6 (61) 6 tebervali 2011 weli * mixeil tumanisvili 9061).pdf · li memkvidreoba, romelic gamoirceva...

8
saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universitetis gazeTi * #6 (61) 6 Tebervali 2011 weli * 2011 wlis 6 Tebervals aRiniSneba didi reJisoris, pedad- ogisa da Teatris Teoretikosis, mixeil TumaniSvilis da- badebidan 90 wlisTavi. mixeil TumaniSvilma, rogorc pedagogma, qarTul Teatrs aRuzarda araerTi reJisori Tu msaxiobi, romlebic dRes Cveni qveynisa da msoflios sxvadasxva TeatrebSi warmate- biT moRvaweoben. misi Rvawli da damsaxureba qarTuli Tea- trisa da zogadad qarTuli xelovnebis ganviTarebaSi imde- nad didia, rom erTi xsovnis saRamos farglebSi ver Caeteva. swored amitom, m. TumaniSvilis kinomsaxiobTa Teatrisa da didi pedagogis mowafeebis iniciativiT mixeil TumaniS- vilis dabadebidan 90 wlisTavTan dakavSirebiT 2011 weli gamocxadda mixeil TumaniSvilis wlad. mTeli wlis ganmav- mixeil TumaniSvili 90 lobaSi igegemeba rigi proeqtebi, romleTa ganxorcielebac daiwyo 2011 wlis 4 Tebervlidan. am saiubileo TariRTan dakavSirebiT dagegmili proeqteb- is farglebSi, SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universitetis reqtoris, prof. g. margvelaSvilis iniciativ- iT, universitetis gamomcemloba `kentavrma~ axali saredaqcio SemadgenlobiT xelmeored gamosca wignebi: m. TumaniSvilis _ `sanam repeticia daiwyeba~, `reJisori Teatridan wavida~, `axla ki, farda~.Mmixeil TumaniSvilis dabadebidan 90 wlisTavs mieZRv- na agreTve univeritetis axali saxelmZRvanloc _ nodar gura- baniZis `mixeil TumaniSvilis Teatri~. 6 Tebervals m. TumaniSvilis kinomsaxiobTa Teatri umaspinZlebs zemoxsnebuli wignebis gayidva-prezentacias.

Upload: vodat

Post on 26-May-2018

226 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

saqarTvelos SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo universitetis gazeTi * #6 (61) 6 Tebervali 2011 weli *

2011 wlis 6 Tebervals aRiniSneba didi reJisoris, pedad-

ogisa da Teatris Teoretikosis, mixeil TumaniSvilis da-

badebidan 90 wlisTavi.

mixeil TumaniSvilma, rogorc pedagogma, qarTul Teatrs

aRuzarda araerTi reJisori Tu msaxiobi, romlebic dRes

Cveni qveynisa da msoflios sxvadasxva TeatrebSi warmate-

biT moRvaweoben. misi Rvawli da damsaxureba qarTuli Tea-

trisa da zogadad qarTuli xelovnebis ganviTarebaSi imde-

nad didia, rom erTi xsovnis saRamos farglebSi ver Caeteva.

swored amitom, m. TumaniSvilis kinomsaxiobTa Teatrisa

da didi pedagogis mowafeebis iniciativiT mixeil TumaniS-

vilis dabadebidan 90 wlisTavTan dakavSirebiT 2011 weli

gamocxadda mixeil TumaniSvilis wlad. mTeli wlis ganmav-

mixeil TumaniSvili 90lobaSi igegemeba rigi proeqtebi, romleTa ganxorcielebac

daiwyo 2011 wlis 4 Tebervlidan.

am saiubileo TariRTan dakavSirebiT dagegmili proeqteb-

is farglebSi, SoTa rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo

universitetis reqtoris, prof. g. margvelaSvilis iniciativ-

iT, universitetis gamomcemloba ̀ kentavrma~ axali saredaqcio

SemadgenlobiT xelmeored gamosca wignebi: m. TumaniSvilis _

`sanam repeticia daiwyeba~, ̀ reJisori Teatridan wavida~, ̀ axla

ki, farda~.Mmixeil TumaniSvilis dabadebidan 90 wlisTavs mieZRv-

na agreTve univeritetis axali saxelmZRvanloc _ nodar gura-

baniZis `mixeil TumaniSvilis Teatri~.

6 Tebervals m. TumaniSvilis kinomsaxiobTa Teatri

umaspinZlebs zemoxsnebuli wignebis gayidva-prezentacias.

2

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

didxans momiwia muSaoba mixeil TumaniSvilis

gverdiT. jer rusTavelis TeatrSi, Semdeg Tea-

tralur institutSi. zogjer saaTobiT ijda Teatr-

Si Cems kabinetSi da vsaubrobdiT Teatris ganaxle-

basTan dakavSirebul problemebze. TeatrSi rTuli

procesebi xdeboda, iwyeboda gardaqmnaTa axali epo-

qa, miSa novatoruli bunebis kaci iyo, mudam mousve-

nari, axlis maZiebeli, magram sandro axmetelisagan

gansxvavebiT mebrZoli bunebis kaci ar iyo. vidre

Tavisi Teatri ar Seqmna, manamde rusTavelis Teatr-

Si Tavisi axali ideebis gasatareblad xalxi sWirde-

boda.

me ar vlaparakob Tanamoazreobaze, ris gareSec

TeatrSi verafers ver gaxdeba reJisori. saubaria

pirovnul, adamianur sayrdenebze, saimedo dam-

cvelebze.

miSas aseT sayrdenad gverdSi edga akaki dvaliS-

vili, romelmac Zalian didi (zog SemTxvevaSi gadam-

wyvetic ki!) roli Seasrula mixeil TumaniSvilis

cxovrebaSi.

me es istoria kargad vici! . . .

yovel did xelovans Tavisi ̀ aqilevsis qusli~ aqvs

da swored am dros aris saWiro damcavi mexamridebi.

miSa gasafrTxilebeli, mosavleli iyo. roca aseTi

Zala gamoecala, igi iZulebuli gaxda rusTavelis

Teatridan wasuliyo. mis irgvliv Seiqmna sruliad

daumsaxureblad arajansaRi atmosfero. maxsovs Cve-

ni Sexvedra kulturis saministroSi, Cems kabinetSi.

sulamde SeZruli iyo mis irgvliv atexili xmauris

gamo.

_ batono miSa, araferi axali ar momxdara.

qarTul TeatrSi yvela reJisoris bedi metnaklebad

erTnairia.

im dRis Sexvedra Cems dRiurSi ase Camiweria: `miSa

TumaniSvili Semovida CemTan. visaubreT. marTla fa-

natikosia, mecodeba. albaT Cemi Secdoma iyo zedme-

ti Tavgamodeba Teatrisa da msaxiobebisaTvis.

_ xuTi Tvea ase var da erTs ar vukiTxivar...

_ ras izam, aseTia msaxiobi...

miSas SevTavaze rusTavis Teatris xelmZRvanelo-

ba, _ uari Tqva, _ me axla ar minda arafris xelmZR-

vaneloba. davdgam CemTvis, Cems Tavs mivxedav, meyo

sxvebisTvis brZola.

mere s. zaqariaZeze Tqva _ ra, me var mkvleli? me

qarTuli Teatris novatori

xom yvelafers vakeTebdi, rac mas surda?~ (27.VIII.71).

marTalic iyo. zaqariaZes yvelaferi gaukeTa. bin-

Zuri Wori ki samarcxvino iyo. araferi kavSiri ar

hqonda sergos sikvdilTan, magram Cven xom did xe-

lovanTa gulis mokvlis ostatebi varT!..

mixeil TumaniSvilis Semoqmedebis Sesaxeb bevri

maqvs dawerili, TeatrSi erTad muSaobis wlebidan –

dRemde.

qarTuli Teatris didi novatori reJisori iyo.

novatori da sruliad gamorCeuli pedagogi.

TeatrSi ufro Cans reJisoris warmatebebi – peda-

gogikaSi naklebad, magram mix. TumaniSvili aqac

gamonaklisi movlenaa.

mix. TumaniSvilma dagvitova umdidresi Teoriu-

li memkvidreoba, romelic gamoirCeva Teoriuli siR-

rmiT da weris maRali kulturiT.

gamoirCeva mxatvruli azrovnebiT. . .

didi madloba unda vuTxraT saqarTvelos SoTa

rusTavelis Teatrisa da kinos saxelmwifo univer-

sitets, mis xelmZRvanels da mixeil TumaniSvilis

mowafes, _ Ygiorgi margvelaSvils, rom erTbaSad oTxi

wigni gamosca, am saSviliSvilo saqmis realizacia ki

moaxdina Cvenma gamomcemloba `kentavrma~.

mixeil TumaniSvilis memkvidreoba qarTuli Tea-

tris namdvili saganZuria.

vasil kiknaZe

* * *

1992 wlis dekemberi...…saqarTveloSi ZmaTamkvleli

omi mZvinvarebs... mTels qveyanaSi ekonomikuri da

politikuri krizisia gamefebuli, puris qarxnebisa

da ramodenime saavadmyofos garda TbilisSi TiTq-

mis yvela samsaxuri gaCerebulia... erT dros sicocx-

liT savse rusTavelis gamzirze naxanZrali nangreve-

bia gadarCenili... aRarc pirveli saSualo skolis win

ismis bavSvebis xmauri... brZola gadarCenisaTvis

yoveldRiurobis saomari veli gamxdara... es im Tov-

liani, cremliani da tkiviliani qalaqis suraTia, sa-

dac kinomsaxiobTa Teatris afiSebi gamoCnda... Teat-

ri, mayurebels premieraze epatiJeboda –

uiliam Seqspiri

`zafxulis Ramis sizmari~

Ddamdgmeli reJisori mixeil TumaniSvili

qalaqSi transporti eqvs saaTamde muSaobda, Te-

atrSi speqtaklebs 3 saaTze vTamaSobdiT. Mmaxsovs,

rogor nerviulobda batoni miSa – `vin mova axla

speqtaklze, ra dros Teatria...~ pirvelive warmod-

genaze anSlagi iyo, TovlSi xalxi fexiT modioda

TeatrSi, mohyavdaT bavSvebi. `madloba gadauxadeT

TiToeul mayurebels imisaTvis, rom am gaWirvebis

miuxedavad, mainc movidnen TeatrSi.~ – afrTxileb-

da kapeldinerebs – `es bavSvebi Cveni momavali may-

ureblebi arian~.

SenobaSi gaTboba ar iyo da mayurebeli darbazSi

qurTukebiT isxdnen. daireka mesame zari da daiwyo

zRapruli warmodgena - `zafxulis Ramis sizmari~,

feriebi, Seyvarebuli wyvilebi, paki, xelosnebi. es iyo

zeimi, romelsac sami saaTis ganmavlobaSi mayurebe-

li miTebisa da legendebis samyaroSi gadahyavda,

aRaravis axsovda omi, yofiTi Tu politikuri

problemebi.Ddidma xelovanma yovelTvis icis ra dros

ra unda daidgas, ra sWirdeba mis xalxs.Ees iyo zeimi,

ara mxolod mayureblebisTvis, aramed Semoqmedebi-

Ti koleqtivisTvisac... mayurebels ver warmodgena

Tu ra pirobebSi mimdinareobda am speqtaklze muSao-

ba. msaxiobebi repeticiebs Txel kostumebSi gayinul,

sanTliT sustad ganaTebul darbazSi gadiodnen. us-

axsrobis gamo ver moxerxda dekoraciis dasamzade-

blad aucilebeli masalis SeZena da speqtaklis mx-

atvarma, gogi aleqsi-mesxiSvilma scenis ukan mdebare

aguris kedelze abstraqcia daxata, mas Semdeg moxat-

uli aguris kedeli kinomsaxiobTa Teatris erT erTi

savizito baraTad iqca. miuxedavadDuamravi xelis-

SemSleli problemisa, msaxiobebidan dawyebuli –

teqnikuri personaliT damTavrebuli, yvela Tavgan-

wirviT muSaobda, radgan arsebobda idea, mizani, ze-

amocana, romlis irgvlivac gagvaerTiana didma ped-

agogma, reJisorma, Teatris mkvlevarma, batonma mix-

eil TumaniSvilma.

1994 wels, londonSi, Seqspiris saerTaSoriso fes-

tivali gaimarTa.Ffestivalze monawileTa raodeno-

ba SezRuduli iyo da xuT speqtakls ar aRemateboda.

monawileTa Soris iyvnen iseTi cnobili reJisorebi,

rogorebic arian: tadaSi suzuki, piter selersi da

sxvebi.AkinomsaxiobTa Teatri festivalSi speqtakliT

`zafxulis Ramis sizmari~ miiwvies. baton miSas Zalian

eSinoda TviTmfrinaviT mgzavroba, magram imdenad

mniSvnelovani iyo misi festivalze daswreba

meuRlesTan, qalbaton leilasTan erTad mgzavrobas

daTanxmda.

londonSi Svidi dRis ganmavlobaSi yoveldRe

vTamaSobdiT speqtakls, zogjer dReSi orjerac. ku-

lisebSi, sxva TeatralebTan erTad, xSirad Semodiod-

nen piter brukis meuRle, nataSa pari da misi da nina.

`Cems qmars Zalian unda speqtaklis naxva da TqvenTan

Sexvedra, magram parizSia da gadatvirTuli grafikis

gamo ver axerxebs Camosvlas~ – ramdenjerme moubo-

diSa baton miSas qalbatonma nataSam.

Mmaxsendeba gastrolebisBbolo dRe... speqtakli,

rogorc yovelTvis, anSlagiT midioda. Sua speqtak-

lis dros darbazSi CurCuli atyda, yvela ukana

rigisken iyureboda. msaxiobebi kulisebSi davibeniT,

batoni miSac aRelda, veravin mivxvdiT ra xdeboda...

speqtakli damTavrda... iyo da taSi da ovaciebi.... may-

urebeli didxans ar uSvebda scenidan msaxiobebs....

Cven ki vxedavdiT rogor gviRimoda darbazidan asa-

kovani kaci da kocnas gvigzavnida.Ees piter bruki iyo.

kulisebSi ori didi maestro erTmaneTs gadaexvia.

`xom ar melodiT - siurprizi gagikeTeT~ – RimiliT

gveubneboda piter bruki. Znelia im emociis gadmoce-

ma, rasac maSin vgrZnobdiT.

speqtakls didi warmateba xvda wilad, britanel-

ma kritikosebma `zafxulis Ramis sizmari~ im wlis

Seqspiris saukeTeso dadgmad aRiares. baton miSas

sTxovdnen londonSi leqciebi waekiTxa – vifiqrebo,

britaneTSi speqtaklis dadgmaze ki verafriT

daiTanxmes – ̀ upirveles yovlisa me Cemi qalaqisTvis,

Cemi mayureblisTvis, Cemi msaxiobebisTvis vmuSaob da

maT ver vuRalatebo~, - ambobda.

tkivilTan erTad CemTvis, didi bednierebaa baton

miSaze wera... bednieri var, rom am didebulma adami-

anma, monawileoba Cems profesionalad Camoyalibeba-

Si... rom masTan vswavlobdi, da vmuSaobdi... Drom

repeticiebze mis gverdiT vijeqi... da Teatridan sax-

lamde, masTan erTad fexiT mivdiodi...

arasodes damaviwydeba misi Segoneba:

`imuSaveT, imuSaveT.... nu daberdebiT!Nnamdvili

artistebi mTeli cxovreba dafrinaven!~

zurab gewaZe

3

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

cxovrebam gamanebivra kargi maswavleblebiT

– jer qalTa I skolaSi, Semdeg i. javaxiSvilis uni-

versitetSi, dabolos, Teatralur institutSi,

sadac kadrebis SerCeva, sabednierod,

dRevandlisgan metad gansxvavebuli kriteriume-

biT xdeboda da momaval msaxiobebs da reJisorebs

megzurobas imdroindeli saukeTeso scenis os-

tatebi gviwevdnen da maT Soris b-ni mixeil Tu-

maniSvili, romelic reJisuras maswavlida. sul

aTiode wlis damTavrebuli iyo meore msoflio

omi. b-ma miSam, romelic Tavidan bolomde ibrZo-

da am omSi, gagvafrTxila, _ es Cemi susti wertil-

ia, omze Tu daviwyeb laparaks, veRar vCerdebi,

amitom, ueWvelad SemaCereTo. am gafrTxilebas

Cven, ra Tqma unda, ar vasrulebdiT, Zalian gvain-

teresebda imxanad moRvaweobis umaRles safex-

urze myofi reJisoris jariskaculi da bolos

oficruli warsuli. erTxel vkiTxe, _ iq, be-

lorusiis frontze Tqven, fizikurad arc Tu ise

Zlieri, lmobieri adamiani rogor imorCilebdiT

meTqi jariskacebs? mipasuxa: roca brZolebi ar

iyo da sangrebSi viyaviT SeyuJulebi, piesebis Si-

naarss vuyvebodi, rogorc namdvil ambebs, Zalian

moswondaT da SevuyvardiTo. omis Semdeg b-ma miS-

am sul sxva saqmeSi WeSmarit jariskacad ganagr-

Zo cxovreba.

gadavxede rveuls, sadac b-ni miSas reJisuris

Teoriuli kursi maqvs Cawerili. pirveli gverdi,

pirveli Canaweri: Cinuri andaza: ̀ dedamiwis zurg-

ze yvelaze maRali koSkic ki iwyeba miwidan~! da b-

ni miSas ganmarteba: `nu SegeSindebaT sityvebis

_ yoveldRiuri samuSao da samsaxuri. cxovreba

mxolod maSin SeiZleba gaxdes xelovneba, Tu jer

iqneba Sroma da samsaxuri. imisaTvis rom kargad

gaakeTo saqme, upirveles yovlisa, unda icode,

am saqmis arsi ra aris; Segnebuli unda gqondes _

Sen ras akeTeb da risTvis; Seswavlili unda

gqondes Seni xeloba~. xelobas b-ni miSa, Teoriu-

li safuZvlis garda, praqtikulad gvaswavlida:

repeticiebze gvaswrebda da gvamuSavebda ara

marto Tavis msaxiob studentebTan, aramed

rusTavelis TeatrSic da garda amisa, ar darCe-

nila Teatris arc erTi saamqro, sadac Cven, mo-

maval reJisorebs saqme Cveni xeliT ar gvekeTe-

bina. b-ni miSa Tavad xelmarjve iyo da uyvarda,

rogorc ambobda, Cxirkedelaoba.

profesiuli daostatebis Tanmimdevrul da

metad grZel gzas m. TumaniSvilma mTeli Segneb-

uli cxovreba Sewira.Aam xnis ganmavlobaSi Cven mx-

olod praqtikul nimuSebs vecnobodiT mis mier

Seqmnili warmodgenebis saxiT da agreTve mis mier

aRzrdili, saqarTvelos yvela TeatrSi momuSave

mravali msaxiobis da reJisoris moRvaweobis meS-

veobiT. gasuli saukunis 70-iani wlebis bolos ki

b-ma miSam wigni gamosca `sanam repeticia daiwye-

ba...~, romelic misi praqtikuli da Teoriuli Semo-

qmedebis kanonzomieri Sedegi iyo da amis gamo

nacnobi da axlobeli misi mowafeebisaTvis, magram

amave dros axali da uCveulo, rogorc m. TumaniS-

vilis moRvaweobis CvenTvis uCveulo formis gam-

ovlena; miuxedavad imisa, rom wigni absolutur-

ad TumaniSviliseuli qmnilebaa, TumaniSvili-

reJisoris, TumaniSvili-pedagogis, mainc misi meS-

veobiT Cven gavecaniT manamde CvenTvis ucnob m.

TumaniSvils _ mweral TumaniSvils da rac mTa-

varia, man dagvitova saxelmZRvanelo, romelic

dRes Tu ara egeb momavalSi mainc gamoiyenon, Tu

imis gaxsenebas moindomeben: ra aris Teatri.

bednieri var, rom m. TumaniSvili Cemi maswav-

lebeli iyo, man maswavla Cemi saqme _ xeloba mo-

mca. b-ma miSam saqmis erTguleba maswavla saku-

Tari magaliTiT, Tavad brZandeboda saqmisa da

Tavisi qveynis erTgulebis nimuSi. principebis

krizisis da Tavzardamcemi metamorfozebis ul-

mobel xanaSi igi ar ahyolia aranair cdunebas,

Tvali da goneba ar gahqcevia da mTeli cxovreba

siyvaruliT `amuSavebda Tavis baRs~ (volteri),

sul bolomde, cxovrebis mwuxris Jams, gzis

dasasrulamde. lamazad daamTavra wuTisofeli.

14 welia, rac Cvengan qarTuli kulturis kidev

erTi kulturuli warmomadgeneli mixeil Tuman-

iSvili wavida. amasobaSi kultura klipkultur-

ad gadaaqcies. im ukulturo adamianebma amJamad

rom `akeTeben~ kulturas. raoden mZimec unda

iyos amis aRiareba, dRes mixeil TumaniSvils ad-

gili aRar eqneboda. ̀ yoveldRe modis axali tal-

Ra myvirala, susti da dRevandeli~ (galaktioni).

medea kuWuxiZe

* * *

werili dawereo, miTxres ... iciT ... me mgoni,

mrcxvenia ... marTali giTxraT ... Camafiqra ... da

Tu gulaxdili viqnebi, albaT cotaTi SemeSinda

kidec ... oRondac cota, sul cota ... barnovis qu-

Caze is patara oTaxi maxsendeba, rodesac (da sa-

dac) TanakurselebTan erTad TqvenTan (saxlSi)

leqciaze vikribebodiT xolme ... Rimilis mo-

mgvrelia, rom verc erT Sexvedras TqvenTan

(Tqvens ojaxSi, saxlSi) leqcias ver uwodebdi ...

ar aRmiqvia, rogorc leqcia ... da dResdReobiT

ki TandaTanobiT vrwmundebi, rom namdvili leq-

cia aseTi unda iyos ... CemSi TiToeuli Sexvedra

molodinis (kidev axali leqcia-stumrianobis)

survils aRZravda ... Cven win ostati brZandebo-

da, romelic axalgazrdebs kamaTSi gviwvevda,

CvenTan erTad Tqvenc, gaubedaobidan gabedu-

lamde `mogzaurobdiT~, azrs badebdiT da gvis-

abuTebdiT, amtkicebdiT; dro gvekargeboda da

Sexvedrac dasasruls uaxlovdeboda moxuci

mandilosnis SeZaxiliT: ̀ nu datanje bavSvebio ...~

sakiTxavia bavSvi vin iyo, Cven Tu Tqven? ... Tqven,

... romelic TiToeul aRmoCenas axalgazrdebTan

erTad kamaTis qar-cecxlSi atarebdiT da ... Cu-

mad, Zalian Cumad CagvCurCulebdiT xelovneba

Ziebaao; Teatri im TamaSs hgavs bavSvebi, rom ezo-

Si yoveldRiurad ancoben da Tavs (da fanjre-

bidan moTvalTvale mSoblebs, Tu mezobel biZia-

deidebs) ajereben, xan meomrebi varT, xan eqime-

bi, xan mokamaTe mSoblebi ... xan ki ... aRar vici, ra

davwero, me mgoni vRelav ... Tqveni naTqvami max-

sendeba: ̀ mTavari TeatrSi Zieba da moTminebaao~

... ho, albaT, moTmineba maklia da amitom mwydeba

guli ... ar minda Cems nawers mogoneba uwodo, me

rogorc Tqveni erT-erTi mowafe STabeWdilebebs

Tqvenze da Tqvens gverdiT gatarebul wlebze

`mowmis Cvenebas~ davarqmevdi . . . me ki mowmis sta-

tuss advokatis funqciasac SeuTavseb da Tu

gambedaoba meyo, vityvi:

TeatrSi warmatebas ar gpatioben;

TeatrSi mteri ar unda eZio, Torem megobar-

Sic ki mas aRmoaCen;

TeatrSi Suri aravisze ar unda iZio;

TeatrSi, Tu reJisori gqvia, Semoqmedi unda

iyo, speqtakls dgamde da Teatrs aSenebde, Tun-

dac nangrevebze... ;

Teatri (Cumi) siyvarulia, xolo siyvaruli

yovelTvis patiobs;

`Cveni patara qalaqi~ (speqtaklic da qalaqic)

– namdvili Teatria . . .

`mowmis~ roli SeviTavse, sinamdvileSi ki

naanderZevi gavixsene... ho, kinaRam damaviwyda,

erTxel naTqvami maxsendeba patara oTaxSi

(TqvenTan) - `speqtaklSi mTavari azris

moZraobaao~ ... mas aqeT, es fraza sul mudam maxs-

ovs, magram xSirad ki vekiTxebi (Cumad, farulad,

gulSi) sakuTar Tavs: ̀ namdvilad maxsovs? ... ~ ba-

tono miSa ...

levan (Wola) wulaZe

erT-erTi mowafeTagani

`winaparTagan wavida yvela,sxva xalxis ismis aq Jriamuli~

(galaktioni)

4

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

mixeil TumaniSvilirodesac batoni miSa midioda wuTisoflidan,

vaso kiknaZesTan erTad movinaxule saavadmyofo-

Si uneburad vakoce xelze, vasomac igive moimo-

qmeda, baton miSas Tvalebi daunamda rom ara Cve-

ni aJitirebuli laparaki da zomaze meti `opti-

mizmi~, cremli gzas gaikvlevda. b-ni miSa mravalm-

niSvnelovnad iRimeboda. ra ido am RimilSi? mad-

lierebis grZnoba, Tu saufloSi mimavali adami-

anis damokidebuleba amqveyniuri amaoebisadmi?!

iqneb, bednieri iyo, cxovrebiseuli tvirTisgan

rom Tavisufldeboda... misi cxovreba da stiqia

Teatri iyo... ara, Tavis satrfos ase advilad ver

miatovebda. satrfo ki daundobeli iyo, daundo-

beli, Tavisi didebulebiTa da idumalebiT. Te-

atrSi cxovreba xom erTnairad badebs sixarulsa

da aRmafrenas, Sursac da eWvsac, ase rom RrRnis

Cvens guls, gonebas...…

mixeil TumaniSvilic ar iyo gamonaklisi. yve-

laferi, erTad aRebuli: siyvaruli, apaTia,

asketizmi, WeSmariti Tavisuflebis Zieba iyo am

saintereso da didi SemoqmedebiTi energiis mqone

adamianis mamoZravebeli meqanizmi. mTeli cx-

ovreba dauRalavad da fanatikuri sijiutiT eZeb-

da im gasaRebs, romelic saSualeba iqneboda Semo-

qmedebiTi procesis saidumloebebSi wvdomis da

maTi amoxsnis. ufro xSirad, poulobda sanukvar

instruments, xan ver akvlevda, xan dakargavda

aseTi Jami rom daudgeboda, mosvenebas ar aZlev-

da aforiaqebuli suli. iwyeboda tanjva, Teatri

ki uRimoda, amasTanave, TiTs uqnevda, aRamaRleb-

da da dascemda. es xom Tanmdevi, aucilebeli pro-

cesia, meore energiis did mobilizebas, nebisyo-

fas da adamianur gamZleobas rom moiTxovs. yove-

live amas uZlebda batoni miSa da sasikvdilo sare-

celze, albaT, imitom eRimeboda, rom Turme yve-

laferi Calis fasi yofila, imqveynad yvelani Ta-

nasworni arian, magram xom rCeba amqveynad Semoq-

medis mier motanili bedniereba, adamianebs rom

acocxlebs da maT arsebobas azrs aZlevs?! ra

Tqma unda, asea. qveynad araferi ar ikargeba.

swored es SegrZnebaa umTavresi da, uTuod, bed-

nierebis Rimilis momgvreli. gulnakluli ar mid-

ioda suleTSi. bednieri iyo Tavisi mowafeebis

ukidegano siyvaruli, mowiweba da pativiscema

rom daimkvidra. mowafeebi marTlac SesaSuri

hyavda, romlebmac Tavisi istoriuli misia Seas-

rules da sanimuSo maswavlebels Rirseuli pativi

miages; xelze amboric madlobis da pativiscemis

gamoxatuleba iyo.

gana SeiZleba imis daviwyeba, baTumis TeatrSi

(sadac imxanad mTavari reJisori viyavi) zari rom

gaisma da sarepeticio procesisgan panikaSi Cavar-

dnilma, depresiis piras mdgomma axalgazrda re-

Jisorma batoni miSas winadadeba movismine tele-

fonSi: `rusTavelis TeatrSi Tu ginda muSaoba,

uaxloes droSi, rodesac moaxerxeb, Camodi da

movilaparakoTo yvelaferze.~ es saswaulis tol-

fasi iyo. me ar viyavi batoni miSas mowafe, magram,

etyoba, misi yuradRebis areSi viyavi. man

rusTavelis Teatris kari gamixsna. gaqra apaTia,

depresiis nasaxic ki gaqra, energiam ifeTqa.

speqtaklis dadgma, romlis premiera 2-3 Tu 4

dReSi unda Semdgariyo, Sedga. miuxedavad araad-

amianuri SemarTebisa da enTuziasmisa Cemi

kolegebis mxridan, speqtakli mainc ar gamovida.

premieris dRes, roca safinalo farda daeSva,

fardis ukan srola gaisma. mayurebeli gairinda.

saerTod, warmodgenaSi mravaljer gaisma srola

da, albaT, esec warmodgenis nawilad CaTvala

xalxma da imitomac gairinda. swored am dros ga-

isma vaxtang gegelias mkacri baritoni: ̀ Ðåæèññ¸ðçàñòðåëèëñÿ~. batoni vaxtangi ufrosi megobari,

uzado iumoris patroni Jurnalisti iyo. gaisma

aplodismentebi. vis ekuTvnoda taSi? albaT, ba-

ton vaxtangs, magram roca scenaze gamovedi, apl-

odismentebma sagrZnoblad imata. baTumelebi

mxars miWerdnen, albaT, gzas milocavdnen

rusTavelis Teatrisken. es ambavi baton miSas rom

movuyevi, man gulianad icina. vfiqrob, TviTkri-

tika yvelaze efeqturi Tavdacvaa. ampartavnoba

Sors iyo misi bunebisagan. Tu ainteresebda, dau-

patiJeblad movidoda xolme ama Tu im warmod-

genaze da guliani milocvac icoda. misi milocva

xSir SemTxvevaSi saqmiani da sasargeblo iyo, Tu

yurs kargad miugdebdi. ufrosi kolegebidan

speqtaklebze ori adamianis mowvevas veridebo-

di. eseni gaxldnen: batoni miSa da qalbatoni lili

ioseliani. ratom merideboda?! iqneb meSinoda

maTi profesiuli verdiqtisa? ara, maT gamocdas

vabarebdi. WeSmaritad bednieri viyavi, roca mkac-

ri gamomcdelebi miwonebdnen namuSevars. dauvi-

wyaria Cveni dialogebi molieris Temebze, peda-

gogikasa da sarepeticio procesis efeqturad

warmarTvaze, stanislavskisa da brehtis siste-

mebze, Teatralur intrigebze da brZolebze,

romlis mimarT Tavis uaryofiT damokidebule-

bas xSirad gamoTqvamda da surda, maT miRma md-

gariyo, magram nebsiT Tu uneblieT oromtrialis

epicentrSi xvdeboda, rasac didi sulieri mRel-

vareba, uaRresi nerviuli daZabuloba da drama-

tuli finalebi mohyveboda. SeiZleboda Tu ara

am brZolidan Tavis daRweva da garideba?.. albaT,

ara. garideba xom meore planze gadasvlas niSnav-

da, amas ki miSas buneba ver iguebda. amisTvis sxva

buneba iyo saWiro.

paradoqsebiT aris savse Teatraluri yofa.

rodesac TeatrSi dodo aleqsiZe moRvaweobda,

batonma miSam swored maSin ganaxorciela Tavisi

saukeTeso dadgmebi: `espaneli mRvdeli~, `Win-

Wraqa~, ̀ roca aseTi siyvarulia~ da sxva. roca ba-

toni dodo rusTavelis Teatrs ganSorda da kiev-

Si gadaixvewa, mixeil TumaniSvili, TiTqos Caqra,

misma reJisuram dakarga xibli. moxda daujere-

beli ram: bevri mowafe gadaudga Tavis maswav-

lebels, popularuli sqema qarTvelTaTvis, xolo

dasis mniSvnelovani nawili werils Txzavda ma-

Ral instanciaSi misatanad, sadac mixeil Tuman-

iSvilisa da sergo zaqariaZis gaTavisuflebas

moiTxovda mTavari reJisorisa da samxatvro xe-

lmZRvanelis postebidan. werili Cems repeti-

ciazec Semoitanes xelmosawerad. me, ra Tqma

unda, uari vTqvi aseT moqmedebaze.… Cem azrs co-

tani, magram mniSvnelovani Zalebi iziarebdnen.

amboxi CaiSala, werili daixa. ar vici, gaiges Tu

ara amis Sesaxeb batonma sergom da batonma miSam.

me araferi miTqvams. gamovuSvi molieris ̀ gaazn-

aurebuli mdabio~ da moskovSi gavemgzavre

stanislavskisa da nemiroviC-danCenkos saxelo-

bis musikalur TeatrSi. konfliqtebs ganveride?

albaT. rusTavelis TeatrSi darCnen m. TumaniS-

vili, r. sturua. b-ma sergom T. CxeiZe moiyvana sa-

muSaod. es tandemi didxans ar gagrZelebula.

brZolebi grZeldeboda. sergos moRlilma gul-

ma veRar gadaitana daundoblobisa da umaduro-

bis kaskadi. mas brZola ar swadda, TamaSi undoda.

batoni sergo gardaicvala. es mexis gavardna iyo.

dasrulda didi sicocxle. miSa TumaniSvils bedi

did dramatul kolizias umzadebda. igi Teatri-

dan unda wasuliyo... da asec moxda.… isic wavida

rusTavelis Teatridan, ufro sworad, iZulebu-

li gaxda wasuliyo. mixeil TumaniSvili Teatris

gareSe darCa. Teatralurma institutma ixsna igi.

Tavis mowafeTa dauokebelma survilma, Semoqme-

dis uCveulo energiam axali horizontebi dasaxa.…

fortuna kvlav mis mxareze iyo. instituti xdeba

axali SemoqmedebiTi keris daarsebis sawyisi. ki-

nomsaxiobTa TeatrSi moipova man axali sicocx-

le, axalgazrdebTan erTad. dodo ki kievSi

aRorZinda. misi saxeli Tanabari ZaliT grgvinav-

da ukrainul da rusul TeatrebSi. kinomsaxiob-

Ta Teatris triumfis monawile mec viyavi, magram

rogorc mayurebeli.

Teatraluri instituti miSasTvis navsayude-

li iyo. aq, Tavis sayvarel me-11 auditoriaSi qm-

nida brwyinvale saswavlo warmodgenebs, aq eyre-

boda safuZveli mis momaval opusebs rusTavelisa

da kinomsaxiobTa TeatrebSi, sul imis fiqrsa da

eqsperimentebSi iyo, zustad miekvlia iseTi

sarepeticio meTodisaTvis, romelic sasurvel

Sedegamde miiyvanda. misTvis repeticiis garda ar

arsebobda sxva gataceba, siamovneba, Rvino Tu

sxva ram... Tumca gatacebebic hqonda, magram isic

sarepeticio darbazSi iwyeboda da iqve mTavrde-

boda. am mxriv is harmoniuli pirovneba iyo. ide-

alurisken swrafva da dausrulebeli Zieba mis

muSaobas sainteresos da mimzidvels xdida. iyo

Tu ara obieqturi? xan ki da xan ara. mkacri iyo,

magram drodadro rbilic, mokled rom vTqva, ase-

Ti unari msaxiobTan muSaobisa iSviaTobaa. insti-

tutSi gamefebuli SemoqmedebiTi atmosfero

misTvis Jangbadi iyo, biZgi sarisko Semoqmedebi-

Ti nabijebisken. pedagogika mTavari mamoZravebe-

li muxti iyo mis moRvaweobaSi. ar Sevcdebi Tu

vityvi, rom misma pedagogiurma talantma,

speqtaklis ideis SegrZnebisa da formis naTlad

xedvis unarma Camoayaliba didi gaqanebis reJiso-

rad. institutSi dabadebuli ideebi dinamikurad

miikvlevda gzas qarTuli Teatrisken, ajansaReb-

da, modunebul cxovrebas energiasa da cx-

ovelmyofelobas matebda. am procesebis Tavi-

daTavi da sawyisi ki msaxiobis ostatobisa da re-

Jisuris kaTedris wevrTa da misi Taosnebis _ d.

aleqsiZisa da m. TumaniSvilis naRvawis Sedegi iyo,

rasac Tan sdevda uZlieresi Teatraluri kriti-

kosebisa da Teoretikosebis gamokvlevebi, po-

lemikuri statiebi, recenziebi, zogjer Zlieri,

zogjer susti, xanac RvarZliT savse Tu ugunuri...

saTeatro cxovreba duRda. es swored is xana iyo,

roca batonma mixeilma Cems mimarT kidev erTi

Jesti ganaxorciela, _ man msaxiobis ostatobis

kaTedris xelmZRvaneloba SemomTavaza. gaogneb-

uli viyavi. TviTon reJisuris kaTedras Caudga

saTaveSi, romlis xelmZRvanelic batoni dodo

gaxldaT. misi amqveynidan wasvla didi elda iyo

rogorc institutisTvis, aseve mTeli qarTuli

sazogadoebriobisTvis. aRar iyo sayvareli dodo,

Tavisi mCqefare SemoqmedebiTi energiiT, ukide-

5

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

1992 wlis 24 dekembers `zafxulis Ramis sizmris~

premiera dainiSna. wina dRe, rogorc xSirad xdeba

TeatrSi, daZabuli gamodga. gvqonda SegrZneba, rom

speqtakli Cavarda, yvela gaRizianebuli iyo..

_ ra ubedurebaa, bebrebiviT daZunZulebT

scenaze! es qafiviT speqtakli unda iyos, zeaweu-

li, botiCelis unda hgavdes! _ SeniSvnebiT da

sayvedurebiT dagvxunZla.. meore saRamos, pre-

mieris saTamaSod rom mivediT, samsaxiobo Sesas-

vlelSi, kedelze misi werili dagvxvda:

`piter peni mofrinda bavSvebTan fantaziis

jadosnur samyarodan, aswavla maT, rogor unda

moaxte qars zurgze da gaaqrolo meore Sesaxve-

vamde, marjvniv da kidev imis iqiTac, sul dilam-

de _ warmosaxvisa da TamaSis SesaniSnav samyaro-

Si. da vidre bavSvoba ar damTavrda, isini dafri-

navdnen (rogorc Cveni Svilebi da SviliSvilebi),

Semdeg gaizardnen, daojaxdnen, daiviwyes rasac

akeTebdnen.. axla piter pens maTi Svilebi mihyve-

bian Tavis fantastikur kunZulze, sadac pirate-

bi, jujebi, feriebi, wiTelkanianebi da sxva sao-

crebebi arian. nu daberdebiT! namdvili artiste-

bi mTeli cxovreba dafrinaven!~

aseT sityvebs rom adamiani dawers, es niSnavs,

rom igi Tavad jer kidev dafrinavs da miuxeda-

vad Tavisi garegnuli asakisa, jer ar daberebu-

la! did adamianebs xSirad bavSvebs adareben,

`didi bavSviao~, _ ityvian xolme. masSi Zalian

Warbad iyo bavSvi... metic, zogjer megona, rom is

marTla bavSvi iyo, namdvili bavSvi xnieri kacis

sxeulSi... ai, iseTi, cnobil filmSi romaa... oRon-

dac, es misi saidumlo iyo, romelsac malavda da

romelic zogjer `gaJonavda~-xolme... quCaSi,

portfeliT xelSi, skolisken mimaval sevdian

mowafes hgavda, gansakuTrebiT zamTarSi, `wesi-

erad~ rom hqonda kaSne Cafenili paltos sayelo-

Si... repeticiaze xom iyo da iyo bavSvi! aTasnai-

ri... anci, gabutuli, meocnebe, urCi, Wirveuli,

xumara, TamaSiT garTuli bavSvi! xSirad eubnebo-

da msaxiobebs: `wamoiyvaneT Tan Tqveni Svilebi,

Tuki veravisTan tovebT da aq iTamaSono~. mori-

geobac daawesa bavSvebTan yofnaze, roca mSoble-

bi muSaobdnen... da Tu TamaSiT garTul bavSvs mSo-

beli SeniSvnas miscemda, aCerebda: daanebe Tavi,

iTamaSos, xeli ar SeuSaloT. naxeT, rogoraa gata-

cebuli, ai, ase unda iyoT Tqvenco...

repeticia misi stiqia iyo, xelSeuxebeli, ja-

dosnur samyaroSi gadasvlis wminda rituali. mag-

idas miujdeboda, portfels gaxsnida da iqidan,

rogorc jadosnuri skivridan amoalagebda: pie-

sas, fanqrebs (fanqrebi uyvarda), saSlels, Canax-

atebs, Canawerebs, Tavis sayvarel kaxur quds…

daixuravda, bambukis wkirs daakakunebda diri-

JoriviT da iwyeboda TamaSi-Tavdaviwyeba!! repe-

ticia `misi TamaSi~ iyo!..

erTxel trenaJze etiudi SemogvTavaza - `gam-

dnari nayini~... Zalian saxaliso da sasacilo eti-

udebi gamogvivida. TviTonac Cvens gverdiT

Camojda rampaze da `gadna~... uceb sicili autyda

(ai, bavSvs rom gakveTilze ecineba da maswavle-

blisgan saxes rom malavs, ise) da wamoiZaxa: `he-

he! axla Cemebs saxlSi hgoniaT, rom samsaxurSi

var~!.. 70 wlis iyo maSin: profesori, saxalxo ar-

tisti da sxvadasxva premiebis laureati...

`zafxulis Ramis sizmars~ rom dgamda, ori

Tvis manZilze, rolebis ganawileba ar vicodiT.

yoveldRe vikribebodiT da vTamaSobdiT, visac

ra undoda: mefeebs, dedoflebs, kacebs, qalebs,

Winkebs, cxovelebs, feriebs.. vigonebdiT sxva-

dasxva variantebs, rolebs vcvlidiT, vTxzavdiT

biografiebs, mokled _ vTamaSobdiT... gareT ki

omi iyo, gvcioda da gvSioda, magram, sulac ar

`dumdnen muzebi~,…imitom, rom Cven vTamaSobdiT!

`nataZralzes~ dgamda... roli ar moucia, Tum-

ca, yvela repeticiaze mibarebda. mec, cota

gakvirvebuli, yoveldRe morCilad daviarebodi.

erTxelac, gadaudebeli saqme mqonda da gada-

vwyvite gaTavisufleba meTxova. is iyo davapire,

rom gamomxeda da, _ repeticiis mere darCio, _

miTxra. raRas vizamdi, davrCi. `gogo, modi Cven

axali personaJi gamovigonoT da Tu gacocxlde-

ba speqtaklSi SevuSvaT, vnaxoT, ras izams~! ori

saaTi sarepeticioSi, iatakze visxediT da bavS-

vebi rom qviSaSi TamaSoben, ise vTamaSobdiT, vfan-

taziorobdiT.. gons rom movediT mosaRamoebu-

liyo. saxlisaken erTi gza gvqonda: `Sens gaCere-

baze Camoval, leilas yvavilebs vuyidi, saxlSi

misvla rom davagvianeo~... `Satalodan~ dabruneb-

uli bavSvebiviT daviSaleT….

bolo oqtomberi iyo, Teatridan erTad gam-

ovediT.

_ gogo, cxenis wabli ra sasargeblo yofila,

Turme, wnevas awesrigebs.. Sens quCaze xom bevri

yria, SegiZlia momigrovo?

_ ki, ra Tqma unda!

imave Rames movagrove mTeli parki `axladga-

moCekili~ priala wablebi da TeatrSi mivutane.

gauxarda. aTiode dRis mere vkiTxe:

_ batono miSa, rao wablebma? wnevis saqme

rogor aris?

_ gadasarevad, ai!

portfeli gaxsna. es Cemi wablebi ise koxtad

hqonda Cawyobili fanqrebis da kaxuri qudis

gverdiT, rom sicili ver Sevikave:

_ es ra aris? portfelidan rogor mogiwes-

rigeben wnevas? xelSi unda geWiroT, an jibeSi

mainc gedoT, rogorc amboben.

_ moica erTi! Sexede, ra lamazebia, ra feria,

ra formebi! ici, ra kargad vTamaSob?

imis mere, oqtomberSi, Cems quCaze cxenis

wablebs vagroveb... marto, magram mainc... TamaSi

grZeldeba.. Cven vTamaSobT!

`axla ki farda~-o, baraTi rom dagvitova sawer

magidaze, esec xom TamaSi iyo! TamaSiT gviTxra,

_ TamaSi damTavrdao...

ramodenime TviT adre, Teatridan gamodioda,

karebSi SevefeTe. rogorc yovelTvis, vagvianeb-

di da Tavis gasamarTlebeli teqsti davatriale

tvinSi momentalurad (damgvianeblebi gamige-

ben!). magram mas arc ufiqria sayveduri. Zalian

sevdiani meCvena. SeCerda... SevCerdi... uceb, gam-

omicxada:

_ me mivdivar..

ise ucnaurad Tqva es, rom gamacia, meqanikurad

waviluRluRe:

_ saxlSi?

saxe axlos momitana da TiTqos unda ukeT gam-

agebinoso, dinjad gamimeora:

_ gogo, miv-di-vaar... da xeli damiqnia.. maSin

ki gavige, ra wasvlazec melaparakeboda! ho, sax-

lSi midioda, oRond ufro Soreul, ufro idu-

mal gzaze, Tavis megobar patara ufliswulTan...

...`amfitrioni-38~ misi bolo speqtakli gamod-

ga. finalSi, iupiteris gardauval nebas damor-

Cilebuli merkuri, dedamiwaze droebiT Camosu-

li, emSvidobeboda personaJebs, msaxiobebs, may-

urebels, Teatrs da ukan, zecaSi brundeboda... ai,

ra sityvebiT mTavrdeboda speqtakli, ai, ra gamod-

ga misi didi TamaSis damamTavrebeli sityvebi:

`siCume! sruli siCume!... mzeo, Caaqre Seni fa-

rani!.. gavqreT yvelani! ....~

P P.S Zalian gamiWirda am werilis dawera.. yve-

las Tavisi TumaniSvili hyavs, me, _ Cemi mov-

igone... da radganac piter peni da patara

ufliswuli vaxsene, am werils aseT miZRvnas da-

vumatebdi: baton miSas, rodesac igi patara biWi

iyo...

rusudan bolqvaZe

gano sicocxlis moyvareobiT da iumoriT. aRar

iyo sikeTiT, mimteveblobiTa da sibrZniT savse

adamiani. ukve Warmagi miSa yovelTvis pativisce-

miTa da mokrZalebiT moixseniebda mis niWierebas

da farTo reJisorul diapazons.

batoni miSa yuradRebas arasdros maklebda.

vcxovrobdiT TanxmobiT. igi Tavis Tanamoazred

mTvlida da es asec iyo. arasdros momsvlia ba-

ton miSasTan konfliqti, Tumca iyo erTi epizo-

di, romelic sevdiTa da RimiliT magondeba. ma-

Sin ukve reqtorad viyavi arCeuli. mTavrobam sa-

kiTxi daayena saStato ganrigis 30%-iT Semcireb-

is Sesaxeb; amasTan erTad, Txoulobdnen asako-

vani pedagogebis gaTavisuflebas. vercerTma

mTavrobam ver gaigo, rom SemoqmedebiT saswavle-

blebSi ar SeiZleba asakobrivi niSniT pedagogis

vargisianobis gansazRvra. Semoqmedi sxva fenom-

enia da mas gansakuTrebuli midgoma sWirdeba. j.

verdi 80 wels gadaSorebuli iyo, otelo rom Se-

qmna. aRar Sevudgebi im ostatTa gvarebis CamoTv-

las, romlebic SesaniSnav nawarmoebebs qmnidnen

kritikuli asakis win mdgarni, maTi axalbeda mowa-

feebi ki did simaRleebs ipyrobdnen xelovneba-

Si. aseT kategorias miekuTvneboda mixeil Tuman-

iSvilic. gamodioda, rom me aseTi masStabis peda-

gog-reJisorisTvis studentisken gza unda gada-

meketa. Tavad daiwyo am Temaze saubari, miTxra,

rom amocanas gamiadvilebda da Tavisi surviliT

wavidoda institutidan. maSin me pirvelad da

ukanasknelad mivmarTe mas SenobiT, mkacrad.

roca Cemma Sinaganma daZabulobam piks miaRwia,

wynarad Cailaparaka: ̀ kargi, kargi, geyofa~, mxarze

xeli damado. es misi mofereba iyo. me nela avuyevi

kibeebs da ramdenime wamSi Cems Tvalwin gairbina

im epizodebma, romlebmac bevrad ganapiroba Cemi

pedagogiuri Tu sareJisoro cxovreba... uSuqoba,

sicive, usaxsroba, yaCaRoba sufevda mTel saqar-

TveloSi. Cveni institutic ar iyo gamonaklisi.

am duxWir, gausaZlis dReebSi igi riTmulad, geg-

mazomierad, - produqtiulad muSaobda. es ar iyo

advili saqme, rasac SesaniSnavad grZnobda mixeil

TumaniSvili da mamxnevebda, mxars miWerda

rogorc reqtors, pedagogs, Tanamoazres misgan

wyenac maxsovs, magram es Ciris fasadac ar Rirs

da dRes amaze meRimeba.

mTavari, amqveynad misi arseboba iyo, igi magal-

iTi gaxldaT SromismoyvareobisÐ da Tavdadeb-

is, SemoqmedebiTi miznisken profesiulad svlis,

Teatrisadmi uzado erTgulebis. natifi xe-

lovnebiT Sesrulebuli misi namuSevrebi xom six-

aruls, aRmafrenas, mxneobas badebdnen. da roca

is suleTis gzas gauyva, dacarielda niSa, romel-

ic mas eWira.

gizo Jordania

modi, viTamaSoT

6

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

rodesac studentebs an msaxiobebs vuyvebi

imis Sesaxeb, Tu ra gadamxda omis dros, vuambob,

rom kavaleristi viyavi da brZolebSi vmonawile-

obdi, unagirze mjdomi mters vesrodi da faSis-

turi tyveobidan araerTxel gavparulvar, maT

uZneldebaT amgvar situaciebSi Cemi warmodgena

da uneblied eRimebaT kidec. me ki marTlac,

kavaleristi viyavi, imas ver davikvexni rom brZ-

olis SuagulSi Seupovrad, TavdaviwyebiT vibrZo-

di, magram SiSi da ubedureba sakmarisad vnaxe.

xmliT xelSi brZolaSi monawileoba ar mimiR-

ia, arc qvemexebidan misrolia da arc almokide-

bul tankSi vmjdarvar _ satelefono kabelis

qsels vSlidi da vaxvevdi, brZolis dros naw-

ilebs Soris kavSirs vamyarebdi. roca nawilebs

Soris kavSiri wydeboda (rac Zalian xSiri iyo),

satelefono xazze davrbodi da dazianebul adg-

ilebs veZebdi, Tan kilometriani kabelis koWas

davaTrevdi, an sangrebSi telefonis yurmiliT

xelSi vijeqi da brZanebis gacemas velodi, Tuki

brZanebas miviRebdi, aRelvebuli vimeorebdi mas

da mere mTeli ZaliT Cavyvirodi yurmilSi ̀ cecx-

li!~ cota xnis Semdeg ki sadRac mtris mxares

afeTqebis xma gaismoda. Cveulebriv mtersa da

Cvenebs Soris vimyofebodi, sameTvalyureo pun-

qti xom yovelTvis saartilerio qvemexebis win

imarTeboda.

Tumca, yvelafers TanmimdevrobiT movyvebi,

ase ajobebs. 1939 wels me da Cemi amxanagebi wiTe-

li armiis rigebSi gagviwvies _ Cagvsxes satvir-

To vagonSi da q. SepetovkaSi wagviyvanes, qalaq-

Si, sadac daibada da cxovrobda n. ostrovski.

Tavidan yvela aqtiurad cdilobda, rom Cemgan

kargi meTauri damdgariyo. _ umcrosi meTaurTa

skolaSic maswavlidnen, msrolelTa polkSic

damavales kavSirgabmulobis nawilis meTauroba,

magram rigiani rom veraferi gamovida, xeli

Caiqnies. im dros polkTan arsebulma klubis

dramwrem damainteresa da Tavisufal dros sul

iq vatarebdi. speqtaklebs vdgamdiT (`platon

kreCiti~, `mesazRvreebi~), vTamaSobdiT, kon-

certebs vmarTavdiT. Cems partnior gogonas

`vearSiyebodi~, platonurad gviyvarda erTmane-

Ti. omis dawyebisas, matarebeli, romliTac is

evakuirebul iqna, germanelebma dabombes, vali-

ac daiRupa.

am dros evropaSi sul ufro mZafrdeboda

mdgomareoba _ faSistebi safrangeTSi Sevidnen,

inglisi ibombeboda, germanelebi skandinaviasa da

balkaneTSi miiwevdnen. ubedureba ufro da ufro

axlovdeboda.

fineTis kompaniaSi monawileoba ar migviRia,

magram iseT pirobebSi gvixdeboda samsaxuri, rom-

lebic brZolas ar Camouvardeboda: zamTarSi

Zlieri yinvebis dros samxedro qalaqis ezoSi mi-

wuri gavTxareT da iq vcxovrobdiT. gaZlierebul

sabrZolo mzadebaSi viyaviT. kinaRam gaviyine.

miTxres fexsaxvevs Soris gazeTi Caifineo. Zalian

miSvela. zafxulSi besarabiaSi gavilaSqreT,

CrdiloeT bukovina gavanTavisufleT.

1911 wlis aprilSi lvovis maxloblad, erT-

erT dasaxlebul punqtSi _ sokalSi migviyvanes,

sazRvari, veberTela naZvebi, mdinare, tye _

araCveulebrivi silamaze. mTeli dReebi tanksaw-

inaaRmdego samagrebs da Rrma Zelmiwurebs

vTxridiT. diversantebs viWerdiT. mtris TviTm-

frinavebis gadmofrenasTan dakavSirebuli

sasazRvro konfliqtebic xSiri iyo.

Mme, rogorc fizikurad susti da miwis samuSaos

SesrulebisaTvis uvargisi, damawinaures da sam-

Seneblo masalis _ ficrebis, lursmnebis da

mavTulebis sawyobis gamged damniSnes. 20 ivniss

StabSi movida telegrama kievSi Cemi saswrafod

gamgzavrebis Taobaze _ wiTelarmielTa TviTmo-

qmedi koleqtivebis daTvalierebaSi unda mime-

Ro monawileoba.

wasvla ver SevZeli. 22 ivniss dilis 4 saaTze

omi daiwyo. TviTmfrinavebi, frTebze daxatuli

didi jvrebiT, banaks yumbarebs uSendnen. Tval-

naTliv maSin davinaxe ra aris sikvdili. mokles

Cemi amxanagi _ igi kunZze ijda da kardaladan

fafas Wamda. aiRes da mokles, mere meore. mesa-

me... brZola sabavSvo TamaSs _ ̀ yaCaRobanas~ waa-

gavda, oRond namdvili msxverpliT. gzispira

gubeSi moklulis sxeuli agdia, axla masTan aravin

midis, pirvel dRes moklulTa dasamarxad aravis

ecala, RamiT ukan davixieT, garSemo yvelaferi

cecxls moecva: tye, yana, Senobebi... dRisiT

brZolebia, sangrebidan visvriT, RamiT samSoblos

Suagulisken vixevT. germanelebi gvewvevian da

verc gvewevian. zogi ambobs, germanelebma didi

xania gagvaswres, bevrad win arian wasulio. gar-

Semo moklulTa da daWrilTa tyea. me ukve

aRaraferi gamegeba; azri mereva, yvelaferi koS-

maruli sizmariviTaa.

ramdenime Tvis ganuwyveteli brZolebis Sem-

deg, CvenTan ucnobi generali movida da ga-

mogvicxada: mtris jarebiT varT garSemortymu-

li, da imisTvis, rom Cvenebs SevuerTdeT,

brZoliT unda gavarRvioT mtris rkalio. es am-

bavi sofel podvisokoesTan moxda. daviwyeT Set-

eva. mindorze mivxoxavdi da win ruxtansacmlian

figurebs vesrodi. uceb, TiTqos viRacam rkinis

joxi Camartya fexSi. damWres. Zalian ar mtkenia,

magram xoxva veRar SevZeli. mere saSineli

tkivili damewyo. rodesac sisxli davinaxe,

grZnoba davkarge. sisxlis an Spricis danaxvaze

bavSobidan grZnobas vkargavdi. brZolis velidan

Cemma megobarma daviT jandierma gamomiyvana. Tbi-

lisSi erT quCaze vcxovrobdiT. sazidarze

damsves da hospitalSi wamiyvanes. magram ra hos-

pitali iqneboda mtris garemocvaSi, germanele-

bi sul axlos iyvnen da iqaurobas cecxls uSend-

nen, vxedav, cudadaa saqme, forTxva-forTxviT

xevSi CaveSvi. sad mivdiodi – TviTonac ar vico-

di. diliT germanelebma Semipyres.

sabargo manqanaSi Camagdes da qalaq umanSi wa-

miyvanes. iq daWril samxedro tyveTa banakSi movx-

vdi. banaki, xuTi didi barakiT, ormagi ekliani

mavTulis kedliT iyo garSemortymuli. orsarTu-

liani xis sawolebi, daWrili wiTelarmielebiT

iyo gadaWedili. WrilobaSi matlebi dacocavdnen.

dReSi aTobiT wiTelarmieli kvdeboda. maT pirda-

pir TxrilSi yridnen, tilebisa da matlebis

sunisagan oTaxSi ar daidgomeboda. Cveni

samxedro eqimebi, romlebic imave banakSi aR-

moCndnen, daWrilTa gadasarCenad, Zal-Rones ar

iSurebdnen. urTules operaciebs didi danebiT

akeTebdnen. medikamentebi da saxvevebi ar iSove-

boda. Wrilobas (RmerTma icis saidan aRmoaCn-

daT), yviTeli rivanolis xsnariT amuSavebdnen.

ekliani mavTulebis miRma qalebi idgnen. yvi-

rodnen, tirodnen, moTqvamdnen, Tavisianebs

eZebdnen. mohqondaT umi kartofili, stafilo,

Warxali, visac siaruli SeeZloT, imas ugdebdnen.

saguSagodan germaneli jariskacebi avtomatebis

sroliT devnidnen qalebs.

me da Cemma orma amxanagma gaqceva gadavw-

yviteT. erT wvimian dRes ekliani mavTulis

kedelze gadavZveriT. meore kedelze rom mivZ-

vrebodi, farajis boloTi wamovege mavTuls, kar-

ga xans vewvale, sanam gamovglije, SiSisagan ki-

naRam suli ganvuteve. pirvelsave sofelSi samo-

qalaqo tansacmeli gadavicviT da odesisken

(frontisken) gavemarTeT. qalaqamde ver mivaRwi-

eT, gzaSi gviTxres odesa germanelebma

daipyreso. mdinare dneprisken gavudeqiT gzas.

sofel-sofel mivdiodiT. Ramis gasaTevad sof-

lelebs SevekedlebodiT xolme. soflelebi ri-

Tac SeeZloT gvexmarebodnen, vecodebodiT,

gvaWmevdnen, ramdenimejer policielebs Sevefe-

TeT. didis gaWirvebiT vemalebodiT maT. didx-

ans ver SevZeliT dnepris gadalaxva. rogorc iqna

erTi menave daviTanxmeT,MEmenave sul gvlanZRav-

da da moRalateebs gveZaxda. ase gavemarTeT

frontisken.

gzebze, soflebSi Wreli xalxi ireoda: Cve-

nianebic iyvnen da mtrebic. ras ar gaigebdi kaci

iq: erTni ambobdnen, germanelebs male moeReba

bolo, cimbiris diviziebi gaaTavisufleben mtris

mier dakavebul teritoriebso, meoreni gaiZaxod-

nen sabWoTa xelisufleba didi xania aRar arse-

bobs, germanelebma moskovi da leningradi aiRes,

stalini da molotovi amerikaSi gaiqcneno. xalxi

ras ar ityvis. gzebze Cveni TviTmfrinavebis mier

Camogdebul furclebs vpoulobdiT, es iyo cno-

bis furclebi sabWoTa samSoblodan~. im cnobe-

bidan simarTles vgebulobdiT, saRamoobiT rveu-

lis furclebze vamravlebdiT da gzadagza xalxs

vurigebdiT. policais Zlivs davaRwieT Tavi.

erTxel Rame romeliRac qoxSi gavaTeneT, mi-

waze CvenisTana usaxlkaroebi iwvnen. qalebi da

kacebi umeteswilad zarafebi iyvnen _ sofel-

sofel dadiodnen da tanisamoss sursaTze cv-

lidnen.

RamRamobiT davdiodiT. mosaxleobas vekiTxe-

bodiT frontisken mimaval gzas. saSineli yinvebi

idga. yumbarebis zuzuns mihqonda iqauroba.

garSemo wyvdiadSi uceb gaielvebda xolme rake-

ta. dabneulebi gavCerdiT, ar vicodiT saiT wav-

suliyaviT. mzesumziris veli gadavsereT da

sruliad moulodnelad sangarSi amovyaviT Tavi.

germanelebma dagviWires da miwurSi SegvaTries.

jer dagvkiTxes, mere gvcemes, mere sadRac wagviy-

vanes. SuaSi Cven samni mivdiodiT, win da ukan or-

ori avtomatiani germaneli _ gaTavda, frontis

gadasvlis dros dagviWires, axla aRaraferi gviS-

velis _ vfiqrobdi, magram germanelebma sabargo

avtomanqanaSi Cagvyares da wagviyvanes. SiSisgan

gzaSi cudad gavxdi. RmerTs Sevevedre: RmerTo,

Tu sadme xar, sacodavi dedaCemis gulisTvis mainc

gadamarCine, Tu SegiZlia!

germanelebma sneJnaiaSi migviyvanes da skolis

SenobaSi dagvamwyvdies. dacarielebul saklaso

oTaxebSi, iatakze leninis tomebidan moxeuli

ydebi eyara _ Sindisferi, Savi siluetiT. yde-

bze wiTelarmieli tyveebi iwvnen. dakiTxvas didi

Cinis mqone viRac germaneli atarebda _ gama-

lebiT gahyviroda: Spionen, partizanen, komis-

aren. amjerad ar gvcemes. ezoSi gagviyvanes da

Rrma ormoebi gvaTxrevines. miwa ise gayinuliyo

rom berkets ar emorCileboda. gvegona sakuTar

saflavebs gvaTxrevinebdnen, magram kvlav sko-

laSi Segvrekes. viRaca germaneli cxeli, wyalwy-

ala yaviT gagvimaspinZlda. sami dRis Semdeg me

Cemi jariskacobis ambavi

7

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

da Cemi erTi amxanagi ficruli fexsalagidan gavi-

pareT, Rrma TovliT amovsebul TxrilSi CaveS-

viT. zemodan gvesrodnen. mTeli Rame SeuCerebliv

mivrbodiT, mdevrebs gveSinoda. RamiT sofelSi

viRacis qoxs SevexizneT da iq gavaTeneT. poli-

caebs da germanelebs vemalebodiT. me saTamaSo

banqos vxatavdi. Cemi amxanagi mas boloksa da Warx-

alSi cvlida. ase viklavdiT SimSils. donbasSi xom

SimSili iyo. male iatakqveSa organizaciis wevri

kostia kornienko gavicani. am organizacias erqva

`samSoblosaTvis~. 1943 wels, sul axalgazrda

kostia germanelebma tbis piras daxvrites.

isev frontisaken miviwevdiT. im droisaTvis

frontma CrdiloeT kavkasiisken gadainacvla. q.

kropotkinosTan, marcvleulis sabWoTa meurneo-

bis moqmed partizanul jgufs SevuerTdiT.

rogorc iqna sabrZolo iaraRi meWira xelSi. cxen-

zec wesierad vjdebodi. erTxel germanelebs

Sevejaxe. germanelebi virebis jogs mierekebod-

nen. maTi saSualebiT kavkasiis mTebSi samxedro

bargi unda gadaezidaT. gadavwyvite jogi damex-

sna, avtexe srola da mTeli ZaliT daviwye yvir-

ili: ̀ xelebi maRla!~. germanelebi moulodnelo-

bisagan dafrTxnen, jogi miagdes da gaiqcnen. ram-

denime dRis Semdeg isev germanelebis xelSi aR-

movCndi. viRac oficerma damkiTxa, fafarze

Tavis qala da Zvlebi exata. mere pistoleti am-

oiRo da Tivis didi zvinis ukan gamiyvana. roca

dasaxvretad mihyavxar araferze ar fiqrob,

arafers ar grZnob, garda saSineli mtanjveli

sevdisa. gadamarCines Cemma amxanagebma. karga xans

gons ver movedi. miT ufro rom meurneobis mcx-

ovrebni Zalian ukmayofilo darCnen Cemi TviT-

moqmedebiT: virebs Wama sWirdebodaT, sakvebi ki

ar iyo. tyuilad gavisarje!

cota xnis Semdeg Cveni razmi rogorc iqna, Set-

evaze gadasul wiTelarmielTa nawilebs SeuerT-

da da Cven yvelani, general kiriCenkos yubanis

kavaleriis korpusis rigebSi Segviyvanes. me kv-

lav kavSirgabmulobis qselis mogvareba dameva-

la, mxolod im gansxvavebiT, rom kabelis, koWebi-

sa telefonebis garda myavda cxeni, rom-

lisTvisac unda momevlo, gamewminda, saWmeli

mimeca. Cems cxens trubaduri erqva, Zalian hgav-

da rosinants, iseTive gamxdari da mSiSara iyo.

ramdenjer gadamarCina Cemma trubadurma

sikvdils! trubaduri yumbaris namsxvrevebiT

momikles taganrogTan.

mere kolombina myavda. Zalian lamazi da grZe-

li wamwamebi hqonda. alersiani da eWviani iyo. uka-

na fexSi daWres, rodesac vemSvidobebodi, tiro-

da. mec vtirodi.

ratom ar aZleven cxenebs ordenebs? isini xom

adamianze aranakleb ibrZvian. ramdeni ram aqvT

omSi gadatanili! da rac mTavaria umetesi maTgani

brZolis velzea dacemuli. rodesac ugzoobis an

sawvavis uqonlobis gamo sabrZolo teqnika Cer-

deboda, cxenebs ruxmazarianebTan erTad mihyav-

daT fronti gamarjvebisaken.

bevrjer gaviareT brZolebiT dangreuli do-

nis rostovi. mtris zurgSi gavediT, taganrokTan

Rrma reidi gavakeTeT, savur magilasTan gaviar-

eT, daaxloebiT es is adgilebia, romlebic sul

cota xnis win frontze gadasasvlelad xoxviT

mqonda movlili.

erTxel medliT damajildoves. meriuholTan,

militopolTan da askania-novasTan vibrZodiT.

melitopolis maxloblad, RamiT, uSvelebel

vaSlnarSi polkebs Soris vamyarebdiT kavSirs.

gaTenebisas ki aRmovaCineT, rom mTeli miwa mok-

lul germanelTa sxeulebiT iyo dafaruli. Cven

ukve SeCveuli viyaviT sikvdils. magram uneblied

gavifiqre: sadRac, germaniaSi maTac xom hyavT

dedebi, debi, colebi, romlebic elodebian. isi-

ni ki veRarasodes daubrundebian. anda ra undo-

daT aq, am Zvelskifur baRSi?!

36-e polkma, sadac mec viyavi, RamiT tankebiT

gaarRvia Turquli miwayrili da perekopTan gavi-

da. magram germanelebma alya Semogvartyes da

Cven ZiriTadi Zalebisagan mowyvetili aRmovCn-

diT. esec Cemi bedi! sami dRe-Ramis ganmavlobaSi

germanelebi ganuwyvetliv gvbombavdnen da cecx-

ls gviSendnen. Cven vigeriebdiT. bevri Cemi amx-

anagi daiRupa. albaT, verasodes daviviwyeb im

dReebs. iq, perekopze, pirvelad momixda sangreb-

Si brZola, mere Cveni saswaulebriv gadarCenili

qvemexebis da mtris tankebis saSineli brZola,

rodesac alyidan gamovediT, kidev didxans ver

movdiodiT gons. samxedro formaze ̀ wiTeli var-

skvlavis~ ordeni gamikeTes. me is Zalian miyvars.

zogjer amoviReb kolofidan, gavasufTaveb da

kvlav vinaxav. Zvirfasia da bevr rasme magonebs.

am brZolis mere seriozulad gavxdi avad ram-

denjerme, laSqrobisas grZnoba davkarge da cx-

enidan Camovvardi. evakohospitalSi gamgzavnes.

uceb samoTxeSi aRmovCndi. ai, Turme sad cx-

ovrobs xalxi! Tumca, zogjer aqaurobasac bom-

bavdnen. diagnozi aseTi damisves: tuberkuloz-

uri limfadeniti Cirqis gamoyofiT.

viweqi da cxovrebaze vfiqrobdi. erTxel pa-

latis fanjridan davinaxe, rogor CamoaxrCves

aTi moRalate policai.

verafriT ver Sevegue imas, rom cocxali,

moazrovne adamiani ucbad, cxedrad iqceva da

misi sicocxle wydeba, sicocxle, romelic buneb-

is erT-erTi saswaulTagania!

mere donis rostovSi gadamiyvanes. aq hemato-

geniT da kvarciT mkurnalobdnen. erTxel, dere-

fanSi, sadac uadgilobis gamo wiTelarmielebi

iwvnen, TeTrxalaTiani lamazi garegnobis qali

Semovida da ikiTxa, garkveviT romeli werTo. me

romauli togasaviT Semovixvie sabani (sacvlebis

dasamalad) da gavyevi mas. laboratoriaSi eqimi

mikroskopis qveS analizebs akeTebda, me misi kar-

naxiT pasuxebs vwerdi. _ rodesac radioTi

frontze gamarjvebis ambavis Sesaxeb umaRlesi

mTavarsardlis brZanebas gavigonebdi, maSinve

qaRalds vecemodi da hospitalis ufrosis sax-

elze werilis weras viwyebdi _ Cem nawilSi dab-

runebas vTxovdi. im xanad Cemi nawilis biWebi

sadRac odesasTan ibrZodnen.

nawilis magivrad demobilizaciaSi gamiSves.

eqimma Jeniam hospitlidan gamomiyvana, tramvai-

Si Camsva da sadguramde gamomacila.

saxlSi davbrundi.

matarebeli Zalze nela midioda. baqos Semdeg

sul fanjarasTan videqi. RamiT Camovedi bnelo-

da. Cem quCamde mTeli qalaqi fexiT gamoviare,

quCamde, sadac davibade da vcxovrobdi. sibne-

leSi gamoCnda patara orsarTuliani saxli, Cemi

saxli, romelic, iq frontze CemTvis samSoblos

simbolo iyo. mivuaxlovdi da davakakune.

erTi Tvis Semdeg TbilisSi Teatralur insti-

tutSi misaReb gamocdebs vabarebdi. es iyo 1944

wlis ivlisi. gavxdi reJisori. vdgam speqtaklebs,

zogs sevdians, zogi gamodis, zogic – ara, magram

yovel maTganSi yovelTvis aris raRac iqidan, im

cxovrebidan.

es yvelaferi didi xnis winaT iyo, (mas Semdeg

40 welma ganvlo), imdenad didi xnisa, rom zogjer

TviTonac ar mjera, iyo Tu ara. dro da dro raRac

momawveba, rogorc axla da viwyeb moyolas. war-

sulis zmanebani Tavad morbian, erTurTs awyde-

bian, gamosvlas lamoben. erTi patara kacuna ki,

romelic CemSi zis, Cumad miCurCulebs. es yve-

laferi ukve aTasjer naTqvamsa da dawerils

hgavs. uxerxulia kidec, bolos da bolos mosa-

bezrebelic. ramdeni weli gavida, Sen ki ar Segi-

Zlia Tavi daaRwio amas!

ar SemiZlia.

Amixeil TumaniSvili

8

#6 (61) 6 Tebervali 2011 weli

70-80-ian wlebSi Teatraluri sazogadoeba

namdvili SemoqmedebiTi kera iyo. aq, Semo-

qmedebiTi cxovreba, rogorc ityvian, duRda da

gadaduRda. sistematurad imarTeboda

speqtaklebis ganxilvebi, disputebi, Tea-

traluri procesebis sakiTxebTan dakavSire-

biT, scenografTa gamofenebi. Aama Tu im oTax-

Si, sistematurad iyvnen qarTuli Teatris sx-

vadasxva Taobis msaxiobebi, reJisorebi, sce-

nografebi, dramaturgebi. am winadadebaSi min-

da gansakuTrebiT gavusva xazi sityvebs `sxva-

dasxva Taobis~, radgan amis gareSe Semoqmedeb-

iTi procesis ganviTareba warmoudgenlad gve-

saxeboda. jer batoni dodo aleqsiZis, Semdeg

ki giga lorTqifaniZis amgvarma kredom xelmZR-

vanelobisa, is nayofi gamoiRo, rom msaxiobis

saxli qarTuli Teatris moRvaweTa lamis ojax-

ad iqca. dRes kavSiris saqmianobis imdroinde-

li masStabebi TiTqmis warmoudgenelia.

am wlebSi b-ni mixeil TumaniSvili qarTu-

li Teatris adepti gaxldaT.

Cems Tavs ver mivcem imis uflebas, davwero,

masTan siaxlove makavSirebda-meTqi. msaxiobis

saxlSi xSirad modioda, aq sakmaod Tbilad vx-

vdebodiT erTmaneTs. araferia ucnauri imaSi,

rom me misi Zalian didi pativiscema da ridic

mqonda.Aim wlebSi igi ukve iyo scenuri qmnile-

bebis: ̀ roca aseTi siyvarulia~, ,,WinWraqa~, ,,an-

tigone~ da sxva avtori. SeuZlebeli gaxldaT

amodena SemoqmedebiTi cxovrebis adamianisad-

mi pativiscemiTa da ridiT ar gamsWva-

luliyavi, magram es xels ar miSlida, roca es

saWiro iyo, roca Teatraluri procesebis, Ju-

rnal `Teatri da cxovrebis~ (maSin `Tea-

traluri moambe~ erqva.) interesebi moiTxov-

da, damereka da ama Tu im sakiTxze, an ama Tu im

msaxiobis saiubileo TariRTan dakavSirebiT

saJurnalo werilis dawera meTxova.

JurnalSi muSaobis wlebma damarwmunes: WeS-

mariti xelovanni aramxolod Sromis kultu-

riT, aramed pasuxismgeblobis grZnobiTac

gamorCeulni gaxlavT. ar magondeba SemTxve-

va, zustad dapirebul dRes, dapirebul

saaTze ar SemoeRoT redaqciis kari, an ar

gamoegzavnaT TavianTi naweri: vaxtang ta-

bliaSvils, mixeil TumaniSvils, naTela uru-

SaZes da awgardacvlil mira fiCxaZes. maTi

punqtualoba, pasuxismgeblobis grZnoba did

pativiscemas imsaxurebda. batoni miSa ki sao-

cari moridebulobiTac gamoirCeoda, movido-

da, nawers moitanda da ityoda: `ra vici, aba,

naxeT~. b-ni miSas es Tviseba rom magondeba,

Rimili mereva, radgan redaqciaSi mxolod igi

ar modioda, metwilad modiodnen avtorebi

lamis Tof-iaraRiT rom idgnen TavianTi pa-

tivmoyvareobis sadarajoze.

didi reJisorisEes Tviseba kidev erTi das-

turi gaxlavT misi WeSmariti gamorCeulobisa.

meore msoflio omis damTavrebis 40 wl-

isTavis win baton miSas vTxove, iqneb, Tqveni

jariskaculi cxovrebis Taobaze daweroT-

meTqi. gaikvirva. ratom unda davweroo. vuTx-

ari, rasac vfiqrobdi, ratomac unda daewera:

me, da albaT, Cemnairi bevria, Zalian mainter-

esebs, Tu rogori iyo sisxlisRvris oromtri-

alSi didebuli qarTveli pedagogi da re-

Jisori-meTqi. ulvaSis qveda nawilze TiTi ga-

daisva da Tqva: `ra vici, ra vici~. ase

davcildiT erTmaneTs.

erTi kviris Tu aTi dRis Semdeg, kargad max-

sovs, Rrubliani dRe iyo, redaqciis kari Se-

moaRo, saskolo, calxazian rveulSi dawerili

jariskacis mogonebebi gamomiwoda da Tqva:

`aba, naxe, Tu varga ramed~. ar gaCerebula,

umal gabrunda. derefanSi gamovyevi, kibis

Tavamde mivacile. ar mobrunebula. kibeze

Cqari nabijebiT daeSva. oTaxSi Sevbrundi da

b-ni miSas Txzuleba iqve wavikiTxe, Zalian mo-

mewona. am mowonebis mizezi isic gaxldaT, rom

davinaxe: qarTuli Teatris didi moRvawis cx-

ovrebis erTi monakveTi momaval Taobas xelis-

gulze eqneboda.

ramdenime dRis Semdeg sTs Tavmjdomaris

giga lorTqifaniZis misaRebSi Sevxvdi. ̀ rogo-

ria?~, _ mkiTxa xmadabla, TiTqmis CurCuliT.

vuTxari, _ Zalian kargia da didi madlobeli

var-meTqi. `marTla, marTla?!~, _ namdvilad-

meTqi. gaiRima. gulis jibidan flomasteri

amoiRo da maCuqa. erTob kmayofili iyo.

axla ki minda didi xnis winaT dauflebuli

sinanuli gavacxado: adamianebi zogjer

daudevrebi varT. Cvens moqmedebas yovelTvis

rodi vakontrolebT. im flomasteris Cuqeb-

is dRidan meoTxedi saukune gavida. dResac

ver mipatiebia TavisTvis, rom im flomasters

ise moveqeci, rogorc Cveulebriv saCuqars

eqcevian: vxmarobdi, siamovnebas maniWebda imis

SegrZneba, rom b-ni mix. TumaniSvilis naCuqari

iyo, magram rogorc yvelafrisa am cisqveSeT-

Si, am flomasteris aRsasrulis Jamic dadga –

Sig yvela feris melani gamoilia.

dRemde vsayvedurob Tavs: nacvlad imisa,

rom Semenaxa, rogorc Zvirfasi reliqvia, es

flomasteri yoveldRiur SromaSi gavxarje.

gavxarje iseve daudevrad, rogorc xarjaven

adamianebi ndobas, pativiscemas.Aamas erTi

garemoebiT vxsni: ki, vicodi, magram rogorc

Cans, mtkiced ar mjeroda, rom wuTisofelSi

yvelaferi warmavalia. sinanulis es grZnoba

1996 wlidan – batoni miSas gardacvalebis dRi-

dan ufro gamiZlierda, magram erTi ram mama-

rTlebs: im wlebSi batoni miSa TumaniSvili

CemTvis Cveulebrivi, mokvdavi adamiani ki ar

iyo, aramed Semoqmedi, romelic dros uswreb-

da da mixaroda, misi naCuqari flomasteri rom

meWira xelSi.

Gguram baTiaSvili

flomasteri