจรยธรรม สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอน. (2548). คมอการจดทามาตรฐานทางคณธรรมและจรยธรรม (พมพครงท 3) กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม. (ศนยคณธรรม) สานกงานบรหารและพฒนาองคความร (องคการมหาชน) (2550). รายงานการสงเคราะหงานวจยคณลกษณะและกระบวนการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมของประเทศตาง ๆ กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟก.


สารานกรมวชาชพคร. (2550). เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสฉลองสรราชสมบตครบ 60 ป กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการครสภา. เสร ลาชโรจน. (2539). วนยในอาชพคร ใน ประมวลสาระชดวชาประสบการณวชาชพมหาบณฑตหลกสตรและการสอน (หนวยท 14) นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช น. 147-210. สานกงานคณะกรรมการขาราชการคร. (2541). รายงานการวจยเรอง การศกษาแนวทางการพฒนาวนยและจรยธรรมของขาราชการคร. กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (ม.ป.ป.). กฎหมายและหนงสอเวยน ก.ค.ศ. เอกสารรวมเลม. . (2549). รวมตวอยางความผดทางวนย อทธรณ รองทกข และการหารอขอกฎหมาย กรงเทพฯ: ครสภาลาดพราว. สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (ม.ป.ป.). วาระแหงชาตดานจรยธรรม ธรรมาภบาล และการปองกนการทจรตและประพฤตมชอบในภาครฐ เอกสารเยบเลม. สานกงานคณะกรรมการสงเสรมสวสดการและสวสดภาพครและบคลากรทางการศกษา. (สกสค.) (2548). การแกปญหาหนสนครและบคลากรทางการศกษา เอกสารแผนพบ. สานกงานเลขาธการครสภา. (2550). กฎหมายเกยวกบการประกอบวชาชพทางการศกษา (เลม 3). กรงเทพฯ: สานกงานเลขาธการครสภา. สานกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2550 ก). คณธรรมนาความร รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการคณคาความเปนมนษย. กรงเทพฯ: วธ.ท.ซ. คอมมวนเคชน. . (2550 ข). รายงานเบองตน การสรางเสรมคณธรรมในระบบการศกษาไทย. กรงเทพฯ: วธ.ท.ซ.คอมมวนเคชน. . (2550 ค). สอนคณธรรมอยางไรใหธารงสามคค. กรงเทพฯ: วธ.ท.ซ. คอมมวนเคชน. Longman, (2003). Longman Dictionary of Contemporary English, The Living Dictionary. (3rd ed.). Pearson Education Limited. Harlow, England.


20509-14...คุณธรรมจริยธรรมมีํความสัาคอคร่ญตูและวิชาชพครีูดังน...

Documents