ค ำน ำ -...

ค ำน ำ

แผนการจดการเรยนรรายวชา ประจ าภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2563 ของศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ฉบบน จดท าขนเพอใชในการจดท าแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรรายวชา ตามแผนการลงทะเบยนเรยน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2563 หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย ซงเปนการจดกจกรรมการเรยนรวชาบงคบ รายวชาเลอกบงคบและรายวชาเลอกเสร จ านวน 8 วชา ไดแก วชาวทยาศาสตร(พว31001) วชาชองทางการขยายอาชพ (อช 31001) วชาพฒนาอาชพใหมความมนคง (อช 31003) วชาศลปศกษา(ทช31003) วชาประวตศาสตรชาตไทย(สค32034) วชาลกเสอ กศน (สค32035)วชาการพฒนาแผนและโครงการอาชพ(อช 32001)และวชาสขภาพและความปลอดภยในชวต(ทช32005) ซงมรายระเอยดประกอบดวย ตารางวเคระหเนอหา แผนการจดการเรยนรรายวชา ใบความร ใบงาน เฉลยใบงานและบนทกหลงสอน

ในการจดท าแผนการเรยนรรายวชา ฉบบนไดรบความรวมมอรวมใจอยางดยงจากผบรหาร ขาราชการ ครอาสาสมครฯ คร กศน. รวมกนแสดงความคดแลกเปลยนเรยนรจนเกดกจกรรมการเรยนร ครบถวนตามตวชวด ผลการเรยนรทคาดหวงและคณลกษณะอนพงประสงคของสถานศกษา

ขอขอบคณ คณะผบรหาร ขาราชการ ทใหความร ค าแนะน า ท าใหแผนการจดการเรยนรรายวชาครงนประสบความส าเรจเปนรปเลมสมบรณ คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวาเอกสารเลมนจะเปนประโยชนส าหรบผน าไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรไดอยางมประสทธภาพตอไป

คณะผจดท า

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม

สำรบญ

เรอง หนำ

ค ำน ำ ก สำรบญ ข แผนการจดกจกรรมการเรยนรรายภาคเรยน 1-2 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑ ปฐมนเทศนกศกษา ภาคเรยนท ๑/๒๕๖๓ 3 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๒ วชาวทยาศาสตร :หวเรอง ทกษะทางวทยาศาสตรและ กระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานวทยาศาสตร 6 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๓ วชาวทยาศาสตร:หวเรอง สงมชวตและสงแวดลอม 36 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๔ วชาวทยาศาสตร:หวเรอง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 63 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๕ วชาวทยาศาสตรหวเรอง แรงและพลงงานชวต, แรงและการเคลอนท,ดาราศาสตรเพอชวต,เทคโนโลยอวกาศ 82 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๖ วชาวทยาศาสตร:หวเรอง อาชพชางไฟฟา 102 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๗ วชาศลปศกษา :หวเรอง ทศนศลปสากล 122 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๘ วชาศลปศกษา :หวเรอง ทศนศลปสากล 136 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๙ วชาชองทางการขยายอาชพ:หวเรอง การงานอาชพ 142 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๐ วชาชองทางการขยายอาชพ:หวเรองชองทางการขยายอาชพ 155 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๑ วชาการพฒนาอาชพมความมนคง:หวเรอง ศกยภาพธรกจ 171 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๒ วชาการพฒนาอาชพมความมนคง:หวเรอง การจดท าแผนพฒนาการผลต หรอการบรการ 181 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๓ วชาลกเสอ กศน. :หวเรอง การลกเสอโลก 186 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๔ วชาลกเสอ กศน. :หวเรอง ลกเสอ กศน. กบ การพฒนา 219 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๕ วชาลกเสอ กศน. :หวเรอง การเขยน โครงการเพอพฒนาชมชนและ สงคม 272 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๖วชาพฒนาแผนและโครงการอาชพ:หวเรองการพฒนา ระบบการผลต 290 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๗ วชา สขภาพและความปลอดภยในชวต:หวเรอง การดแลสขภาพตนเอง และผอน 300 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๘ ประวตศาสตรชาตไทย:หวเรอง 307 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๑๙ วชาประวตศาสตรชาตไทย :หวเรอง 338 แผนการจดกจกรรมการเรยนร ครงท ๒๐ สอบปลายภาคเรยนท ๑ปการศกษาท ๒๕๖๓ 354 เอกสำรอำงอง 357 คณะผจดท ำ 358

1

แผนกำรจดกำรเรยนรรำยภำคเรยน ระดบมธยมศกษำตอนปลำย แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร กศน. ภำคเรยนท ๑ ปกำรศกษำ ๒๕๖๓

ครงท ว/ด/ป กจกรรม/โครงกำร สถำนท วธกำร ผรบผดชอบ หมำยเหต ๑ โครงการปฐมนเทศ นศ. ต าบล

ภาคเรยน ๑/๖๓ กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - ท าขอตกการพบกลม

คร กศน. ต าบล

๒ กจกรรมการเรยนรายวชาวทยาศาสตร หวเรอง ทกษะทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานวทยาศาสตร

กศน.ต าบล

- บรรยายใหความร - กจกรรม - ใบงาน/ใบความร


๓ กจกรรมการเรยนรายวชาวทยาศาสตร หวเรอง สงมชวตและสงแวดลอม




๔ กจกรรมการเรยนรายวชาวทยาศาสตร หวเรอง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม




๕ กจกรรมการเรยนรายวชาวทยาศาสตร หวเรอง แรงและพลงงานชวต,แรงและการเคลอนท,ดาราศาสตรเพอชวต,เทคโนโลยอวกาศ




๖ กจกรรมการเรยนรายวชาวทยาศาสตร หวเรอง อาชพชางไฟฟา




๗ กจกรรมเรยนรรายวชาวชาศลปศกษา หวเรอง ทศนศลปสากล




๘ กจกรรมเรยนรรายวชาศลปศกษา หวเรอง ทศนศลปสากล




๙ กจกรรมเรยนรรายวชาวชาชองทางการขยายอาชพหวเรอง การงานอาชพ

๑๐ วชาชองทางการขยายอาชพ หวเรองชองทางการขยายอาชพ




2

ครงท

ว/ด/ป

กจกรรม/โครงกำร

สถำนท

วธกำร

ผ รบผดชอบ

หมำยเหต

๑๑ กจกรรมเรยนรรายวชา การพฒนาอาชพมความมนคง หวเรอง ศกยภาพธรกจ




๑๑ กจกรรมเรยนรรายวชา หวเรอง การจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ




๑๒ กจกรรมเรยนรรายวชา ประวตศาสตรชาตไทย หวเรอง ความภมใจในความเปนชาตไทย , การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร




๑๓ กจกรรมเรยนรรายวชา ประวตศาสตรชาตไทย หวเรอง มรดกไทยสมยรตนโกสนทร, การเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร




๑๔ กจกรรมเรยนรรายวชา ลกเสอ กศน. หวเรอง การลกเสอโลก




๑๕ กจกรรมเรยนรรายวชา ลกเสอ กศน. หวเรอง ลกเสอ กศน. กบ การพฒนา




๑๖ กจกรรมเรยนรรายวชา ลกเสอ กศน. หวเรอง การเขยน โครงการเพอพฒนาชมชนและ สงคม




๑๗ กจกรรมเรยนรรายวชาสขภาพและความปลอดภยในชวตหวเรอง การดแลสขภาพตนเอง และผอน




๑๘ กจกรรมเรยนรรายวชาพฒนาแผนและโครงการอาชพ หวเรอง การพฒนา ระบบการผลต




๒๐ สอบวดผลสมฤทธปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

สนามสอบทก าหนด

-ขอสอบปลายภาค ผอ.กศน.และคณะท างาน

3

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑

4

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร การปฐมนเทศนกศกษาใหม

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย ภาคเรยนท ๑/๖๓

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๑ ๑.ปฐมนเทศนกศกษา กศน.ภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

๑.ปฐมนเทศนกศกษา กศน.ภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓ ๒.การใชหลกสตรสถานศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ๓.กจกรรมพฒนาผเรยน ๔.กจกรรมพฒนาคณภาพชวต(กพช.) ๕.วธการจดการเรยนการสอน ๖.การเทยบโอนผลการเรยน ๘.การจบหลกสตร

๑.แนะน าสถานศกษา/คณะคร - กศน.อ าเภอครรฐนคม - กศน.ต าบลยานยาว ๒.ชแจงการจดการเรยนหลกสตรนอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน ๒๕๕๑ - หลกการของหลกสตร - จดมงหมายของหลกสตร - ระดบการศกษา - สาระการเรยนร ๓.การจดกจกรรมพฒนาผเรยน ๔.การจดกจกรรมพฒนาคณภาพชวต ๕.การเทยบโอนผลการเรยน ๖.วธการจดการเรยนการสอน

๑. คมอนกศกษา

๑.การสงเกต ๒.การมสวนรวม

5

บนทกหลงการสอน ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

กจกรรมการเรยนร ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ………………………………………….................……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………

ลงชอ….................................................

(นางจราภรณ อทยศร) ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

6

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๒

7

ตำรำงวเครำะหเนอหำ

รำยวชำ วทยำศำสตร พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๕ หนวยกต

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ

มความร ความเขาใจ ทกษะ และเหนคณคาเกยวกบกระบวนการทางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงมชวต ระบบนเวศน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในทองถนประเทศและโลก สาร แรง พลงงาน กระบวนการ เปลยนแปลงของโลก และดาราศาสตร มจตวทยาศาสตรและน าความรไปใชประโยชนในการด าเนนชวต หวเรอง ๑. ทกษะทำงวทยำศำสตรและกระบวนกำรทำงวทยำศำสตร ตวชวด ๑. อธบายธรรมชาตของวทยาศาสตรและทกษะทางวทยาศาสตร ๒. อธบายขนตอนกระบวนการทางวทยาศาสตร ๓. อธบายและบอกวธการใชวสดและอปกรณทางวทยาศาสตร

ตวชวด รำยละเอยดเนอหำ

ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต

เนอหางาย (ศกษา

ดวยตนเอง)

ปานกลาง น ามา

พบกลม

ยากมาก (สอนเสรม)

กระบวนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑.๑. กระบวนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒. อธบายกระบวนการทางวทยาศาสตร วธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตรได ๓. น าความร และกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชแกปญหาตางๆ ได ๔. อธบายความหมาย ความส าคญ และความสมพนธของเทคโนโลยตอชวต และสงคมได ๕. น าความร และเลอกใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสม ๖.มทกษะในการเลอกใชวสดอปกรณทางวทยาศาสตร และสารเคมได ๗. เกดเจตคตทางวทยาศาสตร ๘. มจตวทยาศาสตร

๑. กระบวนการทางวทยาศาสตร ๑.๑ ความหมายและความส าคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๑.๒ กระบวนการทางวทยาศาสตร ๑.๒.๑ วธการทางวทยาศาสตร ๕ ขน ๑.๒.๒ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ๑๓ ทกษะ ๑.๒.๓ เจตคตทางวทยาศาสตร ๖ ลกษณะ ๑.๒.๔ จตวทยาศาสตร ๒. เทคโนโลย ๒.๑ ความหมาย และความส าคญของเทคโนโลยทเหมาะสม ๒.๒ ความสมพนธของวทยาศาสตร และเทคโนโลยตอชวต และสงคม ๒.๓ ความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบน ๒.๔ เทคโนโลยกบการประกอบอาชพ และการน าเทคโนโลยไปใชในชวต ๒.๕ การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมในการประกอบอาชพกบการด ารงชวต ๒.๖ เทคโนโลยพนบาน ๓. การใชวสด อปกรณสารเคม และหองปฏบตการทางวทยาศาสตร

8

หวเรอง ๒. โครงงำนวทยำศำสตร

ตวชวด ๑. อธบายประเภทเลอกหวขอ วางแผน วธน าเสนอและประโยชนของโครงงานได ๒. วางแผนและท าโครงงานวทยาศาสตรได ๓. อธบายและบอกแนวทางในการน าผลจากโครงงานไปใชได


ระดบควำมยำกงำย

หมำยเหต เนอหางาย (ศกษา


ปานกลางน ามา

พบกลม


โครงงานวทยาศาสตร ๑. อธบายประเภท เลอกหวขอ วางแผน วธท าน าเสนอและประโยชนของโครงงานได ๒. น าความรเกยวกบวทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานไปใชได ๓. วางแผนการท าโครงงานได ๔. ท าโครงงานวทยาศาสตรได ๕. อธบายและบอกแนวไดในการน าผลจากโครงงานไปใชได ๖. น าความรเกยวกบวทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานไปใชได

๑. โครงงานวทยาศาสตร ๑.๑ ประเภทของโครงงาน ๑.๒ การเลอกหวขอโครงงาน ๑.๓ การวางแผนการกระท าโครงงาน ๑.๔ การน าเสนอโครงงาน ๑.๕ ประโยชนของโครงงานเพอการพฒนาคณภาพชวต

9

หวเรอง ๓. สงมชวตและสงแวดลอม

ตวชวด ๑.อธบายรปรางสวนประกอบความแตกตางระบบการทางานการรกษาดลยภาพของเซลลพชและเซลลสตวได ๒. อธบายการรกษาดลยภาพของพชและสตว และมนษย และการน าความรไปใช ๓. ศกษา สบคนขอมลและอธบายกระบวนการแบงเซลลแบบไบโทซล และไปโอซลได



หมำยเหต เนอหางาย

(ศกษา ดวยตนเอง)


พบกลม


สงมชวตและสงแวดลอม ๑. อธบายรปราง สวนประกอบ ความแตกตาง ระบบการท างาน การรกษาดลยภาพของเซลลพชและเซลลสตวได ๒. อธบายการรกษาดลยภาพของพชและสตว และมนษย และการน าความรไปใชได

เซลล ๑.๑ ระบบการท างานของเซลลพชและเซลลสตว และการรกษาดลยภาพ ๑.๒ กลไกและการรกษาดลยภาพของพช สตว และมนษย

10

หวเรอง ๔. พนธกรรมและควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ

ตวชวด ๑. อธบายกระบวนการถายทอดทางพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม การผาเหลา และการเกด ความหลากหลายทางชวภาพ ๒. อธบายลกษณะทางพนธกรรมได ๓. อธบายความหลากหลายทางชวภาพและการจดหมวดหมสงมชวตได

ตวชวด

รำยละเอยดเนอหำ





พบกลม


พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ๑. อธบายกระบวนการถายทอดทางพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม การผาเหลา และการเกดความหลากหลายทางชวภาพ ๒. อธบายลกษณะทางพนธกรรมของบคคลได ๓. อธบายปจจยทท าใหสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลงได

๑. พนธกรรม การถายทอดทางพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม และการผาเหลา ๒. ความหลากหลายทางชวภาพ ๒.๑ กระบวนการถายทอดทางพนธกรรม ๒.๒ การเกดการผาเหลา ๒.๓ การเกดความหลากหลายทางชวภาพ ๓. โรคทเกดจากการถายทอดทางพนธกรรม และการน าไปใชในชวตประจ าวน ๔. ชนดพนธตางถนทสงผลกระทบตอระบบนเวศและสงแวดลอม

11

หวเรอง ๕. เทคโนโลยชวภำพ

ตวชวด ๑. อธบายเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ และประโยชนได ๒. อธบายผลของเทคโนโลยชวภาพตอชวตและสงแวดลอมได ๓. อธบายบทบาทของภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพได

ตวชวด




(ศกษา ดวย

ตนเอง)


พบกลม


เทคโนโลยชวภาพ ๑. อธบายเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ ประโยชน ได ๒. อธบายผลของเทคโนโลยชวภาพตอชวตและสงแวดลอมได ๓. อธบายบทบาทของภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพได

๑. ความหมายและลกษณะของเทคโนโลยชวภาพ ๒. ปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภาพ ๓. เทคโนโลยชวภาพในชวตประจาวน ๔. ภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ ๕. ประโยชนและผลกระทบของ ๕.๑ความหลากหลายทางชวภาพ ๕.๒ ชวตและสงแวดลอม

12

หวเรอง ๖ ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ตวชวด

๑. อธบายกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตได ๒. อธบายการใชทรพยากรธรรมชาต สภาพปญหาสงแวดลอมในระดบทองถน ระดบประเทศและ ระดบโลกได ๓. อธบายสาเหตของปญหาวางแผน และลงมอปฏบตได ๔. อธบายการปองกน แกไข เฝาระวง อนรกษและพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได ๕. อธบายปรากฏการณของธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม ๖. อธบาย ปรากฏการณ สภาวะโลกรอน สาเหตและผลกระทบตอชวตมนษย

ตวชวด




เนอหางาย


ตนเอง)


พบกลม


ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๑. อธบายกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตได ๒. อภบายการใชทรพยากรธรรมชาต สภาพปญหาสงแวดลอมในระดบทองถนระดบ ระดบประเทศ และระดบโลกได ๓. อธบายสาเหตของปญหา วางแผน และลงมอปฏบตได ๔. อธบายปองกน แกไข เฝาระวง อนรกษ และพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได ๕. อธบายปรากฏการณ ของธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอมได ๖. อธบายปรากฏการณ สภาวะโลกรอน สาเหตและผลกระทบตอชวตมนษย

๑. กระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตและสงแวดลอมในชมชน ๒. การใชทรพยากรธรรมชาตระดบทองถน ประเทศและระดบโลก ๓. ปรากฏการณทางธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม ๔. ปญหาและผลกระทบของระบบนเวศและสภาพสงแวดลอมในชมชน ทองถน ประเทศ และโลก ๕. แนวทางการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในชมชน ๖. การวางแผนพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๗. การปฏบตตน หรอการรวมมอกบชมชนในการปองกน พฒนาหรอแกไขปญหา ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๘. สภาวะโลกรอน สาเหตและผลกระทบ การปองกนและแกไขปญหาโลกรอน

13

หวเรอง ๗. ธำต สมบตของธำตและธำตกมมนตภำพรงส

ตวชวด

อธบายเกยวกบโครงสรางอะตอม ตารางธาต สมการและปฏกรยาเคมทพบในชวตประจาวนได

ตวชวด





(ศกษา



พบกลม

ยากมาก

(สอนเสรม)

ธาต สมบตของธาตและธาตกมมนตภาพรงส ๑.อธบายทฤษฏ โครงสรางและการจดเรยงอเลกตรอนในอะตอมได ๒.อธบายสมบตของธาตตามตารางธาตได ๓.บอกประโยชนของตารางธาตได ๔.อธบายสมบตธาตกมมนตรงสและกมมนตภาพรงสได ๕.บอกประโยชน และผลกระทบจากกมมนตภาพรงสได

๑. โครงสรางอะตอมและทฤษฏอะตอม ๒. การจดเรยงอเลกตรอนในอะตอม ๓. การจดเรยงธาตในตารางธาต ๔. สมบตของธาตตามตารางธาต ๕. ประโยชนของตารางธาต ๖.ความหมายและการเกดกมมนตภาพรงส ๗. ประโยชนและโทษของกมมนตภาพรงส ๘. ผลกระทบของสารกมมนตรงส ตอสงมชวตและสงแวดลอม

14

หวเรอง ๘ สมกำรเคมและปฏกรยำเคม ตวชวด

๑. อธบายการเกดสมการเคมและปฏกรยาเคมและดลสมการเคมได ๒. อธบายปจจยทมผลตอปฏกรยาเคมได ๓. อธบายผลทเกดจากปฏกรยาเคมตอชวตและสงแวดลอมได

ตวชวด





(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


สมการเคมและปฏกรยาเคม ๑. อธบายการเกดสมการเคมและปฏกรยาเคม และดลสมการเคมได ๒. อธบายปจจยทมผลตอปฏกรยาเคมได ๓. อธบายผลทเกดจากปฏกรยาเคมตอชวตและสงแวดลอมได

๑. ความหมายของสมการเคม ปฏกรยาเคม และสญลกษณในสมการเคม ๒. การเขยนและการอานสมการเคม ๓. ปจจยทมผลตอปฏกรยาเคม ๔. ปฏกรยาเคมในชวตประจาวน และผลของปฏกรยาเคมตอชวตและสงแวดลอม

15

หวเรอง ๙ โปรตน คำรโบไฮเดรต และไขมน ตวชวด

๑. อธบายสมบต ชนด ประเภทการเกด และประโยชนของโปรตนได ๒. อธบายสมบต ชนด ประเภทการเกด และประโยชนของคารโบไฮเดรตได ๓. อธบายสมบต ชนด ประเภทการเกด และประโยชนของไขมนได

ตวชวด





(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


โปรตน คารโบไฮเดรต และไขมน ๑. อธบายสมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของโปรตนได ๒. อธบายสมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของคารโบไฮเดรตได ๓. อธบายสมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของไขมนได

๑. สมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของโปรตน ๒. สมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของคารโบไฮเดรต ๓. สมบต ชนด ประเภท การเกด และประโยชนของไขมน

16

หวเรอง ๑๐ ปโตรเลยมและพอลเมอร ตวชวด

๑. อธบายหลกการกลน ล าดบสวน ผลตภณฑและประโยชนของผลตภณฑปโตเลยม ผลกระทบจาก การใชผลตภณฑปโตรเลยม ๒. อธบาย ความหมาย ประเภท ชนดการเกดและสมบตของพอลเมอร พอลเมอรในชวตประจ าวน ผลกระทบจากการใชพลาสตก ยาง ยางสงเคราะห เสนและเสนใยสงเคราะห




(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


ปโตรเลยมและพอลเมอร ๑. อธบายหลกการกลนล าดบสวนได ๒. บอกผลตภณฑและประโยชนของผลตภณฑปโตรเลยม ๓. อธบายผลกระทบทเกดจากการใชผลตภณฑปโตรเลยมได ๔. อธบายความหมายประเภท ชนด การเกดและสมบตของ พอลเมอรได ๕. อธบายสมบตการเกดและผลกระทบทเกดจากการใชพลาสตก ยาง ยางสงเคราะห เสนและเสนใยสงเคราะหได

๑. ปโตรเลยม ๑.๑ การกลนลาดบสวน ๑.๒ ผลตภณฑทได จากการกลนปโตรเลยม ๑.๓ ผลกระทบของการใชปโตรเลยม ๒. พอลเมอร ๒.๑ ความหมาย ประเภท ชนด การเกดและสมบตของพอลเมอร ๒.๒ พอลเมอรในชวต ประจ าวน ๑.๒.๑ พลาสตก ๑.๒.๒ ยางและยางสงเคราะห ๑.๒.๓ เสนใยธรรมชาตและใยสงเคราะห ๒.๓ ผลกระทบของการใชพอลเมอร

17

หวเรอง ๑๑ สำรเคมกบชวตและสงแวดลอม ตวชวด

๑. อธบายความส าคญและความจ าเปนทตองใชสารเคมได ๒. อธบายวธการใชสารเคมบางชนดไดถกตอง ๓. อธบายผลกระทบทเกดจากการใชสารเคมได




(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


สารเคมกบชวตและสงแวดลอม ๑. อธบายความสาคญและความจ าเปนทตองใชสารเคมได ๒. อธบายวธการใชสารเคมบางชนดไดถกตอง ๓. อธบายผลกระทบทเกดจากการใชสารเคมได

๑. ความส าคญของสารกบชวตและสงแวดลอม ๒. ความจ าเปนทตองใชสารเคม ๓. การใชสารเคมทถกตอง ๔. ผลกระทบทเกดจากการใช สารเคม

18

หวเรอง ๑๒ แรงและกำรเคลอนท ตวชวด

๑ . อธบายความสม พนธ ระหว างแรงกบการเคล อนท ในสนามโน มถ วง สนามแม เหล ก และสนามไฟฟาได

๒. ระบและอธบายการเคลอนทของแรงแบบตางๆ และการน าไปใชประโยชน




(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


แรงและการเคลอนท ๑. อธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทในสนามโนมถวง สนามแมเหลก และสนามไฟฟาได ๒. ระบและอธบายการเคลอนทของแรงแบบตางๆ และการน าไปใชประโยชน

๑. แรงและความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทของอนภาค ๒. ความสมพนธระหวางแรงและการเคลอนทของ อนภาคในสนามโนมถวง สนามแมเหลกไปใชประโยชนในชวตประจ าวน

19

หวเรอง ๑๓ เทคโนโลยอวกำศ ตวชวด

๑. บอกความหมาย ความส าคญ และความเปนมาของเทคโนโลยอวกาศได ๒. อธบายและระบประเภทของเทคโนโลยอวกาศได ๓. อธบายการน าเทคโนโลยอวกาศมาใชประโยชนได ๔. บอกโครงการส ารวจอวกาศทส าคญในปจจบนได




(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


เทคโนโลยอวกาศ ๑. บอกความหมาย ความส าคญ และความเปนมาของเทคโนโลยอวกาศได ๒. อธบายและระบประเภทของเทคโนโลยอวกาศได ๓. อธบายการน าเทคโนโลยอวกาศมาใชประโยชนได

๔.บอกโครงการส ารวจอวกาศทส าคญในปจจบนได

๑. ความหมายความส าคญและความเปนมาของเทคโนโลยอวกาศ ๒. ประเภทของเทคโนโลยอวกาศ ๒.๑ ดาวเทยม ๒.๒ ยานส ารวจอวกาศ ๒.๓ ยานขนสงอวกาศ ๒.๔ สถานทดลองอวกาศ

๓. ประโยชนของการใชเทคโนโลยอวกาศ ๓.๑ ปรากฏการณบนโลก ๓.๒ ปรากฏการณในอวกาศ ๔.โครงการส ารวจอวกาศทส าคญในปจจบน

20

หวเรอง ๑๔ อำชพชำงไฟฟำ ตวชวด

สามารถอธบาย ออกแบบ วางแผน ทดลอง ทดสอบ ปฏบตการเรองไฟฟาไดอยางถกตองและปลอดภย คด วเคราะห เปรยบเทยบขอด ขอเสย ของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม แบบขนาน แบบผสม ประยกตและเลอกใชความร และทกษะอาชพชางไฟฟา ใหเหมาะสมกบดานบรหารจดการและการบรการ




(ศกษา



พบกลม

ยากมาก


อาชพชางไฟฟา ๑.สามารถอธบาย ออกแบบ วางแผน ทดลอง ทดสอบ ปฏบตการเรองไฟฟาไดอยางถกตองและปลอดภย คด วเคราะห ๒.สามารถเปรยบเทยบขอด ขอเสย ของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม แบบขนาน แบบผสม ๓.สามมารถประยกตและเลอกใชความร และทกษะอาชพชางไฟฟา ใหเหมาะสมกบดานบรหารจดการและการบรการ

๑. ประเภทของไฟฟา ๒. วสดอปกรณเครองมอชางไฟฟา ๓. วสดอปกรณทใชในวงจรไฟฟา การตอวงจรไฟฟาอยางงาย ๔. กฎของโอหม ๕. การเดนสายไฟฟาอยางงาย ๖. การใชเครองใชไฟฟาอยางงาย ๗. ความปลอดภยและอบตเหตจากอาชพชางไฟฟา ๘. การบรหารจดการและการบรการ ๙. โครงงานวทยาศาสตรสอาชพ ๑๐. ค าศพททางไฟฟา

21

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา วชาวทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง ทกษะทางวทยาศาสตรและกระบวนการทางวทยาศาสตร

ครงท

วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๒ ๑. กระบวนกำรทำงวทยำศำสตรและเทคโนโลย ๑. กระบวนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ๒. อธบายกระบวนการทางวทยาศาสตร วธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตร

๑. กระบวนการทางวทยาศาสตร ๑.๒ กระบวนการทางวทยาศาสตร ๑.๒.๑ วธการทางวทยาศาสตร ๕ ขน ๑.๒.๒ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ๑๓ ทกษะ ๑.๒.๓ เจตคตทางวทยาศาสตร ๖ ลกษณะ ๑.๒.๔ จตวทยาศาสตร ๒. เทคโนโลย ๒.๑ ความกาวหนาของเทคโนโลยในปจจบน

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา ๑.๑ ครและผเรยนรวมกนสรางความเขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตร เจตคตทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ๑.๒ ครและผเรยนรวมกนกาหนดความตองการในการเรยนรเทคโนโลย โดยการน าความรทางเทคโนโลยมาใชในชวตประจ าวนและน าเสนอในการพบกลม ขนท ๒ แสวงหาความร ๒.๑ ผเรยนศกษาคนควาเกยวกบกระบวนการทางวทยาศาสตร เจตคตทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตร ๒.๒ ครและผเรยนแลกเปลยนเรยนร โดยใชค าถามปลายเปดในการชวนคด ชวนคย เพอหาขอสรปในการเลอกใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสม ๒.๓ แบงกลมผเรยนออกเปนกลมๆ ละไมเกน ๕ คน ในการจดท ารายงานเรองทกษะในการเลอกใชวสดอปกรณทางวทยาศาสตร

- ใบความรเรองธรรมชาตของวทยาศาสตรและทกษะทางวทยาศาสตร - ใบความรเรองวสดอปกรณทางวทยาศาสตร - ใบความรประเภทของโครงงาน - ใบความรขนตอนการจดท าโครงงานวทยาศาสตร

- ประเมนจากแฟมสะสมงาน - ใบงานแบบฟอรมการบนทก - ผลจากการบนทกประเภทโครงงาน - พจารณาจากโครงงานของผเรยน - สงเกตผลจากการน าเสนอ

22



ครงท


๓. น าความร และกระบวนการทางวทยาศาสตรไปใชแกปญหาตาง ๆ ๔. เกดเจตคตทางวทยาศาสตร ๕. มจตวทยาศาสตร ๖. น าความร และเลอกใชเทคโนโลยไดอยางเหมาะสม ๘.มทกษะในการเลอกใชวสดอปกรณทางวทยาศาสตร และสารเคมได

๒.๒ เทคโนโลยกบการประกอบอาชพ และการน าเทคโนโลยไปใชในการด ารงชวต ๒.๓ การเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสมในการประกอบอาชพกบการด ารงชวต ๒.๔ เทคโนโลยพนบาน ๓. การใชวสด อปกรณสารเคม และหองปฏบตการทางวทยาศาสตร

และสารเคม และน าเสนอในการพบกลม ๒.๔ แบงกลมผเรยนกลมละไมเกน ๕ คน ในการจดท าโครงงานวทยาศาสตรตามหวขอทผเรยนสนใจ แลวรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ๒.๕ ผเรยนภายในกลมทท าโครงงาน รวมกนวางแผนการท าโครงงาน ๒.๖ ผเรยนแตละกลมลงมอท าโครงงานโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร แลวเขยนรายงานการท าโครงงาน ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช ๓.๑ ผเรยนสรป จดท ารายงาน และรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ๓.๒ ครแกไขขอบกพรอง



23



ครงท


โครงงำนวทยำศำสตร ๑. อธบายประเภท เลอกหวขอ วางแผน วธท า น าเสนอและประโยชนของโครงงาน ๒. น าความรเกยวกบวทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานไปใช

๑. โครงงานวทยาศาสตร ๑.๑ ประเภทของโครงงาน ๑.๒ การเลอกหวขอโครงงาน ๑.๓ การวางแผนการกระท าโครงงาน ๑.๔ การน าเสนอโครงงาน ๑.๕ ประโยชนของโครงงานเพอการพฒนาคณภาพชวต

ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร ๔.๑ ผเรยนน าแฟมสะสมงานมาสรปเปนองคความรไวเปนสารสนเทศ ๔.๒ ครและผเรยนรวมกนสรางเกณฑการประเมนคณภาพการเรยน ๔.๓ ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด หมายเหต : ผเรยนเรยนรดวยตนเอง (จ านวน 3 ชวโมง )



24



ครงท


๓. วางแผนการท าโครงงาน ๔. ท าโครงงานวทยาศาสตร ๕. อธบายและบอกแนวไดในการน าผลจากโครงงานไปใช ๖. น าความรเกยวกบวทยาศาสตร กระบวนการทางวทยาศาสตรและโครงงานไปใช

๑. ครใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตมในเรองความหมายและความสาคญของวทยาศาสตรและเทคโนโลย (จานวน ๓ ชม.) 2. ผเรยนน าเสนอตอกลมใหญเพอสรปองคความรทไดจาก การศกษาเรยนรและท าแบบฝกหดเพมเตม



25

ใบควำมร วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง กระบวนกำรทำงวทยำศำสตรและเทคโนโลย

วทยาศาสตรเปนเรองของการเรยนรเกยวกบธรรมชาต โดยมนษยใชกระบวนการสงเกต สารวจ ตรวจสอบ ทดลองเกยวกบปรากฏการณทางธรรมชาต และน าผลมาจดเปนระบบหลกการ แนวคดและทฤษฎ แนวคดและทฤษฎ ดงนน ทกษะวทยาศาสตร จงเปนการปฏบตเพอใหไดมาซงค าตอบในขอสงสยหรอขอสมมตฐานตาง ๆ ของมนษยตงไว ทกษะทำงวทยำศำสตร ประกอบดวย 1. การสงเกต เปนวธการไดมาของขอสงสย รบรขอมล พจารณาขอมล จากปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขน 2. ตงสมมตฐาน เปนการระดมความคด สรปสงทคาดวาจะเปนค าตอบของปญหาหรอขอสงสยนน ๆ 3. ออกแบบการทดลองเพอศกษาผลของตวแปรทตองศกษา โดยควบคมตวแปรอน ๆ ทอาจมผลตอตวแปรทตองการศกษา 4. ด าเนนการทดลอง เปนการจดกระท ากบตวแปรทก าหนด ซงไดแก ตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรทตองควบคม 5. รวบรวมขอมล เปนการบนทกรวบรวมผลการทดลองหรอผลจากการกระท าของตวแปรทก าหนด 6. แปลและสรปผลการทดลอง ทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรประกอบดวย 13 ทกษะ ดงน 1. ทกษะขนมลฐำน 8 ทกษะ ไดแก 1.1 ทกษะการสงเกต ( Observing ) 1.2 ทกษะการวด ( Measuring ) 1.3 ทกษะการจ าแนกหรอทกษะการจดประเภทสงของ ( Classifying ) 1.4 ทกษะการใชความสมพนธระหวางมตกบเวลา( Using Space/Relationship ) 1.5 ทกษะการค านวณและการใชจ านวน ( Using Numbers ) 1.6 ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล ( Comunication ) 1.7 ทกษะการลงความเหนจากขอมล ( Inferring ) 1.8 ทกษะการพยากรณ ( Predicting ) 2. ทกษะขนสงหรอทกษะขนผสม 5 ทกษะ ไดแก 2.1 ทกษะการตงสมมตฐาน ( Formulating Hypthesis ) 2.2 ทกษะการควบคมตวแปร ( Controlling Variables ) 2.3 ทกษะการตความและลงขอสรป ( Interpreting data ) 2.4 ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ ( Defining Operationally ) 2.5 ทกษะการทดลอง ( Experimenting )

26

รำยละเอยดทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรทง 13 ทกษะ มรำยละเอยดโดยสรปดงน

1.ทกษะการสงเกต ( Observing ) หมายถงการใชประสาทสมผสทง 5 ในการสงเกต ไกแก ใชตาดรปราง ใชหฟงเสยง ใชลนชมรส ใชจมกดมกลน และใชผวกายสมผสความรสกรอนเยน หรอใชมอจบตองความออนแขง เปนตน การใชประสาทสมผสเหลานจะใชทละอยางหรอหลายอยางพรอมกน เพอรวบรวมขอมลกไดโดยไมเพมความคดเหนของผสงเกตลงไป

2.ทกษะการวด ( Measuring ) หมายถง การเลอกและการใชเครองมอวดปรมาณของสงของออกมาเปนตวเลขทแนนอนไดอยางเหมาะสม และถกตองโดยมหนวยกากบเสมอในการวดเพอหาปรมาณของสงทวดตองฝกใหผเรยนหาคาตอบ 4 คา คอ จะวดอะไร วดท าไม ใชเครองมออะไรวดและจะวดไดอยางไร

3.ทกษะการจาแนกหรอทกษะการจดประเภทสงของ (Classifying) หมายถง การแบงพวกหรอการเรยงล าดบวตถ หรอสงทอยในปรากฏการณโดยการหาเกณฑหรอสรางเกณฑในการจาแนกประเภท ซงอาจใชเกณฑความเหมอนกน ความแตกตางกน หรอความสมพนธกนอยางใดอยางหนงกได ซงแลวแตผเรยนจะเลอกใชเกณฑใด

4.ทกษะการหาความสมพนธระหวางมตกบมตและมตกบเวลา ( Space/space Relationship and Space/Time Relationship) หมายถง การหาความสมพนธระหวางมตตางๆ ทเกยวกบสถานท รปทรง ทศทาง ระยะทาง พนท เวลา ฯลฯ เชน การหาความสมพนธระหวาง มตกบมต คอ การหารปรางของวตถ โดยสงเกตจากเงาของวตถ เมอใหแสงตกกระทบวตถในมมตางๆกน ฯลฯ การหาความสมพนธระหวาง เวลากบเวลา เชน การหาความสมพนธระหวางจงหวะการแกวงของลกตมนาฬกากบจงหวะการเตนของชพจร ฯลฯ การหาความสมพนธระหวางมตกบเวลา เชน การหาต าแหนงของวตถทเคลอนทไปเมอเวลาเปลยนไป ฯลฯ

5.ทกษะการค านวณและการใชจ านวน ( Using Numbers ) หมายถง การน าเอาจ านวนทไดจากการวด การสงเกต และการทดลองมาจดกระท าใหเกดคาใหม เชน การบวก ลบ คณ หาร การหาคาเฉลย การหาคาตางๆ ทางคณตศาสตร เพอน าคาทไดจากการค านวณ ไปใชประโยชนในการแปลความหมาย และการลงขอสรป ซงในทางวทยาศาสตรเราตองใชตวเลขอยตลอดเวลา เชน การอาน เทอรโมมเตอร การตวงสารตาง ๆเปนตน

6.ทกษะการจดกระท าและสอความหมายขอมล (Communication) หมายถง การน าเอาขอมล ซงไดมาจากการสงเกต การทดลอง ฯลฯ มาจดกระท าเสยใหม เชน น ามาจดเรยงลาดบ หาคาความถ แยกประเภท ค านวณหาคาใหม น ามาจดเสนอในรปแบบใหม ตวอยางเชน กราฟ ตาราง แผนภม แผนภาพ วงจร ฯลฯ การนาขอมลอยางใดอยางหนง หรอหลายๆอยางเชนนเรยกวา การสอความหมายขอมล

7.ทกษะการลงความเหนจากขอมล( Inferring ) หมายถง การเพมเตมความคดเหนใหกบขอมลทมอยอยางมเหตผลโดยอาศยความรหรอประสบการณเดมมาชวย ขอมลอาจจะไดจากการสงเกต การวด การทดลอง การลงความเหนจากขอมลเดยวกนอาจลงความเหนไดหลายอยาง

8.ทกษะการพยากรณ ( Predicting ) หมายถงการคาดคะเนหาคาตอบลวงหนากอนการทดลองโดยอาศยขอมลทไดจากการสงเกต การวด รวมไปถงความสมพนธระหวางตวแปรทไดศกษามาแลว หรออาศยประสบการณทเกดซา ๆ

9.ทกษะการตงสมมตฐาน( Formulating Hypothesis ) หมายถง การคดหาคาคาตอบลวงหนากอนจะท าการทดลอง โดยอาศยการสงเกต ความร ประสบการณเดมเปนพนฐาน ค าตอบทคดลวงหนายงไมเปนหลกการ กฎ หรอทฤษฎมากอน ค าตอบทคดไวลวงหนาน มกกลาวไวเปนขอความทบอกความสมพนธ ระหวางตวแปรตนกบตวแปรตาม เชน ถาแมลงวนไปไขบนกอนเนอ หรอขยะเปยกแลวจะทาใหเกดตวหนอน

27

10.ทกษะการควบคมตวแปร ( Controlling Variables ) หมายถงการควบคมสงอนๆ นอกเหนอจากตวแปรอสระ ทจะทาใหผลการทดลองคลาดเคลอน ถาหากวาไมควบคมใหเหมอนๆกน และเปนการปองกเพอมใหมขอโตแยง ขอผดพลาดหรอตดความไมนาเชอถอออกไป ตวแปรแบงออกเปน 3 ประเภท คอ 1. ตวแปรอสระหรอตวแปรตน 2. ตวแปรตาม 3. ตวแปรทตองควบคม

11.ทกษะการตความและลงขอสรป ( Interpreting data ) ขอมลทางวทยาศาสตร สวนใหญจะอยในรปของลกษณะตาราง รปภาพ กราฟ ฯลฯ การนาขอมลไปใชจงจาเปนตองตความใหสะดวกทจะสอความหมายไดถกตองและเขาใจตรงกนการตความหมายขอมล คอ การบรรยายลกษณะและคณสมบต การลงขอสรป คอ การบอกความสมพนธของขอมลทมอย เชน ถา ความดนนอย น าจะเดอด ทอณหภมต าหรอน าจะเดอดเรว ถาความดนมากน าจะเดอดทอณหภมสงหรอน าจะเดอดชาลง

12.ทกษะการก าหนดนยามเชงปฏบตการ (Defining Operationally )หมายถง การก าหนดความหมาย และขอบเขตของคาตาง ๆทมอยในสมมตฐานทจะทดลองใหมความรดกม เปนทเขาใจตรงกนและสามารถสงเกตและวดได เชน “ การเจรญเตบโต ” หมายความวาอยางไร ตองก าหนดนยามใหชดเจน เชน การเจรญเตบโดหมายถง มความสงเพมขน เปนตน

13.ทกษะการทดลอง (Experimenting) หมายถง กระบวนการปฏบตการโดยใชทกษะตางๆ เชน การสงเกต การวด การพยากรณ การตงสมมตฐาน ฯลฯ มาใชรวมกนเพอหาคาตอบ หรอทดลองสมมตฐานทตงไว ซงประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน 1. การออกแบบการทดลอง 2. การปฏบตการทดลอง 3. การบนทกผลการทดลอง การใชกระบวนการวทยาศาสตร แสวงหาความร หรอแกปญหาอยางสม าเสมอ ชวยพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร เกดผลผลตหรอผลตภณฑทางวทยาศาสตร เกดผลผลตหรอผลตภณฑทางวทยาศาสตร ทแปลกใหม และมคณคาตอการดารงชวตของมนษยมากขน คณลกษณะของบคคลทมจตวทยำศำสตร 6 ลกษณะ 1.เปนคนทมเหตผล 1) จะตองเปนคนทยอมรบ และเชอในความสาคญของเหตผล 2) ไมเชอโชคลาง ค าท านาย หรอสงศกดสทธตาง ๆ 3) คนหาสาเหตของปญหาหรอเหตการณและหาความสมพนธของสาเหตกบผลทเกดขน 4) ตองเปนบคคลทสนใจปรากฏการณตาง ๆ ทเกดขน และจะตองเปนบคคลทพยายามคนหาค าตอบวา ปรากฏการณตาง ๆ นนเกดขนไดอยางไร และท าไมจงเกดเหตการณเชนนน 2.เปนคนทมความอยากรอยากเหน 1) มความพยายามทจะเสาะแสวงหาความรในสถานการณใหม ๆ อยเสมอ 2) ตระหนกถงความส าคญของการแสวงหาขอมลเพมเตมเสมอ 3) จะตองเปนบคคลทชอบซกถาม คนหาความรโดยวธการตาง ๆ อยเสมอ

28

3.เปนบคคลทมใจกวาง 1) เปนบคคลทกลายอมรบการวพากษวจารณจากบคคลอน 2) เปนบคคลทจะรบรและยอมรบความคดเหนใหม ๆ อยเสมอ 3) เปนบคคลทเตมใจทจะเผยแพรความรและความคดใหแกบคคลอน 4) ตระหนกและยอมรบขอจ ากดของความร ทคนพบในปจจบน 4.เปนบคคลทมความซอสตย และมใจเปนกลาง 1) เปนบคคลทมความซอตรง อดทน ยตธรรม และละเอยดรอบคอบ 2) เปนบคคลทมความมนคง หนกแนนตอผลทไดจากการพสจน 3) สงเกตและบนทกผลตาง ๆ อยางตรงไปตรงมา ไมล าเอยง และมอคต 5.มความเพยรพยายาม 1) ท ากจกรรมทไดรบมอบหมายใหเสรจสมบรณ 2) ไมทอถอยเมอผลการทดลองลมเหลว หรอมอปสรรค 3) มความตงใจแนวแนตอการคนหาความร 6. มความละเอยดรอบคอบ 1) รจกใชวจารณญาณกอนทจะตดสนใจใด ๆ 2)ไมยอมรบสงหนงสงใดจนกวาจะมการพสจนทเชอถอได 3) หลกเลยงการตดสนใจ และการสรปผลทยงไมมการวเคราะห แลวเปนอยางด

เรอง กระบวนกำรทำงวทยำศำสตร

การด าเนนการเรองใดเรองหนงจะตองมการก าหนดขนตอน อยางเปนล าดบตงแตตนจนแลวเสรจตามจดประสงคทก าหนด กระบวนการทางวทยาศาสตร จงเปนแนวทางการดาเนนการโดยใชทกษะวทยาศาสตรใชในการจดการ ซงมล าดบขนตอน 5 ขนตอน ดงน 1. การก าหนดปญหา 2. การตงสมมตฐาน 3. การทดลองและรวบรวมขอมล 4. การวเคราะหขอมล 5. การสรปผล

29

ขนตอนท 1 การก าหนดปญหา เปนการก าหนดหวเรองทจะศกษาหรอปฏบตการแกปญหาเปน ปญหาทไดมาจากการสงเกต จากขอสงสยในปรากฏการณตาง ๆ ทพบเหน เชน ท าไมตนไมทปลกไวใบเหยวเฉา ปญหามหนอนมาเจาะกงมะมวงแกไขไดอยางไร ปลากดขยายพนธไดอยางไร ตวอยางการกาหนดปญหา ปาไมหลายแหงถกท าลายอยในสภาพทไมสมดล หนาดนเกดการพงทลาย ไมมตนไม หรอวชพชหญาปกคลมดน เมอฝนตกลงมานาฝนจะกดเซาะหนาดนไปกบกระแสนาแตบรเวณพนทมวชพชและหญาปกคลมดนจะชวยดดซบน าฝนและลดอตราการไหลของน า ดงนนผด าเนนการจงสนใจอยากทราบวา อตราการไหลของน าจะขนอยกบสงทชวยดดซบนาหรอไม โดยทดลองใชแผนใยขดเพอทดสอบอตราการไหลของน าจงจดท าโครงงาน การทดลอง การลดอตราไหลของน าโดยใชแผนใยขด ขนตอนท 2 การตงสมมตฐานและการก าหนดตวแปรเปนการคาดคะเนค าตอบของปญหาใดปญหาหนงอยางมเหตผล โดยอาศยขอมลจากการสงเกต การศกษาจากเอกสารทเกยวของ การพบผรในเรองนน ๆ ฯลฯ และก าหนดตวแปรทเกยวของกบการทดลอง ไดแก ตวแปรตน ตวแปรตาม ตวแปรควบคม สมมตฐาน ตวอยาง แผนใยขดชวยลดอตราการไหลของนา (ทาใหนาไหลชาลง) ตวแปร ตวแปรตน คอ แผนใยขด ตวแปรตาม คอ ปรมาณน าทไหล ตวแปรควบคม คอ ปรมาณน าทเทหรอรด ขนตอนท 3 การทดลองและรวบรวมขอมล เปนการปฏบตการทดลองคนหาความจรงใหสอดคลองกบสมมตฐานทตงไวในขนตอนการตงสมมตฐาน (ขนตอนท 2 ) และรวบรวมขอมลจากการทดลองหรอปฏบตการนนอยางเปนระบบ ตวอยาง การออกแบบการทดลอง วสดอปกรณ จดเตรยมวสดอปกรณ โดยจดเตรยม กระบะ จ านวน 2 กระบะ - ทรายส าหรบใสกระบะทง 2 ใหมปรมาณเทา ๆ กน - กงไมจ าลอง ส าหรบปกในกระบะทง 2 จ านวนเทา ๆ กน - แผนใยขด ส าหรบปบนพนทรายกระบะใดกระบะหนง - น า ส าหรบเทลงในกระบะทง 2 กระบะปรมาณเทา ๆ กน ขนตอนท 4 การวเคราะหขอมลและทดสอบสมมตฐานเปนการน าขอมลทรวบรวมไดจากขนตอน การทดลองและรวบรวมขอมล (ขนตอนท 3 ) มาวเคราะหหาความสมพนธของขอเทจจรงตาง ๆ เพอน ามาอธบายและตรวจสอบกบสมมตฐานทตงไวในขนตอนการตงสมมตฐาน (ขนตอนท 2) ถาผลการวเคราะหไมสอดคลองกบสมมตฐาน สรปไดวาสมมตฐานนนไมถกตอง ถาผลวเคราะหสอดคลองกบสมมตฐาน ตรวจสอบหลายครงไดผลเหมอนเดมกสรปไดวาสมมตฐานและการทดลองนนเปนจรง สามารถน าไปอางองหรอเปนทฤษฎตอไปน

30

ตวอยาง -วธการทดลอง น าทรายใสกระบะทง 2 ใหมปรมาณเทา ๆ กน ท าเปนพนลาดเอยง กระบะท 1 วางแผนใยขดในกระบะทรายแลวปกกงไมจ าลอง กระบะท 2 ปกกงไมจ าลองโดยไมมแผนใยขด ทดลองเทน าจากฝกบวทมปรมาณน าเทา ๆ กน พรอม ๆ กน ทง 2 กระบะ การทดลองควรทดลองมากกวา 1 ครง เพอใหไดผลการทดลองทมความนาเชอถอ -ผลการทดลอง กระบะท 1 (มแผนใยขด) น า ทไหลลงมาในกระบะ จะไหลอยางชา ๆ เหลอปรมาณนอย พนทรายไมพง กงไมจ าลองไมลม กระบะท 2 (ไมมแผนใยขด) น าทไหลลงสพนกระบะจะไหลอยางรวดเรว พรอมพดพาเอากงไมจ าลองมาดวย พนทรายพงทลายจ านวนมาก ขนตอนท 5 การสรปผล เปนการสรปผลการศกษา การทดลอง หรอการปฏบตการนน ๆ โดยอาศยขอมลและการวเคราะหขอมลจากขนตอนการวเคราะหขอมล (ขนตอนท 4 ) เปนหลก สรปผลกำรทดลอง จากการทดลองสรปไดวาแผนใยขดมผลตอการไหลของน า ทาใหน าไหลไดอยางชาลง รวมทงชวยใหกงไมจ าลองยดตดกบทรายในกระบะได ซงตางจากกระบะทมแผนใยขดทน าไหลอยางรวดเรว และพดเอากงไมและทรายลงไปดวย เมอด าเนนการเสรจสน 5 ขนตอนนแลว ผด าเนนการตองจดท าเปนเอกสารรายงานการศกษา การทดลองหรอการปฏบตการนนเพอเผยแพรตอไป เทคโนโลย เทคโนโลย(Technology) หมายถง ความร วชาการรวมกบความรวธการและความช านาญทสามารถน าไปปฏบตใหเกดประโยชนสงสด สนองความตองการของมนษยเปนสงทมนษยพฒนาขน เพอชวยในการท างานหรอแกปญหาตาง ๆ เชน อปกรณ, เครองมอ, เครองจกร, วสด หรอ แมกระทงทไมไดเปนสงของทจบตองได เชน ระบบหรอกระบวนการตาง ๆ เทคโนโลยมความสมพนธกบการด ารงชวตของมนษยมาเปนเวลานาน เปนสงทมนษยใชแกปญหาพนฐาน ในการด ารงชวต เชน การเพาะปลก ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษาโรค ในระยะแรกเทคโนโลยทน ามาใช เปน เทคโนโลยพนฐานไมสลบซบซอนเหมอนดงปจจบน การเพมของประชากร และขอจ ากดดานทรพยากรธรรมชาต รวมทงมการพฒนาความสมพนธกบตางประเทศเปนปจจยดานเหตส าคญในการน าและพฒนาเทคโนโลยมาใชมากขน เทคโนโลยในกำรประกอบอำชพ เทคโนโลยกบการพฒนาอตสาหกรรม การน าเทคโนโลยมาใชในการผลต ท าใหประสทธภาพในการผลตเพมขน ประหยดแรงงาน ลดตนทนและ รกษาสภาพแวดลอม เทคโนโลยทมบทบาทในการพฒนาอตสาหกรรมในประเทศไทย เชน คอมพวเตอร และอเลกทรอนกส การสอสาร เทคโนโลยชวภาพและพนธกรรม วศวกรรม เทคโนโลยเลเซอร การสอสาร การแพทย เทคโนโลยพลงงาน เทคโนโลยวสดศาสตร เชน พลาสตก แกว วสดกอสราง โลหะ เทคโนโลยกบการพฒนาดานการเกษตร ใชเทคโนโลยในการเพมผลผลต ปรบปรงพนธพชและสตว เปนตน เทคโนโลยมบทบาทในการพฒนาอยางมาก แตทงนการน าเทคโนโลยมาใชในการพฒนาจะตอง ศกษาปจจยแวดลอมหลายดาน เชน ทรพยากรสงแวดลอม ความเสมอภาคในโอกาสและการแขงขนทางเศรษฐกจและสงคม เพอใหเกดความ ผสมกลมกลนตอการพฒนาประเทศชาตและสวนอนๆอกมาก

31

เทคโนโลยทใชในชวตประจ ำวน การน าเทคโนโลยมาใชในชวตประจ าวนของมนษยมมากมายเนองจากการไดรบการพฒนาทางดานเทคโนโลยกนอยางกวางขวาง เชน การสงจดหมายผานทางอนเตอรเนต การหาความรผานอนเตอรเนต การพดคยและแลกเปลยนความคดเหนกน การอานหนงสอผานอนเตอรเนต ลวนแตเปนเทคโนโลยทมความกาวหนางอยางรวดเรว เปนการประหยดเวลาในและสามารถหาความรตาง ๆ ไดรวดเรวยงขน

32

ใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง กระบวนกำรทำงวทยำศำสตรและเทคโนโลย 1. ถานกศกษาอยากเปนนกวทยาศาสตรจะตองมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรอยางไรบาง ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................ .................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................ .................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................... ..................................... ............................................................................................ .................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................ .................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. ใหนกศกษาบอกชออปกรณเครองมอทางวทยาศาสตรวามอะไรบาง พรอมตดภาพประกอบ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................. ................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................. ................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................... ... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................... ................... .............................................................................................................. ................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................... ...................................

33

ใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษ ำตอนปลำย

เรอง โครงงำนวทยำศำสตร 1. วำงแผนจดท ำโครงงำนวทยำศำสตรทนำสนใจ หรอ อยำกรมำ 1 โครงงำน โดยด ำเนนกำรดงน -ระบประเดนทสนใจ/อยากร/อยากแกไขปญหา ( 1 ประเดน ) -ระบเหตผลทสนใจ/อยากร/อยากแกไขปญหา ( ท าไม ) -ระบแนวทางทสามารถแกไขปญหานได ( ท าได ) -ระบผลดหรอประโยชนทางการแกไขโดยใชกระบวนการทระบ(พจารณาขอมลจากขอ 1) มาเปนชอ โครงงาน โดย -ระบชอโครงงานทตองการแกไขปญหาหรอทดลอง -ระบเหตผลของการท าโครงงาน (มวตถประสงคอยางไร ระบเปนขอ ๆ ) -ระบตวแปรทตองการศกษา ( ตวแปรตน ตวแปรตาม และตวแปรควบคม ) -ระบความคาดเดา (สมมตฐาน) ทตองการพสจน 2. จำกขอมลตำมขอ 1) ใหนกศกษำเขยนเคำโครงโครงงำนตำมประเดนดงน 1) ชอโครงงาน ( จาก 2 ).......................................................................................... 2) ทมาและความสาคญของโครงงาน (จาก 1).............................................................. 3) วตถประสงคของโครงงาน ( จาก 3 )...................................................................... 4) ตวแปรทตองการศกษา ( จาก 4 )............................................................................ 5) สมมตฐานของโครงงาน ( จาก 5 ).......................................................................... 6) วสดอปกรณและงบประมาณทตองใช 6.1 วสดอปกรณ........................................................................................... 6.2 งบประมาณ........................................................................................... 7) วธด าเนนงาน ( ท าอยางไร ) 8) แผนการปฏบตงาน ( ระบกจกรรม วนเดอนป และสถานททปฏบตงาน )

กจกรรม วนเดอนป สถำนทปฏบตงำน หมำยเหต

9) ผลทคาดวาจะไดรบ ( ท าโครงงานนแลวมผลดอยางไรบาง)......................................... 10) เอกสารอางอง(ใชเอกสารใดบางประกอบในการคนควาหาความรในการทาโครงงานน) 3. น ำเคำโครงทจดท ำแลวเสรจไปขอค ำปรกษำจำกอำจำรยทปรกษำ แลวขออนมตด ำเนนงำน 4. ด ำเนนตำมแผนปฏบตงำนทก ำหนดในเคำโครงโครงงำน พรอมบนทกผล 1) สภาพปญหาและแนวทางแกไข (ถาม) ในแตละกจกรรม 2) ผลการทดลองทกคน

34

เฉลยใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง กระบวนกำรทำงวทยำศำสตรและเทคโนโลย 1. ถำนกศกษำอยำกเปนนกวทยำศำสตรจะตองมทกษะกระบวนกำรทำงวทยำศำสตรอยำงไรบำง 1. ทกษะการสงเกต 2. ทกษะการวด 3. ทกษะการจาแนกหรอทกษะการจดประเภทสงของ 4. ทกษะการหาความสมพนธระหวาง สเปสกบสเปส และ สเปสกบเวลา 5. ทกษะการคานวณ 6. ทกษะการจดกระทาและสอความหมายขอมล 7. การสอความหมายขอมล 8. ทกษะการลงความคดเหนจากขอมล 9. ทกษะการพยากรณ 10. ทกษะการตงสมมตฐาน 11. ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ 12. ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร 13. ทกษะการทดลอง 2. ใหนกศกษำบอกเครองใชทำงวทยำศำสตรมอะไรบำง พรอมตดภำพประกอบ -บกเกอร -หลอดทดลอง -ไพเพท -บวเรท -เครองชง -เวอรเนย -คม -ตะเกยงแอลกอฮอลล -ขาตงหนบหลอดทดลอง -ฯลฯ (ทนกศกษาคนควาได)

35


กจกรรมการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………………………………………...................…… ………………………………………………………………………………………………………………………………………….................. ………………………………………………………………………………………………………………………………………….................


กจกรรมการเรยนร ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ………………………………………….................……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

36

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๓

37

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกตหวเรอง สงมชวตและสงแวดลอม

ครงท

วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร

การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

๓ ๒. สงมชวตและสงแวดลอม ๒.๑ เซลล 1. อธบายรปราง สวนประกอบ ความแตกตาง ระบบการท างาน การรกษาดลยภาพของเซลลพชและเซลลสตว 2. อธบายการรกษาดลยภาพของพชและสตว และมนษย และการน าความรไปใชกระบวนการแบงเซลลแบบไมโทซล และไมโอซล

1. เซลล 1.1ระบบการท างานของเซลลพชและเซลลสตว และการรกษาดลยภาพ 1.2 กลไกและการรกษาดลยภาพของพช สตวและมนษย 1.3 การปองกนดแลรกษาภมคมกนรางกายและการน าความรไปใชในชวตประจ าวน 2. กระบวนการแบงเซลล 2.1 การแบงเซลล แบบไมโทซส

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา 1. ครทบทวนความรเรองเซลล 2. ครและผเรยนรวมกนสนทนาความแตกตางของเซลลพชและเซลลสตวโดยใชแผนผงความคด (Mind map) และพรอมน าเสนอในการพบกลม 3. ครและผเรยนรวมกนสรางความเขาใจเกยวกบเรองของเซลล ขนท ๒ แสวงหาความร 1. ครแบงผเรยน ออกเปน 4 กลม โดยใหผเรยนแตละกลมศกษาเรองดงตอไปน กลมท 1 ระบบการท างานของเซลลพชและเซลลสตว กลมท 2 กลไกและการรกษาดลยภาพของพช สตวและมนษย กลมท 3 การปองกนดแลรกษาภมคมกนรางกายและการน าความรไปใชในชวตประจ าวน

1. ใบความรแผนผงความคด (Mind map) 2. ใบความรเกยวกบเรองเซลล ใบความรเรองดงตอไปน 1. ระบบการท างานของเซลลพชและเซลลสตว 2. กลไกลและการรกษาดลยภาพของพช สตว และมนษย 3. การปองกนดแลรกษาภมคมกนรางกาย 4. กระบวนการแบงเซลล 5. ใบงานเรองเซลล

- การสงเกต - การท างานเปนทม - การน าเสนอ ประเมนผลจากใบงานเรองเซลล - จากสมดบนทก - จากแฟมสะสมงาน - จากแบบทดสอบเรองเซลล - เกณฑการประเมน - แบบทดสอบเรองเซลล

38


3. ศกษา สบคนขอมลและอธบายกระบวนการแบงเซลลแบบไมโทซล และไมโอซล ๒.๒ พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ 1. อธบายกระบวนการถายทอดทางพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม การผาเหลา และการเกดความ

2.2 การแบงเซลล แบบไมโอซส 1. พนธกรรม การถายทอดทางพนธกรรม การแปรผนทางพนธกรรม และการผาเหลา 2. ความหลากหลายทางชวภาพ 2.1 กระบวนการถายทอดทางพนธกรรม

กลมท 4 กระบวนการแบงเซลล และพรอมน าเสนอตอกลมใหญ -ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรโดยใชค าถามปลายเปดในการชวนคด ชวนคยเพอสรปเนอหาตาง ๆ -ผเรยนน าผลการเรยนรทไดมาท าใบงานเพอทดสอบความเขาใจของผเรยน ๒. ผเรยนแบงกลมออกเปน 3 กลม กลมละ 7 คน เพอศกษาคนควาขอมลในเรอง ดงน กลม 1 กระบวนการถายทอดทางพนธกรรม กลม 2 ลกษณะตาง ๆ ทางพนธกรรม กลม 3 ปจจยททาใหสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลงและพรอมนาเสนอในการพบกลม -ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนร และสรปความร โดยการใชค าถามเพอใหผเรยนเกดความคดซงจะไดความรใหม ๆ



39


หลากหลายทางชวภาพ 2. อธบายลกษณะทางพนธกรรมของบคคล 3. อธบายปจจยทท าใหสงแวดลอมเกดการเปลยนแปลง

2.2 การเกดการผาเหลา 2.3 การเกดความหลากหลายทางชวภาพ 3. โรคทเกดจากการถายทอดทางพนธกรรม และการน าไปใชในชวตประจ าวน 4. ชนดพนธตางถนทสงผลกระทบตอระบบนเวศและสงแวดลอม

-ผเรยนสามารถน าผลการเรยนรมาท าใบงาน เพอเปนการทดสอบความเขาใจของผเรยน ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช 1.1 ผเรยนน าความรทไดจดบนทกลงสมดบนทกและน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวนและรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร 4.1 ครและผเรยนน าแฟมสะสมงานมาใชเปนสารสนเทศในการประเมนคณภาพการเรยนร 4.2 คร ผเรยน และผเกยวของรวมกนสรางเกณฑการประเมนคณภาพการเรยนร 4.3 ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด หมำยเหต : ผเรยนไดศกษาคนควาเพมเตม (จ านวน 16 ชม.) ในเรองดงตอไปน 1. ระบบการท างานของเซลลพชและเซลลสตว (จ านวน 4 ชม.) 2. กลไกและการรกษาดลยภาพของพช สตวและมนษย (จ านวน 4 ชม.)



40

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล 3. การปองกนดแลรกษาภมคมกนรางกาย

(จ านวน 4 ชม.) 4. กระบวนการแบงเซลล (จ านวน 4 ชม.) 5. ผเรยนท าแบบทดสอบความเขาใจจากการทไดศกษาเรยนรเพมเตม



41

ใบควำมร วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง สงมชวตและสงแวดลอม เรอง เซลล เซลล (Cell) หมายถง หนวยทเลกทสดของสงมชวต ซงจะท าหนาทเปนโครงสรางและหนาทของการประสานและการเจรญเตบโตของสงมชวต

ภำพแสดงเยอหมเซลล โครงสรำงพนฐำนของเซลล เซลลทวไปถงจะมขนาด รปราง และหนาทแตกตางกนอยางไรกตาม แตลกษณะพนฐานภายในเซลลมกไมแตกตางกน ซงจะประกอบดวยโครงสรางพนฐานทคลายคลงกนดงน 1. สวนหอหมเซลล เปนสวนของเซลลทท าหนาทหอหมองคประกอบภายในเซลลใหคงรปอยได ไดแก 1.1 เยอหมเซลล (Cell membrane) เยอหมเซลลมชอเรยกไดหลายอยาง เชน พลาสมา เมมเบรน (Plasma membrane) ไซโทพลาสมก เมมเบรน (Cytoplasmic membrane) เยอหมเซลลประกอบดวยโปรตนประมาณ 60% ลพดประมาณ 40% โปรตนสวนใหญ เปนโปรตนทอย รวมกบคารโบไฮเดรต (Glycoprotein) และโปรตนเมอก (Mucoprotein) สวนลพดสวนใหญจะเปนฟอสโฟลพด (Phospholipid) และคลอเลสเทอรอล (Cholesterol) การเรยงตวของโปรตนและลพดจดเรยงตวเปนสารประกอบเชงซอน โดยมลพดอยตรงกลาง และโปรตนหมอยทงสองดาน ชนของลพดจดเรยงตวเปน 2 ชน โดยหนดานทมประจออกดานนอก และหนดานทไมมประจ (Nonpolar) เขาดานในการเรยงตวในลกษณะเชนน เรยกวา ยนต เมมเบรน (Unit membrane)

42

หนาทของเยอหมเซลล คอ 1. หอหมสวนของโพรโทพลาสซมทอยขางใน ท าใหเซลลแตละเซลลแยกออกจากกน นอกจากนยงหมออแกเนลล อกหลายชนดดวย 2. ชวยควบคมการเขาออกของสารตางๆ ระหวางภายในเซลลและสงแวดลอม เรยกวามคณสมบตเปน เซมเพอรมเอเบล เมมเบรน (Semipermeable membrane) ซงจะยนยอมใหสารบางชนดเทานน ทผานเขาออกได ซงการผานเขาออกจะมอตราเรวทแตกตางกน 1.2 ผนงเซลล (Cell wall) เปนสวนทอยนอกเซลล พบไดในสงมชวตหลายชนด เชน เซลลพช สาหราย แบคทเรย และรา ผนงเซลลทาหนาทปองกนและใหความแขงแรงแกเซลล โดยทผนงเซลลเปนสวนทไมมชวตของเซลล ผนงเซลลพชประกอบดวยสารพวกเซลลโลส เพกทน ลกนน ควทน และซเบอรนเปนองคประกอบอย การตดตอระหวางเซลลพชอาศยพลาสโมเดสมาตา(Plasmodesmata) เปนสายใยของไซโทพลาสซมในเซลลหนงททะลผานผนงเซลลเชอมตอกบ ไซโทพลาสซมของอกเซลลหนง ซงเกยวของกบการลาเลยงสารระหวางเซลล 1.3 สำรเคลอบเซลล (Cell coat) เปนสารทเซลลสรางขนมาเพอหอหมเซลลอกชนหนง เปนสารทมความแขงแรง ไมละลายน า ท าใหเซลลคงรปรางได และชวยลดการสญเสยน า ในเซลลสตว สารเคลอบเซลลเปนสารพวกไกลโคโปรตน (Glycoprotein) โดยเปนโปรตนทประกอบดวย Simple protein (โปรตนทเมอสลายตวแลวใหกรดอะมโนอยางเดยว) กบคารโบไฮเดรตสารเคลอบเซลลนเปนสวนส าคญทท าใหเซลลชนดเดยวกนจดจ ากนได และเกาะกลมกนเปนเนอเยอ เปนอวยวะขน ถาหากสารเคลอบเซลลนผดปกตไปจากเดมเปนผลใหเซลลจดจ ากนไมได และ ขาดการตดตอประสานงานกน เซลลเหลานจะท าหนาทผดแปลกไป เชน เซลลมะเรง (Cencer cell) เซลลมะเรงเปนเซลลทมความผดปกตหลายๆ ประการ แตทส าคญประการหนง คอ สารเคลอบเซลล ผดไปจากเดม ท าใหการตดตอและประสานงานกบเซลลอนๆ ผดไปดวย เปนผลใหเกดการแบงเซลล อยางมากมาย และไมสามารถควบคมการแบงเซลลได จงเกดเปนเนอรายและเปนอนตรายตอชวต เนองจากเซลลมะเรงตองใชพลงงานและสารจ านวนมาก จงรกรานเซลลอนๆ ใหไดรบอนตราย ในพวกเหด รา มสารเคลอบเซลลหรอผนงเซลลเปนสารพวกไคทน (Chitin) ซงเปนสารพวกเดยวกนกบเปลอกก ง และแมลง ไคทนจด เปนคาร โบไฮเดรตชนดหน ง ซ งประกอบดวยหนอยยอย คอ N – acetyl glucosamine มายดเกาะกนดวย B -1 , 4 glycosidic bond สารเคลอบเซลลหรอผนงเซลลของพวกสาหรายไดอะตอม (Diatom) มสารซลกา (Silica) ซงเปนสารพวกแกวประกอบอยท าใหมองดเปนเงาแวววาว 2. โพรโทพลำสซม (Protoplasm) โพรโทพลาสซม เปนสวนของเซลลทอยภายในเยอหมเซลลทงหมด ท าหนาทเกยวของกบ การเจรญและการด ารงชวตของเซลล โพรโทพลาสซมของเซลลตางๆ จะประกอบดวยธาตทคลายคลงกน 4 ธาตหลก คอ คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน และไนโตรเจน ซงรวมกนถง 90% สวนธาตทมนอยกคอ ทองแดง สงกะส อะลมเนยม โคบอลต แมงกานส โมลบดนม และบอรอน ธาตตางๆ เหลาน จะรวมตวกนเปนสารประกอบตางๆ ทจ าเปนตอการด ารงชวตของเซลล และสงมชวต 3. กอลจบอด (Golgi body) มชอเรยกทแตกตางกนหลายอยางคอ กอลจคอมเพลกซ (Golgi complex) กอลจแอพพาราตส (Golgi apparatus) ดกไทโอโซม (Dictyosome) มรปรางลกษณะเปนถงแบนๆ หรอเปนทอเรยงซอนกนเปนชนๆ มจ านวนไมแนนอน โดยทวไปจะพบในเซลลสตวทมกระดกสนหลงมากกวาในสตวไม

43

มกระดกสนหลง มหนาทสาคญ คอ เกบสะสมสารทเซลลสรางขน กอนทจะปลอยออกนอกเซลล ซงสารสวนใหญเปนสารโปรตน มการจดเรยงตวหรอจดสภาพใหม ใหเหมาะกบสภาพของการใชงาน กอลจบอด เกยวของกบการสรางอะโครโซม (Acrosome) ซงอยทสวนหวของสเปรมโดยทาหนาทเจาะไขเมอเกดปฏสนธ นอกจากนยงเกยวกบการสรางเนมาโทซส (Nematocyst) ของไฮดราอกดวย 4.ไลโซโซม (Lysosome) เปนออรแกเนลลทมเมมเบรนหอหมเพยงชนเดยว พบครงแรกโดยครสเตยน เดอ ดฟ (Christain de Duve) รปรางวงร เสนผานศนยกลางประมาณ 0.15-0.8 ไมครอน พบเฉพาะในเซลลสตวเทานน โดยพบมากในฟาโกไทซกเซลล (Phagocytic cell) เชน เซลลเมดเลอดขาว และ เซลลในระบบเรตคโลแอนโดทเลยล (Reticuloendothelial system) เชน ตบ มาม นอกจากนยงพบไลโซโซมจานวนมากในเซลลทไดรบบาดเจบหรอมการสลายตวเอง เชน เซลลสวนหางของลกออด เปนตน ไลโซโซมมเอนไซมหลายชนด จงสามารถยอยสสารตางๆ ภายในเซลลไดด จงมหนาทส าคญคอ -ยอยสลายอนภาคและโมเลกลของสารอาหารภายในเซลล -ยอยหรอท าลายเชอโรคและสงแปลกปลอมตาง ๆ ทเขาสรางการหรอเซลล เชน เซลลเมดเลอดขาวกน และยอยสลายเซลลแบคทเรย -ท าลายเซลลทตายแลว หรอ เซลลทมอายมากโดยเยอของไลโซโซมจะฉกขาดไดงาย แลว ปลอยเอนไซมออกมายอยสลายเซลลดงกลาว -ยอยสลายโครงสรางตางๆ ของเซลลในระยะทเซลลมการเปลยนแปลงและ มเมตามอรโฟซส (Metamorphosis) เชน ในเซลลสวนหางของลกออด 5.แวควโอล (Vacuole) เปนออรแกเนลลทมลกษณะเปนถง มเมมเบรนซงเรยกวาโทโนพลาสต (Tonoplast) หอหม ภายในมสารตางๆ บรรจอย แวควโอลแบงออกเปน 3 ชนด คอ 5.1) แซปแวควโอล (Sap vacuole) พบเฉพาะในเซลลพชเทานน ภายในบรรจของเหลว ซงสวนใหญเปนน า และสารละลายอนๆ ในเซลลพชทยงออนๆ อย แซปแวควโอล จะมขนาดเลก รปรางคอนขางกลม แตเมอเซลลแกขน แวควโอลชนดนจะมขนาดใหญเกอบเตมเซลล ท าให สวนของนวเคลยสและไซโทพลาซมสวนอนๆ ถกดนไปอยทางดานขางดานใดดานหนงของเซลล 5.2) ฟดแวควโอล (Food vacuole) พบในโพรโทซวพวกอะมบา และพวกทมขนซเรยสนอกจากน ยงพบในเซลลเมดเลอดขาว และฟาโกไซทก เซลล (Phagocytic cell) อนๆ ดวย ฟดแวควโอลเกดจากการน าอาหารเขาสเซลลหรอการกนแบบฟาโกไซโทซส (Phagocytosis) ซงอาหารนจะท าการยอยโดยน ายอยจากไลโซโซมตอไป 5.3) คอนแทรกไทลแวควโอล (Contractile vacuole) พบในโพรโทซวน าจด หลายชนด เชน อะมบา พารามเซยม ท าหนาทขบถายน าทมากเกนความตองการ และของเสยทละลายน าออกจากเซลล และควบคมสมดลนาภายในเซลลใหพอเหมาะดวย 6.พลำสตด (Plastid) เปนออรแกเนลลทพบไดในเซลลพชและสาหรายทวไป ยกเวน สาหรายสเขยวแกมน าเงน ในโพรโทซว พบเฉพาะพวกทมแส เชน ยกลนา วอลวอกซ เปนตน พลาสตด แบงออกเปน 3 ชนด คอ 6.1) ลวโคพลำสต (Leucoplast) เปนพลาสตดทไมมส พบตามเซลลผวของใบ และเนอเยอสะสมอาหารพวก แปง โปรตน 7. การจดท าคมอการใชหองสมดเพอใหขอมลเกยวกบหองสมด เปนบรการประเภทใด บรการขาวสารขอมล

44

6.2) โครโมพลำสต (Chromoplast) เปนพราสตดทมรงควตถสอนๆ นอกจาก สเขยว เชน แคโรทน (Carotene) ใหสสมและแดง แซนโทฟลล (XanthophyII) ใหสเหลองนาตาล โครโมพลาสตพบมากในผลไมสก เชน มะละกอ มะเขอเทศ กลบของดอกไม 6.3) คลอโรพลำสต (Chloroplast) เปนพลาสตดทมสเขยว ซงสวนใหญ เปนสารคลอโรฟลล ภายในคลอโรฟลลประกอบดวย สวนทเปนของเหลวเรยกวา สโตรมา (Stroma) มเอนไซมท เกยวของกบการสงเคราะหดวยแสงแบบทไมตองใชแสง (Dark reaction) ม DNA RNA และไรโบโซม และเอนไซมอก หลายชนดปะปนกนอย อกสวนหนงเปนเยอทเรยงซอนกน เรยกวา กรานา (Grana) ระหวางกรานาจะมเยอเมมเบรน เชอมใหกรานาตดตอถงกน เรยกวา อนเตอรกรานา (Intergrana) ทงกรานาและอนเตอรกรานาเปนทอยของคลอโรฟลล รงควตถอนๆ และพวกเอนไซม ทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสงแบบทตองใชแสง (Light reaction)บรรจอย หนาทส าคญของคลอโรพลาสตกคอ การสงเคราะหดวยแสง (Photosynthesis) โดยแสงสแดงและแสงสน าเงน เหมาะสมตอการสงเคราะหดวยแสงมากทสด โครงสรำงของนวเคลยสประกอบดวย 3 สวน คอ 1. เยอหมเซลล (Nulear membrane) เปนเยอบางๆ 2 ชน เรยงซอนกน ทเยอนจะมร เรยกวานวเคลยรพอร (Nuclear pore) หรอ แอนนลส(Annulus) มากมาย รเหลานท าหนาทเปนทางผานของสารตางๆ ระหวางไซโทพลาสซมและนวเคลยส นอกจากนเยอหมนวเคลยสยงมลกษณะเปนเยอเลอกผานเชนเดยวกบเยอหมเซลล เยอหมนวเคลยสชนนอกจะตดตอกบเอนโดพลาสมกเรตคลมและมไรโบโซมมาเกาะ เพอท าหนาทล าเลยงสารตาง ๆ ระหวางนวเคลยสและไซโทพลาสซมดวย 2. โครมำทน (Chromatin) เปนสวนของนวเคลยสทยอมตดส เปนเสนในเลกๆ พนกนเปนรางแห เรยกรางแหโครมาทน (Chromatin network) โดยประกอบดวย โปรตนหลายชนด และ DNA ในการยอมส โครมาทนจะตดสแตกตางกน สวนทตดสเขมจะเปนสวนทไมมจน (Gene) อยเลย หรอมกนอยมาก เรยกวา เฮเทอโรโครมาทน (Heterochromatin) สวนทยอมตดสจาง เรยกวา ยโครมาทน (Euchromatin) ซงเปนทอยของจน ในขณะท เซลลก าลงแบงตว สวนของโครโมโซมจะหดสนเขาและมลกษณะเปนแทงเรยกวาโครโมโซม (Chromosome) และโครโมโซมจะจ าลองตวเองเปนเสนค เรยกวา โครมาทด (Chromatid) โครโมโซมของสงมชวตแตละชนดจะมจ านวนแนนอน เชน ของคนม 23 ค ( 46 แทง ) แมลงหว 4 ค (8 แทง) แมว 19 ค (38 แทง) หม 20 ค (40 แทง) มะละกอ 9 ค (18 แทง) กาแฟ 22 ค (44 แทง) โครโมโซมมหนาทควบคมกจกรรมตาง ๆ ของเซลลและควบคมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวตทวไป เชน หมเลอด สตา สผว ความสง และการเกดรปรางของสงมชวต เปนตน 3. นวคลโอลส (Nucleolus) เปนสวนของนวเคลยสทมลกษณะเปนกอนอนภาคหนาทบ คนพบโดยฟอนตานา (Fontana) เมอป ค.ศ. 1781 (พ.ศ. 2224) นวคลโอลสพบเฉพาะเซลลของพวกยคารโอตเทานน เซลลอสจ เซลลเมดเลอดแดงทเจรญเตบโตเตมทของสตวเลยงลกดวยน านมและเซลลไฟเบอรของกลามเนอ จะไมมนวคลโอลส นวคลโอลสประกอบดวย โปรตน และ RNA โดยโปรตนเปนชนดฟอสโฟโปรตน (Phosphoprotein) จะไมพบโปรตนฮสโตนเลย ในเซลลทมกจกกรรมสงจะมนวคลโอลสขนาดใหญ สวนเซลลทมกจกรรม จะมนวคลโอลสขนาดเลก นวคลโอลสมหนาทในการสงเคราะห RNA ชนดตางๆ และถกน าออกทางรของเยอหมนวเคลยส เพอสรางเปนไรโบโซมตอไป ดงนน นวคลโอลส จงมความสาคญตอการสรางโปรตนเปนอยางมาก เนองจากไรโบโซมท าหนาทสรางโปรตน

45

เรอง กระบวนกำรแบงเซลล การแบงเซลลม 2 ขนตอน คอ 1. กำรแบงนวเคลยส (Karyokinesis) จะม 2 แบบ คอ 1.1 การแบงแบบ ไมโทซส (mitosis) 1.2 การแบงแบบ ไมโอซส ( meiosis) 2. กำรแบงไซโทพลำสซม (Cytokinesis) ม 2 แบบ คอ 2.1 แบบทเยอหมเซลลคอดกวจาก 2 ขาง เขาใจกลางเซลล เรยกวา Furrow type ซงพบในเซลลสตว 2.2 แบบทมการสรางเซลลเพลท (Cell plate) มากอตว บรเวณกงกลางเซลลขยายไป 2 ขางของเซลล เรยกวา Cell plate type ซงพบในเซลลพช กำรแบงเซลลแบบไมโทซส ( Mitosis) การแบงเซลลแบบไมโทซส เปนการแบงเซลล เพอเพมจ านวนเซลลของรางกายในการเจรญเตบโต ในสงมชวตหลายเซลล หรอในการแบงเซลล เพอการสบพนธ ในสงมชวตเซลลเดยว และหลายเซลลบางชนด เชน พช

ไมมการลดจานวนชดโครโมโซม (2n ไป 2n หรอ n ไป n ) เมอสนสดการแบงเซลลจะได 2 เซลลใหมทมโครโมโซมเทาๆ กน และเทากบเซลลตงตน พบทเนอเยอเจรญปลายยอด ปลายราก แคมเบยม ของพชหรอเนอเยอบผว ไขกระดกในสตว การสราง

สเปรม และไขของพช ม 5 ระยะ คอ อนเตอรเฟส (interphase) โพรเฟส (prophase) เมทาเฟส (metaphase) แอนาเฟส

(anaphase) และเทโลเฟส (telophase)

46

วฏจกรของเซลล (cell cycle) วฏจกรของเซลล หมายถง ชวงระยะเวลาการเปลยนแปลงของเซลล ในขณะทเซลลมการแบงตว ซงประกอบดวย 2 ระยะไดแก การเตรยมตวใหพรอม ทจะแบงตว และกระบวนการแบงเซลล 1. ระยะอนเตอรเฟส (Interphase) ระยะนเปนระยะเตรยมตว ทจะแบงเซลลในวฏจกรของเซลล แบงออกเปน 3 ระยะยอย คอ

เรอง พนธกรรมและควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ กำรถำยทอดลกษณะทำงพนธกรรม ลกษณะทำงพนธกรรม สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะตว ท าใหสงมชวตแตกตางกน เชน ลกษณะสผว ลกษณะเสนผม ลกษณะสตา สและกลนของดอกไม รสชาตของผลไม เสยงของนกชนดตาง ๆ ลกษณะเหลานจะถกสงผานจากพอ แม ไปยงลกได หรอสงผานจากคนรนหนงไปยงรนตอไป ลกษณะทถกถายทอดนเรยกวา ลกษณะทางพนธกรรม ( genetic character ) การทจะพจารณาวาลกษณะใดลกษณะหนงเปนลกษณะทางพนธกรรมนนตองพจารณาหลาย ๆ รน เพราะลกษณะบางอยางไมปรากฏในรนลกแตปรากฏในรนหลาน ลกษณะตาง ๆ ในสงมชวตทเปนลกษณะทางพนธกรรม สามารถถายทอดจากรนหนงไปยงรนตอ ๆ ไปโดยผานทางเซลลสบพนธ เปนหนวยกลางในการถายทอดเมอเกดการปฏสนธระหวางเซลลไขของแมและเซลลอสจของพอ สงมชวตชนดหนง มลกษณะเฉพาะตวทแตกตางจากลกษณะของสงมชวตชนดอน ๆ เราจงอาศยคณสมบตเฉพาะตวทไมเหมอนกนในการระบชนดของสงมชวต

ลกแมวไดรบการถายทอดลกษณะพนธกรรมจากพอแม ผลไมชนดตาง ๆ

47

แมวาสงมชวตชนดเดยวกนยงมลกษณะทแตกตางกน เชน คนจะมรปราง หนาตา กรยาทาทาง เสยงพด ไมเหมอนกน เราจงบอกไดวาเปนใคร แมวาจะเปนฝาแฝดรวมไขคลายกนมาก เมอพจารณาจรงแลวจะไมเหมอนกนลกษณะของสงมชวต เชน รปราง สผว สและกลนของดอกไม รสชาตของผลไม ลกษณะเหลานสามารถมองเหนและสงเกตไดงาย แตลกษณะของสงมชวตบางอยางสงเกตไดยาก ตองใชวธซบซอนในการสงเกต เชน หมเลอด สตปญญา เปนตน ควำมแปรผนของลกษณะทำงพนธกรรม ความแปรผนของลกษณะทางพนธกรรม (genetic variation) หมายถง ลกษณะทแตกตางกน เนองจากพนธกรรมทไมเหมอนกน และสามารถถายทอดไปสรนลกได โดยลกจะไดรบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมมาจากพอครงหนงและไดรบจากแมอกครงหนง เชน ลกษณะเสนผม สของตา หมเลอด ซงแบงออกเปน 2 แบบ คอ 1. ลกษณะทมความแปรผนแบบตอเนอง ( continuous variation) เปนลกษณะทางพนธกรรมทไมสามารถแยกความแตกตางไดชดเจน ลกษณะพนธกรรมเชนน มกเกยวของกนทางดานปรมาณ เชน ความสง น าหนก โครงราง สผว ลกษณะทมความแปรผนตอเนองเปนลกษณะทไดรบอทธพลจากพนธกรรม และสงแวดลอมรวมกน 2. ลกษณะทมความแปรผนแบบไมตอเนอง (discontinuous variation) เปนลกษณะทางพนธกรรมทสามารถแยกความแตกตางไดอยางชดเจน ไมแปรผนตามอทธพลของสงแวดลอม ลกษณะทางพนธกรรมเชนนเปนลกษณะทเรยกวา ลกษณะทางคณภาพ ซงเกดจากอทธพลทางพนธกรรมเพยงอยางเดยว เชน ลกษณะหมเลอด ลกษณะเสนผม ความถนดของมอ จ านวนชนตา เปนตน กำรศกษำกำรถำยทอดลกษณะทำงพนธศำสตร เกรเกอร เมนเดล (Gregor Mendel) เปนบาทหลวงชาวออสเตรย ดวยความเปนคนรกธรรมชาต รจกวธการปรบปรงพนธพช และสนใจดานพนธกรรม เมนเดลไดผสมถวลนเตา เพอศกษาการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมลกษณะภายนอกของถวลนเตาทเมนเดลศกษามหลายลกษณะ แตเมนเดลไดเลอกศกษาเพยง 7 ลกษณะ โดยแตละลกษณะนนมความแตกตางกนอยางชดเจน เชน ตนสงกบตนเตย ลกษณะเมลดกลมกบเมลดขรขระถวทเมนเดลน ามาใชเปนพอพนธและแมพนธนนเปนพนธแททงค โดยการนาตนถวลนเตาแตละสายพนธมาปลกและผสมภายในดอกเดยวกน เมอตนถวลนเตาออกฝก น าเมลดแกไปปลก จากนนรอจนกระทงตนถวลนเตาเจรญเตบโต จงคดเลอกตนทมลกษณะเหมอนพอแม น ามาผสมพนธตอไปดวย วธการเชนเดยวกบครงแรกท าเชนนตอไปอกหลาย ๆ รน จนไดเปนตนถวลนเตาพนธแทมลกษณะเหมอนพอแมทกประการ

48

จากการผสมพนธระหวางตนถวลนเตาทมลกษณะแตกตางกน 7 ลกษณะ ลกษณะของพอแมทใชผสม ลกษณะทปรากฏ X หมายถง ผสมพนธ เมนเดลเรยกลกษณะตาง ๆ ทปรากฏในลกรนท 1 เชน เมลดกลม ล าตนสง เรยกวา ลกษณะเดน ( dominance ) สวนลกษณะทไมปรากฏในรนลกท 1 แตกลบปรากฏในรนท 2 เชน เมลดขรขระ ลกษณะตนเตย เรยกวา ลกษณะดอย ( recessive ) ซงลกษณะแตละลกษณะในลกรนท 2 ใหอตราสวน ลกษณะเดน : ลกษณะดอย ประมาณ 3 : 1 จากสญลกษณตวอกษรภาษาองกฤษ ( TT แทนตนสง, tt แทนตนเตย )แทนยนทก าหนด เขยนแผนภาพแสดงยนทควบคมลกษณะ และผลของการถายทอดลกษณะในการผสมพนธระหวางถวลนเตาตนสงกบถวลนเตาตนเตย และการผสมพนธระหวางลกรนท 1 ไดดงแผนภาพ ผลของการผสมพนธระหวางถวลนเตาตนสงกบถวลนเตาตนเตย ในลกรนท 1 เมอยน T ทควบคมลกษณะตนสงซงเปนลกษณะเดน เขาคกบยน t ทควบคมลกษณะตนเตยซงเปนลกษณะดอย ลกษณะท ผลของการผสมพนธระหวางลกรนท 1

ผลของการผสมพนธระหวางถวลนเตาตนสงกบถวลนเตาตนเตย ตอมานกชววทยารนหลงไดท าการทดลองผสมพนธถวลนเตาและพชชนดอนอกหลายชนด แลวน ามาวเคราะหขอมลทางสถตคลายกบทเมนเดลศกษา ท าใหมการรอฟนผลงานของเมนเดล จนในทสดนกชววทยาจงไดใหการยกยองเมนเดลวาเปนบดาแหงวชาพนธศาสตร

49

หนวยพนธกรรม โครโมโซมของสงมชวต หนวยพนฐานทสาคญของสงมชวต คอ เซลลมสวนประกอบทส าคญ 3 สวน ไดแก นวเคลยส ไซโทพลาสซมและเยอหมเซลลภายในนวเคลยสมโครงสรางทสามารถตดสได เรยกวา โครโมโซม และพบวาโครโมโซมมความเกยวของกบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม โดยทวไปสงมชวตแตละชนดหรอสปชส ( species ) จะมจ านวนโครโมโซมคงทดงแสดงในตาราง ชนดของสงมชวต โครโมโซมในเซลลรางกายของคน 46 แทง น ามาจดคได 23 ค ซงแบงไดเปน 2 ชนด คอ 1. ออโตโซม ( Autosome ) คอ โครโมโซม 22 ค ( คท 1 – 22 ) ทเหมอนกนทงเพศหญงและเพศชาย 2. โครโมโซมเพศ ( Sex Chromosome ) คอ โครโมโซมอก 1 ค ( คท 23 ) ในเพศหญงและเพศชายจะ

ตางกน เพศหญงมโครโมโซมเพศแบบ XX สวนเพศชายมโครโมโซมเพศแบบ XY โดยโครโมโซม Y จะมขนาดเลกกวาโครโมโซม X ยน และ DNA ยน เปนสวนหนงของโครโมโซม โครโมโซมหนง ๆ มยนควบคมลกษณะตาง ๆ เปนพน ๆ ลกษณะ ยน ( gene ) คอ หนวยพนธกรรมทควบคมลกษณะตาง ๆ จากพอแมโดยผานทางเซลลสบพนธไปยงลกหลาน ยนจะอยเปนคบนโครโมโซม โดยยนแตละคจะควบคมลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมเพยงลกษณะหนงเทานน เชน ยนควบคมลกษณะสผว ยนควบคมลกษณะลกยม ยนควบคมลกษณะจ านวนชนตา เปนตน ภายในยนพบวามสารเคมทสาคญชนดหนง คอ DNA ซงยอมาจาก Deoxyribonucleic acid ซงเปนสารพนธกรรม พบในสงมชวตทกชนด ไมวาจะเปนพช สตว หรอแบคทเรยซงเปนสงมชวตเซลลเดยว เปนตน

50

DNA เกดจากการตอกนเปนเสนโมเลกลยอยเปนสายคลายบนไดเวยน ปกตจะอยเปนเกลยวค

ดเอนเอเปนสารพนธกรรมทอยภายในโครโมโซมของสงมชวต ในสงมชวตแตละชนดจะมปรมาณ DNA ไมเทากน แตในสงมชวตเดยวกนแตละเซลลมปรมาณ DNA เทากน ไมวาจะเปนเซลลกลามเนอ หวใจ ตบ เปนตน ควำมผดปกตของโครโมโซมและยน สงมชวตแตละชนดมลกษณะแตกตางกน อนเปนผลจากการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม แตในบางกรณพบบคคลทมลกษณะบางประการผดไปจากปกตเนองจากความผดปกตของโครโมโซมและยนความผดปกตทางพนธกรรมทเกดในระดบโครโมโซม เชน ผปวยกลมอาการดาวน มจ านวนโครโมโซมคท 21 เกนกวาปกต คอม 3 แทง สงผลใหมความผดปกตทางรางกาย เชน ตาชขน ลนจกปาก ดงจมกแบน นวมอสนปอม และมการพฒนาทางสมองชาความผดปกตทางพนธกรรมทเกดในระดบยน เชน โรคธาลสซเมย เกดจากความผดปกตของยนทควบคมการสรางฮโมโกลบน ผปวยมอาการซด ตาเหลอง ผวหน งคล าแดง รางกายเจรญเตบโตชา และตดเชองาย

ก. ผปวยอาการดาวน ข. ผปวยทเปนโรคธาลสซเมย คนทตาบอดสสวนใหญมกไดรบการถายทอดทางพนธกรรมจากพอแมหรอบรรพบรษ แตคนปกตการเกดตาบอดสไดถาเซลลเกยวกบการรบสภายในตาไดรบความกระทบกระเทอนอยางรนแรงดงนนคนทตาบอดสจงไมเหมาะแกการประกอบอาชพบางอาชพ เชน ทหาร แพทย พนกงานขบรถ เปนตน กำรกลำยพนธ (mutation) การกลายพนธ เปนการเปลยนแปลงทางพนธกรรมในระดบยนหรอโครโมโซม ซงเปนผลมาจากการเปลยนแปลงทเกดขนกบดเอนเอ ซงมผลตอการสงเคราะหโปรตนในเซลลของสงมชวต โดยทโปรตนบางชนดท าหนาทเปนโครงสรางของเซลลและเนอเยอ บางชนดเปนเอนไซมควบคมเมแทบอลซม การเปลยนแปลงของ

51

ดเอนเออาจท าใหโปรตนทสงเคราะหไดตางไปจากเดม ซงส งผลตอเมแทบอลซมของรางกาย หรอท าใหโครงสรางและการท างานของอวยวะตางๆ เปลยนแปลงไป จงท าใหลกษณะทปรากฏเปลยนแปลงไปดวย ชนดของการกลายพนธ จ าแนกเปน 2 แบบ คอ 1. การกลายพนธของเซลลรางกาย (Somatic Mutation) เมอเกดการกลายพนธขนกบเซลลรางกาย จะไมสามารถถายทอดไปยงลกหลานได 2. การกลายพนธของเซลลสบพนธ (Genetic Mutation) เมอเกดการกลายพนธขนกบเซลลสบพนธ ลกษณะทกลายพนธสามารถถายทอดไปยงลกหลานได สำเหตทท ำใหเกดกำรกลำยพนธ อำจเกดขนไดจำก 2 สำเหตใหญๆ คอ 1. การกลายทเกดขนไดเองตามธรรมชาต การกลายแบบนพบไดทงคน สตว พช มกจะเกดในอตราทต า มาก และมการเปลยนแปลงอยางชาๆ คอยเปนคอยไป ซงการเปลยนแปลงนท าใหเกดววฒนาการของสงมชวต ท าใหเกดสงมชวตใหมๆ เกดขนตามวนเวลา 2. การกลายพนธทเกดจากการกระตนจากรงส แสงแดดและสารเคม รงสจะท าใหเสนสายโครโมโซมเกดหกขาด ท าใหยนเปลยนสภาพ จากการศกษาพบวารงสเอกซ ทาใหแมลงหวเกดกลายพนธสงกวาทเกดตามธรรมชาตถง 150 เทา โดยทวไปการกลายพนธจะน ามาซงลกษณะไมพงประสงค เชน มะเรงหรอโรคพนธกรรมตางๆ แตการกลายพนธบางลกษณะ กเปนความแปลกใหมทมนษยชนชอบ เชน ชางเผอกเกงเผอก หรอผลไมทมลกษณะผดแปลกไปจากเดม เชน แตงโมและกลวยทเมลดลบ หรอแอปเปลทมผลใหญกวาพนธดงเดม ปจจบนนกวทยาศาสตรใชประโยชนจากรงสเพอเรงอตราการเกดการกลายพนธ โดยการน าสวนตางๆ ของพชมาฉายรงส เชนการฉายรงสแกมมากบเนอเยอจากหนอหรอเหงาของพทธรกษา ทาใหไดพทธรกษาสายพนธใหมหลายสายพนธ พชกลายพนธอนๆ ทเกดจากการฉายรงสแกมมา ไดแก เบญจมาศและปทมมาทมของกลบดอกเปลยนแปลงไป ขงแดงมใบลายและตนเตย เปนตน การเปลยนแปลงทางพนธกรรมทเกดจากการกลายพนธกอใหเกดลกษณะใหมๆ ซงตางไปจากลกษณะเดมทมอยและลกษณะดงกลาวสามารถถายทอดไปยงรนตอไปได กอใหเกดสงมชวตรนลกทมพนธกรรมหลากหลายแตกตางกน

52


เรอง เซลล ค ำชแจง : ใหผเรยนวงกลมขอทถกตองทสดลงในแบบทดสอบ 1. โครงสรางใดทไมพบในเซลลสตว

ก. เยอหมเซลล ข. ผนงเซลล ค. เซนทรโอล ง. ไลโซโซม

2. โครงสรางใดททาหนาททาลายเชอโรคและสงแปลกปลอม ก. เซนทรโอล ข. ไมโทคอนเดรย ค. ไลโซโซม ง. แวควโอล

3. สารแคโรทนพบในขอใด ก. ขาวโพด ข. ออย ค. กลวย ง. แครอท

4. โครงสรางใดททาหนาทควบคมการทางานของเซลล ก. เยอหมเซลล ข. เซนทรโอล ค. นวเคลยส ง. ไลโซโซม

5. การกระจายของอนภาคจากสารทมความเขาขนสงไปสบรเวณทมความเขมขนต าเรยกอะไร ก. การแพร ข. ออสโมซส ค. ฟาซลเทส ง. แอกทฟทรานสปอรต

6. การแบงเซลลหมายถงขอใด ก. แบงนวเคลยส ข. แบงผนงเซลล ค. แบงไซโทพลาสซม ง. แบงนวเคลยสและไซโทพลาสซม

53

7. การแบงเซลลแบบใดแบงเซลลรางกาย ก. แบบไมโอซส ข. แบบไมโทซส ค. แบบเยอหมเซลล ง. แบบไซโทพลาสซม 8. การแบงเซลลแบบไมโทซสระยะใดใชเวลานานทสด ก. อนเตอรเฟส ข. โพรเฟส ค. เมตาเฟส ง. แอนาเฟส 9. การแบงเซลลแบบใดทแบงเซลลครงเดยวใหเปน 2 เซลลใหม ก. แบบไมโอซส ข. แบบไมโทซส ค. แบบเยอหมเซลล ง. แบบไซโทพลาสซม 10. การแบงเซลลแบบไมโอซสมความสาคญตอววฒนาการของสงมชวตอยางไร ก. เปนการดารงลกษณะเดมของสงมชวต ข. เปนการลดจานวนโครโมโซมลง ค. เปนการกระจายลกษณะสงมชวตใหหลากหลาย ง. เปนการทาใหสงมชวตแขงแรงกวาเดม

54


เรองเซลล 1. เซลลพชแตกตางจากเซลลสตวอยางไร ......................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................ .................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................ ................................... .............................................................................................. ................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................. ................................................................................................ 2. การแพร (diffusion) คอ ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................................................. ............ ..................................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 3. การออสโมซส คอ ............................................................................................................................... ............................................... .................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................. ............................................................................................................ 4. จงบอกความแตกตางของการแบงเซลลแบบไมโทซสและแบบไมโอซส............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................................... ....................... .......................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................... ....................................... .......................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................... ................................................................. ...................................

55

เฉลยใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง เซลล เฉลยแบบทดสอบ 1.ข 2.ค 3.ง 4.ค 5.ก 6.ง 7.ข 8.ก 9.ข 10.ค

เฉลยใบงำนเรองเซลล 1. เซลลพชแตกตำงจำกเซลลสตวอยำงไร เซลลพช เซลลสตว 1. เซลลทรปรางเปนเหลยม 2. มผนงเซลลอยดานนอก 3. มคลอโรพลาสตภายในเซลล 4. ไมมเซนทรโอล 5. แวคควโอลมขนาดใหญมองเหนไดชดเจน 6. ไมมไลโซโซม

1. เซลลสตวมรปรางกลมหรอร 2. ไมมผนงเซลล แตมสารเคลอบเซลลอยดานนอก 3. ไมมคลอโรพลาส 4. มเซนทรโอลใชในการแบงเซลล 5. แวควโอลมขนาดเลก มองเหนไดไมชดเจน 6. มไลโซโซม

2. กำรแพร (diffusion) คอ การกระจายของอนภาคจากสารบรเวณทมความเขมขนสงไปสบรเวณทมความเขมขนตากวาจนกระทงอยสภาพสมดล 3. กำรออสโมซส คอ กระบวนการแพรของเหลวหรอตวทาลายจากสารละลายทเจอจางกวาเขาสสารละลายทเขมขนกวา โดยผานเยอบางๆ ทเปนเยอเลอกผาน 4. จงบอกควำมแตกตำงของกำรแบงเซลลแบบไมโทซสและไมโอซส ไมโทซส ไมโอซส 1. โดยทวไป เปนการแบงเซลลของรางกาย เพอเพมจานวนเซลล เพอการเจรญเตบโต หรอการสบพนธ ในสงมชวตเซลลเดยว

1. โดยทวไป เกดกบเซลล ทจะทาหนาท ใหกาเนดเซลลสบพนธ จงเปนการแบงเซลล เพอสรางเซลลสบพนธ

2. เรมจาก 1 เซลล แบงครงเดยวไดเปน 2 เซลลใหม 2. เรมจาก 1 เซลล แบง 2 ครง ไดเปน 4 เซลลใหม 3. เซลลใหมทเกดขน 2 เซลล สามารถแบงตวแบบไมโทซสไดอก

3. เซลลใหมทเกดขน 4 เซลล ไมสามารถแบงตวแบบไมโอซสไดอก แตอาจแบงตวแบบไมโทซสได

4. การแบงแบบไมโทซส จะเรมเกดขนตงแต ระยะไซโกต และสบเนองกนไปตลอดชวต

4. สวนใหญจะแบงไมโอซส เมออวยวะสบพนธเจรญเตมทแลว หรอเกดในไซโกตของสาหราย และราบางชนด

5. จานวนโครโมโซม หลงการแบงจะเทาเดม (2n) เพราะไมมการแยกค ของโฮโมโลกสโครโมโซม

5. จานวนโครโมโซม จะลดลงครงหนงในระยะไมโอซส เนองจากการแยกค ของโฮโมโลกสโครโมโซม ทาใหเซลลใหมมจานวนโครโมโซมครงหนง ของเซลลเดม (n)

6. ไมมไซแนปซส ไมมไคแอสมา และไมมครอสซงโอเวอร 6. เกดไซแนปซส ไคแอสมา และมกเกดครอสซงโอเวอร 7. ลกษณะของสารพนธกรรม (DNA) และโครโมโซมในเซลลใหม ทงสองจะเหมอนกนทกประการ

7. ลกษณะของสารพนธกรรม และโครโมโซมในเซลลใหม อาจเปลยนแปลง และแตกตางกน ถาเกดครอสซงโอเวอร

56

ใบงำน วชาวทยาศสตร รหสวชา พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เรอง พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ แบบทดสอบ

1. การถายทอดลกษณะตาง ๆ จากรนหนงไปสอกรนหนงเรยกวา ก. ยน ข. ดเอนเอ ค. พนธกรรม ง. โครโมโซม 2. ขอใดไมใชลกษณะการถายทอดทางพนธกรรม ก. สผว ข. สตปญญา ค. ความร ง. ลกยม 3. ใครคอบดาแหงพนธศาสตร ก. อรสโตเตล ข. เกรเกอร เมนเดล ค. โทมส แอดสน ง. รกเทอร ฟอรด 4. สงทควบคมลกษณะทางพนธกรรม คอ ก. ยน ข. ด เอน เอ ค. โครโมโซม ง. อาร เอน เอ 5. ขอใดไมใชโรคทเกดจากการผดปกตทางพนธกรรม ก. โรคธาลสซเมย ข. โรคตาบอดส ค. โรคดาวนซนโดม ง. โรคไขเลอดออก 6. โครโมโซมเพศอยทคเทาใด ก. คท 20 ข. คท 21 ค. คท 22 ง. คท 23 7. การเปลยนแปลงสภาพของยนทผดปกตไปจากเดมเรยกวาอะไร ก. พนธกรรม ข. การตดตอยน ค. การผาเหลา ง. ถกทกขอ

57

8. ขอใดเปนประโยชนของอนกรมวธาน ก. เพอความสะดวกทจะน ามาศกษา ข. เพอสะดวกในการน ามาใชประโยชน ค. เพอเปนการฝกทกษะในการจดจ าแนกสงตางๆ ง. ถกทกขอ 9. การจดหมวดหม ของสงมชวตชนใดใหญทสด ก. จนส ข. ไฟลม ค. อาณาจกร ง. ออรเดอร 10. การจดหมวดหม ของสงมชวตชนใดเลกทสด ก. จนส ข. ไฟลม ค. อาณาจกร ง. ออรเดอร

58

ใบงำน วชาวทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เรอง เดกดกแด

ผเรยนจงแสดงความคดเหนเกยวกบเดกดกแดวาเกดจากสาเหตใดโดยใชแผนผงความคด (Mind Map) ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................... .................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................. ................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................................. . ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................ .............. .................................................................................................................... .......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................... ........................... ....................................................................................................... ....................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................... ........................................ .......................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................. ................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................ ..............................................................................................................

59

ใบงำน วชาวทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เรอง พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ 1. พนธกรรม หมายถง .............................................................................................................................................. ................................ .................................................................................................. ............................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. 2. จงยกตวอยางลกษณะทไดถายทอดทางพนธกรรมมา 5 อยาง............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................... ........................ .......................................................................................................... .................................................................... 3. เพราะเหตใดตนถวลนเตาทมยน TT กบ Tt จงแสดงลกษณะดนสงเหมอนกน............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................... .......................................... ........................................................................................ ...................................................................................... 4. ยน คอ ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................... ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. 5. DNA คอ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................. ................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. 6. การกลายพนธ (Mutation) คอ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 7. จงบอกสาเหตททาใหเกดการกลายพนธ (Mutation) มอะไรบาง............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ...................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 8. จงบอกประโยชนของอนกรมวธาน............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

60

9. ความหลากหลายทางชวภาพคอ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................................... ........ .......................................................................................................................... .................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 10. จงบอกวธการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................. ............. ..................................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ......................... ......................................................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................ ...................................... ............................................................................................ ..................................................................................

61

เฉลยใบงำน วชาวทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เรอง พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

เฉลยแบบทดสอบ 1.ค 2.ค 3.ข 4.ก 5.ง 6.ง 7.ค 8.ง 9.ค 10.ง

เฉลยใบงำนเรอง พนธกรรมและควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ 1. พนธกรรม หมายถง การถายทอดลกษณะตางๆ เชน รปราง หนาตา สผล ความสง ความเตย ฯลฯ จากพอแมไปสลกหลาน 2. จงยกตวอยางลกษณะทไดถายทอดทางพนธกรรมมา 5 อยาง สผว ความสง หมเลอด สตปญญา เสนผม ลกยม ความถนดของมอ 3. เพราะเหตใดตนถวลนเตาทมยน TT กบ Tt จงแสดงลกษณะดนสงเหมอนกน เพราะในลกรนท 1 เมอยน T ทควบคมลกษณะตนสงซงเปนลกษณะเดนเขาคกบยน t ทควบคมลกษณะตนเตยซงเปนลกษณะดอย ลกษณะทปรากฏจะเปนลกษณะทควบคมดวยยนเดน ดงจะเหนวาลกในรนท 1 มลกษณะสงหมดทกตน 4. ยน คอ หนวยพนธกรรมทควบคมลกษณะตางๆ 5. DNA คอ สารเคมทพบภาพในยน 6. การกลายพนธ (Mutation) คอ การเปลยนแปลงทางพนธกรรมในระดบยนหรอโครโมโซมซงเปนผลจากการเปลยนแปลงทเกดขนกบดเอนเอ 7. จงบอกสาเหตทท าใหเกดการกลายพนธ (Mutation) มอะไรบาง 1. การกลายทเกดขนไดเองตามธรรมชาต 2. การกลายพนธทเกดจากกการกระตนจากรงส 8. จงบอกประโยชนของอนกรมวธาน 1. เพอความสะดวกทจะน ามาศกษา 2. เพอสะดวกในการน ามาใชประโยชน 3. เพอเปนการฝกทกษะในการจดจ าแนกสงตางๆ ออกเปนหมวดหม 9. ความหลากหลายทางชวภาพคอ การทมสงมชวตมากมายหลากหลายสายพนธและชนดในบรเวณใดบรเวณหนง 10. จงบอกวธการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 1. จดระบบนเวศใหใกลเคยงตามธรรมชาต โดยฟนฟ พฒนาพนทเสอมโทรมใหมความหลากหลายทางชวภาพไวมากทสด 2. จดใหมศนยอนรกษหรอพทกษสงมชวตนอกถนกาเนด เพอเปนทพกพงชวคราวทปลอดภยกอนนากลบไปสธรรมชาตสงเสรมการเกษตรแบบไรนาสวนผสม

62


กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………......................................……………………………………… …………………………………………………………………………..........……………………………………………............……………… …………………………………………………………………………...................……………………………………………………………… …………………………………………………………...................……………………………………………………………………………… …………………………………………………………...................……………………………………………………………………………… …………………………………………………………..................……………………………………………………………………………… ………………………………………………………….................……………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................……………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................…………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

63

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๔

64

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง เทคโนโลยชวภำพ ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม

ครงท



๔ ๒.๓เทคโนโลยชวภาพ 1. อธบายผลของเทคโนโลยชวภาพตอชวตและสงแวดลอม 2. อธบายบทบาทของภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ ๒.๔ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1. อธบายกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวต 2.อภบายการใชทรพยากรธรรม ชาต สภาพปญหา

2. ปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภาพ 3. เทคโนโลยชวภาพ ในชวตประจ าวน 4. ภมปญญาทองถนเกยวกบทคโนโลยชวภาพ 5. ประโยชนและผลกระทบของ 5.1 ความหลากหลายทางชวภาพ 5.2 ชวตและสงแวดลอม

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา 1. ครและผเรยนรวมกนท าความเขาใจเรองเทคโนโลยชวภาพโดยการและเปลยนเรยนร สะทอนความคดเหน พรอมยกตวอยางเทคโนโลยชวภาพในชวตประจ าวน 2. ครและผเรยนรวมกนก าหนดความตองการในการเรยนรเรองเทคโนโลยชวภาพ 3. ครและผเรยนรวมก าหนดความตองการในการเรยนรเรองเทคโนโลยชวภาพโดยใหผเรยนยกตวอยางเทคโนโลยในชวตประจ าวนและพรอมน าเสนอตอกลมใหญ 4. ครและผเรยนท าความเขาใจในเรองเทคโนโลยชวภาพโดยการแลกเปลยน เรยนรสะทอนความคดและอภปราย เพอใหเกดความรใหม

-ใบความรเรองเทคโนโลยชวภาพ (หลกสตร 51) -ใบความรเรองความหมายและลกษณะของเทคโนโลยชวภาพ - ใบความรเรองปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภาพ - ใบความรเรองประโยชนและผลกระทบของเทคโนโลยชวภาพ - ใบงานเรองเทคโนโลยชวภาพ - ใบงานเรองการส ารวจภมปญญาเทคโนโลยชวภาพ

- การน าเสนอ - จากสมดบนทก - จากรปเลมรายงาน - การสงเกต - การซกถาม - พจารณาจากรายงาน

65

ครงท



สงแวดลอมในระดบทองถน ระดบประเทศ และระดบโลก 3. อธบายสาเหตของปญหา วางแผน และลงมอปฏบต 4. อธบายปองกน แกไข เฝาระวง อนรกษ และพฒนาทรพยากรธรรม ชาตและสงแวดลอม 5. อธบายปรากฏการณ ของธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม 6. อธบายปรากฏการณ สภาวะ โลกรอน สาเหตและผลกระทบตอชวตมนษย

๑.กระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวตและสงแวดลอมในชมชน ๒.การใชทรพยากร ธรรมชาต ระดบทองถน ประเทศและระดบโลก ๓.ปรากฏการณทางธรณวทยาทมผลกระทบตอชวต และสงแวดลอม ๔.ปญหาและผลกระทบของระบบนเวศและสภาพสงแวดลอมในชมชน ทองถน ประเทศ และโลก

ขนท ๒ แสวงหาความร 1. ผเรยนแบงกลมออก 3 กลม กลมละ 5 คน เพอศกษาคนควาในเรองดงตอไปน เรองท 1 ความหมายและลกษณะของเทคโนโลยชวภาพ เรองท 2 ปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภาพ เรองท 3 ประโยชนและผลกระทบของเทคโนโลยชวภาพและพรอมน าเสนอตอกลมใหญ -ครและผเรยนรวมกนสรปความร โดยใชค าถามปลายเปดในการชวนคด ชวนคย -ผเรยนแบงกลมออกเปน 5-7 คน เพอส ารวจชมชนในเรองภมปญญาเทคโนโลยชวภาพและออกมาน าเสนอตอกลมใหญ เพอท ารายงาน ๒. ผเรยนแบงกลมออกเปน 6 กลม เพอศกษาคนควาในเรองดงน -เรองกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวต -สาเหตของปญหา และการปองกน อนรกษ ทรพยากรธรรมชาต

- ภาพขาวน าทวม - ภาพขาวแผนดนไหว - ใบความรเรองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แบบเรยนรายวชาวทยาศาสตร - ใบความรกระบวนการเปลยนแปลงแทนทของสงมชวต - ใบความรเรองทรพยากรธรรมชาต สภาพปญหาสงแวดลอม - ใบความรเรองสาเหตของปญหา และการปองกนอนรกษทรพยากรธรรม ชาตและสงแวดลอม


66

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร


๕.แนวทางการแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในชมชน ๖.การวางแผนพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๗.การปฏบตตน หรอการรวมมอกบชมชนในการปองกน พฒนาหรอแกไขปญหา ทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอม

-การใชทรพยากรธรรมชาต สภาพปญหา สงแวดลอม -ปรากฏการณของธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม -ปรากฏการณ สภาวะโลกรอน สาเหตและผลกระทบตอชวตมนษยและพรอมนาเสนอตอกลมใหญ -ครและผเรยนรวมกนสรปเนอหาตาง ๆ โดยใชการซกถามซงใหไดความรตาง ๆ เพอใชปฏบตและนาไปประยกตใช -ครใหผเรยนแบงกลมละ 10 คน เพอสารวจชมชนในดานทรพยากรและสงแวดลอมของชมชนถงปญหา สาเหต และแนวทางแกไขเพอทารายงาน -ครใหผเรยนออกมานาเสนอรายงานทรพยากรและสงแวดลอมของชมชนตอสมาชกกลมใหญ ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช 1. ผเรยนน าความรจากการเรยนเรองเทคโนโลยชวภาพมาใชในชวตประจ าวน พรอมจดบนทกและท ารายงาน

- ใบความรเรอง ปรากฏการณของธรณวทยาทมผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม - ใบความรเรองปรากฏการณสภาวะโลกรอน สาเหต และผลกระทบตอชวตมนษย


67

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร ๘. สภาวะโลกรอน สาเหต

และผลกระทบ การปองกนและแกไขปญหาโลกรอน

2. ผเรยนปฏบตการแกไขขอบกพรองจากการจดบนทก เพอน าจดท ารายงานและรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ขนท ๔ การประเมนผลกรเรยนร 1. ครและผเรยนน าแฟมสะสมงานมาสรปเปนองคความรใชเปนสารสนเทศ 2. ครและผเรยนรวมกนสรางเกณฑการประเมนคณภาพการเรยนร 3. ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด หมายเหต : ผเรยนไดศกษาคนควาเพมเตม (จ านวน 12 ชม.) ในเรองดงตอไปน 1. เรองเทคโนโลยชวภาพ (จ านวน 3 ชม.) 2. เรยนรเรองผลของเทคโนโลยชวภาพตอชวตและสงแวดลอม (จ านวน 2 ชม.) 3. บทบาทภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ (จ านวน 5 ชม.) 4. ประโยชนและผลกระทบความหลากหลายทางชวภาพ (จ านวน 2 ชม.) 5. ผเรยนท าแบฝกหดเพอทดสอบความเขาใจ

68


เรอง เทคโนโลยชวภำพ ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เรอง เทคโนโลยชวภำพ

เทคโนโลยชวภำพ (Biotechnology) เทคโนโลยชวภาพ คอ การใชความรเกยวกบสงมชวตและผลตผลของสงมชวตใหเปนประโยชนกบมนษย หรอการใชเทคโนโลยในการนาสงมชวตหรอชนสวนของสงมชวตมาพฒนาหรอปรบปรงพช สตว และผลตภณฑอนๆ เพอประโยชนเฉพาะตามทเราตองการ ควำมส ำคญของเทคโนโลยชวภำพ ปจจบนมการน าเทคโนโลยชวภาพมาใชประโยชนอยางกวางขวาง เพอหาทางแกปญหาส าคญทโลกก าลงเผชญอยทงดานเกษตรกรรม อาหาร การแพทย และเภสชกรรม ไดแก 1. การลดปรมาณการใชสารเคมในเกษตรกรรม เพอลดตนเหตของปญหาดานสงแวดลอม ดวยการคดคนพนธพชใหมทตานทานโรคและศตรพช 2. การเพมพนทเพาะปลกของโลก ดวยการปรบปรงพนธพชใหม ททนทานตอภาวะแหงแลงหรออณหภมทสงหรอต าเกนไป 3. การเพมผลผลตทางการเกษตรของโลก ดวยการปรบปรงพนธพชและพนธสตวใหม ททนทานตอโรคภย และใหผลผลตสงขน 4. การผลตอาหารทใหคณคาทางโภชนาการสงขน มประโยชนตอผบรโภคมากขน เชน อาหารไขมนต า อาหารทคงความสดไดนาน หรออาหารทมอายการบรโภคนานขนโดยไมตองใสสารเคม เปนตน 5. การคนคดยาปองกนและรกษาโรคตดตอหรอโรครายแรงตางๆ ทยงไมมวธรกษาทไดผล เชน การคดตวยาหยดยงการลกลามของเนอเยอมะเรงแทนการใชสารเคมท าลาย การคดคนวคซนปองกนไวรสตบตางๆ หรอ วคซนปองกนโรคไขหวด 2009 เรอง ปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภำพ การใชความร และประสบการณเกยวกบสงมชวต เพอประโยชนของมนษย ตงแตเทคโนโลยคอนขางงาย เชน การท าน าปลา จนถงเทคโนโลยทยาก เชน การออกแบบและสรางโปรตนใหมๆ ทมคณสมบตพเศษตามตองการทไมอาจหาไดจากธรรมชาต รวมถงการคนพบ ยาปฏชวนะ และผลตเปนอตสาหกรรม ผลตภณฑทงหมดนอาศยประโยชนจากจลนทรยทมมา หรอทคดเลอกเปนสายพนธบรสทธแลว ตงแตอดตจนถงปจจบน ไดมการพฒนากระบวนการผลตผลตภณฑอาหาร สารทชวย ในการผลตอาหาร หรอสารทใชเปนสวนประกอบของผลตภณฑอาหารเพมขนตลอดเวลา ทงในดานชนดและปรมาณ เชน การผลตยสตขนมปง เอนไซมหลายชนด เชน อะไมเลส แลคเตส กลโคอะไมเลส ฯลฯ และสารทใหรสหวาน เชน แอสปารแตม เปนตน ในการผลตผลตภณฑทางเทคโนโลยชวภาพ จะตองค านงถงปจจยหลก 2 ประการ คอ 1. ตองมตวเรงทางชวภาพ ( Biological Catalyst ) ทดทสด ซงมความจาเพาะตอการผลตผลตภณฑทตองการ และกระบวนการทใชในการผลต ไดแก เชอจลนทรยตางๆ พช หรอ สตว ซงคดเลอกขนมา และปรบปรงพนธใหดขน ส าหรบใชในการผลตผลตภณฑจ าเพาะนน

69

2. ตองมการออกแบบถงหมก (Reactor) และเครองมอทใชในการควบคมสภาพ ทางกายภาพในระหวางการผลต เชน อณหภม คาความเปนกรด – เบส การใหอากาศ เปนตน ใหเหมาะสมตอการทางานของตวเรงทางชวภาพทใช เรอง เทคโนโลยชวภำพในชวตประจ ำวน การน าเทคโนโลยชวภาพมาใชในชวตประจ าวน เปนการน าความรเกยวกบสงมชวตและผลตผลของสงมชวตใหเปนประโยชนกบมนษย ในการด ารงชวตตงแตอดตจนถงปจจบน เชน -การผลตอาหาร เชน นาปลา ปลารา ปลาสม ผกดอง นาบด นาสมสายช นมเปรยว -การผลตผงซกฟอกชนดใหมทมเอนไซม -การท าปยจากวสดเหลอทง เชน เศษผก อาหาร ฟางขาว มลสตว -การแกไขปญหาสงแวดลอม เชน การใชจลนทรยในการก าจดขยะ หรอบาบดนาเสย - การแกไขปญหาพลงงาน เชน การผลตแอลกอฮอล ชนด เอทานอลไรนา เพอผสมกบนามนเบนซน เปน “แกสโซฮอล” เปนเชอเพลงรถยนต -การเพมคณคาผลผลตของอาหาร เชน การท าใหโคและสกรเพมปรมาณเนอ การปรบปรงคณภาพนามนในพชคาโนลา - การท าผลตภณฑจากไขมน เชน นม เนย นามน ยารกษาโรค ฯลฯ - การรกษาโรค และบารงสขภาพ เชน สมนไพร เทคโนโลยชวภำพทน ำมำใชประโยชนในประเทศไทย ประเทศไทยไดมการคนควาทางดานเทคโนโลยชวภาพ เพอท าประโยชนตอประเทศ ซงสวนใหญจะเปนเทคโนโลยชวภาพดานการเกษตร เชน 1. การเพาะเลยงเนอเยอ ไดแก การขยายและปรบปรงพนธกลวย กลวยไม ไผ ไมดอก ไมประดบ หญาแฝก 2. การปรบปรงพนธพช ไดแก -การปรบปรงพนธมะเขอเทศ พรก ถวฝกยาว ใหตานทานตอศตรพช ดวยเทคนคการตดตอยน -การพฒนาพชทนแลง ทนสภาพดนเคม และดนกรด เชน ขาว - การปรบปรงและขยายพนธพชทเหมาะสมกบเกษตรทสง เชน สตรอเบอรร ฯลฯ -การผลตไหลสตรอเบอรรสาหรบปลกในภาคเหนอ และอสาน -การพฒนาพนธพชตานทานโรค เชน มะเขอเทศ มะละกอ 3. การพฒนาและปรบปรงพนธสตว ไดแก -การขยายพนธโคนมทใหน านมสงโดยวธ ปฏสนธในหลอดแกว และการฝากถาย ตวออน -การลดการแพรระบาดของโรคสตว โดยพฒนาวธการตรวจวนจฉยทรวดเรว เชน การตรวจพยาธใบไมในตบในกระบอ การตรวจหาไวรสสาเหตโรคหวเหลอง และจดขาว จดแดงในกงกลาดา 4. การผลตปยชวภาพ เชน ปยคอก ปยหมก จลนทรยตรงไนโตรเจน และปยสาหราย 5. การควบคมโรคและแมลงโดยชวนทรย เชน -การใชจลนทรยควบคมโรคในแปลงปลกมะเขอเทศ ขง สตรอเบอรร -การใชเชอราบางชนดควบคมกาจดโรครากเนาของทเรยนและผลไมอนๆ ควบคมโรคไสเดอนฝอย รากปม -การใชแบคทเรยหรอสารสกดจากแบคทเรยในการควบคมและกาจดแมลง เชน การใชแบคทเรยกาจดลกนาและยงทเปนพาหะนาโรคไขสมองอกเสบ และโรคมาลาเรย

70

นอกจากดานการเกษตรแลว ประเทศไทยยงมการพฒนาเทคโนโลยชวภาพ เพอประโยชนดานอน ๆ อก เชน 1. การพฒนาเทคโนโลยลายพมพดเอนเอ เพอการตรวจการปลอมปนขาวหอมมะล และการตรวจพนธปลาท 2. การวจย และพฒนาทางการแพทย ไดแก -การตรวจวนจฉยโรคไขเลอดออก โรคทางเดนอาหาร -การพฒนาวธการตรวจหาสารตอตานมาลาเรย วณโรค จากพชและจลนทรย -การพฒนาการเลยงเซลลมนษย และสตว 3. การเพมคณภาพผลผลตการเกษตร เชน -การปรบลดสารโคเลสเตอรอลในไขไก -การพฒนาผลไมใหสกชา 4. การพฒนาอาหารใหมสวนปองกนและรกษาโรคได เชน การศกษาสารทชวยเจรญเตบโตในน านม ปจจบน เทคโนโลยชวภาพถกนามาใชประโยชนอยางกวางขวางกอใหเกดความหวงใหม ๆ ทจะพฒนาสงมชวตตางๆ ใหมประสทธภาพและคณภาพใหดยงขน ดงนน จงมบทบาทสาคญตอคณภาพชวตของมนษยดวย ทงน ควรตดตามขาวสารความกาวหนาดานเทคโนโลยชวภาพ รวมถงความเสยงทอาจเกดผลกระทบตอตนเองและสงแวดลอมและอานฉลากสนคา กอนการตดสนใจ เรอง ภมปญญำทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภำพ เทคโนโลยชวภาพทเปนภมปญญาทองถนทเกาทสดในประวตศาสตรของมนษยชาต กคอ เทคโนโลยการหมก (Fermentation Technology) โดยนาแบคทเรยทมอยตามธรรมชาตมาใชในกระบวนการถนอมอาหาร และแปรรปอาหาร เชน การท า น าปลา ปลารา แหนม น าบด เตาเจยว ซอว เตาหย ผกและผลไมดอง น าสมสายช เหลา เบยร ขนมปง นมเปรยว เปนตน ซงผลตภณฑทไดจากการหมกในลกษณะน อาจจะมคณภาพไมแนนอน ยากตอการปรบปรงประสทธภาพ ในการหมก หรอขยายก าลงผลตใหสงขน และยงเสยงตอการปนเปอนของเชอโรค หรอจลนทรย ทสรางสารพษ ในปจจบนสภาพเศรษฐกจ และสงคมของชาวชนบท จะพงพาแตเฉพาะเทคโนโลยระดบพนบานทจดเปนภมปญญาทองถนดงเดมดานเทคโนโลยชวภาพไมได จงเปนผลใหในปจจบน มการพฒนาเทคโนโลยชวภาพเพมขนตามความตองการของทองถน ซงการทภมปญญาเหลานนจะพฒนาไดจะตองอาศยนกพฒนามาเปนสวนรวมในการน าเทคโนโลยมาแนะนาใหชาวบาน ไดมความร และเขาใจถงการนาเทคโนโลยเขามาใชในการประดษฐคดคนสงตาง ๆ ทใชในการด าเนนงาน ความจ าเปนในการเลอกใชและปรบปรงเทคโนโลยบางชนดใหมสมรรถนะทสงขน โดยเฉพาะในการเพมประสทธภาพของการท างาน ซงขนอยกบความร และทกษะจากแหลงภายนอก ดงนนภมปญญาทองถนจ าเปนจะตองอาศยเทคโนโลยมาประกอบเพอเพมผลผลตใหมากขน เพอใหสามารถน ามาใชประโยชนไดอยางกวางขวาง เชน ดานอตสาหกรรมอาหาร ดานการแพทย ดานการศกษา เปนตน ซงแตละทองถน จะพฒนาภมปญญาดานเทคโนโลยชวภาพ แตกตางกนตามสภาพภมประเทศ ภมอากาศ พฤตกรรมการดารงชวต วตถดบ และการใชประโยชน โดยการศกษา คดคน และทดลอง เปนผลใหในปจจบนเทคโนโลยชวภาพ มความกาวหนามาก ทงนการถายทอดความร เทคนคการผลต และทกษะการปฏบต เปนสงสาคญและจ าเปน ตอการสบทอดภมปญญาทองถนเกยวกบเทคโนโลยชวภาพของคนรนใหม ซงจะกอใหเกด การแตกยอด และพฒนาในรปแบบใหมๆ ตอไปในอนาคต

71

เรอง ประโยชนและผลกระทบของเทคโนโลยชวภำพ ประโยชนของเทคโนโลยชวภำพ ในปจจบนเทคโนโลยชวภาพไดถกนามาใชประโยชนในดานตางๆ ไดแก 1. ดานเกษตรกรรม 1.1 การผสมพนธสตวและการปรบปรงพนธสตว การปรบปรงพนธสตวโดยการนาสตวพนธดจากตางประเทศซงออนแอ ไมสามารถทนตอสภาพอากาศของไทยมาผสมพนธกบพนธพนเมอง เพอใหไดลกผสมทมลกษณะดเหมอนกบพนธตางประเทศทแขงแรง ทนทานตอโรคและทนตอสภาพภมอากาศของเมองไทย และทสาคญคอ ราคาต า 1.2 การปรบปรงพนธพชและการผลตพชพนธใหม เชน พชไร ผก ไมดอก 1.3 การควบคมศตรพชโดยชววธ 2. ดานอตสาหกรรม 2.1 การถายฝากตวออน ทาใหเพมปรมาณและคณภาพของโคนมและโคเนอ เพอนามาใชในอตสาหกรรมการผลตเนอววและนานมวว 2.2 การผสมเทยมสตวบกและสตวน า เพอเพมปรมาณและคณภาพสตวบกและสตวน า ท าใหเกดการพฒนาอตสาหกรรมการแชเยนเนอสตวและการผลตอาหารกระปอง 2.3 พนธวศวกรรม โดยน าผลตผลของยนมาใชประโยชนและผลตเปนอตสาหกรรม เชน ผลตยา ผลตวคซน น ายาสาหรบตรวจวนจฉยโรค ยาตอตานเนองอก ฮอรโมนอนซลนรกษาโรคเบาหวาน ฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตของคน เปนตน 2.4 ผลตฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตของสตว โดยการน ายนสรางฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตของววและของคนมาฉดเขาไปในรงไขทเพงผสมของหม พบวาหมจะมการเจรญเตบโตดกวาหมปกต 2.5 ผลตสตวแปลงพนธใหมลกษณะโตเรว เพมผลผลต หรอมภมตานทาน เชน แกะทใหน านมเพมขน ไกทตานทานไวรส 3. ดานการแพทย 3.1 การใชยนบาบดโรค เชน การรกษาโรคไขกระดกทสรางโกลบนผดปกต การดแลรกษาเดกทตดเชองาย การรกษาผปวยทเปนมะเรง เปนตน 3.2 การตรวจวนจฉยหรอตรวจพาหะจากยน เพอตรวจสอบโรคธาลสซเมย โรคโลหตจาง สภาวะปญญาออน ยนทอาจทาใหเกดโรคมะเรง เปนตน 3.3 การใชประโยชนจากการตรวจลายพมพจากยนของสงมชวต เชน การสบหาตวผตองสงสยในคดตางๆ การตรวจสอบความเปนพอ-แม-ลกกน การตรวจสอบพนธสตวเศรษฐกจตางๆ 4. ดานอาหาร 4.1 เพมปรมาณเนอสตวทงสตวบกและสตวนา สตวบก ไดแก กระบอ สกร สวนสตวนามทงสตวน าจดและสตวน าเคม จาพวกปลา กง หอยตางๆ ซงเนอสตวเปนแหลงสารโปรตนทสาคญมาก 4.2 เพมผลผลตจากสตว เชน น านมวว ไขเปด ไขไก เปนตน 4.3 เพมผลตภณฑทแปรรปจากผลผลตของสตว เชน เนย นมผง นมเปรยว และโยเกรต เปนตน ท าใหเรามอาหารหลากหลายทใหประโยชนมากมาย 5. ดานสงแวดลอม 5.1 การใชจลนทรยชวยรกษาสภาพแวดลอม โดยการคดเลอกและปรบปรงพนธ จลนทรยใหมประสทธภาพในการยอยสลายสงขน แลวน าไปใชขจดของเสย

72

5.2 การคนหาทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนและการสรางทรพยากรใหม 6. ดานการผลตพลงงาน 6.1 แหลงพลงงานทไดจากชวมวล คอ แอลกอฮอลชนดตางๆ และอาซโตน ซงไดจากการแปรรป แปง น าตาล หรอเซลลโลส โดยใชจลนทรย 6.2 แกสชวภาพ คอ แกสทเกดจากการทจลนทรยยอยสลายอนทรยวตถ โดยไมตองใชออกซเจน ซงจะเกดแกสมเทนมากทสด (ไมมส ไมมกลนและตดไฟได) แกสคารบอนไดออกไซด แกสไนโตรเจน แกสไฮโดรเจน ผลของเทคโนโลยชวภำพดำนกำรตดตอพนธกรรม การน าเทคโนโลยการตดตอพนธกรรมมาใช เพอใหจลนทรยสามารถผลตสารหรอผลตภณฑบางชนด หรอ ผลตพชทตานทานตอแมลงศตรพช โรคพช และยาปราบวชพช และปรบปรงพนธใหมผลผลตทมคณภาพดขน ซงสงมชวตท ไดจากการตดตอพนธกรรมน เรยกวา จเอมโอ (GMO) เปนชอยอมาจากคาวา Genetically Modified Organism พช จเอมโอ สวนใหญ ไดแก -ขาวโพด และฝายทตานทานแมลง -ถวเหลองตานทานยาปราบศตรพช -มะละกอ และ มนฝรงตานทานโรค แมวาเทคโนโลยชวภาพนน มประโยชนในการพฒนา พนธพช พนธสตว ใหมผลผลตทมปรมาณและคณภาพสง และมตนทนการผลตต ากตาม แตกยงไมมหลกฐานทแนนอนยนยนไดวาพชทตดตอยน จะไมสงผลกระทบตอสภาพแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพ ทงน มการทดสอบการปลกพช จเอมโอ ทวโลก ดงน 1. พชไรทนทานตอสารเคมก าจดวชพช -เพอลดการใชยาปราบวชพชในปรมาณมาก 2. พชไรทนทานตอยาฆาแมลง ก าจดวชพช 3. พชไรทนทานตอไวรส ไดแก มะละกอ และน าเตา ผลกระทบของกำรใชเทคโนโลยชวภำพ การพฒนาเทคโนโลยชวภาพ ท าใหเกดความหวาดกลวในเรองความปลอดภยของมนษย และจรยธรรมของเทคโนโลยชวภาพทมตอสาธารณะชน โดยกลววามนษยจะเขาไปจดระบบสงมชวต ซงอาจจะท าใหเกดความวบตทางสงแวดลอม และการแพทย หรออาจน าไปสการขดแยงกบธรรมชาตของมนษย เชน - การผลตเชอโรคชนดรายแรงเพอใชในสงครามเชอโรค - การใชสารพนธกรรมของพชจากประเทศกาลงพฒนาเพอหวงผลก าไร ดงนน การใชเทคโนโลยชวภาพอยางถกตอง และเหมาะสม จงจะกอใหเกดความมนคงในการด ารงชวต แตถาใชอยางไมมความตระหนกถงผลในดานความปลอดภยและไมมจรยธรรมตอสาธารณะชน แลว อาจเกดผลกระทบได

73

ผลกระทบของสงมชวต จเอมโอ พบวาสงมชวต จเอมโอ เคยสงผลกระทบ ดงน 1. ผลกระทบตอควำมหลำกหลำยทำงชวภำพ พบวา พชทตดแตงพนธกรรมสงผลกระทบตอ แมลงทชวยผสมเกสร และพบวาแมลงเตาทองทเลยงดวยเพลยออนทเลยงในมนฝรงตดตอยน วางไขนอยลง 1 ใน 3 และมอายสนกวาปกตครงหนง เมอเปรยบเทยบกบแมลงเตาทองทเลยงดวยเพลยออนทเลยงดวยมนฝรงทวๆ ไป 2. ผลกระทบตอชวตและสงแวดลอม ผลกระทบของสงมชวต จเอมโอ ตอ ชวตของผบรโภค นน เคยเกดขนบางแลว โดยบรษทผลตอาหารเสรมประเภทวตามน บ 2 โดยใชเทคนคพนธวศวกรรม และน ามาขายในสหรฐอเมรกา หลงจากนน พบวามผบรโภคปวยดวยอาการกลามเนอผดปกต เกอบ 5000 คน โดยมอาการเจบปวด และมอาการทางระบบประสาทรวมดวย ท าใหมผเสยชวต 37 คน และพการอยางถาวรเกอบ 1,500 คน การศกษาหาความร เพอทจะเรยนรและเขาใจเกยวกบเทคโนโลยชวภาพใหมากขนนนควรตดตามขาวสารความกาวหนา การใชประโยชน รวมถงความเสยงทอาจเกดผลกระทบตอตนเอง และสงแวดลอม เพอก าหนดทางเลอกของตนเองไดอยางปลอดภย

74

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง กำรส ำรวจภมปญญำเทคโนโลยชวภำพ

ใหผเรยนแบงกลม ๆ ละ 5 -7 คน ออกส ารวจภมปญญาเทคโนโลยชวภาพในชมชนของทาน 1. ภมปญญาเทคโนโลย ชอ –สกล.............................................................................................................. ทตง............................................................................................................................. ............................... .......................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................. ........................... 2. ประวตภมปญญาเทคโนโลยชวภาพ ............................................................................................................................. ...................................... .......................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................... 3. ผลงานของภมปญญาทางเทคโนโลยชวภาพ ............................................................................................................................. .................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ..... ................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ......................................... 4. ประโยชนของเทคโนโลยชวภาพของชมชน ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................................................ ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................ .......................................................................................................

75

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง เทคโนโลยชวภำพ

1. เทคโนโลยชวภาพคอ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................... ...................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 2. จงบอกความส าคญของเทคโนโลยชวภาพ ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ..................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 3. จงบอกปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภาพ ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. .................................................4. จงยกตวอยางเทคโนโลยชวภาพในชวตประจ าวน บอกมา 5 อยาง ............................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 5. จงบอกประโยชนของเทคโนโลยชวภาพมอะไรบาง ............................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ..................................................... ............................................................................................................................. .................................................

76

เฉลยใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง เทคโนโลยชวภำพ

1. เทคโนโลยชวภำพคอ การใชความรเกยวกบสงมชวตและผลผลตของสงมชวตใหเปนประโยชนกบมนษย 2. จงบอกควำมส ำคญของเทคโนโลยชวภำพ 1. ลดปรมาณการใชสารเคมในการเกษตรกรรม 2. เพมพนทเพาะปลกของโลก ดวยการปรบปรงพนธพชใหม 3. เพมผลผลตทางการเกษตร 4. ผลตอาหารทใหคณคาทางโภชนาการสงซงเปนประโยชนตอผบรโภค 5. มการคดคนยาปองกนและกนและรกษาโรคตดตอหรอโรครายแรงตางๆ 3. จงบอกปจจยทมผลตอเทคโนโลยชวภำพ 1. ตวเรงทางชวภาพ เชน เชอจลนทรยตางๆ 2. เครองมอทใชการควบคมสภาพทางกายภาพในระหวางการผลต เชน อณหภม คาความเปนกรด –เบส 4. จงยกตวอยำงเทคโนโลยชวภำพในชวตประจ ำวน บอกมำ 5 อยำง การท าน าปลา การท าปลารา น าสมสายช นมเปรยว การผลตแอลกอฮอล ยารกษาโรค เตาหย ซอว 5. จงบอกประโยชนของเทคโนโลยชวภำพมอะไรบำง 1. น ามาใชกบการแพทยโดยการผลตเปนยาปฏชวนะ และวคซนโรคตางๆ 2. น ามาใชกบการผลตอาหารเพมคณคาทางอาหาร 3. น ามาใชในการผลตพลงงาน เชน การผลตพลงงานในรปของแอลกอฮอล 4. น ามาใชในการก าจดขยะมลฝอยของเสยจากโรงงาน

77

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม

1. ทรพยากรธรรมชาตแบงออกเปนกประเภทมอะไรบาง อธบาย ................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................. ............................................ ..................................................................................... ......................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 2. กจกรรมของมนษยทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................... ............................................... .................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. 3. จงบอกสาเหต และแนวทางแกไขการเกดน าเสย ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................................. ............................ ..................................................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 4. ภาวะโลกรอน คอ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................... ............................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 5. ปรากฏการณเรอนกระจกคอ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 6. จงยกตวอยางกาซททาใหเกดภาวะเรอนกระจก ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................. ............. .................................................................................................................... .......................................................... 7. จงบอกสาเหตททาใหเกดภาวะโลกรอน ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................ .................................................. ............................................................................................................................. .................................................

78

8. จงบอกวธการแกไขปญหาโลกรอน มอะไรบาง ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................... ........... ...................................................................................................................... ........................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................... ........................... 9. จงบอกแนวทางทปฏบตการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคทรพยากรธรรมชาต .......................................................................................................................................................... .................... ............................................................................................................. ................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................... .................................... ............................................................................................. ................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 10. จงบอกแนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชนบอกมา 3 ขอ ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................. ................................................ ................................................................................. ............................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................. .............................................................................................................

79


วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม

1. ทรพยำกรธรรมชำตแบงออกเปนกประเภทมอะไรบำง อธบำย ทรพยากรธรรมชาตแบงออกเปน 4 ประเภท 1. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวไมหมดสน เชน พลงงานจากดวงอาทตย ลม อากาศ ดน 2. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวทดแทนได เชน พช ปาไม สตวปา มนษย 3. ทรพยากรธรรมชาตสามารถน ามาใชใหมได เชน แรอโลหะ 4. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดสนไป เชน น ามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต และถานหน 2. กจกรรมของมนษยทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและทรพยำกรธรรมชำต 1. กจกรรมดานอตสาหกรรม มการใชทรพยากรธรรมชาตมากมาย และกอใหเกดมลพษตอสงแวดลอม เชน อตสาหกรรมเหมองแร น าทง การพงทลายของดน 2. กจกรรมทางการเกษตร เชน มการใชยาฆาแมลงเพอเพมผลผลตสงผลใหเกดอนตรายตอสงแวดลอม 3. กจกรรมการบรโภคของมนษย เชน ปรมาณขยะทมมากขนจากการบรโภค 3. จงบอกสำเหต และแนวทำงแกไขกำรเกดน ำเสย สาเหต 1. เกดจาการสลายตวของวชพช สงปฏกลของสตวเมอลงสแหลงน า สลายตวโดยสารจลนทรย ท าใหปรมาณออกซเจนในนาต าลง 2. จากแหลงชมชนและโรงงานอตสาหกรรม เชน น าเสยจากอาคารบานเรอน น าทงจากโรงงาน 3. จากการเกษตรกรรม เปนของเสยทเกดจากการเพาะปลกและเลยงสตว เชน ปยเคม ยาฆาแมลง แนวทางแกไข 1. สรางจตสานกในการใชน าอยางรคณคา 2. การชวยกนดแลรกษาความสะอาดของแหลงน าในชมชน 3. การดแลรกษาปาซงเปนแหลงตนน าลาธารตามธรรมชาต 4. ไมทงขยะสงปฏกลตลอดจนของเหลอใชจากการผลตในอตสาหกรรมลงสแมน า ล าคลอง 4. ภำวะโลกรอน คอ การเปลยนแปลงภมอากาศทเกดจากการกระท าของมนษยทท าใหอณหภมเฉลยของโลกเพมสงขน 5. ปรำกฏกำรณเรอนกระจกคอ เกดจากกาซจ าพวกคารบอนไดออกไซดหรอมเทน กกเกบความรอนบางสวนไวในโลก ไมใหสะทอนกลบสบรรยากาศทงหมด จะท าใหตอนกลางคนหนาวจด ตอนกลางวนรอนจด เพราะไมมชนบรรยากาศ กรองพลงงานจากดวงอาทตย 6. จงยกตวอยำงกำซท ำใหเกดภำวะเรอนกระจก 1. กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) 2. กาซมเทน (CH4) 3. กาซไนตรสออกไซด (N2O) 4. กาซทมสวนประกอบคลอโรฟลออไรคารบอน (CFC)

80

7. จงบอกสำเหตทท ำใหเกดภำวะโลกรอน 1. เกดจากการตดไมทาลายปา 2. เกดจากการเผาไหมเชอเพลงของโรงงานอตสาหกรรม 3. เกดจากการใชปย ยาฆาแมลงในการเกษตร 4. เกดจากการเผาฟางขาว 5. เกดจากการใชพลงงานไฟฟามากเกนความจ าเปน 6. เกดจากการเผาไหมทเกดจากรถยนต 7. เกดจากการใชผลตภณฑจ าพวกโฟม กระปองสเปรย 8. จงบอกวธกำรแกไขปญหำโลกรอน วำมอะไรบำง 1. ไมตดไมท าลายปา 2. ใชพลงไฟฟาอยางประหยด 3. ขบรถใหนอยลง หากเปนระยะทางใกลๆ สามารถเดนหรอขจกรยาน 4. ควรลดการใชปยเคมและยาฆาแมลงในการเกษตร 5. ไมควรเผาฟางขาวจากการท านา 6. ควรหลกเลยงการใชผลตภณฑจ าพวกโฟม กระปองสเปรย 7. ควรปลกตนไมเพอชวยลดภาวะโลกรอน 9. จงบอกแนวทำงทปฏบตกำรปรบเปลยนพฤตกรรมกำรบรโภคทรพยำกรธรรมชำต 1. ลดการใชพลงงาน 2. รกษาแหลงทรพยากรธรรมชาต 3. ใชเทคโนโลยอยางชาญฉลาด 4. เปลยนพฤตกรรมในการอปโภค -บรโภค 10. จงบอกแนวทำงกำรอนรกษทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมในชมชนมำ 3 ขอ 1. มจตสานกในการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 2. รจกน าทรพยากรธรรมชาตทใชแลวมาผลตใหม 3. รจกฟนฟทรพยากรธรรมชาตใหฟนตวและปรบปรงใหดขน 4. รจกใชทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหคมคา

81

บนทกหลงการสอน

ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………….......................……………………………………………… ………………………………………………………………………………...................………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ……………………………………………………………………………….................………………………………………………………… ……………………………………………………………………………................…………………………………………………………… ………………………………………………………………………….................……………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................……………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….……...…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

82

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๕

83

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต หวเรอง แรงและพลงงำนเพอชวต แรงและกำรเคลอนท, ดำรำศำสตรเพอชวต,เทคโนโลยอวกำศ


๕ ๔. แรงและพลงงานเพอชวต แรงและการเคลอนท 1. อธบายความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทในสนามโนมถวงสนาม แมเหลก และสนามไฟฟา 2. ระบและอธบายการเคลอนทของแรงแบบตางๆ และการน าไปใชประโยชน ๕. ดาราศาสตรเพอชวตเทคโนโลยอวกาศ 1. อธบายและระบประเภทของเทคโนโลยอวกาศ

1. แรงและความสมพนธระหวางแรงกบการเคลอนทของอนภาค 2. ความสมพนธระหวางแรงและการเคลอนทของอนภาคในสนามโนมถวง สนามแมเหลกไปใชประโยชนในชวตประจ าวน 2. ประเภทของเทคโนโลยอวกาศ 2.1 ดาวเทยม 2.2 ยานส ารวจอวกาศ 2.3 ยานขนสงอวกาศ 2.4 สถานทดลองอวกาศ 3. ประโยชนของการใชเทคโนโลยอวกาศ 3.1 ปรากฏการณบนโลก 3.2 ปรากฏการณในอวกาศ 4.โครงการส ารวจอวกาศทส าคญในปจจบน

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา 1. ผเรยนน าเสนอการเรยนเรองแรงและพลงงานเพอชวตใหเขาใจโดยไปศกษานอกสาถานททศกษาจากศนยวทยาศาสตรของ กศน. ซงจะไดขอมลครบ ประหยดเวลาไมตองรอการสอนเสรม ขนท ๒ แสวงหาความร - ใหนกศกษาคนควาขอมลเบองตน - ครชแจงรายละเอยดการปฏบตตนในการคนควาและการจดท าใบงานใหนกศกษาเขาใจใหนกศกษาคนควาขอมลเบองตน - ครชแจงรายละเอยดการปฏบตตนในการคนควาและการจดท าใบงานใหนกศกษาเขาใจ ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช - ผเรยนไดฝกการบนทกสรปผลงานจดท ารายงานเพมความคดสรางสรรคผลงานลงในแฟมสะสมผลงานของผเรยน

- ใบความรเรองแรงและการเคลอนท - .ใบงานเรองแรงและพลงงานเพอชวตและการเคลอนท - ใบงานเรอง เทคโนโลยอวกาศ -อนเตอรเนต - สอเพมเตมเพอใชส าหรบคนควาทเหมาะสมตามแตละสภาพพนทในการจดการเรยนรของ กศน.แตละแหง 1. วซดทางไกล 2. ETV 3. ภาคเครอขาย 4. ภมปญญาทองถน

- ใบงานสรปการศกษานอกสถานท - รายงานการคนควา - แฟมสะสมงาน - ใบงานสรปผลการคนควา - แฟมสะสมงาน - เกณฑการประเมน - การคนควา - น าเสนอรายงาน - แบบทดสอบ - อภปราย

84

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

2. อธบายการน าเทคโนโลยอวกาศมาใชประโยชน 3. บอกโครงการส ารวจอวกาศทส าคญในปจจบน

ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร - ผเรยนน าเสนอผลงาน - ครตดสนผลรายงานตามเกณฑทก าหนด

5.หนงสอเรยน 6. หองสมด 7. Tutor Chanel 8. E-learning 9. ศนยการเรยนทางไกลวงไกลกงวล

85

ใบควำมร วชาวทยาศาสตร รหสวชา พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

เรองแรงและพลงงานเพอชวตแรงการเคลอนท , ดาราศาสตรเพอชวตเทคโนโลยอวกาศ

เรอง แรงและกำรเคลอนท ควำมหมำยของแรง แรง (Force) หมายถง สงทมากระท าหรอพยายามกระท าตอวตถแลวท าใหวตถเกดการเปลยนแปลงสภาพ เชน ถามแรงมากระท ากบวตถซงก าลงเคลอนท อาจท าใหวตถนนเคลอนทเรวขน ชาลง หรอหยดนง หรอเปลยนทศทาง แรงเปนปรมาณเวกเตอร คอตองบอกขนาดและทศทาง มหนวยเปน นวตน กำรเคลอนทในแนวตรง เปนการเคลอนททไมเปลยนทศทาง เชน ผลไมหลนจากตน การเคลอนท คอ การเปลยนต าแหนงของวตถทความเกยวของกบสงตอไปน - ระยะทาง (Distance) คอความเรวของเสนทางทงหมดทเคลอนทจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย เปนปรมาณ สเกลาร - การกระจด (Disflacenunt) คอระยะทางทสนสดจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย มความยาวเทากบความยาวของเสนตรงจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย เปนปรมาณเวกเตอร ควำมเรว และอตรำเรว ขณะทรถยนตก าลงวง เราจะเหนเขมบอกความเรวบนหนาปดขนเรอย ๆ แสดงวารถเคลอนทดวย อตราเรวเพมขน แตเมอพจารณาถงทศทางทรถวางไปดวย จะกลาวไดวาเคลอนทดวยอตราเรวทเทากนตลอด เชน จากชาแลวเรวขนเรอย ๆ หรอความเรวเพมบางลดบาง จงนยมบอกเปนอตราเรวเฉลย

อตราเรว = ระยะทางทเคลอนท / เวลาทใช หรอ V = S/T

กำรเคลอนทในแนวตรง ระยะทางและการกระจดจะมคาเทากน แตการกระจดจะตองมทศทางการเคลอนทก ากบดวยและเปนปรมาณเวกเตอร ดงนน การกระจดในหนงหนวยเวลา คอ ความเรว และมหนวยเปน เมตร / วนาท ส าหรบความเรวของรถยนตทเคลอนท ความเรวจะมการเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงนนจงนยมบอกความเรวของรถยนตเปนความเรวเฉลยในการเคลอนทในแนวดงวตถเคลอนทดวยความเรวคงตว เรยก ความเรงในการตกของวตถวาความเรงโนมถวง ซงมคา 9.8 เมตรตอวนาท2 และถาความเรงมทศทางตรงขามกบความเรวตนจะมคาเปนลบ เรยกอกอยางหนงวา ความหนวง

86

เรอง ควำมสมพนธระหวำงแรงและกำรเคลอนทของอนภำคในสนำมโนมถวง สนำมแมเหลกไปใชประโยชนในชวตประจ ำวน

สนำมแมเหลก สนามของแรง หมายถง บรเวณทเมอน าวตถไปวางไวแลวเกดแรงกระท ากบวตถนน ซงจะมคามากหรอนอยขนอยกบขนาดของสนาม ขนาดและต าแหนงของวตถ ในทนจะศกษาสนามของแรง 3 แบบดวยกน คอ สนามโนมถวง สนามแมเหลก และสนามไฟฟา สนามแรงโนมถวง หมายถง บรเวณรอบ ๆ โลกทสงแรงกระท าตอวตถนน คอเมอปลอยวตถจากทสงวตถจะเคลอนทตกลงสผวโลก ความเรวของวตถจะเพมขนเรอย ๆ ดวยอตราคงท นนคอมความเรงคงท เกดจากแรงโนมถวงทกระท าตอวตถ เนองจากโลกมลกษณะคลายผลสม และผวโลกไมสม าเสมอจงท าใหคาสนามโนมถวงจะมคาเปลยนแปลงเลกนอย ณ สถานทตางกน คาเฉลยของสนามโนมถวง g มคาประมาณ 9.6 นวตน /กโลกรม (N/Kg) สนามโนมถวงจะมคาลดลงเรอย ๆ เมอระดบสงขนจากผวโลกแตการเคลอนทขนหรอลงของวตถทบรเวณใกลผวโลก ค านงถงแรงโนมถวงเพยงอยางเดยว ไมคดแรงอน วตถจะเคลอนทดวยความเรวโนมถวงทมคณคาคงคาเทากบ 9.8 เมตร / วนาท2 (m/s2) คาความโนมถวงในทศลงพจารณาได 2 ลกษณะ 1. เมอวตถตกลงมาอยางอสระ (free ball) ดวยความเรวโนมถวง 9.8 เมตร / วนาท2 หมายความวา ความเรวของวตถจะเพมขนวนาทละ 9.8 เมตร / วนาท2

ก าหนดให u = ความเรวตน หนวย เมตร / วนาท v = ความเรวปลาย หนวย เมตร / วนาท t = เวลาทใชในการเคลอนท หนวย วนาท 2.. เมอปาวตถดงขนโดยอสระ จากจดหนงบนผวโลก ซงทศทางการเคลอนทจะตรงขามกบขอ1 ความเรวของวตถจะลดลงดวยวนาทละ 9.8 เมตร / วนาท จนมคาเปน 0 ณ จดสงสดวตถจะหยดนงสกครแลวจงเรมคนตกลงสผวโลกตามแนวเดม สตรในการคานวณเหมอนเดมแตเครองหมายเปลยนเปนลบ v = u-gt กำรเคลอนทของวตถในสนำมโนมถวง เมอปลอยวตถใหตกลงบรเวณใกลผวโลก แรงดงดดของโลกจะท าใหวตถเคลอนทเรวขน นนคอวตถมแรงโนมถวง จะมคาประมาณ 9.8 m / s2 หรอ 10 m / s2

มวลและน ำหนก มวลของวตถเปนสมบตประจ าตวของวตถทางความเฉอยตอการเคลอนทของวตถ วตถทมมวลมากจะตานการเคลอนทไดมาก สวนวตถทมมวลนอยจะตานการเปลยนสภาพการเคลอนทไดนอย ใชสญลกษณ m แทน สนำมไฟฟำ (Electric field) เปนบรเวณโดยรอบประจ เมอนาประจอกประจหนงไปวาง ณ ตาแหนงตาง ๆ กน จะเกดแรงไฟฟากระท าตอประจทน าไปวางไว ส าหรบเสนสนามไฟฟา จะแผกระจายอยโดยทวบรเวณสนามไฟฟา และแรงทกระท าตอประจอยในสนามไฟฟา E จะมคาเทากบ qE สนามไฟฟาจะบอกทศทางของแรงทกระท าตอประจทดสอบทเปนบวก สนามไฟฟามทศออกจากประจบวก และพงเขาหาประจลบ เสนสมผสเสนแรงบอกทศของสนามไฟฟาทจดนน จ านวนเสนแรงตอพนทบอกความเขมของสนามไฟฟา

87

สมบตของเสนสนำมไฟฟำ มดงน 1. เสนสนามไฟฟาพงออกจากประจไฟฟาบวก และพงเขาสประจลบ 2. เสนสนามไฟฟาแตละเสนไมตดกน 3. เสนสนามไฟฟาจากประจชนดเดยวกนจะเบนออกจากกน และจากประจตางชนดกนจะเสรมเปนแนวเดยวกน 4. เสนสนามไฟฟาจะพงออกหรอพงเขาสผวของวตถยอมตงไดฉากกบผวของวตถเสมอ 5. เสนสนามไฟฟาจะสนสดทผวตวน าและจะไมพงผานตวน า แรงระหวำงประจไฟฟำ คลอมฟ สรปไดวา “แรงระหวางประจสองชนดมคาแปรผนตรงกบผลคณ ระหวางประจทงสองและแปรผกผนกบก าลงสองของระยะหางระหวางประจทงสอง” และเขยนสตรไดดงนวา

เมอ F = แรงระหวางประจ หนวยนวตน (N) Q1 Q2 = ขนาดประจสองชนด หนวยคลอมบ (C) r = ระยะหางระหวางประจทงสอง หนวยเปนเมตร (m) K = คาคงท = 9×102

ขอสรป 1. ประจเดยวกนจะเกดแรงผลกกน 2. ประจตางชนดกนจะเกดแรงดดกน 3. แรงทงสองเปนแรงตางรวมมอ มขนาดเทากนแตกระท าคนละประจ แรงกระท ำตอประจในสนำมไฟฟำสม ำเสมอ 1. ทศของแรงเนองจากประจบวกในสนามไฟฟาจะมทศไปทางเดยวกบสนามไฟฟา 2. ทศของแรงเนองจากประจลบในสนามไฟฟาจะมทศตรงขามกบสนามไฟฟา ในการท าใหอเลกตรอนหรอโปรตรอนเคลอนทในแนวตงฉากกบสนามไฟฟาทสม าเสมอแนวทางการเคลอนทของอนภาคทงสองจะเบนไปจากแนวเดม ในทศทางตรงขามกน ผลจาการเรยนรการเบนของคาอเลกตรอนในสนามไฟฟาและหลอดรงสคาโทด น าไปสรางจอเรดารออสซลโลสโคป และจอภาพของเครองอลตราซาวด สนำมแมเหลก เปนบรเวณโดยรอบแทงแมเหลกซงสามารถจะเกดแรงดงดดกบวตถทท าดวยเหลก นเกล และโคบอลต สนามแมเหลกมลกษณะประกอบดวยเสนแผกระจายเตมสนามแมเหลก เรยกเสนตาง ๆ เหลานวา เสนสนามแมเหลก ทศทางของเสนสมผสเสนสนามแมเหลก ณ จดใดกคอ ทศทางของสนามแมเหลก ณ จดนน โดยก าหนดวาเสนสนามแมเหลกมลกษณะเปนเสนโคงออกจากขวเหนอของแทงแมเหลกเขาสขวใตของแทง กำรแสดงเสนสนำมแมเหลก แรงทแมเหลกสงออกไปรอบ ๆ แทงแมเหลกเปนเสนโคงจากขวหนงไปสขวหนง เราเรยกเสนเหลานวาเสนสนามแมเหลก ซงสามารถใหเหนดวยการใชผงตะไปเหลก หรอใชเขมทศ -โดยใชผงตะไบเหลกท าไดโดยการวางแทงแมเหลกลงบนโตะ วางแผนกระดาษแขงทบแทงแมเหลก โปรยผงตะไบเหลกบนแผนกระดาษ เคาะแผนกระดาษเบา ๆ จะเหนวาผงตะไบเหลกบนกระดาษเรยงตวเปนเสนโคง แนวโคงแตละแนวเรยกวำ เสนแมเหลก

88

ขอสรป 1. แนวเสนสนามแมเหลกเปนแนวโคงจากขวหนงไปสอกขวหนง 2. แนวเสนสนามแมเหลกมปรมาณหนาแนนทบรเวณขวแมเหลกทปลายแทง 3. เสนสนามแมเหลกของขวตางชนดกนจะเสรมกน 4. เสนสนามแมเหลกของขวชนดเดยวกนจะเบนออกไปคนละทาง -โดยใชเขมทศ ท าไดโดยการวางแทงแมเหลกลงบนกระดาษ ใชดนสอด าขดบนกระดาษรอบแทงแมเหลก เพอแสดงต าแหนงของแทงแลวลงอกษร N และ S เพอแสดงใหเหนขวของแมเหลก วางเขมทศเลก ๆ ลงใกลขว N ของแทงแมเหลก ใชดนสอด าลงจดบนกระดาษ แสดงต าแหนงของปลายขวเหนอของเขมทศ เลอนเขมทศออกไปใหปลายขวเหนอของเขมทศทชตรงจดทไดท าไวแลวแสดงต าแหนงของปลายขวเหนอของเขมทศทกระท าตอไปเรอย ๆ จะไดจดเรยงตอกนเปนเสนโคงจากปลายขวเหนอไปยงอกปลายขวหนง จะไดเสนสนามแมเหลกเสนหนง และถาท าลกษณะเดยวกนหลาย ๆ ครงกจะไดเสนสนามแมเหลกทพงออกมาจากขวเหนอไปยงขวใต สมบตของเสนสนำมแมเหลก 1. เสนสนามแมเหลกพงออกจากขนเหนอแมเหลกเขาสขวใต 2. เสนสนามแมเหลกแตละเสนจะไมตดกน 3. เสนสนามแมเหลกจากแมเหลกตางชนดกนจะเสรมเปนแนวเดยวกน สวนเสนสนามแมเหลกชดขวเดยวกนจะไมเสรมกนเปนแนวเดยวกน แตจะเบนออกไปคนละทาง 4. เสนสนามแมเหลกสามารถพงผานแทงวตถทไมใชสารแมเหลกไดโดยปกต แตถาแทงวตถนนเปนแมเหลกจะเกดแรงกระท าตอตวแทงวตถนน กำรเคลอนทของประจไฟฟำในสนำมแมเหลก 1. เมอประจไฟฟาเคลอนทในสนามแมเหลก จะเกดแรงกระท าตอประจไฟฟาท าใหเกดการเบยงเบนขน แรงนตางจากเนองจากสนามไฟฟาเพราะจะกระท าตอประจทมการเคลอนทเทานน ประจไฟฟาจะเคลอนทเปนสวนของวงกลม แสดงใหเหนวา ทศของแรงมทศตงฉากกบความเรวและประจไฟฟา 2. เมอสนามแมเหลกเปลยนทศ ทศการเบนของอเลกตรอนจะเปลยนไปดวย เนองจากแรงแมเหลกเปลยนทศ

89

ก าหนดให X แทนสนามแมเหลกมทศพงเขาตงฉากกบกระดาษ b แทนสนามแมเหลกมทศพงออกตงฉากกบกระดาษ v แทนอเลกตรอนทมประจลบ q แทนโปรตรอนซงมประจบวก ผลของสนำมแมเหลกตอกำรเคลอนทของตวทมกระแสไฟฟำไหลผำน เมอมกระแสไฟฟาไหลผานตวน าวางไวในสนามแมเหลกจะมการเปลยนแปลงเกดขน คอ ถาผานตวน าซงวางตดกบสนามแมเหลก จะมแรงแมเหลกกระท าตอขดลวดตวน า มผลท าใหขดลวดตวน าเคลอนท โดยทศทางของแรงแมเหลกขนอยกบทศทางการไหลของกระแสไฟฟา และสนามแมเหลก ซงหลกการนน าไปใชในการท ามอเตอรไฟฟา และเครองวดไฟฟาตาง ๆ เชน การน าไปสรางมอเตอรไฟฟา ซงจะเปลยนจากพลงงานไฟฟาเปนพลงงานกล เชน พดลม ไดรเปาผม เปนตน กำรเคลอนทในแนวเสนตรงและกำรกระจดควำมเรวและควำมเรง การเคลอนทแนวตรงของวตถ หมายถง การเคลอนทโดยไมมการเปลยนทศทาง เชนการเคลอนทของผลไมทหลนจากตน การเคลอนทของรถไฟบนราง หรอการวงแขงในลของนกวงเปนตน ปรมาณตาง ๆ ทเกยวของเปนการเคลอนทในแนวตรงมหลายอยางดงน กำรเคลอนท คอ การเลอนต าแหนงของวตถจากต าแหนงหนงไปยงอกต าแหนงหนง ระยะทำง (Distance) คอ ความยาวของเสนทางทงหมดทเคลอนทจากจดเรมตนไปจนถงจดสดทาย กำรกระจด (Displacement) คอระยะทางทสนสดจากจดเรมตนไปยงจดหมายจดสดทายทความยาวเทากบความยาวของเสนตรงจากจดเรมตนไปยงจดสดทาย ควำมเรว (velocity) คอการขจดทวตถเคลอนทไดในหนงหนวยเวลาเขยนแทนดวย v ควำมเรวเฉลย (Average velocity) เขยนแทนดวย หมายถงการเปลยนแปลงการขจดในชวงเวลาทวด เขยนแทนดวย ควำมเรง (Acceleration) คอการเปลยนแปลงความเรวของวตถในหนงหนวยเวลาเขยนแทนดงน ม 3 แบบ 1. การเปลยนขนาดของความเรวของวตถ 2. การเปลยนทศทางของความเรวของวตถ 3. มการเปลยนทศทางและขนาดของความเรว ควำมเรงเฉลย (average acceleration) คอ อตราสวนระหวางความเรวทเปลยนไปกบชวงเวลาทเกดการเปลยนแปลงความเรวนน ๆ กำรเคลอนทในแนวดง เปนการเคลอนทภายใตแรงดงดดของโลก ซงวตถจะตกลงมาดวยความเรวสม าเสมอ หรอมความเรงคงตวและเรยกความเรงในการตกของวตถวาความเรงโนมถวง ((grauitatoner acceleration) g ซงคา 9.8 เมตร/วนาท2 และมทศทางดงสพนเสมอเปนคามาตรฐานโลกคาทใชในการค านวณอาจจะใชคา g = 10 m / s2

กำรเคลอนทแบบตำง ๆ กำรเคลอนทแบบโพรเจกไทล หรอกำรเคลอนทเปนเสนโคง การเคลอนทแบบโพรเจกไทล เปนการเคลอนท 2 มต คอ มการเคลอนทในแนวระดบและแนวดงพรอมกนและเปนอสระตอกน รปรางการเคลอนทเปนรปพาราโบลา อตราเรวในแนวราบมกจะคงท เพราะไมมแรงกระท าใน

90

แนวราบ อตราเรวในแนวดงเปลยนไปตามความเรง เนองจากแรงโนมถวงโลก ตวอยางการเคลอนทแบบโพรเจกไทลทเหนในชวตแระจ าวนเชน การโยนรบถงปนของชางกอสราง การโยนผลแตงโมของคนขาย การเลนบาสเกตบอล เทนนส ทมนาหนก ขวางวตถ เปนตน จากรป สรปไดวาวตถทเคลอนทดวยความเรวตน v ท ามม กบแนวราบเราสามารถแตกความเรว v ออกไปในแนวดงและแนวระดบไดดงน ความเรวในแนวดง ความเรวในแนวระดบ Vx = v cos ในการคดความเรวในแนวดงของวถโคง คดเหมอนกบการเคลอนทในแนวดงธรรมดา ดงนนถาเวลาเรมตน t = 0 Vy = V sin ท t ใด ๆ ส าหรบความเรวในแนวระดบจะคงตวตลอดเพราะไมมความเรง Sx = vx t กำรเคลอนทของรถยนตตมถนนโคง ขณะทรถยนตก าลงเลยวทางโคง แรงเขาสศนยกลางท าใหรถเลยวโคงได คอ แรงเสยดทานทเกดจากพนถนนกบดานลางของยาง อตราเรงของรถยนตจะมทศทางพงเขาสศนยกลาง และมทศตงฉากกบทศของอตราเรวของรถยนต ความเรงนเกดจากแรงเสยดทานระหวางลอรถยนต กำรยกขอบถนนเพอชวยในกำรเคลอนท เพอเปนการชวยใหรถเคลอนทเขาสทางโคง สามารถเคลอนทไดดวยอตราเรวสงขน จงนยมยกขอบถนนใหสงขนเพอเพมแรงในทศเขาสศนยกลางความโคง การเคลอนทของวตถตาง ๆ จะมลกษณะเฉพาะคอ เปนการเคลอนทวตถจะเคลอนทกลบมาซาทางเดมเสมอ ชวงเวลาทใชในการเคลอนทครบ 1 รอบ เรยกวา คาบ (period) มหนวยเปนวนาท และจานวนรอบทวตถเคลอนท ได ในแนว 1 หนวยเวลาเรยกวา ความถ (frequency) ซงมหนวยเปนรอบตอวนาทหรอเฮรตซ กรเคลอนทแบบฮำรมอนกอยำงงำย คอการเคลอนทแบบกลบไปกลบมาซ ารอบเดม โดยไมมการสญเสยพลงงาน หวใจส าคญคอ ความเรงมทศตรงกนขามกบการขจด ตวอยาง เชน บอลตดปลายสปรง การแกวงของลกตม การแกวงชงชา จ านวนครงทเคลอนทกลบไปมาตอวนาท เรยกวา ความถ มหนวยเปนรอยตอวนาท เวลาทใชในการเคลอนทครบ 1 รอบ เรยกคาบ ซงมหนวยเปนวนาท การแกวงของลกตมขนอยกบความยาวของเสนเชอกกบความเรงเนองจาก แรงดงดดของโลกตามสมการ เทคโนโลยอวกำศ เทคโนโลยอวกาศเปนการน าหลกการทางวทยาศาสตรไปใชในการขยายขอบเขตการศกษาคนควาทางดานดาราศาสตรและอวกาศ และประยกตความรทไดมาพฒนาความเปนอยของมนษยเพอความอยรอดอยางมความสขและยงยน - กลองโทรทรรศนเปนเครองมอขยายขอบเขตการเหนของมนษย ชวยขยายใหเหนรายละเอยดของดาวเคราะหและวตถทองฟาบางอยาง ซงน าไปสการปรบแกทฤษฎความเชอใหสอดคลองกบสงทพบเหนใน ธรรมชาต

91

1. กลองโทรทรรศนชนดสะทอนแสง (Reflect telescope) หลกกำรของกลองโทรทศนชนดสะทอนแสง กลองจะรบแสงทเขามากระทบกบกระจกเวาทอยทายกลองทเราเรยกวา Primary Mirror แลวรวมแสง สะทอนกบกระจกระนาบหรอ ปรซม เราเรยกวา Secondary Mirror ทอยกลางลากลอง เขาสเลนซตาขยายภาพอกทหนง อตราขยายของกลอง = ความยาวโฟกสของกระจกเวา / ความโฟกสของเลนซตา โครงสรางภายในของกลองแบบนวโทเนยน หรอ กลองแบบสะทอนแสง ขอดของกลองชนดน 1. ใชกระจกเวาเปนตวรวมแสง ทาใหสามารถสรางขนาดใหญมากๆ ได ซงจะมราคาถกกวาเลนซทมขนาดเทากน 2. โดยทวไปกลองชนดนจะมเสนผานศนยกลาง 5-6 นวขนไป ท าใหมการรวมแสงไดมากเหมาะทจะใชสงเกตวตถระยะไกลๆ เชน กาแลกซ เนบวลา เพราะมความเขมแสงนอยมาก 3. ภาพทไดจากกลองแบบสะทอนแสง จะไมกลบภาพซายขวาเหมอนกลองแบบหกเหแสง แตการมองภาพอาจจะ หวกลบบาง ขนอยกบลกษณะการมองจากกลองเพราะเปนการมองทหวกลอง ไมใชททายกลอง เหมอนกลองแบบหกเหแสง ขอเสยของกลองชนดน 1. การสรางนนยงยากซบซอนมาก 2. มกระจกบานทสองสะทอนภาพอยกลางล ากลอง ท าใหกดขวางทางเดนของแสง หากเสนผานศนยกลาง กลองเลกมากๆ ดงนนกลองแบบสะทอนแสงนจะมกมขนาดใหญ ตงแต 4.5 นวขนไป

92

2. กลองโทรทรรศนชนดหกเหแสง (Refract telescope) เปนอปกรณทสามารถขยายวตถทอยในระยะไกล กาลเลโอ เปนบคคลแรกทประดษฐกลองชนดนขน ประกอบดวยเลนซนนอยางนอยสองชน คอ เลนซวตถ (Object Lens)เปนเลนซดานรบแสงจากวตถ ซงจะมความยาวโฟกสยาว (Fo) และเลนซตา (Eyepieces) เปนเลนซทตดตาเราเวลามอง ซงมความยาวโฟกสสน (Fe) กวาเลนซวตถมากๆ อตราการขยายของกลอง = ความยาวโฟกสเลนซวตถ Fo /ความยาวโฟกสเลนซตา Fe หลกการของกลองโทรทศนชนดหกเหแสง เลนซวตถจะรบแสงจากวตถทระยะไกลๆแลวจะเกดภาพทต าแหนงโฟกส(Fo) เสมอ แลว เลนซตวทสอง หรอ เลนซตา (Fe) จะขยายภาพจากเลนซวตถอกครง ซงตองปรบระยะของเลนซตา เพอใหภาพจากเลนซวตถทตาแหนง Fo อยใกลกบ โฟกสของเลนซตา Fe และทาใหเกดภาพชดทสดโครงสรางภายในของกลองแบบหกเหแสง ทเลนซวตถมกจะใหเลนซสองแบบททามาจากวสดคนละประเภท เพอลดอาการคลาดส ขอดของกลองแบบหกเหแสง 1. เปนกลองพนฐานทสรางไดไมยากนก 2. โดยทวไปจะมเสนผานศนยกลางนอยๆจงมนาหนกเบา ขอเสยของกลองแบบหกเหแสง 1. เนองจากมเสนผานศนยกลางนอย ทาใหปรมาณการรบแสงนอยไมเหมาะใชดวตถไกลๆอยาง กาแลกซและเนบวลา 2. ใชเลนซเปนตวหกเหแสง ทาใหเกดการคลาดสไดหากใชเลนซคณภาพไมดพอ จงตองมการใชเลนซ หลายชนประกอบกนท าใหมราคาสง 3. ภาพทไดจากกลองแบบหกเหแสงจะใหภาพหวกลบและกลบซายขวา คออานตวหนงสอไมไดนนเอง ดงนนกลองแบบนจะตองม diagonal prism เพอชวยแกไขภาพ

93

ดำวเทยมและยำนอวกำศ การสงดาวเทยมและยานอวกาศขนสอวกาศจะตองอาศยเทคโนโลยจรวดเพอเอาชนะแรงดงดดของโลก ตอมามการพฒนาระบบการขนสงอวกาศซงประกอบดวย จรวดเชอเพลงแขง ถงเชอเพลงภายนอก และยานขนสงอวกาศ ท าใหการสงดาวเทยมและยานอวกาศมประสทธภาพมากขน สามารถน าชนสวนบางอยางทใชแลวน ากลบมาใชใหม ตลอดจนการแกปญหาเพอใหมนษยสามารถด ารงชวตอยไดในยานอวกาศดวยการออกก าลงกาย ประเภทของดำวเทยมบำงประเภท เชน 1. ดาวเทยมอตนยมวทยา 2. ดาวเทยมสงเกตการณดาราศาสตร 3. ดาวเทยมชวภาพ 4. ดาวเทยวทางการทหาร 5. ดาวเทยมส ารวจทรพยากรโลก 6. ดาวเทยมสอสารโทรคมนาคม 7. ดาวเทยมสงเกตการณดวงอาทตย 8. ดาวเทยมหองทดลองทางวทยาศาสตร เชน หองทดลอง LDEF ซงยานขนสงอวกาศน าไปปลอยในอวกาศ ตงแตเดอนเมษายน 2527 และน ากลบลงมา เมอ 12 ม.ค. 2533 โครงการทดลองน าเมลดมะเขอเทศ 5 ถงใหญ หลงกลบมาแลวจายเมลดมะเขอเทศ 2 แบบ ใหศกษาคอทน ามาจากอวกาศเปรยบเทยบกบทผวโลกศกษาการเจรญเตบโตของเมลดมะเขอเทศทงสองการสงดาวเทยมและยานอวกาศจากพนโลกขนสอวกาศ ตองตอสกบแรงดงดดของโลก ดาวเทยมและยานอวกาศตองเอาชนะ แรงดงดดของโลก โดยอาศยจรวดทมแรงขบดนและความเรวสง ความเรวของจรวดตองมากกวา 7.91 กโลเมตรตอวนาท ยานอวกาศจงจะสามารถขนไปสอวกาศและโคจรรอบโลกในระดบตาทสด (0 กโลเมตร) ได ถาความเรวมากวาน ยานจะขนไป โคจรอยในระดบทสงกวา เชน ถาหากความเรวจรวดเปน 8.66 กโลเมตรตอวนาท ยานจะขนไปไดสง 1,609 กโลเมตร ถา

94

หากจะให ยานหนออกไปโคจรรอบดวงอาทตย จรวดทพายานออกไปตองมความเรวทผวโลกมากกวา 11.2 กโลเมตรตอวนาท ซงเรยกวา ความเรวหลดพน (Escape Velocity) หรอความเรวผละหนความเรวหลดพนจากโลกจะลดต าลงเมอหางจากโลกมากขน ดงตารางความสงจากผวโลก และความเรวผละหน เชอเพลงทใชในการสงยานอวกาศ ควรใชเชอเพลงเหลว ซงแยกเชอเพลงและสารทชวยในการเผาไหมออกจากกน การน าจรวด มาตอเปนชน ๆ จะชวยลดมวลของจรวดลง และเมอจรวดชนแรกใชเชอเพลงหมด กปลดทงไป และใหจรวดชนตอไป ท าหนาท ตอจนถงจรวดชนสดทายทตดกบดาวเทยมหรอยานอวกาศ ป พ.ศ. 2469 โรเบรต กอดดาร ชาวอเมรกน ประสบความส าเรจในการสรางจรวดเชอเพลงเหลว โดยใชออกซเจนเหลว เปนสารทชวย ในการเผาไหมอยในถงหนงและไฮโดรเจนเหลวเปนเชอเพลงอยในอกถงหนง ระบบก ำรขนสงอวก ำศ ประกอบดวย 3 สวน คอ 1. จรวดเชอเพลงแขงขนาบ 2 ขาง 2. ถงเชอเพลงภายนอก 3. ยานขนสงอวกาศ ควำมรวทยำศำสตรพนฐำนกบกำรพฒนำเทคโนโลยอวกำศ - การสงและควบคมตดตามดาวเทยมและยานอวกาศอาศยจรวดทมแรงขบดนจากเชอเพลงเปนหลก ซงเปนไปตามกฎการเคลอนทขอท 3 ของนวตน แรงกรยาทแกสรอนถกขบออกมาจากการเผาไหม เทากบแรงปฏกรยาทกระท าตอจรวด สงผลใหจรวดเคลอนทในทศตรงขาม ดงนนแรงดนของจรวดจะแปรตามความเรวของแกสทถกขบออกมาจากจรวด - การพบอตราสวนทเหมาะสมของเชอเพลงกบสารทใหออกซเจน ซงรวมกนเปนสารขบดน เชน อตราสวนของสารขบดนทประกอบดวยไฮโดรเจนเหลว ( เชอเพลง) กบออกซเจนเหลว เปน 1 : 1.5 โดยน าหนก เปนตน - ความรเกยวกบความเรวในวงโคจรของยานอวกาศทระดบความสงตาง ๆ โดยทยานอวกาศไมตกลงมาสพนโลก เชน ทความสง 160 กโลเมตร ยานอวกาศตองโคจรดวยความเรวประมาณ 7.8 กโลเมตรตอวนาท - ความรเกยวกบการผลตพลงงานไฟฟาในอวกาศ ซงอาจผลตไดจากแหลงตอไปน - เซลลสรยะ (solar cells) - เซลลเชอเพลง (fuel cells) - เครองปฏกรณนวเคลยร จากความรและการพฒนาเทคโนโลยอวกาศกอใหเกดประโยชนตอมนษยในดานตาง ๆ เชน การพยากรณอากาศ โดยอาศยขอมลจากดาวเทยมอตนยมวทยา การส ารวจทรพยากรของโลกจากดาวเทยมส ารวจทรพยากร การสอสารโทรคมนาคมจากดาวเทยมสอสาร และการสงเกตการณดาราศาสตรจากดาวเทยมทมกลองโทรทรรศนและอปกรณดาราศาสตร และกลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบล

95

ผลของควำมกำวหนำดำนอวกำศ จากการส ารวจอวกาศท าใหเกดความรทางวทยาศาสตรเพมขนเปนอยางมาก ทงความรเกยวกบโลก อวกาศในหวงลก และการพฒนาเทคโนโลยทจ าเปนตอโครงการอวกาศ เปนผลใหมนษยไดรบประโยชนจากความรดงกลาว ไดแก - ความกาวหนาของระบบโทรคมนาคม - การใชดาวเทยมสารวจทรพยากรธรรมชาต - ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยดวยเครองมอวด เครองมอตรวจจบ วสดศาสตร และเทคโนโลยพลงงาน - การเพมพนความรในเชงลกและกวางทางดาราศาสตร

96

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง แรงและพลงงำนเพอชวตและกำรเคลอนท

1. ใหผเรยนอธบายความหมายของคาดงตอไปน 1.1 แรง (force) หมายถง ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................ ....................................... 1.2 สนามโนมถวง (gravitational field) หมายถง ..................................................................................................................................................................... ......... ......................................................................................................................... ..................................................... 1.3 สนามไฟฟา (Electric field) หมายถง ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................................................... ....... 1.4 สนามแมเหลก (Magnetic field) หมายถง ............................................................................. ................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. ใหผเรยนอธบายความหมายของคาตอไปน 2.1 การกระจด หมายถง............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................... ................................... 2.2 ความเรว หมายถง....................................................................... ....................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 2.3 ความเรง หมายถง............................................................................................................................. ................................................. ............................................................. ................................................................................................................. 3. ใหผเรยนตดรปภาพการเคลอนทของสงตางๆ ในชวตประจาวน อยางนอย 3 ภาพ ............................................................. ................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................................. .

97


วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง แรงและพลงงำนเพอชวตและกำรเคลอนท

1. ใหผเรยนอธบำยควำมหมำยของค ำดงตอไปน 1.1 แรง (force) หมายถง แรง หมายถง สงทมากระท าตอวตถ แลวท าใหวตถเกดการเปลยนแปลงสภาพการเคลอนท 1.2 สนามโนมถวง (gravitational field) หมายถง สนามโนมถวง หมายถง บรเวณโดยรอบโลกทสามารถสงแรงดงดดกระท าตอวตถทวางอยในบรเวณนนได 1.3 สนามไฟฟา (Electric field) หมายถง สนามไฟฟา หมายถง บรเวณโดยรอบประจไฟฟาทสามารถสงแรงกระท าตอประจทดสอบทวางอยในบรเวณนนได 1.4 สนามแมเหลก (Magnetic field) หมายถง สนามแมเหลก หมายถง บรเวณโดยรอบแทงแมเหลกทสามารถสงแรงกระท าตอวตถทเปนสารแมเหลกซงวางอยในบรเวณนน 2. ใหผเรยนอธบำยควำมหมำยของค ำตอไปน 2.1 การกระจด หมายถง ระยะกระจดนบตงแตจดเรมตนไปยงจดสดทายของการเคลอนทขนาดของการกระจด แทนดวยเสนตรง ทปลายมหวลกศรซงแทนทศทางของการกระจด 2.2 ความเรว หมายถง การกระจดทเปลยนไปในหนงหนวยเวลา 2.3 ความเรง หมายถง ความเรวทเปลยนไปในหนงหนวยเวลา 3. ใหผเรยนตดรปภำพกำรเคลอนทของสงตำงๆ ในชวตประจำวน อยำงนอย 3 ภำพ ตวอยำง ภาพรถยนตวงทางโคง รถไฟก าลงวง คนก าลงเตะฟตบอล คนแกวงชงชา พดลมก าลงหมน

98

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง เทคโนโลยอวกำศ

1. เทคโนโลยอวกาศหมายถง ....................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................. ................. ................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................... ................................................. 2. บอกประโยชนของเทคโนโลยอวกาศมอะไรบางอธบาย ............................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................... ........... ...................................................................................................................... ........................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................... ........................... ...................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................... ................................................. 3. โครงการส ารวจอวกาศทส าคญไดแกโครงการส ารวจอะไรบาง ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................... .................... ............................................................................................................. ................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................... .................................... ............................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................. ................................................. 4. ดาวเทยมไทยคมของประเทศไทยมไวเพอประโยชนอะไร ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................................ ................................................................................................................................... .............................................................................

99

เฉลยค ำตอบใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง เทคโนโลยอวกำศ 1.ควำมหมำยของเทคโนโลยอวกำศ

อวกาศ หมายถง อาณาบรเวณอนกวางใหญทอยเลยชนบรรยากาศของโลกออกไป ไมสามารถระบถงขอบเขตไดอยางชดเจน โดยปกตอวกาศเปนทวางเปลา มความหนาแนนนอย การศกษาความรเกยวกบอวกาศจ าเปนตองใชความร เครองมอ และกลวธทางวทยาศาสตรมาประยกตปรบใชใหเกดประโยชนดงนน เทคโนโลยอวกาศ จงหมายถง ระเบยบการน าความร เครองและวธการตาง ทางวทยาศาสตรมาปรบใชใหเหมาะสมกบการศกษาทางดานดาราศาสตร และอวกาศ ตลอดจนสามารถน ามาประยกตใชใหสอดคลองกบทรพยากรธรรมชาต และการด ารงชวตของมนษยดวย เชน การน าเทคโนโลยอวกาศมาใชส ารวจและตรวจสอบสภาพอากาศของโลก เปนตน 2.ประโยชนของเทคโนโลยอวกำศ

ปจจบนสงประดษฐทอาศยความรทางดานเทคโนโลยอวกาศมมากมายหลายชน โดยเฉพาะการสรางดาวเทยมประเภทตาง ๆ ขนมาชวยอ านวยประโยชนตอการด ารงชวตของมนษยในหลาย ๆ ดาน ทส าคญ ไดแก

การสอสาร ดาวเทยมสอสาร เปนดาวเทยมทท าหนาทเปนสถานรบสงคลนวทยเพอการสอสารและโทรคมนาคม

ทงทเปนการสอสารภายในประเทศและระหวางประเทศ สวนใหญใชส าหรบกจการโทรศพท โทรเลข โทรสาร รวมทงการถายทอดสญญาณโทรทศนและสญญาณวทย

การพยากรณอากาศ ดาวเทยมอตนยมวทยา ท าหนาทสงสญญาณภาพถายทางอากาศทประกอบดวยขอมลทาง

อตนยมวทยา เชน จ านวนและชนดของเมฆ ความแปรปรวนของอากาศ ความเรวลม ความชน อณหภม ท าใหสามารถเตอนภยทเกดจากธรรมชาตตาง ๆ โดยเฉพาะการเกดลาพาย

การส ารวจทรพยากรธรรมชาต ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาต เปนดาวเทยมทถกใชเปนสถานเคลอนทส ารวจดพนทผวโลกและ

กำรเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขน ท าใหทราบขอมลทงทางดานธรณวทยา นเวศวทยา เปนประโยชนดานการเกษตรและการอนรกษทรพยากรธรรมชาต 3.โครงกำรส ำรวจอวกำศทส ำคญไดแกโครงกำรส ำรวจอะไรบำง

ไพออเนยร 5 เมอป 2501 ส ารวจ โลก ดาวศกร เรอง แถบรงสและลมสรยะ เรนเจอร เมอป 2504 ส ารวจ ดวงจนทร เรอง ถายรปพนผวดวงจนทร เซอรเวยเออร เมอป 2504 ส ารวจ ดวงจนทร เรอง ลงดวงจนทรโดยไมมมนษยเปนล าแรก มารเนอร 2 เมอป 2505 ส ารวจ ดาวศกร เรองอณหภม สนามแมเหลก บรรยากาศ มารเนอร 4 เมอป 2508 ส ารวจ ดาวองคารเรอง ถายภาพ อณหภม บรรยากาศ มารเนอร 5 เมอป 2510 ส ารวจ ดาวศกร เรอง ถายภาพ อณหภม บรรยากาศ วนส 4 เมอป 2510 ส ารวจ ดาวศกร ลงสพนดาวศกรโดยไมมมนษย อะพอลโล 11 เมอป 2512 ส ารวจ ดวงจนทร เรอง ยานอวกาศล าแรกลงดวงจนทร

ไพออเนยร F เมอป 2513 ส ารวจ ดาวพฤหสบด โดย ถายภาพ อณหภม บรรยากาศแรงโนมถวง

100

ไพออเนยร G เมอป 2517 ส ารวจ ดาวพฤหสบด โดย ถายภาพ อณหภม บรรยากาศแรงโนมถวง ไวกง 1, 2 ป 2519 ดาวองคาร ส ารวจสงมชวต อณหภม บรรยากาศ ความสนสะเทอน พนผวและสนามแมเหลก

4. ดำวเทยมไทยคมของประเทศไทยมไวเพอประโยชนอะไร -เพอการสอสาร

101


กจกรรมการเรยนร …………………………......................................……………………………………………………………………………………………… …………………………...................……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………..................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………..................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………................………………………………………………………………………………………………………… ………………………………................………………………………………………………………………………………………………… ……………………………….................………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................……………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................…………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

102

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๖

103

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา วทยาศาสตร รหสวชา พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๕ หนวยกต

หวเรอง อาชพชางไฟฟา ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๖ อาชพชางไฟฟา

๑.สามารถอธบาย ออกแบบ วางแผน ทดลอง ทดสอบ ปฏบตการเรองไฟฟาไดอยางถกตองและปลอดภย คด วเคราะห ๒.สามารถเปรยบเทยบขอด ขอเสย ของการตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม แบบขนาน แบบผสม

๑. ประเภทของไฟฟา ๒. วสดอปกรณเครองมอชางไฟฟา ๓. วสดอปกรณทใชในวงจรไฟฟา การตอวงจรไฟฟาอยางงาย ๔. กฎของโอหม ๕. การเดนสายไฟฟาอยางงาย ๖. การใชเครองใชไฟฟาอยางงาย ๗. ความปลอดภยและอบตเหตจากอาชพชางไฟฟา ๘. การบรหารจดการและการบรการ ๙. โครงงานวทยาศาสตรสอาชพ ๑๐. ค าศพททางไฟฟา

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา 1. ผเรยนน าเสนอการเรยนเรองอาชพชางไฟฟา ใหเขาใจโดยไปศกษาจากปราชญชาวบานในพนท ทมอาชพเปนชางไฟฟา ซงจะไดขอมลครบ ประหยดเวลาไมตองรอการสอนเสรม ขนท ๒ แสวงหาความร - ใหนกศกษาคนควาขอมลเบองตน - ครชแจงรายละเอยดการปฏบตตนในการคนควาและการจดท าใบงานใหนกศกษาเขาใจใหนกศกษาคนควาขอมลเบองตน - ครชแจงรายละเอยดการปฏบตตนในการคนควาและการจดท าใบงานใหนกศกษาเขาใจ

- ใบความรเรองอาชพชางไฟฟา - .ใบงานเรองอาชพชางไฟฟา -อนเตอรเนต - สอเพมเตมเพอใชส าหรบคนควาทเหมาะสมตามแตละสภาพพนทในการจดการเรยนรของ กศน.แตละแหง 1. วซดทางไกล 2. ETV 3. ภาคเครอขาย 4. ภมปญญาทองถน

- ใบงานสรปการศกษานอกสถานท - รายงานการคนควา - แฟมสะสมงาน - ใบงานสรปผลการคนควา - แฟมสะสมงาน - เกณฑการประเมน - การคนควา - น าเสนอรายงาน - แบบทดสอบ - อภปราย

104


๓.สามมารถประยกตและเลอกใชความร และใชทกษะอาชพทางไฟฟา ใหเหมาะสมกบดานบรหารจดการและการบรการ

ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช - ผเรยนไดฝกการบนทกสรปผลงานจดท ารายงานเพมความคดสรางสรรคผลงานลงในแฟมสะสมผลงานของผเรยน ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร - ผเรยนน าเสนอผลงาน - ครตดสนผลรายงานตามเกณฑทก าหนด

5.หนงสอเรยน 6. หองสมด 7. Tutor Chanel 8. E-learning

105


เรอง อำชพชำงฟำ วสดอปกรณทใชในวงจรไฟฟำ 1 สำยไฟ เปนอปกรณส าหรบสงพลงงานไฟฟาจากทหนงไปยงอกทหนง โดยกระแสไฟฟาจะน าพลงงานไฟฟาผานไปตามสายไฟจนถงเครองใชไฟฟา สายไฟท าดวยสารทมคณสมบตเปนตวน าไฟฟา (ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดด) ไดแก 1) สายไฟแรงสง ท าดวยอะลมเนยม เพราะอะลมเนยมมราคาถก และน าหนกเบากวาทองแดง 2) สายไฟทวไป (สายไฟในบาน) ท าดวยโลหะทองแดง เพราะทองแดงมราคาถกวาโลหะเงน

ก. สายทนความรอน มเปลอกนอกเปนฉนวนททนความรอน เชน สายเตารด ข. สายค ใชเดนในอาคารบานเรอน ค. สายค มลกษณะออน ใชกบเครองใชไฟฟาภายในบาน เชน วทย โทรทศน ง. สายเดยว ใชเดนในทอรอยสาย 2 ฟวส เปนอปกรณทท าหนาทปองกนไมใหกระแสไฟฟาไหลผานเขามามากเกนไป ถามกระแสผานมามากฟวสจะตดวงจรไฟฟาโดยอตโนมต ฟวสท าดวยโลหะผสมระหวางตะกว กบดบก และบสมทผสมอย ซงเปนโลหะทมจดหลอมเหลวต า มความตานทานสง และมรปรางแตกตางกนไปตามความตองการใชงาน

106

3 สวตซ เปนอปกรณทตดหรอตอวงจรไฟฟาในสวนทตองการ ท าหนาทคลายสะพานไฟ โดยตออนกรมเขากบเครองใชไฟฟา สวตซม 2 ประเภท คอ สวตซทางเดยว และสวตซสองทาง

4 สะพำนไฟ เปนอปกรณส าหรบตด หรอตอวงจรไฟฟา ประกอบดวย ฐาน และคนโยกทมลกษณะเปนขาโลหะ 2 ขา ซงมทจบเปนฉนวน เมอสบคนโยกลงไปในชองทท าดวยตวน าไฟฟา กระแสไฟฟาจากมาตรไฟฟาจะไหลเขาสวงจรไฟฟา และเมอยกคนโยกขนกระแสไฟฟาจะหยดไหล

5 สตำรตเตอร (Starter) หมายถง อปกรณนอกเหนอสวตชหลก ท าหนาทตอหรอตดวงจรอนไสกอนของหลอด สตารตเตอรแบงเปน 2 ประเภท คอ

107

ประเภท 1 สตารตเตอรไมมขดจ ากดระยะเวลาการท างาน ประเภท 2 สตารตเตอรมขดจากดระยะเวลาการท างาน ซงแบงเปน 3 ชนด ดงตอไปน 1) ชนดไมสามารถตงใหมได 2) ชนดตงใหมได 3) ชนดตงใหมไดอตโนมตโดยการกระตนดวยสวตชหลก หรอวธการอนๆ ทออกแบบไวโดยมวตถประสงคเพอการจดหลอด 6 บลลำสต (Ballast) ท าหนาทเพมความตางศกยไฟฟา มความตานทานตอไฟฟากระแสสลบสง บลลาสตทใชแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1.บลลาสตแมเหลกไฟฟา 2.บลลาสตอเลกทรอนกส 1) บลลาสตแมเหลกไฟฟา (Electromagnetic Ballast) เปนบลลาสตทใชขดลวดพนรอบแกนเหลกเพอทางานเปน Reactor ตออนกรมกบหลอด

ภาพแสดงบลลาสตแมเหลกไฟฟา 2) บลลาสตอเลกทรอนกส (Electronic Ballast) เปนบลลาสตทใชวงจรอเลกทรอนกสทางานจะมราคาคอนขางแพง แตมขอดกวาบลลาสตแมเหลกไฟฟาหลายขอคอ ชวยเพมประสทธภาพของหลอด ไมเกดการกระพรบหรอเกดแสงวาบ สามารถเปดตดทนทไมตองใชสตารตเตอร เพมอายการใชงานของหลอด และไมตองปรบปรงเรองตวประกอบกาลง (Power Factor P.F.) นอกจากนยงไมมเสยงรบกวน และนาหนกเบาอกดวย

ภาพแสดงบลลาสตอเลกทรอนกส

108

7 มเตอรไฟฟำ

เราสามารถตรวจสอบกระแสไฟฟาในเสนลวดได โดยแขวนแทงแมเหลกใกลๆเสนลวด แลวสงเกตการเบนของแทงแมเหลก แนวความคดนน าไปสการสรางเครองวด(มเตอร) การเบนของเขมบนสเกลจะบอกปรมาณของกระแสไฟฟาเปนเครองวดความตางศกยไฟฟาได

แกลแวนอมเตอร (Galvanometer) เปนเครองมอทใชตรวจหากระแสตรงใชหลกการของผลทางแมเหลก เครองมอทงายทสด คอเขมทศวางไวใกลเสนลวดเพอตรวจดวามกระแสไฟฟาไหลผานเสนลวดหรอไม แกลแวนอมเตอรแบบขดลวดเคลอนทใชหลกการผลทางมอเตอรในการแสดงการเบนของเขม แอมมเตอร (Ammeter) เปนเครองมอใชวดกระแสไฟฟา ท าดวยแกลแวนอมเตอรชนดขดลวด มการออกแบบท าใหเขมเบนไปตามสเกลในการวดกระแสไฟฟาคาสงๆ ตองเพมชนตเขาไปเพอใหกระแสไฟฟาสงท าใหเขมเบนเตมสเกลใหม โวลตมเตอร (Voltmeter) เปนเครองมอทใชวดความตางศกยไฟฟาระหวางจด 2 จด ท าจากแกลแวนมเตอรทตออนกรม กบความตานทานสงความตางศกยขนาดหนงใหกระแสไฟฟาทท าใหเขมเบนไปเตมสเกล ในการวดความตางศกยสงมากๆ ตองใชมลตไพลเออร มลตมเตอร (Multimeter) เปนแกลแวนอมเตอรทตอกบชนต(ดแอมมเตอร)และมลตไพลเออร (ดโวลตมเตอร)ใชวดกระแสไฟฟาและความตางศกยไฟฟา มเตอรชนดแทงเหลกเคลอนท (Moving iron meter) เปนมเตอรทใชวดกระแสไฟฟาซงท าใหเกดการเหนยวน าแมเหลกในแทงเหลก 2 อน ดดหรอผลกกน ทาใหเกดการเบนของแทงเหลกนน

109

กำรตอวงจรไฟฟำ วงจรไฟฟาเปนเสนทางเคลอนทของประจไฟฟา การเคลอนทจะเกดขนไดจะตองมแหลงก า เนดพลงงานไฟฟาตอเชอมเขากบเสนลวดตวน า และอปกรณไฟฟาหนง หรอสองชนด เชน สวตซความตานทาน แอมมเตอรโวลดมเตอร หรอหลอดไฟฟา เปนตน กระแสไฟฟาจะไหลออกจากแหลงก าเนดไปโดยรอบวงจรทตอเชอมกน

วงจรไฟฟำทมอปกรณตอเชอมกน และแผนผงวงจรไฟฟำ นกวทยาศาสตรนยมใชสญลกษณเปนตวแทนอปกรณไฟฟาตาง ๆ ในวงจรไฟฟาเพอใหวาดงาย และท าความเขาใจไดในเวลาอนรวดเรว โดยใชสญลกษณทใชแทนอปกรณไฟฟาตาง ๆ แสดงไว ดงตาราง

110

กำรตอวงจรไฟฟำแบบตำง ๆ ม 2 ลกษณะ ดงน 1. กำรตอวงจรไฟฟำแบบอนกรม การตอแบบอนกรมเปนวงจรทมอปกรณไฟฟาเชอมตอกนกบแหลงก าเนดไฟฟา จากอปกรณหนงไปยงอปกรณอน ๆ โดยตรง มรปแบบเปนวงจรเดยว ขอเสยของการตออปกรณไฟฟาแบบอนกรมกคอ ถาอปกรณใดอปกรณหนงเสยกจะทาใหกระแสไฟฟาในวงจรหยดไหลไมสามารถใชอปกรณอนได

สรปลกษณะส ำคญของกำรตอควำมตำนทำนแบบอนกรม 1. สามารถหาคาความตานทานไดโดยการรวมกน ดงนนความตานทานรวมจะมคามากขน 2. ปรมาณกระแสไฟฟาทไหลผานตวตานทานแตละตวเทากบกระแสไฟฟาในวงจร 3. ความตางศกยระหวางปลายทงสองของตวตานทานจะเทากบผลบวกของความตางศกยไฟฟา ระหวางปลายทงสองของตวตานทานจะเทากบผลบวกของความตางศกยไฟฟาระหวางปลายทงสองของตวตานทานแตละตว 2. กำรตอวงจรไฟฟำแบบขนำน การตอแบบขนานเปนวงจรไฟฟาทแยกอปกรณแตละชนดในการเชอมตอกนกบแผลงก าเนดไฟฟา มลกษณะของรปแบบวงจรหลาย ๆ วงจร ในวงจรรวมดงแผน ขอดของการตออปกรณไฟฟาแบบขนานกคอ ถาอปกรณใดอปกรณหนงเสย หรอชารด อปกรณอนกยงมกระแสไฟฟาไหลผานได

111

ในอปกรณไฟฟาตาง ๆ ดวยปรมาณทไมเทากน ขนอยกบความตานทานของอปกรณไฟฟา ถาอปกรณไฟฟามความตานทานสง กจะมปรมาณกระแสไฟฟาไหลอยางนอย แตถาอปกรณไฟฟามความตานทานต า จะมปรมาณกระแสไฟฟาไหลผานมาก และกระแสไฟฟาทไหลผานอปกรณไฟฟาแตละอนรวมกนแลวจะเทากบกระแสไฟฟาทไหลออกจากแหลงก าเนด เราใชหลกการและความสมพนธจากกฎของโอหม มาค านวณหาความตานทาน และปรมาณกระแสไฟฟาทไหลในวงจรเมอตอหลอดไฟฟาแบบขนานได สรปสำระสำคญของกำรตอควำมตำนทำนแบบขนำน 1. ความตานทานรวมของวงจรมคานอยลง และนอยกวาความตานทาน ตวทนอยทสดทนา มาตอขนานกน 2. ปรมาณกระแสไฟฟารวมของวงจรมคาเทากบผลบวกของกระแสไฟฟาของวงจรยอย 3. ความตางศกยระหวางปลายทงสองของตวตานทานแตละตวมคาเทากน และเทากบความตางศกยไฟฟาระหวางปลายทงสองของตวตานทานทตอขนานกน กฎของโอหม กระแสไฟฟาทไหลในวงจรไฟฟาไดนน เกดจากแรงดนไฟฟาทจายใหกบวงจร และปรมาณกระแสไฟฟาภายในวงจรจะถกจ ากดโดยความตานทานไฟฟาภายในวงจรไฟฟานน ๆ ดงนนปรมาณกระแสไฟฟ าภายในวงจรจะขนอยกบแรงดนไฟฟา และคาความตานทานของวงจร ซงวงจรนเรยกวา กฎของโอหม กลาววากระแสไฟฟาทไหลในวงจรจะแปรผนตรงกบแรงดนไฟฟา และแปรผกผนกบความตานทานไฟฟา โดยเขยนความสมพนธไดดงน กำรเดนสำยไฟฟำ วธการเดนสายไฟฟา แบงออกได 2 แบบ คอแบบเดนบนผนงและแบบฝงในผนง 1. การเดนสายไฟบนผนง การเดนสายไฟแบบนจะมองเหนสายไฟ อาจท า ใหดไมเรยบรอย ไมสวยงาม หากชางเดนสายไฟ ไมเรยบตรง ยงจะเสรมใหดไมเรยบรอยตกแตงหองใหดสวยงามยาก มขอดทคาใชจายถกกวาแบบฝงในผนง สามารถตรวจสอบและซอมแซมไดงาย 2. การเดนแบบฝงในผนง การเดนแบบฝงในผนงเปนการเดนสายไฟโดยรอยสายผานทอสายไฟซงฝงในผนงอาคาร ท า ใหดเรยบรอยและตกแตงหองไดงายเพราะมองไมเหนสายไฟจากภายนอก การเดนทอรอยสายตองท าควบคไปพรอมการ กอ-ฉาบ ไมควรประหยดหรอปลอยใหมการลกไกโดยการเดนสายไฟแบบฝงในผนงโดยไมรอยใสทอรอยสายไฟ เพราะหากเกดไฟรวอาจเกดอบตเหตกบผอาศยเมอไปสมผสก าแพง การตดตงมคาใชจายสงกวาแบบเดนสายบนผนง การตดตงมความยงยากและซบซอน การเปลยนแปลงและซอมแซมภายหลงจากทไดตดตงไปแลวท าไดยากและเสยคาใชจายมากกวาแบบแรกมาก

112

การเดนสายไฟมกจะใชวธเดนสายลอยตามผนงอาคาร ขณะทการเดนทอน าจะเดนทอลอยตามขอบพนและขอบผนงเมอใชงานไป หากเกดการชารดเสยหายขนการตรวจสอบและการซอมแซมกสามารถท าไดไมยาก แตในปจจบนบานเรอนสมยใหม มความพถพถน ในดานความสวยงามมากขน การเดนสายไฟมกจะใชวธเดนสายรอยทอ ซงฝงอยภายในผนง หรอเหนอเพดานขณะทการเดนทอน า จะใชวธเดนทอฝงอยภายในผนง หรอใตพน เพอซอนความรกรงรง ของสายไฟ และทอน าเอาไว การเดนสายไฟและทอน าแบบฝงนแมจะเพมความสวยงาม และความเปนระเบยบเรยบรอย ใหแกตวบาน แตกมขอเสยแฝงอย เพราะถาเกดปญหาไฟชอต ไฟรว หรอทอน ารว ซงอาจจะมสาเหตมาจากการใชวสดทดอยคณภาพ การตดตงอยางผดวธ หรอการช ารดเสยหายอนเนองมาจากการใชงานกตาม การตรวจสอบ หรอการซอมแซมยอมท าไดล าบาก อาจถงขนตองท าการรอฝาเพดานรอกาแพงหรอพนทบางสวนเพอท าการตรวจสอบและ แกไขปญหาทเกดขน ซงท าใหเกด ความเสยหายตอตวบาน เสยเวลา และเสยคาใชจายสงในการวางระบบไฟฟา วธหลกเลยงปญหาขางตนอยางงายๆวธหนงกคอการเลอกเดนสายไฟแบบลอย ซงอาจจะดไมเรยบรอยนกและเหมาะสาหรบ อาคารบานเรอนขนาดเลกเทานน แตส าหรบผทตองการความประณตสวยงามหรอบานขนาดใหญทมการเดนสายไฟ เปนจ านวนมาก การเดนสายไฟแบบฝง ดจะมความเหมาะสมกวา อยางไรกตาม ปญหาตางๆ ดงกลาวอาจจะปองกนหรอท าให ลดนอยลงไดโดยการเลอกใชวสดทมคณภาพ ใชวสดทถกตอง และมขนาดทเหมาะสม รวมทงมการตดตงอยางถกวธและมระบบ แบบแผน

ขอแนะน ำในกำรออกแบบระบบวงจรไฟฟำภำยใน ระบบวงจรไฟฟาภายในบานควรแยกวงจรควบคมพนทตางๆ เปนสวนๆ เชน แยกตามชนหรอแยกตามประเภทของการใชไฟฟา ท าใหงายตอการซอมแซมในกรณไฟฟาขดของ หองควรแยกไวต างหากเพราะหากตองดบไฟในบาน เพอซอมแซมจะไดไมตองดบไฟหองครวทมตเยนทแชอาหารไว อาหารจะไดไมเสย กำรใชเครองใชไฟฟำอยำงงำย ไฟฟาแสงสวาง - ตดตงจ านวนหลอดไฟฟาเทาทจ าเปนและเหมาะสมกบการใชงาน - ใชหลอดไฟฟาชนดทใชแสงสวางมากแตกนไฟนอย และมอายกใชงานยาวนานกวา เชน หลอดฟออเรสเซนต หลอดคอมแพคท เปนตน - ท าความสะอาดหลอดไฟฟาหรอโคมไฟเปนประจา - ตกแตงภายในอาคารสถานทโดยใชสออนเพอเพมการสะทอนของแสง - ปดสวตซหลอดไฟฟาทกดวงเมอเลกใชงาน พดลม - เลอกขนาดและแบบใหเหมาะสมกบการใชงาน - ปรบระดบความเรวลมพอสมควร - เปดเฉพาะเวลาทจ าเปนเทานน - หมนบารงดแลรกษาใหอยในสภาพทด เครองรบโทรทศน - ควรเลอกขนาดทเหมาะสมกบครอบครวและพนทในหอง - ควรเลอกชมรายการเดยว หรอเปดเมอถงเวลาทมรายการทตองการชม

113

- ถอดปลกเครองรบโทรทศนทกครงเมอไมมคนชม เครองเปาผม - ควรเชดผมใหหมาดกอนใชเครองเปาผม - ควรขยและสางผมไปดวยขณะใชเครองเปาผม - เปาผมดวยลมรอนเทาทจ าเปน เตารดไฟฟา - พรมน าเสอผาแตพอสมควร - ปรบระดบความรอนใหเหมาะสมกบชนดของเสอผา - เรมตนรดผาบาง ๆ ขณะทเตารดยงรอนไมมาก - เสอผาควรมปรมาณมากพอสมควรในการรดแตละครง - ถอดปลกกอนเสรจสนการรด 2-3 นาท เพราะยงคงมความรอนเหลอพอ หมอชงกาแฟ - ใสน าใหมปรมาณพอสมควร - ปดฝาใหสนทกอนตม - ปดสวตซทนทเมอน าเดอด หมอหงขาวไฟฟา - เลอกใชขนาดทเหมาะสมกบครอบครว - ถอดปลกออกเมอขาวสกหรอไมมความจ าเปนตองอนใหรอนอกตอไป ตเยน - เลอกใชขนาดทเหมาะสมกบครอบครว - ตงวางตเยนใหหางจากแหลงความรอน - ไมควรน าอาหารทรอนเขาตเยนทนท - ไมควรใสอาหารไวในตเยนมากเกนไป - หมนละลายน าแขงออกสปดาหละครง - หมนท าความสะอาดแผงระบายความรอน - ไมควรเปดประตตเยนบอย ๆ หรอปลอยใหเปดทงไว - ดแลยางขอบประตตเยนใหปดสนทเสมอ เครองท าความรอน - เลอกใชขนาดทเหมาะสมกบครอบครว - ไมควรปรบระดบความรอนสงจนเกนไป - ควรปดวาลวบางเพอรกษาน ารอนไวขณะอาบน า - ไมควรใชเครองท าความรอนในฤดรอน - ปดวาลวน าและสวตซทนทเมอเลกใชงาน เครองปรบอากาศ - หองทตดตงเครองปรบอากาศ ควรใชฝาเพดานทมคณสมบตเปนฉนวนปองกนความรอน - เลอกขนาดของเครองใหเหมาะสมกบขนาดพนทหอง - เลอกใชเครองปรบอากาศทไดรบการรบรองคณภาพและชวยประหยดพลงงาน

114

- ปรบระดบอณหภมและปรมาณลมใหเกดความรสกสบายในแตละฤดกาล - หมนดแลบารงรกษาและท าความสะอาดชนสวนอปกรณและเครองใหอยในสภาพทดอยเสมอ - ดแลประตหนาตางใหปดสนทเสมอ - ใชพดลมระบายอากาศเทาทจ าเปน - ปดเครองกอนเลกใชพนทปรบอากาศประมาณ 2-3 นาท เครองซกผา - ในการซกแตละครงควรใหปรมาณเสอผาพอเหมาะกบขนาดเครอง - ควรใชวธผงแดดแทนการใชเครองอบผาแหง - ศกษาและปฏบตตามวธการในคมอการใช ควำมปลอดภยและอบตเหตจำกอำชพชำงไฟฟำ 1) กอนลงมอปฏบตงานกบอปกรณไฟฟา ใหตรวจหรอวดดวยเครองมอวดไฟฟาวาในสายไฟหรออปกรณนนมไฟฟาหรอไม 2) การท างานกบอปกรณไฟฟาในขณะปดสวตชไฟหรอตดไฟฟาแลว ตองตอสายอปกรณนนลงดนกอนท างานและตลอดเวลาทท างาน 3) การตอสายดนใหตอปลายทางดาน" ดน " กอนเสมอจากนนจงตอปลายอกขางเขากบอปกรณไฟฟา 4) การสมผสกบอปกรณไฟฟาแรงดนต าใดๆ หากไมแนใจใหใชอปกรณทดสอบไฟวดกอน 5) การจบตองอปกรณทมไฟฟา จะตองทาโดยอาศยเครองมอ-อปกรณ และวธการทถกตองเทานน 6) เครองมอเครองใชทท างานกบอปกรณไฟฟา เชน คม ไขควง ตองเปนชนดทมฉนวนหม 2 ชนอยางด 7) ขณะท างานตองมนใจวา ไมมสวนใดสวนหนงของรางกายหรอเครองมอทใชอยสมผสกบสวนอนของอปกรณทมกระแสไฟดวยความพลงเผลอ 8) การใชกญแจปองกนการสบสวตช การแขวนปายเตอนหามสบสวตชตลอดจนการปลดกญแจและปายตองกระท าโดยบคคลคนเดยวกนเสมอ 9) การขนทสงเพอทางานกบอปกรณไฟฟาตองใชเขมขดนรภย หากไมมการใชเชอกขนาดใหญคลองเอาไวกบโครงสรางหรอสวนหนงสวนใดของอาคาร 10) การท างานเกยวกบไฟฟาหากเปนไปไดควรมผชวยเหลออยดวย ขอควรระวงในกำรทำงำนเกยวกบไฟฟำทว ๆ ไป - เมอพบวาฝาครอบ หรอกลองสวตชชารด หรอตกเสยหาย และควรรบเปลยนและซอมแซมทนท - รกษาความสะอาดของพนบรเวณทซงสวตชอยใกล ๆ - หมนส ารวจตรวจตราภายในแผงสวตช ตควบคมทางไฟฟา ไมใหมเศษผงทองแดงหรอโลหะทน าไฟฟาอยและอยาน าชนสวนอปกรณภายในตควบคม เชน ฟวส ออกจากตควบคม - การเปลยนฟวส ควรใชฟวสเฉพาะงานนน ๆ และกอนเปลยนตองสบสวตช (ใหวงจรไฟฟาเปดใหเรยบรอยกอน) - อยาใชฝาครอบทท าดวยสารทสามารถลกตดไฟได เปดฝาครอบสวตช - สวตชแตละอน ควรมปายแสดงรายละเอยดดงน * ใชกบกระแสไฟตรง หรอกระแสสลบ * ความตางศกยทางไฟฟา (หรอแรงดน/แรงเคลอนไฟฟา)

115

* กระแสไฟฟา * เครองมอเครองใชทางไฟฟาทตอกบสวตชนน * ชอผรบ - ตองสบสวตชใหวงจรไฟฟาเปด เมอตองการตรวจสอบหรอซอมแซมเครองจกรแลวใหท าสญลกษณหรอปายทสวตชวา "กาลงซอม" - กอนสบสวตชใหวงจรไฟฟาปด ตองแนใจวาทกอยางเรยบรอยและไดรบสญญาณถกตอง และกอนเปดทดลองเดนเครองควรตรวจดวาเครองจกรนนไมมวตถอนใดตดหรอขดอย - การสงสญญาณเกยวกบเปด--ปดสวตช ควรท าดวยความระมดระวง - อยาปด—เปดสวตชขณะมอเปยกน า - การสบสวตชใหวงจรไฟฟาปดตองแนใจวาสญญาณนนถกตอง - การขนสลกเกลยวเพอยดสายไฟฟา ตองขนใหแนน - อปกรณไฟฟาทช ารดอยาฝนใชงานจะเกดอนตรายได ขอทไมควรกระทำในกำรปฏบตงำนเกยวกบไฟฟำ - ไมควรถอดปลกไฟดวยการดงสายไฟ - ไมควรใชเครองมอและอปกรณไฟฟาทช ารด - ไมควรใชปลกไฟทช ารด - ไมควรตอพวงไฟเกนก าลง - ไมควรตอปลกผดประเภท - ไมควรซอมแซมอปกรณไฟฟาดวยตนเองถาหากไมมความรอยางแทจรง ควำมปลอดภยเกยวกบตวผปฏบตงำน การแตงกาย - เครองแบบทเหมาะสมในการปฏบตงานเกยวกบเครองจกร คอ เสอและกางเกงทเปนชนเดยวกน ซงอยในสภาพทเรยบรอย เสอผาทฉกขาดไมควรน ามาใช เพราะจะท าใหเขาไปตดกบเครองจกรทก าลงหมนได - ตดกระดมทกเมดใหเรยบรอย - ไมควรใสเครองประดบ เชน สรอยคอ นาฬกา แหวน - ตองใสรองเทาหมสน หรอรองเทาบด เพอปองกนเศษโลหะทมตา - ควรสวมแวนตา เพอปองกนเศษโลหะกระเดนเขาตา เชน การเจยระไนงาน หรอแสงจากการเชอมโลหะ - ควรสวมหมวกในกรณทปฏบตงานเกยวกบความเสยง - ไมควรไวผมยาวหรอมฉะนนควรสวมหมวก - สภาพการท างานทมเสยงดง ควรสวมทครอบห

116

กำรบรหำรจดกำรและกำรบรกำรทด บรการทด หมายถง ความตงใจและความพยายามในการใหบรการตอผรบบรการ มระดบการปฏบต ดงน ระดบท 1 สามารถใหบรการแกผรบบรการ ดวยความเตมใจ o ใหบรการทเปนมตรภาพ o ใหขอมลขาวสารทถกตองชดเจนแกผรบบรการ o แจงใหผรบบรการทราบความคบหนาในการด าเนนเรอง หรอขนตอนงานตาง ๆ ทใหบรการอย o ประสานงานใหแกผรบบรการไดอยางตอเนองและรวดเรว ระดบท 2 ชวยแกปญหาใหแกผรบบรการ o ชวยแกปญหาหรอหาแนวทางแกไขปญหาทเกดขนแกผรบบรการอยางรวดเรวไมบายเบยง ไมแกตวหรอปดภาระ o ผรบบรการไดรบความพงพอใจและน าขอขดของทเกดจากการใหบรการไปพฒนาใหการบรการดยงขน ระดบท 3 ใหบรการทเกนความคาดหวง แมตองใหเวลาหรอความพยายามอยางมาก o ใหเวลาแกผรบบรการเปนพเศษ เพอชวยแกปญหาใหแกผรบบรการ o น าเสนอวธการในการใหบรการทผรบบรการจะไดรบประโยชนสงสด ระดบท 4 เขาใจและใหบรการทตรงตามความตองการทแทจรงของผรบบรการได o พยายามทาความเขาใจดวยวธตาง ๆ เพอใหบรการไดตรงตามความตองการทแทจรงของผรบบรการ o ใหค าแนะน าทเปนประโยชนแกผรบบรการ เพอตอบสนองความตองการ ระดบท 5 ใหบรการทเปนประโยชนอยางแทจรงใหแกผรบบรการ o คดถงประโยชนของผรบบรการในระยะยาว o เปนทปรกษาทมสวนชวยในการตดสนใจทผรบบรการไววางใจ o สามารถใหความเหนทแตกตางจากวธการหรอขนตอนทผรบบรการตองการใหสอดคลองกบความจ า เปน ปญหา โอกาส เพอประโยชนอยางแทจรงของผรบบรการ

117

ใบงำน

วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง อำชพชำงไฟฟำ ๑

1. วสดอปกรณทใชในวงจรไฟฟา ประกอบดวยอะไรบาง อธบาย ............................................................................................................................. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ................................................. ......................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... .......................................................... 2. การตอวงจรไฟฟามกแบบมอะไรบางอธบาย ............................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................ .................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ............................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................. ................................................ 3. อธบาย กฎของโอหม ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................... ... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................. .................

118

ใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง อำชพชำงไฟฟำ ๒

1. จงบอกการใชเครองใชไฟฟาอยางงาย มาอยางนอย 2 ชนด ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ............................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................ .............................. ................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ................................................. ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................... 2. จงบอกถงความปลอดภยและอบตเหตจากอาชพชางไฟฟา มาอยางนอย 5 ขอ ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................... ....................................... .......................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................................................................................................ ............................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ...............................................................................................................................................................................................................................

119


วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง อำชพชำงไฟฟำ ๑

1.วสดอปกรณทใชในวงจรไฟฟำ ประกอบดวยอะไรบำง อธบำย 1.สายไฟ เปนอปกรณส าหรบสงพลงงานไฟฟาจากทหนงไปยงอกทหนง โดยกระแสไฟฟาจะน าพลงงานไฟฟาผานไปตามสายไฟจนถงเครองใชไฟฟา สายไฟท าดวยสารทมคณสมบตเปนตวน าไฟฟา(ยอมใหกระแสไฟฟาไหลผานไดด) 2.ฟวส เปนอปกรณทท าหนาทปองกนไมใหกระแสไฟฟาไหลผานเขามามากเกนไป ถามกระแสผานมามากฟวสจะตดวงจรไฟฟาโดยอตโนมต ฟวสท าดวยโลหะผสมระหวางตะกว กบดบก และบสมทผสมอย ซงเปนโลหะทมจดหลอดเหลวต า มความตานทานสง และมรปรางแตกตางกนไปตามความตองการใชงาน 3. สวตซ เปนอปกรณทตดหรอตอวงจรไฟฟาในสวนทตองการ ท าหนาทคลายสะพานไฟ โดยตออนกรมเขากบเครองใชไฟฟา สวตซม 2 ประเภท คอ สวตซทางเดยว และสวตซสองทาง 4. สะพานไฟ เปนอปกรณส าหรบตด หรอตอวงจรไฟฟา ประกอบดวย ฐาน และคนโยกทมลกษณะเปนขาโลหะ 2 ขา ซงมทจบเปนฉนวน เมอสบคนโยกลงไปในชองทท าดวยตวน าไฟฟา กระแสไฟฟาจากมาตรไฟฟาจะไหลเขาสวงจรไฟฟา และเมอยกคนโยกขนกระแสไฟฟาจะหยดไหล 5. สตารตเตอร (Starter) หมายถง อปกรณนอกเหนอสวตชหลก ท าหนาทตอหรอตดวงจรอนไสกรองของหลอด 6. บลลาสต (Ballast) ทาหนาทเพมความตางศกยไฟฟา มความตานทานตอไฟฟากระแสสลบสง บลลาสตทใชแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1.บลลาสตแมเหลกไฟฟา 2.บลลาสตอเลกทรอนกส 7. มเตอรไฟฟา เราสามารถตรวจสอบกระแสไฟฟาในเสนลวดได โดยแขวนแทงแมเหลกใกลๆเสนลวด แลวสงเกตการเบนของแทงแมเหลก แนวความคดนนeไปสการสรางเครองวด(มเตอร) การเบนของเขมบนสเกลจะบอกปรมาณของกระแสไฟฟาเปนเครองวดความตางศกยไฟฟาได 2. กำรตอวงจรไฟฟำมกแบบอะไรบำงอธบำย การตอวงจรไฟฟาแบบตาง ๆ ม 2 ลกษณะ ดงน 1. การตอวงจรไฟฟาแบบอนกรม การตอแบบอนกรมเปนวงจรทมอปกรณไฟฟาเชอมตอกนกบแหลงกาเนดไฟฟา จากอปกรณหนงไปยงอปกรณอน ๆ โดยตรง มรปแบบเปนวงจรเดยว ขอเสยของการตออปกรณไฟฟาแบบอนกรมกคอ ถาอปกรณใดอปกรณหนงเสยกจะทาใหกระแสไฟฟาในวงจรหยดไหลไมสามารถใชอปกรณอนได 2. การตอวงจรไฟฟาแบบขนาน การตอแบบขนานเปนวงจรไฟฟาทแยกอปกรณแตละชนดในการเชอมตอกนกบแหลงก าเนดไฟฟา มลกษณะของรปแบบวงจรหลาย ๆ วงจร ในวงจรรวม ขอดของการตออปกรณไฟฟาแบบขนานกคอ ถาอปกรณใดอปกรณหนงเสย หรอช ารด อปกรณอนกยงมกระแสไฟฟาไหลผานได 3. อธบำย กฎของโอหม กระแสไฟฟาทไหลในวงจรไฟฟาไดนน เกดจากแรงดนไฟฟาทจายใหกบวงจร และปรมาณ กระแสไฟฟาภายในวงจรจะถกจ ากดโดยความตานทานไฟฟาภายในวงจรไฟฟานน ๆ ดงนนปรมาณ กระแสไฟฟาภายในวงจรจะขนอยกบแรงดนไฟฟา และคาความตานทานของวงจร ซงวงจรนเรยกวา กฎ ของโอหม กลาววากระแสไฟฟาทไหลในวงจรจะแปรผนตรงกบแรงดนไฟฟา และแปรผกผนกบความตานทานไฟฟา

120

เฉลยใบงำน วชำวทยำศำสตร รหสวชำ พว ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง อำชพชำงไฟฟำ ๒

1. จงบอกกำรใชเครองใชไฟฟำอยำงงำย มำอยำงนอย 2 ชนด ไฟฟาแสงสวาง - ตดตงจ านวนหลอดไฟฟาเทาทจ าเปนและเหมาะสมกบการใชงาน - ใชหลอดไฟฟาชนดทใชแสงสวางมากแตกนไฟนอย และมอายการใชงานยาวนานกวา เชน หลอดฟออเรสเซนต หลอดคอมแพคท เปนตน - ท าความสะอาดหลอดไฟฟาหรอโคมไฟเปนประจ า - ตกแตงภายในอาคารสถานทโดยใชสออนเพอเพมการสะทอนของแสง - ปดสวตซหลอดไฟฟาทกดวงเมอเลกใชงาน พดลม - เลอกขนาดและแบบใหเหมาะสมกบการใชงาน - ปรบระดบความเรวลมพอสมควร - เปดเฉพาะเวลาทจ าเปนเทานน - หมนบารงดแลรกษาใหอยในสภาพทด 2. จงบอกถงควำมปลอดภยและอบตเหตจำกอำชพชำงไฟฟำ มำอยำงนอย 5 ขอ 1) กอนลงมอปฏบตงานกบอปกรณไฟฟา ใหตรวจหรอวดดวยเครองมอวดไฟฟาวาในสายไฟหรออปกรณนนมไฟฟาหรอไม 2) การท างานกบอปกรณไฟฟาในขณะปดสวตชไฟหรอตดไฟฟาแลว ตองตอสายอปกรณนนลงดนกอนท างานและตลอดเวลาทท างาน 3) การตอสายดนใหตอปลายทางดาน" ดน "กอนเสมอจากนนจงตอปลายอกขางเขากบอปกรณไฟฟา 4) การสมผสกบอปกรณไฟฟาแรงดนต าใดๆ หากไมแนใจใหใชอปกรณทดสอบไฟวดกอน 5) การจบตองอปกรณทมไฟฟา จะตองท าโดยอาศยเครองมอ-อปกรณ และวธการทถกตองเทานน 6) เครองมอเครองใชททางานกบอปกรณไฟฟา เชน คม ไขควง ตองเปนชนดทมฉนวนหม 2 ชนอยางด 7) ขณะทางานตองมนใจวา ไมมสวนใดสวนหนงของรางกายหรอเครองมอทใชอยสมผสกบสวนอนของอปกรณทมกระแสไฟดวยความพลงเผลอ 8) การใชกญแจปองกนการสบสวตช การแขวนปายเตอนหามสบสวตชตลอดจนการปลดกญแจและปายตองกระท าโดยบคคลคนเดยวกนเสมอ 9) การขนทสงเพอท างานกบอปกรณไฟฟาตองใชเขมขดนรภย หากไมมการใชเชอกขนาดใหญคลองเอาไวกบโครงสรางหรอสวนหนงสวนใดของอาคาร 10) การท างานเกยวกบไฟฟาหากเปนไปไดควรมผชวยเหลออยดวย

121


กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………… ……………………………………………………....................…………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………....................………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………..................……………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………................……………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………….................………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………..................… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………… แนวทางการแกไขปญหา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................................……………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก (………………..……………….…......…………)

ต าแหนง………………………………………………….. ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

122

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๗

123

ตารางวเคราะหสาระการเรยนร รายวชา ชองทางการขยายอาชพ อช31001 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

หวเรอง 1. การงานอาชพ

ตวชวด 1. อธบายความส าคญ และความจ าเปนในการขยายอาชพ 2. อธบายลกษณะขอบขายกระบวนการผลตงานอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก เพอน ามา

วเคราะหขยายอาชพ 3. อธบายการจดการในงานอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก เพอน ามาวเคราะหในการขยาย

อาชพ 4. อธบายคณธรรม จรยธรรม ในการขยายอาชพ 5. อธบายการอนรกษพลงงาน และสงแวดลอมในการขยายอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก

รายละเอยดเนอหา

ระดบความยากงาย

หมายเหต เนอหางาย



พบกลม


1.ความส าคญ และความจ าเปนในการขยายอาชพ 2.การขยายอาชพในชมชน ประเทศ และโลก - งานบาน - งานเกษตร - งานชาง - งานประดษฐ - งานธรกจ ฯลฯ 3.การขยายกระบวนการจดการงานอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก 3.1 การจดการการผลต - การวางแผน - การจดท าโครงการ - การใชวสดอปกรณ

124






พบกลม


- การใชแรงงาน - การใชสถานท - การใชทน

ฯลฯ 3.2 การจดการการตลาด - การก าหนดทศทางการตลาด

- การหาความตองการของตลาด - การขนสง - การขาย - การก าหนดราคาขาย - การท าบญชประเภทตางๆ

ฯลฯ 4.คณธรรม จรยธรรม - ความรบผดชอบ - การประหยด - การอดออม - ความสะอาด - ความประณต - ความขยน - ความซอสตย ฯลฯ 5.การอนรกษพลงงาน และสงแวดลอมในการขยายอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก

125

หวเรอง 1. ชองทางการขยายอาชพ

ตวชวด 1. อธบายความจ าเปนในการมองเหนชองทางในการขยายอาชพไดอยางเหมาะสมกบตนเอง 2. ศกษาอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก เพอวเคราะหความเปนไปไดในการขยายอาชพ 3. ก าหนดวธการและขนตอนการขยายอาชพโดยพจารณาความเปนไปไดของการขยายอาชพ พรอม

ทงใหเหตผลในการขยายอาชพทเลอก






พบกลม


1.ความจ าเปนในการมองเหนชองทางการประกอบอาชพ 2.ความเปนไปไดในการขยายอาชพ - การลงทน - การตลาด - กระบวนการผลต - การขนสง

- การบรรจหบหอ - การแปรรป - ผลกระทบตอชมชน และสภาพแวดลอม - ความรความ สามารถ ฯลฯ 3.การก าหนดวธการและขนตอนการขยายอาชพพรอมใหเหตผล

126

หวเรอง 1. การตดสนใจเลอกขยายอาชพ

ตวชวด 1.ตดสนใจเลอกขยายอาชพไดเหมาะสมกบตนเอง


ระดบความยากงาย หมายเหต




พบกลม


1.การตดสนใจเลอกขยายอาชพ - ความพรอม - ความตองการของตลาด - ความร ทกษะและเทคนคตางๆ - ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม - สถานท - แรงงาน - เงนทน ฯลฯ

127

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระการประกอบอาชพ รายวชา ชองทางการขยายอาชพ อช31001 ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๒ หนวยกต

หวเรอง การงานอาชพ ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและ

ประเมนผล ๗ อธบายความส าคญ และ

ความจ าเปนในการขยายอาชพ

การขยายอาชพในชมชน ประเทศ และโลก - งานบาน - งานเกษตร - งานชาง - งานประดษฐ - งานธรกจ ฯลฯ

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาเกยวกบการขยายอาชพในชมชน ประเทศ และโลก - งานบาน - งานเกษตร - งานชาง - งานประดษฐ - งานธรกจ ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรอธบายความหมาย ความส าคญ ของการขยายอาชพในชมชน ประเทศ และโลก ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

๑.แบบเรยน ๒.ภมปญญา ๓.อนเตอรเนต ๔.แหลงเรยนรในชมชน ๕.หองสมดประชาชน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงานและการน าเสนอกจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๒.หองสมดประชาชน ๓. กศน.ต าบล ๔. ภมปญญาทองถน ๕.Internet

๒. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๔๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

128

ใบความร

การขยายขอบขายอาชพ หมายความถง กจกรรมอาชพทมอยสามารถขยายกจกรรมทเกยวของและสมพนธออกไปเปน ขอบขายอาชพทสรางรายได ใชทน ทรพยากรจากอาชพหลกใหเกดคณคา สรางความเขมแขงยงยนในอาชพได เชน 1. การขยายขอบขยายอาชพจากการหมนเวยนเปลยนรปผลผลตภณฑหรอผลพลอยไดไปสกจกรรมใหม เชน 1.1 สรางธรกจแปรรปหมจากฟารมหมของตนเอง 1.2 สรางธรกจปยหมกจากขหม 1.3 สรางธรกจขนมหวานเยลลจากหนงหม 2. การขยายขอบขายอาชพจากการสรางและพฒนาเครอขายจากอาชพ เชน 2.1 เฟรนชาย ชายสบะหมเกยว 2.2 การสรางเครอขายนาขาวอนทรย 3. การขยายขอบขายอาชพจากการตลาด เชน 3.1 สวนมะพราวนาหอมแมตม ศนยกลางรบซอและขายสงมะพราวนาหอม ภายใตการควบคมคณภาพของตนเอง 4. การขยายขอบขายอาชพ จากการสงเสรมการทองเทยว เชน 4.1 จดบรการทองเทยวพกผอน กนอาหารเกษตรอนทรยทไรสดปลายฟา 4.2 ทองเทยวชมผลไม ชมสวนชาวไรจนทบร 5. การขยายขอบขายอาชพกบการสงเสรมสขภาพและอนามย เชน 5.1 พกฟนรบประทานอาหารธรรมชาตไรสารพษ ปฏบตธรรมกบ Home stay ครองรางจระเข 6. การขยายขอบขายอาชพกบการเรยนร เชน 6.1 เรยนรระบบนเวศ ความพอเพยงทไรนาสวนผสมคณพชต

129

ใบงาน

ความส าคญและความจ าเปนในการขยายอาชพ ค าชแจง : ใหครและนกเรยนรวมกนน าผลการวเคราะหของกลมมาเทยบเคยงกบสาระความหมายความส าคญ และความจ าเปนในการขยายอาชพ แลวรวมกนคดใหความหมายตอค าตาง ๆ ทก าหนดไวในแบบบนทกน เพอสรางความเขาใจรวมกนของชมชนใหเปนไปในทศทางเดยวกน ขอบขายของการขายอาชพ หมายความถง ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... กจกรรมอาชพทท าอย หมายความถง ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... การสรางรายได หมายความถง ............................................................................................................................. ................................... .................................................................... ............................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... การใชทน ใชทรพยากร หมายความถง ............................................................................................................................. ................................... ............................................................... ................................................................................................. ความเขมแขงและความยงยน หมายความถง.............................................................................................. .. .................................................................................................................................................... ............ ...................................................................................................................... .............................. การหมนเวยนเปลยนรป หมายความถง

............................................................................................................................. ...........................

.................................................................... ......................................................................................

............................................................................................................................. ...................................

การสรางและพฒนาเครอขายจากอาชพหลก หมายความถง.................................................................

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

................................................................................... .............................................................................

130

การขยายอาชพจากการตลาด หมายความถง............................................................. ............................

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

.................................................................. ..............................................................................................

การขยายอาชพจากการสงเสรมการทองเทยว หมายความถง...............................................................

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

........................................................................... .....................................................................................

การขยายอาชพจากการสงเสรมสขภาพ อนามย หมายความถง...........................................................

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................... .................................................................................

อน ๆ ยงมอะไรบางทควรจะนยามเอาไว

............................................................................................................................. ...................................

............................................................................................................................. ...................................

...................................................................... ..........................................................................................

............................................................................................................................. ...................................

................................................................................................................................. ...............................

................................................................................................... .............................................................

131

ใบควำมร

การขยายอาชพในชมชน ประเทศ และ ภมภาค 5 ทวป ไดแก

ทวปเอเซย ทวปออสเตรเลย ทวปอเมรกา ทวปยโรป และทวปอฟรกา

กลมอาชพใหม

จากการเปลยนแปลงในบรบทโลกทงในสวนการรวมกลมทางการเงน การเปลยนแปลงเทคโนโลยอยาง รวดเรวการเปลยนแปลงของธรรมชาตและสงแวดลอม การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผบรโภค การรวมกลม ทางเศรษฐกจ และประการส าคญคอ การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทางสงคม ดงนน อาชพในปจจบน จะตองมการพฒนาวธการและศกยภาพในการแขงขนไดในระดบโลก ซงจะตองค านงถงบรบทภมภาคหลกของ โลก หรอ “รศกยภาพเขา” หมายถงทวปเอเซย ทวปอเมรกา ทวปยโรป ทวปออสเตเลย และทวปแอฟรกา และจะตอง “รศ กยภาพเรา” หมายถ งรศ กยภาพหลกของพนท ป ระเทศไทย คอศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ศกยภาพของศลปะ วฒนธรรม ประเพณและวถชวตของแตละพนท และศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนท ดงนนเพอใหการประกอบอาชพสอดคลองกบศกยภาพหลกของพนทและสามารถแขงขนในเวทโลก จงไดก าหนดกลมอาชพใหม กลมอาชพ คอ กลมอาชพใหมดานการเกษตร กลมอาชพใหมดานพาณชยกรรม กลมอาชพใหมดานอตสาหกรรม กลมอาชพใหมดานความคดสรางสรรค และกลมอาชพใหมดานบรหารจดการและบรการ 1. กลมอาชพใหมดานการเกษตรคอการพฒนาอาชพในดานการเกษตรเกยวกบการปลกพช เลยงสตว การประมง โดยน า องคความรใหม เทคโนโลย/นวตกรรม มาพฒนาใหสอดคลองกบศกยภาพหลก ของพนท คอศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ตามลกษณะภมอากาศ ศกยภาพของภมประเทศ และท าเลทตงของแตละพนท ศกยภาพของศลปะ วฒนธรรม ประเพณ และวถของแตละพนทและศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนท อาชพใหมดานการเกษตร เชน เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน เกษตรทฤษฎใหม วนเกษตร ธรกจการเกษตร เปนตน 2. กลมอาชพใหมดานพาณชยกรรม คอการพฒนาหรอขยายขอบขายอาชพดานพาณชยกรรม เชน ผใหบรการจ าหนายสนคาทงแบบคาปลกและคาสงใหแกผบรโภคทงมหนารานเปนสถานทจดจ าหนายเชน หางราน หางสรรพสนคา ซปเปอรสโตร รานสะดวกซอ และการขายทไมมหนาราน เชนการขายผานสอ อเลคทรอนกส 3. กลมอาชพใหมดานอตสาหกรรม คอการพฒนาอาชพทอาศยองคความร เทคโนโลย/นวตกรรม อาชพเกยวกบงานชาง ซงไดแกชางไฟฟา ชางไม ชางยนต ชางประปา ชางปน และชางเชอมใหสอดคลองกบความตองการของตลาดในประเทศและตางประเทศและศกยภาพหลกของพนท เชน ผผลตชนสวนอเลคทรอนกสเครองใชไฟฟา หรออปกรณอเลคทรอนกสโดยทวไป เชน IC PCB ผประกอบรถยนต และยานยนตประเภทตาง ๆ ผผลต ตวแทนจ าหนายหรอผประกอบชนสวนหรออะไหลรถยนตผใหบรการซอม บ ารงรถยนต ผจดจ าหนายและศนยจ าหนายรถยนตทงมอหนงมอสอง ผผลตและจ าหนายเครองจกรและ

132

เครองมอทกชนด เชนเครองจกรกลหนก เครองจกรกลเบา ผลตอปกรณหรอสวนประกอบพนฐานของ เครองใชไฟฟาตาง ๆ เชนสายไฟ หลอดไฟ ฉนวนไฟฟา มอรเตอรตาง ๆ การผลตอลมเนยม ผลตและตวแทน จ าหนายผลตภณฑเหลก สเตนเลส ผผลตจ าหนายวสดกอสราง วสดตกแตง สขภณฑ การกอสราง อาคาร หรอทอยอาศย 4. กลมอาชพใหมดานความคดสรางสรรค ทามกลางกระแสการแขงขนของโลกธรกจทไรพรมแดนและการพฒนาอยางกาวกระโดด ของเทคโนโลยการสอสารและการคมนาคม การแลกเปลยนสนคาจากทหนงไปยงอกสถานททอยหางไกลนน เปนเรองงายในปจจบนเมอขอจ ากดของการขามพรมแดนมใชอปสรรคทางการคาตอไปจงท าใหผบรโภคหรอผ ซอมสทธเลอกสนคาใหมไดอยางเสรทงในดานคณภาพและราคา ซงการเรยนรและพฒนาสนคาและบรการตาง ๆทมอยในตลาดอยแลวในยคโลกไรพรมแดนกระท าไดงาย ประเทศทมตนทนการผลตตา เชนประเทศจน อนเดย เวยดนาม และประเทศในกลมยโรปตะวนออก จะมความไดเปรยบในการแขงขนดานราคา ดวยเหตน ประเทศผน าทางเศรษฐกจหลายประเทศจงหนมาสงเสรมการด าเนนนโยบายเศรษฐกจสรางสรรคเพอพฒนา สนคาและบรการใหม ๆ และหลกเลยงการผลตสนคาทตองตอสดานราคา โดยหลกการของเศรษฐกจสรางสรรคคอแนวคดหรอแนวปฏบตทสราง/เพมมลคาของสนคาและบรการไดโดยไมตองใชทรพยากรมากนก แตใช ความคด สตปญญา และความสรางสรรคใหมากขนทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ไดก าหนดยทธศาสตรการปรบโครงสรางเศรษฐกจสการเจรญเตบโตอยางคณภาพและยงยน ใหความส าคญกบการปรบโครงสรางเศรษฐกจบนฐานความร ความคดสรางสรรคและภมปญญา ภายใตปจจยสนบสนนทเอออ านวยและระบบการแขงขนทเปนธรรมเพอสรางภมคมกนใหกบประเทศ มงปรบโครงสรางและการลงทนใหสอดคลองกบความตองการของตลาดทงภายในและตางประเทศ สรางมลคาเพมใหกบสาขาบรการทมศกยภาพบนพนฐานของนวตกรรมและความคดสรางสรรค พฒนาธรกจสรางสรรคและเมองสรางสรรค เพมผลตภาพของภาคเกษตรและสรางมลคาเพมดวยเทคโนโลยและกระบวนการผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม พฒนาภาคอตสาหกรรมสอตสาหกรรมฐานความรเชงสรางสรรคและเปนมตรตอสงแวดลอม พฒนาโครงสรางพนฐานและระบบโรจสตกส สรางความมนคงดานพลงงานควบคไปกบการปฏรปกฎหมายและกฎระเบยบตาง ๆทางเศรษฐกจและการบรหารจดการเศรษฐกจสวนรวมอยางมประสทธภาพเพอใหเปนฐานเศรษฐกจของประเทศทเขมแขงและขยายตวอยางมคณภาพ กลมอาชพใหมดานความคดสรางสรรค จงเปนอาชพทอยบนพนฐานของการใชองคความร (Knowledge)การศกษา(Education) การสรางสรรคงาน (Creativity) และการใชทรพยสนทางปญญา(IntellectualProperty) ทเชอมโยงกบพนฐานทางวฒนธรรม(culture) การสงสมความรของสงคม(Wisdom) และเทคโลโลย/นวตกรรมสมยใหม Technology and Innovation) (อาคม เตมพทยาไพสฐ,2553) ดงนนกลมอาชพใหมดานความคดสรางสรรค จงเปนการตอยอดหรอการพฒนาอาชพในกลมอาชพเดม คอกลมอาชพเกษตรกรรม กลมอาชพอตสาหกรรม กลมอาชพพาณชยกรรม กลมอาชพคหกรรม กลมอาชพหตถกรรม และกลมอาชพศลปกรรมกลมอาชพใหมดานความคดสรางสรรคเชน แฟชนเสอผา เครองประดบ เครองส าอาง ทรงผมสปาสมนไพร การออกแบบสอ/ภาพยนตร โทรทศน เครองใชไฟฟา เฟอรนเจอร วสดกอสรางแบบประหยดพลงงาน เซรามก ผาทอ จกสาน แกะสลก รถยนตพลงงานทางเลอก ขากลอตโนมตเพอผพการ การทองเทยวเชงวฒนธรรม ตลาดนาอโยธยา เปนตน

133

5.กลมอาชพใหมดานบรหารจดการและบรการเชน ธรกจบรการทองเทยว ธรกจบรการสขภาพ ธรกจบรการโลจสตกส ธรกจภาพยนต ธรกจการจดประชมและแสดงนทรรศการ บรการทปรกษาดาน อสงหารมทรพย ทปรกษาทางธรกจ งานอาชพใหมทง 5 กลม ในอนาคตจะมการเตบโตทางธรกจมากขน จงมความตองการเจาหนาท บคคล พนกงาน เพอควบคมและปฏบตงานทมความร ความสามารถ และทกษะฝมอเปนจ านวนมาก กำรขยำยขอบขำยอำชพระดบประเทศ

ธรกจทมการขยายขอบขายอาชพในระดบประเทศ มกจะเปนธรกจทสรางประสทธภาพในระบบการ จดการใชทรพยากรทเกยวของกบการจดการก าลงคนทงระดบบรหารจดการ และแรงงาน การจดการเงนทน การจดการวสดน าเขา การผลต และกระบวนการผลตใหไดผลผลตสงสด และมของเสยหายนอยทสดเปน เรองส าคญในงานอาชพดานเกษตรกรรม งานอาชพดานอตสาหกรรม งานอาชพดานพาณชยกรรม งานอาชพดานความคดสรางสรรค และงานอาชพดานอ านวยการและอาชพเฉพาะทาง ดงนนการจดตงธรกจ รองลงมา ทมความสมพนธสอดคลองกบการลดปรมาณการเสยหายใหนอยทสดจนเหลอศนยรองรบธรกจหลก จงเกดการขยายขอบขายอาชพขน กำรขยำยอำชพระดบโลก

หากเราจะมองไปทประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจ ไดแก สหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส เยอรมน ญปน ซงเปนนกคด นกพฒนาอตสาหกรรมขนาดใหญ เชน อตสาหกรรมรถยนต อตสาหกรรมเคม อตสาหกรรมอเลคทรอนกส และอน ๆ ลวนแตท าลายสงแวดลอมประเทศมหาอ านาจเหลานจงขยายขอบขาย การผลตออกไปยงประเทศทคาจางแรงงานตา และหนกลบมาอนรกษศลปวฒนธรรม สงแวดลอม สรางความ สวยงามใหกบบานเมอง และชนบท สรางเศรษฐกจจากการทองเทยว หนมาพฒนาการผลตอาหาร พช ผก ผลไม เนอสตว ในระบบเกษตรอนทรยทมความปลอดภยและคณภาพสง เพอสรางพนฐานสขภาพชวต ประชาชนของเขาใหอยดมสขสการมปญญาอนลาเลศ

134

ใบงำน

การขยายอาชพในชมชน ประเทศ และภมภาค 5 ทวป ไดแก ทวปเอเซย

ทวปออสเตรเลย ทวปอเมรกา ทวปยโรป และทวปอฟรกา

แบบบนทกผลการวเคราะหเปรยบเทยบหาความแตกตางและเหมอนกนระหวางการขยายอาชพระดบชมชน

ระดบประเทศ และตางประเทศ

ผลการวเคราะหสงแตกตาง ผลการวเคราะหสงแตกตาง ขอสรป เหตผล ขอสรป เหตผล

1.การวเคราะหเปรยบเทยบระหวางชมชนกบระดบประเทศ 2.การวเคราะหเปรยบเทยบระหวางชมชนกบระดบโลก

1.1ระดบชมชน

1.2ระดบประเทศ

2.1ระดบชมชน

2.2ระดบโลก

135


ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

136

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๘

137

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระการประกอบอาชพ รายวชา ชองทางการขยายอาชพ หสวชา อช ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๒ หนวยกตหวเรอง ชองทางการขยายอาชพ

ครงท วน/เดอน/ป

หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร


๘ 1. อธบายความจ าเปนในการมองเหนชองทางในการขยายอาชพไดอยางเหมาะสมกบตนเอง 2. ศกษาอาชพในชมชน สงคม ประเทศ และโลก เพอวเคราะหความเปนไปไดในการขยายอาชพ 3. ก าหนดวธการและขนตอนการขยายอาชพโดยพจารณาความเปนไปไดของการขยายอาชพ พรอมทงใหเหตผลในการขยายอาชพทเลอก

1.ความจ าเปนในการมองเหนชองทางการประกอบอาชพ 2.ความเปนไปไดในการขยายอาชพ - การลงทน - การตลาด - กระบวนการผลต - การขนสง - การบรรจหบหอ - การแปรรป - ผลกระทบตอชมชน และสภาพแวดลอม - ความรความ สามารถ ฯลฯ 3.การก าหนดวธการและขนตอนการขยายอาชพพรอมใหเหตผล

ขนน ำเขำสบทเรยน -ครผสอนพดคยกบนกศกษาความเปนไปไดในการขยายอาชพ ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรอธบายความหมาย ความส าคญของ- การลงทน - การตลาด - กระบวนการผลต - การขนสง - การบรรจหบหอ - การแปรรปขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงานใหไปศกษาเรยนรจากแหลงเรยนรเพมเตม

-หนงสอแบบเรยน -ใบความร -แบบฝก/ใบงาน -อนเทอรเนต -หองสมดประชาชน -ภมปญญา/ผร -แหลงเรยนรในชมชน กำรวดผลประเมนผล วธการวด ๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงานและการน าเสนอกจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑. ใบงาน แหลงการเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๒.หองสมดประชาชน ๓. กศน.ต าบล ๔. ภมปญญาทองถน ๕.Internet

๑. สงเกตพฤตกรรมระหวางการเรยนร ๒. วดความรจากการท ากจกรรมในใบงาน เครองมอ ๑.ใบงาน เกณฑกำรวดผลประเมนผล ๑. นกศกษามผลคะแนนในการทดสอบไมนอยกวารอยละ ๕๐ ๒. การมสวนรวมในกจกรรมกลม

138


ควำมเปนไปไดของกำรขยำยอำชพ กำรประเมนควำมเปนไปไดในกำรน ำกรอบแนวคดไปใชในกำรขยำยอำชพไดจรง

รปแบบกำรขยำยอำชพ

ควำมยำกงำย ควำมเหมำะสม ของกำรด ำเนน กำรรบไดของลกคำ กำรรบไดของชมชน ของเทคนค กำรขยำยอำชพ ทใชขยำยอำชพ ควำมเปนไปไดในกำรน ำ กรอบแนวคดกำรขยำยอำชพ ไปใชไดจรง จำกแผนภมดงกลำวแสดงใหเหนกรอบแนวคดในกำรประเมนควำมเปนไปได มองคประกอบ รวมกน 5 องคประกอบ ในแตละองคประกอบมตวแปรดงน 1. รปแบบการขยายอาชพ มตวแปรรวม ดงน 1.1 ผลผลต 1.2 กระบวนการผลต 1.3 ปจจยน าเขาการผลต 2. ความยากงายของการด าเนนการจดการ มตวแปรรวม ดงน 2.1 การบรหารจดการ แรงงาน เงนทน 2.2 แผนธรกจ 3. การรบไดของลกคา มตวแปรรวมดงน 3.1 ผลผลตอยในความนยม 3.2 เปนสงจ าเปนตอชวต 3.3 ราคา 4. การรบไดของสงคมชมชน มตวแปรรวม ดงน 4.1 สภาพแวดลอม 4.2 วฒนธรรมประเพณ 5. ความเหมาะสมของเทคนควทยาการทใชในการขยายอาชพ 5.1 เทคนควทยาการเพอการลดตนทน 5.2 เทคนควทยาการเพอการลดของเสย

139

วธกำรวเครำะห การวเคราะหเพอการตดสนใจมความจ าเปนทเจาของธรกจจะตองประเมนตดสนใจดวยตนเองส าหรบ กรณทธรกจมหนสวนหรอผเกยวของ ควรจะใชวธสนทนาเจาะลกและวธความสมพนธรวมกน โดยมวธการ วเคราะหความสมพนธระหวางองคประกอบดวยตนเอง ดวยรายละเอยดและความเปนไปได ความเปนพวก เดยวกน โดยทบทวนหลาย ๆ ครงจนมนใจแลวจงตดสนใจ กำรก ำหนดวธกำรขนตอนกำรขยำยอำชพและเหตผลของกำรขยำยอำชพ เปนขนตอนการปฏบตการในอาชพทจะตองใชองคความรทยกระดบคณคา เพอมาใชปฏบตการจง เปนกระบวนการของการท างานทเรมจากการน าองคความรทจดท าในรปของคมอคณภาพหรอเอกสารคมอด าเนนงานมาศกษาวเคราะหจดระบบปฏบตการจดปจจยน าเขด าเนนการ ท างานตามขนตอนและการควบคม ผลผลตใหมคณภาพเปนไปตามขอก าหนดด าเนนการตรวจสอบหาขอบกพรองในการท างานและปฏบตแกไข ขอบกพรองเปนวงจรอยางตอเนอง และมการปรบปรงพฒนาเอกสารคมอด าเนนงานไปเปนระยะ ๆ กจะท าให การปฏบตการในกจกรรมอาชพประสบความส าเรจสความเขมแขง มนคง ยงยน 1. การปฏบตการใชความร โดยใชวงจรเดมมง เปนกรอบการท างาน - P-Plan ดวยการท าเอกสารคมอด าเนนงาน (ซงไดมาจากกจกรรมยกระดบความร มาศกษา วเคราะหจดระบบปฏบตการทประกอบดวยกจกรรมขนตอน และผรบผดชอบก าหนดระยะเวลาการท างาน ก าหนดปจจยน าเขาด าเนนงานใหสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ - D-Do การปฏบตการท างานตามระบบงานทจดไวอยางเครงครด ควบคมการผลตใหเสยหาย นอยทสด ไดผลผลตออกมามคณภาพเปนไปตามขอก าหนด - C-Check การตรวจสอบหาขอบกพรองในการท างานโดยผปฏบตการหาเหตผลของการเกด ขอบกพรองและจดบนทก A-Action การน าขอบกพรองทตรวจพบของคณะผปฏบตการมารวมกนเรยนรหาแนวทางแกไข ขอบกพรอง จนสรปไดผลแลวน าขอมลไปปรบปรงเอกสารคมอด าเนนงานเปนระยะ ๆ กจะท าใหองคความร สงสงขนโดยล าดบ แลวสงผลตอประสทธภาพของธรกจ ประสบผลส าเรจน าไปสความเขมแขงยงยน

2. ทนทางปญญา ผลจากการน าองคความรไปใช มการตรวจสอบหาขอบกพรอง และปฏบตการ แกไขขอบกพรองเปนระยะ ๆ อยางตอเนองทผลท าใหองคความรสงขนเปน ล าดบ จนกลายเปนทนทางปญญา ของตนเอง หรอของชมชนทจะเกดผลตอธรกจ ดงน - องคความรสามารถใชสรางผลผลตทคนอนไมสามารถเทยบเคยงได และไมสามารถท าตามได จงไดเปรยบทางการแขงขน - การเปลยนแปลงยกระดบคณภาพผลผลตอยางตอเนอง ท าใหลกคาเชอมน ภกดตอการท า ธรกจรวมกน - เปนการสรางทนทางมนษยผรวมงานไดเรยนรบรหารระบบธรกจดวยตนเอง สามารถเกด ภมปญญาในตวบคคล ท าใหชมชนพรอมรกคบขอบขายอาชพออกสความเปนสากล

3. ธรกจสความเขมแขงยงยน การจดการความรท าใหองคความรสงสงขนโดยล าดบ การขยายของ อาชพจงเปนการท างานทมภมคมกน โอกาสของความเสยงในดานตาง ๆ ตาลง ดงนนความนาจะเปนในการ ขยายอาชพจงประสบความส าเรจคอนขางสง เพราะมการจดการความร ยกระดบความรน าไปใชและปรบปรง แกไขเปนระยะ ๆ อยางตอเนอง จงสงผลท าใหธรกจเขมแขง ยงยนได เพราะรจกและเขาใจตนเองตลอดเวลา

140

ใบงำน ค ำชแจง : ใหผเรยนจดท าแผนปฏบตการอาชพของตนเองโดยใชวงจรเดมมง 1. การจดแผนปฏบตการ (P) ........................................................ ..................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................... ............................................................................................................................. ................................................. 2. การท างาน ตามแผนปฏบตการ (D) ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................................ .. ............................................................................................................................. ................................................. 3. การตรวจสอบหาขอบกพรอง (C) ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. 4. การปฏบตการแกไขและพฒนา (A) ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .................................................

141



ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

142

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๙

143

ตำรำงกำรวเครำะหสำระกำรเรยนรรำยวชำกำรพฒนำอำชพใหมควำมมนคง อช ๓๑๐๐๓

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๒ หนวยกต มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ มความร ความเขาใจในการพฒนาอาชพ ใหมผลตภณฑหรองานบรการ สรางรายไดพอเพยงตอการด ารงชวต มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ หวเรอง : ๑. ศกยภาพธรกจ ตวชวด :

๑. อธบายความหมาย ความส าคญ และความจ าเปนของการพฒนาอาชพ เพอใหมความมนคง ๒. อธบายความจ าเปน และคณคาของการวเคราะหศกยภาพของธรกจ ๓. วเคราะหต าแหนงธรกจในระยะตาง ๆ ๔. วเคราะหธรกจตามศกยภาพ ๕ ดาน ไดแกศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ศกยภาพของพนทตามลกษณะภมอากาศ ศกยภาพของภมประเทศและท าเลทตงของแตละพนท ศกยภาพของศลปะ วฒนธรรม และประเพณและวถชวตของแตละพนท ศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนทตามเสนทางของเวลา


ระดบความยากงาย หมายเหต งาย

(กรต.)

เนอหา ปานกลาง (พบกลม)


๑. ความหมาย ความส าคญ และความจ าเปนของการพฒนาอาชพ ๒. ความจ าเปนของการวเคราะหศกยภาพธรกจ ๓. การวเคราะหต าแหนงธรกจ - ระยะเรมตน - ระยะสรางตว - ระยะทรงตว - ระยะตกต าหรอสงขน

๔. วเคราะหธรกจตามศกยภาพ ๕ ดาน ไดแกศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ศกยภาพของพนทตามลกษณะภมอากาศ ศกยภาพของภมประเทศและท าเลทตงของแตละพนท ศกยภาพของศลปะ วฒนธรรม และประเพณและวถชวตของแตละพนท ศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนทตามเสนทางของเวลา

144

หวเรอง :๒. การจดท าแผนพฒนาการตลาด ตวชวด : ๑. ก าหนดทศทางการตลาด

๒. ก าหนดเปาหมายการตลาด ๓. ก าหนดกลยทธสเปาหมาย ๔. วเคราะหกลยทธ ๕. ก าหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด



(กรต.)



๑. การก าหนดทศทางเปาหมายการตลาด ๒. การก าหนดกลยทธสเปาหมาย 3. กจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

หวเรอง : ๓. การจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ ตวชวด : ๑. อธบายการก าหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ

๒. สามารถวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ ๓. ก าหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ ๔. ก าหนดแผนกจกรรมการผลต ๕. พฒนาระบบการผลตหรอกาบรการได



(กรต.)



๑. การก าหนดวเคราะหทนการผลตหรอการบรการ ๒. การก าหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ ๓. การก าหนดแผนกจกรรมและพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

145

หวเรอง :๔. การพฒนาธรกจเชงรก ตวชวด : ๑.อธบายความจ าเปน และคณคาของธรกจเชงรก

๒.อธบายการแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภคไดอยางแทจรง ๓.อธบายการสรางรปลกษณ คณภาพสนคาใหม ๔.อธบายการพฒนาอาชพใหมความมนคง



งาย (กรต.)



๑.การแทรกความนยมการสรางรปลกษณคณภาพสนคาใหมเขาสความตองการของผบรโภค ๒.การพฒนาอาชพใหมความมนคง เขมแขง ยงยน (พออย พอกน มรายได มการออม และมทนในการขยายอาชพ)

หวเรอง :๕. โครงการพฒนาอาชพใหมความมนคง ตวชวด : ๑. วเคราะหความเปนไปไของแผนการตลาดและการผลตหรอการบรการ

๒. เขยนโครงการการพฒนาอาชพได ๓. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพ ๔. ปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ






๑. การวเคราะหความเปนไปไดของแผนการตลาดและการผลตหรอการบรการ ๒. การเขยนโครงการการพฒนาอาชพและตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการและการปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

146

แผนการจดการเรยนรรายวชา สาระความร พนฐาน รายวชา พฒนาอาชพใหมความมนคง รหสวชา อช ๓๑๐๐๑

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต หวเรอง ศกยภาพธรกจ ครงท

วน/เดอน/ป


การจดกระบวนการเรยนร

สอ/แหลงเรยนร

การวดและประเมนผล

๙

ศกยภาพธรกจ อธบายความจ าเปนของการวเคราะหศกยภาพธรกจ อธบายการวเคราะหต าแหนงธรกจในระยะตาง ๆ อธบายการวเคราะหศกยภาพของธรกจบนเสนทางของเวลาตามศกยภาพของแตละพนท การจดท าแผนพฒนาการตลาด ๑. ก าหนดทศทางการตลาด ๒. ก าหนดเปาหมายการตลาด ๓. ก าหนดกลยทธสเปาหมาย ๔. วเคราะหกลยทธ ๕. ก าหนดกจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด

๓. การวเคราะหต าแหนงธรกจ - ระยะเรมตน - ระยะสรางตว - ระยะทรงตว - ระยะตกต าหรอสงขน ๔. วเคราะหธรกจตามศกยภาพ ๕ ดาน ไดแกศกยภาพของทรพยากรธรรมชาตในแตละพนท ศกยภาพของพนทตามลกษณะภมอากาศ ศกยภาพของภมประเทศและท าเลทตงของแตละพนท ศกยภาพของศลปะ วฒนธรรม และประเพณและวถชวตของแตละพนท ศกยภาพของทรพยากรมนษยในแตละพนทตามเสนทางของเวลา

ขนท 1 ก าหนดสภาพปญหาการเรยนร ๑. พดคยซกถามเกยวกบสภาพแวดลอมและปญหาทางสงคมในปจจบน ขนท 2 แสวงหาขอมลและจดการเรยนร ๑.ใหผเรยนออกแบบการวางแผนกลยทธ น าไปสความส าเรจในการประกอบอาชพ ๒.ใหผเรยนบอกแนวคดในการพฒนาผลผลตและบรการเพอใหธรกจประสบผลส าเรจ ๓.ใหผเรยนวเคราะหสภาพปญหาเกยวกบการพฒนาอาชพในปจจบนพรอมทงบอกขอเสนอแนะ

- ใบความร - ใบงาน - แบบฝกหด - ใบงาน - แบบฝกหด - อนเตอรเนต

- ใบงาน - แบบฝกหด - ประเมนความถกตองจากหนงสอเรยนและประเมนการท างานกระบวนการกลมจากการแบงกลมท างาน

147

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด

เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร

ขนท 3 การปฏบตและการน าไปใช ๑. ครและผเรยนสรปสาระส าคญและน าความรทสอดคลองกบวถชวตไปเปนแนวทางในการด าเนนชวต ๒. รวบรวมใบงานทไดรบมอบหมายไวในแฟมสะสมงาน ขนท 4 การประเมนผลการเรยนร ๑. ครใหผเรยนสรปสาระส าคญตามมาตรฐานการเรยนร ๒. ประเมนผลการการจดกจกรรมการเรยนรโดยแบบทดสอบการเรยนร

148

ใบงำน ศกยภำพธรกจ

สรปเนอหำ อาชพ คอ สงทบคคลไดกระท าเพอการด ารงชวต โดยใชความร ทกษะ และความสามารถของตนทได จากการศกษาและฝกอบรม ซงอาจได คาตอบแทนหรอไมได คาตอบแทน เชน อาชพคร เกษตรกร เปนตน การพฒนาอาชพ หมายถง การประกอบอาชพทมการพฒนาสนคา ใหตรงกบความตองการของลกคาอย ตลอดเวลา ความส าคญในการพฒนาอาชพ

การพฒนาอาชพเปนสงทส าคญในวถชวตและการด ารงชพในปจจบนเพราะอาชพเปนการสรางรายได เพอเลยงชพของตนเองและครอบครว อาชพกอใหเกดผลผลตและการบรการ ทสนองตอบตอการตองการของผ บรโภค และทส าคญคอ การพฒนาอาชพมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศชาต ความส าคญจงเปนฟนเฟองในการพฒนาคณภาพชวต เศรษฐกจ ชมชน ความจ าเปนในการพฒนาอาชพ ความจ าเปนในการพฒนาอาชพทเหมาะสมกบตนเอง เปนการวเคราะหความเปนไปไดตาง ๆ ได แก การลงทน การตลาด กระบวนการผลต การขนสง การบรรจหบหอ การแปรรป และผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอม ความร ความสามารถของตนเองตอสงทตองการพฒนาทมความเปนไปได เพอน าขอมลทวเคราะหไว น าไปปรกษาผร การตดสนใจเลอกพฒนาอาชพทเหมาะสมกบตนเอง โดยวเคราะหความพรองของตนเอง ความตองการของตลาดเทคนคความร ทกษะในอาชพ การพฒนาอาชพใหเขมแขง มความส าคญและความจ าเปน ดงน 1. ท าใหอาชพมความเจรญกาวหนาขน เขมแขง พงตนเองได 2. ผประกอบอาชพได พฒนาตนเองไมลาสมย 3. ชวยให สรางภาพลกษณทดให กบตนเองและกจการ 4. ท าใหผประกอบการดงบคลากรทมความสามารถสงเขามาท างานไดมากขน 5. เปนการรบประกนบคคลทมความสามารถทางานอยกบองคกรตอไป 6. ผประกอบอาชพรทนการเปลยนแปลงตลอดเวลา 7. รทศทางของตนเองวางกลยทธในการพฒนาอาชพ การวเคราะหศกยภาพธรกจ คอ การแยกแยะสวนยอยของความสามารถทซอนเรนในตวตนน ามาใช ประโยชนอยางมกระบวนการ เพอใหได ผลงานทดทสด คณคาและความจ าเปนของการวเคราะหศกยภาพธรกจ ชวยท าใหผประกอบการรจกตวเองและ คแขงขน สามารถวางกลยทธทางธรกจได และแยกแยะหนาทไดชดเจน เหมาะสมกบความถนด และสามารถมองหาลทางการลงทนได

149

ใบงำน กำรจดท ำแผนพฒนำกำรตลำด

สรป การวเคราะหความเปนไปได ของแผนธรกจ ผท าธรกจจ าเปนทจะตองมความร และประสบการณ

เฉพาะดานเปนอยางด หรออาจสงใหผเชยวชาญเฉพาะดานในแตละแผนยอยๆ ในแผนธรกจ เปนผวเคราะห ใหความเหนในความเปนไปไดของแผนดงกลาว ไมวาจะเปน แผนการตลาด แผนการจดการ แผนคน แผนผลต แผนการเงน แผนด าเนนการ รวมทงแผนฉกเฉน สงทตองวเคราะหในแผนธรกจ มดงน

– วตถประสงคชดเจนหรอไม และมความเปนไปได เพยงใดในทางปฏบต – ความละเอยดของแผนทเขยนขน มความชดเจนเพยงพอตอการน าไปปฏบต – ความสามารถขององคการ ในดานตางๆ – ศกยภาพและองคประกอบสนบสนนขององคการวามเพยงพอ ส าหรบการปฏบตตามแผนนนหรอไม – ระยะเวลาการปฏบตตามแผนทก าหนดขน เหมาะสม เปนไปได หรอไมเพยงใด – ความคมคาในสงทคดจะท าทก าหนดไวในแผน – ความกาวหนาของกจการ พจารณาวาแผนทก าหนดขนสามารถน าพาความกาวหนาให แกองคการ

ในอนาคตไดมากแคไหน – ผบรหารเหนดวยกบแนวทางทก าหนดขนในแผนหรอไม – ผปฏบตเหนดวยและใหความรวมมอเพยงใด

ระยะเวลาในการท าประกอบอาชพหรอธรกจของผประกอบการ แบงออกเปน 4 ระยะ ไดดงน - ระยะเรมตน เปนระยะทการท ากจการหรอธรกจอยในระยะฟกตวเพอกาวเขาสอาชพ

- ระยะสรางตว และระยะทรงตว คอระยะทธรกจอยในชวงพฒนาขยายตว หรอยงทรงตวอย ซงจะมคนตดตามและพรอมท าตาม ซงเรมมคแขงขนทางการคา

- ระยะตกต าหรอสงขน เมอธรกจกาวหนาจะมผคนเขามาเรยนรท าตาม ท าใหเกดวกฤตสวนแบง ทางการตลาด หากไมมการพฒนาธรกจจะท าให ธรกจเขาสระยะตกต า หรอเราเรยกวา “ขาลง” แตถามการขยายขอบขายมการน านวตกรรม เทคโนโลยเขาใชในการพฒนางาน ธรกจจะมการพฒนาใหสงขน ผประกอบการจะตองวเคราะหต าแหนงธรกจในอาชพหรอกจการของตนใหไดวาอยในชวงระยะใด ก าลง อยในระยะขยายตว ทรงตว ขาขนหรอขาลง การวเคราะหมมมองกจการ ผลประกอบการมก าไรหรอขาดทน ในการด าเนนธรกจในชวงนน ๆ

สาเหตของความลมเหลวในการประกอบธรกจ มดงน 1. ขาดประสบการณ ผประกอบการบางรายประสบความลมเหลวเนองจากขาดประสบการณในการ

ท างาน ขาดความช านาญในการบรหารจดการเกยวกบคน เงน เครองจกร อปกรณ ตลอดจนลกคา 2. มความรและประสบการณไมสมดล ผประกอบการบางรายมความรดานการผลตเปนอยางด

แตไมเคยขายสนคา มความร เกยวกบวตถดบแตผลตไมเปน หรอมความร ดานบญชแตไมมประสบการณดานการตลาดเปนตน 3. การบรหารจดการไมมประสทธภาพ ผประกอบการบางรายขาดการวางแผน บรหารจดการ การด าเนนธรกจไมเหมาะสม ละเลยหนาท การใชคนไมตรงกบงาน ฯลฯ การขาดสงเหลานกอใหเกด ความเสยหายแกธรกจอยางมาก

150

ใบงำน

วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง อช (31003) เรอง ศกยภำพธรกจ

ชอ…………………………………นามสกล………………………รหส………..........................…ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. การพฒนาอาชพหมายถง………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. ผประกอบการตองมสงใดในการดแนวโนมของการตลาด ฯลฯ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. ผประกอบอาชพได แกบคคลประเภทใดบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….

4. ปจจยการผลต ไดแกอะไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….

5. ศกยภาพของธรกจ หมายถงอะไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

151

ใบงำน

วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง อช (31003) เรอง กำรจดท ำแผนพฒนำกำรตลำด ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. การท าธรกจในทกระดบ ตองมสงใดบางในการท าธรกจ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2. การเขยนพนธกจคอ อะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..3. พนธกจจะส าเรจตามวสยทศนตองค านงถงภาระดานใดบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4. การเขยนพนธกจมองคประกอบอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..5. องคประกอบดานการควบคมเชงกลยทธไดแกอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

152

เฉลยใบงำน-วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง ม.ปลำย

1. การพฒนาอาชพ หมายถง การประกอบอาชพทมการพฒนาสนคาหรอผลตภณฑใหตรงกบความตองการของลกคาอยตลอดเวลา โดยมสวนครองตลาดไดตามความตองการของผผลต แสดงถงความมนคงในอาชพ 2. ผประกอบการตองมสงใดในการดแนวโนมของการตลาด ฯลฯ วสยทศน (มขยายความเพมเตมหาอานไดในบทความ กอนหนาน)

3. ผประกอบอาชพไดแกบคคลประเภทใดบาง เจาของธรกจ ผจดการ ทมงาน

4. ปจจยการผลต ไดแกอะไรบาง เงนทน วตถดบ แรงงาน สถานท

5. ศกยภาพของธรกจ หมายถงอะไร ธรกจททกบคคลทมความสามารถพฒนาสนคานนๆ ใหอยในตลาดไดอยางมนคง

153


1. การท าธรกจในทกระดบ ตองมสงใดบางในการท าธรกจ ตองมทศทางใหมองเหนความส าเรจ,

ภาระงาน, กลยทธ 2. การเขยนพนธกจคอ อะไร เปนการด าเนนการตอเนองจากการเขยนวสยทศนวาเรามภารกจท

ส าคญ อะไรบาง

3. พนธกจจะส าเรจตามวสยทศนตองค านงถงภาระดานใดบาง ทนด าเนนการ, ลกคา, ผลผลต, การเรยนรและพฒนาองคกร

4. การเขยนพนธกจมองคประกอบอะไรบาง ท าอะไร, ท าไมตองท า, ท าอยางไร

5. องคประกอบดานการควบคมเชงกลนยทธไดแกอะไรบาง เปาหมายกลยทธ, ตวบงชความส าเรจ, ปจจยน าเขาด าเนนงาน, กจกรรม/โครงการทตองท า

6. การตลาดมความส าคญ อยางไร การตลาดมความส าคญมผลตอการบรรลเปาหมายสดทายของการด าเนนธรกจ

154


ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………................................…………………………………………………………………………………… ……………………………………...............…………………………………………………………………………………………………… ………………………………………................………………………………………………………………………………………………… ………………………………………..............………………………………………………………………………………………………… ……………………………………….............………………………………………………………………………………………………… ………………………………………............………………………………………………………………………………………………… …………………………………………..............……………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................................…………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...............................……………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…................................................. (นางจราภรณ อทยศร)

ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

155

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๐

156

แผนการจดการเรยนรรายวชา สาระความรพนฐาน รายวชา พฒนาอาชพใหมความมนคง รหสวชา อช ๓๑๐๐๑ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง การจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ

ครงท






๑๐

การจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการ ๑. อธบายการก าหนดคณภาพผลผลตหรอการบรการ ๒. สามารถวเคราะหทนปจจยการผลตหรอการบรการ ๓. ก าหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ ๔. ก าหนดแผนกจกรรมการผลต ๕. พฒนาระบบการผลตหรอกาบรการได กำรพฒนำธรกจเชงรก ๑.อธบายความจ าเปน และคณคาของธรกจเชงรก ๒.อธบายการแทรกความนยมเขาสความตองการของผบรโภคไดอยางแทจรง ๓.อธบายการสรางรปลกษณ คณภาพสนคาใหม ๔.อธบายการพฒนาอาชพใหมความมนคง

๑. การก าหนดทศทางเปาหมายการตลาด ๒. การก าหนดกลยทธสเปาหมาย 3. กจกรรมและแผนการพฒนาการตลาด ๑. การก าหนดวเคราะหทนการผลตหรอการบรการ ๒. การก าหนดเปาหมายการผลตหรอการบรการ ๓. การก าหนดแผนกจกรรมและพฒนาระบบการผลตหรอการบรการ

ขนท 1 ก าหนดสภาพปญหาการเรยนร 1.ครสนทนากบผเรยนถงเรองการการก าหนดทศทางเปาหมายการตลาด 2.ครสนทนากบผเรยนถงเรองการจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการอาชพใดอาชพหนงในชมชน ขนท 2 แสวงหาขอมลและจดการเรยนร 1.ครและผเรยนยกตวอยางอาชพในชมชน 1 อาชพแลวชวยกนการจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการและการพฒนาธรกจเชงรกพรอมทงเขยนโครงการพฒนาอาชพนน 2.เรยงล าดบความส าคญของ ปญหาเพอน าไปสการปฏบต 3.ครแจกใบความร



157


เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร

โครงกำรพฒนำอำชพใหมควำมมนคง ๑. วเคราะหความเปนไปไของแผนการตลาดและการผลตหรอการบรการ ๒. เขยนโครงการการพฒนาอาชพได ๓. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพฒนาอาชพ ๔. ปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

๑. การวเคราะหความเปนไปไดของแผนการตลาดและการผลตหรอการบรการ ๒. การเขยนโครงการการพฒนาอาชพและตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการและการปรบปรงโครงการพฒนาอาชพ

ขนท 3 การปฏบตและการน าไปใช 1. ครแบงกลมผเรยนออกเปนกลมยอย กลมละ 5 คน ใหเลอกอาชพใดอาชพหนงทมในชมชนแลวชวยกนจดท าแผนพฒนาการผลตหรอการบรการและการพฒนาธรกจเชงรกพรอมทงเขยนโครงการพฒนาอาชพนน และใหตวแทนกลมน าเสนอผลการศกษาคนควาเพอแลกเปลยนเรยนรหนาชนเรยน ขนท 4 การประเมนผลการเรยนร ๑. ครใหผเรยนสรปสาระส าคญตามมาตรฐานการเรยนร ๒. ประเมนผลการการจดกจกรรมการเรยนรโดยแบบทดสอบการเรยนร

158

ใบควำมร กำรจดท ำแผนพฒนำกำรผลตหรอกำรบรกำร

สรป คณภาพ หมายถง คณลกษณะสนคาหรอบรการทสามารถตอบสนองความตองการของลกคาได การ

ผลตสนคาและบรการใหมคณภาพ ประกอบดวย 1. การเอาใจใสในความตองการของลกคา ลกคาตองการอะไร แลวจะสรางสงตอบสนองความ

ตองการนนให เกดกบสนคาและบรการได อยางไร ซงเปนความคาดหวงของลกคา ไดแก ความสวยงาม ความคงทน เปนตน

2. การใชเครองมอทเหมาะสมในการควบคมคณภาพในการบรหารการผลตทจะชวยสงเสรมใหบรรล เปาหมายของการพฒนาผลผลตใหมคณภาพ ไดแกการมสวนรวมของพนกงานและตองมกระบวนการตรวจสอบในการผลต เพอยนยนวาสนคาและบรการยงมคณภาพทด ซงสามารถควบคมไดดวยใบรบรองเปนทยอมรบระดบสากล สนคาและบรการทมชอเสยง เชน เกณฑ ISO 9000 เปนตน แนวทางทดตอกระบวนการผลต ดงน 1. ซอสตยตอผบรโภค 2. รกษาคณภาพของผลผลตใหคงท และปรบปรงใหดขน 3. ไมปลอมปนผลผลต

4. ไมเอารดเอาเปรยบ 5. ไมกกตนผลผลต 6. มความรความช านาญในงานอาชพทด าเนนการเปนอยางด 7. มความรกและศรทธาในงานอาชพทด าเนนการ 8. มความเชอมนในตวเอง 9. มความคดรเรม และมมนษยสมพนธทด

คณภาพของการบรการ จงเกดขนเมอผรบบรการไดสมผสหรอรบการบรการ ดวยความพงพอใจลกษณะคณภาพการบรการทดม 7 ประการ คอ 1. การยมแยม เอาใจใส เหนอกเหนใจตอความล าบากยงยากของลกคา 2. การตอบสนองตอความประสงคของลกคาอยางรวดเรวทนใจ 3. การแสดงออกถงความนบถอ ใหเกยรตลกคา 4. การบรการเปนแบบสมครใจและเตมใจท า 5. การแสดงออกถงการรกษาภาพลกษณของการใหบรการ 6. การบรการเปนไปดวยกรยาทสภาพ และมมารยาทด ออนนอมถอมตน 7. การบรการมความกระฉบกระเฉง กระตอรอรน การก าหนดคณภาพสนคาหรอบรการ การจ าแนกคณภาพสามารถจ าแนกออกได เปน 4 ชนด 1. คณภาพบอกกลาว (stated quality) หมายถง คณภาพทก าหนดขนระหวางผซอ (customer) และผขาย (distributor) ผซอ (ลกคา) จะเปนผก าหนดวาอยากจะไดสนคาทมคณภาพอยางนนอยางน

2. คณภาพแทจรง (real quality) หมายถง คณภาพในตวผลตภณฑท เรมตงแตผลต และน าผลตภณฑไปใชงานจนกระทงผลตภณฑหมดอายลง ระดบคณภาพแทจรง จะมคณภาพสงเพยงใดจะขนอยกบองคประกอบของกระบวนการ

159

3. คณภาพทโฆษณา (advertised quality) หมายถง คณลกษณะตาง ๆ ของสนคา ทผผลตเปนผ ก าหนดเอง และกโฆษณาทวไป 4. คณภาพจากประสบการณทใชหมายถง คณภาพทเกดขนจากประสบการณของผใชสนคาเอง การบรการ จงมความแตกตางจาก สนคาหรอผลตภณฑอยางมาก โดยเฉพาะในสวนทเกยวของกบการ บรโภค

ทน หมายถง เงนลงทนในการด าเนนงานธรกจ เพอหวงผลก าไรจากการด าเนนธรกจ ทนถอวาเปนปจจยส าคญในการประกอบกจการธรกจใหด าเนนการงานไปอยางมประสทธภาพ

ตนทนการผลต หมายถง คาใชจายตางๆทใชในการผลตสนคาและบรการตามจ านวนทตองการ ตนทน การผลตสามารถจ าแนกออกได หลายประเภทตามวตถประสงคทน าไปใชได ดงน คอ

1. ทนคงท หมายถง เงนทผประกอบธรกจจดหามา 2. ทนหมนเวยน หมายถง เงนทผประกอบธรกจจดหามา เพอใชในการด าเนนการจดหาสนทรพย หมนเวยน

ทนหมนเวยน สามารถแบงได 2 ลกษณะ ไดแก 1) ทนหมนเวยนทเปนเงนสด ไดแก

(1) คาวสดอปกรณในการประกอบอาชพ (2) คาจางแรงงาน (3) คาเชาทดน/สถานท (4) คาใชจายอนๆ

2) ทนหมนเวยนทไมเปนเงนสด (1) คาใชจายในครวเรอน (2) คาเสยโอกาสของทดน

เปาหมายการผลตหรอการบรการผประกอบการธรกจมงทจะไปใหถงเกดผลลพธตามทตองการดวยวธการตางๆ เปาหมาย จงเปนตวบงชปรมาณทจะตองผลตหรอบรการใหได ตามระยะเวลาทก าหนดดวยความพงพอใจของลกคา

ปจจยทสงผลใหประสบความส าเรจ ไดแก 1. การก าหนดกลมลกคาเปาหมายใหชดเจน 2. เสรมสรางสวนประสมทางตลาด 3. ค านงถงสภาวะแวดลอมทควบคมไมได 4. สามารถตอบค าถามในสวนของลกคาตอไปน

1) ใครคอกลมลกคาเปาหมายส าหรบผลผลตทผลตขนหรอการบรการ 2) ลกคาเปาหมายดงกลาวอย ณ ทใด 3) ในปจจบนลกคาเหลานซอผลผลตหรอการบรการไดจากทใด 4) ลกคาซอผลผลตหรอการบรการบอยแคไหน 5) อะไรคอสงทจงใจทท าใหลกคาเหลานนตดสนใจใชบรการ 6) ลกคาใช อะไร หรอท าไมลกคาถงใชผลผลตหรอบรการของเรา 7) ลกคาเหลานนชอบหรอไมชอบผลผลตหรอบรการอะไรทเรามอยบาง

160

การก าหนดเปาหมายการผลตหรอบรการเรมจาก การวเคราะหปจจยน าเขา ซงประกอบดวย - วตถดบ (Material) - เครองจกร (Machine) - ก าลงคน (Man) - วธการท างาน (Method)

ขนตอนการก าหนดแผนกจกรรมการผลตหรอการบรการ มดงน 1. ตรวจสอบตวเองเพอใหรถงสถานภาพในปจจบนของงานอาชพ เปนการตรวจสอบขอมลธรกจของ ผประกอบการธรกจเกยวกบ แรงงาน เงนทน เครองมอ/อปกรณ วตถดบ และสถานทวามสภาพความพรอมวามปญหาอยางไร รวมถง ผลผลตหรอบรการของผประกอบการธรกจวามอะไรบกพรองหรอไม

2. ส ารวจสภาพแวดลอม เปนการตรวจสอบขอมลภายนอก เกยวกบ สภาพธรกจประเภทเดยวกนใน ชมชน ความตองการของลกคา การด าเนนงานตามขนตอนดงกลาว เปนการศกษาขอมลเพอระบถงปญหาทเกดขนและควรแกไขชดเจน เจาของธรกจตองตดสนใจเพอพจารณาหาทางเลอก เพอใหไดทางเลอกหลายทางสการปฏบต 3. ก าหนดทางเลอก หลงจากสามารถก าหนดสาเหตของปญหาไดแลว เพอใหการวางแผนมความชดเจน เจาของธรกจตองตดสนใจเพอพจารณาหาทางเลอก เพอใหไดทางเลอกหลายทางสการปฏบต 4. ประเมนทางเลอก เมอสามารถก าหนดทางเลอกได หลากหลายแลว เพอใหไดทางเลอกสการปฏบตทเหมาะสมทสดในการวางแผนกลยทธทางการตลาด เจาของธรกจตองพจารณาประเมนทางเลอกในแตละวธเพอใหสามารถบรรลเปาหมายใหดทสด 5. ตดสนใจ เมอได ทางเลอกหลายทางเลอก การตดสนใจสามารถใช หลก 4 ประการในการตดสนได แก 1) ประสบการณ 2) การทดลอง 3) การวจยหรอการวเคราะห และ 4) ตดสนใจเลอกจากประสบการณของตนเอง จาก รายงานผลการทดลอง ผลการวจยทางวชาการ และการตดสนใจดวยตนเอง น ามาประกอบในการพจารณาหรอใชขอมลสวนหนงในการตดสนใจ 6. ก าหนดวตถประสงค เปนการก าหนดเปาหมายของการด าเนนงานวาตองใหเกดอะไร 7. พยากรณสภาพการณในอนาคต เปนการคดผลบรรลลวงหนาวา หากด าเนนการตามแผนกจกรรมการ ผลตหรอการบรการแลว ธรกจทด าเนนงานจะเกดอะไรขน 8. ก าหนดแนวทางการปฏบต เปนการก าหนดรายละเอยดขนตอนการปฏบตวาจะท าอยางไร เมอไร เพอใหเกดผลตามวตถประสงคทก าหนดไว

161

ใบควำมร กำรพฒนำธรกจเชงรก

สรป กลยทธดานการจดการ การปรบปรงระบบการจดการภายในองคกร จดโครงสรางการ

บรหารงานก าหนดหนาทความรบผดชอบแยกตามสวนงาน โดยมการรายงานตรงตอผบรหารระดบสง ซงผ บรหารระดบสงจะเปน ผประสานงานหนาทตางๆ ตามสวนงาน และพจารณาตดสนใจในขนตอนสดทาย การพฒนาระบบการผลตหรอการบรการในภาพรวม สามารถด าเนนการได ดงน 1. ลกษณะการผลตและการใหบรการ หมายถง สภาพของแหลงใหบรการทด ทผใชบรการสามารถสมผส จบตองได 2. ความไววางใจ หมายถง ความสามารถในการน าเสนอผลตภณฑหรอการบรการตามค ามนสญญาทใหไวอยางตรงไปตรงมาและถกตอง 3. ควรกระตอรอรน หมายถง การแสดงความเตมใจทจะชวยเหลอ และพรอมทจะใหบรการผใช บรการ อยางทนทวงท 4. ความเชยวชาญ หมายถง ความรความสามารถ ในการปฏบตงานบรการทรบผดชอบอยางม ประสทธภาพ 5. อธยาศยทนอบนอม หมายถง ความมมตรไมตร ความสภาพนอบนอมเปนกนเอง 6. ใหเกยรตผอน จรงใจ มน าใจ และความเปนมตรของผปฏบตงานผลผลตและบรการ 7. ความนาเชอถอ หมายถง ความสามารถในดานการสรางความเชอมน ดวยความซอสตยของผ ประกอบการ 8. ความปลอดภย หมายถง สภาพทปราศจากอนตราย ความเสยงภยและปญหาตาง ๆ 9. การเขาถงบรการ หมายถง การตดตอเพอการซอผลตภณฑหรอบรการ ดวยความสะดวกไมยงยาก

10. การตดตอสอสาร หมายถง ความสามารถในการสรางความสมพนธ และสอความหมายไดชดเจน ใชภาษาทงาย และรบฟงความคดเหนของผรบบรการ 11. ความเขาใจลกคา หมายถง ความพยายามในการคนหา และท าความเขาใจกบความตองการ ของผใชบรการ

162


โครงกำรพฒนำอำชพใหมควำมเขมแขง สรป

การวเคราะหโครงการ หมายถง การศกษาและวเคราะหโครงการลงทนตาง ๆ ทงภาครฐและเอกชน เพอประโยชนในการน ามาประกอบการตดสนใจลงทน วาโครงการดงกลาวกอใหเกดผลลพธ มความคมคาและเหมาะสมทจะลงทนหรอไม โดยจะมการประเมนผลตอบแทนทจะไดรบและตนทนคาใชจายตาง ๆ ตลอดอายของโครงการ การวเคราะหความคมคาของการลงทนอาจท าการวเคราะหได ๒ แนวทางหลก คอ แนวทางแรก คอการวเคราะหโดยไมตองปรบคาเวลา เชน ระยะคนทน และอตราผลตอบแทนการลงทน แตแนวทางนไมเปนทนยมนก เนองจากไมไดค านงถงมลคาของเงนทเปลยนแปลงไปตามเวลา แนวทางท ๒ คอการวเคราะหโดยค านงถงคาของเงนทเปลยนแปลงไป ตามเวลา เชน มลคาปจจบนสทธ อตราสวนผลประโยชนตอตนทน และอตราผลตอบแทนภายในโครงการ โครงการพฒนาอาชพ หมายถง กจกรรมทมงผลตผลตภณฑหรอการใหบรการใหส าเรจลลวงภายในเวลาทก าหนด ความส าคญของโครงการพฒนาอาชพ จะชวยใหผประกอบการ สามารถเลอกกจกรรมพฒนาอาชพไดอยางเหมาะสม ทงในดานการจดการใชทรพยากรตาง ๆ ทมอยอยางเหมาะสมสมบรณทสด เพอใหการด าเนนงาน โครงการบรรลวตถประสงคทตงไว ซงทรพยากรในทนอาจหมายถง บคลากร เครองมอ เครองใช หรอสงอ านายความ สะดวกตาง ๆ ตลอดถงขอมลระบบงานเทคนคเงนทน และเวลา แผน หมายถง งานทกดานขององคกรทถกก าหนดขนอยางมเหตผล เปนระเบยบวธ หรอขนตอนทเปนระบบ ทบคลากรใช เปนคมอหรอแนวทางการด าเนนงานขององคกร การวเคราะห หมายถง การแยกแยะรายละเอยด ความเปนไปไดแลวสงเคราะหใหเหนความสมพนธและเกด กจกรรมทมเปาหมายทศทางไปสความส าเรจ ประเภทของแผน แบงออกเปน 3 ระยะ ดงน 1. แผนระยะยาว มระยะเวลาตงแต 10-20 ป 2. แผนระยะปานกลาง มระยะเวลาตงแต 4-6 ป 3. แผนระยะสน ใชระยะเวลาอนสนอยทองคกรก าหนด โครงการ หมายถง แผนงานทก าหนดไวในลกษณะทมใชเปนงานประจ าแตเปนงานพเศษทมความส าคญ ซงจะตองเรงด าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคภายในเวลาทก าหนดและภายในวงเงนทจ ากด โครงการมความสมพนธกบการวางแผนงานเพอท าใหกจการนนส าเรจบรรลตามวตถประสงคทวางไว โครงการมกระบวนการและขนตอนการด าเนนงานซงประกอบดวย การก าหนดวตถประสงคการรวบรวมและการ วเคราะหขอมล การพจารณาถงปญหาอปสรรคและโอกาส เพอเลอกหาแนวทางการปฏบตทเหมาะสม ประโยชนของโครงการ จะชวยใหผประกอบการเหนถงปญหาและภมหลงของการท างาน ชวยให เหนถง ปญหาและภมหลงของการท างาน สามารถปฏบตงานตามแผนเปนไปอยางมประสทธภาพ มความชดเจน บคคลท เกยวของมความเขาใจและรบรถงปญหารวมกน มทรพยากรใชอยางเพยงพอเหมาะสมกบสภาพปฏบตจรง มผรบผดชอบ และมความเขาใจในการด าเนนงาน ชวยลดความขดแยงและขจดความซ าซอนในงาน สรางทศนคตทดตอ บคลากรในหนวยงาน ลกษณะส าคญของโครงการ

163

การเขยนโครงการ มลกษณะการเขยนแตกตางไปจากการเขยนประเภทอน ๆ โครงการทดควรมลกษณะ ดงตอไปน 1. ตองมระบบ โครงการตองประกอบดวยสวนตาง ๆ ทมความสมพนธเกยวของเปนกระบวนการถา สวนใดเปลยนแปลงไป จะเกดการเปลยนแปลงในสวนอน ๆ ตามไปดวย

2. ตองมวตถประสงคชดเจน โครงการตองก าหนดวตถประสงคสอดคลองกบความเปนมาของโครงการ มความเปนไปได ชดเจน และเปาหมายของโครงการตองประกอบดวยเชงปรมาณและเชงคณภาพ

3. ตองเปนการด าเนนงานอนาคต เนองจากการปฏบตงานทผานมามขอบกพรอง และควรแกไข ปรบปรง โครงการจงเปนการด าเนนงานเพออนาคต

4. เปนการท างานชวคราว โครงการเปนการท างานเฉพาะกจเปนคราว ๆ เพอแกไขปรบปรงและพฒนา ไมใชการท างานทเปนการท างานประจ า หรองานปกต

5. มก าหนดระยะเวลาทแนนอน โครงการตองก าหนดระยะเวลาทแนนอน โดยก าหนดเวลาเรมตนและ เวลาทสนสดใหชดเจน

6. มลกษณะเปนงานทเรงดวน โครงการตองเปนกจกรรมทจดขนเพอสนองนโยบายเรงดวนทตองการจะพฒนางานใหกาวหนาอยางรวดเรว ทนตอเหตการณ หรอเปนงานใหม

7. ตองมตนทนการผลตต า การด าเนนงานตามโครงการตองมการใชทรพยากรหรองบประมาณซง โครงการจะมประสทธภาพ กตอเมอมการลงทนนอยแตไดรบประโยชนสงสด

8. เปนการรเรมหรอพฒนางาน โครงการตองเปนความคดรเรมทแปลกใหมเพอแกปญหาและอปสรรค และพฒนางานใหเจรญกาวหนา ลกษณะของโครงการทดตองสามารถแกปญหาของงานหรอธรกจนนได ตองมรายละเอยดไดแก วตถประสงค เปาหมายทชดเจน สามารถด าเนนการได มระยะเวลาในการด าเนนงานทแนนอน สามารถตดตาม ประเมนผลได

164

ใบงำน

วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง อช (31003) เรอง กำรจดท ำแผนพฒนำกำรผลตหรอกำรบรกำร ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. คณภาพถกก าหนดขนจากสงใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. ประเภทของคณภาพ ไดแกอะไรบาง (สรปพอเขาใจ) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. การก าหนดคณภาพมขนตอนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. การบรการ หมายถง อะไร (สรปพอเขาใจ) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………

5. ตวบงชคณภาพของการบรการ ไดแก อะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

165

ใบงำน

วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง อช (31003) เรอง กำรพฒนำธรกจเชงรก

ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. การพฒนาธรกจเชงรก หมายถง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………

2. ความตองการดานรางการคอ อะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. ความตองการดานจตใจคอ อะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. การวางต าแหนงสนคา คอ อะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. การลดตนทน คอ อะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

166

ใบงำน

วชำพฒนำอำชพใหมควำมมงคง อช (31003) เรอง โครงกำรพฒนำอำชพใหมควำมมนคง ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. การก ากบดแลการขยายอาชพเปนอยางไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………

2. กจกรรม การควบคมตรวจสอบไดแก กจกรรมอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. การเขยนโครงการ การเขยนสภาวะแวดลอมอาชพ ไดแกอะไรบาง ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4. การเขยนวตถประสงคโครงการ คออะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5. การเขยนผลไดของโครงการ คออะไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………

167


1. คณภาพ ถกก าหนดขนจากสงใด ตามการใชงานหรอตามความตองการใชงาน หรอตามความคาดหวงของผก าหนด 2. ประเภทของคณภาพ ไดแกอะไรบาง (สรปพอเขาใจ) คณภาพตามหนาท, คณภาพตามลกษณะภายนอก 3. การก าหนดคณภาพมขนตอนอยางไร 1. การศกษาความตองการของผใชสนคา 2. การออกแบบผลตภณฑฯ ใหสอดคลองกบความตองการ 3. จดระบบการผลตและควบคมระบบการผลตใหไดผลผลตทมคณภาพ 4. การบรการ หมายถง อะไร (สรปพอเขาใจ) การใหความชวยเหลอหรอการด าเนนการเพอประโยชนของผอน 5. ตวบงชคณภาพของการบรการ ไดแก อะไรบาง (หวขอ) สามารถจบตองได, นาเชอถอ, มความร, มความรบผดชอบ, มจตใจงาม

168


1. การพฒนาธรกจเชงรก หมายถง การก าหนดวธการหรอแนวทางในการด าเนนงานหรอกจกรรมตางๆ ขององคกรเพอใหบรรลถงวตถประสงคทก าหนด 2. ความตองการดานรางการคอ อะไร ความหว, การนอน, การพกผอน, ความอบอน 3. ความตองการดานจตใจคอ อะไร ความปลดอภย, ความรก, การยอมรบ, ความพอใจ 4. การวางต าแหนงสนคา คอ อะไร การน าผลตภณฑเดมทมอยออกขายเปนผลตภณฑใหม 5. การลดตนทน คอ อะไร การน าผลตภณฑใหมทมคณสมบตเหมอนเดมแตตนทนต าลง

169


1. การก ากบดแลการขยายอาชพเปนอยางไร กจกรรมของผประกอบการทจะตองมระบบสารสนเทศใหมองเหน ความเหนความกาวหนาความส าเรจของงานในแตละภารกจวาไปถงไหน 2. กจกรรม การควบคมตรวจสอบไดแก กจกรรมอะไรบาง การควบคม, การตรวจสอบ, การประเมน, การรายงานผล 3. การเขยนโครงการ การเขยนสภาวะแวดลอมอาชพ ไดแกอะไรบาง 1. สภาพทดน สงแวดลอมทสงเสรมการด าเนนงานโครงการ 2. ผลตผลอะไรทเหมาะสมในการผลต 3. ลกษณะคณภาพผลตภณฑทลกคาตองการ 4. ลกคาเปนใคร อยางไร 5. ขายใหกบใคร สวนแบงการตลาดเปนอยางไร 6. จะสามารถเขาไปยดตลาด สวนแบงตลาดไดรอยละเทาไร 4. การเขยนวตถประสงคโครงการ คออะไร ขอความทขยายเปาหมายโครงการใหมองเหนภาระงานทตองท าใหส าเรจ 5. การเขยนผลไดของโครงการ คออะไร การเขยนสงทจะเกดขนอนเนองจากโครงการอยางมเหตผล

170


กจกรรมการเรยนร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………… ………………………………………………….................……………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… …………………………………………..................……………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................……………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….................................………………………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

171

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๑

172

ตารางวเคราะหเนอหา หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย สาระทกษะการด าเนนชวต รายวชา ศลปศกษา รหสวชา ทช31003

จ านวน 2 หนวยกต มาตรฐานการเรยนรระดบ

ร เขาใจ มคณธรรม จรยธรรม ชนชม เหนคณคาความงาม ความไพเราะ ธรรมชาต สงแวดลอมทางทศนศลป ดนตร และนาฏศลป สากล และสามารถวพากษวจารณ ไดอยางเหมาะสม ศกษา ฝกปฏบต และประยกตใช เกยวกบเศรษฐกจพอเพยง ดงนคอ หวเรอง 1. ทศนศลปสากล ตวชวด 1. อธบายความหมาย ความส าคญและความเปนมาของงานทศนศลปสากลในดานตาง ๆได 2.อธบายเกยวกบความซาบซงในงานทศนศลปสากล 3. อธบายกระบวนวพากษ วจารณ งานทศนศลปสากลดานตาง ๆ 4.สามารถจนตนาการ และอธบายวธการสรางสรรคความงามจากธรรมชาตใหออกมาเปนความงามทางทศนศลปสากล

5.อธบายวพากษ วจารณคณคาของงาน ทศนศลป สากล ในเรองของความงาม ท เกดจากความคดสรางสรรคของมนษย โดยน าวตถ วสด สงของตาง ๆ เขามาประดบ เสรมแตงรางกายทอยอาศย ตกแตงสถานทสงแวดลอมตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 6. การน าเสนอ ถายทอด ความร วพากษวจารณความคดรเรมสรางสรรค การตกแตงวสดของงานทศนศลปสากล 7.อธบายคณคาของความซาบซง ความรกและความหวงแหนทางวฒนธรรม ประเพณของโบราณสถานโบราณวตถของสากลทวโลก 8.น าเสนอถายทอดความร วเคราะห วพากษ – วจารณ วฒนธรรม ประเพณ โบราณสถาน โบราณวตถ ของสากลได

173

ตวชวด รายละเอยดเนอหา





พบกลม


1. อธบายความหมาย ความส าคญและความเปนมาของงานทศนศลปสากลในดานตาง ๆได 2.อธบายเกยวกบความซาบซงในงานทศนศลปสากล 3. อธบายกระบวนวพากษ วจารณ งานทศนศลปสากลดานตาง ๆ 4.สามารถจนตนาการ และอธบายวธการสรางสรรคความงามจากธรรมชาตใหออกมาเปนความงามทางทศนศลปสากล 5.อธบายวพากษ วจารณคณคาของงาน ทศนศลป สากล ในเรองของความงาม ทเกดจากความคดสรางสรรคของมนษย โดยน าวตถ วสด สงของตาง ๆ เขามาประดบ เสรมแตงรางกายทอยอาศย ตกแตงสถานทสงแวดลอมตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 6. การน าเสนอ ถายทอด ความร วพากษวจารณความคดรเรมสรางสรรค การตกแตงวสดของงานทศนศลปสากล 7.อธบายคณคาของความซาบซง ความรกและความหวงแหนทางวฒนธรรม ประเพณของโบราณสถานโบราณวตถของสากลทวโลก 8.น าเสนอถายทอดความร วเคราะห วพากษ – วจารณ วฒนธรรม ประเพณ โบราณสถาน โบราณวตถ ของสากลได

1. ความหมาย ความส าคญและความเปนมาของทศนศลปสากลในดาน - จตรกรรม - ประตมากรรม - สถาปตยกรรม - ภาพพมพ 2.จด เสน ส แสง – เงา รปรางและรปทรง เพอใหเกดความซาบซงและมทศนคตทดกบงานทศนศลป 3. การวพากษวจารณ งานทศนศลปของสากล 4. ความงามทางทศนศลปของสากล ทเกดจากการสรางสรรคดวยจด เสน ส แสง – เงา รปราง และรปทรงของวตถจากธรรมชาต 5. ความคดสรางสรรค ความสวยงาม ความเหมาะสม ความพอดของการน าวตถ วสดสงของตางๆ มาประดบตกแตงรางกายทอยอาศย หรอตกแตงสถานทสงแวดลอมทว ๆ ไป 6.การศกษา เปรยบเทยบ วเคราะห วพากษ วจารณ เกยวกบ ความคดสรางสรรคในการประดบตกแตงในงานทศนศลปสากล 7.ความส าคญ ความด ความงาม ของวฒนธรรม ประเพณ และความสวยงามของจตรกรรมฝาผนง โบสถ วหารพระราชวง ยคสมยตาง ๆ ทวโลก 8.การน าเสนอ และการวเคราะห วพากษวจารณเกยวกบวฒนธรรม ประเพณ โบราณสถานและโบราณวตถของสากล

174

หวเรอง ๒. ดนตรสากล ตวชวด 1.อธบายประวตความเปนมาและววฒนาการของเครองดนตรสากลประเภทตางๆ ได 2.อธบาย รปแบบและเทคนควธการเลนของเครองดนตรสากลประเภทตางๆ ได

3.อธบายคณคาและความไพเราะของการเลนเครองดนตรสากล และสามารถวเคราะห วพากษวจารณได 4. อธบายถงคณคาและความไพเราะของเพลงสากล และสามารถวเคราะห วพากษ วจารณ เพลงสากล 5. อธบายประวตความเปนมาของภมปญญาทางดนตรและเพลงสากลได

6.อธบายถงคณคาของความรก และความหวงแหน พรอมยกตวอยางตลอดจนรวมสบสานกระบวนการถายทอดของภมปญญาทางดนตรสากลได






พบกลม


1.อธบายประวตความเปนมาและววฒนาการของเครองดนตรสากลประเภทตางๆ ได 2.อธบาย รปแบบและเทคนควธการเลนของเครองดนตรสากลประเภทตางๆ ได

3.อธบายคณคาและความไพเราะของการเลนเครองดนตรสากล และสามารถวเคราะห วพากษวจารณได 4. อธบายถงคณคาและความไพเราะของเพลงสากล และสามารถวเคราะห วพากษ วจารณ เพลงสากล 5. อธบายประวตความเปนมาของภมปญญาทางดนตรและเพลงสากลได

6.อธบายถงคณคาของความรก และความหวงแหน พรอมยกตวอยางตลอดจนรวมสบสานกระบวนการถายทอดของภมปญญาทางดนตรสากลได

1.ประวตความเปนมาและววฒนาการของเครองดนตรสากลประเภทตาง ๆ 2.รปแบบของเครองดนตรสากลประเภทตาง ๆ และเทคนควธการเลนของเครองดนตรสากลแตละประเภท 3. คณคาและความไพเราะของการเลนเครองดนตรสากล และสามารถวเคราะห วพากษวจารณ 4. คณคาของความไพเราะ ของเพลง สากล และสามารถวเคราะห วพากษวจารณ 5. ประวตความเปนมาของภมปญญาทางดนตรและเพลงสากล 6. เหนคณคาและเกดความหวงแหน ภมปญญาทางดนตรสากล

175

หวเรอง 3. นาฏศลปสากล ตวชวด 1.อธบายรปแบบ ประเภท และโอกาสในการแสดงนาฏศลปและการละครสากลทวโลกได 2.อธบายประวต ความเปนมาและววฒนาการของนาฏศลปและการละครสากลประเภทตาง ๆได 3.อธบายความสมพนธระหวางนาฏศลปและการละครสากล กบการพฒนาสงคมได 4.สามารถประยกตใชทกษะ การแสดงนาฏศลปและการละครสากลไปใชใหเกดประโยชนตอตนเองและสงคม อยางเหมาะสมได 5.อธบายการน าความร ความเขาใจและประสบการณมาประเมนคณคาการละครและเชอมโยงความหมายกบ ชวตและสงคมได เลอกชมการแสดง เพอสรางความสขและเกดประโยชนตอตนเองได 6.อธบายคณคา ความส าคญของนาฏศลปและการละครสากลมรดกทางวฒนธรรม และภมปญญาสากล กบ การพฒนาสงคมได 7.อธบายประวตความเปนมา และววฒนาการของการลลาศมาตรฐานได 8.อธบาย คณคาและความสมพนธของวฒนธรรม ประเพณทเกยวของกบววฒนาการของลลาศมาตรฐานท เกยวกบมรดกทางวฒนธรรม 9.ระบคณคาและความสมพนธของทาลลาศ มาตรฐานไปประยกตใชประกอบกบเพลงอน ๆ เพอใหสอดคลอง กบวฒนธรรม ประเพณ และในชวตประจ าวนของแตละภมภาคทวโลก



หมายเหต

เนอหางาย (ศกษา ดวย

ตนเอง)


พบกลม


5.อธบายการน าความร ความเขาใจและประสบการณมาประเมนคณคาการละครและเชอมโยงความหมายกบชวตและสงคมได เลอกชมการแสดง เพอสรางความสขและเกดประโยชนตอตนเองได 6.อธบายคณคา ความส าคญของนาฏศลปและการละครสากลมรดกทางวฒนธรรม และภมปญญาสากล กบการพฒนาสงคมได 7.อธบายประวตความเปนมา และววฒนาการของการลลาศมาตรฐานได 8.อธบาย คณคาและความสมพนธของวฒนธรรม ประเพณทเกยวของกบววฒนาการของลลาศมาตรฐานทเกยวกบมรดกทางวฒนธรรม 9.ระบคณคาและความสมพนธของทาลลาศ มาตรฐานไปประยกตใชประกอบกบเพลงอน ๆ

สากล เพอสรางความสขและเกดประโยชนตอตนเอง 6.คณคาของนาฏศลปและการละครสากลทเกยวของกบมรดกทางวฒนธรรมภมปญญา สากลและการพฒนาสงคม 7.ประวตความเปนมา ววฒนาการของลลาศสากลตางๆทวโลก 8.คณคาและความสมพนธของวฒนธรรม ประเพณ ทเกยวของกบการววฒนาการของการลลาศมาตรฐานทเปนมรดกทางวฒนธรรม 9.การน าทาลลาศมาตรฐานไปประยกตใชประกอบเพลงอน ๆ เพอน าไปใช โดยใหสอดคลองกบวฒนธรรมในภมภาค

176

หวเรอง 4. การออกแบบกบแนวทางการประกอบอาชพ ตวชวด 1.อธบายประเภทและลกษณะของอาชพดานกาออกแบบตกแตงทอยอาศยและเครองแตงกายได 2.สามารถประยกตและเลอกใชทกษะการออกแบบงานศลปะและน าไปใชในการประกอบอาชพไดตรงตามแนวทางอาชพ3.อธบายลกษณะอาชพการออกแบบเครองเฟอรนเจอรได 3.อธบายถงคณสมบตของผทจะประกอบอาชพดานการออกแบบตกแตงทอยอาศย และการแตงกาย






พบกลม


1.อธบายประเภทและลกษณะของอาชพดานกาออกแบบตกแตงทอยอาศยและเครองแตงกายได 2.สามารถประยกตและเลอกใชทกษะการออกแบบงานศลปะและน าไปใชในการประกอบอาชพไดตรงตามแนวทางอาชพ 3.อธบายถงคณสมบตของผทจะประกอบอาชพดานการออกแบบตกแตงทอยอาศย และการแตงกาย

1.ประเภทและลกษณะเฉพาะของอาชพการออกแบบดาน - การออกแบบตกแตง - การออกแบบเครองเฟอรนเจอร - การออกแบบเสอผาแฟชน 2.สภาพการจาง การท างานแตละสาขาอาชพดานการออกแบบ 3.คณสมบตของผประกอบอาชพดานการออกแบบตกแตงเครองเฟอรนเจอรและเสอผาแฟชน

177

สำระทกษะกำรด ำเนนชวต รำยวชำ ศลปศกษำ รหสวชำ ทช31003 ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน 2 หนวยกต

หวเรอง ทศนศลปสากล


๑๑ ๑ น าเสนอถายทอดความร วเคราะห วพากษ – วจารณ วฒนธรรม ประเพณ โบราณสถาน โบราณวตถ ของสากลได

1.การน าเสนอ และการวเคราะห วพากษวจารณเกยวกบวฒนธรรม ประเพณ โบราณสถานและโบราณวตถของสากล

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน าถงรปแบบการวพากษวจารณเกยวกบวฒนธรรม ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรถงความคดสรางสรรค การตกแตงรางกายทอยอาศยและ ผลตภณฑ - ครผสอนอธบายเรองการออกแบบตกแตงทอยอาศยทงภายนอกและภายใน ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. ใบงาน แหลงกำรเรยนร/สบคนขอมลเพมเตม ๑. หองสมดประชาชน ๒. กศน.ต าบล ๓. แหลงขอมลสารสนเทศ ๔. internet ๕. สอสงพมพ โทรทศน วทย หนงสอวารสารตางๆ


178

ใบความรเรอง การวพากษวจารณงานทศนศลป การวเคราะหงานศลปะ หมายถง การพจารณาแยกแยะศกษาองคประกอบของผลงานศลปะออก เปนสวน ๆ ทละประเดน ทงในดานทศนธาต องคประกอบศลป และความสมพนธตางๆในดานเทคนคกรรมวธ การสรางสรรคผลงาน เพอน าขอมลทไดมาประเมนผลงานศลปะ แตละชนวามคณคาทางดานความงาม ทางดานสาระและทางดานอารมณ และความรสกอยางไร การวจารณงานศลปะ หมายถง การแสดงออกทางดานความคดเหนตอผลงานทางศลปะทศลปน สรางสรรคขน โดยผวจารณใหความคดเหนตามหลกเกณฑและหลกการของศลปะ ทงในดานสนทรยศาสตร และสาระอนๆ ดวยการตชม เพอใหไดขอคดน าไปปรบปรงพฒนาผลงานศลปะ หรอใชเปนขอมลในการ ประเมนตดสนผลงาน เปรยบเทยบใหเหนคณคาในผลงานศลปะชนนน ๆ คณสมบตของนกวจารณ 1. ควรมความรเกยวกบศลปะทงศลปะประจ าชาตและศลปะสากล 2. ควรมความรเกยวกบประวตศาสตรศลปะ 3. ควรมความรเกยวกบสนทรยศาสตร ชวยใหรแงมมของความงาม 4. ตองมวสยทศนกวางขวาง และไมคลอยตามคนอน 5. กลาทจะแสดงออกทงทเปนไปตามหลกวชาการและตามความรสกและประสบการณ ทฤษฎการสรางงานศลปะ จดเปน 4 ลกษณะ ดงน 1. นยมการเลยนแบบ (Imitationalism Theory) เปนการเหนความงามในธรรมชาตแลวเลยนแบบไวให เหมอนทงรปราง รปทรง สสน ฯลฯ 2. นยมสรางรปทรงทสวยงาม (Formalism Theory) เปนการสรางสรรครปทรงใหมใหสวยงามดวย ทศนธาต (เสน รปราง รปทรง ส นาหนก พนผว บรเวณวาง) และเทคนควธการตางๆ 3. นยมแสดงอารมณ Emotional Theory) เปนการสรางงานใหดมความรสกตางๆ ทงทเปนอารมณอน เนองมาจากเรองราวและอารมณของศลปนทถายทอดลงไปในชนงาน 4. นยมแสดงจนตนาการ (Imagination Theory) เปนงานทแสดงภาพจนตนาการ แสดงความคดฝนท แตกตางไปจากธรรมชาตและสงทพบเหนอยเปนประจ า แนวทางการวเคราะหและประเมนคณคาของงานศลปะ การวเคราะหและการประเมนคณคาของงานศลปะโดยทวไปจะพจารณาจาก 3 ดาน ไดแก 1. ดานความงามเปนการวเคราะหและประเมนคณคาในดานทกษะฝมอ การใชทศนธาตทางศลปะ และการจดองคประกอบศลปวาผลงานชนนแสดงออกทางความงามของศลปะไดอยางเหมาะสมสวยงามและสงผลตอผ ดใหเกดความชนชมในสนทรยภาพเพยงใด ลกษณะการแสดงออกทางความงามของศลปะจะมหลากหลาย แตกตางกนออกไปตามรปแบบของยคสมย ผวเคราะหและประเมนคณคาจงตองศกษาใหมความร ความ เขาใจทางดานศลปะใหมากทสด 2. ดานสาระการวเคราะหและประเมนคณคาของผลงานศลปะแตละชนวามลกษณะสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ตลอดจนจดประสงคตางๆ ทางจตวทยาวาใหสาระอะไรกบผชมบาง ซงอาจเปนสาระเกยวกบธรรมชาต สงคม ศาสนา การเมอง ปญญา ความคด จนตนาการ และความฝน 3. ดานอารมณความรสกเปนการคดวเคราะหและประเมนคณคาในดานคณสมบตทสามารถกระตนอารมณความรสกและสอความหมายไดอยางลกซงของผลงาน ซงเปนผลจากการใชเทคนคทแสดงออกถงความคด พลง ความรสกในการสรางสรรคของศลปนทเปนผสราง

179

ใบงาน

1.การวเคราะหงานศลปะ หมายถง........................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ........................................................................... 2. การวจารณงานศลปะ หมายถง............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................................................................... ....... 3.แนวทางการวเคราะหและประเมนคณคาของงานศลปะพจารณาจากอะไรบาง พรอมอธบาย ......................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... .................................................

180



ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

181

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๒

182

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรด ำเนนชวต รำยวชำ ศลปศกษำ รหสวชำ ทช31003

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน 2 หนวยกต หวเรอง ทศนศลปสากล


๑๒ ๑ อธบายวพากษ วจารณคณคาของงาน ทศนศลป สากล ในเรองของความงาม ทเกดจากความคดสรางสรรคของมนษย โดยน าวตถ วสด สงของตาง ๆ เขามาประดบ เสรมแตงรางกายทอยอาศย ตกแตงสถานทสงแวดลอมตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม

1.ความคดสรางสรรค ความสวยงาม ความเหมาะสม ความพอดของการน าวตถ วสดสงของตางๆ มาประดบตกแตงรางกายทอยอาศย หรอตกแตงสถานทสงแวดลอมทวๆ ไป

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน าถงรปแบบการเรยนรของ กศน. ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรถงความคดสรางสรรค การตกแตงรางกายทอยอาศยและ ผลตภณฑ - ครผสอนอธบายเรองการออกแบบตกแตงทอยอาศยทงภายนอกและภายใน ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน



183

ใบควำมรเรอง ความคดสรางสรรคการตกแตงรางกายทอยอาศยและผลตภณฑ

ความคดสรางสรรคการตกแตงรางกายทอยอาศยและผลตภณฑ มนษยมความคดสรางสรรคอยตลอดเวลา ตามแตประสบการณมากนอยของแตละบคคล การออกแบบ เปนสวนหนงของความคดสรางสรรคทางศลปะของมนษย 1. ออกแบบตกแตงทอยอาศย เปนการออกแบบทกอยางภายในและบรเวณรอบบานใหสวยงาม สะดวกแกการใชสอย โดยใชวสดทมอยหรอจดหามาโดยใชหลกองคประกอบศลป 2. ออกแบบใหกบรางกาย เปนการออกแบบรางกายและสงตกแตงรางกายใหสวยงาม เหมาะสม และ ถกใจ เชนการออกแบบทรงผม เสอผา เครองประดบ การใชเครองส าอาง โดยอาศยหลกการทางศลปะ และความคดสรางสรรค 3. ออกแบบผลตภณฑ หมายถง ความคดสรางสรรคเกยวกบรปรางลกษณะภายนอกของผลตภณฑ เพอใหเกดรปแบบทแปลกใหมและเปนจดสนใจในธรกจดานอตสาหกรรม 4. ออกแบบส านกงาน การจดหองท างาน โตะ ส านกงาน เกาอ ในและนอกสถานทท างานทไดรบการ ออกแบบและสรางสรรคใหนาท างาน ตลอดจนสะดวกในการใชสอย ซงแบงการออกแบบไดเปน 2 ประเภทคอ 4.1 ออกแบบตกแตงภายใน ไดแกการออกแบบตกแตงภายในอาคารทกประเภททงหมด เชน การออกแบบตกแตงภายในบาน ภายในส านกงาน ภายในอาคารสาธารณะ แมนกระทงการออกแบบตกแตง ภายในยานพาหนะ เปนตน 4.2 การออกแบบตกแตงภายนอก ไดแก การออกแบบตกแตงสวนและบรเวณภายนอกอาคาร รวมทงการออกแบบภมทศนในสวนพนทสาธารณะ เชน สวนสาธารณะ ถนน สะพาน ฯลฯ

184

ใบงาน

1. ใหนกศกษาจดออกแบบภายใน หรอภายนอก ในมมใดมมหนงในบานตนเอง แลวถายรปมาเพอรวมกนอภปรายหนาชนเรยน โดยมอาจารยและเพอนนกศกษารวมอภปราย

2. เกบภาพถายทจดออกแบบไวในแฟมสะสมงานของตนเอง

185



ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

186

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๓

187

ตำรำงวเครำะหเนอหำ

รำยวชำ ประวตศำสตรชำตไทย สค ๓๒๐๓๔ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ

มความร ความเขาใจ ตระหนกเกยวกบภมศาสตร ประวตศาสตร เศรษฐศาสตร การเมอง การปกครองในโลก และน ามาปรบใชในการด าเนนชวต เพอความมนคงของชาต ตวชวด 1. อธบายความหมาย ความส าคญของสถาบนหลกของชาต 2. อธบายความเปนมาของชนชาตไทย 3. บอกพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาต 4. อธบายความส าคญของสถาบนศาสนา 5. อธบายความส าคญของสถาบนพระมหากษตรย 6. อธบายและยกตวอยางทแสดงถงความภาคภมใจในความเปนไทย 7. บอกบญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร 8. อธบายความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร 9. อธบายวธการทางประวตศาสตร 10. ประยกตใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตรทสนใจ 11. อธบายพระราชกรณยกจของพระมหากษตรยไทยสมยรตนโกสนทร 12. อธบายคณประโยชนของบคคลส าคญทมตอการพฒนาชาตไทย 13. วเคราะหคณประโยชนของบคคลส าคญทมผลตอการพฒนาชาตไทย 14. เขยนบรรยายคณคาทไดรบจากการศกษาประวตศาสตรชาตไทย 15. อธบายความหมายและความส าคญของมรดกไทย 16. ยกตวอยางมรดกไทยสมยรตนโกสนทรไดอยางนอย 3 เรอง 17. วเคราะหมรดกไทยสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 18. อธบายความหมาย ความส าคญของการอนรกษมรดกไทย 19. ยกตวอยางการมสวนรวมในการอนรกษมรดกไทย 20. วเคราะหเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 21. อภปรายและน าเสนอเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

188

หวเรอง 1. ควำมภมใจในควำมเปนชำตไทย ตวชวด 1. อธบายความหมาย และความส าคญของสถาบนหลกของชาต 2. อธบายความเปนมาของชนชาตไทย 3. บอกพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาต 4. อธบายความส าคญของสถาบนศาสนา 5. อธบายความส าคญของสถาบนพระมหากษตรย 6. อธบายและยกตวอยางทแสดงถงความภาคภมใจในความเปนไทย 7. บอกบญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และ รตนโกสนทร


ระดบควำมยำกงำย หมำยเหต




พบกลม


ความภมใจในความเปนชาตไทย 1. อธบายความหมาย และความส าคญของสถาบนหลกของชาต 2. อธบายความเปนมาของชนชาตไทย 3. บอกพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาต 4. อธบายความส าคญของสถาบนศาสนา 5. อธบายความส าคญของสถาบนพระมหากษตรย 6. อธบายและยกตวอยางทแสดงถงความภาคภมใจในความเปนไทย 7. บอกบญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และ รตนโกสนทร

เรองท1.สถาบนหลกของชาต 1. ชาต 1.1 ความหมาย ความส าคญของชาต 1.2 ความเปนมาของชนชาตไทย 1.3 การรวมไทยเปนปกแผน 2. ศาสนา 2.1 ศาสนาพทธ 2.2 ศาสนาครสต 2.3 ศาสนาอสลาม 2.4 ศาสนาซกข 2.5 ศาสนาฮนด 3. พระมหากษตรย 3.1 องคอปถมภของศาสนา 3.2 การปกครอง 3.3 การเสยสละ 3.4 พระปรชาสามารถ.4 เรองท2.บทสรปสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยรวมใจของคนในชาตพระมหากษตรยกบการรวมชาต เรองท3.บญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร 3.1 สมยสโขทย 3.2 สมยอยธยา 3.3 สมยธนบร 3.4 สมยรตนโกสนทร

189

หวเรอง ๒. กำรประยกตใชวธกำรทำงประวตศำสตร

ตวชวด 1. อธบายความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร 2. อธบายวธการทางประวตศาสตร 3. ประยกตใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร ทสนใจ






พบกลม


การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร 1. อธบายความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร 2. อธบายวธการทางประวตศาสตร 3. ประยกตใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร ทสนใจ

เรองท 1 ความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร เรองท 2 วธการทางประวตศาสตร 2.1 การก าหนดหวเรองทจะศกษา/การตงประเดนทจะศกษา 2.2 การรวบรวมหลกฐาน/สบคนและรวบรวมขอมล 2.3 การประเมนคาของหลกฐาน/การวเคราะหและตความขอมลทาง ประวตศาสตร 2.4 การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล 2.5 การเรยบเรยงและน าเสนอขอมล เรองท 3 ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาประวตศาสตรไทย

190

หวเรอง ๓. บญคณของแผนดน

ตวชวด 1. อธบายพระราชกรณยกจของพระมหากษตรยไทยสมยรตนโกสนทร 2. อธบายคณประโยชนของบคคลส าคญทมตอการพฒนาชาตไทย 3. วเคราะหพระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย 4. เขยนบรรยายคณคาทไดรบจากการศกษาประวตศาสตรชาตไทย






ตนเอง)

ปานกลางน ามา พบกลม


บญคณของแผนดน 1 . อ ธ บ า ย พ ระ ร าช ก รณ ย ก จ ข อ งพระมหากษตรยไทยสมยรตนโกสนทร 2. อธบายคณประโยชนของบคคลส าคญทมตอการพฒนาชาตไทย 3. ว เคราะหพระมหากรณาธคณของพระมหากษตรยไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย 4 . เข ยนบรรยายคณ ค าท ได รบ จากการศกษาประวตศาสตรชาตไทย

เรองท 1 พระราชกรณยกจของพระมหากษตรยไทยสมยรตนโกสนทรเรองท 2 คณประโยชนของบคคลส าคญ 2.1 กรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาท 2.2 ทาวสรนาร 2.3 สมเดจเจาพระยามหาศรสรยวงศ (ชวง บนนาค) 2.4 กรมพระยาด ารงราชานภาพ 2.5 กรมหลวงชมพรเขตอดมศกด 2.6 พระยาอนมานราชธน

191

หวเรอง ๔. มรดกไทยสมยรตนโกสนทร

ตวชวด 1. อธบายความหมายและความส าคญของมรดกไทย 2. ยกตวอยางมรดกไทยสมยรตนโกสนทรไดอยางนอย 3 เรอง 3. วเคราะหมรดกไทยสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 4. อธบายความหมายความส าคญของการอนรกษมรดกไทย 5. ยกตวอยางการมสวนรวมในการอนรกษมรดกไทย

ตวชวด






พบกลม


มรดกไทยสมยรตนโกสนทร 1. อธบายความหมายและความส าคญของมรดกไทย 2. ยกตวอยางมรดกไทยสมยรตนโกสนทรไดอยางนอย 3 เรอง 3. วเคราะหมรดกไทยสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 4. อธบายความหมายความส าคญของการอนรกษมรดกไทย 5. ยกตวอยางการมสวนรวมในการอนรกษมรดกไทย

เรองท 1 ความหมายและความส าคญของมรดกไทย เรองท 2 มรดกไทยสมยรตนโกสนทร 2.1 ดานสถาปตยกรรม 2.2 ดานประตมากรรม 2.3 ดานจตรกรรม 2.4 ดานวรรณกรรม 2.5 ดานดนตร และนาฏศลป 2.6 ดานประเพณ 2.7 ดานการแตงกายและอาหาร 2.8 ตวอยางการมสวนรวมการอนรกษมรดกไทยสมยรตนโกสนทร เรองท 3 มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย เรองท 4 การอนรกษมรดกไทย เรองท 5 การมสวนรวมในการอนรกษมรดกไทย

192

หวเรอง ๕. กำรเปลยนแปลงของชำตไทยสมยรตนโกสนทร ตวชวด

1. วเคราะหเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 2. อภปรายและน าเสนอเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

ตวชวด





ตนเอง)


พบกลม


การเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร 1. วเคราะหเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 2. อภปรายและน าเสนอเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

เรองท1. เหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย 1.1 การสถาปนาอาณาจกรรตนโกสนทร 1.2 สนธสญญาเบาวรง 1.3 การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 1.4 การเปลยนแปลงการปกครอง 2475 1.5 ความเปนชาตไทยสมยจอมพล ป. พบลสงคราม เรองท2. ตวอยางการวเคราะหและอภปรายเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอ การพฒนาชาตไทย

193

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สาระความรพนฐาน รายวชา ประวตศาสตรชาตไทย รหสวชา สค ๓๒๐๓๔ ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย จ านวน ๓ หนวยกต

หวเรอง ความภมใจในความเปนชาตไทย , การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร

ครงท


๑๓ ๑. ควำมภมใจในควำมเปนชำตไทย ๑. อธบายความหมาย และความส าคญของสถาบนหลกของชาต ๒. อธบายความเปนมาของชนชาตไทย ๓. บอกพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาต

ความภมใจในความเปนชาตไทย

เรองท๒.บทสรปสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยรวมใจของคนในชาตพระมหากษตรยกบการรวมชาต เรองท๓.บญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร ๓.๑ สมยสโขทย ๓.๒ สมยอยธยา ๓.๓ สมยธนบร ๓.๔ สมยรตนโกสนทร

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา ๑.๑ ครและผเรยนรวมกนสรางความเขาใจความภมใจในความเปนชาตไทย การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร ๑.๒ ครและผเรยนรวมกนก าหนดความตองการในการเรยนรเรองความภมใจในความเปนชาตไทยและน าเสนอในการพบกลม ขนท ๒ แสวงหาความร ๒.๑ ผเรยนศกษาคนควาเกยวกบใจความภมใจในความเปนชาตไทย การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร ๒.๒ ครและผเรยนแลกเปลยนเรยนร โดยใชค าถามปลายเปดในการชวนคด ชวนคย เพอหาขอสรปเรองใจความภมใจในความเปนชาตไทยไดอยางเหมาะสม ๒.๓ แบงกลมผเรยนออกเปนกลมๆ ละไมเกน ๕ คน ในการจดท ารายงานเรองความภมใจในความเปนชาตไทย

- ใบความรเรองบทสรปสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยรวมใจของคนในชาตพระมหากษตรยกบการรวมชาต - บญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร - ใบความรเรองวธการทางประวตศาสตร - ใบความรตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาประวตศาสตรไทย

- ประเมนจากแฟมสะสมงาน - ใบงานแบบฟอรมการบนทก - ผลจากการบนทกการท ารายงาน - พจารณาจากรายงานของผเรยน - สงเกตผลจากการน าเสนอ

194



ครงท


๔. อธบายความส าคญของสถาบนศาสนา ๕. อธบายความส าคญของสถาบนพระมหากษตรย ๖. อธบายและยกตวอยางทแสดงถงความภาคภมใจในความเปนไทย ๗. บอกบญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และ รตนโกสนทร

การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร เรองท ๒ วธการทางประวตศาสตร ๒.๑ การก าหนดหวเรองทจะศกษา/การตงประเดนทจะศกษา ๒.๒ การรวบรวมหลกฐาน/สบคนและรวบรวมขอมล ๒.๓ การประเมนคาของหลกฐาน/การวเคราะหและตความขอมลทาง ประวตศาสตร ๒.๔ การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล

และน าเสนอในการพบกลม ๒.๔ แบงกลมผเรยนกลมละไมเกน ๕ คน ในการจดท ารายงานเรองการประยกตใชวธการทางประวตศาสตรจ แลวรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ๒.๕ ผเรยนภายในกลมทท ารายงาน รวมกนวางแผนการท ารายงาน ๒.๖ ผเรยนแตละกลมลงมอท ารายงานโดยใชการประยกตใชวธการทางประวตศาสตรแลวเขยนรายงานขนตอนการท ารายงาน ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช ๓.๑ ผเรยนสรป จดท ารายงาน และรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ๓.๒ ครแกไขขอบกพรอง

195



ครงท


๒. กำรประยกตใชวธกำรทำงประวตศำสตร ๑. อธบายความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร ๒. อธบายวธการทางประวตศาสตร ๓. ประยกตใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร ทสนใจ

๒.๕ การเรยบเรยงและน าเสนอขอมล เรองท ๓ ตวอยางการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชศกษาประวตศาสตรไทย

ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร ๔.๑ ผเรยนน าแฟมสะสมงานมาสรปเปนองคความรไวเปนสารสนเทศ ๔.๒ ครและผเรยนรวมกนสรางเกณฑการประเมนคณภาพการเรยน ๔.๓ ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด หมายเหต : ผเรยนเรยนรดวยตนเอง (จ านวน 3 ชวโมง )

196

ใบควำมร วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง ความภมใจในความเปนชาตไทย บทสรปสถาบนพระมหากษตรยเปนศนยรวมใจของคนในชาต สถาบนพระมหากษตรยมความส าคญและผกพนกบสงคมไทย และคนไทยมาตลอดประวตศาสตรของประเทศ ในฐานะทเปนปจจยแหงความมนคงททรงน าพาประเทศชาตใหอย รอดปลอดภยตลอดมา เปนศนยรวมความรก ความสามคคของคนในชาตมาจนถงปจจบน โดยประเทศไทยมสถาบนพระมหากษตรยเปนสญลกษณของการด ารงอยของชาตไทยมาตอเนอง สงคมไทยใหความส าคญกบสถาบนพระมหากษตรย ตงแตสมยสโขทยจนถงสมยรตนโกสนทร เปนสถาบนทางสงคม ทเขมแขงยนยง ท าใหประเทศไทยสามารถรกษาความเปนไทยภายใตพระบรมโพธสมภารมาจนถงปจจบน สถาบนพระมหากษตรยเปนเสาหลกทส าคญของสงคมไทย ในทก ๆ ดาน เปนสมบตล า คาทชาวไทยทกคนจะตองรวมกนปกปองใหสถาบนพระมหากษตรยคงอยตลอดไปพระมหากษตรยไทยทรงครองราชยปองเมอง ท านบ ารงบานเมอง ท านบ ารงสข ศาสนา และสงคมมาจนถงทกวนน แมวาประเทศไทยจะมรปแบบการปกครองระบอบประชาธปไตย แตสถาบนพระมหากษตรยกลบเปนทเคารพสกการะจากประชาชนมากเชนเดม ไมมเปลยนแปลงจนถงปจจบน จนถงสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 กยงคงมความเปนหวงราษฎรในทกเรอง โดยเฉพาะดานการศกษา ทรงมพระราชกระแสรบสง ในดานการศกษาโดยเนนใหการศกษา ตองมงสรางพนฐานใหแกผเรยน การสรางทศนคตทถกตอง(อปนสย) ทมนคงเขมแขง การสอนใหมอาชพ มงานท า รวมถงการท าใหเยาวชนมความสนใจ และเขาใจในเรองของสถาบนพระมหากษตรยและประวตศาสตรชาต ไทยไดอยางถกตองสถาบนพระมหากษตรยในประเทศไทยเปนศนยรวมใจชาวไทยทสบทอดมายาวนานหลายศตวรรษ เปนวฒนธรรมการปกครองทมความส าคญ บงบอกถงแนวคด ความเชอและความหมายของสญลกษณตาง ๆ ทหลอมรวมจตใจชาวไทยใหเปนอนหนงอนเดยวกนและสรางสรรคใหเกดความผาสกของสงคมโดยรวมได วฒนธรรมการปกครองระบบกษตรยของประเทศไทยจงมความผกพนอยางแนบแนนตอสงคมไทยมาแตอดตจนปจจบน แนวคดทวาพระมหากษตรยทรงเปนผปกครองทมคณลกษณะพเศษนนสบเนองมาจากวฒนธรรมความเชอทางศาสนา ซงพฒนาและผสมผสานมาจากแนวคดหลกตาง ๆ 3 ประการ คอ ประการแรก เปนแนวคดพราหมณ ฮนดซงถอวาผทด ารงต าแหนงกษตรยคอองคอวตารของพระผเปนเจาในศาสนาพราหมณฮนดซงมหนาทหลกในการธ ารงไวซงความผาสกของโลกมนษย เปนแนวคดเบองตนเมอชาวไทยรบคตความเชอพราหมณฮนดเขามา ประการทสอง เปนแนวคดของพระพทธศาสนา ซงนอกจากความเชอเรองบญกรรมทสงใหเปนผมบารมแลว ยงมความเชอวาองคพระมหากษตรยทรงมสถานะเปนพระพทธเจาและเปนเทพ แนวคดเรองเทพทางพระพทธศาสนานแตกตางจากศาสนาพราหมณฮนดในคมภรจกรวาฬทปนซง เขยนขนเมอ พ.ศ. 2063 อธบายวา “พระราชา พระเทว พระกมาร ชอวาสมมตเทพ, เทพทอย ณ ภาคพนดนและทสงกวานน ชอวาอปบตเทพ, พระพทธเจา พระปจเจกพทธเจาและพระขณาสพชอวา “พระวสทธเทพ” พระมหากษตรยในสงคมไทยทรงมลกษณะของเทพ 3 ประเภทน คอ สมมตเทพ อปบตเทพ และวสทธเทพอยในองคเดยว ทงนไดรวมเอาเทพ ชนสงในศาสนาพราหมณฮนดเขาไวดวย ดงทสะทอนใหเหนจากแนวคดเรองสมมตเทพหรอสมมตเทวดา และในบรบทแวดลอมอน ๆ นอกจากนน พระมหากษตรยไทยยงทรงเปนมหาสมมตราช ขตตยะ และราชา ดงปรากฏค าอธบายในหนงสอไตรภมพระรวงของพระเจาลไทซงแตงขนในสมยสโขทยวา “อนเรยกชอมหา สมมตราชนนไซร เพราะวาคนทงหลายยอมตงทานเปนใหญแลอนเรยกชอขตตยะนนไซร เพราะวาคนทงหลายใหแบงปนไรนาเขาน าแกคนทงหลายแลอนเรยกชอวาราชานน เพราะทานนนถกเนอ พงใจคนทงหลายแล”

197

สวนในโลกทปสารแตงโดยพระสงฆราชเมธงกร ซงเปนครของพระเจาลไทยกลาววา “นามราชา เพราะปกครองบคคลอน ๆโดยธรรม โดยเทยงธรรม” ประการทสาม แนวคดความสมพนธระหวางบดา - บตร อนเปนแนวคดพนเมองดงเดมทเนนความสมพนธใกลชดระหวางผปกครองกบผใตปกครอง ซงตางไปจากสงคมทมวรรณะ นบไดวาเปนความเขมแขงของวฒนธรรมการปกครองในระบบกษตรยของไทยทสามารถด ารงสบตอมาไดจนปจจบน แนวคดทง 3 ประการนแสดงคตความเชอเรองสถานะขององคพระมหากษตรยทผสมผสานกน พระมหากษตรยไทยนบแตอดตมไดทรงด ารงพระองคเปนเฉพาะองคอวตารแหงพระผเปนเจาของศาสนาพราหมณฮนดหรอเปนผบ าเพญบญบารมเฉพาะพระองคแตยงทรงปฏบตพระราชกรณยกจ เชนเดยวกบบดาผดแลบตรดวย พระราชภาระหลกของพระมหากษตรยอนเปนพนฐานตามคตพราหมณฮนดม 4 ประการ คอ 1) พระราชทานควายตธรรมอนเปนระเบยบสากลของผปกครองหรอผน าทจะตองสรางหรอออกกฎหมายเพอใหเกดความยตธรรม 2) ทรงรกษาความยตธรรมนน ๆ อยางเครงครด 3) ทรงรกษาพระศาสนาและประชาชน 4) ทรงสรางความผาสกแกประชาชน นอกจากนนพระมหากษตรยยงทรงด ารงหลกราชธรรมในพระพทธศาสนา ไดแก ทศพธราชธรรม 10 ประการ สงคหวตถ 4 ประการ และจกรวรรดวตร 12 ประการ เมอประสานกบลกษณะวฒนธรรมการปกครองแบบบดา - บตรแลวจงเปนเหตใหพระมหากษตรยในประเทศไทยมพระราชสถานะอนสงสงควรแกการยกยองสรรเสรญยง ในสมยกรงสโขทย ความสมพนธระหวางพระมหากษตรยกบประชาชนมความใกลชดกนมากพระมหากษตรยทรงดแลทกขสขของประชาชนดงบดาดแลบตร ดงปรากฏบนทกในศลาจารกหลกท 1 ของพอขนรามค าแหงมหาราช ทส าคญมากกคอวฒนธรรมการปกครองในระบบกษตรยนนเปนการปกครองโดยมมนษยธรรม จารกสโขทยหลกท 38 วดพระมหาธาต - วดสระศรพทธศกราช1940 วา พระมหากษตรยแหงกรงสโขทย “จกใครขดพระราชสมานดงมนษยธรรม (อยาง) พระยารามราช” คอ กษตรยในกรงสโขทยไดปกครองประชาชนอยางมมนษยธรรมเชนเดยวกบพอขน รามค าแหง กษตรยแหงกรงสโขทยเอาพระราชหฤทยใสไพรฟาขาแผนดนของพระองคดงปรากฏ หลกมนษยธรรมในไตรภม พระรวงวา “รจกผดแลชอบ แลรจกทอนเปนบาปแลบญ แลรจก ประโยชนในชวนชวหนา แลรจกกลว แกบาปแลละอายแกบาป รจกวายากวางาย แลรรกพรกนอง แลรเอนดกรณาตอผเขญใจ แลรย าเกรง พอแม ผเถาผแก สมณพราหมณาจารยอนอยในสกขาบท ของพระพทธเจาทกเมอ และรจกคณแกว 3 ประการ” อนแสดงใหเหนความผกพนระหวางกษตรย ในฐานะของบดา - บตร ในการสอนใหท าความด ใหรจกบาปบญและหลกธรรมตาง ๆ ในสมยอยธยา พระราชสถานะของพระมหากษตรยเปลยนแปลงไปบาง เมอมคตความคดเกยวกบสมมตเทวราช มาผสมผสาน พระมหากษตรยทรงเปนเสมอนเทพเจา ดงปรากฏพระนามของ พระมหากษตรย สมยอยธยา เชน สมเดจพระรามาธบด สมเดจพระรามราชา สมเดจพระอนทรราชา สมเดจพระเอกาทศรถ สมเดจพระนารายณมหาราช เปนตน ซงลวนแตเปนทงพระนามของเทพเจาของพราหมณฮนดและเทพเจาในความเชอพนถนทงสน นอกจากนนพระราชกรณยกจทงปวงของพระเจาแผนดนดงทปรากฏในพระราชพธ 12 เดอน หรอทตราไวในกฎมณเฑยรบาลกดลวนเปนไปเพอประโยชนสขของประชาชน อาจกลาวไดวาวฒนธรรมการปกครองในระบบกษตรยของอยธยานนยงคงสบทอดมาจากแบบฉบบของกรงสโขทยทเนนความสมพนธระหวางบดา - บตร แมบนทกของชาวตางชาต เชน ลาลแบรหรอแชรแวสกยงระบวา การลงโทษขนนางในราชส านกนน “เสมอดวยบดากระท าแกบตร และมไดทรงลงอาญาอยางตระลาการทใจเหยมหรอเจาขนมลนายทเอาแตโทสจรตไดกระท าแกทาส” ตอมาในสมยกรงธนบรและกรงรตนโกสนทรวฒนธรรมการปกครองใน

198

ระบบเดมยงสบทอด และธ ารงไวไดเปนอยางดในการสรางความเปนปกแผนของบานเมองและการสรางขวญก าลงใจใหเกดขนในหมประชาชน ดงแนวพระราชด ารในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชวา “ตงใจจะอปถมภก ยอยกวรพทธศาสนา ปองกนขอบขณฑเสมา รกษาประชาชนแลมนตร” หรอคต “พระมหาสมมตราช” ซงรวมความเปนพระราชามหากษตรยกไดปรากฏชดเจนในประกาศพระราชพธบรมราชาภเษกพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชใน พ.ศ. 2328 วา “พรรณพฤกษาชลธ แลสงของในแผนดนทวเขตพระนคร ซงหาผหวงแหนมไดนน ตามแตสมณชพราหมณาจารยราษฎร ปรารถนาเถด” แนวคดดงกลาวยงไดสบตอมาจนถงรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว สวนทไดปรบเปลยนเปนสากลกคอพระมหากษตรยทรงสงเกตเหนความเปลยนแปลงของสงคมโลก ทรงเรยนร ศลปวทยาตางๆ และ ทรงเขาถงประชาชนมากขน อนง ตงแตในรชกาลท 4 เรมมแนวคดในการเปลยนแปลงและยอมรบฐานะแหง “มหาชนนกรสโมสรสมมต”มากขน และพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงเหนวาความสมพนธระหวางประชาชนกบพระมหากษตรยเปนสงจ าเปน ดงเชน ความตอนหนงในประกาศเรองดาวหางประกาตรศกวา “พระเจาแผนดนคนทงปวงยกยองไวเปนทพง ใครมทกขรอนถอยความประการใดกยอมมารองใหชวย ดงหนงทารกเมอมเหตแลว กมารองหาบดามารดาเพราะฉะนนพระเจาแผนดนชอวาคนทงปวงยกยองใหเปนบดามารดาของตว แลวกมความกรณาแกคนทงปวง ดงหนงบดามารดากรณาแกบตรจรง ๆ โดยสจรต”นอกจากนนการทพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงพระผนวช ไดเสดจธดงคตามหวเมองตาง ๆ กยงเปนการสรางความผกพนระหวางพระมหากษตรยกบประชาชนอกดวยเพราะไดทรงรจกวถชวตของราษฎรอยางแทจรง ในรชกาลตอมาพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว กทรงไดรบการยอมรบจากขนนางทงปวงอยาง “อเนกนกรสโมสรสมมต” ททงพระสงฆพระราชวงศ และขนนางเหนพองกนใหพระองคเสดจขนครองราชย ตลอดเวลาทผานมานบแตสมยสโขทยแมจะมการเปลยนแผนดนหรอมการเปลยนราชวงศแตแนวคดระบบการปกครองแบบกษตรยท เคยมมานนหาไดเปลยนไปดวยไม ในระบอบประชาธปไตยพระมหากษตรยทรงใชพระราชอ านาจผานกระบวนการ 3 องคกร คอ อ านาจนตบญญต บรหาร และตลาการ เสมอนผแบงเบาพระราชภาระของพระองค แตพระมหากษตรยกยงทรงมพระมหากรณา พระราชทานพระบรมราโชวาทสงสอน ชน าแนวทางการด าเนนชวตทถกทควร มศลธรรมก ากบ ทงทรงปฏบตพระองคเปนแบบอยาง ดวยพระมหากรณาธคณนคนไทยจงยงคงมความผกพนกบองคพระมหากษตรยมากเชนเดม คนไทยมค าเอยพระนามพระมหากษตรยอยหลายค าทบงบอกความรสก ยกยองเทดทนและผกพนตอพระองคเชนค าวาพระเจาแผนดน พระเจาอยหว เจาชวต ทง 3 ค านมนยส าคญดงนพระเจาแผนดน ตามรปศพท หมายถง ผปกครองทเปนเจาของแผนดน คอ ผน าทมสทธขขาดในกจการของแผนดน และสามารถพระราชทานทดนใหแกผใดผหนงไดแตในสงคมไทย พระเจาแผนดนทรงเปนเจาของแผนดนผทรงบ ารงรกษาแผนดนใหมความอดมสมบรณ เพอใหประชาชนสามารถใชทดนในพระราชอาณาเขตของพระองคใหเกดประโยชน เชน ท าการเพาะปลกใหไดผลตลอดจนเอาพระราชหฤทยใสในการบ ารงแผนดนใหมความอดมสมบรณอยเปนนจ ดงทปรากฏเปนโครงการพระราชด ารตาง ๆ ในปจจบนน และเปนทประจกษในสากลวาพระเจาแผนดนไทยทรง งานหนกทสดในโลก และทรงรกประชาชนของพระองคอยางแทจรง พระเจาอยหวเปนค าเรยกพระเจาแผนดนทแสดงความเคารพเทดทนอยางสงสดและเปนยอดของมงคลทงปวง พระเจาอยหวหรอพระพทธเจาอยหว หมายถง การยอมรบพระราชสถานะของพระเจาแผนดนวาทรงเปนองคพระพทธเจา ดงนน จงทรงเปนทรวมของความเปนมงคล สงของตาง ๆ ทพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ พธกรรมตาง ๆ ทจดขนโดยพระบรมราชโองการ และการไดเขาเฝาทลละอองธลพระบาท หรอไดเหนพระเจาอยหว จงลวนแตเปนมงคลทงสน เจาชวต เปนค าเรยกพระเจาแผนดนทแสดงพระราชอ านาจเหนอชวตคนทงปวงทอยในพระราชอาณาเขต ค าค านอาจหมายถงพระเจาแผนดนททรงสทธขในการปกปองคมครองชวตประชาชนใหพนภย วบตทงปวงหรอลงทณฑ

199

ผกระท าผดตอพระราชก าหนดกฎหมาย ตลอดจนทรงชบชวตขาแผนดน ใหมความสขลวงความทกข ทงนสดแตพระเมตตาพระกรณาธคณอนเปนลนพนของพระองค แตในสงคมไทยปจจบนนน ค าวา เจาชวต หมายถงพระเจาแผนดนผพระราชทานก าเนดแนวคดโครงการตาง ๆแกประชาชน โดยมไดทรงใชพระราชอ านาจลวงไปเกนขอบเขตแหงราชนตธรรม แตทรงด ารงธรรมะ เปนองคประกอบในการตดสนวนจฉยเรองทงหลายทงปวงดวย นอกจากนนยงปรากฏในค าทประชาชนเรยกแทนตนเองวาขาพระพทธเจา ซงมความหมายลกซงวาพระมหากษตรย หรอพระเจาแผนดน หรอพระเจาอยหว หรอเจาชวตนน เปนเสมอนหนงพระพทธเจาผทรงพระคณอนประเสรฐ ประชาชนทกคนตางไดพงพระบารมอยเปนนจเหมอนอยใตพระบรมโพธสมภารกลาวไดวาวฒนธรรมการปกครองของสงคมไทยแมจะมความเปลยนแปลงผานยคสมยตาง ๆกยงคงรกษาแนวคดเดมคอความสมพนธอนใกลชดเปนหนงเดยวกนระหวางพระมหากษตรยกบประชาชน และศาสนาไวไดเปนอยางด เพราะไมวาเวลาจะผานไปนานเทาใด “พระราชากยงเปนก าลงของคนทกขยาก” ซงไดทรงสงเคราะหโดยทวทกชนชนวรรณะใหเกดความผาสกอยเปนนจ ตรงตามหลกมนษยธรรมในไตรภมพระรวงดงไดกลาวมาแลวขางตนอยางไมเสอมคลาย และทรงเปนศนยรวมความจงรกภกดของคนไทยตลอดไป (มลนธสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร, 2554 : พระราชนพนธค าน า) บญคณของพระมหากษตรยไทยตงแตสมยสโขทย อยธยา ธนบร และรตนโกสนทร 3.1 สมยสโขทย อาณาจกรสโขทย เปนสมยทเจรญรงเรองสงสด ในรชสมยของพอขนรามค าแหงมหาราชอ านาจของอาณาจกรสโขทยในชวงรชสมยของพระองคมนคงมาก ไดทรงแผอาณาเขตออกไปโดยรอบ วฒนธรรมไทยไดเจรญขนทกสาขา ดงปรากฏในศลาจารกหลกท 1 ซงเจรญทงดานประวตศาสตร การสงคราม ภมศาสตร กฎหมาย ประเพณ การปกครอง เศรษฐกจ สงคม ปรชญาพระพทธศาสนา การประดษฐอกษรไทย และอน ๆ สมยพอขนรามค าแหงมหาราช ดานการเมองการปกครอง พระองคทรงใชรปแบบการปกครองแบบพอปกครองลก คอ พระองคทรงดแลเอาใจใสในทกขสขของราษฎรเหมอนพระองคเปนพอ สวนราษฎรหรอไพรฟา คอ ลก เมอราษฎรมเรองเดอดรอนกทรงใหสนกระดงทหนาประตวง แลวพระองคกจะเสดจออกมารบฟงเรองราวและทรงตดสนปญหาดวยพระองคเอง นอกจากน พระองคทรงท าสงครามขยายอาณาเขตออกไปอยางกวางขวางมากกวาพระมหากษตรยพระองคใดในสมยสโขทย ดานเศรษฐกจ พระองคทรงโปรดใหสรางท านบกกเกบน าทเรยกวา ท านบพระรวง หรอ สรดภงสเพอใชกกเกบน าไวใชในฤดแลง และพระองคทรงใหเสรภาพแกประชาชนในการคาขายไดอยางมอสระเสร ไมมการเกบภาษผานดานจากราษฎร ทเรยกวา จงกอบ ท าใหการคาขายขยายออกไปอยางกวางขวาง และทรงโปรดใหสรางเตาเผาเครองสงคโลกเปนจ านวนมาก เพอผลตสนคาออกไปขายยงดนแดนใกลเคยง

200

ดานศลปวฒนธรรม พระองคทรงประดษฐตวอกษรไทยทเรยกวา ลายสอไทย และไดมการพฒนามาเปนล าดบจนถงอกษรไทยในปจจบน ท าใหคนไทยมอกษรไทยใชมาจนถงปจจบน โดยโปรดใหจารกเรองราวเหตการณตาง ๆ ในสมยสโขทยลงบนศลา เมอ พ.ศ. 1826 เรยกวา ศลาจารกหลกท 1 สมยพระมหาธรรมราชาท 1 (พระยาลไท) ในสมยพระมหาธรรมราชาท 1 (พระยาลไท) ทรงรวบรวมราชอาณาจกรสโขทยเปนอนหนงอนเดยวกน และขยายพระราชอ านาจออกไประหวางแควจ าปาสกกบแมน าปงจนจรดแมน านานทางทศเหนอมาไวในราชอาณาจกรสโขทย ดานศาสนา ทรงมบทบาทส าคญในการท านบ ารงและเผยแผพระพทธศาสนา คอ ไดสงพระสงฆออกไปเผยแผ พระพทธศาสนายงทตาง ๆ เชน เมองเชยงใหม พษณโลก อยธยา และหลวงพระบางทรงโปรดเกลาฯ ใหซอมพระเจดยเมองนครชม (ก าแพงเพชร) ทรงประดษฐานรอยพระพทธบาททเขาสมนกฏ ซงอยนอกเมองสโขทย โปรดใหสรางวดปามะมวง (สโขทย) ทรงโปรดใหหลอพระพทธรปปางมารวชย มขนาดเทากบองคพระพทธเจา ถวายพระนามวา พระศรศากยมนประดษฐานทพระวหารวดพระศรรตนมหาธาต สโขทย ดานภาษาและวรรณคด ทรงมความเชยวชาญในดานภาษาและวรรณคดเปนพเศษ ดงมหลกฐานปรากฏในหนงสอไตรภมพระรวง วา พระมหาธรรมราชาท 1 (พระยาลไท) ทรงนพนธขนเมอครงยงด ารงพระยศพระมหาอปราช ครองเมองศรสชนาลย หนงสอไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทเกยวของกบพระพทธศาสนา 3.2 สมยอยธยา สมเดจพระรามาธบดท 1 (พระเจาอทอง) ทรงเปนปฐมกษตรยของกรงศรอยธยาทรงตงกรงศรอยธยา ณ ชยภมทเอออ านวยทงในดานความปลอดภยจากขาศกและความอยดกนดของชาวอยธยา พนทเหมาะแกการท าเกษตรกรรมบญคณของพระมหากษตรยสมยอยธยาทมตอประเทศในสมยอยธยา ดงน 1. ทรงปฏรปการปกครอง โดยทรงรวมอ านาจการปกครองเขาสศนยกลาง คอ ราชธานและแยกฝายทหารกบฝายพลเรอนออกจากกน การแตงตงต าแหนงขาราชการใหมบรรดาศกดขตามล าดบจากต าสดไปสงสด คอ ทนาย พน หมน ขน หลวง พระ พระยา และเจาพระยา มก าหนดศกดนาเพอเปนคาตอบแทนการรบราชการ ทรงตงกฎมณเฑยรบาลขนเปนกฎหมายส าหรบการปกครอง 2. ทรงประกาศใชกฎหมายลกษณะส าคญ คอ กฎหมายศกดนา เปนการก าหนดสทธหนาทมลนายและไพร 3. โปรดเกลาฯ ใหประชมนกปราชญราชบณฑตแตงหนงสอมหาชาตค าหลวง นบวาเปนวรรณกรรมทางพระพทธศาสนาเรองแรกของกรงศรอยธยา และเปนวรรณคดทใชเปนแนวทางในการศกษาภาษาและวรรณคดของไทย พรอมทงสรางวดจฬามณ 4. ทรงรวมอาณาจกรสโขทยเปนสวนหนงของอยธยาโดยสมบรณ สมเดจพระนเรศวรมหาราช ตลอดรชสมยของพระองคทรงกอบกกรงศรอยธยาจากพมา และไดท าสงครามกบอรราชศตรทงพมาและเขมร จนราชอาณาจกรไทยเปนปกแผนมนคง ขยายดนแดนไดอยางกวางขวางบญคณของพระองคทมตประเทศชาตในดานตาง ๆ ดงน ดานการเมองการปกครอง พระองคโปรดใหปรบปรงการปกครองหวเมองใหญเปนการรวมอ านาจเขาสศนยกลาง

201

ยกเลกระบบเมองพระยามหานคร ยกเลกใหเจานายไปปกครองเมองเหลาน แลวใหขนนางไป ปกครองแทน จดหวเมองตามความส าคญและขนาดเปน เอก โท ตร จตวา ดานการคาขาย ทรงสงทตไปประเทศจน เพอรบรองฐานะกษตรยของพระองคและตดตอคาขายกบประเทศจน ขยายการคาไปประเทศสเปน สมเดจพระนารายณมหาราช พระองคทรงเปนพระมหากษตรยททรงพระปรชาสามารถมาก ท าใหกรงศรอยธยาในรชสมยของพระองค มความเจรญรงเรองกาวหนาในทกดาน ทงในดานเศรษฐกจ การตางประเทศการศกษา ศลปวฒนธรรม และวรรณคดทส าคญหลายเรองเกดขนในรชสมยของพระองค จนไดชอวาเปนยคทองของวรรณคดในสมยกรงศรอยธยาในรชสมยของพระองค ไดมชาวตะวนตกเดนทางเขามาตดตอคาขาย เผยแผศาสนาตลอดจนเขารบราชการ ท าใหชาวตะวนตกยอมรบนบถอกรงศรอยธยาเปนอยางมากในดานการคาขาย ไดมการตดตอคาขายกบตางประเทศมากยงกวาในรชสมยอน ๆทงฮอลนดา ฝรงเศส และองกฤษ ทรงโปรดเกลาฯ ใหตอเรอก าปนหลวง เพอท าการคาขายกบตางประเทศ จงท าใหอยธยาเปนศนยกลางการคากบตางประเทศ มเศรษฐกจรงเรอง มรายไดจากการจดเกบภาษอากรเปนจ านวนมาก 3.3 สมยธนบร สมเดจพระเจาตากสนมหาราช พระองคมพระราชกรณยกจทส าคญ คอ การรวบรวมก าลงไวตอสกบพมา สรางความเปนปกแผนของพระราชอาณาจกรบญคณของพระองคทมตอประเทศชาตในดานตาง ๆ ดานเศรษฐกจ เมอเศรษฐกจของบานเมองอยในภาวะตกต า ทรงแกไขปญหาเฉพาะหนาไดเปนอยางด โดยสละพระราชทรพยซอขาวสารจากพอคาตางเมอง ดานวรรณกรรม ทรงสนพระทยดานวรรณกรรม ทรงนพนธบทละครเรองรามเกยรตข ท านบ ารงพระพทธศาสนาใหรงเรองดงแตกอนนอกจากนพระองคยงทรงเปนนกรบและนกปกครองชนดเยยม มคณลกษณะผน าอยเตมตว ทงในยามคบขนและยามปกต 3.4 สมยรตนโกสนทร พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (รชกาลท 1) โปรดใหยายราชธานจากกรงธนบรไปยงทแหงใหมซงอยคนละฝงของแมน าเจาพระยา เมอ พ.ศ. 2325 ตอมาไดพระราชทานนามวา กรงรตนโกสนทร หรอกรงเทพฯ ในปจจบนการสรางพระบรมมหาราชวง พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช พระองคโปรดใหสรางวดขนในพระบรมมหาราชวง คอ วดพระศรรตนศาสดาราม หรอวดพระแกว แลวอญเชญพระแกวมรกตมาประดษฐานในสมยรชกาลท 4 พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงเปลยนนโยบายตางประเทศ มาเปนการคากบชาวตะวนตก เพอความอยรอดของชาต เนองจากทรงตระหนกถงภยจากลทธจกรวรรดนยม ซงก าลงคกคามประเทศตาง ๆ อยในขณะนนจดเรมของการเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศ คอ การท าสนธสญญาเบาวรง กบองกฤษ ใน พ.ศ. 2398 โดยพระนางเจาวกตอเรยไดแตงตงให เซอร จอหน เบาวรง เปนราชทตเขามาเจรจา สาระส าคญของสนธสญญาเบาวรง มดงน 1. องกฤษขอตงสถานกงสลในประเทศไทย 2. คนองกฤษมสทธเชาทดนในประเทศไทยได 3. คนองกฤษสามารถสรางโบสถ และสามารถเผยแพรศาสนาครสตได

202

4. เกบภาษขาเขาไดไมเกนรอยละ 3 5. พอคาองกฤษและพอคาไทยมสทธคาขายกนไดโดยเสร 6. สนคาตองหาม ไดแก ขาว ปลา เกลอ 7. ถาไทยท าสนธสญญากบประเทศอน ๆ ทมผลประโยชนเหนอประเทศองกฤษ จะตองท าใหองกฤษดวย 8. สนธสญญานจะแกไขเปลยนแปลงได จนกวาจะใชแลว 10 ป และในการแกไข ตองยนยอมดวยกนทงสองฝายและตองบอกลวงหนา 1 ปผลจากการท าสนธสญญาเบาวรงในสมยรชกาลท 4 ท าใหสภาพสงคมไทยเปลยนแปลง ในดานตาง ๆ มดงน 1. ดานการปกครอง รชกาลท 4 ทรงแกไขเปลยนแปลงประเพณ คอ เปดโอกาสใหราษฎรเขาเฝาไดโดยสะดวกใหราษฎรเขาเฝาถวายฎการองทกขไดในขณะททรงเสดจพระราชด าเนนรชกาลท 5ทรงเปลยนแปลงสถานะของไพรใหเปนพลเมองปลดปลอยทาสซงน าไปสการเลกทาส และปฏรปการศกษาโดยการจดตงโรงเรยนขนในวดส าหรบราษฎรรชกาลท 6ทรงประกาศใชพระราชบญญต โปรดใหใชพทธศกราช (พ.ศ.) เปนศกราชทางราชการแทนรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) เปลยนแปลงการนบเวลาทางราชการใหสอดคลองกบสากลนยมโปรดใหก าหนดค าน าหนาชอเดกหญง เดกชาย นางสาว และ นาง เปลยนแปลงธงประจ าชาตจากธงรปชางเผอก มาเปนธงไตรรงคตรากฎมณเฑยรบาลวาดวยการสบสนตตวงศ ตามแบบประเทศยโรป 2. การปฏรปกฎหมายและการศาล รชกาลท 4 ทรงตรากฎหมายขนหลายฉบบ เพอใหทนสมยและเหมาะสมกบสภาพบานเมอง เชน กฎหมายเกยวกบมรดก สนสมรส ฯลฯรชกาลท 5 การปฏรปกฎหมายและการศาลครงส าคญ โดยมกรมหลวงราชบร ดเรกฤทธข (พระบดาแหงกฎหมาย) เปนก าลงส าคญ ผลการปฏรปกฎหมายและการศาล มดงน 1. โรงเรยนสอนวชากฎหมาย 2. ตรากฎหมายฉบบใหมและทนสมยทสด คอ กฎหมายลกษณะอาญา 3. จดตงกระทรวงยตธรรมขน รชกาลท 6 โปรดใหปฏรป กรมรางกฎหมายเพมเตม เปนตน 3. ดานเศรษฐกจ ภายหลงการท าสนธสญญาเบาวรงแลว การคาของไทยเจรญกาวหนาขนมากท าใหมการปรบปรงดานเศรษฐกจ ดงนรชกาลท 4 ทรงเปลยนการใชเงนพดดวงมาเปนเงนเหรยญ และขดคลอง ตดถนนเพมขนหลายสายรชกาลท 5 โปรดเกลาฯ ใหเปลยนมาตราเงนไทยมาใชระบบทศนยมก าหนดให1 บาท ม 100 สตางค สรางเหรยญสตางคท าดวยทองขาว และเหรยญทองแดง และไดโปรดเกลาฯไดพมพธนบตรขนใช โดยตราพระราชบญญตธนบตร ร.ศ. 121 (พ.ศ. 2445) และตงกรมธนบตรขนสงกดกระทรวงพระคลงมหาสมบต นอกจากนยงประกาศใชพระราชบญญตมาตราทองค า ร.ศ. 127(พ.ศ. 2451) โดยใชทองค าเปนมาตรฐานเงนตราแทนเงน และไดประกาศยกเลกการใชเงนพดดวงเหรยญ เฟอง เบยทองแดงตาง ๆ เบยสตางคทองขาว โดยใหใชเหรยญบาท สลง และเหรยญสตางคอยางใหมแทน และขดคลอง ตดถนนเพมขนหลายสายรชกาลท 6 โปรดตงคลงออมสนขน (ปจจบน คอ ธนาคารออมสน)

203

4. ดานการศกษา รชกาลท 4 ตงโรงเรยนชายขนทต าบลส าเหร และโรงเรยนกลสตรวงหลงรชกาลท 5 ไดมการปฏรปการศกษาขน คอ โรงเรยนนายทหารมหาดเลก โรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบและโรงเรยนวดมหรรณพาราม (แหงแรก) ไดโปรดใหจดตงกระทรวงธรรมการขนเพอรบผดชอบในดานการศกษา และยงไดพระราชทานทนเลาเรยนหลวงอกดวย รชกาลท 6 มดงน 1. ตราพระราชบญญตประถมศกษาขนใชในป พ.ศ. 2464 2. ใหเรยกเกบเงน “ศกษาพล” จากราษฎรเพอบ ารงการศกษาทองถน 3. ตงมหาวทยาลยขนเปนแหงแรก คอ จฬาลงกรณมหาวทยาลย 5. ดานศาสนา รชกาลท 4 ทรงประกาศใชพระราชบญญต ลกษณะการปกครองสงฆเปนฉบบแรกโดยมสมเดจพระสงฆราช เปนผปกครองสงสด มมหาเถรสมาคมใหค าปรกษา และโปรดใหสรางวดขนหลายแหง เชน วดโสมนสวหาร วดราชประดษฐ วดปทมวนารามรชกาลท 5 ทรงมพระราชกรณยกจทส าคญ คอ โปรดใหจดตงสถานศกษาส าหรบพระสงฆขน 2 แหง ซงตอมาเปนมหาวทยาลยของสงฆ หรอมหาวทยาลยพระพทธศาสนามการศกษาถงระดบปรญญาเอก คอ 1. มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อยทวดมหาธาตฯ เปนสถานศกษาของพระสงฆฝายมหานกาย (ปจจบน คอ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย การใหบรการดานการศกษาเชนเดยวมหาวทยาลยมหามงกฎราชวทยาลย) 2. มหามงกฎราชวทยาลย อยทวดบวรนเวศวหาร เปนสถานศกษาของพระสงฆฝายธรรมยตนกาย (ปจจบน คอ มหาวทยาลยมหามงกฎราชวทยาลย การใหบรการดานการศกษาเชนเดยวกบ มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย) 6. ดานขนบธรรมเนยมประเพณ รชกาลท 4 ทรงประกาศใหขาราชการสวมเสอเวลาเขาเฝา ทรงใหเสรภาพประชาชน ในการนบถอศาสนา การประกอบอาชพ โปรดใหสตรไดยกฐานะใหสงขนรชกาลท 5 โปรดเกลาฯ ใหขาราชการสวมเสอราชปะแตน และสวมหมวกอยางยโรป ใหขาราชการทหารแตงเครองแบบตามแบบตะวนตก โปรดใหผชายในราชส านก ไวผมทรงมหาดไทย เปลยนมาไวผมตดยาวทงศรษะแบบฝรง โปรดใหผหญงเลกไวผมปก ใหไวผมตดยาวทเรยกวา “ทรงดอกกระทม” 7. ดานศลปกรรม รชกาลท 4 เรมมการกอสรางแบบตะวนตก เชน พระราชวงสราญรมย พระนครครทเพชรบร ดานจตรกรรม ไดแก ภาพเขยนฝาผนงในพระอโบสถ และวหารวดบวรนเวศวหาร จตรกรเอกในสมยน ไดแก ขรวอนโขง ซงเรมเขยนภาพแบบสามมต ตามแบบตะวนตก เปนบคคลแรกรชกาลท 5 สถาปตยกรรมไดรบอทธพลแบบตะวนตกมากขน ประตมากรรม ไดแกพระพทธชนราชจ าลอง พระบรมรปหลอพระมหากษตรย 4 รชกาล พระราชนพนธทส าคญของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ไดแก พระราชพธสบสองเดอน พระราชนพนธไกลบานรชกาลท 6 มการกอสรางตามแบบไทย ไดแก หอประชมโรงเรยนวชราวธวทยาลยการกอสรางแบบตะวนตก เชน พระราชวงสนามจนทร ดานจตรกรรม ไดแก ภาพเขยนทฝาผนงวหารทศ ทจงหวดนครปฐม การกอสรางพระพทธรป เชน พระแกวมรกตนอย

204

ดานดนตร และการแสดงละคร มความรงเรองมาก มการแสดงละครเพมขนหลายประเภท เชน ละครรอง ละครพด ดานวรรณคด ไดมพระราชนพนธหลายเรอง เชน เวนสวาณช ฯลฯ ไดมการกอตงวรรณคดสโมสรขนดวย นอกจากนยงมการเปลยนแปลงการปกครองครงส าคญทสดของไทย คอการเปลยนแปลงการปกครอง จากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบประชาธปไตยโดยมพระมหากษตรยทรงเปนพระประมขในป พ.ศ. 2475 ซงตรงกบรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ซงถอวาเปนบญคณอนใหญหลวงทพระมหากษตรยไดท าเพอประชาชนของพระองค ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) พระองคมพระราชกรณยกจดานการพฒนาทส าคญ คอ การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนสงททรงสนพระราชหฤทยอยางยง ทรงตระหนกวาปญหาเกษตรกรมาจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเสอมโทรม ถกท าลายจ านวนมาก ทรงคดคน ดดแปลงปรบปรง และแกไขดวยการพฒนาทด าเนนการไดงาย ไมยงยากซบซอน สอดคลองกบสภาพความเปนจรงของความเปนอย และระบบนเวศในแตละภมภาค พระราชกรณยกจททรงปฏบตมาตลอดรชสมยเปนทยอมรบ ทรงสรางรปแบบทเปนตวอยางของการพฒนาแบบยงยน ผสมผสานความตองการของราษฎรใหเขากบการประกอบอาชพ โดยทรงน าพระราชด ารมาปฏบตจรง และสามารถพฒนาใหเปนทฤษฎใหม ซงเปนระบบการจดการทดนและแหลงน าเพอการเกษตรทย งยนท าให เกษตรกรสามารถด าเนนชวตไดอยางมความสขตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) ทรงปฏบตพระราชกรณยกจเพอการพฒนาประเทศ โดยทรงเนนคนเปนศนยกลางตลอดมา พระองคเปนตนแบบการบรหารจดการทดในทกพระราชภารกจ ในฐานะพระมหากษตรยภายใตรฐธรรมนญทรงเกอหนนการบรหารราชการทกรฐบาล แนวพระราชด ารจ านวนมากทพระราชทานใหรฐบาลน าไปปฏบตลวนมจดมงหมายใหประชาชนชาวไทยมความสข ไดรบบรการจากรฐอยางทวถง เขาถงทรพยากรของชาตอยางเทาเทยมกนแนวพระราชด ารดานการเกษตรทส าคญ คอ “ทฤษฎใหม” เปนการใชประโยชนจากพนททมอยจ ากดใหเกดประโยชนสงสดพ.ศ. 2540 ประเทศไทยประสบปญหาภาวะเศรษฐกจตกต า พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) พระราชทานหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงทรงชแนะแนวทางการด าเนนชวตใหแกราษฎร เปนผลใหเกดการพฒนาสงคมและทรพยากรบคคลอยางมนคง ยงยน และสงบสข ซงโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารในรชสมยของพระองคมทงสนมากกวา 4,000 โครงการ อยในความรบผดชอบของส านกงานคณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชด าร (ส านกงาน กปร.)นอกจากนพระองคยงทรงมพระปรชาสามารถในศาสตรสาขาตาง ๆ ซงสงผลตอการพฒนาทงสน ทงในดานการประดษฐ ไดแก การประดษฐ “กงหนชยพฒนา” ซงเปนเครองกลเตมอากาศแบบทนลอยดานวรรณศลป พระองคทรงเชยวชาญในภาษาหลายภาษา ทรงพระราชนพนธบทความ แปลหนงสอ เชน นายอนทรผปดทองหลงพระ ตโต พระมหาชนก และพระมหาชนกฉบบการตน เปนตน งานทางดานดนตร พระองคทรงพระปรชาสามารถเปนอยางมากและรอบรในเรองการดนตรเปนอยางด พระองคทรงดนตรไดหลายชนด เชน แซกโซโฟน คลารเนต ทรมเปต กตาร และเปยโน พระองคยงไดประพนธเพลงทมความหมายและไพเราะหลายเพลงดวยกน เชน เพลงพระราชนพนธแสงเทยน เปนเพลงแรก นอกจากนยงมเพลงสายฝน ยามเยน ใกลรง ลมหนาว ยมสสายลม ค าแลว ไกลกงวล ความฝนอนสงสด เราส และเพลงพรปใหม เปนตน

205

ในรชสมยสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร (รชกาลท 10) พระราชกรณยกจของพระองคทส าคญ เชน พระองคทรงใสพระราชหฤทยในการสงเสรมการศกษาของเยาวชนไทย โดยทรงรบโรงเรยนหลายแหงไวในพระราชปถมภ เนองจากทรงตระหนกวา การศกษาจะสามารถพฒนาเยาวชน ซงเปนก าลงหลกในการพฒนาประเทศชาตในอนาคต ทรงมพระราชด ารดานการสงเสรมการศกษา ไดแก “โครงการทนการศกษาสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร” เพอสนบสนนและสงเสรมการศกษาแกเดกและเยาวชนนอกจากน พระองคยงทรงหวงใยและทรงค านงถงความอยดมสขของประชาชนเปนส าคญ และพระองคมพระราชปณธานแนวแน ทจะท าใหประเทศชาตมนคงและประชาชนมชวตความเปนอยทดขน ดวยมพระราชประสงคทจะสบสาน รกษา และตอยอดโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารและแนวพระราชด ารตาง ๆ ในการบ าบดทกขและบ ารงสขใหประชาชนและพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหหนวยราชการในพระองค รวมกบหนวยราชการตาง ๆ และประชาชนทกหมเหลาทมจตอาสา บ าเพญสาธารณประโยชนในพนทตาง ๆเพอบรรเทาความเดอดรอน และแกไขปญหาใหแกประชาชน ไมวาจะเปนปญหาน าทวมในเขตชมชน ปญหาการจราจร และอน ๆ เพอสบสานพระราชปณธานพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) ททรงหวงใยปญหาน าทวมและปญหาการจราจรในเขตพนทกรงเทพมหานครและจงหวดตาง ๆ ซงพระองคทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดโครงการจตอาสา“เราท าความด ดวยหวใจ” ระหวางวนท 28กรกฎาคม - 3 สงหาคม พ.ศ. 2560 ในพนทกรงเทพมหานครเพอเปนแบบอยางในการพฒนาสภาพแวดลอม และความเปนอยในชมชนใหมสภาพทดขนดงนน โครงการจตอาสา “เราท าความด ดวยหวใจ” โครงการในพระราชด ารสมเดจพระเจาอยหว ไดปลกจตส านกในการท าความด ปลกฝงใหคนทกเพศทกวย ไดตนตวในการบ าเพญตนใหเปนประโยชนแกสงคม ชมชน และประเทศชาต

206

แบบทดสอบกอนเรยน ใหผเรยนท าเครองหมาย X หนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. พระพทธเจาทรงบรรลรปฌานไดตรสรเปนสมมาสมพทธเจาดวยพระองคเอง ในขณะทพระองค มพระชนมกพรรษา ก. 35 พรรษา ข. 36 พรรษา ค. 37 พรรษา ง. 38 พรรษา 2. ประเทศใดทไมไดอยในดนแดนทเรยกวา “สวรรณภม” ก. ศรลงกา ข. กมพชา ค. จน ง. มาเลเซย 3. พระเมสสยาห (Messiah) ค าวา “เมสสยาห” เปนค าทมาจากภาษาอะไร ก. บาล ข. เขมร ค. กรก ง. ฮบร 4. พระเจาไดประทานบญญตใหแกโมเสส เพอใหชาวยวน าไปยดถอปฏบตจ านวนกประการ ก. 6 ประการ ข. 8 ประการ ค. 10 ประการ ง. 12 ประการ 5. ขอใดคอหนงสอทสมเดจพระเจาตากสน ทรงพระราชนพนธหนงสอทางพทธศาสนาทวาดวย วธท ากรรมฐาน ก. ลกษณะบญ ข. ตะวนสองหลา ค. พทธธรรม ง. ศล 5 6. ค าวา “พระครสต” เปนค าทมาจากภาษาใด ก. ศรลงกา ข. กรก ค. ฮบร ง. บาล

207

7. ขนตอนทางประวตศาสตรมกขนตอน อะไรบาง ก. 3 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การตความหลกฐาน ข. 4 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การประเมนคณคาของหลกฐาน การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ ค. 5 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การประเมนคณคาของหลกฐาน การวเคราะหขอมล การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ ง. 6 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การตความหลกฐาน การวเคราะหขอมล การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ การประเมนคณคาของหลกฐาน 8. ขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตรคอขอใด ก. การตความหลกฐาน ข. การวเคราะหขอมล ค. การประเมนคณคาของหลกฐาน ง. การเรยบเรยงหรอการน าเสนอขนตอน 9. ขอใดกลาวไมถกตอง ก. หลกฐานทเปนวตถ คอ หลกฐานทมนษยแตละยคแตละสมยไดสรางขน ข. หลกฐานชนตน คอ หลกฐานทเกดขนในสมยนนจรง ๆ โดยบนทกเกยวกบเหตการณโดยตรง ค. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร คอ หลกฐานทเปนตวหนงสอโดยมนษยไดทงรองรอยขดเขยน เปนตวหนงสอประเภทตาง ๆ ง. หลกฐานชนรอง คอ หลกฐานทมการบนทกของผทเกยวกบเหตการณโดยตรงเปนหลกฐาน ทส าคญ และนาเชอถอมากทสด 10. ต านานไทยแบงไดกลกษณะ ก. 3 ลกษณะ ข. 4 ลกษณะ ค. 5 ลกษณะ ง. 6 ลกษณะ 11. ปอมพระจลจอมเกลาสรางขนในปพทธศกราชใด ก. 2424 ข. 2442 ค. 2427 ง. 2472 12. หลกฐานทางประวตศาสตรทมลกษณะเปนบนทกเรองราวเกยวกบพระมหากษตรยและราชวงศ เรยกวาอะไร ก. จารก ข. พงศาวดาร ค. เอกสารทางราชการ ง. บนทกของชาวตางชาต

208

13. พระมหากษตรยพระองคใดทรงเชยวชาญงานดานวรรณกรรม และบทละคร ทท าใหยคสมยนน ถอวาเปนยคทองของวรรณคด ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ข. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ค. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว 14. พระมหากษตรยพระองคใดทไดรบการยกยองเปน “พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย” ก. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 15. โรงพยาบาลแหงแรก โปรดเกลาฯ ใหกอตงขนในรชสมยใด ก. รชกาลท 2 ข. รชกาลท 3 ค. รชกาลท 4 ง. รชกาลท 5 16. “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” พระปฐมบรมราชโองการแกประชาชนชาวไทย เปนของพระมหากษตรยในขอใด ก. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระอฐมรามาธบดนทร ค. พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) ง. สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร 17. รชสมยใดทมการเปลยนธงชาตไทยซงมรปชางเดมใหเปน “ธงไตรรงค” ก. รชกาลท 4 ข. รชกาลท 5 ค. รชกาลท 6 ง. รชกาลท 7 18. บคคลในขอใดไดรบการยกยองเปน บดาทางโบราณคดและประวตศาสตรไทย ก. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ ข. ศาสตราจารยพระยาอนมานราชธน ราชบณฑต ค. สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ง. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเทวะวงศวโรปการ 19. รชกาลใดมไดจดเปนยคทองของการกวและวรรณคด ก. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ข. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ค. พระเจาอยหวบรมโกศ ง. พระนารายณมหาราช

209

20. วรรณกรรมสมยรตนโกสนทรทไดรบความนยมมากคอประเภทใด ก. บทละครร า ข. บทละครเตน ค. บทละครความเศราโศก ง. บทละครพดและบทละครรอง 21. สถาปตยกรรมในสมยรตนโกสนทรคอขอใด ก. เจดยทรงดอกบวตม ข. วดพทไธสวรรย ค. พระราชวงดสต ง. วดราชบรณะ 22. ขอใดคอการอนรกษมรดกไทยทดทสด ก. เรยนรภมปญญาจากคนรนเกา ข. สงเสรมการซอสนคาทเกดจากภมปญญาไทย ค. ยกยองผอนรกษวฒนธรรมไทยและภมปญญาไทย ง. ใชพชสมนไพรเปนสวนประกอบหลกในการประกอบอาหาร 23. การแผขยายอทธพลของชาวตางชาตในยครตนโกสนทร ประเพณ และความเชอใด มทมาจาก ประเทศอนเดย ก. ประเพณปอยสางลอง ข. ประเพณสงกรานต ค. การนบถอเจา ง. ระบ ารองเงง 24. งานดานจตรกรรมทสรางภาพใหเหมอนจรงไดน าวทยากรมาจากชาตใด ก. โปรตเกส ข. ตะวนตก ค. สเปน ง. ยโรป 25. การก าหนดลกษณะส าคญในการสถาปนาอาณาจกรไทยมปจจยในขอใด ก. ความเขมแขงของพระมหากษตรยและประชาชน ข. ความเจรญกาวหนาทางประเพณและวฒนธรรม ค. สภาพทางภมศาสตร ง. ลกษณะทางเศรษฐกจ การเงน การคลง 26. ในชวงรชกาลท 4 - 5 มการปฏรปบานเมองของไทยใหเปนอารยแบบชาตตะวนตก เกดจากสาเหตใด ก. สาเหตจากลงนามในการท าสนธสญญาเบาวรง ข. สาเหตจากชาวตางชาตเขามาตดตอคาขายและตองการแผขยายอ านาจ ค. สาเหตจากประเทศไทยดอยการพฒนา ดอยความเจรญ ไมทนสมย ง. สาเหตจากพระราชอ านาจของพระมหากษตรยไมมนคง

210

27. ความแตกตางระหวางสมาชกสภาผแทนราษฎรในพระราชบญญตธรรมนญการปกครอง แผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475 กบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2475 ขอใดทถกตองทสด ก. ทมาของสมาชกสภาผแทนราษฎร ข. จ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรในแตละประเภท ค. รปแบบของการเลอกตง ง. หวหนาฝายนตบญญต และฝายบรหาร 28. หลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ประเทศไทยจดการปกครองคลายกบ ประเทศองกฤษ คอสาเหตในขอใด ก. ระบบขนนางของประเทศองกฤษกบประเทศไทยมลกษณะใกลเคยงกน ข. รฐบาลประเทศองกฤษมเอกภาพและเสถยรภาพสง ค. มสถาบนพระมหากษตรยเชนเดยวกน ง. กลมผน าในการเปลยนแปลงการปกครองส าเรจการศกษามาจากประเทศองกฤษ 29. ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงใชนโยบายขอใด ในการแกปญหาเศรษฐกจตกต า ก. การสงเสรมใหใชสนคาไทย ข. การปลดขาราชการออก ค. การขอกเงนตางประเทศ ง. การลดคาเงนของไทย 30. ประเทศไทยขอใหแกไขสนธสญญาเบาวรงหลงจากเกดสงครามโลกครงท 1 ในขอใด ก. เขตแดน ข. คนในบงคบตางชาต ค. สทธสภาพนอกอาณาเขต ง. สนคาตองหามบางชนด เชน เกลอ และขาว

211

ใบงำน วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย

เรอง ควำมภมใจในควำมเปนไทย ค าชแจง ใหผเรยนสรปความหมาย และความส าคญ ชาต ศาสนา พระมหากษตรย มาพอสงเขป 1. ชาตคออะไร............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................. ............................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................. ................ ................................................................................................................. ............................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................. ................................ ................................................................................................. ............................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. ชาตส าคญอยางไร ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................. ................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................... .................... ............................................................................................................. ................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................... .................................... ............................................................................................. ................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................. .................................................................................................

212


เรอง ควำมภมใจในควำมเปนไทย 3. ใหผเรยนอธบายความเปนมาของชนชาตไทยอยางนอย 1 เรอง............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................... ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................... ........... ...................................................................................................................... ........................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................... ........................... ...................................................................................................... ........................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... 4. ใหผเรยนยกตวอยางพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาตมา 2 ตวอยาง พรอมเขยนเหตผลวาเพราะเหตใดจงเลอกพระปรชาสามารถนน ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................... ......................... ........................................................................................................ ...................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................... ......................................... ........................................................................................ ...................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................ ...................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................................... .........

213


เรอง ควำมภมใจในควำมเปนไทย 5. ใหผเรยนเขยนอธบายความส าคญของสถาบนศาสนา อยางนอย 2 ตวอยาง............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................ ...................... ........................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................ ...................................... ........................................................................................... ................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................... ................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................... ................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 6. ผเรยนจะสอนลกหลาน ใหตระหนกถงความส าคญของ “พระมหากษตรย” ไดอยางไร จงอธบาย............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................................................. ............ ..................................................................................................................... ......................................................... ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................................. ............................ ..................................................................................................... ......................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. .................................................................................................................................. ............................................ ..................................................................................... ......................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................... ......................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..............................................................................................................................................................................

214


เรอง ควำมภมใจในควำมเปนไทย 7. พระมหากษตรยของไทยทกพระองคตงแตอดตจนถงปจจบนทรงเปนศนยรวมแหงจตใจ ของคนไทยทกคนอยางไร จงอธบาย ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................ .................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................................... ..... ............................................................................................................................ .................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................................................................................................... ..................... ............................................................................................................ .................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 8. ใหผเรยนเขยนเรยงความ “พระมหากษตรยในดวงใจของขาพเจา” มาจ านวน 20 บรรทด............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................ ...................................... ........................................................................................... ................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................... ................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................... ................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................................ ...... ........................................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................ ......................

215


เรอง กำรประยกตใชวธกำรทำงประวตศำสตร

1. จงอธบายความหมายของวธการทางประวตศาสตร............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................... ........................... ...................................................................................................... ........................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... ...................................................................................... ........................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................... ........................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. จงอธบายความส าคญของวธการทางประวตศาสตร............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................ ...................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................ ...................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................................... ......... ........................................................................................................................ ...................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................... ......................... ........................................................................................................ ...................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................... ......................................... ........................................................................................ ......................................................................................

216


เรอง กำรประยกตใชวธกำรทำงประวตศำสตร

3. จงอธบายประโยชนของวธการทางประวตศาสตร................................................................................................................................ .............................................. ................................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................... ........................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................................ .............. ................................................................................................................... ........................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................ .............................. 4. จงสรปวธการทางประวตศาสตร ทง 5 ขนตอน มาพอสงเขป...................................................................................................................................................................... ........ ......................................................................................................................... ..................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................... ........................ ......................................................................................................... ..................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................... ........................................ ......................................................................................... ..................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................... ..................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................... ..................................................................................................................... ............................................................................................................................. .................................................

217


เรอง กำรประยกตใชวธกำรทำงประวตศำสตร 5. จากการศกษา กรณศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลา จงหวดสมทรปราการ ดวยวธการทางประวตศาสตรใหผเรยนสรปสาระส าคญการน าวธการทางประวตศาสตร มาใชในการศกษาประวตศาสตรไทยโดยสงเขป............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................................................... ....... .......................................................................................................................... .................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................................... ....................... .......................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................... ....................................... .......................................................................................... .................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 6. ใหศกษาประวตศาสตรของชมชนหรอพนบาน/ทองถน หรอสถานทส าคญ/บคคลส าคญ หรอเหตการณ/เรองราวทส าคญ ตามความสนใจ จ านวน 1 เรอง โดยใชขนตอนและวธการ ทางประวตศาสตร แลวบนทกลงในแบบดานลาง........................................................................................................................................................................ ...... ........................................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................ ...................... ........................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................ ...................................... ........................................................................................... ................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................... ................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

218


กจกรรมการเรยนร ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………..................………………………………………………………… ………………………………………….................……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………….................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… ……………………………………………....................…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………..................………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................................………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................………………………………………………………. ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..................................…………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

219

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๔

220


หวเรอง มรดกไทยสมยรตนโกสนทร, การเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร


เนอหาสาระการเรยนร


๑๔ มรดกไทยสมยรตนโกสนทร ๑. อธบายความหมายและความส าคญของมรดกไทย ๒. ยกตวอยางมรดกไทยสมยรตนโกสนทรไดอยางนอย 3 เรอง ๓. วเคราะหมรดกไทยสมยรตนโกสนทรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

เรองท ๒ มรดกไทยสมยรตนโกสนทร 2.1 ดานสถาปตยกรรม 2.2 ดานประตมากรรม 2.3 ดานจตรกรรม 2.4 ดานวรรณกรรม 2.5 ดานดนตร และนาฏศลป 2.6 ดานประเพณ 2.7 ดานการแตงกายและอาหาร 2.8 ตวอยางการมสวนรวมการอนรกษมรดกไทยสมยรตนโกสนทร เรองท 3 มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย เรองท 4 การอนรกษมรดกไทย

ขนท ๑ ก าหนดสภาพปญหา 1. ครทบทวนความรเรองมรดกไทยสมยรตนโกสนทรและการเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร 2. ครและผเรยนรวมกนสนทนาเรองมรดกไทยสมยรตนโกสนทรและการเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร และพรอมน าเสนอในการพบกลม 3. ครและผเรยนรวมกนสรางความเขาใจเกยวกบเรองเรองมรดกไทยสมยรตนโกสนทรและการเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร ขนท ๒ แสวงหาความร 1. ครแบงผเรยน ออกเปน 3 กลม โดยใหผเรยนแตละกลมศกษาเรองดงตอไปน กลมท 1 มรดกไทยสมยรตนโกสนทร กลมท 2 มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย กลมท 3 การอนรกษมรดกไทย และพรอมน าเสนอตอกลมใหญ

1. ใบความรมรดกไทยสมยรตนโกสนทร 2. ใบความรเกยวกบเรองมรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย 3. ใบความรการอนรกษมรดกไทย 4.ใบความรเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

- การสงเกต - การท างานเปนทม - การน าเสนอ ประเมนผลจากใบงานเรองมรดกไทยสมยรตนโกสนทร - จากสมดบนทก - จากแฟมสะสมงาน - จากแบบทดสอบ - เกณฑการประเมน - แบบทดสอบเรองมรดกไทยสมยรตนโกสนทร

221


๔. อธบายความหมายความส าคญของการอนรกษมรดกไทย ๕. ยกตวอยางการมสวนรวมในการอนรกษมรดกไทย การเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร ๑. วเคราะหเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย ๒. อภปรายและน าเสนอเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย

เรองท๑. เหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย ๑.๑ การสถาปนาอาณาจกรรตนโกสนทร ๑.๒ สนธสญญาเบาวรง ๑.๓ การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท ๕ ๑.๕ การเปลยนแปลงการปกครอง ๒๕๔๗ ๑.๕ความเปนชาตไทยสมยจอมพล ป. พบลสงคราม เรองท๒. ตวอยางการวเคราะหและอภปรายเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอ การพฒนาชาตไทย

-ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรโดยใชค าถามปลายเปดในการชวนคด ชวนคยเพอสรปเนอหาตาง ๆ -ผเรยนน าผลการเรยนรทไดมาท าใบงานเพอทดสอบความเขาใจของผเรยน ๒. ผเรยนแบงกลมออกเปน ๒กลม กลมละ ๗-๑๐ คน เพอศกษาคนควาขอมลในเรอง ดงน กลม ๑ เหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย กลม ๒ ตวอยางการวเคราะหและอภปรายเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย -ผเรยนสามารถน าผลการเรยนรมาท าใบงาน เพอเปนการทดสอบความเขาใจของผเรยน ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช ๑.๑ ผเรยนน าความรทไดจดบนทกลงสมดบนทกและน าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวนและรวบรวมไวในแฟมสะสมงาน ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร ๔.๑ ครและผเรยนน าแฟมสะสมงานมาใชเปนสารสนเทศในการประเมนคณภาพการเรยนร ๔.๒ คร ผเรยน และผเกยวของรวมกนสรางเกณฑการประเมนคณภาพการเรยนร ๔.๓ ครตดสนผลการเรยนรตามเกณฑทก าหนด

๕.ใบความรตวอยางการวเคราะหและอภปรายเหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอ การพฒนาชาตไทย

222

ใบควำมร วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำยย เรอง มรดกไทยสมยรตนโกสนทร

มรดกไทยสมยรตนโกสนทร ศลปกรรมสมยรตนโกสนทรตอนตน เปนการสบทอดและสรางเลยนแบบสมยกรงศรอยธยาทงประตมากรรม สถาปตยกรรม จตรกรรม หตถศลป การฟนฟงานศลปะประเภทตาง ๆ โดยเฉพาะในสมยรชกาลท 2 ถงรชกาลท 3 มการน าศลปะจนเขามาผสมผสานในงานศลปกรรม ตงแตสมยรชกาลท 4 เปนตนมา วฒนธรรมตะวนตกกไดเขามามอทธพลตอลกษณะของการสรางสรรคผลงานทศนศลปของไทยดวย สงผลใหงานศลปะแบบดงเดมเสอมความนยมลงแตในปจจบนไดรบการรอฟนใหมในรปของงานศลปาชพ ศลปะประจ าชาต ตลอดจนงานภมปญญาทองถนตาง ๆ 1. ดานสถาปตยกรรม สถาปตยกรรมทางศาสนา ไดแก 1.1 วด ในยครตนโกสนทรตอนตนมรปแบบการด าเนนรอยตามแบบสถาปตยกรรมสมยกรงศรอยธยา เชน การสรางโบสถวหารใหมฐานโคง การสรางหอไตรหรอหอพระไตรปฎกกลางน าเปนตน ตอมาเมอมการท ามาคาขายกบตางชาตมากขน จงไดรบอทธพล ทเหนไดชด คอ ในสมยรชกาลท 3 ทไดรบอทธพลจากจนการเปลยนแปลงวดทเหนไดชด เชน การน าชอฟา ใบระกา หางหงส ออกจากหลงคาโบสถ วหาร แลวเปลยนมาเปนกออฐถอปนโดยการใชลวดลายดนเผาเคลอบประดบหนาแทนการใชไมสลกแบบเดม นยมใชเสาเปนสเหลยมทบ ไมมเสาบววดทมการผสมผสานสถาปตยกรรมตะวนตก เชน วดน เวศธรรมประวตราชวรวหารในจงหวดพระนครศรอยธยา ทเปนศลปะแบบกอธค 1.2 วง

ภาพ : พระทนงจกรมหาปราสาทและพระทนงอาภรณภโมกขปราสาท เปนสถาปตยกรรมในรตนโกสนทรตอนตน พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช โปรดเกลาฯ ใหสรางพระราชวงตามแบบกรงศรอยธยา 3 แหง คอ พระบรมมหาราชวง พระราชวงบวรสถานมงคล พระราชวงบวรสถานพมข โดยทงต าแหนงทตงนนยดหลกยทธศาสตรเปนส าคญ ตามต าราพชยสงคราม คอ“มแมน าโอบลอมภเขาหรอหากไมมภเขา มแมน าเพยงอยางเดยวกได เรยกวา นาคนาม”ทอยอาศยของพระมหากษตรย พระบรมวงศานวงศ และขนนางไทยผสงศกดขในสมยนน เรยกขานตามแตบรรดาศกดข ใหเหนถงบรรดาศกดขทชดเจน อาท พระต าหนก พระทนง

223

พระวมานหรอพระมหาปราสาท โดยเฉพาะพระวมานและพระมหาปราสาท ใชเฉพาะเรอนทมเจาของเปนพระมหากษตรยเทานน สวนทประทบของพระมหากษตรยหรอแมจะเปนพระมหาอปราชเรยกวาพระราชวง เวนแตพระราชวงประทบถาวรของพระมหากษตรยเทานน ทเรยกวาพระบรมมหาราชวง และวงหลายแหงเปนจดเรมตนของศลปะไทยแขนงตาง ๆ เชน ชางสบหมลกษณะของปราสาท พระราชวง พระบรมมหาราชวง ของพระมหากษตรยพระบรมวงศานวงศและขนนาง แบงไดเปน 3 สมย คอ สมยตน (รชกาลท 1 - 3) เปนยคสบทอดสถาปตยกรรมแบบกรงศรอยธยาตอนปลาย สมยกลาง (รชกาลท 4 - 6) ซงประเทศไทยไดรบ อทธพลสถาปตยกรรมตะวนตก และสมยหลง (รชกาลท 7 - ปจจบน) เปนยคแหงสถาปตยกรรมรวมสมย 1.3 ทพกอาศย

ภาพ : ตกแถว ยานบางรก https://th.wikipedia.org/wiki/สถาปตยกรรมสมย รตนโกสนทร#/media/File:Thanon_Chaoren_Krung_3.JPG/ ในสมยรตนโกสนทรตอนตน หลงจากทพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชสถาปนากรงเทพมหานครขนเปนเมองหลวงแหงกรงรตนโกสนทร พระองคมพระราชประสงคทจะท าใหกรงรตนโกสนทรเปนเหมอนกรงศรอยธยาแหงทสอง มการสรางสถาปตยกรรมทส าคญเลยนแบบกรงศรอยธยา สวนบานพกอาศย เรอนไทยทคงเหลอจากสงครามกถกถอดและน ามาประกอบใหมสมยรชกาลท 4 เรมมการตดตอกบชาตตะวนตกมากขน มการสรางอาคารรปแบบตาง ๆ เพอรองรบกจกรรมทางธรกจนอกเหนอจากทอยอาศย และวดวาอารามในอดต ไดแกโรงงาน โรงส โรงเลอย หางรานและทพกอาศยของชาวตะวนตก นอกจากนการสรางอาคารของทางราชการ กระทรวงตาง ๆ และพระราชวงทมรปแบบตะวนตกผสมผสานกบสถาปตยกรรมไทยในรปแบบนโอคลาสสค เชน พระทนงจกรมหาปราสาท พระทนงอนนตสมาคม เปนตน

https://th.wikipedia.org/wiki/สถาปตยกรรมสมย

224

ภาพ : พระทนงอนนตสมาคม ซงมการสรางในรปทรงแบบยโรป ทมา : https://mgronline.com/travel/detail/9590000026961 ส าหรบทพกอาศย ในการประยกตยคแรก ๆ เรอนไมจะน าศลปะตะวนตกมาประยกตเชน เรอนปนหยา ซงดดแปลงมาจากเรอนไมของยโรป สรางขนในพระราชวงกอนแพรหลายสบานเรอนประชาชน หลงคาเรอนปนหยาทมงดวยกระเบองทกดานของหลงคาจะชนกนแบบปรามด ไมมหนาจวแบบสถาปตยกรรมดงเดม จากนนไดววฒนาการเปนเรอนมะนลา ในบางสวนอาจเปนหลงคาปนหยา แตเปดบางสวนใหมหนาจว หลงจากนนกมเรอนขนมปงขง ซงไดรบอทธพลจากเรอนขนมปงขงสมยโบราณของตะวนตก ซงมการตกแตงอยางหรหรา มครบระบายอยางแพรวพราวโดยทงเรอนขนมปงขงและเรอนมะนลา เปนศลปะฉลลายทเฟองฟมากในสมยรชกาลท 5 - รชกาลท 6ในสมยรชกาลท 5 เรมมการใหกรรมสทธขทดน อกทงเกดยานตลาดเปนศนยกลางชมชน ท าใหเกดทพกอาศยและรานคาตามยานหวเมอง เรยกสถาปตยกรรมเชนนวา เรอนโรงมลกษณะเปนเรอนพนตดดน ไมตงอยบนเสาสง เชน เรอนไทยในอดต ตงอยยานชมชนการคาชาวจนทเขามาท าการคาขาย โดยเปดหนารานส าหรบขายของ สวนดานหลงไวพกอาศย สรางเรยงรายกนเปนแถว จงกลายเปนหองแถวในเวลาตอมา ถงแมวาเรอนไทยจะไดรบอทธพลตะวนตก แตคนไทยกยงถอเรองคตการสรางบานแบบไทย ๆ อย เชน การยกเสาเอกและการถอเรองทศ ตอมาสถาปนกและนกตกแตงซงส าเรจการศกษาจากตางประเทศไดกลบน ามาใชในการท างาน ท าใหมแนวโนมน าเอารปแบบสถาปตยกรรมแบบอนมาดวยในปจจบนสถาปตยกรรมโดยเฉพาะในเมองหลวงหรอตามเมองใหญ ๆ แทบไมหลงเหลอรปแบบสถาปตยกรรมไทยในอดต สถาปตยกรรมในยคหลงอตสาหกรรม ไดเนนการสรางความงามจากโครงสราง วสด การออกแบบโครงสรางใหมความสวยงามในตว เชน ใชเหลกใชกระจกมากขน ผนงใชอฐและปนนอยลง ใชโครงสรางเหลกมากขน ออกแบบรปทรงใหเปนกลอง

225

มผนงเปนกระจกโลง เปนตน

ภาพ : วดราชโอรสาราม ทมา : http://www.painaidii.com/business/147899/photo/9/lang/th/#photo

ภาพ : พระทนงจกรมหาปราสาท เปนพระทนงทสรางขนในสมยสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว โดยไดรบแนวความคดมาจากสถาปตยกรรมตะวนตก ทมา : https://mareenatravel.files.wordpress.com/2014/11/175517-90-2393.jpg

226

2. ดานประตมากรรม ประตมากรรมไทยสมยรตนโกสนทร เรมตงแตสถาปนากรงรตนโกสนทรเมอ พ.ศ. 2325 จนถงปจจบน นบเปนยคแหงการเปลยนแปลงทางศลปวฒนธรรม ทเปนไปอยางรวดเรวฉบพลนมากกวายคสมยในอดตทผานมาเนองจากอทธพลของความเจรญทางเทคโนโลย อารยธรรมตะวนตกทหลงไหลเขามาในประเทศอยางรวดเรวและมากมาย การตดตอกบนานาประเทศทวโลก เปนไปอยางกวางขวาง มการสอสารทฉบพลน มสวนอยางมากตอการเปลยนแปลงของสงคมไทย และการสรางงานประตมากรรมกลาวโดยสรป ประตมากรรมไทยสมยรตนโกสนทรแบงออกไดเปน 3 ระยะ คอ ประตมากรรมแบบดงเดม ประตมากรรมระยะปรบตว และประตมากรรมรวมสมย ประตมากรรมแบบดงเดม ในสมยรชกาลท 1 ถงรชกาลท 3 การสรางงานประตมากรรม ด าเนนรอยตามแบบประเพณนยมทท ากนมาแตอดตของไทย สมยรชกาลท 1 เปนยคทเรมสถาปนากรงรตนโกสนทร เปนชวงเวลาแหงการสรางบานเมองใหม จงมการสรางพระพทธรปนอยมาก พระประธานทสรางในสมยนทส าคญ คอ พระประธานทพระอโบสถ และพระวหาร วดมหาธาตยวราชรงสฤษฎขราชวรมหาวหาร ฝมอพระยาเทวารงสรรคเปนพระพทธรปทมขนาดใหญ จนดเกอบคบอาคาร มฐานชกชเตย เปนผลในการแสดงอ านาจราชศกดขพระพทธรปสวนใหญเคลอนยายมาจากสโขทย และจงหวดทางภาคกลางทองคพระพทธรปเหลานถกทอดทงอยตามโบราณสถานทปรกหกพง ตองกร าแดด กร าฝน น ามาบรณะใหมกวา 1,200 องคและสงไปเปนพระประธานตามวดตาง ๆ ในกรงเทพฯ ทเหลอน ามาประดษฐานไว ณ ระเบยงวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร พนกวาองค ทงชนนอก และชนใน ประตมากรรมอน ๆทส าคญ คอ หวนาค และเศยรนาคจ าแลง และยกษทวารส ารดปดทอง ประจ าประตทางเขาพระมณฑป หอพระไตรปฎก หลงปราสาทพระเทพบดร วดพระศรรตนศาสดารามฝมอครด าชางปนเอกสมยรชกาลท 1

ภาพ : ยกษบนฐานปลายพลสงห เหนอบนไดทางขนพระมณฑป วดพระศรรตนศาสดาราม ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/pictures14/s14-110-2.jpg

227

สมยรชกาลท 2 พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย โปรดเกลาฯ ใหบรณะศลปสถานและงานศลปะอน ๆ โดยเฉพาะดานประตมากรรมเปนพเศษ เชน ทรงปนหนพระยารกใหญ รกนอย และรปพระลกษณ พระราม ซงเปนหนหลวงทสวยงามมาก ปจจบนอยในพพธภณฑสถานแหงชาต ทรงปนหนพระพกตร พระพทธประธาน 2 องค คอ พระพทธจฬารกษ พระประธานพระอโบสถวดราชสทธารามราชวรวหาร และพระพทธธรรมศรราชโลกธาตดลก พระประธานพระอโบสถวดอรณราชวรารามราชวรมหาวหาร งานชนทส าคญอกชนหนง คอ ทรงรวมสลกบานประตพระวหารหลวงวดสทศนเทพวรารามราชวรมหาวหาร รปพรรณพฤกษาซอน 3 ชน มภาพสตว ประเภทนก และกระตายประกอบ

ภาพ : พระยารกใหญ พระยารกนอย ทมา : https://farm2.staticflickr.com/1532/23947628289_dcac7513a1_o.jpg สมยรชกาลท 3 ในรชกาลนมการสรางหลอพระประธานขนาดใหญ ตามวดทสรางใหมเชน “พระพทธตรโลกเชษฐ” พระประธานพระอโบสถวดสทศนเทพวรารามราชวรมหาวหาร และ“พระพทธเสฏฐมน” พระประธานในศาลาการเปรยญวดสทศนเทพวรารามราชวรมหาวหาร“พระเสฏฐตมมน” พระประธานพระอโบสถวดราชนดดารามวรวหาร และ “พระพทธมหาโลกาภนนทปฏมา” พระประธานพระอโบสถวดเฉลมพระเกยรตวรวหาร นอกจากนยงทรงสรางพระพทธไสยาสน ยาว 90 ศอก ทวดพระเชตพนวมลมงคลารามราชวรมหาวหาร และพระพทธรปยนทรงเครองกษตรยาธราชเจา 2 องค เพอเปนราชอนสรณแดพระอยกา และพระราชบดาของพระองค ซงเปนพระหลอสมฤทธขหมทองค า ประดบดวยอญมณมคา ถวายพระนามวา “พระพทธยอดฟาจฬาโลก”และ “พระพทธเลศหลานภาลย” ประดษฐานในพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม การสรางพระพทธรปยนทรงเครองปางหามญาตขนาดใหญน นยมสรางไวเปนจ านวนมาก ถอเปนพระราชนยม ของพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

228

ภาพ : พระพทธมหาโลกาภนนทปฏมา พระประธานพระอโบสถวดเฉลมพระเกยรตวรวหาร ทมา : http://mapio.net/pic/p-94874421/

229

ประตมากรรมระยะปรบตว สมยรชกาลท 4 ถงรชกาลท 5 เปนยคสมยของการปรบตว เปดประเทศ ยอมรบอทธพลตะวนตก ยอมรบความคดใหมมาเปลยนแปลงสงคม ระเบยบประเพณ เพอประคองใหประเทศรอดพนจากภยสงคราม หรอจากลทธลาอาณานคมตะวนตก ซงหลายประเทศในซกโลกเอเชยยคนนประสบอย การสรางงานศลปกรรมทกสาขา รวมทงประตมากรรมกถกกระแสการเมองนดวยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว มพระราชด ารปนรปเหมอนแบบตะวนตกขนเปนครงแรกในประเทศไทย จงโปรดเกลาฯ ใหหลวงเทพรจนา (พลบ) ซงตอมาเปนพระยาจนดารงสรรคปนถวาย โดยปนจากพระองคจรง และเลยนแบบรปปนของพระองค ทฝรงปนจากรปพระฉายทสงมาถวายแตไมเหมอน เมอทอดพระเนตรเหนพระรปทหลวงเทพรจนาปนขนใหมกทรงโปรด ตอมาน าพระรปองคนประดษฐานไว ณ พระทนงเวชยนตวเชยรปราสาทในพระนครคร จงหวดเพชรบร ปจจบนม การหลอไวหลายองค ประดษฐานทพระต าหนกเพชร วดบวรนเวศวหาร กรงเทพฯ และหอพระจอมวดราชประดษฐสถตมหาสมารามราชวรวหาร กรงเทพฯ จากพระรปองคน นบเปนการเปลยนศกราชประตมากรรมไทย ทเดมปนรปราชานสรณ โดยใชการสรางพระพทธรป หรอเทวรปแทน มาสการปนรปราชานสรณเหมอนรปคนจรงขน และจากจดนเองสงผลใหมการปรบตวทางประตมากรรมระยะปรบตวไปสประตมากรรมสมยใหม การปนหลอพระพทธรปในยคน ไมใหญโตเทาสมยรชกาลท 3มพทธลกษณะทเปนแบบฉบบของตนเอง มลกษณะโดยสวนรวมใกลความเปนมนษย มการปนจวรเปนรว บนพระเศยร ไมมตอมพระเมาล พระพทธรปทส าคญเหลาน คอ พระสมพทธพรรณพระนรนตราย และพระพทธสหงคปฏมา พระประธาน ในพระอโบสถวดราชประดษฐสถตมหาสมารามราชวรวหาร ในรชสมยน มการสรางพระพทธรปยนปางหามญาตเชนกน แตจวรพระสมยนเปนรวใกลเคยงธรรมชาตมากขน ประตมากรรมทส าคญอกชนหนง คอ “พระสยามเทวาธราช” เปนเทวรปขนาดเลกหลอดวยทองค าทงองคสง 8 นวฟต ลกษณะงดงามมาก เปนฝพระหตถของพระองคเจาประดษฐวรการ

ภาพ : พระสยามเทวาธราช ทมา : http://oknation.nationtv.tv/blog/home/blog_data/220/15220/images/2_Travel/001_Bangkok/2011/Mueseam/SakThong/038.JPG

230

สมยรชกาลท 5 ระยะตนรชกาล อายกรงรตนโกสนทรจะครบ 100 ป พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงท านบ ารงศลปะแบบดงเดมอยางมาก มการปฏสงขรณวดวาอารามตาง ๆ ปราสาทราชมณเฑยร โดยเฉพาะวดพระศรรตนศาสดาราม เกดงานประตมากรรมตกแตงทสวยงาม ในศาสนสถานแหงนมากทสด งานประตมากรรมสวนใหญเปนฝพระหตถพระองคเจาประดษฐวรการทงสน เชน รปสตวหมพานต 7 ค บนชานชาลาไพท รอบปราสาทพระเทพบดรรปพระบรมราชานสาวรยประจ ารชกาลท 1, 2 และ 3 เปนรปบษบกประดษฐานพระราชลญจกรบนพานแวนฟา พรอมชางเผอกและฉตร ตรงมมดานตะวนตกเฉยงเหนอของปราสาทพระเทพบดรปนหลอพระบรมรป 3 รชกาล คอ รชกาลท 1 รชกาลท 2 และรชกาลท 3 รวมทงปนแกไขรชกาลท 4ทพระยาจนดารงสรรคปนไว พระบรมรปทง 4 รชกาล ปจจบนประดษฐานอยในปราสาทพระเทพบดรเปนรปเหมอนทแปลกไปจากภาพเหมอนโดยทวไป เพราะเปนศลปะระยะปรบตว เปนการผสมระหวางความตองการทจะใหรปปนเหมอนรชกาลนน ๆ กบการสรางรปใหมความงามแบบพระหรอเทวรป ทตองการความเกลยงเกลากลมกลงของรปทรง เปนคณคาความงาม รปเหมอนจงแสดงความเหมอนบคคลออกมา พรอมกบใหอารมณความรสกแบบไทยดวยในสมยรชกาลท 5 มการสรางพระพทธรปขนใหมเหมอนกน ท ส าคญ คอ พระพทธนฤมลธรรโมภาส พระประธานวดน เวศธรรมประวต บางปะอน จ งหวดพระนครศรอยธยาฝพระหตถพระองคเจาประดษฐวรการ นอกจากน ยงมการปนหลอพระพทธรปขนาดใหญ ซงมอยครงเดยวในรชกาลน สรางในระหวาง พ.ศ. 2442 - 2444 ในคราวนนโกลาหลมาก เนองจากไมมการปนพระขนาดใหญมานาน แตกส าเรจลงดวยด พระพทธรปองคน คอ พระพทธชนราชจ าลองปนหลอขน เพอน ามาประดษฐานเปนพระประธานวดเบญจมบพตรดสตวนารามราชวรวหารตองลงไปปนหลอทพษณโลก ผปนหลอจ าลอง คอ หลวงประสทธปฏมา

ภาพ : พระพทธนฤมลธรรโมภาส ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/pictures14/s14-113-1.jpg ประตมากรรมรวมสมย อยในสมยรชกาลท 6 จนถงรชกาลปจจบน เปนศลปะทมผลสบเนองมาจากความเจรญแบบตะวนตก ทหลงไหลเขามาในประเทศไทย ท าใหเกดแนวความคดใหมในการสรางสรรคศลปะเพอสาธารณะประโยชน นอกเหนอจากการสรางเพอศาสนาอยางเดยว

231

ภาพ : “มนษยกบความปรารถนา” ประตมากรรมรวมสมยหรอสมยใหม ปนดวยปนปลาสเตอรเขมรตน กองสข เปนผปน ทมา : http://kanchanapisek.or.th/kp6/pictures14/s14-113-2.jpg สมยรชกาลท 6 ศลปะตะวนตกเขามาสชวตความเปนอยของคนไทย และก าลงฝงรากลกลงไปในสงคม และวฒนธรรมไทย การตกแตงวงเจานาย อาคารราชการ อาคารพาณชยสวนสาธารณะ และอาคารบานเรอนของคนสามญ เรมตกแตงงานจตรกรรม และงานประตมากรรมภาพเหมอนมากขน งานประตมากรรมไทยทท าขนเพอศาสนา เชน การสรางศาสนสถาน ปนพระพทธรปทเคยกระท ากนมากถงจดเสอมโทรมลง แมจะมการท ากนอยกเปนระดบพนบาน ทพยายามลอกเลยนสงดงามในยคเกา ๆ ทตนนยม ขาดอารมณความรสกทางการสรางสรรค และไมมรปลกษณะทเปนแบบแผนเฉพาะยคสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงหนมาสงเสรมศลปะการชางสมยใหมโดยตงโรงเรยนเพาะชางขนเมอ พ.ศ. 2456 จดสอน ศลปะการชางทงแบบตะวนตก และแบบไทยการสรางงานศลปะระดบชาต ไดจางฝรงมาออกแบบ ตกแตงพระบรมมหาราชวง หรอพระทนงทรงเหนความจ าเปนทตองใชชางท ารปปนตาง ๆ เชน เหรยญตรา และอนสาวรย ซงชางไทยยงไมช านาญงานภาพเหมอนขนาดใหญ จงสงชางปนมาจากประเทศอตาล ผไดรบเลอก คอศาสตราจารย คอราโด เฟโรจ เขารบราชการเปนประตมากร กรมศลปากร กระทรวงวง เมอวนท14 มกราคม พ.ศ. 2466 ตอมาโปรดเกลาฯ ใหศาสตราจารยคอราโด เฟโรจ เขาไปปนพระบรมรปของพระองคโดยใกลชด เปนพระบรมรปเทาพระองคจรง ปจจบนประดษฐานในปราสาทพระเทพบดรนบเปนงานภาพเหมอนทส าคญในรชกาลน ตอมาศาสตราจารยคอราโด เฟโรจ ไดโอนสญชาต และเปลยนชอเปนไทยวา ศลป พระศร ทานผน ตอมามความส าคญตอวงการศลปกรรมไทยสมยใหมทกสาขาอยางทสดรชกาลท 7 - รชกาลปจจบน ระยะแรกศาสตราจารยศลป พระศร เปนชางปนทส าคญแตผเดยวในยคนน ไดด าเนนการปนรปอนสาวรยพระปฐมบรมราชานสรณเปนภาพเหมอนขนาดใหญ3 เทาคนจรงเปนครงแรกในเมองไทย สงไปหลอทองแดงทประเทศอตาล เสรจทนมาตดตงทเชงสะพานพทธยอดฟา เพอเปดสะพาน และฉลองกรงครบ 150 ป เมอ พ.ศ. 2475

232

หลงจากการฉลองกรงไมกวนกเกดการเปลยนแปลงการปกครองขนในประเทศไทยโดยคณะทหารและพลเรอน อ านาจการปกครองและการบรหารประเทศ จงไมตกอยกบพระมหากษตรยอกตอไป การสรางงานศลปกรรม ซงแตเดมอยในความดแลของราชส านก ซงมพระมหากษตรยทรงสงเสรมกสนสดลง วถการด าเนนชวต ความรสกนกคดของประชาชนเปลยนแปลงไป คณะรฐบาลมงพฒนาประเทศทางดานวตถมากกวาการพฒนาดานจตใจโดยเฉพาะทางศลปะ การสรางงานศลปกรรมยคตอมา ลวนตองตอสดนรนอยในวงแคบ ๆ แตกระนนการตอสดนรน เพอใหสงคมเหนคณคาในงานศลปะ ยงด าเนนตอไป โดยมศาสตราจารยศลป พรศร เปนผน า เพอท าใหผน าประเทศและคนทวไปเหนคณคา ทานตองท างานอยางหนกกลาวคอ นอกจากงานปนอนสาวรยทส าคญแลว ทานยงไดวางแนวทางการศกษาศลปะ โดยหาทางจดตงโรงเรยนประณตศลปกรรมขน เมอ พ.ศ. 2477 ซงตอมาขยายตวขนเปนมหาวทยาลยศลปากรเมอ พ.ศ. 2486 จดใหมการเรยนการสอนทงดานจตรกรรม และประตมากรรมซงการศกษาและการสรางงานประตมากรรม ตอมาเปลยนไปตามการพฒนาวฒนธรรมของสงคม ทตองการพงพาพลงงานใหม ๆ ภายใตอทธพลทางวทยาศาสตร เศรษฐกจ การเมอง และอน ๆซงเปนการกาวหนาแหงยค โดยเฉพาะในรชกาลปจจบน การสอสาร และการคมนาคมเปนไปอยางรวดเรว ทวถงเกอบทกมมโลก มลทธทางศลปะเกดขนมากมาย ทงในยโรป และสหรฐอเมรกา และไดแพรหลายเขามามบทบาทในประเทศไทยดวย ประตมากรรมจงเขาสรปแบบของศลปะรวมสมยเปนการแสดงออกทางดานการสรางสรรคทมอสระ ทงความคด เนอหาสาระ และเทคนคการสรางงานสดแตศลปนจะใฝหา งานศลปะทแสดงออกมานน จงเปนสญลกษณส าคญทสะทอนถงเอกลกษณใหมของวฒนธรรมไทยอกรปแบบหนง 3. ดานจตรกรรม งานจตรกรรมในสมยรตนโกสนทรมทงศลปะไทยประเพณ ศลปะไทยประยกตและศลปะแบบตะวนตก สมยรตนโกสนทรตอนตน สกลชางสมยนพฒนามาจากสกลชางธนบรและอยธยาใชสหนกเปนพนหลง สวนใหญจะใชสโทนเยน นยมการปดทองบนภาพมากขน โดยเฉพาะสถานทและบคคลส าคญ ตวละครใชสแสดงฐานะทางสงคมลกษณะจตรกรรมฝาผนงสมยรชกาลท 1 มแบบแผนการวางภาพทนยมกน คอลวดลายเพดาน นยมท าดวยไมจ าหลก ลงรกปดทอง ประดบดวยกระจก เปนลายดาวจงกล หรอลายดาวดอกใหญอยตรงกลาง ฝาผนงดานหนาพระประธานนยมเขยนภาพมารผจญ ดานหลงพระประธานเปนภาพไตรภม ดานขางทง 2 ดาน ตอนบนเปนภาพวทยาธร เทพชมนม ตอนลางระหวางชองประตหนาตาง เขยนภาพพทธประวต หรอทศชาตชาดก บานประตหนาตางเขยนภาพทวารบาล ผนงวงกบประตหนาตางเปนภาพทวารบาลหรอเชยวกลาง หรอลายดอกไมรวง บานประตหนาตางดานในมกเปนรปดอกไมรวง ดอกไมประดษฐหรอเครองแขวน

ภาพ : จตรกรรมฝาผนงสมยรชกาลท 1

233

สมยรชกาลท 3 งานจตรกรรมฝาผนงมความเปลยนแปลงท เกดขนอยางเหนไดชดสอดคลองกบความเปลยนแปลงในดานสถาปตยกรรม คอ อทธพลจากศลปะจน ลกษณะการใชสมดเปนสพนมการใชคสระหวางสเขยวกบสแดงใหโดดเดนและเปนคสหลกกบการระบายพนดวยสมดเปนเอกลกษณ เชน จตรกรรมเครองมงคลอยางจนหรอเครองตงในพระอโบสถวดราชโอรสารามราชวรวหาร วดนาคปรกกบลกษณะงานทยงสบทอดแบบประเพณ เชน วดสวรรณารามราชวรวหารชางเขยนจตรกรรมฝาผนงตองเขยนภาพองความสมจรงตามไปดวย ไมวาจะเปนความหลากหลายของผคน เชอชาต และอาชพทเปนความเปลยนแปลงทเกดขนจรงในสงคมขณะนนหรออาคารบานเรอนทงแบบจนและฝรงทเรมมการก าหนดแสงเงาและใชลกษณะการถายทอดทแสดงความสมจรงของสวนประกอบในฉาก เชน ตนไม น าทะเล ผสมลงไป

ภาพ : จตรกรรมประดบเพดานอทธพลศลปะจนวดราชโอรสารามราชวรวหาร ทมา : https://www.chillpainai.com/scoop/620/ รชกาลท 4 เรมมอทธพลของตะวนตกเขามาผานผลงานจตรกรรม คอ ภาพเขยน เปนภาพ 3 มต มการใชส แสง - เงา และแสดงทศนยภาพในระยะใกล - ไกล จตรกรคนส าคญ คอขรวอนโขง ซงเปนผวาดภาพปรศนาธรรมทวดบวรนเวศราชวรวหารและวดบรมนวาสราชวรวหารตอมาในสมยรชกาลท 5 มการวาดภาพพระราชประวตเขยนแบบจตรกรรมประเพณผสมกบทางตะวนตกและภาพเหมอนบคคลไวทผนงพระทนงทรงผนวช อยทวดเบญจมบพตรดสตวนารามราชวรวหารรชกาลท 5 โปรดเกลาฯ ใหจตรกรชาวยโรปวาดพระบรมสาทศลกษณพระมหากษตรยแหงราชวงศจกรทกพระองค และพระบรมวงศานวงศทส าคญในรชสมยของพระองค ประดษฐานทพระทนงจกรมหาปราสาทและพระทนงในพระราชวงตาง ๆ ซงการวาดภาพเหมอนและภาพทวทศนเหลานไดรบความนยมอยางแพรหลาย ประกอบกบในรชกาลตอมา คอ รชกาลท 6 มการจดตงโรงเรยนสอนศลปะแบบใหม เชน โรงเรยนเพาะชาง โรงเรยนชางศลป ท าใหมจตรกรชาวไทยทมความสามารถทงการวาดภาพจตรกรรมแบบไทยและสากลรชกาลท 6 ยงนยมการถายภาพ ท าใหเกดการบนทกภาพบคคลบานเมองและเหตการณดวยเทคโนโลยแบบใหมเพมขนอยางรวดเรว ดงปรากฏจากพระบรมฉายาลกษณพระฉายาลกษณและภาพถายตาง ๆ จ านวนมาก เปนหลกฐานประวตศาสตรทส าคญรชกาลท 9 - รชกาลปจจบน ในปจจบนภาพจตรกรรมมไดจ ากดจะมอยแคในเฉพาะวดกบวงเหมอนในอดตทผานมา แตไดมการน าไปประดบตกแตงอาคารสถานทเพอใชในการสอสารโฆษณาประชาสมพนธอยางแพรหลายผานสอตาง ๆ ภาพ

234

จตรกรรมทน าเสนอออกมา นอกจากจะเปนภาพเกยวกบศาสนาและเอกลกษณไทยแลว ยงเสนอภาพทมแนวคดสะทอนสงคม หรอมเรองราวทศลปนมความประทบใจ เชน ธรรมชาต สงแวดลอม บคคล สถานท จนตนาการภาพนามธรรม (Abstract) ตลอดจนเทคนคในการสรางสรรคงานจตรกรรมกมความหลากหลายกวาเดมและน าเอาเทคโนโลยสมยใหมมาใชในการน าเสนอผลงานดวย 4. ดานวรรณกรรม วรรณกรรมสมยรตนโกสนทรนเปนการฟนฟวรรณคดไทยและจารตการเขยนบนทกแบบเกา คอ เปนงานกวนพนธแบบรอยกรองทมความสมบรณ ตอมาเรมเขยนแบบรอยแกว เพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของบานเมองและอทธพลจากภายนอก เปนผลใหเกดงานดานวรรณกรรมรปแบบใหมขนเปนจ านวนมากในสมยรตนโกสนทรตอนตน (รชกาลท 1) มการฟนฟบทประพนธชนดรอยแกวซงเปนบทประพนธไทยแทและมกเขยนเรองราวของประเทศใกลเคยงกบไทย พระราชนพนธททรงประพนธขนมจดมงหมายในการปลกขวญประชาชนมความกลาหาญ เชน รามเกยรตข อณรท แมแตเรอง สามกก ราชาธราช ของเจาพระยาพระคลง (หน) กมจดมงหมายไปในทางเดยวกนวรรณคดทมชอเสยงในสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ไดแก 1. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ไดแก เพลงยาวรบพมาททาดนแดงบทละครเรองอณรท บทละครเรองรามเกยรตข กฎหมายตราสามดวง บทละครเรองดาหลงและอเหนา 2. เจาพระยาพระคลง (หน) ไดแก สามกก ราชาธราช บทมโหร เรองกาก ลลต-ศรวชยชาดก ลลตพยหยาตราเพชรทอง รายยาวมหาเวสสนดรชาดกกณฑกมารและกณฑมทร 3. พระยาธรรมปรชา (แกว) ไดแก ไตรภมโลกวนจฉย พระไตรปฎก 4. พระเทพโมล (กลน) ไดแก รายยาวมหาเวสสนดรกณฑมหาพน นราศตลาดเกรยบโคลงกระทเบดเตลด 5. กรมพระราชวงหลง ไดแก ไซฮนสมยรชกาลท 2 นบเปนยควรรณกรรมทรงเรองทสด ราชส านกไดฟนฟวรรณคดทงเกาและใหมไวเปนมรดกส าคญ ทรงนพนธบทละครไวหลายเรอง แตทไดรบการยกยองมากทสด คอ บทละครเรองอเหนา กวเอกสมยน คอ สนทรภ ซงมผลงานหลายประเภทดวยกน มทงบทละคร เสภา นราศ บทเห และกลอน เชน เสภาเรองขนชางขนแผน นราศภเขาทอง กลอนสภาษตสอนหญง ฯลฯนอกจากน สนทรภยงไดน ากลอนเพลงยาวมาแตงนยาย คอ พระอภยมณ ซงเปนผลงานชนเอกนบเปนเรองแรกของวรรณคดไทยทเปนการผกเรองเอง แทนทจะแตงเปนส านวนใหมจากตนเรองทเปนนทาน นยายหรอพงศาวดารสมยรชกาลท 3 - รชกาลท 5 งานวรรณกรรมเรมกระจายไปสประชาชน วรรณกรรมสมยนสอดคลองกบนโยบายการพฒนาบานเมองใหทนสมย จงเรมมงานประพนธดานรอยแกว อนง ไดมการจดตงหอสมดแบบพระนคร “หอสมดวชรญาณ” รวบรวมรกษาเอกสารส าคญของชาต ผลงานส าคญมทงของรชกาลท 4 รชกาลท 5 สมเดจพระเจาบรมวงศเธอกรมพระยาด ารงราชานภาพ ฯลฯครนเมอถงสมยรชกาลท 6 นบเปนยคทองของงานวรรณกรรมแบบใหม เรมมการเปลยนแปลงเปนแบบตะวนตกมากขน จากการเขยนแนวรอยกรองมาเปนรอยแกว ซงมรปแบบเนอหา แนวคด มการจดวางมาตรฐานของผลงาน โดยจดตงวรรณคดสโมสร วรรณกรรมในยคนเปนวรรณกรรมแปลและแปลงเปนสวนใหญ จนสามารถกลาวไดวาวรรณคดและวรรณกรรม ปจจบนเรมตนจากสมยน และยงเปนยคเรมของแนวการเขยนนวนยาย และเรองสนอกดวยนอกจากน ยงมผลงานของพระเจาบรมวงศเธอกรมพระนราธปประพนธพงศ นายชต บรทตพระราชวรวงศเธอกรมหมนพทยาลงกรณ (น.ม.ส.) เจาพระยาธรรมศกดขมนตร เสถยรโกเศศและนาคะประทปสมยรชกาลท 7 วรรณกรรมในยคนจงเรมเปนของคนไทยมากขน วรรณกรรมแปลและแปลงนอยลง หนมสาวหนมาสนใจงานเขยนมากขน กลาแสดงความคดเหนมากขน งานเขยนมทงวรรณกรรมสรางสรรคและผลงานทวไปเปนรอยแกว เนอหามหลากหลาย ทงดานการเมองอดมการณ บทวเคราะหสถานการณ ต าราวชาการ นยายสะทอนการ

235

เปลยนแปลงในสงคม เรองแปลนทานนานาชาต วรรณกรรมส าหรบเดก ฯลฯ โดยเฉพาะสบปแรกหลงการเปลยนแปลงการปกครองจะเนนในเรองชาตนยม วงการวรรณกรรมพยายามยกระดบคณภาพงานเขยน พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) ทรงพระราชนพนธวรรณกรรม เรอง “พระมหาชนก” ดวยความประณต และทรงตงพระทยเผยแพรอยางกวางขวางใหเปนเครองเตอนใจประชาชน เขาถงจตใจผคนเพอเปนเครองเตอนใจประชาชนผมจตศรทธาใหเกดความคดในทางสรางสรรคถงความเพยร เพอทจะฝาฟนทกอปสรรคใหผานพนและกอใหเกดสมมาทศนะในการด าเนนชวต ในทศทางการพฒนาประเทศในพระราชปรารภหรอค าน าของพระราชนพนธ คอ ทรงพระกรณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพมพในโอกาสเฉลมฉลองกาญจนาภเษกแหงรชกาล ใหเปนเครองพจารณาเพอประโยชนในการด าเนนชวตของสาธชนทงหลาย ดงน 1. ในยามวกฤต ตองคดพงตนเอง เทวดาจะชวยผทชวยตวเองเทานน 2. ความเพยรอนบรสทธข หมายถง ตองพยายามอยางถงทสด เพอทจะกาวผานวกฤต สรางเศรษฐกจจรงดวยงานหรอความเพยรอนบรสทธข 3. สรางเศรษฐกจดวยการอนรกษและเพมพนทรพยากร 4. โมหภมและมหาวชชาลย หมายถง มนษยจะสามารถปฏรปการเรยนรของมนษย ตองหลดพนจากอวชชา เพอกาวไปสการพฒนาอยางแทจรง 5. ดานดนตรและนาฏศลป ในสมยรตนโกสนทรตอนตนยงคงรบแบบอยางจากสมยอยธยา โดยรชกาลท 1โปรดเกลาฯ ใหมการฝกหดโขนขนทงในวงหลวงและวงหนา และใหประชมครละคร เพอจดท าต าราทาร าขนใหมแทนต าราทสญหายไปเมอครงเสยกรงศรอยธยา ตอมาในสมยรชกาลท 2 งานฟนฟนาฏศลปมความรงเรองมาก พระองคโปรดเกลาฯ ใหปรบปรงแกไขบทละครและวธร าใหมใหไพเราะและงดงาม นอกจากน พระองคทรงมพระปรชาสามารถอยางยงในการดนตร โดยเฉพาะซอสามสายครนถงสมยรชกาลท 3 โปรดเกลาฯ ใหยกเลกงานนาฏศลปและดรยางคศลปในพระบรมมหาราชวงเปนผลใหศลปนตองยายไปสงกดกบขนนางผมฐานะทรบอปถมภงานศลปะแขนงดงกลาว 1) ดนตรไทย การแสดงดนตรไทยในสมยรตนโกสนทร ถอเปนยคสมยของการกอสรางบานเมองใหมนคงเปนปกแผน อกทงยงมการสงเสรมและฟนฟศลปวฒนธรรมของชาตในทกแขนงใหเจรญรงเรอง โดยเฉพาะดนตรไทยในสมยรตนโกสนทรไดมการเปลยนแปลงไปตามล าดบชวงเวลาในรชกาลตาง ๆ ดงน สมยรชกาลท 1 ดนตรไทยในสมยนยงคงยดถอรปแบบและลกษณะมาจากสมยกรงศรอยธยา แตไดมการเปลยนแปลงเครองดนตรในวงปพาทยและวงมโหร โดยมการเพมกลองทดอก 1 ลก เขาไปในวงปพาทย สวนวงมโหรกไดเพมระนาดเขาไปอก 1 รางสมยรชกาลท 2 เปนยคสมยทการดนตรไทยมความเจรญรงเรองอยางมากสบเนองมาจากพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยทรงสนพระทยในเรองดนตรไทย อกทงพระองคยงทรงพระปรชาสามารถเปนอยางยงในดานดนตรไทย นอกจากนในสมยรชกาลท 2 วงปพาทยไดน าไปใชบรรเลงประกอบการขบเสภาเปนครงแรก รวมทงไดมการน าเอา “เปงมาง”เขามาไวในวงปพาทย เพอตประกอบจงหวะในการบรรเลงดนตรขบเสภาวงมโหรกไดเพม “ฆองวง”เขาเปนเครองดนตรภายในวงอกชนดหนงดวยสมยรชกาลท 3 วงปพาทยไดเปลยนไปเปน “วงปพาทยเครองค” เพราะมผคดประดษฐระนาดเพมเขามาในวงอก 1 ราง ซงมขนาดใหญกวาระนาดแบบเดมและตดวยไมนวมใหเสยงทต ากวานน คอ “ระนาดทม” นอกจากนยงสรางฆองวงทมขนาดเลกและใหเสยงสงเรยกวา“ฆองวงเลก” รวมทงการน าเอาปนอกเขามาผสมในวงปพาทยดวยดงนน เครองดนตรในวงปพาทยเครองหา ทประกอบไปดวย ปใน ฆองวง ตะโพน กลองทด ระนาด และฉง จงเปลยนไปเปนวงปพาทย

236

เครองค ซงมเครองดนตรในวง ดงตอไปน ระนาดเอกระนาดทม ฆองวงใหญ ฆองวงเลก ปใน ปนอก ตะโพน กลองทด ฉง ฉาบเลก ฉาบใหญ โหมง กลองสองหนาสมยรชกาลท 4 “วงปพาทยเครองใหญ” ซงเปนแบบแผนของวงปพาทยทใชมาจนปจจบน สบเนองจากรชกาลท 4 ไดทรงสราง “ระนาดทมเหลก” และ “ระนาดเอกเหลก” เพมเขาไปในวงปพาทยเครองค จงท าใหวงปพาทยเครองคมววฒนาการไปเปนวงปพาทยเครองใหญประกอบไปดวย เครองดนตรชนดตาง ๆ ดงน คอ ปใน ปนอก ระนาดเอก ระนาดทม ระนาดเอกเหลกระนาดทมเหลก ฆองวงใหญ ฆองวงเลก ตะโพน กลองทด ฉง ฉาบเลก ฉาบใหญ โหมงสมยรชกาลท 5 สมเดจพระเจาบรมวงศเธอเจาฟากรมพระยานรศรานวดตวงศ ทรงคดประดษฐวงปพาทยขนมาในอกรปแบบหนง เพอใชบรรเลงประกอบการเลนละครเรยกวา “วงปพาทยดกด าบรรพ” พระองคทรงน าเอาฆองชย หรอ “ฆองหย” จ านวน 7 ลก เพมเขามา นอกจากนพระองคยงทรงตดเครองดนตรทมเสยงแหลมเสยงสงและเสยงทดงมาก ๆ ออกไป สวนระนาดกใหตดวยไมนวม ดงนนวงปพาทยดกด าบรรพจงมเฉพาะเครองดนตรทบรรเลงแลวมเสยงเบา ไพเราะนมนวลแตกตางไปจากวงปพาทยอน ๆ โดยเครองดนตรในวงปพาทยดกด าบรรพ ประกอบดวยระนาดเอก ระนาดทม ระนาดทมเหลก ฆองวงใหญ ซออ ขลยอ ขลยเพยงออ ฉง ฆองชย หรอฆองหยตะโพน กลองตะโพนสมยรชกาลท 6 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสนพระทยดนตรไทยเปนอยางยง อกทงยงทรงท านบ ารงและรกษาการดนตรไทยอยางมงมนจรงจง โดยพระองคทรงใหตงกรมมหรสพขนมา ประกอบไปดวยกรมบญชาการ กรมโขนหลวง กรมพณพาทยหลวงกองเครองสายฝรงหลวงและกรมชางมหาดเลก เพอสราง ซอมแซม และรกษาสงทเปนศลปะทงหมดนบวายคสมยนดนตรไทยมความเจรญรงเรองเปนอยางมากและถอได วาเปนยคทองของดนตรไทยอกยคหนงเชนกนสมยรชกาลท 7 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ทรงสนพระทยดนตรไทยเปนอนมาก และพระองคทรงตงวงเครองสายสวนพระองคทสมบรณทสดวงหนงขนมา โดยพระองคทรงสซอดวง สวนสมเดจพระนางเจาร าไพพรรณ พระบรมราชน ทรงสซออ นอกจากนยงมเจานายอกหลายพระองคทเปนสมาชกในวงเครองสายนดวยตอมาในป พ.ศ. 2475 ไดมการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยไปเปนการปกครองในระบอบประชาธปไตย ดนตรไทยไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงในครงนดนตรไทยคอย ๆ เสอมถอยลงเปนล าดบจนแทบสญสนไป แตภายหลงจากสงครามโลกครงท 2สนสดลง การฟนฟดนตรไทยจงไดเรมตนขนใหมอกครง และมการพฒนาดนตรไทยใหเจรญกาวหนาอยางตอเนองมาจนถงยคสมยปจจบน 2) โขน การแสดงโขน เปนการแสดงทาร า เตน มดนตรประกอบการแสดง มบทพากยและเจรจาตวละครประกอบดวยยกษ ลง มนษย เทวดา ผแสดงสวมหวโขนจะไมรอง และเจรจาเองแตปจจบนผแสดงเปนมนษยเทวดาจะไมสวมหวโขน การแตงกายแตงแบบยนเครองเหมอนละครในตามลกษณะตวละคร ไดแก ตวพระ ตวนาง ยกษ ลง และตวประกอบ ศรษะโขน ไดแก ศรษะเทพเจาศรษะมนษย ศรษะยกษ ศรษะลง และศรษะสตวตาง ๆโขนสมยกรงรตนโกสนทร แบงไดเปน 3 ยค คอ ยคท 1 เปนโขน ในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ถงรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ยคท 2 เปนโขน ในรชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ยคท 3 เปนโขน ในสมยเปลยนแปลงการปกครอง โขนยคท 1 เมอพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ทรงสรางกรงรตนโกสนทรเปนราชธานและเสดจขนเถลงถวลยราชสมบตแลว ทรงฟนฟศลปวฒนธรรม ส าหรบดานการแสดงโขนทรงพระราชทานพระบรมราชานญาต ใหเจานาย และขนนางผใหญ หดโขนได โดยไมทรงหามปรามเพราะฉะนนเจานายและขาราชการชนผใหญ จงไดฝกหดโขน เพอประดบเกยรตของตนการแสดงโขนจงแพรหลาย กวางขวางขน นอกจากน ยงโปรดให นกปราชญราชบณฑตชวยกนแตงบทละครเรองรามเกยรตข ส าหรบใชเปนบทแสดงโขนละคร โดยพระองคทรง

237

ตรวจตราแกไข ครนถงสมยรชกาลท 2 กทรงพระราชนพนธบทละครเรองรามเกยรตขขนอกสวนหนง ซงมเรองราวและค ากลอนกระชบขนเหมาะในการใชบทส าหรบแสดงโขนละครโขนในยคตนรตนโกสนทรเจรญรงเรอง เพราะเจานายหลายองค และขนนางหลายทานใหการสนบสนน โดยใหมการหดโขนอยในส านกของตน เชน โขนของกรมพระพทกษ เท เวศร (ตนสกลกญชร ) โขนของ กรมหม น เจษฎาบดนทร (พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว) โขนของเจาพระยาบดนทรเดชา และโขนของเจาพระนคร (นอย) เปนตน เมอเกดมโขนขนหลายโรง หลายคณะแตละโรง แตละคณะ กคงจะประกวดประชนกน เปนเหตใหศลปะการแสดงโขนในสมยนนเจรญแพรหลาย เปนทนยมของประชาชนทวไป โขนของเจานายและขนนางดงกลาวน เรยกวา“โขนบรรดาศกดข”ปลายสมยรชกาลท 5 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงด ารงพระราชอสรยยศเปนสมเดจพระบรมโอรสาธราชสยามมกฎราชกมาร ไดทรงเอาพระทยใส และทรงสนบสนนการแสดงโขน โดยโปรดใหฝกหดพวกมหาดเลกแสดงโขนเรยกวา “โขนสมครเลน” ผทฝกหดโขนคณะนลวนเปน โอรสเจานาย และลกขนนางมหาดเลกในสมเดจพระบรมโอรสาธราช ทงสนตางเขามาฝกหดโขนดวยความสมครใจ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงปรบปรงบทโขน และทรงควบคมฝกซอมบางครงกทรงแสดงดวยพระองคเอง โขนสมครเลนโรงน มชอเสยงวาแสดงไดดและเคยแสดงในงานส าคญ ๆ สมยปลายรชกาลท 5 หลายครง โขนยคท 2 เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจขนครองราชยสมบตแลวจงโปรดใหตงกรมมหรสพขน และปรบปรงกรม กอง ตลอดจนการบรหารงานตาง ๆ เกยวกบการมหรสพใหดขน ทรงท านบ ารงสงเสรม ศลปะ และฐานะของศลปนใหเจรญกาวหนาถงขดสดทรงพระราชทานบรรดาศกดข แกศลปนโขนผมฝมอ แมแตเจาหนาทผรกษาเครองโขนกโปรดใหมบรรดาศกดขดวย นอกจากนโปรดใหตงโรงเรยนฝกหดศลปะการแสดงโขนละคร ดนตรปพาทยขนในกรมมหรสพเรยกวา โรงเรยนพรานหลวง โขนยคท 2 ของกรงรตนโกสนทร นบเปนยคทเจรญรงเรองถงขดสดทงศลปะและฐานะของศลปน โขนยคท 3 โขนยคท 3 เปนยคเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราช มาสระบอบประชาธปไตย เรมตงแตเมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจสวรรคต โขนกตกต าลงทนท รชกาลท 7 โปรดใหยบกรมมหรสพ เพราะทรงเหนวา เปนการสนเปลองพระราชทรพยจ านวนมาก มการดลยภาพขาราชการออกจากราชการ รวมทงขาราชการกรมมหรสพดวย แตในเวลาตอมา พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว กโปรดใหขาราชการกรมมหรสพทมความสามารถรวมกนแลวตงเปนกอง เรยกวา กองมหรสพ สงกดกระทรวงวง มการฝกหดโขนขนอกครงหนงโขนหลวง กระทรวงวง สามารถออกโรงแสดงตอนรบแขกเมองในงานส าคญ ๆ หลายงาน 3) ละคร ตงแตการสถาปนากรงรตนโกสนทรเปนราชธานไทย เมอ พ.ศ. 2325 จนถงปจจบน(พ.ศ. 2542) เปนเวลา 217 ป กวไทยไดสรางสรรควรรณคดทสมควรรกษาเปนมรดกไทยไวจ านวนมากซงเปนวรรณกรรมทงดานรอยแกว ไดแก สามกก โคลนตดลอ และ ดานรอยกรอง ไดแก บทละครเรองรามเกยรตข พระราชนพนธในรชกาลท 1 บทละครเรองอเหนา พระราชนพนธในรชกาลท 2บทเสภาเรองขนชางขนแผน ลลตตะเลงพาย เปนตน 4) ร าและระบ า สมยรตนโกสนทร ระบ า และร า มความส าคญตอราชพธตาง ๆ ในรปแบบของพธกรรมโดยถอปฏบตเปนกฎมณเฑยรบาลมาจนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน (สมยรชกาลท 1 - รชกาลท 4)

238

รชสมยพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก โปรดรวบรวมต าราฟอนร า และเขยนภาพทาร าแมบทบนทกไวเปนหลกฐาน มการพฒนาโขนเปนรปแบบละครใน มการปรบปรงระบ าสบท ซงเปนระบ ามาตรฐานตงแตสโขทย ในสมยนไดเกดนาฏศลปขนมาหลายชด เชน ระบ า เมขลา – รามสร ในราชนพนธรามเกยรตข รชสมยสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย เปนยคของนาฏศลปไทย เนองจาก พระมหากษตรยทรงโปรดละครร า ทาร างดงามตามประณตแบบราชส านก มการฝกหดทงโขนละครใน ละครนอก โดยไดฝกผหญงใหแสดงละครนอกของหลวงและมการปรบปรงเครองแตงกายยนเครองแบบละครใน รชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว โปรดใหยกเลกละครหลวง ท าใหนาฏศลปไทยเปนทนยมแพรหลายในหมประชาชน และเกดการแสดงของเอกชนขนหลายคณะศลปนทมความสามารถไดสบทอดการแสดงนาฏศลปไทยทเปนแบบแผนกนตอมารชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว โปรดใหมละครร า ผหญงในราชส านกตามเดมและในเอกชนมการแสดงละครผหญงและผชาย ในสมยนมบรมครทางนาฏศลป ไดช าระพธโขนละคร ทลเกลาถวายตราไวเปนฉบบหลวง และมการดดแปลงการร าเบกโรงชดประเรง มาเปน ร าดอกไมเงนทอง รชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ในสมยนมทงการอนรกษและพฒนานาฏศลปไทยเพอใหมความทนสมย เชน มการพฒนาละครในละครดกด าบรรพ พฒนาละครร าทมอยเดมมาเปนละครพนทางและละครเสภา และไดก าหนดนาฏศลปเปนทบทระบ าแทรกอยในละครเรองตาง ๆ เชน ระบ าเทวดา - นางฟา ในเรองกรงพาณชมทวป ระบ าตอนนางบษบากบนางก านนชมสารในเรองอเหนา ระบ าไก เปนตน รชสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เปนศลปะดานนาฎศลปเจรญรงเรองมาก พระองคโปรดใหตงกรมมหรสพขน มการท านบ ารงศลปะทางโขน ละคร และดนตรปพาทย ท าใหศลปะมการฝกหดอยางมระเบยบแบบแผน และโปรดตงโรงเรยนฝกหดนาฏศลปในกรมมหรสพ นอกจากน ยงไดมการปรบปรงวธการแสดงโขนเปนละครดกด าบรรพ เรอง รามเกยรตข และไดเกดโขนบรรดาศกดขทมหาดเลกแสดงคกบโขนเชลยศกดขทเอกชนแสดง รชสมยสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว โปรดใหมการจดตงศลปากรขนแทนกรมมหรสพทถกยบไป ท าใหศลปะโขน ละคร ระบ า ร า ฟอน ยงคงปรากฏอย เพอเปนแนวทางในการอนรกษและพฒนาสบตอไป รชสมยพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดลพระอฐมรามาธบดนทร หลวงวจตรวาทการ อธบดของกรมศลปากร ไดกอตงโรงเรยนนาฏดรยางคศาสตรขนมา เพอปองกนไมใหศลปะทางดานนาฏศลปสญหายไป ในสมยนไดเกดละครวจตร ซงเปนละครปลกใจใหรกชาต และเปนการสรางแรงจงใจใหคนไทยหนมาสนใจนาฏศลปไทย และไดมการตงโรงเรยนนาฏศลปแทนโรงเรยนนาฏดรยางคศาสตร ซงถกท าลายตอนสงครามโลกครงท 2 เพอเปนสถานศกษานาฏศลปและดรยางคศลปของทางราชการ และเปนการท านบ ารง เผยแพรนาฏศลปไทยใหเปนทยกยองนานาอารยประเทศ รชสมยพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) นาฏศลป ละคร ฟอน ร า ไดอยในความรบผดชอบของรฐบาล ไดมการสงเสรมใหผเชยวชาญนาฏศลปไทยคดประดษฐทาร า ระบ าชดใหม ไดแก ระบ าพมาไทยอธษฐาน ปจจบนไดมการน านาฏศลปนานาชาตมาประยกตใชในการประดษฐทาร า รปแบบของการแสดง มการน าเทคนคแสงส เสยง เขามาเปนองคประกอบในการแสดงชดตาง ๆ ปรบปรงลลาทาร าใหเหมาะสมกบฉาก บนเวทการแสดงมการตดตงอปกรณททนสมย ทงระบบมาน ฉาก แสง ควบคมดวยระบบคอมพวเตอรมระบบเสยงทสมบรณ มเครองฉายภาพยนตรประกอบการแสดงและเผยแพรศลปกรรมทกสาขานาฏศลป และสรางนกวชาการและนกวจยในระบบสง โดยมการเปดสอนนาฏศลปไทยในระดบปรญญาเอกอกหลายแหง

239

5) การแสดงพนเมอง การแสดงพนเมองทเกดขนในสมยรตนโกสนทร เปนศลปะการรายร า หรอการละเลนทเปนเอกลกษณของกลมชนตามวฒนธรรมในแตละภมภาค สามารถแบงไดตามภมภาคได ดงน 5.1 การแสดงพนเมองภาคเหนอ การแสดงพนเมองทางภาคเหนอ เปนศลปะการร าและการละเลน นยมเรยกกนทวไปวา “ฟอน” การฟอนเปนวฒนธรรมของชาวลานนา และกลมชนเผาตาง ๆ เชน ชาวไต ชาวลอชาวยอง ชาวเขน เปนตน ลกษณะของการฟอน มลลา ทาร าทงดงามออนชอย มการแตงกายตามวฒนธรรมทองถน โอกาสทแสดงมกเลนในงานประเพณ ตอนรบแขกบานแขกเมอง ไดแก ฟอนเลบฟอนเทยน ฟอนครวทาน ฟอนสาวไหม และฟอนเจง การฟอนแบบพนบานดงเดมในกลมนในเวลาตอมาเมอราชส านกสยามเขาปกครองราชอาณาจกรลานนาไทยในสมยรชกาลท 5 ชาวลานนาจงไดรบอทธพลทางวฒนธรรมจากราชส านก โดยเอาแบบแผนการร าของภาคกลางมาปรบปรงการฟอนแบบดงเดม ตงแตลลาการร า กระบวนการจดแถวร า การเดนสลบแถวและกา 5.2 การแสดงพนเมองภาคกลาง การแสดงพนเมองภาคกลาง เปนศลปะการรายร าและการละเลนของชาวภาคกลางสวนใหญจะมความเกยวของและสอดคลองกบวถชวตทางดานเกษตรกรรม และยงสงผลตอความบนเทง สนกสนาน เปนการพกผอนหยอนใจจากการท างาน หรอเมอเสรจจากฤดเกบเกยว เชนการแสดงเพลงเกยวขาว เตนก าร าเคยว ร าโทน หรอ ร าวง ร าเถดเทง ร ากลองยาว มการแตงกายตามวฒนธรรมทองถน โดยใชเครองดนตรพนบาน เชน กลองยาว กลองโทน ฉง ฉาบ กรบ และโหมงศลปะการเลนกลองยาว เรมปรากฏในเมองไทยอยางมแบบแผนในสมยรชกาลท 4 ในการแสดงละคร เรองพระอภยมณ โดยรวมแสดงผสมผสานกบวฒนธรรมหลวงเปนครงแรก

ภาพ : ร ากลองยาว ภาคกลาง ทมา : https://sites.google.com/site/sinlapakarnsadangnattasin/kar/phakh-klang

240

5.3 การแสดงพนเมองภาคอสาน การแสดงพนเมองภาคอสาน เปนศลปะการร าและการละเลนของชาวพนบานภาคอสานหรอภาคตะวนออกเฉยงเหนอของไทย เพอตอบสนองผลทางจตใจทมตอการนบถอลทธความเชอตาง ๆ และการนบถอพทธศาสนา ดงนน การแสดงศลปะในภมภาคนจงเนนทการระบ า ร าฟอนเพอการบวงสรวงสงศกดขสทธข และการเฉลมฉลองเทศกาลอนเกยวของกบพทธศาสนา ซงแบบแผนดงเดมของการร าฟอน ไดแก ฟอนผไทย หรอร าซวยมอ เซงบงไฟ เครองดนตรทใชบรรเลงประกอบการร า ไดแก แคน และกลองหาง เปนหลก นอกจากนยงม พณ กลองตม (ตะโพน) หมากกลงกลอม (โปงลาง) สง (ฉง) แสง (ฉาบ) หมากกบแกบ (กรบ) ฆองโหมงและพงฮาด (ฆองโบราณไมมปม) ผบรรเลงดนตรเปนชายนอกจากนศลปะการแสดงทจดเปนการละเลนดงเดมของชาวอสานทไดรบความนยมและเปนทรจกอยางแพรหลายในสมยรชกาลท 5 คอ หมอล า และหนงตะลงอสาน ซงใชเครองดนตรพนบานประกอบ ไดแก ระนาดเอก ซออ แคน กลองทด ตะโพน ฉง ฉาบ

ภาพ : การแสดงร าฟอนทางภาคอสาน หมอล า ทมา : https://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9480000159535 5.4 การแสดงพนเมองภาคใตการแสดงพนเมองภาคใต มความแตกตางไปจากภาคอน ๆ เนองจากสภาพ ภมศาสตร เศรษฐกจและสงคม กอใหเกดการแสดงอารมณอยางเรยบงาย ประสมประสานไปกบภาพสะทอนของการท างานและการตอสในชวต การละเลนจงมความเดนในดานการสอความคดการใชภาษาทขบรองดวยบทกลอน เนนทล าน าและจงหวะ เครองดนตรทใชประกอบการละเลนไมเนนเครองดด ส เหมอนภาคอน ๆ ลลาการรายร ามจงหวะฉบไวการร าและการละเลนของชาวพนบานภาคใต เปนการผสมผสานระหวางวฒนธรรมแบงได 2 กลม คอ วฒนธรรมไทยพทธ ไดแก การแสดงโนรา หนงตะลง เพลงบอก เพลงนาและวฒนธรรมไทยมสลม ไดแก รองเงง ซ าแปง มะโยง (การแสดงละคร) ลเกฮล (คลายลเกภาคกลาง)และสละ มเครองดนตรประกอบทส าคญ เชน กลองโนรา กลองโพน กลองปด โทน ทบ กรบพวงโหมงปกาหลอ ปไหน ร ามะนา ไวโอลน อคคอรเดยน

241

6. ดานประเพณ ขนบธรรมเนยมประเพณ เปนสงแสดงใหเหนวฒนธรรมความเจรญรงเรองของชาตพระมหากษตรยในสมยรตนโกสนทรตอนตน จงทรงฟนฟขนบธรรมเนยมประเพณทถอปฏบตมาชานานตงแตสมยอยธยา อาจกลาวโดยสงเขป ดงน 1) ประเพณเกยวกบพระมหากษตรย มพระราชพธบรมราชาภเษก (พธขนครองราชยเปนพระมหากษตรย) พระราชพธโสกนต (พธโกนจกของพระราชวงศ) พระราชพธพระเมรมาศ (พธเผาศพ)พระราชพธฉตรมงคล (พธฉลองพระเศวตฉตรในวนคลายวนบรมราชาภเษก) พระราชพธสมโภชชางเผอก ฯลฯ 2) ประเพณเกยวกบบานเมอง มพระราชพธถอน าพระพพฒนสตยา พระราชพธอาพาธพนาศ (พธปดเปาโรคภยมใหเบยดเบยน) พระราชพธพชมงคล (พธปลกพชเอาฤกษชย) ฯลฯ 3) ประเพณเกยวกบพระพทธศาสนา พธวสาขบชา พธอาสาฬหบชา พธมาฆบชาพธเขาพรรษา - ออกพรรษา พธบวชนาค เทศนมหาชาต สวดภาณยกษ ฯลฯ 4) ประเพณพราหมณ พธโลชงชา พธวางศลาฤกษ พธโกนจก ฯลฯ 5) ประเพณชาวบาน พธในโอกาสส าคญ ๆ เชน แตงงาน ขนบานใหม ท าขวญนาคเผาศพ พธตรษสงกรานต พธสารท การละเลนตาง ๆ เชน การเลนเพลงสกวา เพลงเรอ เพลงฉอย ลเกล าตด ฟอนเลบ หนงตะลง หมอล า พระราชประเพณสบสองเดอนพระราชพธสบสองเดอนเปนพระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวพระราชนพนธเมอ พ.ศ. 2431 ตพมพในนตยสารวชรญาณรายสปดาห จากนนน ามารวบรวมเปนเลม พระราชนพนธเลมนนบเปนวรรณคดชนเอกเลมหนงของไทยพระราชพธสบสองเดอน เปนความเรยง เนอเรองกลาวถงพระราชพธตาง ๆ ทกระท าในแตละเดอนตลอดทงป ทรงอธบายต าราเดมของพระราชพธการแกไขเปลยนแปลง หรอเลกพธเพอใหผอานไดรบความรความเขาใจเกยวกบพระราชพธตงแตตนปจนถงปลายป ยกเวนพธเดอน 11ทมไดรวมไว เนองจากตดพระราชธระจนไมไดแตงตอจวบสนรชสมย ทรงศกษาคนควาขอมลทงจากต าราและจากค าบอกเลาของบคคล เชน พระมหาราชครพราหมณผท าพธ และจากการสงเกต เหตการณททรงคนเคย นบไดวาหนงสอเลมนมคณคาทางดานสงคมศาสตร ทรงใชภาษาทเขาใจงายและเขยนอธบายตามล าดบจากงายไปสยาก จากอดตมาสปจจบนเหมาะสมกบการเปนค าอธบายใหเกดความรความเขาใจ และมผนยมน าพระราชพธสบสองเดอนมาวาดเปนรปภาพลงบนฝาผนงตามวดตาง ๆ ในสมยรตนโกสนทรพระราชพธสบสองเดอน เปนหนงสอทอานไดไมยาก มรายละเอยดของพระราชพธในสวนตาง ๆ อยางครบถวน นอกจากทรงเลาถงพระราชพธตามต ารบโบราณแลว ยงทรงมพระราชวนจฉยในเรองตาง ๆ ไดอยางแยบยล พระราชนพนธเลมนเปนแบบอยางของการเขยนความเรยงและต าราอางองทส าคญเกยวกบพระราชพธของไทย เมอสมยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯใหจดตงวรรณคดสโมสรขน พระราชนพนธ พระราชพธสบสองเดอนกไดรบการยกยองวาเปน “ยอดของความเรยงอธบาย” 7. ดานการแตงกายและอาหาร การแตงกาย การใชผาเปนเครองแตงกายนน เดมครงกรงศรอยธยาคงมอยระยะหนงทมระเบยบเครงครดวา คนชนไหนใชผาชนดใดไดบาง หรอชนดไหนใชไมได ตอมาระเบยบนละเวนไปไมเครงครด จงปรากฏวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก รชกาลท 1 โปรดใหออกพระราชบญญต วาดวยการแตงกายการใชผา บงคบและหามไวใหม อกครงหนงจะเหนไดวา การใชผา เครองประดบ ในสมยรตนโกสนทรตอนตน เปนการใชตามฐานะรวมถงบรรดาศกดข ต าแหนงหนาทการงาน และตามสกล ผาในสมยนคงใชสบตอแบบเดยวกบ

242

ทใชในสมยกรงศรอยธยา คอ สวนหนงเปนผาทอในประเทศ อกสวนหนงเปนผาสงเขามาจากตางประเทศ ผาไทย ไดแก ผายก ผาไหม ผาสมปก ผายกทองระก าไหม สมยรชกาลท 2 มผาลายซงเจานาย และคนสามญนยมใชจะตางกนตรงทลวดลายวา เปนลายอยาง หรอผาลายนอกอยาง(ผา ซงคนไทยเขยนลวดลายเปนแบบอยาง สงไปพมพในตางประเทศ โดยเฉพาะอนเดย) ถาเปนของเจานายชนสง ผาลายจะเขยนลายดวยสทอง เรยกวา ผาลายเขยนทอง ใชไดเฉพาะระดบพระเจาแผนดนถงพระองคเจาเทานน ผาชนดนนยมใชเชนเดยวกบผายก ผาทนาสนใจอกอยางหนงของพวกเจานาย คอ ผาใยบว ผากรองทอง และผาโขมพสตร พวกชาวบานทวไป มกจะใชผาตาบวปอกผาดอก สมดอกเทยน ผาเลดงา ผาตามะกล า ผาตาสมก ผาไหมมหลายชนด เชน ผาไหมตาตารางผาไหมตะเภา การเพมความงามใหแกเสอผาทใช นอกจากปกไหมเปนลวดลายตาง ๆ แลว กมการปกดวยทองเทศ ปกดวยปกแมลงทบ ซงใชปกทงบนผาทรงสะพก ผาสมรด หรอผาคาดเอว และเชงสนบเพลาของเจานายผชายการแตงกายไทยในสมยรตนโกสนทรนน แบงไดตามสมยในชวงรชกาลตางๆ ไดดงตอไปน รชกาลท 1 - รชกาลท 3 การแตงกายของผหญง : ผหญงจะนงผาจบ หมสไบเฉยง ตดผมไวปกประบา กนไรผมวงหนาโคงหากเปนชาวบานอาจนงผาถงหรอโจงกระเบน สวมเสอรดรปแขนกระบอก หมตะเบงมานหรอผาแถบคาดรดอก แลวหมสไบเฉยง การแตงกายของผชาย : ผชายจะนงผามวง โจงกระเบน สวมเสอนอกคอเปด ผาอกกระดม 5 เมด แขนยาวหากเปนชาวบานจะไมสวมเสอการแตงกายของชาววงและชาวบานจะไมแตกตางกนมากจะมแตกตางกนกตรงสวนของเนอผาทสวมใสซงหากเปนชาววงแลวจะหมผาไหมอยางด ทอเนอละเอยด เลนลวดลายสอดดนเงน - ดนทอง สวนชาวบานทวไปจะนงผาพนเมอง หรอผาลายเนอเรยบ ๆ หากเปนราษฎรทวไปทมอาชพเกษตรกร ท าไร ท านาแลวจะนงผาในลกษณะถกเขมร คอ จะนงเปนโจงกระเบนแตจะถกสนขนมาเหนอเขา เพอความสะดวก ไมสวมเสอหากอยบานจะนงลอยชาย หรอโสรงแลวมผาคาดพง แตถาแตงกายไปงานเทศกาลตาง ๆ มกนงโจงกระเบนดวยผาแพรสตาง ๆ และหมผาคลองคอปลอยชายทงสองยาวไวดานหนาการตดผมของสตรสาวจะตดผมทรงดอกกระทม ปลอยทายทอยยาวถงบา หากเปนผใหญแลวจะตดผมปกแบบโกนทายทอยสน

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 1 -รชกาล 3

243

สมยรชกาลท 4 เนองจากสมยโบราณคนไทยไมนยมสวมเสอแมแตเวลาเขาเฝา ในสมยรชกาลท 4พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว จงประกาศใหขาราชการสวมเสอเขาเฝา และทรงสนบสนนใหมการศกษาภาษาองกฤษ จงท าใหมการรบวฒนธรรมตะวนตกเขามา การแตงกายของสตรจงมการเปลยนแปลงไป การแตงกายของผหญง : ผหญงจะนงผาลายโจงกระเบน หรอนงผาจบ ใสเสอแขนยาวผาอก ปกคอตงเตย ๆ (เสอกระบอก) แลวหมผาแพรสไบจบเฉยงทบบนเสอ ตดผมไวปกเชนเดมแตไมยาวประบา การแตงกายของผชาย : ผชายจะนงผามวงแพรโจงกระเบน สวมเสอเปดอกคอเปดหรอเปนเสอกระบอกแขนยาว เรองของทรงผมผชายยงไวทรงมหาดไทยอย สวนรชกาลท 4 จะไมทรงไวทรงมหาดไทย

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 4 สมยรชกาลท 5 ในสมยรชกาลท 5 น ถอเปนยคแหงการเปลยนแปลงการแตงกายของคนไทยเนองจากรชกาลท 5 ทรงเสดจประพาสยโรปและมการน าแบบอยางการแตงกายของชาวยโรปกลบมาประยกตใชในประเทศไทยอก ทงในสมยนยงมก าเนดชดชนในรนแรกทดดแปลงจากเสอพรนเซส ซงตอมาไดพฒนาใหเปนเสอชดชนในทเรยกวา เสอคอกระเชาทยงคงเปนทรจกกนในปจจบนน การแตงกายของหญง : ผหญงจะนงผาลายโจงกระเบน เสอกระบอก แขนยาว ผาอกหมผาแพร จบตามขวางสไบเฉยงทบบนเสออกชนหนง ถาอยบานจะหมแตสไบ ไมสวมเสอ เมอมงานพธจะนงหม ผาตาด เลกไวผมป และหนมาไวผมยาวประบา การแตงกายของชาย : ผชายจะนงผามวงโจงกระเบน สวมเสอราชปะแตน สวมหมวกหางนกยง ถอไมเทาและไวผมรองทรง หากไปงานพธจะสวมถงเทาและรองเทาดวยการสวมเสอแพรสจะสวมตามกระทรวงและหมวดตาง ๆ ดงน 1) ชนเจานาย สวมเสอสไพล 2) ชนขนนางกระทรวงมหาดไทยสวมเสอแพรสเขยวแก 3) ชนขนนางกระทรวงกลาโหมสวมเสอแพรสลกหวา 4) ชนขนนางกรมทา (กระทรวงตางประเทศ) เสอแพรสน าเงน (สกรมทา) 5) ชนมหาดเลกสวมเสอแพรสเหลก 6) พลเรอน สวมเสอปก เปนเสอคอปดมชายไมยาวมาก คาดเขมขดไวนอกเสอ

244

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 5 ตอนตน

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 5 ตอนกลาง

245

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 5 ตอนปลาย

สมยรชกาลท 6 การแตงกายของหญง : ผหญงเรมมการนงผาซนตามพระราชนยม สวมเสอแพรโปรงบาง หรอผาพมพดอกคอกวางขน หรอแขนเสอสนประมาณตนแขน ไมมการสะพายแพรสวนทรงผมจะไวยาวเสมอตนคอ ตดเปนลอน หรอเรยกวา ผมบอบมการดดผมดานหลงใหโคงเขาหาตนคอเลกนอยนยมคาดผมดวยผาหรอไขมก การแตงกายของชาย : ผชายยงคงนงผามวงโจงกระเบน สวมเสอราชปะแตน แตเรมมการนงกางเกงแบบชาวตะวนตกในภายหลง แตประชาชนธรรมดาจะนงกางเกงผาแพรของจน สวมเสอคอกลมสขาว (ผาบาง)

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 6 สมยรชกาลท 7 การแตงกายของหญง : ผหญงเลกนงโจงกระเบน แตจะนงเปนผาซนแคเขา สวมเสอทรงกระบอก ไมมแขนไวผมสนดดลอน ซงจะดดลอนมากขน การแตงกายของชาย : ผชายจะนงกางเกงเปนสตาง ๆ แตขาราชการจะนงผามวงหรอสน าเงนสวมเสอราชปะแตน สวมถงเทาและรองเทา แตในป พ .ศ. 2475 มการเปลยนแปลงระบอบการปกครองเปนระบอบประชาธปไตย ท าใหอารยธรรมตะวนตกมอทธพลตอการแตงกายของคนไทยมากขน ผชายจงจะมการนงกางเกงขายาวแทนการนงผามวง แตถงอยางไรสามญชนทวไปยงคงแตงกายแบบเดม คอ ผชายสวมกางเกง

246

แพรหรอกางเกงไทยสวมเสอธรรมดา ไมสวมรองเทาสวนผหญงสวมเสอคอกระเชาเกบชายไวในผาซนหรอโจงกระเบนเวลาออกนอกบานจงแตงกายสภาพ

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 7 สมยรชกาลท 8 โดยสรปแลวในสมยนจะมการแตงกายทเปนสากลมากยงขน อกทงยงเปนยครฐนยมซงจอมพล ป. พบลสงคราม ไดก าหนดเครองแตงกายออกเปน 3 ประเภท 1) ใชในทชมชน 2) ใชท างาน 3) ใชตามโอกาส ผหญงจะสวมเสอแบบไหนกได แตตองคลมไหลมการนงผาถง แตตอมาจะเรมนงกระโปรง หรอผาถงส าเรจสวมรองเทา สวมหมวกและเลกกนหมาก สวนผชายจะสวมเสอมแขน คอปดหรอจะเปดกได

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 8

247

สมยรชกาลท 9 รชกาลท 10 จนถงปจจบน ผาไทยแมจะเสอมความนยมไปบางในบางเวลา แตกยงเปนทนยมอยในปจจบนกลาวไดวา ดวยพระมหากรณาธคณของสมเดจพระนางเจาสรกตข พระบรมราชนนาถ (ในรชกาลท 9)ททรงสนพระราชหฤทยสนบสนนการทอผาพนเมอง โดยเฉพาะการทอผามดหมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ใหแพรหลาย เปนทรจกอยางมาก ทงในประเทศ และตางประเทศ เปนผลใหเกดการตนตวทจะอนรกษ และพฒนาการทอผาพนเมองในภมภาคอน ๆ ของไทยเราใหเจรญกาวหนายงขน เปนทนยมของคนไทย ซอหาน ามาใชโดยทวไปอกดวยสมเดจพระนางเจาสรกตขพระบรมราชนนาถ (ในรชกาลท 9) ทรงสนพระราชหฤทยสนบสนนการทอผาพนเมอง โดยเฉพาะ ผามดหมของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ใหเปนทรจกกนอยางแพรหลายขอความแตโบราณทวา “ผหญงทอผา” นนเหมาะอยางยงส าหรบคนไทย เพราะแสดงถงวฒนธรรมอนสงสงทไทยเรามบรรพบรษ ซงปราดเปรอง คดประดษฐกรรมวธการทอผา ทงผาฝาย และผาไหมไดอยางดเลศ และคดวธไดหลากหลาย ไมวาจะทอผาพน หรอทอใหเกดลวดลายตาง ๆ ดวยวธทเรยกวา ยก จก ขด มดหม และลวง เปนตน และวฒนธรรมน ไดรบการ สบทอดตอมา นานนบรอยพนปจนเปนเอกลกษณทโดดเดนชดไทยแบบดงเดมนนแทบจะสญหายไป ชดไทยพระราชนยมเกดจากพระราชเสาวนยของสมเดจพระนางเจาสรกตตขพระบรมราชนนาถ (ในรชกาลท 9) เพอหาแบบชดไทยทรวมสมยเพอทรงในระหวางเสดจประพาสยโรป โดยศกษาคนควาจากภาพถายเกาและออกแบบ ปรบปรงใหเขากบสมยนยมมทงสน 8 แบบ ดงน 1) ไทยเรอนตน ใชแตงในงานทไมเปนพธ และตองการความสบาย เชน ไปเทยว 2) ไทยจตรลดา เปนชดไทยพธกลางวน ใชรบประมขตางประเทศเปนทางการหรองานสวนสนาม 3) ไทยอมรนทร ส าหรบงานเลยงรบรองตอนหวค า อนโลมไมคาดเขมขดได 4) ไทยบรมพมาน ชดไทยพธตอนค า คาดเขมขด 5) ไทยจกร คอ ชดไทยสไบ 6) ไทยดสต ส าหรบงานพธตอนค า จดใหสะดวกส าหรบสวมสายสะพาย 7) ไทยจกรพรรด เปนแบบไทยแท 8) ไทยศวาลย เหมาะส าหรบเมออากาศเยน

ภาพ : การแตงกายสมยรชกาลท 9 - รชกาลท 10

248

อาหารในสมยรตนโกสนทร อาหารไทยมจดก าเนดพรอมกบการตงชนชาตไทย และมการพฒนาอยางตอเนองสมยรตนโกสนทรมการจ าแนกความเปนมาของอาหารไทยเปน 2 ยค คอ ยคสมยรชกาลท 1 จนถงรชกาลท 3 และยคสมยรชกาลท 4 จนถงปจจบน สมยรตนโกสนทร ยคท 1 (พ.ศ. 2325 - พ.ศ. 2394) อาหารไทยในยคตนรตนโกสนทร มลกษณะเดยวกบยคสมยธนบร คอ นอกจากมอาหารคาว และอาหารหวานแลว ยงมอาหารวาง เปนอาหารทเกดขนจากอทธพลทางวฒนธรรมอาหารของประเทศจน ตอมามการปรบเปลยนดดแปลงจนกลายเปนอาหารไทย นอกจากนจดหมายความทรงจ าของกรมหลวงรนทรเทว ไดกลาวถงเครองตงส ารบคาวหวานของพระสงฆในงานสมโภชพระพทธมณรตนมหาปฏมากร (พระแกวมรกต) แสดงใหเหนวารายการอาหารในยคนนอกจากจะมอาหารไทย เชน ผก น าพรก ปลาแหง และหนอไมผด แลวยงมอาหารทปรงดวยเครองเทศแบบอสลาม มอาหารจนซงใชเนอหมในการประกอบอาหาร ส าหรบอาหารประเภทผดผกทใชไฟแรงทกชนด คนไทยรบวฒนธรรมการปรงอาหารมาจากชาวจน ทอพยพเขามาอาศยหรอ เดนทางมาคาขายในประเทศไทย ในสมยตนรตนโกสนทร โดยคนไทยสามารถหาซอกระทะเหลกไดจากคนจนทน าสนคามาขายในประเทศไทยทางเรอ (ส าเภาจน) นอกจากน การเผยแพรวฒนธรรมการรบประทานอาหารจากชาวตะวนตกทเขามาเผยแพรศาสนา กท าใหคนไทยเรมรบประทานอาหารตะวนตก เชน ขนมปง ไข เนอ เนย และนม เปนตนบทพระราชนพนธ “กาพยเหเรอชมเครองคาวหวาน” ของพระบาทสมเดจ พระพทธเลศหลานภาลย ไดทรงกลาวถงอาหารคาวและอาหารหวานหลายชนด ซงสะทอนภาพของอาหารไทยในราชส านกไดอยางชดเจนทสด และสามารถแสดงใหเหนถงลกษณะของอาหารไทยในราชส านก ทมการปรงกลนและรสอยางประณต โดยใหความส าคญกบรสชาตอาหารมากเปนพเศษและถอวาเปนยคสมยทมศลปะการประกอบอาหารทคอนขางโดดเดนทสด ทงในดานรป รส กลน สและการตกแตงใหเกดความสวยงาม รวมทงมการพฒนาอาหารนานาชาต ใหเปนอาหารไทยตวอยางอาหารคาว เชน แกงชนดตาง ๆ เครองจม และย าทกประเภท ตวอยางอาหารวางคาว เชน หมแนมลาเตยง หรม รงนก และอาหารวางหวาน เชน ขนมดอกล าเจยก และขนมผง รวมทงขนมทรบประทานกบน าหวานและกะทเจออยดวย เชน ซาหรมและบวลอยเปนตน

ภาพ : อาหารคาว

249

นอกจากน วรรณคดไทย เรองขนชางขนแผน จดวาเปนวรรณคดทสะทอนวถชวตของคน รวมทงสะทอนถงวฒนธรรมการรบประทานอาหารชาวบาน ทพบวามความนยมรบประทานขนมจนน ายา และมการรบประทานขาวเปนอาหารหลกรวมกบกบขาวประเภทตาง ๆไดแก แกง ตม ย า และคว โดยอาหารมความหลากหลายมากขนทงอาหารคาว และอาหารหวาน สมยรตนโกสนทร ยคท 2 (พ.ศ. 2394 - ปจจบน) ตงแตสมยรชกาลท 4 ประเทศไทยมการพฒนาดานความเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยเปนอยางมาก และมการตงโรงพมพขนเปนแหงแรกในประเทศไทยดงนน ต ารบอาหารการกนของไทยจงเรมมการบนทกมากขน ซงขอมลเหลานไดบอกเรองราว และลกษณะของอาหารไทยทมความหลากหลายในชวงเวลาตาง ๆ ทงทเปนวธการปรงของราชส านกและวธการปรงแบบชาวบานทสบทอดมาจนถงปจจบน นอกจากนสมยรชกาลท 4 มการตงโรงสขาวขนท าใหเมลดขาวมสขาวสวย และแตกหกนอยลงคนไทยจงคอย ๆ เลกต าขาวกนเอง และหนมาซอขาวจากโรงสแทน ตอมามการเลยงสตวขายเปนอาชพ มโรงฆาสตว ท าใหการซอหาเนอสตวมาปรงอาหารไดรบความนยมมากขน สงผลใหเนอสตวใหญเขามามบทบาทในส ารบอาหารไทย ในเวลาตอมา การใชเครองเทศหลายชนด เพอดบกลนคาวของเนอสตวทน ามาปรงอาหารกเกดขนในชวงนแมคนไทยจะใชเครองเทศบางอยาง เชน ขง และกระชาย เพอดบกลนคาวปลามานานแลวกตามแตเมอมการน าเนอสตวประเภทวว และควายมาปรงอาหาร คนไทยจงไดคดและดดแปลงการใชเครองเทศหลายชนดกบเนอสตวเหลานน และสรางสตรอาหารใหม ๆ ขนมากมาย

250


วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔ ระดบมธยมศกษำตอนปลำยย

เรอง มรดกไทยทมผลตอกำรพฒนำชำตไทย มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย คณคาของภมปญญาไทย ไดแก ประโยชน และความส าคญของภมปญญา ทบรรพบรษไทยไดสรางสรรค และสบทอดมาอยางตอเนอง จากอดตสปจจบน ท าใหคนในชาตเกดความรก และความภาคภมใจ ทจะรวมแรงรวมใจสบสานตอไปในอนาคต เชน โบราณสถาน โบราณวตถสถาปตยกรรม ประเพณไทย การมน าใจ ศกยภาพในการประสานผลประโยชน เปนตน ภมปญญาไทยจงมคณคา และความส าคญ ดงน 1. สรางความภาคภมใจ และศกดขศร เกยรตภมแกคนไทยคนไทยในอดตทมความสามารถ ปรากฏในบนทกประวตศาสตร เปนทยอมรบของนานาอารยประเทศ เชนมรดกทางภาษาและวรรณกรรม โดยทมอกษรไทยเปนของตนเองตงแตสมยกรงสโขทย และมววฒนาการมาจนถงปจจบน วรรณกรรมไทย ถอวาเปนวรรณกรรมทมความไพเราะไดอรรถรสครบทกดาน วรรณกรรมหลายเรองไดรบการแปลเปนภาษาตางประเทศหลายภาษา ดานอาหาร อาหารไทยเปนอาหารทปรงงาย อาหารสวนใหญเปนพชสมนไพรทหาไดงายในทองถน ราคาถก มคณคาทางโภชนาการสง และยงปองกนโรคไดหลายโรค เพราะสวนประกอบสวนใหญเปนพชสมนไพร เชน ตะไคร ขง ขา กระชาย ใบมะกรด ใบโหระพา ใบกะเพราะเปนตน 2. สามารถปรบประยกตหลกธรรมค าสอนทางศาสนา ใชกบวถชวตไดอยางเหมาะสมคนไทยสวนใหญนบถอศาสนาพทธ โดยน าหลกธรรมค าสอนของศาสนา มาปรบใชในวถชวตไดอยางเหมาะสม ท าใหคนไทยเปนผออนนอมถอมตน เออเฟอเผอแผ ประนประนอมรกสงบ ใจเยน มความอดทน ใหอภยแกผส านกผด ด ารงวถชวตอยางเรยบงาย ปกตสข ท าใหคนในชมชนพงพากนได ทงหมดนสบเนองมาจากหลกธรรมค าสอนของพระพทธศาสนา เปนการน าเอาหลกของพระพทธศาสนามาประยกตใชกบชวตประจ าวน และด าเนนกศโลบายดานตางประเทศจนท าใหชาวพทธทวโลกยกยองใหประเทศไทยเปนผน าทางพทธศาสนา 3. สรางความสมดลระหวางคนในสงคม และธรรมชาตไดอยางยงยนมรดกไทยมความเดนชดในเรองของการยอมรบนบถอ และใหความส าคญแกคนสงคมและธรรมชาตอยางยง มสงทแสดงใหเหนไดอยางชดเจนมากมาย เชน ตลอดทงปมประเพณไทย 12 เดอน ลวนเคารพคณคาของธรรมชาต ไดแก ประเพณสงกรานต ประเพณลอยกระทง เปนตนวถชวตความเปนอยของคนไทยลวนมความสมพนธเชอมโยงกบธรรมชาตสงแวดลอม ซงจะสะทอนภาพชวตแบบไทย ทงในดานความเปนอย ทศนคต คานยม และความเชอเชน “บาน” หรอ “เรอน” การสรางบานในอดตมการกอสรางทอยอาศย โดยค านงถงสภาพอากาศสภาพภมประเทศ และความเหมาะสมของท าเลทตง ถงแมวาปจจบนการด าเนนชวตและรปลกษณของบานจะแปรเปลยนไป ชวตในบานของคนไทยยงไมเปลยนแปลงไปมากนก ซงคานยมบางประการยงคงด าเนนการสบทอดจากคนรนหนงสคนอกรนหนงอยางตอเนอง ดงจะเหนไดวา ลกษณะของบานเรอนชใหเหนถงภมปญญาของคนโบราณ ทงชางปลกบานและชางออกแบบ ทปลกบานเพอประโยชนและความตองการใชสอย ทงน คนไทยสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ไดแก ท าสวน ท านา ท าไร ท าประมง แมน าล าคลองจงเปรยบเสมอนเสนโลหตหลอเลยงชวต เปนทงแหลงอาหาร แหลงพกผอน และเปนเสนทางคมนาคมตงแตอดตจนถงปจจบน ซงจะสรปไดวาวถชวตของคนไทยมความสมดลกนทงอาชพ ทอยอาศย และธรรมชาตไดอยางลงตว

251

ใบควำมร วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำยย เรอง มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย

มรดกไทยทมผลตอการพฒนาชาตไทย คณคาของภมปญญาไทย ไดแก ประโยชน และความส าคญของภมปญญา ทบรรพบรษไทยไดสรางสรรค และสบทอดมาอยางตอเนอง จากอดตสปจจบน ท าใหคนในชาตเกดความรก และความภาคภมใจ ทจะรวมแรงรวมใจสบสานตอไปในอนาคต เชน โบราณสถาน โบราณวตถสถาปตยกรรม ประเพณไทย การมน าใจ ศกยภาพในการประสานผลประโยชน เปนตน ภมปญญาไทยจงมคณคา และความส าคญ ดงน 1. สรางความภาคภมใจ และศกดขศร เกยรตภมแกคนไทยคนไทยในอดตทมความสามารถ ปรากฏในบนทกประวตศาสตร เปนทยอมรบของนานาอารยประเทศ เชนมรดกทางภาษาและวรรณกรรม โดยทมอกษรไทยเปนของตนเองตงแตสมยกรงสโขทย และมววฒนาการมาจนถงปจจบน วรรณกรรมไทย ถอวาเปนวรรณกรรมทมความไพเราะไดอรรถรสครบทกดาน วรรณกรรมหลายเรองไดรบการแปลเปนภาษาตางประเทศหลายภาษา ดานอาหาร อาหารไทยเปนอาหารทปรงงาย อาหารสวนใหญเปนพชสมนไพรทหาไดงายในทองถน ราคาถก มคณคาทางโภชนาการสง และยงปองกนโรคไดหลายโรค เพราะสวนประกอบสวนใหญเปนพชสมนไพร เชน ตะไคร ขง ขา กระชาย ใบมะกรด ใบโหระพา ใบกะเพราะเปนตน 2. สามารถปรบประยกตหลกธรรมค าสอนทางศาสนา ใชกบวถชวตไดอยางเหมาะสมคนไทยสวนใหญนบถอศาสนาพทธ โดยน าหลกธรรมค าสอนของศาสนา มาปรบใชในวถชวตไดอยางเหมาะสม ท าใหคนไทยเปนผออนนอมถอมตน เออเฟอเผอแผ ประนประนอมรกสงบ ใจเยน มความอดทน ใหอภยแกผส านกผด ด ารงวถชวตอยางเรยบงาย ปกตสข ท าใหคนในชมชนพงพากนได ทงหมดนสบเนองมาจากหลกธรรมค าสอนของพระพทธศาสนา เปนการน าเอาหลกของพระพทธศาสนามาประยกตใชกบชวตประจ าวน และด าเนนกศโลบายดานตางประเทศจนท าใหชาวพทธทวโลกยกยองใหประเทศไทยเปนผน าทางพทธศาสนา 3. สรางความสมดลระหวางคนในสงคม และธรรมชาตไดอยางยงยนมรดกไทยมความเดนชดในเรองของการยอมรบนบถอ และใหความส าคญแกคนสงคมและธรรมชาตอยางยง มสงทแสดงใหเหนไดอยางชดเจนมากมาย เชน ตลอดทงปมประเพณไทย12 เดอน ลวนเคารพคณคาของธรรมชาต ไดแก ประเพณสงกรานต ประเพณลอยกระทง เปนตนวถชวตความเปนอยของคนไทยลวนมความสมพนธเชอมโยงกบธรรมชาตสงแวดลอม ซงจะสะทอนภาพชวตแบบไทย ทงในดานความเปนอย ทศนคต คานยม และความเชอเชน “บาน” หรอ “เรอน” การสรางบานในอดตมการกอสรางทอยอาศย โดยค านงถงสภาพอากาศสภาพภมประเทศ และความเหมาะสมของท าเลทตง ถงแมวาปจจบนการด าเนนชวตและรปลกษณของบานจะแปรเปลยนไป ชวตในบานของคนไทยยงไมเปลยนแปลงไปมากนก ซงคานยมบางประการยงคงด าเนนการสบทอดจากคนรนหนงสคนอกรนหนงอยางตอเนองดงจะเหนไดวา ลกษณะของบานเรอนชใหเหนถงภมปญญาของคนโบราณ ทงชางปลกบานและชางออกแบบ ทปลกบานเพอประโยชนและความตองการใชสอย ทงน คนไทยสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม ไดแก ท าสวน ท านา ท าไร ท าประมง แมน าล าคลองจงเปรยบเสมอนเสนโลหตหลอเลยงชวต เปนทงแหลงอาหาร แหลงพกผอน และเปนเสนทางคมนาคมตงแตอดตจนถงปจจบน ซงจะสรปไดวาวถชวตของคนไทยมความสมดลกนทงอาชพ ทอยอาศย และธรรมชาตไดอยางลงตว

252

ใบงำนครงท ๑๔ วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง มรดกไทยสมยรตนโกสนทร

1. จงใหความหมายของค าวา “มรดกไทย” ............................................................................................................................... ................................................................................................................................... .......................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 2. มรดกไทยมความส าคญอยางไร ........................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ................................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................. ................................................................................................. 3. ใหผเรยนยกตวอยางมรดกไทยของกรงรตนโกสนทร ........................................................................................................... ................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................ ...................................... ........................................................................................... ................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 4. วเคราะหอทธพลของมรดกไทยตอการพฒนาประเทศ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................................... ................... .............................................................................................................. ................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................... ................................... .............................................................................................. ................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

253

ใบงำนครงท วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง กำรเปลยนแปลงของชำตไทยสมยรตนโกสนทร

1. จงอธบายถงปจจยทควรพจารณาเปนสงแรกในการสถาปนาแตละอาณาจกร............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ................................................. ..................................................................................................................................................................... ......... ........................................................................................................................ ...................................................... ............................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................ ....................... .......................................................................................................... .................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ....................................................................................................................................... ....................................... .......................................................................................... .................................................................................... 2. จงอธบายความหมายของแตละปจจยตอไปน ตามความเขาใจของทานทไดเรยนรมา............................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................... ............................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. 3. แมน าหลกทส าคญในสมยกรงศรอยธยาหมายถงแมน าสายใดบาง............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................... ............................................... .................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 4. จงบอกจดเดนของปจจยในการพจารณาสถาปนากรงรตนโกสนทร...................................................................................................................................... ........................................ ......................................................................................... ..................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................................... ..................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ......................................................... .....................................................................................................................

254

ใบงำน วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง กำรเปลยนแปลงของชำตไทยสมยรตนโกสนทร

ค าชแจง จงท าเครองหมาย หนาขอความทถกตอง และท าเครองหมาย หนาขอความ ทไมถกตอง ...........1. สนธสญญาเบาวรง เกดขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 ...........2. สนธสญญาเบาวรง เปนสนธสญญาระหวางประเทศสยามกบเซอรจอหนเบาวรง ...........3. เซอรจอหน เบาวรง เปนชาวองกฤษ ...........4. สนธสญญาเบาวรงอนญาตใหชาวตางประเทศสามารถถอครองทดนไดทกท ภายในประเทศสยามหากมความตองการ ...........5. ฝนเปนสนคาทตองเสยภาษขาเขาและตองขายใหกบเจาภาษเทานน ...........6. กงสลทเกดตามสนธสญญาเบาวรง มหนาทในการพจารณาคดความชาวองกฤษ และรวมพจารณาในคดความทชาวองกฤษมคดความกบชาวไทย ...........7. ขาว เกลอ และปลา เปนสนคาตองหาม หามสงออกนอกประเทศ ...........8. ผลของการท าสนธสญญาเบาวรงใหสทธเสรภาพในการถอครองทดนแกราษฎรไทย และชาวตางประเทศ ...........9. การขายสนคาทมคา เชน ไมฝาง ไมกฤษณา งาชาง เปนตน รฐบาลใหสทธขราษฎร ซอขายไดอยางอสระ เปนผลมาจากการท าสนธสญญาเบาวรง ...........10. จงกอบ ภาษปา ภาษปากเรอ เปนภาษสงออก

255

ใบงำนครงท วชำประวตศำสตรชำตไทย รหสวชำ สค ๓๒๐๓๔

ระดบมธยมศกษำตอนปลำย เรอง การเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475

จงตอบค าถามตอไปน 1. กอนการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 ประเทศไทยใชระบอบการปกครองแบบใด................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ........................................................................ 2..หวหนาคณะราษฎรทท าการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 คอใคร...................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ................................................ 3. นายกรฐมนตรคนแรกของประเทศไทยคอใคร............................................................................................................................. ...................................................................................................................... ......................................................................................................... 4. การเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ.2475 ตรงกบรชกาลใด................................................................................................. ............................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 5. คณะราษฎรมจ านวนกคนประกอบดวยใครบาง............................................................................................................................. ................................................. ...................................................................................................................................................................... ........ 6.พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงพระราชทานรฐธรรมนญฉบบแรกใหแก ปวงชนชาวไทยเมอใด................................................................................................................................................ .......................... ....................................................................................................... ....................................................................... 7. แผนการศกษาแหงชาต เรมใชเมอใด และ แบงออกเปนกประเภทอะไรบาง................................................................................................................ .............................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 8. ประเทศใดทไทยใชเปนตนแบบในการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 ............................................................................................................................. ....................................... ...................................................................................................................................................................... ........ 9. หลก 6 ประการของคณะราษฎร มอะไรบาง................................................................................... ........................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. 10. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราวทเตรยมขนทลเกลาถวายพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงลงพระปรมาภไธย มกฉบบ อะไรบาง............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. .................................................

256

แบบทดสอบหลงเรยน ใหผเรยนท าเครองหมาย X หนาขอทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. พระเจาไดประทานบญญตใหแกโมเสส เพอใหชาวยวน าไปยดถอปฏบตจ านวนกประการ ก. 6 ประการ ข. 8 ประการ ค. 10 ประการ ง. 12 ประการ 2. ประเทศใดทไมไดอยในดนแดนทเรยกวา “สวรรณภม” ก. ศรลงกา ข. กมพชา ค. จน ง. มาเลเซย 3. พระเมสสยาห (Messiah) ค าวา “เมสสยาห” เปนค าทมาจากภาษาอะไร ก. บาล ข. เขมร ค. กรก ง. ฮบร 4. พระพทธเจาทรงบรรลรปฌานไดตรสรเปนสมมาสมพทธเจาดวยพระองคเองในขณะทพระองค มพระชนมกพรรษา ก. 35 พรรษา ข. 36 พรรษา ค. 37 พรรษา ง. 38 พรรษา 5. ขอใดคอหนงสอทสมเดจพระเจาตากสน ทรงพระราชนพนธหนงสอทางพทธศาสนาทวาดวย วธท ากรรมฐาน ก. ลกษณะบญ ข. ตะวนสองหลา ค. พทธธรรม ง. ศล 5 36 6. ขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตรคอขอใด ก. การตความหลกฐาน ข. การวเคราะหขอมล ค. การประเมนคณคาของหลกฐาน ง. การเรยบเรยงหรอการน าเสนอขนตอน

257

7. ขนตอนทางประวตศาสตรมกขนตอน อะไรบาง ก. 3 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การตความหลกฐาน ข. 4 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การประเมนคณคาของหลกฐาน การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ ค. 5 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การประเมนคณคาของหลกฐาน การวเคราะหขอมล การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ ง. 6 ขนตอน การก าหนดหวเรอง การรวบรวมหลกฐาน การตความหลกฐาน การวเคราะหขอมล การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ การประเมนคณคาของหลกฐาน 8. ค าวา “พระครสต” เปนค าทมาจากภาษาใด ก. ศรลงกา ข. กรก ค. ฮบร ง. บาล 9. ปอมพระจลจอมเกลาสรางขนในปพทธศกราชใด ก. 2424 ข. 2442 ค. 2427 ง. 2472 10. หลกฐานทางประวตศาสตรทมลกษณะเปนบนทกเรองราวเกยวกบพระมหากษตรยและราชวงศ เรยกวาอะไร ก. จารก ข. พงศาวดาร ค. เอกสารทางราชการ ง. บนทกของชาวตางชาต 11. ขอใดกลาวไมถกตอง ก. หลกฐานทเปนวตถ คอ หลกฐานทมนษยแตละยคแตละสมยไดสรางขน ข. หลกฐานชนตน คอ หลกฐานทเกดขนในสมยนนจรง ๆ โดยบนทกเกยวกบเหตการณโดยตรง ค. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร คอ หลกฐานทเปนตวหนงสอโดยมนษยไดทงรองรอยขดเขยน เปนตวหนงสอประเภทตาง ๆ ง. หลกฐานชนรอง คอ หลกฐานทมการบนทกของผทเกยวกบเหตการณโดยตรงเปนหลกฐานท ส าคญ และนาเชอถอมากทสด 12. ต านานไทยแบงไดกลกษณะ ก. 3 ลกษณะ ข. 4 ลกษณะ ค. 5 ลกษณะ ง. 6 ลกษณะ

258

13. พระมหากษตรยพระองคใดทรงเชยวชาญงานดานวรรณกรรม และบทละคร ทท าใหยคสมยนน ถอวาเปนยคทองของวรรณคด ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ข. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ค. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว 14. โรงพยาบาลแหงแรก โปรดเกลาฯ ใหกอตงขนในรชสมยใด ก. รชกาลท 2 ข. รชกาลท 3 ค. รชกาลท 4 ง. รชกาลท 5 15. พระมหากษตรยพระองคใดทไดรบการยกยองเปน “พระบดาแหงวทยาศาสตรไทย” ก. พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว 16. “เราจะครองแผนดนโดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” พระปฐมบรมราชโองการ แกประชาชนชาวไทย เปนของพระมหากษตรยในขอใด ก. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระอฐมรามาธบดนทร ค. พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช (รชกาลท 9) ง. สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณบดนทรเทพยวรางกร 17. สถาปตยกรรมในสมยรตนโกสนทร คอขอใด ก. เจดยทรงดอกบวตม ข. วดพทไธสวรรย ค. พระราชวงดสต ง. วดราชบรณะ 18. บคคลในขอใดไดรบการยกยองเปน บดาทางโบราณคดและประวตศาสตรไทย ก. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ ข. ศาสตราจารยพระยาอนมานราชธนราชบณฑต ค. สมเดจพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชรญาณวโรรส ง. สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเทวะวงศวโรปการ 19. รชกาลใดมไดจดเปนยคทองของการกวและวรรณคด ก. พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ข. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ค. พระเจาอยหวบรมโกศ ง. พระนารายณมหาราช

259

20. วรรณกรรมสมยรตนโกสนทรทไดรบความนยมมากคอประเภทใด ก. บทละครร า ข. บทละครเตน ค. บทละครความเศราโศก ง. บทละครพดและบทละครรอง 21. รชสมยใดทมการเปลยนธงชาตไทยซงมรปชางเดมใหเปน “ธงไตรรงค” ก. รชกาลท 4 ข. รชกาลท 5 ค. รชกาลท 6 ง. รชกาลท 7 22. ขอใดคอการอนรกษมรดกไทยทดทสด ก. เรยนรภมปญญาจากคนรนเกา ข. สงเสรมการซอสนคาทเกดจากภมปญญาไทย ค. ยกยองผอนรกษวฒนธรรมไทยและภมปญญาไทย ง. ใชพชสมนไพรเปนสวนประกอบหลกในการประกอบอาหาร 23. การก าหนดลกษณะส าคญในการสถาปนาอาณาจกรไทยมปจจยในขอใด ก. ความเขมแขงของพระมหากษตรยและประชาชน ข. ความเจรญกาวหนาทางประเพณและวฒนธรรม ค. สภาพทางภมศาสตร ง. ลกษณะทางเศรษฐกจ การเงน การคลง 24. งานดานจตรกรรมทสรางภาพใหเหมอนจรงไดน าวทยากรมาจากชาตใด ก. โปรตเกส ข. ตะวนตก ค. สเปน ง. ยโรป 25. การแผขยายอทธพลของชาวตางชาตในยครตนโกสนทรประเพณ และความเชอใด มทมาจาก ประเทศอนเดย ก. ประเพณปอยสางลอง ข. ประเพณสงกรานต ค. การนบถอเจา ง. ระบ ารองเงง 26. ในชวงรชกาลท 4 - 5 มการปฏรปบานเมองของไทยใหเปนอารยแบบชาตตะวนตก เกดจากสาเหตใด ก. สาเหตจากลงนามในการท าสนธสญญาเบาวรง ข. สาเหตจากชาวตางชาตเขามาตดตอคาขายและตองการแผขยายอ านาจ ค. สาเหตจากประเทศไทยดอยการพฒนา ดอยความเจรญ ไมทนสมย ง. สาเหตจากพระราชอ านาจของพระมหากษตรยไมมนคง

260

27. หลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ประเทศไทยจดการปกครองคลายกบ ประเทศองกฤษ คอสาเหตในขอใด ก. ระบบขนนางของประเทศองกฤษกบประเทศไทยมลกษณะใกลเคยงกน ข. รฐบาลประเทศองกฤษมเอกภาพและเสถยรภาพสง ค. มสถาบนพระมหากษตรยเชนเดยวกน ง. กลมผน าในการเปลยนแปลงการปกครองส าเรจการศกษามาจากประเทศองกฤษ 28. ความแตกตางระหวางสมาชกสภาผแทนราษฎรในพระราชบญญตธรรมนญการปกครอง แผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475 กบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2475 ขอใดทถกตองทสด ก. ทมาของสมาชกสภาผแทนราษฎร ข. จ านวนสมาชกสภาผแทนราษฎรในแตละประเภท ค. รปแบบของการเลอกตง ง. หวหนาฝายนตบญญต และฝายบรหาร 29. ประเทศไทยขอใหแกไขสนธสญญาเบาวรงหลงจากเกดสงครามโลกครงท 1 ในขอใด ก. เขตแดน ข. คนในบงคบตางชาต ค. สทธสภาพนอกอาณาเขต ง. สนคาตองหามบางชนด เชน เกลอ และขาว 30. ในรชสมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงใชนโยบายขอใด ในการแกปญหาเศรษฐกจตกต า ก. การสงเสรมใหใชสนคาไทย ข. การปลดขาราชการออก ค. การขอกเงนตางประเทศ ง. การลดคาเงนของไทย

261

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน 1. ก 16. ค 2. ค 17. ค 3. ง 18. ก 4. ค 19. ค 5. ก 20. ง 6. ข 21. ค 7. ค 22. ค 8. ง 23. ข 9. ง 24. ข 10. ก 25. ค 11. ค 26. ข 12. ข 27. ก 13. ข 28. ง 14. ข 29. ข 15. ง 30. ค

262

ค าชแจง ใหผเรยนสรปความหมาย และความส าคญของชาต มาพอสงเขป เรองท 1.1 ชาต กจกรรมท 1) ชาตคออะไร แนวค าตอบ ชาต หมายถง แผนดนทมประชาชนยดครอง มอาณาเขต มการปกครองทเปนระบบเปนสดสวนชดเจน มผน าหรอรฐบาลทใชอ านาจหรอมอ านาจอธปไตยทน ามาใชในการปกครองประชาชน กจกรรมท 2) ชาตส าคญอยางไร แนวค าตอบ ความส าคญของชาต คอ เปนสงทสรางแรงยดเหนยวทน าสมาชกในสงคมมารวมตวกนผาน โครงสรางทางสงคม ซงท าใหผคนตระหนกถงความรสกรวม เชน ธงชาต ภาษาไทย หรอเพลงชาตไทย ลวนเปนสงทมผลจากการมสถาบนชาตทงสน กจกรรมท 3) อธบายความเปนมาของชนชาตไทย ค าชแจง ใหผเรยนอธบายความเปนมาของชนชาตไทยอยางนอย 1 เรอง แนวค าตอบ ขอมลของศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ ณ นคร ถนเดมของคนไทยนาจะอยบรเวณมณฑลกวางส ทางใตของจน เนองจากในเขตดงกลาวเปนพนทกลมชนทมความหลากหลายทงทางวฒนธรรมและประเพณ กจกรรมท 4) อธบายพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาต ค าชแจง ใหผเรยนยกตวอยางพระปรชาสามารถของพระมหากษตรยไทยกบการรวมชาตมา2 ตวอยาง พรอมเขยนเหตผลวาเพราะเหตใดจงเลอกพระปรชาสามารถนน แนวค าตอบ 1. การสถาปนาอาณาจกรรตนโกสนทรของรชกาลท 1 เพราะ เปนการสรางความมนคงใหบานเมอง และสรางความรสกรวมของผคนดวยการฟนฟวฒนธรรมและพระศาสนาในสมยอยธยา การตงราชธานคอกรงเทพมหานครท าใหผคนรสกปลอดภยและมทพง และคลายความหวาดกลวภยจากสงครามทเกดขนมาตงแตกอนกรงศรอยธยาแตก ใน ป พ.ศ. 2310 2. วกฤตการณ ร.ศ. 112 ในสมยรชกาลท 5 เพราะ เปนการท าใหสยามรอดพนจากการตกเปนเมองขนของชาตตะวนตกอยางแทจรง ตามแนวความคดเสยสวนนอย เพอรกษาสวนใหญ หรอ การเสยสวนทมความส าคญนอยกวาเพอเกบสวนทมความส าคญมากกวาไว แมวาดนแดนจะมนอยลง แตความรสกหวงแหนแผนดนและความรสกวาถกรงแกในฐานะประชาชนชาวสยามกไดเกดขนในชวงน เรองท 1.2 ศาสนา ค าชแจง ใหผเรยนเขยนอธบายความส าคญของสถาบนศาสนาอยางนอย 2 ตวอยาง แนวค าตอบ 1. สถาบนศาสนา เปนเครองยดเหนยวจตใจทสามารถท าใหผนบถอศาสนานน ๆตระหนกถงคณงามความดละเวนการท าความชว 2. สถาบนศาสนา ท าใหประเทศชาตมความมนคง เพราะ ถารฐบาลคอสงทท าใหประเทศมนคงทางวตถหรอทางโลก สถาบนศาสนากท าใหประเทศมความมนคงทางธรรม คอ การท าใหผคนหวงแหนความเปนชาต และการสรางจตส านกการมสวนรวม ตงมนในความด เรองท 1.3 พระมหากษตรย ค าชแจง ใหผเรยนตอบค าถามในประเดนตอไปน 1. ผเรยนจะสอนลกหลาน ใหตระหนกถงความส าคญของ “พระมหากษตรย” ไดอยางไรจงอธบาย แนวค าตอบ พระมหากษตรย หมายถง พระเจาแผนดน ผเปนพระประมขของประเทศ มหนาทปกครองประชาชนพลเมองในประเทศนน ใหอยดมสขตามกฎหมาย ตามครรลองคลองธรรม จารตประเพณ วฒนธรรมของชาตนน ๆ เชน ประเทศไทยมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงเปนพระประมข ทรงปกครองแผนดน

263

โดยธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม ตามหลกทศพธราชธรรม ผทรกพระมหากษตรย จะเปนผมความภาคภมใจทไดเกดมาใตรมพระบรมโพธสมภาร มความเปนอยอยางรมเยนเปนสข มความรรกสามคคกลมเกลยว รวมน าใจไทยทงชาตใหเปนน าหนงใจเดยว ประพฤตตนเปนคนดถวายเปนพระราชกศล และถวายความจงรกภกดแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ 2. พระมหากษตรยของไทยทกพระองคตงแตอดตจนถงปจจบนทรงเปนศนยรวมแหงจตใจของคนไทยทกคนอยางไร จงอธบาย แนวค าตอบ การทพระมหากษตรยทรงเปนศนยรวมแหงจตใจของคนไทยทกคนนน ตามประวตศาสตรชาตไทยพระมหากษตรย ท าหนาทปกครองประเทศดวยความเปนธรรม ปกปองคมครองราชอาณาจกรจากการรกรานของอนารยชน ท าใหประชาชนด ารงชวตอยอยางรมเยนเปนสขมเสรภาพในการท ามาหากน ใชชวตตามวถเครอญาต ผกพนกบการท าเกษตร และมศาสนาเปนเครองยดเหนยวจตใจ ประชาชนจงมความผกพนกบสถาบนพระมหากษตรยอยางลกซง มนคงมความสามคคกลมเกลยวกนเกดความเปนปกแผนและ เปนพลงส าคญยง หนวยการเรยนรท 2 การประยกตใชวธการทางประวตศาสตร กจกรรมทายเรองท 1 ความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร กจกรรมท 1.1 จงอธบายความหมายของวธการทางประวตศาสตร แนวค าตอบ วธการทางประวตศาสตร หมายถง วธการ หรอ ขนตอนตาง ๆ ทใชในการศกษาคนควา วจเกยวกบเรองราวทางประวตศาสตร โดยเฉพาะอาศยจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรเปนส าคญ ประกอบกบหลกฐานอน ๆ เชน ภาพถาย แถบบนทกเสยง วดทศน หลกฐานทางโบราณคด เปนตน ทงนเพอใหสามารถฟนอดตหรอจ าลองอดตขนมาใหม ไดอยางถกตองตรงประเดน และทราบเรองราวไดอยางใกลเคยงกบความจรงทสด กจกรรมท 1.2 จงอธบายความส าคญของวธการทางประวตศาสตร แนวค าตอบ วธการทางประวตศาสตรมความส าคญ คอ ท าใหเรองราว กจกรรม เหตการณทเกดขนในประวตศาสตรมความนาเชอถอ มความถกตองเปนจรง หรอใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด เพราะไดมการศกษาอยางเปนระบบ มขนตอน มความระมดระวงรอบคอบโดยผไดรบการฝกฝนในระเบยบวธการทางประวตศาสตรมาแลวส าหรบการศกษาประวตศาสตรนน มปญหาทส าคญประการหนง คอ อดตทมการฟนหรอจ าลองขนมาใหมนน มความถกตอง สมบรณ และเชอถอไดเพยงใด รวมทงหลกฐานทเปนลาย ลกษณอกษรและไมเปนลายลกษณอกษรทน ามาใชเปนขอมลนน มความสมบรณมากนอยแคไหน เพราะเหตการณทางประวตศาสตรมอยมากมายเกนกวาทจะศกษาหรอจดจ าไดหมด แตหลกฐานท ใชเปนขอมล อาจมเพยงบางสวน ดงนน วธการทางประวตศาสตรจงมความส าคญเพอใชเปนแนวทางส าหรบผศกษาประวตศาสตรหรอผฝกฝนทางประวตศาสตรจะไดน าไปใชดวยความรอบคอบ ระมดระวง ไมล าเอยง และเพอใหเกดความนาเชอถอ กจกรรมท 1.3 จงอธบายประโยชนของวธการทางประวตศาสตร แนวค าตอบ วธการทางประวตศาสตร มประโยชนทงตอการศกษาประวตศาสตร จะท าใหไดเรองราวทางประวตศาสตรทนาเชอถอ ประโยชนอกดานหนง คอ ผทไดรบการฝกฝน การใชวธการทางประวตศาสตรจะท าใหเปนคนละเอยด รอบคอบ มการตรวจสอบเรองราวตาง ๆ ทไดศกษารวมทงน ามาปรบใชในชวตประจ าวนได โดยจะท าใหเปนผรจกประเมนเหตการณตาง ๆ วามความนาเชอถอมากนอยเพยงใด หรอกอนทจะเชอถอขอมลของใคร กน าวธทางประวตศาสตรไปตรวจสอบใหแนชดกอน

264

กจกรรมทายเรองท 2 วธการทางประวตศาสตร กจกรรมท 2.1 จงสรปวธการทางประวตศาสตร ทง 5 ขนตอน มาพอสงเขป แนวค าตอบ วธการทางประวตศาสตรมอย 5 ขนตอน คอ 1. การก าหนดหวเรองทจะศกษา/การตงประเดนทจะศกษา การศกษาเรองราวในประวตศาสตรเรมจากความสงสย อยากร ในค าอธบายเรองราวทมมาแตเดม ดงนน ผศกษาจงเรมจากการก าหนดเรองหรอประเดนทตองการศกษาซงในตอนแรก อาจก าหนดประเดนทตองการศกษาไวกวาง ๆ กอน แลวจงคอยจ ากดประเดนลงใหแคบเพอใหเกดความชดเจนในภายหลง เพราะบางเรองขอบเขตของการศกษาอาจกวางมากทงเหตการณ บคคล และเวลาการก าหนดหวเรองอาจเกยวกบเหตการณ ความเจรญ ความเสอมของอาณาจกรและตวบคคลในชวงเวลาใดเวลาหนง มความยาวหรอสนตามความเหมาะสม ซงผศกษาเหนวาเปนชวงเวลาทส าคญ และยงมหลกฐานขอมลทผตองการศกษาหลงเหลออย หวขอของเรองอาจปรบใหมความเหมาะสมหรอเปลยนแปลงได ถาหากหลกฐานทใชในการศกษามนอยหรอไมนาเชอถอ 2. การรวบรวมหลกฐาน/สบคนและรวบรวมขอมล การรวบรวมหลกฐาน คอ การรวบรวมหลกฐานทเกยวของกบหวขอทจะศกษาซ งมทงหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร และหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร 3. การประเมนคณคาของหลกฐาน/การวเคราะหและตความ ขอมลทางประวตศาสตร หลกฐานทางประวตศาสตรทคนความาไดนน กอนทจะท าการศกษาจะตองมการประเมนคณคาวาเปนหลกฐานทแทจรงเพยงใด การประเมนคณคาของหลกฐานนเรยกวา “วพากษวธทางประวตศาสตร 4. การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล เมอทราบวาหลกฐานนนเปนของแท มขอมลท เปนขอเทจจรงหรอความจรงในประวตศาสตรผศกษาประวตศาสตรกจะตองศกษาขอมลหรอขอสนเทศในหลกฐานนนวาใหขอมลทางประวตศาสตรอะไรบาง ขอมลนนมความสมบรณเพยงใด หรอขอมลนนมจดมงหมายเบองตนอยางไร มจดมงหมายแอบแฝงหรอไม ขอมลมความยตธรรมหรอไม จากนนจงน าขอมลทงหลายมาจดหมวดหม เชน ความเปนมาของเหตการณ สาเหตทท าใหเกดเหตการณความเปนไปของเหตการณ ผลของเหตการณ เปนตนเมอไดขอมลเปนเรอง เปนประเดนแลว ผศกษาประวตศาสตรเรองนนกจะตองหาความสมพนธของประเดนตางๆ และตความขอมลวามขอเทจจรงสวนใดทซอนเรน อ าพรางไมกลาวถงในทางตรงกนขามอาจมขอมลกลาวเกนความเปนจรง ในการวเคราะห สงเคราะหขอมล ผศกษาประวตศาสตรควรมความละเอยดรอบคอบ วางตวเปนกลาง มจนตนาการ มความรอบร โดยศกษาขอมลทงหลายอยางกวางขวางและน าผลการศกษาเรองนนทมแตเดมมาวเคราะหเปรยบเทยบ รวมทงจดหมวดหมขอมลใหเปนระบบ 5. การเรยบเรยงและการน าเสนอขอมล/การเรยบเรยง รายงาน ขอเทจจรงทาง ประวตศาสตร การเรยบเรยงหรอการน า เสนอจดเปนขนตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร ซงมความส าคญมาก โดยผศกษาประวตศาสตรจะตองน าขอมลทงหมดมารวบรวมและเรยบเรยงหรอน าเสนอใหตรงกบประเดนหรอหวเรองทตนเองสงสย ตองการอยากรเพมเตม ทงจากความรเดมและความรใหม รวมไปถงความคดใหมทไดจากการศกษาครงน ซงเทากบเปนการรอฟนหรอจ าลองเหตการณทางประวตศาสตรขนมาใหม อยางถกตองและเปนกลางในขนตอนการน าเสนอ ผศกษาควรอธบายเหตการณอยางมระบบและมความสอดคลองตอเนอง เปนเหตเปนผล มการโตแยงหรอสนบสนนผลการศกษาวเคราะหแตเดม โดยมขอมลสนบสนนอยางมน าหนก เปนกลาง และสรปการศกษาวาสามารถใหค าตอบทผศกษามความสงสย อยากรไดเพยงใด หรอมขอเสนอแนะให

265

ส าหรบผทตองการศกษาตอไปอยางไรบางจะเหนไดวาวธการทางประวตศาสตรเปนวธการศกษาประวตศาสตรอยางมระบบมความระมดระวง รอบคอบ มเหตผลและเปนกลาง ซอสตยตอขอมลตามหลกฐานทคนความา อาจกลาวไดวา วธการทางประวตศาสตรเหมอนกบวธการทางวทยาศาสตร จะแตกตางกนกเพยง วธการทางวทยาศาสตรสามารถทดลองไดหลายครง จนเกดความแนใจในผลการทดลอง แตเหตการณทางประวตศาสตรไมสามารถท าใหเกดขนใหมไดอก ผศกษาประวตศาสตรทดจงเปนผฟนอดตหรอจ าลองอดตใหมความถกตองและสมบรณทสด โดยใชวธการทางประวตศาสตรเพอทจะไดเกดความเขาใจอดต อนจะน ามาสความเขาใจในปจจบน กจกรรมท 2.2 ตวอยางการใชวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทย ค าชแจง จากการศกษา กรณศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจลจอมเกลา จงหวดสมทรปราการ ดวยวธการทางประวตศาสตรใหผเรยนสรปสาระส าคญการน าวธการทางประวตศาสตรมาใชในการศกษาประวตศาสตรไทยโดยสงเขป แนวค าตอบ การศกษาเรองราวเกยวกบปอมพระจล โดยใชวธการทางประวตศาสตร มดงนปอมพระจลจอมเกลา เรมสรางเมอ พ.ศ. 2427 ในสมยพระจลจอมเกลาเจาอยหว สรางขนไวบรเวณปากแมน าเจาพระยาฝงขวาต าบลแหลมฟาผา อ าเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการมวตถประสงคเพอสกดกนการรกรานของกองเรอตางชาตทจะรกล าเขามาบรเวณปากแมน าเจาพระยาปอมพระจลจอมเกลามลกษณะการสรางเปนปอมปนใหญแบบตะวนตก ประกอบดวยหลมปนใหญจ านวน 7 หลม ตดตงปนอารมสตรองขนาด 155 มลลเมตร เรยกวา “ปนเสอหมอบ”ซงสงมาจากประเทศองกฤษ ภายในประกอบดวยคหาและหองส าหรบเกบกระสนปนใหญ มการออกแบบปอมเพอลดการสญเสย เมอถกโจมตดวยการยงจากปนใหญจากฝายตรงขามครนเมอเกดเหตการณวกฤตการณ ร.ศ. 112 เมอ พ.ศ. 2436 ในชวงทมหาอ านาจตะวนตกพยายามคกคามประเทศไทย ปอมพระจลจอมเกลามบทบาทส าคญในการสกดกนการรกรานของกองเรอฝรงเศส จ านวน 3 ล า ทเขามาบรเวณปากแมน าเจาพระยา เกดการตอสกนและทหารทปอมพระจลจอมเกลาสามารถยงเรอรบฝรงเศสจนเกยตนได 1 ล า เรอรบทเหลอของฝรงเศสไดรบความเสยหายแตสามารถฝาเขาไปจนถงกรงเทพมหานครไดปจจบนปอมพระจลจอมเกลาอยในความดแลของกองทพเรอ โดยฐานทพเรอกรงเทพ ซงไดเปดใหประชาชนทวไปเขาไปเทยวชมและศกษาเรองราวทส าคญทางประวตศาสตรของชาตตลอดจนชมทศนยภาพของระบบนเวศทอยโดยรอบปอมพระจลจอมเกลา กจกรรมท 2.3 การใชวธการทางประวตศาสตรในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตรทสนใจ ค าชแจง ใหศกษาประวตศาสตรของชมชนหรอพนบาน/ทองถน หรอสถานทส าคญ/บคคลส าคญหรอเหตการณ/เรองราวทส าคญ ตามความสนใจ จ านวน 1 เรอง โดยใชขนตอนและวธการทางประวตศาสตร แลวบนทกลงในแบบดานลาง แนวค าตอบ การก าหนดหวเรองทจะศกษา สามารถก าหนดไดตามความสนใจของแตละบคคลอยางอสระ โดยอาจเปนเรองเกยวกบประวตหรอต านานของในชมชน/พนบาน ของแตละทองถนหรอเปนสถานทส าคญ บคคลส าคญ เหตการณหรอเรองราวส าคญทเกดขน ฉะนน จงมความแตกตางกนไป แตขอใหยดวธการทางประวตศาสตร ทง 5 ขนตอน ในการด าเนนกจกรรม ทงผลสรปสดทาย ทจะไดเปนค าตอบของประเดนหรอการก าหนดปญหาในขนตอนท

266

หนวยการเรยนรท 4 มรดกไทยสมยรตนโกสนทร กจกรรมทายเรองท 1 ความหมายและความส าคญของมรดกไทย กจกรรมท 1 ใหผเรยนอธบายความหมายและความส าคญของมรดกไทย 1.1 จงใหความหมายของค าวา “มรดกไทย” แนวค าตอบ มรดกไทย หมายถง 1. เอกลกษณทบงบอกความเปนชาตไทยหรอ 2. มรดกทางวฒนธรรมทแสดงออกถงสญลกษณของความเปนชาต 1.2 มรดกไทยมความส าคญอยางไร แนวค าตอบ เปนสงทบงบอกความเปนเอกลกษณของชนชาตไทย เปนสงทแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองของประเทศไทย ตงแตอดตจนถงปจจบน มรดกไทยเปนสงทบงบอกใหรประวตศาสตรความเปนมาของชนชาต ของเผาพนธทองถน รถงเกยรตความภาคภมใจของคนในชาตและเปนสงทกอใหเกดความสามคค เปนอนหนงอนเดยวกนของคนในชาต กจกรรมท 2 วเคราะหอทธพลของมรดกไทยตอการพฒนาประเทศในดานตาง ๆ ดงน 2.1 ดานสถาปตยกรรม แนวค าตอบ เปนสถาปตยกรรมแบบตะวนตก บานเรอนเปลยนรปตกกออฐปนชนเดยวหลงคาหนาจว มการวางผงแบบสากล มการกนหองขางหนา หองรบแขก หองนงเลน หองรบประทานอาหาร การปรบเปลยนอาคารไทยตองปรบเปลยนสถาปตยกรรมใหกบตะวนตก เพอความเปนเอกราชของไทย 2.2 ดานประตมากรรม แนวค าตอบ ความเจรญดานเทคโนโลย อารยธรรมของชาตตะวนตกทหลงไหลเขามาในประเทศไทยท าใหเกดการเปลยนแปลงของสงคมไทย และการสรางงานประตมากรรม การสรางงานศลปกรรมทอยในความดแลของราชส านกเปลยนมาอยในความดแลของคณะรฐบาล มการกอตงโรงเรยนประณตศลปกรรม (มหาวทยาลยศลปากร) มการเรยนการสอนทางดานจตรกรรมและประตมากรรม ท าใหผลงานดานประตมากรรมพฒนาเขาสรปแบบของศลปะรวมสมย เปนการแสดงออกทางดานการสรางสรรคงานศลปะทแสดงออกจงเปนสญลกษณทสะทอนถงเอกลกษณใหมของวฒนธรรมไทย 2.3 ดานจตรกรรม แนวค าตอบ ภาพจตรกรรมฝาผนงทเลาเรองราวทางศาสนา ความเชอตาง ๆ ไมไดจ ากดอยในวดกบวงเหมอนในอดต แตไดมการน าไปประดบตกแตงอาคารสถานทเพอใชในการสอสาร โฆษณาประชาสมพนธอยางแพรหลายผานสอตาง ๆ ภาพจตรกรรม เปนภาพเกยวกบศาสนาและเอกลกษณของไทย เปนภาพทมแนวคดสะทอนสงคม ตลอดจนเทคนคในการสรางสรรคงานจตรกรรม มความหลากหลายและมการน าเอาเทคโนโลยสมยใหมมาใชในการน าเสนอ 2.4 ดานวรรณกรรม แนวค าตอบ วรรณกรรมท าใหรเรองราวของประเทศทใกลเคยงกบไทย ท าใหประชาชนมความกลาหาญ เชนเรองรามเกยรตข สามกก เปนตน วรรณกรรมจะเปนบทเรยนกระตนความรสกชาตนยม และใชเปนเครองมอ สรางจตส านกความเปนชาต และความเปนเอกภาพของคนไทย 2.5 ดานดนตรและนาฏศลป แนวค าตอบ สะทอนภาพชวตและสงคมไทยในอดต มองเหนภาพสงคมและคานยมของผคนสมยตาง ๆ พฒนาทางดานศลปะการใชภาษา

267

2.6 ดานประเพณและความเชอ แนวค าตอบ เปนสงแสดงใหเหนวฒนธรรมความเจรญรงเรองของประเทศชาตในแตละยคสมย กจกรรมท 3 ยกตวอยางมรดกไทยในสมยกรงรตนโกสนทร ค าชแจง ใหผเรยนยกตวอยางมรดกไทยของกรงรตนโกสนทร แนวค าตอบ 1. พระทนงในพระบรมมหาราชวง เชน พระทนงไพศาลทกษณ พระทนงอมรนทรวนจฉย พระวหารทวดพระศรรตนศาสดาราม วดพระเชตพนวมลมงคลาราม พระทนงดสตมหาปราสาทเปนตน 2. โลหะปราสาทวดราชนดดา พระปรางควดอรณราชวรารามราชวรมหาวหาร ภเขาทองทวดสระเกศ 3. ลลตตะเลงพาย ไตรภมโลกวนจฉย สภาษตสอนหญง โคลงสยามานสสต ฯลฯ หนวยการเรยนรท 5 การเปลยนแปลงของชาตไทยสมยรตนโกสนทร กจกรรมทายเรองท 1 เหตการณส าคญทางประวตศาสตรทมผลตอการพฒนาชาตไทย กจกรรมท 1 จงตอบค าถามตอไปน 1. จงอธบายถงปจจยทควรพจารณาเปนสงแรกในการสถาปนาแตละอาณาจกร แนวค าตอบ ปจจยในการพจารณาเปนสงแรกในการสถาปนาอาณาจกร ไดแกปจจยทางดานภมศาสตร ปจจยทางดานการเมอง 2. จงอธบายความหมายของแตละปจจยตอไปน ตามความเขาใจของทานมาพอสงเขป แนวค าตอบ 2.1 ปจจยทางดานภมศาสตรในการจะสถาปนาอาณาจกรเราควรพจารณาจากพนทและบรเวณโดยรอบวาเหมาะสมตอการด ารงชวตของประชาชนหรอไมเชน ภมอากาศ การท ามาหากนฯลฯ 2.2 ปจจยทางดานการเมองในการจะสถาปนาอาณาจกรเราควรพจารณาจากความไดเปรยบเสยเปรยบของทตงทสงผลตอการถกรกรานของขาศก/ศตร หรอเปนสมรภมการรบ 3. แมน าหลกทส าคญในสมยกรงศรอยธยาหมายถงแมน าสายใดบาง แนวค าตอบ แมน าเจาพระยา แมน าลพบร และแมน าปาสก 4. จงบอกจดเดนของปจจยในการพจารณาสถาปนากรงรตนโกสนทร แนวค าตอบ 1. ตงบนรมฝงแมน าเจาพระยา เหมาะแกการใชเปนเสนทางคมนาคม 2. มพนทราบลมกวางใหญ เหมาะแกการเพาะปลก 3. ใกลปากอาวไทย เหมาะสมในการตดตอการคากบชาวตางประเทศ

268

กจกรรมท 2 สนธสญญาเบาวรง

ค าชแจง จงท าเครองหมาย หนาขอความทถกตอง และท าเครองหมาย หนาขอความ ทไมถกตอง แนวค าตอบ

1. สนธสญญาเบาวรง เกดขนในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว รชกาลท 4 2. สนธสญญาเบาวรง เปนสนธสญญาระหวางประเทศสยามกบเซอรจอหนเบาวรง

3. เซอรจอหน เบาวรง เปนชาวองกฤษ 4. สนธสญญาเบาวรงอนญาตใหชาวตางประเทศสามารถถอครองทดนไดทกท ภายในประเทศสยามหากมความตองการ 5. ฝนเปนสนคาทตองเสยภาษขาเขาและตองขายใหกบเจาภาษเทานน

6. กงสลทเกดตามสนธสญญาเบาวรง มหนาทในการพจารณาคดความชาวองกฤษ และรวมพจารณาในคดความทชาวองกฤษมคดความกบชาวไทย 7. ขาว เกลอ และปลา เปนสนคาตองหาม หามสงออกนอกประเทศ

8. ผลของการท าสนธสญญาเบาวรงใหสทธเสรภาพในการถอครองทดนแกราษฎรไทย และชาวตางประเทศ

9. การขายสนคาทมคา เชน ไมฝาง ไมกฤษณา งาชาง เปนตน รฐบาลใหสทธขราษฎร ซอขายไดอยางอสระ เปนผลมาจากการท าสนธสญญาเบาวรง 10. จงกอบ ภาษปา ภาษปากเรอ เปนภาษสงออก กจกรรมท 4 การเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 จงตอบค าถามตอไปน 1. กอนการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 ประเทศไทยใชระบอบการปกครองแบบใด แนวค าตอบ ระบอบสมบรณาญาสทธราชย 2. หวหนาคณะราษฎรทท าการเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 คอใคร แนวค าตอบ พนเอกพหลพลพยหเสนา 3. นายกรฐมนตรคนแรกของประเทศไทยคอใคร แนวค าตอบ นายมโนปกรณนตธาดา 4. การเปลยนแปลงการปกครองใน พ.ศ. 2475 ตรงกบรชกาลใด แนวค าตอบ รชกาลท 7 5. คณะราษฎรมจ านวนกคนประกอบดวยใครบาง แนวค าตอบ จ านวน 7 คน ประกอบดวย 1. หลวงสรราชไมตร (จรญ สงหเสน) ผชวยราชการสถานทตสยามในประเทศฝรงเศส 2. รอยโทประยร ภมรมนตร นกเรยนวชารฐศาสตร ประเทศฝรงเศส 3. รอยโทแปลก ขตตะสงคะ นกเรยนวชาทหารปนใหญ ประเทศฝรงเศส 4. รอยตรทศนย มตรภกด นกเรยนวชาทหารมา ประเทศฝรงเศส

269

5. นายปรด พนมยงค นกเรยนวชากฎหมาย ประเทศฝรงเศส 6. นายแนบ พหลโยธน นกเรยนวชากฎหมาย ประเทศองกฤษ 7. นายตว ลพานกรม นกเรยนวชาวทยาศาสตร ประเทศสวตเซอรแลนด 6. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงพระราชทานรฐธรรมนญฉบบแรกใหแกปวงชนชาวไทยเมอใด แนวค าตอบ วนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2475 7. แผนการศกษาแหงชาต เรมใชเมอใด และแบงออกเปนกประเภทอะไรบาง แนวค าตอบ เรมใชเมอ พ.ศ. 2479 โดยแบงออกเปน 2 ประเภทไดแก สายสามญศกษา และสายอาชวศกษา 8. ประเทศใดทไทยใชเปนตนแบบในการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 แนวค าตอบ ประเทศองกฤษ 9. หลก 6 ประการของคณะราษฎร มอะไรบาง แนวค าตอบ 1. จะตองรกษาความเปนเอกราชทงหลาย 2. จะตองรกษาความปลอดภยในประเทศ 3. จะตองบ ารงความสมบรณของราษฎรในทางเศรษฐกจไทย 4. จะตองใหราษฎรไดมสทธเสมอภาคกน 5. จะตองใหราษฎรไดมเสรภาพ มความเปนอสระ 6. จะตองใหมการศกษาอยางเตมทแกราษฎร 10. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราวทเตรยมขนทลเกลาถวาย พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว รชกาลท 7 ทรงลงพระปรมาภไธย ม กฉบบ อะไรบาง แนวค าตอบ ม 2 ฉบบ ไดแก 1. พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475 2. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2475 กจกรรมทายเรองท 2 ตวอยางการวเคราะหและอภปรายเหตการณส าคญทางประวตศาสตร ทมผลตอการพฒนาชาตไทย ค าชแจง ใหวเคราะหพรอมอธบายเหตการณตอไปนวาสงผลตอการพฒนาชาตไทย 1. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงปฏรปการศกษา แนวค าตอบ ผลการปฏรปการศกษา ท าใหคนไทยบางกลมทไดรบการศกษาตามแบบชาตตะวนตกเรมมกระแสความคดเกยวกบการเมองสมยใหม ทยดถอรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ และมความปรารถนาทจะเหนการเปลยนแปลงการปกครองเกดขนในประเทศไทย

270

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 1. ค 16. ค 2. ค 17. ค 3. ง 18. ก 4. ก 19. ค 5. ก 20. ง 6. ง 21. ค 7. ค 22. ค 8. ข 23. ค 9. ค 24. ข 10. ข 25. ข 11. ง 26. ข 12. ก 27. ง 13. ข 28. ก 14. ง 29. ค 15. ข 30. ข

271


กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………………………………… ……………………………………...................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… …………………………………….................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………................…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………................……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………................…………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................……………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

272

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๕

273

ตารางวเคราะหสาระการเรยนร รายวชา ลกเสอ กศน. สค ๓๒๐๓๕ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย

หวเรอง 1. ลกเสอกบการพฒนา

ตวชวด 1. อธบายสาระส าคญของการลกเสอ

2. อธบายความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา 3. อภปรายความเปนพลเมองดในทศนะคตของลกเสอ 4. น าเสนอผลการส ารวจตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคมเพอพฒนา






พบกลม


1.สาระส าคญของการลกเสอ ๑.๑ วตถประสงคของการพฒนาลกเสอ ๑.๒ หลกการส าคญของการลกเสอ ๒.ความส าคญของการลกเสอกบการพฒนา ๒.๑ การพฒนาตนเอง ๒.๒ การพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล ๒.๓ การพฒนาสมพนธภาพภายในชมชนและสงคม ๓.ลกเสอกบการพฒนาความเปนพลเมองด ๓.๑ ความหมายของพลเมองด ๓.๒ ความเปนพลเมองดในทศนะของการลกเสอ ๔. การส ารวจตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคมเพอพฒนา ๔.๑ การส ารวจตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม ๔.๒ แนวทางการพฒนาตนเอง ครอบครว ชมชนและ สงคม

274

หวเรอง

2. การลกเสอไทย ตวชวด

๑. อธบายประวตการลกเสอไทย 2. อธบายความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต






พบกลม


1.ประวตการลกเสอ ๑.๑ พระราชประวตของสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ๑.๒ ก าเนดลกเสอไทย ๑.๓ กจการลกเสอไทยแตละยค ๒.ความรทวไปเกยวกบคณะลกเสอแหงชาต ๒.๑ คณะลกเสอแหงชาต ๒.๒ การบรหารงานของคณะลกเสอแหงชาต ๒.๓ การลกเสอในสถานศกษา

หวเรอง

3. การลกเสอโลก ตวชวด 1. อธบายประวตผใหก าเนดการลกเสอโลก 2. อธบายความส าคญองคการลกเสอโลก ๓. อธบายความสมพนธระหวางลกเสอไทยกบลกเสอโลก






พบกลม


1. ประวตการลกเสอไทย 2. องคการลกเสอโลก ๓. ความสมพนธระหวางลกเสอไทยกบลกเสอโลก

275

หวเรอง 4. คณธรรมจรยธรรมของลกเสอ

ตวชวด ๑. อธบายค าปฏญานและกฏของลกเสอ 2. อธบายคณธรรม จรยธรรมจากค าปฏญานและกฎของลกเสอ 3. ยกตวอยางการน าค าปฏญานและกฎของลกเสอทใชในชวตประจ าวน 4. อธบายความสมพนธระหวางคณธรรม จรยธรรมในค าปฏญานและกฎของลกเสอกบหลกของ

เศรษฐกจพอเพยง






พบกลม


1. ค าปฏญานและกฏของลกเสอ ๒. คณธรรม จรยธรรมจากค าปฏญานและกฎของลกเสอ ๓. การน าค าปฏญานและกฎของลกเสอทใชในชวตประจ าวน ๔. ความสมพนธระหวางคณธรรม จรยธรรมในค าปฏญานและกฎของลกเสอกบหลกของเศรษฐกจพอเพยง

276

หวเรอง 1. วนยและความเปนระเบยบเรยบรอย

ตวชวด 1. อธบายความหมาย และความส าคญของวนย และความเปนระเบยบเรยบรอย ๒. อธบายผลกระทบจากการขาดวนยและขาดความเปนระเบยบเรยบรอย ๓. ยกตวอยางแนวทางการ เสรมสรางวนย และความ เปนระเบยบเรยบรอย ๔. อธบายระบบหมลกเสอ ๕. อธบายและยกตวอยาง การพฒนาภาวะผน า -ผตาม






พบกลม


๑.วนยและความเปนระเบยบ เรยบรอย ๑.๑ ความหมายของวนยและความ เปนระเบยบเรยบรอย ๑.๒ ความส าคญของวนยและ ความเปนระเบยบเรยบรอย ๒. ผลกระทบจากการขาดวนย และ ขาดความเปนระเบยบเรยบรอย ๓. แนวทางการเสรมสรางวนย และ ความเปนระเบยบเรยบรอย ๔. ระบบหมลกเสอ ๕. การพฒนาภาวะผน า –ผตาม

277

หวเรอง ๖.ลกเสอ กศน. กบ การพฒนา ตวชวด 1. อธบายความเปนมา และ ความส าคญของลกเสอ กศน. ๒. อธบายลกเสอ กศน. กบการพฒนา ๓. ระบบทบาทหนาทของ ลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม ๔. ระบบทบาทหนาทของ ลกเสอ กศน. ทมตอ สถาบนหลกของชาต






พบกลม


๑. ลกเสอ กศน. ๑.๑ ความเปนมาของลกเสอ กศน ๑.๒ ความส าคญของลกเสอ กศน. ๒. ลกเสอ กศน.กบการพฒนา ๓. บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเองครอบครว ชมชน และสงคม ๔. บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบน หลกของชาต

278

หวเรอง ๗. ลกเสอ กศน. กบจตอาสาและ การบรการ ตวชวด 1. อธบายความหมาย และ ความส าคญของจตอาสา และการบรการ ๒. อธบายหลกการของ จตอาสา และการบรการ ๓. ยกตวอยางกจกรรม จตอาสา และการใหบรการ ของลกเสอ กศน. ๔. น าเสนอผลการปฏบตตน ในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสาและ การใหบรการอยางนอย 4กจกรรม






พบกลม


๑. จตอาสา และการบรการ ๑.๑ ความหมายของจตอาสา ๑.๒ ความส าคญของจตอาสา ๑.๓ ความหมายของการบรการ ๑.๔ ความส าคญของการบรการ ๒. หลกการของจตอาสา และ การบรการ ๒.๑ หลกการของจตอาสา ๒.๒ ประเภทของจตอาสา ๒.๓ หลกการของการบรการ ๒.๔ ประเภทของการบรการ ๓. กจกรรมจตอาสาและการ ใหบรการของลกเสอ กศน๔. การปฏบตตนในฐานะลกเสอ กศน. เพอเปนจตอาสาและการใหบรการ

279

หวเรอง ๘. การเขยน โครงการเพอ พฒนาชมชนและ สงคม ตวชวด 1. อธบายความหมาย ความส าคญของโครงการ ๒. จ าแนกลกษณะของ โครงการ ๓. ระบองคประกอบของ โครงการ ๔. อธบายขนตอนการเขยน โครงการ ๕. บอกขนตอนการ ด าเนนงานตามโครงการ ๖. อภปรายผลการ ปฏบตงานตามโครงการ และการเสนอผลการ ด าเนนงานตอทประชม






พบกลม


๑. โครงการเพอพฒนาชมชนและ สงคม ๑.๑ ความหมายของโครงการ ๑.๒ ความส าคญของโครงการ ๒. ลกษณะของโครงการ ๓. องคประกอบของโครงการ ๔. ขนตอนการเขยนโครงการ ๕. การด าเนนการตามโครงการ ๖. การสรปรายงานผลการ ด าเนนงานโครงการเพอเสนอ ตอทประชม

280

หวเรอง ๙. ทกษะลกเสอ ตวชวด 1. อธบายความหมายและ ความส าคญของแผนท - เขมทศ ๒. อธบายสวนประกอบ ของเขมทศ ๓. อธบายวธการใช Google Map และ Google Earth ๔. อธบายความหมายและ ความส าคญของเงอนเชอก และการผกแนน ๕. ผกเงอนเชอกไดและ บอกชอเงอนอยางนอย 7 เงอน ๖. สาธตวธการผกแนน อยางนอย 2 วธ






พบกลม


๑. แผนท - เขมทศ ๑.๑ ความหมาย และความส าคญ ของแผนท ๑.๒ ความหมาย และความส าคญ ของเขมทศ ๒. วธการใชแผนท – เขมทศ ๒.๑ วธการใชแผนท ๒.๒ วธการใชเขมทศ ๓. การใช Google Map และ Google Earth ๔. เงอนเชอกและการผกแนน ๔.๑ ความหมายของเงอนเชอก และการผกแนน ๔.๒ ความส าคญของเงอนเชอก และการผกแนน ๔.๓ การผกเงอนเชอกและ การผกแนน

281

หวเรอง ๑๐. ความปลอดภยใน การเขารวม กจกรรมลกเสอ ตวชวด 1. บอกความหมาย ความส าคญของความ ปลอดภยในการเขารวม กจกรรมลกเสอ ๒. บอกหลกการ วธการเฝา ระวงเบองตน ในการเขา รวมกจกรรมลกเสอ ๓. อธบายสถานการณหรอ โอกาสทจะเกดความ ไมปลอดภยในการเขารวม กจกรรมลกเสอ






พบกลม


๑. ความปลอดภยในการเขารวม กจกรรมลกเสอ ๑.๑ ความหมายของความปลอดภย ในการเขารวมกจกรรมลกเสอ ๑.๒ ความส าคญของความ ปลอดภยในการเขารวมกจกรรม ลกเสอ ๒. หลกการ วธการในการเฝาระวง เบองตน ในการเขารวมกจกรรม ลกเสอ ๓. การชวยเหลอเมอเกดเหตความ ไมปลอดภยในการเขารวมกจกรรม ลกเสอ ๔. การปฏบตตนตามหลกความ ปลอดภย

282

หวเรอง ๑๑. การปฐมพยาบาล ตวชวด 1. อธบายความหมาย และ ความส าคญของการปฐม พยาบาล ๒. อธบายและสาธตวธการ ปฐมพยาบาลกรณตาง ๆ อยางนอย 3 วธ ๓. อธบายวธการวด สญญาณชพ และการ ประเมนเบองตน ๔. สาธตวธการชวยชวตขน พนฐาน






พบกลม


๑. การปฐมพยาบาล ๑.๑ ความหมายของการ ปฐมพยาบาล ๑.๒ ความส าคญของการ ปฐมพยาบาล ๑.๓ หลกการของการ ปฐมพยาบาล ๒. วธการปฐมพยาบาลกรณตางๆ ๓. การวดสญญาณชพและการ ประเมนเบองตน ๔. วธการชวยชวตขน พนฐาน

283

หวเรอง ๑๒. การเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย ตวชวด 1. อธบายความหมายของ การเดนทางไกล ๒. อธบายความหมายของ การอยคายพกแรม ๓. อธบายการใชเครองมอ ส าหรบชวตชาวคาย ๔. อธบายวธการจดการ คายพกแรม






พบกลม


๑. การเดนทางไกล ๑.๑ ความหมายของการเดน ทางไกล ๑.๒ วตถประสงคของการเดน ทางไกล ๑.๓ หลกการของการเดนทางไกล ๑.๔ การบรรจเครองหลงส าหรบ การเดนทางไกล ๒. การอยคายพกแรม ๒.๑ ความหมายของการอยคาย พกแรม ๒.๒ วตถประสงคของการอยคาย พกแรม ๒.๓ หลกการของการอยคาย พกแรม ๓. ชวตชาวคาย ๓.๑ เครองมอ เครองใช ทจ าเปน ส าหรบชวตชาวคาย ๓.๒ การสรางครวชาวคาย ๓.๓ การสรางเตาประเภทตาง ๆ ๓.๔ การประกอบอาหาร แบบชาวคาย ๓.๕ การกางเตนท และการ เกบเตนทชนดตาง ๆ ๔. วธการจดการคายพกแรม ๔.๑ การวางผงคายพกแรม ๔.๒ การสขาภบาลในคายพกแรม

284

หวเรอง ๑๓. การฝกปฏบตการ เดนทางไกล อยคายพกแรม และ ชวตชาวคาย ตวชวด 1. วางแผนและปฏบต กจกรรมการเดนทางไกล อยคายพกแรม และชวตชาวคาย ทกกจกรรม ๒. ใชชวตชาวคายรวมกบ ผอนในคายพกแรมไดอยาง สนกสนานและมความสข






พบกลม


กจกรรมการเดนทางไกลอยคายพกแรม และชวตชาวคาย ๑. กจกรรมเสรมสรางคณธรรม และ อดมการณลกเสอ ๒. กจกรรมสรางคายพกแรม ๓. กจกรรมชวตชาวคาย ๔. กจกรรมฝกทกษะลกเสอ ๕. กจกรรมกลางแจง ๖. กจกรรมนนทนาการและชมนม รอบกองไฟ ๗. กจกรรมนา เสนอผลการ ด าเนนงาน ตามโครงการทได ด าเนนการมากอนการเขาคาย

285

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระกำรพฒนำสงคม รำยวชำ ลกเสอ กศน. สค ๓๒๐๓๕ ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกตหวเรอง ลกเสอ กศน. กบ การพฒนา

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำร

เรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร

กำรวดและประเมนผล

๑๕ ๑. อธบายความเปนมา และ ความส าคญของลกเสอ กศน. ๒. อธบายลกเสอ กศน. กบการพฒนา ๓. ระบบทบาทหนาทของ ลกเสอ กศน. ทมตอตนเอง ครอบครว ชมชนและสงคม ๔. ระบบทบาทหนาทของ ลกเสอ กศน. ทมตอ สถาบนหลกของชาต

๑. ลกเสอ กศน. ๑.๑ ความเปนมา

ของลกเสอ กศน ๑.๒ ความส าคญ

ของลกเสอ กศน.

๒. ลกเสอ กศน.กบการพฒนา ๓. บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอตนเองครอบครว ชมชน และสงคม ๔. บทบาทหนาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบน หลกของชาต

ขนท ๑ ก ำหนดสภำพปญหำ -ครและผเรยนรวมกนวเครำะหปญหำและ ใหนกศกษำ ศกษำเรองลกเสอ กศน.กบ กำรพฒนำ,ควำมเปนมำของลกเสอ กศน,ควำมส ำคญของลกเสอ กศน. ขนท ๒ แสวงหำควำมร -ผเรยนศกษำคนควำควำมรดวยตนเอง จำกแหลงเรยนร/สอ เรองลกเสอ กศน.กบ กำรพฒนำ,ควำมเปนมำของลกเสอ กศน,ควำมส ำคญของลกเสอ กศน. ขนท ๓ กำรปฏบตน ำไปใช -ผเรยนสรป/ท ำรำยงำน/แบบบนทก ท ไดมำจำกกำรคนควำหำควำมรดวยตนเอง และน ำมำแลกเปลยน อภปรำยกบเพอนได ขนท ๔ กำรประเมนผลก ำรเรยนร -ครประเมนผลกำรเรยนของผเรยนจำก กำรสรป/ท ำรำยงำน/แบบบนทก

๑. ใบความร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทความจากอนเตอรเนต ๔. ใบงำน

- การสงเกต - การซกถาม - การมสวนรวม - การตรวจผลงาน - บนทกการเรยนร

286


วชาลกเสอ กศน. รหสวชา สค32035 ระดบมธยมศกษาตอนปลาย เรอง ลกเสอ กศน. กบการพฒนา

ความเปนมาของลกเสอ กศน. การลกเสอไทย ไดถอก าเนดขนโดยองคพระมหากษตรยไทย และมความเจรญ รดหนาสบมากกวา

307 ป อยางทรงคณคาซงเปนพระราชมรดกอนลาคายงทพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดพระราชทาน ปวงชนชาวไทย ตอมาสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 มพระบรมราโชบายดานการศกษากบความมนคงมพระราชประสงคเหนคนไทยมวนย รหนาทมความรบผดชอบ สรางวนยโดยกจกรรมลกเสอ เนตรนาร ความสาคญของลกเสอ กศน.

ลกเสอ กศน. ยดมนในอดมการณรวมกน มวตถประสงค หลกการ วธการ การลกเสอ เปนขบวนการเรยนรรวมกนการฝกอบรมรวมกน การชวยเหลอซงกนและกน ความพรอมในการประพฤตปฏบตตน ตามคตพจนของลกเสอวสามญ“บรการ”

บทบาทหนาทลกเสอ กศน.

บทบาทของลกเสอ กศน. ทมตอสถาบนหลกของชาต

ตวอยางกจกรรมทเกยวของ

ชาต การเปนพลเมองด การเสรมสรางคานยม ความซอ ศาสนา การประพฤตปฏบตตนตามหลกศาสนา

การไมลบหลศาสนาหรอลทธความเชออน พระมหากษตรย การประพฤตปฏบตตนตามรอยพระยคลบาท

287

ใบงำน

๑. อธบายความเปนมาและความสาคญของลกเสอ กศน. ตอบ ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................................................................................................... ................................... ............................................................................................... ............................................................................... .............................................................................................................................................................................. ...................................................................... ....................................................................................................... ................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ..................................................................... ......................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................. ๒.บทบ าทและหนาทของลกเสอทมตอตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม ตอบ .................................................................................................. ........................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ........................................................ .................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .......................................................................................................................................................................... .... ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................................................. ................. ................................................................................................................. .............................................................

288

เฉลยใบงำน ขอท ๑. ตอบ การลกเสอไทย ไดถอก าเนดขนโดยองคพระมหากษตรยไทย และมความเจรญ รดหนาสบมากกวา 307 ปอยางทรงคณคาซงเปนพระราชมรดกอนล าคายง ทพระบาทสมเดจพระรามาธบดศรสนทรมหาวชราวธ พระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดพระราชทาน ปวงชนชาวไทย ตอมาสมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร รชกาลท 10 มพระบรมราโชบายดานการศกษากบความมนคงมพระราชประสงคเหนคนไทยมวนย รหนาทมความรบผดชอบ สรางวนยโดยกจกรรมลกเสอ เนตรนาร ความส าคญของลกเสอ กศน. ตอบ ลกเสอ กศน. ยดมนในอดมการณรวมกน มวตถประสงค หลกการ วธการ การลกเสอ เปนขบวนการเรยนรรวมกนการฝกอบรมรวมกนการชวยเหลอซงกนและกนความพรอมในการประพฤตปฏบตตน ตามคตพจนของลกเสอวสามญ คอ“บรการ” ขอท ๒. บทบาทหนาทของลกเสอ ตวอยางกจกรรมทเกยวของ

ทมตอตนเอง เผยแพรความรประชาธปไตย

ทมตอครอบครว เชอฟงค าสงของบดา มารดา ดวยความเคารพ

ยอมรบไปปฏบต

ทมตอชมชนและสงคม ชวยดแล ปองกน อนรกษปาไม

289


ครงท ………….. วนท……. เดอน ……………. พ.ศ………….. กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................………………………………………………………………………………… ………………………………………………................………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….................………………………………………………………………………… …………………………………………………………………….................…………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………................………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………................……………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......................................................………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................……………………………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

290

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๖

291

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระสำระกำรพฒนำสงคม รำยวชำ ลกเสอ กศน. สค ๓๒๐๓๕ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน ๓ หนวยกต

หวเรองการเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคม

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลง

เรยนร การวดและประเมนผล

๑๖ ๑. อธบำยควำมหมำย ควำมส ำคญของโครงกำร ๒. จ ำแนกลกษณะของ โครงกำร ๓. ระบองคประกอบของ โครงกำร ๔. อธบำยขนตอนกำรเขยน โครงกำร ๕. บอกขนตอนกำร ด ำเนนงำนตำมโครงกำร ๖. อภปรำยผลกำร ปฏบตงำนตำมโครงกำร และกำรเสนอผลกำร ด ำเนนงำนตอทประชม

๑. โครงกำรเพอพฒนำชมชนและ สงคม ๑.๑ ควำมหมำยของโครงกำร ๑.๒ ควำมส ำคญของโครงกำร ๒. ลกษณะของโครงกำร ๓. องคประกอบของโครงกำร ๔. ขนตอนกำรเขยนโครงกำร ๕. กำรด ำเนนกำรตำมโครงกำร ๖. กำรสรปรำยงำนผลกำร ด ำเนนงำนโครงกำรเพอเสนอ ตอทประชม

ขนท ๑. ก ำหนดปญหำ -ครและผเรยนรวมกนวเครำะหปญหำและ ใหนกศกษำ ศกษำเรองกำรเขยนโครงกำรเพอพฒนำชมชนและสงคม, ขนท ๒. แสวงหาความร -ผเรยนศกษำคนควำควำมรดวยตนเองจำกแหลงเรยนร/สอ เรองกำรเขยนโครงกำรเพอพฒนำชมชนและสงคม ขนท ๓ การปฏบตน าไปใช -ผเรยนสรป/ท ำรำยงำน/แบบบนทก ทไดมำจำกกำรคนควำหำควำมรดวยตนเองและน ำมำแลกเปลยน อภปรำยกบเพอนได ขนท ๔ การประเมนผลการเรยนร -ครประเมนผลกำรเรยนของผเรยนจำก กำรสรป/ท ำรำยงำน/แบบบนทก

๑. ใบควำมร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทควำมจำกอนเตอรเนต ๔. ใบงำน

- กำรสงเกต - กำรซกถำม - กำรมสวนรวม - กำรตรวจผลงำน - บนทกกำรเรยนร

292

ใบควำมร โครงกำรเพอพฒนำชมชนและสงคม 1.1 ความหมายของโครงการ โครงการ หมายถง กระบวนการท างานทประกอบไปดวยหลาย ๆ กจกรรม ซงมการท าโครงการเปนตามขนตอน ความจ าเปน มการก าหนดวตถประสงค มเปาหมาย ระยะเวลา สถานท วธด าเนนการ งบประมาณ ผลทคาดวาจะไดรบ รวมทงการประเมนผลการ ด าเนนงานตามโครงการ 1.2 ความส าคญของโครงการ มดงน 1. ชวยใหการด าเนนงานสอดคลองกบนโยบายหรอความตองการของผรบผดชอบ หรอหนวยงานทเกยวของ 2. ชวยใหการด าเนนงานนนมทศทางทชดเจน และมประสทธภาพ 3. ชวยชใหเหนถงสภาพปญหาของชมชนทจ าเปนตองใหบรการ 4. ชวยใหการปฏบตงาน สามารถด าเนนงานไดตามแผนงาน 5. ชวยใหแผนงานมความชดเจนโดยคณะกรรมการหรอบคคลทเกยวของ มความเขาใจและรบรสภาพปญหารวมกน 6. ชวยใหแผนงานมทรพยากรใชเพยงพอเหมาะส าหรบการปฏบตงานจรงเพราะ โครงการมรายละเอยดเพยงพอ 7. ชวยลดความขดแยงและขจดความซาซอนในหนาททรบผดชอบของกลม บคคล หนวยงาน เพราะโครงการจะมผรบผดชอบเปนการเฉพาะ 8. เสรมสรางความเขาใจอนดและรบผดชอบรวมกนตามความรความสามารถ ของแตละบคคล 9. สรางความมนคงใหกบแผนงานและผรบผดชอบมความมนใจในการท างาน มากขน 10. ชวยใหงานด าเนนการไปสเปาหมายไดเรวขน ลกษณะของโครงกำร โครงการเปนสวนประกอบทส าคญของแผนพฒนาทกระดบ ลกษณะของโครงการ ตองมจดมงหมาย มเปาหมายการปฏบตงานทมระยะเวลาด าเนนการชดเจน ระบความตองการ งบประมาณ หรอผมสวนเกยวของมการคาดการณผลทจะเกดขนเมอการด าเนนงานโครงการเสรจ ประเภทของโครงการ มดงน 1. โครงการทมระยะเวลาเปนตวก าหนด ไดแก 1.1 โครงการระยะสน หมายถง โครงการทมระยะเวลาการด าเนนงาน หรอ ก าหนดเวลาด าเนนการ ไมเกน 2 ป 1.2 โครงการระยะปานกลาง หมายถง โครงการทมระยะเวลาการด าเนนงาน หรอก าหนดเวลาด าเนนการตงแต - 5 ป 1.3 โครงการระยะยาว หมายถง โครงการทมระยะเวลาการด าเนนงาน หรอก าหนดเวลาด าเนนการตงแต ป ขนไป 2. โครงการทมลกษณะงานเปนตวก าหนด ไดแก 2.1 โครงการเดม หรอโครงการตอเนอง คอโครงการทมลกษณะตอเนอง

293

จากปทผานมาอาจเปนโครงการทไมสามารถด าเนนการใหแลวเสรจไดในปเดยว หรอโครงการท ตองมการด าเนนงานตอเนอง หรอตอยอดขยายผลไปสกลมเปาหมายอนๆ ไดเชนปทผานมาไดม การจดอบรม “ลกเสอกบการดแลเยยวยาชวยเหลอผเกยวของกบยาเสพตดส าหรบนกศกษา มธยมศกษาตอนตน” ในปการศกษา 2560 ซงในป กอาจมการด าเนนงานโครงการ ในลกษณะเดยวกนแตเนนการขยายผลจ านวนกลมเปาหมายใหเพมมากขน เมอเทยบกบผลการ ด าเนนงานในปกอนหนา โดยใชวธการด าเนนงานโครงการตามรปแบบเดม 2.2 โครงการใหม คอ โครงการทจดท าขนใหม กำรเขยนโครงกำรเพอพฒนำชมชนและสงคม ขนตอนการเขยนโครงการ ขนตอนการเขยนโครงการ ขนตอนการเขยนโครงการ มดงน

1. ส ารวจชมชนและสงคม เปนการศกษาขอมลเกยวกบลกษณะ สภาพปญหาตาง ๆ ทมอยในชมชน เพอน าขอมลเหลานนมาวเคราะหและก าหนดแนวทางการพฒนา การแกปญหา โดยการศกษา สภาพปญหา และสาเหตของปญหา เพอหาวธการ คดคน วธการพฒนา และ สาเหตของปญหา โดยชวธการส ารวจขอมลท หลากหลาย เชน การสงเกต การศกษาภมหลง ของชมชน การสมภาษณ การสอบถาม การท าเวทประชาคม ฯลฯ เปนตน

2. ตรวจสอบขอมล หลงจากทมการส ารวจขอมลชมชนและน าขอมลมา สรปเรยบรอยแลว เพอความ ถกตอง ชดเจนของขอมลดงกลาว ควรจดใหมเวทเพอการ ตรวจสอบขอมล โดยกลมเปาหมายทใหขอมล ทส ารวจมาไดมความถกตองสมบรณยงขน

3. น าขอมล ทไดหลงจากตรวจสอบเรยบรอยแลว มาวเคราะห พรอมจดล าดบ ความส าคญเพอจ าแนก ความสามารถในการจดท าโครงการ

4. การก าหนดแนวทางการด าเนนงานเพอพฒนาและแกปญหาชมชนและสงคม เมอผรบผดชอบโครงการได ส ารวจชมชนและสงคม ด าเนนการวเคราะหสภาพปญหาของชมชน และสงคม และผลสรปการวเคราะหของ สภาพปญหาชมชนและสงคมแลว กตองมาก าหนด แนวทางการด าเนนงานเพอแกไขปญหาชมชนและสงคมวา ชมชนและสงคมนน ๆ มสภาพปญหา เปนอยางไร มความตองการอยางไร แลวจงก าหนดแนวทางแกไขตาม สภาพปญหานน หรอ เขยนแนวทางเพอสนองความตองการของชมชนและสงคมนน ๆ ทงน ควรเขยนในลกษณะของ โครงการ เพอด าเนนการ ในการก าหนดแนวทางการด าเนนงานเพอแกไขปญหาชมชนและสงคมควรขอความรวมมอจากบคคล หนวยงานทมสวนเกยวของกบเรองทจะด าเนนการแกไขปญหาหรอพฒนาไดเขามารวมในการก าหนดแนวทางการด าเนนงาน หรอรวมกนเขยนโครงการดวย

5. การเขยนและเสนอขออนมตโครงการการเขยนโครงการ ผ เขยนโครงการ ตองน าขอมลจากการศกษา สภาพปญหาของชมชนและสงคม และขอมลทไดจากการก าหนด แนวทางการด าเนนงานมาใชเปนขอมลประกอบในการเขยนโครงการ ซงการเขยนโครงการ ควรเขยนใหเปนไปตามรปแบบขององคประกอบการเขยนโครงการ (ดงตวอยาง)

294

ตวอยำงโครงกำร 1. ชอโครงการ โครงการอนรกษสงแวดลอม (กจกรรมปลกตนไมในทสาธารณะ) 2. หลกการและเหตผล ดวยสภาพในปจจบนมจ านวนประชากรเพมมากขนท าใหทรพยากรตาง ๆ ทมอยถกใชไป อยางสนเปลองจนนาวตก สภาพตนไมถกท าลายลง บานเมองขยายตวออกไปอยางรวดเรว ท าใหประชาชนทอาศยอยในชมชนในเมองขาดรมเงาจากตนไมส าหรบพกผอนหยอนใจ ดงนน จงควรสงเสรมใหมการปลกตนไม เพอใหเกดสภาพแวดลอมทรมรนรมเยน เพอชวยรกษา สภาพแวดลอมทางธรรมชาตทางออม รวมทงยงเปนการฝกใหลกเสอเกดความรกและหวงแหน ในตนไม จงเหนสมควรใหม โครงการ/โครงงานนขน 3. วตถประสงค 3.1 เพอใหมตนไมเปนรมเงาส าหรบพกผอนหยอนใจ 3.2 เพอใหลกเสอตระหนกถงความส าคญของตนไมวามประโยชนตอมนษยและสตว 3.3 ใหลกเสอไดมโอกาสบ าเพญประโยชนตอชมชนและสงคม 3.4 ฝกใหลกเสอมทกษะในการปลกตนไมยงขน 4. เปาหมาย 4.1 เชงปรมาณ ลกเสอปลกตนไมอยางนอยคนละ 1 ตน 4.2 เชงคณภาพ ลกเสอมสวนรวมในการปลกตนไม 5. วธด าเนนงาน 5.1 ประชมวางแผนการปลกตนไมรวมกบสมาชกกองลกเสอ กศน. 5.2 ตดตอของพนธกลาไมจากศนยเพาะช ากลาไม 5.3 จดสภาพแวดลอมบรเวณทจะปลกตนไม ตดปายโฆษณาใหบคคลทวไปทราบและ ขอความรวมมอในการบ ารงรกษาตนไม 5.4 ใหลกเสอจดเตรยมเครองมอ และอาหารไปใหพรอม 5.5 ลงมอปฏบตการ 5.6 สรปและประเมนผล 6. สถานท สวนสาธารณะ วด หรอโรงเรยน 7. ระยะเวลา ระหวางเดอนพฤษภาคม ถง เดอนมถนายน 8. งบประมาณ ใชเงนบรจาค จ านวน 3,000 บาท 9. ผรบผดชอบโครงการ ผเสนอโครงการรวมกบสมาชกกองลกเสอ กศน. 10. หนวยงานทเกยวของ ศนยเพาะช ากลาไม

295

11. การตดตาม ประเมนผล สงเกตพฤตกรรมของลกเสอ กศน. 12. ผลทคาดวาจะไดรบ จะมตนไมเพมขนจ านวนหนง บรเวณดงกลาวจะมรมเงาของตนไมส าหรบพกผอนหยอนใจ 13. ผประสานงานโครงการ ............................................................................................................................. ......................... ............................................................................................ .......................................................... ลงชอ ...........................................ผเสนอโครงการ

(.............................................) หวหนานายหมลกเสอ กศน. อ าเภอ/เขต....................... ลงชอ..............................................ทปรกษาโครงการ

(...........................................) คร กศน. ต าบล ผก ากบกองลกเสอ

ลงชอ................................................ ผเหนชอบโครงการ (…………………………….…………) คร..............................................

ผก ากบกลมลกเสอ ลงชอ................................................ผอนมตโครงการ

(.......................................) ผอ านวยการศนย กศน. อ าเภอ/เขต............................ ผอ านวยการลกเสอ กศน. อ าเภอ/เขต....................

296

กำรด ำเนนงำนตำมโครงกำร

การด าเนนงานตามโครงการ เปนการด าเนนงานหลงจากทโครงการไดรบ ความเหนชอบ หรออนมตใหด าเนนงานตามโครงการทเขยนเสนอไว โดยด าเนนงานใหเปนไป ตามแนวทางการด าเนนงาน หรอ วธด าเนนการ หรอกจกรรมทเขยนไวในโครงการ ซงควร ด าเนนงานใหเปนไปตามแผนงาน ขนตอนทเขยนไว เปนไปตามระยะเวลาทก าหนด โดยค านงถง ผลทควรเกดขนตามวตถประสงคของโครงการทก าหนดไว ทงน การด าเนนงานโครงการควรมขนตอน ดงน

1. ด าเนนการทบทวน หรอท าความเขาใจรายละเอยดทเขยนไวในโครงการทไดรบ การอนมตใหด าเนนการโดยการมสวนรวมของผรบผดชอบโครงการ หรอผมสวนเกยวของ เพอการสรางความเขาใจกอนการด าเนนงาน

2. ใหผรบผดชอบโครงการ ด าเนนงานตามวธด าเนนการ หรอ กจกรรมทปรากฏ อย ในโครงการทไดรบอนมตโดยค านงถงผลทคาดวาจะไดรบ ซงควรสอดคลองกบวตถประสงคของโครงการ

๒. แผนทจะชวยใหเขาใจถงขอมลพนฐานของสภาพลกษณะภมประเทศเบองตน ของสถานทในแตละแหง ชวยใหสามารถวางแผนในการเดนทางไดอยางเหมาะสม

3. เมอด าเนนงานตามโครงการเสรจสนแลว ควรจดใหมการประเมนผลการ ด าเนนงานโครงการตาม รปแบบหรอแนวทางทก าหนดไวในโครงการ

4. เมอประเมนผลการด าเนนงานเสรจเรยบรอยแลว ใหผรบผดชอบโครงการ จดท ารายงานผลการ ด าเนนงานโครงการเสนอตอผทเกยวของ หรอผอนมตโครงการตอไป กำรสรปรำยงำนผลกำรด ำเนนงำนโครงกำรเพอเสนอตอทประชม หลงจากทผเรยนไดปฏบตตามโครงการเรยบรอยแลวจะตองสรปผลการ ด าเนนงานวาเปนอยางไรดงนน การสรปรายงานผลการด าเนนงานควรประกอบดวยเนอหาท ส าคญดงตอไปน

1. ผลการด าเนนงานทสอดคลองกบวตถประสงค หรอผลทเกดขนตาม “ผลทคาดวา จะไดรบ” ทเขยนไวในโครงการ 2. ปญหาและอปสรรคทเกดขนระหวางการด าเนนงานตามโครงการ โดยใหระบ ปญหาและอปสรรคทเกดขนพรอมแนวทางแกไขเพอปองกนไมใหปญหาหรออปสรรคเหลานน เกดขนอก 3. ขอเสนอแนะ เปนการเขยนขอเสนอแนะแนวทางเพอจะท าใหการปฏบตงาน โครงการในครงตอไปประสบผลส าเรจไดงายขน ทงน การสรปรายงานผลการด าเนนงานโครงการ เพอน าเสนอผลตอทประชม สามารถจดท าไดตามองคประกอบ ดงน 1. สวนน า เปนสวนแรกของรายงาน ซงควรประกอบดวย 1.1 ปก ควรมทงปกนอก และปกใน ซงมเนอหาซากน 1.2 ค าน า หลกการเขยนค าน าทดจะตองท าใหผอานเกดความสนใจ ตองการ ทจะอานเนอหาสวนตาง ๆ ทปรากฏอยในรายงาน 1.3 สารบญ หมายถง การระบหวขอส าคญในเลมรายงาน โดยตองเขยน เรยงล าดบตามเนอหาของรายงาน พรอมระบเลขหนา 2. สวนเนอหา ประกอบดวยสวนตางๆดงน

297

2.1 หลกการและเหตผลของโครงการ หรอความเปนมาและความส าคญของโครงการ 2.2 วตถประสงค 2.3 เปาหมายของโครงการ 2.4 วธด าเนนการ หรอกจกรรมทไดด าเนนงานตามโครงการเปนการเขยนถง ขนตอนการด าเนนงานโครงการแตละขนตอนตามทไดปฏบตจรง วามการด าเนนการอยางไร 2.5 ผลทเกดขนจากการด าเนนงานโครงการเปนการเขยนผลการด าเนนงาน ทเกดขนจรง ซงเปนผลมาจากการด าเนนงานโครงการ 2.6 ขอเสนอแนะจากการด าเนนงานโครงการ (เปนการเสนอความคดเหนท เปนประโยชนตอผอาน หรอตอการด าเนนงานโครงการในครงถดไป) 2.7 ภาคผนวก (ถาม) เชน รปภาพจากการด าเนนงานโครงการ แบบสอบถาม หรอเอกสารทเกดขนจากการด าเนนงานโครงการ เปนตน ทงน เมอจดท ารปเลมรายงานผลการด าเนนงานโครงการ เสรจสนแลว ใหน า รปเลมรายงานสง/เสนอตอผทอนมตโครงการ หรอผทเกยวของเพอรบทราบผลการด าเนนงาน โครงการ ตอไป นอกจากน การเสนอผลการด าเนนงานโครงการ บางหนวยงาน หรอบางโครงการ ผอนมตโครงการ อาจมความประสงคใหผรบผดชอบโครงการน าเสนอโครงการในลกษณะของ การพดสอสาร ใหผทเกยวของไดรบทราบ ผรบผดชอบโครงการหรอผน าเสนอ จงควรม การเตรยมความพรอมและปฏบต ดงน 1. ผน าเสนอควรมการส ารวจตนเองเพอเตรยมความพรอมใหกบตนเอง ทงในเรอง ของบคลกภาพ การแตงกายทเหมาะสม และการท าความเขาใจกบเนอหาทจะน าเสนอเปนอยางด หากมผน าเสนอมากกวา 1 คน ควรมการเตรยมการโดยการแบงเนอหารบผดชอบในการน าเสนอ เพอใหการน าเสนอเกดความตอเนอง ราบรน 2. กลาวทกทาย/สวสดผฟง โดยเรมกลาวทกทายผอาวโสทสดแลวเรยงล าดบ รองลงมาจากนนแนะน าตนเอง แนะน าสมาชกในกลม และแนะน าชอโครงการ 3. พดดวยเสยงทดงอยางเหมาะสม ไมเรว และไมชาเกนไป 4. หลกเลยงการอาน แตควรจดเฉพาะหวขอส าคญๆเพอใชเตอนความจ า ในขณะทพดรายงาน โดยผน าเสนอควรจดความคดอยางเปนระบบ และน าเสนออยางตรงไปตรงมา ดวยภาษาทชดเจนและเขาใจงายเปนธรรมชาต 5. ผน าเสนอควรรกษาเวลาของการน าเสนอ โดยไมพดวกไปวนมาหรอพดออก นอกเรองจนเกนเวลา 6. รจกการใชทาทางประกอบการพดพอสมควร 7. ควรมสอประกอบการน าเสนอ เพอใหการน าเสนอมความนาสนใจ นาเชอถอ และเพอความสมบรณในการน าเสนอผลการด าเนนงานโครงการ และควรเปดโอกาสใหผฟงได ซกถามเพมเตม เพอความเขาใจในกรณทผฟงมขอสงสย

298

ใบงำน

ใหผร ยนเขยนโครงการเพอพฒนาชมชนและสงคมของต าบลตนเอง 1 โครงการและสามารถน าโครงการนนไปพฒนาต าบลตนเองได ตามตวอยางโครงการทเรยน

299


กจกรรมการเรยนร ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………………………………… ……………………………………...................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………..................…………………………………………………………………………………………… …………………………………….................…………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………................…………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………................……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………................…………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................…………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................................………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….....................................……………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..

ขอคดเหนของผอ านวยการสถานศกษา …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....................................…………………………………………………………………

ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

300

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๗

301

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระกำรพฒนำสงคม รำยวชำ ลกเสอ กศน. สค ๓๒๐๓๕ ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน ๓ หนวยกต

หวเรองทกษะลกเสอ


๑๗ ๑. อธบำยควำมหมำยและ ควำมส ำคญของแผนท – เขมทศ ๒. อธบำยสวนประกอบ ของเขมทศ

๑. แผนท - เขมทศ ๑.๑ ควำมหมำย และควำมส ำคญ ของแผนท ๑.๒ ควำมหมำย และควำมส ำคญ ของเขมทศ ๒. วธกำรใชแผนท – เขมทศ ๒.๑ วธกำรใชแผนท ๒.๒ วธกำรใชเขมทศ

ขนท ๑. ก าหนดสภาพปญหา - ครอธบำยควำมหมำยและ ควำมส ำคญของแผนท – เขมทศ ขนท ๒. แสวงหาความร - ครและผเรยนรวมกนแลกเปลยนเรยนรเกยวกบกำรวธกำรใชแผนท – เขมทศ ๒.๑ วธกำรใชแผนท ๒.๒ วธกำรใชเขมทศ

๑. ใบควำมร ๒. หนงสอแบบเรยน ๓. บทควำมจำกอนเตอรเนต ๔. ใบงำน

- กำรสงเกต - กำรซกถำม - กำรมสวนรวม - กำรตรวจผลงำน - บนทกกำรเรยนร

302

ใบควำมร แผนท – เขมทศ

๑.๑ ความหมาย และความส าคญของแผนท แผนท คอ สงทแสดงรายละเอยดของภมประเทศบนพนผวโลกทงทมอยตาม ธรรมชาตและทมนษยสรางขน โดยจ าลองไวบนวตถพนราบดวยมาตราสวนใดมาตรา สวนหนง ซงรายละเอยดเหลานอาจแสดงดวยเสน ส และสญลกษณตาง ๆ เชน สทใชในแผนททางภมศาสตรไดแก สน าเงนแก แสดงถง ทะเล มหาสมทรทลกมาก สฟาออน แสดงถง เขตน าตน หรอไหลทวป สเขยว แสดงถง ทราบระดบตา สเหลอง แสดงถง ทราบระดบสง สแสด แสดงถง ภเขาทสงปานกลาง สแดง แสดงถง ภเขาทสงมาก สน าตาล แสดงถง ยอดเขาทสงมาก ๆ สขาว แสดงถง ยอดเขาทสงจนมหมะปกคลม สทใชในแผนททวไป ไดแก สด า ใชแทนรายละเอยดทเกดจากแรงงานมนษย ยกเวนถนน สแดง ใชแทนรายละเอยดทเปนถนน สน าเงน ใชแทนรายละเอยดทเปนนาหรอทางน า เชน ทะเล แมน า สเขยว ใชแทนรายละเอยดทเปนปาไม และบรเวณทท าการเพาะปลก สน าตาล ใชแทนลกษณะทรวดทรงความสง ความส าคญของแผนท

๑. ใชเปนเครองมอประกอบกจกรรมการเดนทางไกลของลกเสอ โดยแผนทจะให ขอมลเบองตนของพกดทศทางและต าแหนงของสถานทในการเดนทางในเบองตนทชดเจนขน

๒. แผนทจะชวยใหเขาใจถงขอมลพนฐานของสภาพลกษณะภมประเทศเบองตน ของสถานทในแตละแหง ชวยใหสามารถวางแผนในการเดนทางไดอยางเหมาะสม

๓. ความเขาใจในชนดของแผนทจะชวยใหรจกเลอกใชประโยชนจากแผนท ในแตละชนดไดอยางถก ตองเหมาะสม ชนดของแผนท

แผนทโดยทวไป แบงออกเปน ๓ ชนด ๑) แผนทแบนราบ แสดงพนผวโลก ความสงต า ใชแสดงต าแหนง ระยะทาง และเสนทาง ๒) แผนทภมประเทศ แสดงพนผวโลกในทางราบ ไมแสดงความสงต า ละเอยด กวาและใชประโยชน

ไดมากกวาแผนทแบนราบ ๓) แผนทภาพถาย ท าขนจากภาพถายทางอากาศ มความละเอยดและความ ถกตองมากกวาแผนท

ชนดอนมาก สามารถมองเหนสงตาง ๆ ตามธรรมชาต และสงทมนษย สรางขนอยางชดเจน นอกจากนยงแบง ชนดของแผนทตามลกษณะการใชงาน ตวอยาง เชน

- แผนททวไป เชน แผนทโลก แผนทประเทศตาง ๆ - แผนททรวดทรง หรอแผนทนน แสดงความสงตาของภมประเทศ - แผนททหาร เปนแผนทยทธศาสตร ยทธวธ - แผนทเดนอากาศ ใชส าหรบการบน เพอบอกต าแหนง และทศทางของเครองบน - แผนทเดนเรอ ใชในการเดนเรอ แสดงสนดอน ความลก แนวปะการง - แผนทประวตศาสตร แสดงอาณาเขตยคและสมยตาง ๆ - แผนทการขนสง แสดงการคมนาคมทางบก ทางเรอ ทางอากาศ ฯลฯ

สญลกษณในแผนท สญลกษณ SYMBOL) เปนเครองหมายทใชแทนรายละเอยดตาง ๆ ทปรากฏ อยบนพนผวโลก ฉะนน

เมออานแผนทจงควรตรวจดเครองหมายแผนทกอนเสมอ ทงนเพอจะ ปองกนมใหตความหมายสญลกษณตาง ๆ ผดพลาดได ในแผนทชด L 7017 (เปนล าดบชดของ แผนทมาตราสวน 1 : 50,000 ขนาดระวาง 15 x 15 ลปดา) จะแสดงสญลกษณ ดงน สญลกษณเปนจด (POINT SYMBOL) สญลกษณรปทรงเรขาคณต เชน วด โรงเรยน ศาลาทพก ทตงจงหวด ฯลฯ

303

แผนทสงเขปของลกเสอ

“แผนทสงเขป” คอ แผนทหรอรปภาพแผนท หรอเสนทางในการเดนทางแสดง รายละเอยดตาง ๆ ตามความตองการ แผนทสงเขปนจะใหความละเอยดถกตองพอประมาณ เทานน แผนทสงเขปของลกเสอ จะแสดงลกษณะภมประเทศทเดนชดทอยบรเวณ ใกลเคยงกบเสนทาง สงจ าเปนในการท าแผนทสงเขป คอ ตองใชเขมทศเปน และรระยะกาวของตน โดยทวไปคนปกตจะมความยาว 1 กาวเทากบ 75 เซนตเมตร เดนไดนาทละ 116 กาว เดนได ชวโมงละ 4 กโลเมตรโดยประมาณ ควำมหมำย และควำมส ำคญของเขมทศ

ความหมายของเขมทศ เขมทศ คอ เครองมอส าหรบใชหาทศทางหรอบอกทศทางในแผนท ความส าคญของเขมทศ เขมทศ มความส าคญในการบอกทศทส าคญทง 4 ทศ คอ ทศเหนอ ทศใต ทศตะวนออก และทศตะวนตก หรออาจจะบอกรายละเอยดเปน 8 ทศ 16 ทศ หรอ 32 ทศ กได ในกรณการเดนทางไกลของลกเสอ เขมทศเปนอปกรณทส าคญในการบอกทศทางไปส จดหมายปลายทาง หากกรณหลงปาหรอหลงทาง ลกเสอสามารถแจงพกดใหผชวยเหลอได วธกำรใชแผนท – เขมทศ

2.1 วธการใชแผนท วางแผนทในแนวราบบนพนทไดระดบ ทศเหนอของแผนทชไปทางทศเหนอ จดใหแนวตาง ๆ ในแผนทขนานกบแนวทเปนจรงในภมประเทศทกแนว 2.2 วธการใชเขมทศ เขมทศมหลายชนด เชน เขมทศตลบธรรมดา เขมทศขอมอ เขมทศแบบ เลนซาตก (Lensatic) และเขมทศแบบซลวา (Silva) เขมทศทใชในทางการลกเสอ คอ เขมทศแบบซลวาของสวเดน เปนเขมทศ และไมโปรแทรกเตอรรวมอยดวยกน ทวโลกนยมใชมาก ใชประกอบแผนทและหาทศทางไดด เหมาะสมกบลกเสอ เพราะใชงายและสะดวก สวนประกอบของเขมทศแบบซลวา

1. แผนฐานท าดวยวสดโปรงใส 2. ทขอบฐานมมาตราสวนเปนนว หรอเซนตเมตร 3. มลกศรชทศทางทจะไป 4. เลนสขยาย 5. ตลบเขมทศเปนวงกลมหมนไปมาได บนกรอบหนาปดของตลบเขมทศแบงมมออกเปน 360 องศา 6. ภายในตลบเขมทศตรงกลางมเขมแมเหลกสแดง ซงจะชไปทางทศเหนอเสมอ 7. ต าแหนงส าหรบตงมมและอานคาของมมอยตรงปลายลกศรชทศทาง

ขอควรระวงในกำรใชเขมทศ

1. จบถอดวยความระมดระวง เพราะหนาปดและเขมบอบบาง ออนไหวงาย

2. อยาใหตก แรงกระเทอนท าใหเสยได

3. ไมควรอานเขมทศใกลสงทเปนแมเหลกหรอวงจรไฟฟา

4. อยาใหเปยกนาจนขนสนม

5. อยาใหใกลความรอนเขมทศจะบดงอ

304

ใบงำน

อธบายความหมาย และความส าคญของแผนท............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................ .................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................ ................... แผนทมกชนดอะไรบาง ................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... ................................................................. สทใชในแผนททวไปมสอะไรบางใชแทนอะไรบางจงอธบาย............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................................ ...... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................. .................

305

ใบงำน อธบายความหมาย และความส าคญของเขมทศ ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................ สวนประกอบของเขมทศแบบซลวามอะไรบาง............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................. .............................................................................................................................. .............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................ ..................

.................................................................. ............................................................................................................อธบายขอควรระวงในการใชเขมทศซลวา............................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... ........................................................................ .

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................... ..........................................

......................................................................................... ................................................................................... .

306



ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

307

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๘

308

ตำรำงกำรวเครำะหสำระกำรเรยนรรำยวชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช 32005 ระดบมธยมศกษำตอนปลำย จ ำนวน 3 หนวยกต

มำตรฐำนกำรเรยนรระดบ สขภาพและสงแวดลอมมความสมพนธกน บคคลจะมสขภาพและสงแวดลอมทดไดนน นอกจากตองมพฤตกรรมสขภาพทด มวธการปองกนโรคทถกตองเหมาะสมแลว การอาศยอยในสภาพทมสงแวดลอมทดยงเปนปจจยส าคญทสงผลตอภาวะสขภาพ และปญหามลพษทเกดขนกบสงแวดลอม เปนปญหาส าคญทสงผลกระทบตอสขภาพของคนเรา โดยสรปแลวสงแวดลอมถอวามอทธพลตอสขภาพของมนษยเปนอยางมาก หวเรอง : 1. สขภำพกบสงแวดลอม ตวชวด : วเคราะหบทบาทและความรบผดชอบของบคคลทมตอการปองกนโรคการสรางเสรมสขภาพของครอบครวและชมชน



(กรต.)



1.1 สภาพแวดลอมกบการสงเสรมสขภาพ 1.2 วธจดสภาพแวดลอมของครอบครว และชมชนทเออตอการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ

309

หวเรอง : 2.การดแลสขภาพตนเองและผอน

ตวชวด : ประเมนสขภาพสวนบคคลเพอก าหนดกลวธลดความเสยงและน าไปใชในการสรางเสรมสขภาพของตนเองชมชนและสงคม



(กรต.)



1 ความหมายและความส าคญ ของการมสขภาพด 2 หลกการดแลสขภาพเบองตน การปองกนการสงเสรม การรกษาพยาบาลเบองตนและการฟนฟสขภาพ 3 แนะน าวธการออกก าลงกายทถกตองและมขนตอนทถกตอง การบรโภคอาหารทถกตามหลกโภชนาการและหลกอนามย การใชยาอยางถกตอง

หวเรอง : 3 สขภำพผบรโภค ตวชวด : อธบายเกยวกบสขภาพผบรโภค



(กรต.)



1 การเลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ 2 ขอมลขาวสาร ผลตภณฑ และบรการสขภาพ 3 สทธผบรโภคและกฎหมายทเกยวของ

310

หวเรอง : 4 กำรบรหำรจดกำรชวตเพอสขภำพ ตวชวด : วางแผนชวต ตรวจสอบและ ประเมนภาวะปรบพฤตกรรม เพอการมสขภาพทด






1 การวางแผนชวตเพอการสขภาพทด 2 การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ และการปรบพฤตกรรมสขภาพ

หวเรอง : 5 กำรสงเครำะหประยกตใชขอมลสำรสนเทศดำนสขภำพ ตวชวด :

1. การเลอกใชขอมล ขาวสารทางดานสขภาพไดอยางถกตอง 2. อธบายหลกการและวธการน าเสนอและเผยแพรขอมล สารสนเทศดานสขภาพความปลอดภย การ ออกก าลงกายและการเลนกฬา






1 แหลงขอมลสารสนเทศดานสขภาพ 2 วธแสวงหาและวธเลอกใชขอมลสารสนเทศดานสขภาพ

311

หวเรอง : 6 กำรมสต ตวชวด :

บอกวธการฝกสตประโยชนและประเมนระดบของการมสต



(กรต.)



1 วธการฝกสตแบบตาง ๆ 2 การประเมนระดบของการมสต

หวเรอง : 7 กำรพกผอนและนนทนำกำร ตวชวด : วเคราะหบทบาทและความรบผดชอบของบคคลทมตอการปองกนโรคการสรางเสรมสขภาพของครอบครวและชมชน



(กรต.)



1 ความหมายความส าคญของการพกผอนการใชเวลาวางและกจกรรมนนทนาการ 2 แหลงบรการนนทนาการ

หวเรอง : 8 กำรทดสอบและสรำงเสรมสมรรถภำพทำงกำยเพอสขภำพ ตวชวด : ประเมนสรางเสรมและด ารงสมรรถภาพทางกายและทางจตตามหลกการสรางเสรมมรรถภาพเพอสขภาพ






1 หลกและวธการเสรมสรางเสรมสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ 2 การทดสอบและประเมนสมรรถภาพทางกายเพอสขภาพ

312

หวเรอง :9 ควำมปลอดภยในชวต ตวชวด : ประเมนความเสยงตอสขภาพและแสวงหาแนวทางปองกนอนตรายเพอความปลอดภยในชวต



(กรต.)



1 ปจจยเสยงในการด ารงชวต 2 โรคตดตอทางเพศสมพนธ 3 อบตเหต

หวเรอง : 10 กำรปองกนหลกเลยงและทกษะกำรชวยฟนคนชพ ตวชวด : แสดงทกษะการใหความชวยเหลอเมอเกดสถานการณคบขนและการชวยฟนคนชพไดอยางถกตอง






1 การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ

313

แผนการจดการเรยนรรายวชา สาระความร พนฐาน รายวชา สขภาพและความปลอดภยในชวต รหสวชา ทช 32005

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จ านวน 3 หนวยกต

ครงท






1๘

การดแลสขภาพตนเองและผอน -ประเมนสขภาพสวนบคคลเพอก าหนดกลวธลดความเสยงและน าไปใชในการสรางเสรมสขภาพของตนเองชมชนและสงคม สขภาพผบรโภค -อธบายเกยวกบสขภาพผบรโภค การบรหารจดการชวตเพอสขภาพ -การบรหารจดการชวตเพอสขภาพ

แนะน าวธการออกก าลงกายทถกตองและมขนตอนทถกตอง การบรโภคอาหารทถกตามหลกโภชนาการหลกอนามยและการใชยาอยางถกตอง 1 การเลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ 1 การวางแผนชวตเพอการสขภาพทด 2 การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ และการปรบพฤตกรรมสขภาพ

ขนท 1 ก าหนดสภาพปญหาการเรยนร ๑. พดคยซกถามเกยวกบสขภาพในชวตของตนเองและสมาชกในครอบครว ขนท 2 แสวงหาขอมลและจดการเรยนร ๑.ใหผเรยนออกแบบการวางแผนการดแลสขภาพทเหมาะสมของตนเองและสมาชกในครอบครว ๒.ใหผเรยนบอกแนวคดในการเลอกใชภมปญญาไทยเพอสขภาพ ๓.ใหผเรยนวเคราะหสภาพปญหาเกยวกบสขภาพของตนเองและสมาชกในครอบครวพรอมหาแนวทางการปองกนอนตรายเพอความปลอดภยในชวต



314

ครงท


หวเรอง/ตวชวด

เนอหาสาระการเรยนร การจดกระบวนการเรยนร สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล

ความปลอดภยในชวต -ประเมนความเสยงตอสขภาพและแสวงหาแนวทางปองกนอนตรายเพอความปลอดภยในชวต การปองกนหลกเลยงและทกษะการชวยฟนคนชพ -แสดงทกษะการใหความชวยเหลอเมอเกดสถานการณคบขนและการ ชวยฟนคนชพไดอยางถกตอง

1 ปจจยเสยงในการด ารงชวต 2 โรคตดตอทางเพศสมพนธ 3 อบตเหต 1 การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟน คนชพ

ขนท 3 การปฏบตและการน าไปใช ๑. ครและผเรยนสรปสาระส าคญและน าความรทสอดคลองกบวถชวตไปเปนแนวทางในการด าเนนชวต ๒. รวบรวมใบงานทไดรบมอบหมายไวในแฟมสะสมงาน ขนท 4 การประเมนผลการเรยนร ๑. ครใหผเรยนสรปสาระส าคญตามมาตรฐานการเรยนร ๒. ประเมนผลการการจดกจกรรมการเรยนรโดยแบบทดสอบการเรยนร

315

ใบควำม แนะน ำวธกำรออกก ำลงกำยทถกตองและมขนตอนทถกตอง

การสงเสรมสขภาพเปนมตหนงทางสขภาพทมความส าคญมากทจะชวยใหเราด ารงชวตอยอยางปกตสข ในการสงเสรมสขภาพจะตองมความรความเขาใจ เกยวกบความหมายของมตสขภาพ เขาใจหลกและวธปฏบตในการสงเสรมสขภาพ เพอน าไปสการปฏบตในการสงเสรมสขภาพไดอยางถกตองการดแลสขภาพตนเองเปนกระบวนการทบคคลกระท ากจกรรมตางๆ ทเปนการสงเสรมสขภาพ การปองกนการเกดโรคและการเจบปวย การรกษาอาการผดปกตและการเจบปวยการดแลสขภาพตนเอง แบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ 1. การดแลสขภาพตนเองในภาวะปกต 2. การดแลสขภาพตนเองเมอรสกวาผดปกต 3. การดแลสขภาพตนเองเมอเจบปวยและไดรบการก าหนดวาเปนผปวย ประโยชนของกำรสงเสรมสขภำพ

1. มสขภาพดทงทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ท าใหด ารงชวตอยรวมกบคนอนในสงคมไดอยางปกตสข 2. โอกาสเกดโรค การเจบปวย และความผดปกตตางๆมนอยมาก 3. ไมเสยเวลาในการเรยน เนองจากไมเจบปวย

4. ไมเสยคาใชจายในการรกษาอาการเจบปวยตางๆ 5. มพฒนาการทางดานรางกายเปนไปตามปกต

การออกก าลงกายหมายถง การเคลอนไหวรางกาย หรอการกระตนใหสวนตางๆของรางกายท างานมากกวาภาวะปกตอยางเปนระบบระเบยบโดยค านงถงความเหมาะสมของเพศ วยและสภาพรางกายของแตละบคคลจนสงผลใหสวนตางๆของรางกายนนๆ มการเปลยนแปลงทดขน และสามารถด ารงชวตไดอยางเปนสขและมคณภาพหลกปฏบตเพอน ามาใชในการวางแผนและจดเวลาในการออกก าลงกาย

1. ยดหลก "4 พ"ค าวา "หลกสพอ" ประกอบดวย "บอยพอ หนกพอ นานพอ และพอใจ" 2. ส ารวจสขภาพของตนเอง 3. ตดสนใจเลอกชนดของการออกก าลงกายโดยตองใหเหมาะกบเพศและวย 4. ก าหนดโปรแกรมออกก าลงกาย 5. ขอควรระวงในขณะออกก าลงกายควรหยดออกก าลงกายทนท หากขณะออกก าลงกายมอาการ

ผดปกตเกดขนการเตรยมตวกอนออกก าลงกายกอนออกก าลงกายทกครง ทานตองท าการอบอนรางกายกอน อาจใชวธเดนภายในบาน รอบบานหรอเดนสายพาน ฯลฯ โดยปกตแลวควรใชเวลาในการอบอนรางกายประมาณ 5-10 นาท ซงในการท าความอบอนรางกายนจะท าใหเลอดไปเลยงอวยวะสวนตาง ๆ ไดมากขน และหลอดเลอดมการเตรยมความพรอมมากขน เปนการปองกนการบาดเจบจากการออกก าลงกาย

316

เทคนคกำรออกก ำลงกำยอยำงถกวธ 1. การออกก าลงกายใหไดผลดทสดคอ ไมควรออกก าลงกายนอยกวา 30 นาท/ครง และไมควร

นอยกวา 3 ครงตอสปดาห ทางทดควรจะหมนออกก าลงกายอยางสมาเสมอ รางกายจะไดปรบสมดลอยางสมบรณแขงแรง

2. ถาเหนอยจากการออกก าลงกายควรหยดอยาออกก าลงกายแบบหกโหมอยาฝนสงขารตวเอง และ ก าลงของตวเองเดดขาด เพราะจะท าใหกลามเนอฉกขาดไดงายและเกดอนตรายตอรางกายได 3. กอนออกก าลงกายทกครงควรวอรมรางกายกอนเพอเปนการปรบอณหภมใหรางกายพรอม และ

เตรยมกลามเนอเพอยดและคลายตวอยางยดหยน สวนเวลาทออกก าลงกายเสรจกควรวอรมอพ ดวยเชนกน เพอชวยลดการปวดเมอย

4. เวลาทออกก าลงกายในชวงแรกๆอาจจะรสกปวดเมอยไดอยางเหนไดชด แตถาคณออกก าลงกาย เปนประจ าอาการปวดเมอยจะนอยลง

5. คณควรจะเปลยนรปแบบในการออกก าลงกายบางเพอความสนก เพมความหลากหลาย และ ไมนาเบอ เพราะแตละกฬากมขอดแตกตางกนออกไป 6. ควรดมนากอนออกก าลงกายประมาณ 3 ชวโมงประมาณ 2-3 แกว และในระหวางเลนกควรดม 1-2 แกว เพอเปนการชดเชยการสญเสยนาระหวางทออกก าลงกาย และปองกนไมใหรางกายเกด อาการเกรงเปนตะครว คลนไสหรอปวดหว เนองจากภาวะขาดนานนเอง 7. ไมควรดมกาแฟกอนออกก าลงกายเพราะสารคาเฟอน จะไปกระตนการท างานของหวใจท าใหรสก เหนอยหอบระหวางทออกก าลงกายได กำรปฏบตตวหลงกำรออกก ำลงกำย

หลงจากออกก าลงกายแลว อยาหยดออกก าลงกายในทนท โดยเฉพาะทานทออกก าลงกายอยางหนก เพราะจะท าใหเลอดไปเลยงสมองไมทน อาจท าใหเกดอาการหนามด ควรอบอนรางกายประมาณ 5-10 นาท จนกระทงชพจรกลบคนสสภาพปกต และควรดมนาใหเพยงพอภายหลงออกก าลงกาย

ประโยชนของกำรออกก ำลงกำย การออกก าลงกายอยางสม าเสมอจะท าใหสขภาพรางกายแขงแรง ระบบตาง ๆ ในรางกายท างานได อยางมประสทธภาพ เชน - ชวยใหระบบไหลเวยนของเลอดท างานไดด ไปเลยงสวนตาง ๆ ไดมากขน ปองกนการเกดโรคหวใจ โรคความดนตา มภมตานทานของรางกายดขน และปองกนโรคตาง ๆ เชน โรคเบาหวาน โรคอวน โรคขอเสอมเปนตน

- ชวยในการควบคมนาหนก การทรงตว และท าใหการเคลอนไหวคลองแคลวขน - ชวยใหระบบขบถายท างานไดดขน - ชวยลดความเครยด และท าใหการนอนหลบพกผอนดขน กำรบรโภคอำหำรทถกตำมหลกโภชนำกำรและหลกอนำมย อาหาร หมายถง สารซงอาจเปนของแขงหรอของเหลวทรบประทานเขาไปแลว ไมเปนพษหรอโทษต

อรางกายแตมประโยชนตอรางกายโภชนาการ หมายถง วทยาศาสตรสาขาหนงทศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของอาหารทเขาไปในรางกายการพฒนาของรางกายจากการไดรบสารอาหารรวมทงการปรงแตงอาหารใหเหมาะสมกบความตองการตามสภาพและวยอนามย องคการอนามยโลก ไดใหค าจ ากดความไววา “ การมสขภาพสมบรณดทงทางรางกายและจตใจ และสามารถด ารงชพอยในสงคมไดดวยดซงไมเพยงปราศจากโรค หรอไมแขงแรงทพพลภาพเทานน ”

317

สารอาหารหมายถง สารเคมทประกอบอยในอาหาร เชน โปรตน ไขมน คารโบไฮเดรตซงใหประโยชนตอรางกาย อาหารตางๆทเรารบประทานเขาไปนนแยกคณสมบตทางเคมแลวจะไดสารอาหาร 6 ประเภท คอ

1. โปรตน ไดแก เนอสตว นม ไข และโปรตนในพช ไดแก ถวชนดตางๆเปนตน 2. คารโบไฮเดรต ไดแก ขาวชนดตางๆ แปง นาตาลเผอก มน เปนตน 3. ไขมน ไดแก ไขมนจากสตว และนามนจากพช 4. วตามน ไดแก วตามนทละลายไดในไขมน และวตามนทละลายในนา 5. เกลอแร ไดแก ผลไมชนดตางๆ พชผก นม ไข เครองในสตวอาหารทะเล เปนตน การเลอกบรโภคอาหารใหถกหลกอนามย มหลกการบรโภคดงน 1. อาหารตองสกและผานความรอนแลว อาหารทปรงสกแลวยอมท าใหเชอโรคทมในอาหารถกท าลาย

ไปดวย อาหารทสกและผานความรอนอยางเพยงพอยอมท าใหเกดความปลอดภยแกผบรโภคอาหารนนๆ 2. ควรเลอกซออาหารทมคณคาทางอาหารสงและมราคาถกการเลอกซออาหาร ควรพจารณา

เปรยบเทยบถงคณคาของอาหารประเภทตางๆ ใหละเอยด เพราะอาหารทมราคาแพงไมไดมคณคาทางอาหารสงเสมอไป เชน เนอสนในซงมราคาแพง แตมคณคาอาหารเทากบเนอสะโพกทมราคาถกกวา ถวมราคาถกกวาอาหารจ าพวกเนอสตว แตมคณคาเทาๆกนเปนตน

3. ควรเลอกซออาหารทมคณภาพ ในปจจบนการท าอาหารรบประทานเองเปนการยงยากและเปนการสนเปลองเวลา การซออาหาร จงควรหาซออาหารทมคณคาสง หรอรบประทานอาหารปนโตเพราะจะไดอาหารทสดและมคณคาทางอาหารทสงกวาอาหารกระปองและราคากถกกวา แตเลอกซอจากพอคาทไวใจไดและไมเอารดเอาเปรยบผซอมากเกนไป 4. ควรรบประทานผก ผลไมเปนประจ าการเลอกซอผลไมควรเปรยบเทยบถงคณคาของผลไมชนดตางๆ เพราะผลไมบางชนดใหแคลอรสงบางชนดใหแคลอรตาแตผลไมนนมคณคาใหสารวตามนและเกลอแรซงเปนประโยชนตอรางกาย

กำรใชยำอยำงถกตอง ยาทเราน ามาใชมอยหลายชนด บางชนดเราอาจหาซอเองได แตบางชนดตองซอตามใบสงของแพทย

เทานน เพราะยาเหลานเปนยาอนตราย ดงนนกอนใชยา เราจงควรทราบหลกการใชยาใหถกตอง ดงน 1) กอนใชยาทกครง ตองอานฉลากยาใหเขาใจ อานใหละเอยด และปฏบตตามอยางเครงครด 2) ใชยาใหตรงกบโรค โดยปรกษาแพทยหรอเภสชกรกอนใช เพราะจะท าใหไมเปนอนตราย 3) ใชยาใหถกวธ เชน ไมแกะผงยาทอยในแคปซลมาโรยแผล ยาชนดทใชทาหามน ามารบประทาน ยำทใชภำยนอก ไดแก ขผง ครม ยาผง ยาเหนบ ยาหยอด มขอดคอมผลเฉพาะบรเวณทใหยาเทานน

และมการดดซมเขาสรางกายไดนอย จงไมคอยมผลอนตอระบบในรางกาย ขอเสยคอ ใชไดดกบโรคทเกดบรเวณพนผวรางกายเทานน และฤทธของยาอยไดไมนาน โดยมวธการใชดงน

- ยาใชทา ใหทาเพยงบาง ๆ เฉพาะบรเวณทเปน ระวงอยาใหถกนาลางออกหรอถกเสอผาเชดออก - ยาใชถนวด กใหทาและถบรเวณทมอาการเบา ๆ - ยาใชโรย ควรท าความสะอาดแผล และเชดบรเวณทจะโรยใหแหงเสยกอน ไมควรโรยยาทแผลสด

หรอแผลมนาเหลอง เพราะผงยาจะเกาะกนแขงและปดแผล อาจเปนแหลงสะสมเชอโรคภายในแผลได - ยาใชหยอด จะมทงยาหยอดตา หยอดห หยอดจมกหรอพนจมก

ยำทใชภำยใน ไดแก ยาเมดยาผง ยานา ขอด คอ สะดวก ปลอดภย และใชไดกบยาสวนใหญ แตม ขอเสยคอ ออกฤทธไดชาและปรมาณยาทเขาสกระแสเลอดอาจแตกตางกนตามสภาพการดดซม โดยม วธการใชดงน

318

- ยาเมดทใหเคยวกอนรบประทาน ไดแก ยาลดกรดและยาขบลมชนดเมดทงนเพอใหเมดยาแตกเปน ชนเลก จะไดมผวสมผสกบกรดหรอฟองอากาศในกระเพาะอาหารไดมากขน - ยาทหามเคยวใหกลนลงไปเลย ไดแก ยาชนดทเคลอบนาตาล และชนดทเคลอบฟลมบาง ๆ จบดจะร สกลน ยาดงกลาวเปนรปแบบทออกฤทธเนนนาน ตองการใหยาเมดคอยๆละลายทละนอย - ยาแคปซล เปนยาทหามเคยวใหกลนลงไปเลย ขอดคอรบประทานงาย เพราะกลบรสและกลนของ ยาไดด - ยาผง มอยหลายชนด และใชแตกตางกน เชน ตวงใสชอนรบประทานแลวดมนาตาม หรอชนดตวง มาละลายนากอน และยาผงทตองละลายนาในขวดใหไดปรมาตรทก าหนดไวกอนทจะใชรบประทาน เชนยาปฏชวนะชนดผงส าหรบเดก โดยนาทน ามาผสมตองเปน นาดมทตมสกและทงใหเยน ตองเกบ ในตเยนทไมใชชองแชแขงและหากใชไมหมดใน 7 วนหลงจากทผสมนาแลวใหทงเสย

- ยานาแขวนตะกอน (Suspension) เชน ยาลดกรดตองเขยาขวดให ผงยาทตกตะกอนกระจายเปน เนอเดยวกน จงรนยารบประทาน ถาเขยาแลวตะกอนยงไมกระจายตว แสดงวายานนเสอมคณภาพ แลว

- ยานาใส เชน ยานาเชอม ตองเขยาขวดกอนใช ถาเกดผลกขน หรอเขยาแลวไมละลาย ไมควรกน - ยานาแขวนละออง (Emulsion) เชน นามนตบปลา ยาจะแยกออกเปนของเหลว 2 ชน เวลาจะใช

ใหเขยาจนเปนชนเดยวกนกอน จงรนมารบประทาน ถาเขยาแลวยาไมรวมตวกนแสดงวายานน เสอมคณภาพแลว

4) ใชยาใหถกกบบคคล ควรใชยาใหถกกบสภาพของบคคล เพราะรางกายของแตละคน ไมเหมอนกน เชน ยาทใหเดกกน ตองมปรมาณไมเทากบผใหญ ยาบางชนดไมควรใหหญงมครรภกน เพราะอาจเปนอนตราย ตอลกในทองได

5) ใชยาใหถกขนาด ควรใชยาตามขนาดทแพทยหรอเภสชกรก าหนดไว เพราะถาใชเกนขนาด อาจเกด อนตรายตอรางกาย หรอถาใชนอยไป อาจจะท าใหการรกษาโรคไมไดผลด

1 ชอนชา (มาตรฐาน) = 5 มลลลตร = 2 ชอนกาแฟ (ในครว) = 1 ชอนกนขาว 1 ชอนโตะ (มาตรฐาน) =15 มลลลตร = 6 ชอนกาแฟ (ในครว) = 3 ชอนกนขาว

6) ใชยาใหถกเวลา ยาแตละชนดจะก าหนดระยะเวลาทใชไว ดงน ยากอนอาหาร ใหกนกอนอาหาร 30 นาท ถง 1 ชวโมง เพอใหยาดดซมเขาสรางกายไดด ยาหลงอาหาร ใหกนหลงอาหารทนท หรอไมเกน 15 นาทถาลมกนยาในระยะเวลาทก าหนด ใหกน

ทนททนกได แตถาใกลเวลากนยาครงตอไปกรอกนยาในมอตอไปในขนาดปกต ขอแนะน าการใชยา

1. ยาหลงอาหารทนท ใหกนหลงอาหารทนท เชน ยาลดการอกเสบปวดขอหรอกลามเนอ 2. ยาพรอมอาหาร กนพรอมอาหาร ในมอนนๆ 3. ยาผงผสมนากนฆาเชอส าหรบเดก หลงจากผสมนาแลวไมควรใชเกน 7 วน ขณะทไมใชยาควรเกบยาในตเยนชนใตชองแขงลงมา หามเกบไวในชองแชแขง

4. ยาหยอดตา หลงเปดใชแลว จะเกบไวไดไมเกน 1 เดอน โดยทวไปจะเกบในตเยนชนใตชองแขงลงมา หามเกบในชองแชแขง 5. การเกบรกษายาทวไป ควรเกบไวในทแหง และพนจากแสงแดด

319

6. อาการแพยา หากกนยาแลวมอาการผดปกตเกดขน เชน มผนคนตามตว มจาทผวหนงหนามด แนนหนาอก หายใจไมสะดวก หรอใจสน ใหหยดยา และมาปรกษาแพทยทนท กำรเลอกใชภมปญญำไทยเพอสขภำพ ภมปญญาไทย (Thai Wisdom)หมายถงสตปญญา องคความรและคานยมทน ามาใชในการด าเนน ชวตไดอยางเหมาะสม เปนมรดกทางวฒนธรรมทเกดจากการสงสมประสบการณ ความรแขนงตางๆ ของ บรรพชนไทยนบแตอดต สอดคลองกบวถชวต ภมปญญาไทย จงมความส าคญตอการพฒนาชวตความเปนอย ของคนไทย ทงดานเศรษฐกจและสงคม ตวอยางภมปญญาไทยทเกยวของกบสขภาพ เชน การแพทยแผนไทยสมนไพร อาหารไทย ยาไทย ฯลฯ แนวทางการใชภมปญญาไทยเพอการสรางเสรมสขภาพและการปอกนโรคในชมชน 1. การนวดไทยเปนภมปญญาอนลาคาในการรกษาโรค การสรางเสรมสขภาพรางกายและจตใจ ของ คนไทยทสบทอดกนมาตงแตอดตจนถงปจจบน เชน ภรรยานวดใหสามลกนวดใหปยาตายาย โดย อวยวะ ตางๆ เชน ศอก เขา เทา นวดใหกนอกทงยงมการพฒนาโดยใชอปกรณชวยในการนวด เชน ไมกดทอง นมสาว การนวดไทยแบงออกไดเปน 2 แบบ ไดแก การนวดแบบราชส านก และ การนวดแบบเชลยศกด ประโยชนของการนวดไทยมผลดตอสขภาพในหลายๆดาน เชน การกระ ตนระบบประสาทเพมประสทธภาพ ของระบบทางเดนหายใจชวยกระตนการท างานของระบบ ไหลเวยนโลหตและนาเหลอง ลดการเกรงตวของ กลามเนอและผอนคลายความตงเครยดทางจตใจ

2. การประคบสมนไพรเปนภมปญญาทางดานการแพทยแผนไทย ทมการสบทอดจากบรรพบรษมา ชานานโดยมการใชสมนไพรหอดวยผาเปนลก เรยกวา ลกประคบ น ามาประคบบรเวณทมอาการปวดเมอย เคลด ขดยอกจะชวยบรรเทาอาการปวดไดซงสมนไพรทใชท าลกประคบสวนใหญนนจะมนนามนหอมระเหย เมอนงใหรอนแลวนามนหอมระเหยซงเปนตวยาจะออกมากบไอนาและความชนและเมอประคบตวยา เหลานนจะซมเขาผวหนง ชวยรกษาอาการเคลด ขดยอก ลดอาการบวมอกเสบของกลามเนอ เอน และขอตอ นอกจากนความรอนจากลกประคบยงชวยกระตนการไหลเวยนของเลอด ชวยใหตวยาซมผานผวหนงไดดขนอก ทงกลนของนามนหอมระเหยยงชวยใหคลายเครยดเกดความสดชนอกดวย

3. นาสมนไพรผกพนบานและอาหารเพอสขภาพอาหารและนาดมนอกจากจะชวยใหรางกายเจรญเตม โตแขงแรงอยในภาวะปกตแลวอาหารและนาสมนไพรบางชนดทนยมรกประทานกนอยในปจจบนยงชวยรกษา โรคและอาการเจบปวยตางๆไดอก

4. การท าสมาธ สวดมนต และภาวนาเพ อการรกษาโรคเป นวถ ช วต ความศรทธาตอพระพทธศาสนา ของชาวไทย จดวาเปนภมปญญาทางการแพทยแผนไทย ทชวยสรางเสรมสขภาพไดเปนอยางดโดยเฉพาะ สขภาพทางใจเพราะการท าสมาธสวดมนตและภาวนา ชวยใหจตใจทสบสนและวาวนเกดความสงบมความสข ผอนคลายความเครยดมสมาธและเกดปญญาในปจจบนมการวจยทางการแพทย พบวา การสวดมนต ภาวนา และการท าสมาธชวยใหหวใจท างานหนกนอยลง สงผลดตอปอด ระบบการหายใจ

5. กายบรหารแบบไทยหรอกายบรหารทาฤาษดดตนเปนภมปญญาทางการแพทยแผนไทยเกดขน จากการสบทอดตอ ๆ กนมาของนกบวชนกพรต พระสงฆ หรอชาวพทธทนยมนงสมาธ วปสสนากรรมฐานซง มความแตกตางกบทาโยคะของอนเดย โดยเปนทาทไมผาดโผนหรอฝนรางกายจนเกนไป บคคลทวไปสามารถ ท าไดและเมอปฏบตอยางถกตองจะชวยรกษาอาการปวดเมอย ชวยใหการเคลอนไหวของแขนขา หรอขอตอตางๆ เปนไปอยางคลองแคลว ท าใหเลอดหมนเวยนไดด สรางสมาธผอนคลายความเครยด และเพม ประสทธภาพของการหายใจ

320

ใบงำน การวางแผนชวตเพอการสขภาพทด การวางแผนดแลสขภาพตนเองและบคคลใน

ครอบครวเปนเรองทมคณคาอยางยง เพราะนอกจาก จะเปนสงทชวยกระตนใหตวของเราเองและบคคลในครอบครวเกดความกระตอรอรนในการดแลสขภาพแลว ยงเปนสงทชวยใหเกดสมพนธภาพอนดระหวางสมาชกทกคนในครอบครว ซงจะชวยแกปญหาตางๆ ไดอยาง ดอนจะน าไปสการมคณภาพชวตทดในอนาคต การวางแผนในการดแลสขภาพลวงหนาซงจะชวยใหเกดผลด ดงน 1.สามารถทจะก าหนดวธการ หรอเลอกรปแบบทเหมาะสมกบการด าเนนชวตของตวเราเองหรอ บคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม 2.สามารถจะก าหนดชวงเวลาในการดแลสขภาพไดอยางเหมาะสม หรออาจจะก าหนดชวงเวลาในการตรวจสขภาพประจ าปของบคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม 3.เปนการเฝาระวงสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว ไมใหปวยดวยโรคตางๆนบวาเปนการ สรางสขภาพซงจะดกวาการทจะตองมาซอมสขภาพ หรอการรกษาพยาบาลในภายหลง 4. ชวยในการวางแผนเรองของเศรษฐกจและการเงนในครอบครว เนองจากไมตองใชจายเงนไปในการ รกษาพยาบาล 5. สงเสรมสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว 6. ท าใหคณภาพชวตทงของตนเองและสมาชกในครอบครวดขน

การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ การประเมน หมายถง การคาดคะเนหรอประมาณคา สขภาพ (Health) หมายถง สขภาวะ (Well–Being หรอ Wellness) ทสมบรณและเชอมโยงกนเปน องครวมอยางสมดลทงมตทางจตวญญาณ (มโนธรรม) ทางสงคม ทางกาย และทางจต ซงมไดหมายถงเฉพาะ ความไมพการและความไมมโรคเทานน การประเมนสขภาพ หมายถง การประมาณคาความสมบรณทงทางกาย ทางจต และทางสงคม ความส าคญของการประเมนสขภาพ การประเมนสขภาพ เปนวธการหนงทเราสามารถรตนเองวา มความเสยงตอสขภาพอยางไร สามารถ ตรวจสอบดวยตนเองได รเหตผลของการเกดสภาวะเสยงทางสขภาพและสวสดภาพ ไมวาจะเกดจากโรค สงแวดลอม สงเสพตด อบตเหตและอบตภยตางๆ เพอใหเกดความตระหนก และเหนความส าคญในการดแล สขภาพใหมคณภาพชวตทด เปนทปรารถนาของคนทกคน องคประกอบของสขภำพของคนเรำจะดหรอไมขนอยกบองคประกอบ 3 สวน คอ 1. สขภาพทางกายด สขภาพด หมายถง การมรางกายทแขงแรง สมบรณ ระบบตางๆ ในรางกาย

ท างานม ประสทธภาพยงขน สามารถประกอบกจกรรมตางๆ ไดเปนปกต 2. สขภาพทางจตด สขภาพจตด หมายถง การสขภาพของจตใจทด สามารถปรบตวใหอยในสงคม

และสงแวดลอมได อยางเปนสข 3.สขภาพทางสงคมด สขภาพทางสงคมด หมายถง การด ารงชวตอยในครอบครวและสงคมอยางม ความสข สามารถท างานรวมกบ ผอนไดอยางด มความขดแยงนอยทสด

321

กำรปรบพฤตกรรมสขภำพ เหตผลของกำรปรบพฤตกรรมสขภำพ 1.พฤตกรรมเสยงในดานตางๆเปนปญหาสาธารณสขทส าคญ : ความเปลยนแปลงดานอาหารการกน

การกนนอกบานอยางเรงรบอาหารส าเรจรปสดสวนอาหารสารอาหารไดไมครบถวนและถกตองขาดการออก ก าลงกายท าใหเกดภาวะอวน

2. นโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา มการขยายการบรการ สงเสรมสขภาพและปองกน โรคงานการคดกรองพฤตกรรมเสยงและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในกลมประชาชนอาย 15 ปขนไป

3. การแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอกเปนอกทางเลอกทสามารถน ามาผสมผสานปฏบตเพอ ปรบเปลยนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

4. เพอสงเสรมใหผมพฤตกรรมเสยง มแนวทางเลอกในการดแลสขภาพและเปลยนแปลงพฤตกรรม สขภาพ ใหรางกายแขงแรง สขภาพดขน

322

ใบงำน ปจจยเสยงในกำรด ำรงชวต

1 สงเสพตด ยาเสพตดหมายถง สารใดกตามทเกดขนตามธรรมชาต หรอสารทสงเคราะหขน เมอน า เขาสรางกาย ไมวา จะโดยวธรบประทาน ดม สบ ฉด หรอดวยวธการใด ๆ แลว ท าใหเกดผลตอรางกายและจตใจนอกจากนยงจะ ท าใหเกดการเสพตดไดหากใชสารนนเปนประจ าทกวน หรอวนละหลาย ๆ ครง ลกษณะส าคญของสารเสพตด จะท าใหเกดอาการ และอาการแสดงตอผเสพดงน

1. เกดอาการดอยา หรอตานยา และเมอตดแลว ตองการใชสารนนในประมาณมากขน 2. เกดอาการขาดยาถอนยา หรออยากยา เมอใชสารนนเทาเดม ลดลง หรอหยดใช 3. มความตองการเสพทงทางรางกายและจตใจอยางรนแรงตลอดเวลา 4. สขภาพรางกายทรดโทรมลงเกดโทษตอตนเอง ครอบครว ผอน ตลอดจนสงคม และประเทศชาต ประเภทของยาเสพตดปจจบน สงเสพตดหรอยาเสพตดใหโทษมหลายประเภท อาจจ าแนกไดหลาย

เกณฑ นอกจากแบงตาม แหลงทมาแลว ยงแบงตามการออกฤทธและแบงตามก ากฎหมายดงน 1. จ าแนกตามสงเสพตดทมา

- ประเภททไดจากธรรมชาต เชน ฝน มอรฟน กระทอม กญชา - ประเภททไดจากการสงเคราะห เชน เฮโรอน ยานอนหลบ ยามา แอมเฟตามน สารระเหย

2. จ าแนกสงเสพตดตามกฎหมาย - ประเภทถกกฎหมาย เชน ยาแกไอนาด า บหร เหลา กาแฟ ฯลฯ - ประเภทผดกฎหมาย เชน มอรฟน ฝน เฮโรอน กญชา กระทอม แอมเฟตามน ฯลฯ

3. การจ าแนกสงเสพตดตามการออกฤทธตอระบบประสาทสวนกลาง -ประเภทกดประสาท เชน ฝน มอรฟน เฮโรอน ยากลอมประสาท ยาระงบประทสาท ยา

นอนหลบ สารระเหย เครองดมมนเมา เชนเหลา เบยร ฯ - ประเภทกระตนประสาท เชน แอมเฟตามน ยามา ใบกระทอม บหร กาแฟ โคคาอน - ประเภทหลอนประสาท เชน แอล เอส ด,เอส ท พ,นามนระเหย - ประเภทออกฤทธผสมผสาน อาจกด กระตน หรอหลอนประสาทผสมรวมกนไดแก กญชา สาเหตทท าใหเกดยาเสพตด 1. ตดเพราะฤทธของยา เมอรางกายมนษยไดรบยาเสพตดเขาไป ฤทธของยาเสพตดจะท าใหระบบต

างๆ ของรางกายเปลยนแปลงไป ซงถาการใชยาไมบอยหรอนานครง ไมคอยมผลตอรางกาย แตถาใชตดตอเพยงชว ระยะเวลาหนงจะท าใหมผลตอรางกายและจตใจ มลกษณะ 4 ประการ คอ

- มความตองการอยางแรงกลาทจะเสพยาหรอสารนนอกตอไปเรอๆ - มความโนมเอยงทจะเพมปรมาณของยาเสพตดขนทดขณะ - ถาถงเวลาทเกดความตองการแลวไมไดเสพ จะเกดอาการอยากยา หรออาการขาดยา เชน

หาว อาเจยนนาตานามกไหล ทรนทราย คลมคลง โมโห ขาดสต - ยาทเสพนนจะไปท าลายสขภาพของผเสพทงรางกาย ท าใหซบผอม มโรคแทรกซอน และ

ทางจตใจ เกดอาการทางประสาท จตใจไมปกต 2. ตดยาเสพตดเพราะสงแวดลอม - สภาพแวดลอมภายนอกของบานทอยอาศย เตมไปดวยแหลงคายาเสพตด เชนใกลบรเวณ

ศนยการคา หนาโรงหนง ซงเปนการซอยาเสพตดทกรปแบบ

323

- สงแวดลอมภายในบานขาดความอบอน รวมไปถงปญหาชวตคนในครอบครวและฐานะทางเศรษฐกจ สงแวดลอมจะท าใหเดกหนไปพงยาเสพตด การขาดความเอาใจใสดแลจากพอแม และขาดการ ยอมรบจากครอบครว เดกจะหนไปคบเพอนรอมกลมเพอตองการความอบอน สภาพของกลมเพอนสภาพของเพอนบานใกลเคยง

- สงแวดลอมทางโรงเรยน เดกมปญหาทางการเรยน เนองจากเรยนไมทนเพอน เบอคร เบอ โรงเรยน ท าใหหนโรงเรยนไปอยในสงแวดลอมทตนพอใจ เปนเหตใหตกเปนเหยอของการตดยาเสพตด

3. ตดเพราะความผดปกตทางรางกายและจตใจ วธปองกนและหลกเลยงกำรใชสำรเสพตด สารเสพตดมอนตรายตอผใชหรอผเสพ ดงนนเราจงตองมวธปองกนและหลกเลยงการใชสารเสพตด 1. ครอบครวทอบอนจะเปนรวปองกนสารเสพตดไดเปนอยางด 2.ตองมใจคอหนกแนน อาจมเพอนชกชวนใหเสพกตองปฏเสธอยาไปเสพไมตองเกรงใจเพอนในทางทผด 3. อยาลองเปนอนขาด เพราะจะน าไปสการใชสารเสพตดบอยครงจนเกดการตดได สารเสพตด บางอยางเสพครงสองครงกตดแลว

4. ตองคดใหม อยาคดแบบเกา ๆ คอคดวาการเสพสารเสพตดเปนสงทโกเก เพอนฝงจะยอมรบ คอ ตองคดวาคนทเสพเปนคนทเสพเปนคนทนาอบอาย นารงเกยจเปนคนออนแอชกจงงาย ถาเพอนฝงไมรบ เพราะเราไมเสพกชงเขาไมตองไปคบดวยกบเพอนคนทชกชวน เราไปสความหายนะ 5. ตองตระหนกถงพษภยเพราะสารเสพตดทกชนดมพษภยตอรางกายทงสน

6. ตองตระหนกวาการทนกเรยนไปใชสารเสพตด ถาพอแม ผปกครองรจะท าใหทานเสยใจ 7. พยายามหลกเลยงจากสงแวดลอมทเออตอการใชสารเสพตด เชน หลกเลยงจากเพอน ทใชสาร

เสพตดไมไปเทยวสถานบนเทงเรงรมย เปนตน 8. ศกษาหาความรเกยวกบสารเสพตดชนดตางๆเพอใหรถงอนตรายและเรยนรวธหลกเลยงและปองกน 9. ไมใชสารเสพตดเพอการรกษาโรคดวยตนเอง ยาบางชนดมสารเสพตดผสมอย เชน ยาระงบปวด

บาง ชนด ยาแกไอบางชนด 10. ควรหากจกรรมท าอยาใหมเวลาวางมาก “ ลานกฬาตานยาเสพตด ’’ ซงการเลนกฬาจะท าให

สนกสนาน มเวลาวางนอยลง กจะชวยไมใหคนเราหนเหไปใชสารเสพตดได 11. ถามปญหาไมพงสารเสพตด ควรปรกษาพอแม ผปกครอง คร อาจารย ญาตผใหญ 12. ถาพบวามการจ าหนาย จายแจกสารเสพตดกนในสถานศกษาใหแจงครอาจารย ถานอกใหบอก

ผปกครองใหไปแจงต ารวจ แตตองระมดระวงในเรองความปลอดภยดวย เพราะถาผจ าหนายรวาใครขดผล ประโยชนหรอท าใหเขาเดอดรอน สรป ปจจยเสยงตอสขภาพ ประกอบดวยปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม และปจจยเสยง ดานพฤตกรรม

- ปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม เชนการเกดอบตเหต การเกดภยธรรมชาต เปนตน - ปจจยเสยงดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การบรโภคอาหารและผลตภณฑทเปนอนตรายต

อ สขภาพและถาคนเราสามารถหลกเลยงปจจยเสยงและพฤตกรรมเสยงดงทกลาวมาแลวจะท าใหรางกายม สขภาพแขงแรง และมความปลอดภยในชวต

324

โรคตดตอทำงเพศสมพนธ โรคตดตอทางเพศสมพนธ หรอโรคสงผานทางเพศสมพนธ Sexually transmitted disease; STD) อาจเรยกวา"กามโรค" (Venereal disease) หรอ"วด"เกดขนจากการตดตอกนผานทางเพศสมพนธ ไมวาจะเปนการ รวมเพศทางชองคลอด ทางปาก หรอทวารหนก สาเหตของการเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ สาเหตของการตดเชอทางเพศสมพนธ

แบงออกเปน 3 กลมคอ 1. เกดจากเชอไวรส ซงบางชนดสามารถรกษาใหหายขาดได บางชนดไมมยารกษา และบางชนด

ยงสามารถฝงตวอย และกลบมาเปนซาไดอกโรคตดตอทางเพศสมพนธทเกดจากเชอไวรส ไดแก - เรมทอวยวะเพศ - หดหงอนไก - ไวรสตบอกเสบบ ฯลฯ 2. เกดจากเชอแบคทเรยสามารถรกษาใหหายขาดได ดวยการใชยาปฏชวนะ ไดแก - ซฟลส - หนองใน - หนองในเทยม - ทอปสสาวะอกเสบ - ชองคลอดอกเสบ ฯลฯ 3. เกดจากเชออน ๆเชน พยาธ สามารถรกษาใหหายขาดได ดวยการใชยาปฏชวนะ กลมเสยงตอการเปน โรคตดตอทางเพศสมพนธ คนทมเพศสมพนธกบชาย หรอหญงบรการ ใน 3

เดอนกอนหนา คนทมคนอนมากกวา 1 คน ในชวง 3 เดอนกอนหนา คนทมเพศสมพนธกบคคนใหม ในชวง 3 เดอนกอนหนา ผทมประวตปวยเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธใน 1 ปทผานมา ผทมคครองอยคนละท อาการแบบใด สงสยเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ หากมอาการเหลานสามารถสงสยไดวาเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ ในผชายจะมอาการปสสาวะแสบขด ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวดอวยวะเพศ มผน ตม แผล บรเวณอวยวะเพศ มเมอกใส หรอหนองไหลออกมา ในผหญงจะรสกเจบ เสยวทองนอย ขาหนบบวม หรอเปนฝ เจบปวด คนอวยวะเพศ มผน ตม แผล บรเวณอวยวะเพศ มตกขาวสเหลอง มกลนเหมน

โรคตดตอทางเพศสมพนธ ทส าคญไดแก 1 . โรค เอดส AIDS) ห รอกล ม อาการภ ม ค ม กน เส อม เก ด จากการรบ เช อ Human

immunodeficiency virus หรอ HIV เขาไปท าลายเมดเลอดขาว ทเปนแหลงสรางภมคมกนโรค ท าใหภมคมกนโรคลดนอยลง จงท าใหเชอโรคฉวย โอกาสแทรกซอนเขาสรางกายไดงายขน เชน มะเรง วณโรค และสาเหตการเสยชวตกมกเกดขนจากโรคตดเชอ ฉวยโอกาสตางๆ เหลาน ทจะท าใหอาการรนแรง และเสยชวตอยางรวดเรว

2. หนองใน (Gonorrhoea) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอแบคทเรยชอ Neisseria gonorrhoeae ท าใหเกดอาการ ระคายเคองในทอปสสาวะ แสบขดเวลาปสสาวะ และมหนองไหลออกจากทอปสสาวะ อาจจะท าใหเกดการ อกเสบในชองทอง หรอเปนหมนหากไมไดรบการรกษา

3. หนองในเทยม (Non-gonococcal Urethritis/Non gonococcal Cervicitis) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธทท าใหมอาการแสบปลายทอปสสาวะ ปสสาวะขดและมหนองไหล และ มมกออกเลกนอยโดยเฉพาะในชวงเชาสวนผหญงอาจมอาการตกขาวผดปกต 4. แผลรมออน (Chancroid) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอ Haemophilus Ducreyi ท าใหเกดแผลทอวยวะเพศ บวม และเจบ บางคนมตอมนาเหลองทขาหนบ หรอทชาวบานเรยกไขดนบวม หากไม

325

รกษาหนองจะแตกออกจาก ตอมนาเหลอง มกมหลายแผล ขอบแผลนมและไมเรยบ กนแผลสกปรกมหนอง มเลอดออกงาย เวลาสมผส เจบปวดมาก บางรายตอมนาเหลองทขาหนบจะบวม และเปนฝ เมอฝแตกจะเปนแผล

5. เรมทอวยวะเพศ (Genita Herpes Simplex Virus Infection) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธทเกดเชอไวรส herpes simplex virus ท าใหเกดอาการปวดแสบบรเวณ ขา กนหรออวยวะเพศ และตามดวยผนเปนตมนาใส แผลหายไดเองใน 2-3 สปดาห แตเชอยงอยในรางกาย เมอรางกายออนแอ เชอกจะกลบเปนใหม

6. หดขาวสก (Molluscum contagiosum) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากเชอไวรส Molluscum contagiosum virus (MCV) ท าใหเกด เปนตมนนบนผวหนง ผวเรยบขนาดเลก ขนาดประมาณ 2-5 มลลเมตร จะพบมากขนในรายทมการตดเชอ HIV จ านวนตมทเกดขนอาจมมากหรอนอยขนกบสภาพรางกายของผปวยขณะนนวารางกายมความแขงแรงเพยงใด ถาใชเขมสะกดตรงกลางแลวบบดจะไดเนอหดสขาวๆ คลายขาวสก มกเปนทบรเวณหวหนาว อวยวะเพศ ภายนอกและโคนขาดานใน

7. หดหงอนไก Condyloma Acuminata) เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเกดจากไวรส Human papilloma virus ลกษณะเปนตงเนอออน ๆ ส ชมพคลายหงอนไก ชอบขนทอนและอบชน ในผชายมกพบทอวยวะเพศ บรเวณใตหนงหมปลายอวยวะเพศ ชาย ตลอดทงบรเวณรอบรอยเปดขอบ, ทอปสสาวะ และอณฑะ สวนผหญงจะพบทปากชองคลอด ผนงชอง คลอด ปากมดลก ปากทวารหนกและฝเยบ ถาไมรบรกษาจะเปนมากขน และทารกอาจตดเชอไดขณะคลอด

8. หด (Scabies) เกดจากตวไร Sarcoptes scabei ลกษณะจะมตมนาใสและตมหนองคนขนกระจายทง 2 ขางของ รางกาย มกพบตามงามนวมอ ขอศอก รกแร รอบหวนม รอบสะดอ อวยวะสบพนธ ขอเทา หลงเทา กน ผปวย มกมอาการคนมาก โดยเฉพาะเวลากลางคน สามารถตดตอไดจากการสมผสใกลชด สมผสทางเพศหรอ อย ใกลชดกบผปวย

9. ซฟลส (Syphilis) เกดจากการตดเชอ Treponema pallidum เปนโรคทมอนตราย และมอาการเรอรง สามารถตดตอ ยาวนานกวา 2 ป ลกษณะการตดเชอเรมแรกจะเปนกอนแขง แตไมเจบทบรเวณอวยวะเพศ หากไมรกษา จะกลายเปนระยะทสองทเรยกวา เขาขอหรอออกดอก ถาทงไวนานจะท าใหเกดโรค แกระบบตางๆ ของ รางกายหลายระบบ ทงซฟลสระบบหวใจและหลอดเลอด ซฟลสระบบประสาท เปนตน นอกจากน

10. โลน (Pediculosis Pubis) เกดจากแมลงตวเลกทเรยกวา pediculosis pubis อาศยอยทขนหวเหนา ชอบไชตามรากขนออน และดดเลอดคนเปนอาหาร ผทเปนโรคน จะมอาการคน เมอเกาจะท าใหเจาตวเชอแพรไปยงบรเวณอนได การวนจฉยสามารถท าไดดวยตาเปลา จะพบไขสขาวเกาะตรงโคนขนไขจะมลกษณะวงร สวนตวแมลงเมอกน เลอดเตมทจะออกสนาตาล ตดตอไดจากการสมผสทางเพศกบผปวย หรอใชกางเกงในรวมกน การรกษา สามารถซอยาทาไดตามรานขายยา แตคนทองหรอเดกควรจะปรกษาแพทย

11. พยาธชองคลอด (Vaginal Trichomoniasis) เกดจากเชอโปรโตซว Trichomonas vaginalis ผปวยจะมอาการตกขาวผดปกต มสเขยวขนหรอ เหลองเขม มฟองอากาศและมกลนเหมน เกดการระคายเคองบรเวณอวยวะเพศ เจบปวดขณะมเพศสมพนธ คนและแสบปากชองคลอด

12. เชอราในชองคลอด (Vaginal Candidiasis) เกดจากเชอรากลม Candida ซงรอยละ 80 - 90 เกดจาก Candida albicans ท าใหมอาการระคาย เคองบรเวณชองคลอด มการตกขาวขนจบเปนกอน อาจมอาการปสสาวะแสบขด เจบขณะรวมเพศ

326

13. องเชงกรานอกเสบ (Pelvic Inflammatory Diseases, PID) หรอโรคปกมดลกอกเสบ เกดจากการตดเชอของมดลก รงไข หรอทอรงไข อาจเสยชวตไดหากตด เชอรนแรง และหากไมรกษา อาจเกดโรคแทรกซอนจนเปนหมนหรอเสยชวตได

14. แผลกามโรคเรอรงทขาหนบ (Granuloma inguinale) เกดจากเชอแบคทเรย Donovania granulomatis โดยจะมแผลทบรเวณอวยวะเพศ ขาหนบ ซอกขา หรอบรเวณหนา และไมพบในประเทศไทย มกพบในคนผวด า

การปองกน โรคตดตอทางเพศสมพนธ วธปองกนโรคตดตอทางเพศสมพนธคอ 1. ใสถงยางอนามย หากจะมเพศสมพนธกบคนทไมแนใจวามเชอหรอไม 2. รกษาความสะอาดของรางกายและอวยวะเพศอยางสมาเสมอ 3. ไมเปลยนคนอน ใหมสาม หรอภรรยาคนเดยว 4. ไมควรมเพศสมพนธตงแตยงอายนอย เนองจากมสถตวา ผทมเพศสมพนธตงแตอายยงนอยจะม

โอกาสตดโรคตดตอทางเพศสมพนธสง 5. ตรวจโรคเปนประจ าทกป เพอหาเชอโรค แมจะไมมอาการใด ๆ โดยเฉพาะคทก าลงจะแตงงาน 6. เรยนร ศกษาอาการของโรคตดตอทางเพศสมพนธ 7. ไมควรมเพศสมพนธขณะมประจ าเดอน เพราะจะท าใหเกดโรคตดตอทางเพศสมพนธไดงาย 8. ไมควรมเพศสมพนธทางทวารหนก หากจ าเปนใหสวมถงยางอนามย 9. ไมควรสวนลางชองคลอด เพราะจะท าใหเกดการตดเชอโรคตดตอทางเพศสมพนธไดงาย วธปฏบตตวของผทเปน โรคตดตอทำงเพศสมพนธ 1. ตองรกษาอยางรวดเรว เพอปองกนการแพรเชอโรค 2. แจงคนอนใหทราบวา เปนโรคตดตอทางเพศสมพนธเพอจะไดปองกน ไมใหเชอแพรไปสคนอน 3. รกษาอาการ และปฏบตตวตามค าแนะน าของแพทยอยางเครงครด 4. หลกเลยงการมเพศสมพนธ หรอการส าเรจความใครดวยตวเอง เพอปองกนไมใหอาการอกเสบ

ลกลาม 5. งดดมเครองดมแอลกอฮอล ของมนเมาทกชนด 6. ไมควรซอยามารกษาเอง ควรปรกษาแพทย เพอใหไดรบการรกษาทถกตอง อบตเหต อบตเหต หมายถง เหตการณทเกดขนโดยไมคาดคด อาจเกดจากความประมาทของตนเอง

หรอจาก คนอนๆ หรอจากเหตการณสดวสย เชน ฟาผา นาทวม ชนดของอบตเหตภายในบานอบตเหตทเกดขนภายในบาน อาจจ าแนกออกเปนชนดตางๆ ไดดงน

1) การพลดตกหกลม 2) ไฟไหม นารอนลวด 3) การถกของแหลมคมอปกรณและอาวธปน 4) การไดรบสารพษ 5) การไดรบแกสหงตม 6) ทางเดนหายใจอดตน 7) การจมนา สถานทเกดอบตเหตทบาน

- อบตเหตทบานมกเกดขนตามสถานทตาง ๆ ดงน - สนามและลานหนาบาน - รวบาน ประต หนาตาง - พนบานระเบยงบาน

327

กำรปฐมพยำบำลและทกษะกำรชวยฟนคนชพ การปฐมพยาบาล หมายถง การใหความชวยเหลอผปวยหรอผบาดเจบ ณ สถานทเกดเหต โดยใช อปกรณเทาทจะหาไดในขณะนน กอนทผบาดเจบจะไดรบการดแลรกษาจากบคลากรทางการแพทย หรอสงตอไปยงโรงพยาบาล

กำรปฐมพยำบำล มวตถประสงคทส ำคญ คอ 1. เพอชวยชวต 2. เพอเปนการลดความรนแรงของการบาดเจบหรอการเจบปวย 3. เพอท าใหบรรเทาความเจบปวดทรมาน และชวยทรมาน และชวยใหกลบสสภาพเดม

โดยเรว 4. เพอปองกนความพการทจะเกดขนตามมาภายหลงการปฐมพยาบาลแบบตาง ๆ กำรปฐมพยำบำลกำรชวยฟนคนชพผไดรบอบตเหต 1. ตรวจดการหายใจ การท างานของหวใจ พรอมทงใหการชวยเหลอ 2. อยาเคลอนยายผไดรบบาดเจบจากต าแหนงเดม ยกเวน ในกรณทอาจมอนตรายทงผ

บาดเจบ และผปฐมพยาบาล 3. หมผาใหผปวยเพอปองกนการชอค 4. ขยายเขมขดและเสอผาใหหลวม 5. ถามแผลควรพนผาให และถากระดกหก ตองเขาเฝอกชวคราวให 6. ถาผปวยมสตด ชวนผปวยคย เพอใหเกดความสบายใจ 7. อยกบผบาดเจบ จนกระทงสงผบาดเจบแกหนวยกภย ต ารวจ หรอญาต 8. พงระลกถงขอบเขตและความสามารถของตนเองในการใหปฐมพยาบาล ทกษะกำรชวยฟนคนชพ 1. อบตเหตทำงรถยนต 1. ผใหการชวยเหลอ ตองตงสตใหด อยาแสดงอาการทท าใหผปวยเสยขวญ ตดสนใจวาอะไร

เปนสง จ าเปนทจะตองใหการชวยเหลอกอน หรอหลง หรอมความจ าเปนตองสงผปวย เพอรบการรกษาทโรงพยาบาล ทนท

2. สงแวดลอม อยาใหคนมงด เคลอนยายผปวยใหถกวธจากสถานทเกดเหต ประเมนสถานการณของ อบตเหตทเกดขน

ขนตอนประเมนสภำพผบำดเจบฉกเฉน - ตรวจดชพจร - ตรวจบาดแผลมเลอดออกหรอไม - ตรวจดสผว - ตรวจดการเคลอนไหวของรางกาย 2. กรณโดนไฟดด ยงถาเปนลกของเรา พอแมมกจะตกใจ และความรบรอนชวยลกจงเขาไป

ฉดมอดงแขน หรอดงตวลกโดยทนท ซงนนเทากบน าตวเองไปเปนเหยอไฟชอตอกคนโดยหมดโอกาสทจะชวยทง ชวตลกและตนเอง วธการทถกตองกคอ

1) กอนอนจะตองตดทางเดนกระแสไฟฟาโดยการสบฟวส,ยกคทเอาทลง หรอดง ปลกออก (การปดสวตซในตวเครองไฟฟาแตเพยงอยางเดยวจะไมไดผลเพราะยงไมตดกระแสไฟท เขาสตวเครอง)

328

2) หากยงไมสามารถตดทางเดนกระแสไฟไดทนทใหหาวตถทไมเปนสอไฟฟา เชน ไมแหงๆ,เชอก,สายยาง,แผนยาง,เกาอไมหรอ ผาหม คลอง-ดง หรอผลกผทโดนไฟดด ใหหลด พนจากจดทโดนดดและเพอความปลอดภย ผทชวยเหลอควรยนอยบนพนทแหง

3) หลงจากทชวยผเคราะหรายออกมาจากไฟดดไดแลวถาพบวาเขาไมหายใจ , หวใจไมเตน กตองกระตนโดยการเปาปาก และกดทรวงอก

3. กรณโดนนำรอนลวก ผทไดรบบาดเจบจากการถกของรอนลวก ถง 2 ขนตอน คอ 1) การท าใหบรเวณทโดนของรอนลวกใหเยนลงโดยเรว เชนใหแผลไดแชในอางนาเยน หร

อปลอยให นากอกไหลผานอยางนอยสก 10นาท จากนนกใชผากอซซบแผลใหแหงแลวใชผากอซทแหงและสะอาด ปด คลมบาดแผลแตอยาใหแนน เพราะแผลทโดนของรอนลวกจะมอาการบวม

2) ผวทโดนลวกหรอไหม จะมตมเลกๆใสๆขนทแผลเสมอหลายคนเหนเขาเปนตองเอาเขมไปเจาะให แตกอยาท าเชนนน เพราะจะท าใหเกดการตดเชอไดงายๆ ซามนยงอาจเขาสผวหนงชนในท าใหอกเสบเขา ไปใหญขอแนะน าเมอแผลขน “ตมนา”กคอ ... ปลอยไวอยางนนแลวซบใหแหง จากนนกใชส าลชบ แอลกอฮอลเชดรอบๆตมนานนอยางเบาๆ

4. กรณจมนำ การปฐมพยาบาลเดกจมนาทไมหายใจและ/หรอ หวใจไมเตน 1) เรยกผอยขางเคยงใหมาชวยเหลอและใหผชวยโทรขอความชวยเหลอหนวยฉกเฉนท

1669 2) เปดทางเดนหายใจ โดยใหเดกนอนราบกดหนาผากลงและเชยคางขนเบาๆ 3) ตรวจการหายใจโดยมองหนาอกหรอทองวามการเคลอนไหวหรอไมฟงดวามเสยงหาย

หรอไมก สมผส โดยแนบใบหนาไปใกลจมกและปากของเดกเพอสมผสลมหายใจ 4) ในกรณอายนอยกวา 1 ป ชวยการหายใจโดยประกบปากของผชวยเหลอครอบจมกและ

ปากเดก และเปาลมหายใจออก 2 ครงโดยใหแตละครงยาว 1-2 วนาท และสงเกตวาหนาอกของเดกขยายตามการเปา ลมหรอไม

5 ) คล าชพจร บรเวณตนแขนดานในครงทางระหวางขอศอกและหวไหลถาเดกไมหายใจแตมชพจร ใหท าการเปาปากตอเพยงอยางเดยวโดยท า 20 ครงตอนาท หรอ เปาปาก 1 ครงตอ 3 วนาท ถาเดกไม หายใจและไมมชพจรใหท าการกระตนการเตนของหวใจ

6) กระตนการเตนของหวใจโดยหาต าแหนงของการกดหนาอกเพอกระตนหวใจไดโดยลากเสนสมมต ระหวางหวนมทงสองขาง ต าแหนงทจะกดคอ บนกระดกหนาอกใตตอเสนสมมตทลากระหวางหวนมทงสอง ขางลงมา กดโดยใชนวสองนว กดลกใหกระดกหนาอกยบลงประมาณ 1-1.5 นวความถของการกดคอกด หนาอก 5 ครงสลบกบการใหผชวยระบบหายใจเปาปาก 1 ครง

7) ในกรณอายมากกวา 1 ป เปาปากไดโดยประกบปากของผชวยเหลอบนปากเดกเทานน (ไมรวม จมก)เมอตองนวดหวใจ ใหหาต าแหนงของการกดหนาอกไดโดยลากนวตามขอบชายโครงชางใดขางหนงจนถง กงกลางซงชายโครงทงสองขางมาชนกน เรยกวาจดปลายลางกระดกหนาอก ต าแหนงทจะกดคอ บนกระดก หนาอกเหนอตอจดปลายลางกระดกหนาอก 1 ความกวางของนวมอจรง กดโดยใชสนมอกดลกใหกระดก หนาอกยบลงประมาณ 1-1.5 นวความถของการกดคอกดหนาอก 5 ครงสลบกบการใหผชวยระบบหายใจเปา ปาก 1 ครง

329

ใบงำน

วชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช (32005) เรอง กำรออกก ำลงกำยทถกตอง

ชอ…………………………………นามสกล………………………รหส………..........................…ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. การออกก าลงกายอยางถกวธหมายถง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. 2. อธบาย การบรโภคอาหารทถกตามหลกโภชนาการและหลกอนามย มาพอสงเขป

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. 3. ใหนกศกษาบอกวธการใชยาอยางถกวธ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. ใหบอกแนวทางการใชภมปญญาไทยเพอการสรางเสรมสขภาพ วามกแนวทางอะไรบาง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

330

ใบงำน

วชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช (32005) เรอง กำรวำงแผนชวตเพอกำรสขภำพทด

ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. ผลดของการวางแผนในการดแลสขภาพลวงหนา คอ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. การตรวจสอบและประเมนภาวะสขภาพ หมายถง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. องคประกอบของสขภาพทดมกองคประกอบ อะไรบาง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. เพราะเหตใดบางทท าใหมการปรบพฤตกรรมสขภาพ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….…………………………………………………………………………………………………………………….

331

ใบงำน

วชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช (32005) เรอง ปจจยเสยงในกำรด ำรงชวต

ชอ…………………………………นามสกล………………….….....…รหส…………....................ระดบมธยมศกษาตอนปลาย กศน.ต าบล/ศรช……………………….........…ครประจ ากลม………………………………………………………………………… 1. ปจจยเสยงตอสขภาพ ประกอบดวยปจจยเสยงดานใดบาง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 2. โรคตดตอทางเพศสมพนธทส าคญมโรคอะไรบาง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 3. อบตเหต หมายถง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4. การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ หมายถง …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

332

ใบงำน

วชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช (32005) เรอง กำรปฐมพยำบำลและทกษะกำรชวยฟนคนชพ

ใหนกศกษาแบงกลมๆละ 5 - 7 คน แลวชวยกนศกษาวธการปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ โดยเลอกหวขอใดหวขอหนงตามทก าหนดให แลวสรปลงใบงานพรอมแสดงบทบาทสมมตหนาชนเรยน

1. อบตเหตทางรถยนต 2. กรณโดนไฟดด 3. กรณโดนน ารอนลวก 4. กรณจมน า

หวเรอง........................................ กศน.ต าบล……………………….........…ครประจ ากลม…………………………………..

1.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

2.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

3.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

4.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

5.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

6.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

7.ชอ………………………………........…นามสกล…………………......................….....…รหส………….................................

333

เฉลยใบงำน วชำสขภำพและควำมปลอดภยในชวต ทช (32005) ม.ปลำย

ขอ 1. 1. การออกก าลงกายใหไดผลดทสดคอ ไมควรออกก าลงกายนอยกวา 30 นาท/ครง และไมควรนอยกวา 3 ครงตอสปดาห ทางทดควรจะหมนออกก าลงกายอยางสมาเสมอ รางกายจะไดปรบสมดลอยางสมบรณแขงแรง

2. ถาเหนอยจากการออกก าลงกายควรหยดอยาออกก าลงกายแบบหกโหมอยาฝนสงขารตวเอง และก าลงของตวเองเดดขาด เพราะจะท าใหกลามเนอฉกขาดไดงายและเกดอนตรายตอรางกายได

3. กอนออกก าลงกายทกครงควรวอรมรางกายกอนเพอเปนการปรบอณหภมใหรางกายพรอม และเตรยมกลามเนอเพอยดและคลายตวอยางยดหยน สวนเวลาทออกก าลงกายเสรจกควรวอรมอพดวยเชนกน เพอชวยลดการปวดเมอย

4. เวลาทออกก าลงกายในชวงแรกๆอาจจะรสกปวดเมอยไดอยางเหนไดชด แตถาคณออกก าลงกาย เปนประจ าอาการปวดเมอยจะนอยลง

5. คณควรจะเปลยนรปแบบในการออกก าลงกายบางเพอความสนก เพมความหลากหลาย และ ไมนาเบอ เพราะแตละกฬากมขอดแตกตางกนออกไป

6. ควรดมนากอนออกก าลงกายประมาณ 3 ชวโมงประมาณ 2-3 แกว และในระหวางเลนกควรดม 1-2 แกว เพอเปนการชดเชยการสญเสยนาระหวางทออกก าลงกาย และปองกนไมใหรางกายเกดอาการเกรง เปนตะครว คลนไสหรอปวดหว เนองจากภาวะขาดนานนเอง

7. ไมควรดมกาแฟกอนออกก าลงกายเพราะสารคาเฟอน จะไปกระตนการท างานของหวใจท าใหรสก เหนอยหอบระหวางทออกก าลงกายได ขอ 2. 1. อาหารตองสกและผานความรอนแลว อาหารทปรงสกแลวยอมท าใหเชอโรคทมในอาหารถกท าลายไปดวย อาหารทสกและผานความรอนอยางเพยงพอยอมท าใหเกดความปลอดภยแกผบรโภคอาหารนนๆ

2. ควรเลอกซออาหารทมคณคาทางอาหารสงและมราคาถกการเลอกซออาหาร ควรพจารณาเปรยบเทยบถงคณคาของอาหารประเภทตางๆ ใหละเอยด เพราะอาหารทมราคาแพงไมไดมคณคาทางอาหารสงเสมอไป เชน เนอสนในซงมราคาแพง แตมคณคาอาหารเทากบเนอสะโพกทมราคาถกกวา ถวมราคาถกกวาอาหารจ าพวกเนอสตว แตมคณคาเทาๆกนเปนตน

3. ควรเลอกซออาหารทมคณภาพ ในปจจบนการท าอาหารรบประทานเองเปนการยงยากและเปนการสนเปลองเวลา การซออาหาร จงควรหาซออาหารทมคณคาสง หรอรบประทานอาหารปนโตเพราะจะไดอาหารทสดและมคณคาทางอาหารทสงกวาอาหารกระปองและราคากถกกวา แตเลอกซอจากพอคาทไวใจไดและไมเอารดเอาเปรยบผซอมากเกนไป 4. ควรรบประทานผก ผลไมเปนประจ าการเลอกซอผลไมควรเปรยบเทยบถงคณคาของผลไมชนดตางๆ เพราะผลไมบางชนดใหแคลอรสงบางชนดใหแคลอรตาแตผลไมนนมคณคาใหสารวตามนและเกลอแรซงเปนประโยชนตอรางกาย

334

ขอ 3. ยาทเราน ามาใชมอยหลายชนด บางชนดเราอาจหาซอเองได แตบางชนดตองซอตามใบสงของแพทย เทานน เพราะยาเหลานเปนยาอนตราย ดงนนกอนใชยา เราจงควรทราบหลกการใชยาใหถกตอง ดงน

1) กอนใชยาทกครง ตองอานฉลากยาใหเขาใจ อานใหละเอยด และปฏบตตามอยางเครงครด 2) ใชยาใหตรงกบโรค โดยปรกษาแพทยหรอเภสชกรกอนใช เพราะจะท าใหไมเปนอนตราย 3) ใชยาใหถกวธ เชน ไมแกะผงยาทอยในแคปซลมาโรยแผล ยาชนดทใชทาหามน ามารบประทาน

ขอ 4. 1. การนวดไทยเปนภมปญญาอนลาคาในการรกษาโรค 2. การประคบสมนไพรเปนภมปญญาทางดานการแพทยแผนไทย 3. นาสมนไพรผกพนบานและอาหารเพอสขภาพ 4. การท าสมาธ สวดมนต และภาวนาเพอการรกษาโรค 5. กายบรหารแบบไทยหรอกายบรหารทาฤาษดดตน

* * * *

335


ขอ1. 1. สามารถทจะก าหนดวธการ หรอเลอกรปแบบทเหมาะสมกบการด าเนนชวตของต วเราเองหรอ บคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม

2. สามารถจะก าหนดชวงเวลาในการดแลสขภาพไดอยางเหมาะสม หรออาจจะก าหนดชวงเวลาใน การตรวจสขภาพประจ าปของบคคลในครอบครวไดอยางเหมาะสม

3. เปนการเฝาระวงสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว ไมใหปวยดวยโรคตาง ๆ นบวาเปน การสรางสขภาพซงจะดกวาการทจะตองมาซอมสขภาพ หรอการรกษาพยาบาลในภายหลง

4. ชวยในการวางแผนเรองของเศรษฐกจและการเงนในครอบครว เนองจากไมตองใชจายเงนไปในการ รกษาพยาบาล

5. สงเสรมสขภาพทงของตนเองและบคคลในครอบครว 6. ท าใหคณภาพชวตทงของตนเองและสมาชกในครอบครวดขน

ขอ 2. การคาดคะเนหรอประมาณคา สขภาพ (Health) หมายถง สขภาวะ (Well–Being หรอ Wellness) ทสมบรณและเชอมโยงกนเปน องครวมอยางสมดลทงมตทางจตวญญาณ (มโนธรรม) ทางสงคม ทางกาย และทางจต ซงมไดหมายถงเฉพาะ ความไมพการและความไมมโรคเทานน การประเมนสขภาพ หมายถง การประมาณคาความสมบรณทงทางกาย ทางจต และทางสงคม ความส าคญของการประเมนสขภาพ การประเมนสขภาพ เปนวธการหนงทเราสามารถรตนเองวา มความเสยงตอสขภาพอยางไร สามารถ ตรวจสอบดวยตนเองได รเหตผลของการเกดสภาวะเสยงทางสขภาพและสวสดภาพ ไมวาจะเกดจากโรค สงแวดลอม สงเสพตด อบตเหตและอบตภยตางๆ เพอใหเกดความตระหนก และเหนความส าคญในการดแล สขภาพใหมคณภาพชวตทด เปนทปรารถนาของคนทกคน ขอ3. 1. สขภาพทางกายด สขภาพด หมายถง การมรางกายทแขงแรง สมบรณ ระบบตางๆ ในรางกายท างานม ประสทธภาพยงขน สามารถประกอบกจกรรมตางๆ ไดเปนปกต 2. สขภาพทางจตด สขภาพจตด หมายถง การสขภาพของจตใจทด สามารถปรบตวใหอยในสงคมและสงแวดลอมได อยางเปนสข

3. สขภาพทางสงคมด สขภาพทางสงคมด หมายถง การด ารงชวตอย ในครอบครวและสงคมอยางมความสข สามารถท างานรวมกบ ผอนไดอยางด มความขดแยงนอยทสด ขอ4. 1.พฤตกรรมเสยงในดานตางๆเปนปญหาสาธารณสขทส าคญ : ความเปลยนแปลงดานอาหารการกน การกนนอกบานอยางเรงรบอาหารส าเรจรปสดสวนอาหารสารอาหารไดไมครบถวนและถกตองขาดการออก ก าลงกายท าใหเกดภาวะอวน

2. นโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนา มการขยายการบรการ สงเสรมสขภาพและปองกนโรคงานการคดกรองพฤตกรรมเสยงและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในกลมประชาชนอาย 15 ปขนไป 3. การแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอกเปนอกทางเลอกทสามารถน ามาผสมผสานปฏบตเพอ ปรบเปลยนพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพ

4. เพอสงเสรมใหผมพฤตกรรมเสยง มแนวทางเลอกในการดแลสขภาพและเปลยนแปลงพฤตกรรม สขภาพ ใหรางกายแขงแรง สขภาพดขน

336

เฉลยใบงำน ขอ1. ปจจยเสยงตอสขภาพ ประกอบดวยปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม และปจจยเสยง ดาน พฤตกรรม

- ปจจยเสยงทเกดจากสงแวดลอม เชน การเกดอบตเหต การเกดภยธรรมชาต เปนตน - ปจจยเสยงดานพฤตกรรม เชน การตดสารเสพตด การบรโภคอาหารและผลตภณฑทเปนอน

ตรายตอ สขภาพและถาคนเราสามารถหลกเลยงปจจยเสยงและพฤตกรรมเสยงดงทกลาวมาแลวจะท าใหรางกายม สขภาพแขงแรง และมความปลอดภยในชวต ขอ2. 1. โรคเอดส AIDS)

2. หนองใน (Gonorrhoea) 3. หนองในเทยม (Non-gonococcal Urethritis/Non gonococcal Cervicitis) 4. แผลรมออน (Chancroid) 5. เรมทอวยวะเพศ (Genita Herpes Simplex Virus Infection 6. หดขาวสก (Molluscum contagiosum) 7. หดหงอนไก Condyloma Acuminata) 8. หด (Scabies) 9. ซฟลส (Syphilis) 10. โลน (Pediculosis Pubis) 11. พยาธชองคลอด (Vaginal Trichomoniasis 12. เชอราในชองคลอด (Vaginal Candidiasis) 13. องเชงกรานอกเสบ (Pelvic Inflammatory Diseases, PID) 14. แผลกามโรคเรอรงทขาหนบ (Granuloma inguinale)

ขอ3. อบตเหต หมายถง เหตการณทเกดขนโดยไมคาดคด อาจเกดจากความประมาทของตนเองหรอจาก คนอนๆ หรอจากเหตการณสดวสย เชน ฟาผา นาทวม ขอ4. การปฐมพยาบาลและทกษะการชวยฟนคนชพ การปฐมพยาบาล หมายถง การใหความชวยเหลอผปวยหรอผบาดเจบ ณ สถานทเกดเหต โดยใช อปกรณเทาทจะหาไดในขณะนน กอนทผบาดเจบจะไดรบการดแลรกษาจากบคลากรทางการแพทย หรอสงตอไปยงโรงพยาบาล

* * * * *

337



ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

338

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๑๙

339

ตารางวเคราะหเนอหา หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

ระดบมธยมศกษาตอนปลาย สาระทกษะการประกอบอาชพ รายวชา การพฒนาแผนโครงการอาชพ รหสวชา อช32001

จ านวน 3 หนวยกต กศน.อ าเภอครรฐนคม ส านกงาน กศน.จงหวดสราษฎรธาน

มาตรฐานการเรยนรระดบ ๑. มความร ความเขาใจในการพฒนาอาชพ ใหมผลตภณฑหรองานบรการ สรางรายได พอเพยงตอการด ารงชวต มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

หวเรอง ๑. วเคราะหแผนและโครงการพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ ตวชวด

1. วเคราะหเหตผลของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 2. วเคราะหเป าหมายของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 3. วเคราะหวตถประสงคของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 4. วเคราะหวธการและขนตอนของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ



หมายเหต

เนอหางาย (ศกษา ดวย

ตนเอง)


พบกลม


1. วเคราะหเหตผลของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 2. วเคราะหเปาหมายของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 3. วเคราะหวตถประสงคของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 4. วเคราะหวธการและขนตอนของแผนและโครงการสมพนธตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

1. ความสมพนธของเหตผลของแผนและโครงการกบการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 2. ความสมพนธของเปาหมายของแผนและโครงการกบการมรายได มเงนออม และ มทนในการขยายอาชพ 3. ความสมพนธของวตถประสงค ของแผนและโครงการกบการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 4. ความสมพนธของวธการและขนตอนของแผนและโครงการกบการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

340

หวเรอง ๒. การทบทวนองคความรทจ าเปนตอการพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

ตวชวด 1.ทบทวนระบความรทจ าเปนตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายไดมเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 2. จดล าดบความส าคญจ าเปนของความรทใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 3. ตดสนใจเลอกความรทจ าเป นตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 4.ระบความรทจ าเปนตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายไดมเงนออมและมทนในการขยายอาชพได 5. แสวงหาความรจดเป นระบบสารสนเทศของความรทจ าเป นตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ



หมายเหต เนอหางาย (ศกษา



พบกลม


1.ทบทวนระบความรทจ าเปนตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายไดมเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 2. จดล าดบความส าคญจ าเปนของความรทใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 3. ตดสนใจเลอกความรทจ าเป นตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ 4.ระบความรทจ าเปนตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายไดมเงนออมและมทนในการขยายอาชพได 5. แสวงหาความรจดเป นระบบสารสนเทศของความรทจ าเป นตองใชในการเรยนรพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพได

1. การทบทวนองคความรทจ าเปนตองใชในการเรยนร 2. การจดล าดบความส าคญ/จ าเปนขององคความร 3. การตดสนใจเลอกความรทจ าเปนตองใช 4. การระบความรและจดท าระบบสารสนเทศ 5. การแสวงหาความรและจดท าระบบสารสนเทศ

341

หวเรอง ๓. การระบทกษะในความรทจ าเปนตองฝกเพมเตมเพอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

ตวชวด 1. ระบทกษะทมความจ าเปนตองฝกเพมเตมเพอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ






พบกลม


1. ระบทกษะทมความจ าเปนตองฝกเพมเตมเพอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

1.ทกษะทมความจ าเปนตองฝกเพมเตม

หวเรอง ๔. การพฒนาระบบการผลต

ตวชวด 1. วเคราะหปจจยการผลตตามความตองการและคณภาพของตลาดได 2. ระบกระบวนการผลตใหผลตภณฑมคณภาพตามความตองการของตลาดได 3. ระบผลผลตพอเพยงตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

ตวชวด






พบกลม


1. วเคราะหปจจยการผลตตามความตองการและคณภาพของตลาดได 2. ระบกระบวนการผลตใหผลตภณฑมคณภาพตามความตองการของตลาดได 3. ระบผลผลตพอเพยงตอการมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ

1. ปจจยการผลต เชน ทน เครองมอ เพยงพอตอ การจดการ 2. ขนตอนการผลต 3. ผลผลตทคาดหวงตอการมรายได มเงนออมและมทน ในการขยายอาชพ

342

หวเรอง ๕. การวเคราะหการตลาด ตวชวด

1. ระบความตองการผลตภณฑและคณภาพตามความตองการของลกคาได 2. ระบกลมลกคาชองทางตลาดได 3. อธบายวธการสงเสรมการขายได 4. จดบนทกการขายเพอขยายกลมลกคาได

ตวชวด






พบกลม


1. ระบความตองการผลตภณฑและคณภาพตามความตองการของลกคาได 2. ระบกลมลกคาชองทางตลาดได 3. อธบายวธการสงเสรมการขายได 4. จดบนทกการขายเพอขยายกลมลกคาได

1. ความตองการผลตภณฑและ การควบคมคณภาพ 2. ชองทางการตลาด 3. การสงเสรมการขาย 4. การจดบนทกการขาย

หวเรอง ๖ การพฒนาระบบการบญช ตวชวด

1. วเคราะหการจดบนทกเพอระบกลมเปาหมายเพอขยายการตลาดได 2. วเคราะหการจดบนทกเพอระบผลตภณฑทตลาดตองการได 3. วเคราะหรายรบรายจายเพอลดรายจายเพมรายไดได 4. บอกวธการพฒนาระบบบญชได

ตวชวด






พบกลม


1. อธบายเทคโนโลยการก าจดเศษ วสดเหลอทงดวยการเผาได 2. น าความรเรองเทคโนโลยการ ก าจดเศษวสดเหลอทงดวยการเผาไป ใชได 3. อธบายการผลตพลงงานจากเศษ วสดเหลอทงได 4. น าความรเรองการผลตพลงงาน จากเศษวสดเหลอทงไปใชได

1. การจดบนทกเพอระบ กลมเปาหมาย 2.การจดบนทกเพอระบ ผลตภณฑทตลาดตองการ 3. การวเคราะหรายรบ รายจาย 4. การพฒนาระบบบญช

343

หวเรอง 7 การพฒนาแผนและโครงการพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ ตวชวด

1. พฒนาแผนและโครงการพฒนาอาชพใหมรายได มเงนออมและมทนในการขยายอาชพ






พบกลม


๑.พฒนาแผนและโครงการพฒนาอาชพใหมรายได ม ๒.เงนออมและมทนในการขยายอาชพ

1.การพฒนาแผนและโครงการ พฒนาอาชพตามผลการวเคราะห - แผนและโครงการพฒนาอาชพ - องคความร - ทกษะในความร - การตลาด - การผลต - ระบบการบญช

344

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สำระทกษะกำรประกอบอำชพ รำยวชำ กำรพฒนำแผนโครงกำรอำชพ รหสวชำ อช32001

ระดบมธยมศกษำ ม.ปลำย จ ำนวน ๓ หนวยกต หวเรอง การพฒนาระบบการผลต


๑๙ ๑ วเคราะหปจจยการผลตตามความตองการและคณภาพของตลาดได

1.ปจจยการผลต เชน ทน เครองมอ เพยงพอตอ การจดการ

ขนน ำเขำสบทเรยน ครผสอนทกทายกลาวน าถงปจจยการผลต ขนสอน - ครผสอนและผเรยนแลกเปลยนเรยนรวเคราะหปจจยการผลตตามความตองการและคณภาพของตลาด ขนสรป ครผสอนสรปเนอหาและเตมเตมองคความรพรอมมอบหมายงาน



345

ใบความร

กำรพฒนำระบบกำรผลต

เรองท 1 ปจจยกำรผลต

การผล ต ห ม ายถ ง กระบ วน การท ท า ให เก ด ม ล ค า เพ ม (Value Added) ท งท เป น ม ลค า ห ร อ ประโยชนใชสอย (Use Value) และมลคาในการแลกเปลยน (Exchange Value) โดยมวตถประสงคเพอตอบสนองความตองการของมนษยในการด ารงชวต เพราะฉะนนการผลตจงเปนการสรางคณคาของสนคาทสามารถตอบสนองความตองการของมนษย (Utility)การสรางคณคาของสนคาทสามารถตอบสนองความตองการของมนษยนนไดพฒนาการมาพอจะสรปไดดงน

1. ระยะแรก มนษยสรางสนคาทสามารถตอบสนองความตองการของตนเอง เรมตงแตยคทเรยกวาHunting and Gathering และยคการเกษตรทอาศยธรรมชาต

2. ระยะทสอง มนษยสรางสนคาทสามารถตอบสนองความตองการของผอนเพอประโยชนแหงตนเรมตงแตยคพาณชยนยม ยคประวตอตสาหกรรมและพาณชกรรม ในยคนตองใชความรดานการบรหารและการจดการเพอการผลตทมประสทธภาพ เพอใหผลตไดมากและตนทนต า เมอผลตมากกตองขายใหมากจงจ าเปนตองหาวธการใหประชาชนบรโภคมากขน อนน าไปสการบรโภคเกน (Over consumption) และลงทนเกน(Over investment) ท าใหทรพยากรถกใชหมดไปอยางรวดเรว กอใหเกดปญหาตามมาอยางมากมาย

3. ระยะทสาม มนษยไดตระหนกถงปญหาท เก ดขน และทรพยากรทมจ านวนโดยยงใชประโยชน ไมเตมท คอ “คน” จงไดใหความสนใจตอ “คน” ในกระบวนการผลต โดยยงมความแตกตางในความคดโดยกลมหนงยงคดในระบบเกาทวา “คน” คอ ปจจยการผลตชนดหนงทใชในการผลตเหมอนปจจยการผลตอนๆเรยกวา ทรพยากรมนษย ซงใหความส าคญตอ “มลคา” แตอกกลมคนคดใหมวา “คน” คอจดหมายปลายทาง(Ends) เพราะ “คน” รวาตนเองตองการอะไรและท าอะไรได โดยท าใหชวตดขนและสงคมกดขน มอง “คน”ในแงจตวญญาณ เทากบใหความส าคญตอ “คณคา”ของความเปนคน

346

เรองท 2 ขนตอนกำรผลต ควำมหมำยและควำมส ำคญของคณภำพ ความหมายของคณภาพถกก าหนดขนตามการใชงานหรอตามความคาดหวงของผ ก าหนด เชน มความเหมาะสมกบการใชงาน มความทนทาน ใหผลตอบแทนสงสด บรการดและประทบใจ หรอเปนไปตามมาตรฐานทตงใจไว เปนตน คณภาพแบงเปน 3 ลกษณะดงน 1. คณภาพตามหนาท หมายถง ประสทธภาพการท างาน ความเหมาะสมในการใชงาน ความทนทานเชน พดลมเครองนมมอเตอรทสามารถใชไดอยางตอเนองถง 24 ชวโมง 2. คณภาพตามลกษณะภายนอก หมายถง รปรางสวยงาม สสนสดใส เรยบรอย เหมาะกบการใชงานโครงสรางแขงแรง ผลตภณฑสวนใหญมกเนนคณภาพภายนอก โดยเนนทสสนสดใส หรอรปลกษณใหโดดเดนเพอดงดดความสนใจของผซอ 3. คณภาพในการบรการ หมายถง การสรางความประทบใจใหกบลกคาทมาใชบรการหรอมาซอสนคา คณภำพ หมายถง คณสมบตและลกษณะโดยรวมของผลตภณฑหรอบรการทแสดงใหเหนวามความสามารถทจะกอใหเกดความพงพอใจไดตรงตามตองการทไดระบ ในอดตคณภาพมกจะถกก าหนดขนจากความตองการของผผลต แตปจจบนสภาพการแขงขนในตลาดมมาก หากคณภาพไมตรงกบความตองการของผซอหรอผใหบรการ การผลตสนคาและบรการกอาจจะตองลมเลกกจการไป ดงทไดเกดขนมาในปจจบนสนคาบางประเภทแขงขนกนทคณภาพ บางประเภทแขงขนกนทราคาแตบางประเภทแขงขนกนทความแปลกใหม ดงนน การผลตหรอใหบรการใดๆ จะตองมการศกษาสภาพตลาดอยางรอบคอบเพอก าหนดคณภาพ ขนตอนกำรก ำหนดคณภำพ การก าหนดคณภาพมความส าคญอยางย ง เพราะการก าหนดคณภาพไม ไดก าหนดจากบคคลใด บคคลหนง หรอกลมคน หรอสถาบนเทานน แตการก าหนดคณภาพตองค านงถงคนหลายกลมหลายสถาบนการก าหนดคณภาพสนคนและบรการ มขนตอนด าเนนการ 3 ขนตอน ไดแก 1. การศกษาความตองการของผใชสนคาและบรการ อยางกวางขวาง และครอบคลมผซอหรอผใชบรการทมความหลากหลาย 2. การออกแบบผลตภณฑหรอพฒนาผลตภณฑใหสอดคลองกบความตองการทศกษามาอยางจรงจง 3. จดระบบการผลตและควบคมระบบการผลตใหไดผลผลตทมคณภาพการศกษาความตองการคณภาพสนคาและบรการ เปนเรองส าคญและเปนเรองแรกของการวางแผนด าเนนธรกจ อตสาหกรรม หรอกจการใดๆวธการศกษาขนอยกบเปาหมายคอ ลกคา ลกคาของเรา คอ กลมใด เชน วยใด เพศใด ระดบการศกษา อาชพเปนตน ตลาด หรอคแขงทางการคากเปนสวนส าคญอยางยงทตองค านงถง เพราะหากคณภาพของสนคนหรอบรการของเราต ากวาคแขง โอกาสความส าเรจของเรากยอมมนอยลง การออกแบบและพฒนาผลตภณฑหรอบรการ เปนเรองทผประกอบการมกจะละเลยเพราะมนใจในคณภาพสนคนเดนหรอคดวาเปนเรอ งยาก ตองใชนกวชาการชนสงหรอผเชยวชาญท าใหเกดตนทนทสงขน การออกแบบผลตภณฑใหมยงตองปรบระบบการ

347

ผลตดวย ท าใหผประกอบการรสกวายงยาก แตการออกแบบและพฒนาผลตภณฑหรอบรการ เปนเรองจ าเปนเพราะถาหากเราไมพฒนา การพฒนาผลตภณฑและบรการไมใชเรองยงยาก แตอยางใด เพยงแตเราน าผลการศกษาความตองการของผซอ ผใช มาเปนหลกการ แลวหาแนวทางตอบสนองความตองการ ใชความคดรเรมสรางสรรค ผลงานใหม กจะเกดขน เชนการปรบปรงเครองปรบอากาศใหสามารถกรอกฝนละอองได ตอมากพฒนาสการเปนเครองปรบอากาศทมการฟอกอากาศดวยประจไฟฟาเปนตน ระบบการผลตและการควบคม ระบบการผลต เพอใหไดสนคาหรอบรการตรงตามมาตรฐานทก าหนดไว องคประกอบทตองวางแผนด าเนนการอยางเปนระบบและสอดคลองกนดงน 1. วตถดบทใชผลต หรอใชบรการ ควรมคณภาพสง แตราคาต า 2. กระบวนการผลตมความพรอมทงดานบคลากร เครองมอเครองใชหรอเครองจกร และโครงสราง พนฐาน 3. ผลผลต/ผลตภณฑ /ผลของการบรการ จะตองผานการตรวจสอบและประเมนอยางเท ยงตรง การบรหารคณภาพในองคกร จงถกน ามาใชเพอใหระบบการผลตและการควบคมระบบมประสทธภาพสง ตามความตองการของตลาด ผซอ หรอผใช ควำมส ำคญของคณภำพ คณภาพ เปนความตองการของผซอและผ ใหบรการเทานน หรอคณภาพมความส าคญทงตอบคคล องคการ และประเทศ 1. ความส าคญ ของคณ ภาพตอบ คคล บ คคลคอ ผ ผล ตหรอผ บ ร การคณ ภาพจ งเกดข นท ระดบ บคคลกอน หากบคคลใดสามารถผลตหรอใหบรการทมคณภาพตรงกบความตองการหรอตรงกบ ขอก าหนด บคคลนนยอมไดชอวา “บคคลคณภาพ” เราเหนตวอยางบคคลคณภาพมากมาย ทไดรบการ ยกยองเนองจากสามารถสรางผลงานคณภาพ ดงนนคณภาพจงมความส าคญอยางยงตอบคคลทกคน ทกคนจงควรมงมนสรางผลงานคณภาพ 2. ความส าคญของคณภาพตอองคกร องคกรท กองคกรม เป าหมายสรางสรรคผลงานคณ ภาพ ใหเปนทตองการของลกคา หนสวน หรอองคกรทเกยวของ เพอใหบรรลเปาหมาย คอผลก าไรสงสด แตปจจบนทกองคกรยงตองค านงระบบการแขงขนในตลาดการคา เมอประเทศไทยเขารวมเปนสมาชกองคการตลาดการคาเสร (World Trade Organization :WTO) ท าใหประเทศไทยเขาสระบบการแขงขนทางดานการคามากขน ทงภายในประเทศและการคาระหวางโลก ในระบบการคาเสรเกดระบบการแขงขนดวยการคาแทนก าแพงภาษในอดตไดแก ขอก าหนดมาตรฐานสนคา มาตรฐาน ระบบบรหาร มาตรฐานสงแวดลอม และมาตรฐานดานแรงงานและความปลอดภย ดงนนคณภาพขององคกรจงเปนคณภาพโดยรวมตงแตผลตภณฑจนถงระบบบรหารขององคกร คณภาพจงมความส าคญอยางยงตอองคกร เพราะท าใหองคกรมความมนคงในการด าเนนธรกจทงในปจจบนและในอนาคต

348

3. ความส าคญของคณภาพตอประเทศ คณภาพของคน คณภาพของสนคา และคณภาพของการบรการคอ ภาพพจน และความเชอมนทนานาประเทศใหการยอมรบและนบถอ เชน ขาวหอมมะล เสอผาส าเรจรปเครองหนง เปนตน คณภำพ ตนทน กำรสงมอบ คณภำพ คอ ความตองการ ขอก าหนด ความคาดหวง หรอสงทลกคาตองการจากผลตภณฑหรอ งานบรการตนทน คอ ปจจยการผลต ไดแก แรงงาน (Man) เงนทน (Money) วตถดบ (Material) เครองจกรอปกรณ(Machine) และการบรหารจดการ (Management) กำรสงมอบ คอ กระบวนการน าสงผลตภณฑ / งานบรการถงมอลกคา สรางความพงพอใจใหกบลกคาดวยผลตภณฑหรองานบรการทมคณภาพตรงกบความตองการของลกคา การสงมอบสนคาหรอบรการทประทบใจลกคา เกดจากการบรการทด คณภาพด และราคาถก ขณะเดยวกนผขายกตองการก าไรสงสดคณภาพด และบรการด คอ ความตองการของผซอและผขายจะเกดความสมพนธทด ตนทนการผลตต าแตการลดตนทนกตองค านงถงคณภาพและบรการดวย เพราะถาสนคาราคาถกแตคณภาพไมด ผซอกไมตองการหรอสนคามคณภาพมากแตราคาแพง ผซอกไมตองการ เปนตน ดงนน ระบบควบคมคณภาพจงเกดขน กำรควบคมคณภำพ การควบคมคณภาพ คอ เทคนคในเชงปฏบตการและกจกรรมทเกยวเนองอนๆ ทจดท าหรอน ามาใช เพอใหบรรลขอก าหนดดานคณภาพ ซงอาจจะเปนผลตภณฑหรอการบรการกได QC : Quality Control หรอการควบคมคณภาพในภาคการผลต (โรงงานอตสาหกรรม) จะเนนกระบวนการตรวจสอบและคดแยกของดกบของเสยออกจากกน เพอใหเกดหลกประกนวาสนคาผานการตรวจสอบแลวมคณภาพตามขอก าหนดการควบคมคณภาพในทน หมายถง การควบคมกระบวนการผลตและการใหบรการ เพอใหเกดผลผลต /งานบรการทมคณภาพ ดงแผนภม Input ----> Process ----> Output วตถดบ กระบวนการ ผลผลต กำรควบคมคณภำพในกระบวนกำรผลต แบงออกเปน 3 ลกษณะ 1. คณภาพการท างาน หรอประสทธภาพของคนงาน 2. คณภาพของเครองจกร อปกรณ หรอเทคโนโลย 3. คณภาพของระบบบรหารงาน กำรควบคมคณภำพมเปำหมำยส ำคญ 2 ประกำรไดแก 1. ลดการสญเสยวตถดบ / ผลผลต 2. ลดการสญเสยเวลาการท างาน เมอเราสามารถลดการสญเสยวตถดบและผลผลต ลดเวลาการท างาน เรากสามารถลดตนทนได ขณะเดยวกนเรากไดผลผลตทมคณภาพ

349

เรองท 3 ผลผลตทคำดหวงตอกำรมรำยได มเงนออมและมทนในกำรขยำยอำชพ กำรวำงแผนก ำลงกำรผลต การผลตไดในปรมาณทลกคาตองการ เปนวตถประสงคหลกทส าคญอยางย งประการหน งของการ บรหารการผลต ซงการทจะสามารถผลตไดตามปรมาณทก าหนดไวตองอาศยทรพยากรขององคการหลายอยางอนไดแก เงนทน วตถดบ แรงงาน ตลอดจนเครองจกรอปกรณตางๆ แตเนองจากทรพยากรขององคการมอยอยางจ ากดจงตองวางแผนใชใหเกดประโยชนสงสด โดยเฉพาะอยางยงการลงทนในสงอ านวยความสะดวก เครองจกรอปกรณ ตลอดจนโรงงานซงเปนสถานททใชท าการผลต ตองอาศยเงนลงทนจ านวนมากและใชเวลาในการคนทนนานดงนน การวางแผนและจดการดานก าลงการผลต ซงเปนการวางแผนและด าเนนการเกยวกบขนาดของโรงงานหรอสถานทท าการผลต จ านวนเครองจกรอปกรณ ตลอดจ านวนคนงานทเหมาะสม จงเปนภาระงานส าคญของการบรหารการผลต โดยตองค านงถงผลลพธตอองคการในระยะสนควบคกบระยะยาว และใชปจจยเชงปรมาณเปนหลกในการพจารณาประกอบกบปจจยเชงคณภาพใหองคการมก าลงการผลตทเหมาะสมไมเกดปญหาการผลตไดนอยไมเพยงพอตอความตองการของลกคาเพราะก าลงการผลตนอยเกนไป และไมเกดปญหาเครองจกรมากเกนไปจนกลายเปนความสญเปลา เพราะก าลงการผลตมากเกนไป ควำมหมำยของก ำลงกำรผลตและกำรวดก ำลงกำรผลต ก าล งการผลต (capacity) คอ อตราส งสดท ระบบการผลตสามารถผลตได เตมท ในชวงเวลาหน ง ของด าเนนงาน การวดก าลงการผลต สามารถกระท าได 2 ทาง คอ 1. กำรวดก ำลงกำรผลตจำกผลผลต การวดก าล งการผลตจากผลผลตจะใช เมอผลผลตจากกระบวนการสามารถนบเปนหนวยไดงาย ไดแก สนคาทมตวตน (tangible goods) ซงจะเนนการผลตแบบตามผลตภณฑ (product - focused) เชน การวดก าลงการผลตของโรงงาน โดยนบจ านวนรถยนตทผลตไดตอป (โรงงานผลตรถยนตโตโยตา) นบจ านวนนมกลองทผลตไดตอวน (โรงงานนมสดเมจ) นบจ านวนลตรของน ามนทกลนไดตอเดอน (โรงงานกลนน ามนไทยออยล) เปนตน 2. กำรวดก ำลงกำรผลตจำกปจจยกำรผลต การวดก าล งการผลตจากปจจยการผลต จะใช เมอผลผลตจากกระบวนการนบเปนหนวยไดยาก หนวยของผลตภณฑไมชดเจน ไดแก การบรการตาง ๆ ซงจะเปนการผลตแบบตามการะบวนการ เชน การวดก าลงการผลตของรานบวตซาลอนจากจ านวนชางตดผม การวดก าลงการผลตของโรงพยาบาลจ านวนเตยงคนไข การวดก าลงการผลตของรานอดขยายภาพจากจ านวนชวโมงการท างานของเครองจกร เปนตน แมวาองคการจะมก าลงการผลตเปนอตราสงสดทจะสามารถผลตได แตในการปฏบตงานจรงอตราการผลตมกจะต ากวาก าลงการผลต เพราะจะตองค านงถงการหยดพกหรอการบ ารงรกษาเครองจกรอปกรณเพอถนอมไวใชงานไดในระยะยาวมากกวาการเลงผลในระยะสนเทานน การใชก าลงการผลตอยางเตมทมกจะเกดตนทนการท างานลวงเวลาในกะพเศษหรอการลดการบ ารงรกษาอปกรณตามแผนทก าหนดไวประจ าหรอการใช ผรบสญญาชวง ซงลวนแลวแตท าใหตนทนการผลตสงขนทงสน ดงนนก าลงการผลตทเตมทจะถกใชจรงกตอเมอมความจ าเปนและไมเกดขนบอยนกภายในชวงระยะเวลาสนๆ เทา

350

ขอควรค ำนงในกำรวำงแผนก ำลงกำรผลต การวางแผนก าลงการผลตจงตองค านงถงก าลงการผลตทเกดประสทธผลอนแทจรงซงตองพจารณาจาก 1. Peak Capacity หรอ Design Capacity เปนก าลงการผลตเตมท ซงมกไมไดใชในการปฏบตงานจรงเพราะเป น ก าร ใช เค ร อ งจ ก ร อ ป ก รณ เต ม ท โด ย ไม ค าน งถ งก า รห ย ด พ ก ห ร อ ก า รบ า ร ง ร ก ษ า เล ย 2. Rated Capacity เปนอตราการผลตสงสดทท าไดหลงจากหกลบสวนการหยด พกซอมแซมบ ารง รกษาแลว 3. Effective Capacity เปนอตราการผลตสงสดทผายการผลตสามารถกระท าให เกดตนทนการผลต ทประหยดได ภายใตสภาวการณการผลตปกต (normal condition) พระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเขาพระราชหฤทยในความเปนไปของเมองไทยและคนไทยอยางลกซงและกวางไกล ไดทรงวางรากฐานในการพฒนาชนบท และชวยเหลอประชาชนใหสามารถพงตนเองไดมความ“พออยพอกน” และมความอสระทจะอยไดโดยไมตองตดยดอยกบเทคโนโลยและความเปลยนแปลงของกระแสโลกาภวฒน ทรงวเคราะหวาหากประชาชนพงตนเองไดแลวกจะมสวนชวยเหลอเสรมสรางประเทศชาตโดยสวนรวมไดในทสด พระราชด ารสทสะทอนถงพระวสยทศนในการสรางความเขมแขงในตนเองของประชาชนและสามารถท ามาหากนใหพออยพอกนได ดงน “ในกำรสรำงถนน สรำงชลประทำนใหประชำชนใชนน จะตองชวยประชำชนในทำงบคคลหรอ พฒนำใหบคคลมควำมรและอนำมยแขงแรง ดวยกำรใหกำรศกษำและกำรรกษำอนำมย เพอใหประชำชน ในทองทสำมำรถท ำกำรเกษตรได และคำขำยได” ในสภาวการณปจจบน ซงเกดความถดถอยทางเศรษฐกจอยางรนแรงขนน จงท าให เกดความเขาใจ ไดชดเจน ในแนวพระราชด ารของ “เศรษฐกจพอเพยง” ซงไดทรงคดและตระหนกมาชานาน เพราะหากเราไมไปพงพา ยดตดอยกบกระแสจากภายนอกมากเกนไป จนไดครอบง าความคดในลกษณะดงเดมแบบไทยๆไปหมด มแตความทะเยอทะยานบนรากฐานทไมมนคงเหมอนลกษณะฟองสบ วกฤตเศรษฐกจเชนนอาจไมเกดขน หรอไมหนกหนาสาหสจนเกดความเดอดรอนกนถวนทวเชนน ดงนน “เศรษฐกจพอเพยง”จงไดสอความหมายความส าคญในฐานะเปนหลกการสงคมทพงยดถอในทางปฏบตจดเรมตนของการพฒนาเศรษฐกจพอเพยงคอ การฟนฟเศรษฐกจชมชนทองถนเศรษฐกจพอเพยงเปนทงหลกการและกระบวนการทางสงคม ตงแตขนฟนฟและขยายเครอขายเกษตรกรรมยงยนเปนการพฒนาขดความสามารถในการผลตและบรโภคอยางพออยพอกนขนไปถงขนแปรรปอตสาหกรรมครวเรอน สรางอาชพและทกษะวชาการทหลากหลายเกดตลาดซอขาย สะสมทน บนพนฐานเครอขายเศรษฐกจชมชนน เศรษฐกจของ 3 ชาต จะพฒนาขนมาอยางมนคงทงในดานก าลงทนและตลาดภายในประเทศ รวมทงเทคโนโลยซงจะคอยๆ พฒนาขนมาจากฐานทรพยากรและภมปญญาทมอยภายในชาต และทงทจะพงคดสรรเรยนรจากโลกภายนอกเศรษฐกจพอเพยงเปนเศรษฐกจทพอเพยงกบตวเอง ท าใหอยได ไมตองเดอดรอน มสงจ าเปนทท าไดโดยตวเองไมตองแขงขนกบใคร และมเหลอเพอชวยเหลอผทไมม อนน าไปสการแลกเปลยนในชมชนและขยายไปจนสามารถทจะเปนสนคาสงออก เศรษฐกจพอเพยงเปนเศรษฐกจระบบเปดทเรมจากตนเองและความรวมมอ วธการเชนนจะด งศกยภาพของประชากรออกมาสรางความเขมแขงของครอบครวซงมความผพนกบ “จตวญญาณ” คอ “คณคา” มากกวา “มลคา” รวยมากขน ใน

351

ยามทกขภยกไมขาดแคลนและสามารถจะฟนตวไดเรวกวา โดยไมตองหวงความชวยเหลอจากผอนมากเกนไป เพราะฉะนนความพอมพอกนจะสามารถอมชตวได ท าใหเกดความเขมแขง และความพอเพยงนนไมไดหมายความวาทกครอบครวตองผลตอาหารของตวเอง จะตองทอผาใสเอง แตมการแลกเปลยนกนไดระหวางหมบาน เมองและแมกระทงระหวางประเทศ ทส าคญคอการบรโภคนนจะท าใหเกดความรทจะอยรวมกบระบบ รกธรรมชาตครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง เพราะไมตองทงถนไปหางานท า เพอหารายไดมาเพอการบรโภคทไมเพยงพอ ควำมส ำคญของกำรจดกำรอำชพ จากค าจ ากดความของการจดการและอาชพ ท าใหทราบถงความ ส าคญของการจดการอาชพ เพราะท าใหผบรหารสามารถพฒนากจการใหมงไปสความมประสทธภาพ และสามารถด าเนนการใหบรรลวตถประสงคของกจการได กลาวคอ กจการสามารถผลตสนคาหรอบรการทมคณภาพ ทนเวลาตามความตองการของลกคา และกจการไดรบผลตอบแทนคอก าไรสงสด สามารถขยายกจการไดหรอเพมทนในการด าเนนการไดจากการศกษาวจยพบวา การจดการอาชพใหประสบความส าเรจประกอบดวย 1. การจดการอยางมคณภาพ หมายถง ผบรหารมความร มประสบการณ สามารถท างานใหบรรล ผลส าเรจอยางมประสทธภาพ 2. ผลตภณฑทมคณภาพ หมายถง การผลตสนคาทมคณภาพ อาจกระท าไดโดยการใชเทคนคต างๆ เร มต งแตการใช วตถดบ กระบวนการผลต การตรวจสอบคณ ภาพสนค ากอนส งมอบให ล กค า 3. ผลตภณฑททนสมยดวยนวตกรรมใหม 4. การลงทนระยะยาวอยางมคณคา 5. สถานภาพการเงนมนคง 6. มความสามารถในการดงดดใจลกคาใหสนใจในผลตภณฑ 7. ค านงถงความรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม 8. การใชทรพยสนอยางคมคา

352

ใบงำน เรอง ปจจยและขนตอนกำรผลต

ใหนกศกษาศกษาคนควาขอมลจากหนงสอเรยนวชาการพฒนาแผนและโครงการอาชพ 1. จงอธบายปจจยการผลตมกประเภท อะไรบาง

.......................................................................................................................................................... ....................

............................................................................................................... ...............................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................................................................................ ..............................

..................................................................................................... .........................................................................

............................................................................................................................. .................................................

...................................................................................................................................... ....................................... 2. ผผลตทประสบความส าเรจในการท างาน ตองค านงถงปจจยอะไรบาง อธบายพอสงเขป

..................................................................................................................................... .........................................

.......................................................................................... ....................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................................ ..............................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. ................................................ 3. กระบวนการผลตมองคประกอบทส าคญอะไรบาง จงอธบาย

............................................................................................................................................ ..................................

................................................................................................. .............................................................................

............................................................................................................................. .................................................

.................................................................................................................................. ............................................

....................................................................................... .......................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................. .................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

............................................................................................................................. .................................................

................................................................... ...........................................................................................................

............................................................................................................................. .................................................

353


กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

354

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร ครงท ๒๐

355

แผนกำรจดกจกรรมกำรเรยนร สอบวดผลสมฤทธปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

ระดบมธยมศกษา ม.ปลาย

ครงท วน/เดอน/ป หวเรอง/ตวชวด เนอหำสำระกำรเรยนร กำรจดกระบวนกำรเรยนร สอ/แหลงเรยนร กำรวดและประเมนผล

๒๐ สอบวดผลสมฤทธปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

ศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ด าเนนการสอบวดผลสมฤทธปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

สนามสอบศนยการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศยอ าเภอครรฐนคม ไดแก สนามสอบโรงเรยนครรฐวทยาคม

ขอสอบวดผลสมฤทธปลายภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๖๓

356


กจกรรมการเรยนร …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… สภาพปญหาและอปสรรค ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แนวทางการแกไขปญหา ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ลงชอ…………………………………………………….ผบนทก

(………………..……………….…......…………) ต าแหนง…………………………………………………..


ลงชอ….................................................


วนท……. เดอน ……………. พ.ศ…………..

357

เอกสำรอำงอง สาระการเรยนร หลกสตรการศกษานอกระบบระดบการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

หนงสอเรยนวชาวทยาศาสตร(พว31001) (อช 32001)

หนงสอเรยนวชาชองทางการขยายอาชพ (อช 31001)

หนงสอเรยนวชาพฒนาอาชพใหมความมนคง (อช 31003)

หนงสอเรยนวชาศลปศกษา(ทช31003)

หนงสอเรยนวชาประวตศาสตรชาตไทย(สค32034)

หนงสอเรยนวชาลกเสอ กศน (สค32035)

หนงสอเรยนวชาการพฒนาแผนและโครงการอาชพ

หนงสอเรยนวชาสขภาพและความปลอดภยในชวต(ทช32005)

358

คณะผจดท ำ

ทปรกษำ

นางจราถรณ อทยศร ผอ านวยการ กศน.อ าเภอครรฐนคม

นางนภาวรรณ ธรฤทธ บรรณารกษช านาญการพเศษ

นายจกรพนธ นวลสทธ ขาราชการคร

คณะท ำงำน

นายไพบลย ศกดา ครอาสาสมครฯ

นายธเนศ สขสวสด ครอาสาสมครฯ

นางสาวจฑามาส ศภลกษณ ครอาสาสมครฯ

นางสาวภรชชญา สดสาย ครอาสาสมครฯ

นางบปผา ครรมา คร กศน.ต าบล

นายวงวทย ศกดา คร กศน.ต าบล

นายพระพงษ ค าจนทร คร กศน.ต าบล

นายชญญาพฒน ทพรตน คร กศน.ต าบล

นางอโณทย ค าจนทร คร กศน.ต าบล

นายกฤษฎา ภรอด คร กศน.ต าบล

นางสาวภญญดา ศรครนทร คร กศน.ต าบล

นายธนสร รชชะ คร กศน.ต าบล

เลขำนกำร/ผเรยบเรยง/ผจดท ำรปเลม

นายชญญาพฒน ทพรตน คร กศน.ต าบล

ค ำน ำ -...

Documents