ดินแดนแสนดอกไม้
DESCRIPTION
โดย ทรงกลด บางยี่ขัน คอลเล็กชั่น a book: a decade ลำดับที่ 6 บทความคัดสรรจาก 'ต้นไม้ใต้โลก', 'ดอกไม้ใต้โลก', 'ต้นไม้ใต้ดวงอาทิตย์' และเพิ่มเติมเนื้อหาใหม่! ด้วยความเชื่อมาอย่างยาวนานว่า โลกนี้ดูแลได้หลายวิธี และวิธีดูแลรักษาโลกนั้นไม่จำเป็นจะต้องน่าเบื่อ ล้าสมัย และไม่น่าสนใจ ตรงกันข้าม, วิธีดูแลโลกที่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์ ทันสมัย น่าสนใจ และที่สำคัญ 'ทำได้จริง' มีอยTRANSCRIPT
1
2
คำ�นำ�สำ�นกพมพ
หนงสอในชดไตรภาคของทรงกลดบางยขนอนประกอบดวยตนไมใตโลก
ดอกไมใตโลกและตนไมใตดวงอาทตย คอหนงในผลงานทชวยนยามความเปน
อะบกไดอยางชดเจน
หนงสอชดนเตมไปดวยเรองเลาและขอมลความรทแสดงความปรารถนาด
ตอโลกและเพอนมนษยทงหมดเปนเรองราวเลกๆงายๆและไมวามนจะงอกงาม
ขนมาจากการความพยายามจะปนฝนใหเปนจรงจากความพยายามทจะแกปญหา
หรอจากนำาใจทอยากจะปนใหผอนกตามเรองราวเหลานตางกเปนขอพสจนชนด
ททำาใหเราไดเหนวาโลกนยงนาอย
หนงสอยงแสดงความเกยวเนองระหวางชวตทกชนดประเภทบนโลกน
วาเราทงหมดลวนสมพนธกนปญหาทเรากอขนจะโยงใยไปมผลกระทบตอชวตอนๆ
ไดเสมอแตสงดๆ ทเราสรางขนมากจะเออประโยชนไปสชวตอนๆไดเชนเดยวกน
แรงบนดาลใจเปนสงทหาไดไมยากนกแตแรงบนดาลใจทขบเคลอนเราได
จรงๆเปนสงทหาไดไมงายเลยและนนคอสงทเราคดวาหนงสอเลมนเปน
สำ�นกพมพอะบก
ตล�คม2556
4
ปลกดอกไม
เรองราวทอยในหนงสอเลมนคดสรรมาจากหนงสอเรอง ตนไมใตโลก
ดอกไมใตโลก ตนไมใตดวงอาทตยและเรองทยงไมเคยตพมพรวมเลมอกจำานวนหนง
ผมเรมเขยนเรองราวพวกนเมอ6ปกอนยคนนสงคมไทยเรมตนตวกบ
การออกมาสรางความเปลยนแปลงเพอแกปญหาสงแวดลอมและสงคมครงนน
วธแกปญหามอยไมมากเปนวธเดมๆทเราคนเคยไมสนกและไมคอยมพลง
โลกใบนดแลไดหลายวธ
ผมเชอแบบนนเลยพยายามแบงปนเรองราวการดแลรกษาโลกในแบบอนๆ
ทแสนจะมสสนสกนฟง
ชวงแรกผมตนเตนกบความคดสรางสรรคและความเทในงานเหลาน
แตพออยกบมนนานขน กพบวาความเจงของงานเหลานไมไดอยทความตาง
หรอความเทแตคณคาแทจรงททำาใหงานมพลงคอมนชวยแกปญหาได
ชวงหลงผมเลยสนใจงานทสรางการเปลยนแปลงไดจรงๆเปนงานทคด
ขนมาเพอตงใจแกปญหาไมใชตงใจหาชอเสยง
ชอเสยงทไดรบกลบมาเปนแคผลพลอยไดจากการลงมอทำาจนสำาเรจ
จรงอยทโลกเราเตมไปดวยปญหาแตหากมองดๆเรากจะเหนคนทพยายาม
แกปญหากระจายตวอยทกท
คนเหลานกเหมอนดอกไมดอกเลกดอกนอยทเบงบานเปนความงาม
และความหวงทามกลางแผนดนแหงปญหา
คนเหลานทำาใหโลกงดงามผมเชออยางนน
พวกเราทกคนเปนสวนหนงของความงามนได
วนนเปนแคดนแดนแสนดอกไม
ถาไดพวกเรามาเตมโลกของเรากจะละลานไปดวยลานดอกไม
ทรงกลดบ�งยขน
6
ส�รบญ
ตนไมใตโลก
ถกไหม 13ทงทททง 17แปะแปะ 21แกไมไดกไมแก 25ด�วนTOWN 29น�เตะ 33เครองบนผลตด�วตก 37ฟตบอลของคนไมมบ�น 41พงผง 45ลกค�หน�เก� 49ไมมลมตชวตเกนรอย 53ไมตองต�ย 57พมพผด 61ถ�คณเหง�เข�คอเพอน 65ตนไมกบระเบด 69เสยเหงอใหกฬ�ดกว�เสยนำ�ต�ใหสงคร�ม 73สวยจ�กภ�ยในถงภ�ยนอก 77บ�น�! 81วรรณกรรมปร�บอ�ชญ�กรรม 85คนวนขว� 89ลมยม 93รแลวเหยยบไว 97คว�มสขจ�กมวสกวดโอ 101
ส�รบญ
7
หน�มด 105จ�กไปอย�งสงบ 109สถ�บนขงแก 113ปลอดปลอย 117คณแพะชวย! 121พร�งชมพ 125ไอเสอปลก! 127โฆษณ�มพลง 131อ�ห�รศลปโอช� 135
ดอกไมใตโลก
... 141ช�วบ�นผ�นศก 147เร�ต�งยนอยบนตนเข�(คนละข�ง) 151อย�หย� 157คอนเสรตโลกดนตรและRadiohead 161ไมใสไส 167โลกตองก�รเพอนเลน 173ทมช�ตองกฤษชดประหยดพลงง�น 177รบรอรว 183สนค�ปลอดม�เฟย 187มอมแมมมอธ 191ประวตทกบคคลสำ�คญ 195เสยชพอย�เสยสตว 199สขสโมสร 205ขอขวด 211ไดยนแตไมไดฟง 217
8
ธรรมช�ตว�ดรป 221M(uslim)TV 225คว�มสขรถชอกโกแลต 229คว�มดงไมใชคว�มด 233ห�ให 237คดถงคด 241กฎไมกฎหม�ย 245หอของฉน 249คณสมบตของกระด�ษทวทย�ศ�สตรยงพสจนไมได255หนงสอเลมนเคยเปนตนไมม�กอน 259คนดของเธอ 263ขอใหผม 267เปลยนโลกดวยก�รเปลยนก�งเกงใน 273ธนบตรขดขน 279หนทำ�ได 285ลดลงม�กขน 289ปดปน 293คณค�ของครค� 299วนทเร�เท�กน 305แลกดวยเลอด 309เมอเหตก�รณแบบAvatarเกดทเอกว�ดอร 313ตนกอนฝน 317
ตนไมใตดวงอ�ทตย
คนลดคนเรง 325สงเสรมก�รสงเสยง 329เลยงทงร�น 333
9
รวมรม 337จนนกแตรกจรง 341ใครไรบ�น 345ลดโรงเรยน 349รกกนหน�พ�กนหน 353ประโยชนใชสอยประโยชนใชสวย 357ฝนซอนฝน 361คนห�ยของไมห�ย 365อ�ส�นยมสงคมเปนสข 369พอดพอด 373ตะเกยบตะก�ย 377ตนก�รตน 381พ�หนะพ�ชนะ 385นมน�น 389หนด 393ไมหมดไมอด 397เดยวสวย 401อย�ใชใจพกลมองคนพก�ร 405ก�กล� 409ผประสงคจะออกน�ม 413ชร�แคภ�พ 417ง�นแตงง�น 421ไมไกลฝง 427ภตนอยทำ�เยอะ 431ย�กซ�อ�ส� 435หนอนไมมต�แตว�ชอบอ�นหนงสอ 441
10
11
ตนไมใตโลก
84
85
“การไมใชความรนแรงคอพลงทยงใหญของมนษย มนมอานภาพยงกวาอาวธท�าลายลางททรงอานภาพทสด
ทมนษยคดสรางขนมาได” มหาตมะ คานธ
เมกซโกซต เปนเมองหลวงของประเทศเมกซโกแตถงอยางนนเมองน
กยงเตมไปดวยประชากรผไมรหนงสอและพลเมองผตงใจเอาดทางดานการ
ประกอบอาชญากรรมโดยเฉพาะอยางยงในเขตสถานรถไฟใตดน
ซาเวยรกอนซาเลซการซา ผอำานวยการรถไฟใตดนลงมอแกปญหา
อาชญากรรมดวยการใชวรรณกรรมวธคดและวธการไมไดมอะไรยงยากเขาเชอ
วาถาเราไดอานหนงสอดๆ เรากจะเปนคนดเมอเราเปนคนดคดดทำาดอตราการ
จปลนฉกชงวงราวกจะลดลงไปเองวาแลวการซากจดการปรบระบบรถไฟใตดน
ทวเมองเมกซโกซตใหกลายเปนหองสมดขนาดใหญยกษมหนงสอใหหยบยมอาน
กนฟรๆทสถานตนทางแลวคอยสงคนทสถานปลายทางหนงสอทคดสรรกนมา
สวนใหญเปนหนงสอขนาดสนทนาจะอานจบไดภายในระยะเวลาเดนทางเชน
เรองสนหรอบทกว
วรรณกรรมปราบอาชญากรรม
86
โครงการนเชอวาจะชวยทำาใหชาวเมกซโกซตซงสวนใหญเปนผมรายได
นอยมโอกาสไดอานหนงสอมากขนและนาจะชวยใหอตราการรหนงสอเพมขน
รวมไปถงชวยขดเกลาจตใจของชาวเมองใหหางไกลจากการประกอบมจฉาชพดวย
ตอนนภายในหองสมดใตดนแหงนมหนงสออยทงหมด250,000 เลม
และภายใน2ปนจะถกขนมาเตมจนครบ7ลานเลม!ขอยำากนอกครงวา7ลานเลม!
นอกจากจะเปนทถกอกถกใจหนอนหนงสอแลวโครงการนนาจะสรางความตนตว
ครงใหญใหวงการวรรณกรรมของเมกซโกไดดวย
ถาสงสยวานโยบายหลดโลกแบบนหลดออกมาไดยงไง
เดาไดไมยากกคงมแตผบรหารทรกงานวรรณกรรมเทานนแหละทเชอมน
ในพลงของวรรณกรรม
เหนเขามหองสมดทสดใหญ เลยสนใจอยากรใหเตมทหรออจฉาททำาไมเราไมม
คลกไปทwww.metro.df.gob.mxเอย
108
109
“ค�าจารกเหนอหลมฝงศพ คอค�าโฆษณายอนหลง ส�าหรบสนคาทหยดผลตเปนการถาวรแลว”
เออรวน เอส. คอบบ
บอยครงทการทำาบญทางศาสนากลบกลายเปนทำาบาปตอสงแวดลอม
โดยไมรตว
อยางกรณของงานศพนอกจากขยะนานปประเภทแลวระบบการเผาของ
เมรกเปนเรองทควรใสใจเพราะเมรจำานวนมากยงคงใชเตาเผาแบบเกาททงเปลอง
พลงงานและปลอยควนพษถาจะวากนจรงๆในบางพนทกถงขนผดกฎหมาย
เรองผลกระทบตอสงแวดลอมจากพธเผาศพนนทางอนเดยเขาเขาใจด
เพราะทนนมความเชอวาเมอมอดมวยมรณาลงตองนำารางมาประกอบพธฌาปนกจ
กลางแจงรมฝงแมนำาในแตละปมการเผาศพเชนนถง8.5ลานรายตนไม50ลาน
ตนเลยถกโคนลงมาทำาฟนคารบอนไดออกไซด8ลานตนถกปลอยขนสชนบรรยากาศ
แตนคอความเชอทางศาสนาทตองดำาเนนตอไปผอนหนกใหเปนเบาไดกแค
จากไปอยางสงบ
110
การประดษฐเตาเผาขนมาใชแทนการสมไฟเผากนตามเดมซงชวยประหยดเชอ
เพลงไปไดกวาครงและลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดลงถง60เปอรเซนต
ทแรกประชาชนกไมอยากใชเตาเผาเนองดวยเกรงจะผดหลกศาสนาแตเมอทง
นกรณรงคดานสงแวดลอมนกวชาการและนกบวชออกมารบรองพรอมๆกน
ผคนกเรมเหนดเหนงามดวย
ทางฝงองกฤษเองตนตวเรองนเชนกนถงขนาดมการทำาTheNaturalDeath
Handbookหรอคมอจดงานศพดวยตวเองแบบงายๆในรปแบบทเปนมตรกบ
สงแวดลอมแลวกยงมการจดตงGreenBurialCouncilขนมาเพอใหใบรบรองกบ
บรษทรบจดงานศพทไมเปนพษเปนภยตอโลกรวมไปถงการแจกรางวลใหกบสสาน
เตาเผาศพออรแกไนเซอรรบจดงานศพและบรษทผลตโรงศพทดำาเนนงาน
อยางไมทำารายโลก
บนเกาะองกฤษนนปาไมเหลอนอยการตดไมมาทำาโลงศพจงถอเปนการ
ยำายโลกอยางแรงทนนเลยนยมโลงศพททำาจากไมไผปลกซงประกอบแลวสงมา
จากเมองจนทางสกอตแลนดกนยมโลงททำาจากปอกระเจาสวนทางฝงอเมรกา
ตอนนโลงศพททำาจากกระดาษรไซเคลไดกลายเปนกระแสหลกไปเรยบรอยแลว
โลงทวานเมอเผาแลวจะไมกอใหเกดกาซพษดวยคนทนนไมมใครมองวามนเปน
โลงศพกระจอกทไมสมฐานะของผตายเพราะโดยรปลกษณแลวดดมราคาทเดยว
และไมวาจะเปนโลงจำาปาททำาจากไมสกทงตนหรอวาโลงททำาจากกระดาษรไซเคล
ผตายกเอาไปไมไดไมชามนกตองถกเผาหรอไมกยอยสลายไปอยดถาอยางนน
กอยาใหผตายมสวนรวมในการทำารายโลกเพมขนอกเลยจะไดจากไปอยางสงบจรงๆ
แมวาตอนนการทำาความดในทางสงแวดลอมยงไมอาจเรยกวา‘ทำาบญ’ได
อยางเตมปากแตทางสำานกวาตกนกเรมมองวาภารกจของศาสนานนไมควรจะ
ดแลแคจตวญญาณแตตองรวมดแลโลกดวยวาแลวพระสนตะปาปาองคปจจบน
111
กเลยเตรยมตดตงแผงโซลารเซลลเพอผลตพลงงานสำาหรบใชในหอประชมPaulVI
แลวกเตรยมขยายแผงโซลารเซลลนไปทวนครวาตกนจะไดใชพลงงานสะอาดกน
ทงเมองซงถอวานโยบายนเปนการแสดงทาทตอเรองสงแวดลอมขององคกร
ศาสนาครงสำาคญทกนาจะทำาใหเกดอะไรดๆตามมามากมาย
หรอวาเขาพรรษาครงหนา เราจะซอแผงโซลารเซลลไปบรจาคแทน
เทยนพรรษาด
อยาใหตองอทานวา“ตายแลว!ยงไมไดเตรยมตวเลย”เตรยมตวตายเสยกอนตาย
สงซอคมอจดงานศพแบบไมทำารายโลกทwww.naturaldeath.org.ukดแบบ
โลงศพไมไผทwww.bamboocoffins.co.ukรวมลงกทเกยวของกบการจดงานศพ
สดกรนwww.greenendings.co.uk
124
125
“ถาใชกฎตาตอตา ไมชาคงตาบอดทงโลก”มหาตมะ คานธ
สงสยวายานเบอรตนออนเทรนทในองกฤษขโมยขโจรคงจะชกชมขาวของ
เครองใชนาจะหายกนไมเวนวนและผพทกษสนตราษฎรคงทำางานกนอยาง
เตมกำาลงความสามารถแลวแตกยงไมอาจยบยงการปฏบตการของมจฉาชพได
คณตำารวจถงไดเปลยนแนวคดในการปองกนของหายเสยใหม
จากทเคยเนนการจองจบและวางกำาลงรกษากเปลยนมาเปนแกปญหา
ทตนเหต
เมอขาวของเครองใชมนยวยวนตากจดการพรางมนซะเลยเกดเปนแคมเปญ
Paint itPinkชกชวนใหชาวบานทาสอปกรณทำาสวนหรอเครองมอชางทมราคา
และมโอกาสถกโจรกรรมไดงายใหกลายเปนสชมพจะไดไมลอตาลอใจโจรเพราะโจร
คงไมอยากเสยเวลาไปทาสทบแตถาไมทาสทบกไมร จะเอาของสชมพแบบน
ไปปลอยทไหนและขอดอกอยางกคอถาเจอขาวของเครองใชสชมพแบบนกเปน
หลกฐานทนาจะยนยนไดวาเปนของขโมยมาอยางแนนอน
ถาใชอาวธแลวยงหยดไมไดลองชวนกนวางอาวธแลวเปลยนจากปน
มาเปนแปรงกดเหมอนกนนะ
พรางชมพ
ดอกไมใตโลก
186
187
เรานาจะเรมตนเรองนดวยประสบการณทคนสวนใหญมสวนรวม
เคยโดนเรยกเกบคาจอดรถกนไหมครบ
หมายถงการจอดอยางถกตองตามกฎหมายรมถนนหลวงทสรางขนดวย
เงนภาษของเราแลวอยดๆกมคนเดนมาแบมอขอเกบ‘คาจอดรถ’
จะเรยก‘คาจอดรถ’คงไมถกนกเพราะพๆนองๆเหลานนไมไดเปน
เจาของทแลวจะมสทธอะไรมาเรยกเกบทถกทควรมนนาจะเปน‘คาคมครอง’รถ
มากกวา
ในทางทฤษฎนาจะหมายถงพวกเขาเหลานนยนดชวยคมครองรถเราให
แคลวคลาดภยนตรายจากมจฉาชพแตในทางปฏบตมนหมายถงการคมครองรถ
จากนำามอของพๆนองๆเหลานนมากกวา
ผมเคยจอดรถรมถนนองรดนงตในชวงบายวนอาทตย มคนโบกให
เสรจสรรพพอลงจากรถมาเดกหนมคนทโบกรถใหกเดนมาเกบคาจอดรถ เพอ
สวสดภาพของพาหนะผมยนยอมพรอมจายคาคมครองผมถามเขาวาเทาไหร
“สองรอยบาท”คอคำาตอบ
เขาอธบายวาวนนมแขงมาทจอดหายากอยางโนนอยางนและเหตผล
บางประการทไมนาจะเอามาเลากนผานสอสาธารณะประหนงวาตนทนมนมาเทาน
สนคาปลอดมาเฟย
188
แลวลดใหผมไมไดจรงๆราคานนถกแลวเชกราคาเจาอนไดเลยไมมตรงไหนถก
กวาทนอกแลว
ทจอดรถนะนองไมใชเสอยด!
คยกนอยนานตางคนตางเหนใจกนสดทายผมไมยอมจาย เลยตอง
ยายรถไปจอดทอนทามกลางคำาขอโทษของเขา
บานเมองเรานมนกงงๆดนะครบ
บานเมองในเขตปกครองตนเองซซเลยทางตอนใตของอตาลกประสบ
เหตการณคลายๆกนนทนนเปนดงมาเฟยราวกบหนงเรองThe Godfather
หากใครอยากเปดกจการรานคากตองจายคาคมครองใหกบแกงมาเฟยซงแบงกน
ดแลเปนโซนๆไมขามพนทกน
หากไมจายกเตรยมเจอเหตการณประเภทกระจกหนารานแตกไฟไหม
รานโดยไมมสาเหตหรออยดๆกมระเบดอยใตทองรถไดเลย
เมอสถานการณเปนอยางนรานคารอยละ80จงยนดจายเงนเดอนละ
10,000-25,000บาทเพอซอความสบายใจจากชาวแกงสเตอร
แตแลวในฤดรอนของป2547มเพอนกลมหนงนดพบกนเพอวาดฝนวา
อยากมผบเปนของตวเอง ใครบางคนถามขนวา “แลวถามมาเฟยมาเรยก
คาคมครองละ”
“กจายมนไปส”
ไมใชคำาตอบในวนนน
วนถดมาชาวเมองปาแลรโมตนมาพบกบสตกเกอรพนขาวตวอกษรสนำาเงน
แปะอยทวบานทวเมองขอความในสตกเกอรนนบอกวา
‘คนทจายคาคมครองคอคนทไมมศกดศร’
คณไมไดเสยแคเงนคณเสยศกดศรดวย
แคมเปญตอตานความไมถกตองของระบบมาเฟยเรมตนขนอยางเงยบๆ
ในตอนนน
189
แคมเปญนหาแนวรวมไดไมยาก เพราะทกคนลวนประสบปญหาน
เหมอนๆกนพวกเขาคดตอวาหากจะหยดจายคาคมครองหรอpizzoกตองหยด
จายทกคนพรอมกนเพราะถาคนทำาขนมปงยงคงจายเงนใหมาเฟยเมอเราซอ
ขนมปงกเทากบวาเราจายเงนใหมาเฟยทางออมกเลยเกดกลยทธใหมทรณรงควา
ตอตานคาคมครองตองเปลยนแปลงพฤตกรรมการซอโดยหวงวาจะสรางกลม
ผขายและผบรโภคทเหนความสำาคญในเรองน
ถาจะแขงขอกตองขยบทงระบบองคกรเอกชนทชอAddiopizzoจงถก
ตงขนมาดำาเนนการเรองนอยางจรงจงทางสมาคมอตสาหกรรมConfindustriaก
ออกมาประกาศวาบรษทไหนจายเงนคาคมครองใหมาเฟยโดนขบออกจากกลมแน
ไมรวาพวกเขาเอาความกลามาจากไหน
เปนไปไดวาอาจเปนเพราะหวหนาแกงมาเฟยตวใหญตางถกรวบตวเขาไป
นอนในซงเตทละคนสองคน
สวนทนาทงทสดในแคมเปญนเกดขนเมอชายหนมวย29ปทชอฟาบโอ
เมสสนาตดสนใจเอาเงนเกบทงหมดทมมาเปดซเปอรมารเกต ชอPuntoPizzo
freeคอนเซปตของซเปอรมารเกตแหงนคอขายเฉพาะสนคาทไมจายเงนใหมาเฟย
ไมวาจะในขนตอนไหนๆกตามจะเรยกวาเปน‘สนคาปลอดคาคมครอง’กยงได
ดงนนไมวาเราจะซอแยมกระถางตนไมชดนอนหรอนาฬกาขอมอจาก
หางนกสบายใจไดวาเราไมไดสนบสนนการจายเงนคาคมครองใหมาเฟยทางออม
สนคาราคาถกอาจเปนเรองสำาคญแตสนคาท‘ถกตอง’สำาคญกวา
ซเปอรมารเกตแหงนจะอยรอดปลอดภยไดนานแคไหนยงเปนคำาถาม
แตสงทไมตองถามกคอหวจตหวใจของคนทกลาออกมาชนกบระบบทมน
ไมถกตอง
ผมเหนดวยกบพวกเขาคนทกลาเผชญหนากบความไมถกตองตางหากท
‘มศกดศร’
www.addiopizzo.org
210
211
เสอยดเปรยบเสมอนสอโฆษณาเคลอนทได
การสกรนชอหรอเครองหมายการคาของบรษทหางรานแลวสงใหคนใส
เปนวธการโฆษณาแบบหนงทใชกนมาเนนนานตงแตองคกรธรกจไปจนถงองคกร
ในภาคสงคมสนคาบางอยางตองลงแรงกนแทบตายกวาจะมคนยอมเอาเสอไปใส
แตสนคาบางอยางทประคบประหงมแบรนดตวเองมาอยางดอยเฉยๆกมคน
แยงกนขอโลโกไปสกรนใชสงทตองลงมอกลบเปนการปฏเสธดวยกลววาหากโลโก
ไปอยผดทผดคนจะเสยแบรนดเสยเปลาๆ
คนทสวมใสเสอผาซงมโลโกสนคาเดนหรานนแปลความไดหลายอยางบาง
กไมไดคดอะไรกบโลโกนนเลยเขาแคชอบสชอบผาหรอชอบลวดลายเพยงเทานน
บางกชนชอบแบรนดนนเปนการสวนตวดวยเหตผลตางๆนานา
บางกรสกวาถาใสเสอแบรนดเนมแลวตวเราจะเปนอยางสโลแกนแสนเท
ของแบรนดนน
ขอขวด
212
และบางกอยากประกาศรสนยมของตวเองวาฉนกใชแบรนดนนะโวย!
เหตผลของการใสเสอยดสกรนโลโกแบรนดดงเปนอยางไรเหตผลของ
การใสเสอยดสกรนขอความรณรงคตางๆกไมนาตางกน ในยคกอน เสอยด
ทสงสารทางดานสงคมมกมากบบทกวเพอชวตหรอขอความคมๆทบาดทงลก
และซงหรอเสอยดของบางองคกรกมาแนวเรยบงายพดในประเดนทอยากบอก
อยางตรงไปตรงมา
แตยคนการสงสารดานสงคมผานเสอยดขยบจากงานขององคกรเพอสงคม
มาสกลมคนทกแขนงอาชพโดยเฉพาะผคนในวงการแฟชน
เสอยดทออกแบบมาเพอแสดงความปรารถนาดตอโลกนนมใหเหนทวไป
ถาจะมใครออกแบบเพมอกสกลายสองลายกไมใชเรองทนาสนใจขนาดตองสาด
สปอตไลตเขาสองตอใหบอกวาบรษทใหญอยางโคคา-โคลายอมลงทนตงโรงงาน
ผลตเสอยดเพอพดสงนอยางจรงจงกเถอะ
ในยามททกสวนในสงคมเรมทบทวนถงบทบาทของตวเองวาไดกอมลพษ
อะไรใหกบสงแวดลอมบางและเรมลงมอทำาอะไรบางอยางเพอลดผลกระทบนน
เรากเรมเหนการแกปญหาในวธทไมคนตา
เชนบรษทโคกเลอกทจะสกรนเสอยดขาย
ไมไดประชดนะครบโคกเขาขยบตวครงใหญดวยการทำาเสอยดออกมาขาย
จรงๆแถมยงจบมอกบหางยกษใหญอยางWal-Martดวย
ทกองคกรลวนแลวแตกอใหเกดปญหาทางสงแวดลอมทงนนไมมากกนอย
ไมทางใดกทางหนงธรกจนำาอดลมกดวยผลกระทบหนงทเกดจากธรกจของโคก
ซงโคกมองวาเปนเรองใหญและพรอมจะแกปญหาเปนอนดบแรกๆคอเรอง
บรรจภณฑหรอขวดพลาสตกทจะกลายเปนขยะหลงจากนำาสดำาถกรนหมดขวด
ในยคกอนเราดมดำาโคกจากขวดแกวเปนสวนใหญพอดดหมดกเอาขวดเกา
ไปเปลยนเพอซอขวดใหมทงแบบขวดเลกและขวดใหญแตยคนเรานยมดดดมผาน
ขวดพลาสตกเพราะสะดวกกวาผมไมแนใจวาระหวางขวดแกวกบขวดพลาสตก
อะไรดกวาอะไรรแควาขวดแกวมนำาหนกมากทำาใหตองใชพลงงานมากกวา
213
ในการขนสงและตองการกระบวนการชำาระลางกอนนำากลบมาบรรจใหมสวนขวด
พลาสตกกกลายเปนขยะทดอดานไมยอมยอยสลายงายๆถาเผามนกเผยสารพษ
ถาทงไวกเปนสวนเกนของระบบนเวศแถมกวาจะไดพลาสตกมานนกตองขด
ปโตรเลยมจากใตโลกขนมาใชเปนวตถดบเชอมโยงไปหาปญหาโลกรอนอก
โคกพยายามแกปญหานดวยการเรมตนทำาโครงการDrink2Wear
ดวยการนำาขวดพลาสตกของโคกกลบมารไซเคลแลวผลตเปนเสอยด
ขอความบนเสอทวาMake your plastic fantastic, Rehash your trash
หรอ I recycled 4 bottles. All I got was this t-shirt.เลยไมใชแคขอความรณรงค
แบบเดยวกบทอยตามเสอยดอนๆแตมนสงสารเหลานนดวยการแสดงใหเหนถง
ตวอยางทเกดจากการลงมอทำา
สงทเสอยดตวนพยายามบอกผบรโภคกคอสงเลกๆอยางการรไซเคลขวด
แคไมกใบกชวยรกษาธรรมชาตไดเพราะในการผลตเสอแตละตวตองการขวดโคก
ประมาณ3-4ใบเทานน
ผบรหารของโคกมองวานคอความสนกอยางหนงในการขยายแบรนดและ
การเปนผนำาทางความคดในเรองสงแวดลอมเขาวา“คณไมมทางทำาใหนกสงแวดลอม
ตวจรงหนมารกโคกไดดวยเหตผลมากมายแตกบคนทเหลออกหรอ99.9
เปอรเซนตของประชากรทงหมดเราอยากทำาใหพวกเขาเหนวาแบรนดของเราสนใจ
ในการกำาหนดจดยนทถกตองและเราไดทำาสงดๆใหกบสงแวดลอม”
เสอยดเหลานมขายในรานWal-Martกวา400สาขาทวสหรฐอเมรกาและ
สงซอไดผานเวบไซตของWal-Martในราคาตวละประมาณ250บาทโคกตงเปา
ไกลลบไววาจะนำาขวดพลาสตกและกระปองโคกในตลาดสหรฐอเมรกากลบมา
ใชใหมหรอกลบมารไซเคลใหไดทง100เปอรเซนตซงตองใชงบประมาณราว2,040
ลานบาทแลวโคกกยงไมหยดอยแคเสอยดเพราะไหนๆกตงโรงงานขนมาแลว
พวกเขาเลยเตรยมจะปลอยสนคาอยางกระเปาหมวกกระเปาสตางคและสมด
ตามออกมาอก
มผลสำารวจออกมาวาคนอเมรกนเกอบ200ลานคนตนตวกบการซอ
214
สนคาเพอสงแวดลอมในป2550มสนคาเพอสงแวดลอมใหมเอยมถกปลอยส
ตลาดอเมรกนเพมขนถง328รายการหรอคดเปน200เปอรเซนตเมอเทยบกบ
ปกอนในขณะทยอนกลบไปเมอป2545มการสงสนคาเพอสงแวดลอมออกส
ตลาดแค5ชนเทานน
หลงจากขาวนออกไปหลายคนกมองวานคอการ‘ฟอกเขยว’อกครงของ
บรษทยกษใหญเพราะโคกควรไปแกปญหาทตนเหตอยางการลดการผลตมากกวา
จะมาแกทปลายเหตอยางการเอาขวดไปรไซเคลซงเรองนกคงแลวแตจะเลอกมอง
การเอาขวดนำาพลาสตกมารไซเคลนนไมใชเรองใหมสำาหรบบานเราอยาง
โรงงานไทยเนโกโรของเรากเอาขวดนำาพลาสตกมารไซเคลทำาพรมตงนานแลว
มหลายเนอหลายสหลายลายถานบจากวนทผมเหนครงแรกจนถงตอนน
กสบกวาปเขาไปแลวแถมราคากถกแสนถกพรมเชดเทาผนหนงแคไมกสบบาท
เทานนถาตอยอดดๆขวดพลาสตกเหลานอาจจะเปนอะไรตอมอะไรทนาสนใจ
ไดอกมากมาย
เผลอๆใชแลวอาจจะยดกวาใชสนคาแบรนดดงกได
www.walmart.com
228
229
เงนถกสรางขนมาเพอทำาหนาทเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคาและ
บรการแทนทจะใชระบบแลกสนคากนโดยตรงแบบหมไปไกมา เวลาลวงไปนบ
พนปจากเปลอกหอยมาสเหรยญโลหะเงนกระดาษจนถงบตรพลาสตกเงนยงคง
ทำาหนาทของมนไดอยางไมขาดตกบกพรอง
พอมนษยเราใชเงนกนเคยมอและเคยตวเขากเรมเบนเปาหมายของชวต
เขาสการเสาะแสวงหาและสะสมเงนบางคนกถงขนเคารพบชาเงนเหนอสงอนใด
ในชวต เมอเปนเชนนนกจการงานใดทไรผลตอบแทนในรปตวเงนหลายตอ-
หลายคนจงไมใครจะของแวะ
ในขณะทโลกของเรากำาลงหมนไปหาการแสวงหาความมงคงเดนหนาเขาส
การคาเสรกลบมคนกลมเลกๆกลมหนงวางกระเปาสตางคไวทบานแลวหนมา
เอาจรงเอาจงกบการแลกเปลยนแบงปนสนคากนจากมอสมอโดยไมผานพอคา
และแลกเปลยนกนตามความพอใจหรอคณคาสำาหรบจตใจเราไมใชมลคาท
กำาหนดขนมาจากการเอาเสนอปทานไปสานกบเสนอปสงค
ความสขรถชอกโกแลต
230
เพทราบารเรน(PetraBarren)หญงสาวชาวองกฤษวย32ปเปนผหนง
ทนยมชมชอบแนวคดน เธอเลยเอามาปรบใชกบการเดนทางครงใหญของเธอ
บารเรนเปนคนทมความสขกบการทำาขนมชอบเดนทางและรกการผจญภย
เธอทำางานอยในเรอทแลนระหวางประเทศอย5ปพอกลบมาองกฤษกตงใจ
วาจะเอาวธการปรงชอกโกแลตของประเทศตนตำารบทไดสมผสมาเผยแพรใน
องกฤษบางเธอเลยตงใจทำาอย2อยางคอไปสมครเปนพนกงานรานชอกโกแลต
เพอเรยนรระบบธรกจของวงการนและอกอยางคอ เธอคอยๆทดลองสราง
สตรขนมของตวเองเกบไว
เมอทกอยางสกงอมบารเรนกเรมหารถตเพอใชทำารานแลวเธอกเจอมน
ในeBayนนทำาใหเธอตองเดนทางจากลอนดอนไปรบรถทสกอตแลนดระยะเวลา
1สปดาหในชวงขากลบทเธอแวะเทยวมาตลอดทางกบเพอนๆทำาใหเธอเกด
ไอเดยวาอยากขบรถชอกโกแลตคนนเดนทางทวเกาะองกฤษเปนการเดนทาง
ทอาศยชอกโกแลตเปนทตสนถวไมตร
เธอตงใจวาจะขบรถไปเรอยๆพอเจอทำาเลเหมาะๆหรองานเทศกาลตางๆ
กจอดรถแลวกางหนาตางถางหลงคาเปลยนรถใหเปนรานแลวขายขนมไอศกรม
และผลตภณฑขนมเกไกและในเวลากลางคนเธอกหมายมนวาจะเอาชอกโกแลต
สดอรอยของเธอไปแลกกบอาหารเยนและทพกสาวนกทำาชอกโกแลตคนน
ไมตองการใชเงนเปนสอกลางในการเดนทางเธอขอมอบหนาทนนใหกบชอกโกแลต
เมอคดไดดงนนบารเรนกเหยยบคนเรงพารถชอกโกแลตบารคนแรกของประเทศ
ออกทวรทวเกาะองกฤษในชวงเดอนเมษายนป2551
ถามองในแงของคนรกชอกโกแลตนคอการเดนทางทนำาผลตภณฑ
เกยวกบชอกโกแลตแสนอรอยไปเผยแพรยงพนององลชชนทวประเทศและในมม
ของนกเดนทางเธอกไมตางอะไรจากแบกแพกเกอรทตองการเรยนรชวตและ
แลกเปลยนบทสนทนากบมตรใหมในแตละคนอยางทหญงสาวผนเขยนไววา
เธอเดนทางจากความวางเปลาเขาไปในชวตของคนคนหนงแลวพอถงเวลากกลบ
ออกจากชวตคนคนนนมาสความวางเปลาอกครง
231
นกแปรรปชอกโกแลตบอกวาคนสวนใหญทเธอเจอนนดเหมอนจะด
แตชอกโกแลตสามารถสลายกำาแพงและละลายใบหนาครำาเครงใหสนกสนานได
หลายคนคงของใจในสรรพคณขอนของชอกโกแลตวาจรงเทจประการใดบารเรน
ยนยนวากเพราะเจาชอกโกแลตนแหละททำาใหเธอทมพกมอาหารคำากนมาตลอด
การเดนทาง
บารเรนบอกวา ขนมทเธอทำาออกมาเปนการนำาเอาสงทคนองกฤษ
รกทสด2อยางมารวมกนนนกคอชอกโกแลตและพดดงและดวยความทมน
เปนขนมทปรงสดๆจากสตรสดพเศษกเลยเปนขนมทสวยแปลกตาและอรอย
แปลกลนถงมเงนกใชวาจะหากนกนไดงายๆดงนนพอเธอยนขอเสนอแลกขนม
กบทพกใหกบเพอนใหมทไดพบเจอระหวางทางเธอเลยไมคอยโดนปฏเสธ
หากอยากเหนวาชอกโกแลตของบารเรนทำางานไดดแคไหนลองคลกเขาไป
ในเวบไซตของเธอเราจะเหนภาพทพกและอาหารเยนทบารเรนใชชอกโกแลตแลก
มาในแตละวน ทพำานกทเธอไดรบกลบมานนมตงแตปราสาทไปจนถงบานของ
ชาวนาอาหารทไดกมแตตงอาหารงายๆไปจนถงอาหารสดหร
นอกจากการเสยงดวงไปหาทพกเอาดาบหนาแลว เธอยงใชวธประกาศ
แผนการเดนทางทงหมดลวงหนาแลวถามหาวามใครอยากเอาทพกกบอาหารคำา
มาแลกชอกโกแลตสดอรอยบางรวมไปถงใหเพอนพองชวยประกาศหาอกแรง
เจาของรถชอกโกแลตเลาวาการเดนทางครงนนาประทบใจมากและม
คณคามากเพราะมนกำาลงบอกโลกวาเกาะองกฤษไมไดแลงนำาใจเราสามารถนำา
มตรภาพมาแลกเปลยนกนได เธอสรปวาองกฤษทเธอไดเจอไมใชเมองแหง
ฟชแอนดชพส
แตเปนประเทศของนกฝนทเตมไปดวยรอยยม
www.chocstar.co.uk
258
259
หนงสอทกเลมทคณอานเคยเปนตนไมมากอน
ขอความแรกบนหนาเวบไซตของEco-Librisบอกผมาเยอนอยางนน
เราถกปลกฝงมาแตเลกแตนอยวาการอานหนงสอเปนกจกรรมทด
มประโยชน และเหมอนยงไมเคยมใครออกมาพดถงโทษของมนเลยดวยซำา
เหลาหนอนหนงสอเลยคอนขางภมอกภมใจในกจกรรมโปรดของตนวาดดมคลาส
กวาการเปดทวดหนงฟงเพลงเปนไหนๆ
ยงไมเคยมใครเฉลยวใจวาการอานนนสงผลกระทบในแงรายตอสงแวดลอม
เชนกน
Eco-Librisสอสารกบคนทรกการอานดวยประโยคสนๆเพยงวาหนงสอ
ทกเลมทคณอานเคยเปนตนไมมากอนยงในชวตนเราอานหนงสอมามากแคไหน
เรากทำารายตนไมโดยไมรตวมากแคนน เมอรตวเชนนนแลว ไมอยากจะทำาอะไร
เพอรบผดชอบตอปญหาทเราสรางบางเลยหรอ
เวบไซตแหงนชวนผอานทกคนมาชวยกนปลกตนไมทดแทนการโคนตนไม
เพอเอาไปทำาหนงสอในอตราสวนตนไม1ตนตอหนงสอทเราอาน1เลม
หนงสอเลมนเคยเปนตนไมมากอน
260
ในความเปนจรง หนงสอ 1 เลม คงลวงเกนชวตตนไมไมถง 1 ตน
แตการ‘ให’มากกวา‘รบ’กบบางเรองนนกไมนาจะนบวาขาดทน
วธทEco-Librisนำามาเสนอไมมอะไรยงยากแคระบจำานวนหนงสอทอยาก
จะปลกตนไมทดแทน จากนนกคลกชำาระเงนผานบตรเครดต สนนราคาหนงสอ
1เลมหรอตนไม1ตนเทากบ1เหรยญสหรฐฯ
จากนน ทางทมงานจะประสานงานตอไปยงองคกรทองถนททำางานดาน
การปลกปาอย ทนการากว เบลซ กวเตมาลา ฮอนดรส ปานามา ในทวป
อเมรกากลางและมาลาวในแอฟรกา เพอใหนำาตนไมไปลงในพนทซงจะเกดเปน
ประโยชนทงตอธรรมชาตและชาวบาน
Eco-Libris ไมใชองคกรพฒนาเอกชนหรอเอนจโอ พวกเขาประกาศตว
ชดเจนวาเปนหนวยงานธรกจท ‘หวงผลกำาไร’ แตกเปนธรกจเพอสงคมและ
สงแวดลอม เพราะเขาเชอวา มนคอวธการทำางานทดและมประสทธภาพทสด
ตอทกฝายพวกเขายนยนวาตนไมทเราปลกนนจะเตบโตยนตนไดแนถาเราตองการ
ปลก10ตนพวกเขาจะปลกใหเรา13ตนเพอรบประกนวาหากตนไมลมตาย
ไปบางทายทสดกยงจะไดจำานวนถกตองครบถวนตามทตกลงกนไวและในแตละ
ปกจะมการประเมนผลตรวจนบยอดกบองคกรทปลกและดแล นนคงเปนความ
จรงจงและประสทธภาพแบบองคกรธรกจทพวกเขาหมายถง
เมอชำาระเงนสำาหรบการปลกตนไมแลว เรา (ไมวาอยมมไหนของโลก)
จะไดรบสตกเกอรEx-Librisซงเปนกระดาษรไซเคลมขอความวา‘Onetreewas
plantedforthisbook’เพอนำามาแปะบนปกหนงสอของเรา
Ex-Librisคอ‘ตรา’ทงในรปแบบของการประทบและแปะลงบนปกหนงสอ
เพอแสดงความเปนเจาของซงมมาตงแตสมยอดตกาลนานโพน นกอานหรอ
เจาของหนงสอแตละคนนนจะมตราประจำาของตวเองซงไดรบการออกแบบมา
อยางสวยงามและไมซำาใครเนองจากมการระบชอเจาของหนงสออยางชดเจน
Eco-Libris กคอ Ex-Libris นนเอง เพยงแตเปนเวอรชนทแสดงออกถง
ความรบผดชอบตอสงแวดลอมดวย
261
เวบไซตแหงนตงเปาอนแสนจะยงใหญวาภายในป 2551 จะปลกตนไม
ทดแทนหนงสอใหได5แสนเลม
พวกเขาไมไดทำางานอยางโดดเดยว เวบไซตทเกยวกบหนงสอหลายแหง
ขอมสวนรวมดวย www.bookswim.com ซงเปนชมรมเชาหนงสอออนไลนกม
แคมเปญกบลกคาวาหากสงซอGiftCard1 ใบทางเวบจะสมทบทนชวยปลก
ตนไม1ตนหรอwww.textbookflix.comกประกาศวา เมอมคนเชาตำาราเรยน
1เลมพวกเขาจะปลกตนไมทดแทนให1ตน
ไมใชแคในเวบไซตเทานน รานหนงสอหลายแหงในสหรฐฯ กพรอมใจกน
รวมโครงการนถาซอหนงสอกบทางรานทางรานจะรบผดชอบหนงสอเลมนนดวย
การปลกตนไมทดแทนใหและแปะสตกเกอรEco-Librisใหทนทเมอซอ
แลวกยงทำาโครงการกบสำานกพมพและนกเขยนโดยตรง พวกเขาสามารถ
รบผดชอบตอหนงสอของเขาไดเองโดยทไมตองรอใหคนอานเปนผลงมอทำา
ทงความคดและสงทEco-Librisทำานบวาเปนเรองทไดรบการพดถงและ
คำาชนชมอยางมากจากผคนในแวดวงสงแวดลอม
หากมองเผนๆ มนกคอธรกจประเภทหนงทกวดแกวงเครองมอทาง
การตลาดอยางชำานชำานาญ แตกปฏเสธไมไดวาความคดและความปรารถนาดท
อยเบองหลงผลประโยชนนนนาสนใจและสรางแรงบนดาลใจ
หากนยมความสะดวกสบายหรอชอบในเครองหมายตรากเชญคลกเขาไป
ใชบรการของEco-Libris
แตถาอยากลงมอปลกดวยตวเอง การตามหากระถาง ดน และพนธไม
ไมใชเรองใหญ
เหตผลทจะบอกตวเองใหลงมอปลกตางหากทยากกวา
เหตผลดๆ มเปนรอยเปนพน แตสำาหรบหนอนหนงสอนน ขอเดยว
กเกนจะพอ
หนงสอทกเลมทคณอานเคยเปนตนไมมากอน
www.ecolibris.net
304
305
วนทเราเทากน
ผมเคยรวมในงานประกาศผลรางวลโฆษณาทใหญทสดในโลกอยาง
CannesLions4ครง
เมอพธกรประกาศชอผไดรบรางวลโกลดซงจะไดขนไปรบบนเวทผชม
ในหอประชมตางกมปฏกรยาทหลากหลายบางปรบมอตามมารยาทบางปรบมอ
เปาปากแสดงออกวาชอบงานนมากบางกโหใสเพราะไมเขาใจวางานหวยๆแบบน
ไดรางวลไดยงไง
แตผมยงไมเคยเจองานชนไหนทผชมเกอบทงหอประชมลกขนยนปรบมอให
จนกระทงวนนเมอพธกรประกาศชองานIntegrationDayนคอแคมเปญโฆษณา
ในวนดาวนซนโดรมโลกขององคกรCoorDownประเทศอตาลมSAATCHI&
SAATCHIMilanเปนเจาของงาน
CoorDown เปนองคกรทพยายามรณรงคใหชาวดาวนซนโดรมมชวต
รวมกบคนอนๆในสงคมไดอยางปกตถาพวกเขาอยในเงอนไขทเหมาะสมกสามารถ
อยรวมกบทกคนไดเรยนหนงสอไดทำางานไดเลนกฬาไดในวนท21มนาคม
2012ซงเปนวนดาวนซนโดรมโลกCoorDownเลยจดแคมเปญชดใหญขนมา
เพอบอกวาชาวดาวนซนโดรมอยรวมกบทกคนในสงคมไดดวยวธการทคาดไมถง
306
CoorDownขอความรวมมอกบแบรนดดงทงระดบประเทศและระดบโลก
เชนกาแฟ illyรถToyotaผาออมPampersบตรเครดตCartaSiและเหลา
AvernaสงทCoorDownตองการคอขอใหเปลยนหนงโฆษณาของสนคาเหลาน
ทออกอากาศทางโทรทศนในวนนเปนการชวคราว1วนจะเรยกเปลยนหนงโฆษณา
กคงไมถกนกเพราะCoorDownตองการแคใหเปลยนนกแสดง
เรองเดมโปรดกชนเดมมมกลองเดมตดตอแบบเดมเปลยนแคนกแสดง
จากตวแสดงสวยหลอเปนชาวดาวนซนโดรมใหใสเสอผาแบบเดมเลนแบบเดม
พดงายๆคอเปนโฆษณาทเหมอนเดมตางไปแคนกแสดง
เมอผ ชมทางบานเปดโทรทศนมาจะเหนโฆษณาทมองผานๆนกวา
เปนหนงโฆษณาตวเดมแตพอตงใจดดๆถงรวานกแสดงเปนดาวนซนโดรม
ไมใชแคหนงโฆษณาแตการเปลยนตวแสดงยงลามไปถงโฆษณาบนสอ
สงพมพทตพมพในวนนนซงมแบรนดทองถนเขารวมดวยอกหลายเจารวมไปถง
ใหชาวดาวนซนโดรมอานสปอตโฆษณาทางวทยดวยนอกจากโฆษณาแลว
รายการทอลกโชวชอดงของอตาลกยงชวนชาวดาวนซนโดรมมาเปนแขกรบเชญ
แทนคนมชอเสยงอยางททำาเปนปกต
ทงหมดนกเพอบอกวาวนนเราเทากนคนธรรมดาและดาวนซนโดรม
ไมแตกตางกนชาวดาวนซนโดรมสามารถอยรวมกบคนอนๆในสงคมไดสบายมาก
ผลจากแคมเปญนทำาใหมองคกรตางๆในอตาลตดตอมายงCoorDown
เพอรวมโครงการรบชาวดาวนซนโดรมเขาทำางานเพมขนถง600เปอรเซนต
นบเปนแคมเปญทประสบความสำาเรจอยางมากในอตาล
ผมเคยเหนแคมเปญนแลว กคงเหมอนคนอนๆทกะเกงวา มโอกาส
ควารางวลใหญจากเทศกาลCannesLionsแตกนกไมถงวาจะควารางวลโกลด
มาไดจากทง3หมวดทประกาศผลในคนนทงPromo&Activation,PrและDirect
จากทงหมดทงปวงทเลามาดเหมอนวาแคมเปญนไมนาจะตางอะไรกบงาน
สงเสรมสงคมดๆอกหลายชนแตทำาไมคนทงหอประชมถงลกขนยนปรบมอให
ทงทกไมไดควารางวลใหญทสด
307
พอสนเสยงประกาศชองานของพธกร ผทเดนขนมารบรางวลบนเวทเปน
หนมสาวดาวนซนโดรมทงคเดนขนมาเหมอนครเอทฟคนอนๆทขนมารบรางวล
กอนหนาน เดนขนมาอยางประหมาเลกนอยเหมอนคนอนรบรางวลเหมอน
คนอนชถวยรางวลเหมอนคนอนดใจเหมอนคนอนและเดนกลบลงไปเหมอน
คนอน
แตทงความรสกอะไรมากมายไวใหกบคนทงหอประชม
ไมสำาคญวาเขาทงสองเปนคนคดงานหรอเปนแคตวแทนขนมารบรางวล
แตเขาทำาใหคนทงหอประชมรสกวาเราไมตางกน
และวนทเราเทาเทยมกน
ไมไดมแควนท21มนาคม
322
323
ตนไมใตดวงอ�ทตย
324
325
ญปนเปนประเทศทมเทคโนโลยกาวลำานำาสมยมความมงมนในแววตา
มสญชาตญาณของการเปนนกประดษฐอยในสายเลอดโลกเลยไดเหนนวตกรรม
แปลกประหลาดจากดนแดนอาทตยอทยอยไมขาดบางเปนงานทตอบโจทย
แกปญหาไดอยางลงตวบางเปนงานทไอเดยดใชงานไดแตไมตองมกไดอยางท
หลายๆคนชอบพดกนวา“ทำามาทำาไมวะ”ผมวางานประเภท“ทำามาทำาไมวะ”
นแหละทยนยนกบเราวาความไฮเทคของญปนไมไดทำาใหชาวปลาดบกลายเปน
หนยนตพวกเขายงมสมผสทตอบสนองตอความออนโยนของมนษยอยเตมเปยม
แคสรางถนนสกสายยงใชสมองแทบจะทกหยก
ฌซโอะฌโนะดะเปนนกวทยาศาสตรในสงกดสถาบนวจยอตสาหกรรม
ฮอกไกโดมอยวนหนง เขาขบรถแทรกเตอรแลวทำาใหเกดรอยครดบนผวถนน
โดยบงเอญทบงเอญไปกวานนกคอ เมอเขาขบรถยนตผานถนนตรงชวงทม
คนลดคนเรง
326
รอยครดนนเขาพบวาตอนทยางรถยนตสมผสกบเสนลกๆบนผวถนนทำาใหเกด
เสยงสงตำาหลายโทนเหมอนเวลาทเราขบรถผานเนนชะลอความเรวเลกๆทเรยง
กนเปนชดนอกจากแรงสนสะเทอนแลวเรายงไดยนเสยงอะไรบางอยางดงกอง
อยในหองโดยสารแลวกเปนหลกการเดยวกบการทเราขบรถขนลงทางลาดทมการ
เซาะรองเลกๆไวบนพนผวกนลนแลวไดยนเสยงสะทอนดงขนมาจากพนถนน
เสยงเหลานเกดจากการสะทอนของเสยงผานรองเลกๆบนพนถนน
ถาทกรองมระยะหางเทากนเสยงทไดยนจะเปนโทนเดยวแตถาเวนระยะไกลบาง
ใกลบางเราจะไดยนเสยงในโทนสงตำาตางกนออกไปจากความคดนทำาใหทมของ
ฌซโอะฌโนะดะตงใจจะสรางเสยงดนตรบนพนถนนเมอมรถแลนผาน
พอพฒนาไอเดยมาไดสกระยะ กสงตอใหวศวกรของสถาบนในเมอง
ซปโปะโระชวยปรบปรงใหดขนเนองจากวศวกรกลมนเพงทำางานกบเทคโนโลย
สดลำาทใชแสงอนฟราเรดเพอตรวจหาพนผวถนนทเปนอนตราย เลยมความ
ชำานชำานาญในดานผวหนาของถนนเปนพเศษ
ในทสดถนนดนตรหรอMelodyRoadกพฒนาขนจนสำาเรจเปนถนน
ชวงสนๆทมความยาว250เมตรถาเราขบรถผานดวยความเรวทเหมาะสม
ประมาณ40กโลเมตรตอชวโมงเราจะไดยนเสยงดนตรดงกองอยในหองโดยสาร
โดยมเงอนไขเพมวาตองปดหนาตางรถใหสนทถาขบรถเรวไปจะไดยนเสยงดนตร
เหมอนกดปมFastForwardแตถาขบชาไปกจะไดยนเสยงเหมอนเทปยดเพอให
งายตอการสงเกตทางเจาหนาทจงเพนตรปตวโนตสสนสดใสไวบนพนถนนของ
ถนนดนตรดวยตอนนมถนนดนตรทงหมด12สายในหลายสวนของญปน(ลาสด
ขยายผลไปทวโลกแลว)มถนนสายหนงนำาทำานองเพลงปอปญปนมาใชดวย
ครงแรกทไดยนขาวนผมซฮกในความคดและฝมอแตเมอเกบมาคดตอ
กเรมสงสยวา เราจะเสยเวลาทำาเรองแบบนทำาไม เพราะมนไมไดจำาเปนอะไร
กบชวตเราเลยแมแตนอย
คดแบบนนไหม
327
เสยงดนตรจากถนนไมไดไพเราะเพราะพรงเหมอนเพลงทเราฟงผาน
เครองเสยงในหองโดยสารกวาจะไดยนกชางยากเยนแสนเขญประโยชนของถนน
ดนตรจงเหมอนสรางเพอความสะใจมากกวาเหตผลอน
กระทงมคนออกมาบอกวานคอวธชวยใหคนลดความเรวลงในชวงถนน
อนตรายทจงใจกวาปกปายบอกโครงการนกสมบรณแบบขนมาทนทเหตผลของ
การผอนคนเรงบนทางหลวงมเปนรอยแตไมมเหตผลไหนจะนารกไปกวาการชะลอ
ความเรวลงจนเทากบทปายกำาหนดจะไดฟงเสยงดนตรทดงขนมาจากพนถนน
เปนแรงจงใจในแงบวกและเปนความรนรมยเลกๆทไดรบจากการทำา
ถกตองตามขอกำาหนดกฎหมาย
http://melodyroad.dunlop.co.jp
344
345
HomelessไมไดHopeless
โดยความเขาใจทวไปชาวโฮมเลสหมายถงผไรบานเลยตองกนนอนตาม
ทสาธารณะชาวโฮมเลสในประเทศทเจรญแลวมความเปนอยไมแยนก เพราะได
เงนจากรฐไมกไดเปนอาหารนบวามคณภาพชวตดกวาชาวไรบานในบานเราเยอะ
คนทวไปมกมองคนปเสอนอนตามขางถนนสวนสาธารณะหรอวาปกหลกถาวร
ใตสะพานวาเปนปญหาทงในสวนความไมเรยบรอยของเมองและความไมพนสข
ของชาวไรบานเองแตบางครงกอาจคดกนไปเอง
สถาปนกแดนปลาดบนามเคยวเฮซะกะงชนกสนกออกตามเกบขอมล
เกยวกบบานของชาวไรบานทวญปนแลวพมพออกมาเปนหนงสอชอ0Yen
Houseหรอบานศนยเยนหนงสอเลมนทำาใหคนมบานเปลยนมามองคนไรบาน
ในมมใหม
ชาวไรบานในญปนไมไดอาศยในกองขยะบานของพวกเขาถกสรางขนอยาง
ฉลาดพบเกบไดงายบางหลงกดดมากมเสอทะตะมดานในมกระถางบอนไซ
ใครไรบาน
346
ดานนอกสถาปนกผนบอกวา ในยคแหงการผลตซำาจำานวนมหาศาล (mass
production)เจาของโครงการอสงหารมทรพยตางผลตกลองสเหลยมออกมาขาย
ผคนแลวเรยกมนวา ‘บาน’ทงทมนไมใชบานราคาศนยเยนเหลานตางหาก
ทควรคากบการถกเรยกวาเปนการออกแบบบานทเปยมไปดวยศลปะ
หลงจากอบตเหตทางเศรษฐกจเมอ15ปกอนคนญปนจำานวนมากได
แปรสภาพจากคนมบานมาเปนคนไรบานป2546มคนไรหลงคาเรอนตามทะเบยน
จำานวน25,296คนแตคาดวาจำานวนจรงนาจะมากกวานนสก2เทาคนไรบาน
ในญปนตรงขามกบคนไรบานทอนและตรงขามกบภาพจำาของเราทคดวาตอง
เกยวของกบอาชญากรรมยาเสพตดโสเภณหรอไมกเปนตวกอปญหาตางๆดวย
ลกษณะนสยแบบชาวญป นเปนทนเดมชาวไรบานในแดนอาทตยอทยเลย
ออกแนวคนดขอายมทอยอาศยเปนระเบยบเรยบรอยจนไดรบการยกยองวาบาน
ของพวกเขาเปนทพำานกของโฮมเลสทเปนระเบยบและสะอาดทสดในโลก
การปลกสรางอาคารในทสาธารณะนนผดกฎหมายแตชาวไรบานทอย
อาศยตามสถานทสาธารณะกไมรจะยายไปไหนเจาหนาทรฐทราบความจรงขอนด
แตกตองรกษากฎหมายเลยประนประนอมดวยการออกตรวจเปนปกตแตกอน
ไปจะแจงชาวไรบานใหทราบลวงหนา1สปดาหกอนเจาหนาทจะมาชาวชมชน
ไรบานกตองจดการแยกบานเปนชนสวนตางๆแลวขนหลบไปบรเวณอน
พอเจาหนาทจากไปกกลบมาประกอบใหม โครงสรางบานของพวกเขาจงตอง
ยดหยนทสดพรอมจะถกถอดตลอดเวลาเลยใชระบบเสาไมกบเชอกแทนตะป
ถานำาทวมกยกไปไวบนพาเลตตหรอลงเบยรพลาสตก
บานของพวกเขาใชวสดทหลากหลายโดยมากสรางจากลงกระดาษผาใบ
และไมบางกสรางจากหนงสอการตนเลมหนาทหาไดตามถงขยะมองขางนอกเหน
เปนกอนเหลยมๆแตขางในเปนเหมอนบานทวไปทตองถอดรองเทากอนเขาบาน
มเตาสำาหรบทำาอาหารและใหความอบอนในฤดหนาวมชนวางอาหารและหนงสอ
มผาหม เสอบางหลงกมโทรทศนและวทยทตอไฟฟามาจากจานพลงงาน
347
แสงอาทตยในวนแดดแรงพวกเขามไฟฟาใหดทวได6-7 ชวโมงบางหลงกม
คาราโอเกะบางหลงมพนทสำาหรบเลยงหมาและบางหลงกสรางแบบสองชน!
(พรอมถอดประกอบ)
บานของพวกเขาเปนผลงานออกแบบทใชสมองแทนเงน
บางชมชนมการรวมกลมเพอชวยเหลอกนการมชวตในเมองทำาใหเรา
ไมจำาเปนตองรวาเพอนบานของเรามทกษะอะไรแตทนทกคนจำาเปนตองรวา
เพอนบานของพวกเขาทำาอะไรไดบางจะไดแลกเปลยนประสบการณกนใครเปน
ชางไมกมกจะไดรบมอบหมายใหทำาหนาทออกแบบโครงสรางพวกเขาบอกวา
บานของพวกเขาไมเคยสรางเสรจอยไปพฒนาไป
เคยวเฮซะกะงชบอกวาบานของคนไรบานบางหลงกอยกน2คนสาม-
ภรรยาแมวาบานเหลานจะไมมเลขทบานแตเขาไมอยากเรยกคนกลมนวา
‘คนไมมบาน’ เพราะทกคนลวนมบาน เคยวเฮบอกวา เขาไมมบานของตวเอง
ตองเชาบานอยเขาตางหากทสมควรจะเรยกวาคนไรบาน
www.0yenhouse.com
372
373
โลกใบนหมนไปดวยแรงกายของผชายมากกวาผหญง
ผมไมคดวาผหญงมความรความสามารถดอยกวาผชายแตทเปนเชนนคง
เพราะผหญงมภาระทมากกวาผชายคอเปลกไกวดาบกแกวงลกกตองเลยง
งานกตองทำาพลงและสมาธเลยถกแบงไปใชใน2งาน
เมอชายหญงจบคเปนครอบครวผชายมหนาทออกหาเลยงครอบครว
สวนผหญงมหนาทเลยงลกและดแลครอบครวความออนโยนของผหญงคงเหมาะ
จะทำาหนาทนมากกวาผชายเมอภาระหนาทเลยงลกเปนของผหญงการหาเสบยง
มาเลยงครอบครวจงเปนของผชายการมลกสกคนเลยสงผลกระทบตอชวตของ
ผหญงมากกวาผชาย
ผหญงจำานวนไมนอยลาออกจากงานมาเลยงลกแบบเตมเวลาสวนกลมท
ยงคงทำางานตอไปตามปกตกแบงพลงชวตสวนหนงจากงานมาใชเลยงลกจากท
เคยมเปาหมายทะเยอทะยานดานการงานอาจหนมาเอาจรงเอาจงกบการเลยง
ลกใหดตามความหมายของตวเอง
พอดพอด
374
สวนผชายการมลกไมไดลดระดบความบาคลงในการทำางานลงสกเทาไหร
เพราะความเปนพอในยคนเหมอนเลยงลกเปนงานอดเรกในขณะทแมเลยงลก
เปนงานประจำาแลวทำางานประจำาเปนงานอดเรกพอจำานวนมากเลยใหเวลากบ
งานมากกวาลก
FatheringJapanจงถอกำาเนดขนมาเพอสอนความเปนพอใหกบพอ
FatheringJapan เปนองคกรธรกจเพอสงคมทอยากเปลยนแปลงโลก
ในวนพรงนใหดขนดวยไอเดยใหมๆชอองคกรบอกอยทนโทวาทำาเรอง‘พอ’แต
ยนยนเปนมนเหมาะวาไมไดตองการสรางพอทดแตอยากเพมปรมาณ‘พอทม
รอยยม’ ใหกบสงคมFathering เปนคำากรยาใชสำาหรบพอทมความสขเวลา
เลยงลกคำาวาพอทมรอยยมเลยหมายถงพอทสามารถบาลานซชวตระหวางงาน
และครอบครวได
ประเทศญป นยคนคณพอหลายคนซาบซงดวาการใชเวลาอยกบลก
เปนสงทมคาแตการบรหารจดการเวลาแบบงานหลวงกไมใหขาดงานราษฎร
กไมใหเสยนนตองใชความกลาอยางมากเพราะบรษทตางๆในญปนไมไดใสใจ
กบบทบาทของพอในการเลยงลกเทาใดนก ในขณะทบรษทกเรยกรองเวลา
และความมงมนในการทำางานเพมขนเรอยๆทางฝายภรรยากคาดหวงวาสาม
จะมาชวยแบงเบาภาระในการเลยงลกใหมากกวานแลวคณพอมอใหมจะบาลานซ
ชวตยงไง
แคนาดาคลายญปนตรงทกำาลงเปนดนแดนแหงพลเมองอาวโสแตสงท
ตางกนคอรฐบาลแคนาดาสนใจการเพมบทบาทในครอบครวใหกบพอมากกวา
ญปนอยางเทยบกนไมไดอยางเชนคณพอทแคนาดาสามารถลาคลอดไดถงแมวา
ตวเองไมไดคลอดแตกควรหยดงานไปรบผดชอบกบหนอเนอเชอไขทเพงลมตา
ดโลกสวนญปนการลางานเพอใชเวลาอยรวมกบครอบครวเปนเรองทไรสาระมาก
ในมมมองของผบรหาร
บรษทในญปนอยากใหพนกงานสนใจงานมากกวาครอบครวแตงานวจย
จำานวนมากพสจนแลววาผชายทมสวนรวมและมบทบาทสำาคญในครอบครว
375
เปนพนกงานทมประสทธภาพมากกวาผชายทไมคอยไดใชเวลากบครอบครว
บรษทตางๆในยโรปเลยหนมาเรมนโยบายบาลานซชวตงานและครอบครวใหกบ
พนกงานเหตผลงายๆกคอการมพนกงานระดบกลางทมประสทธภาพหมายถง
การมผบรหารทมประสทธภาพในอนาคตการอนญาตใหพนกงานไดใชเวลากบ
ครอบครวมากขนจะทำาใหพวกเขาทำางานอยางมความสขและร สกรกบรษท
หมายความวาถาชวตครอบครวของพนกงานดบรษทกด
FatheringJapanพยายามจดกจกรรมมากมายเพอสรางพอทสามารถ
บาลานซชวตงานและครอบครวได ไมวาจะเปนการจดกจกรรมพดคยเสวนา
จดอเวนตสรางเครอขายพอทมรอยยมทงนทงนนกเพอแนะนำาคณพอผบางาน
ทงหลายใหหาทางปรบตวมาแบงเวลาใหกบครอบครวบาง
คณพอทอยากทำางานใหด มากกวาอยากเลยงลกใหด คงสงสยวา
ทำาไมเราตองสนใจแบงเวลาใหครอบครวขนาดนนFatheringJapanม1คำาตอบ
กบ1คำาถาม
คำาตอบแรกเขาวาถาครอบครวเขมแขงสงคมกเขมแขง
คำาถามหลงเขาถามกลบวายงมอะไรทสำาคญกบสงคมของเรามากกวา
ลกหลานของเราอกหรอ
www.fathering.jp
444
ทรงกลดบางยขน
รำาเรยนดานเศรษฐศาสตรสงแวดลอมปรญญาตรและโท
จากคณะเศรษฐศาสตรจฬาฯ
เคยเปนนกวจยดานเศรษฐศาสตรสงแวดลอม
เคยเปนเจาหนาทรณรงคของWWF
ซงเปนองคกรดานสงแวดลอมทใหญทสดในโลก
เปนบรรณาธการบรหารนตยสารadayมา10ป
เปนพธกรรายการโทรทศนบาง
สอนหนงสออยบอยๆ
และจดกจกรรมชวนผอานเดนทางเพอเรยนรเรองราว
เกยวกบสงแวดลอมสงคมและชวตอยางสมำาเสมอ
facebook.com/ZcongklodPage
instagram@zcongklod
twitter@zcongklod
www.lonelytrees.net
เกยวกบผเขยน
445
เกยวกบผออกแบบ
รงนภาคาน
ปจจบนเปนนกออกแบบอสระ
และผกอตงสตดโอไซสเลกเชงทดลองชอtreetimesstudio
ชอบคดมาก
รกการออกแบบหนงสอ
และรกสงแวดลอมมากเปนพเศษ
ผลง�นทเคยทำ�รวมกบผเขยน
ตนไมใตโลก
ดอกไมใตโลก
ตนไมใตดวงอาทตย
ขอมลบรรณ�นกรมของสำ�นกหอสมดแหงช�ต
ทรงกลดบางยขน.
ดนแดนแสนดอกไม.--กรงเทพฯ:อะบก,2556.
448หนา.
1.รวมเรอง.I.รงนภาคาน,ผวาดภาพประกอบII.ชอเรอง.
089.95911
ISBN978-616-327-032-0
หนงสอในชดKnowledge&Creativityลำาดบท003
เลขมาตรฐานสากลประจำาหนงสอ978-616-327-032-0
พมพครงแรกตลาคม2556(LimitedEdition)
ร�ค�395บาท
ในกรณทหนงสอมตำาหนจากการพมพหรอเขาเลมสลบหนากรณาสงหนงสอเลมนนกลบมา ตามทอยสำานกพมพทางเรายนดเปลยนใหโดยไมมเงอนไขใดๆทงสน
สงซอหนงสอร�ค�พเศษ0-2726-9996ตอ[email protected]
ดนแดนแสนดอกไมทรงกลดบ�งยขน
บรรณ�ธก�รทปรกษ�วงศทนงชยณรงคสงห
บรรณ�ธก�รบรห�รภมชายบญสนสข
ผชวยบรรณ�ธก�รสรเกตเรองแสงระว
อ�รตไดเรกเตอรบพตรวเศษนอย
กร�ฟกดไซเนอรเพกาเจรญภกด
กร�ฟกดไซเนอรเมธาสทธกตตกลยทธ
ภ�พปก/ภ�พประกอบ/ออกแบบรปเลมรงนภาคาน
เลข�นก�ร/พสจนอกษรพมพนารามฤทธ
พสจนอกษรศศวรรณโมกขเสน
กองบรรณ�ธก�รเชษฐพงศชประดษฐ
ก�รตล�ดวไลลกษณโพธตระกล
ประส�นง�นก�รผลตอธษฐานกาญจนะพงศ
ดจทลคอนเทนตม�สเตอรวศรตวสทธ
ผจดก�รทวไปจณฑรศมเกยรตยศ
ผชวยผจดก�รณฐธยานองตระกลนธศ
ธรก�รณฐรดาตระกลสม
ลกค�สมพนธนรศราเปยะกง
เวบม�สเตอรจฬชาตรกษใหญ
สำ�นกพมพบรษทเดยโพเอทสจำ�กด
เลขท3ซอยเจรญมตรถนนสขมวท63
แขวงคลองตนเหนอเขตวฒนากรงเทพฯ10110
โทรศพท0-2726-9996ตอ22โทรส�ร0-2714-4252
[email protected] Pagefacebook.com/abookpublishing
แยกส/พมพบรษท โรงพมพอกษรสมพนธ(1987)จำากดโทรศพท0-2428-7500
จดจำ�หน�ยบรษทซเอดยเคชนจำากด(มหาชน)อาคารทซไอเอฟทาวเวอร
ชนท19เลขท1858/87-90ถนนบางนา-ตราดแขวงบางนากรงเทพฯ10260
โทรศพท0-2739-8000โทรส�ร0-2739-8609
