www.jamawarnews.com № 768 :هەفتەنامەیەکی سیاسییە حزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان دەریدەکات № سێشەممة № 30/رەزبەر/2713 کوردی № 10/22 /2013 زایینی № ساڵی 32 № 8 الپەڕە № ژماره

یونایتد پاڵێوراوى ئارسن فینگەر : مان سەرەکییە بۆ بەدەست هێنانى خولی ئینگلتەرا

ل7

№ دەوڵەتى کوردى هدروستبوونى بەدوور نازانرێت ل5

№

لێکدانەوە بۆ نووسین و دەڕبڕینی میدیاکانی کوردی

ل6

№

د. مەحمود عوسمانتایبەت بە ~

کێشەکانی سووریا زیان بەعێراق گەیەنێت

تاهیر عەبدوڵاڵ، جێگری پارێزگاری هەولێر:

لە 2014 هەولێرچاالکیەکانی وەک پایتەختی گەشتیاری وواڵتانی عەرەبی دەستپێدەکات

بەڕێوەبەرى ڕاگەیاندى وەزارەتى کاروبارى کۆمەاڵیەتى:

5800کەس سودمەند بوون لە قەرزى بچوک

محەمەد مەال حەسەن، قائیمقامی قەزای خانەقین:

کشانەوەی هێزی پێشمەرگەلە جەلەوال کارێکی هەڵە بوو

لە فەرمانگەکانی سلێمانیدا، لیژنە بۆ چاودێری و بەدواداچوونی زیادەڕەوی پێکدەهێنرێت

وەزارەتی شارەوانی :داری کالیپتۆس قەدەغەدەکاتڕێکخراوە ژینگەیەکانى کوردستان:هەریەکەیەکی ئیداری ئەو دارە ببرێت

داوای یاسایی لەسەر تۆماردەکەین

پارێزگاری جێگری عەبدوڵاڵ، تاهیر ه��ەول��ێ��ر ل���ە دی���دارێ���ک���ى ت��ای��ب��ەت��ى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەک��ات » بۆ بنەبڕکردنی کێشەی نیشتەجێبوون و نەهێشتنی دیاردەی کرێچێتی ئێستا لە بەرنامەدایە 5000 یەکەی نیشتەجێبوون دروست کراوە بۆ خەڵکانی کەم دەرامەت

و خەڵکی داهات سنووردار«. پارێزگاری جێگری عەبدوڵاڵ، تاهیر هەولێر بە ~ ئازادى ڕاگەیاند کە کۆنگرەیەدا لەو هەوڵبدەین دەبێت گەشتیاری پایتەختی بە کرا هەولێر واڵتانی عەرەب و هەروەها هەوڵ بدەین برەو بدەین بە پەیوەندی ئابووری هەرێم لەگەڵ واڵتانی عەرەبی و هەروەها بێجگە لەو تێکەاڵو بوونە کەلتووریەی کە هەیە لە نێوان کورد و واڵتانی عەرەبی دەبێت زیاتر بکرێت ، کە هەموو ئەوانەی باسمان

کرد لە هەرێمدا بوونیان هەیە لە نێوان کورد تایبەتی بە نەتەوەکان هەموو بۆ زۆر شیاوە هەولێر بۆیە ع��ەرەب، و گەشتیاری پایتەختی بە بکرێت ئەوەی

بۆ ساڵی 2014 .لەبارەى ئامادەکارى بۆ ئەوە هەولێر بکەنە

پایتەختی گەشتیاری ناوبراو وتیشى لە کە هەیە چاالکیمان هەندێک ئێمە

1\1ەوە دەست پێدەکات تا کۆتایی ساڵ ئەو لەوانە بەشێک ، دەبێت ب��ەردەوام

فیستیڤااڵنانەن کە ئێمە سااڵنە ئەنجامی دەدەین وەکو فیستیڤاڵی نەورۆز و ئازادی و چەندان فیستیڤاڵی تر ، وە هەندێکی پڕ دەمانەوێت شارێکی و تازەیە تریان تەرفیهی بەرنامەی لە پڕ و لە چاالکی بێت ئەوە جیگەی کە بکەین دروس��ت بکرێت بە پایتەختی گەشتیاری واڵتانی

عەرەبی .بۆ نیشتەجێبوون پ���رۆژەى ل��ەب��ارەى هەولێر پارێزگارى جێگرى کرێنشینان هێما بۆ ئەوە دەکات » زۆر شت کراوە نیشتەجێبوون کێشەی بنەبڕکردنی بۆ من کرێچێتی دی���اردەی نەهێشتنی و باسی کۆنەکان ناکەم ئێستا ئەوانەی لە نیشتەجێبوون یەکەی 5000 بەرنامەدایە دروست کراوە بۆ خەڵکانی کەم دەرامەت و خەڵکی داهات سنووردار و فۆرمەکان دابەش کراوە و ئێستا وەرگیراوەتەوە و ئێستا کاری لەسەر دەکرێت و ووردبینی

تیادا دەکرێت .ل 3

ع��ەب��اس ئ���ەک���رم، ب��ەڕێ��وەب��ەرى ڕاگ���ەی���ان���دى وەزارەت������ى ک���اروب���ارى کۆمەاڵیەتى بە ~ ڕاگەیاند ساڵى دەرچوانى هەموو ئەمساڵدا لە 2012 بیمەى بێکاریان پێدراوە لەالیەن وەزارەتى کاروکاروبارى کۆمەاڵیەتى.

دانەمەزراو دەرچووى 19هەزار وتیشى بێکاریان بیمەى 2013دا ساڵى لە

پێدراوە.

بێکارى بیمەى ب��ەردەوام��ى لەبارەى زانکۆ و دان��ەم��ەزراوى بۆ دەرچ��وان��ى پەیمانگاکان عەباس ئەکرم ئەوەخستە دەبێت حکومەت بڕیارى پێى بە ڕوو 2014 ساڵى بوودجەى لە چونکە ،ئاماژەى بۆ دەکرێت کە بەردەوام بێت

یان نا.وتیشى ئەو دەرچووانە کە هى سااڵنى بیمەى تائێستا دانەمەزراون ڕابردوون بێکارى بیمەى وەرنەگرتووە بێکاریان

نایان گرێتەوە.

بچوک قەرزى سودمەندبوانى لەبارەى ب��ەڕێ��وەب��ەرى ڕاگ��ەی��ان��دى وەزارەت���ى نزیکە وت��ى کۆمەاڵیەتى ک��اروب��ارى کوردستان هەرێمى لە 5800ک���ەس

ش����وان ج����اف، س���ەرۆک���ى ف��ی��دراس��ی��ۆن��ى لە ک��وردس��ت��ان ژینگەیەکانى ڕێ��ک��خ��راوە ئاماژە ~ تایبەتى دیدارێکى بۆ ئەوە دەکات » دارى کالیپتۆس گرفتە ژینگەیەکەیان ئەوەندە گەورە نییە ئێمە

لێیان بترسین و بیانبڕینەوە.هەر ل��ەس��ەر ی��اس��اى دواى خ��ۆم��ان وەک کە دەک��ەی��ن ت��ۆم��ار ئ��ی��دارى یەکەیەکى

دەستبکات بە بڕینەوەى ئەو دارانە«.شوان جاف، سەرۆکى فیدراسیۆنى ڕێکخراوە ~ بە کوردستان ژینگەیەکانى ببڕینەوە کالیپتۆس دارى ڕاگ��ەی��ان��د نزیکەى لە 5%ى سەوزاى خۆمان لە دەست

دەدەین.ژینگەى چاککردنى و پاراستن دەستەى

حکومەتى هەرێم بەرپرسە لە چاودێریکردنى لەم یەکەمە بەرپرسى و ژینگە ڕەوش��ى

جۆرە کارەساتە کە دروست دەبێ.

ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات دارى کالیپتۆس گرفتە ژینگەیەکەیان ئەوەندە گەورە نییە ئێمە لێیان بترسین و بیانبڕینەوە، وەک خۆمان دواى یاساى لەسەر هەر یەکەیەکى

ئیدارى تۆمار دەکەین کە دەستبکات بە بڕینەوەى ئەو دارانە.

لە ڕووب���ەرى س��ەوزاى ڕێ��ژەى لەبارەى هەرێمى کوردستان سەرۆکى فیدراسیۆنى کوردستان ژینگەیەکانى ڕێ��ک��خ��راوە زانیاریانەى ئەو پێى بە ئەوەخستەڕوو پارێزگاى پارێزگاکان لە گرتووە وەرمان دهۆک ڕووب��ەرى س��ەوزاى 3.8ڕووب��ەرى سەوزاى لە هەولێر 6.8ڕووبەرى سەوزاى لە ژم���ارەن 9.8ئ��ەم��ان��ە سلێمانى لە پارێزگاکانى هەرێم وەرمانگرتووە دەتوانین هەرێمى ل��ە س���ەوزاى ڕووب����ەرى بلێن کوردستان »6.81« بە پێى ستانداردى جیهانى ئەم ڕێژەیە گونجاو نییە، بە پێى ڕێژەى دەبێت نێودەوڵەتى ستانداردى بۆ %25 لە%15 شارێک هەموو سەوزاى

بێت. ل3

قائیمقامی ح��ەس��ەن، م��ەال م��ح��ەم��ەد تیبەتى دیدارێکى لە خانەقین ق��ەزای ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » تا ئێستا 10%ماددەی 140 جێبەجێ نەکراوە و بگرە زیانیشی گەیاندوووە بە گەڕانەوەی و ک��وردس��ت��ان هەرێمی ب��ۆس��ەر خانەقین دوای خستووە، ئەو ماددەیە پێویستی بە بۆی پێویستە ک��ە هەیە ک��ار کۆمەڵێک بکرێت وەکو سەرژمێری گشتی چەندان شتی ماددەیە ئەو نەکراوە، ئێستا تا کە تر جێبەجێ پێویستە دەستووریە ماددەیەکی

بکرایە«.قەزای قائیمقامی حەسەن، مەال محەمەد خانەقین بە ~ ڕاگەیاند گەرانەوەى

کوردستانئاواتی سەرهەرێمى بۆ خانقین هەموو خەڵکی خانەقینە و بەرژەوەندی ئەو ناوچەیە تەنها بە ماددەی 140 دەکرێت و لەسەرکردایەتی کردووە داوامان زۆر ئێمە سەر بگەڕێنرێتەوە خانەقین کە ک��وردی زۆر خزمەتگوزاری و کوردستان هەرێمی ناوچانە ئ��ەو دانیشتوانی بە پێشکەش حکومەتی بە تەنها ئ��ەوەش کە بکرێت

هەرێمی کوردستان دەکرێت .ناوبراو وتیشى پارێزگای دیالە بەهۆی بوونی ئەو کیشە زۆرەی نێوان سوننە و شیعە لەو ناوچەیە کێشەی زۆریان لە نێواندا هەیە و زۆر جار بەهۆی ئەو کێشانە و بودجەی خانەقین نیوەناچڵی بە پرۆژەکان و دوادەکەوێت ئەوەی هۆی بوونەتە ئەمانە و دەکرێن خزمەتگوزاریەوە ڕووی لە شارە ئەو کە

حکومەتی ب��ەاڵم پێوەدیارە، کەموکرتی هەرێمی کوردستان وەکو ئەرکێکی ئەخالقی یارمەتی خانەقینی داوە و پرۆژەی خزمەت ئەوانە بەاڵم کردووە، شارەدا لەو گوزاری لە ئاستی داواکاری خەڵکی خانەقیندا نین، چونکە خەڵکی ئەو شارە نەهامەتی زۆریان چێشتووە بە دەستی حکومەتی بەعسەوە و دەربەدەر بوون و تووشی چەندین گرتن کە پێویستە بۆیە بوونەتەوە کوشتن و و بکرێت خەڵکانە ئەو ت��ەواوی هاوکاری بکرێت بۆ زۆریان خزمەتگوزاری پرۆژەی کە ئەوەش ئەرکی پارێزگای دیالەیە کە بە داخەوە ئەوان بونەتە سەرچاوەی ئەوەی کە گوزاری کەمی خزمەت کێشەی ئەو شارە

هەبێت .ل 3

الن����ە م���ح���ەم���ەد، ئ��ەن��دام��ێ��ک��ى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق لەسەر لە کوردستان هاوپەیمانى لیستى دی���دارێ���ک���ى ت��ای��ب��ەت��ى ~ هەڵبژاردنى یاساى پرۆژە لە باس ئ���ەوە دەک���ات » ب��ۆ دەک���ات هێما بازنەى فرە بە هەڵبژاردن ئەگەر ئەنجام بدرێت ژمارەیەک کورسى لە دەست دەدەین، لەبەرئەوە وەک کورد ئەنجامدانى لە دەک��ەی��ن پێداگرى چونکە بازنە، یەک بە هەڵبژاردن ڕێژەى کورسیەکانمان زیاد دەکات«.

ئەنجومەنى ئەندامێکى محەمەد، النە ~ ب��ە ع��ێ��راق نوێنەرانى دەکەین بازنەى یەک داواى ڕاگەیاند هەڵبژاردنەکاندا یاساى پ��رۆژە لە

ل��ەب��ەرئ��ەوەى ی��اس��اى ه��ەڵ��ب��ژاردن داهاتوودا لە هەستیارە یاسایەکى ڕەچاو تێدا کورسیەکانى ژم��ارەى دەک����رێ دەب��ێ��ت��ە پ��ێ��گ��ەی��ەک بۆ داه��ات��ووى حکومەتى دام��ەزران��دن لەوە پێداگرى ک��ورد وەک عێراق، بازنەى یەک بکرێتە عێراق دەکەین زۆرى سودێکى چونکە ، هەڵبژاردن

هەیە لەم کاتەدا بۆ کورد .لە پشتیوانى عەرەبەکان وتیشى کە دەکەن لەوە باس ناکەن، کورد دەکات ئەوە داواى مەرجەعیەتیان کە هەڵبژاردن بە فرە بازنەى ئەنجام و سوننە بە عەرەبى کوتلەى بدرێ

شیعەوە لەگەڵ فرە بازنەیدان.پرۆژە هاتوو گەر وتى محەمەد النە بە تپپەڕێت ه��ەڵ��ب��ژاردن ی��اس��اى

شێوەى فرە بازنەىکورد بڕیارى یەک هەڵوێستى دەدات.ل4

ع��وس��م��ان،ئ��ەن��دام��ى م��ەح��م��ود د. ئ��ەن��ج��وم��ەن��ى ن��وێ��ن��ەران��ى ع��ێ��راق لە ئاماژە ~ تایبەتى دیدارێکى بۆ ئەوە دەکات » سەردانى مالیکی بۆ سووریاوەهەیە بە پەیوەندی ئەمەریکا

هەروەها ب��ۆ م��ەس��ەل��ەی ئ��اس��ای��ی ک���ردن���ەوەی

پەیوەندیەکانی نێوانیانە«.ناوبراو هێما بۆ ئەوە دەکات » سوننە

و شیعەش ناکۆکیان هەیە لەسەر پرۆژە مەسەلەی لە وەکو هەڵبژاردن یاساى

چۆنیەتی دابەش کردنی کورسیەکان ».د. مەحمود عوسمان،ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق بە ~ ڕاگەیاند ئەو هەڵبژاردنەکان یاسای بە سەبارەت نوێکە یاسا پ��رۆژە کە ه��ەوڵ��دەدرێ��ت لەبارەوە گفتوگۆی و بکرێت جێبەجێ دەکەین ئەگەر گەشتینە ئەنجامێک ئەوە هیچ نەشگەیشتینە ئەگەر و باشترە

کە بدەین بڕیار دەبێت ئەو ئەنجامێک ئایا بە یاسا کۆنەکە بەشداری هەڵبژاردن

دەکەین یان نا .ناوبراو ئەوەشى خستەڕوو بۆیە ئەمانەوێت کە ئەو یاسایە بگۆڕدرێت بۆ ئەوەی ئەو غەدرەی لە کوردکرا جارێکی تر دووبارە نەبێتەوە و هەر ئێمەشین کە ڕێگری لە شێوەیە بەو ئەوەی بۆ ئەکەین یاساکە تێپەڕ نەبێت دەمانەوێت هەندێک هەموار زەرەر ئێمە ئەوەی بۆ بێت تیا کردنی

ئەندامێکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق:

کوتلەکانى ناو پەرلەمان نەگەنە ڕێکەوتن هەڵبژاردن دوادەکەوێت

تایبەت بە ~

№

№

№

№№

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

تایبەت بە ~

لە ژم���ارەی���ەک سلێمانی پ��ارێ��زگ��اری بۆ راس��پ��ارد سلێمانی فەرمانگەکانی چاودێرو بەدواداچوونی زیادەرەوی لەسەر موڵکی گشتی لیژنەی تایبەت پێکبهێنن.

ساڵح محەمەد بەهرۆز بەسەرپەرەشتی بەئامادەبوونی و سلێمانی پارێزگاری گشتی بەرێوەبەری و شارەوان سەرۆکی ق��ەزای قائیمقامی و شارەوانییەکان ناوەندی و بەرێوەبەری گشتی رێگەوبان و بەرێوەبەری گشتی کشتوکاڵ و بەرێوەبەری گشتی کارەبای سلێمانی لەدیوانی پارێزگا گرتنەبەری ل��ەب��ارەی ک��ۆب��وون��ەوەی��ەک میکانیزمی نوێ بۆ رێگری لە زیادەڕەوی

لەسەر موڵکی گشتی بەرێوەچوو.سلێمانی پارێزگاری لەکۆبوونەوەکەدا لە رێگری بۆ رێوشوێنەکان رایگەیاند: و نین پێویستدا ئاستی لە زی���ادەڕەوی بەر بگیرێتە نوێ میکانیزمی »پێویستە رووەوە لەو پەیوەندیدارەکان فەرمانگە و

زیاتر بخرێنە ژێر بەرپرسیاریەوە ».پارێزگار راشیگەیاند: » دەبێت لە یەکەم ساتەوە نەهێڵدرێت زیادەڕەوییەکان ئەنجام

بدرێت«دانانی باسی بەوردی کۆبوونەوەکەدا لە میکانیزمی نوێ کرا بۆ رێگری لە زیادەڕەوی فەرمانگەکانی بریاردرا رووەش��ەوە لەو و شارەوانی و شارەوانییەکان و رێگەوبان و کشتوکاڵ لە هەموو ناوچەکانی پارێزگای سلێمانی لە فەرمانگەکانیاندا لیژنەیەکی ب��ەدواداچ��وون��ی و چ��اودێ��ر ب��ۆ تایبەت زیادەڕەوی لەسەر موڵکی گشتی پێکبهێنن

زیادەڕەوییەکدا هەر روودان��ی لەکاتی و بەزووترین کات یەکە ئیدارییەکان ئاگادار زیادەڕەوییەکان البردنی بۆ و بکەنەوە

هاوکاریان بکەن.

پێویستە کە ک��رای��ەوە تەئکید هاوکات بەشی یاسای فەرمانگەکان زیاتر ئەکتیڤ بن و هەر کەسێک زیادەڕەوی کردە سەر تۆمار لەسەر سکااڵی گشتی، موڵکی بکەن و تەنیا بەالبردنی زیادەڕەوییەکە لەو تاوانە خۆش نەبن. لەو رووەشەوە بریاری دادگا بۆ بەندکردنی چەند کەسێک لەسەر کەیسی زیادەڕەوی بە »سەرەتایەکی باش

»هەڵسەنگێندرا.لە بەشێکیدیکەی کۆبوونەوەکەدا، گفتوگۆ لە س��ەر ب��وون��ی ژم��ارەی��ەک کێڵگەی بە کە کرا سلێماندا سنووری لە سەوزە رووەوە لەو دەدرێ��ن. ئاو ق��ورس ئ��اوی پارێزگاری سلێمانی ئاماژەی بۆ مەترسی ئەو بابەتە لەسەر تەندروستیی هاوواڵتیان ئاوی و شارەوانی فەرمانگەکانی و کرد سلێمانیدا لەسنووری راسپارد ژێرزەوی کێڵگانە ئەو خاوەنی بۆ گونجاو زەوی ئەو لەسەر ئ���ەوەی بۆ بکەن ئ��ام��ادە زەویانە و بە ئاوی خاوێن سەوزە بچێنن و لە بەکارهێنانی ئاوی قورس بۆ ئاودانی

کێڵگەکانی سەوزە دور بکەونەوە.

www.jamawarnews.com 2 | ساڵی 32 | ژماره 768 | 2013/10/22 | سێشەممەهەواڵ و ڕاپۆرت

حکومه تی پێشمه رگه ی وه زاره ت��ی ره تیکرده وه کوردستان هه رێمی هیچ هێزێکی پێشمه رگه ی له به غدا ئه وانه ی ده ڵێت باڵوکردبێته وه و باڵوکراونه ته وه گاردی سه رۆکایه تی

کۆمارن.گشتی ئه مینداری ی��اوه ر، جه بار حکومه تی پێشمه رگه ی وه زاره ت��ی رایگه یاند ک��وردس��ت��ان هه رێمی به غدا له پێشمه رگه هێزێکی هیچ

که ئ��ه وه ش��ی باڵونه کراونه ته وه ، چ��ه ن��د رۆژێ��ک��ه ب���اس ده ک��رێ��ت سه رۆکایه تیی تایبه تی لیوایه کی

کۆماره . ئ���ام���اژه ی ب��ۆ ئ��ه وه ش��ک��رد که دوو خاوه نی کۆمار سه رۆکایه تی سه ر که به خۆیەتی تایبه ت لیوای به وه زاره تی به رگری عێراقن و هیچ په یوه ندییه کیان به هێزی پێشمه رگه نییه ، پێشمه رگه وه وه زاره ت���ی و

لیوایه کیان ئێستا پێویستی له به ر به غدا ناوچه کانی له به شێک له

باڵوکراونه ته وه .هیچ ره تیشیکرده وه یاوه ر جه بار پێشمه رگه وه زاره ت نوێنه رێکی س��ه رب��ازی��ی که سێکی ه��ه ر ی��ان وه فدی یاوه ری له هه رێمه وه دیکه سه رۆک وه زیرانی عێراق بکات له و سه فه ره یدا که بڕیاره له داهاتوودا بۆ ویالیه ته یه کگرتووه کانی ئه مریکای ئه نجامی بدات و وتیشی، وه زاره تی له هیچ پشکێکی هیچ پێشمه رگه گرێبه ستێکی چه کی عێراق نه بووه هه رێم چ��ه ک له جگه نابێت، و هیچ به شی له ته قه مه نی و پاره و که لوپه ل و ئامێر و موچه شدا نییه خۆشی بۆ کوردستان هه رێمی و تا ئێستا هیچ گرێبه ستێکی کڕینی چه کی له گه ڵ هیچ واڵتێکی جیهاندا

نییه

قسەیان زم��ان 36 توركیا لە پێدەكرێ، زمانی كوردی لەدوای زۆرترین لەالیەن توركی زمانی پێدەكرێت، قسەی ك��ەس��ەوە ش��ارەزای��ەك��ی ئ���ەم ب���وارەش دات��اك��ان دەڵێت:«پێویستە تاوەكو چونكە نوێبكرێنەوە، ئێستا لە توركیا پشت بە داتای

ساڵی 1965 دەبەسترێت.«

سەرۆكی ئ��وزون، ئەنگین نادر رێ����خ����راوی زم���ان���ەوان���ی ) فاوندەیشن( لینگویستیكس زمان 36 توركیا لە دەڵێت:« لەداتاكان هیچ هەروەها هەن، تاكە تازەنین«. و تەندروست

داتا كە هاوكات نوێترین داتاشە توركیا زمانەكانی دەرب���ارەی كۆكراوەتەوە، 1965 ساڵی لە ك��ە ئ���ەو ك��ات��ە پ��رس��ی��ار لە چ ب��ە ك���راوە هاونیشتمانیان

زمانێك قسەدەكەن؟

ری��زب��ەن��دی زم��ان��ی ك���وری لە دێت، توركییەوە زمانی دوای زۆرترین لەالیەن توركی لەدوای پێدەكرێت. قسەی خەڵكەوە م��اڵ��پ��ەڕی ئ��ێ��ت��ن��ۆل��ۆگ��ی، كە جیهان زمانەكانی بۆ ریزبەندی دەكات لەبارەی ژمارەی كوردان 15 نزیكەی توركیا لە دەڵێت، كوردی زمانی بە كەس ملیۆن

قسەدەكەن.

ئ���ەو م��اڵ��پ��ەرە دات���اك���ەی لە ك��ۆك��ردووەت��ەوە 2009 ساڵی ئەو »زۆرب��ەی نوسیوویەتی و هەكاری ناوچەكانی لە كەسانە

و شرناخن«.

زاراوەیەكی كە زازاكی زاراوەی سێهەم پ��ل��ەی ب��ە ك��وردی��ی��ە دێت كوردییەوە زمانی لەدوای و لەالیەن 1.6 ملیۆن كەسەوە ئاخێوەرانی پێدەكرێت. قسەی زازاكی »لە ناوچەكانی باشووری

رۆژئاوای توركیا نیشتەجێن«.

تورکیا وەزی��ران��ی س��ەرۆک جێگری

لەمەدوا هەر کەس بیەوێ، رایگەیاند، دەتوانێ لە دادگاکانی تورکیا بە زمانی

کوردی بەرگری لە خۆی بکات.س��ەرۆک جێگری ب����ۆزداگ، بەکیر لەمەودوا رایگەیاند، تورکیا وەزیرانی بە دادگاکان لە دەتوانن کوردەکان زمانی خۆیان بەرگری لە خۆیان بکەن، هەروەها ئەو تەلەفزیۆنانەی دەیانەوێ پەخش بەرنامەکانیان ک���وردی ب��ە ئەمەش ناگیرێت. لێ رێگەیان بکەن،

بە گوێرەی یاسایەکی نوێ لەم واڵتە.تورکیا وەزی��ران��ی س��ەرۆک جێگری

راشیگەیاند، تاوەکو ئێستا لە هەندێک کوردی بە قسەکردن تورکیا دادگای هۆی بە ئەمەش ب��ووە، رێپێنەدراو هۆی ب��ە بەڵکو نییە، ک��ەم��وک��وڕی

یاساکانەوە بووە.ئەو نوێیە، یاسا ئەم پێی بە هەر لە زمانی کوردی بە کەسەی دەیەوێ دادگا قسە بکات، دەبێ برە پارەیەک

بۆ وەرگێڕان بدات.زمانی یاسایە، ئەم دەرچوونی پێش کوردی لە دادگاکانی تورکیا بە هەموو

شیوەیەک قەدەغەبوو.

تایبه تى نوێنه رى ئیبراهیمى ئه خزه ر کۆمکارى و یه کگرتووه کان ن��ه ت��ه وه جارێکى سوریا، کاروبارى بۆ عه ره بى بۆ گه شته کانى به کرده وه ده ستى تر رازیکردنى پێناو له عه ره بى واڵتانى به شداریی ب��ۆ س��وری��ا ئۆپۆزسیۆنى

کردنیان له کۆنگره ى جنێف 2 .به وته ى وته بێژى ئه خزه رى ئیبراهیمى، سه ره تاى گه شته که ى نوێنه رى رێکخراوى

وکۆمکارى ی��ه ک��گ��رت��ووه ک��ان ن��ه ت��ه وه عه ره بى بۆ کاروبارى سوریا واڵتى میسر وه زی��رى له گه ڵ ب��ڕی��اره ده گرێته وه و

ده ره وه ى میسر له قاهیره کۆببێته وه .دواتر بڕیاره ئه خزه ر ئیبراهیمى سه ردانى واڵتى سوریا بکات و له گه ڵ به رپرسانى بااڵى ئه و واڵته کۆببێته وه ، پێشبینیش ده کرێت چاوى به نوێنه رانى ئۆپۆسیۆزنى گه شته یدا ل��ه و ه��ه ر بکه وێت، سوریا

له تر ژماره یه کى سه ردانى ئیبراهیمى واڵتانى عه ره بى ده کات.

وا بڕیاره له سه ره تاى مانگى داهاتوودا کۆنگره ى دووه مى جنێڤ له باره ى ره وشى سوریاوه ئه نجام بدرێت و گه شته که ى ئه م جاره ى ئیبراهیمى بۆ واڵتانى رۆژهه اڵتى ناوه راست و واڵتانى عه ره بى به مه به ستى تا دێت سوریا ئۆپۆزسیۆنى رازیکردنى

به شدارى له و کۆنگره یه دا بکه ن.

جه بار یاوه ر:ڕەتى کردەوە هێزی پێشمه رگه له بەغداد باڵوەى پێکرابێ

بەکیر بۆزداگ: لەمەودوا کورد دەتوانن بە کوردی بەرگری لە خۆیان بکەن

15ملیۆن كەس لە توركیا بە كوردی قسەدەكەن

شەش ملیۆن عێراقی لە روشێکی خراپی هەژاری ژیان بەسەردەبەن

نوێنه رى نه ته وه یه کگرتووه کان ده ستى کرده وه به گه شته کانى

نەجیبە نەجیب: داواکارییەکانی کورد لەبودجەی 2014ی عێراق لە بەرچاونەگیراون

لیژنەی ئەندامی نەجیب نەجیبە دارایی لە پەرلەمانی عێراق گوتی: » هۆکاری ره وانە نه کردنی بودجە بۆ تائێستا عێراق بۆپەرلەمانی بودجەی کە دەگەرێتەوە ئەوە ئەمساڵ زۆر کەموکوڕی تێدایە.

نەجیب نەجیبە لێدوانێکدا لە ئێستا »ت���اوەک���و راگ��ەی��ان��د: وەزیرانە ئەنجوومەنی لە بودجە ، پ��ەرل��ەم��ان نەگەیشتۆتە و پرۆژە کە ئەوەیە هۆکارەکەشی ی���اس���ای ب���ودج���ەی ئ��ەم��س��اڵ و ت��ێ��دای��ە ک���ەم���وک���وڕی زۆر و دانراوە زۆر سیادی نەفه قاتی بەر لە کوردیش داواکارییەکانی

چاونەگیراون«.

گ��وت��ی��ش��ی: داوام�����ان ک���ردووە رەوان��ەی بودجە ئ��ەوەی پێش بکرێت کەموکوڕییەکان پەرلەمان تێبینیەکانی و چارەسەربکرێن ئەو بگیرێن چاو لەبەر کوردیش

کات ره وانەی پەرلەمان بکرێت.دووپاتیشیکردەوە کە ئەمساڵیش داواک��اری راب��ردوو سااڵنی وەکو کورد لە بەرچاونەگیراوە، تایبەت پ��ارەی و پێشمەرگە ب��ودج��ەی لە ک��ه ن���ەوت کۆمپانیاکانی چونکە ، کارده کەن کوردستان کۆمپانیاکانی ب��ۆ 16ت��رل��ی��ۆن و تەرخانکراوە عێراق لە نەوت هەرێمی بۆ ترلیۆنی یەک تەنها کەئەمەش دان���راوە کوردستان

رێژەیەکی زۆر کەمە.پەرلەمان سەرچاوەکانی پێی بە ،2014 بۆ ساڵی عێراق بودجەی لەو و دی��ن��ارە ترلیۆن )174(ترلیۆن ل��ە18 زیاتر ب��ودج��ەش

پشکی کوردە.

ل���ە راپ��ۆرت��ێ��ک��دا ت��ی��م��ی ن��ەت��ەوە رایگەیاند: عێراق لە یەکگرتووەکان لە عێراقی ملیۆن 6 نزیکەی هێشتا ژێر باری هەژاریدا ژیان بەسەر دەبن لە کاتێکدا واڵتی عێراق بودجەی سااڵنەی لە سەد ملیار دۆالر تێپەری کردووە«. خستۆتەڕوو ئەوەیشی راپ��ۆرت��ەک��ە جەخت زیاتر یەکگرتووەکان »نەتەوە لە سەر گرنگی رەخساندنی کار بۆ لە ناوبردنی هەژاری لە عێراق دەکاتەوە«، و داوای لە دەسەاڵتدارانی عێراق کردووە کە هەلی کار لە چوارچێوەی بەرنامەی گەشەپێدان کە هەموو تاکەکانی عێراق

دەگرێتەوە برەخسێنێت.راپ��ۆرت��ەک��ەدا دی��ک��ەی بەشێکی ل��ە تیکشی یەکگرتووەکان نەتەوە تیمی کاتێکدا لە ئ��ەوەی سەر خستووەتە

عێراق بە دووەم واڵتی گەورە لە رووی پترۆڵ سەرچاوەکانی وەبەرهێنانی 33 کۆی لە دەبێت چون دادەنرێت

ملیۆن شەش عێراق لە کەس ملیۆن کەس لە رەوشێکی خراپی هەژاری ژیان

بەسەر بەرن

ونبوون:جزدانێکی پیاوان وونبووە،بری 400 هەزاردینار چاپی عێراقی و پێناسێکی سەربازی وەزارەتی ناوخۆی تێدایە بەناوی )دڵشاد ابراهیم حسێن آحمد(هەرکەسێک دۆزیەوە بیگێرێتەوە

بۆ رۆژنامای ~

№№

№

№

پارێزگای پۆلیسی به ڕێوه به رایه تیی هه ولێر ڕایگه یاند، ئه و پالنه ئه منییه ی هاتوچۆ پۆلیسی ه��اوک��اری��ی ب��ه هێزه و زێ��ره ڤ��ان��ی و ئ��اس��ای��ش و جه ژن پشووی بۆ دیکه ئه منییه کانی دایانڕشتبوو، پالنێکی سه رکه وتوو بوو قوربانیشدا جه ژنی رۆژی چوار له و له گیانله ده ستدان حاڵه تێکی هیچ

هه ولێر تۆمار نه کراوه .عه بدولخالق م��اف��پ��ه روه ر عه میدی ته ڵعه ت به ڕێوه به ری پۆلیسی پارێزگای به هه ماهه نگی ئاشکرای کرد، هه ولێر له گه ڵ پۆلیسی هاتوچۆ و ئاسایش و دیکه ، ئه منییه کانی هێزه و زێره ڤانی رۆژانی بۆ تۆکمه یان ئه منیی پالنێکی جه ژنی قوربان له هه ولێر و ده وروبه ری داڕشتبوو و پالنه که ش به شێوه یه کی کرا و سه رکه وتوو باش جێبه جێ زۆر

بوو. عه مید عه بدولخالق ته ڵعه ت ڕوونیشی

جه ژنی رۆژی چ���وار ل��ه ک����رده وه ، قورباندا بێجگه له وه ی هیچ حاڵه تێکی تۆمار هه ولێر ل��ه گیانله ده ستدان رووداوێ��ک��ی چه ند ته نیا ن��ه ک��راوه ، چه ند له گه ڵ داوه ڕووی��ان هاتوچۆ حاڵه تێکی شه ڕی بچووک، که دواجار کۆنتڕۆڵ کراون و چه ند که سێکیش به

سووکی بریندار بوون.

به ڕێوه به ری پۆلیسی پارێزگای هه ولێر، وێڕای ستایشی رۆڵی هێزه کانی پۆلیس، له ئاسایش هێزی له ده ستخۆشیی کرد ده وروب��ه ری و هه ولێر بازگه کانی که سه رباری ئاسانکاری بۆ هاوواڵتیان و گه شتیاران، ئه رکی خۆیان به باشی بازگه کانیان کۆنتڕۆڵی و ڕاپه ڕاندووه

زۆر به سه رکه وتوویی کردووه

پۆلیسى هه ولێر : پالنه که مان سه رکه وتوو بوو

وەکو بەشێک لە ئامادەکارییەکانی بەشار ئەسەدی سەرۆکی سوریا بۆ کۆنگرەی

هاوپەیمانانی سوریا )جنێڤ 2( داوا لە کوردانی ڕۆژئاوای کوردستان دەکات کە ڕێکبکەون سوریادا حکومەتی لەگەڵ و فەرمان بە هێزە سەربازیییەکانیشی

دەکات کە کورد نەکوژن.ئەمڕۆ دووشەممە 21-ی تشرینی یەکەمی

لە تورکی میللیەتی ڕۆژنامەی 2013باڵویکردووەتەوە تایبەتیدا هەواڵێکی س��ەرۆک��ی سوریا ئ��ەس��ەدی ب��ەش��ار بۆ ئامادەکارییەکانی میانەی ل��ە

بەمەبەستی و )2 جنێڤی )کۆنگرەی ڕێککەوتن لەگەڵ ئەنجومەنی نیشتمانی لەو کۆنگرەیەدا چەند نیازە بە سوریا ئێستاشدا ل��ە ڕوو بخاتە مەرجێک لەالیەن کورد بە تایبەت مەرجەکانی ئەو خاڵێکی چەند ئەحمەدەوە ئیلهام

مەرجانەی ئاشکراکراوە.ڕۆژنامەکە ئەوەی خستووەتەڕوو بەشار ئەحمەدەوە ئیلهام ڕێگەی لە ئەسەد سوریا نیشتمانی ئەنجومەنی ئەندامی ڕۆژئاوا کوردانی ئاراستەی نامەیەکی ڕاگەیاندوون حکومەتی پێی و کردووە دەستوری سوریادا لە ئامادەیە سوریا بۆ سوریا پەرلەمانی 18-ی لەسەدا

کوردانی ڕۆژئاوا دابین بکات.لە داوای ئ��ەس��ەد ب��ەش��ار ه��ەروەه��ا سوپاکەی کردووە کە کوردانی ڕۆژئاوای

کوردستان نەکوژن.

بەشار ئەسەد: لە 18%ی پەرلەمان بۆ کورد تەرخان دەکەین

www.jamawarnews.com3 | 32 سێشەممە | 2013/10/22 | ژماره 768 | ساڵی

دیدار

ع��وس��م��ان،ئ��ەن��دام��ى م��ەح��م��ود د. لە عێراق نوێنەرانى ئەنجومەنى دی��دارێ��ک��ى ت��ای��ب��ەت��ى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » سەردانى پەیوەندی ئەمەریکا ب��ۆ مالیکی ه��ەروەه��اب��ۆ هەیە وە س��ووری��ا ب��ە م���ەس���ەل���ەی ئ��اس��ای��ی ک���ردن���ەوەی

نێوانیانە«. پەیوەندیەکانی ن��اوب��راو هێما بۆ ئ��ەوە دەک��ات » هەیە ناکۆکیان شیعەش و سوننە هەڵبژاردن یاساى پ��رۆژە لەسەر وەکو لە مەسەلەی چۆنیەتی دابەش

کردنی کورسیەکان ».عێراقی هەڵبژاردنی یاسای *ئایا دانیشتنەکەی ئایا گەشت کوێ بە یاسایە ئەو ئەبێت تایبەت ئەمڕۆ

یاخود تایبەتە بە شتی تر ؟ کۆبوونەوەی ئاساییە دانیشتنەکەی ئەمرۆ و بەاڵم ئەو یاسایەش یەکێکە بارەوە لە کەقسەی یاسانەی لەو

دەکرێت .*ئ��ای��ا ب��ە ب��ۆچ��وون��ی ب��ەڕێ��زت��ان یاسای هەڵبژاردن پەسەند دەکرێت یاخود بە پرۆژە کۆنەکەوە دەچنەوە

هەڵبژاردننی ئەمجارە ؟هەوڵدەدرێت ئەوە بەوە سەبارەت و بکرێت جێبەجێ نوێکە یاسا کە ئەگەر دەکەین لەبارەوە گفتوگۆی و باشترە ئەوە ئەنجامێک گەشتینە ئەنجامێک هیچ نەشگەشتینە ئەگەر بە ئایا کە بدەن بڕیار دەبێت ئەو هەڵبژاردن بەشداری کۆنەکە یاسا

دەکەین یان نا .کورد کە دەزان��ن بەڕێزتان *وەکو ل��ە ی��اس��ا ک��ۆن��ەک��ەدا زی��ان��ی زۆری لیستی دی��ارە وەک��و کە لێکەوتبوو سەدو و ملیۆن دوو بە عێراقییە

91 خ��اوەن��ی دەن��گ ه���ەزار پەنجا هاوپەیمانی لیستی و ک��ورس��ی��ە دەنگ ملیۆن دوو بە کوردستانیش خ��اوەن��ی 43 ک��ورس��ی��ە ئ��ای��ا ک��ورد ه��ەڵ��وی��س��ت��ی چ���ی دەب���ێ���ت ئ��ەگ��ەر نەگەشتنە ڕێکەوتنێک سەبارەت بە

یاسا نوێکە ؟بۆیە ئێمەش دڵنیایەوە بە بەڵێ، ئەمانەوێت کە ئەو یاسایە بگۆڕدرێت بۆ ئەوەی ئەوە جارێکی تر دووبارە نەبێتەوە و هەر ئێمەشین کە ڕێگری بەو ئ��ەوەی بۆ ئەکەین یاساکە لە

دەمانەوێت نەبێت تێپەڕ شێوەیە بێت تیا کردنی هەموار هەندێک لە نەکەین زەرەر ئێمە ئ��ەوەی بۆ

ژمارەی کورسیەکان .لە گەر سوونە و شیعە *دەوترێت ئەوا بن ناکۆک شتێک هەموو سەر ل��ەس��ەر ی��اس��ای ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان ک��ۆک��ن، چ��ون��ک��ە ل��ە ب���ەرژەوەن���دی ئ���ەوان���دای���ە و دەوت���رێ���ت ی��اس��ای و جۆریە بەو کە هەڵبژاردنەکان ناکرێت جێبەجێ ک��ورد داواک���اری بەڕێزتان ووت��ەی دەرەکیە دەستی

لەو بارەیەوە چییە ؟و نییە تیا دەرەک��ی دەستی نا ناکۆکیان شیعەش و سوننە وە چۆنیەتی مەسەلەی لە وەکو هەیە دابەش کردنی کورسیەکان و چەندان کێشەی تر واتە کێشەکە بەس کورد کێشەیان ئەوانیش بەڵکو نییە،

هەیە .بەو کورد ئەگەر پێتانوایە *ئایا هەڵبژاردن بەشداری کۆنەوە یاسا ب��ک��ات ب���ەرە ب���ەرە ق��ورس��ای خ��ۆی چ ئێوە ئایا وە ؟ دەدات لەدەست

ڕێگاچارەیەکتان پێ باشە ؟یاساکە بدەین هەوڵ دەبێت ئێمە وەک��و ک���ورد ک��ە بێت ب��ەج��ۆرێ��ک

و ن��ەک��ات زەرەر پێشوو ج���اری لە بێت بەجۆرێک یاساکە دەبێت و بێت الیەکدا هەموو بەرژەوەندی ئەگەر واش نەبوو ئەتوانین دەنگ بە

یاساکە نەدەین .کۆنەکە ی��اس��ا ب��ە ک���ورد ئ��ای��ا *

بەشداری هەڵبژادن دەکات ؟ ئەوە بڕیاری سەرکردایەتی کوردی ئێمەش بێت کاتە ئەو با دەوێ��ت

بڕیاری لەسەر دەدەین .* دەوت���رێ���ت م��ال��ی��ک��ی س��ەردان��ی ئەمەش دەوترێت دەکات ئەمەریکا س���ووری���اوە هەیە ب��ە پ��ەی��وەن��دی مەسەلەی ب��ۆ س��ەردان��ە ئ��ەم ئایا س���ووری���ای���ە ی���اخ���ود ب���ۆ ئ��اس��ای��ی ساردەکانی پەیوەندیە ک��ردن��ەوەی

نێوان بەغداد و واشنتۆنە ؟هەردوو بۆ سەردانە ئەو بەڕاستی هەم کرد باست تۆ کە مەسەلەیە بۆ ه��ەم و س��ووری��ا مەسەلەی بۆ م��ەس��ەل��ەی ئ��اس��ای��ی ک��ردن��ەوەی

پەیوەندیەکانی نێوانیانە .* ئایا ڕێکێشانی کێشەکانی سووریا

بۆ عێراق لە زیانی عێراق نییە ؟ ب��ە دڵ��ن��ی��ای��ەوە زی��ان��ی ه��ەی��ە بۆ بووە وەها دەمێکەوە لە و عێراق یەکتری بۆ ه���ەردووال کێشەکانی

دراوسێ چونکە گواستراونەتەوە، بوون .

هەڵبژاردنی کوردستان هەرێمی *سیاسی ئایندەی ئایا ، کرا تیادا هەرێمی کوردستان دوای هەڵبژاردن

چۆن دەبینیت؟الیەنە س��ەر ئ��ەک��ەوێ��ت��ەوە ئ���ەوە چی لەسەر ئایا کە سیاسییەکان دەیانەوێت ئایا ک��ە ڕێ��ک��دەک��ەون حکومەتی بنکە فراوان بێت وە ئایا لە بەشداری بۆ چییە داواک��اری��ان

حکومەت دەبێت چاوەڕوان بین .* ئایا بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی

بە کوێ گەیشت؟و دواکەوتووە نەتەوەیی کۆنگرەی ووت نەشیان ئامادەکاری لیژنەی

هۆکاری دواخستنەکە چیی بوو .* پرسی کورد لە باکووری کوردستان هیچ ئ��ەردۆغ��ان پاکێجەکەی دوای ب����ەرەو پ��ێ��ش چ��وون��ی ب��ەخ��ۆی��ەوە

بینیوە ؟چوونێکی بەرەوپێش هیچ نەخێر پێوە دیار نییە، بەاڵم ئەگەر بتوانن ئاشتی بپارێزن و شەڕ نەبێت شتێکی باشە، بەاڵم تا ئێستا پێشکەوتن لە ڕازی پەکەکە نییەو زۆر پرۆسەکە نییە بە پاکێجەکانی چاکسازی .

تاهیر عەبدوڵاڵ، جێگری پارێزگاری ه��ەول��ێ��ر ل���ە دی���دارێ���ک���ى ت��ای��ب��ەت��ى دەک��ات » بۆ ئەوە ئاماژە ~بۆ بنەبڕکردنی کێشەی نیشتەجێبوون و نەهێشتنی دیاردەی کرێچێتی ئێستا لە بەرنامەدایە 5000 یەکەی نیشتەجێبوون دروست کراوە بۆ خەڵکانی کەم دەرامەت

و خەڵکی داهات سنووردار«. پایتەختی ب��ە هەولێر دان��ان��ی *گەشتیاری واڵتانی عەرەبی بۆ ساڵی و عێراق لەسەر کاریگەریەکی 2014چ

هەرێمی کوردستان دەبێت؟کۆنگرەیەدا لەو هەوڵبدەین دەبێت کە هەولێرکرابە پایتەختی گەشتیاری هەوڵ ه��ەروەه��ا و ع��ەرەب واڵتانی پەیوەندی بە بدەین ب��رەو بدەین ئابووری هەرێم لەگەڵ واڵتانی عەرەبی و هەروەها بێجگە لەو تێکەاڵو بوونە کەلتووریەی کە هەیە لە نێوان کورد و واڵتانی عەرەبی دەبێت زیاتر بکرێت کرد باسمان ئەوانەی هەموو کە ،نێوان لە هەیە بوونیان هەرێمدا لە کورد تایبەتی بە نەتەوەکان هەموو

شیاوە زۆر هەولێر بۆیە عەرەب، و پایتەختی ب��ە بکرێت ئ���ەوەی ب��ۆ

گەشتیاری بۆ ساڵی 2014 .* بەرنامەتان چییە بۆ هەولێروەک

پایتەختی گەشتیاری ؟هەیە چاالکیمان هەندێک ئیئمە

تا پێدەکات دەست 1\1ەوە لە کە ، دەبێت ب���ەردەوام س��اڵ کۆتایی

فیستیڤااڵنانەن ئەو لەوانە بەشێک دەدەی��ن ئەنجامی سااڵنە ئێمە کە وەکو فیستیڤاڵی نەورۆز و ئازادی و چەندان فیستیڤاڵی تر ، وە هەندێکی

شارێکی دەمانەوێت و تازەیە تریان بەرنامەی لە پڕ و چاالکی لە پڕ

جیگەی کە بکەین دروست تەرفیهی پایتەختی ب��ە بکرێت بێت ئ��ەوە

گەشتیاری واڵتانی عەرەبی .*ئ����ای����ا ئ���ەم���س���اڵ���ی���ش ل��ی��ژن��ەی

ڤ��ی خەڵکی ب��ە س��ی دام���ەزران���دن دامەزراند ؟

ڕێگەی لە ئەمساڵ دام��ەزرام��دن��ی پەروەردە وەزارەتی نەبووە ئێمەوە خۆیانەوە ڕێ��گ��ەی ل��ە ڕاس��ت��ەوخ��ۆ بۆ و ئ��ەن��ج��ام��داوە دام��ەزران��دن��ی ڕێنمایمان ئیئستا تا ئەمساڵیش

بەدەست نەگەشتووە .نەهێشتنی ب��ۆ ک���ردووە چیتان *

کرێنشینی لە هەولێردا ؟بنەبڕکردنی بۆ ک��راوە شت زۆر نەهێشتنی و نیشتەجێبوون کێشەی دیاردەی کرێچێتی من باسی کۆنەکان ناکەم ئێستا ئەوانەی لە بەرنامەدایە دروست نیشتەجێبوون یەکەی 5000دەرام��ەت کەم خەڵکانی بۆ ک��راوە و س���ن���ووردار داه���ات خەڵکی و ئێستا و ک��راوە داب��ەش فۆرمەکان وەرگیراوەتەوە و ئێستا کاری لەسەر دەکرێت و ووردبینی تیادا دەکرێت ساڵێک هەموو ل��ەوەی بێ ئەمە ،هەندێک کردنەوە ئاوەدان وەزارەتی دروس��ت نیشتەجێبوون ی��ەک��ەی دەکات بۆ خەڵکانی کەم دەرامەت کە 3000 یەکە لە بەرنامەدایە بۆ ئێستا

جێبەجێ کردن، بەاڵم ئەوەش کاتی دەوێت .

2000 *کۆمەڵێک پرۆژە هەیە وەکو یەکەی نیشتەجێبوون بۆ مامۆستایان ئایا ئەوانە کاریان لەسەر کراوە ؟

ئ���ەو پ���رۆژەی���ە پ��ەی��وەن��دی بە یەکێتی و وەبەرهێنەران یەکێتی پرۆژەیە ئەو هەیە مامۆستیانەوە

پەیوەندی بە ئێمەوە نییە .ک��اری گرنگە ه��ەول��ێ��ر ل��ە چ��ی *لەسەر بکرێت و پێش کارەکانی تر

بخرێت ؟ بەرنامەی کار بەشێکە لە سیاسەتی و کوردستان هەرێمی حکومەتی کەرتی حکومەتدا لەبەرنامەی وە و و کشتوکاڵی و پ��ی��ش��ەس��ازی گرنگی گەشتیاری کەرتی هەروەها زۆریان پێدەدرێت بۆ ئەوەی بتوانین ئابووری کەرتانەوە ئەم ڕێگەی لە هەورەها و پێبدرێت گەشەی هەرێم کۆمەالنی بەردەوامی کردنی خزمەت کردنی دابین و کوردستان خەڵکی کاری بەرنامەی لە پێداویستەکانیان

حکومەتدایە .

د. مەحمود عوسمان،ئەندامى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

سەردانەکەی مالکی بۆ ئەمریکا پەیوەندی بە پرسی سوریاوە هەیە

تاهیر عەبدوڵاڵ، جێگری پارێزگاری هەولێر:

لە 2014 هەولێرچاالکیەکانی وەک پایتەختی گەشتیاری وواڵتانی عەرەبی دەستپێدەکات

دیمانە: ~

دیمانە: ~

№№

محەمەد مەال حەسەن، قائیمقامی ق����ەزای خ��ان��ەق��ی��ن ل��ە دی��دارێ��ک��ى تیبەتى ~ ئاماژە بۆ ئەوە دەکات » تا ئێستا 10%ماددەی 140 زیانیشی بگرە و نەکراوە جێبەجێ گەیاندوووە بە گەڕانەوەی خانەقین دوای و کوردستان هەرێمی بۆسەر بە پێویستی ماددەیە ئەو خستووە، پێویستە کە هەیە ک��ار کۆمەڵێک گشتی سەرژمێری وەک��و بکرێت بۆی چ���ەن���دان ش��ت��ی ت��ر ک��ە ت��ا ئێستا ماددەیەکی ماددەیە ئەو ن��ەک��راوە، جێبەجێ ب��وو پێویست دەس��ت��ووری��ە

بکرایە«.داوا خانەقینیەکان *دەوت���رێ���ت سەر بگەڕێتەوە خانەقین دەک���ەن بەڕێزتان ئایا کوردستا هەرێمی

بۆچوونتان چییە ؟ ئەو داواکاریە ئاواتی هەموو خەڵکی خانەقینە و بەرژەوەندی ئەو ناوچەیە

ماددەی جێبەجێکردنی بە تەنها داوام���ان زۆر ئێمە دەب��ێ��ت 140ک��وردی سەرکردایەتی لە ک��ردووە سەر بگەڕێنرێتەوە خانەقین کە خزمەتگوزاری و کوردستان هەرێمی ئەو دانیشتوانی بە پێشکەش زۆر تەنها ئ��ەوەش کە بکرێت ناوچانە کوردستان هەرێمی حکومەتی بە

دەکرێت .دەستی هەرێم حکومەتی *دەوترێت خزمەت گوزاری گەیاندۆتە خانەقین و دەش���وت���رێ���ت پ���ارێ���زگ���ای دی��ال��ە گوزاری خزمەت گشتی بەشێوەیەکی دەکات خانەقین بە پێشکەش کەم

ووتەی بەڕێزتان لەو بارەیەوە ؟ئەو بوونی بەهۆی دیالە پارێزگای نێوان سوننە و شیعە کیشە زۆرەی لە زۆری���ان کێشەی ناوچەیە ل��ەو بەهۆی جار زۆر و هەیە دا نێوان خانەقین ب��ودج��ەی کێشانە ئ��ەو بە پ���رۆژەک���ان و دوادەک����ەوێ����ت

بوونەتە ئەمانە دەکرێن نیوەناچڵی ه��ۆی ئ���ەوەی ک��ە ئ��ەو ش���ارە لە کەموکورتی خزمەتگوزاریەوە ڕووی حکومەتی ب���ەاڵم پ��ێ��وەدی��ارب��ێ��ت، ئەرکێکی وەکو کوردستان هەرێمی داوە خانەقینی یارمەتی ئەخالقی و پ���رۆژەی خ��زم��ەت گ���وزاری لەو ش���ارەدا ج��ێ��ب��ەج��ێ��ک��ردووە، ب��ەاڵم خەڵکی داواکاری ئاستی لە ئەوانە ئەو خەڵکی چونکە نین، خانەقیندا چێشتووە زۆری��ان نەهامەتی شارە بەعسەوەو حکومەتی دەستی بە تووشی بوونەوە دەرب��ەدەر لە هەر بوونەتەوە کوشتن و گرتن چەندین تەواوی هاوکاری کە پێویستە بۆیە پ��رۆژەی و بکرێت خەڵکانە ئ��ەو کە بکرێت بۆ زۆریان خزمەتگوزاری ئەوەش ئەرکی پارێزگای دیالەیە کە بە داخەوە ئەوان بونەتە سەرچاوەی ئەوەی کە ئەو شارە کێشەی کەمی

خزمەت گوزاری هەبێت .

خانەقیندا لە پێشمەرگە *هێزی ئ��ەو هێزانە ئ��ای��ا ب��وون��ی��ان ه��ەی��ە خەڵکانی بۆ ئارامی هۆی بوونەتە وەک��و ب��ەڕێ��زت��ان ئایا و خانەقین باشە پێتان خانەقین قائیمقامی ئەو هێزانە لە خانەقین بمێننەوە ؟ هێزانە ئەو ووتومانە هەمیشە ئێمە هاتونەتە خ��ۆم��ان داوای ل��ەس��ەر دەستیشیان جێگە وە و خانەقین هێزەکانی شانی بە شان کە دیارە ئەمنیەتی توانیویانە خانەقین بۆ ئ��ارام��ی و ب��پ��ارێ��زن خانەقین بکەن، بەرقەرار ناوچەکە خەڵکانی و سەعدیە لە کە هەڵەبوو ب��ەاڵم جەلەوال کشانەوە و ئەوەتا دەیبینین ئێستا ناوچانە ئەو ئەمنی باری کە پێوە زۆری ئاڵۆزی و نییە جێگیر

دیارە .خانەقین ل��ە ئ���اداب *کۆلێژێکی هەیە بە تایبەتی بەشی کوردیەکەی هەیە پێی پێویستیتان ئ��ێ��وە ک��ە

ئ��ەو کۆلێژە ئ��ەو ئ��ای��ا دەرچ��وان��ی دادەمەزرێن لە خانەقین ؟

هەیە ئادابمان کۆلێژی ئێمە بەڵێ، و پەیمانگاشمان هەیە و دەرچووانی ئەوە و دانامەزرێن کۆلێژەش ئەو چونکە ئێمەیە، سەرەکی کێشەی دامەزراندنی دەرچووانی ئەو کۆلێژانە لەالیەن حکومەتی ناوەندیەوە بڕیاری ناوەندیش حکومەتی و لێدەردرێت دروس��ت دام��ەزران��دن��ی��ان لە کێشە

دەکات .مامۆستای هەرێم حکومەتی *ئایا ب���ەش���ی ک�����وردی دان���ام���ەزرێ���ت لە

خانەقین ؟حکومەتی لە دامەزراندن هەرچەندە ناوەندەوە دەکرێت بۆ خانەقین، بەاڵم هەرێم حکومەتی ئەوانەشدا لەگەڵ دامەزراندوەو مامۆستای کۆمەڵێک دەکەن، دەوام خانەقین لە ئێستا بەاڵم کێشەی ئێمە لەگەڵ حکومەتی خانەقین بۆ دامەزراندن کە ناوەندە

و بێت ئ���ەوان قبوڵی ب��ە ئەبێت بەرامبەر زۆر کەمتەرخەمن ئەوانیش

بە دەرچووانی ئەو شارە .*ئایا قۆناغەکانی جێبەجێ کردنی کوێ بە خانەقین لە 140 م��اددەی

گەشتوون ؟ئێستا ت���ا ب��ڵ��ێ��م دەت���وان���م م���ن نەکراوە جێبەجێ 140 10%م��اددەی بە گ��ەی��ان��دوووە زیانیشی بگرە و هەرێمی بۆسەر گەڕانەوەی خانەقین ئەو خستووە، دوای و کوردستان کار بە کۆمەڵێک پێویستی ماددەیە هەیە کە پێویستە بۆی بکرێت وەکو تر شتی چەندان گشتی سەرژمێری ماددەیە ئەو نەکراوە، ئێستا تا کە پێویستە دەستووریە ماددەیەکی 7 ئەم ماوەی لە بکرایە جێبەجێ س��اڵ��ەی ڕاب����ردوودا ک��ە ب��ەداخ��ەوە خەڵکی وەک��و ئێمە وە و نەکراوە جێبەجێ بە ئومێدمان خانەقین

کردنی ماددەی 140 نەماوە .

محەمەد مەال حەسەن، قائیمقامی قەزای خانەقین:

داوادەکەین خانەقین بگەڕێتەوە سەرهەرێمی کوردستاندیمانە: ~

www.jamawarnews.com 4 | ساڵی 32 | ژماره 768 | 2013/10/22 | سێشەممەڕاپۆرت

دیمانە: ~ئەنجومەنى ئەندامێکى محەمەد، النە لیستى ل��ەس��ەر ع��ێ��راق ن��وێ��ن��ەران��ى دیدارێکى لە کوردستان هاوپەیمانى تایبەتى ~ باس لە پرۆژە یاساى هەڵبژاردنى دەکات هێما بۆ ئەوە دەکات » ئەگەر هەڵبژاردن بە فرە بازنەى لە کورسى ژم��ارەی��ەک بدرێت ئەنجام کورد وەک لەبەرئەوە دەدەی��ن، دەست ئەنجامدانى ل��ە دەک��ەی��ن پ��ێ��داگ��رى ه��ەڵ��ب��ژاردن بە ی��ەک ب��ازن��ە، چونکە

ڕێژەى کورسیەکانمان زیاد دەکات«.ک��ورد پ��ێ��داگ��رى ل��ەوە دەک���ات عێراق

بکرێتە یەک بازنەى هەڵبژاردنداواى یەک بازنەى دەکەین لە پرۆژە یاساى هەڵبژاردندا لەبەرئەوەى یاساى لە هەستیارە یاسایەکى هەڵبژاردن تێدا کورسیەکانى ژم��ارەى داهاتوودا بۆ پێگەیەک دەبێتە دەک��رێ ڕەچ��او داه��ات��ووى حکومەتى دام���ەزران���دن لەوە پێداگرى ک��ورد وەک ع��ێ��راق، بازنەى یەک بکرێتە عێراق دەکەین ه���ەڵ���ب���ژاردن ، چ��ون��ک��ە س��ودێ��ک��ى زۆرى ه��ەی��ە ل��ەم ک��ات��ەدا ب��ۆ ک��ورد کورد دەنگەکانى ژم��ارەى لەبەرئەوە دەتوانرێ بێ پارێزگایەکدا هەر لە ک��ۆب��ک��رێ��ت��ەوە وات���ە ئ���ەو ب��ەه��ای��ەی بۆ هەیە سلێمانى پارێزگاى لە کە ک��ورس��ی��ەک ه��ەم��ان ک��ورس��ى دەب��ێ بەو عێراقدا پارێزگایەکى ه��ەر لە پێشووى هەڵبژاردنى لە بێ، بەهایە نوێنەرانى عێراق بەهاى ئەنجومەنى سلێمانى پارێزگاى لە کورسى یەک گەیشتە )50( هەزار دەنگ، بەاڵم لە پارێزگاى واهەبوو بەهاى یەک کورسى

ب��ە یەک ب���وو، دەن���گ )23( ه���ەزار لە زۆر ژمارەیەکى دەتوانین بازنەى کورسى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق مسۆگەربکەین، بەاڵم گەر هاتوو فرە بۆمان کورسیانەى ئەو بێت بازنەى دیارى دەکرێ لە هەمان کاتدا چەند هەمان ه��ەر هەبێت دەن��گ��دەرم��ان ، ک��راوە دی��ارى بۆمان کە کورسیە ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ى پ��ێ��ش��وودا ژم���ارەى زۆر سلێمانى پارێزگاى دەن��گ��دەرى ملیۆن دوو ل��ە ب��وی��ەوە نزیک ب��وو ک��ەس ه��ەر 17 ک��ورس��ی��م��ان ه��ەب��وو، کە زیقار وەک پارێزگایەکى ب��ەاڵم دەنگدەرى هەبوو هەژدە ملیۆن یەک کورد وەک بەمەش هەبوو کورسى ڕێ��ژە چونکە دەب��ی��ن، زەرەرم���ەن���د کورسیەکانمان وە زۆرە دەنگدەرمان لەبەرئەوە دەمێنێتەوە جێگیرى بە لە دەک��ەی��ن پ��ێ��داگ��رى ک���ورد وەک ئ��ەن��ج��ام��دان��ى ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ە یەک کورسیەکانمان ڕێژەى چونکە بازنە، زیاد دەکات لەوەى ئێستا کە هەمانە، گەر هاتوو هەڵبژاردن بە فرە بازنەى لە کورسى ژمارەیەک بدرێت ئەنجام

دەست دەدەین.شیعەوە و سوننە بە عەرەبى کوتلەى

لەگەڵ فرە بازنەیدانعەرەبەکان پشتیوانى لە کورد ناکەن، باس لەوە دەکەن کە مەرجەعیەتیان بە هەڵبژاردن کە دەکات ئەوە داواى فرە بازنەى ئەنجام بدرێ وەک کوتلەى هەمومانین بلێن ناتوانین کوردیش بازنەى ف��رە لە ب��اس گ��ۆڕان الیەنى دەکەن، کوتلەى عەرەبى بە سوننە و

شیعەوە لەگەڵ فرە بازنەیدان.2013/10/30ب��ۆ تا لەبەردەستایە ماوە گفتوگۆ کردن و دەنگدان لەسەر پرۆژە

یاساى هەڵبژاردن

لە کۆبونەوەى 26ى ئاساى ئەنجومەنى ڕۆژە ئ��ەو دەب��وو عێراق نوێنەرانى یاساى پ���رۆژە ب��ەو ب��دای��ە دەنگمان ه���ەڵ���ب���ژاردن، ب���ەاڵم ل��ەب��ەرئ��ەوەی

و پێویستە زی��ات��رى دانوستانەکان پرۆژەیەکى هەستیارە و ئاسان نییە بڕیارى ئێمە ب��درێ لەسەر دەنگى

یەکێک بدەین بڕیار ئەوەماندا چوار

ئەگەر ب��وو ئ��ەوە بڕیارەکانمان ل��ە 2013نەگەیشتینە /10/30 ت��ا ه��ات��وو ئەو لەسەر دەنگدان ئەوە ئەنجامێک پرۆژە یاسایە دەگەڕێنینەوە بۆ یاساى

یاسایەش 2009ئ��ەم ژم��ارە 26ى ساڵى لەسەرە داواى سێ لەوەدایە گرفتى لەالیەن دادگاى بااڵى فیدراڵیەوە واتە

مادەى پێى بە و 2 م��ادەى پێى بە

دەس��ت��وورى 94ى م��ادەى پێى بە 13عێراقى دەبێ ئەم یاسایە جارێکى تر کۆبونەوە 10/22 بکرێتەوە، هەموار ئاسایەکانمان دەست پێدەکات ماوەمان

لەبەردەستایە تا 2013/10/30بۆ گفتوگۆ کردن و دەنگدان لەسەر پرۆژە یاساى

هەڵبژاردن.ل���ە ت��ێ��پ��ەڕان��دن��ى پ������رۆژە ی��اس��اى ه��ەڵ��ب��ژاردن ب��ە ف���رە ب��ازن��ەى ک��ورد

بڕیارى یەک هەڵوێستى دەداتهەستیارە بابەتەکە ل��ەب��ەرئ��ەوەی ئایندەوە هەیە هەموو پەیوەندى بە الیەنە سیاسیەکان بەشدار دەبن تێدا، دەبێ ب��ەوە پێویستمان ل��ەب��ەرئ��ەوە بێ بە حاڵەتێکدا لە هاتوو ئەگەر ڕێکەوتن، بێ بە ک��ورد ڕەزام��ەن��دى دەبێت دەکەینەوە لەوە بیر چونکە جارێکى کاتە ئ��ەو هەبێ ڕێکەوتن دەبێتەوە ک��ۆ ب��ەی��ەک��ەوە ک��ورد ت��ر

ئاشکرا و ڕوون خ��ۆى هەڵوێستى دەکات بڕیارى یەک هەڵوێستى دەدات.نەگەنە پ��ەرل��ەم��ان ن��او کوتلەکانى

ڕێکەوتن هەڵبژاردن دوادەکەوێلەسەر ڕێکبکەوین 10/30 تا ئەگەر 4/30 ئ��ەوا هەڵبژاردن یاساى پ��رۆژە گەر دەدرێ، ئ��ەن��ج��ام ه��ەڵ��ب��ژاردن ئەنجامێک نەگەشتینە 10/30 هاتوو ب��ۆ دەن��گ��دان ل��ەس��ەر پ���رۆژە یاساى هەڵبژاردن دەبێ بگەڕێنەوە بۆ یاساى ناحیە لە کاتە 2009ئ��ەو ساڵى 26ى گەر من ب��ڕواى بە هونەریەکەیەوە لەو هەڵبژاردن پێموایە ڕێکنەکەوین

وادەیە دوابخرێ.مالیکى نەیتوانیوە سەرکەوتوو بێ لە

بەڕێوەبردنى واڵتدابۆ مالیکى ن��ورى ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەوەى سیاسییە، قەزێیەکى سێهەم ج��ارى نەیتوانیوە مالیکى ن��وری چونکە سەرکەوتوو بێ لە بەڕێوەبردنى واڵتدا و لە بەڕێوەبردنى مەلەفى ئەمنیدا، پێى ب��ە دیبلۆماسیەکەشى الی��ەن��ى پێویست نەبووە، ، مالیکى نەیتوانیوە س��ەرک��ەت��وو ب��ێ ل��ە ک��ارەک��ان��ی��دا تا

عێراقیەکان متمانەى پێبکەنەوە.الی��ەن��ى س��ەدری��ەک��ان دژى ئ���ەوەن کە

هێزى ئەمریکى هەبێ لە عێراقداپێشتر ڕێکەوتن لەگەڵ ئەمریکا هەیە کە نابێ هێزێکى سەربازى ئەمریکى لە ناو عێراقدا هەبێ بە تایبەتى الیەنى سەدریەکان بە تەواوەتى دژى ئەوەن کە هێزى ئەمریکى هەبێ لە عێراقدا، لە سەربازى هێزێکى پێموایە بەاڵم ژێر چەترى مەشقکردندا بۆ بەرەنگار بوونەوەى تێکدەران هەبێت، ئەگەینا هێزێکى سەربازى بە شێوەى پێشوتر باوەڕناکەم کارێکى لەو شێوەیە بکرێ

ئەندامێکى ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق:

کوتلەکانى ناو پەرلەمان نەگەنە ڕێکەوتن هەڵبژاردن دوادەکەوێ

№

گەر هاتوو هەڵبژاردن بە فرە بازنەى ئەنجام بدرێت ژمارەیەک

کورسى لە دەست دەدەین

№

№

سەرۆکى فیدراسیۆنى ڕێکخراوە ژینگەیەکانى کوردستان:

دارى کالیپتۆس ببڕدرێنەوە لە 5%ى ڕووبەرى سەوزاى شارەکانى هەرێمى کوردستان، لە دەست دەدەیندیمانە: ~

ش����وان ج����اف، س���ەرۆک���ى ف��ی��دراس��ی��ۆن��ى لە کوردستان ژینگەیەکانى ڕێکخراوە ئاماژە ~ تایبەتى دیدارێکى

بۆ ئەوە دەکات » دارى کالیپتۆس گرفتە ژینگەیەکەیان ئەوەندە گەورە نییە ئێمە

لێیان بترسین و بیانبڕینەوە«.هەر لەسەر یاساى دواى خۆمان وەک کە دەکەین تۆمار ئیدارى یەکەیەکى

دەستبکات بە بڕینەوەى ئەو دارانە«.ژینگەیەکان ڕێ��ک��خ��راوە *هەڵویستى

وەزارەت���ى بڕیارێکى لەبەرامبەر چیە شارەوانى بۆ قەدەغەکردنى ناشتنى دارى

»کالیپتۆس« لە هەرێمى کوردستان؟ئەم دارە لە سااڵنى 2000بە دواوە لە عێراقدا عێراق هۆکارێک چەند بەر لە چێنراوە

بیابان بویەوە ساڵى وشکە ڕووب��ەڕووى خێرا دارەش ئەم کردبوو زی��ادى بوون گەشە دەکات حکومەتى عێراقى بڕیارێکى دەرکرد ئەم دارەیان هێنایە عێراقەوە لە نەمامگەکان چاندیان سەرکەتوو بوو باش ڕووى کرانەوە دواتر بەاڵم کرد، گەشەى بۆ دارە ئەم بوو زیاتر پەیدا زانیارى دا

دروستکردنى کاغەز بەکار دەهێنرێ، بەاڵم ئەم دارە کوالێتەکەى بەو شێوەیە لە هەر شوێنێک ڕووا لە ژێرەوەى هیچ ڕووەکێکى تر ناژى و ئاوى ژێر زەوى زۆر هەڵدەمژێ لەسەر ه��ەی��ە ک��اری��گ��ەرى ه��ەروەه��ا و هەندێک لە زیندەوەرە وردەکان ئەم دارە نانیشێ پێوە زیندەوەرێکى جۆرە هیچ هەیەتى، کێشانەى ل��ەو یەکێکە ئەمە چێنراوە کوردستان هەرێمى لە ب��ەاڵم سیمایەکى جوانى داوە بە شارەکان، وەک ئاگادار حکومەتمان ژینگە ڕێکخراوەکانى کردۆتەوە وتومانە ئەم دارە ڕابگیرێ نەک لە لەوەدایە ئێستا کارەساتەکە ببڕێتەوە ڕانیە و قەاڵدزێ بڕاوەتەوە، با نەبڕێتەوە تەمەنى زۆر بڕوات ناگاتە 20 ساڵ ئێستا لە تەمەنى 15 ساڵیدایە، بۆیە ئەم سامانە واڵتدا، لە گەورەیە س��ەوزاى سامانێکى لە ب��ەاڵم نەبڕێتەوە، ک��ردووە داوام���ان نەمامگەکانى حکومەت بەرهەم نەهێنرێ، دارێک نەک بازرگانییە دارێکى دارە ئەم بۆ ناو شار بەکار بهێنرێ، گەر ئەم دارانە ببڕینەوە نزیکە لە 5%ى ڕووبەرى سەوزاى لە 5%ى س��ەوزاى ک��ەوات��ە ش��ارەک��ان��ە،

خۆمان لە دەست دەدەین.دەس���ت���ەى پ��اراس��ت��ن و چ��اک��ک��ردن��ى لە بەرپرسە هەرێم حکومەتى ژینگەى چاودێریکردنى ڕەوشى ژینگە و بەرپرسى یەکەمە لەم جۆرە کارەساتە کە دروست بوارەدا لەم ژینگە دەستەى دەبێ دەبێ

بداتە ڕوون���ى ب��ەرچ��او و ب��ک��ات قسە وەزارەتى نەک حکومەت و دانیشتوانان لە کشتوکاڵ، وەزارەتى و شارەوانیەکان دیراسەى ژینگە وەزارەت��ى دونیا هەموو

خاک و ئاوى واڵت دەکات.ژینگەیەکەیان گرفتە کالیپتۆس دارى ئەوەندە گەورە نییە ئێمە لێیان بترسین

و بیانبڕینەوە.هەر لەسەر یاساى دواى خۆمان وەک

کە دەکەین تۆمار ئیدارى یەکەیەکى دەستبکات بە بڕینەوەى ئەو دارانە.

هەرێمى دەهێنرێنە کە دارانەى *ئەو ژینگەى ل��ەگ��ەڵ تاچەندە ک��وردس��ت��ان

هەرێمى کوردستان گونجاون؟لەگەڵ کە ڕووەکێک دیاریکردنى بۆ بگونجێ کوردستاندا هەرێمى ژینگەى

50 بە پێویستمان کەمەوە بەالیەنى ساڵە بۆ دیراسە کردنى ئەوانەى دەیان هێننە هەرێمى کوردستانەوە بە تایبەتى لە دواى ساڵى 2003 دواکارى زۆر بووە لە سەر زیادکردنى سەوزاى ئەم جۆرانە کوردستان، هەرێمى بە تاقینەکراوەن بەڵکو لە هەرگۆڕانێکى بچوک لە ژینگەدا ئەگەرى هەیە ئەمانە لە دەست بدەین، بۆیە ئەو ڕوەکانەى کە لەگەڵ ئاوهەواى

گرنگى گونجاوە ن��اوەڕاس��ت دەری���اى بازرگانى شێوەیە ب��ەو ن��ەک پێبدرێ ناچێتە ڕووەک چونکە بکرێ، پێوە پێوەرێکى هیچ لە بازرگانیەوە یاساى

جیهانیەوە.*ڕێژەى سەوزاى لە هەرێمى کوردستان

چەندە؟

زان��ی��اری��ان��ەى وەرم���ان ئ��ەو ب��ە پێى پارێزگاى ، پارێزگاکان لە گ��رت��ووە 3.8ڕووبەرى سەوزاى ڕووبەرى دهۆک 6.8ڕووب����ەرى هەولێر ل��ە س���ەوزاى سەوزاى لە سلێمانى 9.8ئەمانە ژمارەن وەرمانگرتووە هەرێم پارێزگاکانى لە لە س��ەوزاى ڕووب��ەرى بلێن دەتوانین پێى بە »6.81« کوردستان هەرێمى ڕێژەیە گونجاو ئەم ستانداردى جیهانى نێودەوڵەتى ستانداردى پێى بە نییە، شارێک هەموو سەوزاى ڕێژەى دەبێت

لە15% بۆ 25% بێت.*داوات��������ان ک������ردووە ل���ە ح��ک��وم��ەت ڕێ��ژەى س��ەوزاى زیاد بکات کە لەگەڵ

فراوانبونى شارەکاندا بگونجێ؟بە ک��ردۆت��ەوە حکومەتمان ئ��اگ��ادارى هەموو شێوەیەک یەکێک لەوانە دوامان کردووە بە پێى ئەو کۆنفراسەى کە لە داومانە دەبینێتەوە خۆى خاڵدا 60بۆ هەبێ پالن وەدەب��ێ حکومەت، بە هۆشیارى و شارەکان بوونى ف��راوان ژینگەى بدرێ بە هاواڵتیان پێش ئەوەى زەویەکەى بکات بە خانوو ڕووبەرێک لە

زەویەکەى تەرخان بکات بۆ سەوزاى.گەورە پالنى بێ بە زۆر شارەکانمان بۆ خزمەتگوزاری ئ��ەوەى پێش دەب��ن ببرێ شار دروست دەبێ فشارێکى زۆر لەسەر سەوزاى دروست دەبێ شارەکانى

ئێمە وەک کۆنکرێتێکى گەورە وان.

دارێکى بازرگانییە نەک دارێک بۆ ناو شار بەکار بهێنرێ، گەر ئەم دارانە ببڕینەوە

لە 5%ى سەوزاى خۆمان لە دەست دەدەین.

№

№

№

خەریکە پرسە و زەماوەند هاوتا دەبن گ��ێ��ڕان��ى پ��رس��ە ل��ە ه��ەرێ��م��ى دیاردەیەکى وەک کوردستان بارێکى بووەتە کە لێهاتووەکە پرسەوە خ��اوەن بەسەر ق��ورس گ��ێ��ران��ى پ��رس��ە ب��ۆ م���ردوو لە تر شوێنێکى ب��ۆ شوێنێکەوە پرسە ئ��ەو ئێستا دەگ��ۆڕێ��ت، بۆ بارگرانیەک بووتە گێرانەى لە شێوەیەک کە پرسە خاوەن

جۆرێک بە تێدانیە ڕێکخستنى و زۆرە تێچووى مادى ڕووى لە لەگەڵ ئەوەشدا خاوەن پرسە زۆر ماندوو دەبێت گەرچى ئازیزێکیان لەدەستداوە، وەزارەتى ئەو قاف حکومەتى ئاینى ک��اروب��ارى و ئەگەرچى کوردستان هەرێمى و باشکردن بۆ ن��اوە هەنگاوى گرفتە، ئ��ەو چ��ارەس��ەرک��ردن��ى

بەاڵم هەنگاوەکانى وەک پێویست نەبووە بۆیە پێویستى بە هاوکارى زانایانى یەکێتى هەمەهانگى و کوردستان و دەزگاکانى ڕاگەیاندن و پەروەردە و خوێندنى بااڵ دەبێ گێڕان پرسە ئەوەى شێوازى بۆ کە خۆى ڕێڕەوى سەر بخاتەوە خاوەن لەسەر بارگرانى کەمێک وەزارەت��ى بکاتەوە، کەم پرسە

ئەو بۆ پ��ارەى نرخى ئەوقاف دیاریکردووە، خوێنانەى قورئان بەاڵم دەبینرێ لە هەندێک جێگا زیاتر لەو نرخەوە پارە وەردەگیرى بارگرانى پرسە لە خاوەن پرسە نزیک خریکە لێهاتووە واى دەبیتەوە لە تێچووى ئاهەنگێکى ه��اوس��ەرگ��ی��رى، ئ��ەگ��ەر چى ئەوقاف وەزارەت��ى بەرپرسێکى

بۆ کە خستەڕوو ئەوەى پێشتر دەکرێت پرسە لە نەبون ئامادە سود لە تەکنەلۆژیا وەربگیرێت لە رێگاى نامەیەکى موبایلەوە یان لە تەلەفۆنییەوە پەیوەندى ڕێگاى ئاراستەى س��ەرەخ��ۆش��ى ئ��ەوە خ���اوەن پ��رس��ە ب��ک��رێ ت��ا لەو ڕێگەیەوە ئەو کارە ئەنجام بدرێ و تێچوو باشە هەنگاوێکى ئەمە

کاتى زۆرى ناوێت هەم بۆ خاوەن ئامادە کە ئەوانەى بۆ و پرسە

نابن لە پرسەکەدا.پ��رۆژەی��ەک��ى پێویستە ب��ۆی��ە بخرێتە گونجاو و سەرتاسەر تا پرسە ئاسانکردنى بۆ ڕوو خاوەن ت��ەواواى ڕێگەیەوە لەو سەرشانیان ئەرکى پرسەکان لەوەى ئێستا هەیە سوکتر بکرێ.

بةختيار حسێن

www.jamawarnews.com5 | 32 سێشەممە | 2013/10/22 | ژماره 768 | ساڵی

کورد لە میدیاکانەوە

لەگەڵ کۆتایهاتنی جەنگی سارد، )2( سیاسی ڕەوت��ی لە سیاسی پرۆسەی بەتایبەت و ن��اوەڕاس��ت خۆرهەاڵتى شەپۆل، یەکەمین ئ��ارا. هاتە عیراق وەک ب��وو ب��وش ج��ۆرج هەنگاوەکانی کوێت داگیرکردنى دژى کاردانەوەیەک تیایدا کە حسێنەوە، س��ەدام لەالیەن بۆ کران ئامادەباش ئەمریکا سوپاى چوونە نێو کوێت تا بەم چەشنە بتوانن رزگار س��ەدام داگیرکاری لە واڵتێک خەڵک بۆ زیاتر ئارامییەکى و بکەن

دەستەبەربکەن . ڕووداوێکیتر، راپەرینى کوردەکان بوو لە کوردەکان ئایدۆلۆژیای عیراق. باکورى ب��وش، ج���ۆرج ه��ەن��گ��اوەک��ان��ی دوای ببۆوە، هەرەس رووب��ەرووی بەخێرایی ئەم دوو پرۆسەیە لە ساڵی )2003( بە

رووخانى سەدام کۆتایی هات. زۆرب���ەی تائێستا ل��ەه��ەم��ان��ک��ات��دا ئەمریکییەکان خۆیان زیاتر بە دۆستى دەرەوەی لە عەرەب. تا دەزانن کورد لە هەموویان ئەمریکاشدا، سنورەکانی بارودۆخى عیراق تێدەگەن، بەاڵم ئەمەش

رەن��گ��دان��ەوەی )2( دەی��ە ب��ارودۆخ��ى هەندێ نەک ئەمریکادا، بەسەر عیراقە

مەسەلەیتر. لوتکەی خۆشەویستی ئەمریکییەکان الى کورد بریتییە لە دواى رووخانى رژێمى توانیان سەردەمەدا لەو ئەوان بەعس، خۆیان کێشەکانی ب��ۆ چ��ارەس��ەرێ و سیاسى نائارامى وەک: ب��دۆزن��ەوە کێشەى دووبەرەکی و بەرتەسککردنەوەى ڕۆڵى بەغداد لە کوردستان. کوردەکان خۆشەویستیانەى وەاڵم��ی ڕاستیدا لە

هەنگاوەکانی ئەمریکایان دایەوە. هەموو لە کوردەکان سەردەمەوە، لەو قەیرانەکانیاندا پێویستیان بە هاریکاریى ئەمریکا هەبووە. لەماوەى )10( ساڵی یەکگرتووەکان ویالیەتە راب����ردوودا، بودجەیەکى زۆری لە عیراق بەهەدارداوە ک��ە ت��ەن��ه��ا ب��ەش��ێ��ک ل���ەو س��ام��ان��ە ناوچە گەشەپێدانى بۆ بووە تەرخان کوردنشینەکان، هەربۆیەشە دانیشتوانی دەیانڕوانییە دوودڵییەوە بە ئەمریکا

مەسەلەى عیراق.جێگەى کە عیراقدا کوردستانى لە دڵخۆشى خۆرئاوا بوو، کۆمەڵگای کراوە

فاکتەری دوو نەژادیی فرەچەشنی و ئەوروپییەکان و ئەمریکى کە گرنگن بایەخیان پێدەدا. خەڵک بە ئازادى کار هاوسەرگیری پرۆسەی دەچنە دەکەن،

و بەشداریى لە هەڵبژاردنى سیاسیشدا دەکەن، واتا ژیان بەردەوامە.

پێکهاتە دێرینەکانی کۆمەڵگاى کوردی بەکۆن دێنەبەرچاو. ریفۆرمەکانی بازاڕی کوردییەکەوە حکومەتە لەالیەن ئازاد

ساڵێک چەند بۆ رەگوڕیشەکەی کە لەمەوپێش دەگەڕێتەوە، ئارام ئارام بەرەو ئاڵوگۆڕانە ئەم دەچێت. سەرکەوتن بەدڵنیاییەوە بەمانای گەڕانەوەیە بەرەو

دیموکراسی. جیهانی ئەمڕۆش، جیهانی دیموکراسى و بازاڕى ئازاد و بەشداریى ئازادانەى سیاسییە و قۆناغى دیکتاتۆرى تێپەڕاندووە. ژمارەیەکی زۆر هەن لەناو دەبێ ب��ڕوای��ەدان لەو کە کوردەکاندا

ب��ەرەو ف��راوان بەشێوازێکی دەوڵ��ەت دیموکراسى هەنگاو بنێ.

کورد ب��ەردەم گرفتەکانى گرنگترین بەهۆى ئاسایشە قەیرانی عیراقدا، لە

باسوخواسی ب��ەرل��ەوەی ب��ەغ��دادەوە، و یان سوننە و عەرەب کورد کێشەى خۆی ئۆباما دەبێ ئارادابێ ، لە شیعە خەڵکی زۆرینەی کێشەکانی لە گوێ عیراق بگرێت، چونکە دۆخى ئەو واڵتە

بەرەو ناهەموارى دەڕوات، خەریکە شەڕى نەتەوەیى و مەزهەبى سەرهەڵبداتەوە.

دانیشتوانی عیراق حکومەتی واڵتەکەیان دەکەن. ن��اوزەد گەندەڵ و بەتااڵنبڕۆ بەرلەوەی و بودجە دەن��ۆڕن��ە ئ��ەوان بودجەیە ئەم کە بن ئەمە نیگەرانی خەڵک ژیانى باشترکردنى ببێتەمایەی بودجەیە ئەم کە ئ��ەوەن نیگەرانی ،چاکسازییە گەندەڵی. ببێتەمایەی بە ع��ی��راق ل��ە راستودروستەکانیش هاوپەیمانان، و ئەمریکا پشتیوانى بەمانای گۆڕانی هەمان ئەو سیاسەتانەیە

کە گەندەڵی دەهێننەئاراوە. ک���وردەک���ان ئ��ەم��س��اڵ ت��وان��ی��ان لە پرۆسەکە خۆیاندا هەڵبژاردنەکانی بگەیەنن، بەئەنجام بەسەرکەوتوویى بەغداد لە ترسیان هەمیشەش ب��ەاڵم بۆ داون هانى ترسەش ئەم و هەیە واشنتۆن کەواتە ئەمریکا، دۆستایەتى فاکتەری ببێتەمایەی جارێکیتر دەبێ و عیراق دانیشتوانی یەکگرتنەوەی خستنەڕووی یەک ئایدۆلۆژیای حکومڕانی لەدایکبوونەوەى لەبرى دیموکراسیانە

دیکتاتۆری.

گرنگى وتارێکى گنیم( )ئیدوارد پۆست( )واشنتۆن ڕۆژن��ام��ەى لە ئەم گۆڕانکارییەکانى دەرب���ارەى

دواییەى عیراق باڵوکردەوە.مەسەلەى ه��ات��ووە: وت���ارەدا ل��ەم ب���ن���ەڕەت���ى ب����ەالى ت���ورک���ی���اوە، گ��ۆڕان��ک��اری��ی��ەک��ان��ى ک��وردس��ت��ان��ى عیراقە، تورکیا کە بەڕێژەى )%28(زۆر ک���وردن، دانیشتوانەکەى ى عیراق گۆڕانکارییەکانى لە نیگەرانە واڵتەکەى دابەشبوونى مەترسى و ئەنقەرە کە بەجۆرێک لێدەکات، وا ه��ەس��ت دەک���ات ئ��ەم داب��ەش دەبێتەمایەى عیراق، خاکی بوونەی دروس��ت��ب��وون��ى ک��وردس��ت��ان��ێ��ک��ى بەتایبەت عیراقدا، لە سەربەخۆ ک��ە ب����ەدوور ن��ازان��رێ��ت دەوڵ��ەت��ى هاتنەئاراى ببێت. دروست کوردى هەرێمى لە ک��وردی��ى دەوڵەتێکى بەهێزیشە فاکتەرێکى کوردستان، بۆ ئەو کوردانەى لە واڵتانى تورکیا

وئیران و سوریادا دەژن، بۆ ئەوەى داواى مافە خوراوەکانی خۆیان بکەن مافى کە رایبگەیەنن ئەوانیش و دامەزراندنى دەوڵەتێکی سەربەخۆى

تایبەتیان هەیەب��ەب��ڕواى ئ��ەم س��ی��اس��ەت��م��ەدارە، لەمەڕ تورکیا هەڵوێستەکردنى ب���ارودۆخ���ى ک���وردەک���ان ل��ەس��ێ

ئاراستەوەیە:عیراقێک لە پشتیوانى -تورکیا دەکات کە تیایدا ڕێزێکى ڕاستەقینە بگیردرێت کەمینەکان مافەکانى لە )لێرەشدا مەبەستى لە تورکمانەکانە بۆ ت��ون��دی��ان ئینتیمایەکى ک��ە

سیاسەتەکانى تورکیا هەیە(.-تورکیا نیگەرانە لە فیدراڵیزەکردنى بەخشینى ع���ی���راق و دەوڵ���ەت���ى دەس���ەاڵت���ى زی��ات��ر ب��ە ب��ەرپ��رس��ە کارە ئ��ەم چونکە ناوچەییەکان، بوونى بەهێز ببێتەمایەى ڕەنگە هەرێمى هەنگاونانى و کوردەکان

ک��وردس��ت��ان ب���ەرەو دام��ەزران��دن��ى دەوڵەتێکى سەربەخۆى کوردیی.

-تورکیا ترسى لەوە هەیە دەسەاڵتى ببێت، زاڵ کەرکوکدا بەسەر کورد بۆ ک��ەرک��وک گ��ێ��ڕان��ەوەى چونکە دروستبوونى ئەگەرى ک��وردەک��ان دەوڵ��ەت��ى ک��وردى زی��ات��ر دەک��ات، ب��ەت��ای��ب��ەت ک��ە ش���ارى ک��ەرک��وک نەوتە گەورەى ئەنبارێکى خاوەنى تا بەهێزە ئابوریى پاڵنەرێکى و ک��ورد، پێشبینیکراوى دەوڵ��ەت��ى

پشت بەخۆى ببەستێت.لە هەموو ڕوویەکەوە، دەسەاڵتدارانى ناوچەکە دەبێ ئەو راستییە بزانن کە ڕابردوو سەدەکانى سەردەمى ئیتر میللەتێک ناتوانرێ بەسەرچوو، خۆیدا واڵت��ى چ��وارچ��ێ��وەى لەناو پێویستە بچەوسێنرێتەوە، و بژى ئەگەر ی��ان بهێنن ک��ورد ل��ە واز مافەکانیان دەکەن حکومڕانیشیان خوێن رژان��ى چونکە پێببەخشن،

ناتوانێ س��ەرب��ازى هەڵمەتى و کێشەى کورد لە واڵتانى خۆرهەاڵتى

ئێستا نە بکات، بنەبڕ ناوەڕاست نە کوردیش راب��ردووەو سەدەکانى

سەردەمى ت��وان��ەوەى قۆناغى لە جەنگى سارددا دەژی.

)Sunday times( رۆژن��ام��ەى رەوش��ى لەسەر هەواڵێکدا راپ��ۆرت��ە لە کوردستانى تورکیا، باس لە گیروگرفتەکانى ئەنقەرە تائێستاش کە دەک���ات ک��ورد نەخشەى راستەقینە بەشێوازێکى نایەوێ بخاتە واڵتەکەیدا لە ک��ورد چ��ارەس��ەرى

بوارى جێبەجێکردنەوە.سایەى لە تورکیا کوردستانى بارودۆخى نەبوونى و ژەن��ەڕاڵ��ەک��ان سیاسەتى

بۆنى ئ��ەردۆغ��ان، الى ڕوون دیدگایەکى بەشەى ل��ەم لێدێت. خوێنى و ش��ەڕ )PKK( تورکیا، رۆژهەاڵتى باشورى چەکدارانەى جەنگى )1984( ساڵى لە خۆى دەست پێکرد، نیشانەکانى درێژەدان کوردستانى لە هێشتا نەبەردییە ب��ەم ناوچە بە گەیشتن بۆ دەبینرێت. تورکیا بە دەب��ێ ک��وردس��ت��ان، شاخاوییەکانى کۆنترۆڵى نزیکى زۆر بنکەى )5(بنکە ئەم نێوان لە تێبپەڕیت. سوپادا مەترێک دە )10( هەر لە سەربازیانەشدا

دەستەیەک سەرباز بە چاوێکى پەرێشانەوە چاودێریى ئۆتۆمبێلەکان دەکەن. سەربازى ئامێرێکى سەربازەکەش دەستە ب��ەردەم بۆ کە بەدەستەوەیە پاککەرەوەى مین بەدواى هاوڕێیەکانى، گیانى پاراستنى ئەو مینانەدا دەگەڕێت کە ڕەنگە لەالیەن هێزەکانى )PKK(ەوە چێنرابن. کوردێک )PKK(دا لەگەڵ خۆى نزیکایەتى کە تەکنەلۆژیایەک لە باسى نەدەشاردەوە، منى بە نەبوو، ناسراو هێندە کە دەکرد پاککردنەوە مین ئ��ام��رازەک��ان��ى وت:«

کاریگەریى کۆنتڕۆڵەکاندا مینە لەهەمبەر نییە.

چاودێریى شاخەکانەوە لەسەر ناوچەکان دەکرێت و لەگەڵ نزیکبوونەوەى سەربازەکان لە مینەکان، بەشێوەى کۆنتڕۆڵ لە دوورەوە

دەتەقێنرێنەوە«.بێ چەندوچۆنى و خێرا دەستگیرکردنى جیاجیاکان، ناوچەکە لە ک��ورد س��ەدان ڕادەس����ت ک��ردن��ى ح��ک��وم��ڕان��ى ناوچە ئاسایش و هێزەکانى بە کوردنشینەکان سەرەنجام توندوتیژی، ڕەفتارى ڕوودانى

سیاسەتەکانى کە ئ��ەوەى بووبەمایەى نائومێد کورد بە جارێکیتر کە ئەردۆغان

بکاتەوە.)دیاربەکر( دادوەری��ى ناوەندى سەرۆکى سیاسەتە دەرب��ارەى سەرسوڕمانەوە بە تورکیا دەوڵەتى و ئەردۆغان نوێیەکەى

وتى:«ئەم پیاوە لە ئێمە تێناگات«. ئەمەش ماناى ئەوەیە هەر سیاسەتمەدارێکى قسەکانى دەس��ەاڵت، دێتەسەر کە تورک زۆر لەگەڵ رەفتارەکانى بەرامبەر بە کورد جیاوازە، تورکیاش چیتر ناتوانێ لەسەر ئەو

سیاسەتى دووفاقییە بەردەوام بێ چونکە یەکێتى ئەوروپا داواى ریفۆرمى راستەقینە بەاڵم هەڵدێت، جەنگ لە کورد دەک��ات. لە دەس��ت ناتوانێ ناچارییەوە ل��ەڕووى سیاسەتى بەهۆى تا ب��ەرب��دات تفەنگ ژەنەڕاڵەکانەوە نەکەوێتە نێوان بەرداشەوە. ئەگەر تورکیا سیاسەتى نوێ لە بەرامبەر هیچ پێشبینى نەگرێتەبەر، کوردەکاندا ئاشتیانەش پێشڤەچوونێکى بەرەو جۆرە نایەتەدى و واڵت��ەک��ەدا سەرتاسەرى لە

باجدانەکەشى زۆر بە گران دەکەوێت.

کورد و بارودۆخی عیراق

دروستبوونى دەوڵەتى کوردى بەدوور نازانرێت

کوردانى تورکیا و هەاڵتن لە جەنگ

№№

نوسيني: جؤزيف ناي

وەرگێرانی ~

وەرگێراني ~

www.jamawarnews.com 6 | ساڵی 32 | ژماره 768 | 2013/10/22 | سێشەممە

یونانیە دەستەواژەیەکى دیموکراسى واتە » دیموس« و »کراتوس«پێکهاتووە هەریەکە لەو دوانە چەند مانایەکى هەیە سەرجەمى ماناى بە دیموس وشەى ئەو هاواڵتیانە دێت کە لە »پۆلیس« یا دەوڵەت و شاردا دەژین. » کراتوس« بە مانى دەسەاڵت دێت یان یاسا دێت.ئەدەبى دەستەواژەیەکى دیموکراسى

بووئەرنێست ویکلى دەڵێت »دەستەواژەى شۆڕشى س��ەردەم��ى تا دیموکراسى دەستەواژەیەکى تەنها ، فەرەنسا ئ��ەدەب��ى ب��وو، ب��ەاڵم لە دەس��ت��ەواژە دیموکراسى ئەندێشەى سیاسیەکان، نمونەیەکى هەژدەهەمدا س��ەدەى لە الوازیان هەبوو، کارو چاالکى جەماوەرى گڕکانى هەموویشیانەوە لەسەرووى و و مەیل و فەرەنسا گەلى خرۆشاوى لە سیاسکردن ب��ەالى جموجوڵیان نوێى م��ێ��ژووى ش��ۆڕش��دا ساڵەکانى دیموکراسى خستۆتە قۆناغێکى تازەوە.فەرەنسادا ش��ۆڕش��ى ل��ە ڕوان��گ��ان��ە

جێبەجێکرانهەست کاتى لە پێیوابوو »ڕۆس��ۆ« دیموکراتێک دەوڵەتى مەترسیدا بە بەرزى سەرۆکى بە کەسێک دەتوانێ یاساکان هەموو کە پێبدات واڵت��ى بەاڵم وەالبنێ. کاتى شێوەیەکى بە دەبێ کاتێکى کورت بۆ ئەم مەبەستە گۆڕینى لە تاوەکو بکات دەستنیشان پشتگیرى بۆ سەروەرى دیکتاتۆریەوە تاڕادەیەک ئەمە کە هەرچەند بکرێ هەمان ئەو شتەیە کە لە ناو ڕۆمەکاندا باو بوو ئەم شێوە ڕوانگانە لە شۆڕشى

فەرەنسادا جێبەجێکران.ڕۆژئ��اوا لە ڕەگ��ى تەنیا دیموکراسى

دانەکوتاوەجیاوازەکانى فۆڕمە و ئایدیا ناو لە خەڵک ڕاى ئ��ەگ��ەر ح��ک��وم��ڕان��ی��دا و ب��ەش��دارى ڕەزام��ەن��دى زۆری��ن��ەى ژێر دەکەونە ئەوانەى یان هاواڵتیان کاریگەرى پرۆسەى سیاسییەوە ئامانج

و پێوەرى فەرمانڕەواى بێت،پێدەچێت گونجاوترین و شیاوترین دیموکراسى فۆڕمى حکومڕانى بێت، دەتوانرێ بوترێ دیموکراسى دەریخستووە کە پێچەوانەى شێوازەکانى ترى حکومڕانى یەکێکە لە کە کاریگەرەکان سیاسییە سیستەمە بێ توندوتیژى بێ ئەوەى نەزم تێکبچێ و سیستەم بڕوخێ دەتوانێ لە ڕێگەى دەنگ و ئیرادەوە گۆڕانکارى هەنگاو بە

هەنگاو بێنێتە ئاراوە.ئەمڕۆ هیڵد دەی��ڤ��د ب����ڕواى ب��ە ڕۆژئ��اوا لە ڕەگ��ى تەنیا دیموکراسى فۆڕمێکى بە بووە بەڵکو دانەکوتاوە، جیهانى و وەک مۆدیلێکى گونجا و بۆ بۆ سەرەکى پێوەرێکى و حکومڕانى دەکرێت، مەشروعیەتى سیاسى سەیر واڵتانى زۆرى ه��ەرە بەشى کەواتە ڕوانگەى وەبەرچاوگرتنى بەبێ جیهان ئاینییەکان و ئ��اب��وورى و سیاسى

بانگەشەى دیموکراسى دەکەن.وەک دیموکراسى ئێستا جۆرەى بەم شێوازى حکومڕانى و کەلتورى سیاسى و کۆمەاڵیەتى مۆدیلێکى ئەو تۆیە کە دیکتاتۆرەکانیش حکومەتە تەنانەت ئەگەر لە ڕووى شکڵیەوە بێت خۆیانى بە پ��ەی��وەن��دى ئ��ەم��ە پێدەناسێنن دیموکراتیەکانەوە ئایدیاى سروشتى هەموو لە دەرچون موژدەى کە هەیە ستەمکارانە دەسەاڵتى کۆتوبەندێکى

دەدات.پ���ەی���وەن���دى ن���ێ���وان ل��ی��ب��رال��ی��زم و ڕاب��ردوو هەرکاتێکى لە دیموکراسى

زیاتر ئاڵۆز بووەپ��ەی��وەن��دى ن��ێ��وان ل��ی��ب��رال��ی��زم و پەیوەندێکى هەمیشە دیموکراسى، ئەم ب��ووە، کێشمەکێش پڕ و ئاڵۆز دوان���ە ن��ەب��ەی��ەک��ەوە ه��ەڵ��دەک��ەن و کەوا ئێستا هەڵدەکەن، نەبێیەکیش پێدەچێت جارێکیدیکە لیبرالیزم بەالى کەمینە دەوڵ��ەت��ى لە داکۆکیکردن نکوڵیکردن مەبەست ( داشکابێتەوە داکۆکیکردنى نێوان گونجاویەى لەو ئێستا لیبرالیزم لە دەوڵەتى کەمینە و چاکترین نەرێتى لیبراڵ نیە( پەیوەندى لە دیموکراسى و لیبرالیزم نێوان

هەرکاتێکى ڕابردوو زیاتر ئاڵۆز بووە.باس و لێکۆڵینەوەکانى ئێستا ڕەخنەیان حکومەتە دەستەوەستانى داماوى لە نەیانتوانیوە ک��ە دی��م��وک��رات��ەک��ان��ە و نەهێشتن بۆ شیاو چ��ارەى ڕێگە کێشمەکێشەکانى کۆتایپێهێنانى

کۆمەڵگە ئاڵۆزەکان بدۆزێتەوە.لێکۆڵینەوەکان بابەتى شێوەیە بەم بابەتە ئەو چونکە دەبێتە، پێچەوانە دەسەاڵت فراوانبونى ئەوەى برى لە دەسەاڵت کەمبونى بکات بەرجەستە

نمایان قەبە دەکات.ئەو پشتیوانیکردنى لە بەڵگە سێ سیستەمى دەڵێت کە تێڕوانینەى دیموکراتیەکان بە خودى خود حکومەت

ڕەت دەکەنەوە، خراونەتەڕوو:سیستەمى دیموکراتەکان بەپێچەوانەى سۆنگەى تاکەڕەوانەلە سیستەمگەلى جۆرە دووچارى خۆیان تایبەتمەندیى بونەتەوە، ب��ەردەوام ناهاوسەنگێکى ن��ەب��وون��ى ه��اوس��ەن��گ��ى ل��ە ن��ێ��وان و م��ەدەن��ى کۆمەڵى داخ��وازی��ەک��ان��ى تواناکانى سیستەمە کە بۆ وەاڵمدانەوەى ئەو داخوازیانە، ئەو تایبەتمەندییە دوو دژ سروشتى وێ��ڕاى کە هەیە الیەنى دیهێنەرى بە الیەن هەردوو بەرانەیان

یەک دەرئەنجامن کە ناهاوسەنگییە.یەکەم ئەوەی حکومەتە دیموکراتەکان لیبراڵ دەوڵەتى لە نەرێتێک چەند نەرێتانە ئ��ەم دەب����ەن م��ی��رات ب��ە پێشمەرجەى کاراو بەهێزى دەسەاڵتى خەڵکن لە نێوانیاندا » ئازادیى و کۆڕو

کۆبونەوە«.سیستەمى ل��ە ک��ە ئ���ەوەى دووەم بڕیاردان دیموکراتیەکاندا کە پرۆسەى بەڕێوە ک��ۆم��ەڵ ب��ە شێوەیەکى ب��ە داخوازیەکانى وەاڵمدانەوەى دەچێت ڕێوشێنى و شێواز مەدەنى کۆمەڵى

خۆى هەیە.لەسەرخۆ بەشێوەى بڕیاردان ڕەنگە لە پێچەوانەوە بە بچێت، ب��ەڕێ��وە حکومەتە تاکڕەوەکاندا دەسەاڵت لەژێر کۆنترۆڵى چەند کەسێک یان تەنانەت دایەکە دیسپلین بە بەهێز ڕێبەرێکى قسە و بڕیاری ئەو هەموو شتێکەحکومى یاساى هەیە، لەو ڕژێمانەدا شوێنێک بۆ

دامودەزگاى وەک پەرلەمان نییە.ل��ە دی��م��وک��راس��ی��دا خ��س��ت��ن��ەڕووى لەوەرگرتنەوەى زۆر داخ��وازی��ەک��ان وەاڵمیان ئاسانترە، بەاڵم لە حکومەتە تاکڕەوەکاندا بە پێچەوانەوەخستنەڕووى داخ���وازی���ەک���ان زەح��م��ەت ت���رە لە

وەاڵمدانەوەیان.لە دیموکراتیکەکان 2-سیستەمى گیرۆدەى زیاتر تاکڕەوەکان ڕژێمە

کێشمەکێشە کۆمەاڵیەتیەکان دەبن.تۆتالیتاریزم بە شکستى دیموکراسى

هێنائەو م��رۆڤ��ای��ەت��ى سیاسى م��ێ��ژووى کامڵبونەوە قۆناغی نایە پێى دەمە جێگیر فۆڕمەدا لەو دیموکراسى کە بووەکە بە دیوى بەها مرۆیەکانى تاکە کەسدا ئاراستە کرا، تاکە کەس لێرەدا بە مانا ئەنتۆلجییەکەى نییە، بەڵکو بە مانا سۆسیۆلۆجییەکەى. واتە شوێن و

بەهاى تاک لە نێو کۆمەڵگەدا. تۆتالیتاریزم بە شکستى دیموکراسى بە سەرئەنجام س��ەرم��ای��ەدارى هێنا خۆى دەستى بااڵ لێبڕاو شێوەیەکى بەسەر ئابوورى سیستەمێکى وەک

کۆمەنیزمدا سەلماندووە.دیموکراسى ئاراستەى ڕەخنانەى ئەو

دەکرێلە ڕەخنە کە کەسانەى ئ��ەو زۆرن دیموکراسیەت دەگرن، ئەمەش بە تەنها لە سەردەمە کۆنەکاندا کاتێک لە پێناوى پشتگیرى کردنى سیستەمى پاشایەتى بە تێدەکۆشان ئەرستۆکراتیەت و دیموکراسیەت ناوبردنى لە هیواى بوو، شۆڕشگێرانە بزافى ڕەم��زى کە بەڵکو لە ئێستاشدا ڕەخنەى لێدەگرن کە کردییانەى دەرئەنجامە لەبەرئەو هەستیان دیموکراسیدا حکومەتى لە

پێکردووە .ج��ار زۆر دێ��ری��ن��ەک��ان ن���وس���ەرە سیستەمێکى بە دیموکراسیەتیان حکومى ترسناک وێنا کردووە، چونکە بڕوایان وابووە بوار بۆ ئاژاوە گێڕەکان دەوڵ��ەت لە پشێوى دەک��ات خ��ۆش ڕەخنەگرانى ب��ەاڵم بکەن، دروس��ت دواى ئەوان لەو ڕوانگەیەوە ڕەخنەیان ڕەشۆکى کە خەڵکى کردووە ئاراستە نییە، ف��ەرم��ان��ڕوای��ەت��ی��ان ت��وان��اى هەندێکیان بڕوایان بە یەکسانى نێوان

خەڵک نییە.دیموکراسیەت گرانى ڕەخنە ئەگەر پێدانى گرنگى بە ب��ڕوای��ان هەبێت فێرکردنى بە هەبێت دیموکراسیەت هەمان لە ئەوا گەل، تاکەکانى کۆى کاتدا ئاماژە بەوە دەکەن فێرکردن لە دەوڵەتە دیموکراسیەکاندا ئاراستەیەکى هونەرى الیەنە بە گرنگى هەیە نزمى و ڕۆشنبیرى ، دەدات کردەیەکان ئەدەبیات هونەرەکان پشتگوێ دەخات، و ئاشکرا ناتەواوییە ئ��ەو ه��ەروەه��ا لە دیموکراسیەت خراپەکانى شێوازە سەرچاوە ئەریستۆکراتیەکۆنەکانەوە دەڵێت هەیە هەستێکیش و دەگ��رێ

ئەو دەب��ێ��ت یەکسانن، م��رۆڤ��ەک��ان هەموو بە و دەرب��خ��ات یەکسانییە خۆى کەسێتى خۆى چاالکى و هێز

بسەلمێنێت و داکۆکى لێ بکات.لە گەندەڵى وایە باوەڕیان )زۆرێ��ک زیاترە زۆر دیموکراسیدا سیستەمى و پاشایەتى سیستەمى ه��ەردوو لە خراپەکانیشى جێکەوتە ئەرستوکراتى زۆر زیاترن لە دوانەکەى دى(، چونکە

کۆ چینەکانى گەل دەگرێتەوە.ن��ەی��اران��ى ل��ە یەکێک ب��ە ئ��ەف��الت��ۆن: پێیوایە چونکە دادەن���رێ، دیموکراسى و ناهێڵێ ڕەسەنایەتى سیستەمە ئەم سەرەکى هایەکى بە دەک��ات��ە ئ���ازادى و وا ل��ە ت��اک��ەک��ان دەک���ات خ��ۆی��ان لە بە بنەڕەتیەکان یاسا و بەرپرسیارێتى دوور بگرن و ئەم سیستەمە لە داڕوخانى سیستەمى ئۆلگاریشەوە سەرهەڵدەدات و ستەمکارى بەرەو ڕەهادا ئازادى ناو لە دەچێت، الى ئەو یەکەمین تایبەت مەندى دیموکراسى ئەوەیە کە لە ژێر سایەى دا

هەموو خەڵک ئازادن.ئازادى گوفتار بۆ ئازادى کار و دەوڵەت کەسێک هەموو دەک��ات دابین هەمووان ئەنجامى دەوێ هەرچێکى هەیە مافى بدات، ئەفالتۆن لە کتێبى »کۆمار« دا بە دەکات پەیوەست دیموکراسى توانجەوە دەلێت سەلیقەییەوە و ح��ەزى فرە بە کە ئەوەیە دیموکراسى خەسڵەتى -1 (چونکە سیاسیە، سیستەمى جوانترین وەک جلى ڕەنگاو ڕەنگ پڕە لە نەخش و نیگار کە هەموو خوودەیەکى مرۆڤى تێدا

بەرچاو دەکەوێ.کە ئەوەیە دیموکراسى 2-تایبەتمەندى ئازادى کارێ هەموو بۆ کەسێک هەموو حکومەتێکى جۆرە هەموو هەیە ڕەهاى

تێدا کۆکراوەتەوە.3-خ��ەس��ڵ��ەت��ى دی��م��وک��راس��ى ب��ەرەاڵی��ى نییە ناچار کەس هیچ چونکە ڕەهایە،

ئەرکى سیاسى بە ئەستۆوە بگرێت.ئ���ازاد دی��م��وک��راس��ى سیفەتى دوای����ن بە گ��وێ ک��ە پ����ەروەردەدا ل��ە گەراییە بۆ و ن��ادات سەرەکییەکان پرەنسیپە بەسە ئەوەندە هەر دەوڵەتیەکان پلەى دۆستى کە بکەن ئ��ەوە بانگەشەى کە

جەماوەرى خەڵکن.سیستەمى لە ئەفالتۆنەوە ڕوانگەى لە دیموکراتى دا تاک هەوڵ دەدات بە دواى بۆ بنەمایەک هیچ ب��ڕوات دا حەزەکانى بۆ عەقاڵنى سیستەمێکى دامەزراندنى

ژیان بونى نییە.

بیرو ڕا

پەیوەندى نێوان لیبرالیزم و دیموکراسى ئاڵۆز بووە

KaiwanAzad@yahoo.com

لێکدانەوە بۆ نووسین و دەڕبڕینی

میدیاکانی کوردی

بە دەسەاڵتی چوارەم ئەگەر میدیا تەنیا میدیاش چەکی و ناونرابێت وایە الم ئ��ەوا بێت، قسە و ووش��ە ئەو چەکە زۆر لە چەکە کالسیکییە و شمشێر و )ڕم وەک کۆنەکانی خەنج ەر و شیر و تیر و تەنانەت تۆپ و فرۆکە و ناپاڵم....تاد( قورستر و کارەساتبارتر بووە، چونکە ئەگەر لە ئێستاش بە تا کۆنەکاندا سەردەمە دەگات ئەو چەکانە لە چرکە ساتێکدا مرۆڤێکیان کۆمەڵە ی��ان مرۆڤێک لە ژیانیان ی��ان زەوی، لە دابێت ئەوا زیندەوەر سەندبێتەوە، چەندین چەکەکانی ڕاگەیاندن ڕۆژانە بەو ووشە گەورەتریان زۆر کێشەی قسانە و ل���ەوان���ەی راب�����ردوو ب��ۆ س��ەراپ��ای مرۆڤەکانی گۆی زەوی دروستکردووە. کالسیکییەکان چەکە ئەگەر وات��ە لە ڕووب��ەڕووب��وون��ەوەی��ەک��دا ی��ان لە لەبەری گیانیان هەلپەرستییەکدا زیندووییەک چەند یان زیندوویەک سەندبێت، ئەوا چەکەکانی ڕاگەیاندن، زۆر کاریگەرتر ژیانیان لەبەری سەدان دیارە سەندووە. خێزان ه��ەزاران و دانیشتوانی ژم��ارەی زۆری ئەگەر دەرکەوتنی ساتی لە زەوی گ��ۆی ئەوا نەبوایە، ڕاگەیاندن تۆڕەکانی کاریگەری چەکەکانی ڕاگەیاندن باشتر دەردەکەوت، بەاڵم دیارە بەهۆی زۆری ژمارەی دانیشتوان لەسەر ڕووی زەوی، بە کەسانەی ئەو تیاچوونی ئاستی چەکی ڕاگەیاندن ڕۆیشتوون دیار نین، هەربۆیە بەرچاو. نەهاتۆتە گ��ەورە دیارنەبوونی کاریگەرییەکەی بۆ کەمی بەڵکو نییە، قوربانییەکانی ژمارەی گۆی دانیشتوانی ژم��ارەی زۆری بۆ زەوییە لەئاست قوربانییەکانی چەکی

ڕاگەیاندن. لەالیەکی دیکەوە نابێت ئەوەش لەیاد بکەین، کە کاریگەرییەکی تری چەکەکانی ڕاگەیاندن و کاری میدیایی و ناوزڕاندن و مرۆڤەکان شکاندنی بووە. کەسایەتییەکان ڕووخاندنی ئەمەو جگە لەو باجانەی کە بەهۆی ئەو شکاندن و ناوزڕاندنانەوە دراوە! دی��ارە ئ��ەوەش ب��ەدەر ل��ەوەی ئەو بنەماڵە و منداڵ خێزان باجانەش گرتۆتەوە. هۆزەکەشی و تیرە و کالسکییە چ��ەک��ە ب��ە لەکاتێکدا بەرکەوتووەکە کەسە تەنیا کۆنەکان ئەو ب��ەه��ۆی وە دەب���وو زیانمەند ڕووداوەوە ئازاری بە الیەنی مەعنەوی ئەوانی دی نەدەکەوت. ڕاستە بەهۆی و خێزان بە زیان چەکانەشەوە ئەو منداڵ و بنەماڵە و تیرە و هۆزەکانیش خێزان دواج���ار چونکە دەک���ەوت، و هەتیو منداڵ و دەک��ەوت بێوەژن لە تیرە و هۆزیش کەسێک ماڵئاوایی دەکرد، بەاڵم وەک ووتراوە ‘‘زامی برین سارێژ دەبێت، بەاڵم زامی قسە نا’’، هەربۆیە هیچ کات ئەو کاریگەریانە بە ئەندازەیی ئازار و زامی ووشە و ڕستە

و قسەکان نەبوون. لێرەوە و بەهۆی ئەو چەکەی بۆ زیاتر لە سەدەیەکە بەر کورد کەوتووە ک��وردی، کۆمەڵگای گەیشتۆتە و سەدەیە نیو بە نزیک بۆ هەروەها زۆر خراپ لەالیەن خودی کوردەوە بۆ ئەمەو بەکاردەهێنرێت! لێدانی خۆی تا ئاستێکیش بۆ چارەکە سەدەیەکە کەسایەتی سەرجەم تاکەکانی کۆمەڵی کوردەواری خستۆتە ژێر پرسیارەوە، ک��اری��گ��ەری��ی��ە خ��راپ��ەک��ان��ی ب��ەرەو هەڵکشان چوون وەک ئەوەی بەهۆی کەسێک ڕاگەیاندنەوە چەکەکانی و دڵسۆز و بێگەرد و پاک نەماوە شۆڕشگێڕی ئەمەو بێت فیداکار ک��ەس��ای��ەت��ی��ی��ە ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕەک��ان��ی کەوتۆتە نەتەوایەتیەمان مێژووی ئەو ئاستی تەنانەت پرسیارەوە ژێر شکاندنانەش گەیشتۆتە پێگەیەک، کە هەمووان گومانمان لە بوونی خۆمان و مێژوو و ڕیشە و ڕەچەڵەکی خۆمان

هەبێت!

لێکدانەوەکانی مێژوو

د. کەیوان ئازاد

و: نه وشیروان فه ره ج

که سێک ده ڵ��ێ��ن ش���اره زای���ان ده ک��ات ل��ه گ��ه ڵ درۆت کاتێک چاوه کانت س��ه ی��ری ناتوانێت ڵکوو سه یری شته کانی به بکات ده ست و ده ک��ات ده ورووپ��ش��ت ب��ۆ ده م���ووچ���اوی ده ب���ات ی��ان ده س��ت��ه ک��ان��ی داده ن��ه وێ��ن��ێ��ت و به ئاسانی و به گیرفانیدا ده یکات هه روه ها دابنیشێت، ناتوانێت چ��ه ن��د ن��ی��ش��ان��ه ی��ه ک��ی ت���ر له ک��ه س��ه ک��ه دا ده رده ک���ه وێ���ت که و بکه ین تێبینییان ده توانین بزانین که درۆمان له گه ڵ ده کات.

له و نیشانانه ش:

1-گۆران له قسه کردن

بابه ت ه��ه م��ان ب��اس��ی کاتێک

ده ڵێت ن��وێ شتی ده ک��ات��ه وه

که پێشتر باسناکات شتێک یان باسیکردبوو، هه ندێک له قسه کانی پ��ێ��ش��ووی ب��ی��رده چ��ێ��ت��ه وه که

کردبووی.2-دوورک���ه وت���ن���ه وه ل��ه ب��اب��ه ت: کاتێک باسی شتێکی بۆ ده که یت که ب��اب��ه ت��ه وه ی ل��ه و نزیکه که یه کسه ر ت��ێ��داک��ردووه ، درۆی بابه ته داو ئه و به سه ر ب��ازده دات ده چێته و لێی دوورده که وێته وه به هه موو ت��ر بابه تێکی س��ه ر شێوه یه ک هه وڵده دات ئه و بابه ته

له گفتووگۆکه دووربخاته وه .ق��س��ه ک��ردن: ل��ه ه��ێ��واش��ی -3

ده ک��ات ب��ۆ قسه ت به هێواشی و رێکبخات درۆک��ه ئ��ه وه ی بۆ جارێک قسه کردندا جه ند له کاتی ده وه ستێت بۆ ئه وه ی شتی نوێ پێویسته بزانێت ب��دۆزی��ت��ه وه و نزم به ده نگی هه روه ها چیبڵێت.

ده دوێت.و نیگه رانی به 4-هه ستکردن هه ست درۆزن که سی نائارامی: تاوه کوو ده ک��ات، نیگه رانی به بابه ته ئه و ده رب��اره ی زیاتریش له باره وه درۆی که قسه بکرێت

کردووه زیاتر نیگه ران ده بێت.

چۆن ده زانیت درۆت له گه ڵ ده که ن؟

№№

عومةر غواڵمي

ئه و )Serotonin( سیرۆتۆنینهۆرمۆنه یه که به رپرسه له دڵخۆشی سیرۆتۆنین ئاستی نزمی مرۆڤ، هه ستی دڵخۆشی ناهێڵێت و تووشی خواردنانه ی ئه و ده کات، په ژاره ت ئاستی هۆرمۆنه که به رزده که نه وه و سه ره نجام دڵخۆشت ده که ن بریتین

له :شیرینی چوکلێت: و 1-شیرینی تێدایه ، ش��ه ک��ری��ان چوکلێت و ئاستی ده دات جه سته ت یارمه تی ئه گه ر زی��ادب��ک��ات، سیرۆتۆنین

ده که یت دڵناخۆشی به هه ست بخۆ، چوکلێت ی���ان شیرینی بۆ کاریگه رییه که ی چه نده ه��ه ر

ماوه یه کی که مه .به شێوه یه کی پرۆتین 2-پرۆتین: سیرۆتۆنین هۆرمۆنی راسته وخۆ پرۆتین کاتێک به اڵم زیادناکات، ه رێ��گ��ه ی��ه وه ل وه رده گ����ری����ن، Amino( ئه مینۆکان ترشه ت��ری��ت��ۆف��ه ن وه ک����و )acids)Tryptophan( کۆده کرێنه وه و پێکدێنن،واتا هۆرمۆنی سیرۆتۆنین

ئاماده ده کات پرۆتین که ره سته کان بۆ پێکهێنانی هۆرمۆنه که نموونه ی به ده وڵه مه ندن خواردنانه ی ئه و هێلکه ، ماسی، ق��ه ل، پرۆتین:

په نیر، پاقله .کاربۆهیدرات 3-ک��ارب��ۆه��ی��درات: ئاستی زی��ادب��وون��ی ی��ارم��ه ت��ی له ، ده دات serotoninزۆربه ی میوه کاندا هه یه به تایبه تی کیوی و شلیک و سێو و مۆز له

دا هه یه .

ئه و خواردنانه ی هۆرمۆنی دڵخۆشی به رزده که نه وه

www.jamawarnews.com7 | 32 سێشەممە | 2013/10/22 | ژماره 768 | ساڵی

وەرزش

سویسرى زی��وری��خ��ى ش���ارى ل��ە پااڵوتنەکانى پاشکۆى تیروپشکى جامى جیهانى )2014( لە کیشوەرى ه����ەردوو ڕاک��ێ��ش��را و ئ���ەوروپ���ا فەڕەنسا و پورتوگال هەڵبژاردەى بەاڵم نەبوونەوە یەکتر ڕووب��ەڕووى هەروەها وە ، زەحمەتە ئەرکیان ئ��ەن��ج��ام��ى ت��ی��روپ��ش��ک��ەک��ەش ب��ەم

شێوەیە بوو :) ئایسلەندا × کرواتیا () پورتوگال × سوید (

) ئۆکرانیا × فەرەنسا () یۆنان × رۆمانیا (

ئەنجامی تیروپشکی پاشکۆى پااڵوتنەکانى جامی جیهانى 2014 ڕاگەیەنرا

ئارسن فینگەر : مان یونایتد پاڵێوراوى سەرەکییە بۆ بەدەست هێنانى خولی ئینگلتەرا

№

یانەى ڕاهێنەرى فینگەرى ئارسن یانەى ئێستاش وایە پێى ئەرسناڵ پ��اڵ��ێ��وراوى یونایتد مانچستەر سەرەکییە بۆ بەدەستهێنانى نازناوى . ئینگلتەرا نایابەکانى یانە خولى باسى دا لێدوانێکى ل��ە فینگەر سەرەتا خراپەکەى یانەى مانچستەر یونایتد دەکات لەم وەرزە و دەڵێت : ئەم وەرزە دوور و درێژە ، کات ماوە بۆ ئەوەى یاریزانانى یانەى مانچستەر یونایتد بەخۆداچوونەوەیەک بکەن و فینگەر . کێبرکێیەکان بگەڕێنەوە ئینگلتەرا خ��ول��ى : ووت��ی��ش��ى یەکێکە لە خولە بەهێزەکانى جیهان نەکراوى چ��اوەڕوان کارى هەمیشە لە ناکرێت بۆیە ڕوودەدات تێدا ئێستاوە یانەى مانچستەر یونایتد لە وەرزەى ئەم نازناوى بەدەستهێنانى . بخەینەوە دوور پرێمەرلیگ خولى فینگەر لەکۆتاییدا ووتى : جیاوازى تەنها ئەنجامى ئەوان و ئێمە نێوان سێ یارییە ئەمەش هەلێکى باشە بۆ ئەوەى ئەوان بێنەوە ناو کێبڕکێیکە. پێشەنگى ئەرسناڵ یانەى ئەمەو گرتووە ئینگلتەراى خولى یانەکانى بە کۆکردنەوەى )19( خاڵ و یانەى هەشتەمى پلەى یونایتد مانچستەر گرتووە بە کۆکردنەوەى )11( خاڵ .

یانەی الزیۆ ڕەتی کردەوە ڕاهێنەرى یانەکەیان البردبێت لە کارەکەى

ی���ان���ەى الزی�����ۆى ئ��ی��ت��اڵ��ى ئەوەى ڕەسمیدا لەبەیانێکى ڕەت کردەوە کە دەستبەردارى بەهۆى بوبێت ڕاهێنەرەکەى دواهەمین شکستیان بەرامبەر -1( بەئەنجامى ئەتلەنتا لەبەیانەکەدا الزی���ۆ .)2ڕایگەیاندووە : الزیۆ سەرجەم ڕەت پ��ڕوپ��اگ��ەن��دان��ە ئ���ەو دەکاتەوە کە باس لە دەرکردن لەکارکێشانەوەى دەست یان فالدیمێر یانەکەیان ڕاهێنەرى سەرجەم دەک��ەن و بتکۆڤیچ ئەو ڕاپۆرتانە هیچ بنەمایەکى

ترەوە لەالیەکى نیە. ڕاستى ڕۆژنامەى الگازیتا دیلۆسپۆرتى الزیۆ ڕایگەیاندووە ئیتاڵى

بتکۆڤیچ دەکاتەوە لەوە بیر لەشوێنیدا دوورب��خ��ات��ەوەو

دابنێت. میهایلۆڤیچ

№

№

بەرشە لە ڕیاڵ باشترە بۆ کالسیکۆ ئەگەرچى یانەى بەرشلۆنە لە جەولەى ئیسپانیا یانەکانى خولى نۆیەمى دووچ��ارى ب��ردن��ەوە هەشت دواى نەیتوانى و ه��ات ب��ەرام��ب��ەرب��وون لە مەدرید ڕیاڵ باشەکەى سەرەتا دووبارە )1969 – 1968( ساڵى خاوەنى بکاتە خ��ۆى و بکاتەوە )9( سەرکەوتن و لەگەڵ ئۆساسۆنا یەکسان بوو ، بەاڵم بە پێى ئامار و ژمارەکان پێش ئەنجامدانى کالسیکۆ باشترە مەدرید ڕی��اڵ یانەى لە ،داهاتوو شەممەى ڕۆژى بڕیارە .یانەى هەردوو نوو کامپ لەیاریگاى لەیاریگاى ڕیاڵ مەدرید و بەرشلۆنە شەو )7:00( کاتژمێر نوو کامپ یەکتر ڕووب��ەڕووى هەولێر کاتى بە ئەو ئەنجامدانى پێش . ببنەوە سەرەتاییەکان ئامارە بەپێى یارییە ئامادەباشى لە بەرشلۆنە یانەى و باشتر مەدرید ڕی��اڵ لە و دای��ە

)25( خاوەنى بەرشلۆنە . کاملترە تۆمارکردووە گۆڵى )28( و خاڵە پلەى و ل��ێ��ک��راوە گ��ۆڵ��ى )6( و یەکەمى گرتووە ، بەاڵم ڕیاڵ مەدرید خاوەنى )22( خاڵە و )19( گۆڵى تۆمارکردووە و )9( گۆڵى لێکراوە . هەوڵ کالسیکۆ لە بەرشلۆنە یانەى

)6( دیکە بردنەوەیەکى بە دەدات خاڵ لە ڕیاڵ مەدرید دوور بکەوێتەوە خولى دەیەوێت شاهانەش یانەى و و سەرەتا بگەڕێنێتەوە ئیسپانیا جیاوازى خاڵەکان نەهێڵێت و دەست

بە کێبڕکێیە بەهێزەکان بکەنەوە .

№

ئەحمەد ئیبراهیم بە ڕەسمی پەیوەندی بە یانەى هەولێرەوە کرد دوێنێ لە واڵتى قەتەر بەفەرمى یانەى یاریزانى لەگەڵ گرێبەستى هەولێر هەڵبژاردەى عێڕاق ئەحمەد ئیبراهیم بۆ ماوەى یەک وەرز مۆرکرد،ئەحمەد پەیوەندى 2010 وەرزى لە ئیبراهیم لە هەولێر کرد و سەرەتا یانەى بە پاشان کرد یارى کوردستان خولى لە تیپى یەکەم بۆ ماوەى سێ وەرز لەگەڵ یانەکە مایەوە دواتر پەیوەندى بە یانەى وەسڵ-ى ئیماراتى کرد بۆ ماوەى نێو وەرز لەگەڵ یانەکە یارى

سەرەکى یاریزانى هەروەها و کرد هێڵى ل��ە و عێڕاقە ه��ەڵ��ب��ژاردەى بەرگرى یارى دەکات. جێگەى باسە یاریزانى ناوبراو بەهۆى پێکانەوە بۆ ماوەیەک لە یاریگاکان دوورکەوتەوە ، ئێستا لە واڵتى قەتەر چارەسەرى لەسەرەتاى بڕیاریشە ، دەکرێت بۆ هەولێرى بگەڕێتەوە داهاتوو مانگى پەیوەندى بەمەبەستى پایتەخت کردن بە مەشقەکانى یانەى هەولێر.

№

پاریس سان جێرمان داواى ڕۆناڵدۆ دەکات

ڕۆژن����ام����ەى س��ەن��ى ب��ەڕی��ت��ان��ى لەسەر سەرنجڕاکێشى نهێنییەکى یانەى یاریزانى ڕۆناڵدۆ کریستیانۆ ڕیاڵ مەدرید ئاشکراکردووە و باسى ئەوەش دەکات جارێکى دیکە یانەى فەڕەنسى جێرمانى سان پاریس ڕۆناڵدۆ لەگەڵ گرێبەست دەیەوێت ئاشکراى ڕۆژنامەکە . بکات ئیمزا

کردووە ڕۆناڵدۆ لەم دواییەدا وانەى زمانى فەڕەنسى وەرگرتووە و هەوڵ دەدات خۆى فێرى زمانى فەڕەنسى ئامادەبکات ئەوەى خۆى بۆ بکات بچێتە یانەى پاریس سان جێرمان . ڕۆناڵدۆ کە چوار وەرزە لەگەڵ ڕیاڵ پێشکەش ئاست باشترین مەدرید دەکات ، بەم دواییە گرێبەستەکەى

ب��ڕى 17 ب��ە 5 وەرز م��اوەى ب��ۆ درێژ وەرزێک هەر بۆ یۆرۆ ملیۆن پاریس سانجێرمان یانەى کردەوە. هەوڵى ل��ە ڕاب����ردووش ه��اوی��ن��ى ئەوەدابوو کریستیانۆ ڕۆناڵدۆ بباتە هەوڵەکانى ب��ەاڵم ڕیزەکانییەوە،

سەرکەوتوونەبوو.

ئەرسناڵ دەیەوێت لیڤاندۆڤسکی بباتە ڕیزەکانیەوە

ستى مانچستەر ی��ان��ەى ه���ەردوو لەنزیکەوە ئینگلیزى ئارسناڵى و لیڤاندۆڤسکى ڕۆب��ێ��رت چ��اودێ��رى هێرشبەرى یانەى بڕوسیا دۆڕتمۆندى ئەڵمانى دەکەن. ڕۆژنامەى میترۆیى هەرچەندە ، باڵویکردەوە بەڕیتانى یانەى بایرن میونشنى ئەڵمانى داواى هێرشبەرە پۆڵەندییەکە دەکات بەاڵم پریمیێرلیگ یانەیەکى چەند ئێستا دەکەن لیڤى گواستنەوەى هەوڵى ه��ەم��ووش��ی��ان��ەوە ل���ەس���ەرووى و ی��ان��ەک��ان��ى م��ان��چ��س��ت��ەرس��ت��ى و لەسەر جەخت ڕۆژنامەکە ئارسناڵ. برووسیا ی��ان��ەى ئ��ەوەدەک��ات��ەوە دۆرتمۆند دەیەوێت لەگواستنەوەکانى بفرۆشێت لیڤاندۆڤسکى زستانە یاریزانە ئەو داهاتوو وەرزى چونکە یانەکە ل��ەگ��ەڵ گ��رێ��ب��ەس��ت��ەک��ەى بەکۆتایى دێتو دەیەوێت بڕێک پارەى پێشتر لیڤاندۆڤسکى دەستبکەوێت. داهاتوو وەرزى کە ڕایگەیاندبوو سیگنال و نامێنێتەوە یانەکەى لە

ئیدۆنا پارک بەجێدەهێڵێت .

№ خاوەنی ئیمتیاز

عەبدوڵـاڵ حاجی مەحمود

№ سەرنووسەر

پشدەر بابەکر

№ جێگری سەرنووسەر

عومەر غواڵمی

RebaziAzadi@Gmail.com www.JamawarNews.com 0748 010 8289

ناونیشان: هەرێمی کوردستان سلێمانی - گردی ریعایه - گەڕەکی 115 - کۆاڵنی 7 - دەرگای 6یەکەم ژمارەی ئەم ڕۆژنامەیە لە )1981/5/25( بە ناوی )رێگای ئازادی(یەوە دەرچووە

»نرخ: 500 دینار«

ڕێبوار ئاالنى، شاعیر: بەبێ خۆشەویستی شیعرم بۆ نانوسرێ

توێکلى مۆز سوودى بۆ ئافره تان هه یه

زۆرب�������ه ى ک��ه س��ان توێکله که ى م���ۆزدا خ��واردن��ى له کاتى فڕێده ده ن ، به الم ئافره تان ئه وه نازانن که توێکلى مۆز چه ند سوودێکى گرنگى بۆیان

وه ، هه یه مۆز توێکلى ، توێژه ران وت��ه ى به پێى ، هه یه جوانکاریدا له گرنگى ڕۆلێکى چونکه کارده کات بۆ سپی کردنى ڕۆخسار

پاش دانانى له سه ر پێستى ده م و چاو ، له الیه کى تریشه وه یارمه تى درێژکردنى قژ

ده دات . ئ��ام��اژه ى به ریتانى م��ی��ل«ى »ده ی��ل��ى رێژه یه کى له م��ۆز توێکلى که ب��ه وه دا به رزى کانزاى مه گنسیۆم پێکهاتووه ، که شپرزه ى که مکردنه وه ى یارمه تى ئه مه ش

مۆلۆله کانى خوێن ده دات . هه روه ها توێکلى مۆز سوودى هه یه بۆ له کاتى نیوه سه رئێشه ى که مکردنه وه ى و بیست م��اوه ى بۆ قژ له سه ر دانانى تێکه لکردنى له کاتى وه ، خۆله ک پێنج له گه ل ئاودا ، سوودێکى باشى ده بێت له که مکردنه وه ى به رزى پاڵه په ستۆى خوێن لێکۆلینه وه یه کى تریشه وه له الیه کى به رازیلى له سه ر گۆڤارى کۆمه له ى کیمیایی پارچه که ، بالویکردووته وه ئه مریکى له ناو دانانى توێکلى مۆزو پارچه کردنى ئاودا تا ماده ى ژه هراوى له ناویدا نه مێنێت ، ئه وا باشترین سوودى ته ندروستى ده بێت

ئاکار حسێن

سەردانەکەی مالیکی بۆ ئەمریکا

نوری نزیکدا ئایندەیەکی لە بریارە عێراق وەزی��ران��ی س��ەرۆک مالیکی بەیاوەری وەفدێک سەردانی واشنتی یەکگرتووەکانی ویالیەتە پایتەختی ئ��ەگ��ەرچ��ی ، ب��ک��ات ئ��ەم��ری��ک��ا کردنەوەى ئاسای زان��راوە ئ��ەوەی بەغدایە و واشنتن پەیوەندیەکانی کە هەندێک جار ساردی تێدەکەوێت یانیش سوریا ب��ارودۆخ��ی بەهۆی بارودۆخی ناوخۆی عێراق کە هەندێک لە سیاسیەکانی ئەمریکا بەتەواوی لە ئەدای حکومەتەکەى مالکی نیگەرانن بونەوەى ئاشت پرسی لە بەتایبەت نشتیمانی و چارەسەری گەندەڵی و رێکخراوە نفوزی بە هێنان کۆتای سنوردارکردنی ی��ان تێکدەرەکان بەاڵم ، عێراقدا لە کاریگەریەکانیان سەردانەکەی ئاگاداری کورد دەبێت بەشێکی کە بەتایبەت بێت مالکی سەردانەکەی تایبەتە بە پرسی چەک کرین و پرچەککردنی سوپای عێراق کە بەپێی وتەى ئەمینداری وەزارەتی هەرێمی حکومەتی پێشمەرگەى مالیکی چەکانەی لەو کوردستان هێزی پشکێکی هیچ دەیانکرێت هیچ هەروەک تێدانیە پێشمەرگەی پێشمەرگەش وەزارەت��ی نوێنەرێکی یاوەری سەربازیەکەی وەفدە لەناو ئێستادا لە هەروەک ، نیە مالکیدا بەغدا و هەرێم نێوان لە ناکۆکی هەیە غ��از و ن��ەوت پرسی لەسەر لە نیگەرانە ناوەندی حکومەتی و گرێبەستە نەوتیەکانی نێوان هەرێم و کۆمپانیا گەورەکانی دونیا و بەشێک بۆیە ئەمریکین کۆمپانیایانەش لەو تێروانینی مالیکی بەدڵنیایەوە گرێبەستانە ئەو بۆ حکومەتەکەی پێدەچێت ، دەردەبرێت واشنتن بۆ واشنتنیش راشکاوانە پرسی ئاڵۆزی ناوچە سونییەکان و هەست کردنیان بگەیەنێتە خستن پ���ەراوێ���ز ب��ە عێراق دەیەوێت ،ئەمریکا مالیکی سوریا ناوخۆی کاروباری لە دەست رارەوێک نەبێتە عێراق و وەرنەدات سوریا بۆ چ��ەک گواستنەوەی بۆ بریارە کە لەکاتێکدان ئەمەنا ،کۆنگرەى داهاتوو مانگی سەرەتای جینێف دوو ببەسترێت کە تایبەتە بە بارودۆخی سوریا ئەگەرچی تا ئێستا ئەوەی بریاری سوریا ئۆپۆزسیۆنی داوە کە بەشداری کۆنگرەکە ناکات ، لەو حاڵەشدا هەم بەستنی کۆنگرەکە ئەنجامی ک��ە ئ���ەوەى هەمیش و لەحاڵەتی ب��ەاڵم ق��ورس��ە هەبێت تارادەیەک رۆلێکی عێراق بەستنیدا ب��ە حوکمی پ��ێ��دەدرێ��ت س��ەرەک��ی دراوسێی کە عێراق جیۆپۆلۆتیکی سوریایە و هەمیش ئەو کاریگەریەی کە بە بەردەوامی دوو الیەنە هەبووە سوریا بارودۆخی بەبەردەوامی واتا هەبووە عێراق لەسەر کاریگەری راستە پێچەوانەوە بە هەمیش و چاودێری ب���ەوردی دەک��رێ��ت بۆیە هەموو چونکە بکرێت بارودۆخەکە کاریگەریان راستەوخۆ پرۆسانە ئەو لە و ع��ێ��راق ن���اوخ���ۆی ل��ەس��ەر ناویشیاندا لەسەر هەرێمی کوردستان بەهۆی ک���ورد دەب��ێ��ت ، دەب��ێ��ت پرۆژەیاسای بودجەی 2014 و یاسای هەڵبژاردنەکان بێ ئاگانەبێت لەوەی

کە لەناوچەکە دەگوزەرێت .

ئا:~بووی 1970 لە دایک ئاالنى، ڕێبوار خوێندنی پلەکانی سلێمانیە شاری دواناوەندی و ناوەندی و سەرەتایی ک��ردووە،دوات��ر ت��ەواو سلێمانی لە دهۆک شاری لە ئیداری پەیمانگای

تەواو کردووە. س���ەرەت���اک���ان���ی ش��ی��ع��رن��وس��ی��ن��ى دەگەڕێتەوە بۆ سااڵنی 1985.1986 نوسینى بۆ ب��وو کتێبخانەهاندەرم

شیعر یەکێک لەو فاکتەرانەی کە پاڵی نام کوردی ئەدەبی و هونەر دنیای بۆ و شیعر نووسین کتێبخانە جوانەکەی کتێبی ل��ە ب��وو پ��ڕ ک��ە ب��وو کاکم ماڵەوە لە ن��ووس��ەران و شاعیران هەروەها ئەو فەزا گەنجانەیەی کە بە خەیاڵ ئەم بردە سەر بۆ دنیای عەشق هۆکارانە ئەم خۆشەوویستی.کە و پاڵپشتی من بوون بۆ نوسینی شیعر.

دوو کتێبیشم چاوەڕوانی چاپن خاوەنی نامیلکەیەکی شیعری منااڵنی قەبارە مامناوەندم کەلە ساڵی 2001 دا چاپم کرد.ئەم بەرهەمەم بۆ منااڵن چاپن چاوەڕوانی کتێبیشم بوو دوو بۆ شیعریەم کتێبە دوو ئەم کە ،گەورانە. بەو هیوایەم کە کە ڕێگای جەماوەرەکەم و بەر بگرنە ڕووناکی

بیخوێنێتەوە. ب��ۆ م��ەس��ەل��ە ق��ەوم��ی ی��ەک��ان من

هەمیشە شیعرم هەبووەمن ی��ەک��ان ق��ەوم��ی مەسەلە ب��ۆ وە ، ه��ەب��ووە شیعرم هەمیشە داکۆکیکەرێکی سەر سەرختیش بووم هەڵەبجە خەڵکی داواکاریەکانی بۆ پێنج چوار ئەنفال. لە گەرمیانی و ئەوروپی و بەریتانی فیستیڤاڵی هەڵەبجە یادی بۆ کردووە بەشداریم ساڵەی 23 ئ��ەن��ف��ال. ل��ەی��ادی و یۆتۆبۆری شاری لە 2011/03/17جاری چەندین ک��رد. وە بەشداریم شارەکان بۆ کراوم دەعوەت تریش بەریتانیا و ئەوروپا، ساڵی ڕابردوش لە شاری هۆدرسفێڵد بەشداریم کرد.

قورخکارى دەبینرێوەزارەت�����ی ڕۆش��ن��ب��ی��ری ه��اوک��اری هەرچوار کوردی ڕۆشنبیرانی زۆری و ج��ار ب��ەاڵم ک���ردووە، پارچەکەی لەالیەن ئەبینرێت بار قۆرخ کردنێک چەند کەسانێکەوە . یاخود چەندەها بۆ دەکرێت سەرف دۆالر دەفتەرە یە. ئ��ەوەن��ی شایانی کە کەسێک کەچی کۆمەڵێک نووسەر و شاعیر و

ڕۆشنبیریش فەرامۆشکراونزوو نەبێت بەعەشقەوە هەرکارێک ل��ەن��او زووش و ه��ەڵ��ئ��ەدات س���ەر

دەچێتخۆشەوویستی بەبێ خۆم وەک��و نانوسرێت، وە ئەوینداری شیعرم بۆ هەیە شیعرمدا لە قوڵی بونێکی لە خ��ەون��ێ��ک و وێستگە ب��ۆت��ە و ئەگەر من ڕەئی هۆنراوەکانمدا، بە خۆرسکی و خۆشەویستی هێزێکی لە گیانی شاعیر دا نەبێت هۆنراوەی نابێت و بەهای جوانی بوونی جوان خۆی لەدەست ئەدات، بۆیە هەرکارێک سەر زوو نەبێت بەعەشقەوە ئەگەر

هەڵئەدات و زووش لەناو دەچێت.خوێنەری شیعر زۆر کەم بۆتەوە

خوێنەری ئێستادا لە بەداخەوە زۆر وەهۆکاری بۆتەوە. کەم زۆر شیعر بۆ دەگەڕێتەوە بوونەوەکەشی کەم چەند خاڵێک. یەکێک لەوانە کرچ و بوونی زۆر تر کاڵی شیعر. یەکێکی شیعری بێ هەست و شعور. وە چەند خوێنەری دەبینین بۆیە تر هۆیەکی شیعر ڕوو لە کەم بوونە لەم هەرێمەی

ئێمەدا. خزمەت کردنی شیعر لە پەروەردەدا

ل��ە ه��ەم��وو دن��ی��ادا پ����ەروەردە و تر فاکتەری کۆمەلێک و فێرکردن ئەوەی بۆیە دەخ��ات، پێش وواڵت و دەبینرێت پ���ەروەردەدا لە ئەمڕۆ کراوە بەڕاستی پێویستی بە زیاترە.

ناساندنی بۆ کراوە شت تاڕادەیەک دیسان ب��ەاڵم پ���ەروەردە، بە شیعر و یە نی کوڕی و کەم بێ ئەمیش

هیوادارم وەزارەتی پەروەردە ئاوڕێکی کردنی خزمەت لە بداتەوە تر جدی

شیعر لە پەروەردەدا.

№

فه یسبووک شارێکی نیشته جێبوون دروست ده کات

رۆژنامه ی ۆڵ ستیریت جۆرناڵ ڕایگه یاند به )ف��ه ی��س��ب��ووک( کۆمپانیای ک��ه وا هاوبه شی له گه ڵ یه کێک له کۆمپانیاکانی وه به رهێنان له والیه تی سان فرانسیسکۆ، بۆ نیشته جێبوون کۆمه ڵگایه کی کارمه ندانی کۆمپانیاکه ی دروست ده کات بڕی و نیشته جێبوون یه که ی 394 که

120 ملیۆن دۆالری تێده چێت.فه یسبووک شاره ی ئه م باسه شایه نی ناوی )ئه نتۆن مینلۆ(یه ، ده که وێته نزیک باره گای سه ره کی کۆمپانیای فه یسبووک، له ویالیه تی کالیفۆڕنیای واڵتی ئه مه ریکا پێی هه زار 630 پڕۆژه که ڕووبه ری که مانگدا 24 م��اوه ی له چوارگۆشه یه و

ته واوده کرێت.

ب��ه رپ��رس��رس��ی ت���ۆڕی ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی پڕۆژه یه وه ئه م ب��اره ی له فه یسبووک شوێنی به رنه بوونی له که وا ڕایگه یاند له کارمه نده کانیان بۆ نیشته جێبوون ، فه یسبووک سه ره کی باره گای نزیک هه ڵساون به دروستکردنی ئه م پڕۆژه ی کێشه ی ئه مه ش که نیشته جێبوونه ، له ڕووی نیشته جێ له کارمه نده کان زۆر

بوونه وه چاره سه ر ده بێت.پڕۆژه که زیاتر له 10 باڵه خانه پێکهاتووه ، سه ره ڕای بوونی گه رماو و مه له وانگه و هۆڵی وه رزشکردن، هه روه ها سه نته رێکی تێدایه بۆ به خێوکردنی ئه سپ جگه له بوونی چه ندین پڕۆژه ی خزمه تگوزاری تر

له نێو پڕۆژه که دا

بەسااڵچوویەکی خەڵکی پاراگوای بەناوی خۆسێ مانوێل، بڕیاریدا ژیانی هاوسەری پێکبێنێت، خۆشەویستەکەی لەگەڵ و عیشق لە س��اڵ 80 دوای ئەمەش

خۆشەویستی.خۆسێ تەمەنی 103 ساڵە، بەاڵم مارتینا

لۆپێزی هاوسەری تەمەنی 99 ساڵە.هاوسەرگیرییەکەدا مەراسیمی لەمیانی بۆ بێت ب��ەوەف��ا دا بەڵێنی خۆسێ کە کەمەی ژیانە ل��ەو هاوس��ەرەک��ەی

ماویەتی. 113 هاوسەرگیرییەکەدا، مەراسیمی لە

کەس لە ئەندامانی خێزانەکەی لە منداڵ و کوڕەزاو کچەزاو جیلی دواتر ئامادەبوون.

خۆشەویستە دوو ئەم ئاماژەیە جێی دادگا لە هاوسەرگیریان ساڵ 49 پێش

کردووە

دوای 80 ساڵ خۆشەویستی هاوسەرگیریان ئەنجامدا

№

پێشبینی ناسا بۆ کۆتایی ژیان له سه ر زه ویپێشبینیده که ن ن��اس��ا زان��ای��ان��ی هه ساره یه کی گه وره به خیرایی 38 خۆی کاتژمێرێکدا له میل ه��ه زار به زه ویدا بکێشێت و کۆتایی به ژیان ئازاری له سه ر زه وی بهێنێت له 16

.2880هه ساره یه ئه و ده ڵێن ناسا زانایانی

له کاتی ی��ه و DA 1950 ن���اوی خۆکێشانی به زه ویدا وه کو ئه وه وایه 44800 ملیۆن ته ن تی ئێن تی به ر

زه وی بکه وێت.به پێی وته ی زانایان ئه گه ری رزگاربونی زه وی 0.3% یه 50% مه ترسی زیاتره

له سه رجه م هه ساره کانی دیکه .