บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/1.jpg)
PB 111
บทท 12จะปองกนการชะลางพงทลายของดนไดอยางไร
การชะลางพงทลายของดนเปนปญหาสำาคญในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต สวนหนงเปนเพราะฝนตกชก นอกจากน การเพมขนของประชากรทำาใหตองใชพนทลาดชนสงมาทำาการผลตพช ทำาใหพนทปาหายไปถงระดบเตอนภยอนตรายแลว ในทวปเอเชย พนททมเนอดนลกษณะโปรงเบาจะถกใชเพอปลกมนสำาปะหลง ซงคอนขางจะถกชะลางพงทลายไดงาย
กระบวนการชะลางพงทลายของดน เมอเมดฝนตกมาอยางหนกบนพนดนทไมไดมการปองกนฝนจะทำาใหกอนดนแตกยอยเลกลงกระจายออกเปนอนภาคดนเหนยวหรอดนทราย เนอดนทแตกออกมาเปนทรายแปงและทรายละเอยดปรมาณมากจะมความคงตวในการรวมเปนกอนดนตำาและงายตอการชะลางพงทลายมากทสด ในทำานองเดยวกน ดนทมอนทรยวตถและ/หรอมกจกรรมของชวนทรยในดนตำา หรอดนทมปรมาณธาตเหลกและอะลมเนยมไดออกไซดตำา จะงายตอการชะลางพงทลายของดน เมอกอนดนแตกออกอนภาคเลกๆ ทแตกออกมาจะงายตอการชะลางจากการไหลบาของนำาฝนทำาใหเกดการชะลางพงทลาย เมอการไหลบาของนำาฝนมารวมตวกนเปนทางนำาไหลเลกๆ ในทางระบายตามธรรมชาต ความแรงของกระแสนำาไหลสามารถทำาใหอนภาคดนแยกตวออกซงจะชะลางเกดเปนลำาธารเลก ซงจะขยายใหญขนจนเกดเปนลำาหวย เทคนคในการอนรกษดนเกอบทงหมดมวตถประสงคเพอ :
การทมนสำาปะหลงมกจะปลกในดนทรายเนอโปรงเบาจงทำาใหเกดการชะลางทรนแรงทงแบบเปนแผน
หนากระดาน และเปนรองนำา
![Page 2: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/2.jpg)
112 113
• ปองกนดนจากการกระทบโดยตรงกบนำาฝน โดยเรงการเจรญของพชในชวงแรก และทรงพมโตปดคลมดนไดหมด หรอโดยการใชเศษพชคลมดนซงจะชวยลดแรงกระแทกจากนำาฝนทตกลงมาได
• ลดปรมาณและลดความเรวของกระแสนำาไหลโดยปรบปรงคณสมบตในการดดซบนำาในดน
• ลดความยาวหรอความลาดชนโดยการเพาะปลกพชตามแนวขวางทางลาดชน การยกรองตามแนวขวางลาดชน การทำาแนวกำาแพงหญาหรอแถวพชขวางทางลาดชน และการเพาะปลกแบบขนบนได
กระบวนการชะลางพงทลายจะทำาใหสญเสยอนทรยวตถและดนเหนยวเกดการแตกตวเปนหลก ซงเปนตวทชวยใหดนมความสามารถในการอมนำาและอาหาร ดงนน กระแสนำาไหลจะทำาใหดนสญเสยศกยภาพในการเกบรกษานำาและธาตอาหารโดยเฉพาะธาตอาหารจากปยเคม ดนทสญเสยไปกบกระแสนำาสวนใหญจะเปนหนาดน ซงเปนสวนทอดมสมบรณมากทสดมปรมาณอนทรยวตถและธาตอาหารมากพอสมควร โดยเฉพาะอนทรยไนโตรเจน ฟอสฟอรส ซลเฟอร และจลนทรยในดนทสำาคญ เชนแบคทเรยทตรงไนโตรเจนและเชอไมโคไรซา และทายทสดการชะลางเอาหนาดนออกไปทำาใหระดบความลกของดนถงระดบชนหนหรอชนดนดานจะลดลง ซงจะทำาใหศกยภาพการปลกพชทมระบบรากลกและความสามารถในการอมนำาของดนลดลงดวย และยงไปเพมความเสยหายจากผลกระทบจากการไหลบาของนำาฝนและการชะลางพงทลายขนไปอก (ภาพท 12.1)
ภาพท 12.1 ผลกระทบจากการชะลางพงทลายของดนบนพนทบรเวณตางๆ ตอความลกของดน การกระจายของธาตอาหาร และการเจรญ เตบโตของพช
การชะลางพงทลายของดน และการสญเสยธาตอาหารอาหาร
ผลตภาพลดลง
ตะกอนดนจากทางนำา
ดนถมทบสะสม
ชนแผนหน
ดนชนลาง
สญเสยดน ธาตอาหาร และประชากรจลนทรยในดนจากการชะลางพงทลาย
![Page 3: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/3.jpg)
112 113
การสญเสยธาตอาหารไปกบตะกอนดนและกระแสนำา และผลกระทบตอผลผลต แมวาจะมขอมลนอยเกยวกบปรมาณธาตอาหารทสญเสยไปกบตะกอนดนและกระแสนำาไหลบาชะลาง มงานทดลองไดแสดงใหเหนวา การสญเสยธาตอาหารเปนกระบวนการสญเสยไปกบปรมาณดนทถกชะลางมาตกตะกอนโดยตรง วธการปฏบตทลดการชะลางพงทลายของดนจะเปนการลดการสญเสยธาตอาหารไดดวย การชะลางพงทลายทำาให คณสมบตของดนเสอมโทรมลงทงทางกายภาพและทางเคม ซงม ผลกระทบตอผลตภาพของดน ในมอนโดโม เมองควคาประเทศโคลมเบยมนสำาปะหลงจากแปลงทมการชะลางพงทลายอยางรนแรง ไดผลผลตเพยงประมาณ 50% ของแปลงทไมมการชะลางพงทลายทอยถดไป (ภาพท 12.2) แตทงนขนอยกบการใชปยและพนธมนสำาปะหลงดวย
ภาพท 12.2 ผลกระทบจากการใชปย P ตอผลผลตหวมนสำาปะหลงทปลกในแปลงท มการชะลางพงทลาย เปรยบกบแปลงทไมมการชะลางพงทลาย ทมอนโดโม เมองควคา ประเทศโคลมเบย
ผลผล
ตหวม
นสำาป
ะหลง
(ตน/
ไร)
ดนทมการชะลาง
0 P
0 P
50 P
4.8
3.2
1.6
0
50 P
ดนทไมมการชะลาง
![Page 4: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/4.jpg)
114 115
ผลกระทบของพชชนดตางๆ ตอการชะลางพงทลายของดน มนสำาปะหลงมกจะถกมองวาเปนพชททำาใหเกดการชะลาง พงทลายสงเมอปลกบนทลาดเนนเขา การเปดพนทเนนเขาทำาการเพาะปลกพชลมลกจำานวนหลายแถวลดหลนกนจะทำาใหเกดการชะลางพงทลายมากกวาเมอเปรยบเทยบกบปาหรอทงหญาทดนไมเคยถกรบกวนนนเปนเรองจรง แตมนสำาปะหลงทำาใหเกดการชะลางพงทลายไดมากกวาพชอาหารชนดอนๆ หรอไมนนจะขนอยกบสภาพการณตาง การทดสอบการปองกนการชะลางพงทลายของดนจำานวนมากทดำาเนนการในรฐเซาเปาโล ประเทศบราซลแสดงใหเหนวา การสญเสยดนและการเกดรองนำาในแปลงละหงจะสงทสด รองมาคอถวแขก (Phaseolus vulgaris) และมนสำาปะหลง ตามดวยถวลสง ขาว ฝาย ถวเหลอง มนฝรง ออย ขาวโพด และมนเทศ ในการทดสอบทจดทำาเปนเวลา 10 ปในรฐเพอนมบโคของประเทศบราซลพบวา โดยเฉลยแลวการปลกมนสำาปะหลงจะทำาใหสญเสยดนตอปมากกวาฝาย และขาวโพด ถวเวลเวท (Mucuna sp.) และหญากนน (Panicum maximum) แตการสญเสยดนจากพนทเปดและไมไดทำาการเพาะปลกจะมากทสด ซงจะสงกวาทมการปลกพชมากๆ และแมวาการสญเสยดนในรฐเพอนมบโคจะตำากวาทเซาเปาโลมาก แตระดบการสญเสยดนจากการปลกพชชนดตางๆ จะมการเรยงลำาดบของการสญเสยดนคลายกน ตารางท 12.1 แสดงขอมลการสญเสยดนจากการปลกพช 8 ชนด ในชวง 4 ป บนพนททมความลาดชน 7% ในอำาเภอศรราชา ประเทศไทย การสญเสยดนสงสดเกดจากการปลกมนสำาปะหลงเพอผลตหว (ระยะปลก 1.0 x 1.0 เมตร) รองลงมาคอ การปลกมนสำาปะหลงเพอเปนอาหารสตว (ระยะปลก 0.5x0.5 เมตร) ถวเขยว ขาวฟาง ถวลสง ขาวโพด และสบปะรด การสญเสยดนจากการชะลางพงทลายในการปลกมนสำาปะหลงเฉลยตอปประมาณ 12 ตน/ไร ขณะทไดรบผลผลตหวมนสด 2.56 ตน/ไร ดงนน ทกๆ ตนของผลผลตมนสำาปะหลงจะ สญเสยดนแหงเกอบ 5 ตน ซงเปนอตราทสงมากๆ สำาหรบการชะลางพงทลายของดนทมความลาดชนเพยง 7%
![Page 5: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/5.jpg)
114 115
ในสภาพดนและภมอากาศของอำาเภอศรราชา การปลก มนสำาปะหลงเพอผลตหวทำาใหเกดการชะลางพงทลายทรนแรงมากกวาพชอนๆ เกอบทกชนด เปนเพราะวามนสำาปะหลงมพนทวางระหวางตนมาก และการเจรญเตบโตในชวงแรกชามาก ทำาใหมพนทผวดนจำานวนมากเปดโลงรบแรงกระทบจากฝนตกโดยตรงในชวง 2-3 เดอนแรกหลงปลก สวนพชอนๆ ทมระยะปลกชดกวาและเจรญเตบโตไดเรวกวาทำาใหทรงพมของพชเตบโตปกคลมดนทงหมดเรวกวา ซงจะปองกนการตกกระแทกของนำาฝน นอกจากน ฤดฝนทคอนขางสนทำาใหสามารถปลกพชอายสน เชน ขาวโพด ขาวฟาง และถวลสง ไดเพยง 1 ครงตอป และชวงระหวางทเกบเกยวผลผลตแลวผวดนยงมเศษพชและวชพชปกคลมปองกนดนไวเปนอยางด
ชนดพช จำานวนรอบของการปลก
ชวงแรก(22 เดอน)
ชวงท 2(28 เดอน)
รวม(50 เดอน)
เฉลย(ตน/ไร/ป)
มนสำาปะหลง(ผลตหว) 4 22.88 27.04 49.92 12.00
มนสำาปะหลง(พชอาหารสตว) 2 11.04 22.24 33.28 8.00
ขาวโพด 5 4.64 5.76 10.40 2.56
ขาวฟาง 5 6.88 7.36 14.24 3.36
ถวลสง 5 6.08 5.76 11.84 2.88
ถวเขยว 6 11.36 8.8 20.16 4.80
สบปะรด1) 2 4.96 3.36 8.32 1.92
ออย1) 2 - 15.04 - -
ตารางท 12.1 ปรมาณดนแหงทสญเสยไปจากการชะลางพงทลาย (ตน/ไร) จากการปลกพช 8 ชนด ในชวง 4 ป บนพนท ลาดชน 7% ทเปนดนรวนปนทราย ในอำาเภอศรราชา ประเทศไทย ในป 2532-2536
1) พชรอบท 2 เปนตอ ; ออยตอเฉพาะชวงท 2 ระยะเวลา 28 เดอน
การปลกมนสำาปะหลงเพอผลตหวจะทำาใหเกดการสญเสยดนจาการชะลางมากทสดในบรรดา
พช 8 ชนดททดสอบ
![Page 6: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/6.jpg)
116 117
ผลกระทบจากการเขตกรรมตางๆ ตอผลผลตมนสำาปะหลงและการชะลาง พงทลายของดน
1. การเตรยมดน วธการเตรยมดนตงแตการปลกพชแบบไมไถพรวน หรอเตรยมดนเฉพาะหลมปลก(ไถพรวนนอยทสด) จนถงการเตรยมดนอยางเตมทโดยใชไถจาน คราด และเครองยกรอง ลวนแตมผลอยางมากตอผลผลตมนสำาปะหลงและความรนแรงของการชะลางพงทลายของดน ผลจากการทดลอง 2 งานทดลองททำาในประเทศไทยดงแสดงในตารางท 12.2 ทอำาเภอศรราชาจงหวดชลบรพบวา วธการปลกโดยไมไถพรวนจะทำาใหระดบการชะลางพงทลายสงทสดเนองจากผวหนาดนจะถกกระทบโดยฝนหนกชวงตนฝน แตตรงขามกบทอำาเภอปลวกแดง จงหวดระยอง คอวธการปลกโดยไมไถพรวนจะทำาใหเกดการชะลางพงทลายตำาทสด และวธการปลกโดยการไถพรวนแบบดงเดมคอไถ 1 ครงและพรวนโดยไมมการยกรองและไมใสปยทำาใหเกดการชะลางพงทลายของดนทรนแรงในทง 2 พนท ซงทำาใหผลผลตมนสำาปะหลงตำาทสดดวย การใชปยเคมชวยลดการสญเสยดนประมาณ 42% ทอำาเภอศรราชา และประมาณ 32% ทอำาเภอปลวกแดง ถาการเตรยมดนโดยการไถพรวนวธการยกรองขวางแนวลาดชนรวมกบการใสปยเปนวธทไดผลดทสดในการลดการชะลางพงทลายของดน
วธการไถพรวนสญเสยดนแหง (ตน/ไร) ผลผลตมนสำาปะหลง (ตน/ไร)
ศรราชา(2530/31)
ปลวกแดง(2532/33)
ศรราชา(2530/31)
ปลวกแดง(2532/33)
ไมไถพรวน และใชปยเคม 8.00 1.76 4.64 2.72
ไถพรวนแบบดงเดม1), ไมยกรอง, และใชปยเคม 3.36 2.88 4.64 2.24
ไถพรวนแบบดงเดม ยกรองขวางแนวลาดชน และใชปยเคม 1.28 2.08 5.28 2.56
ไถพรวนแบบดงเดม ยกรองขน-ลงตามแนวลาดชน และใชปยเคม 3.84 3.20 4.64 2.56
ไถพรวนแบบดงเดม ไมยกรอง และไมใชปยเคม 5.76 4.16 3.52 1.92
ตารางท 12.2 ผลกระทบของวธการไถเตรยมดนและการใชปยเคมตอปรมาณการสญเสยดนเฉลยตอปจากการชะลางพงทลาย และผลผลตมนสำาปะหลงทปลกบนพนทลาดชน 5-8 % ทอำาเภอศรราชา จงหวดชลบร และอำาเภอปลวกแดง จงหวดระยอง ประเทศไทย
1)ไถพรวนแบบดงเดมคอการไถดวยไถผาน 3 ตามดวยการพรวนดวยไถผาน 7
![Page 7: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/7.jpg)
116 117
2. การปลกพชแนวขวางทางลาดชนปองกนการชะลาง (Contour hedgerows) ในบรรดาวธการปฏบตเพออนรกษดนและปองกนการชะลางพงทลาย วธการปลกพชยนตนเปนแนวขวางแนวลาดชนเพอลดความแรงของกระแสนำาทไหลบาลงมาเปนวธหนงทไดผลดมากทสด และสามารถทำาไดงายเพอลดการสญเสยดนจากการชะลางพงทลาย มการทดลอง 2 งานทดำาเนนการบนพนทลาดชน 5% ทสถานทดลองจาตเคอโตใกลกบเมอง มาลงในชวาตะวนออกของประเทศอนโดนเซย งานทดลองท 1 ดำาเนนการนาน 4 ปตงแตป 2530-2533 และงานทดลองท 2 ดำาเนนการนาน 5 ป ตงแตป 2534-2538 ผลการทดลองท 1 แสดงในตารางท 12.3 ชใหเหนวาวธการปลกหญาหรอพชยนตนตระกลถว 3 แถวเปนแนวแทรกทกๆ 6 แถวของมนสำาปะหลงทยกรองปลกขวางทางลาดชนไมเพมผลผลตมนสำาปะหลงในชวง 2-3 ปแรก แตพชตระกลถวยนตนไดแก กระถน (Leucaena leucocephala) และ แคฝรง(Gliricidia sepium) จะเพมผลผลตในปท 3 และโดยเฉพาะอยางยงใน ปท 4 แตในชวงปท 4 ผลผลตมนสำาปะหลงจากทกแปลงยอยจะมอาการเหมอนขาดธาต N ยกเวนในแปลงทมการปลกพชยนตนตระกลถว 2 แถวเปนแนวปองกน ซงมนสำาปะหลงจะมใบสเขยวเขมและแขงแรงเจรญเตบโตไดดกวา จงเปนทชดเจนวาการตดแตงพชยนตนตระกลถวและทงเศษพชทตดแตงออกไวคลมดนหรอคลกเคลาในดนจะชวยเพมปรมาณธาตอาหารพอสมควรโดยเฉพาะอยางยงไนโตรเจน
สญเสยดนแหง (ตน/ไร) ผลผลตมนสำาปะหลง (ตน/ไร)
30/31 31/32 32/33 33/34 30/31 31/32 32/33 33/34
ม+ข, รข, ไมม นป 15.68 7.20 3.36 3.04 3.36 4.48 3.52 2.88
ม+ข, รข, นป เปนหญาชาง 11.04 3.20 2.24 2.08 4.00 4.16 3.20 3.04
ม+ข, รข, นป เปนหญา Setaria 12.80 5.44 2.40 2.08 3.36 3.20 3.52 2.72
ม+ข, รข, นป เปน แคฝรง 14.56 6.24 2.88 1.28 3.20 2.88 4.00 4.00
ม+ข, รข, นป เปน กระถน 13.76 6.56 2.56 1.76 3.84 4.00 4.32 4.48
ม+ข, รข, แถบถวลสง 15.04 5.92 2.72 2.56 3.20 2.88 3.52 2.56
ม+ข, ไมทำา รข, นป เปน หญา Setaria 18.40 8.00 4.64 4.16 3.84 4.16 2.88 2.24
ม+ข, ไมทำา รข, แถบถวลสง 20.32 8.64 3.68 3.84 3.68 4.00 3.04 2.08
แปลงควบคม (ปลอยวางไมปลกพช) 35.84 19.04 9.92 - - - - -
ตารางท 12.3 ผลกระทบจากพช/การจดการดนตอการสญเสยดนแหงเนองจากการชะลาง และตอผลผลตหวมนสำาปะหลงในชวง ป 4 ปของการปลกบนพนทลาดชน 5% ทสถานทดลองจาตเคอโตใกลเมองมาลง ประเทศอนโดนเซย ป 2530/31 - 2533/34
ม+ข = มนสำาปะหลงแซมดวยขาวโพด; รข = ยกรองขวางแนวลาดชน; นป = พชแนวปองกนการชะลาง
วธการ
![Page 8: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/8.jpg)
118 119
ผลการทดลองยงแสดงใหเหนวา การปลกไมยนตนเปนแนวปองกนขวางทางลาดชนจะชวยลดการสญเสยดนจากการชะลางพงทลายในปท 2 และจะมประสทธภาพยงขนในสองปตอมา วธการปลกกระถน และแคฝรงเปนแนวปองกนจะมประสทธภาพดทสด รองมาคอวธการ ปลกหญา 2 แถวเปนแนวขวางทางลาดชน ขณะทการปลกถวลสงเปนแถบมประสทธภาพนอยกวาเลกนอย การปลกมนสำาปะหลงบนรองทขวางแนวลาดชนจะชวยลดการชะลางพงทลายเชนเดยวกน ขณะทการปลอยใหดนเปดโลงโดยไมมการปลกพชจะทำาใหสญเสยดนจากการชะลาง พงทลายสงทสด ผลจากการทดลองท 2 คลายคลงกบงานทดลองท 1 โดยในงานทดลองท 2 น แตละแปลงจะทดลองปลกพชแนวปองกนการชะลางพงทลายชนดตางๆ ไดแก หญาชาง แคฝรง (Gliricidia sepium) และ Flemingia macrophylla และไมมแนวพชปองกน บางแปลงใชวธการปลกไมยราพไรหนามหรอไมยราพเลอย (Mimosa envisa) คลมดน และวธการปลกถวลสงแซมมนสำาปะหลงทปลกบนรองทขวางแนวลาดชน โดยมทงการใสปยและไมใสปย และทำาการปลกพชแนวปองกนทกๆ 6 แถวของรองปลกทยกขวางทางลาดชนเชนเดยวกบการทดลองท 1 ในชวง 3 ปแรกการปลกพชเปนแนวปองกนจะลดผลผลตมนสำาปะหลงลง เพราะจะไปแทนพนทของมนสำาปะหลงบางสวนในแปลง แตในปท 4 และ 5 พชแนวปองกนจะเพมผลผลตมนสำาปะหลงเปนอยางมาก โดยจะชวยเพมธาตอาหารจากการเนาสลายของใบพชแนวปองกนทตดแตงทกป นอกจากน ในปท 2 พชแนวปองกนจะชวยลดปรมาณการสญเสยดนจากการชะลางพงทลายจากการทมการใชเศษใบทตดแตงคลมดนและลดความเรวของกระแสนำาไหล ซงทำาใหการสญเสยดนลดลงประมาณ 40% ในปท 4 และ 5 ดงนน การปลกพชยนตนตระกลถวเปนแนวปองกนอาจจะไมไดผลดในชวงปแรกๆ แตหลงจากมการตดแตงใบและใชเปนวสดคลมดนจะทำาใหเกดผลดในระยะยาว โดยจะชวยเพมผลผลตมนสำาปะหลงและลดการชะลาง พงทลายของดนไดสงมาก
การปลกมนสำาปะหลงในระหวางแถวพชแนวปองกนทเปน Leucaena leucocephala (ดานหลง) ไมเพยงแตจะเพมผลผลตแตจะลดการชะลางพงทลายอยางยงยน สงเกตตนทขาดธาต N ทปลกโดยไมมพชแนว
ปองกน (ดานหนา)
![Page 9: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/9.jpg)
118 119
3. วธการทางเขตกรรมอนๆ มการทดลองจำานวนมากททดสอบวธการทางเขตกรรมตางๆ วาวธการใดจะมประสทธภาพสงสดในการลดการชะลางพงทลายของ ดน วธการตางๆ เหลานไดแก การไมยกรอง การยกรองขวางทางลาดชน และการยกรองตามแนวทางลาดชน การใสและไมใสปยเคม การ เตรยมดนแบบตางๆ การปลกพชแซม การปลกพชระยะชด และการปลกพชชนดตางๆ ขวางทางลาดชนเปนแนวปองกน ตารางท 12.4 แสดงผลของการทดลองหนงททำาในสถาบนวจยพชกงรอนกวางส ในเมองนานนง มณฑลกวางสประเทศจน พบวาการปลกหญาแฝก (Vetiveria zizanioides) เปนแนวปองกนรวมกบการใชปยเคมเปนวธการทไดผลดทสดในการลดปญหาการชะลางพงทลายของดน การสญเสยดนลดลงจาก 3.2 ตน/ไร เปน 0.48 ตน/ไร และเพมผลผลตมนสำาปะหลงจาก 2.4 ตน/ไร เปน 3.68 ตน/ไร ในทำานองเดยวกน การปลกมนสำาปะหลงบนรองแนวขวางทางลาดชนหรอการปลกพชแซมดวย ถวลสงกใหผลดเชนกน วธการทใชปยเคมและการใชเศษพชของ ปอเทอง (Crotalaria juncea) ทปลกเปนพชแซมมาคลมแปลงกมประสทธภาพดในการลดการชะลางพงทลายและเพมผลผลตเชนกน
วธการ ผลผลตมนสำาปะหลง(ตน/ไร)
สญเสยดนแหง (ตน/ไร)
ไถ+พรวน, ไมยกรอง, ไมใสป ย 2.40 3.20
ไถ+พรวน, ไมยกรอง, ใสป ย 3.36 1.60
ไถ+พรวน, ยกรองขวางแนวลาดช น, ใสป ย 3.52 0.64
ไถ+พรวน, ไมยกรอง, ใสปย, ปลกถวลสงเปนพชแซม 3.68 0.96
ไถ+พรวน, ไมยกรอง, ใสปย, ปลกปอเทองเปนพชแซมเพอใชคลมดน 3.52 1.60
ไถอยางเด ยว, ไมยกรอง, ใสป ย 3.04 1.76
ไถอยางเดยว, ไมยกรอง, ใสปย; ปลกหญาแฝกเปนพชแนวปองกน 3.68 0.48
ตารางท 12.4 ผลกระทบจากการใชวธการเขตกรรมตางๆ ตอคาเฉลยของการสญเสยดนจากการชะลางพงทลาย และผลผลต หวมนสำาปะหลง ทปลกบนพนทลาดชน 12% ท สถาบนวจยพชกงรอนกวางส ป 2536-2538 (3ป)
การปลกมนสำาปะหลงโดยไมใสปย ( ดานหนา) ใหผลผลตตำาทสด และสญเสยดนจากการชะลางมากทสด ขณะทการปลกโดยใสปยและปลกหญาแฝกเปนพชแนวปองกนขวางทางลาดชน(ดานหลง)ใหผลผลตสงทสดและสญเสยดนนอยทสด
![Page 10: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/10.jpg)
120 121
ภาพท 12.3 แสดงผลการทดลองททำาในประเทศไทย พบวาการไมใสปยเคมทำาใหสญเสยดนจากการชะลางพงทลายสงมาก เพราะการเจรญเตบโตและตงตวไดชาของมนสำาปะหลง ซงเปนผลใหทรงพมของตนเตบโตคลมดนไดชา วธการทมประสทธภาพมากทสดในการลดปญหาการชะลางไดแก การปลกโดยไมไถพรวน การระเบดดนดาน และการยกรองปลกแนวขวางทางลาดชน เพราะปรมาณดนทสญเสยจะเทากบครงหนงของวธการไถเตรยมดนแบบดงเดมคอไถดวยผาน 3 สองครง และพรวนดวยผาน 7 หนงครงโดยไมยกรองปลก
ภาพท 12.3 ผลกระทบจากวธการจดการดนและพชตอปรมาณดนแหงทสญเสยสะสม จากการชะลางพงทลาย ทสถานทดลองศรราชา ประเทศไทย ในชวง 9 เดอน ของการเจรญเตบโตของมนสำาปะหลง ป 2531/32
การปลกมนสำาปะหลงโดยไมใสปย (ภาพบนดานหนา) เปนผลใหการสญเสยดนจากการชะลางสงสด ขณะทการยกรองปลกขวางทางลาดชน (ภาพลางดานหนา) ทำาใหการสญเสยดนจากการชะลางนอยกวาการยกรองปลกตามแนวสง-ตำาอยางมาก(ดานหลง)
ไมใสปย
ยกรองตามแนวลาดชน
ดนแ
หงสะ
สมสญ
เสย(
ตน/ไร
)
ไมยกรอง
ไมไถพรวนยกรองขวางแนวลาดช น
พค ม ย กค สค กย ตค พย ธค มค กพ ม ค เมย พค
3.2
2.4
1.6
0.8
0
ไถระเบดดนดาน
เดอน
![Page 11: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/11.jpg)
120 121
การทดลองเรองการปองกนการชะลางพงทลายของดนทกครงจะดำาเนนการตดตอกน 2-3 ป ในพนทเดมและวธการเดม หลงจากนนบางวธการจะถกคดออกและเพมวธการใหมเขามาทดสอบ แตในประเทศเวยดนามใต ทศนยวจยการเกษตรฮงลอค เมองดองไน ไดมการทดสอบซำาวธการเดมเปนเวลา 16 ปตอเนองตงแตป 2540-2555 ตารางท 12.5 แสดงผลการทดลองในระยะเวลา 16 ป พบวา วธการปลกพชแซมและการปลกพชแนวปองกนจะเพมผลผลตมนสำาปะหลงจากการทเศษพชและใบทตดแตงออกสลายตวเปนการเพมอนทรยวตถและธาตอาหาร การปลกพชแซมดวยถวลสงและการปลกพชแนวปองกนดวยกระถนเปนวธการทมประสทธภาพมากทสดในการเพมผลผลต ขณะทการใชหญาแฝกจะใหผลดมากทสดในการลดปญหาการชะลางพงทลายของดน รองมาคอการปลกพชแนวปองกนดวยกระถน หรอแคฝรง
ตารางท 12.5 ผลกระทบของวธการจดการดนและพชตอผลผลตมนสำาปะหลงและปรมาณสญเสยดนจากการชะลางพงทลาย และรายรบและรายไดสทธของการปลกมนสำาปะหลงพนธ SM 937 -26 ในชวง 16 ป ตอเนองบนพนทลาดชน 11% ทศนยวจยการเกษตรฮงลอค เมองดองไน ทางใตของประเทศเวยดนาม ป 2555/56
วธการ1) สญเสยดนแหง (ตน/ไร)
ปรมาณแปง(%)
นน.สดของเศษพชแซม(ตน/ไร)
รายได ตนทนการผลต รายไดสทธ
(‘000 ดอง3)/ไร)
มนสำาปะหลงพชเดยว 6.08 3.84 25 - 3,773 2,258 1,515
มน+ถวเขยว ปส 4.96 4.32 26 0.27 4,363 2,866 1,495
มน+ถวลสง2) พซ 4.00 4.64 27 0.50 5,326 3,026 2,300
มน+หญาแฝก นป 1.92 4.48 27 1.63 4,480 2,450 2,030
มน+กระถน นป 2.72 4.64 27 1.54 4,616 2,450 2,166
มน+แคฝรง นป 2.88 4.48 27 1.14 4,400 2,450 1,950
1) ปส = พชปยสด; พซ = พชแซม; นป = ปลกพชแนวปองกน 2) ผลผลตถวลสง = 40.8 กก. ฝกแหง/ไร3) ดอง = เวยดนามดอง
ผลผลตมนสำาปะหลง(ตน/ไร)
![Page 12: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/12.jpg)
122 123
พชทปลกเปนแนวปองกนทง 3 ชนด ไมมประสทธภาพในการปองกนการชะลางพงทลายในชวงปแรกทเรมปลก แตจะเพมประสทธภาพขนเรอยๆ หลงจากเวลาผานไป และในปท 5 เปนตนไปการสญเสยดนลดปรมาณเพยง 20-50 % เมอเปรยบเทยบกบแปลงทไมมพชแนวปองกน หญาแฝก เปนวธการทมประสทธภาพดทสดในการลดการชะลางพงทลายของดน รองมาคอการใชกระถนและแคฝรงเปนพชแนวปองกน เนองจากวาเมลดของหญาแฝกจะเปนหมน ดงนน การขยายพนธจงตองใชการแยกหนอ แตขอไดเปรยบกคอหญาแฝกไมขยายพนธโดยเมลดจงไมมปญหาทจะมาเปนวชพช พชแนวปองกนทง 3 ชนดเพมผลผลตมนสำาปะหลงประมาณ 10-20 % โดยกระถนมประสทธภาพดทสด ซงผลการทดลองนคลายคลงกบผล จากระบบการปลกพชบนพนทระหวางแถวไมยนตน (alley cropping) ในบทท 11ซงในการทดลองดงกลาววธการปลกไมยนตน ไดแกกระถน และ แคฝรง ทสถาบนวจยการเกษตรฮงลอค ใหผลผลตสงสดและรายไดสทธสงสด และในการทดลองอกงานหนงคอการใชหญาอะตราต ม (Paspalum atratum) ซงสามารถขยายพนธไดทงเมลดและแยกหนอและสามารถใชเปนอาหารสตวไดด จะมประสทธภาพในการลดการชะลางพงทลายเกอบเทาหญาแฝกนอกจากน ไมพมตระกลถว Tephrosia candida มกจะใชเปนพชแนวปองกนในเวยดนามเหนอเพอปรบปรงดนและมประสทธภาพในการเปนพชแนวปองกนไดเชนกน พชชนดนเตบโตไดดในเขตอบอน เชน เวยดนามเหนอ และจนตอนใต
การสงเสรมการยอมรบวธการอนรกษดน วธการเขตกรรมและวธการปฏบตเพออนรกษดนหลายวธทสามารถลดการสญเสยดนจากการชะลางพงทลายและอาจจะชวยเพมผลผลตดวย ไดแก
![Page 13: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/13.jpg)
122 123
• ปลกมนสำาปะหลงระยะชด (ทอตราปลกมากกวา 1,600 ตน/ไร)
• ใสปยเคมหรอปยคอก ปลกพชแนวปองกนขวางทางลาดชน เชนหญาบางชนด หรอไมพมตระกลถว
• ไถพรวนและยกรองตามแนวขวางทางลาดชน ใชวสดคลมดน และการปลกพชแซมดวยถวลสง แตงโม หรอ สคอวช
อยางไรกตาม วธการตางๆ เหลานจะมทงขอดและขอดอยบางประการ บางวธจะมประสทธภาพมากในการลดการชะลางพงทลายแตกอาจจะลดผลผลตมนสำาปะหลงดวย และบางวธการมคาใชจายสงหรอใชแรงงานมากในการจดทำาหรอการดแลรกษา ตารางท 12.6 แสดงขอดและขอเสยทสำาคญของวธการปฏบตตางๆ ในการอนรกษดน
เกษตรกรจากหมบานหนงประเมนศกยภาพของแตละวธการทจะลดการชะลางพงทลายกอนจดทำา
แปลงทดสอบแบบมสวนรวมบนพนทตนเอง
เจาหนาทสงเสรมจะชวยเกษตรกรในการจดทำาแปลงทดสอบในไรของตนเองหลงจากทไดอภปรายและคดเลอกวธการทเหมาะสมทสด
เมอเกษตรกรจดทำาแปลงทดสอบวธการควบคมการชะลางพงทลายบนพนทตนเอง และเหนผลวาบางวธการไดชวยลด
การชะลางพงทลายลงจะยอมรบวธการเหลานน เชน การปลกหญาแฝกเปนพชแนวปองกนในแปลงผลตของตนเอง
![Page 14: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/14.jpg)
124 125
วธปฏบตในการปองกน
การชะลางพงทลายของดน
การควบคม
การชะลางพงทลาย
การเกดพนทราบเปนชน
ผลกระทบ ตอผลผลต มนสำาปะหลง
ความตองการใชแรงงาน คาใชจาย ประโยชน
ระยะยาว ขอจำากดทสำาคญ
ไถพรวนนอยทสด หรอไมไถพรวน ++ - - + - - + ดนอดแนน, วชพช
คลมดน (วสดคลมจากทอน) ++++ - ++ +++ + ++ การจดหาวสดคลม
ดน, การขนยาย
คลมดน (วสดคลมผลตในแปลง)) +++ - ++ ++ + ++ แขงขนแยงนำาและ
อาหาร
ไถตามแนวขวางทางลาดชน +++ + + + + ++
ยกรองตามแนวขวางทางลาดชน +++ + ++ ++ ++ + ไมเหมาะสมกบพนท
ลาดชนสง
ไมยนตนตระกลถวเปนแนวปองกน ++ ++ + +++ + +++ 1) ไดผลชา
ปลกหญาเปนแถบ(ตดและขนยายออกไปใช) ++ ++ - - +++ + +++ 1)
แขงขนแยงนำาและอาหาร, การดแล
รกษา
หญาแฝกเปนแนวปองกน +++ +++ + + + +++ การจดหาหนอพนธ
แถบหญาธรรมชาต ++ ++ - + - ++ คาดแลรกษาสง
ปลกพชคลมดน (วสดคลมมชวต) ++ - - - - +++ ++ + แขงขนรนแรง
ใสปยคอก หรอปยเคม ++++ - +++ + +++ +++ คาใชจายสง
ปลกพชแซม ++ - - ++ ++ +++ ใชแรงงานมาก
ปลกระยะชด +++ - + + + ++
ตารางท 12.6 ผลกระทบจากวธปฏบตในการจดการดนและพชตอการชะลางพงทลายและผลผลต การใชแรงงานและคาใชจาย และผลประโยชนในระยะยาวตอระบบการผลตทมนสำาปะหลงเปนพชหลก
+ = มประสทธภาพ, เปนผล บวก หรอ สง- = ไมมประสทธภาพ, เปนผลลบ หรอ ตำา1) = มคณคาเพมในดานการใชเปนอาหารสตว, เปนทอนไม หรอไมฟน
![Page 15: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/15.jpg)
124 125
เนองจากวธการปฏบตเพอการอนรกษเกอบทกวธจะมขอ ไดเปรยบและเสยเปรยบ จงจำาเปนตองยอมเสยบางสงบางอยางไปเพอใหไดสงทเหนวาสำาคญกวา วธการทดทสดสำาหรบเกษตรกรคอ วธทเกษตรกรทำาการทดลองดวยตวเองตามสภาพความเหมาะสมกบพนทของเกษตรกรแตละคนโดยเฉพาะ ดงนน จงควรสนบสนนใหเกษตรกรจดทำาแปลงทดสอบวธการปองกนการชะลางพงทลายอยางงายๆ บนพนทของตนเอง โดยใหคำาปรกษาแนะนำาจากนกวจยและเจาหนาท สงเสรมการเกษตร เพอทจะวดผลเปรยบเทยบวาวธการใดทประสทธภาพสงสดสำาหรบพนทของตนเอง ซงวธกรณเรยกวาการทำาแปลงทดสอบอยางมสวนรวมของเกษตรกร
โดยทวไป จากการทำาแปลงทดสอบแบบเกษตรกรมสวน รวมเปนแปลงเลกๆ บนพนททมความลาดเทสมำาเสมอพบวา การ จดทำาแนวปองกนโดยใชหญาแฝกจะเปนวธทมประสทธภาพสงสดในการลดการสญเสยดนจากการชะลางพงทลาย แตเมอขยายขนาดแปลงทดสอบใหญขนในแปลงการผลต ผลทไดมกจะนาผดหวง ในสภาพภมประเทศทพนทเปนลกคลนปรมาณนำาไหลบาจำานวนมากอาจจะสะสมรวมกนไหลเปนรองลงตามความลาดเทตามทางระบายนำาตามธรรมชาต ความแรงของกระแสนำาจะชะลางแถวของหญาแฝกทเพงปลกใหมตามแนวขวางทางลาดชนตดกบทางนำาไหล และอาจเปนผลใหเกดรองนำาจากการชะลางพงทลาย การซอมแซมปดกนรองนำาเหลานโดยการใชถงทรายหรอวสดปดกนอนๆ ขวางรองนำามกจะไมไดผล เพราะสงปดกนจะถกกระแสนำาชะลางออกไปดวย
การตอกสลกยดถงดนทวางขวางรองนำาจากการชะลางพงทลาย ตอมาจะดกเกบตะกอนดนดานบนของแนวถงดนมากพอทจะปลก
หญาแฝกแนวปองกนไดในเวลาไมนานนก ซงจะดกเกบตะกอนดนไดมากขนจนเกดเปนทราบเปนชนทจะชวยลดความเรวของกระแสนำา
ไหลและถมทบรองนำา
![Page 16: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/16.jpg)
126 127
ภาพท 12.4 วธการทงายและไดผลดในการซอมรองนำาโดยการวางถงทรายขวางรองนำา และปลกหญาแฝกบนตะกอนดนทสะสม เหนอแนวปองกน
หญาแฝกแนวปองกนทถกชะลางโดยกระแสนำาในรองนำาตามธรรมชาต
ถงทราย หรอถงดน
ตะกอนดน
ตะกอนดน
ชนทราบยกสงขน
กระแสนำาไหล
ถงทราย หรอถงดนกระแสนำาไหล
หลกไมตอกยดลงดนเพอกนคำาถงทรายใหอยกบท
หญาแฝกปลกใหมบนตะกอนดนทสะสมบรเวณเหนอถงทราย
หญาแฝกตงตวใหมขวางรองนำา
ถงทรายจะยอยสลายและกลมกลนจนมองไมเหนเมอ
เวลาผานไป
หลกไมทแขงแรงเพอคำาแนวถงทราย
![Page 17: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/17.jpg)
126 127
เมอ 2-3 ป ทผานมาเกษตรกรและเจาหนาทสงเสรมไดทำาการทดลองวธการทจะลดความแรงของกระแสนำาในรองนำา พบวาวธการทมประสทธภาพสงสดคอการใชทรายบรรจในถงปยวางขวางปองกนตามแนวหญาแฝกแตใหถงทรายอยตำากวาเลกนอย ตอกหลกไมไผดานหลงของถงทรายเพอคำาแนวถงทรายไว (ภาพท 12.4) เมอตะกอนดนจากการชะลางไหลมาสะสมในรองนำาเหนอบรเวณถงทรายกสามารถปลกหญาแฝกบนดนตะกอนซงมความชนและความอดมสมบรณ และเมอหญาแฝกเจรญเตบโตตงตวไดและเปนแนวตอเนองกบแนวเดมจะชวยลดความเรวของกระแสนำา และเปนผลใหดนมาตกตะกอนสะสมในรองนำาบรเวณเหนอแนวหญาแฝก
ดวยวธการน จะทำาใหมวชพชงอกขนในทองรองนำา ซงจะปองกนไมใหเกดการชะลางตอไปอก และตอไปเมอมการไถพรวนดนตามแนวขวางทางลาดชนขนานไปตามแนวพชปองกน รองนำาเหลานจะถกไถพรวนกลบรองจนสมำาเสมอตามเดม และพชแนวปองกนจะปองกนไมใหเกดรองนำาขนมาอก (ภาพท 12.4) ในบางพนทของประเทศไทย การใชถงทรายและการปลกหญาแฝกเปนแนวปองกนขวางรองนำาทำาใหเกดชนดนสะสมเปนทราบเปนชนไดสงถง 1 เมตรภายใน 2 ป การปรบปรงวธแกไขระบบการทำาพชแนวปองกนในพนทเชนนทำาใหเพมประสทธภาพไดอยางเหนไดชดภายใตสภาพพนทจรงในไร
![Page 18: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/18.jpg)
128 129
โดยสรปแลว มขอสงเกตและคำาแนะนำา ดงน
• มนสำาปะหลงสามารถทำาใหเกดการชะลางพงทลายของดนไดเมอปลกในพนทลาดชนแมวาจะลาดชนเพยงเลกนอย เพราะวามนสำาปะหลงตองใชระยะปลกทหางและการเจรญเตบโตชวงแรกคอนขางชา ทำาใหพนทหนาดนสวนใหญเปดโลงรบแรงกระทบจากนำาฝนโดยตรง
• มนสำาปะหลงมกจะปลกในดนทรายเนอโปรงเบามอนทรยวตถตำา ทำาใหดนมความคงทนในการจบยดรวมตวกนตำา ดงนนจงงายตอการชะลางพงทลาย
• เพอปองกนการชะลางพงทลายและดนเสอมโทรม ควรปลก มนสำาปะหลงบนพนทราบเรยบมากทสดเทาทจะหาได และใชพนธทมความแขงแรงเจรญเตบโตเรวในชวงแรก
• ใชปยเคมทมสดสวนธาต N P และ K ทสมดล ในอตราทถกตอง ในเวลาทเหมาะสมและดวยวธการใสทถกตอง เปนวธการหนงทดทสดในการลดการชะลางพงทลายของดน
• ลดการไถเตรยมดนลงใหนอยทสดแคจำาเปนสำาหรบการปกทอนพนธเทานน โดยปกทอนพนธผานวสดคลมพวกหญาทถางออก ทงวชพชหรอเศษซากพชไวบนแปลง และแนะนำาใหใชไถระเบดดนดานแทนไถจาน
• ปลกมนสำาปะหลงโดยใชระยะปลกแคบลง (80x80 ซม.) จะชวยใหทรงพมโตปดคลมพนดนไดเรวขน และลดการชะลางพงทลายของดน
• ปลกมนสำาปะหลงบนรองทยกตามแนวขวางทางลาดชน แทนการปลกบนรองตามแนวลาดชน ซงจะชวยลดปญหาการชะลางพงทลายไดมากถาพนทไมลาดชนจนมากเกนไปและปรมาณฝนไมมาก แตใน
![Page 19: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/19.jpg)
128 129
พนทลาดชนสงและมฝนชกนำาทมากเกนไปจะไปสะสมอยหลงรอง ซงอาจทำาใหรองแตกทำาใหเกดรองนำาและการชะลางพงทลายทรนแรง
• การปลกหญาแฝกเปนพชแนวปองกนเปนวธการทไดผลดทสดเสมอในการลดปญหาการชะลางพงทลาย โดยการดกเกบตะกอนดนไวทำาใหกระแสนำาไหลชาลง การตดแตงหญาแฝกกอนปลก มนสำาปะหลงกจะชวยใหมวสดคลมดน เมอเวลาผานไปตะกอนดนมการสะสมมากพอบรเวณเหนอแนวหญาแฝกจะเกดทราบเปนชนตามธรรมชาต ซงจะลดความลาดชนลง ดงนน จงชวยหยดความเรวของกระแสนำาไหลบาได
• ถาไมสามารถหากลาหญาแฝกไดหรอราคาสงเกนไปสำาหรบการปลกในพนทใหญๆ เกษตรกรสามารถปลกพชแนวปองกนโดยใชหญาอะตราต ม (Paspalum atratum) ซงจะไมแขงขนแยงอาหารจากมนสำาปะหลงและสามารถตดไปใชเลยงสตวได ในเขตอบอน การใช Tephrosia candida เปนพชแนวปองกนกไดผลดเชนกน พชทงสองชนดนสามารถปลกจากเมลดได
• หญาอนๆ ทเปนพชแนวปองกน เชนหญากนน (Panicum maximum), หญารซ (Brachiaria ruziziensis) หญาชาง (Brachiaria brizantha) จะแขงขนกบมนสำาปะหลงมากเกนไป และจะทำาใหผลผลตมนสำาปะหลงทปลกขางๆ ลดลงอยางมาก
• การปลกไมพมยนตนตระกลถวหรอไมยนตนอนๆ เปนแนวปองกน เชน กระถน (Leucaena leucocephala), แคฝรง (Gliricidia sepium) และ Flemingia macrophylla จะชวยลดการชะลางพงทลายโดยการตดแตงกงใบคลมดนระหวางตนมนสำาปะหลง กงใบเหลานจะชวยเพมธาตอาหารและอนทรยวตถเพอปรบปรง
![Page 20: บทที่ 12 - agriman.doae.go.th 12.pdf · พืชล้มลุกจำานวนหลายแถวลดหลั่นกันจะทำาให้เกิดการชะล้างพังทลาย](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022041416/5e1bc793fc0d2d056026624b/html5/thumbnails/20.jpg)
130 PB
โครงสรางดน การระบายนำาภายในดน และการเจรญเตบโตของพชและผลผลต
• การปลกพชโตเรวแตอายสนแซมมนสำาปะหลง เชนถวลสง ถวพม ถวเขยว ถวเหลอง ฟกทอง สคอวช แตงโม ขาวไร หรอขาวโพด จะชวยใหมทรงพมปกคลมดนทบรเวณชองวางระหวางแถว มนสำาปะหลง และชวยลดการชะลางพงทลายได
• รองนำาทเกดขนจากการไหลบาของนำาสามารถซอมแซมไดโดยใชถงปยบรรจทรายวางขวางทางนำา และตอกหลกไมไผคำาถงทรายไว เมอดนตะกอนจากการชะลางสะสมเตมดานบนของถงทราย ทำาการปลกหญาแฝก ตามแนวขวางทางลาดชนบนกองตะกอนดนน เมอเวลาผานไปดนตะกอนจะสะสมบรเวณหนาแนวหญาแฝกเกดทราบเปนชนหรอเทอเรช ดงนน จงชวยลดความเรวของกระแสนำาไหลและถมกลบรองนำา