บทท 1

การใชเทคนคปราศจากเชอและการกดกนเชอ ผปวยเปนผทมภาวะสขภาพรางกายไมสมบรณ แขงแรง จะมความเสยงทจะเกดการตดเชอโรคตาง ๆ ไดงายกวาผทไมเจบปวย ผปวยทนอนพกรกษาตวอยในโรงพยาบาลมความเสยงทจะเกดการตดเชอโรคไดมากกวาการอยทบาน สาเหตของการตดเชอโรคของผปวยมาจาก 2 แหลง แหลงแรก คอ การตดเชอโรคทอยภายนอกรางกายผปวย สาเหตการตดเชอจากแหลงนมาจากจ านวนเชอโรคทมอยมากในโรงพยาบาล รวมถงการตดเชอโรคอนเนองมาจากการปฏบตงานของทมสขภาพ เชน การใสสายสวนปสสาวะ การฉดยา การลางแผล เปนตน และแหลงทสองเปนการตดเชอโรคทมอยในรางกายของผปวยเอง ซงตามปกตแลวในรางกายมนษยมเชอโรคทอาศยอยในรางกายโดยไมกอให เกดโรคในภาวะปกต เรยกวา เชอจลชพประจ าถน แตหากระบบภมตานทานในรางกายลดลงจนท าใหเชอจลชพประจ าถนมจ านวนเพมขนมากจนถงระดบทท าใหกอโรค เมอนนจะท าใหเกดการตดเชอโรคได ตวอยางสาเหตทท าใหระบบภมตานทานลดลง ไดแก โรคเอดส โรคเบาหวาน ผปวยโรคมะเรงทไดรบการรกษาดวยยาเคมบ าบด ผปวยปลกถายอวยวะ ผปวยทไดรบยาปฏชวนะตดตอกนเปนเวลานาน เปนตน ดงนนเพอเปนการปองกนผปวยตดเชอโรค และปองกนการแพรกระจายของเชอโรคสผปวย การปฏบตการพยาบาลจงตองใชเทคนคการกดกนเชอ (aseptic technique) ซงเปนวธปฏบตทลดความเสยงตอการตดเชอทจะเกดขนกบผปวย บคลากร อปกรณ และสงแวดลอม สามารถท าไดโดยการตดวงจรของกระบวนการตดเชอ แบงเปน 2 ชนด คอ การกดกนเชอชนดเครงครด (surgical asepsis) หรอเทคนคปราศจากเชอ (sterile technique) และการกดกนเชอชนดไมเครงครด (medical asepsis) หรอเทคนคสะอาด (clean technique) ตลอดจนการปฏบตการพยาบาลตามแนวทางมาตรฐานในการปฏบตการควบคมการแพรกระจายของเชอโรคอยางเครงครด เทคนคปราศจากเชอ

การกดกนเชอชนดเครงครด (surgical asepsis) หรอเทคนคปราศจากเชอ (sterile technique) เปนการปฏบตเพอใหอปกรณทปราศจากเชอคงความปราศจากเชอ โดยปราศจากเชอโรคทกชนดรวมทงสปอร เพอปองกนมใหเชอโรคจากภายนอกเขาสรางกายผปวยจากการน าอปกรณตาง ๆ เขาสรางกายผปวย การสมผสกบเยอบทฉกขาด และการผาตด เทคนคนใชในหองคลอด หองผาตด รวมถงในหอผปวย ตวอยางการปฏบตทตองใชเทคนคปราศจากเชอ เชน การเจาะเลอด การท าแผล การใหสารละลายทางหลอดเลอดด า การฉดยา การใสสายสวนปสสาวะ การลางไต และการผาตด เปนตน หากอปกรณหรอบรเวณใดทปราศจากเชอ (sterile) สมผสกบสงทไมปราศจากเชอ เรยกวา มการปนเปอนเชอโรค (contamination) การปฏบตเพอใหอปกรณคงความปราศจากเชอ สามารถกระท าโดยยดหลกของเทคนคปราศจากเชอ ดงน

2

1. สงทปราศจากเชอสมผสไดกบสงทปราศจากเชอเทานน อปกรณทปราศจากเชอจะยงคงสภาพปราศจากเชอเมอวางลงบนบรเวณทปราศจากเชอ อปกรณทปราศจากเชอจะปนเปอนเชอโรคทนทท 1.1 สมผสกบวตถทสะอาด 1.2 สมผสกบวตถทปนเปอน 1.3 สมผสกบวตถทไมแนใจวาปราศจากเชอ 2. สงทปราศจากเชอจะคงสภาพปราศจากเชอเมอถกเกบรกษาอยางปราศจากเชอ อปกรณทท าใหปราศจากเชอแลวจะตองเกบไวในสถานทสะอาด แหง หอของอยในสภาพสมบรณ ยงไมถกเปดออก ไมมรอยฉกขาด รอยรว เปยกชน และยงไมหมดอาย โดยดจากซองบรรจจะระบ “วนหมดอาย” หรอ “expiration date” หรอแสดงสญลกษณเปนรปนาฬกาทราย 3. สงทปราศจากเชอถาอยนอกสายตาหรอต ากวาเอวใหถอวาไมปราศจากเชอ สงทไมควรปฏบตภายหลงจากเปดหอของปราศจากเชอแลว คอ 3.1 ยนหนหลงใหกบของปราศจากเชอหรอบรเวณทปราศจากเชอ 3.2 เปดหอของปราศจากเชอโดยไมมผดแล 3.3 ถอหรอวางของปราศจากเชอต ากวาระดบเอวของตน 3.4 หยบของปราศจากเชอทสมผสกบบรเวณทไมปราศจากเชอมาใชตอ 4. สงทปราศจากเชอถาสมผสกบอากาศมากหรอนานเกนไปถอวาไมปราศจากเชอ จงไมควรเปดหอของปราศจากเชอไวกอนเวลาใชงานนานเกนไป เพราะเชอโรคในอากาศจะตกลงบนของปราศจากเชอ และไมควรท าใหอากาศบรเวณทเปดหอของปราศจากเชอเคลอนไหวมาก เชน การเปดพดลม การเดนไปมา การพดคย การหวเราะ การเออมขามของปราศจากเชอ เปนตน 5. ระยะ 1 นว จากขอบหรอรมพนทปราศจากเชอ ถอวาไมปราศจากเชอ เมอเปดหอของปราศจากเชอแลวใหถอวาขอบผา ขอบภาชนะ หรอขอบของปราศจากเชอในระยะ 1 นว ไมปราศจากเชอ ดงนนจงไมควรจดวางอปกรณทปราศจากเชอไวชดรมขอบผา 6. หากไมแนใจวาสงทปราศจากเชอยงคงความปราศจากเชอหรอไม ใหถอวาสงของนนไมปราศจากเชอ การปฏบตการเทคนคปราศจากเชอ

การคงความปราศจากเชอของอปกรณทปราศจากเชอ สามารถกระท าไดดวยการหยบจบอปกรณทปราศจากเชออยางถกตองตามเทคนคปราศจากเชอ ประกอบดวยการใชปากคบปราศจากเชอ การเปดหอของปราศจากเชอ การวางของปราศจากเชอลงบนพนทปราศจากเชอ การเปดฝาภาชนะปราศจากเชอ การเทน ายา และการสวมถงมอปราศจากเชอ ทงนผปฏบตตองลางมออยางถกวธ แลวเชดมอใหแหงดวยผาสะอาด หรอกระดาษส าหรบเชดมอกอนหยบจบหอของปราศจากเชอทกครง

3

1. การใชปากคบปราศจากเชอ

การคงความปราศจากเชอของปากคบปราศจากเชอ (forceps) ปฏบตโดยจบดานบนของปากคบปราศจากเชอออกจากภาชนะตรง ๆ (ภาพท 1-1) โดยบบใหปลายปากคบปราศจากเชอชดกน ระมดระวงอยาใหปลายปากคบปราศจากเชอไปสมผสขอบปากภาชนะ ใหถอปากคบปราศจากเชอในลกษณะปลายชลงดานลาง และปากคบปราศจากเชอตองอยในสายตาตลอดเวลา ในกรณทหยบจบของปราศจากเชอโดยใชปากคบปราศจากเชอเปนตวหยบสงใหกบปากคบปราศจากเชออกอนหนง ตองปฏบตอยางระมดระวงอยาใหปลายปากคบปราศจากเชอสมผสกน และคบของปราศจากเชอใหแนนอยาใหตกหลน (ภาพท 1-2) การเกบปากคบปราศจากเชอใหเกบไวในภาชนะตามเดม โดยระมดระวงไมใหปลายปากคบปราศจากเชอกระทบกบขอบปากภาชนะ

ภาพท 1-1 การจบปากคบปราศจากเชอออกจากภาชนะ

ภาพท 1-2 การใชปากคบปราศจากเชอคบของปราศจากเชอ 2. การเปดหอของปราศจากเชอ

การเปดหอของปราศจากเชอตองอานชออปกรณกอนทกครง เพอปองกนการเปดใชอปกรณผดชนด ตรวจสอบแถบปราศจากเชอ (sterile tape) หากเปนแถบสด าแสดงวาอปกรณในหอยงคงความปราศจากเชอ วนทหมดอาย (ภาพท 1-3) ลกษณะหอตองอยในสภาพสมบรณ ไมมรอยเปด ไมฉกขาด ไมเปยกชน และการเปดตองจบดานนอกของหอของ พรอมทงระวงการขามกรายของปราศจากเชอ เมอเปดหอของปราศจากเชอทท าใหปราศจากเชอโดยการนงดวยไอน าแรงดนสง (steam sterilization) และการท าใหปราศจากเชอดวยกาซ (gas sterilization) ใหตรวจสอบเทป

4

ตวชวดเคม (chemical indicator) (ภาพท 1-4) ทเปนตวบงชวาไดผานการท าใหปราศจากเชอแลว หากของปราศจากเชอถกท าใหปราศจากเชอ และยงไมหมดอายแถบสจะปรากฏเปนสเขม

ภาพท 1-3 แถบปราศจากเชอ และวนทหมดอายบนหอของปราศจากเชอ

ภาพท 1-4 เทปตวชวดเคม

ลกษณะหอของปราศจากเชอม 2 ชนด คอ หอของปราศจากเชอทเปนผา และหอของปราศจากเชอทเปนซองกระดาษหรอซองพลาสตก มวธการเปด ดงน 1. การเปดหอของปราศจากเชอทเปนผา กอนเปดหอของปราศจากเชอใหดงแถบปราศจากเชอทตดอยทหอผาออกใหหมดทงลงในถงขยะ ขนตอนการปฏบต ดงน (ภาพท 1-5) 1.1 วางหอของปราศจากเชอลงบนโตะทแหง สะอาด โดยใหมมผาดานไกลตวหนเขาหาตวผเปด (ภาพท 1-5.1) 1.2 มอจบมมผาดานนอกสดคลออก (ภาพท 1-5.2) 1.3 มอขวาเปดมมผาดานขวา (ภาพท 1-5.3)

1.4 มอซายเปดมมผาดานซาย (ภาพท 1-5.4) 1.5 เปดมมผาดานใน โดยเปดเขาหาตวผเปด (ภาพท 1-5.5) 1.6 จดใหผาปราศจากเชอคลมโตะ (ภาพท 1-5.6)

5

ภาพท 1-5.1 การวางหอของปราศจากเชอ ภาพท 1-5.2 จบมมผาดานนอกสดคลออก

ภาพท 1.5.3 มอขวาเปดมมผาดานขวา ภาพท 1.5.4 มอซายเปดมมผาดานซาย

ภาพท 1-5.5 เปดมมผาดานใน ภาพท 1-5.6 จดใหผาปราศจากเชอคลมโตะ

ภาพท 1-5 (1-5.1 ถง 1-5.6) การเปดหอของปราศจากเชอทเปนผา

ส าหรบการเปดหอของปราศจากเชอทเปนผาทมขนาดหอของเลกใหถอหอของไวในมอขางหนง แลวใชมออกขางเปดมมผาทง 4 ดาน ออกดวยหลกการเดยวกน จบปลายมมผาทง 4 ดาน รวบเขาหากนแลวหมมอขางทถอหอไว (ภาพท 1-6)

6

ภาพท 1-6 การรวบมมผาหอของปราศจากเชอ

2. การเปดหอของปราศจากเชอทเปนซองกระดาษหรอซองพลาสตก บนหอของปราศจากเชอจะระบเครองหมายหรอขอความชบอกต าแหนงทเปดไว (ภาพท 1-7) การเปดใหจบปลายแตละดานดวยนวหวแมมอและนวชแลวฉกออกจากกน หากเปนซองขนาดใหญใหเปดจากดานไกลตวเขาหาดานใกลตว (ภาพท 1-8)

ภาพท 1-7 เครองหมายหรอขอความชบอกต าแหนงเปด

ภาพท 1-8 การเปดซองหอของปราศจากเชอ

7

3. การวางของปราศจากเชอลงบนพนทปราศจากเชอ

การวางของปราศจากเชอลงบนพนทปราศจากเชอสามารถกระท าได 3 วธ คอ การใชปากคบปราศจากเชอหยบวาง การสวมถงมอปราศจากเชอหยบวาง และการวางของปราศจากเชอโดยตรงจากหอบรรจลงบนพนทปราศจากเชอ

4. การเปดฝาภาชนะปราศจากเชอ

การเปดฝาภาชนะปราศจากเชอ เชน หมอนง กระปกส าล เปนตน ปฏบตโดยเปดฝาภาชนะแลวหงายลงบนโตะหรอถอโดยจบตรงสวนหจบในลกษณะถอคว าลงหรอหงายขน เมอหยบของปราศจากเชอไดแลวใหปดฝาทนท หามเออมมอหรอหยบของขามสงของทปราศจากเชอแลว

5. การเทนายา

การเทน ายาใหเปดจกขวดออกแลววางหงายลงบนโตะ หรอถอไวโดยระมดระวงไมใหมอสมผสดานในจกขวด จบขวดน ายาโดยหงายดานฉลากไวดานบนเพอปองกนไมใหฉลากเปยกหากเทน ายาหก หากเปนการเปดใชน ายาครงแรกให เทน ายาลงในภาชนะรองรบไดทนท หากเปนขวดน ายาทเปดใชแลวใหเทน ายาทงเลกนอยเพอเปนการท าความสะอาดปากขวดกอน ขณะเทน ายาตองระวงอยาใหขวดยาสมผสกบภาชนะรองรบ และให เทหางจากภาชนะพอสมควร ประมาณ 4-6 นว (Taylor, et al., 2008, p. 736) ระมดระวงไมใหน ายากระเดนออกนอกภาชนะรองรบ และไมไหลมาสมผสบรเวณดานนอกขวด กรณเปนการเปดใชครงแรกใหเขยนวนทเปดใช และชอผเปดใชไวทดานขางขวดน ายาเนองจากน ายาแตละชนดจะมอายงานหลงเปดใชแตกตางกน ควรศกษาจากค าแนะน าของบรษทผผลต

6. การสวมถงมอปราศจากเชอ

การปฏบตการพยาบาลทใชเทคนคปราศจากเชอ เชน การใสสายสวนปสสาวะ เปนตน พยาบาลตองสวมถงมอปราศจากเชอ เพอปองกนมใหเชอโรคจากมอพยาบาลเขาสตวผปวย ผสวมควรเลอกขนาดถงมอปราศจากเชอใหเหมาะสมกบขนาดมอของตนเอง คอ ถงมอตองไมแนนหรอหลวมจนเกนไป ตรวจสอบวนหมดอาย ตรวจสอบความสมบรณของซองบรรจถงมอปราศจากเชอตองไมมรองรอยการเปดซอง หรอรอยฉกขาด ไมใชถงมอทฉกขาด ถามรอยฉกขาดขณะทใชอยใหเปลยนถงมอ การสวมและถอดถงมอจะสวมหรอถอดขางใดกอนขนอยกบความถนด ขณะทสวมหรอถอด ระวงอยาใหถงมอดานนอกสมผสกบผวหนงหรอสงอนใด เพราะจะท าใหเกดการปนเปอนเชอโรค ขนตอนการสวมถงมอปราศจากเชอ มดงน (ภาพท 1-9) 6.1 หยบซองถงมอชนในออกจากซองบรรจชนนอกแลววางในทแหงสะอาด โดยหนดานปลายนวออกจากตวผสวม ใชมอขวาเปดซองถงมอชนในดานขวา (ภาพท 1-9.1) 6.2 ใชมอซายหยบถงมอปราศจากเชอดานขวาตรงบรเวณรมพบดานใน (ภาพท 1-9.2)

8

6.3 เหยยดมอขวาใหตรงแลวสอดลงในถงมอปราศจากเชอโดยไมสมผสดานนอกของถงมอ (ภาพท 1-9.3)

6.4 ใชมอขวาหยบถงมอปราศจากเชอดานซาย โดยสอดนวเขาไปในระหวางชายถงมอทพบลงมา (ภาพท 1-9.4)

6.5 เหยยดมอซายสอดเขาไปในถงมอปราศจากเชอ โดยไมสมผสถงมอปราศจากเชอดานนอก (ภาพท 1-9.5)

6.6 จดถงมอใหเขาท ยกมอไวในระดบสายตา (ภาพท 1-9.6)

ภาพท 1-9.1 การเปดซองถงมอปราศจากเชอชนใน ภาพท 1-9.2 มอซายหยบถงมอปราศจากเชอขางขวา

ภาพท 1-9.3 การสวมถงมอปราศจากเชอขางขวา ภาพท 1-9.4 การหยบถงมอปราศจากเชอขางซาย

ภาพท 1-9.5 การสวมถงมอปราศจากเชออกขาง ภาพท 1-9.6 จดถงมอใหเขาท ยกมอในระดบสายตา

ภาพท 1-9 (1-9.1 ถง 1-9.6) ขนตอนการสวมถงมอปราศจากเชอ

9

การกดกนเชอชนดไมเครงครด

การกดกนเชอชนดไมเครงครด (medical asepsis) หรอเทคนคสะอาด (clean technique) เปนการปฏบตโดยการควบคมหรอลดจ านวนเชอโรค เพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรคจากแหลงหนงไปสอกแหลงหนง มหลกการ ดงน 1. อปกรณเครองใชตองสะอาด 2. ตองลางมอบอย ๆ และรกษาผวหนงใหคงสภาพปกตไมมบาดแผล 3. ในการปฏบตงานพงระลกวาเลอด สงคดหลงทกชนด รวมทงเนอเยอเปนแหลงทมเชอโรคอาศยอย 4. สวมอปกรณปองกนรางกายอยางเหมาะสม ไดแก ผาปดปากและจมก ถงมอ เสอคลม แวนตาปองกน หมวก รองเทา 5. ดแลความสะอาดของหอผปวย โดยท าความสะอาดจากทสะอาดกวาไปยงทสกปรกกวา 6. แยกอางน าส าหรบท าความสะอาดอปกรณสะอาดออกจากอปกรณทสกปรก 7. ไมใหอปกรณเครองใชทใชกบผปวยแลว มาสมผสเสอผาหรอรางกายของพยาบาล 8. ไมน าเสอผา ผาปเตยง อปกรณ เครองใชทใชแลวทกชนดวางบนพน 9. หากผปวยไอจาม ใหใชกระดาษช าระปดปากแลวน าไปทง แนะน าไมใหหายใจหรอไอจามรดผอน และแนะน าใหสวมผาปดปากและจมก 10. หลกเลยงการสะบดผา เพอปองกนการฟงกระจายของฝนละอองรวมถงเชอโรค 11. แยกทงผา และขยะอยางเหมาะสม 12. จดเกบอปกรณปราศจากเชอในทแหง สะอาด 13. พยาบาลดแลรกษาสขวทยาสวนบคคล ไมสวมเครองประดบขณะปฏบตการพยาบาล เพราะเปนแหลงสะสมของเชอโรค 14. ปฏบตตามแนวทางมาตรฐานในการปฏบตการควบคมการแพรกระจายของเชอโรค และแนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชออยางเครงครด การปฏบตการกดกนเชอชนดไมเครงครด

การปฏบตเพอควบคมหรอลดจ านวนเชอโรค ในการปองกนการแพรกระจายของเชอโรคจากแหลงหนงไปสอกแหลงหนง มดวยกนหลายวธ ไดแก

1. การใชยาตานจลชพ

การท าลายเชอโรคดวยยาตานจลชพ (antimicrobial agents) ม 3 ชนด คอ 1.1 น ายาระงบเชอ/ น ายาฆาเชอ (antiseptics) เปนน ายาเคมทมฤทธยบยงการเจรญ

เตบโตของเชอแบคทเรย สามารถใชกบอปกรณ เครองใชตาง ๆ และใชภายนอกรางกายคนได เชน แอลกอฮอล 70% เปนตน

1.2 น ายาท าลายเชอ/ น ายาท าใหปราศจากเชอ (disinfectants) เปนน ายาเคมทมฤทธท าลายเชอทท าใหเกดโรค แตไมสามารถท าลายสปอรได น ายาเคมชนดนใชกบอปกรณ เครองใชตาง ๆ

10

ไมใชกบคนเพราะมอนตรายตอผวหนง และเนอเยอของสงมชวต ตวอยางน ายาท าลายเชอ/ น ายาท าใหปราศจากเชอ เชน ฟอรมาลดไฮด (formaldehyde) ฟนอล (phenol) และผงซกฟอก เปนตน

1.3 ยาตานการตดเชอ (anti-infective drugs) ยาทใชม 2 กลม คอ ยาทตานเชอแบคทเรย (antibacterials) และยาตานเชอไวรส (antivirals) โดยยาทตานเชอแบคทเรยจะไปท าลายผนงเซลลหรอกลไกทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของแบคทเรย สวนยาตานเชอไวรสจะไปควบคมการท าส าเนาของไวรส (viral replication) จงเปนการจ ากดปรมาณเชอไวรสในเลอด (viral load)

2. การลางมอ

การลางมอ (hand washing) เปนการปฏบตทส าคญทสดในการปองกน และควบคมการแพรกระจายเชอโรค เพราะการลางมออยางถกวธจะชวยลดจ านวนจลชพบนผวหนงซงม 2 ชนด ชนดแรกเปนจลชพทอาศยบนผวหนง เรยกวา จลชพประจ าถน (resident microorganisms) จลชพอกชนดเกดจากการทรางกายไปสมผสสงของทมจลชพอยแลวจลชพนนตดมา เรยก จลชพชนดนวาจลชพชวคราว (transient microorganisms) จลชพชวคราวนสามารถขจดออกไดดวยการลางมออยางถกวธดวยน าและสบอยางนอย 10-15 วนาท (Timby, 2009, p. 141) การเพมเวลาในการลางมอตามวธการปฏบตจะยงลดจ านวนจลชพและสงสกปรกอน ๆ มากขน

หากแบงตามวตถประสงคของการลางมอ สามารถแบงการลางมอออกเปน 3 วธ ไดแก

1. การลางมอดวยสบ (routine handwash) วตถประสงคเพอลดจ านวนจลชพชวคราวบางสวน ไมสามารถลดหรอท าลายจลชพประจ าถนได การลางมอดวยวธนจะกระท าทงกอนและหลงใหการพยาบาลทใชเทคนคสะอาด เชน การพลกตว การวดสญญาณชพ เปนตน โดยตองลางมอทกครงทใหการพยาบาลผปวยแตละราย ภายหลงสมผสสงคดหลงทงทมองเหนและทมองไมเหนภายหลงหยบจบอปกรณเครองใชตาง ๆ หลงถอดถงมอ หลงเขาหองน า กอนรบประทานอาหาร และกอนจะลงจากหอผปวยทกครง และเพอใหการลางมอเกดประสทธภาพสงสดจงตองลางมออยางถกวธ และระวงอยาใหมอ แขน ขอศอก ไปสมผสบรเวณภายในอางลางมอ ทงนสภาพแวดลอมในการลางมอควรมแสงสวางเพยงพอ สะอาด มบรเวณกวางทจะลางมอไดสะดวก ภาชนะส าหรบใสสบไมมน าขง วธปฏบตการลางมอ มดงน

1.1 ถอดนาฬกา เครองประดบ ถาแขนเสอยาวพบแขนเสอขนเหนอศอก 1.2 ยนหางอางน าพอสมควร 1.3 เปดใหน าไหล ปรบอตราการไหลใหพอด 1.4 เปดน าผานมอทง 2 ขาง แลวปดกอกน า 1.5 กดสบเหลวใสฝามอพอประมาณ หรอฟอกสบ 1.6 ลางมอทง 2 ขาง ตามล าดบ โดยถอยางนอยขนตอนละ 5 ครง

1) ฝามอถฝามอ (ภาพท 1-10.1) 2) ฝามอถหลงมอ และนวถซอกนว โดยสลบกนทง 2 ขาง (ภาพท 1-10.2) 3) ฝามอถฝามอ และนวถซอกนว โดยสลบกนทง 2 ขาง (ภาพท 1-10.3) 4) หลงนวมอถฝามอ โดยก ามอและใชฝามอถหลงนวมอ (ภาพท 1-10.4)

11

5) ถนวหวแมมอโดยฝามอก ารอบหวแมมอแลวหมนรอบหวแมมอ ทง 2 ขาง (ภาพท 1-10.5) 6) ปลายนวถขวางฝามอทง 2 ขาง (ภาพท 1-10.6)

7) ก ารอบขอมอแลวหมนรอบขอมอดวยฝามอ (ภาพท 1-10.7) 1.7 เปดน าลางมอใหสะอาด 1.8 ปดกอกน า 1.9 เชดมอดวยผาแหงทสะอาดหรอกระดาษเชดมอ ถาสงทเชดมอไมสะอาดพอ

กไมตองเชด ปลอยใหแหงเอง

ภาพท 1-10.1 ฝามอถฝามอ ภาพท 1-10.2 ฝามอถหลงมอ และนวถซอกนว

ภาพท 1-10.3 ฝามอถฝามอ และนวถซอกนว ภาพท 1-10.4 หลงนวมอถฝามอ

ภาพท 1-10.5 ถนวหวแมมอ ภาพท 1-10.6 ปลายนวถขวางฝามอ

12

ภาพท 1-10.7 ก ารอบขอมอแลวหมนรอบขอมอดวยฝามอ

ภาพท 1-10 (1-10.1 ถง 1-10.7) ขนตอนการลางมอ

2. การลางมอดวยสบฆาเชอ หรอลางมอแบบแหงโดยใชน ายาฆาเชอ (antiseptic hand wash or alcohol-based handrub) การลางมอนชนดนมวตถประสงคเพอท าลายจลชพชวคราวทงแบคทเรยแกรมบวก แบคทเรยแกรมลบ เชอรา เชอดอยา และเชอไวรส และลดจ านวนจลชพประจ าถ นใหลดลง การลางมอดวยวธน จะกระท าท งกอนและหลงใหการพยาบาลทใชเทคนคปราศจากเชอ เชน การเตรยมยาฉด การฉดยา การดดเสมหะ การใสสายสวนปสสาวะ การเจาะเลอด การท าแผล เปนตน กอนหยบจบของปราศจากเชอทกชนด หลงหยบจบอปกรณเครองใชตาง ๆ กอนการดแลผปวยทเสยงตอการตดเชอสง และภายหลงสมผสสงคดหลง การลางมอดวยวธนมขนตอนปฏบตเชนเดยวกบการลางมอดวยสบ แตเพมเวลาในการลางเปนอยางนอย 2 นาท ส าหรบการลางมอแบบแหงโดยใชน ายาฆาเชอ เปนการลางมอโดยใชน ายาฆาเชอซงเปนแอลกอฮอลในรปของเหลว เจล และโฟม โดยขางภาชนะบรรจจะระบขอความ “Alcohol hand rub” การลางมอดวยวธนใชเวลานอยกวาการลางมอดวยสบ แตมขอจ ากด คอ มอตองไมเปรอะเปอนสงสกปรกทสามารถมองเหนได เชน ฝ นผง เลอด หนอง น ามก น าลาย ปสสาวะ เปนตน เพราะน ายาฆาเชอไมสามารถก าจดสงเหลานได ดงนนพยาบาลจงตองลางสงเปรอะเปอนออกดวยน ากอนเพอใหน ายาฆาเชอออกฤทธไดอยางมประสทธภาพ วธปฏบตการลางมอแบบแหง มดงน

2.1 หยดน ายาฆาเชอในปรมาณทเพยงพอลงในฝามอ 2.2 ถมอและนวทง 2 ขาง ใหทวประมาณ 5 วนาท 2.3 รอจนกระทงมอแหงโดยไมตองลางน าออก

ทงนใหอานค าแนะน าการใชอยางละเอยดจากฉลากยาอกครง เพราะแตละบรษทอาจมความแตกตางกน

3. การฟอกและขดมอดวยสบฆาเชอ (surgical hand wash antisepsis) การลางมอดวยวธนมวตถประสงคเพอท าลายทงจลชพประจ าถน และจลชพชวคราว ส าหรบจลชพประจ าถนเปนจลชพทอาศยอยในสวนลกของผวหนงหรอตามรอยยนของผวหนงไมสามารถขจดออกไดดวยการลางมอดวยสบ ตองใชสบฆาเชอและแปรงขดถ ซงการลางมอเพอขจดจลชพทอยในสวนลกนเปนการลางมอกอนสวมถงมอปราศจากเชอเพอท าหตถการในหองผาตด และหองคลอด หลงจากลางมอเสรจตองเชดมอดวยผาปราศจากเชอ และสวมถงมอปราศจากเชอทนท

13

3. การสวมอปกรณปองกน

อปกรณทใชสวมเพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรคมหลายชนด ใหเลอกใชตามความเหมาะสม หากตองสวมอปกรณปองกนหลายชนดใหปฏบตตามล าดบกอนไปหลง คอ ลางมอ สวมเสอคลม สวมผาปดปากและจมก สวมแวนตาปองกน และสวมถงมอ เมอใชเสรจใหถอดตามล าดบกอนไปหลง คอ ถอดถงมอ แวนปองกน เสอคลม ผาปดปากและจมก และลางมอ

3.1 เสอคลม (gown) การสวมเสอคลมมวตถประสงคเพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรคทอาจปนเปอนมากบเครองแบบของพยาบาลแลวไปสมผสกบผปวย ขนาดของเสอคลมทใชจะตองมขนาด และความยาวพอทจะคลมเครองแบบใหมดชด เสอคลมทใชมทงเสอคลมสะอาด และเสอคลมปราศจากเชอ โดยเสอคลมสะอาดจะใชสวมในหอผปวยส าหรบปองกนเชอโรค เลอด หรอสงคดหลงเปรอะเปอนเครองแบบ หลกการใชเสอคลมสะอาด คอ ควรเปลยนใหมทกวนหรอทกครงทเปอนหรอสงสยวาจะไมสะอาด ถาตองการเกบไวใชครงตอไป ควรแขวนไวในหองผปวยใกลกบประตโดยเกบดานในของตวเสอไวดานใน ถาตองการแขวนไวนอกหองผปวยควรเกบดานนอกของตวเสอไวดานในใหมดชดเพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรค

ส าหรบการสวมเสอคลมปราศจากเชอมวตถประสงคเพอปองกนการแพรกระจายเชอโรคจากพยาบาลสผปวยจะใชในหองผาตด หองคลอด รวมถงผปวยทมปญหาเกยวกบระบบภมคมกน เมอสวมแลวไมควรเดนออกมานอกหองผาตด หองผปวย หองคลอด และตองเปลยนใหมทกครงทผาตดหรอท าคลอดแตละราย 3.2 ผาปดปากและจมก (mask) ผาปดปากและจมกเปนอปกรณส าหรบปดปากและจมก ท าดวยวสดทสามารถกรองเชอโรคได เชน ผาฝาย และกระดาษ เปนตน ลกษณะเปนรปสเหลยมผนผามขนาดพอทจะปดปากและจมกไดมดชด มสายส าหรบยดใหกระชบตดกบใบหนา มทงชนดใชครงเดยวแลวทงและชนดทสามารถท าความสะอาดแลวน ากลบมาใชซ า ขนอยกบวสดทน ามาผลต วตถประสงคในการใชเพอปองกนการแพรกระจายของเชอโรคทตดตอทางระบบทางเดนหายใจ พยาบาลควรสวมผาปดปากและจมกเมอเขาใกลผปวยโรคตดตอทางระบบทางเดนหายใจในระยะ 3 ฟต และแนะน าใหผปวยสวมเพอปองกนการแพรกระจายเชอโรคสผอน หากสวมผาปดปากและจมกเพอปองกนการแพรกระจายของเชอวณโรคจะตองใชเปนหนากากชนด N-95 ซงมประสทธภาพในการกรองเชอโรคมากกวาผาปดปากและจมกทวไป (Timby, 2009, pp. 141-142) หลกส าคญในการใชผาปดปากและจมก คอ กอนทจะสวมหรอถอดผาปดปากและจมกตองลางมอใหสะอาดและเชดใหแหงกอนทกครง เปลยนผาปดปากและจมกทกครงในการใหการพยาบาลผปวยแตละราย ควรเปลยนผาปดปากและจมกเมอสกปรก เปยกชนหรอใชเกน 20-30 นาท หามเกบใสกระเปาชดท างานหรอหอยไวทคอ ไมใชมอสมผสดานนอกของผาปดปากและจมก เมอถอดผาปดปากและจมกแลวหามน ากลบมาใชอก หากเปนหนากากชนดทมไสกรอง (filter respirator) มทงชนดทสามารถน ามากลบมาใชและชนดใชครงเดยว กอนใชควรศกษาค าแนะน าจากบรษทผผลต

วธสวมผาปดปากและจมกชนดสายผก ใหหยบผาปดปากและจมกโดยจบบรเวณสายผก จากนนจบปลายเชอกคบนของผาปดปากและจมกทาบไปทเหนอใบหทง 2 ขาง ผกเงอนกระตก ไวดานหลง แลวจงจบปลายเชอกคลางดงใหผาปดปากและจมกลงมาปดปากและจมก แลวออมมาผกเปนเงอนกระตกไวทคอดานหลง ท าการขยบผาปดปากและจมกใหปดปากและจมกอยางมดชด อยาให

14

ขอบดานบนขนไปค าทขอบตาลาง ส าหรบผทสวมแวนตาสวนของขอบแวนตาจะตองทบอยบนสวนขอบบนของผาปดปากและจมก ส าหรบผาปดปากและจมกแบบสายคลองห การสวมใหวางดานทเปนผาซงสจะจางกวาอกดานเขาหาผสวม สวนอกดานทมลกษณะเปนมนและมสเขมกวาใหหนออกดานนอก โดยวางดานโลหะอยดานบนสนจมกและจดใหโลหะโคงกระชบตามรปจมก สวนขอบดานลางดงปดใหครอบคาง แลวจดใหกระชบกบใบหนา เมอใชผาปดปากและจมกเสรจใหถอดผาปดปากและจมกออกโดยแกเชอกคลางกอนแลวจงแกเชอกคบน จากนนดงผาปดปากและจมกออกจากใบหนา ในลกษณะพบมม 2 มม เขาหากน โดยเกบดานนอกทสมผสกบอากาศไวดานใน หากเปนกรณทผทสวมผาปดปากและจมก เปนโรคตดตอระบบทางเดนหายใจตองพบเกบดานในไว 3.3 ถงมอ (gloves) การสวมถงมอสะอาดมวตถประสงคเพอปองกนพยาบาลสมผสเลอด สงคดหลง บาดแผล และเยอเมอกของผปวยโดยตรง ปองกนการแพรกระจายเชอโรคจากมอพยาบาลสผปวย และเปนการปองกนการแพรกระจายเชอโรคจากผปวยรายหนงสผปวยรายอนจากการปฏบตงานของพยาบาล ถงมอสะอาดมหลายขนาดผสวมใสควรเลอกขนาดทเหมาะกบขนาดมอ เพอความสะดวกในการสวมใสและสะดวกในการปฏบตงาน หากถงมอขาดเปนรทะลในระหวางปฏบตงานใหถอดออกแลวสวมคใหม การถอดถงมอจะกระท าเมอเสรจสนการใชงานกบผปวยแตละราย หามใชถงมอคเดยวกนในการใหการพยาบาลผปวยมากกวา 1 ราย การถอดถงมออยางถกวธสามารถปองกนการแพรกระจายของเชอโรคได ส าหรบการถอดถงมอจะถอดขางใดกอนขนอยกบความถนด การปฏบตทส าคญ คอ ขณะทถอดถงมอตองระวงอยาใหดานนอกของถงมอสมผสกบผวหนงหรอสงอนใด และตองลางมอหลงถอดถงมอ ขนตอนการถอดถงมอ ดงน (ภาพท 1-11.1 ถง 1-11.5) 1) ใชมอดงขอบถงมอดานนอก (ภาพท 1-11.1)

2) ดงถงมอออกมา ใหถงมอขางทถอดอยในมอขางทยงสวมถงมอ (ภาพท 1-11.2) 3) สอดนวมอขางทถอดถงมอแลวเขาไปดานในของถงมอขางทเหลอ (ภาพท

1-11.3) 4) ใชนวดงถงมอ โดยใหหมถงมอขางแรกทถอดออกมากอน (ภาพท 1-11.4) 5) น าถงมอทงลงในถงขยะตดเชอ (ภาพท 1-11.5)

ภาพท 1-11.1 ใชมอดงขอบถงมอดานนอก ภาพ 1-11.2 มอทสวมถงมอจบถงมอขางทถอดออก

15

ภาพท 1-11.3 สอดนวมอขางเขาดานในของถงมอ ภาพท 1-11.4 ดงถงมอใหหมถงมออกขาง

ภาพท 1-11.5 การจบถงมอเพอน าไปทง

ภาพท 1-11 (1-11.1 ถง 1-11.5) ขนตอนการถอดถงมอ 3.4 หมวกคลมผม (hair cover) การสวมหมวกคลมผมเปนการลดการแพรกระจายเชอโรคจากผมของพยาบาลสผปวย จะใชในหองผาตด หองพกฟนหลงผาตด และหองคลอด ส าหรบพยาบาลทปฏบตงานในหอผปวยทวไปสามารถปองกนการแพรกระจายเชอโรคจากเสนผมสผปวยดวยการรกษาความสะอาดของเสนผม หากผมยาวใหรวบมดผมใหเรยบรอย 3.5 รองเทาคลม (shoe cover) การสวมรองเทาคลมเปนการสวมทบรองเทาทสวมอย เพอปองกนเลอดหรอสงคดหลงตาง ๆ ของผปวยกระเดนสมผสรางกายพยาบาล โดยเฉพาะผปวยเปนโรคทสามารถตดตอทางเลอด และสงคดหลงตาง ๆ มกจะใชในหองผาตด และในหองคลอด 3.6 แวนตาปองกน (protective eyewear) การสวมแวนตาปองกนมวตถประสงคเพอปองกนเลอดหรอสงคดหลงตาง ๆ กระเดนเขาตา การสวมใหสวมทบผาปดปากและจมก

4. การแบงพนทสะอาดและพนทสกปรก

พนทสะอาดมไวส าหรบการปฏบตการพยาบาลทตองการความสะอาด เชน หองเกบอปกรณปราศจากเชอ หองเตรยมยา อางลางถวยยา เปนตน สวนพนทสกปรกเปนหองส าหรบเกบลางอปกรณทใชแลวสมผสกบเลอด สงคดหลง เยอเมอก บาดแผลผปวย รวมถงถงขยะตดเชอ

16

5. การกาจดขยะ

การก าจดขยะเปนการแยกประเภทขยะแลวทงลงในภาชนะรองรบอยางถกตอง รวมถงการน าขยะไปทงในเวลาทเหมาะสม เชน การทงผากอซปดแผลลงในถงขยะตดเชอ การทงหวเขมลงในททงหวเขม เปนตน

6. การรกษาความสะอาดของสงแวดลอม

การรกษาความสะอาดของสงแวดลอมเปนการดแลใหหอผปวยสะอาด โดยการปฏบตตองไมใหเกดการฟงกระจายของฝนละอองและเชอโรค และใชน ายาฆาเชอในการท าความสะอาดอยางเหมาะสม

7. การปองกนการแพรกระจายของเชอโรค

การปองกนการแพรกระจายของเชอโรคเปนการปฏบตทมความส าคญ และจ าเปนอยางยงส าหรบพยาบาลเพราะเปนการปฏบตเพอปองกนและควบคมการแพรกระจายของเชอโรคจากผปวยรายหนงไปสผปวยรายอน ๆ พยาบาล รวมถงบคลากรสขภาพคนอน ๆ และเปนการปองกนการแพรกระจายเชอโรคจากพยาบาลไปสผปวย และบคลากรสขภาพอน ๆ ดวยเชนกน การปองกนการแพรกระจายของเชอโรคกระท าโดยยดหลกของการกดกนเชอชนดเครงครด และการกดกนเชอชนดไมเครงครด ครอบคลมการท าใหอปกรณปราศจากเชอ การเกบรกษาอปกรณทปราศจากเชอใหคงความปราศจากเชอ การท าลายเชอโรค การใชอปกรณปราศจากเชอโดยยงคงความปราศจากเชอ และการลางมอซงพยาบาลตองปฏบตทงกอนใหการพยาบาลผป วยแตละคน และภายหลงใหการพยาบาลผปวยแตละคน การจดการสงแวดลอมในการท างานใหสะอาด อากาศถายเทสะดวก ระมดระวงการฟงกระจายของเชอโรค ส าหรบการใชอปกรณปองกนรางกายกเปนวธการปองกนการแพรกระจายของเชอโรคจากบคคลหนงสอกบคคลหนง ซงไดแก การใชผาปดปากและจมก การสวมถงมอ การสวมเสอคลม การใหผปวยอยในหองแยก การแยกทงขยะอยางถกตอง โดยขยะตดเชอตองแยกทงในถงขยะตดเชอเทานน รวมถงการระบทถงขยะวาเปน “ขยะตดเชอ” เพอใหบคคลอนระมดระวงในการหยบจบ และการแยกท าลายขยะอยางเหมาะสม ส าหรบหวเขมทใชแลวไมตองสวมปลอกเขมกลบคน ใหทงหวเขมลงในภาชนะทงหวเขมโดยเฉพาะซงออกแบบมาเพอใหสามารถปลดหวเขมออกจากกระบอกสบโดยไมตองใชมอปลด แนวทางมาตรฐานในการปฏบตการควบคมการแพรกระจายของเชอโรค

แนวทางมาตรฐานในการปฏ บ ต การควบค มการ แพร กระจายของ เช อ โ รค (standard precautions) ก าหนดโดยศนยควบคมและปองกนโรคของประเทศสหรฐอเมรกา (The Center for Disease Control and Prevention: CDC) มดงน 1. สวมถงมอสะอาดเมอตองสมผสเลอด สงคดหลงตาง ๆ เชน หนอง เสมหะ น าลาย เปนตน เยอเมอก สารน าในรางกาย เชน น าไขสนหลง น าในชองทอง น าในชองเยอหมปอด เปนตน บาดแผล รวมถงบรเวณทผวหนงถลอก ฉกขาด

17

2. ลางมอหรอผวหนงทนททสมผสเลอด สงคดหลงตาง ๆ เชน หนอง เสมหะ น าลาย เปนตน เยอเมอก สารน าในรางกาย เชน น าไขสนหลง น าในชองทอง น าในชองเยอหมปอด เปนตน บาดแผล รวมถงบรเวณทผวหนงถลอก ฉกขาด หลงถอดถงมอทกครง และภายหลงสมผสผปวยแตละคน 3. สวมผาปดปากและจมก อปกรณปองกนใบหนาและดวงตาเมอตองปฏบตการพยาบาลทอาจมเลอด สงคดหลงตาง ๆ หรอสารน าในรางกาย กระเดนสมผสบรเวณใบหนา และดวงตา 4. สวมเสอคลมเมอตองปฏบตการพยาบาลทอาจมเลอด สงคดหลงตาง ๆ หรอสารน าในรางกาย กระเดนสมผสเสอผา 5. ถอดถงมอ ผาปดปากและจมก อปกรณปองกนใบหนา ดวงตา และเสอคลมทนททเลกใช 6. อปกรณทสามารถน ากลบมาใชใหมได ใหสงท าความสะอาดและท าลายเชอกอนน ากลบมาใชอกครง 7. อปกรณชนดใชครงเดยวเมอใชเสรจแลวใหทง หามน ากลบมาใชซ า 8. หยบจบเครองใชทเปนผาทใชแลว เชน ผาปทนอน เสอ กางเกง เปนตน อยางระมดระวงไมใหสมผสกบรางกาย เสอผาทสวมใส รวมทงอปกรณเครองใชอน ๆ และเกบผาดานทเปรอะเปอนอยดานในเสมอ 9. ปองกนอนตรายทอาจเกดจากของมคม เชน หวเขม ใบมด เปนตน โดยการไมสวมปลอกกลบเขาคนทเดมภายหลงใชเสรจ หากตองการสวมปลอกหวเขมกลบเขาทใหใชมอดานทจบกระบอกสบสวมหวเขมเขาปลอกเขมดวยมอเพยงขางเดยว (one hand technique) (ภาพท 1-12) หามใชมออกขางจบปลอกเขมเดดขาด รวมถงการไมหกเขม ไมใชมอปลดหวเขม ไมหนดานปลายเขมเขาหาตว ใหท าการปลดหวเขมลงในภาชนะส าหรบทงหวเขมโดยเฉพาะเทานน ซงพยาบาลสามารถปลดหวเขมออกไดโดยไมตองใชมอสมผสหวเขม 10. ผปวยตดเชอใหอยหองแยก หรอปรกษาแพทย พยาบาลท เชยวชาญดานการตดเชอเพอการดแลทเหมาะสม

ภาพท 1-12 วธใชมอเดยว

18

แนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชอ

แนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชอ (transmission-based precautions) ก าหนดโดยศนยควบคมและปองกนโรคของประเทศสหรฐอเมรกา (The Center for Disease Control and Prevention: CDC) มดงน 1. แนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชอทตดตอไดทางอากาศ (airborne precaution) เชน วณโรค โรคหด โรคหดเยอรมน เปนตน โดยการใหผปวยอยหองแยกทมระบบควบคมการหมนเวยนอากาศภายในหอง หรออยในหองทมการระบายอากาศทด และปดประตตลอดเวลา การเคลอนยายผปวยออกจากหองกระท าเทาทจ าเปนเทานน โดยใหผปวยสวมผาปดปากและจมกชนดทสวมในหองผาตด (surgical mask) เมอออกจากหองทกครง ส าหรบพยาบาล และผเขาเยยมใหสวมผาปดปากและจมกเมอเขาหองผปวย 2. แนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชอทตดตอทางละอองน ามก น าลาย (droplet precaution) เชน โรคหวด และโรคคอตบ เปนตน โดยใหผปวยอยหองแยก หรออยในหองทมผปวยตดเชอชนดเดยวกน หรอเวนระยะหางจากผปวยคนอน อยางนอย 3 ฟต ท าการเคลอนยายผปวยออกจากหองเทาทจ าเปนโดยใหผปวยสวมผาปดปากและจมกดวยทกครง ส าหรบพยาบาล และผเขาเยยมตองสวมผาปดปากและจมกเมออยหางจากผปวยในระยะ 3 ฟต 3. แนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเช อท ต ดตอทางการสมผส(contact precaution) เชน การตดเชอโรคตดตอทางผวหนง การตดเชอดอยาบางชนด เปนตน โดยใหผปวยอยหองแยก หรออยในหองทมผปวยตดเชอชนดเดยวกน สวมถงมอสะอาดทกครงกอนเขาหอง ถอดถงมอกอนออกจากหองผปวยหรอภายหลงสมผสบรเวณทตดเชอโรค ลางมอทนททถอดถงมอ สวมอปกรณปองกนรางกายอน ๆ ตามความจ าเปนและถอดกอนออกจากหองผปวย เคลอนยายผปวยออกนอกหองเมอจ าเปนและแนะน าผปวยไมใหสมผสสงของตาง ๆ ในขณะเคลอนยาย ท าความสะอาดเครองใชทอยในหองผปวยทกวน ส าหรบเครองวดความดนโลหตและหฟงท าความสะอาดเมอไมตองใชกบผปวยทตดเชอรายนอกตอไป อปกรณในหองทไวใชส าหรบผปวยทผวหนงไมมบาดแผล เชน หมอน ผาปเตยง ผาหม เปนตน ใหท าความสะอาดดวยการซกลางใหสะอาดกอนน ากลบมาใชใหม ส าหรบอปกรณทใชรวมกบผปวยคนอนใหท าความสะอาด และท าลายเชอดวยความรอนหรอสารเคมกอนทจะน าไปใชกบผปวยคนอน บทสรป

ผปวยเปนผทมระบบภมคมกนทลดลงจากภาวะปกตจงท าใหผปวยทนอนพกรกษาตวอยในโรงพยาบาลมความเสยงทจะตดเชอโรคไดงายกวาบคคลทม สขภาพรางกายแขงแรงดงนนพยาบาลจงตองปฏบตการพยาบาลโดยใชเทคนคปราศจากเชอ และปฏบตการพยาบาลในการปองกนการแพรกระจายของเชอโรคอยางเครงครด ตลอดจนการใหค าแนะน ากบผปวย และญาตเกยวกบการปฏบตตนอยางถกตองเพอใหผปวยบรรเทาจากความเจบปวย ตลอดจนไมเกดการตดเชอโรคซ าซอน

19

คาถามทบทวน

จงตอบค าถามทกขอ 1. จงบอกหลกการกดกนเชอชนดไมเครงครด 2. จงบอกหลกของเทคนคปราศจากเชอ 3. จงบอกการปฏบตตามแนวทางมาตรฐานในการปฏบตการควบคมการแพรกระจายของเชอโรค 4. จงอธบายการปฏบตตามแนวทางการปองกนการแพรกระจายของโรคตดเชอทางทตดตอไดทางอากาศ ทางละอองน ามก น าลาย และทางการสมผส 5. จงบอกความส าคญของเทคนคปราศจากเชอและการปองกนการแพรกระจายของเชอโรคตอการปฏบตการพยาบาล

20

บรรณานกรม

สปาณ เสนาดสย และวรรณา ประไพพานช . (บรรณาธการ). (๒๕๕๑). การพยาบาลพนฐาน : แนวคดและการปฏบต. พมพครงท ๑๒. กรงเทพฯ : โรงพยาบาลรามาธบด.

อจฉรา พมพวง และคณะ. (๒๕๔๙). การพยาบาลพนฐาน: ปฏบตการพยาบาล. (พมพครงท ๒). กรงเทพฯ: วทยาลยสภากาชาดไทย.

Craven, R.F., & Hirnle, C. J. (๒๐๐๙). Fundamentals of nursing: human health and function (๖ th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

deWit, S. C. ๒๐๐๙. Medical-surgical nursing : Concepts & practice: Student learning guide. St. Louis, Missouri: Saunders Elsevier.

Nettina, S. M. (๒๐๐๖). Lippincott manual of nursing practice. (๘th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Potter, P. A. & Perry, A. G. (๒๐๐๓). Basic nursing: Essentials for practice. (๕ th ed.). St. Louis, MO: Mosby.

Taylor, C., Lillis, C., LeMone, P., & Lynn, P. (๒๐๐๘). Fundamentals of nursing: The art and science of nursing care. (๖ th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Timby, B. K. (๒๐๐๙). Fundamental: Nursing skills and concepts. (๙th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.