ธรณี�วิ�ทยาภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื ล�กษณีะภ�มิ�ประเทศและภ�มิ�สั�ณีฐานื

ลั�กษณะทั่��วไป ทั่��สู�งทั่างภาคเหนื�อ ทั่��สู�งทั่างภาคตะว�นืตอตอนืบนื

ล�กษณีะทางธรณี�วิ�ทยาลั�กษณะทั่��วไป แนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด-ทั่องผาภ�ม่ แนืวดอยอ นืทั่นืนืทั่"-ตาก

แนืวเชี�ยงราย -เชี�ยงใหม่�-เถิ นื แนืวลั(าปาง-แพร�-สู*โขทั่�ย แนืวนื�านื-แพร�-อ*ตรด ตถิ"

ล!าดั�บชั้�$นืห�นืท�%วิไปห นืม่หาย*คพร�แคม่เบเร�ยนื ห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืลั�าง ห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืบนื

ห นืม่หาย*คม่�โซโซอ ก ห นืม่หาย*คซ�โนืโซอ ก ห นือ�คนื�

1. ล�กษณีะภ�มิ�ประเทศและภ�มิ�สั�ณีฐานื บร�เวิณีภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื (Northern and Upper Western Regions)ทั่�.งสูองบร เวณนื�.ม่�ภ�ม่ ประเทั่ศทั่��เหม่�อนืก�นืค�อ ประกอบด0วยเทั่�อกเขา (mountain ranges) สู�งสูลั�บซ�บซ0อนืต�อเนื��องก�นืหลัายเทั่�อก สู�วนืใหญ่�วางต�วอย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลัะ ตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ม่�ความ่สู�ม่พ�นืธ์"ก�บลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างของประเทั่ศ แลัะม่�ลั�กษณะสู�ณฐานืเป5นืแนืวยาวต ดต�อก�บแนืวเทั่�อกเขาห ม่าลั�ย รวม่ทั่�.งเทั่�อกเขาในืทั่��ราบสู�งชีานืแลัะย�นืานื ทั่ วเขาในืบร เวณนื�.ทั่��สู(าค�ญ่ ได0แก� ทั่ วเขาแดนืลัาว ทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ทั่ วเขาผ�ป6นืนื(.า แลัะทั่ วเขาหลัวงพระบาง เป5นืต0นื บร เวณทั่��อย��ระหว�างเทั่�อกเขาเหลั�านื�.เป5นืทั่��ราบลั*�ม่ระหว�างห*บเขา อ�นืเป5นืแหลั�งก(าเนื ดของทั่างนื(.าทั่��สู(าค�ญ่หลัายสูายทั่��ไหลัลังไปสู��ทั่างตอนืใต0ของประเทั่ศ

1.1 บร�เวิณีท�%สั�งทางภาคเหนื�อ (Northern Highland)

ขอบเขตของบร เวณนื�.ประกอบด0วยพ�.นืทั่��ภ�เขาซ7�งม่�อ�ตราสู�วนืทั่��สู�งกว�าพ�.นืทั่��ราบประม่าณ 4:1 ครอบคลั*ม่พ�.นืทั่��บร เวณจั�งหว�ดเชี�ยงราย แม่�ฮ่�องสูอนื พะเยา เชี�ยงใหม่� ลั(าพ�นื ลั(าปาง นื�านื แพร� แลัะอ*ตรด ตถิ" ซ7�งขอบเขตทั่างทั่ ศใต0จัะเป5นืพ�.นืทั่��รอยต�อก�บทั่��ราบลั*�ม่ภาคกลัาง สู(าหร�บขอบเขตทั่างทั่ ศตะว�นืออกจัรดประเทั่ศลัาว โดยม่�ทั่ วเขาหลัวงพระบางก�.นืพรม่แดนื ซ7�งทั่ วเขานื�.วางต�วทั่างทั่ ศตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อของอ(าเภอเชี�ยงของ จั�งหว�ดเชี�ยงราย แลั0วทั่อดผ�านืลังม่าทั่างทั่ ศใต0ในื

เขตจั�งหว�ดพะเยา แพร� นื�านื แลัะอ*ตรด ตถิ" รวม่ความ่ยาว 590

ก โลัเม่ตร สู�วนืใหญ่�ม่�ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศเป5นืทั่ วเขาสู�งแลัะห*บเขาแคบๆ ม่�ความ่ลัาดชี�นืม่ากแลัะม่�ระด�บความ่สู�งม่ากกว�าภาคอ��นืๆ ทั่ วเขานื�.ป6นืนื(.าสู�วนืหนื7�งลังสู��แม่�นื(.าโขงทั่างทั่ ศตะว�นืออกแลัะป6นืนื(.าลังสู��แม่�นื(.ายม่แลัะแม่�นื(.านื�านืทั่างทั่ ศตะว�นืตกทั่างด0านืทั่ ศเหนื�อแลัะทั่ ศตะว�นืตกของบร เวณนื�.จัรดเขตประเทั่ศพม่�า โดยม่�ทั่ วเขาแดนืลัาวแลัะทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยก�.นืพรม่แดนื ทั่ วเขาเหลั�านื�.ม่�ยอดเขาจั(านืวนืม่ากทั่��สู�งกว�า 2,000 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง ทั่ วเขาแดนืลัาวม่�ความ่ต�อเนื��องม่าจัากเทั่�อกเขาสู�งในืประเทั่ศพม่�า ซ7�งในืชี�วงทั่��เป5นืแนืวก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า ม่�ความ่ยาวประม่าณ 120 ก โลัเม่ตร แลัะทั่อดต�วลังไปทั่างทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงใต0ไปบรรจับก�บทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ซ7�งเป5นืทั่ วเขาทั่��อย��ทั่างทั่ ศตะว�นืตกของภาคเหนื�อ ทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยประกอบด0วยเทั่�อกเขาทั่��สู(าค�ญ่หลัายเทั่�อกเขา วางซ0อนืก�นือย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0จัากด0านืตะว�นืตกไปตะว�นืออก รวม่ความ่ยาวทั่�.งหม่ด 880 ก โลัเม่ตร เชี�นื เทั่�อกเขาสู*เทั่พ เทั่�อกเขาจัอม่ทั่อง เทั่�อกเขาอ นืทั่นืนืทั่"ซ7�งม่�ยอดเขาทั่��สู�งทั่��สู*ดในืประเทั่ศไทั่ยค�อ ยอดดอยอ นืทั่นืนืทั่" ซ7�งสู�งประม่าณ 2,590 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง ระด�บความ่สู�งของบร เวณนื�.จัะม่�ความ่สู�งม่ากด0านืทั่ ศเหนื�อแลัะทั่ ศตะว�นืตกแลั0วจัะค�อยๆ ลัดต(�าลังสู��แอ�งทั่��ราบเชี�ยงใหม่�-ลั(าพ�นืสู(าหร�บตอนืกลัางของบร เวณนื�. ประกอบด0วยทั่ วเขาม่�ลั�กษณะซ�บซ0อนืเป5นืสู�นืยาวต�อเนื��องก�นืรวม่ 3 ทั่ ว ม่�ความ่ยาวทั่�.งหม่ด 412 ก โลัเม่ตร สู�วนืใหญ่�วางต�วในืแนืวตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ทั่ วเขาในืบร เวณนื�.โดยทั่��วไปจัะเร�ยกว�าทั่ วเขาผ�ป6นืนื(.า เนื��องจัากทั่(าหนื0าทั่��เป5นืสู�นืป6นืนื(.าให0ไหลัไปทั่างทั่ ศเหนื�อสู�วนืหนื7�งแลัะไหลัลังไปทั่างทั่ ศใต0อ�กสู�วนืหนื7�ง ตาม่ลั�กษณะความ่ลัาดชี�นืของแนืวสู�นืเขา ทั่างนื(.าทั่��ไหลัไปทั่างทั่ ศเหนื�อ ได0แก� แม่�นื(.าฝาง นื(.าแม่�กก นื(.าแม่�จั�นื แลัะนื(.าแม่�อ ง เป5นืต0นื ซ7�งแม่�นื(.าเหลั�านื�.จัะไหลัลังสู��แม่�นื(.าโขงต�อไป สู�วนืทั่างนื(.าทั่��ไหลัลังทั่างทั่ ศใต0นื�.นืได0แก� แม่�นื(.าป;ง ว�ง ยม่ แลัะนื�านื ซ7�งแม่�นื(.าทั่�.งสู��สูายนื�.เป5นืสูาขาทั่��สู(าค�ญ่ของแม่�นื(.าเจั0าพระยา

บร เวณระหว�างแนืวเขาเหลั�านื�.จัะเป5นืแอ�งทั่��ราบห*บเขา (valley plain)

แลัะทั่��ราบลั*�ม่ร ม่นื(.า (fluvial plain) กระจัายต�วอย��ทั่��วไปหลัายแห�ง ซ7�งเป5นืแหลั�งทั่��ต� .งของชี*ม่ชีนืขนืาดใหญ่�ทั่างภาคเหนื�อ ทั่��สู(าค�ญ่ได0แก� แอ�งเชี�ยงราย บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.ากกแลัะแม่�นื(.าอ ง แอ�งแพร� บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.ายม่ แอ�งลั(าปาง บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.าว�ง แอ�งเชี�ยงใหม่�-ลั(าพ�นื บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.าป;ง แอ�งปาย แอ�งฝาง ในืเขตจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� เป5นืต0นื โดยแอ�งเหลั�านื�.ทั่างด0านืตะว�นืตกจัะม่�ระด�บความ่สู�งม่ากกว�าด0านืตะว�นืออก

1.2 บร�เวิณีท�%สั�งทางภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื (Upper Western Highland) ขอบเขตของบร เวณนื�.ครอบคลั*ม่พ�.นืทั่��บร เวณจั�งหว�ดตาก ก(าแพงเพชีร อ*ทั่�ยธ์านื� สู*พรรณบ*ร� แลัะกาญ่จันืบ*ร� ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศประกอบด0วยเทั่�อกเขาสู�งสูลั�บซ�บซ0อนืทั่��ยาวต�อเนื��องลังม่าทั่างใต0ของทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยในืภาคเหนื�อ ซ7�งเป5นืเทั่�อกเขาทั่างด0านืตะว�นืตกทั่��ก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า เทั่�อกเขาเหลั�านื�.สู�วนืใหญ่�วางต�วในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลั0วบ ดโค0งจัากแนืวเด ม่ม่าวางต�วในืแนืวตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ในืทั่ ศทั่างเด�ยวก�บรอยเลั��อนืเจัด�ย"สูาม่องค" (Three Pagoda Fault Zone) ระด�บความ่สู�งของเทั่�อกเขาทั่��ยาวต�อเนื��องก�นืจัะค�อยๆ ลัดต(�าลังกลัายเป5นืภ�เขาโดดๆ ขนืาดเลั<กสูลั�บก�บพ�.นืทั่��ลัอนืลัาด แลัะเอ�ยงเทั่ลังสู��ทั่��ราบลั*�ม่ภาคกลัาง ซ7�งอย��ทั่างด0านืตะว�นืออก

ภ�เขาในืบร เวณนื�.เป5นืหนื0าผาต�.งชี�นืม่ากกว�าทั่างตอนืเหนื�อ จั7งทั่(าให0ม่�ทั่��ราบห*บเขาแลัะทั่��ราบลั*�ม่ร ม่นื(.าแคบๆ กระจัายต�วอย��ทั่��วไปม่ากกว�าทั่างตอนืเหนื�อ ทั่างนื(.าทั่��เก ดจัากทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ได0แก� แม่�นื(.าแควใหญ่� แม่�นื(.าแควนื0อย ซ7�งไหลัตาม่แนืวรอยเลั��อนืขนืาดใหญ่�แลัะม่�เทั่�อกเขาห นืป�นืค��นืระหว�างกลัางซ7�งม่�ความ่ สู�งประม่าณ 1,300 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง แม่�นื(.าทั่�.งสูองไหลัม่ารวม่ก�นืเป5นืแม่�นื(.าแม่�กลัองทั่��ต(าบลัปากแพรก จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� นือกจัากนื�.นืย�งม่�แม่�นื(.าเม่ยซ7�งเป5นืแม่�นื(.าก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า บร เวณอ(าเภอแม่�สูอด จั�งหว�ดตาก ม่�ทั่ ศทั่างการไหลัย0อนืกลั�บไปทั่างทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อแลัะไหลัไปบรรจับก�บแม่�นื(.าสูาลัะว นื ในืเขตประเทั่ศพม่�า แลัะแม่�นื(.า

สูะแกกร�งซ7�งไหลัไปทั่างทั่ ศตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ผ�านืจั�งหว�ดอ*ทั่�ยธ์านื�ม่าบรรจับก�บแม่�นื(.าเจั0าพระยา เป5นืต0นื

2 ธรณี�วิ�ทยาบร�เวิณีภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื2.1 ธรณี�วิ�ทยาท�%วิไปธ์รณ�ว ทั่ยาภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนื ซ7�งม่�ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศเป5นืเทั่�อกเขาสู�งสูลั�บซ�บซ0อนืต�อเนื��องก�นืในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลัะตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0นื�.นื ประกอบด0วยห นืย*คต�างๆก�นื โดยเทั่�อกเขาเหลั�านื�.ม่�กถิ�กก(าหนืดโดยลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างแลัะชีนื ดของห นืทั่��ปรากฏ2.2 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิแมิ'ฮ่'องสัอนื - แมิ'สัอดั -ทองผาภ�มิ�ชี�.นืห นืทั่��สู(าค�ญ่ในืแนืวนื�.ประกอบด0วยห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สู สู�วนืใหญ่�ได0แก� ห นืเชี ร"ต ห นืด นืดานื ห นืทั่รายแลัะห นืทั่รายชีนื ดซ�บเกรย"แวก สูลั�บก�บชี�.นืห นืป�นื โดยม่�ห นืทั่รายแดงแลัะห นืกรวดม่นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สู วางต�วอย��ข0างบนื แนืวเทั่�อกเขาทั่��ต�อลังม่าทั่างใต0ในืเขตอ(าเภอทั่องผาภ�ม่ จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� พบห นืประเภทั่ต�างๆ ทั่��ม่�อาย*เก�อบจัะครบตลัอดอาย*ทั่างธ์รณ�กาลั ค�อ ต�.งแต�ชี�วงต0นืย*คแคม่เบร�ยนืถิ7งชี�วงปลัายย*คเทั่อร"เชี�ยร� ห นืสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืตะกอนื ม่�ห นือ�คนื�แลัะห นืแปรเพ�ยงสู�วนืนื0อย ห นืแปรเชี�นื ห นืไนืสู" ห นืชี�สูต" ห นืควอร"ตไซต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตแลัะห นือ�อนื ซ7�งเชี��อว�าเป5นืห นืย*คแคม่เบร�ยนื พบเป5นืแนืวยาวอย��สูองบร เวณ ค�อ บร เวณนื(.าตกคลัองลัานื จั�งหว�ดก(าแพงเพชีรแลัะแนืวระหว�างลั(านื(.าแควใหญ่�ก�บลั(านื(.าแควนื0อย ชี�วงระหว�างอ(าเภอศร�สูว�สูด ?ก�บอ(าเภอทั่องผาภ�ม่ จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� โดยต�อเนื��องลังม่าตาม่แนืวลั(านื(.าแควใหญ่�ถิ7งบร เวณด0านืใต0ของอ(าเภอทั่�าม่�วง จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� เป5นืห นืป�นืแลัะห นืตะกอนืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืลั�าง ย*คออร"โดว เชี�ยนื-ด�โวเนื�ยนื ทั่��ถิ�กแปรสูภาพข�.นืต(�าไม่�ร*นืแรงนื�ก สู�วนืห นืย*คด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สูพบอย��ด0านืตะว�นืตกของลั(านื(.าแควนื0อยต�อเนื��องลังไปทั่างใต0 ลั�กษณะเด�นืประการหนื7�งในืพ�.นืทั่��นื�.ค�อ ม่�ห นืป�นืย*คเพอร"เม่�ยนื ห นืทั่รายแลัะห นืทั่รายแป@งสู�แดงทั่��เก ดจัากการสูะสูม่ต�วในืทั่ะเลัม่หาย*คม่�โซโซอ กแผ�กระจัายเป5นืบร เวณกว0างข7.นืไปถิ7งเขตอ(าเภออ*0ม่ผาง จั�งหว�ดตาก

2.3 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิดัอยอ�นืทนืนืท* - ตากแนืวเทั่�อกเขานื�.ทั่อดยาวจัากทั่างเหนื�อลังม่าจัดแนืวรอยเลั��อนืแม่�นื(.าป;งยาวประม่าณ 300 ก โลัเม่ตร กว0างม่ากกว�า 70 ก โลัเม่ตร ซ7�งม่�ลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างเป5นืแกนืร�ปประทั่*นืของภ�ม่ ภาค (Baum et al.,

1970) ประกอบด0วยห นืแปรเกรดสู�งพวก ห นืพาราไนืสู" ห นืควอร"ตซ ต กชี�สูต" ห นืไบโอไทั่ต"ชี�สูต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตชี�สูต"แลัะห นือ�อนื (Baum et

al., 1970 แลัะ Campbell, 1975) แนืวชี�.นืห นืด0านืทั่ ศเหนื�อวางต�วอย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลั0วค�อยๆ เบนืไปเป5นืแนืวตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-

ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ใกลั0ก�บแนืวรอยเลั��อนืแม่�ป;งพบว�าม่�ห นือ�คนื�ชีนื ดห นืแกรนื ต ห นืแกรโนืไดออไรต" แลัะห นืเพกม่าไทั่ต" แทั่รกอย��หลัายๆ บร เวณตลัอดแนืวเทั่�อกเขา ห นืแปรเกรดสู�งทั่างด0านืตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อของอ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนืแลัะทั่างตะว�นืตกของอ(าเภอจัอม่ทั่องแลัะอ(าเภอฮ่อดจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� ถิ�กป;ดทั่�บด0วยห นืทั่รายย*คแคม่เบร�ยนื แลัะ/หร�อ ห นืป�นืย*คออร"โดว เชี�ยนืแบบไม่�ต�อเนื��อง (Baum et al., 1970 2.4 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิเชั้�ยงราย - เชั้�ยงใหมิ' - เถิ�นืชี�.นืห นืทั่��สู(าค�ญ่ในืแนืวนื�.ประกอบด0วยห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สู ซ7�งแบ�งได0เป5นื 2 แนืว ค�อ แนืวด0านืตะว�นืตกทั่��ชี�.นืห นืเป5นืห นืเชี ร"ตแลัะห นืป�นืม่�ซากด7กด(าบรรพ"ซ7�งไม่�ถิ�กแปรสูภาพ สู�วนือ�กแนืวด0านืตะว�นืออกเป5นืห นืแปรเกรดต(�า ประกอบด0วยห นืควอร"ตโซเฟลัด"สูปาต กชี�สูต" ห นืฟ;ลัไลัต" ห นืควอร"ตไซต"แลัะห นืเชี ร"ต ซ7�งแผ�กระจัายปกคลั*ม่บร เวณด0านืตะว�นืออกของเข��อนืภ�ม่ พลั จั�งหว�ดตาก บร เวณด0านืตะว�นืออกของอ(าเภอเถิ นื ดอยข*นืตาลั จั�งหว�ดลั(าปาง แลัะบร เวณดอยลั�งกา จั�งหว�ดเชี�ยงราย โดยม่�ห นืแกรนื ตแทั่รกด�นืต�วเข0าม่าในืบางพ�.นืทั่�� เชี�นื ทั่��ดอยข*นืตาลั ดอยหม่อกแลัะดอยลั�งกา 2.5 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิล!าปาง-แพร'- สั.โขท�ยชี�.นืห นืทั่��ปกคลั*ม่บร เวณนื�. เป5นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนื-ไทั่รแอสูซ ก แลัะห นืม่หาย*คม่�โซโซอ ก ทั่��ตกตะกอนืในืสูภาวะแวดลั0อม่ในืทั่ะเลัต�.นืจันืถิ7งทั่ะเลัลั7ก แอ�งทั่��สู(าค�ญ่ในืการสูะสูม่ตะกอนื ได0แก� แอ�งลั(าปางโดยม่�ตะกอนืคลั0ายคลั7งก�บลั�กษณะปรากฏแบบฟลั ชีแลัะตะกอนืภ�เขาไฟ แอ�งแพร�ม่�

การสูะสูม่ตะ กอนืคลั0ายแอ�งลั(าปาง แต�จัะม่�ตะกอนืภ�เขาไฟปะปนืนื0อยกว�า2.6 ธรณี�วิ�ทยาแนืวินื'านื-แพร' - อ.ตรดั�ตถิ*บร เวณนื�. เร �ม่ต�.งแต�ทั่างตอนืใต0แลัะตะว�นืออกเฉี�ยงใต0ของจั�งหว�ดแพร�ไปถิ7งแนืวรอยเลั��อนือ*ตรด ตถิ" ซ7�งตอนืลั�างของแนืวนื�.โค0งม่าทั่างตะว�นืตกเฉี�ยงใต0บร เวณ อ(าเภอบ0านืด�านืลัานืหอย จั�งหว�ดสู*โขทั่�ย สู�วนืใหญ่�เป5นืห นืย*คไซลั�เร�ยนื ด�โวเนื�ยนื คาร"บอนื เฟอร�สู แลัะเพอร"เม่�ยนื ห นืสูองย*คแรกม่�กม่�ห นืภ�เขาไฟแลัะตะกอนืห นืภ�เขาไฟแทั่รกอย��เสูม่อ ชี�.นืห นืเหลั�านื�.วางต�วในืแนืวประม่าณตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ชี�.นืห นืคดโค0งตลับทั่�บ ม่�ห นืเม่ฟ;กแลัะห นือ�ลัตราเม่ฟ;กเก ดอย��ตาม่แนืวรอยเลั��อนือ*ตรด ตถิ" ในืเขตจั�งหว�ดนื�านืแลัะอ*ตรด ตถิ" ห นืย*คไทั่รแอสูซ ก-คร�เทั่เชี�ยสูแผ�ปกคลั*ม่เป5นืบร เวณกว0างทั่�.งด0านืทั่ ศตะว�นืออกแลัะตะว�นืตก

3 . ล!าดั�บชั้�$นืห�นืท�%วิไปลั(าด�บชี�.นืห นืโดยทั่��วไปบร เวณทั่��สู�งภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนืค�อนืข0างซ�บซ0อนืแลัะม่�ความ่แตกต�างก�นืเฉีพาะบร เวณ กลั�าวโดยทั่��วไป

แลั0วบร เวณนื�.ประกอบด0วยห นืย*คต�างๆ เก�อบทั่*กอาย*ทั่างธ์รณ�กาลั เร�ยงลั(าด�บจัากอาย*แก�ไปอ�อนืได0 ด�งนื�.

ห�นืมิหาย.คพร�แคมิเบร�ยนื ห นืพ�.นืฐานืซ�บซ0อนืทั่��เชี��อว�าเป5นืห นืม่หาย*คพร�แคม่เบร�ยนืบร เวณภาคเหนื�อนื�.นื ประกอบด0วยห นืแปรเกรดสู�งซ7�งเป5นืห นืแปรสูภาพอย�างไพศาลั โดยม่�การเร�ยงลั(าด�บห นืจัากลั�างข7.นืบนื ได0แก� ห นืออร"โทั่ไนืสู" (ห นืแอนืนืาเทั่<กไซต"หร�อห นืม่ กม่าไทั่ต") ห นืพาราไนืสู" ห นืชี�สูต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตแลัะห นือ�อนื พบแผ�กระจัายในืเขตอ(าเภอปาย อ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื อ(าเภอแม่�แตง อ(าเภอแม่�ร ม่ อ(าเภอสูะเม่ ง อ(าเภอเม่�อง อ(าเภอหางดง อ(าเภอสู�นืปAาตอง อ(าเภอจัอม่ทั่อง อ(าเภอแม่�แจั�ม่ อ(าเภอฮ่อด แลัะอ(าเภอออม่กBอย จั�งหว�ดเชี�ยงใหม่�ลังม่าทั่างจั�งหว�ดตาก ห นืแปรเกรดสู�งกลั*�ม่นื�.ม่�กพบต ดอย��ก�บห นืทั่��ม่�อาย*อ�อนืกว�าแบบม่�รอยเลั��อนืแลัะแบบม่�รอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��อง ในืเขตเทั่�อกเขาดอยอ นืนืนืทั่ "แลัะดอยสู*เทั่พห นืแปรเกรดสู�งเก ดข7.นืในืลั�กษณะปรากฏของแร�แอม่ฟ;โบลั (amphibole facies) ภายใต0สูภาวะทั่��ม่�อ*ณหภ�ม่ สู�งแต�ม่�ความ่กดด�นืต(�า

ห�นืมิหาย.คพาล�โอโซอ�กตอนืล'าง ห นืย*คแคม่เบร�ยนื-ออร"โดว เชี�ยนืชี�.นืลั�างๆ เป5นืห นืทั่รายแสูดงการวางชี�.นืเฉี�ยงระด�บแลัะชี�.นืห นืกรวดม่นื ถิ�ดข7.นืม่าเป5นืห นืด นืดานื สูลั�บชี�.นืห นืป�นืบางๆ จันืเป5นืชี�.นืห นืป�นืหนืาทั่��พบซากด7กด(าบรรพ"โคโนืดอนืต" ความ่หนืาของห นืทั่รายแคม่เบร�ยนืแลัะห นืป�นืออร"โดว เชี�ยนื บร เวณภาคเหนื�อทั่��จั�งหว�ดตาก ประม่าณ 350-600

เม่ตร แลัะ 600-950 เม่ตร ตาม่ลั(าด�บห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนืบร เวณแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด-ทั่องผาภ�ม่ ประกอบด0วยห นืเชี ร"ต สู�นื(.าตาลัถิ7งสู�ด(าสูลั�บก�บห นืทั่ราย ห นืด นืดานืสู�เทั่าแลัะซ�บเกรย"แวกสูลั�บก�บห นืป�นืวางต�วต�อเนื��องบนืห นืย*คทั่��แก�กว�า ห นืป�นืทั่��แทั่รกสูลั�บอย��นื�.ม่�ลั�กษณะคลั0ายก�บห นืป�นืย*คออร"โดว เชี�ยนืแต�ม่�ซากด7กด(าบรรพ"โคโนืดอนืต" บ�งอาย*ย*คไซลั�เร�ยนืตอนืปลัายถิ7งด�โวเนื�ยนืตอนืปลัาย แลัะซากด7กด(าบรรพ"แกรปโตไลัต"ในืห นืด นืดานืสู�ด(าซ7�งให0อาย*ชี�วงด�โวเนื�ยนื ความ่หนืาของชี�.นืห นืเหลั�านื�.ประม่าณ 500 เม่ตร (Baum et al., 1970) ในืชี�.นืห นืเชี ร"ตแลัะห นืป�นืซ7�งไม่�ถิ�กแปรสูภาพบร เวณแนืวเชี�ยงราย-เชี�ยงใหม่�-เถิ นื พบว�าม่�ซากด7กด(าบรรพ"เทั่นืทั่าค วไลัต" (Kobayashi, 1964; Kobayashi and Hamada, 1968;

แลัะ Jaeger et al., 1968) สู�วนืชี�.นืห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนืด0านืตะว�นืออก ทั่��ถิ�กแปรสูภาพไปเป5นืห นืแปรเกรดต(�า จั(าพวก ห นืควอรตซ"-เฟลัสูปาต กชี�สูต" ห นืฟ;ลัไลัต" ห นืควอร"ตไซต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตฟ;ลัไลัต" ห นือาร"จั ลัไลัต"แลัะห นืเชี ร"ต ซ7�งไม่�พบซากด7กด(าบรรพ"

ห�นืมิหาย.คพาล�โอโซอ�กตอนืบนื ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืลั�างในืแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด แลัะเชี�ยงราย-เชี�ยงใหม่�-เถิ นื สู�วนืใหญ่�เป5นืห นืทั่รายเนื�.อลัะเอ�ยดม่�กรวดปนืบ0างเลั<กนื0อย แลัะห นืด นืดานื โดยม่�ห นืป�นืแลัะห นืเชี ร"ตแทั่รกสูลั�บ ความ่หนืาของห นืเหลั�านื�.ประม่าณ 300-

400 เม่ตร (Baum et al., 1970) การสูะสูม่ต�วของชี�.นืห นืต�อเนื��องก�นืจันืถิ7งย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูทั่��พบบร เวณภาคตะว�นืตกทั่�.งหม่ดสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืทั่ราย แลัะห นืโคลันืทั่��ม่�เม่<ดกรวดปนื บร เวณด0านืตะว�นืตกของลั(านื(.าแควนื0อย ชี�.นืห นืแสูดงชี�.นืไม่�ชี�ดเจันืแลัะไม่�พบร�องรอยของ

ซากด7กด(าบรรพ"ในืชี�วงตอนืลั�างๆของชี�.นืห นื แต�จัะเร �ม่พบซากด7กด(าบรรพ" ย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย ในืชี�วงตอนืบนืๆ ของชี�.นืห นื

ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูบร เวณทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ของจั�งหว�ดสู*โขทั่�ยนื�.นื ชี�.นืห นืชี�วงลั�างประกอบด0วยห นืทั่รายสู�เทั่าแลัะสู�นื(.าตาลัแดง ห นืทั่รายแป@ง ห นืด นืดานืแลัะห นืกรวดภ�เขาไฟสู�เข�ยว สู�วนืทั่��บร เวณเขาหลัวงประกอบด0วยห นืกรวดภ�เขาไฟสู�แดง ห นืทั่�ฟฟCแลัะห นืทั่รายเนื�.อทั่�ฟฟC ไม่�พบร�องรอยความ่สู�ม่พ�นืธ์"ก�บห นือ��นืๆ ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูชี�วงลั�างตาม่แนืวจั�งหว�ดนื�านื-อ*ตรด ตถิ" ประกอบด0วยห นืด นืดานืเนื�.อทั่ราย ห นืทั่ราย ห นืกรวดภ�เขาไฟ ห นืกรวดม่นืแลัะห นืเชี ร"ตสู�แดง สู�วนืชี�วงบนืเป5นืพวกห นืเกรย"แวก ห นือาร"จั ลัไลัต"แลัะห นืป�นื ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูวางต�วแบบรอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่บนืห นืย*คทั่��แก�กว�า แลัะถิ�กป;ดทั่�บแบบต�อเนื��องด0วยห นืป�นืทั่��ม่�ซากด7กด(าบรรพ"หอยสูองฝา แลัะฟ�ซ�ลั นื ด

ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืบร เวณภาคเหนื�อเป5นืห นืตะกอนืแลัะห นืป�นืเนื�.อประสูานืแนื�นื บร เวณด0านืตะว�นืตกของอ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื ชี�.นืห นืเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างสู�วนืใหญ่�เป5นืชี�.นืห นืกรวดม่นืป�นื บางแห�งเป5นืชี�.นืห นืทั่รายทั่��ม่�ห นืเชี ร"ตแทั่รกสูลั�บบ0าง บร เวณเขตอ(าเภอเม่�อง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื อ(าเภอปาย อ(าเภอฝางแลัะอ(าเภอเชี�ยงดาว จั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� ชี�.นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างถิ7งย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืกลัางเป5นืพวกห นืป�นืชี�.นืหนืา บร เวณนื�านื-อ*ตรด ตถิ"-ทั่*�งเสูลั��ยม่ ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืเป5นืพวกห นืทั่ราย ห นืด นืดานืแลัะห นืป�นื สูะสูม่ต�วต�อเนื��องจัากชี�.นืห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย แต�ในืบร เวณทั่างด0านืตะว�นืตกเฉี�ยงใต0ของจั�งหว�ดนื�านื พบว�าชี�.นืห นืป�นืเร �ม่ม่�การสูะสูม่ต�วต�.งแต�ชี�วงปลัายย*คคาร"บอนื เฟอร�สู สู�วนืบร เวณทั่างด0านืเหนื�อของจั�งหว�ดนื�านื ชี�.นืห นืป�นืเร �ม่สูะสูม่ต�วในืชี�วงต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื ในืขณะทั่��บร เวณจั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ"แลัะสู*โขทั่�ย ชี�.นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างประกอบด0วยห นืป�นื ห นืด นืดานื ห นืทั่ราย แลัะห นืเชี ร"ตปนืในืชี�.นืห นืป�นื ทั่��เขาห นืป�นืผาห นืต�.ง อ(าเภอตรอนื จั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ" พบ

ซากด7กด(าบรรพ"ของฟ�ซ�ลั นื ด: ชี��อ Schwagerina indica, Pseudofusulina sp., Pseudoschwagerina cf., P. muongthensis บ�งอาย*ต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื (พ ศ ษฏ" สู*ขว�ฒนืานื�นืทั่" แลัะคณ ต ประสู ทั่ธ์ การก*ลั, 2527) แลัะในืชี�.นืห นืเชี ร"ตบร เวณเขาวงพระจั�นืทั่ร"ทั่างตะว�นืตกของอ(าเภอทั่*�งเสูลั��ยม่ จั�งหว�ดสู*โขทั่�ย พบซากด7กด(าบรรพ"เรด โอลัาเร�ยบ�งอาย*ต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื (Sashida et al.,

1997) ชี�.นืห นืเพอร"เม่�ยนืตอนืกลัางประกอบด0วยห นืป�นื ห นืชี�.นืภ�เขาไฟ ห นืทั่�ฟฟCภ�เขาไฟ ห นืกรวดภ�เขาไฟ แลัะห นืเชี ร"ตสู�แดง สู�วนืชี�.นืห นืตอนืบนืๆ เป5นืห นืเกรย"แวก ห นือาร"จั ลัไลัต" แลัะม่�ห นืป�นืบ0างบร เวณลั(าปาง-แพร�-สู*โขทั่�ย ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืจั�ดอย��ในืกลั*�ม่ห นืงาว (Bunopas, 1981) โดยแบ�งออกเป5นื 3 หม่วดห นืเร�ยงลั(าด�บจัากลั�างข7.นืบนื ค�อ หม่วดห นืก �วลัม่ประกอบด0วยห นืทั่�ฟฟCแลัะห นืกรวดภ�เขาไฟ หม่วดห นืผาหวด ประกอบด0วยห นืป�นืม่วลัหนืาถิ7งชี�.นืบางแลัะห นืด นืดานืปนืห นืโคลันื หม่วดห นืห0วยทั่าก ประกอบด0วยห นืด นืดานื ห นืโคลันื ม่�ห นืทั่ราย ห นืป�นืแลัะห นืกรวดม่นืแทั่รกสูลั�บเป5นืชี�วงๆ ความ่หนืาของหม่วดห นืห0วยทั่ากทั่��บร เวณดอยผาพลั7ง อ(าเภองาว จั�งหว�ดลั(าปาง ประม่าณ 762 เม่ตร ซากด7กด(าบรรพ"ทั่��พบ ในืชี�.นืห นืบ�งอาย*ปลัายย*คเพอร"เม่�ยนื (Yanagida et al., 1988 แลัะ สูง�ด ป;ยะศ ลัปC, 2515).

ห�นืมิหาย.คมิ�โซโซอ�ก การสูะสูม่ต�วของห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กในืบร เวณภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกของประเทั่ศม่�ความ่แตกต�างก�นื ชี�.นืห นืสู�วนืใหญ่�วางต�วแบบไม่�ต�อเนื��องอย��บนืชี�.นืห นืย*คทั่��แก�กว�าห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กแผ�กระจัายในืแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด-อ*0ม่ผาง-

ทั่องผาภ�ม่ โดยจั(าแนืกได0เป5นื 2 กลั*�ม่ ได0แก�กลั*�ม่ห นืทั่��สูะสูม่ต�วแบบภาคพ�.นืทั่ว�ปประกอบด0วยห นืทั่ราย ห นืทั่รายแป@งแลัะห นืด นืดานื สู�วนือ�กกลั*�ม่เป5นืห นืทั่��สูะสูม่ต�วภาคพ�.นืสูม่*ทั่รประกอบด0วย ห นืกรวดม่นื ห นืทั่ราย ห นืด นืดานื ห นืโคลันืแลัะห นืป�นื ซากด7กด(าบรรพ"ทั่��พบในืห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กบ�งอาย*ต�.งแต�ย*คไทั่รแอสูซ กตอนืกลัางถิ7งย*คจั�แรสูซ กตอนืกลัาง ห นืย*คไทั่รแอสูซ กทั่างด0านืตะว�นืตกของอ(าเภออ*0ม่ผาง จั�งหว�ดตาก เป5นืพวกห นืป�นื ห นืทั่รายแลัะห นืโคลันื บร เวณบ0านืกลั0อทั่อแลัะบ0านืปะลัะทั่ะทั่างตะว�นืตกของอ(าเภออ*0ม่ผางก<เชี�นืก�นื ปกคลั*ม่ด0วยห นืชี�.นืย*คจั�แรสูซ ก

ทั่��แสูดงสูภาวะการสูะสูม่ต�วของตะกอนืในืทั่ะเลันื(.าต�.นื ประกอบด0วยชี�.นืห นืเร�ยงจัากลั�างข7.นืบนืด�งนื�. ห นืโคลันืสูลั�บห นืทั่รายชี�.นืบางๆ ห นืทั่รายเนื�.อหยาบปานืกลัางทั่��ม่�เลันืสู"ห นืป�นืเก ดปนือย��ด0วย เหนื�อข7.นืไปเป5นืพวกห นืป�นืชี�.นืหนืาถิ7งม่วลัหนืาม่�ซากด7กด(าบรรพ"ปะการ�ง(coral) ม่าก แลัะตอนืบนืสู*ดเป5นืชี�.นืห นืทั่รายเนื�.อลัะเอ�ยดถิ7งหยาบแสูดงลั�กษณะชี�.นืเฉี�ยงระด�บ ความ่หนืาของห นืย*คจั�แรสูซ กในืเขตอ(าเภออ*0ม่ผางม่ากกว�า 400

เม่ตรข7.นืไป ในืแนืวเชี�ยงราย-ลั(าปาง-แพร� การสูะสูม่ต�วของชี�.นืห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กเก ดต�อเนื��องจัากย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืบนืข7.นืม่า สู�วนืใหญ่�เป5นืพวกห นืด นืดานืสูลั�บก�บห นืป�นื ห นืตะกอนืภ�เขาไฟแอนืด�ไซต"ทั่�ฟฟCแลัะห นืไรโอไลัต"ทั่�ฟฟC โดยวางต�วแบบรอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่บนืห นืตะกอนืภ�เขาไฟย*คเพอร"เม่�ยนื-ไทั่รแอสูซ ก หร�อห นืป�นืย*คเพอร"เม่�ยนื ห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กชี�วงย*คไทั่รแอสูซ กทั่��เก ดจัากการสูะสูม่ต�วของตะกอนืทั่ะเลั ได0แก� กลั*�ม่ห นืลั(าปาง ซ7�งประกอบด0วย หม่วดห นืพระธ์าต* หม่วดห นืผาก0านื หม่วดห นืฮ่�องหอย หม่วดห นืดอยลัอง หม่วดห นืผาแดง หม่วดห นืก0างปลัา แลัะหม่วดห นืว�งชี .นื ซากด7กด(าบรรพ"สู(าค�ญ่ๆทั่��พบในืกลั*�ม่ห นืลั(าปาง ค�อ หอยกาบค�� (pelecypod) Halobia sp., Daonella

sp., Posidonia sp. แลัะหอยกาบเด��ยว (cephalopod) แอม่โม่ไนืต" (ammonite) ชี��อ Paratrachyceras sp. ในืชี�วงย*คจั�แรสูซ กทั่างบร เวณด0านืตะว�นืออกของจั�งหว�ดเชี�ยงราย-พะเยา-นื�านื ทั่างตะว�นืออกของจั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ" ม่�การสูะสูม่ต�วของตะกอนืบนืบกของกลั*�ม่ห นืทั่��เทั่�ยบเทั่�าก�บกลั*�ม่ห นืโคราชี แต�ไม่�ได0ก(าหนืดชี��อกลั*�ม่ห นืไว0 เพ�ยงแบ�งออกเป5นื หม่วดห นื ms1, ms2, ms3 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืภ�กระด7ง),

ms4 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืพระว หาร) แลัะ ms5 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืเสูาข�ว) ตาม่ลั(าด�บ โดยม่�หม่วดห นื ms1 วางต�วแบบไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่อย��บนืกลั*�ม่ห นืลั(าปาง หลั�งจัากนื�.นืการสูะสูม่ต�วของชี�.นืตะกอนืเป5นืไปอย�างต�อเนื��อง สู�วนืใหญ่�เป5นืพวกห นืทั่ราย ห นืทั่รายแป@ง ห นืกรวดม่นื ห นืด นืดานื ห นืโคลันืแลัะ ห นืทั่�ฟฟC ห�นืมิหาย.คซ�โนืโซอ�ก ห นืเทั่อร"เชี�ยร�พบกระจั�ดกระจัายอย��ทั่��วไปตาม่บร เวณแอ�งทั่��ราบระหว�างภ�เขาในืเขตภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตก แอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ด�งกลั�าวนื�บว�าม่�ความ่สู(าค�ญ่ทั่างด0านืทั่ร�พยากรเชี�.อเพลั งของ

ประเทั่ศอย�างย �ง เนื��องจัากเป5นืแหลั�งสูะสูม่ต�วของแหลั�งพลั�งงานืเชี�.อเพลั งชีนื ดต�างๆ อาทั่ นื(.าม่�นืด บในืแอ�งฝาง ถิ�านืห นืลั กไนืต"ในืแอ�งแม่�เม่าะ แอ�งลั�. แอ�งแม่�ทั่านื แลัะแอ�งนืาฮ่�อง ห นืนื(.าม่�นืในืแอ�งแม่�สูอด แลัะแหลั�งแร�ด นืเบาในืแอ�งลั(าปาง เป5นืต0นืแอ�งแม่�เม่าะ จั�งหว�ดลั(าปางนื�บว�าเป5นืแอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ขนืาดใหญ่�ทั่��สู*ดของภาคเหนื�อทั่��พบชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต" ชี�.นืห นืในืแอ�งประกอบด0วยห นืโคลันื ห นืทั่รายแป@ง ห นืทั่ราย ถิ�านืห นืลั กไนืต"แลัะห นืกรวดม่นื ก(าหนืดเป5นืกลั*�ม่ห นืแม่�เม่าะ แบ�งออกเป5นื 3 หม่วดห นื เร�ยงลั(าด�บจัากลั�างสู*ดข7.นืบนืได0แก� หม่วดห นืห0วยค ง หม่วดห นืนืาแขม่ซ7�งม่�ชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต"แลัะหม่วดห นืห0วยหลัวง ชี�.นืตะกอนืเหลั�านื�.สูะสูม่ต�วในืสูภาวะแวดลั0อม่ทั่��เป5นืทั่ะเลัสูาบ ในืเขตจั�งหว�ดแพร�ม่�แอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ขนืาดใหญ่�ค�อแอ�งแพร� ประกอบด0วยชี�.นืห นืทั่ราย ห นืโคลันืแลัะชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต"ทั่��ม่�ก0อนืตะกอนืเนื�.อป�นืปนื สูภาวะแวดลั0อม่การตกตะกอนืเป5นืแบบทั่��ราบตะกอนืนื(.าพาร�ปพ�ดแลัะบร เวณทั่��ลั*�ม่นื(.าข�งตะกอนืย*คควอเทั่อร"นืาร�ในืภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกเป5นืตะกอนืทั่��เก ดจัากแม่�นื(.าป;ง ว�ง ยม่ แลัะนื�านื แลัะสู�วนืใหญ่�เป5นืตะกอนืแบบนื(.าพาร�ปพ�ด ทั่างตอนืเหนื�อในืเขตของอ(าเภอแม่�แตง จั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� บร เวณทั่��เป5นืตะพ�กสู�งประม่าณ 60 เม่ตร จัากระด�บพ�.นืราบของแม่�นื(.าป;งข7.นืไปนื�.นืถิ�กปกคลั*ม่ด0วย หนื�วยชี�.นืตะกอนืแม่�แตง ซ7�งประกอบด0วยชี�.นืกรวดขนืาดปานืกลัางถิ7งขนืาดใหญ่� โดยม่�ตะกอนืทั่รายแลัะด นืเหนื�ยวเป5นืเนื�.อพ�.นื นือกจัากนื�.นืในืบร เวณตะพ�กสู�งทั่��วไปของภาคเหนื�ออาจัพบชี�.นืศ ลัาแลัง ทั่��ม่�ลั�กษณะค�อนืข0างแข<งม่�ร�พร*นืแลัะม่�เศษชี .นืสู�วนืของเทั่คไทั่ต"ปนือย��ด0วยในืบางพ�.นืทั่��ในืเขตจั�งหว�ดลั(าปาง หนื�วยชี�.นืตะกอนืนื(.าแม่�จัาง ปกคลั*ม่พ�.นืทั่��กว�า 200

ตารางก โลัเม่ตร ตลัอดเสู0นืทั่างจัากบ0านืแม่�ทั่ะไปย�งบ0านืแม่�เม่าะ ประกอบด0วยตะกอนืกรวดทั่รายหนืา บางสู�วนืป;ดทั่�บด0วยบะซอลัต"อาย*ได0 0.69

ถิ7ง 0.95 ลั0านืปE แลัะตะกอนืชี�วงบนืสู*ดเป5นืชี�.นืศ ลัาแลัง แลัะด นืแลังทั่��เก ดจัากการผ*พ�งของห นืบะซอลัต"ด0านืลั�างห�นือ�คนื� ในืภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนืม่�ทั่�.งห นือ�คนื�แทั่รกซอนืแลัะห นือ�คนื�พ* ห นือ�คนื�แทั่รกซอนืเป5นืพวกห นืแกรนื ตแลัะห นืไนืสู"สู กแกรนื ต แบ�งออกได0เป5นื 3 แนืว ได0แก� แนืวด0านืตะว�นืออกผ�านืเขตของ

จั�งหว�ดเชี�ยงราย-พะเยา-นื�านื-อ*ตรด ตถิ" ห นืแกรนื ตเป5นืพลั�ตอนืขนืาดเลั<ก ลั�กษณะเนื�.อห นืค�อนืข0างหยาบ อาย*ห นืประม่าณ 208+-4 ถิ7ง 213+-10 ลั0านืปE แนืวตอนืกลัางผ�านืทั่างด0านืทั่ ศตะว�นืตกของจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่�-ลั(าปาง แลัะตาก ห นืแกรนื ตเป5นืแบบม่วลัไพศาลั เนื�.อห นืแสูดงลั�กษณะการเร�ยงต�วของผลั7กแร�แลัะในืบางพ�.นืทั่��ผลั7กแร�ม่�การหลัอม่ต�วบางสู�วนื อาย*ห นืประม่าณ 212 ฑ+-12 ถิ7ง 236 +- 5 ลั0านืปE แลัะแนืวห นืแกรนื ตด0านืตะว�นืตก เป5นืพลั�ตอนืเลั<กๆต�อก�นืเป5นืแนืวด�นืแทั่รกผ�านืชี�.นืห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กแลัะห นืแกรนื ตแนืวทั่��อย��ตอนืกลัางบางแห�ง เนื�.อห นืแสูดงลั�กษณะผลั7กแร�เนื�.อดอกหยาบแลัะเนื�.อหยาบปานืกลัาง อาย*ห นืประม่าณ 130 ฑ 4 ลั0านืปE สู�วนืห นือ�คนื�พ*นื�.นืปรากฏให0เห<นืเป5นืบร เวณกว0างต�.งแต�ทั่างด0านืทั่ ศตะว�นืออกของจั�งหว�ดเชี�ยงรายผ�านืพะเยา-ลั(าปาง-แพร�ลังไปถิ7งจั7งหว�ดตาก ห นืสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืไรโอไลัต" ห นืแอนืด�ไซต" ห นืไรโอลั ต กทั่�ฟฟC ห นืแอนืด�ซ ต กทั่�ฟฟC แลัะห นืบะซอลัต" โดยม่�ห นืแกบโบรแลัะห นืไพรอกซ ไนืต"บ0าง อาย*ของห นือ�คนื�พ*ม่�ต�.งแต�ย*ค ไซลั�เร�ยนืถิ7งจั�แรสูซ ก สู(าหร�บห นืบะซอลัต"ทั่��พบในืเขตอ(าเภอแม่�ทั่ะ อ(าเภอเกาะคา แลัะอ(าเภอสูบปราบ จั�งหว�ดลั(าปาง ม่�อาย*ประม่าณ 5 ถิ7ง 8 แสูนืปE ทั่��บร เวณบ0านืเชี�ยงเค��ยนื อ(าเภอเทั่ งแลัะทั่��ร ม่แม่�นื(.าโขง อ(าเภอเชี�ยงของ จั�งหว�ดเชี�ยงราย ม่�อาย*ประม่าณ 1.7+-0.12 ลั0านืปE แลัะทั่��บ0านืบ�อแก0ว อ(าเภอเด�นืชี�ย จั�งหว�ดแพร� ม่�อาย*ประม่าณ 5.64+-0.28

ลั0านืปE

 

 

ธรณี�วิ�ทยาภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื

ล�กษณีะภ�มิ�ประเทศและภ�มิ�สั�ณีฐานื

ลั�กษณะทั่��วไป ทั่��สู�งทั่างภาคเหนื�อทั่��สู�งทั่างภาคตะว�นืตอตอนืบนื

ล�กษณีะทางธรณี�วิ�ทยา

ลั�กษณะทั่��วไปแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-

แม่�สูอด-ทั่องผาภ�ม่ แนืวดอยอ นืทั่นืนืทั่"-ตาก

แนืวเชี�ยงราย -เชี�ยงใหม่�-เถิ นื

แนืวลั(าปาง-แพร�-สู*โขทั่�ย

แนืวนื�านื-แพร�-อ*ตรด ตถิ"

ล!าดั�บชั้�$นืห�นืท�%วิไปห นืม่หาย*คพร�แคม่เบเร�ยนื

ห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืลั�าง

ห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืบนื

ห นืม่หาย*คม่�โซโซอ ก

ห นืม่หาย*คซ�โนืโซอ ก ห นือ�คนื�

1. ล�กษณีะภ�มิ�ประเทศและภ�มิ�สั�ณีฐานื บร�เวิณีภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื (Northern and Upper Western Regions)ทั่�.งสูองบร เวณนื�.ม่�ภ�ม่ ประเทั่ศทั่��เหม่�อนืก�นืค�อ ประกอบด0วยเทั่�อกเขา (mountain ranges) สู�งสูลั�บซ�บซ0อนืต�อเนื��องก�นืหลัายเทั่�อก สู�วนืใหญ่�วางต�วอย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลัะ ตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ม่�ความ่สู�ม่พ�นืธ์"ก�บลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างของประเทั่ศ แลัะม่�ลั�กษณะสู�ณฐานืเป5นืแนืวยาวต ดต�อก�บแนืวเทั่�อกเขาห ม่าลั�ย รวม่ทั่�.งเทั่�อกเขาในืทั่��ราบสู�งชีานืแลัะย�นืานื ทั่ วเขาในืบร เวณนื�.ทั่��สู(าค�ญ่ ได0แก� ทั่ วเขาแดนืลัาว ทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ทั่ วเขาผ�ป6นืนื(.า แลัะทั่ วเขาหลัวงพระบาง เป5นืต0นื บร เวณทั่��อย��ระหว�างเทั่�อกเขาเหลั�านื�.เป5นืทั่��ราบลั*�ม่ระหว�างห*บเขา อ�นืเป5นืแหลั�งก(าเนื ดของทั่างนื(.าทั่��สู(าค�ญ่หลัายสูายทั่��ไหลัลังไปสู��ทั่างตอนืใต0ของประเทั่ศ

1.1 บร�เวิณีท�%สั�งทางภาคเหนื�อ (Northern Highland)

ขอบเขตของบร เวณนื�.ประกอบด0วยพ�.นืทั่��ภ�เขาซ7�งม่�อ�ตราสู�วนืทั่��สู�งกว�าพ�.นืทั่��ราบประม่าณ 4:1 ครอบคลั*ม่พ�.นืทั่��บร เวณจั�งหว�ดเชี�ยงราย แม่�ฮ่�องสูอนื พะเยา เชี�ยงใหม่� ลั(าพ�นื ลั(าปาง นื�านื แพร� แลัะอ*ตรด ตถิ" ซ7�งขอบเขตทั่างทั่ ศใต0จัะเป5นืพ�.นืทั่��รอยต�อก�บทั่��ราบลั*�ม่ภาคกลัาง สู(าหร�บขอบเขตทั่างทั่ ศตะว�นืออกจัรดประเทั่ศลัาว โดยม่�ทั่ วเขาหลัวงพระบางก�.นืพรม่แดนื ซ7�งทั่ วเขานื�.วางต�วทั่างทั่ ศตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อของอ(าเภอเชี�ยงของ จั�งหว�ดเชี�ยงราย แลั0วทั่อดผ�านืลังม่าทั่างทั่ ศใต0ในืเขตจั�งหว�ดพะเยา แพร� นื�านื แลัะอ*ตรด ตถิ" รวม่ความ่ยาว 590

ก โลัเม่ตร สู�วนืใหญ่�ม่�ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศเป5นืทั่ วเขาสู�งแลัะห*บเขาแคบๆ ม่�ความ่ลัาดชี�นืม่ากแลัะม่�ระด�บความ่สู�งม่ากกว�าภาคอ��นืๆ ทั่ วเขานื�.ป6นืนื(.าสู�วนืหนื7�งลังสู��แม่�นื(.าโขงทั่างทั่ ศตะว�นืออกแลัะป6นืนื(.าลังสู��แม่�นื(.ายม่แลัะแม่�นื(.านื�านืทั่างทั่ ศตะว�นืตกทั่างด0านืทั่ ศเหนื�อแลัะทั่ ศตะว�นืตกของบร เวณนื�.จัรดเขตประเทั่ศพม่�า โดยม่�ทั่ วเขาแดนืลัาวแลัะทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยก�.นืพรม่แดนื ทั่ วเขาเหลั�านื�.ม่�ยอดเขาจั(านืวนืม่ากทั่��สู�งกว�า 2,000 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง ทั่ วเขาแดนืลัาวม่�ความ่ต�อเนื��องม่าจัากเทั่�อกเขาสู�งในืประเทั่ศพม่�า ซ7�งในืชี�วงทั่��เป5นืแนืวก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า ม่�ความ่ยาวประม่าณ 120 ก โลัเม่ตร แลัะทั่อดต�วลังไปทั่างทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงใต0ไปบรรจับก�บทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ซ7�งเป5นืทั่ วเขาทั่��อย��ทั่างทั่ ศตะว�นืตกของภาคเหนื�อ ทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยประกอบด0วยเทั่�อกเขาทั่��สู(าค�ญ่หลัายเทั่�อกเขา วางซ0อนืก�นือย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0จัากด0านืตะว�นืตกไปตะว�นืออก รวม่ความ่ยาวทั่�.งหม่ด 880 ก โลัเม่ตร เชี�นื เทั่�อกเขาสู*เทั่พ เทั่�อกเขาจัอม่ทั่อง เทั่�อกเขาอ นืทั่นืนืทั่"ซ7�งม่�ยอดเขาทั่��สู�งทั่��สู*ดในืประเทั่ศไทั่ยค�อ ยอดดอยอ นืทั่นืนืทั่" ซ7�งสู�งประม่าณ 2,590 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง ระด�บความ่สู�งของบร เวณนื�.จัะม่�ความ่สู�งม่ากด0านืทั่ ศเหนื�อแลัะทั่ ศตะว�นืตกแลั0วจัะค�อยๆ ลัดต(�าลังสู��แอ�งทั่��ราบเชี�ยงใหม่�-ลั(าพ�นืสู(าหร�บตอนืกลัางของบร เวณนื�. ประกอบด0วยทั่ วเขาม่�ลั�กษณะซ�บซ0อนืเป5นืสู�นืยาวต�อเนื��องก�นืรวม่ 3 ทั่ ว ม่�ความ่ยาวทั่�.งหม่ด 412 ก โลัเม่ตร สู�วนืใหญ่�วางต�วในืแนืวตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ทั่ วเขาในืบร เวณนื�.โดยทั่��วไปจัะเร�ยกว�าทั่ วเขาผ�ป6นืนื(.า เนื��องจัากทั่(าหนื0าทั่��เป5นืสู�นืป6นื

นื(.าให0ไหลัไปทั่างทั่ ศเหนื�อสู�วนืหนื7�งแลัะไหลัลังไปทั่างทั่ ศใต0อ�กสู�วนืหนื7�ง ตาม่ลั�กษณะความ่ลัาดชี�นืของแนืวสู�นืเขา ทั่างนื(.าทั่��ไหลัไปทั่างทั่ ศเหนื�อ ได0แก� แม่�นื(.าฝาง นื(.าแม่�กก นื(.าแม่�จั�นื แลัะนื(.าแม่�อ ง เป5นืต0นื ซ7�งแม่�นื(.าเหลั�านื�.จัะไหลัลังสู��แม่�นื(.าโขงต�อไป สู�วนืทั่างนื(.าทั่��ไหลัลังทั่างทั่ ศใต0นื�.นืได0แก� แม่�นื(.าป;ง ว�ง ยม่ แลัะนื�านื ซ7�งแม่�นื(.าทั่�.งสู��สูายนื�.เป5นืสูาขาทั่��สู(าค�ญ่ของแม่�นื(.าเจั0าพระยา บร เวณระหว�างแนืวเขาเหลั�านื�.จัะเป5นืแอ�งทั่��ราบห*บเขา (valley plain)

แลัะทั่��ราบลั*�ม่ร ม่นื(.า (fluvial plain) กระจัายต�วอย��ทั่��วไปหลัายแห�ง ซ7�งเป5นืแหลั�งทั่��ต� .งของชี*ม่ชีนืขนืาดใหญ่�ทั่างภาคเหนื�อ ทั่��สู(าค�ญ่ได0แก� แอ�งเชี�ยงราย บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.ากกแลัะแม่�นื(.าอ ง แอ�งแพร� บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.ายม่ แอ�งลั(าปาง บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.าว�ง แอ�งเชี�ยงใหม่�-ลั(าพ�นื บร เวณลั*�ม่แม่�นื(.าป;ง แอ�งปาย แอ�งฝาง ในืเขตจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� เป5นืต0นื โดยแอ�งเหลั�านื�.ทั่างด0านืตะว�นืตกจัะม่�ระด�บความ่สู�งม่ากกว�าด0านืตะว�นืออก

1.2 บร�เวิณีท�%สั�งทางภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื (Upper Western Highland) ขอบเขตของบร เวณนื�.ครอบคลั*ม่พ�.นืทั่��บร เวณจั�งหว�ดตาก ก(าแพงเพชีร อ*ทั่�ยธ์านื� สู*พรรณบ*ร� แลัะกาญ่จันืบ*ร� ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศประกอบด0วยเทั่�อกเขาสู�งสูลั�บซ�บซ0อนืทั่��ยาวต�อเนื��องลังม่าทั่างใต0ของทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ยในืภาคเหนื�อ ซ7�งเป5นืเทั่�อกเขาทั่างด0านืตะว�นืตกทั่��ก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า เทั่�อกเขาเหลั�านื�.สู�วนืใหญ่�วางต�วในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลั0วบ ดโค0งจัากแนืวเด ม่ม่าวางต�วในืแนืวตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ในืทั่ ศทั่างเด�ยวก�บรอยเลั��อนืเจัด�ย"สูาม่องค" (Three Pagoda Fault Zone) ระด�บความ่สู�งของเทั่�อกเขาทั่��ยาวต�อเนื��องก�นืจัะค�อยๆ ลัดต(�าลังกลัายเป5นืภ�เขาโดดๆ ขนืาดเลั<กสูลั�บก�บพ�.นืทั่��ลัอนืลัาด แลัะเอ�ยงเทั่ลังสู��ทั่��ราบลั*�ม่ภาคกลัาง ซ7�งอย��ทั่างด0านืตะว�นืออก

ภ�เขาในืบร เวณนื�.เป5นืหนื0าผาต�.งชี�นืม่ากกว�าทั่างตอนืเหนื�อ จั7งทั่(าให0ม่�ทั่��ราบห*บเขาแลัะทั่��ราบลั*�ม่ร ม่นื(.าแคบๆ กระจัายต�วอย��ทั่��วไปม่ากกว�าทั่างตอนืเหนื�อ ทั่างนื(.าทั่��เก ดจัากทั่ วเขาถินืนืธ์งชี�ย ได0แก� แม่�นื(.าแควใหญ่� แม่�นื(.าแควนื0อย ซ7�งไหลัตาม่แนืวรอยเลั��อนืขนืาดใหญ่�แลัะม่�เทั่�อกเขา

ห นืป�นืค��นืระหว�างกลัางซ7�งม่�ความ่ สู�งประม่าณ 1,300 เม่ตร จัากระด�บนื(.าทั่ะเลัปานืกลัาง แม่�นื(.าทั่�.งสูองไหลัม่ารวม่ก�นืเป5นืแม่�นื(.าแม่�กลัองทั่��ต(าบลัปากแพรก จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� นือกจัากนื�.นืย�งม่�แม่�นื(.าเม่ยซ7�งเป5นืแม่�นื(.าก�.นืพรม่แดนืระหว�างประเทั่ศไทั่ยก�บประเทั่ศพม่�า บร เวณอ(าเภอแม่�สูอด จั�งหว�ดตาก ม่�ทั่ ศทั่างการไหลัย0อนืกลั�บไปทั่างทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อแลัะไหลัไปบรรจับก�บแม่�นื(.าสูาลัะว นื ในืเขตประเทั่ศพม่�า แลัะแม่�นื(.าสูะแกกร�งซ7�งไหลัไปทั่างทั่ ศตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ผ�านืจั�งหว�ดอ*ทั่�ยธ์านื�ม่าบรรจับก�บแม่�นื(.าเจั0าพระยา เป5นืต0นื

2 ธรณี�วิ�ทยาบร�เวิณีภาคเหนื�อและภาคตะวิ�นืตกตอนืบนื2.1 ธรณี�วิ�ทยาท�%วิไปธ์รณ�ว ทั่ยาภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนื ซ7�งม่�ลั�กษณะภ�ม่ ประเทั่ศเป5นืเทั่�อกเขาสู�งสูลั�บซ�บซ0อนืต�อเนื��องก�นืในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลัะตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0นื�.นื ประกอบด0วยห นืย*คต�างๆก�นื โดยเทั่�อกเขาเหลั�านื�.ม่�กถิ�กก(าหนืดโดยลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างแลัะชีนื ดของห นืทั่��ปรากฏ2.2 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิแมิ'ฮ่'องสัอนื - แมิ'สัอดั -ทองผาภ�มิ�ชี�.นืห นืทั่��สู(าค�ญ่ในืแนืวนื�.ประกอบด0วยห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สู สู�วนืใหญ่�ได0แก� ห นืเชี ร"ต ห นืด นืดานื ห นืทั่รายแลัะห นืทั่รายชีนื ดซ�บเกรย"แวก สูลั�บก�บชี�.นืห นืป�นื โดยม่�ห นืทั่รายแดงแลัะห นืกรวดม่นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สู วางต�วอย��ข0างบนื แนืวเทั่�อกเขาทั่��ต�อลังม่าทั่างใต0ในืเขตอ(าเภอทั่องผาภ�ม่ จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� พบห นืประเภทั่ต�างๆ ทั่��ม่�อาย*เก�อบจัะครบตลัอดอาย*ทั่างธ์รณ�กาลั ค�อ ต�.งแต�ชี�วงต0นืย*คแคม่เบร�ยนืถิ7งชี�วงปลัายย*คเทั่อร"เชี�ยร� ห นืสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืตะกอนื ม่�ห นือ�คนื�แลัะห นืแปรเพ�ยงสู�วนืนื0อย ห นืแปรเชี�นื ห นืไนืสู" ห นืชี�สูต" ห นืควอร"ตไซต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตแลัะห นือ�อนื ซ7�งเชี��อว�าเป5นืห นืย*คแคม่เบร�ยนื พบเป5นืแนืวยาวอย��สูองบร เวณ ค�อ บร เวณนื(.าตกคลัองลัานื จั�งหว�ดก(าแพงเพชีรแลัะแนืวระหว�างลั(านื(.าแควใหญ่�ก�บลั(านื(.าแควนื0อย ชี�วงระหว�างอ(าเภอศร�สูว�สูด ?ก�บอ(าเภอทั่องผาภ�ม่ จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� โดยต�อเนื��องลังม่าตาม่แนืวลั(านื(.าแควใหญ่�ถิ7งบร เวณด0านืใต0ของอ(าเภอทั่�าม่�วง จั�งหว�ดกาญ่จันืบ*ร� เป5นืห นืป�นืแลัะห นืตะกอนืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กตอนืลั�าง ย*คออร"โดว เชี�ยนื-ด�โว

เนื�ยนื ทั่��ถิ�กแปรสูภาพข�.นืต(�าไม่�ร*นืแรงนื�ก สู�วนืห นืย*คด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สูพบอย��ด0านืตะว�นืตกของลั(านื(.าแควนื0อยต�อเนื��องลังไปทั่างใต0 ลั�กษณะเด�นืประการหนื7�งในืพ�.นืทั่��นื�.ค�อ ม่�ห นืป�นืย*คเพอร"เม่�ยนื ห นืทั่รายแลัะห นืทั่รายแป@งสู�แดงทั่��เก ดจัากการสูะสูม่ต�วในืทั่ะเลัม่หาย*คม่�โซโซอ กแผ�กระจัายเป5นืบร เวณกว0างข7.นืไปถิ7งเขตอ(าเภออ*0ม่ผาง จั�งหว�ดตาก2.3 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิดัอยอ�นืทนืนืท* - ตากแนืวเทั่�อกเขานื�.ทั่อดยาวจัากทั่างเหนื�อลังม่าจัดแนืวรอยเลั��อนืแม่�นื(.าป;งยาวประม่าณ 300 ก โลัเม่ตร กว0างม่ากกว�า 70 ก โลัเม่ตร ซ7�งม่�ลั�กษณะธ์รณ�ว ทั่ยาโครงสูร0างเป5นืแกนืร�ปประทั่*นืของภ�ม่ ภาค (Baum et al.,

1970) ประกอบด0วยห นืแปรเกรดสู�งพวก ห นืพาราไนืสู" ห นืควอร"ตซ ต กชี�สูต" ห นืไบโอไทั่ต"ชี�สูต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตชี�สูต"แลัะห นือ�อนื (Baum et

al., 1970 แลัะ Campbell, 1975) แนืวชี�.นืห นืด0านืทั่ ศเหนื�อวางต�วอย��ในืแนืวเหนื�อ-ใต0 แลั0วค�อยๆ เบนืไปเป5นืแนืวตะว�นืตกเฉี�ยงเหนื�อ-

ตะว�นืออกเฉี�ยงใต0 ใกลั0ก�บแนืวรอยเลั��อนืแม่�ป;งพบว�าม่�ห นือ�คนื�ชีนื ดห นืแกรนื ต ห นืแกรโนืไดออไรต" แลัะห นืเพกม่าไทั่ต" แทั่รกอย��หลัายๆ บร เวณตลัอดแนืวเทั่�อกเขา ห นืแปรเกรดสู�งทั่างด0านืตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อของอ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนืแลัะทั่างตะว�นืตกของอ(าเภอจัอม่ทั่องแลัะอ(าเภอฮ่อดจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� ถิ�กป;ดทั่�บด0วยห นืทั่รายย*คแคม่เบร�ยนื แลัะ/หร�อ ห นืป�นืย*คออร"โดว เชี�ยนืแบบไม่�ต�อเนื��อง (Baum et al., 1970 2.4 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิเชั้�ยงราย - เชั้�ยงใหมิ' - เถิ�นืชี�.นืห นืทั่��สู(าค�ญ่ในืแนืวนื�.ประกอบด0วยห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนื-คาร"บอนื เฟอร�สู ซ7�งแบ�งได0เป5นื 2 แนืว ค�อ แนืวด0านืตะว�นืตกทั่��ชี�.นืห นืเป5นืห นืเชี ร"ตแลัะห นืป�นืม่�ซากด7กด(าบรรพ"ซ7�งไม่�ถิ�กแปรสูภาพ สู�วนือ�กแนืวด0านืตะว�นืออกเป5นืห นืแปรเกรดต(�า ประกอบด0วยห นืควอร"ตโซเฟลัด"สูปาต กชี�สูต" ห นืฟ;ลัไลัต" ห นืควอร"ตไซต"แลัะห นืเชี ร"ต ซ7�งแผ�กระจัายปกคลั*ม่บร เวณด0านืตะว�นืออกของเข��อนืภ�ม่ พลั จั�งหว�ดตาก บร เวณด0านืตะว�นืออกของอ(าเภอเถิ นื ดอยข*นืตาลั จั�งหว�ดลั(าปาง แลัะบร เวณดอยลั�งกา จั�งหว�ดเชี�ยงราย โดยม่�ห นืแกรนื ตแทั่รกด�นืต�วเข0าม่าในืบางพ�.นืทั่�� เชี�นื ทั่��ดอยข*นืตาลั ดอยหม่อกแลัะดอยลั�งกา

2.5 ธรณี�วิ�ทยาแนืวิล!าปาง-แพร'- สั.โขท�ยชี�.นืห นืทั่��ปกคลั*ม่บร เวณนื�. เป5นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนื-ไทั่รแอสูซ ก แลัะห นืม่หาย*คม่�โซโซอ ก ทั่��ตกตะกอนืในืสูภาวะแวดลั0อม่ในืทั่ะเลัต�.นืจันืถิ7งทั่ะเลัลั7ก แอ�งทั่��สู(าค�ญ่ในืการสูะสูม่ตะกอนื ได0แก� แอ�งลั(าปางโดยม่�ตะกอนืคลั0ายคลั7งก�บลั�กษณะปรากฏแบบฟลั ชีแลัะตะกอนืภ�เขาไฟ แอ�งแพร�ม่�การสูะสูม่ตะ กอนืคลั0ายแอ�งลั(าปาง แต�จัะม่�ตะกอนืภ�เขาไฟปะปนืนื0อยกว�า2.6 ธรณี�วิ�ทยาแนืวินื'านื-แพร' - อ.ตรดั�ตถิ*บร เวณนื�. เร �ม่ต�.งแต�ทั่างตอนืใต0แลัะตะว�นืออกเฉี�ยงใต0ของจั�งหว�ดแพร�ไปถิ7งแนืวรอยเลั��อนือ*ตรด ตถิ" ซ7�งตอนืลั�างของแนืวนื�.โค0งม่าทั่างตะว�นืตกเฉี�ยงใต0บร เวณ อ(าเภอบ0านืด�านืลัานืหอย จั�งหว�ดสู*โขทั่�ย สู�วนืใหญ่�เป5นืห นืย*คไซลั�เร�ยนื ด�โวเนื�ยนื คาร"บอนื เฟอร�สู แลัะเพอร"เม่�ยนื ห นืสูองย*คแรกม่�กม่�ห นืภ�เขาไฟแลัะตะกอนืห นืภ�เขาไฟแทั่รกอย��เสูม่อ ชี�.นืห นืเหลั�านื�.วางต�วในืแนืวประม่าณตะว�นืออกเฉี�ยงเหนื�อ-ตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ชี�.นืห นืคดโค0งตลับทั่�บ ม่�ห นืเม่ฟ;กแลัะห นือ�ลัตราเม่ฟ;กเก ดอย��ตาม่แนืวรอยเลั��อนือ*ตรด ตถิ" ในืเขตจั�งหว�ดนื�านืแลัะอ*ตรด ตถิ" ห นืย*คไทั่รแอสูซ ก-คร�เทั่เชี�ยสูแผ�ปกคลั*ม่เป5นืบร เวณกว0างทั่�.งด0านืทั่ ศตะว�นืออกแลัะตะว�นืตก

3 . ล!าดั�บชั้�$นืห�นืท�%วิไปลั(าด�บชี�.นืห นืโดยทั่��วไปบร เวณทั่��สู�งภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนืค�อนืข0างซ�บซ0อนืแลัะม่�ความ่แตกต�างก�นืเฉีพาะบร เวณ กลั�าวโดยทั่��วไป

แลั0วบร เวณนื�.ประกอบด0วยห นืย*คต�างๆ เก�อบทั่*กอาย*ทั่างธ์รณ�กาลั เร�ยงลั(าด�บจัากอาย*แก�ไปอ�อนืได0 ด�งนื�.

ห�นืมิหาย.คพร�แคมิเบร�ยนื ห นืพ�.นืฐานืซ�บซ0อนืทั่��เชี��อว�าเป5นืห นืม่หาย*คพร�แคม่เบร�ยนืบร เวณภาคเหนื�อนื�.นื ประกอบด0วยห นืแปรเกรดสู�งซ7�งเป5นืห นืแปรสูภาพอย�างไพศาลั โดยม่�การเร�ยงลั(าด�บห นืจัากลั�างข7.นืบนื ได0แก� ห นืออร"โทั่ไนืสู" (ห นืแอนืนืาเทั่<กไซต"หร�อห นืม่ กม่าไทั่ต") ห นืพาราไนืสู" ห นืชี�สูต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตแลัะห นือ�อนื พบแผ�กระจัายในืเขตอ(าเภอปาย อ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื อ(าเภอแม่�แตง อ(าเภอแม่�ร ม่ อ(าเภอสูะเม่ ง อ(าเภอเม่�อง อ(าเภอหางดง อ(าเภอสู�นืปAาตอง อ(าเภอจัอม่ทั่อง อ(าเภอแม่�แจั�ม่ อ(าเภอฮ่อด แลัะอ(าเภอออม่กBอย จั�งหว�ด

เชี�ยงใหม่�ลังม่าทั่างจั�งหว�ดตาก ห นืแปรเกรดสู�งกลั*�ม่นื�.ม่�กพบต ดอย��ก�บห นืทั่��ม่�อาย*อ�อนืกว�าแบบม่�รอยเลั��อนืแลัะแบบม่�รอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��อง ในืเขตเทั่�อกเขาดอยอ นืนืนืทั่ "แลัะดอยสู*เทั่พห นืแปรเกรดสู�งเก ดข7.นืในืลั�กษณะปรากฏของแร�แอม่ฟ;โบลั (amphibole facies) ภายใต0สูภาวะทั่��ม่�อ*ณหภ�ม่ สู�งแต�ม่�ความ่กดด�นืต(�า

ห�นืมิหาย.คพาล�โอโซอ�กตอนืล'าง ห นืย*คแคม่เบร�ยนื-ออร"โดว เชี�ยนืชี�.นืลั�างๆ เป5นืห นืทั่รายแสูดงการวางชี�.นืเฉี�ยงระด�บแลัะชี�.นืห นืกรวดม่นื ถิ�ดข7.นืม่าเป5นืห นืด นืดานื สูลั�บชี�.นืห นืป�นืบางๆ จันืเป5นืชี�.นืห นืป�นืหนืาทั่��พบซากด7กด(าบรรพ"โคโนืดอนืต" ความ่หนืาของห นืทั่รายแคม่เบร�ยนืแลัะห นืป�นืออร"โดว เชี�ยนื บร เวณภาคเหนื�อทั่��จั�งหว�ดตาก ประม่าณ 350-600

เม่ตร แลัะ 600-950 เม่ตร ตาม่ลั(าด�บห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนืบร เวณแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด-ทั่องผาภ�ม่ ประกอบด0วยห นืเชี ร"ต สู�นื(.าตาลัถิ7งสู�ด(าสูลั�บก�บห นืทั่ราย ห นืด นืดานืสู�เทั่าแลัะซ�บเกรย"แวกสูลั�บก�บห นืป�นืวางต�วต�อเนื��องบนืห นืย*คทั่��แก�กว�า ห นืป�นืทั่��แทั่รกสูลั�บอย��นื�.ม่�ลั�กษณะคลั0ายก�บห นืป�นืย*คออร"โดว เชี�ยนืแต�ม่�ซากด7กด(าบรรพ"โคโนืดอนืต" บ�งอาย*ย*คไซลั�เร�ยนืตอนืปลัายถิ7งด�โวเนื�ยนืตอนืปลัาย แลัะซากด7กด(าบรรพ"แกรปโตไลัต"ในืห นืด นืดานืสู�ด(าซ7�งให0อาย*ชี�วงด�โวเนื�ยนื ความ่หนืาของชี�.นืห นืเหลั�านื�.ประม่าณ 500 เม่ตร (Baum et al., 1970) ในืชี�.นืห นืเชี ร"ตแลัะห นืป�นืซ7�งไม่�ถิ�กแปรสูภาพบร เวณแนืวเชี�ยงราย-เชี�ยงใหม่�-เถิ นื พบว�าม่�ซากด7กด(าบรรพ"เทั่นืทั่าค วไลัต" (Kobayashi, 1964; Kobayashi and Hamada, 1968;

แลัะ Jaeger et al., 1968) สู�วนืชี�.นืห นืย*คไซลั�เร�ยนื-ด�โวเนื�ยนืด0านืตะว�นืออก ทั่��ถิ�กแปรสูภาพไปเป5นืห นืแปรเกรดต(�า จั(าพวก ห นืควอรตซ"-เฟลัสูปาต กชี�สูต" ห นืฟ;ลัไลัต" ห นืควอร"ตไซต" ห นืแคลัก"ซ ลั เกตฟ;ลัไลัต" ห นือาร"จั ลัไลัต"แลัะห นืเชี ร"ต ซ7�งไม่�พบซากด7กด(าบรรพ"

ห�นืมิหาย.คพาล�โอโซอ�กตอนืบนื ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืลั�างในืแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด แลัะเชี�ยงราย-เชี�ยงใหม่�-เถิ นื สู�วนืใหญ่�เป5นืห นืทั่รายเนื�.อลัะเอ�ยดม่�กรวดปนืบ0างเลั<กนื0อย แลัะห นืด นืดานื โดยม่�ห นืป�นืแลัะห นืเชี ร"ตแทั่รกสูลั�บ ความ่หนืาของห นืเหลั�านื�.ประม่าณ 300-

400 เม่ตร (Baum et al., 1970) การสูะสูม่ต�วของชี�.นืห นืต�อเนื��องก�นืจันืถิ7งย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูทั่��พบบร เวณภาคตะว�นืตกทั่�.งหม่ดสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืทั่ราย แลัะห นืโคลันืทั่��ม่�เม่<ดกรวดปนื บร เวณด0านืตะว�นืตกของลั(านื(.าแควนื0อย ชี�.นืห นืแสูดงชี�.นืไม่�ชี�ดเจันืแลัะไม่�พบร�องรอยของซากด7กด(าบรรพ"ในืชี�วงตอนืลั�างๆของชี�.นืห นื แต�จัะเร �ม่พบซากด7กด(าบรรพ" ย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย ในืชี�วงตอนืบนืๆ ของชี�.นืห นื

ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูบร เวณทั่ ศตะว�นืตกเฉี�ยงใต0 ของจั�งหว�ดสู*โขทั่�ยนื�.นื ชี�.นืห นืชี�วงลั�างประกอบด0วยห นืทั่รายสู�เทั่าแลัะสู�นื(.าตาลัแดง ห นืทั่รายแป@ง ห นืด นืดานืแลัะห นืกรวดภ�เขาไฟสู�เข�ยว สู�วนืทั่��บร เวณเขาหลัวงประกอบด0วยห นืกรวดภ�เขาไฟสู�แดง ห นืทั่�ฟฟCแลัะห นืทั่รายเนื�.อทั่�ฟฟC ไม่�พบร�องรอยความ่สู�ม่พ�นืธ์"ก�บห นือ��นืๆ ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูชี�วงลั�างตาม่แนืวจั�งหว�ดนื�านื-อ*ตรด ตถิ" ประกอบด0วยห นืด นืดานืเนื�.อทั่ราย ห นืทั่ราย ห นืกรวดภ�เขาไฟ ห นืกรวดม่นืแลัะห นืเชี ร"ตสู�แดง สู�วนืชี�วงบนืเป5นืพวกห นืเกรย"แวก ห นือาร"จั ลัไลัต"แลัะห นืป�นื ห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูวางต�วแบบรอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่บนืห นืย*คทั่��แก�กว�า แลัะถิ�กป;ดทั่�บแบบต�อเนื��องด0วยห นืป�นืทั่��ม่�ซากด7กด(าบรรพ"หอยสูองฝา แลัะฟ�ซ�ลั นื ด

ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืบร เวณภาคเหนื�อเป5นืห นืตะกอนืแลัะห นืป�นืเนื�.อประสูานืแนื�นื บร เวณด0านืตะว�นืตกของอ(าเภอแม่�สูะเร�ยง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื ชี�.นืห นืเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างสู�วนืใหญ่�เป5นืชี�.นืห นืกรวดม่นืป�นื บางแห�งเป5นืชี�.นืห นืทั่รายทั่��ม่�ห นืเชี ร"ตแทั่รกสูลั�บบ0าง บร เวณเขตอ(าเภอเม่�อง จั�งหว�ดแม่�ฮ่�องสูอนื อ(าเภอปาย อ(าเภอฝางแลัะอ(าเภอเชี�ยงดาว จั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� ชี�.นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างถิ7งย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืกลัางเป5นืพวกห นืป�นืชี�.นืหนืา บร เวณนื�านื-อ*ตรด ตถิ"-ทั่*�งเสูลั��ยม่ ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืเป5นืพวกห นืทั่ราย ห นืด นืดานืแลัะห นืป�นื สูะสูม่ต�วต�อเนื��องจัากชี�.นืห นืย*คคาร"บอนื เฟอร�สูตอนืปลัาย แต�ในืบร เวณทั่างด0านืตะว�นืตกเฉี�ยงใต0ของจั�งหว�ดนื�านื พบ

ว�าชี�.นืห นืป�นืเร �ม่ม่�การสูะสูม่ต�วต�.งแต�ชี�วงปลัายย*คคาร"บอนื เฟอร�สู สู�วนืบร เวณทั่างด0านืเหนื�อของจั�งหว�ดนื�านื ชี�.นืห นืป�นืเร �ม่สูะสูม่ต�วในืชี�วงต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื ในืขณะทั่��บร เวณจั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ"แลัะสู*โขทั่�ย ชี�.นืห นืย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืลั�างประกอบด0วยห นืป�นื ห นืด นืดานื ห นืทั่ราย แลัะห นืเชี ร"ตปนืในืชี�.นืห นืป�นื ทั่��เขาห นืป�นืผาห นืต�.ง อ(าเภอตรอนื จั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ" พบซากด7กด(าบรรพ"ของฟ�ซ�ลั นื ด: ชี��อ Schwagerina indica, Pseudofusulina sp., Pseudoschwagerina cf., P. muongthensis บ�งอาย*ต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื (พ ศ ษฏ" สู*ขว�ฒนืานื�นืทั่" แลัะคณ ต ประสู ทั่ธ์ การก*ลั, 2527) แลัะในืชี�.นืห นืเชี ร"ตบร เวณเขาวงพระจั�นืทั่ร"ทั่างตะว�นืตกของอ(าเภอทั่*�งเสูลั��ยม่ จั�งหว�ดสู*โขทั่�ย พบซากด7กด(าบรรพ"เรด โอลัาเร�ยบ�งอาย*ต0นืย*คเพอร"เม่�ยนื (Sashida et al.,

1997) ชี�.นืห นืเพอร"เม่�ยนืตอนืกลัางประกอบด0วยห นืป�นื ห นืชี�.นืภ�เขาไฟ ห นืทั่�ฟฟCภ�เขาไฟ ห นืกรวดภ�เขาไฟ แลัะห นืเชี ร"ตสู�แดง สู�วนืชี�.นืห นืตอนืบนืๆ เป5นืห นืเกรย"แวก ห นือาร"จั ลัไลัต" แลัะม่�ห นืป�นืบ0างบร เวณลั(าปาง-แพร�-สู*โขทั่�ย ห นืย*คเพอร"เม่�ยนืจั�ดอย��ในืกลั*�ม่ห นืงาว (Bunopas, 1981) โดยแบ�งออกเป5นื 3 หม่วดห นืเร�ยงลั(าด�บจัากลั�างข7.นืบนื ค�อ หม่วดห นืก �วลัม่ประกอบด0วยห นืทั่�ฟฟCแลัะห นืกรวดภ�เขาไฟ หม่วดห นืผาหวด ประกอบด0วยห นืป�นืม่วลัหนืาถิ7งชี�.นืบางแลัะห นืด นืดานืปนืห นืโคลันื หม่วดห นืห0วยทั่าก ประกอบด0วยห นืด นืดานื ห นืโคลันื ม่�ห นืทั่ราย ห นืป�นืแลัะห นืกรวดม่นืแทั่รกสูลั�บเป5นืชี�วงๆ ความ่หนืาของหม่วดห นืห0วยทั่ากทั่��บร เวณดอยผาพลั7ง อ(าเภองาว จั�งหว�ดลั(าปาง ประม่าณ 762 เม่ตร ซากด7กด(าบรรพ"ทั่��พบ ในืชี�.นืห นืบ�งอาย*ปลัายย*คเพอร"เม่�ยนื (Yanagida et al., 1988 แลัะ สูง�ด ป;ยะศ ลัปC, 2515).

ห�นืมิหาย.คมิ�โซโซอ�ก การสูะสูม่ต�วของห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กในืบร เวณภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกของประเทั่ศม่�ความ่แตกต�างก�นื ชี�.นืห นืสู�วนืใหญ่�วางต�วแบบไม่�ต�อเนื��องอย��บนืชี�.นืห นืย*คทั่��แก�กว�าห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กแผ�กระจัายในืแนืวแม่�ฮ่�องสูอนื-แม่�สูอด-อ*0ม่ผาง-

ทั่องผาภ�ม่ โดยจั(าแนืกได0เป5นื 2 กลั*�ม่ ได0แก�กลั*�ม่ห นืทั่��สูะสูม่ต�วแบบภาคพ�.นืทั่ว�ปประกอบด0วยห นืทั่ราย ห นืทั่รายแป@งแลัะห นืด นืดานื สู�วนือ�กกลั*�ม่เป5นืห นืทั่��สูะสูม่ต�วภาคพ�.นืสูม่*ทั่รประกอบด0วย ห นืกรวดม่นื ห นืทั่ราย

ห นืด นืดานื ห นืโคลันืแลัะห นืป�นื ซากด7กด(าบรรพ"ทั่��พบในืห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กบ�งอาย*ต�.งแต�ย*คไทั่รแอสูซ กตอนืกลัางถิ7งย*คจั�แรสูซ กตอนืกลัาง ห นืย*คไทั่รแอสูซ กทั่างด0านืตะว�นืตกของอ(าเภออ*0ม่ผาง จั�งหว�ดตาก เป5นืพวกห นืป�นื ห นืทั่รายแลัะห นืโคลันื บร เวณบ0านืกลั0อทั่อแลัะบ0านืปะลัะทั่ะทั่างตะว�นืตกของอ(าเภออ*0ม่ผางก<เชี�นืก�นื ปกคลั*ม่ด0วยห นืชี�.นืย*คจั�แรสูซ ก ทั่��แสูดงสูภาวะการสูะสูม่ต�วของตะกอนืในืทั่ะเลันื(.าต�.นื ประกอบด0วยชี�.นืห นืเร�ยงจัากลั�างข7.นืบนืด�งนื�. ห นืโคลันืสูลั�บห นืทั่รายชี�.นืบางๆ ห นืทั่รายเนื�.อหยาบปานืกลัางทั่��ม่�เลันืสู"ห นืป�นืเก ดปนือย��ด0วย เหนื�อข7.นืไปเป5นืพวกห นืป�นืชี�.นืหนืาถิ7งม่วลัหนืาม่�ซากด7กด(าบรรพ"ปะการ�ง(coral) ม่าก แลัะตอนืบนืสู*ดเป5นืชี�.นืห นืทั่รายเนื�.อลัะเอ�ยดถิ7งหยาบแสูดงลั�กษณะชี�.นืเฉี�ยงระด�บ ความ่หนืาของห นืย*คจั�แรสูซ กในืเขตอ(าเภออ*0ม่ผางม่ากกว�า 400

เม่ตรข7.นืไป ในืแนืวเชี�ยงราย-ลั(าปาง-แพร� การสูะสูม่ต�วของชี�.นืห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กเก ดต�อเนื��องจัากย*คเพอร"เม่�ยนืตอนืบนืข7.นืม่า สู�วนืใหญ่�เป5นืพวกห นืด นืดานืสูลั�บก�บห นืป�นื ห นืตะกอนืภ�เขาไฟแอนืด�ไซต"ทั่�ฟฟCแลัะห นืไรโอไลัต"ทั่�ฟฟC โดยวางต�วแบบรอยชี�.นืไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่บนืห นืตะกอนืภ�เขาไฟย*คเพอร"เม่�ยนื-ไทั่รแอสูซ ก หร�อห นืป�นืย*คเพอร"เม่�ยนื ห นืม่หาย*คม่�โซโซอ กชี�วงย*คไทั่รแอสูซ กทั่��เก ดจัากการสูะสูม่ต�วของตะกอนืทั่ะเลั ได0แก� กลั*�ม่ห นืลั(าปาง ซ7�งประกอบด0วย หม่วดห นืพระธ์าต* หม่วดห นืผาก0านื หม่วดห นืฮ่�องหอย หม่วดห นืดอยลัอง หม่วดห นืผาแดง หม่วดห นืก0างปลัา แลัะหม่วดห นืว�งชี .นื ซากด7กด(าบรรพ"สู(าค�ญ่ๆทั่��พบในืกลั*�ม่ห นืลั(าปาง ค�อ หอยกาบค�� (pelecypod) Halobia sp., Daonella

sp., Posidonia sp. แลัะหอยกาบเด��ยว (cephalopod) แอม่โม่ไนืต" (ammonite) ชี��อ Paratrachyceras sp. ในืชี�วงย*คจั�แรสูซ กทั่างบร เวณด0านืตะว�นืออกของจั�งหว�ดเชี�ยงราย-พะเยา-นื�านื ทั่างตะว�นืออกของจั�งหว�ดอ*ตรด ตถิ" ม่�การสูะสูม่ต�วของตะกอนืบนืบกของกลั*�ม่ห นืทั่��เทั่�ยบเทั่�าก�บกลั*�ม่ห นืโคราชี แต�ไม่�ได0ก(าหนืดชี��อกลั*�ม่ห นืไว0 เพ�ยงแบ�งออกเป5นื หม่วดห นื ms1, ms2, ms3 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืภ�กระด7ง),

ms4 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืพระว หาร) แลัะ ms5 (เทั่�ยบเทั่�าหม่วดห นืเสูาข�ว) ตาม่ลั(าด�บ โดยม่�หม่วดห นื ms1 วางต�วแบบไม่�ต�อเนื��องเชี งม่*ม่อย��บนืกลั*�ม่ห นืลั(าปาง หลั�งจัากนื�.นืการสูะสูม่ต�วของชี�.นืตะกอนืเป5นืไปอย�าง

ต�อเนื��อง สู�วนืใหญ่�เป5นืพวกห นืทั่ราย ห นืทั่รายแป@ง ห นืกรวดม่นื ห นืด นืดานื ห นืโคลันืแลัะ ห นืทั่�ฟฟC ห�นืมิหาย.คซ�โนืโซอ�ก ห นืเทั่อร"เชี�ยร�พบกระจั�ดกระจัายอย��ทั่��วไปตาม่บร เวณแอ�งทั่��ราบระหว�างภ�เขาในืเขตภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตก แอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ด�งกลั�าวนื�บว�าม่�ความ่สู(าค�ญ่ทั่างด0านืทั่ร�พยากรเชี�.อเพลั งของประเทั่ศอย�างย �ง เนื��องจัากเป5นืแหลั�งสูะสูม่ต�วของแหลั�งพลั�งงานืเชี�.อเพลั งชีนื ดต�างๆ อาทั่ นื(.าม่�นืด บในืแอ�งฝาง ถิ�านืห นืลั กไนืต"ในืแอ�งแม่�เม่าะ แอ�งลั�. แอ�งแม่�ทั่านื แลัะแอ�งนืาฮ่�อง ห นืนื(.าม่�นืในืแอ�งแม่�สูอด แลัะแหลั�งแร�ด นืเบาในืแอ�งลั(าปาง เป5นืต0นืแอ�งแม่�เม่าะ จั�งหว�ดลั(าปางนื�บว�าเป5นืแอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ขนืาดใหญ่�ทั่��สู*ดของภาคเหนื�อทั่��พบชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต" ชี�.นืห นืในืแอ�งประกอบด0วยห นืโคลันื ห นืทั่รายแป@ง ห นืทั่ราย ถิ�านืห นืลั กไนืต"แลัะห นืกรวดม่นื ก(าหนืดเป5นืกลั*�ม่ห นืแม่�เม่าะ แบ�งออกเป5นื 3 หม่วดห นื เร�ยงลั(าด�บจัากลั�างสู*ดข7.นืบนืได0แก� หม่วดห นืห0วยค ง หม่วดห นืนืาแขม่ซ7�งม่�ชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต"แลัะหม่วดห นืห0วยหลัวง ชี�.นืตะกอนืเหลั�านื�.สูะสูม่ต�วในืสูภาวะแวดลั0อม่ทั่��เป5นืทั่ะเลัสูาบ ในืเขตจั�งหว�ดแพร�ม่�แอ�งเทั่อร"เชี�ยร�ขนืาดใหญ่�ค�อแอ�งแพร� ประกอบด0วยชี�.นืห นืทั่ราย ห นืโคลันืแลัะชี�.นืถิ�านืห นืลั กไนืต"ทั่��ม่�ก0อนืตะกอนืเนื�.อป�นืปนื สูภาวะแวดลั0อม่การตกตะกอนืเป5นืแบบทั่��ราบตะกอนืนื(.าพาร�ปพ�ดแลัะบร เวณทั่��ลั*�ม่นื(.าข�งตะกอนืย*คควอเทั่อร"นืาร�ในืภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกเป5นืตะกอนืทั่��เก ดจัากแม่�นื(.าป;ง ว�ง ยม่ แลัะนื�านื แลัะสู�วนืใหญ่�เป5นืตะกอนืแบบนื(.าพาร�ปพ�ด ทั่างตอนืเหนื�อในืเขตของอ(าเภอแม่�แตง จั�งหว�ดเชี�ยงใหม่� บร เวณทั่��เป5นืตะพ�กสู�งประม่าณ 60 เม่ตร จัากระด�บพ�.นืราบของแม่�นื(.าป;งข7.นืไปนื�.นืถิ�กปกคลั*ม่ด0วย หนื�วยชี�.นืตะกอนืแม่�แตง ซ7�งประกอบด0วยชี�.นืกรวดขนืาดปานืกลัางถิ7งขนืาดใหญ่� โดยม่�ตะกอนืทั่รายแลัะด นืเหนื�ยวเป5นืเนื�.อพ�.นื นือกจัากนื�.นืในืบร เวณตะพ�กสู�งทั่��วไปของภาคเหนื�ออาจัพบชี�.นืศ ลัาแลัง ทั่��ม่�ลั�กษณะค�อนืข0างแข<งม่�ร�พร*นืแลัะม่�เศษชี .นืสู�วนืของเทั่คไทั่ต"ปนือย��ด0วยในืบางพ�.นืทั่��ในืเขตจั�งหว�ดลั(าปาง หนื�วยชี�.นืตะกอนืนื(.าแม่�จัาง ปกคลั*ม่พ�.นืทั่��กว�า 200

ตารางก โลัเม่ตร ตลัอดเสู0นืทั่างจัากบ0านืแม่�ทั่ะไปย�งบ0านืแม่�เม่าะ ประกอบด0วยตะกอนืกรวดทั่รายหนืา บางสู�วนืป;ดทั่�บด0วยบะซอลัต"อาย*ได0 0.69

ถิ7ง 0.95 ลั0านืปE แลัะตะกอนืชี�วงบนืสู*ดเป5นืชี�.นืศ ลัาแลัง แลัะด นืแลังทั่��เก ดจัากการผ*พ�งของห นืบะซอลัต"ด0านืลั�างห�นือ�คนื� ในืภาคเหนื�อแลัะภาคตะว�นืตกตอนืบนืม่�ทั่�.งห นือ�คนื�แทั่รกซอนืแลัะห นือ�คนื�พ* ห นือ�คนื�แทั่รกซอนืเป5นืพวกห นืแกรนื ตแลัะห นืไนืสู"สู กแกรนื ต แบ�งออกได0เป5นื 3 แนืว ได0แก� แนืวด0านืตะว�นืออกผ�านืเขตของจั�งหว�ดเชี�ยงราย-พะเยา-นื�านื-อ*ตรด ตถิ" ห นืแกรนื ตเป5นืพลั�ตอนืขนืาดเลั<ก ลั�กษณะเนื�.อห นืค�อนืข0างหยาบ อาย*ห นืประม่าณ 208+-4 ถิ7ง 213+-10 ลั0านืปE แนืวตอนืกลัางผ�านืทั่างด0านืทั่ ศตะว�นืตกของจั�งหว�ดเชี�ยงใหม่�-ลั(าปาง แลัะตาก ห นืแกรนื ตเป5นืแบบม่วลัไพศาลั เนื�.อห นืแสูดงลั�กษณะการเร�ยงต�วของผลั7กแร�แลัะในืบางพ�.นืทั่��ผลั7กแร�ม่�การหลัอม่ต�วบางสู�วนื อาย*ห นืประม่าณ 212 ฑ+-12 ถิ7ง 236 +- 5 ลั0านืปE แลัะแนืวห นืแกรนื ตด0านืตะว�นืตก เป5นืพลั�ตอนืเลั<กๆต�อก�นืเป5นืแนืวด�นืแทั่รกผ�านืชี�.นืห นืม่หาย*คพาลั�โอโซอ กแลัะห นืแกรนื ตแนืวทั่��อย��ตอนืกลัางบางแห�ง เนื�.อห นืแสูดงลั�กษณะผลั7กแร�เนื�.อดอกหยาบแลัะเนื�.อหยาบปานืกลัาง อาย*ห นืประม่าณ 130 ฑ 4 ลั0านืปE สู�วนืห นือ�คนื�พ*นื�.นืปรากฏให0เห<นืเป5นืบร เวณกว0างต�.งแต�ทั่างด0านืทั่ ศตะว�นืออกของจั�งหว�ดเชี�ยงรายผ�านืพะเยา-ลั(าปาง-แพร�ลังไปถิ7งจั7งหว�ดตาก ห นืสู�วนืใหญ่�เป5นืห นืไรโอไลัต" ห นืแอนืด�ไซต" ห นืไรโอลั ต กทั่�ฟฟC ห นืแอนืด�ซ ต กทั่�ฟฟC แลัะห นืบะซอลัต" โดยม่�ห นืแกบโบรแลัะห นืไพรอกซ ไนืต"บ0าง อาย*ของห นือ�คนื�พ*ม่�ต�.งแต�ย*ค ไซลั�เร�ยนืถิ7งจั�แรสูซ ก สู(าหร�บห นืบะซอลัต"ทั่��พบในืเขตอ(าเภอแม่�ทั่ะ อ(าเภอเกาะคา แลัะอ(าเภอสูบปราบ จั�งหว�ดลั(าปาง ม่�อาย*ประม่าณ 5 ถิ7ง 8 แสูนืปE ทั่��บร เวณบ0านืเชี�ยงเค��ยนื อ(าเภอเทั่ งแลัะทั่��ร ม่แม่�นื(.าโขง อ(าเภอเชี�ยงของ จั�งหว�ดเชี�ยงราย ม่�อาย*ประม่าณ 1.7+-0.12 ลั0านืปE แลัะทั่��บ0านืบ�อแก0ว อ(าเภอเด�นืชี�ย จั�งหว�ดแพร� ม่�อาย*ประม่าณ 5.64+-0.28

ลั0านืปE