ป ที่ 1 ฉบับที่ 1 มกราคม - เมษายน 2560 ... ·...

บทความวชาการ (Academic article)

การตรวจสงปนเปอนในผลตภณฑจากสตว

รทน........ปรสตในเตา

แบคเทอรโอฟาจ: มตรหรอศตร

บทความวจย (Research article)

การศกษาการใชเปอรซลเฟตทถกเพมประสทธภาพโดยการควบคม

การปลอยในการทำปฏกรยาออกซเดชนทจดกำเนด (ISCO) เพ�อบำบดสารเคมตกคาง

ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม - เมษายน 2560

วารสาร

วทยาศาสตรสขภาพสตว

และเทคโนโลยJOURNAL OF ANIMAL HEALTH SCIENCE AND TECHNOLOGY

คณะเทคนคการสตวแพทย

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

VETTECH.K

U

JAHSTJAHST

วารสารวทยาศาสตรสขภาพสตวและเทคโนโลย ปท 1 ฉบบท 1 (2560)JOURNAL OF ANIMAL HEALTH SCIENCE AND TECHNOLOGY

JAHST 1

วารสารวทยาศาสตรสขภาพสตวและเทคโนโลย

JOURNAL OF ANIMAL HEALTH SCIENCE AND TECHNOLOGY

เจาของ

คณะเทคนคการสตวแพทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ส�านกงาน


เลขท 50 ถนนงามวงศวาน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพมหานคร 10900

โทรศพท 02-579-8574-5

โทรสาร 02-579-8571

Email : [email protected]

พมพท

บรษท เอ อาร ท แอดเวอรไทซง จ�ากด

เลขท 13 ซอยรามอนทรา 14 แขวงทาแรง เขตบางเขน กรงเทพฯ 10230

โทรศพท 02-116-5194

โทรสาร 02-116-5168

Email: [email protected]

ขอคดเหนและขอเสนอแนะในบทความของวารสารฉบบนเปนทศนะของผเขยน

กองบรรณาธการของคณะเทคนคการสตวแพทย ไมจ�าเปนตองเหนดวยเสมอไป


2 JAHST

ค�าน�า

ความกาวหนาดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางดานสขภาพสตวทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว

ท�าใหเกดองคความร งานวจยและนวตกรรมหลากหลาย เพอเปนการถายทอดความร งานวจยและเทคโนโลย

ใหมๆ ทางดานน และเปนการบรณาการความรไดอยางมประสทธภาพ คณะเทคนคการสตวแพทย มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร ไดด�าเนนการจดท�าวารสารวทยาศาสตรสขภาพสตวและเทคโนโลย (Journal of Animal Health

Science and Technology, JAHST) เพอเผยแพรผลงานวจยดานวทยาศาสตรสขภาพและวทยาศาสตรเทคโนโลย

ทเกดจากโครงการวจยของอาจารยในสาขาวชา โครงงานวทยาศาสตร ปญหาพเศษ และวทยานพนธของนสต

นกศกษา ทงในระดบปรญญาตรและบณฑตศกษาสสาธารณชน อนจะน�าไปสการพฒนาและการประยกตใช

องคความรดานตางๆ ในเชงบรณาการ โดยเผยแพรในรปแบบของบทความวจย (Research article) บทความ

วชาการ (Academic article) บทความวจยสอสารอยางสน (Short communication) และสาระนาร (Miscellaneous

article) รวมถงบทความวจยในลกษณะงานบรการวชาการแกสงคม (Academic service article) โดยขอบเขตของ

บทความทจะลงตพมพ เปนงานทางดานเทคนคการสตวแพทยและการพยาบาลสตว ดานสงแวดลอมทมผลตอ

สขภาพของคนและสตว ตลอดจนวทยาการหรอความรใหมทน�าไปสงานวจยทางดานสขภาพสตว โดยในการ

ศกษาคลอบคลมสตวเลยง สตวทใชเปนอาหาร สตวปาและสตวทดลอง

ก�าหนดออก

ปละ 3 ฉบบ

ฉบบท 1 เมษายน - กรกฎาคม

ฉบบท 2 สงหาคม - พฤศจกายน

ฉบบท 3 ธนวาคม - มนาคม


JAHST 3

ทปรกษา

คณบดคณะเทคนคการสตวแพทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

(ศาสตราจารย น.สพ.ดร.สถาพร จตตปาลพงศ)

บรรณาธการ

อาจารย สพ.ญ.ดร.ดวงกมล ภพชญพงษ

บรรณาธการจดการ

ผชวยศาสตราจารย ดร.วฒนนท รกษาจตร

กองบรรณาธการ

รองศาสตราจารย น.สพ.พบล ไชยอนนต ผทรงคณวฒ

รองศาสตราจารย น.สพ.ดร.อ�านาจ พวพลเทพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารย ทนพญ.ดร.อมาพร รงสรยะวบลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารย ดร.เสาวรตน จนทะโร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ผชวยศาสตราจารย ดร.สรศกด ละลอกน�า มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผชวยศาสตราจารย น.สพ.ดร.กญจน แกวมงคล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผชวยศาสตราจารย น.สพ.ดร.ฤทธชย พลาไชย มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

ผชวยศาสตราจารย น.สพ.สมมาศ อฐรตน มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

ผชวยศาสตราจารย น.สพ.ประยทธ กศลรตน มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

ผชวยศาสตราจารย สพญ.พนดดา ชอมผล มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร

อาจารย น.สพ.ดร.สมคร สจรต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย ดร.ชยณรงค สกลแถว มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย สพ.ญ.ดร.ณฐกานต มขนอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย ดร.ศรนตย ธารธาดา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย ทนพญ.ดร.พรพมล เมธนกล มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย สพ.ญ.ดร.เมทตา สสด มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

อาจารย สพ.ญ.ดร.ภลตา คณดลกพจน มหาวทยาลยกาฬสนธ

อาจารย สพญ.กนกวรรณ กลยณ มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

อาจารย วมลรตน อนศวร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Professor Dr.Serge Morand Institut des Sciences de l’Evolution de

Montpellier (ISEM), Université de Montpellier II

34095 Montpellier, France


4 JAHST

Associate Professor Dr.Pirkko Mäenpää Development services, Turku University,

FI-20014 Turku, Finland

ฝายศลปและภาพ นายนรศ ปานศรแกว

นางศยามล มาม

นายอศวน ศรพวง

ฝายจดการและเลขานการ นางสาวมณวรรณ บญเชญ

นายสมชาย นลเทศ

รปแบบการท�าตนฉบบ

บทความและผลงานการศกษาวจย ทประสงคสงตพมพในวารสารวทยาศาสตรสขภาพสตวและ

เทคโนโลย (Journal of Animal Health Science and Technology) ทกรปแบบเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ

ประกอบดวย 2 สวนคอ สวนบทคดยอและสวนเนอเรอง ความยาวของบทความไมเกน 14 หนา กระดาษ A4

พมพดวย Microsorft word 2003-2013 ใชตวอกษร Cordia New ส�าหรบหวขอเรองใชตวอกษรหนาขนาด

18 พอยด ชอคณะผวจยและผรบผดชอบบทความใชตวอกษรหนาขนาด 16 พอยด ชอสถาบนใชตวอกษรปกต

ขนาด 14 พอยด และเนอเรองตวอกษรปกตขนาด 16 พอยด และใหตงคาหนากระดาษ ขอบบน (Top margin)

0.8 นว ขอบลาง (Bottom margin) 0.8 นว ขอบซาย (Left margin) 1.2 นว และขอบขวา (Right margin) 0.8 นว

ระยะหางระหวางบรรทด เปน single space มรายละเอยดดงตอไปน

สวนบทคดยอ

1. บทคดยอประกอบดวยชอเรอง (Title) ชอผเขยน (Authors) ชอและทอยของหนวยงาน และเนอหา

ตองเขยนอยางกะทดรด ไมเกน 250 ค�า พรอมค�าส�าคญ (Keywords)

2. ชอเรอง ความยาวไมเกน 2 บรรทด ชอเรองภาษาองกฤษ ตวอกษรแรกของทกค�าใหใชตวอกษร

ตวพมพใหญ ยกเวนค�าน�าหนานาม (Article) ค�าบพบท (Preposition) และค�าสนธาน (Conjunction)

ใหใชตวอกษรตวพมพเลก และจดกลางหนากระดาษ

3. ชอคณะผ วจยและผ รบผดชอบบทความ ระบเฉพาะชอและนามสกล โดยไมตองมค�าหนานาม

หรอคณวฒ และใสเครองหมายดอกจน (Asterisk, *) หลงนามสกลของผรบผดชอบบทความ

(Corresponding author) ส�าหรบภาษาไทย ใหใสและน�าหนาผวจยคนสดทายโดยไมตองเวนวรรค

และส�าหรบภาษาองกฤษใหใสจลภาค (Comma) หลงนามสกล ยกเวนคนสดทายใหใสน�าหนาดวย

and และไมตองใสจลภาคดานหนา “and” และจดชดขอบขวาของหนากระดาษ

4. ชอสถาบนขนบรรทดใหม หากมมากกวา 1 สถาบน ใหใชตวเลขยก (Superscript) ก�ากบหนาชอ

สถาบนและหลงชอผวจยใหตรงกน อเมลของผรบผดชอบบทความ พมพบรรทดใหมใตชอสถาบน

ดวยตวอกษรปกตขนาด 14 พอยด และจดชดขอบขวาของหนากระดาษ

5. E-mail ของผรบผดชอบบทความขนบรรทดใหม ใสเครองหมายดอกจน (Asterisk, *) ดานหนา

Email ใช ตวอกษรปกตขนาด 14 พอยด และจดชดขอบขวาของหนากระดาษ

6. ค�าส�าคญ (Keywords) ใหขนบรรทดใหมและมจ�านวนไมเกน 5 ค�า


JAHST 5

สวนเนอเรอง

1. เนอเรองประกอบดวย บทน�า (Introduction) ระเบยบวธวจย (Research Methodology) ผลการ

วจย (Results) อภปรายผลการวจย (Discussion) สรปผลการวจย (Conclusion) กตตกรรมประกาศ

(Acknowledgement) และเอกสารอางอง (References)

2. บทน�า เปนการอธบายความส�าคญของปญหาและวตถประสงคของการวจย

3. วธการด�าเนนการวจย เปนการอธบายวธการวจย วธการเกบขอมลรวมทงวธการวเคราะหขอมล

4. ผลการวจยและอภปรายผลการวจย เปนการเสนอผลการศกษาตามสงทคนพบ ใหน�าเสนอในรปของ

ตารางแสดงผล และรปภาพ ทงนค�าอธบายและรายละเอยดตางๆ ของตารางและรปภาพตองม

ความชดเจน กระชบ และมหมายเลขก�ากบดานลางของภาพ หรอตาราง อภปรายผลการศกษาโดย

เปรยบเทยบกบงานวจยอน และ/หรอทฤษฎทเกยวของ

5. ภาพประกอบ สงไฟลนามสกล jpg หรอ tif และควรมความละเอยดไมต�ากวา 300 x 300 dpi โดยให

ใช รปท 1 (ตวหนา) และค�าอธบายรป รปท 1 การเปลยนแปลงความเขมขนของเมธลออเรนจ

6. ตาราง ใหใช ตารางท 1 (ตวหนา) อยเหนอตาราง เชน ตารางท 1 สมบตทางกายภาพของสารประกอบ

อนทรย

7. เอกสารอางอง เปนการเขยนเอกสารอางอง ใหยดถอรปแบบตามตวอยาง ดงน

ดวงพร สวรรณกล. 2543. ชววทยาพช พนฐานการจดการวชพช. ส�านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร,

กรงเทพฯ.

พรชย เหลองอาภาพงศ. 2531. สารก�าจดวชพช. เชยงใหมคอมพวกราฟฟค, เชยงใหม.

พทวส วชยดษฐ. 2552. ผลของสารสกดจากฟางขาวตอกระบวนการสรรวทยาบางประการ. ปญหา

พเศษ ปรญญาตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

Chokejaroenrat, C., C. Sakulthaew, T. Satapanajaru, T. Tikhamram, A. Pho-Ong and T. Mulseesuk.

2015. Treating methyl orange in a two-dimensional flow tank by in situ chemical oxidation

using slow-release persulfate activated with zero-valent iron. Environmental Engineering

Science 32: 1007-1015.

Chung, I.M., J. K. Ahn and S. J. Yun. 2001. Assessment of allelochemical potential of barnyard

grass (Echinochloa crus-galli) on rice (Oryza sativa L.) cultivar. Crop Protection 20: 921-928.

กรมควบคมมลพษ. 2552. มหนตภยไดออกซน (Dioxins). Available Source: http://www.pcd.go.th/

info_serv/haz_dioxin.html, 17 ตลาคม 2559.

8. กตตกรรมประกาศ เปนการแสดงความขอบคณแกผใหทนวจย หรอผทไดใหความชวยเหลอในการ

วจย

9. ตวเลขใหพมพโดยใชฟอนตภาษาองกฤษเทานน

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


6 JAHST

สารบญ

บทความวชาการ (Academic article) หนา

การตรวจสงปนเปอนในผลตภณฑจากสตว 7

ศรนตยธารธาดาปฐมาพรอ�านาจอนนตและวมลรตนอนศวร

รทน........ปรสตในเตา 19

บณฑตมงกจอมาพรรงสรยะวบลยและพระอารศรสม

แบคเทอรโอฟาจ: มตรหรอศตร 28

นพดลประเสรฐสนเจรญ

บทความวจย (Research article)

การศกษาการใชเปอรซลเฟตทถกเพมประสทธภาพ

โดยการควบคมการปลอยในการท�าปฏกรยาออกซเดชนทจดก�าเนด (ISCO) เพอบ�าบดสารเคมตกคาง 37

ชนตถโชคเจรญรตนและชยณรงคสกลแถว

การประชมวชาการและน�าเสนอผลงานวจย ครงท 1 ป พ.ศ. 2559 42

คณะเทคนคการสตวแพทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตร


JAHST 7

การตรวจสงปนเปอนในผลตภณฑจากสตว

ศรนตยธารธาดาปฐมาพรอ�านาจอนนตและวมลรตนอนศวร*

หมวดสาขาวชาเทคนคการสตวแพทยคณะเทคนคการสตวแพทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตรบางเขนกรงเทพฯ10900

*E-mail:[email protected]

รบบทความ:16ธนวาคม2559ยอมรบตพมพ:14กมภาพนธ2560

บทคดยอ

การปนเปอนของสารเคมในเนอสตวและผลตภณฑสตว รวมทงชนดของเนอสตวทไมตรงประเภทกบ

ทระบไวเปนสงทตองระมดระวงเนองจากกอใหเกดปญหาตอคณภาพของผลตภณฑและสขภาพของผบรโภค

ขนตอนและวธการวเคราะหทมประสทธภาพจงเปนสงส�าคญทจะสามารถระบชนดและปรมาณไดอยาง

ถกตอง การแยกและระบชนดของเนอสตวดวยเทคนค PCR โดยการตรวจในระดบ DNA สามารถระบชนดของ

สงปลอมปนในผลตภณฑสตวไดอยางถกตอง แมนย�า การตรวจสารเคมปนเปอนและตกคางกลมพทาเลตและ

ไดออกซนในผลตภณฑจากสตว จะตองมขนตอนการสกดและเตรยมตวอยางรวมทงวธว เคราะหทม

ประสทธภาพเพอจะสามารถระบชนดและวเคราะหปรมาณสารในปรมาณนอยไดอยางถกตอง

ค�าส�าคญ : ชนดของเนอสตว พทาเลต ไดออกซน ผลตภณฑจากสตว


8 JAHST

บทน�า

ปจจบนความตองการบรโภคผลตภณฑจาก

สตวมมากขนตามจ�านวนประชากรโลกท เ พมขน

ท�าให ผ ผลตต องการผลตให ได มากขนจงละเลย

เรองความปลอดภยของอาหารและเพอลดตนทนใน

การผลต ท�าใหพบการปนเปอนในผลตภณฑจากสตว

อยบอยครงตามทปรากฎในขาวการพบการปนเปอน

ในเนอสตวในประเทศตางๆ เชนการปนเป อนของ

พทาเลต การปนเป อนของไดออกซนเปนตน หรอ

แมแตการปลอมปนของเนอสตวชนดอนทไมตรง

กบฉลาก สงผลใหผ บรโภคไดรบอนตรายจากการ

รบประทานอาหารทมสงปนเปอน ดงนนขนตอนการ

ตรวจวเคราะหเพอสามารถระบชนดของเนอสตวและ

ปรมาณของการปนเปอนจงเปนสงส�าคญอยางยงตอ

การควบคมคณภาพของผลตภณฑเพอความปลอดภย

ของผบรโภคและเพอการสงออกไปขายยงตางประเทศ

ไดโดยไมถกกดกนทางดานการคาดวยคามาตรฐาน

ของการตกคาง

การจ�าแนกชนดของเนอสตว (Species Identification

of Meat species)

การปนเปอนของเนอสตวทไมตรงกบฉลากท

ระบนนไดปรากฏเปนขาวมาอยางตอเนองนบตงแต

นกเรยนชาวอเมรกนสองคนไดคนพบวาเนอปลาทนา

(white tuna) บนซชนนความเปนจรงเปนเนอปลา

Mozambique tilapia ซงเปนเนอปลาทมราคาถกกวา

เนอปลาทนา (white tuna) (Schwartz, 2008) หลงจาก

นนในกลมประเทศยโรปไดพบการปนปอนของเนอมา

ในผลตภณฑเนอวว (นรนาม, 2013) ปจจบนมรายงาน

การพบการปนเปอนของเนอสตวทไมตรงกบฉลาก

ในอาหารจ�าพวกอาหารทะเลซงรวมไปถงไขปลาคาเวย

ซงเมอตรวจสอบแลวกลบไมพบ DNA ของสตวอยเลย

(McMahan, 2016) ส�าหรบกรณของการปนเป อน

เนอมาซงเกดขนไมนานมานนนเรมพบครงแรกใน

เนอววแชแขง (frozen beef burger) โดย Irish food

inspectors จากนน ในประเทศองกฤษกพบการปน

Analysis of Contamination from Animal Products

SirinitTharntada,PatamapornUmnahanantandWimonrutInsuan*

ProgramofVeterinaryTechnology,FacultyofVeterinaryTechnology,KasetsartUniversity,

Bangkhen,Bangkok10900


Received:16December2016Accepted:14February2017

Abstract

Contaminated of chemicals in meats and meat products and meat species that is not the same as

indicated are importance and should be under awareness because it can cause the health problem to the

consumers. Procedure and analysis have to be powerful with good precision and accuracy to identify and

determine the analyst correctly. The separation and identification of meat species using PCR technique to

detect DNA are used with good precision to specify species and contaminates in products. Determination of

chemical such Phathalate and Dioxin which contaminated in meat and meat products needs preparation and

separation which are effective enough to identify and analyte chemicals in very low level as part per million.

Keywords : Meat species, Phathalates, Dioxins, Animal products


JAHST 9

เป อนของเนอมาในผลตภณฑ beef lasagne จาก

การทดสอบพบวาตวอยางนน มเนอมาปนเปอนอย

ประมาณ 80-100% นนเพราะวาเนอมาในบางประเทศ

นนมราคาทถกเมอเปรยบเทยบกบเนอววและเนอสตว

ประเภทอน (นรนาม, 2013) จากปรากฏการณดงกลาว

นท�าใหสงผลกระทบตอความมนใจของผบรโภค และ

ยงกระทบไปถงกลมผบรโภคทมอาการแพโปรตนของ

เนอสตวบางชนด รวมไปถงผลกระทบตอผบรโภคท

นบถอบางศาสนาทมขอหามในการบรโภคเนอสตว

บางชนด สงเหลานน�ามาซงความพยายามทจะท�า

การพฒนาเทคนคการจ�าแนกชนดของเนอสตว

(Magdalena M., 2007)

เทคนคทใชในการจ�าแนกชนดของเนอสตวนน

มหลายวธ ตวอยางเชน chromatographic techniques,

electrophoretic techniques, immunoassays และ

DNA-based methods (Magdalena M., 2007) ซง

สามเทคนคแรกนนจะเปนเทคนคทท�าการจ�าแนกชนด

ของเนอสตวในระดบโปรตนสวนเทคนคหลงสดเปน

การจ�าแนกในระดบสารพนธกรรม ในทนจะกลาวถง

เทคนคทอาศยหลกการพนฐาน ไดแก isoelectric

focusing และ capillary electrophoresis ซงเปนเทคนค

ทใชหลกการพนฐานทางอเลกโทรโฟรซสเพอตรวจ

ในระดบโปรตน และกลาวถง DNA-based methods

ซงจะตรวจในระดบสารพนธกรรม

เทคนค isoelectric focusing (IEF) ซงเปนการ

แยกโปรตนโดยอาศยความแตกตางของคา pI ของ

โปรตนทเปนองคประกอบในเนอสตว ซงเนอสตว

แตละชนดนนจะมโปรตนทเปนองคประกอบแตกตาง

กนไป ทงในเชงคณภาพและเชงปรมาณ โดย IEF นน

ไดมการพฒนาออกมาในรปแบบส�าเรจรปโดยบรษท

Amershem Biosciences ในชอ PhastSystemTM

(Biosciences, A.) ดงแสดงในรปท 1 นอกจากน

เทคนค capillary electrophoresis กไดถกน�ามาใชใน

การจ�าแนกชนดของเนอสตว เชนกน ดงตวอยางการ

ใช capillary zone electrophoresis ทใชจ�าแนกชนด

ของปลา flatfish ดงในรปท 2 ทเป นการจ�าแนก

ชนดของปลา Scophtalmus marimus และปลา

Lep ido rhombus wh i ffiagon i s จ ะ เ ห น ไ ด ว า

electropherogram ระหวางปลาทงสองชนดจะให

ผลทแตกตางกนไปท�าใหสามารถจ�าแนกชนดของ

ปลาได (Gallardo etal., 1995)

รปท 1 แสดง indentifying meat species by IEF with PhastSystemTM (Biosciences, A.)


10 JAHST

รปท 2 แสดงผล Capillary zone electrophoresis ของปลา S. marimus และ

L.whiffiagonis (Gallardo etal., 1995)

นอกจากการจ�าแนกชนดของเนอสตวดวย

เทคนคทตรวจในระดบโปรตนแลว ยงมการจ�าแนก

ชนดของเนอสตว ด วยเทคนคท เ กยวข องกบสาร

พนธกรรม โดยอาจจะแบงไดเปน 2 เทคนค คอ DNA

hybridization และ polymerase chain reaction (PCR)

ซงเมอพจารณาขนตอนการตรวจแลวจะพบวา วธ

PCR นนจะมขนตอนทงายกวา ประกอบกบเวลาท

ใชในการตรวจดวยเทคนคนใชเวลาทดสอบนอยกวา

ท�าใหมความเหมาะสมทจะน�ามาประยกตพฒนาเพอ

ใช ในการจ�าแนกชนดของเนอสตว ดงในรปท 3

เปนการจ�าแนกเนอสตวดวยวธ PCR ของ Matsunaga

et al. (1999) ซงองคประกอบทส�าคญของวธการน

คอ ไพรเมอร (primer) ทออกแบบจากบรเวณยน

mitochondialcytochrome b ของสตวแตละชนด ท�าให

ไดขนาด PCR product ทแตกตางกนดงรปท 3 รปท 3 Agarose gel electrophoresis ของ PCR

product ทไดจากเนอสตวชนดตางๆ ไดแก

G, goat; C, chicken; B, cattle; S, sheep;

P, pig; H, horse (Matsunaga etal., 1999)


JAHST 11

พทาเลต : การปนเปอนและการวเคราะห

(Phthalates: Contamination and Analysis)

พทาเลต (Phthalates) เปนสารเคมใชเปนสาร

เตมแตงในพลาสตกและกลมผลตภณฑของใชสวนตว

เพอการอปโภคท�าหนาทเปนตวท�าละลายสหรอกลน

ส�าหรบผลตภณฑ ถกจดเปนสารเคมในกลมพลาสตก

ไซเซอร (Plasticiser) ทใชในกระบวนการผลตพลาสตก

เพอท�าให คณสมบตของพลาสตกเปลยนไปเช น

มความออนนม ยดหยนสง ทนตอสภาวะความเปน

กรดดาง ทนตออณหภมสงสามารถน�าไปใชงานได

หลากหลาย ทงในอตสาหกรรมอาหาร ยา เครอง

ส�าอาง เครองมอทางการแพทย ของเลนส�าหรบเดก

เปนตน คณสมบตของสารพทาเลตคอไมท�าปฏกรยา

กบโมเลกลของพลาสตกแตจะไปแทรกอย ระหวาง

โมเลกลของโพลเมอรเทานนจงสามารถหลดออกจาก

พลาสตกเขาสอาหารทสมผสได โดยเฉพาะเมอโดน

ความรอนหรอสมผสกบอาหารทมปรมาณไขมนสงจง

ปนเปอนสอาหารไดเนองจากลกษณะโครงสราง ดงรป

ท 4 มคณสมบตเปนสารทมขวต�า อาหารทมกพบสาร

พทาเลตไดแกอาหารส�าเรจรปและกงส�าเรจรปเชน

เนอสตว ไขมน น�ามน นมและผลตภณฑจากนม

ทอยในบรรจภณฑ ดงรายงานการปนเปอนของสาร

พทาเลตในหวงโซอาหาร (Serrano etal., 2014; WWF,

2016) การพบสารพทาเลตในอาหาร (Guo et al.,

2010a) โดยเฉพาะอาหารทมปรมาณไขมนสงรวมถง

เนอสตวและผลตภณฑจากสตว (Lau and Wong,

1996) ดงนนสารพทาเลตมโอกาสหลดจากเนอ

พลาสตกเขาสรางกายมนษยทงทางตรงและทางออม

โดยจะรบกวนการท�างานของต อมไร ท อ ระบบ

สบพนธของมนษยและน�าไปสการเกดมะเรง สารเคม

ในกล มพทาเลตทมปรมาณการใช สงคอ di-(2-

ethylhexyl)phthalate (DEHP) และ diisononyl

phthalate (DINP) โดยถกใชเปนสารเตมแตงในการ

ปรบสภาพใหพลาสตกพวซ (Polyvinyl chloride,

PVC) ใหมความออนตวโดยมปรมาณถงรอยละ 40

โดยน�าหนกในพลาสตก

รปท 4 โครงสรางทวไปทางเคมของสารกลมพทาเลต

รายงานพบสารกลมพทาเลตเกดการหลดออก

จากพลาสตกและถงพลาสตกเขาสอาหารไดโดยเฉพาะ

เ มอมความร อน การส�ารวจการปรมาณของสาร

พทาเลตในอาหารพบ DEHP, DBP ในปรมาณทสง

เกนกว าค าปรมาณทยอมใหบรโภคสงสดต อวน

(Tolerable Daily Intake,TDI) ทก�าหนดไว และพบ

การปนเป อนของพทาเลตมากกวารอยละ 70 ของ

จ�านวนอาหารทงหมดทมการสมเกบโดยเกดจากการ

หลดของสารพทาเลตจากผวพลาสตกส�าหรบบรรจ

อาหารเขาส อาหาร นอกจากนมรายงานพบ DEHP

ในผลตภณฑแฮมและไสกรอกทบรรจในหอพลาสตก

ซง DEHP สามารถหลดจากพลาสตกเขาสอาหารและ

ปรมาณทพบยงเกยวของกบระดบความลกอาหารกบ

การสมผสพลาสตก

สหภาพยโรป (EFSA) ก�าหนดความปลอดภย

ของพทาเลตในอาหารและผลตภณฑอาหารโดย

ประเมนความปลอดภยของสารพทาเลตและก�าหนด

ปรมาณทยอมใหบรโภคสงสดตอวนส�าหรบ DEHP

เทากบ 0.05 mg/kg bw/day DINP เทากบ0.15 mg/kg

bw/day และ di-n-butylphthalate (DBP) เทากบ 0.01

mg/kg bw/day องคการอนามยโลก (WHO, 2003)

ไดก�าหนดปรมาณทยอมใหบรโภคสงสดตอวนของ

diethyl phthalate (DEP) เพมเตมจากขอก�าหนดของ

EFSA เทากบ 0.50 mg/kg bw/day (Sajid etal., 2016

;Serrano etal., 2014)


12 JAHST

ว ธ ว เคราะห ทดสอบเพอหาปรมาณของ

พทาเลตในตวอยางอาหารและเนอสตวจะประกอบ

ดวยวธการเตรยมตวอยาง (sample preparation) ซง

รวมขนตอนการสกด (extraction) ขนตอนการท�าให

ตวอยางสะอาด (clean-up) และท�าใหเข มขนขน

(preconcentration) กอนทจะน�าไปวเคราะห วธการ

เตรยมตวอยางจะขนอยกบชนดของตวอยางรวมทง

องคประกอบทมในตวอยาง เชน ตวอยางทมปรมาณ

ไขมนหรอโปรตนสงจะมวธการสกดและท�าให

ตวอยางเขมขนขนตางจากตวอยางทมปรมาณไขมนต�า

โดยทวไปวธการสกดมหลายวธ เช นวธการสกด

โดยของเหลว (liquid-liquid extraction) ซงเทคนค

เหลานใชปรมาณของตวท�าละลายและใชปรมาณของ

ตวอยางสงซงตวท�าละลายสวนใหญมความเปนพษตอ

ผปฏบตงานและสงแวดลอมรวมทงสนเปลองแรงงาน

และใชเวลาในการสกดนาน การสกดดวยเทคนคการ

ดดซบดวยวฏภาคของแขง (solid phase extraction,

SPE) เปนวธการท�าใหตวอยางสะอาดและเขมขนขน

โดยใชสารดดซบทเฉพาะกบสารเปาหมาย เชน C18

และ florisil เปนตน (Cirillo et al., 2011) และมกพบ

การใชรวมกนระหวางสองวธทกลาวมาขางตน การ

พฒนาเทคนคการวเคราะหสารประกอบพทาเลตใน

อาหารทมปรมาณไขมนสงจงตองมขนตอนการก�าจด

ไขมน โปรตนรวมถงคาร โบไฮเดรต ซงเป นองค

ประกอบในตวอยางออกไปเพอสามารถวเคราะห

ปรมาณพทาเลตทมในปรมาณนอยไดอยางถกตอง

ซงวธการสกดจะเปนการสกดดวยตวท�าละลาย เชน

เมทานอลหรออะซโตไนไตรล (Li etal., 2011) รวมกบ

การใชวสดดดซบชนดตางๆ ส�าหรบเทคนค SPE กบ

ตวอยางทางชวภาพ (Blount et al., 2000; Itol et al.,

2007) แตวธ SPE ยงคงมการใชปรมาณของตวท�า

ละลายปรมาณมากในขนตอนของการชะซงเป น

สาเหตหนงทจะท�าใหเกดการปนเปอนในขนตอนของ

การชะได รวมทงเปนเทคนคทสนเปลองเวลา มการ

พฒนาการสกดเพอเพมประสทธภาพและลดการใช

ตวท�าละลายอนทรย และปรมาณตวอย างเช นว ธ

DLLME (Yan et al., 2011; Farajzadeh et al., 2012)

หรอวธ HS-SPME (Feng and Zhu, 2005) และการใช

วสดดดซบระดบจลภาค (m-SPE) เพอการสกดสาร

พทาเลตจากตวอยางนม (Sajid et al., 2016) ส�าหรบ

การวเคราะหสารพทาเลตทผานขนตอนการเตรยม

ตวอย างแล วจะน�ามาว เคราะห โดยเทคนคแก ส

โครมาโทกราฟ (Gas chromatograph, GC) หรอ

เทคนคไฮเพอรมานซลควดโครมาโทกราฟ (High

performance liquid chromatograph, HPLC) (Wenzl,

2009) เนองจากเปนสารอนทรยกงระเหยได ซงใน

ปจจบนตวตรวจวดทนยมใชส�าหรบสารกลมนคอ

แมสสเปคโตรมเตอรหรอ MS โดยมกพบการใช

รวมกนระหวาง GC/MS (Guo et al., 2010) ส�าหรบ

การหาปรมาณของสารพทาเลตและ LC/MS จะถก

น�ามาใชในการตรวจหาสารเมตะบอไรตของสาร

พทาเลต โดยตวอยางวธเตรยมตวอยางและวธการ

วเคราะหดงแสดงในตารางท 1


JAHST 13

ตารางท 1 ตวอยางวธเตรยมตวอยางและวธวเคราะหส�าหรบการวเคราะหสารพทาเลตในเนอสตว

และผลตภณฑสตว

ตวอยาง วธเตรยมตวอยาง วธวเคราะห อางอง

แฮม และไสกรอก สกดดวยตวท�าละลายเฮกเซน

รวมกบ Water OasisMAX SPE

GC-MS (Guo etal., 2010a)

ปลาและเนอ สกดดวยอะซโตนไนไทรลรวมกนการสน

ดวยคลนเสยงและสกด ดวยเฮกเซนท

อมตวดวยอะซโตไนไทรลรวมกบ Florisil

GC-FID (Cirillo etal., 2011)

ปลา ไสกรอก ชส สกดดวยเฮกเซนและอะซโตไนไทรล

รวมกบ in-tube SPME

HPLC/DAD (Kataoka etal., 2002)

ปลา สกดดวยดวยเฮกเซนและเฮกเซนท

อมตวดวยอะซโตไนไทรลรวมกบ

silica gel column

GC-FID (Williams, 1973)

เบคอน, ชส สกดดวยสารละลายผสมไซโคลเฮก เซน

และไดคลอโรมเทนรวมกบ GPC

GC-MS (Lau and Wong, 1996)

ไดออกซน (Dioxins)

ไดออกซน (Dioxins) หรอสารประกอบ

polychlorinated dibenzo-para-dioxins (PCDD) และ

polychlorinated dibenzofurans (PCDF) ไดออกซน

อาจรวมถงสารประกอบ polychlorinated biphenyls

(PCB) ดวย ซงทงหมดมโครงสรางทางเคมดงรปท 5

เปนกลมสารอนทรยทมฮาโลเจนประกอบอยดวย

รปท 5 แสดงโครงสรางของสารประกอบจ�าพวก Dioxins (กรมวทยาศาสตรการแพทย, 2016)


14 JAHST

ในโครงสรางของ PCDD และ PCDF จะม

อะตอมของคลอรนตงแต 1-8 อะตอม และสามารถจบ

กบโมเลกลทต�าแหนงตางๆ ตงแต 1-4 และ 6-9 ท�าให

เกดไอโซเมอรได ซง PCDD เกดได 75 ไอโซเมอร

PCDF เกดได 135 ไอโซเมอร และ PCB เกดได 209

ไอโซเมอร ท�าใหสารกลม Dioxins มดวยกนทงหมด

419 ชนดแตม 30 ชนดเทานนทมพษ โดยท 2, 3, 7,

8-tetrachlorodibenzo-para-dioxin (2, 3, 7, 8-TCDD)

เปนชนดทมพษรายแรงทสด (กรมควบคมมลพษ,

2552)

ไดออกซนมความสามารถในการละลายใน

ไขมนไดด มความคงตวทางเคมสง สลายไดยาก มคา

ครงชวตเฉลยประมาณ 7 ป สามารถสะสมปนเปอน

อย ในหวงโซอาหาร และตรวจพบในรางกายมนษย

และสตวได จนอาจเปนสารกอใหเกดความพการตงแต

ก�าเนดการกลายพนธได จงจดเปนสารอนตรายใน

อาหาร (food hazard) ประเภทอนตรายทางเคม

(chemical hazard) ซงปนเปอนในอาหาร เปนสาร

กอมะเรง เปนพษตอระบบประสาทและระบบการ

สบพนธ เมอสตวไดรบไดออกซนจะเกดการท�าลาย

ทตบ จากการทดลองพบวา TCDD มคา LD50= 0.022

mg/kg ในหนตวผ เมอคนไดรบไอออกซนจะท�าใหเกด

สวหวชางบรเวณใบหนา หนาอก หลง ขา ท�าใหเกด

ผนคนตามผวหนง รอยไหมบนผวหนง ออนเพลย

ปวด ท�าใหเดนหรอเคลอนไหวล�าบาก ปวดขอ อาการ

แพงาย การนอนหลบผดปกต อาการทางจต อาการ

ผดปกตของระบบภมค มกน ระบบฮอรโมน ระบบ

ประสาท ระบบสบพนธ มนษยไดรบไดออกซนผาน

ทางอาหาร จากการทดลองพบวาสตวทดลองสามารถ

ดดซมสารไดมากกวารอยละ 50 ของปรมาณทไดรบ

มนษยสามารถดดซมไดมากกวาร อยละ 87 ของ

ปรมาณทไดรบ การดดซมทางผวหนงพบวาเกดขน

ไดนอยกวาทางปาก สวนการหายใจจะไดรบสาร

ไดออกซนจากการใชเตาเผาชนดตางๆ ซงปลอย

อนภาคทมสารนปนเปอน สารไดออกซนทอยในล�าไส

จะถกดดซมผานทางระบบน�าเหลองเขาส กระแส

โลหตและเคลอนยายเขาสเซลลและเนอเยอตางๆ ใน

รางกาย โดยทวไปการแพรกระจายสเนอเยอจะเกดขน

อยางรวดเรวหลงจากมการดดซมส กระแสโลหต

โดยเฉพาะอยางยงเนอเยอทมเลอดมาหลอเลยงมาก

(พมพเพญ พรเฉลมพงศ และ รตนาปนนท)

สารกลมน เกดขนในกระบวนการผลตทาง

อตสาหกรรมการผลต เคมภณฑ ท เก ยวข องกบ

chlorinated phenols, chlorinated solvents รวมถง

อตสาหกรรมการผลตกระดาษ อตสาหกรรมฟอกยอม

สงทอ เครองหนง ในกระบวนการเผาไหมอณหภมสง

เชน เตาเผาการของเสย เตาเผาขยะ การผลต/หลอม

โลหะ การเผาไหมน�ามนเชอเพลงรถยนตร วมกบ

สาร anti knock การเผาไหมสารเคมการเกษตรกลม

organochlorine กระบวนการผลตสารเคมบางชนด

เชน chlorobenzen, 1, 2, 4-trichlorobenzene (กรม

ควบคมมลพษ, 2552)

แหลงอาหารทพบไดออกซนไดมาก คอ เนอ

สตวและผลตภณฑจากเนอสตว โดยเฉพาะบรเวณทม

ไขมน ในสตวน�าและผลตภฒฑสตวน�า ดงแสดงใน

รปท 6 คอกราฟแสดงปรมาณไดออกซนทพบใน

อาหารประเภทตางๆ


JAHST 15

รปท 6 กราฟแสดงปรมาณไดออกซนทตรวจพบไดในอาหารประเภทตางๆ

สถานการณการปนเปอนไดออกซนในยโรป

ในป ค.ศ.1976 ไดพบการปนเปอนของไดออกซนใน

ผกและผลไมในประเทศอตาล ตอมาในป ค.ศ.1999

พบในสนคาปศสตวสงกวาคามาตรฐานถง 800 เทา

ในประเทศเบลเยยม และพบใน feed additive, fish oil

supplement ในประเทศโปรตเกส ในป ค.ศ. 2006 และ

ป ค.ศ. 2007 พบในประเทศตรก ลาสดเมอป ค.ศ. 2008

พบในประเทศไอรแลนด ซงพบในเนอสกร สงกวาคา

มาตรฐาน 100 เทา (กองตรวจสอบคณภาพสนคา)

ส�านกงานค มครองสงแวดลอมแหงสหรฐ

อเมรกา (United State Environmental Protection

Agency: USEPA) ไดออกรางเอกสารขอแนะน�า

ส�าหรบสารไดออกซน (Dioxin guidance) โดยก�าหนด

คาเฉลยปรมาณของสารไดออกซนทรบไดต อวน

ไมเกน 0.7 พโคกรม/กโลกรมน�าหนกตว ขณะท

องคการอนามยโลก (World Health Organization:

WHO) และสหภาพยโรป (EU) ไดก�าหนดคาเฉลย

ปรมาณของสารไดออกซนทไดรบตอวนไมเกน 1.0-

4.0 พโคกรม/กโลกรมน�าหนกตว ส�าหรบประเทศไทย

กรมวชาการเกษตร ใหสารกลมไดออกซนเปนวตถ

อนตรายชนดท 3 ตามประกาศกระทรวงอตสาหกรรม

และกรมปศสตว ก�าหนดคา PCBs ในไขมนสตวปก

ไม เกน 2.0พโคกรม/กรมเท ากบของ EU(Toxic

equivalent factors, 1997) การวเคราะหและตรวจวด

ไดออกซนในสงแวดลอมและอาหารนน มหองปฏบต

การไมมาก ประมาณ 100 แหงทวโลกทสามารถตรวจ

วดการปนเป อน สารไดออกซนในสงแวดลอมได

สวนทตรวจสอบในอาหารไดมเพยง 20 แหงทวโลก

ทเชอถอได เชนหองปฏบตการของ RIKILT แหง

ประเทศเนเธอรแลนด (กงสวรรณ, 2550 ) ส�าหรบ

ประเทศไทยมหนวยงานสถาบนไดออกซนแหงชาต

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เปนหนวยงานท

สามารถตรวจสอบการตกคางของไดออกซนใน

สงแวดลอม (บณยทมานนท,.) โดยวธการวเคราะห

ทใช คอ Gas chromatography mass-mass spectrometry

และ Enzyme immunoassay เนอเยอทใชสงเพอตรวจ

วเคราะหหาไดออกซนในเนอเยอตบ ไต และไขมน

หรอการใช เคร อง HRGC/HRMS ในตวอย าง

สงแวดลอมมขนตอนการเกบตวอยาง การสกด การท�า

สารสกดใหบรสทธ การระเหยตวท�าละลายอนทรย

การแยกสวนของสารเคมแตละกลมออกจากกน ซง

เป นงานทละเอยดออน ต องใช บคลกรทมความ

เชยวชาญ ทรพยากรและเวลา ท�าใหตนทนในการ

วเคราะหสง


16 JAHST

กตตกรรมประกาศ

บทความฉบบนส�าเรจลลวงไปไดดวยดดวย

ความรวมมอของ ดร.ศรนตย ธารธาดา ผศ.ดร.ปฐมาพร

อ�านาจอนนต และอ.วมลรตน อนศวร และขอขอบคณ

คณะเทคนคการสตวแพทยทไดอ�านวยความสะดวก

ในการเตรยมบทความ

เอกสารอางอง

Blount, B.C., B.C., K.E. Milgram, N.A.M. M.J. Silva,

J.A. Reidy, L.L. Needham and J.W. Brock.

2000. Quantitative Detection of Eight

Phthalate Metabolites in Human Urine Using

Hplc-Apci-Ms/Ms Analytical Chemistry

72: 4127-4134.

Biosciences, A. Identifying Meat Species by Ief

with Phastsystemtm Available Source:

https://www.gelifesciences.com/gehcls_

images/GELS/Related%20Content/Files/

1314716762536/litdoc18103409_2011083

0173442.pdf, Aug 2013.

Cirillo, T., E. Fasano, E. Castaldi, P. Montuori and

R.A. Cocchieri. 2011. Children’s Exposure

to Di (2-Ethylhexyl) Phthalate and Dibutyl

phthalate Plasticizers from School Meals

Journal o f Agricul tural and Food

Chemistry 59 (19): 10532-10538.

Gallardo, J.M., C.G. Sotelo, C. Pineiro and R.I.

Perez-Martin. 1995. Use of Capillary Zone

Electrophoresis for Fish Species Identification.

Differentiation of Flatfish Species Journal

of Agricultural and Food Chemistry 43

(5): 1238-1244.

Guo, Z., S. Wang, D. Wei, M. Wang, H. Zhang, P.

Gai and J. Duan. 2010a. Development and

Application of a Method for Analysis of

Phthalates in Ham Sausages by Solid-Phase

Extraction and Gas Chromatography–Mass

Spectrometry Meat Science 84 (3): 484-490.

Itol, H., K. Yoshoda and S. Masunaga. 2007.

Quantitative Identification of Unknown

Exposure Pathways of Phthalates Based on

Measuring Their Metabolites in Human

Ur ine Environmenta l Sc i ence and

Technology 41: 4542-4454.

Yan, H., X. Cheng and B. Liu. 2011. Simultaneous

Determination of Six Phthalate Esters in

Bottled Milks Using Ultrasound-Assisted

Dispersive Liquid-Liquid Microextraction

Coupled with Gas Chromatography Journal

of Chromatography B 879: 2507-2512.

Kataoka, H., M. Ise and S. Narimatsu. 2002.

Automated on-Line in-Tube Solid-Phase

Microext rac t ion Coupled wi th High

Performance Liquid Chromatography for

the Analysis of Bisphenol a, Alkylphenols,

and Phthalate Esters in Foods Contacted with

Plastics Journal of Separation Science

25 (1-2): 77-85.

Lau, O.-W. and S.-K. Wong. 1996. Determination of

Plasticisers in Food by Gas Chromatography-

Mass Spectrometry with Ion-Trap Mass

Detection Journal of Chromatography A

737 (2): 338-342.


JAHST 17

Sajid, M., C.Basheer, A. Alsharaa, K. Narasimhan,

A. Buhmeida, M.A. Qahtani and M.S.

A.-Ahwal. 2016a. Development of Natural

Sorbent Based Micro-Solid-Phase Extraction

for Determination of Phthalate Esters in Milk

Samples Analytica Chimica Acta 92:4 35-44.

M.A. Farajzadeh, D. Djozan, M.R.A. Mogaddam and

J. Norouzi. 2012. Determination of Phthalate

Esters in Cow Milk Samples Using Dispersive

Liquid-Liquid Microextraction Coupled with

Gas Chromatography Followed by Flame

Ionization and Mass Spectrometric Detection

Journal of Separation Science 35: 742-749.

Magdalena Montowska, E.P. 2007. Species

Identification of Meat by Electrophoretic

Methods ACTA Scientiarum Polonorum

6 (1): 5-16.

Matsunaga, T., K. Chikuni, R. Tanabe, S. Muroya,

K. Shibata, J. Yamada and Y. Shinmura.

1999. A Quick and Simple Method for the

Identification of Meat Species and Meat

Products by Pcr Assay. Meat Sci 51 (2):

143-148.

McMahan, D. 2016. Bait and Switch Still a Favorite

Policy for Many Seafood Restaurants.

Available Source: http://nbcnews. to/

2dOHCL7, Oct 7, 2016. Schwartz, J. 2008.

Fish Tale Has DNA Hook: Students Find

Bad Labels. Available Source: http://www.

nytimes.com/2008/08/22/science/22fish.

html, Sep 20, 2016.

Serrano, S.E., J. Braun, L. Trasande, R. Dills and

S. Sathyanarayana. 2014a. Phthalates and

Diet: A Review of the Food Monitoring and

Epidemiology Data Environmental Health

13 (1): 43.

Serrano, S.E., J. Braun, L. Trasande, R. Dills and

S. Sathyanarayana. 2014b. Phthalates and

Diet: A Review of the Food Monitoring and

Epidemiology Data Environmental Health

13 (1): 43.

Wenzl, T. 2009. Methods for the Determination of

Phthalates in Food. Outcome of a Survey

Conducted among European Food Control

Laboratories

Williams, D.T. 1973. Dibutyl- and Di-(2-Ethylhexyl)

Phthalate in Fish Journal of Agricultural

and Food Chemistry 21 (6): 1128-1129.

WWF. 2016. Chain of Contamination: The Food

Link (Phthalates). Available Source: assets.

panda.org/downloads/fact_sheet___phthal

ates_food.pdf,

Y.L. Feng., and R.S. J. Zhu. 2005. Development of

a Headspace Solid-Phase Microextraction

Method Combined with Gas Chromatography

Mass Spectrometry for the Determination of

Phthalate Esters in Cow. Milk Analytica

Chimica Acta 538: 41-48.

Li. Z., F. Xue, L. Xu, C. Peng, H. Kuang, T. Ding,

C. Xu, C. Sheng, Y. Gong and L. Wang.

2011. Simultaneous Determination of Nine

Types of Phthalate Residues in Commercial

Milk Products Using Hplc-Esi-Ms-Ms

Journal of Chromatographic Science 49

338-343.

กรมควบคมมลพษ. 2552. มหนตภยไดอ อกซน

(Dioxins). Available Source: http://www.

pcd.go.th/info_serv/haz_dioxin.html, 17

ตลาคม 2559.


18 JAHST

กรมวทยาศาสตร การแพทย . 2016. ไดออกซน

(Dioxins). Available Source: http://dmsc2.

dmsc.moph.go.th/webroot/BQSF/File/

VARITY/DIOXIN.HTM,

กองตรวจสอบคณภาพสนคา. ไดออกซน (Dioxin).

Available Source: http://www.fisheries.go.th/

quality/dioxins.pdf,

กงสวรรณ, อ. 2550 ไดออกซน (Dioxin) Available

Source: http://www.foodsafety-lcfa.com/

files/archive/Dioxin_1_23July07.pdf,

นรนาม. 2013. Q&A: Horsemeat Scandal. Available

Source: http://www.bbc.com/news/uk-

21335872, Sep 20,2016.

บณยทมานนท, ร. “Dioxin & Furans” Available

Source: http://www.agi.nu.ac.th,

พมพเพญ พรเฉลมพงศ and น. รตนาปนนท.“Dioxin/

ไดออกซน. Available Source: http://www.

foodnetworksolution.com/wiki/word/2028/

dioxins,

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


JAHST 19

รทน........ปรสตในเตา

บณฑตมงกจอมาพรรงสรยะวบลยและพระอารศรสม*

ภาควชาเทคนคการสตวแพทยคณะเทคนคการสตวแพทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตรบางเขนกรงเทพฯ10900



บทคดยอ

เตาเปนสตวเลอยคลานทถกน�ามาเลยงเปนสตวเลยงในหมเดกและวยรนทมความนยมสตวแปลก โดย

ถนฐานของเตาทน�ามาเลยงมกเปนเตาทมาจากทะเลทรายและยงเปนสตวทรวบรวมมาจากธรรมชาตเปนสวน

ใหญ จงมกพบปรสตชนดตางๆ ตดมาได การถายพยาธและโปรโตซวเปนสงส�าคญอยางยงในการน�าเตาใหมเขา

มาเลยง ปรสตในเตามทงหนอนพยาธและโปรโตซวโดยเฉพาะทพบในระบบทางเดนอาหารซงจะกอใหเกดโรค

ในเตาโดยเตาทปวยจะมอาการทองเสย ถายเหลว มกลนเหมน ไมกนอาหารและตายในทสด การตรวจหาปรสต

ในอจจาระเตาจงเปนหนงในกลยทธทส�าคญอยางยงในการปองกนและควบคมโรคปรสตในเตาซงจะเปนการลด

การแพรเชอปรสตไปยงสตวเลยงชนดอนๆ รวมทงในคน โดยเทคนคทใชกนในปจจบนมตงแตเทคนคพนฐาน

ไปจนถงเทคนคทางอณชววทยา

ค�าส�าคญ : เตา โรคปรสต ระบบทางเดนอาหาร การตรวจวนจฉย


20 JAHST

Awareness of Turtle Parasites

BandidMangkit,OumapornRungsuriyawiboonandPeeraArreesrisom*

DepartmentofVeterinaryTechnology,FacultyofVeterinaryTechnology,KasetsartUniversity,

Bangkhen,Bangkok,10900

*E-mail:[email protected]:


Abstract

Turtles are classified as reptiles, and are introduced to be exotic animals for childhoods and teenagers

who love exotic pets. Original turtles come from desert and are mostly collected from natural habitats.

Therefore, parasitic infections in turtles are somewhat common. Sufficient deworming both helminths and

protozoa is recommended before their turtles are treated as pets. Helminths and protozoa particularly in

gastro-intestinal tract can cause diarrhea, watery diarrhea with foul smelling, loss of appetite, and finally

death. Diagnosis of parasitic infections in turtles feces using conventional techniques to molecular techniques

is one of important strategies for control and prevention the parasitic diseases in turtles that these parasites

may pass from turtles to other domestic animals including human beings.

Keywords : Turtles, Parasitic diseases, Gastro-intestinal tract, Diagnosis

บทน�า

ในปจจบนกระแสการเลยงสตวพเศษทเรยกวา

“Exotic pet” เปนทนยมอยางมากในหมวยรนและคน

รกสตว มสตวมากมายหลายชนดทถกน�าเขามาเลยง

อาทเชน กงกา เตา แมงมม เฟอรเรท ง ไมวาการเลยง

สตวพเศษหรอสตวเลยงทวไป สขภาพของสตวนน

เปนสงส�าคญอยางยงทจะท�าใหสตวเตบโตไดตามปกต

และมลกษณะทสวยงามอยเสมอ การจดสงแวดลอม

ทด มอาหารทครบถวนตามความตองการของสตว

แตละชนดเปนการสงเสรมสขภาพสตวใหไดอยดกนด

เพราะสตวพเศษเหลานสวนใหญจบมาจากธรรมชาต

และยงมความรความเขาใจในธรรมชาตของสตวนอย

ท�าใหปญหาดานสขภาพเกดขนอยางไมอาจหลกเลยง

ได ไมวาจะเปนปญหาทเกดจากการตดเชอ ภาวะทพ

โภชนาการ ความเสอมของรางกาย

เตานบเปนสตวพเศษอกชนดหนงทมผ นยม

เลยงเปนจ�านวนมาก เนองจากเตาเปนสตวทมอายยน

เลยงงาย นารก มความตองการพนทในการเลยงนอย

ไมสงเสยงดงรบกวน จงเหมาะกบการเลยงในทก

สถานทไมวาจะเปนบานหรอคอนโดมเนยม เตาทเลยง

โดยทวไปสามารถจ�าแนกไดเปน 2 ประเภท คอ เตาบก

และเตาน�า เตาบกเปนเตาทมถนทอยบนบกเปนสวน

ใหญ หากนโดยอาศยผกและผลไมเปนอาหาร พบใน

แถบทวปแอฟรกา เอเชย อเมรกา ยโรป เตาบกทนยม

เลยงไดแก เตาซคาตา เตาอลดาบรา เตาเลยวพารด

เตาเรดฟต เตาเหลอง เตาหก สวนเตาน�าเปนเตาท

สามารถวายน�าไดและหากนในน�าเปนหลก อาจม

บางชวงเวลาทเตาขนมาผงแดดบนบก เตาน�าทนยม

เลยงไดแก เตาคอง เตาอลเกเตอร เตานา เตาหบ

เตาญปน การดแลเตาเหลานจงควรทจะจดสงแวดลอม

ใหเหมาะสมกบชนดของเตา แตไมวาจะจดสงแวดลอม

ดอยางไรกตามความเจบไขไดปวยกอาจมาเยอนอยได

เสมอ สาเหตสวนใหญของการเกดโรคมกมาจากการ


JAHST 21

เลยงดทไมถกสขลกษณะ เชน การขาดวตามนและ

แรธาต การสะสมของกรดยรค การตดเชอจลชพ เชน

แบคทเรย ไวรส โปรโตซว ความเจบปวยเหลานเปน

สาเหตหนงทท�าใหสตวมการเจรญเตบโตชาลง ออนแอ

ในบางครงอาจถงตาย จงเปนภาระทส�าคญยงของ

เจาของเตาทจะตองดแลใหสตวเหลานใหอยด กนด

มสงแวดลอมทเหมาะสม

ปรสตในเตาเปนปญหาทพบไดทงเตาบกและ

เตาน�าและเปนสาเหตทส�าคญทท�าใหเตาเจบปวยจน

ถงตาย เตาทปวยเปนโรคปรสตมกเปนเตาทมาจาก

ธรรมชาต หรอมการเลยงทไมถกสขลกษณะ ท�าใหม

การตดเชอปรสต เมอไดเตามาใหมควรท�าการกกโรค

กอนทจะน�าเขามาเลยงรวมฝงกบเตาทมอยเดม เพราะ

หากเตาทมาใหมปวยเปนโรคปรสตกจะเปนตวแพร

กระจายเชอปรสตไปยงเตาทเลยงอยเดม การเลอกสตว

จากฟารมทนาเชอถอประกอบกบการคดเลอกสตวทม

สขภาพแขงแรงจงเปนอกหนทางหนงทจะชวยลด

ความเสยงในการเกดโรค ดงนนกอนการน�าเตาเขา

รวมฝงจงควรทจะท�าการถายพยาธและโปรโตซวให

เรยบรอยกอนทจะน�าเตาเขารวมฝง นอกจากนอาจตอง

มการตดตามสถานการณการตดเชอเปนระยะ โดย

หมนสงเกตจากการกนอาหาร การขบถาย อาการปวย

ของเตา จะชวยลดอตราการปวยและตาย การตดปรสต

มอยดวยกนหลายวธดงน

1) ปรสตทมากบอาหาร (food born parasites)

สวนใหญแลวการปลกผกจะเปนอาชพทเกษตรกร

ท�าการปลกในพนทตางจงหวด ซงแปลงผกเปนพนท

โลงกวาง มสตวในธรรมชาตเดนผานไปมาหรอมา

หากนในบรเวณแปลงผก หากสตวเหลานมปรสต

ในรางกายกอาจมการปนเป อนของไขพยาธหรอ

โปรโตซวในแปลงผก ส�าหรบเตาน�าทมการใหปลา

ขนาดเลกเปนอาหารกอาจตดพยาธจากปลาทเปนโฮสต

กงกลาง (Intermediate host) ของพยาธใบไม เมอเรา

น�าผกหรอปลามาเปนอาหารเตาโดยปราศจากการท�า

ความสะอาดทดไขพยาธหรอโปรโตซวทปนเปอนอย

ในอาหารเหลานกจะตดตอมายงเตาทเลยง

2) การแพร กระจายของปรสตท มาจาก

สงแวดลอม (environmental spreading) คงปฏเสธได

ยากวาประเทศไทยเปนประเทศทมความหลากหลาย

ของสงมชวตคอนขางสง ในพนทธรรมชาตจะพบสตว

เลอยคลานไดโดยทวไป โดยเฉพาะเหย (Varanus

salvator) งชนดตางๆ ซงพบกระจายอยโดยทวไปรวม

ถงในเมองหลวงอยางกรงเทพมหานคร การเพมขน

ของคอนโดมเนยมและหมบานจดสรรอยางรวดเรว

ท�าใหแหลงทอยอาศยของสตวเหลานถกเบยดเบยน

จงท�าใหสตวเหลานเขามาอยใกลตวเรามากขน โอกาส

แพรกระจายของปรสตในสตวเหลาน จงมไดคอนขาง

สงโดยเฉพาะเมอสตวเหลานแอบเขามากนอาหารใน

บรเวณทเลยงเตาของเราแลวมการขบถายมลลงมา

ในคอกเลยงเตา นอกจากนการเลยงเตาทไมไดท�าการ

ถายพยาธกจะเปนตวแพรกระจายพยาธในบรเวณ

พนทเลยง ท�าใหเกดการระบาดของปรสตในบอเลยง

อปกรณทใชในการท�าความสะอาดกเปนอกเสนทาง

หนงทจะเปนตวน�าปรสตไปยงบอเลยงอนๆ จากการ

ศกษาของ Meyer etal. (2015) พบการแพรระบาดของ

ปรสตในเตาแกมแดงหรอเตาญปนทมการหลดลอด

จากสถานทเลยงและไปขยายพนธในสงแวดลอม ซง

ปรสตเหลานมในเตาแกมแดงทอาศยอยในสงแวดลอม

3) การตดปรสตโดยการกนมล (infection by

coprophagy) เตาเปนสตวทกนมลตวเอง (coprophagy)

โดยเฉพาะอยางยงในเตาบก พฤตกรรมการกนมลของ

เตาจะชวยใหเตาเหลานไดรบสารอาหารจากการหมก

ยอยโดยแบคทเรยในสวนของล�าไสใหญ การกนมล

ของเตานนไมไดเพยงแตกนมลของตวเอง แตจะมการ

กนมลของเตาอนดวย โดยเตาบกทตดหนอนพยาธหรอ

โปรโตซวอาจจะมระยะตดตอปะปนในอจจาระ เมอม

เตามากนกอาจจะท�าใหเกดการตดปรสตเขาไปใน

รางกาย

จากขอมลขางตนจะเหนไดวาเตามโอกาสตด

ปรสตไดตลอดเวลา ดงนนการสขาภบาลทดจะชวยลด

การตดปรสตในเตาและยงลดโอกาสการแพรกระจาย

ของปรสตจากมลเตาในขณะกกโรคอกดวย ประเดน


22 JAHST

นผเลยงเตาพงตระหนกเปนอยางยง เพราะหากเตาตด

ปรสตแลวนอกจากจะท�าลายสขภาพแลวยงเปนการ

แพรกระจายของปรสตสสงแวดลอมไดอกทางหนง

ดวย ปรสตในเตามอย ด วยกนหลายชนดทงพยาธ

ตวกลม พยาธตวแบน และพยาธตวตด รวมถงเชอ

โปรโตซวบางชนดกอโรคแลวและอาจท�าใหเตาเสย

ชวต การสงเกตอาการเบองตนจงเปนสงจ�าเปนทผ

เลยงจะตองหมนสงเกต โดยอาการเตาปวยจะสามารถ

สงเกตไดจากการทเตากนอาหารไดนอยลง ถายเหลว

มกลนเหมน ปรสตบางชนดกอโรครนแรงอาจท�าให

ทางเดนอาหารเกดพยาธสภาพจนในทสดอาจท�าให

เตาเสยชวต ปรสตทส�าคญในเตามดงน

หนอนพยาธ

หนอนพยาธตวกลมเปนปรสตทพบไดบอยใน

ทางเดนอาหารของเตา การตดเชอมกผานทางการกน

(fecal oral route) โดยไขพยาธจะมการปนเปอนไปใน

อาหาร เมอเขาสทางเดนอาหารไขพยาธจะถกฟกออก

เปนตวออนและชอนไชไปในสวนตางๆ ของรางกาย

หรออาจมการฝงตวอยทผนงของล�าไส การตดพยาธ

ในเตาสามารถพบไดมากกวา 1 ชนดในเตาตวเดยว

และพบการเกดการตดเชอซ�าไดในฝงเตา การกอโรค

ในเตามไดหลากหลายขนอยกบชนดของพยาธทพบ

เชน พยาธเขมหมด หากมมากจะท�าใหล�าไสเกดการ

อกเสบและเกดการอดตนในระบบทางเดนอาหาร

พยาธปากขอจะใชอ งปากในการกดผนงล�าไสท�าให

เลอดไหลออกมา พยาธจะดดเลอดทไหลออกมาเปน

อาหาร จากการส�ารวจเตาในธรรมชาตพบวามากกวา

ร อยละ 88.5 มการตดพยาธ โดยพยาธทพบ เชน

oxyurid nematode, (Pharyngonidae, Tachygonetria

spp.) ascaris worm (Angusticaecum spp.) และ

strongylid worm เตาทตดเชอจะแสดงอาการซม เบอ

อาหาร น�าหนกลด ในรายทเปนรนแรงจะพบตวพยาธ

ปะปนออกมากบอจจาระเตา หรอมการอาเจยนออกมา

เปนตวพยาธ ความไวตอการตดปรสตนจะมปจจยทมา

เกยวของอาทเชน

อายเตา เตาทมอายนอยหากตดเชอปรสตจะแสดง

อาการของโรครนแรงมากกวาเตาใหญ (ขนาดกระดอง

มากกวา 5 นว) ในเตาใหญอาจเปนตวอมโรคและแพร

เชอไปยงเตาเลกทอยในฝงได ดงนนการไดเตามาใหม

จงควรทจะมการพกเตาและท�าการถายพยาธกอนทจะ

น�าเตาใหมเขาไปเลยงรวมกบเตาทมอยเดม อกทงการ

แยกเลยงตามขนาดกจะชวยลดปญหาการตดเชอปรสต

จากเตาขนาดใหญได (Hedley etal. 2013)

แหลงทมาของเตา เตาในธรรมชาตจะมความตานทาน

ตอเชอปรสตทคอนขางสงและมกเปนตวกกโรคโดย

จะไมแสดงอาการออกมาใหเหน สวนเตาทไดจากการ

เพาะเลยงจะมความปลอดโรคสงกวาแตจะมความไว

ตอการตดเชอปรสตทสงเนองจากขาดภมตานทาน

การเลยงเต ารวมหลากหลายสายพนธ มผ เ ลยง

หลายทานทนยมน�าเตาจากหลายพนทมาเลยงรวมกน

ซงในธรรมชาตแลวการกระจายตวของปรสตและโรค

ตดเชอจะมความแตกตางกนในทางภมศาสตร ซงการ

ทผเลยงน�าเตาจากหลากหลายพนทมาอยรวมกนอาจ

สงผลเสยตอการแพรกระจายของเชอปรสต โดยปรสต

ตวหนงอาจไมกอความรนแรงส�าหรบเตาในพนท

แตเมอมเตาตางถนมาอยรวมกนโรคทตดตอไปหากน

อาจท�าใหเตาตางถนมความไวตอการตดเชอได

การรกษาหนอนพยาธ

สามารถกระท�าไดโดยการน�าเตาไปพบสตว

แพทยเมอสงเกตเหนอาการปวยของเตา เพอท�าการ

ถายพยาธ โดยยาถายพยาธทมประสทธภาพในการ

รกษาคอ albendazole, mebendazole ส�าหรบยา

mebendazole นนเปนยาทออกฤทธในวงกวางและ

ขนาดทใชรกษาปลอดภยตอสตว

พยาธตวแบนและตวตด

โดยปกตแลวพยาธตวแบนและตวตดจะพบได

ไมมากนกในเตาบก แตพบการตดเชอบอยในเตาน�า

เนองจากวงจรชวตของพยาธตวแบนจะมโฮสต


JAHST 23

กงกลางจ�าพวกสตวไมมกระดกสนหลงทอาศยอยในน�า

อกทงเตาน�ายงเปนสตวกนเนอจงท�าใหมโอกาสตดเชอ

งาย (Wilkinson, 2004) การตดเชอพยาธตวแบนนมก

ไมคอยกอใหเกดพยาธสภาพทรายแรง เวนแตการตด

เชอจ�านวนมาก สวนการตดพยาธตวตดมกกอใหเกด

การแยงสารอาหารและท�าใหล�าไสเกดการอดตน

โปรโตซว

โปรโตซวจดวาเปนปรสตทมความส�าคญอยาง

ยงและกอใหเกดความรนแรงถงขนเสยชวต เนองจาก

วงจรชวตของโปรโตซวเปนแบบงายๆ ไมซบซอน

สามารถเพมจ�านวนไดอยางรวดเรว ไมจ�าเปนทจะตอง

อาศยโฮสตกงกลางในการแบงตวเพมจ�านวน และเมอ

โปรโตซวซงอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสมกจะเพม

จ�านวนไดอยางรวดเรวจงเปนปญหาทส�าคญอยางยง

ส�าหรบสขภาพเตา เชอโปรโตซวทกอโรคในเตามก

เปนชนดทอาศยอยในทางเดนอาหาร กระแสเลอด

โปรโตซวทส�าคญมดงน

Balantidium spp. โปรโตซวชนดนจะสามารถ

พบไดในล�าไสของเตาบกท�าหนาทในการชวยยอย

อาหาร กลมเซลลโลส แตเมอมปจจยสงเสรมการเจรญ

เตบโตหรอมภาวะการเสยสมดลยในระบบทางเดน

อาหารกจะท�าใหโปรโตซวชนดนแบงตวเพมจ�านวน

อยางรวดเรว ปรสตชนดนมความสมพนธกบการเกด

ฝทตบและภาวะล�าไสอกเสบ วงจรชวตของเชอม 2

ระยะ คอ ระยะโทรโฟซอยตมรปรางลกษณะเปนรปไข

ม cilia ขนาดเลกอยลอมรอบล�าตว ขนาดประมาณ

50x40 ไมครอน ทดานหนงของผวล�าตวมลกษณะเวา

เขาดานใน เปนสวนของปาก (cytostome) ทใชในการ

เกบกนเนอเยอและอาหาร ภายในล�าตวของปรสตจะ

พบถงอาหารจ�านวนมาก ทด านตรงขามปากจะม

ลกษณะเปนตงท ยนออกไปและมรเปดอยตรงปลาย

ท�าหนาทในการขบถายของเสยเรยกวา cytopyge

นวเคลยสม 2 ขนาด นวเคลยสขนาดใหญ ตดสเขม

โปรโตซวชนดนจะมการสบพนธ แบบไมอาศยเพศ

เมอสภาวะแวดลอมไมเหมาะสมหรอเมอถกขบถาย

ออกมากบอจจาระโปรโตซวจะเขาสระยะซสต มถง

หมท�าใหมความทนทานตอสงแวดลอมไดนาน ระยะ

นเองเปนระยะตดตอ การตดตอจะเกดจากการทเตา

กนน�าทมระยะซสตเขาไป ซงซสตกจะถกยอยโดย

เอนไซมทอยในล�าไสของเตาเปลยนรปรางเปนระยะ

โทรโฟซอยตในล�าไส พยาธสภาพทเกดจากโปรโตซว

ชนดนจะพบแผลหลม (ulcer) ในระบบทางเดนอาหาร

โดยเฉพาะตรงต�าแหนงของล�าไสใหญ (caecum)

บางครงอาจพบเนอตายเปนหยอมๆ มลกษณะคลาย

การตดเชออะมบาต�าแหนงผนงล�าไสสวน submucosa

และ muscularis จะพบการบวมน�า มเซลลอกเสบเขา

มาในบรเวณนเปนจ�านวนมาก ในรายทเปนแบบเรอรง

จะพบลกษณะของ fibrosis เกดขนทผนงล�าไส ในราย

ทมอาการรนแรงจะพบวาเชอโปรโตซว มการท�าลาย

ผนงล�าไสจนเกดเปนแผลทะล (perforation) และเปน

สาเหตส� าคญทท� าให เกดภาวะช องท องทะล ได

ทบร เวณเนอตายน เมอตรวจวนจฉยจะพบระยะ

โทรโฟซอยตของเชอเปนจ�านวนมาก

Nyctotherus spp. เปนโปรโตซวทพบไดใน

ล�าไสของเตา กบ แมลงสาบ รปรางลกษณะกลม ขนาด

ประมาณ 60-120 ไมครอน ผวดานนอกมซเลยปกคลม

โดยทว มนวเคลยสขนาดใหญ ในไซโทพลาสซมมถง

อาหารจ�านวนมาก การกอโรคในเตาจะพบเมอม

โปรโตซวเจรญเพมจ�านวนมากขนและท�าใหเตาม

อาการถายเหลว ทองเสย เสยน�าอยางรนแรง อจจาระ

มกลนเหมนคาว ในรายทตดเ ชอเรอ รงจะท�าให

ประสทธภาพในการยอยอาหารนอยลงและขาดสาร

อาหารในทสด

Hexametra parva เปนโปรโตซวทพบไดใน

ทางเดนปสสาวะของเตา โปรโตซวชนดนมรปรางเปน

หยดน�า ขนาดประมาณ 8x5 ไมครอน มแสใชส�าหรบ

การเคลอนไหว การตดเชอเกดจากการกนระยะซสตท

ปนเปอน ในปสสาวะของเตาทปวยหรอไดรบเชอผาน

ทางชองทวารรวม (cloaca) เชอนกอโรคในระบบ

ขบถายปสสาวะและระบบสบพนธ ในรายทเปนโรค

รนแรงอาจถงขนไตวายเฉยบพลน อบตการณการตด


24 JAHST

เชอพบในเตารสเซย Testudo horsfieldii และ T.

marginata ไดสง อาการเบองตนของเตาทปวยดวยเชอ

นจะพบวาปสสาวะมลกษณะขน ขน มกลนแอมโมเนย

ฉน เบออาหาร น�าหนกลด ดมน�ามาก ขาหลงมอาการ

ออนแรง พยาธสภาพในเตาปวยทเสยชวตพบมการ

อกเสบ มจดเนอตายทไต บางรายอาจพบการอกเสบ

ของผนงล�าไส ถงน�าด หากพบเตามอาการขางตนควร

รบน�าเตาไปพบสตวแพทยทนทเพอลดการสญเสย

การปองกนโรคนท�าไดโดยการใหยาถายโปรโตซว

ronidazole หรอ metronidazole การใหยาก�าจด

โปรโตซวนจะตองพงระลกเสมอวาผลขางเคยงของยา

มผลตอสงมชวตในระบบทางเดนอาหารทตองสญเสย

ไปดวย การแกไขท�าไดโดยหลงหยดยาเปนเวลา 2 วน

ใหหาโยเกรต หรออจจาระของเตาทปราศจากเชอโรค

มาใหเตากนเพอจะไดทดแทนสงมชวตทสญหายไปใน

ระหวางท�าการรกษา

Trichomonas spp. เปนโปรโตซวมแส รปราง

เปนหยดน�ามขนาดใหญกวา H.parva พบในระบบทาง

เดนอาหารของเตา การกอโรคของโปรโตซวชนดน

จะท�าใหเตามอาการทองเสย สญเสยน�า น�าหนกลด

อาหารไมยอย การตรวจพบโปรโตซวชนดนไมไดบง

บอกถงการปวยเปนโรคเนองจากพบเปนจลชพประจ�า

ถน การวนจฉยจงตองดอาการของเตาประกอบดวย

การใหอาหารเตาบกทมเยอใยนอย มสวนประกอบของ

น�าตาลในอาหารมาก การขาดสารอาหารเปนปจจย

ทจะชวยกระตนใหโปรโตซวเพมจ�านวนขนไดอยาง

รวดเรว การจดโภชนาการทดส�าหรบเตามสวนชวยใน

การลดอตราความเสยงในการเกดโรคไดเปนอยางด

Hemogregarine spp. โปรโตซวชนดนพบได

ในกระแสเลอดของเตา โดยมปลงเปนพาหะ รปราง

ลกษณะของเชอโปรโตซวชนดนมลกษณะยาวคลาย

กลวยหอม พบนวเคลยสตดสเขมอยตรงกลางเซลล

เนองจากขนาดของตวเชอทใหญจงท�าใหนวเคลยส

ของเมดเลอดแดงเตาถกเบยดไปอยบรเวณขอบของ

เซลล โปรโตซวนพบในเมดเลอดแดงของเตา ท�าใหเมด

เลอดแดงแตกและท�าใหปรมาณฮโมโกลบนลดต�าลง

นอกจากนยงพบปรมาณเมดเลอดขาวชนดเบโซฟล

และอโอสโนฟลสงรวมดวย การตดเชอปรสตในเตา

สงผลกระทบทรนแรงอยางยงตอสขภาพของเตา

ผเลยงจงควรทจะศกษาลกษณะอาการของโรคเบองตน

หากพบความผดปกต อาท ไมกนอาหาร น�าหนกลด

ถายเหลวใหรบพาเตาไปพบสตวแพทยทนท ควรหลก

เลยงการใหยาเองเพราะจะท�าใหเชอเกดการดอยาได

งาย ส�าหรบเตาทเลยงรวมเปนฝงควรทจะท�าการถาย

พยาธและเชอโปรโตซวอยางนอยปละ 2 ครงเพอลด

อตราการตดโรค

การตรวจเชอปรสตในเตา : สตวเลอยคลาน

รวมถงเตาสวนใหญอาการทางคลนกมไดตงแตไม

แสดงอาการไปจนถงแสดงอาการอยางรนแรงโดย

เฉพาะเมอไดรบเชอในปรมาณมากๆ อาการทพบได

ทวไปไดแก อาการทองรวง ล�าไสอดตน น�าหนกลด

เลอดจาง และอาจท�าใหสตวเสยชวต (Wilkinson,

2004; Hedley, 2013) อยางไรกตามแมวาเตาบางตวจะ

ไมไดปวยอยางรนแรงจนสงเกตอาการเดนชด แตเตาก

อาจจะท�าหนาทในการเปนตวกกโรคทมสาเหตจาก

ปรสตบางชนดทอยในอจจาระของเตาและปนเปอนใน

สงแวดลอม เชน ดน และน�า และอาจจะตดตอมาถง

คนหรอสตวเลยงไดโดยการกนระยะตดตอของพยาธท

อยในสงแวดลอมนน เชน Cryptosporidium spp.

(Rataj etal, 2011; Hedley etal, 2013), Strongyloides

spp., และ strongylid worms (Rataj et al, 2011)

เปนตน ดงนนการตรวจหาเชอปรสตในเตาโดยเฉพาะ

ในกลมปรสตทอย ในระบบทางเดนอาหาร ไมเพยง

แตเปนการตรวจประเมนสขภาพสตวเบองตนแตยง

เปนการเฝาระวงการแพรเชอปรสตบางชนดทส�าคญ

และสามารถแพรเชอไปยงโฮสตอนๆ (Rataj et al,

2011) ส�าหรบเนอหาในบทความนจะกลาวถงการ

ตรวจหาเชอปรสตในเตาในระบบทางเดนอาหาร

พอสงเขปจากตวอยางอจจาระดวยวธการตรวจทาง

ปรสตวทยาเปนหลก (parasitological examination)

ซงนยมใชในการตรวจทงในงานประจ�าและงานวจย


JAHST 25

เทคนคการตรวจหาเชอปรสตในระบบทาง

เดนอาหารของสตวเลอยคลานสวนใหญใชเทคนคการ

ตรวจทางปรสตวทยา (parasitological detection) เชน

การตรวจแบบไมเขมขนโดยการตรวจโดยตรงจาก

อจจาระ (direct smear) การตรวจแบบเขมขน เชน วธ

การตรวจโดยเทคนคการลอยตว (floatation technique)

และการตรวจโดยวธการตกตะกอน (sedimentation

technique) (Rinaldi etal, 2012; Wolf etal, 2014) ซง

วธการตรวจเหลานเปนวธการตรวจทมราคาถก ใชใน

งานประจ�าส�าหรบหองปฏบตการทางปรสตวทยา

วสดและอปกรณหางาย อยางไรกตามความถกตอง

และประสทธภาพของการตรวจขนอยกบหลายปจจย

เชน การเกบตวอยางทถกตอง ปรมาณตวอยาง การ

เลอกเกบตวอยางในน�ายา Fixatives และการเลอกวธ

การตรวจทเหมาะสม รวมทงมผเชยวชาญในการตรวจ

ทไดรบการฝกแยกชนดพยาธมาอยางด (Wolf et al,

2014) โดยหนงในหลายๆ ปจจยทท�าใหการตรวจ

ปรสตมความถกตองคอ การเกบตวอยางเพอสงตรวจ

ทางหองปฏบตการ กรณการเกบตวอยางอจจาระสดท

ไมสามารถน�ามาตรวจไดทนทจ�าเปนตองเกบในน�ายา

ท เหมาะสม โดยน�ายาท เหมาะสมในเกบตวอยาง

อจจาระปกตจะใชน�ายาชนดเดยวกนกบทใชในการ

เกบรกษาตวอยางอจจาระในคนและสตวเลยง เชน

formalin, sodium acetate acetic acid formalin (SAF),

merthiolate-iodine-formaldehyde (MIF) (Yang et al,

1977; Wolf et al, 2014) แตโดยทวไปการตรวจหา

เชอปรสตควรใชอจจาระสดและใหมเนองจากรปราง

ลกษณะในระยะตางๆ เชน ระยะไข ระยะซสต และ

ระยะโทรโฟซอยต จะยงไมมการเปลยนแปลงโครง

สรางมากนก แตการตรวจจ�านวนตวอยางปรมาณ

มากๆ ในบางครงผ ตรวจอาจจะไมสามารถตรวจ

ตวอยางทงหมดภายในระยะเวลาอนสน ดงนนการ

เลอกเกบตวอยางอจจาระในน�ายาทเหมาะสมกสงผล

ตอประสทธภาพในการตรวจไดเชนกน

ส�าหรบเทคนคการตรวจทางปรสตวทยาจาก

ตวอยางอจจาระโดยวธทางปรสตวทยาดงทกลาวมา

เชน การตรวจหาเชอปรสตจากอจจาระโดยตรงซงม

ขอดคอ ผตรวจจะสามารถสงเกตเหนการเคลอนทของ

ปรสตบางชนด เชน ในระยะของโทรโฟซอยตของ

โปรโตซวในกลม flagellates, ciliates และ amoebae

ในขณะเดยวกนการตรวจอจจาระโดยตรงกจะหยด

สารละลายไอโอดน เปนการชวยในการตรวจแยกชนด

ปรสตไดงายขน เนองจากสารละลายดงกลาวสามารถ

ยอมสโครงสรางภายในของเชอปรสต เชน นวเคลยส

ของอมบา เปนตน อกวธหนงทนยมตรวจหาเชอปรสต

ในอจจาระคอ floatation technique วธนเปนวธการ

ตรวจแบบเขมขนโดยอาศยหลกการโดยการลอยตว

ของวตถในสารละลายทมความถวงจ�าเพาะ (specific

gravity) นอยกวาสารละลายทใช (เชน สารละลายน�า

เกลออมตว เปนตน) เชน ไขพยาธตวกลม ตวตด และ

ระยะโอโอซสตของกลม coccidia จะลอยตวขนสชน

ผว แตขอเสยของวธนคอเทคนคนเปนเทคนคทไม

สามารถใชไดผลดกบการตรวจหาปรสตทมน�าหนก

มาก เชน ไขพยาธใบไม ตวออนของพยาธตวกลม และ

ระยะซสตในกลม ciliates ขนาดใหญ (Wolf et al,

2014) ปจจบนไดมการพฒนาชดตรวจหาเชอปรสตใน

อจจาระทมชอวาเทคนค FLOTAC โดยอาศยหลกการ

ลอยตวซงเปนเทคนคทมประสทธภาพส�าหรบการ

ตรวจหาปรสตในอจจาระคนและสตวเลยง (Cringoli

et al, 2010) และไดน�ามาใชในการตรวจหาปรสตใน

ตวอยางอจจาระสตวเลอยคลานและอาจจะน�ามาใชใน

การตรวจกบอจจาระของเตาได โดยจากผลการศกษา

ของ Rinaldi et al. (2012) โดยน�าชดตรวจ FLOTAC

มาตรวจหาเชอปรสตจากอจจาระของสตวเลอยคลาน

พบมความไวในการตรวจสง (high sensitivity) แมวา

จะมปรมาณตวอยางอจจาระนอยๆ หรอไมทราบ

น�าหนกทแนนอน อยางไรกตามในการตรวจหาเชอ

ปรสตในอจจาระของสตวเลอยคลานหรอเต านน

การใชเทคนคในการตรวจเพยงเทคนคเดยวอาจจะไม

สามารถเพมโอกาสในการตรวจพบเชอปรสตได ดงนน


26 JAHST

การเลอกใชวธการตรวจมากกวาหนงวธเชน การตรวจ

โดยตรง (direct saline smear และ iodine stained

smear) และเทคนคการลอยตวโดยใชสารละลายน�า

เกลออมตว (Wolf et al, 2014) รวมทงการน�าวธ

formalin ethyl acetate (ether) centrifugation

technique ซงเปนวธการตรวจแบบเขมขนอกวธหนง

ทนยมใชในการตรวจหาเชอปรสตในอจจาระอยาง

แพรหลายในอจจาระของคนและสตวเลยงซงสามารถ

ตรวจหาเชอปรสตไดเกอบทกชนด (อาคม, 2541; Uga

et al, 2010) อกทงยงสามารถเกบตวอยางไวตรวจใน

ภายหลงเนองจากตะกอนทมเชอปรสตอยจะมน�ายา

ฟอรมาลนส�าหรบเกบรกษาสภาพปรสตไว ซงวธน

อาจจะน�ามาประยกตใชในการตรวจหาปรสตจาก

ตวอยางอจจาระเตาทมปรมาณอจจาระนอยๆ อยางไร

กตามการตรวจปรสตในอจจาระเตา โดยวธการตรวจ

ทางปรสตวทยาตามทไดกลาวขางตนกยงมขอจ�ากด

เ ช น ก า ร จ� า แ น ก ช น ด ข อ ง พ ย า ธ ซ ง ต อ ง ใ ช ผ ม

ประสบการณและได รบการฝ กอบรมมาอย างด

เ นองจากในอจจาระในสตว เ ลอยคลานหรอเต า

สวนใหญพบปญหาการมสงแปลกปลอมตางๆ หรอ

ซสตเทยมทมรปรางลกษณะทคลายคลงกบระยะตางๆ

ของปรสตทปะปนมากบอจจาระ เชนชนสวนของพช

หรอซากชนเนอของสตวทกนเขาไป จงท�าใหเกดความ

ยากในการจ�าแนกชนดของปรสตและท�าใหความไว

ของวธการตรวจลดลง (Tavares et al, 2011; Rinaldi

et al, 2012) อกทงตวอยางอจจาระทน�ามาจากสตว

เหลานยงมปรมาณนอยซงสงผลตอความไวในการ

ตรวจโดยเฉพาะในกรณทสตวตดเชอปรสตในระดบ

ต�า ดวยเหตนการพจารณาเลอกใชวธการตรวจอนๆ ท

มความแมนย�าสงจงมความจ�าเปนโดยเฉพาะการใช

เทคนคการตรวจทางชววทยาโมเลกล (molecular

detection) เชน เทคนคปฏกรยาลกโซโพลเมอเรส

(polymerase chain reaction: PCR) หรอเทคนค

real-time PCR มาใชในการตรวจเพอลดขอจ�ากดจาก

การตรวจโดยวธธรรมดา ทงนเนองจากเทคนคทางชว

โมเลกลสวนใหญมความไวและความจ�าเพาะสง โดย

เทคนคทางชววทยาโมเลกลเหลานจะสามารถเพม

จ�านวนดเอนเอของเชอปรสตทอยในตวอยางอจจาระ

ซงมจ�านวนนอยๆ (ปกตตวอยางอจจาระทไดจากสตว

เลอยคลานรวมถงเตากมปรมาณไมมากนก) ในหลอด

ทดลองได โดยอาศยไพรเมอรทมความจ�าเพาะตอ

เชอในระดบจนสหรอสปชส นอกจากนการใชเทคนค

real-time PCR ยงสามารถทราบปรมาณดเอนเอของ

เชอทปนอยในตวอยางอจจาระสตวหรอจากสงแวด-

ลอมอนๆ ได (Gasser, 2006; Tavares et al, 2011;

Yimming etal, 2011) อยางไรกตามการเลอกใชวธการ

ใดวธการหนงทงการตรวจทางปรสตวทยาหรอเทคนค

ทางชววทยาโมเลกลกขนอยกบวตถประสงคและงบ

ประมาณทมอยเนองจากเทคนคทางชววทยาโมเลกล

สวนใหญจะมขอจ�ากดในแงของคาใชจายทคอนขาง

สงเมอเปรยบเทยบกบวธการตรวจตวอยางอจจาระ

โดยวธธรรมดา


อาคม สงขวรานนท. 2541. ปาราสตวทยาคลนกทาง

สตวแพทย (Veterinary Clinical Parasitology).

ส� านกพมพ มหาวทยาลย เกษตรศาสตร ,

กรงเทพฯ.

Cringoli, G., L. Rinaldi, M.P. Maurelli and J.

Utzinger. 2010. FLOTAC: new multivalent

techniques for qualitative and quantitative

copromicroscopic diagnosis of parasites in

animals and humans. Nature Protocols 5:

503-515.

Gasser, R.B. 2006. Molecular tools – advances,

opportunities and prospects. Veterinary

Parasitology 136: 69–89.

Hedley, J. 2013. A review of gastrointestinal

parasites in tortoises. Testudo 7: 1–11.

Hedley, J., K. Eatwell and D.J. Shaw. 2013.

Gastrointestinal parasitic burdens in UK

tortoises: a survey of tortoise owners and


JAHST 27

potential risk factors. Veterinary Record

173: 525.

Meyer, L., L.D. Preez, E. Bonneau, L. Héritier, M.F.

Quintana, A. Valdeón, A. Sadaoui, N.

Kechemir-Issad, C. Palacios and O. Verneau.

2015. Parasite host-switching from the

invasive American red-eared slider, Trachemys

scripta elegans, to the native Mediterranean

pond turtle,Mauremys leprosa, in natural

environments. Aquatic Invasions 10: 79-91.

Rataj, A.V., R. Lindtner-Knific, K. VlahoviĆ, U.

Mavri and A. DovČ. 2011. Parasites in pet

reptiles. Acta Veterinaria Scandinavica

53: 33.

Rinaldi, L., A.D. Mihalca, R. Cirill, M.P. Maurelli,

M. Montesano, M. Capasso and G. Cringoli.

2012. FLOTAC can detect parasitic and

pseudoparasi t ic elements in repti les.

Experimental Parasitology 130: 282-284.

Tavares, R.G., R. Staggemeier, A.L.P. Borges, M.T.

Rodrigues, L.A. Castelan, J. Vasconcelos,

M.E. Anschau and S.M. Spalding. 2011.

Molecular techniques for the study and

diagnosis of parasite infection. The Journal

o f Venomous Animals and Toxins

Including Tropical Diseases 17: 239-248.

Uga, S., K. Tanaka and N. Iwamoto. 2010. Evaluation

and modification of the formalin-ether

s e d i m e n t a t i o n t e c h n i q u e . T r o p i c a l

Biomedicine 27:177-184.

Wilkinson, R. 2004. Clinical Pathology, pp 141-86.

In S. McArthur, R. Wilkinson, J. Meyer,

(eds). Medicine and Surgery of Tortoises

and Turtles. Blackwell, Oxford.

Wolf, D., M.G. Vrhovec, K. Failing, C. Rossier, C.

Hermosilla and N. Pantchev. 2014. Diagnosis

of gastrointestinal parasites in reptiles:

comparison of two coprological methods.

Acta Veterinaria Scandinavica 56: 44.

Yang, J. and T. Scholten. 1977. A fixative for

intestinal parasites permitting the use of

concentration and permanent staining

procedures. American Journal of Clinical

Pathology 67: 300-304.

Yimming, B., K. Pattanatanang, P. Sanyathitiseree,

T . Inpankaew, K . Kamyingk i rd , N .

Pinyopanuwat, W. Chimnoi and J. Phasuk.

2 0 1 6 . M o l e c u l a r I d e n t i fi c a t i o n o f

Cryptosporidium species from Pet Snakes

in Thailand. The Korean Journal of

Parasitology 54: 423-429.


28 JAHST

แบคเทอรโอฟาจ : มตรหรอศตร

นพดลประเสรฐสนเจรญ

คณะเทคนคการสตวแพทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตรบางเขนกรงเทพฯ10900



บทคดยอ

ยาปฏชวนะถกน�ามาใชในการตอสกบแบคทเรย และสามารถท�าหนาทไดดในการควบคมการตดเชอจาก

แบคทเรย รายงานในปจจบนหลายฉบบเรมแสดงอาการความกงวลในความสมพนธระหวางการใชยาปฏชวนะ

จ�านวนมากในอตสาหกรรมการผลตสตวและการดอยาปฏชวนะของแบคทเรย จดประสงคหลกของรายงาน

ครงนคอ การทบทวนวรรณกรรม ในแงขอดขอเสยของการรกษาโดยแบคเทอรโอฟาจซงคอวธการทางเลอก

ในรายงานนน�าเสนอขอควรระวงในการใชฟาจ และน�าเสนอการประยกตใชแบคเทอรโอฟาจในการควบคม

แบคทเรยโดยเฉพาะอยายงทใชในเชงการคา ผลของการทบทวนวรรณกรรมแสดงใหเหนวาแบคเทอรโอฟาจม

ศกยภาพในการประยกตใชในอตสาหกรรมการเลยงสตว และการใชแบคเทอรโอฟาจอาจน�าไปสการลดปรมาน

การใชยาปฏชวนะ

ค�าส�าคญ : แบคเทอรโอฟาจ การดอยาปฏชวนะ วธการทางเลอก


JAHST 29

บทน�า

การดอยาปฏชวนะของแบคทเรยในปจจบน

เปนทสนใจ ดวยวาเปนสงทมผลกระทบกบคณภาพ

ชวตทางดานสาธารณสข เมอเรวๆ น Colistin ซงเปน

ยาตวสดทายทใชในการรกษาอาการของโรคทเกดจาก

multidrug-resistant gram-negative bacteria พบวา

เกดจากการดอยา Colistin ซงจะมการถายทอดโดย

plasmid-mediated mcr-1 gene ซงเปนยนดอยาไปส

Escherichia coli จากการสมตรวจตวอยาง เนอดบพบ

78 (15%) ใน 523 ตวอยางสตว 166 (21%) ใน 804

ตวอยาง ผ ปวยในโรงพยาบาล 16 (1%) ใน 1322

ตวอยางในประเทศจน (Liu etal., 2016) จากการศกษา

ของ (Rhouma etal., 2016) ไดเสนอความเปนไปไดวา

การดอยา Colistin อาจเกยวของกบการผลตสกรใน

ประเทศจนทงนดวยยาชนดนมการใชอยางแพรหลาย

ในการปองรกษาโรคตดเชอในระบบทางเดนอาหาร

ทมสาเหตมาจากกลม Enterobacteriaceae จากปญหา

ขางตนท�าใหตองมการหาเครองมอใหมมาสกบเชอ

แบคทเรยสายพนธใหมๆ โดยเฉพาะอยางยงกล ม

แบคทเรยทมการพฒนาตวเองใหดอตอยาปฏชวนะ

จากรายงานของ Lewis (2013 ) แสดงใหเหนวา ถงแม

ว ายาปฏ ชวนะจะออกส ตลาดหลายชนดแต ใน

ชวงระยะเวลาเพยงไมกป ยาปฏชวนะเหลานกแสดง

ใหเหนถงการดอยาของแบคทเรย ยาบางตวเช น

diarylquinolines; bedaquiline ยงไมไดออกสตลาดก

แสดงถงการดอยาปฏชวนะแลวดงแสดงในตารางท 1

โดยปจจบนพบวาบรษทยาทท�าการผลตยา

ปฏชวนะชนดใหมนนไดมปรมาณลดลงเหลอเพยง

5 บรษท ใหญ คอ GlaxoSmith-Kline, Novartis,

Astra Zeneca, Merck และ Pfizer ทยงมการวจยยา

ปฏชวนะชนดใหมออกสตลาด ดวยปญหาดานการ

ลงทนในการวจยยาและราคายาทขายในทองตลาดม

ลกษณะสวนทางกน นอกจากนอตราเรวในการคน

ควายาปฏชวนะชนดใหมยงชากวาการพบการดอยา

ปฏชวนะ ดงนนการแกปญหานเรมมองไปท การแกไข

ในเชงชววทยา เชน ฟาจ (phage หรอ bacteriophage)

Bacteriophage : Friend or Enemy

NoppadolPrasertsincharoen*

FacultyofVeterinaryTechnology,KasetsartUniversity,Bangkhen,Bangkok10900



Abstract

Antibiotic is applied to neutralize bacterial and it works like a magic bullet to control bacterial

infection. Current documents have established that industrial animal production may be considered a

relationship between huge consuming antibiotic and developing bacterial resistant. The aim of this report was

to review pros and con of bacteriophage treatment, which occurred like an alternative method. This paper

presents awareness how to use phage and address the application of phage to control bacterial, especially in

commercial sector. Review results demonstrated that bacteriophages have potential to practice to modern

livestock and it was possible to reduce amount of antibiotic consuming.

Keywords : Bacteriophage, Antibiotic-resistant, Alternative method


30 JAHST

ซงยงไมมการศกษาทสมบรณแบบ (World Health

Organization, 2011)

ฟาจ หรอ ไวรสท�าลายแบคทเรย โดยไวรส

จะมความจ�าเพาะตอแบคทเรยชนดนน (host specific)

ค�าว า Phage มาจากภาษา Greek คอ phagein

หมายความวาการกนซงเมอรวมกบแบคทเรยกจะ

แปลวา ผ กนแบคทเรย นยามนถกเสนอโดย Felix

d’Herelle ในป 1917 และเขากไดแสดงใหเหนวา ฟาจ

สามารถใชไดอยางมประสทธภาพในการรกษาทาง

คลนก (Kropinski and Clokie, 2009) โดยฟาจทถกน�า

ไปใชในการท�าลายแบคทเรยจะตองเปนฟาจทอยใน

รปแบบ lytic phage โดย lytic cycle ประกอบดวย

ขนตอนตางๆดงแสดงในรปท 1

1. การดดซบ (Adsorption) คอ ขบวนการท

ฟาจจะมโครงสรางเชน fibersหรอ spikes จบกบพนผว

ของแบคทเรย

2. การแทรกชนสวน (Penetration) สาร

พนธกรรม (nucleic acid)เขาไปในเซลลของแบคทเรย

3. การควบคมกระบวนการเมทาบอลซมของ

เซลลเปาหมายใหกลายมาเปนทรพยากรในการสราง

ฟาจตวใหม

4. การเปลยนแปลงรปราง (Morphogenesis)

เปนการประกอบสวนหวของฟาจซงบรรจดวย สาร

พนธกรรมและโครงสรางอนๆเพอทจะสรางเปนฟาจ

ตวใหม

5. เซลลแบคทเรยแตก (Cell lysis) เปนชวง

ทฟาจสมบรณพรอมทจะท�าใหเซลลแตกโดยอาศย

เอนไซม 2 ชนดคอ lysin เปนเอนไซมทใชในการ

ท�าลายพนธะใน peptidoglycan และ holing เปน

เอนไซมชวยท�าใหเกดรภายในชนเมมเบรนและชวย

ในการท�างานของเอนไซม lysin ท�าใหเกดการแตกของ

เซลล

ถงแมวา ฟาจ จะถกคนพบกอนการคนพบ

ยาปฏชวนะกวา 10 ป (Lewis, 2013) แตกยงไมเปน

ทนยมน�ามาใชในการรกษาการตดเชอแบคทเรยใน

มนษย ดวยความกงวลในหลายเรอง รายงานของ Loc-

Carrillo และAbedon (2011) อธบายวา ความกงวล

อนดบแรกคอ ฟาจทกตวไมสามารถถกน�าไปใชในการ

รกษา เนองดวยฟาจทจะน�าไปรกษาตองผานการ

อธบายลกษณะ และตองมลกษณะทดทาง pharma-

codynamics (antibacterial virulence) และ ไมเปน

อนตรายตอผ ถกรกษา pharmacokinetics (มความ

สามารถในการท�าลายแบคทเรยเปาหมาย) และฟาจ

ทใชตองเปนแบบ lytic phageแทจรงไมเปนแบบ

lysogenic phage (temperate phage) เพราะวา lysogenic

phage จะไมท�าใหเซลลแบคทเรยแตก แตท�าเพยงแค

แทรกชนสวน nucleic acid ลงไปในยนของแบคทเรย

เทานน นอกจากน lysogenic phage บางตวสามารถน�า

ชนสวน nucleic acid ของ toxin gene ไปสแบคทเรย

อนดบตอไป เนองจากฟาจมความจ�าเพาะเจาะจงกบ

แบคทเรยดงนนถาตองการใชในการรกษาใหไดผลทด

กบการรกษาแบบกวางๆ ซงมแบคทเรยรวมหลายชนด

จงท�าไมได การแกปญหาเหลานสามารถท�าไดโดยใช

cocktail phage แตกยงคงมความจ�าเพาะกบชนดของ

แบคทเรยมากกวายาปฏชวนะ และฟาจยงมลกษณะ

ไมเหมาะสมเมอเทยบกบยาปฏชวนะเพราะฟาจเปน

โปรตน (สงมชวต) ดงนนเมอเขาสรางกาย รางกายจะ

มการใชระบบภมคมกนตอตานสงแปลกปลอมดงการ

ทดลองของ (Tikhonenko et al., 1976) ทแสดงให

เหนวาเมอใหฟาจเปนครงท 2 ฟาจจะเรมถกท�าลายจาก

แอนตบอดทสรางขนภายในตวสตว


JAHST 31

รปท 1 Phage T4 infection cycle ของ lytic phage (Guttman et al., 2004)

ถงแมวาฟาจจะมปญหาดงกลาวขางตน แต

การแพรกระจายเพมขนของแบคทเรยกอโรคทดอตอ

ยาปฏชวนะเรมเปนทกงวลดงทกลาวมาขางตนดงนน

ฟาจจงถกน�ามาใชเปนทางเลอกแทนยาปฏชวนะใน

การรกษาโรคตดเชอ (Summers, 2001; Zhang, 2014)

รายงานว า เมอมการใช ยาปฏชวนะนานขนเ ชอ

แบคทเรยทดอยากเพมมากขน แตจะไมพบเหตการณน

เมอใชฟาจในการรกษา ทงนขอดในการใชฟาจในการ

รกษาโรคตดเชอไดมการเรยบเรยงโดย Hausler (2006)

ดงน อนดบแรกฟาจมความเฉพาะตอแบคทเรยอยาง

มาก นนหมายความวาฟาจจะไมท�าลายแบคทเรย

ชนดอนทไมใชเปาหมายของตวเอง ขอตอมาฟาจเปน

สงมชวตท�าใหสามารถพฒนาตวเองและเพมจ�านวนได

ซงเปนคณสมบตทยาปฏชวนะไมมในการตอตานเชอ

แบคท เรย และฟาจกต อต านแบคท เรย ดอต อยา

ปฏชวนะไดด ถงแมนวาเกดการดอตอฟาจชนดนน

ขน กสามารถหาฟาจตวใหมมาทดแทนไดงายจาก

สงแวดลอม ในประเดนทายฟาจสามารถปรบปรงได

ในลกษณะ genetically modified เพอลดขอดอยของ

ฟาจ ยงไปกวานนสวนประกอบของ lysine ซงเปน

เอนไซมสามารถใชแทนยาปฏชวนะได (Yang et al.,

2014)

ในอดตไมมการใชฟาจกนอยางแพรหลาย

ในโลกตะวนตก แตในปจจบน นกวจยทางซกโลก

ตะวนตก เรมหนมาสนใจฟาจตอส กบแบคทเรยท

ดอยาปฏชวนะ โดย European Union ไดใชเงนลงทน

กว า 3 .8 ล านย โร เพอน� ามาศกษาวจยในเรอง

Phagoburn ทงนการศกษาเรองฟาจจะมการใชกนอยาง

แพรหลาย ในกลมประเทศหลงมานเหลก (Russia,

Georgia และ Polan) โดยผน�าในการศกษาดานนอยท

สถาบน Eliava ใน Tbilisi (Reardon, 2014) ตวอยาง

ampule บรรจฟาจแสดงในรปท 2

รปท 2 รปแบบฟาจทใชกนอยางแพรหลายในประเทศ

กลมหลงมานเหลก (Reardon, 2014)


32 JAHST

ปจจบนโลกตะวนตกเชนสหรฐอเมรกาเรม

สนใจฟาจมากขนโดยมการผลตในเชงพาณชย เชน

บรษท OmniLyticsTM ผลตฟาจทใชทางดานการเกษตร

ชอ AGRIPHAGE เพอใชกบมะเขอเทศและพรกไทย

โดยตอตานเชอกอโรคในพช Xanthomonascampestris

subsp. Vesicatoria และ Pseudomonas syringae

(Environmental Protection Agency, 2006) หรอ

Food and Drug Administration (FDA) ของประเทศ

สหรฐอเมรกาอนญาตใหบรษท Intralytix ใชฟาจใน

อาหารพรอมรบประทาน (ready-to-eat) และผลตภณฑ

จากสตวปกเพอควบคม Listeria monocytogenes

(Food and Drug Administration, 2006) Silva และ

คณะ (2014) แสดงใหเหนวาการใชฟาจปองกนในการ

ผลต Fish Larvae เชอ Vibrioanguillarum งานวจยของ

Goodridge และ Abedon (2008) ไดกลาวถงการเพมขน

ของอาหารกลมออแกนควาท�าใหมการหาสงทดแทนท

จะใสลงไปในอาหารเหลานน ฟาจกคอทางเลอกทด

ทจะตอบโจทย นอกจากน Monk และคณะ (2010)

รายงานใหเหนการประยกตใชฟาจในหลายๆ ดานเชน

การดแลรกษาสขภาพ ดานการแพทย และดานการ

เกษตร เชน AgriPhage, BioTector, ListShield และ

MicroPhage MRSA⁄MSSA test เปนตน

จากขอมลขางตนท�าใหเราเหนวา Bacteriophage

มแนวโนมทดทสามารถน�ามาประยกตใชในประเทศไทย

โดยเฉพาะการทดแทนยาปฏชวนะในบางสาขา เชน

การเกษตรหรอปศสตวเนองดวยปจจบนมปรมาณ

การใชยาปฏชวนะอยางมากในอตสาหกรรมปศสตว

เชน ไก หม วว ซงเปนผลใหแบคทเรยทดอตอยา

ปฏชวนะจากสตว สามารถแพรกระจายสมนษยโดย

ผาน สงแวดลอม (Graham etal., 2009) ผลตภณฑจาก

สตวเหลานน (Price et al., 2005) หรอตดมาโดยตรง

(Smith etal., 2013) ไดงายขน นอกจากนจากพยากรณ

ในปครสตศกราช 2030 การบรโภคยาปฏชวนะทวทง

โลกในวงการปศสตว จะเพมขนอยางนอย 67%

นบจากปครสตศกราช 2010 มากกว านถ า เราด

พยากรณในกลมประเทศ BRICS อนประกอบไปดวย

บราซล รสเซย อนเดย และจน จะมการเพมขนของ

การใชยาปฏชวนะถง 99% ในปครสตศกราช 2030

(Van Boeckel et al., 2015) จากรปท 3 แสดงอตรา

บรโภคยาปฏชวนะในไก (A) หม (B) ในปครสต

ศกราช 2010 ดงนนถาเราสามารถลดปรมาณการใช

ยาปฏชวนะ ในอตสาหกรรมอาหารสตว ยอมมนย

ส�าคญในการลดปรมาณการเพมขนของอบตการณ

ของแบคทเรยดอยา แมวาประโยชนทจะเกดขนม

ปรมาณมากแตขอควรระวงกควรตระหนกถงการ

ใชงาน bacteriophage ควรมหนวยงานกลางเขามา

ควบคมการใชงาน เพอปองกนการแพรกระจายของ

temperate phage สสงแวดลอม


JAHST 33

รปท 3 ปรมาณการใชยาปฏชวนะในปครสตศกราช 2010 ในอตสาหกรรมการเลยงไกและหม และพยากรณ

การใชลวงหนาในป ค.ศ. 2030 (สมวง) (Van Boeckel etal., 2015)


34 JAHST

ตารางท 1 ชวงระยะเวลาของการคนพบและน�าเขาสตลาดของยาปฏชวนะ (Lewis, 2013)

Antibiotic class; example

Year of discovery

Year of introduction

Year resistance observed

Mechanism of action

Activity or target species

Sulfadrugs; prontosil

1932 1936 1942 Inhibition of dihydropteroatesynthetase

Gram-positive bacteria

β-lactams; penicillin

1928 1938 1945 Inhibition of cell wall biosynthesis

Broad-spectrum activity

Aminoglycosides; streptomycin

1943 1946 1946 Binding of 30S ribosomal subunit


Chloramphenicols; chloramphenicol



Macrolides; erythromycin



Tetracyclines; chlortetracycline



Rifamycins; rifampicin

1957 1958 1962 Binding of RNA polymerase β-subunit


Glycopeptides; vancomycin

1953 1958 1960 Inhibition of cell wall biosynthesis


Quinolones; ciprofloxacin

1961 1968 1968 Inhibition of DNA synthesis


Streptogramins; streptogramin B



Oxazolidinones; linezolid



Lipopetides; daptomycin

1986 2003 1987 Depolarization of cell membrane


Fidaxomicin (targeting Clostridiumdifficile)

1948 2011 1977 Inhibition of RNA polymerase


Diarylquinolines; bedaquiline

1997 2012 2006 Inhibition of F1F

O-ATPase Narrow-

spectrum activity

(Mycobacteriumtuberculosis)


JAHST 35


ขอขอบคณ Dr Jennifer Elliman ผชกน�าเขาส

โลกของ Phage


Environmental Protection Agency. 2006. Labeling

amendment agriphage epa reg. No. 67986-1

Available Source: https://www3.epa.gov/

pesticides/chem_search/ppls/067986-00001-

20060622.pdf, 16 October.

Food and Drug Administration. 2006. Food additives

permitted for direct addition to food for

human consumption; bacteriophage

preparation. Available Source: http://www.

fda.gov/OHRMS/DOCKETS/98fr/cf0559.

pdf, 16 October.

Goodridge, L.D. and S.T. Abedon. 2008. Under the

microscope bacteriophage biocontrol: The

technology matures. Microbiology Australia.

29: 46-49.

Graham, J.P., S.L. Evans, L.B. Price and E.K.

Silbergeld. 2009. Fate of antimicrobial-

resistant enterococci and staphylococci and

resistance determinants in stored poultry

litter. Environmental Research. 109:

682-689.

Guttman, B., R. Raya and E. Kutter. 2004. Basic

phage biology, p. 29-67. In E. Kutter and

A. Sulakvelidze, eds. Bacteriophages:

Biology and applications. CRC Press, New

York.

Hausler, T. 2006. Viruses vs. Superbugs: A solution

to the antibiotics crisis. Macmillan, London.

Kropinski , A.M. and M.R.J . Clokie . 2009.

Introduction, p. xiii-xix. In M. R. J. Clokie,

eds . Bacter iophages: Methods and

p r o t o c o l s , v o l u m e 1 : I s o l a t i o n ,

characterization, and interactions.

Humana Press, c/o Springer, USA.

Lewis, K. 2013 Platforms for antibiotic discovery.

Nature Reviews Drug Discovery. 12:

371-387.

Liu, Y.Y., Y. Wang, T.R. Walsh, L.X. Yi, R. Zhang,

J. Spencer, Y. Doi, G.B. Tian, B.L. Dong,

X.H. Huang, L.F. Yu, D.X. Gu, H.W. Ren,

X.J. Chen, L.C. Lv, D.D. He, H.W. Zhou,

Z.S. Liang, J.H. Liu and J.Z. Shen. 2016.

Emergence of plasmid-mediated colistin

resistance mechanism mcr-1 in animals and

human beings in china: A microbiological

and molecular biological study. Lancet

Infectious Diseases. 16: 161-168.

Loc-Carrillo, C. and S.T. Abedon. 2011. Pros and

cons of phage therapy. Bacteriophage. 1:

111-114.

Monk, A.B., C.D. Rees, P. Barrow, S. Hagens and

D.R. Harper. 2010. Under the microscope

bacteriophage applications: Where are we

now? Letters in Applied Microbiology.

51: 363-369.

Price, L.B., E. Johnson, R. Vailes and E. Silbergeld.

2 0 0 5 . F l u o r o q u i n o l o n e - r e s i s t a n t

campylobacter isolates from conventional

and antibiotic-free chicken products.

Environ Health Perspect. 113: 557-560.

Reardon, S. 2014. Microbiology phage therapy gets

revitalized. Nature. 510: 15-16.


36 JAHST

Rhouma, M., F. Beaudry and A. Letellier. 2016.

Resistance to colistin: What is the fate

for this antibiotic in pig production?

International Journal of Antimicrobial

Agents. 48: 119-126.

Silva, Y.J., L. Costa, C. Pereira, C. Mateus,

A. Cunha, R. Calado, N.C.M. Gomes, M.A.

Pardo, I. Hernandez and A. Almeida. 2014.

Phage therapy as an approach to prevent

vibrio anguillarum infections in fish larvae

production. Plos One. 9: e114197.

Smith, T.C., W.A. Gebreyes, M.J. Abley, A.L.

Harper, B.M. Forshey, M.J. Male, H.W.

Martin, B.Z. Molla, S. Sreevatsan, S. Thakur,

M. Thiruvengadam and P.R. Davies. 2013.

Methicillin-resistant staphylococcus aureus

in pigs and farm workers on conventional

and antibiotic-free swine farms in the USA.

Plos One. 8: e63704.

Summers, W.C. 2001. Bacteriophage therapy.

Annual Review of Microbiology. 55:

437-451.

Tikhonenko, A.S., K.K. Gachechiladze, I.A.

B e s p a l o v a , A . F . K r e t o v a a n d T . G .

Chanishvili. 1976. Electron-microscopic

study of the serological affinity between the

antigenic components of phages t4 and ddvi.

Molecular Biology (Mosk). 10: 667-673.

Van Boeckel, T.P., C. Brower, M. Gilbert, B.T.

Grenfell, S.A. Levin, T.P. Robinson, A.

Teillant and R. Laxminarayan. 2015. Global

trends in antimicrobial use in food animals.

Proceedings of the National Academy of

Scieuce of the United States of America

112: 5649-5654.

World Health Organization. 2011. Race against time

to develop new antibiotics. Bulletin of the

World Health Organization. 89: 88-89.

Yang, H., J.P. Yu and H.P. Wei. 2014. Engineered

bacteriophage lysins as novel anti-infectives.

Frontiers in Microbiology. 5: 542.

Zhang, Q.G. 2014. Exposure to phages has little

impact on the evolution of bacterial antibiotic

resistance on drug concentration gradients.

Evolutionary Applications. 7: 394-402.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .


JAHST 37

การศกษาการใชเปอรซลเฟตทถกเพมประสทธภาพโดยการควบคมการปลอย

ในการท�าปฏกรยาออกซเดชนทจดก�าเนด (ISCO) เพอบ�าบดสารเคมตกคาง

ชนตถโชคเจรญรตน1และชยณรงคสกลแถว2*1ภาควชาเทคโนโลยและการจดการสงแวดลอมคณะสงแวดลอมมหาวทยาลยเกษตรศาสตรบางเขนกรงเทพฯ10900

2ภาควชาเทคนคการสตวแพทยคณะเทคนคการสตวแพทยมหาวทยาลยเกษตรศาสตรบางเขนกรงเทพฯ10900



บทคดยอ

เทยนเปอรซลเฟตทมการกระจายตวอยางชาๆ (slow-release) เปนเทคโนโลยทเกดขนใหมและถก

ใชในการน�าพาสารออกซแดนซเพอฟนฟน�าใตดน จดประสงคของงานวจยนเพอศกษาประสทธภาพของเทยน

slow-release persulfate (PS) ในการบ�าบดสารอนทรยทมการปนเปอนในระยะยาว และเกดจากกจกรรมของ

มนษย คณลกษณะของเทยน slow release persulfate คออตราสวน (1:3 wt/wt, ขผง : Na2S

2O

8) โดยมการ

ใชรวมและไมใชรวมกบ zero-valent iron (ZVI) ในอตราสวน (1:4.7 wt/wt, ขผง: Fe0) และด�าเนนการทดลอง

ภายใตสภาวะ batch เพอท�าการทดสอบ ผลการทดลองแสดงวาเทยนเปอรซลเฟตทใชรวมกบZVI ในชวงแรก

ท�าใหเกดการกระจายตวของเปอรซลเฟตในปรมาณทมากโดยมความเขมขนสงถง 5,000 มลลกรมตอลตรซงมาก

เพยงพอทจะท�าการบ�าบดสารอนทรยทมการปนเปอนในสงแวดลอมได ซงเทคโนโลยการบ�าบด ณ สถานทน

สามารถท�าการบ�าบดเมธลออเรนจในน�าทความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร ซงใชเปนตนแบบในการศกษา

ในครงนสามารถบ�าบดเมทลออเรนจไดสมบรณภายใน 50 ชวโมงเมอใช ZVI ขนาด 2.50 กรม จากผลการทดลอง

ไดสนบสนนวาการใชเทยน slow-release เปอรซลเฟตรวมกบ ZVI สามารถน�าไปใชงานไดงายเพอใชในการบ�าบด

น�าใตดนทมการปนเปอนในระยะยาวได

ค�าส�าคญ : เทยนเปอรซลเฟต เมทลออเรนจ เหลกศนย น�าใตดน


38 JAHST

บทน�า

ประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมทม

การผลตพชเศรษฐกจทส�าคญและสงออกไปขายยง

ประเทศค ค าต างๆ ทวโลก แตเนองจากปญหาท

เกษตรกรไทยพบโดยสวนใหญทางดานผลผลตคอศตร

พชทท�าใหปรมาณผลผลตลดลง ฉะนนเพอเปนการ

รกษาผลผลตใหไดมากคงเดม เกษตรกรจงจ�าเปนตอง

ใชยาปราบศตรพชอย เปนประจ�าเพอพยายามรกษา

ผลผลต ดงนนจงหลกเลยงไมไดทพนทท�าการเกษตร

ในหลายจงหวดของประเทศไทยจะประสบปญหา

การปลอยมลสารหลายๆ ชนดลงสสงแวดลอมทงในดน

และในน�า ซงสามารถถกน�าฝนชะไหลลงสพนทต�า

หรอแหลงเกบน� าผวดนและน� าใต ดนได ในทสด

ปจจบนยาปราบศตรพชทใชกนอยางแพรหลายใน

ประเทศไทยนนแบงออกเปนหลายกล ม เชนกล ม

ออรการโนฟอสเฟต ออรการโนคลอรน กลมไทรอะซน

กลมคารบาเมต เปนตน สารเคมแตละชนดทใชนน

ออกฤทธต อศตรพชแตกตางกนไป เกษตรกรไทย

สวนใหญจงไมไดยดตดกบยาปราบศตรพชชนดใด

ชนดหนงเพยงอยางเดยว ดงนนคณะผวจยมแนวคด

ทจะก�าจดการปนเปอนของยาปราบศตรพชทจะแพร

กระจายลงสแหลงน�าธรรมชาต โดยพจารณาถงยา

ปราบศตรพชทถกใชกนอยางแพรหลายในประเทศ

ไทยเปนหลก โดยการใชสารออกซแดนทตางๆ ทม

ประสทธภาพในการจ�ากดสารมลพษตกค างใน

สงแวดลอม เช น เปอร แมงกาเนต โอโซน และ

เปอรซลเฟต เปนตน แตเนองจากโอโซนมคาใชจาย

Treating methyl orange by in situ chemical oxidation using slow-release persulfate activated with zero-valent iron

ChanatChokejaroenrat1andChainarongSakulthaew2*1DepartmentofEnvironmentalTechnologyandManagement,FacultyofEnvironment,KasetsartUniversity,Bangkok10900

2DepartmentofVeterinaryTechnology,FacultyofVeterinaryTechnology,KasetsartUniversity,Bangkok10900



Abstract

A slow-release oxidant candle is an emerging technology being used to deliver chemical oxidants for

groundwater remediation. The objective of this study was to quantify the efficacy of slow-release persulfate

candles to treat an organic contaminant in a long-term and controlled manner. The release characteristics

of slow-release persulfate candles (1:3, wt/wt, paraffin:Na2S

2O

8) with and without ZVI candles (1:4.7, wt/wt,

paraffin:Fe0) under batch conditions were quantified. Batch results showed that PS+ZVI candles initially

released a large mass of PS with concentrations reaching 5,000 mg/L, which would be sufficient to treat most

prominent organic contaminants. This passive in-situ technology was able to completely degrade an aqueous

solution of methyl orange (MO, 100 mg/L), which served as an organic contaminant surrogate, in 50 h with

2.50 g ZVI. These results support the use of the slow-release PS+ZVI candles as a practical approach for

long-term in situ remediation of contaminated aquifers.

Keywords : persulfate candle, methyl orange, zero valent iron, aquifers


JAHST 39

ในการด�าเนนงานสงและเปอรแมงกาเนตมคาศกย

รดคชนทต�ากวาเปอรซลเฟต ดงนนสารออกซแดนท

ทผ วจยเลอกใชในการศกษาวจยนคอ เปอรซลเฟต

แอนไอออน (S2O

8

2-) ซงเปนสารออกซแดนททมความ

สามารถในการบ�าบดสง เนองจากมคาศกยรดกชน

มาตรฐานทสง (Standard reduction potential, E0 =

+2.10 V) การบ�าบดยาปราบศตรพชดวย S2O82- หรอ

SO4 - นน เรมใหความส�าคญมากขนอนเนองมาจากคา

ความตางศกยไฟฟาทสงมากของ SO4 - แตทงนการหา

ตวกระตนทเหมาะสมและใหประโยชนทสงสดในดาน

ระยะเวลาการบ�าบดและคาใชจายนนขนอยกบชนด

ของสารปราบศตรพชตามทไดกลาวไปแลวนน ยงไม

เปนทแพรหลายมากนกประกอบกบปจจบนมการ

พฒนาการควบคมการปลอยสารออกซแดนทเรยกวา

Controlled-Release เขามาแทนทการบ�าบดแบบดงเดม

ซงกคอ In situ chemical oxidant; ISCO (การฉด

สารออกซแดนทลงส ใต ดน) เพอใหปรมาณสาร

ออกซแดนทค อยๆ กระจายตวออกมาบ�าบดสาร

ปนเปอนทตองการบ�าบดอยางชาๆ แตยงไมเคยมการ

วจยเกยวกบการใช Controlled-Release persulfate

กบยาปราบศตรพชทตกคางในดนมากอนซงถอเปน

ปญหาการเกดมลพษของดนในประเทศเกษตรกรรม

อยางประเทศไทยทไมสามารถหลกเลยงได ฉะนนทาง

คณะผวจยเลงเหนความส�าคญของการใช persulfate

ในการบ�าบด สารปราบศตรพชทตกคางในดนโดย

เฉพาะอยางยงการใช Controlled-Release persulfate

มาใชแทนเทคโนโลย ISCO อนจะเปนประโยชนใน

ดานการพฒนาองคความรใหม และเพอเปนประโยชน

กบผทสนใจ และนกวจยทานอนในอนาคตได ซงการ

ศกษานผวจยใชสารเมธลออเรนจเปนสารตนแบบของ

ยาปราบศตรพชทตกคางในสงแวดลอม

วธการด�าเนนการวจย

1. การเตรยม Controlled-release activated persulfate

(Persulfate and ZVI candle)

แทงเทยนเปอรซลเฟต (Controlled-release

activated persulfate) ทจะน�ามาใชเปนตวปลอยสาร

เปอรซลเฟตอยางชาๆ เมอแทงเทยนนสมผสกบน�า

แทงเทยนนนประกอบดวยสารเคมเพยงสองชนดคอ

สารโซเดยมเปอรซลเฟตและ Paraffin แตหากเปน

เทยนทใชในการกระตนเปอรซลเฟตจะใชสารอก

สองชนดคอ เหลกศนย (Fe0; ZVI) และ Paraffin

ในการท�าเทยน หลกการผลต Controlled-release

activated persulfate (เทยน Persulfate ใชรวมกบ ZVI)

นนใชหลกการท�าเทยนซงประยกตมาจากงานของ

Kambhu et al. (2012)

2. การทดลองแบบ Batch Study

เปนการทดลองภายในหองปฏบตการ ใน

ภาชนะปดอยกบท เชน Erlenmeyer flask เพอศกษา

การกระจายตวของเทยนทได เ ลอกอตราส วนท

เหมาะสมแลวคออตราสวน (1:3 wt/wt, ขผง :

Na2S

2O

8) ในสวน การทดลองนมการทดลองใชสาร

เคมอนทรยตนแบบจรงคอสารเมธลออเรนจเพอศกษา

ถงการลดลงของสารเคม ดงกลาวเมอไดรบการบ�าบด

โดยสารเปอรซลเฟตทงทถกปลดปลอยมาจากเทยน

เปอรซลเฟตโดยม ZVI ในการเรงปฏกรยา

ผลและอภปรายผลการวจย

ผลการศกษาจลนพลศาสตรของปฏกรยา

ในการใชเทยนเปอรซลเฟตเพอก�าจดสาร

ปนเปอนจะม 2 ค�าถามเกดขนดงน อตราสวนระหวาง

เปอรซลเฟตทใชรวมกบ ZVI ควรจะเปนเทาใด และ

เทยนนจะสามารถบ�าบดเมธลออเรนจทปนเปอนในน�า

ไดหรอไม ดงนนเพอทจะตอบค�าถามเหลานผวจยได

ท�าการศกษาการก�าจดเมธลออเรนจซงเปนสารเคม

ตนแบบโดยใชเทยนเปอรซลเฟตซงมการปรบอตรา

สวนของ ZVI ผลการทดลองแสดงวาการบ�าบดเปน


40 JAHST

รปแบบ first-order ซงการบ�าบดจะเรวขนตามปรมาณ

ของ ZVI ทเพมขน (K= 0.029 h-1, 0 g ZVI; k=0.048

h-1, 1.25 g ZVI; k=0.086 h-1, 2.50 g ZVI) (ดงแสดง

ในรปท 1) เปอรซลเฟตสามารถลดความเขมขนของ

เมธลออเรนจไดจากความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร

ลงไปจนเกอบหมดท 200 ชวโมง (รปท 1) ในขณะท

เมอมการใชเปอรซลเฟตรวมกบ ZVI จะสามารถก�าจด

เมธลออเรนจไดภายใน 50 ชวโมงเมอใช ZVI ขนาด

2.50 กรม และก�าจดเมธลออเรนจไดหมดภายใน 90

ชวโมงเมอใช ZVI ขนาด 1.25 กรม จากผลการทดลอง

เหลานยนยนวาเมอมการใชเทยนเปอรซลเฟตรวมกบ

ZVI ขนาด 2.50 กรม จะสามารถผลตเปอรซลเฟตทม

ความเขมขนมากกวา 4,000 มลลกรมตอลตรทเวลา

50 ชวโมง (ขอมลไมไดน�ามาแสดง) ซงเพยงพอทจะ

ก�าจดสารอนทรยทปนเปอนในสงแวดลอมได (Huang

et al., 2005; Tsitonaki etal., 2010; Petri etal., 2011;

Xu etal., 2012)

รปท 1 แสดงการเปลยนแปลงความเขมขนของเมธลออเรนจทความเขมขนเรมตน 100 มลลกรมตอลตรเมอถก

บ�าบดดวยเทยนเปอรซลเฟตทมการใชปรมาณของ ZVI ทแตกตางกน

(ทมา Chokejaroenrat etal., 2015)


JAHST 41

สรปผลการวจย

ก า ร ศ ก ษ า ก า ร ใ ช เ ป อ ร ซ ล เ ฟ ต ท ถ ก เ พ ม

ประสทธภาพโดยการควบคมการปลอยในการท�า

ปฏกรยาออกซเดชนทจดก�าเนด (ISCO) เพอบ�าบดสาร

เคมตกคางนเปนการใชสารออกซแดนทเปอรซลเฟต

ทถกน�ามาหลอมรวมกนกบขผงพาราฟนเปนลกษณะ

ทรงกลมตนขนาดเลกมลกษณะคลายเทยน โดยมจด

ประสงคเพอใหสารเปอรซลเฟตสามารถสลายตวออก

มาอยางชาๆ เมอแทงเทยนเปอรซลเฟตนโดนน�า โดย

เทยนเปอร - ซลเฟตน จะถกออกแบบมาใหถกกระตน

ดวยเหลกศนยทถกออกแบบมาในลกษณะของเทยน

เชนเดยวกน การศกษานเปนการทดลองแบบ Batch

โดยสารเคมอนทรยตนแบบทน�ามาใชคอสารเมธล-

ออเรนจ

การทดลองขนตนเปนการเลอกสดสวนท

เหมาะสมของเปอรซลเฟตกบขผงพาราฟน โดยไดม

การทดสอบในหลายๆ อตราสวนเพอดความเหมาะสม

โดยองทการกระจายตวของเปอรซลเฟตจากนนจงน�า

เทยนดงกลาวมาทดสอบการบ�าบดสารเมธลออเรนจ

ใน Batch experiment และพบวาภายใน 48 ชวโมง

สารเมธลออเรนจนนสลายตวไปมากกวา 98% ซง

บงบอกใหทราบไดวาการใชการควบคมการปลอยของ

สารเปอรซลเฟตนนใหผลลพธทด เหมาะสมแกการน�า

เทยนนไปใชงานในการบ�าบดสารจรงในพนททมาการ

ปนเปอนดวยสารเคมอนทรยได


ขอขอบคณคณะเทคนคการสตวแพทย และ

คณะสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตรทใหความ

อนเคราะหสถานทและครภณฑวทยาศาสตรในการ

ด�าเนนการทดลองและท�าการวจย


Chokejaroenrat, C., C. Sakulthaew, T. Satapanajaru,

T. Tikhamram, A. Pho-Ong and T. Mulseesuk.

2015. Treating methyl orange in a two-

dimensional flow tank by in situ chemical

oxidation using slow-release persulfate

a c t i v a t e d w i t h z e r o - v a l e n t i r o n .

Environmental Engineering Science

32: 1007-1015.

Huang, K.C., Z. Zhao, G.E. Hoag, A. Dahmani and

P.A. Block. 2005. Degradation of volatile

organic compounds with thermally activated

persulfate oxidation. Chemosphere 61:

551–560.

Kambhu, A., S. Comfort, C. Chokejaroenrat and

C. Sakulthaew. 2012. Developing slow-

release persulfate candles to treat BTEX

contaminated groundwater. Chemosphere

89: 656-664.

Petri, B.G., R.J. Watts, A. Tsitonaki, M. Crimi, R.

Thomson and A.L. Teel. 2011. Fundamentals

of ISCO using Persulfate. In Siegrist, R.L.,

M. Crimi and T.J. Simpkin. In Situ Chemical

Oxidation for Groundwater Remediation,

New York: Springer, 147-185.

Tsitonaki, A., B. Petri, M. Crimi, H. Mosbaek, R.L.

Siegrist and P.L. Bjerg. 2010. In situ

chemical oxidation of contaminated soil and

groundwater using persulfate: A review.

Cr i t ica l Reviews in Environmental

Science and Technology 40: 55-91.

Xu, X.R., S. Li, Q. Hao, J.L. Liu, Y.Y. Yu and H.B.

Li. 2012. Activation of persulfate and its

environmental application. International

Journal of Environment and Bioenergy

1: 60-81.


42 JAHST

การประชมวชาการและน�าเสนอผลงานวจย ป พ.ศ. 2559

สาขาเทคนคการสตวแพทยและสาขาการพยาบาลสตว ครงท 1


1. หลกการและเหตผล

การจดการเรยนการสอนเพอผลตบณฑตใหม

คณภาพและมศกยภาพในการแขงขนกบนานาประเทศ

เพยบพรอมดวยความรคคณธรรมจรยธรรมอนดงาม

รวมทงเปนทยอมรบของสงคมนนมความส�าคญและ

จ�าเปนเปนอยางยง โครงการสมมนาวชาการและ

น�าเสนอผลงานวจย ป พ.ศ. 2559 สาขาวชาเทคนค

การสตวแพทยและสาขาวชาการพยาบาลสตว ครงท 1

เพอแลกเปลยนเรยนรและประสบการณดานวชาการ

และวจยในสาขาวชาเทคนคการสตวแพทย สาขาวชา

การพยาบาลสตวและสาขาวชาทเกยวของ ระหวาง

นสต นกศกษา คณาจารย นกวจยและผสนใจทวไป

อกทงเพอสนบสนนการสรางเครอขายความรวมมอ

ทางวชาการและการวจยสาขาวชาเทคนคการสตวแพทย

และสาขาวชาการพยาบาลสตวระหวางระหวางนสต

นกศกษา คณาจารย นกวจยของมหาวทยาลยตางๆ

อนจะน�าไปส การพฒนาและการประยกตใช องค

ความรดานตางๆ ในเชงบรณาการและจะน�าไปสการ

พฒนาวชาชพใหมคณภาพอยางตอเนองและยงยนตาม

มาตรฐานสากลและเปนทยอมรบของสงคม

2. วตถประสงค

2.1 เพอแลกเปลยนเรยนรและประสบการณ

ดานวชาการและวจยในสาขาวชาเทคนค

การสตวแพทย สาขาวชาการพยาบาล

สตวและสาขาวชาท เกยวของระหวาง

นสต นกศกษา คณาจารย นกวจยและผ

สนใจทวไป

2.2 เพอ เผยแพร ผลงานทางวชาการของ

นสต นกศกษาและคณาจารย สาขาวชา

เทคนคการสตวแพทย สาขาวชาการ

พยาบาลสตวและสาขาวชาทเกยวของ

สสาธารณะชน

2.3 เพอสนบสนนการสรางเครอขายความ

รวมมอทางวชาการและการวจยสาขาวชา

เทคนคการสตวแพทยและสาขาวชาการ

พยาบาลสตวระหวางระหวางนสต นกศกษา

คณาจารย นกวจยของมหาวทยาลยตางๆ

อนจะน�าไปสการพฒนาและการประยกต

ใชองคความรดานตางๆ ในเชงบรณาการ

3. หนวยงานรบผดชอบ

ผรบผดชอบโครงการ:

คณะเทคนคการสตวแพทย มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร

สมาชกเครอขายความรวมมอดานวชาการและวจย:

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา มหาวทยาลย

ราชภฏมหาสารคาม มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน และมหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตกาฬสนธ

4. ก�าหนดวน เวลา และสถานท

วนพฤหสบดท 22 ธนวาคม 2559 และ

วนศกรท 22 ธนวาคม 2559 รวมระยะเวลา 2 วน

ณ ค ณ ะ เ ท ค น ค ก า ร ส ต ว แ พ ท ย ม ห า ว ท ย า ล ย

เกษตรศาสตร

5. กลมเปาหมาย

นสต นกศกษา คณาจารย นกวจยและผสนใจ

ทวไป จ�านวนประมาณ 100 คน


JAHST 43

6. ผลทคาดวาจะไดรบ

6.1 นสต นกศกษา คณาจารย นกวจยและ

ผ สนใจทวไปไดแลกเปลยนเรยนร และ

ประสบการณดานวชาการและวจยใน

สาขาวชาเทคนคการสตวแพทย สาขา

วชาการพยาบาลสตว

6.2 ผลงานทางวชาการของนสต นกศกษา

และคณาจารย สาขาวชาเทคนคการ

สตวแพทย สาขาวชาการพยาบาลสตว

และสาขาวชาทเกยวของ ไดเผยแพรส

สาธารณะชน

6.3 เกดเครอขายความรวมมอทางวชาการและ

การวจยสาขาวชาเทคนคการสตวแพทย

และสาขาวชาการพยาบาลสตวระหวาง

ระหวางนสต นกศกษา คณาจารย นกวจย

ของมหาวทยาลยตางๆ อนจะน�าไปสการ

พฒนาและการประยกตใชองคความรดาน

ตางๆ ในเชงบรณาการและพฒนาวชาชพ

ตอไป

7. ตวชวดความส�าเรจของโครงการ

7.1 ผเขารวมโครงการจ�านวน 80 คน

- กจกรรมสนบสนนการสรางเครอขาย

ความรวมมอทางวชาการและการวจย

ไมนอยกวารอยละ 70

- ผ เข าร วมโครงการน�าความร ไปใช

ประโยชนได ไมนอยกวา 3.51 (คะแนน

เตม 5)

- ความพงพอใจของผเขารวมโครงการ

โดยภาพรวม ไมนอยกวารอยละ 70

7.2 คณะกรรมการด�าเนนโครงการจ�านวน

20 คน

- กจกรรมแลวเสรจตามระยะเวลาท

ก�าหนด ไมนอยกวารอยละ 70

- ความพงพอใจโดยภาพรวมของการ

ด�า เนนโครงการ ไม น อยกว า 3.51

(คะแนนเตม 5)

8. รปแบบการประชม

8.1 การบรรยายพเศษในหวขอเรอง “หลก

คดในการจดการเรยนการสอนระดบ

อดมศกษา” โดย รศ.ดร.นาตยา ปลน-

ธนานนท

8.2 การเสวนาพเศษในหวขอเรอง “การพฒนา

หลกสตรรวมระหวาง 6 สถาบน”

8.3 การบรรยายพเศษในหวขอเรอง “การ

พฒนางานว จ ยทางด าน เทคนคการ

สตวแพทยและการพยาบาลสตว” โดย

ศ.น.สพ.ดร.ชยวฒน ตอสกลแกว

8.4 การน�าเสนอผลงานการวจยปากเปลา


วชาการพยาบาลสตว และสาขาวชาท

เกยวของ

8.5 การจดแสดงผลงานการวจย (โปสเตอร)


วชาการพยาบาลสตว และสาขาวชาท

เกยวของ

9. การเตรยมการน�าเสนอผลงาน

1. การน�าเสนอผลงานแบบบรรยาย (Oral

Presentation) ตองน�าเสนอดวย Power Point ซงเนอหา

ใน Power Point เปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ

ใชเวลาในการน�าเสนอเรองละไมเกน 12 นาท

- ภ า ษ า ท ใ ช ใ น ก า ร น� า เ ส น อ ผ ล ง า น

สามารถใชภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ

- การน�า Power Point วางลงบนเครอง

คอมพวเตอร ห องเสนอผลงาน ให

ด�าเนนการสง file ณ หองทจะเสนอ

ผลงานตามชวงเวลา ดงน

- เสนอผลงานชวงเชา ใหสง file เวลา

08.30 น.

- เสนอผลงานชวงบาย ใหสง file เวลา

12.30 น.


44 JAHST

2. การน�าเสนอผลงานแบบโปสเตอร (Poster

presentation) ใหผน�าเสนอเปนผจดท�าโปสเตอรขนาด

กวาง x สง เทากบ 80 x 100 ซม. (แนวตง) สามารถน�า

เสนอดวยภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ โดยใหมรปถาย

และสถาบนการศกษาของผเสนอผลงานในโปสเตอร

เนอหาในโปสเตอร ประกอบดวย

- ความเปนมาและความส�าคญของปญหา

- วตถประสงคการวจยและกรอบแนวคด

การวจย

- วธด�าเนนการวจย

- ผลการวจยและอภปรายผลการวจย

- ภ า ษ า ท ใ ช ใ น ก า ร น� า เ ส น อ ผ ล ง า น

สามารถใชภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ

- การตดและถอดโปสเตอร ใหตดและ

ถอดโปสเตอร ตามวน เวลา และสถานท

ทก�าหนดในใบตอบรบผลงานทสงทาง

E-mail ของผเสนอผลงาน และตองยน

ประจ�าทโปสเตอรในเวลาทก�าหนดให

10. ก�าหนดการสงผลงาน

เปดรบบทความฉบบเตม (Full Paper) ตงแต บดนถงวนท 25 พฤศจกายน 2559

แจงผลการพจารณาบทความจากผทรงคณวฒ หลงจากไดรบบทความฉบบเตม ประมาณ 1 สปดาห

วนสดทายของการรบบทความฉบบแกไข 30 พฤศจกายน 2559

สมมนาวชาการและน�าเสนอผลงานทไดรบการคดเลอก 22-23 ธนวาคม 2559


JAHST 45

การน�าเสนอผลงานวจย ประจ�าป พ.ศ. 2559

สาขาวชาเทคนคการสตวแพทยและสาขาวชาการพยาบาลสตว ครงท ๑ ประจ�าป พ.ศ. 2559

-------------------------------

การน�าเสนอผลงานวจยภาคโปสเตอร

วนพฤหสบดท 22 ธนวาคม 2559 ณ หองบรรยาย 502 คณะเทคนคการสตวแพทย

ล�าดบ ผลงานวจยเรองผลงานวจยของนสต

ปรญญาตรอาจารยทปรกษาหลก

1 ถงมอจบบงคบแมว

Cat-restraint Gloves

นายสรวชญ ผณนทรารกษ

น.ส.ชนนกานต ศรมงคลมตร

นายเกยรตศกด เทยนแกว

น.ส.สธมา มาถนอม

อ.ดร.ชยณรงค สกลแถว

2 กระเปาคาดเอวเอนกประสงคส�าหรบพาสนขออก

นอกสถานท

Multipurpose Waist Bag for Dogs with Outdoor

Activities

น.ส.อปสรสวรรค สดนอย

น.ส.อธชา บญศร

น.ส.สรวมล ปนจนทร

น.ส.พรรณภา หาบญม

อ.ดร.ศราวรรณ แกวมงคล

3 โมเดลกลองอนบาลลกสนขก�าพราแรกคลอด

Newborn Orphaned Puppy’s Box Model

น.ส.อาภานช พนพานชยกล

น.ส.อาพตยา แสงสวาง

น.ส.นฤภร โคตรวบลย

น.ส.อาทตยาวรรณ ทองคลง

ผศ.ดร.วฒนนท รกษาจตร

4 ฟาจตอตาน ซโดโมแนส แอรจโนซา ไบโอฟลม

Phage against Pseudomonasaeruginosa Biofilm

น.ส.นชา มงสข

น.ส.กนกกร อองคลาย

น.ส.กสมา พรรณนาภพ

น.ส.ณฐชา นวลศร

อ.นพดล ประเสรฐสนเจรญ

5 การตรวจหาแอนตบอดตอเชอ JEV และ LGTV โดย

ใชเทคนค ELISA

Detection of Antibody against JEV and LGTV

Infection in Cattle by ELISA

น.ส.วารณ บวดอก

น.ส.ศรวรรณ โคมกระจาง

น.ส.ธราภรณ ศรนเวศน

อ.ดร.ธรรมาพร พจตราศลป

6 การส�ารวจหาเชอปรสตในระบบทางเดนอาหาร

เบองตนในสตวปาบางชนดในสวนสตวเชยงใหม

ไนทซาฟาร

A Preliminary Survey of Gastrointestinal Parasites

in Some Species of Wild Animals in Chiang Mai

Night Safari

น.ส.วนชพร อมรองอาจ

น.ส.วาสนา ยอดรก

น.ส.ณฎฐธดา นมตไชยาพงศ

น.ส.อนทอร ชยสทธ

อ.ดร.บณฑต มงกจ

7 ความชกและการจ�าแนกชนดของหนอนพยาธ

ในทางเดนอาหารของลงแสม จงหวดลพบร

ประเทศไทย

Prevalence and Identification of Intestinal

Helminthic Parasites among Long-tailed

macaques (Macacafascicularis) in Lopburi

province, Thailand

น.ส.จฑามาศ วองวกยการ

น.ส.จรชญา ศรพานช

น.ส.โศภสรา หนวชต

น.ส.พสทธ วฒนธรรม

อ.น.สพ.วนท ศรเจรญ


46 JAHST

8 ประสทธภาพในการยบยงเชอจลชพของแชมพสนข

ทมสวนผสม

ของน�ามนหอมระเหยตะไคร

The Antibacterial Efficiency of Dog Shampoo

Containing Lemongrass Oil

น.ส.ณฐธยา หลวจตร

น.ส.วรยา วงศนคร

น.ส.แวววด แซเลยว

น.ส.สวรรยา ชมวชา

อ.ดร.ทพยรตน ชาหอมชน

9 การดอตอยาตานจลชพของเชอสเตรปโตคอคคส

ซอสทแยกไดจากสกร

Antimicrobial Resistance of Streptococcus suis

Isolated from Pigs

นายสรภพ ศรรตน

น.ส.กชพรรณ ปดถาวะโร

น.ส.ณชาภทร โรจนนาวน

นายธวชชย เกตบญลอ

อ.สพ.ญ.ดร.ณฐกานต มขนอน

10 ความเปนพษของสารพษจากแบคทเรยตอการเจรญ

ของเซลลมะเรงชนดกอน

Toxicity of Bacterial Toxin on Solid Tumor

Growth

นายพรษฐ นาคะไพบลย

นายพรอม งามทวม

นายกรวฒ ศรนภา

น.ส.ชญญนท มณฑนะชาต

อ.พระ อารศรสม

11 การทดสอบความเปนพษของพชสมนไพร 3 ชนด

ตอเซลลเพาะเลยงชนดวโร

In vitro Cytotoxicity Activity of Three Medicinal

Plants against Vero Cell Line

น.ส.ชตกาญจน ศรคลาย

น.ส.พชชาพร ไวยมตรา

น.ส.มงขวญ อดทน

น.ส.ศภสรา สขสงวร

ผศ.ทนพญ.ดร.อมาพร

รงสรยะวบลย

12 การโคลนยนครสตนจากกงขาว Litopenaeus

vannamei Cloning of Crustin from The White

Shimp Litopenaeus vanamei

น.ส.ชนกานต อณหนนท

น.ส.ณศร ภธา

น.ส.ณฐวรรณ แกวสมบรณ

น.ส.ฐตนนท สารสทธกล

อ.ดร.ศรนตย ธารธาดา

13 ฤทธตานแบคทเรยของกรดทรานสซนนามกตอ

การตานเชอโรคในสนขAntibacterial Activity of

Trans-cinnamic Acid against Bacterial Pathogens

of Dogs

น.ส.พรยาภรณ เฑยรเดชสกล

น.ส.นสาชล ยาหย

น.ส.วารณ จนทรเทยะ

น.ส.อลสรา ลลานพฒน

ผศ.ดร.ปฐมาพร อ�านาจอนนต

14 การเปรยบเทยบผลของแคทนปและต�าแยแมวอบ

แหงตอพฤตกรรมแมวและการประยกตใช

Comparative Effect of Nepetacataria and Acalpha

indica on Cat Behavior and Its Application

นายชวนพจน ถนโพธวงษ

น.ส.กลสร กลศร

น.ส.สพตรา ก�าลงด

น.ส.โยสตา เศวตจนดา

อ.ดร.ศรพรรณ สคนธสงห

หมายเหต นสตทน�าเสนอผลงานวจยแบบโปสเตอรใหยนประจ�าต�าแหนงทโปสเตอร

วนพฤหสบดท 22 ธนวาคม 2559 เวลา 14.30 น. เปนตนไป

พธมอบประกาศนยบตรกบผน�าเสนอผลงานวจย วนศกรท 23 ธนวาคม 2559 เวลา 14.30-15.00 น.


JAHST 47

การน�าเสนอผลงานวจยภาคบรรยายแบบปากเปลา

วนศกรท 23 ธนวาคม 2559 ณ หองบรรยาย 503 คณะเทคนคการสตวแพทย

ล�าดบ เวลา ผลงานวจยเรอง ผน�าเสนอ

1 11.30-11.45 น. แนวโนมงานธนาคารเลอดในสตว

Trends in Animal Blood Bank

อ.สพ.ญ.ดร.เมทตา สสด



2 11.45-12.00 น. การใชเทคนคการบ�าบดรวมระหวางเทยนเปอรแมงกาเนต

และการบ�าบดทางชวภาพในการก�าจดสารฮอรโมนเพศ

(17β-Estradiol) ทปนเปอนในน�า

Oxidation of 17β-Estradiol in Water Slow-Release

Permanganate Candles

อ.ดร.ชยณรงค สกลแถว



3 12.00-13.00 น. พกรบประทานอาหารกลางวน

4 13.00-13.15 น. ผลของการใหกรดทราเนซามคตอกระบวนการสลายลมเลอดและ

การเสยเลอดในสนขทไดรบการผาตดท�าหมนดวยวธตดรงไขและ

มดลก

Effect of Tranexamic acid on Fibrinolysis and Bleeding in

Dogs undergoing Ovariohysterectomy

อ.สพ.ญ.ภลตา คณดลกพจน

คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม

เกษตร

มหาวทยาลยกาฬสนธ

5 13.15-13.30 น. การงอกขยายและการตายของเซลลกรานโลซาในฟอลเคลและ

การแสดงออกของตวรบฮอรโมนลทไนซงและฮอรโมนเอสโตรเจน

บนรงไขของสกรสาวสมพนธกบสมรรถภาพทางการสบพนธ

Proliferation and Apoptosis of Granulosa Cells in Follicles and

The Expression of Luteinizing Hormone and Oestrogen

Receptors in The Ovarian Tissue of Gilt Associated with

Reproductive Performances

อ.สพ.ญ.ดร.ดวงกมล

ภพชญพงษ



6 13.30-13.45 น. ลกษณะเชงความถของสญญาณเสยงหวใจในสนขทเปน

โรคลนไมทรลรว

Frequency Characteristic of Heart Sound in Dogs with Mitral

Valve Regurgitation

อ.ดร.สพฒนา เออทวเกยรต

คณะวศวกรรมศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย

7 13.45-14.00 น. การประยกตใชเชอ Lactobacillus rhamnosus GG ในการจดการ

สขภาพปลา

The Applications of Lactobacillusrhamnosus GG in Fish Health

Management

อ.น.สพ.ดร.สชนทธ งามกาละ



8 14.00-14.15 น. คณสมบตทางเทอรโมไดนามกสของ (RS)-Flurbiprofen ดวยวธคอ

รเรชนกาซโครมาโทกราฟฟ

Thermodynamics Properties of (RS)-Flurbiprofen by Correlation

Gas Chromatography

ผศ.ดร.ปฐมาพร

อ�านาจอนนต



9 14.15-14.30 น. สถานการณปรสตในเตาในทกกขง

Parasitic infection in captive turtle





48 JAHST

ผลการด�าเนนการ

การประชมวชาการและน�าเสนอผลงานวจย ครงท 1 ป พ.ศ. 2559

สาขาเทคนคการสตวแพทยและสาขาการพยาบาลสตว ครงท 1


รายละเอยด การด�าเนนการ

วนทด�าเนนการ วนท 22-23 ธนวาคม 2559

จ�านวนผเขารวมงาน ประกอบดวย

- นสตปรญญาตร

- นสตปรญญาโท

- คณาจารยและบคลากรคณะเทคนคการสตวแพทย

- คณาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม

- คณาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

- คณาจารยจากมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

- คณาจารยจากมหาวทยาลยกาฬสนธ

- คณาจารยจากมหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร

จ�านวน 116 คน

51 คน

3 คน

44 คน

8 คน

2 คน

4 คน

2 คน

2 คน

การน�าเสนอผลงานวจย

- แบบปากเปลา

- แบบโปสเตอร

จ�านวน 22 ผลงาน

8 ผลงาน

14 ผลงาน

ผลงานวจยแบบโปสเตอรทไดรบรางวลยอดเยยม เรอง ความเปนพษของสารพษจากแบคทเรยตอการเจรญของ

เซลลมะเรงชนดกอน (Toxicity of Bacterial Toxin on Solid

Tumor Growth)

ผน�าเสนอ

นายพรษฐ นาคะไพบลย

นายพรอม งามทวม

นายกรวฒ ศรนภา

นางสาวชญญนท มณฑนะชาต

อาจารยทปรกษา


อ.ทนพญ.ดร.พรพมล เมธนกล


JAHST 49

ภาพบรรยากาศ

วนท 22-23 ธนวาคม 2559 ณ คณะเทคนคการสตวแพทย

ป ที่ 1 ฉบับที่ 1 มกราคม - เมษายน 2560 ... ·...

Documents