บทที่ 11 applictions and processing of metal alloyspersonel.eng.cmu.ac.th/~wasawat/11...
TRANSCRIPT
การประยกตใช และกระบวนการของโลหะผสมการประยกตใช และกระบวนการของโลหะผสม
(Applications and Processing of Metal (Applications and Processing of Metal
Alloys)
1
L i Obj tiLearning Objective
ISSUES TO ADDRESS...
• How are metal alloys classified and how are they used?• What are some of the common fabrication techniques?q• How do properties vary throughout a piece of material
that has been quenched for example?that has been quenched, for example?
• How can properties be modified by post heat treatment?
2
3
STEELSLow Alloy High Alloy
STEELS
low carbon <0.25wt%C
med carbon 0.25-0.6wt%C
high carbon 0.6-1.4wt%C
Additions noneCr,V
noneCr, Ni
noneCr, V,
Cr Ni Mo
plain HSLA plainheat
treatableplain tool
austentitic stainless
Name
Example 1010 4310 1040 4340 1095 4190 304
Additions noneNi, Mo
noneMo
noneMo, W
Cr, Ni, Mo
Hardenability 0 + + ++ ++ +++ 0
Uses auto bridges crank pistons wear drills high T
y
TS - 0 + ++ + ++ 0EL + + 0 - - -- ++
Uses auto struc. sheet
bridges towers press. vessels
crank shafts bolts hammers blades
pgears wear applic.
wear applic.
drills saws dies
applic. turbines furnaces V. corros. bladesresistant
increasing strength, cost, decreasing ductility4
Cast IronsCast Irons
5
6
NONFERROUS ALLOYS• Cu AlloysBrass: Zn is subst. impurity
• Al Alloys-lower ρ: 2.7g/cm3
(costume jewelry, coins, corrosion resistant)Bronze: Sn, Al, Si, Ni are
-Cu, Mg, Si, Mn, Zn additions -solid sol. or precip.
strengthened (struct.
NonFerrous
, , ,subst. impurity (bushings, landing gear)
g (aircraft parts & packaging)
• Mg AlloysNonFerrous Alloys
gear)Cu-Be: precip. hardened for strength
• Mg Alloys-very low ρ: 1.7g/cm3
-ignites easily i ft i lfor strength -aircraft, missles
• Refractory metals-high melting T
• Ti Alloys-lower ρ: 4.5g/cm3
-high melting T -Nb, Mo, W, Ta• Noble metals
-Ag, Au, Pt -oxid./corr. resistant
vs 7.9 for steel-reactive at high T -space applic oxid./corr. resistantspace applic.
7
Cu AlloyAl AlloyAl Alloy
Noble Metal
Mg Alloy
8
Mg Alloy
Ti Alloy
9
Fabrication of Metalsเหลกสวนใหญถกสกดจากแรเหลกในเตาหลอมเหลกท
ใ ป ( ) ใ ใชลมเปา (blast furnace) ภายในเตาหลอมนน ถาน
coke (คารบอน) ซงจะเปลยนไปเปนแกส CO และทาcoke (คารบอน) ซงจ เปลยนไปเปนแกส CO แล ทา
หนาทเปนตวรดวซ (reducing agent) เพอรดวซเหลก
ออกไซด (Fe2O3) ใหเปนเหลกถลง (pig iron) ทม
ปรมาณคารบอนอยประมาณ 4% และสารเจอปนตางๆ ปรมาณคารบอนอยประมาณ 4% และสารเจอปนตางๆ
จากนนเหลกถลงในสภาพของเหลวจากเตาหลอมจะถก
ถายเทลงในเตาผลตเหลกกลา (steelmaking
furnace) furnace) 10
Blast Furnace
11
12
REFINEMENT OF STEEL FROM ORE
Iron OreCoke
LimestoneIron Ore Limestone
BLAST FURNACE
C+O2→CO2
heat generationgas
refractory
3CO+Fe2O3→2Fe+3CO2
CO2+C→2COreduction of iron ore to metal
layers of coked i
vessel
3CO+Fe2O3→2Fe+3CO2
CaCO3→CaO+CO2
purificationMolten iron
slagair
and iron ore
CaCO3→CaO+CO2CaO + SiO2 +Al2O3→slag
Molten iron
13
Metal fabrication techniquesMetal fabrication techniques
14
METAL FABRICATION METHODS-I
FORMING CASTING JOINING
• Forging
FORMING
• Rolling
CASTING JOINING
force
die
(wrenches, crankshafts) (I-beams, rails)
Adroll
Ao Ad
dieblank
often atelev. T
roll
AoAd
force• Drawing(rods, wire, tubing)
• Extrusion(rods, tubing)A
ram billet
containerforce
die holderAo
Adextrusiontensile force
AoAddie
die container diedie
15
Forging Machine
16Rolling Machine
Straight line Wire Drawing Machine
17Copper Wire Drawing Machine
E t i M hiExtrusion Machine
18
METAL FABRICATION METHODS-II
CASTINGFORMING JOININGCASTING• Sand Casting
(large parts e g• Die Casting
(high volume low T alloys)
FORMING JOINING
(large parts, e.g.,auto engine blocks)
(high volume, low T alloys)
Sand Sand
molten metal• Continuous Casting
• Investment Casting(low volume, complex shapes
• Continuous Casting(simple slab shapes)
molten
plasterdie formedaround wax
e.g., jewelry, turbine blades) molten
solidified
waxaround waxprototype
wax
19
Sand Castingg
20
Die CastingDie Casting
21
Investment Casting
22
Continuous Casting
23
METAL FABRICATION METHODS-III
JOININGCASTINGFORMING JOINING• Powder Processing
(materials w/low ductility)• Welding
(when one large part is
CASTINGFORMING
(materials w/low ductility)
pressure
(when one large part isimpractical)
filler metal (melted)
heat
area
fused base metal
( )base metal (melted)
ff dff dheat affected zone
area contact
densify
H t ff t d
piece 1 piece 2unaffectedunaffected
point contact at low T
densification by diffusion at higher T
• Heat affected zone:(region in which themicrostructure has beengchanged).
24
Power Processing
25
Power Processing
Welding
26
ขบวนการทางความรอนของโลหะ(Thermal Processing of Metals)
Annealing: Heat to Tanneal, then cool slowly.
• Stress Relief : Reduce stress caused by:
• Spheroidize (steels): Make very soft steels for
-plastic deformation -nonuniform cooling -phase transform.
F ll A l ( t l )
good machining. Heat just below T E & hold for
15-25h.
Types of Annealing
• Full Anneal (steels): Make soft steels for good forming by heating to get γ then cool in
• Process Anneal : Negate effect of
ld ki b • Normalize (steels):
to get γ, then cool in furnace to get coarse P.
cold working by (recovery/
recrystallization)
Normalize (steels): Deform steel with largegrains, then normalizeto make grains small.
27
Phase Diagram ของเหลก – เหลกคารไบด ในบรเวณปฏกรยา Eutectoid g ฏ
ซงแสดงถงชวงอณหภมในขบวนการทางความรอนตางๆ 28
ANNEALING PROCESSESหมายถง ขบวนการทางความรอนทจะทาใหวสดมอณหภมสงขนถงคา
หนง แลวคงไวในชวงเวลาทมากพอจากนนจงปลอยใหวสดเยนตวลงมาอยางชาๆ
ขบวนการ Annealing น
1. จะไปทาใหวสดสลายความเคนทสะสมอย (Relieve Stresses)
2. เพมความออนตว, ความยดหยนและความทนทานใหกบวสด (Increase
softness, Ductility และ Toughness)
3. ทาใหวสดปรากฏโครงสรางทตองการ
29
ขบวนการ ANNEALING
ขบวนการ Annealing นนจะประกอบไปดวยขบวนการ Annealing นนจะประกอบไปดวย
• เพมความรอนใหวสด ไปยงอณหภมทเราตองการ (Heating)
คงสถาน ทอณหภมนนไว ซงเราเรยกวาการ “Soaking”• คงสถานะทอณหภมนนไว ซงเราเรยกวาการ Soaking
• ปลอยใหวสดเยนตวลงมา ณ อณหภมหอง (Cooling)
30
ความเคนทสะสมอยภายในนนมกจะเกดจากการกระทาดงตอไปน
ป ป 1. ขบวนการเปลยนรปแบบพลาสตกตางๆ
2. การเยนตวอยางไมสมดลของชนวสดทถกทาใหมอณหภมสงขน เชนชน
วสดทผานการเชอม หรอการหลอหลอม
3. ขบวนการเปลยนโครงสราง (Phase) ทเกดจากเยนตวของโครงสรางเดม
และโครงสรางใหมทมความหนาแนนทแตกตางกน
31
ใ โ มความมงหมายเพอใหเหลกมความออนตวสง โดยเปนการทาลาย
Martensite อกทงชวยในการกลง หรอไสไดงาย และทาใหเหลกม
คณสมบตดานไฟฟา และแมเหลกสมาเสมอขน
อณหภมทใชเผาเหลกกลา เราแบงออกเปน 2 ชวง คอ
1 Hypo Eutectoid Steels (%C < 0 76) จะเผาไปทอณหภมเหนอเสน 1. Hypo–Eutectoid Steels (%C < 0.76) จะเผาไปทอณหภมเหนอเสน
A3 ประมาณ 30-50oC แลวจากนนจงลดอณหภมลงชาๆ ในอตราประมาณ
โ150-200oC ตอชวโมง
2. Hyper–Eutectoid Steel (%C > 0.76) อณหภมการอบออนจะอยท
เหนอเสน A1 ประมาณ 50oC แลวลดอณหภมลงมาอยางชาๆ (ประมาณ
150-200 oC))
32
หมายถงการอบออนทกระทาทอณหภมตากวาเสน A1 หรอบางกรณอาจจะณ 1 ณ
สงกวาเสน A1 เลกนอย จดประสงคกเพอทาลายความเครยดทตกคางอย
เนองจากการขนรปเยน หรอเพอตองการปรบปรงคณสมบตทางดานการกลง เนองจากการขนรปเยน หรอเพอตองการปรบปรงคณสมบตทางดานการกลง
หรอไส
1 การอบออนเพอขจดความเครยดคงคาง
(Stress-Relief Annealing)
โดยเผาเหลกไปยงอณหภมทตากวา A1 ประมาณ 50oC (หรอทประมาณ 1 (
500-650oC) คงทอณหภม (Soaking) ทอณหภมตากวา A1 50oC นประมาณ
1 ชวโมงตอขนาดของชนงาน 1 ลกบาศกนว1 ชวโมงตอขนาดของชนงาน 1 ลกบาศกนว
33
2 การอบออนเพอความออนตวสง (Spheroidizing)2 การอบออนเพอความออนตวสง (Spheroidizing)
ป ใ (ป เปนกรรมวธการอบออนทใชกบเหลกทมคารบอนสง (ประมาณ
0.7-1.2%C)
สาหรบเหลกทมคารบอนสงกวา 0.76%C ทาไดโดยการนาเหลกไป
เผาทอณหภมเหนอเสน A1 เลกนอย (730–770oC) 1
สวนเหลกทมคารบอนอยใกลระหวาง 0.7-0.76%C จะเผาทอณหภม
ตากวาเสน A เลกนอย แลวปลอยใหสงขนไปเหนอเสน A อยางนสลบกนไปตากวาเสน A1 เลกนอย แลวปลอยใหสงขนไปเหนอเสน A1 อยางนสลบกนไป
เรอยๆ
โ ใช ป 10 15 ช โ ป ใ โดยจะใชเวลาทงหมดประมาณ 10 – 15 ชวโมง จากนนกปลอยให
เยนตวในอากาศ
34
มจดประสงคสาคญหลายประการ คอ
1 เพอปรบปรงคณสมบตเชงกลใหดขน1. เพอปรบปรงคณสมบตเชงกลใหดขน
2. เพอปรบปรงคณสมบตดานการกลง การไส หรอการตด
โ 3. เพอปรบปรงคณสมบตดานความเหนยว โดยเฉพาะสาหรบเหลกทผาน
การขนรปรอนและเยน
4. ปรบปรงโครงสรางใหสมาเสมอ และเหมาะสมสาหรบทาการชบแขงในขน
ตอไปอไป
5. เปนการทาลายความเครยดภายในทเกดจากการขนรปเยน
35
การทา Normalizing ใชวธเผาเหลกใหรอนจนมอณหภม
สง (อยในชวง Austenite) ทงเหลก HypoEutectoidสง (อยในชวง Austenite) ทงเหลก HypoEutectoid
(เผาเหนอเสน A3 ประมาณ 50oC) และเหลก
HyperEutectoid (เผาเหนอเสน ACM ประมาณ 30-50oC)
ไ ป 30 60 ทงไวทอณหภมดงกลาวประมาณ 30-60 นาทตอความหนา
เฉลย 25 ม.ม. จากนนนาออกจากเตาปลอยใหเยนตวใน
อากาศนง (อตราการเยนตวประมาณ 1-5oC ตอวนาท)
36
คอ การอบชบความรอนเพอตองการใหเหลกภายหลงจากการชบ
แลวมความแขงเพมขน เพอทนตอการเสยดสในขณะใชงาน การแลวมความแขงเพมขน เพอทนตอการเสยดสในขณะใชงาน การ
ชบแขงเปนวธจะใหไดโครงสรางของเหลกสดทายเปน Martensite
โ หรอ Bainite ขนอยกบความแขงสดทายทตองการ โดยจะม
องคประกอบทสาคญอยางนอย 3 ประการ คอญ
1. ปรมาณคารบอน
2 2. อณหภมกอนการชบ
3. อตราการเยนตว
37
Hardening
38
1. Hypo – Eutectoid Steel อณหภมการชบแขงจะอยเหนอเสน A3 ประมาณ 50oC ซงอณหภมนจะไดโครงสรางทเปน Austenite แลวทงหมดC ซงอณหภมนจะไดโครงสรางทเปน Austenite แลวทงหมด
2 Hyper Eutectoid Steel จะใชอณหภมเหนอเสน A ประมาณ 30 50 oC2. Hyper – Eutectoid Steel จะใชอณหภมเหนอเสน A1 ประมาณ 30-50 C
เทานน จะเหนวาในชวงของอณหภมน จะปรากฏโครงสรางของ Proeutectoid
Cementite เหลออยบางสวนเทานน ทกลายไปเปน Austenite สวน CementiteCementite เหลออยบางสวนเทานน ทกลายไปเปน Austenite สวน Cementite
ทเหลออยนจะกระจดกระจายอยทวไปในโครงสรางของ Austenite เมอนาไปชบนา
จะไดโครงสราง Martensite โดยม Proeutectoid Cementite แทรกตวอย ซงจะจะไดโครงสราง Martensite โดยม Proeutectoid Cementite แทรกตวอย ซงจะ
เปนผลดตอความแขงของเหลก ทงนเพราะ Cementite มความแขงประมาณ 700 –
800 HB ซงแขงกวาโครงสราง Martensite (650 700 HB) แตประเดนทสาคญคอ 800 HB ซงแขงกวาโครงสราง Martensite (650-700 HB) แตประเดนทสาคญคอ
จะตองเลอกอณหภมทจะไมเกดโครงสราง Proeutectoid Cementite ในลกษณะ
ตอเนองเปนลกโซตามขอบเกรนตอเนองเปนลกโซตามขอบเกรน
39
Phase Diagram ของเหลก – เหลกคารไบด ในบรเวณปฏกรยา Eutectoid g ฏ
ซงแสดงถงชวงอณหภมในขบวนการทางความรอนตางๆ 40
แผนภม Isothermal แผนภม Isothermal Transformation (สมบรณ)
41
การชบแขงแบบ Martempering จะไดโครงสรางสดทายเปน Martensite p g
เชนเดยวกบการชบแขงปกต จะตองมอางเกลอหลอมละลาย (Salt Bath) ทอณหภมตา
(ประมาณ 40oC) ซงสวนใหญจะใชเกลอผสมระหวาง Sodium Nitrate กบ ( ) ญ
Potassium Nitrate (40-50%) ซงของผสมนจะหลอมเหลวทอณหภม 145oC ดงนนจง
มชวงอณหภมในการใชงานอยระหวาง 160-650oC นอกจากนยงตองอาศยแผนภม
TTT ของเหลกทตองการชบมาประกอบดวย โดยการเผาเหลกใหอยในชวงของ
Austenite (เหนอเสน A1 หรอ A3 ประมาณ 50oC) แลวคงอณหภมนไวจนกระทง( 1 3 )
อณหภมทงดานในและดานนอกเทากนทงแทงแลว นาออกมาจากเตาแลวชบในอาง
เกลอผสมทอณหภมเหนอเสน MS ในแผนภม TTT จากนนปลอยใหมการปรบอณหภม
ระยะเวลาหนง (โดยจะไมยาวถงเวลาทเกดโครงสราง Bainite) จากนนนาออกไปชบนา
ทนทเพอใหไดโครงสราง Martensite จากนนนาไปอบคนตว เพอลดความเครยดตอไป
42
แผนภม Isothermal แผนภม Isothermal Transformation (สมบรณ)
43
การชบแขงมลกษณะคลายกบวธ Martempering แตแตกตางกนทโครงสรางสดทายท p g
ตองการ คอ Bainite ซงอาจจะเปนแบบขนนก หรอแบบอซคลา กไดขนอยกบชวง
อณหภมทจะปลอยใหเกดการเปลยนโครงสราง อปกรณทจะใชกเหมอนกน
การชบแขงจะเรมตงแตการเผาเหลกจนเปลยนเปน Austenite ทงหมดจากนนนาออก
จากเตาเผา ชบเหลกลงในอางนาเกลอผสม ถาตองการโครงสราง Bainite แบบขนนก
(Upper Bainite) อณหภมในอางเกลอผสมควรจะอยท 450-550oC แตถาตองการ
โครงสราง Bainite แบบอซคลา (Lower Bainite) อณหภมของอางเกลอจะมเพยง 350-
450oC เทานน จากนนทงไวระยะเวลาหนงจนแนใจแลววาโครงสรางเปลยนเปน Bainite
อยางสมบรณ (ดไดจากแผนภม TTT) แลวจงนาออกจากอางเกลอปลอยใหเยนตวใน
อากาศ ไมจาเปนตองไปชบนาอก เพราะจะไมมการเปลยนโครงสรางอกตอไป
44
เหลกภายหลงจากการชบแขงแลว จะมโครงสรางสวนใหญประกอบดวย Martensiteเหลกภายหลงจากการชบแขงแลว จะมโครงสรางสวนใหญประกอบดวย Martensite
กบ Austenite ทเหลอคางอย (Residual Austenite) ซงคณสมบตของเหลกจะมความ
แขงสง แตขาดคณสมบตดานความเหนยว ไมทนตอแรงกระแทก และความเครยดแขงสง แตขาดคณสมบตดานความเหนยว ไมทนตอแรงกระแทก และความเครยด
ภายในทเกดขนจะมสวนทาใหชนงานบดงอ หรอแตกราวในขณะใชงานได ดงนนเหลกท
ผานการชบแขง กอนทเราจะนาไปใชงานควรจะตองนามาทาการอบคนตว เพอคลายผานการชบแขง กอนทเราจะนาไปใชงานควรจะตองนามาทาการอบคนตว เพอคลาย
ความเครยดภายในใหหมดไป
การอบคนตว เปนวธการเผาเหลกทผานการชบแขงทอณหภมตากวาเสน A ภายหลงการอบคนตว เปนวธการเผาเหลกทผานการชบแขงทอณหภมตากวาเสน A1 ภายหลง
เมอทงไวเปนระยะเวลานานพอสมควรแลวจะปลอยใหเยนตวชาๆ ภายในเตา โครงสราง
Martensite กบ Austenite ทเหลออยจะปรบตวเขาสสภาพทสมดล และมการขยายตวMartensite กบ Austenite ทเหลออยจะปรบตวเขาสสภาพทสมดล และมการขยายตว
ของ Pearlite ใหโตขน ความเหนยวจะเพมขน ซงจะคลายคลงกบเหลกทผานการทา
SpheroidizingSpheroidizing
45
เปนการชบแขงเพอใหไดความแขงเฉพาะตามบรเวณผวเทานน สวนเนอเหลกภายใน
ยงคงเปนเนอเดมซงมความเหนยวสง จดประสงคกเพอตองการใหเหลกทนตอการสกยงคงเปนเนอเดมซงมความเหนยวสง จดประสงคกเพอตองการใหเหลกทนตอการสก
หรอในขณะใชงาน ทนตอแรงบดหรอแรงกระแทกอยางรนแรงไดดโดยไมแตกหก อกทง
การชบแขงเฉพาะผวเปนกรรมวธทประหยดตนทนในการดาเนนการมาก ตวอยางของการชบแขงเฉพาะผวเปนกรรมวธทประหยดตนทนในการดาเนนการมาก ตวอยางของ
ชนสวนทนยมนามาทาการชบแขงเฉพาะผวไดแก เพลาขอเหวยง เพลาราวลน เฟอง
เกยร เปนตน การชบแขงเฉพาะผวสามารถทาไดหลายวธ ดงตอไปนเกยร เปนตน การชบแขงเฉพาะผวสามารถทาไดหลายวธ ดงตอไปน
1. การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ CARBURIZING หรอ CASE HARDENING
2 การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ CYANIDING2. การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ CYANIDING
3. การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ CARBONITRIDING
4 การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ NITRIDING4. การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ NITRIDING
5. การชบแขงเฉพาะผวดวยกระแสไฟฟาเหนยวนา (INDUCTION)
6 การชบแขงเฉพาะผวดวยเปลวไฟใหความรอน (FLAME)6. การชบแขงเฉพาะผวดวยเปลวไฟใหความรอน (FLAME)
7. การชบแขงเฉพาะผวโดยวธ ELECTROLYTIC 46
Case Hardening
Surface Hardening Induction Hardening M/C
Nitriding Hardening
47