716 hergebruik versus juridische barricades, mossink, beunen

11 november 2009

Dé Onderwijsdagen

11 november 2009

Onderwijsmateriaal: hergebruik & juridische obstakels

Mr. Annemarie Beunen Mr. Wilma MossinkUniversiteit Leiden SURFfoundation

De Onderwijsdagen 20092

Overzicht sessie

1.Auteursrecht: hoe werkt het?

2. Welke rechten? Uitzonderingen Readerregeling

3. In eigen instelling gemaakt onderwijsmateriaalOpen content-licenties

4. Hergebruik van andermans materiaal


1. Auteursrecht

- Waarvoor? Zintuiglijk waarneembare uitingen, mits oorspronkelijk. = werken

- Beschermt tegen? Verveelvoudiging & openbaarma-king zonder voorafg toestemming vd maker.

- Hoe lang? Vanaf de creatie vh werk tot 70 jaar na de dood vd maker. Daarna publiek domein.

- Voor wie? Hoofdregel: feitelijke maker. Uitzonderingen:- Werkgever mits werknemer in dienst : instelling voor

onderwijsmateriaal & alles v HBO- en VO-docenten.

Uitz: wetensch werk v univ ud’s & promovendi, freelancers.

- Bedenker vh concept die strikte leiding & toezicht op de

uitvoering had. NIET © instelling vr werk v

student/leerling.

- Onderwijsinstelling na schriftelijke ©overdracht.


Vragen

- U schrijft een concept voor een onderwijsboek. Het is nog lang niet af; het zijn eerste gedachten en een uitwerking van ideeën.

- Rust er auteursrecht op dit concept?


Vragen

- Als docent heeft u een boek geschreven dat door een commerciële uitgever is uitgegeven en op de markt gebracht.

- Wie heeft het auteursrecht op het boek?- de uitgever?- u zelf?- de instelling?


2. Welke rechten

- Exploitatierechten- verveelvoudigen

- opslaan op harde schijf, dvd, cd-rom, mp3- uploaden en downloaden van web site- printen, plotten, faxen- kopiëren, vertalen of bewerken

- openbaar maken- verspreiden van exemplaren door uitgeven, plaatsen op web site en aanbieden, vertonen

- elke vorm van ten gehore brengen- uitzenden via radio & televisie, streamen via internet


Welke rechten

- Persoonlijkheidsrechten- recht te verzetten tegen

- openbaarmaking werk zonder naam of onder

andere naam

- wijzigingen in benaming naam werk

- wijzigingen in werk

- misvorming, verminking of andere

aantasting van werk


Uitzonderingen

- Voordracht, op- of uitvoering of voorstelling

- Persexceptie- Citeren - Besloten netwerken- Overname in onderwijspublicaties- Preserveren- Tentoonstellingsexceptie


Voordracht

- In kader van onderwijs of met wetenschappelijk doel- onderwijsinstelling is rechtspersoon zonder winstoogmerk

- voordracht maakt deel uit van schoolwerkplan, leerplan of instellingswerkplan

- Laat vertonen films, videoprogramma’s en dergelijke werken vrij

- Voordracht ook toegestaan bij vertoning in familie-, vrienden of daaraan gelijk te stellen kring


Overname in onderwijspublicaties

- Kopiëren en beschikbaarstellen gedeelten van werken- ter toelichting en niet ter aanvulling- bij niet-commercieel onderwijs

- ziet op activiteit en niet op wijze financiering

- alle denkbare soorten media- Voorwaarden opgenomen in artikel 16 Auteurswet

- betalen billijke vergoeding- vermelden bron- werk rechtmatig openbaar gemaakt- in overeenstemming regels maatschappelijk verkeer

- eerbiediging persoonlijkheidsrechten


Readerregeling- Uitwerking regels maatschappelijk verkeer- Gesloten tussen onderwijskoepels en Stichting Pro- Zowel analoog als digitaal materiaal in besloten

elektronisch omgeving

- Omschrijving kort gedeelte- niet meer dan 10.000 woorden uit een niet-literair boek, èn niet meer dan een derde van het oorspronkelijke werk

- uit literaire geschriften maximaal 2500 woorden of maximaal 100 regels poëzie

- bij tijdschriften maximaal 8000 woorden, èn niet meer dan een derde van het betreffende werk


Readerregeling

- Tarieven- afkoopsom mogelijk

- een jaarlijkse vergoeding per student - berekening vindt plaats per universiteit

- korte overnames- Nederland 0,036- buitenland 0,047- bladmuziek 12,88- vrijwaringsfonds 0,059

- niet-korte overnames met toestemming- Nederland 0,138- buitenland 0,191- bladmuziek 14,362


3. In eigen instelling gemaakt onderwijsmateriaal

- Rechthebbende = i.h.a. de instelling als werkgever.

- Voorbeeld: Open Educational Resources: door docent zelf gemaakt & herbruikbaar voor andere docenten.

- Hoe delen? Open content-licenties in alg voorwaarden.- Voorbeeld: Creative Commons-licentie:

Rechthebbende doet geen afstand vanzijn/haar ©, maar formuleert dit positief:Wat mag ‘n ander wél doen met mijn werk?


Soorten CC-licenties

Bron: http://creativecommons.nl/wp-content/uploads/2008/02/creative_werken_delen.pdf


4. Legaal hergebruik v andermans werk

- Via uitzonderingen, Readerregeling

- Publiek domein (beeldmateriaal, tekst, etc.)

- ©materiaal met een open content-licentie zoals CC


Waar is vrij te gebruiken werk te vinden?

- Publiek Domein: boeken bv op DBNL, Google Book

- Webmateriaal v musea, archieven en bibliotheken vaak vrij voor onderwijsdoelen. www.europeana.eu

- Wikipedia (tekst) & Wikimedia (plaatjes)

- Open Access-tijdschriften zoals PLoS

- Connexions http://cnx.org/

- CC-materiaal te vinden via:

- Foto’s: www.flickr.com/creativecommons

- www.Google.nl/creativecommons of

www.Yahoo.com/creativecommons

ALTIJD: Vermelding vd maker (& licentie)!


Oud-DJ Adam Curry

Gbiwhvcjhvlvhblbhvrv. Nvjavhkqjhvbjqkvhbq nmkqvk knvjkvjk Adam Curry (afb.1). Patricia Paay hcwihiuuv gjnwkbnqb kqnqjnkjqneb irhoqrhqrh. Bhqbrhvlqhev vqkbjqb mvwlknvjkwv lvbhiqhbqv nvjkejvjkvbkjb bvjhlqhbljqhbjklqhbv nckqbvjqhj vhvchvjhv. Bvhujhvb Weekend cbhwhvjhw bcwhhvhw bcquwgvhv bgcyuw. Bfiwghwh bviqvhqiqh buj jhjihvi hiohvwuihvi bcujdi.

Afb. 1

© Adam Curry Bron: www.flickr.com

Plus link naar de uitgeschreven gebruiksvoorwaarden zie www.creativecommons.nl


Geen open content-licentiesof gebruiksvoorwaarden op site?

- Dan geldt het gewone auteursrecht: - check of uitzondering uit de wet geldt of Readerregeling

- zo niet: vooraf toestemming vragen aan de rechthebbende.


Vragen

- U vindt op een website allerlei teksten die u goed kunt gebruiken in uw eigen onderwijsmateriaal.

Mag u dit doen?

- Er staan ook filmpjes op. Mag u

die gebruiken?


Vragen

- Mag u een papieren artikel van een ander scannen en opslaan in een digitale kennisbank?

Zie voor beeldmateriaal: http://www.surffoundation.nl/nl/publicaties/Pages/Digitale-beeldbanken-en-auteursrechten.aspx

- Mag u een kopietje van het artikel maken voor de rest van het docententeam?


Hulpmiddelen

- http://www.surffoundation.nl/auteursrechten/nl/Pages/Default.aspx- website over digitale rechten;

- http://www.surfspace.nl/nl/themas/Digitale%20rechten/start/pages/overzicht.aspx- interactieve website over digitale rechten