A IDADE MEDIA

S. V- S. XV

S. V – S. IX

S. X – S. XV

ALTA IDADE MEDIA

BAIXA IDADE MEDIA

A EUROPA FEUDAL

O románico

A EUROPA DAS CIDADES

O gótico

Imperio BizantinoReinos Xermánicos

Islam

EUROPA FEUDAL

ECONOMÍA SOCIEDADE POLÍTICA

AGRICULTURAGANDERÍA

COMERCIO escaso

ESTAMENTALNobreza/Clero

Non privilexiados

REI“Primus inter pares”

Pouco poder

FEUDOS

RELACIÓNS DE VASALAXERURAL

TEOCENTRISMO

A CIDADE MEDIEVALS.XIII-XV

1. A RECUPERACIÓN DA VIDA URBANA

APARICIÓN DOS BURGOS (cidades)

COMERCIO – ARTESANÍA Novo grupo social: BURGUESÍA

CRECEMENTO DEMOGRÁFICO (Máis poboación)

Novas terras de cultivo Emigración ás cidades (ÉXODO RURAL)

MELLORAS NA AGRICULTURA

Máis producción = Máis excedentes= Mellor alimentación = Menos fame = Menos mortalidade

1.1. EXPANSIÓN AGRARIA

MÁIS PRODUCCIÓN

AGRARIA

ESTABILIDADE

Fin das invasións

Diminución das guerras

NOVOS INSTRUMENTOS

AGRÍCOLAS

NOVAS TÉCNICAS DE CULTIVO

EXPANSIÓN = CRECEMENTO

A ROTACIÓN BIENAL. O BARBEITO

Novas técnicas de cultivo

1.1. EXPANSIÓN AGRARIANovas técnicas de cultivo

Abono animal

ROTACIÓN TRIENAL

1.Pax 44

1.1. EXPANSIÓN AGRARIANovos instrumentos agrícolas

1.1. EXPANSIÓN AGRARIANovos instrumentos agrícolas

6.Pax 45

AUMENTO DA PRODUCCIÓN AGRARIA

MELLOR ALIMENTACIÓN E RESISTENCIA ÁS ENFERMIDADES

AUMENTO DE POBOACIÓN

A POBOACIÓN EUROPEA

S. XII

45 MILLÓNS

S. XIV

75 MILLÓNS

Terras gañadas ao mar

NOVAS TERRAS DE CULTIVO

AUMENTO DA PRODUCCIÓN AGRARIA

MÁIS EXCEDENTES

AUMENTO DO COMERCIO

Aumento da producción

agraria

Aumento da poboación

ComercioCrecementodas cidades

7.Pax 45

CRECEMENTO DAS CIDADES: BURGOS

A cidade medieval

• Cerca das vías de comunicación: portos, ríos, camiños….

Onde se situaban?

• Estaban rodeadas por murallas, que se ían agrandando a medida que medraba a cidade

Como eran?

• No centro: unha praza e os edificios máis importantes: concello, catedral, lonxa…

• As casas agrupábanse por barrios , segundo a actividade (gremio)

• As rúas eran estreitas e con pouca hixiene.

Como se distribuían?

1-2 Pax 46

Siena

Trujillo

Rennes

IB Cáceres

O desenvolvemento económico da cidade

A cidade converteuse nun centro de producción de obxectos manufacturados

Os artesáns dun mesmo oficio agrupanse en rúas que reciben o nome da súa actividade: curtidores, prateiros, cesteiros, tintureiros, zapateiros…

O traballo realízase en pequenos obradoiros(talleres), cuxo propietario é o mestre artesán, e que servían taméncomo vivenda e tenda para vender os seus produtos.

2.1. Artesans e gremios

Casa-Obradoiro dun artesán

OS GREMIOS

Agrupacións de artesáns que teñen o mesmo oficio

Prateiros Zapateiros Xastres Tintureiros Curtidores ETC….

Agrúpanse en rúas, que reciben o nome da súa actividade

La ciudad medieval

OS GREMIOS

Agrupacións de artesáns que teñen o mesmo oficio

Prateiros Zapateiros Xastres Tintureiros Curtidores ETC….

Agrúpanse en rúas, que reciben o nome da súa actividade

NORMAS DO GREMIO

Calidade dos productos

Prezos

Horas e días de traballo

Ferramentas de traballo

Protección dos membros do

gremio

Impiden a libre competencia

6.Pax 49

Quen traballa no obradorio?

Quen traballa no obradorio?

MESTRE

OFICIAIS

APRENDICES

Dono do taller. Pertence ao gremioPara ser mestre: facer unha obra mestra

(xulgada polo gremio)Normalmente os talleres pasan de pais a fillos

Traballan no taller a cambio dun salarioPode converterse en mestre

Aprende o oficio no taller a cambio de manutención

Pode converterse en oficial(exame)

A REGULAMENTACIÓN GREMIAL

• Ninguén pode ser tecelán de la se antes non lle mercou o oficio ao rei [...].

• Cada un pode ter na súa casa dous teares [...] e cada fillo dun mestre tecelán pode ter dous na casa do seu pai mentres estea solteiro e se elsabe traballar coas súas mans[...]

• Cada mestre pode ter na casa un aprendiz, non máis [...]. E ninguénpode comezar a traballar antes da saída do sol, so pena de multa de doce diñeiros para o mestre e seis para o oficial.

• Os oficiais deben cesar o seu traballo desde que o primeiro toque de vésperas soase(...)

Regulamento gremial da cidade de París .1268

• Que aspectos do traballo artesán se regulan neste texto?

Pax 48

Mercados semanais - mensuais

LunsMércores

Venres

Sábado

A expansión do comercio

As rutas comerciais

• As cidades sinalaron días concretos para os seus mercados , e en ocasións celebraban FEIRAS, que reunían xente de toda a comarca

RUTAS TERRESTRES

• MEDITERRÁNEO: os portos de Venecia, Marsella, Xénova, Valencia e Barcelona comercian con Oriente Próximo- Bizancio(Constantinopla)

• IMPORTAN Productos de luxo(Seda, porcelana, especias, perfumes…)

• EXPORTAN Tecidos, armas e ferramentas

• ATLÁNTICO E BÁLTICO (Hansa): transportaba las, peles, madeira, trigo, viños… desde Lisboa e o Cantábrico ata os Paises Baixos(Brujas, Gante…)

RUTAS MARÍTIMAS . Comercio a longa distancia

O comercio s.XIII-s.XV

3-4 pax 49

FEIRAS

Reunións periódicas de mercaderes de duración variable. Nelas intercámbianse produtos de todos os países.

Gozaban de privilexios por parte dos Reis:

•Exención de algúns impostos

As de Champagne en Francia e Medina do Campo en Castela son as máis importantes

Nace a BANCA

Os burgueses acudían ás s feiras, colocaban “un banco” facíanpréstamos e xestionaban as

LETRAS DE CAMBIO

6. Pax 61

MOEDAS.

FLORÍN de ouro

Creado en 1252 na

república de Florencia.

A súa gran calidade

convertiuna na moeda

máis importante de

Europa.

DUCADO de ouro

Moeda oficial da

república de Venecia,

Cambista

A ruta da seda

Principaiscidades da Península

Historias de Galiza2 pax 105

A SOCIEDADE URBANA

Un novo grupo social

A BURGUESÍA

JAN VAN EYCK 1434

“O matrimonio Arnolfini”

3.1. A aparición da burguesía

• un novo grupo social, xurdido nas cidades(BURGOS), que se adicaao comercio e á artesanía

• non dependen de ningún señor feudal

• a base da súa riqueza é o diñeiro que cobran polo seu traballo(non a terra ou as rendas)

¿Qué é?

• ALTA BURGUESÍA Grandes comerciantes e banqueiros

• PEQUENA BURGUESÍA Mestres artesáns e pequenoscomerciantes

¿Cómo se divide?

Tipos de burguesía

• Controlaban o goberno da cidade.

• Grandes comerciantes e banqueiros

ALTA BURGUESÍA

• A maioría da poboación das cidades.

• Mestres artesáns, pequenos comerciantes….

BAIXA BURGUESÏA:

A sociedade urbana estaba formada tamén por:

• Señores que se instalan nas cidades atraídospola súa riqueza.

• Constrúen palazos, igresias…

• Viven das rendas dos seus feudos

Nobres e eclesiásticos

• Oficiais e aprendices, criados..

• Pobres e mendigos: vivían da esmola…

Xente humilde

Xudeus Mouriscos Cristiáns

Minorías relixiosas

Viven en barrios separados

3 Pax 51

A SOCIEDADE FEUDAL

PRIVILEXIADOS

NON PRIVILEXIADOS

A sociedade

Venecia

Palazo da burguesía veneciana

3.2. O goberno das cidades

• No inicio, a cidade organizouse mediante asembleas de veciños.

• A medida que foi medrando elixíronse maxistrados (concellais) que estaban dirixidos por un burgomestre ou alcalde.

Alcaldes e maxistrados

• lugar onde se reunían

• Gardábanse os tesouros e os arquivos cidade

A casa do concello

• É o grupo de banqueiros e grandes comerciantes que gobernan a cidade

O patriciado urbano

4 pax 51

Universidades máis importantes

Estudos universitarios medievais

4.1. Os reis buscaron o apoio da burguesía

• Os reis non teñen recursos para impoñerse aos señores feudais

s. X- XII Reis = “Primus inter pares”

• Comenzan a impoñer a súa autoridade grazas ao crecementoeconómico e ao auxe da burguesía

A partir do s. XII

• Mediante un sistema recíproco de axuda:

• O monarca daba á burguesía cartas de privilexios (liberdade para os seus habitantes, dereitos de goberno, liberdadecomercial…)

• A cambio, a burguesía donaba ao rei recursos económicos para defender e administrar o reino, sin recurrir aos señores feudais.

Como o conseguen?

O monarca daba á burguesía cartas de

privilexios (liberdade para os seus habitantes, dereitos de

goberno, liberdadecomercial…)

A burguesía donaba ao reirecursos económicos para defender e administrar o

reino, sin recurrir aosseñores feudais.

5. pax 53

1.-Eres débil.

2.-Non tes diñeiro para mantener un gran exército.

3.-Sabes que algúns nobres queren acabar contigo.

4.-A burguesía pode prestarche diñeiro.

• -Participar no Parlamento

• - permisos para montar mercados.

• -permisos para comerciar con outros países.

• -permisos para non pagar algúns impostos.

5.-Para gañarte á burguesía podes ofrecerlles algunha destas cousas:

IMAXINA QUE ERES O REI

1.-Non tes dereitos e queres conseguilos.

2.-Tes diñeiro, pero queres gañar máis comerciando.

3.-Sabes que o Rei te necesita, necesita o teudiñero.

• Participar no Parlamento

• permisos para montar mercados.

• permisos para comerciar con outros países.

• permisos para non pagar algúns impostos.

5.-Para axudar ao Rei vas a pedirlle algunha destas cousas:

IMAXINA QUE ERES A BURGUESÍA

1.-Tes poder e queres acabar co Rei

2.Tes exército propio pero necesitas a máis nobres.

3.Sabes que ls burgueses ou outros nobres poden apoiar ao Rei.

4. Non che interesa comerciar, porque vives do teu feudo.

5.Queres construir un palazo na cidade para demostrar o teu poder.

6. Estás en contra de que a burguesía participe no Parlamento xuntoaos nobres e ao clero.

7.Non queres pagar impostos.

IMAXINA QUE ERES A NOBREZA

4.2. Cortes ou Parlamentos

• As reunións do rei cos estamentos

Que son?

• Nun primeiro momento só nobreza e clero.

• Despois, grazas ao entendemento entre o rei e a burguesía, éste grupo tambén pasará a formar parte do Parlamento

Quen participa?

• Establecer novos impostos

• Aprobar gastos extraordinarios

Función

7. Pax 53

Europa no s. XIV

Os reinos peninsulares no s.XV

A peste en Europa. 1347

A peste en Europa. 1348

A peste en Europa. 1349

A peste en Europa. 1350

Peste negra CH Peste Negra

A peste en Europa.

2. Pax 55

A PESTE NEGRA

E había moitos que morrían na rúa de día ou de noite, e outros, ainda que morrían nacasa, notificaban aosseus veciños a súamorte co cheiro dos seus corposcorrompidos.”

Bocaccio, Decamerón

(1351)

Mar de Luna (1994) El libro del buen amor (1975)

A POBOACIÓN EUROPEA

S. XII

45 MILLÓNS

S. XIV

75 MILLÓNS

S. XV

45 MILLÓNS2. PAX 44

REVOLTAS CAMPESIÑAS

Xentes das aldeas reuníronse enBeauvais e dixeron que todos osnobres traizoaban o reino, e que seríaun gran ben destruílos. Partiron, senoutras armas ca garrotes e coitelos,cara á mansión dun cabaleiro,matárono, así como á súa mullerpreñada e a todos os nenos, equeimaron o castelo. Esas malvadasxentes roubaban, incendiaban emataban coma cans rabiosos.(…)Queimaron máis de sesentamansións e castelos.

Os cabaleiros enfrontáronse a esesviláns e lanzáronse sobre eles coassúas lanzas e as súas espadas.

Crónica do s. XIV

Pax 545. Pax 55

A CRISE DOS S.XIV-XV EN GALIZA

MALAS COLLEITAS

FAME

PESTE

Descenso das PEREGRINACIÓNS

REVOLTAS SOCIAIS

AS GUERRAS IRMANDIÑASS. XV

Revoltas antiseñoriais

CRISEECONÓMICA

Historias de Galiza

AS GUERRAS IRMANDIÑAS