2

บทท 2 หลกการและทฤษฏทเกยวของ

2.1 ระบบจายน าประปาภายในอาคาร

ระบบจายนาประปาภายในอาคารสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภทใหญ ๆ คอ 2.1.1 ระบบจายน าประปาขน (Up feed Distribution System) ระบบจายน าประปาขน หมายถง ระบบการจายน าภายในอาคาร ซงท าการจายน าใหแก

เครองสขภณฑและอปกรณตางๆ ในขณะททอจายน าเดนจากชนลางขนไปตามความสงของอาคารในกรณของบานพกอาศยทวไป ซงมความสงเพยง 2 ชน ความดนจากทอเมนของการประปาแตเพยงอยางเดยวควรจะเพยงพอแลว เพราะตามมาตรฐานของการประปาแลว ความดนในเสนทอ ณ ต าแหนงใดๆ จะตองไมนอยกวา 2 บาร ซงกเพยงพอส าหรบการจายน าใหกบอาคารไดสงถง 3 ชน ในกรณทความดนในบางพนทต ากวามาตรฐานผอยอาศยกจ าเปนทจะตองใชชดเครองสบน า (Booster Pumping Set) ชวยเสรมความดนในเสนทอ ส าหรบอาคารทมหลายชน ระบบจายขนอาจจะมลกษณะดงรปท 2.1 ระบบดงกลาวประกอบดวยเครองสบน าซงดดน าจากถงเกบน าแลวอดเขาไปภายในถงความดน (Pneumatic or Pressure Tank) จนกระทงระดบน าภายในถงความดนสงถงระดบทตองการ สวนเครองอดอากาศ (Air Compressor)ซงมไดแสดงอยในรปจะอดอากาศเขาไปในถงความดนจนกระทงมความดนตามตองการ และเพยงพอแกการจายน าขนไปยงชนตางๆ ของอาคาร ในรปแสดงถงอาคารทม 8 ชน และระบบทอประกอบดวยทอดง(riser) เพยง 5 ทอ ระบบทใชกบถงอดความดนในการเพมแรงดนใหเสนทอน เหมาะส าหรบอาคารขนาดปานกลาง ซงมความสงไมเกน 10 ชน และพนทใชงานไมมากกวา 10,000 ตารางเมตร เทานน ส าหรบอาคารทมความสงมากกวาน ควรจะใชระบบถงเกบน าสง เพราะจะชวยประหยดพลงงานและคาใชจายอนๆ ไดมากกวา อกประการหนงส าหรบอาคารขนาดใหญทมความตองการน ามาก ระบบถงความดนจะมถงความดนทมขนาดใหญเกนกวาความเหมาะสมทางดานปฏบต

2.1.2 ระบบจายน าประปาลง (Down feed Distribution System) ระบบจายน าลง หมายถง ระบบการจายน าภายในอาคาร ซงท าการจายน าใหแกเครองสขภณฑและอปกรณตางๆ โดยเรมจากชนบนสด ลงมาจนถงชนลาง ระบบดงกลาวน แสดงอยในรปท 2.2 ประกอบดวยถงเกบน าตงอยบนชนหลงคา (Roof Tank) ถงเกบน าสงน อาจจะสรางดวยคอนกรต เหลก หรอไฟเบอรกลาส ระบบน เหมาะส าหรบอาคารขนาดตงแตขนาดยอมไปจนถงขนาดใหญๆ ซงมความสงตงแต 4 ชนขนไป ในรปแสดงถงระบบการจายน าส าหรบอาคาร 30 ชน

3

เครองสบน าทระดบพนจะสบน าขนไปเกบไวบนถงสง พรอมทจะจายใหกบเครองสขภณฑไดทนท โดยปรกตถงเกบน าจะแบงออกเปน 2 สวน เพอทจะสามารถท าความสะอาดไดทละสวน โดยทอาคารยงคงมน าใชอยเสมอ เครองสบน าจะท างานโดยการควบคมขอองสวตซลกลอย (Float switch) หรอสวตซอนๆ เมอระดบน าภายในถงลดลงถงระดบน าทตงไว สวตซจะควบคมใหเครองสบน าท างาน จนกระทงระดบน าภายในถงสงถงระดบทตองการจงจะหยด โดยปกตระบบการจายน าจะใชเครองสบน าสองเครอง โดยมเครองสบน าเปนเครองส ารองอยหนงเครอง และจะใหเครองสบน าทงสองท างานสลบกน เพอใหมอายการใชงานนาน สวนถงเกบน าสงจะมสวนหนงเกบน าส ารองเอาไวเพอการดบเพลง ซงควรจะมปรมาณไมนอยกวา 15 ลกบาศกเมตร ขนาดของถงเกบน าทงบนชนหลงคาและใตดนรวมกนแลวควรมปรมาณน าเพยงพอแกการใชสอยอยางนอย 6 ชวโมง อาคารทมความสงมาก แรงดนน าในเสนทอทชนลางๆจะสงเกนไป ซงจะทาใหวาลวสกหรอเรวเครองสขภณฑเสยหายไดงาย และตองใชวาลวททนความดนสง ดงนนจงตองตดตงวาลวลดความดน (Pressure Reducing Valve) ททอแยกตามชนตางๆ โดยปกตไมควรทจะใหความดนในเสนทอทจายใหเครองสขภณฑสงเกน 4 บาร หรออาจจะใชวาลวลดความดนประมาณทกๆ 10 ชน กได

2.1.3 ระบบจายน าประปาสองทาง (Dual Distribution System) ระบบจายน าประปาสองทาง หมายถง ระบบจายน าประปาทมทงแบบจายขนและแบบจายลงแสดงดงรปท 2.3 โดยสามารถท าหนาทจายน าประปาแบบใดแบบหนงได ขนอยกบผอาศยจะเลอกใช ขอดของระบบน คอ สามารถรบน าทจายจากทอน าประปาประธานหรอระบบสบนาโดยตรงจากชนลางได หรอสามารถรบน าประปาทจายจากถงเกบน าบนหลงคาได เชน บางเวลาน าประปาจากทอประปาประธานเกดหยดไหลผอยอาศยเพยงแตเปดวาลวใหน าจากถงเกบน าบนชนหลงคาจายลงไปทวอาคารไดทนท โดยปราศจากการขาดแคลนน าใชในอาคาร ส าหรบขอเสยของระบบคอ จาเปนตองมการตดตงทอประปายาวขนกวาปกต ซงขนอยกบขนาดของอาคารดวย

4

รปท 2.1 ระบบจายน าประปาขน

5

รปท 2.2 ระบบจายน าประปาลง

6

รปท 2.3 ระบบจายน าประปา 2 ทาง

7

2.2 ระบบทอประปาภายในอาคาร

ระบบทอประปาภายในอาคาร จ าเปนตองออกแบบโดยวศวกรทมความช านาญเกยวกบระบบทอ เพอสามารถชวยประหยดทอ คอพยายามเดนทอโดยใชความยาวทอทสนทสด มการเลยวคดไปมานอยทสด ต าแหนงของทอประปาควรอยบรเวณทสามารถเขาไปบ ารงรกษาและซอมแซมไดงาย ในการเดนทอโดยสถาปนกตองการใหทอทเดนภายในอาคาร ซอนอยภายในก าแพง และอยเหนอเพดาน เพอความสวยงาม แตทงน ทงนนตองไมไปกระทบโครงสรางของอาคารดวย เชน เดนทอขนาดใหญผานทะลคานของบรเวณทรบน าหนกมากๆ

2.2.1 การออกแบบระบบทอประปา การออกแบบระบบทอประปาเปนขนตอนทส าคญมาก เพราะจ าเปนตองค านวณออกแบบ

ใหน าประปาทไหลภายในทอประปาภายในอาคาร มปรมาณทเพยงพอกบความตองการของผอยอาศยภายในอาคารนนๆ และยงตองมระดบความดนน าทเหมาะสม การออกแบบระบบทอประปาภายในอาคารไดอยางถกตองจ าเปนตองท าความเขาใจแบบอาคารทางสถาปตยกรรมเปนอยางด และจ าเปนตองปรกษากบสถาปนกเกยวกบรายละเอยดของแบบอาคารเพอวางแนวทอในต าแหนงทเหมาะสมมากทสด ซงขนตอนการเดนทอภายในอาคารเปนดงน

1. ศกษาและท าความเขาใจแบบสถาปตยกรรมใหชดเจน 2. นดประชมกบสถาปนก เพอใหแนใจวาเขาใจแบบไดถกตอง และถามค าถามทยงสงสย

อย เชน ชองทอส าหรบระบบสขาภบาลอยทไหน มขนาดกวางยาวของชองทอเทาไหร มถงเกบน าประปาทชนลางและบนชนดาดฟาหรอไมเปน

3. ท าการรางแนวทอประปาลงไปในแบบสถาปตยกรรม 4. ท าการออกแบบเดนทอประปาของแตละหองนาชนดตางๆ ในรปแบบแปลน 5. ท าการวาดรปการเดนทอประปาของแตละหองนาในรปไอโซเมตรก

(ISOMETRIC)เพอใหสามารถเหนภาพการเดนทอไดชดเจนยงขน พรอมอปกรณอนๆ เชน วาลวชนดตางๆ ของอตางๆเปนตน

6. ค านวณออกแบบขนาดทอประปาแตละเสนทอ โดยควรมขนาดทอประปาทใชใหญพอทจะจายน าใหกบอาคาร ดวยปรมาณตามความตองการน าสงสด และมความเรวของน าไหลภายในทอไมเกน 3 เมตรตอวนาท แตตองมขนาดทอประปาไมเลกกวา 15 มลลเมตร (1/2 น ว)

2.2.2 คาหนวยสขภณฑ (Fixture Units) ส าหรบทอประปา วธน สรางโดย Roy B.Hunter ซงพจารณาถงปจจยดงตอไปน

1. ระยะเวลาของการใชเครองสขภณฑแตละชด เชน ใชเวลากวนาทตอการเปดกอกน าซกผา 2. จ านวนครงในการใชเครองสขภณฑ เชน พจารณาใชอางลางมอกครงในแตละวน

8

3. อตราการไหลของน าประปาจากเครองสขภณฑแตละชด เชน มปรมาณน าประปาไหลออกจากกอกรดน าสนามหญากลตรตอวนาท 4. ปรมาณนทงหมดตอการใชเครองสขภณฑแตละชดใน 1 ครง เชน มปรมาณน าประปาทถกใชไป ส าหรบการลางมอแตละครงกลตร

Hunter ไดพฒนาขอมลเหลาน ออกมาเปนความสมพนธระหวาง จ านวนเครองสขภณฑกบปรมาณน าใชสงสดทตองการ ซงผลออกมามปรมาณน าใชส าหรบอาคารมากเกนไป ท าใหไมเปนการประหยดส าหรบการน าน าไปใชในการออกแบบระบบทอประปาของอาคาร ดงนน Hunter ไดพฒนาออกมาเปนหนวยสขภณฑดงตารางท 2.1 ซงไดพจารณาวาเครองสขภณฑไดถกใชพรอมกนทงอาคารโดยไดแสดงคาความสมพนธระหวาง คาหนวยสขภณฑกบอตราความตองการน าสงสดทนาจะเปนไปได ดงตาราง 2.2 ซงเปนคาทใชออกแบบระบบประปาตอไป

ตารางท 2.1 ความตองการน าประปาคดเปนหนวยสขภณฑ

ประเภทของเครองสขภณฑ

สถานทใช ชนดของเครองควบคม หนวยสขภณฑ

สวม สาธารณะ ประตน าลาง 10

สวนบคคล ประตน าลาง 6.0 ถงน าลาง 2.2

ทปสสาวะ สาธารณะ ประตน าลางขนาด 25 มม. 10 ประตน าลางขนาด 20 มม. 5.0

ถงน าลาง 3.0 อางลางมอ สาธารณะ กอกน า 1.5 อางอาบน า สาธารณะ กอกน า 3.0 ฝกบว สาธารณะ ประตกอกน า 3.0

อางซกลาง ส านกงานและอนๆ กอกน า 2.25 อางลางชาม โรงแรมภตตาคาร กอกน า 3.0 อางลางมอ สวนบคคล กอกน า 0.5 อางอาบน า สวนบคคล กอกน า 2.0 ฝกบว สวนบคคล ประตกอกน า 1.0

อางลางชาม สวนบคคล กอกน า 1.0 อางซกผา สวนบคคล กอกน า 2.0

9

ตารางท 2.2 อตราความตองการน าสงสด (Hunter’s Curve) ปรมาณการใชน าส าหรบถงน าลาง ปรมาณการใชส าหรบประตน าลาง

จ านวน (หนวยสขภณฑ)

ความตองการน า (แกลลอนตอนาท)

จ านวน (หนวยสขภณฑ)

ความตองการน า (แกลลอนตอนาท)

1 3.0 - -

2 5.0 - -

3 6.5 - -

4 8.0 - -

5 9.4 5 15.0

6 10.7 6 17.4

7 11.8 7 19.8

8 12.8 8 22.2

9 13.7 9 24.6

10 14.6 10 27.0

11 15.4 11 27.8

12 16.0 12 28.6

13 16.5 13 29.4

14 17.0 14 30.2

15 17.5 15 31.0

16 18.0 16 31.8

17 18.4 17 32.6

18 18.8 18 33.4

19 19.2 19 34.2

20 19.6 20 35.0

25 21.5 25 38.0

30 23.3 30 42.0

35 24.9 35 44.0

40 26.3 40 46.0

45 27.7 45 48.0

50 29.1 50 50.0

60 32.0 60 54.0

70 35.0 70 58.0

80 38.0 80 61.2

10

ตารางท 2.2 อตราความตองการน าสงสด (Hunter’s Curve) (ตอ) ปรมาณการใชน าส าหรบถงน าลาง ปรมาณการใชส าหรบประตน าลาง

จ านวน (หนวยสขภณฑ)

ความตองการน า (แกลลอนตอนาท)

จ านวน (หนวยสขภณฑ)

ความตองการน า (แกลลอนตอนาท)

90 41.0 90 64.3 100 43.5 100 67.5 120 48.0 120 73.0 140 52.5 140 77.0 160 57.0 160 81.0 180 61.0 180 85.5 200 65.0 200 90.0 225 70.0 225 95.5 250 75.0 250 101.0 275 80.0 275 104.5 300 85.0 300 108.5 400 105.0 400 127.0 500 124.0 500 143.0 750 170.0 750 177.0 1000 208.0 1000 208.0 1250 239.0 1250 239.0 1500 269.0 1500 269.0 1750 297.0 1750 297.0 2000 325.0 2000 325.0 2500 380.0 2500 380.0 3000 433.0 3000 433.0 4000 525.0 4000 525.0 5000 593.0 5000 593.0

11

2.2.3 ประเภทและการค านวณขนาดทอน าประปา ขณะทน าไหล จะเกดความเสยดทานขน อนเนองมาจากความหนดของน า ถาผนงของทอ

หยาบ กจะเพมความเสยดทานขนอก เนองจากความหยาบของผนงทอท าใหเพม Turbulent Flow ภายในทอ พลงงานทสญเสยไปเนองจากความเสยดทานน จะแสดงออกมาในรปของ ความดนลด (Pressure loss) ความดนลดน แปรตามความยาวทอ ความเรวของน า ขนาดเสนผานศนยกลางของทอ และความหยาบของผนงทอ ถาถอเอาผวภายในเปนหลกกอาจจะแบงทอไดเปน 3 ประเภทคอ

1) ทอผวเรยบ หมายถง ทอทมผนงเรยบมาก และหลงจากไดใชงานไปนานแลวความหยาบของผนงจะไมเพมขนมากนก ทอประเภทน ไดแก ทอทองแดง ทอเหลกเหลอง PVCเปนตน

2) ทอผวหยาบปานกลาง หมายถงทอใหมทมผนงเรยบด แตหลงจากใชงานไปสก 3ถง 4ปแลว ผนงจะมความความหยาบปานกลาง ทอประเภทน ไดแก ทอเหลกด า ทอเหลกอาบสงกะส ทอเหลกหลอเปนตน

3) ทอผวหยาบมาก หมายถง ทอซงท าดวยวสดทมผนงทอหยาบมากหลกจากทใชงานไปแลวเปนระยะเวลาหนง หรอทอเกาทน ามาใชใหม ส าหรบระยะเวลาทใชงานจนผนงทอหยาบนน ยงไมมการวางหลกเกณฑลงไปจงตองเปนหนาทของวศวกรระบบทอทจะตองพจารณา ขนาดของทอจะหาไดจากสมการเบองตนทางกลศาสตรของไหล

Q=AV ………………………… (1)

โดยท Q = อตราการไหล ในหนวยลกบาศกฟตตอวนาท A = พนทหนาตดของทอ ในหนวยตารางฟต V = ความเรวของนาภายในทอ ในหนวยฟตตอวนาท

หรอสามารถหาไดจากสตร Hazen – Williams คอ

Q gpm = 0.285CD2.63S0.54 โดยท

S = hf/L hf = ความดนลด เปนฟตของน า L = ความยาวทอ เปนฟต D = ขนาดเสนผานศนยกลางของทอ เปนนว C = สมประสทธความยาว

12

คา C น ขนอยกบขนาดของผนงทอ ซงขนอยกบวสดทอและอายทไดใชงานมาแลว ทอผนงเรยบ ทอผนงเรยบจะมคา C สงกวาทอผนงหยาบ ส าหรบคา C ทใชในการออกแบบระบบทอน สามารถหาไดจากตารางท 2.4 คาดงกลาวขนอยกบความหยาบของผนง อยางไรกตามการทจะใช

สมการ (1) และ (2) ในการค านวณยอมไมเหมาะสมในทางปฏบต สมการเหลาน สามารถแปลงมาอยในรปของกราฟได ซงแสดงอยในรปท 2.4 และรปท 2.5 ดงนนผออกแบบจงสามารถอานขนาดทอ ความเรวน า อตราการไหลและความดนลดไดจากกราฟโดยตรง ความเรวของน าภายในทอไมควรเกน 3 เมตรตอวนาท เพอปองกนมใหมเสยงดงของน า และลดอตราการสกหรอของบาวาลวและทอ ตลอดจนจ ากดความดนลดไมใหสงมากจนท าใหตองใชแรงดนน าสงเกนไป

คาทออกแบบในทางปฏบตควรอยระหวาง 1.2 - 2.4 เมตรตอวนาท ตารางท 2.3 แสดงตวประกอบน าคดเปนเปอรเซนต ซงแนะน าใหน าไปคณอตราคาความตองการน าสงสดทไดจาก Hunter’s curve เพอปรบคาใหใกลเคยงความเปนจรงยงขน ตวประกอบเหลาน เรยนกวา Water Factors

ตารางท 2.3 ตารางแสดงคา Water Factors ส าหรบอาคารประเภทโรงเรยน อาคารส านกงานและอพารทเมนต

FU Hunter, gpm Percent Adjusted, gpm Minimum, gpm

Up to 400 125 100 125

401-600 155 87 135 130

601-900 195 75 145 140

901-1200 235 64 150 150

1201-1500 270 63 170 155

1501-2000 330 61 200 175

2001-2500 385 60 230 205

2501-3000 435 59 255 235

3001-4000 550 58 320 260

4001-5000 675 56 380 325

5001-6000 775 56 435 385

6001-7000 875 56 490 440

7001-8000 975 55 540 495

13

ตารางท 2.4 คาคงท (C) ส าหรบสตรของ Hazen – Williams Type of pipe C

Asbestos Cement 140 brass 130-140

Brick Sewer 100 Cast Iron

New Unlined Old Unlined

Cement Lined Bituminastic Enamel Lined

Tar - Coated

130 120

130-150 140-150 115-135

Concrete or Concrete Lined Steel forms

Wooden form Centrifugally Spun

140 120 135

Copper 130-140 Fire Hose (Rubber Lined) 135

Galvanize Iron 120 Glass 140 Lead 130-140

Masonry Conduit 120-140 Plastic 140-150 Steel

Coal – Tar Enamel Lined New Unlined

Riveted Tin

Wood Stave

145-150 140-150

110 130 120

14

รปท 2.4 Nomograph ทอเหลกอาบสงกะส (Friction loss m. /100 m.)

15

รปท 2.5 Nomograph ทอ PVC (Friction loss bar /100 m.)

2.2.4 ขนตอนการค านวณขนาดทอประปา การหาปรมาณการไหลของน าสงสด ค านวณไดจากการเปลยนจ านวนหนวยสขภณฑ

ทงหมดมาเปนอตราการไหลของน าสงสด โดยใช Hunter’s curve ยกเวนจดซงมการใชน าสม าเสมอ เชน น าหลอเยน เครองลางจาน เครองซกผาสาธารณะ และน ารดสนามหญา จะตองคดตามอตราการใชน าจรง

1) เลอกเสนทางเดนทอโดยมขอนะน าดงน - เลอกเสนทางทใชความยาวทอสนทสดเทาทจะท าได - อยในชองทางทสถาปนกก าหนด(ส าหรบทอดง) - เลอกเสนทางทเปนเสนตรงมากทสด

2) นบจ านวนสขภณฑทมอยในเสนทางเดนทอทพจารณา 3) ค านวณหาจ านวนสขภณฑรวมจากตารางท 2.1 4) น าจ านวนสขภณฑรวมทไดมาหาคา Demand (Q) จากตารางท 2.2 5) น าคา Q ทไดจากขอ 4 มาหาขนาดทอจากรป 2.4 หรอหาจากสมการ (2) กรณทจ านวน

สขภณฑรวมมากกวา 400 FU จะตองหา Water Factors จากตารางท 3 เพอปรบแกไขคา Demand (Q) จากขอ 4

16

2.3 ประวตความเปนมาของทอ PVC สาร พ.ว.ซ. ไดถกคนพบเปนครงแรกในครสศตวรรษทแลว จดเรมนนเกดจากการท

นกวทยาศาสตรกลมหนง ท าการศกษาปฏกรยาของสารอนทรยแกลชนดใหม (Vinyl Chloride, C2H3CL) ทพวกเราไดประดษฐขนและพบปรากฎการณประหลาด เมอสารนตองแสงแดด คอการเกดการรวมตวของของแขงสขาวทกนหลอดทดลอง อนทจรงปรากฎการณนมชอทางเคมวาการเกด Polymerization ซงท าใหไดสารพลาสตกชนดใหม Polyvinyl Chloride นกวทยาศาสตรไดพบวาสารใหมนไมท าปฏกรยากบสารเคมทว ๆ ไป และทส าคญคอ ไมสามารถท าลายมนได แตเนองจาก พ.ว.ซ. มคณสมบตตอตานการเปลยนแปลงใด ๆ ท าใหยากทจะน ามาใชประโยชน ดวยเหตนการพฒนาสาร พ.ว.ซ. จงหมดไป กระทงป ค.ศ. 1920 เศษ จงไดมการคนควาเกยวกบสาร พ.ว.ซ. อกในยโรปและอเมรกาเหนอ ในชวงนไดมการน าเอา พ.ว.ซ. มาใชประโยชนอยางจรงจง โดยเฉพาะอยางยงในประเทศเยอรมน โดยในป ค.ศ. 1930 เศษ นกวทยาศาสตรและวศวกร ชาวเยอรมนไดน าการพฒนาและผลตทอ พ.ว.ซ. จ านวนจ ากดออกมาใชงาน ทอเหลานยงคงปรากฎและใชงานไดอยางมประสทธภาพจนตราบเทาทกวนนในตอนปลายของสงครามโลกครงท 2 เยอรมนถกโจมตทางอากาศอยางหนกหนวงเมองตาง ๆ ถกท าลายแตประชาชนกยงเอาชวตรอดอยไดดวยการอาศยตามซากปรกหกพงของอาคาร สงทเปนปญหาใหญคอ ระบบสงน าและระบายน าทถกท าลาย วกฤตการณนยงทวความรนแรงขนอกเมอฝายสมพนธมตรโจมตแควน รห และแควนซาร ซงเปนแหลงผลตเหลกและแรอน ๆ ทใชผลตทอในยคนน เพอแกปญหาวนวายเหลาน นกวทยาศาสตรและวศวกรเยอรมนจงหนมาใชพ.ว.ซ. จงไดกอก าเนดขนเปนครงแรก ปจจบนทอ พ.ว.ซ. มบทบาทส าคญในตลาดโลกมาก จากสถตการผลดทอ พ.ว.ซในสหรฐอเมรกา ป ค.ศ. 1976 ปรากฏวา มจ านวนผลตถง 1.5 พนลานปอนด ตอป มาตรฐานทอพ.ว.ซ. ในสหรฐอเมรกาไดถกก าหนดขนในป ค.ศ. 1940 เศษ โดย The American Society for Testing and Materials (ASTM) ส าหรบประเทศไทยนน ทอ พ.ว.ซ. เรมเปนทรจกและใชกนเมอประมาณ 20 ปทผานมา และ ป จ จ บนก า ลง เ ป น ท ร จก และ ใชก า รอย า ง แพ รหล า ย จนส านก ง านม าตรฐ านผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ไดก าหนดมาตรฐาน ทอ พ.ว.ซ. และอปกรณตอทอ พ.ว.ซ. ขนโดยแบงแยกสตามการใชงาน เชน มาตรฐาผลตภณฑอตสาหกรรมทอ พ.ว.ซ. แขงส าหรบใชเปนทอรอยสายไฟฟา สายโทรศพท (มอก. 216-2520) ก าหนด เปนทอสเหลองออน (Primerose) มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทอ พ.ว.ซ. แขงส าหรบใชเปนทอน าดม (มอก. 17-2523) ก าหนดเปนทอสน าเงน (Arctic Blue) มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมทอ พ.ว.ซ. แขง

17

ส าหรบใชในงานอตสาหกรรมและชลประทาน (มอก) ก าหนดเปนสเทา เปนตน นอกจากนยงมมาตรฐานผลตภณฑอปกรณส าหรบตนทอ ซงก าหนดสตามทอ พ.ว.ซ. ส าหรบใชงานตาง ๆ กน

ชนดของทอ PVC ทอ PVC เปนชอเรยกทคนทวไปรจกมกคนกนเปนอยางด PVC ยอมาจากค าวา polyvinyl

chloride เปนพลาสตกชนดหนงทมคณสมบตทดหลายอยาง เชน มความเหนยวยดหยนตวได ทนตอแรงดนน าไดด ทนทานตอการกดกรอนของกรดหรอดางไดด ใชเปนฉนวนไฟฟาไดดเพราะไมเปนตวน าไฟฟา เปนวสดไมตดไฟ ผวมนเรยบชวยใหการไหลของน าไดด มน าหนกเบาและราคาถก แตมขอดอยอยบาง เชน มความเปราะไมทนทานตอแรงกระแทก ไมทนทานตอ แสง UV เพราะจะท าใหกรอบและแตกหกได ทอ PVC ทนยมน ามาใชในงานกอสรางยงแบงออกไดอก 3 ชนดคอ ทอสฟา ทอสเหลอง และทอสเทา

1. ทอ PVC สฟา ผลตขนตามมาตรฐาน มอก. 17-2532 เปนทอทนยมน ามาใชในงาน

สขาภบาลในอาคาร เชน ใชเปนทอน าประปาซงตองรบแรงดนน า หรอใชกบระบบปมน าซงตองเลอกใชมาตรฐานทอขนาด PVC-8.5 หรอPVC-13.5 แตถาใชเปนทอระบายน าทงหรอทอน าโสโครกซงไมมแรงดนน า ใหเลอกใชมาตรฐานทอขนาด PVC-5 ซงการระบทอ PVC-5, PVC-8.5 และ PVC-13.5 เปนการระบถงความ สามารถในการรบแรงกดดนไดของทอ มหนวยเปนกโลกรม/ตารางเซนตเมตร ทอ PVC สฟาเหมาะส าหรบใชงานภายในอาคารหรอในทรมเทานน ไมควรใชกบภายนอกอาคารทตองสมผสกบแสงแดด และไมควรใชตดตอกนไปกบอาคารททรดตวไดงาย เพราะจะท าใหทอแตกหกหรอฉกขาดออกจากกนได

2. ทอ PVC สเหลอง ผลตขนตามมาตรฐาน มอก. 216-2524 เปนทอทผลตขนมาเพอใชใน

งานรอยสายไฟฟาหรอสายโทรศพทโดยเฉพาะ โดยค านงถงมาตรฐานความเปนฉนวนไฟฟาเปนหลก ทอ PVC สเหลองเหมาะส าหรบใชรอยสายไฟภายในอาคารหรอในทรมเทานน ไมควรใชรอยสายไฟไปภายนอกอาคาร เพราะกฎของการไฟฟาฯ จะไมอนญาตใหใช

3. ทอ PVC สเทา ทอ PVC สเทาเปนทอทผลตขนมาเพอจดประสงคในการระบายน า

ทางการเกษตรหรอระบายน าสงปฏกล หรอใชระบายน าในงานชวคราว ทไมตองรบแรงดนน าหรอไมตองการความแขงของทอมากนก จงยงไมมมาตรฐานก าหนด ขนอยกบผผลต แตถาใชระบายน าในงานอตสาหกรรม จ าเปนตองค านงถงความปลอดภยดานสงแวดลอมดวย เชน อาจมสารเคมหรอของมพษระบายออกมาดวย ซงกใหใชทอตามมาตรฐาน มอก. 999-2533