การด าเนนงานสงเสรมสขภาพเดกวยเรยน จตพร ศรแกว

ศนยอนามยท 5 ราชบร

Hot Problems

Hot Problems

สถานการณรอยละเดกวยเรยนสงดสมสวน ปงบประมาณ 2557-2561 ภาคเรยนท 1 จ าแนกรายเขต

เขต 1 เขต 2 เขต 3 เขต 4 เขต 5 เขต 6 เขต 7 เขต 8 เขต 9 เขต 10 เขต 11 เขต 12 รวม

ป 57 0.0 62.1 63.6 60.8 64.1 65.0 68.8 64.1 68.5 60.3 64.4 62.0 64.3

ป 58 60.9 61.4 63.0 63.2 62.4 64.0 67.6 64.9 69.3 64.6 62.6 61.8 64.2

ป 59 61.4 61.3 63.7 63.6 62.3 63.1 66.2 65.0 67.0 63.0 62.3 60.5 63.2

ป 60 61.9 62.5 62.9 66.5 62.9 65.2 68.1 65.8 70.5 66.1 62.8 62.0 65.2

ป 61 61.1 63.2 62.4 66.6 62.8 65.3 71.4 67.9 68.0 66.9 62.7 62.1 65.5

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

ภาวะโภชนาการเดกวยเรยน เขตสขภาพท 5 เปรยบเทยบรายป

62.3

13.72

3.97 4.83

62.9

13.42

4.06 4.53

62.8

15

6.23 4.62

0

10

20

30

40

50

60

70

สงดสมสวน อวนและเรมอวน เตย ผอม

2559 2560 2561

สถานการณเดกวยเรยน

01

ทมา : ระบบขอมล HDC 5 พ.ค.2562

วกฤตสขภาพ

Ultimateเรมและอวนเตย

15%6.23%

ผอม

4.62%

พบ3-4 อาการ1819คน

ฟนผ

รอยละ 40.1

ขอมลป 2561

คณภาพอาหารกลางวน น าด ม ต ากวามาตรฐานโภชนาการ สขาภบาลอาหาร อาหารปลอดภย เดกไทยตดหวาน มน เคม

ไมชอบดมนมรสจด

สายตา

ระบบ vision ป 2561

ผดปกต 678 คน

สายตาผดปกตรอยละ4.35%ไดรบแวนสายตา 87 คน

เขต 5

เตย /ผอม<5%

สขภาพด : มทกษะชวต ฟนไมผ สายตาด แกมใส สงดสมสวน แขงแรง ฉลาด และมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค และมความรอบรสขภาพ

เปาหมายสขภาพเดกวยเรยน

2560-2564

นกเรยนสงดสมสวน 66% นกเรยนอาย 14 ป ชาย สง 166 ซม.

หญง สง 159 ซม.

เดกเรมอวน + อวน <10%

อาย 12 ป ชาย สง 154 ซม. หญง สง 155 ซม.

✓ นกเรยนมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค ปรบจาก 45% เหลอ 30%

ท าอยางไร สงเสรมเดกไทยสขภาพด

การบรณาการโครงการส าคญ

พฒนาระบบขอมลและเฝาระวง

เสรมสรางศกยภาพภาคเครอขาย

พฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมสขภาพ

พฒนารปแบบการออกก าลงกาย

-PA (physical activity )/

ChoPA & chiPA

-เครอขายสขภาพเดกวยเรยนวยรน

ระบบฐานขอมลรวมMOU

สงด สมสวนฉลาดและแขงแรง

-คดกรองจดการกลมเสยง-Smart Kids Coacher

เดกวยเรยนวยรนแขงแรงและฉลาดตวชวดหลก รอยละ 68 ของเดกวยเรยนวยรนสงดสมสวน รอยละ 30 ของเดกวยเรยนมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

โรงเรยนรอบรสขภาพ

health literate

school (HLS)

ยกระดบพฒนาโรงเรยนสงเสรม

สยภาพส

HLS

ผลกดนกลไกและขบเคลอน

HLS

เสรมสรางและสอสาร HLS

ผลตสอและประชาสมพนธ

HLS

-แนวทางการพฒนา-พฒนาบคลากรและองคความรในการด าเนนงาน HLS

-ส ารวจ HL เดกวยเรยน

6มาตรการ

สเดกวยเรยน สงด สมสวน รอบรสขภาพ

6.เชอมโยงโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ส รร.รอบรสขภาพHealth literacy school

6 มาตรการ

2.อาหารและโภชนาการในโรงเรยน

1.การเฝาระวง

3.การสงเสรมพฤตกรรมสขภาพวยเรยนรอบดาน

4.การสงเสรมบรการสขภาพ/อนามยโรงเรยน

5.การมสวนรวมของภาคเครอขาย

Surveillance

การเฝาระวงภาวะโภชนาการ การเฝาระวงและคดกรองกลมเสยง โดย รพ.สต./โรงเรยนทกแหงรวมชงน าหนก วดสวนสงนกเรยนทกคน ปละ 2 ครง

- เดกกลมเสยง ไดแก เรมอวน อวน เตย และผอม ตดตามชงน าหนกทกเดอนและประเมนพฤตกรรมสขภาพ สงเขารบค าปรกษา/แกไขตามโปรแกรมเพมความสง ลดความอวน โดยทม Smart Kid Coachers

ตดตามช งน าหนกเดกทกเดอน และใหความรวมมอในการตรวจ-สงตอเดกทม Obesity sign

การเฝาระวงภาวะโลหตจางในเดกวยเรยน

การซกประวตและตรวจสขภาพดอาการแสดง1.พฤตกรรมการกนทไมเหมาะสม เชน

ไมกนตบ เนอสตว หรอไข2.ตรวจพบการเจรญเตบโตทต ากวาเกณฑ3.ผวหนง รมฝปาก เหงอก เปลอกตาดานใน และฝามอซด4. มอาการซม ออนเพลย เหนอยงาย เวยนศรษะ เบออาหาร เฉอยชา ไมกระตอรอรนในการเรยน ไมมสมาธ5. ชพจรเตนเรว เหนอยงายขณะออกแรง ออนเพลย

สงสยสงตอเพอเจาะเลอดตรวจ HB หรอ HCT

ต ากวาเกณฑ วนจฉยเบองตนมภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก

ใหยาธาตเหลกขนาด 4-6 mg/kg/dayรกษาเบองตน

ระยะเวลา 1 เดอน และตดตามผลเจาะเลอดซ า ถา HCT เพมขนมากกวาหรอเทากบ 3%กใหยาธาตเหลกตอครบ 3 เดอน

ถาไมดขนสงตอพบแพทย เพอหาสาเหต

กลม ฮโมโกลบน (Hb)g/dl หรอ g%

ฮมาโตครต(HCT) %

6 เดอน – 5 ป 11 33

6-11 ป 11.5 35

12-15 ป 12 36

2.อาหารและโภชนาการในโรงเรยน : การดมนมจด

โรงเรยนและผปกครองตองจดใหเดกนกเรยนทกคนไดดมนมสดรสจด หรอ นมพรองมนเนย(ส าหรบนกเรยนอวน และม Obesity sign) ทกวนๆละ 2 - 3 แกว = ท รร. 1 แกว ทบาน 1 - 2 แกว เพอใหไดแคลเซยมจากนมอยางนอย 500 มก/วน

ทมาภาพประกอบ: thaihealth.or.th

หวงคณภาพ“อาหารกลางวน”

บางแหงยงจดบรหารอาหารกลางวนทไมไดคณภาพอยางทควรจะเปน (ขอจ ากดหลายๆ อยาง เชน ความพรอมของแมครว ระบบการจางเหมาท โรงเรยนไมสามารถควบคมคณภาพ และวตถดบทน ามาปรงอาหารได

ครผดแลยงไมมความรการจดการอาหารทดพอทงเรองของคณคาอาหารและปรมาณทเพยงพอ

เมนอาหารทมปรมาณของสารอาหารแตละประเทศอยางเหมาะสม

เมนอาหารกลางวนตองไดคณภาพ : Thai School Lunch เปนตวชวยแนะน าเมนอาหารทไดคณคาทางโภชนาการการเฝาระวง ตดตามภาวะโภชนาการของนกเรยน เพอชวยปองกนการขาดสารอาหารแกเดกทผอม และเดกอวนทมน ามากเกนเกณฑ

หวงคณภาพ“อาหารกลางวน”

จดอาหารกลางวนครบ 5 หม หลากหลาย มปรมาณ สดสวนของอาหารตาม ธงโภชนาการ

พลงงาน &สารอาหาร ส าคญ

: 11 ชนด ทเดกตองไดรบ

อยางนอย 70% ของความ

ตองการใน 1 มอ หรอ 40%

ใน 1 วน โดย ใชโปรแกรม

Thai School Lunch จดท า

เมนอาหาร 1 เดอน

พลงงาน โปรตน ไขมน คารโบไฮเดรท แคลเซยมธาตเหลก ไอโอดน ใยอาหาร วตามนบ 1 , 2, ซ. และวตามน เอ

ทมา : อไรพร จตตแจง สถาบนโภชนาการ

3.การสงเสรมพฤตกรรมเดกวยเรยนรอบดาน

จดกจกรรมทางกาย วนละ 60 นาท โดยใช

นวตกรรม ChoPa&ChiPa หรอกจกรรมทางกายอนๆ

4.การไดรบบรการสขภาพทพงประสงค

1.เดกนกเรยนทกคนตองไดรบบรการดานสขภาพตามชด

สทธประโยชน เชน ยาเมดเสรมธาตเหลก สปดาหละคร ง

การตรวจสขภาพโดยบคลากรสธ.อยางนอยปละ

1 ครง

นร.ทมปญหาสขภาพไดรบการแกไข สงตอ

1.ตรวจสขภาพ ประเมนสขภาพและบนทกลงในแบบบนทก

ทดสอบสายตาปละครง

-การสรางเสรมภมคมกนโรค -นกเรยนทมปญหาสขภาพ อวน , ผอม, เตย เขารวมกจกรรมทรร.จดขน

นกเรยนครอบครว

ชมชน

ภาครฐ

5.การมสวนรวมของภาคเครอขาย โรงเรยน, รพสต.

แกนน า, ชมรม/ชมนม

พอ แม ผปกครอง องคกรทองถน,

กลม/ชมรม

เชอมโยงโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ส รร.รอบรสขภาพ

•เดกวยเรยนมภาวะอวนและเรมอวนลดลง

• มสวนสงระดบดและรปรางสมสวน ตามเกณฑ

• เดกมสายตาดและการไดยนปกต

• เดกวยเรยนมฟนผลดลง

• มความฉลาดทางสตปญญาและอารมณไมต ากวาเกณฑมาตรฐาน

• สขภาวะทด ดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม

• มทกษะชวตและพฤตกรรมทเหมาะสม

เปาประสงค

เชอมโยงโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ส รร.รอบรสขภาพ1) ดานกระบวนการองคประกอบท 1 นโยบายของโรงเรยนองคประกอบท 2 การบรหารจดการโรงเรยน2) ดานการสงเสรมสขภาพและสงแวดลอม องคประกอบท 3 โครงการรวมระหวางโรงเรยนและชมชนองคประกอบท 4 การจดสงแวดลอมในโรงเรยนทเออตอสขภาพองคประกอบท 5 บรการอนามยโรงเรยน องคประกอบท 6 สขศกษาในโรงเรยนองคประกอบท 7 โภชนาการและอาหารทปลอดภยองคประกอบท 8 การออกก าลงกาย กฬา และนนทนาการองคประกอบท 9 การใหค าปรกษาและสนบสนนทางสงคมองคประกอบท 10 การสงเสรมสขภาพบคลากรในโรงเรยน

คณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน

การก าหนดนโยบายสงเสรมสขภาพของโรงเรยน

การรบรของบคลากร , นกเรยน , ผปกครอง

องคประกอบท 1นโยบายของโรงเรยน

การถายทอดสการปฏบต

บคลากรในรร.

ผปกครอง

นกเรยน

เนนทกคน

รอยละ 80

รอยละ60

การรบร

การรบรแผนงานโครงการทรองรบนโยบาย

องคประกอบท 2 : การบรหารจดการในโรงเรยน

การจดท าโครงการสงเสรมสขภาพ

การจดองคกร การนเทศ /ตดตาม

การประเมนผล

1 โครงการ คณะท างานโครงการสงเสรมสขภาพ

ผน านกเรยน/แกนน านกเรยนจดตงชมรม/

ชมนม

นเทศตดตามโครงการโดยระบบของรร.

2/3 ขนไปของโครงการสงเสรมสขภาพทงหมด

สอดคลองกบปญหาของรร.

องคประกอบท 3 : โครงการรวมระหวางโรงเรยนและชมชน

วเคราะหปญหา

รวมวางแผน

รวมด าเนนการ

ตรวจสอบทบทวน

แกไขปรบปรง

โครงการดานสขภาพเกดจากการมสวนรวม

ระหวางโรงเรยนกบชมชน

-โครงการ-โรงเรยนจดกจกรรมภายนอกรร.เพอใหนกเรยนมสวนรวมในการพฒนาสขภาพของคนในชมชน

- การพฒนาพนทเพอด าเนนกจกรรมสรางสรรคส าหรบเดกและเยาวชน

- ความพงพอใจของนกเรยนตอโครงการ

การจดสงแวดลอมในโรงเรยนทเอ อตอสขภาพ

องคท 4

มาตรฐานสขาภบาลสงแวดลอม

การเกดอบตเหตจากสงแวดลอมในโรงเรยน

รร.มมาตรการการด าเนนงานควบคมเครองดมแอลกอฮอลในรร.

ความพงพอใจของนกเรยนตอบรรยากาศในรร.

จดเสยงในโรงเรยน

กรมอนามย ย า! โรงเรยนตรวจความพรอมสนามเดกเลน อปกรณเครองเลนเดก พรอมแนะโรงเรยนท าความสะอาดตน าดม คมเขมความปลอดภยรบเปดเทอม

การทโรงเรยนจดใหมบรการสขภาพขนพนฐานทจ าเปนส าหรบนกเรยนทกคน

องคประกอบนประกอบดวย 3 สวนหลกทตองด าเนนการ

321

การตรวจสขภาพนกเรยน

การเฝาระวงภาวะสขภาพ

การจดบรการรกษาพยาบาลเบองตนนกเรยนทมปญหาสขภาพไดรบการแกไข/เขารวมกจกรรมการแกไขปญหานกเรยนทเจบปวยเกนขอบเขตการบรการของหองพยาบาลไดรบการสงตอ

องคประกอบท 5 บรการอนามยโรงเรยน

การตรวจสขภาพโดยบคลากรสธ.อยางนอยปละ

1 ครง

นร.ทมปญหาสขภาพไดรบการแกไข สงตอ

1.ตรวจสขภาพ 2.เฝาระวงสขภาพ

ประเมนสขภาพและ

บนทกลงในแบบบนทก

ทดสอบสายตาปละครง

การทดสอบการไดยน

นร.ไดรบการตรวจสขภาพชองปาก โดยคร หรอทนตบคลากร 1 ครงตอภาคเรยน

นร.ไดรบบรการทนตกรรมปองกน

1. นกเรยนเคยไดรบการฝกทกษะในเรองตอไปน- การรกษาความสะอาดของรางกาย- การลางมอ- การเลอกซออาหารทมประโยชน- การไมกนอาหารทมสารอนตราย- การหลกหลยงสารเสพตด- การปองกนอบตเหต อบตภย- การหลกเลยงการพนน การเทยวกลางคน- กจกรรมการเรยนรในเรองเพศศกษาและทกษะชวต2. มกจกรรมกรรมเผยแพรความรดานสขภาพในโรงเรยน3. นกเรยนชนป.1-6 แปรงฟนหลงอาหารกลางวนทกวน4. นกเรยนไมเปนเหา

องคประกอบท 6 สขศกษาในโรงเรยน

องคท 7

โภชนาการและความปลอดภย

-อนบาล-ป.6 มสวนสงระดบดและสมสวน

-นกเรยนทมปญหาเรมอวน ผอม เตย ไดรบการแกไข

-การรบประทานอาหาร 5 กลมตามสดสวนธงโภชนาการ และความรเกยวกบโภชนาการ

-นร.ป.1 ขนไปไดรบยาเมดเสรมธาตเหลก 1 เมด (60 มลลกรม) ตอสปดาห

-นกเรยน ป.1-6 ไดดมนมรสจดทกวน-การจดวางเครองปรงทกชนดทจดบรการ/ รานคาทจดจ าหนายอาหาร (ม/ไมม) ,การจ าหนายอาหารวาง / ขนม หวานจด เคมจด และมนจด (ม/ไมม)-มาตรฐานสขาภบาลอาหาร

สะอาด เปนระเบยบโตะ เกาอ สะอาด แขงแรง จดเปนระเบยบ

จดกจกรรม/มเวลาวางในการออกก าลงกาย ส าหรบนกเรยน

(สปดาหละ 3 วนๆละ 30 นาท)

สถานท / อปกรณออกก าลงกาย

- การทดสอบตามเกณฑกรมพลศกษา2555(รอยละ 60 ขนไป ผานเกณฑ)

-นกเรยนมสมรรถภาพทางกายผานเกณฑ-การใหค าปรกษา/ทดสอบ/ประเมนซ า แกนร.ทไมผาน

สมรรถภาพทางกาย

ชมรม / กลมกจกรรมออกก าลงกายในรร

(1ชมรม)

องคประกอบท 8การออกก าลงกาย กฬา

และนนทนาการ

หนวยงาน/อาย

1.ดานความอดทนของ

ระบบไหลเวยนโลหตและ

ระบบหายใจ

2. ดานความแขงแรง

และความอดทน

ของกลามเนอ

3.ดานความออนตว

ของกลามเนอ

กรมพลศกษา ป2555 : เกณฑมาตรฐานสมรรถภาพทางกายส าหรบเดกไทยระดบ อาย7-18 ป

อาย 7-12 ปวงระยะไกล (Distance Run)

1,200 เมตรลกนง 60 วนาท นงงอตวไปขางหนา

อาย 13-18 ป วงระยะไกล 1,600 เมตร ลกนง 60 วนาท นงงอตวไปขางหนา

ค าแนะน า กองออกก าลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย เดกอาย 5-17 ป ควรปฏบตกจกรรมทางกายแบบแอโรบค “หวใจเตนรว เรว หรอหอบ” ทกวนๆ สะสมครงละ 10 นาท รวมเวลาตลอดวนไมนอยกวา 60 นาท ควบคไปกบกจกรรมเสรมสรางความแขงแรงของ

กลามเนอ (อางองจากองคการอนามยโลก)

ขอแนะน าในการท ากจกรรมทางกาย (PA) ส าหรบเดกอวน

1) เรมตนใหปลอดภย 2) การปองกนการบาดเจบ3) ภาวะเปนไข / ขาดน า / ดมน าใหเพยงพอ 4) สภาพอากาศ5) การรบประทานอาหารกอนทากจกรรมทางกาย

การใหค าปรกษาและสนบสนนทางสงคม

องคประกอบท9

ครประจ าชนคดกรอง พจารณาจดกลมนกเรยน เปน กลมปกต, เสยง, มปญหา

ไดรบการเฝาระวงชวยเหลอเบองตน

โรงเรยนมกจกรรมชวยเหลอ / การแกไขปญหา

นกเรยนทมปญหาเกนขดความสามารถของโรงเรยนไดรบการสงตอ

ตดตามนกเรยนทไดรบการชวยเหลออยางสม าเสมอ

ผบรหาร/ครและบคลากรทกคนในโรงเรยนมการประเมนสขภาพตนเองอยางนอยปละ 1 ครง

บคลากรกลมเสยงและกลมพบโรคไดรบบรการ/ปรกษา/แนะน า ดานสขภาพโดยบคลากรสาธารณสข

บคลากรในรร.รวมกจกรรมทจดขนเพอแกไขปญหาสขภาพ เชน กจกรรมออกก าลงกาย , สงเสรมโภชนาการ

องคประกอบท 10การสงเสรมสขภาพบคลากรในโรงเรยน

แนวทางการด าเนนงาน

1

2

3

4

บคลากรไดรบขอมลขาวสารเรองสขภาพอยางนอย 1 เรอง

•นกเรยนไดรวถชวตในการสรางพฤตกรรมสขภาพทด

•โรงเรยนไดรบประโยชนจากผปกครองและองคกรตางๆ ทมสวนรวม

ระดมความคด ระดมทรพยากรและปฏบตกจกรรมตางๆในการ

พฒนา โรงเรยนอยางมประสทธภาพยงขน

•ผปกครองและสมาชกของชมชนจะไดรบความร เกยวกบสขภาพ

อนามย เพอน าไปปฏบตใหเกดทกษะการดแลสขภาพ

•ชมชน สงคม และประเทศชาตจะพฒนากาวไกลโดยมพนฐาน ท

แขงแกรงเมอประชากรมการศกษาและสขภาพทด

•ตวชวดของโรงเรยนสงเสรมสขภาพมความสอดคลองกบตวชวดการประเมนคณภาพการศกษา กอใหเกดผลดตอโรงเรยนในการรบการประเมนจากภายนอก

สขภาพดสรางไดท โรงเรยน

1. เฝาระวง คดกรอง สงตอ นกเรยนกลมเสยงเดกอวนทกคนไดรบการตรวจ Obesity sign พบ 3 – 4 อาการ เจาะ DTX วดความดนโลหต พบน าตาล ≥ 100 mg/dl สง Service plan เจาะเลอด 6 cc งดอาหารหลง 2 ทม ผลเลอดผดปกต รกษาตามขนตอนโดยแพทย คลนก DPAC & NCD

2. ขยายผลการจดกจกรรม Family Coacher (ใน รร. ทมภาวะเรมอวน + อวน มากกวา 10% อยางนอย 1 อ าเภอ 1 รร.

3. ทกโรงเรยนจดกจกรรมกระโดด โลดเตน ChoPa&ChiPa 60 นาท/วน4. ก ากบตดตามคณภาพอาหารใน-รอบรวโรงเรยนใหไดมาตรฐานโภชนาการ

สขาภบาลอาหาร และอาหารปลอดภย5. ประเมนรร.สงเสรมสขภาพอยางตอเนอง และตอยอดพฒนา รร.สงเสรมสขภาพ

ระดบเพชร & รร.รอบรดานสขภาพ

แผนการด าเนนงานเรงดวน ป 2562

Thank you