1

สานเสวนาแก้�ปั�ญหาชายแดนใต้�

ความขัดแย้ งในจังหวดชาย้แดนภาคใต้

• เปั�นความขั�ดแย�งระหว�างชาต้�พั�นธุ์��ไทยก้�บชาต้�พั�นธุ์��มลาย#

• ร�ฐเปั�นต้�วแทนชาต้�พั�นธุ์��ไทย ม&ชาต้�น�ยมเปั�นอุ�ดมก้ารณ์�• ผู้#�ก้�อุก้ารเปั�นต้�วแทนขัอุงส่�วนหน+,งขัอุง

ชาต้�พั�นธุ์��มลาย# ม&ชาต้�พั�นธุ์��น�ยมเปั�นอุ�ดมก้ารณ์� และศาส่นาเปั�นแรงเส่ร�ม

การแก ไขัความขัดแย้ งระหว�างชาต้�พันธุ์�� • ระบบครอุบง.า (domination) แบบก้&ดก้�น

(exclusive) โดยส่ร�างวาทก้รรมให�เช0,อุว�า ก้ล��มชาต้�พั�นธุ์��ท&,อุ�อุนแอุก้ว�าม&ล�ก้ษณ์ะด�อุยและส่มควรได�ร�บก้ารเล0อุก้ปัฏิ�บ�ต้�จาก้ก้ล��มชาต้�พั�นธุ์��ท&, เหน0อุก้ว�า “ ”• ระบบครอุบง.าแบบรวมท�ก้ฝ่5าย (inclusive) ซึ่+,งก้7

ค0อุก้ารก้ลมก้ล0นชาต้�พั�นธุ์�� (assimilation) ค0อุบ�งค�บให�คนก้ล��มน�อุยใช�ภาษา และปัร�บว�ฒนธุ์รรมให�เหม0อุนคนก้ล��มใหญ�

การแก ไขัความขัดแย้ งระหว�างชาต้�พันธุ์��• ระบบแบ�งปั�นอุ.านาจ (power sharing) ซึ่+,งม&ท�:ง

แบบส่หพั�นธุ์� (federation) แบบส่หส่�งคม ( consociation – ท&,ก้ารต้�:งถิ่�,นฐานขัอุงก้ล��มชาต้�พั�นธุ์��ม&ก้ารผู้ส่มผู้ส่านก้�นมาก้จนไม�ส่ามารถิ่แยก้พั0:นท&,อุย#�อุาศ�ยได�ช�ดเจน ) และแบบถิ่�ายโอุนอุ.านาจ (devolution) จาก้ร�ฐไปัส่#�ก้ารปัก้ครอุงในพั0:นท&,ขัอุงชนก้ล��มน�อุย ซึ่+,งก้ารแบ�งปั�นอุ.านาจแบบหล�งน&:ม&ความเปั�นทางก้ารน�อุยก้ว�าส่อุงแบบแรก้

การแก ไขัความขัดแย้ งระหว�างชาต้�พันธุ์��• ระบบบ#รณ์าก้าร (integration) ซึ่+,งเน�นความเปั�น

ปั�จเจก้ ต้ลอุดจนเส่ร&ภาพัและความเส่มอุภาคระหว�างบ�คคล ระบบน&:อุ�ปัมาอุ�ปัม�ยเหม0อุนเปั�นหม�อุจ�บฉ่�าย (melting pot) ซึ่+,งชาต้�พั�นธุ์��ก้ล��มน�อุยไม�ได�ถิ่#ก้ก้ลมก้ล0นโดยปัราศจาก้ร�อุงรอุย หาก้ม&ส่�วนส่.าค�ญในก้ารส่ร�างอุงค�รวมขัอุงส่�งคมท&,ม&พัลว�ต้

ท่�านค�ดว�ารฐควรใช นโย้บาย้ชาต้�พันธุ์��อย้�างไร

ลักษณะร�วมขัองก�อการร าย้โดยปั�จเจก้และโดยร�ฐ

1 . ใช ความร�นแรงเพั()อให ได ชย้ชนะ2 . ท่*าร าย้หร(อท่*าลัาย้จั�ต้ใจัขัองผู้, ท่-)ไม�เก-)ย้วขั องโดย้ต้รงกบการต้�อส, 3 . แพัร�กระจัาย้ความต้()นต้ระหนกแลัะหวาดกลัวเพั()อให ย้อมจั*านน (spread terror/shock and awe)

ลักษณะร�วมขัองก�อการร าย้โดย้ปั/จัเจักแลัะโดย้รฐ

4 . ลัอบจั,�โจัมอย้�างไม�คาดค�ด ว�าเปั0าหมาย้เปั1นใคร ท่-)ไหน เม()อไร5 . ผู้, ก�อการอย้,�ในท่-)ลับ ไม�แสดงต้นให

ต้อบโต้ หร(อถู,กก*าจัดโดย้ง�าย้

ท�านค�ดว�าถิ่�าร�ฐใช�ว�ธุ์&ก้ารเด&ยวก้�บผู้#�ก้�อุก้าร จะม&ผู้ลเช�นไร

8

การกระท่*าเพั()อให เก�ดการเปัลั-)ย้นแปัลังพัฤต้�กรรม (หร(อสถูานการณ� ) ไปัในท่างสนต้�

โดย้ไม�ก�อให เก�ดความเส-ย้หาย้ต้�อช-ว�ต้ ร�างกาย้ แลัะท่รพัย้�ส�น หร(อโดย้ไม�ใช ความร�นแรง

ท่างกาย้แลัะวาจัา

น�ย้ามขัองสนต้�ว�ธุ์-การแก ปั/ญหาหร(อก�อให เก�ดความเปัลั-)ย้นแปัลัง

โดย้ไม�ใช ความร�นแรง เพั()อให เก�ดสนต้�ส�ขั- - - -

9

- ลัดท่อนอ*านาจัขัองค,�กรณ- ด วย้การไม�เช()อฟั/งหร(อถูอนการสนบสน�น หร(อสร างเง()อนไขัท่-)บ)นท่อนสมรรถูนะขัองค,�กรณ- (Coercion to create balance of power)

สนต้�ว�ธุ์-ท่*างานอย้�างไร

- สร างจั�ต้ส*าน7กถู7งความไม�เปั1นธุ์รรม (persuasion to create awareness)- ชนะใจั ด วย้การให อภย้แลัะหย้�บย้()นม�ต้รภาพัให

ว�ธุ์-การแก ไขัความขัดแย้ ง• ว�ธุ์&ก้ารจาก้ง�ายไปัหายาก้ จาก้ก้ดด�นน�อุยไปัก้ดด�นมาก้

จาก้โอุก้าส่แพั�/แพั�หร0อุชนะ/ชนะไปัส่#�โอุก้าส่แพั�/ชนะก้�นมาก้ขั+:น ม&ด�งน&:1) หน&หน�า2) พั#ดค�ยอุย�างไม�เปั�นทางก้ารและพัยายามแก้�ไขัปั�ญหาร�วมก้�น3) ก้ารเจรจา4) ก้ารเจรจาโดยม&คนก้ลาง5) ก้ารต้�ดส่�นโดยใช�อุ.านาจบร�หารจ�ดก้ารขัอุงอุงค�ก้รหร0อุขัอุงร�ฐ

ว�ธุ์-การแก ไขัความขัดแย้ ง6) ก้ารต้�ดส่�นโดยอุน�ญาโต้ต้�ลาก้าร7) ก้ารต้�ดส่�นโดยก้ระบวนก้ารย�ต้�ธุ์รรม

8) ก้ารต้�ดส่�นโดยฝ่5ายน�ต้�บ�ญญ�ต้� 9) ปัฏิ�บ�ต้�ก้ารไร�ความร�นแรง

10) ก้ารใช�ความร�นแรง• จะเห7นได�ว�าด�วยว�ธุ์&ก้ารท&, 1-4 ก้ารต้�ดส่�นใจอุย#�ท&,ค#�

ขั�ดแย�ง ด�วยว�ธุ์&ก้ารท&, 5-6 เปั�นก้ารต้�ดส่�นโดยฝ่5ายท&,ส่าม ส่�วน 7-8 เปั�นก้ารต้�ดส่�นในระด�บส่าธุ์ารณ์ะ ว�ธุ์&ก้ารท&, 9-10 เปั�นก้ารต้�อุส่#�นอุก้ก้รอุบปัก้ต้�

ขั อสงเกต้เก-)ย้วกบสนต้�ว�ธุ์-• สนต้�ว�ธุ์- เปั�นเร0,อุงขัอุงก้ารส่ร�างส่ายส่�มพั�นธุ์�ก้�บท�ก้ฝ่5าย

ความร�ก้ความเมต้ต้า ก้ารใช�ส่ต้�ปั�ญญา และก้ารร�บความเส่&,ยง• สนต้�ว�ธุ์- เปั�นศาส่ต้ร�และศ�ลปั= เปั�นท�ก้ษะและจ�นต้นาก้าร• สนต้�ว�ธุ์- ใช�ก้ารส่0,อุส่าร ก้ารฟั�งอุย�างต้�:งใจ ก้ารพั#ดอุย�างม&ส่ต้�• สนต้�ว�ธุ์- ควรท.าให�เปั�นเร0,อุงใก้ล�ต้�ว ควรเปั�นเร0,อุงขัอุงคนใน

พั0:นท&, ควรเคารพัความแต้ก้ต้�างหลาก้หลาย ควรใช�ว�ถิ่&ท�อุงถิ่�,น เร0,อุงราวขัอุงท�อุงถิ่�,น เปั�นปัระเด7นในก้ารส่ร�างความส่�มพั�นธุ์�

การเปั8ดเผู้ย้ความจัร�ง• อุงค�ปัระก้อุบขัอุง

ส่�มมาวาจาได�แก้�- พั,ดความจัร�ง- ใช�วาจาส่�ภาพั- พั#ดถิ่#ก้ก้าละ เทศะ- พั#ดในเร0,อุงท&,เปั�นปัระโยชน�

• อุงค�ปัระก้อุบขัอุงม�จฉ่าวาจาได�แก้� - พั,ดเท่9จั - ใช�วาจาผู้ร�ส่วาท - พั#ดจาส่�อุเส่&ยด - พั#ดจาเพั�อุเจ�อุ

13

กต้�กาการพั,ดค�ย้• พั#ดท&ละคน• ต้�:งใจฟั�ง ไม�ด�วนต้�ดส่�น• ว�จารณ์�ความค�ด ไม�ว�จารณ์�ผู้#�คน• พั#ดต้ามห�วขั�อุ• ส่านเส่วนาไม�ใช�โต้�วาท&• แบ�งปั�นปัระส่บก้ารณ์�มาก้ก้ว�าให�ค.าแนะน.าผู้#�อุ0,น• ยอุมร�บว�าเราแต้�ละคนต้�างก้7ร# �ความจร�งส่�วนหน+,ง คนอุ0,น

อุาจร�บร# �ต้�างอุอุก้ไปั• หย�ดค�ดก้�อุนพั#ด บางเวลา ท�ก้คนหย�ดอุย#�ในความเง&ยบ

ก้7เปั�นเร0,อุงด&• ไม�เอุาเร0,อุงท&,พั#ดไปัอุ�างต้�อุ โดยเฉ่พัาะไม�น.าไปัอุ�างว�าใคร

พั#ดอุะไร

เด9กหานาฬิ�กาพักชาวนาคนหน+,งท.านาฬิ�ก้าพัก้ท&,เปั�นมรดก้จาก้ค�ณ์แม�หายในคอุก้ม�า

เขัาเส่&ยใจมาก้ แต้�หาเท�าไรก้7ไม�พับ หมดหว�ง เขัาเด�นอุอุก้มาจาก้คอุก้ม�า พัอุด&เห7นเด7ก้ก้ล��มหน+,ง เล�นก้�นอุย#�ใก้ล�ๆ เขัาบอุก้ว�า ล�ง“ท.านาฬิ�ก้าพัก้หายในคอุก้ม�าใครหาพับ จะให�รางว�ล 100 บาท ”เด7ก้ท�ก้คนก้ร#เขั�าไปัในคอุก้ม�า ส่าละวนหาก้�นว� �นวาย คร# �ใหญ�ผู้�านไปั เด7ก้เด�นคอุต้ก้อุอุก้มาท&ละคน ชาวนาย�,งผู้�ดหว�งใหญ�และก้.าล�งถิ่อุดใจอุย#�แล�ว พัอุด&ม&เด7ก้คนหน+,งมาขั�นอุาส่า ล�งคะ หน#ขัอุหาอุ&ก้“หน�อุย แต้�ขัอุหาคนเด&ยวได�ไหมค�ะ ล�งค�ดในใจ ส่�บก้ว�าคนหาไม�”เจอุ เธุ์อุคนเด&ยวจะหาเจอุได�อุย�างไร แต้�พั#ดว�า เอุาเถิ่อุะ แต้�อุย�า“นานมาก้นะ เด7ก้หายเขั�าไปัในคอุก้ม�าคร# �ใหญ� ชาวนาต้�ดใจจะขั+:น”บ�านอุย#�แล�ว พัอุด&เด7ก้โผู้ล�อุอุก้มาช#นาฬิ�ก้าอุย�างภาคภ#ม�ใจ เธุ์อุท.า“อุย�างไรละ ชาวนาถิ่าม หน#เพั&ยงแต้�เขั�าไปัน�,งเฉ่ยๆ เง&,ยห#ฟั�งใน” “ความเง&ยบ แล�วจ+งได�ย�นเส่&ยง ต้�Aก้ ต้Bอุก้ๆ หน#เด�นต้ามไปัจ+งพับนาฬิ�ก้าขัอุงล�ง ขัอุบค�ณ์ค�ะ พัลางร�บเง�นรางว�ลไปั”

สนต้�ว�ธุ์-เพั()อช-ว�ต้ท่-)ด-กว�า• ส่�นต้�ว�ธุ์&ไม�ใช�ก้ารยอุมจ.านน หาก้ใช�เพั0,อุ

เปัล&,ยนแปัลงช&ว�ต้ให�ด&ขั+:น ใช�เพั0,อุส่ร�างส่�นต้�• เร�,มด�วยส่�นต้�ในต้�วเรา• ส่�นต้�ในก้ล��มขัอุงเรา• ส่�นต้�ระหว�างก้ล��มท&,อุย#�รอุบ ๆ ต้�วเรา• ส่�นต้�ในส่�งคมก้ารเม0อุง

สนต้�ในจังหวดชาย้แดนภาคใต้

• ค#�ขั�ดแย�งท&,ต้�างฝ่5ายต้�างย+ดม�,นในจ�ดย0นขัอุงต้น เช�นจ�ดย0นเร0,อุงก้ารขัอุค0นด�นแดนขัอุงฝ่5ายหน+,ง ก้�บเร0,อุงบ#รณ์ภาพัขัอุงด�นแดนขัอุงอุ&ก้ฝ่5ายหน+,ง ย�อุมไม�ม&พั0:นท&,ในก้ารเจรจาต้ก้ลง ในก้รณ์&เช�นน&: ความขั�ดแย�งจะย0ดเย0:อุ• อุะไรค0อุทางเล0อุก้อุ0,นนอุก้เหน0อุจาก้ก้ารเจรจา

ต้ก้ลง- ใช�ความร�นแรง/ยก้ระด�บความร�นแรงจนอุ&ก้ฝ่5ายต้�อุงยอุมต้ามจ�ดย0นขัอุงต้น

สนต้�ในจังหวดชาย้แดนภาคใต้

• อุะไรค0อุทางเล0อุก้อุ0,นนอุก้เหน0อุจาก้ก้ารเจรจาต้ก้ลง- ใช�ความร�นแรงแบบเจาะจง เฉ่พัาะก้�บผู้#�ท&,ใช�อุาว�ธุ์ด�วยก้�น เพั0,อุแส่ดงให�เห7นว�าอุ&ก้ฝ่5ายใช�ความร�นแรงเก้�นก้ว�าเหต้� จนผู้#�ส่น�บส่น�นลดน�อุยลง- ใช�ส่�นต้�ว�ธุ์&ก้ดด�นให�อุ&ก้ฝ่5ายขัาดความชอุบธุ์รรม เพัราะใช�ความร�นแรงอุย#�ฝ่5ายเด&ยว

19ท&,มา Adam Curle (1971)

การคลั-)คลัาย้ความขัดแย้ ง ไม�ส่�นต้� ความส่�มพั�นธุ์� ส่�นต้� ส่งบน�,ง ปั�, นปั5วน พั�ฒนา

ต้.,า ส่#งการต้ระหนกต้�อการด*ารงอย้,�ขัอง

ความขัดแย้ ง

3.ก้ารเจรจาต้�อุรอุง4 . ส่�นต้�ภาพัท&,ย� ,งย0น

1 .ก้ารส่ร�างจ�ต้ส่.าน+ก้ ความขั�ดแย�งแฝ่ง

2. ก้ารเผู้ช�ญหน�าความขั�ดแย�งปัราก้ฏิช�ดเจน

ไม�

ส่มด�ล

ส่มด�ล

อ*านา

จั

ร�นแรงหร(อสนต้�ว�ธุ์-

สนต้�ในจังหวดชาย้แดนภาคใต้

• อุะไรค0อุเง0,อุนไขัอุ�นอุาจน.าไปัส่#�ก้ารเจรจาต้ก้ลง- ใช�ความร�นแรงจนเก้�ดความส่#ญเส่&ยมาก้มาย และเหน0,อุยล�าก้�นท�:งส่อุงฝ่5าย- ใช�ส่�นต้�ว�ธุ์&อุย�างเส่มอุต้�นเส่มอุปัลาย จนอุ&ก้ฝ่5ายขัาดความชอุบธุ์รรมลงเร0,อุย ๆ จนต้�อุงยอุมเจรจา- ยอุมเปัDดพั0:นท&, จาก้เด�มท&,เปั�นจ�ดย0นท&,แขั7งต้�ว ให�ม&พั0:นท&,ท&,เปัDดส่.าหร�บก้ารเจรจาต้�อุรอุง เช�น ยอุมร�บแนวค�ดก้ารพั�ฒนาก้ารปัก้ครอุงส่�วนท�อุงถิ่�,น ให�ม&อุ.านาจหน�าท&,มาก้ขั+:นต้ามล.าด�บ ต้ามเจต้นารมณ์�ขัอุงคนในท�อุงถิ่�,น

ภาพัอนาคต้จังหวดชาย้แดนใต้

22

เศรษฐก�จัเปัลั-)ย้นมาก/เร9ว

เศรษฐก�จัพัฒนาจัากฐานเด�ม

ช า/คงสถูานะเด�ม

การเม(องเปัลั-)ย้นเร9ว

อ-คารส

เปั1ดง�อย้

ฟัลัาเม9งโก

กระจัอกเท่ศ

ภาพัอนาคต้การเปัลั-)ย้นแปัลังในแอฟัร�กาใต้ ในช�วงต้ นท่ศวรรษ 1990

23

เปั8ดใจักว าง

ย้7ดม)นถู(อม)น

บ,รณาการอาเซี-ย้น

เน นภาย้ในปัระเท่ศ

ภาพัอนาคต้ปัระเท่ศไท่ย้ 2562

น*>าพัร�กปัลัาท่,

ต้ มย้*าก� งน*>าโขัง

เกาเหลัาไม�งอก

สภาพัปั/ญหาแลัะภาพัอนาคต้

1 )สภาพัปั/ญหาในปั/จัจั�บน จ.าแนก้อุอุก้เปั�น 4 ม�ต้�ค0อุ ม�ต้�ปัระว�ต้�ศาส่ต้ร� ม�ต้�ศาส่นา ม�ต้�ด�านภาษา และม�ต้�ทางก้ารเม0อุงก้ารปัก้ครอุง

2) สญญาณความเปัลั-)ย้นแปัลัง แนวโน�มหล�ก้ท&,เปั�นแรงขั�บเคล0,อุน 3 ด�าน ได�แก้� แนวโน�มด�านส่�งคมและค�ณ์ค�า ด�านเศรษฐก้�จ และด�านก้ารเม0อุง

3) ภาพัอนาคต้ท่>งส-)แบบขัองจังหวดชาย้แดนภาคใต้

25

รฐปัรบต้ว

รฐไม�ปัรบต้ว

ขับวนการไม�ปัรบ

ขับวนการปัรบต้ว

ภาพัอนาคต้ จัชต้. 2564

บ�หงาร*าไปั (รวมดอกไม หอม)

บ�หงารนไต้/ม(อลัอ (ดอกมะลั�)

บ�หงาบ-แต้ บราย้ง (ดอกผู้กากรอง)

บ�หงาราย้อ (ดอกชบา)