1

28-06-1914

Gavrilo Princip (1894 – 1918) je bio bosanski Srbin i član pokreta Mlada Bosna čiji je cilj bio da okonča austrougarsku vladavinu u Bosni i Hercegovini. 28. juna 1914. je izvršio atentat na austrijskog nadvojvodu Franza Ferdinanda i njegovu suprugu Sophie u Sarajevu čime je pokrenut lanac događaja koji će dovesti do Prvog svjetskog rata. Tokom suđenja je izjavio: „Ja sam jugoslavenski nacionalista koji teži ka ujedinjenju svih Jugoslavena, i nije bitno u kojem obliku, samo da ne budu pod austrijskom vladavinom.“

2

1914 – 1918.

Prvi svjetski rat, globalni rat koji je započeo u Evropi, je trajao četiri godine. Na kraju Prvog svjetskog rata su pala četiri carstva: Osmansko carstvo, Austrougarska, Njemačko carstvo i Rusko carstvo.

3

1914 – 1918.

Prvi svjetski rat, globalni rat koji je započeo u Evropi, je trajao četiri godine. Na kraju Prvog svjetskog rata su pala četiri carstva: Osmansko carstvo, Austrougarska, Njemačko carstvo i Rusko carstvo.

4

1918 – 1941.

Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca je osnovana na početku Prvog svjetskog rata ujedinjenjem teritorija koje su nekad bile dio Austrougarske sa prethodno nezavisnom Kraljevinom Srbijom. Njen naziv je promijenjen 1929. u Kraljevina Jugoslavija pod načelom: ‘Jedan narod, jedan kralj, jedna država’.

5

06-04-1941

Jugoslavija je okupirana i podijeljena u aprilu 1941. između sila Osovine. Fotografija prikazuje posljedice bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. godine.

6

10-04-1941

Nezavisna Država Hrvatska je bila fašistička država-pijun Njemačke i Italije tokom Drugog svjetskog rata. Osnovana je na dijelovima okupirane Jugoslavije (današnje Hrvatske, cijele Bosne i Hercegovine, i dijelovima Slovenije i Srbije) 10. aprila 1941. Fotografija prikazuje čelnika Antu Pavelića kako se rukuje s Adolfom Hitlerom.

7

1941 – 1945.

Koncentracioni logor Jasenovac (poznatiji pod nazivom Auschwitz Balkana) je bio jedan od najvećih koncentracionih logora u Evropi. Osnovale su ga vlasti Nezavisne Države Hrvatske i njime je upravljao ustaški režim (a ne nacistička Njemačka kao u ostatku okupirane Evrope). Oko 100.000 ljudi je ubijeno u logoru, a žrtve su uglavnom bile Srbi, Romi i Jevreji. Na fotografiji je prikazan današnji spomenik koji je podignut na mjestu nekadašnjeg koncentracionog logora.

8

29-11-1943

Socijalistička Jugoslavija je osnovana tokom Drugog svjetskog rata, čime su ispunjene težnje jugoslavenskih naroda za samoopredjeljenjem. Bila je zamišljena kao savez šest jednakopravnih republika.

9

31-01-1946

Prvim ustavom se Jugoslavija definiše kao „savez jednakih naroda“ sa slobodom savjesti, religije, štampe, govora, okupljanja i pravom da formiraju radničke sindikate. Država je sekularna. Obrazovanje je obavezno, besplatno i nije pod utjecajem religije.

10

1941-1989.

Prve pionirske škole i organizacije su osnovane tokom Drugog svjetskog rata. Polaganjem zakletve djeca od šest do četrnaest godina pristupaju Savezu pionira Jugoslavije, prvoj organizaciji koja promoviše osnove socijalizma.

11

27-03-1948 Uslijed Titovog otpora prema Staljinu, Centralni komitet Komunističke partije Sovjetskog Saveza upozorava Jugoslaviju o kršenju načela komunističke revolucije. Jugoslavija se našla između dva suprotstavljena bloka. U časopisu Life se prikazuje portret Tita.

28-06-1948 Rezolucijom o situaciji u Komunističkoj partiji Jugoslavije jugoslavenski komunisti su optuženi da su napustili marksizam, da imaju antisovjetske stavove i da ignorišu kritike Komunističkog informacionog biroa. Komunistička partija Jugoslavije je izbačena iz Informbiroa i Jugoslavija izlazi iz sovjetske sfere utjecaja. Na fotografiji se prikazuje sovjetski plakat.

12

1949-1958.

Politički zatvor Goli otok je otvoren za primanje prvih zatvorenika 1949. godine. Zatvorenici, koji žive u teškim uslovima, su podvrgnuti svakodnevnom mučenju. Neki od njih nisu preživjeli. Od 1958. do 1988. godine Goli otok služi kao obični zatvor.

13

06-1950

Radničko samoupravljanje je sistem upravljanja organizacijom putem njene radne snage. Zasniva se na načelu da svi radnici imaju jednaku moć odlučivanja.

14

07-07-1950

Otvorena je prva dionica (382 km) autoceste Zagreb – Beograd. 300.000 volontera je učestvovalo u izgradnji. Nazvana je Autocesta bratstva i jedinstva.

15

1941-1989.

Tokom Drugog svjetskog rata, vlasti Jugoslavije pozivaju dobrovoljce da se uključe u akcije obnove države i infrastrukture. Masovne omladinske radne akcije su prilika za povezivanje, druženje i obrazovanje mladih u socijalističkom okruženju.

16

1961.

Nehru, Nkrumah, Nasser, Sukarno i Tito su osnovali Pokret nesvrstanih kao protutežu dva suprostavljena bloka i vojnim saveznicima. Pokret se fokusira na borbu za nacionalnu nezavisnost, borbu protiv siromaštva, ekonomski razvoj i borbu protiv kolonijalizma, imperijalizma i neokolonijalizma.

17

1961.

Ivo Andrić, bosanski, hrvatski i srpski pisac diplomata koji je rođen u Bosni i Hercegovini je osvojio Nobelovu nagradu za književnost za roman „Na Drini ćuprija“.

18

1960-1980.

Od 1960. do 1980. prosječni BDP u Jugoslaviji raste po godišnjoj stopi od 6%. Zdravstvo je besplatno, stopa pismenosti je oko 91%, a prosječni životni vijek je 72 godine.

19

1971.

Savka Dabčević - Kučar drži govor na Trgu Republike u Zagrebu 7. maja 1971. godine. Od 1966. do 1971., tokom Hrvatskog proljeća, dolazi do evidentnog porasta hrvatskog nacionalnog identiteta i propitivanja pozicije Hrvata i Hrvatske u Jugoslaviji.

20

1974.

Reformom Ustava iz 1974. se republike u Jugoslaviji definišu kao države i samo-upravne jedinice. Vojvodina i Kosovo pod Srbijom stječu autonomiju. Legalizovano je pravo republika na samoopredjeljenje i secesiju. Prvi put se muslimani u Bosni i Hercegovini priznaju kao jednaka nacija u zajednici Jugoslavije.

21

1979.

Krajem godine, svjetska naftna kriza dodatno vrši pritisak na Jugoslaviju koja je već opterećena kreditima IMF-a. Automobili voze par-nepar po broju tablica a na tržište je plasiran novi model automobila - Jugo 45.

22

04-05-1980

Josip Broz Tito je umro. Fotografija je snimljena na stadionu Poljud u Splitu i prikazuje nogometne igrače klubova Hajduk, Split, i Crvene Zvezde iz Beograda, kako plaču. Istovremeno navijači na tribinama pjevaju: „Druže Tito mi ti se kunemo, da sa tvoga puta ne skrenemo“.

23

08-05-1980

Josip Broz Tito je sahranjen u prisustvu 209 delegacija iz 127 zemalja i 700.000 ljudi u Kući cvijeća u beogradskom naselju Dedinje. Sahrana je prenošena uživo u 58 zemalja.

24

1980.

Krajem 70-ih i tokom 80-ih Jugoslavija je u krizi. Nezaposlenost je preko 17% a 20% ljudi rade na pola radnog vremena. 60% nezaposlenih je mlađe od 25 godina.

25

1981.

Protesti studenata za veći stepen autonomije u Prištini su se proširile diljem Kosova. Proglašeno je hitno stanje. Jedanaest učesnika u protestima je ubijeno, stotine je ranjeno, a preko 4.000 je uhapšeno.

26

1984.

Zimske olimpijske igre u Sarajevu, najveće sportsko natjecanje u bivšoj Jugoslaviji, su prve Zimske olimpijske igre i druge Olimpijske igre koje su se održale u komunističkoj zemlji.

27

09-1986

Memorandumom Srpske akademije nauka i umjetnosti se ohrabruju nacionalističke aspiracije kroz tvrdnje o ugroženosti Srba i potrebi za promjenom granica.

28

05-10-1988

Antibirokratska revolucija je izraz koji se koristi za opis dešavanja i procesa koji su uništili partiju i nadležne vlasti u Vojvodini, Crnoj Gori i na Kosovu. Zamijenile su ih pristaše srpskog vođe Slobodana Miloševića. Tim činom Federalna Republika Srbija prisvaja četiri od osam glasova u Federaciji Jugoslaviji i većinu u Savezu komunista Jugoslavije.

29

20-02-1989

Rudari na Kosovu stupaju u štrajk i traže autonomiju Kosova. Proglašeno je hitno stanje, i policija zbog nereda hapsi rudare.

30

28-06-1989

Prilikom obilježavanja 600. godišnjice Bitke na Kosovu, tokom govora u Gazimestanu, Milošević je izjavio: „Šest vekova kasnije, danas, opet smo u bitkama. One nisu oružane, mada i takve još nisu isključene.“

31

1990.

Ekonomska kriza u Jugoslaviji je na vrhuncu. Inflacija iznosi 2.700 % a nezaposlenost je 15% (1989).

32

22-01-1990

Tokom 14. vanrednog kongresa Saveza komunista, Slobodan Milošević želi da osnaži svoju dominaciju i na federalnom nivou. Delegati iz Slovenije i Hrvatske napuštaju Kongres, što označava kraj Saveza komunista Jugoslavije.

33

30-05-1990

Franjo Tuđman je izabran za prvog predsjednika (S) R Hrvatske.

34

17-08-1990

Takozvana Balvan revolucija, odnosno, podizanje barikada od balvana radi blokiranja cesta koje povezuju sjever i jug Hrvatske usred turističke sezone je predstavljala uvod u predstojeći rat.

35

20-08-1990

Dok je košarkaški tim Jugoslavije slavio zlatnu medalju u dvorani na Svjetskom prvenstvu u Buenos Airesu, navijač je ušao na teren sa zastavom Hrvatske. Srpski igrač Vlade Divac navijaču oduzima zastavu i baca ju. Njegov dugogodišnju suigrač i prijatelj, hrvatski košarkaš Dražen Petrović, mu nikad nije oprostio taj čin.

36

23-12-1990

Rezultati referenduma za nezavisnost Slovenije su pokazali da je 88,5% biračkog tijela podržavalo nezavisnost.

37

1991.

Top lista nadrealista (TLN), televizijska emisija snimana u Sarajevu tokom 1980-ih i 1990-ih godina 20. stoljeća je uglavnom snimana kao skeč-komedija i politička i društvena satira. Treća sezona emisije je snimana tokom predratnog razdoblja 1991. godine.

38

06-1991

Desetodnevni rat, ili Rat za nezavisnost Slovenije je bio kratki rat za nezavisnost nakon kojeg je slijedilo proglašenje nezavisnosti Slovenije 25. juna 1991. godine. Vođen je između Slovenske teritorijalne odbrane i Jugoslavenske narodne armije. Ovaj događaj je označio početak ratova u bivšoj Jugoslaviji.

39

25-08-1991

Bitka za Vukovar se odnosi na 87-dnevnu opsadu Vukovara u istočnoj Hrvatskoj koju je izvršila Jugoslavenska narodna armija (JNA), uz podršku različitih paravojnih snaga iz Srbije od augusta do novembra 1991. godine. Nekoliko stotina vojnika i civila je masakrirano, a najmanje 20.000 stanovnika je protjerano.

40

1991-2005.

Popis stanovništva iz 1991. u Bosni i Hercegovini je bio posljednji popis stanovništva koji je izvršen prije rata u Bosni i Hercegovini. Uslijed kampanja etničkog čišćenja koje su se odvile tokom rata u Bosni i Hercegovini, etnička i demografska struktura Bosne i Hercegovine se u potpunosti promijenila.

41

29-02-1992

Referendum za nezavisnost u Bosni i Hercegovini je održan 1992. godine. Bošnjaci i bosanski Hrvati su snažno podržavali nezavisnost dok su bosanski Srbi bojkotirali referendum ili su ih vlasti bosanskih Srba spriječile da učestvuju.

42

05-04-1992

5. aprila 1992., kao odgovor na sva dešavanja oko Bosne i Hercegovine, 100.000 ljudi svih nacionalnosti se okupilo na mirovnim protestima u Sarajevu. Srpski snajperisti pod kontrolom Srpske demokratske stranke u središtu Sarajeva su otvorili vatru na okupljene i ubili šest osoba, te ranili još nekoliko.

43

02-09-1992

Čelista Vedran Smajlović je odsvirao Straussovu kompoziciju na ruševinama Narodne biblioteke u Sarajevu. Sedam dana kasnije, Rezolucijom Vijeća sigurnosti UN-a 777 je proglašeno da Jugoslavija više ne postoji.

44

19-05-1993

„Romeo i Julia u Sarajevu“ je dokumentarac o smrti Admire i Boška. Par je stanovao u Sarajevu. Ona je bila Bošnjakinja, a on bosanski Srbin. Ubijeni su snajperom dok su prelazili Most Vrbanja. Mnogi mediji su objavili fotografiju njihovih mrtvih tijela. Fotografija prikazuje nadgrobni spomenik za Admiru Ismić i Boška Brkića na sarajevskom groblju Lav.

45

09-11-1993

Opsada Mostara se odigrala tokom rata u Bosni i Hercegovini (april – juni 1992., juni 1993 – april 1994). U opsadi su ispočetka učestvovali Hrvatsko vijeće odbrane i Armija Republike Bosne i Hercegovine, koja se borila protiv Jugoslavenske narodne armije čiji su članovi većinom bili Srbi. Kako je sukob rastao i s promjenom političkog okruženja, rat je poprimio drugu dimenziju i kulminirao u bošnjačko-hrvatski sukob. Stari most, izgrađen za vrijeme osmanske vladavine u 16. stoljeću, su uništile hrvatske vojne snage 1993. godine.

46

1993.

Sigurne zone Ujedinjenih naroda su bili humanitarni koridori koji su uspostavljeni 1993. na teritoriji Bosne i Hercegovine tokom rata u Bosni i Hercegovini. Ta odluka se danas smatra jednom od najkontroverznijih odluka koju je donio UN, jer je dovela do diplomatske krize koja je kulminirala masakrom/genocidom u Srebrenici.

47

07-1995

Vojska Republike Srpske i paravojna jedinica Škorpioni su ubili 8 372 Bošnjaka, odraslih muškaraca i dječaka u Srebrenici. Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju, Evropski parlament i Ured Visokog predstavnika za Bosnu i Hercegovinu su okarakterizirali masovno ubistvo u Srebrenici kao genocid.

48

1995.

Dražen Erdemović je bio bosanski Hrvat koji se borio tokom rata u Bosni i Hercegovini za Vojsku Republike Srpske i koji je kasnije osuđen za učešće u genocidu u Srebrenici.

49

1991 – 2017.

Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju je formiran 1991. i dodijeljena mu je nadležnost nad četiri vrste zločina: teška kršenja Ženevske konvencije, kršenje zakona ili običaja ratovanja, genocid i zločine protiv čovječnosti. Podignuta je optužnica protiv ukupno 161 osobe.

50

14-12-1995

Dejtonskim mirovnim sporazumom je Bosna i Hercegovina podijeljena na Federaciju Bosnu i Hercegovinu, Republiku Srpsku i Distrikt Brčko. Prema sporazumu, država zadržava centralnu vlast s rotacijom Predsjedništva, Centralne banke i Ustavnog suda. Sve ostale institucije su decentralizovane. Fotografija, slijeva nadesno, prikazuje: Slobodana Miloševića, Franju Tuđmana i Aliju Izetbegovića.

51

1996.

Oružani sukob između Srba i Albanaca na Kosovu traje od 1996. do 1999. godine. Nakon vojne intervencije NATO-a protiv Srbije, Jugoslavenska armija se povlači s Kosova koje se potom stavlja pod protektorat UN-a.

52

24-03-1999

Početak NATO bombardovanja Federativne Republike Jugoslavije uslijed humanitarne krize na Kosovu.

53

05-10-2000

Bager revolucija koju je predvodila Demokratska opozicija Srbije i omladinski pokret Otpor!, kao i drugi je svrgnula režim Slobodana Miloševića. On završava u pritvoru i kasnije na suđenju u Hagu na Međunarodnom krivičnom sudu za bivšu Jugoslaviju.

54

21-05-2006

Na referendumu o nezavisnosti zemlje, većina građana Crne Gore je glasala za nezavisnost. Nakon 88 godina Crna Gora je postala nezavisna i međunarodno priznata zemlja.

55

17-02-2008

Spomenik Newborn je otkriven na ceremoniji proglašenja nezavisnosti Kosova.

56

2017.

Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) je osudio Ratka Mladića (bivšeg generala bosanskih Srba) za ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid. MKSJ je Mladića proglasio krivim za opsadu Sarajeva i masakr/genocid u Srebrenici.

1910.

1940.

1970.

1990.

2000.

Ovaj vremenski presjek je prilagođena verzija Vremenskog

presjeka Jugoslavije koju sastavio prof. Miljenko Hajdarovic

2015., a dostupna je na:

http://historijaistorijapovijest.org/timeline/.