สารบญ

อารมภบท ผลแอปเปลบทน�า ปรศนา

ภาคหนง รอยราวในเรองเกา บทท 1 ไมกายสทธบทท 2 ไมสมดลบทท 3 ขอยกเวนของความโศกเศราบทท 4 ปกธงบนดวงจนทร

ภาคสอง ตดขาดความสมพนธ: สาเหตเกาประการของโรคซมเศราและโรควตกกงวล บทท 5 สงมอบธง (บทเกรนน�าสภาคสอง)บทท 6 สาเหตประการทหนง: การตดขาดจากงานทมความหมาย บทท 7 สาเหตประการทสอง: การตดขาดจากผอนบทท 8 สาเหตประการทสาม: การตดขาดจากคานยมทมความหมาย บทท 9 สาเหตประการทส: การตดขาดจากเรองสะเทอนใจในวยเดกบทท 10 สาเหตประการทหา: การตดขาดจากสถานะและการไดรบเกยรตบทท 11 สาเหตประการทหก: การตดขาดจากธรรมชาต

1016

34486678

96100

116

144

166

182

194

บทท 12 สาเหตประการทเจด: การตดขาดจากอนาคตทสดใสหรอมนคงบทท 13 สาเหตประการทแปดและเกา: บทบาททแทจรงของยนและการเปลยนแปลงในสมอง

ภาคสาม เชอมตอความสมพนธอกครง หรอยาตานซมเศราอกประเภทหนงบทท 14 แมววบทท 15 เราสรางเมองนมากบมอบทท 16 การฟนฟความสมพนธประการทหนง: เชอมโยงกบผคนบทท 17 การฟนฟความสมพนธประการทสอง: การจายยาทางสงคมบทท 18 การฟนฟความสมพนธประการทสาม: เชอมโยงกบงานทมความหมายบทท 19 การฟนฟความสมพนธประการทส: การเชอมโยงกบคานยมทมความหมายบทท 19 การฟนฟความสมพนธประการทหา: มทตาจตและการเอาชนะความยดมนในอตตาบทท 20 การฟนฟความสมพนธประการทหก: การยอมรบและกาวขามความเจบช�าในวยเดกบทท 21 การฟนฟความสมพนธประการทเจด: กอบกอนาคต

บทสรป กลบบาน กตตกรรมประกาศ บนทกทายบท รจกผเขยน รจกผแปล

208

194

246254276

292

310

326

338

372

380

396408414462463

แปลโดยดลพร รจรวงศ

โลกซมเศราคลายปมโรคแหงยคสมย

และทางเลอกใหมในการเยยวยา

by

Johann Hari

LostConnections

Uncovering the Real Causes of Depression – and the Unexpected Solutions

แด บารบารา เบตแมน จอหน เบตแมน

และเดนนส ฮารดแมน

อารมภบท

ผลแอปเปล

Johann Hari 11

เยนวนหนงในฤดใบไมผลเมอป 2014 ตอนทผมเดนอยรมถนนแคบๆ

ในฮานอยตอนกลาง ผมเหนแอปเปลลกหนงอยบนแผงขางถนน ผลใหญ

สแดงสด และเยายวนพกล ผมเปนคนตอราคาไมไดเรองมาแตไหนแตไร

เลยควกเงนจายคาผลไมลกนลกเดยวไปตงสามดอลลาร กอนจะถอมน

กลบมายงหองพกทโรงแรมเวรชารมมงฮานอย ผมกเหมอนชาวตางชาต

ทดทวไปทเคยอานค�าเตอนเรองสขอนามยมากอน จงใชน�าดมบรรจขวด

ลางแอปเปลอยางขะมกเขมน แตพอกดเขาไปค�าแรก ผมรสกถงรสขม

ของสารเคมทวปาก มนเปนรสชาตเดยวกบทผมเคยคดไวตอนเดกๆ วา

อาหารทกอยางจะมรสแบบนหลงสงครามนวเคลยร ผมรวาควรหยดกน

แตผมเหนอยเกนกวาจะออกไปซออาหารอยางอน ผมเลยกนไปครงลก

และวางทเหลอไวดวยความเขดขยาด

สองชวโมงหลงจากนน อาการปวดทองกเรมขน ผมนงอยในหอง

เปนเวลาสองวนเตมระหวางททองไสเรมปนปวนขนเรอยๆ แตผมไมรสก

รอนใจ ผมเคยมอาการอาหารเปนพษมากอน และรทกฉากทกตอน

เปนอยางด คณแคตองดมน�าและปลอยใหมนไหลผานตวคณไปกเทานน

12 Lost Connect ions

พอเขาวนทสาม ผมตระหนกวาเวลาของผมในเวยดนามก�าลง

หลดลอยไปอยางเสยเปลาในสภาพมนงงจากการปวยครงน ผมไป

เวยดนามเพอแกะรอยผรอดชวตจากสงครามเวยดนามเพอเตรยมเขยน

หนงสออกเลมหนงทผมก�าลงเกบขอมล พอคดไดดงนนผมเลยโทรหา

ดง ฮวง ลน ลามของผม และบอกเขาวาเราสองคนควรจะขบรถลกเขาไป

ในชนบททางใตอยางทวางแผนไว ระหวางเดนทางเราเจอซากหมบานเลกๆ

ทถกทงรางตรงนนบาง เหยอฝนเหลองตรงนบาง ผมเรมรสกมเรยวแรง

มากขน เชาวนรงขน เขาพาผมไปยงกระทอมของหญงชรารางเลกวย 87 ป

รมฝปากของเธอยอมเปนสแดงจากหมากทเธอเคยว เธอนงบนไมกระดาน

ทมคนตดลอใหและเคลอนตวมาหาผม คณยายอธบายวา ตลอดชวงสงคราม

เธอยายหลบระเบดลกนนลกนอยเกาป พยายามใหลกๆ มชวตรอด

เธอและลกๆ เปนคนกลมเดยวในหมบานทรอดชวต

ระหวางฟงเธอเลา ผมเรมรสกแปลกๆ เสยงของเธอดเหมอน

หางไปไกลแสนไกล และหองกดเหมอนจะหมนรอบตวผมอยางรนแรง

แลวผมกเรมอาเจยนและถายทองโดยไมทนตงตว ราวกบระเบด

กระจายทวกระทอมของคณยาย หลงจากผานไปสกพก ผมถงรสกตว

อกครงวาอยทไหน หญงชราทานนนมองผมดวยแววตาทดเศราสรอย

“พอหนมคนนตองไปโรงพยาบาล” เธอวา “เขาปวยหนก”

ไมครบ ไมตองไปหรอก ผมยนกราน ผมเคยเอาตวรอดอยใน

กรงลอนดอนฝงตะวนออกดวยการกนไกทอดเปนอาหารหลกมาหลายป

เพราะฉะนนนไมใชครงแรกทผมตดเชออโคไล ผมบอกใหดงขบรถพาผม

กลบฮานอย ผมจะไดพกฟนสกสองสามวนระหวางนอนเฝาหนาจอชอง

ซเอนเอนในหองพกโรงแรม พรอมดวยสารพดสงในทองของผม

“ไมได” หญงชราพดดวยน�าเสยงหนกแนน “ไปโรงพยาบาล”

“ฟงนะ โยฮานน” ดงบอกผม “คณยายเปนคนเดยวในหมบานท

รอดจากระเบดของสหรฐอเมรกาตลอดชวงเกาปนนและพาลกๆ รอดมาได

ผมขอเชอค�าแนะน�าเรองสขภาพของทานมากกวาคณ” เขาลากผมขนรถ

Johann Hari 13

ผมคลนไสและชกตลอดทางจนถงอาคารโลงวางทผมมาทราบทหลงวา

ชาวโซเวยตสรางขนเมอหลายสบปกอน ผมเปนชาวตางชาตคนแรกท

รบการรกษาทนน พยาบาลกลมหนงททงตนเตนและงนงงวงออกมาจาก

ดานในตก รดมาหาผมและแบกผมไปทโตะตวหนง จากนนกเรมตะโกนทนท

ดงตะโกนตอบพยาบาลเหลานน และพวกพยาบาลกกรดรองในภาษาท

ผมฟงไมออกแมแตค�าเดยว ตอนนนผมเรมสงเกตวาพวกเขามดบางอยาง

แนนรอบแขนผม

ผมสงเกตเหนเดกหญงตวเลกทแปะพลาสเตอรไวทจมกนงอย

คนเดยวตรงมมหอง เธอมองมาทผม ผมจองเธอกลบ ทงหองมแคเรา

สองคนทเปนคนไข

ทนทททราบคาความดนโลหตของผมซงเปนตวเลขทต�าจน

ถงขดอนตราย (จากค�าพดของพยาบาลทดงแปลใหผมฟง) และแลวพยาบาล

ทงหลายกเรมฉดยาใหผมหลายเขม ภายหลงดงเลาใหฟงวาเขาหลอกวา

ผมเปนบคคลระดบวไอพจากประเทศตะวนตก และถาผมเสยชวตทนนจะ

นบเปนความอปยศอดสของคนเวยดนาม การรกษาด�าเนนไปสกสบนาท

แขนของผมหนกองจากบรรดาสายยางและรอยเขมฉดยา จากนนพวกเขาก

เรมตะโกนถามอาการของผมโดยมดงเปนตวกลาง เปนค�าถามยาวเหยยด

ไมจบไมสนเกยวกบลกษณะความเจบปวยทผมเผชญอย

ระหวางกระบวนการทงหมดน ผมมความรสกผสมปนเปอยาง

ประหลาด สวนหนงของผมทวมทนดวยความรสกคลนไส ทกอยางหมน

เรวมาก และผมกไดแตคดวา หยดหมน หยดหมน หยดหมน แตอก

สวนหนงในตวผมทอยลกลงไป อยขางใต หรอหลดพนจากความรสกน

ก�าลงคยกบตวเองผานบทสนทนาสนๆ ทคอนขางมเหตมผล เอาละ

นายใกลตายแลว นอนพะงาบเพราะแอปเปลมพษลกเดยว ไมตางอะไรจาก

อฟ สโนวไวท หรออลน ทรง

แลวผมกคดวา นความคดสดทายของนายจะดดจรต ขนาดนน

จรงๆ หรอ

14 Lost Connect ions

แลวผมกคดวา ถาการกนแอปเปลครงลกท�าใหนายเปนแบบน

แลวสารเคมเหลานจะสงผลอยางไรตอเกษตรกรทท�างานกบสารเคมใน

ไรนาวนแลววนเลาเปนเวลาหลายป สกวนหนงนคงเปนเรองเลาทนาสนใจ

ทเดยว

แลวผมกคดวา นายไมควรจะมวมานงคดอะไรพวกนระหวาง

ทจะตายมตายแหล นายควรจะคดถงชวงเวลาอนส�าคญลกซงในชวต

นายควรจะคดถงเหตการณในอดต ตอนไหนทนายมความสขอยาง

แทจรง ผมนกภาพตวเองตอนเปนเดกผชายตวเลกๆ ทนอนอยบนเตยง

ในบานเกาของเรา ซกตวกบคณยายขณะดละครองกฤษเรอง Coronation

Street (ถนนสการครองราชย) ผมนกภาพตวเองหลายปหลงจากนน

ตอนทก�าลงเลยงหลานชายตวนอย เขาปลกผมตอนเจดโมงเชาและมา

นอนขางๆ ผมบนเตยง แลวถามค�าถามทจรงจงและยาวเหยยดเกยวกบ

ชวต ผมนกภาพตวเองตอนอาย 17 นอนอยบนเตยงอกเตยงหนงกบ

คนแรกในชวตทผมตกหลมรก มนไมใชความทรงจ�าเรองการมเพศสมพนธ

ผมแคนอนเฉยๆ ในออมกอดของเขา

เดยวนะ ผมคด นายมความสขแคตอนนอนอยบนเตยงเทานนหรอ

สงนบงบอกอะไรเกยวกบนายกนแน และแลวบทร�าพงร�าพนในใจกถก

บดบงดวยอาการวงเวยน ผมขอรองคณหมอทงหลายใหสงยาอะไรกไดท

จะชวยปดสวตชความคลนไสแสนสาหสนเสยท ดงคยกบทมหมออยาง

ออกรสออกชาต ในทสดเขาบอกผมวา “คณหมอทานนบอกวาคณจ�าเปน

ตองรสกคลนไส มนสงขอความบางอยาง และเราตองรบฟงขอความนน

มนจะบอกใหรวาคณปวยเปนอะไรกนแน”

ตอนนนเอง ผมกเรมอาเจยนอกครง

หลายชวโมงถดมา คณหมอทานหนงซงเปนชายวย 40 กวาๆ

กปรากฏตวตรงหนาผม และพดวา “เราพบวาไตของคณหยดท�างาน

คณขาดน�ารนแรง การอาเจยนและทองเสยท�าใหรางกายของคณไมดดซม

น�าเลยเปนเวลานาน ตอนนคณจงมสภาพเหมอนคนทอยในทะเลทราย

Johann Hari 15

มาหลายวน” ดงพดขดขนมาวา “คณหมอบอกวาถาผมขบรถพาคณ

กลบไปฮานอย คณคงจะตายระหวางทาง”

คณหมอบอกใหผมเขยนรายการอาหารทกอยางทกนเขาไปในชวง

สามวนทผานมา ซงปรากฏวาสนนดเดยว แอปเปลหนงลก คณหมอมอง

หนาผมดวยความสงสย “แอปเปลสะอาดหรอเปลา” ผมตอบวาสะอาดครบ

ผมใชน�าขวดลาง ทกคนระเบดเสยงหวเราะออกมา เหมอนผมเพงปลอย

มกตลกข�ากากแบบครส รอก ปรากฏวาทเวยดนาม คณแคลางแอปเปล

เฉยๆ ไมได เพราะแอปเปลมยาฆาแมลงเคลอบไวเพอใหอยไดเปนเดอนๆ

โดยไมเนา คณตองปอกเปลอกใหหมด ไมอยางนนอาจจะปวยแบบผม

ถงผมจะไมเขาใจเหตผลนก ทวาตลอดเวลาทผมเขยนหนงสอ

เลมน ผมเฝาคดถงแตสงทคณหมอพดกบผมวนนน ระหวางชวโมงแหง

อาหารเปนพษทไมคอยจะสวยงามเทาไร

คณจ�าเปนตองรสกคลนไส มนสงขอความบางอยาง มนจะบอก

ใหรวาคณปวยเปนอะไรกนแน

ผมเพงจะเขาใจแจมแจงวาท�าไมกตอนทผมอย ณ สถานทอน

หางไกลออกไปหลายพนไมลและแตกตางราวกบคนละโลก หลงจากสนสด

การเดนทางตามหาสาเหตของโรคซมเศราและโรควตกกงวล รวมถงหนทาง

ทจะกลบมาเปนปกตอกครง

บทน�า

ปรศนา

Johann Hari 17

ผมอาย 18 ปตอนทผมกลนยาแกซมเศราเมดแรก ตอนนนผม

ยนอย กลางแดดออนๆ ขององกฤษนอกรานขายยาในศนยการคา

แหงหนงในกรงลอนดอน ยาเมดนนเปนเมดสขาวเลกๆ ระหวางทกลน

ลงไป ผมรสกเหมอนจบกบสารเคม

เชาวนนนผมไปหาหมอมา ผมอธบายใหหมอฟงวา แทบจะนก

ไมออกเลยวามวนไหนทผมไมรองไหแหกปากจนตวสนตวโยน ตงแตเลกๆ

ผมมกจะปลกตว ขงตวเองอยคนเดยว และรองไหทงตอนอยทโรงเรยน

ทมหาวทยาลย ทบาน หรอตอนอยกบเพอน ไมใชแคน�าตาหยดแหมะๆ

แตเปนการรองไหสะอกสะอนจรงจง และแมแตตอนทไมมน�าตา ผมกมกจะ

พมพ�าคนเดยวในใจดวยความวตกกงวลเกอบตลอดเวลา กอนจะต�าหน

ตวเองวา นายคดไปเองทงนน ชางมนเถอะ เลกออนแอเสยท

ตอนนนผมอายทตองพดออกมา และตอนนทพมพอยกยงอาย

หนงสอเกยวกบโรคซมเศราและโรควตกกงวลรนแรงทกเลมท

ผเขยนแตละคนเคยผานประสบการณเหลานน ลวนเปดเปลอยความเจบปวด

18 Lost Connect ions

รวดราวยาวนานของความทกขระทมลกซงทพวกเขารสก ซงผเขยน

พรรณนาโดยใชภาษาทสละสลวยขนอกขน ครงหนงเราเคยตองการ

หนงสอแบบนน ในยคทคนอนๆ ยงไมรจกวาโรคซมเศราหรอโรควตกกงวล

รนแรงเปนอยางไร ขอบคณใครหลายๆ คนทแหกกฎนมาหลายทศวรรษ

ผมเลยไมตองเขยนหนงสอประเภทนนอกรอบ เนอหาแบบนนไมใชสงท

ผมจะเขยนถงในหนงสอเลมน แตผมบอกเลยครบวามนเจบปวดแนนอน

หนงเดอนกอนทผมจะเดนเขาไปในหองตรวจของคณหมอ

ผมรองไหอยรมชายหาดในเมองบารเซโลนาระหวางทคลนซดตวผม

แลวจๆ ผมกเจอค�าอธบายวาท�าไมถงเกดเรองนขน และผมจะหาทาง

กลบไปเปนปกตไดอยางไร ตอนนนผมก�าลงตระเวนเทยวยโรปกบเพอน

คนหนงในฤดรอน กอนทผมจะกลายเปนคนแรกในครอบครวทไดเขา

มหาวทยาลยชอดง ผมกบเพอนซอตวรถไฟราคาถกส�าหรบนกเรยน

ซงหมายความวาเราสามารถขนรถไฟขบวนไหนกไดในยโรปฟร

หนงเดอน และระหวางทางกพกโฮสเทลส�าหรบเยาวชน ผมนกภาพชายหาด

สเหลองอรามและวฒนธรรมชนสงอยางพพธภณฑลฟวร บหรยดไสกญชา

ชาวอตาลหนาตาด แตปรากฏวาในชวงสดๆ รอนๆ กอนทเราจะออก

เดนทาง ผมโดนปฏเสธจากคนแรกทผมตกหลมรกจรงๆ ผมรสกถงอารมณ

ทพลงพลานออกจากรางมากกวาปกต ราวกบกลนตๆ ทนาอบอาย

ทรปนนไมไดเปนไปตามทผมวางแผนไว ผมรองไหโฮบนเรอ

กอนโดลาในเมองเวนส ผมรองโหยหวนบนยอดเขามทเทอรฮอรน ผมเรม

ตวสนเปนเจาเขาในบานของคาฟกาทเมองปราก

มนเปนเรองแปลกส�าหรบผม แตกไมไดแปลก ขนาดนน

ผมเคยมชวงเวลาแบบนหลายครงในชวต เปนชวงเวลาทดเหมอนจะ

ไมสามารถจดการความเจบปวดไดและอยากหายไปจากโลกใบนใหรแลว

รรอด แตขณะอยในบารเซโลนา ตอนทผมหยดรองไหไมได เพอนผมก

พดวา นายรใชไหมวาคนสวนใหญไมท�าแบบนกน

และตอนนนเองทผมเขาใจกระจางราวกบมดวงตาเหนธรรม

ซงเกดขนเพยงไมกครงในชวต ผมหนไปหาเพอนและพดวา“ฉนเปนโรค

Johann Hari 19

ซมเศรา! มนไมใชความคดในหวทฉนมโนไปเอง! ฉนไมใชคนอมทกข

ฉนไมไดออนแอ แตฉนเปนโรคซมเศรา!”

อาจจะฟงดแปลกสกหนอย แตสงทผมเผชญตอนนนคออาการ

สนสะทานดวยความสขลน เหมอนบงเอญเจอเงนปกหนงตกอยหลง

โซฟา มค�าศพททใชเรยกความรสกแบบนดวยนนา! มนเปนสภาวะ

ทางการแพทยอยางหนง เหมอนโรคเบาหวานหรอล�าไสแปรปรวน!

ผมเคยไดยนศพทค�านมากอน เปนขอความหนงทกระเดงกระดอนผลบโผล

อยในสงคมเรามาหลายป แตตอนนมนเขาทแลว พวกเขาหมายถงผม!

จๆ ผมกนกขนไดวามหนทางรกษาโรคซมเศราอย ซงกคอยาตานซมเศรา

(antidepressant) นนเอง นแหละคอสงทผมตองการ! ทนททกลบถงบาน

ผมจะไปหายาพวกนมาใหได และผมกจะเปนปกต ทกสวนของผมทไมได

ซมเศราจะหลดจากพนธนาการ ผมเคยมแรงขบทไมเกยวกบโรคซมเศรา

มาตลอด ทงแรงขบใหพบปะผคน เรยนรสงตางๆ และเขาใจโลกใบน

ผมกลาววาแรงขบเหลานจะไดรบการปลดปลอยใหเปนอสระในไมชา

วนถดมา ผมไปปารก กแอล (Parc Güell) กลางเมองบารเซโลนา

ทนเปนสวนสาธารณะทออกแบบใหดแปลกพลกดวยฝมอของสถาปนก

อนโตน เกาด (Antoni Gaudí) ทกอยางผดสวนไปหมด ราวกบวาคณ

กาวเขาไปในกระจกเงาทบดเบยว คณเดนผานอโมงคททกอยางเอยง

ราวกบโดนคลนซด และอกจดหนงเปนมงกรโผลขนมาใกลอาคารหลายหลง

ทท�าจากเหลกฉก ดราวกบพวกมนก�าลงเคลอนไหว ไมมอะไรเหมอนสงท

โลกใบนควรจะเปน ระหวางทผมเดนดมๆ รอบสถานทแหงน ผมกคดวา

ขางในหวผมตองเปนแบบนแนๆ เลย ทงผดรปผดรางและผดเพยน

แตจะไดซอมแซมในไมชา

เหตการณดวงตาเหนธรรมของผมเกดขนชวพรบตาเหมอนท

เกดขนกบคนทวไป แตทจรงมนสอเคาลางมานานแลว ผมรอยแลววา

โรคซมเศราคออะไร ผมเคยเหนในละครทวและเคยอานในหนงสอ

หลายเลม ผมเคยไดยนแมพดถงโรคซมเศราและโรควตกกงวล และ

เคยเหนแมกนยารกษาโรคน ผมยงรวธรกษาดวย เพราะเปนขาวท

20 Lost Connect ions

สอทวโลกประโคมเมอไมกปกอน ชวงวยรนของผมตรงกบยคของยา

โพรแซก (Prozac) พอด ซงถอเปนยคเรมตนของยาตวใหมๆ ทรบประกน

ไดเปนครงแรกวาสามารถรกษาโรคซมเศราโดยไมมผลขางเคยงรายแรง

หนงสอขายดเลมหนงของทศวรรษอธบายวา ทจรงแลวยาเหลานท�าใหคณ

“ยงกวาสบายด” เสยอก เพราะมนชวยใหคณแขงแรงและสขภาพดกวา

คนทวไป

ผมซมซบขอมลทกอยางทเขาวากนโดยไมเคยหยดคดใครครวญ

เรองนอยางจรงจง ใครตอใครพดถงเรองนกนเยอะมากในชวงปลายทศวรรษ

1990 และแพรกระจายไปทกหนทกแหง ในทสดตอนนผมกเหนแลววา

มนเชอมโยงกบตวผมเอง

บายวนนนตอนไปหาหมอ กเปนทกระจางชดวาหมอทรกษาผมได

ซมซบขอมลทกอยางนมาเหมอนกน ในหองตรวจเลกๆ หมออธบาย

อยางใจเยนวาท�าไมผมถงร สกแบบนน หมอบอกวาสารเคมทชอวา

เซโรโทนน (serotonin) ในสมองของบางคนนนพรองโดยธรรมชาต

จงกอใหเกดโรคซมเศรา หรออาการไมมความสขอยางนาประหลาด

ผดรปผดรอย และตามรงควานไมยอมหายไปเสยท โชคดทมยารนใหม

หลายตวออกมาทนตอนทผมเปนผใหญพอด นนคอยาตานเศรากลม

เอสเอสอารไอ (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors - SSRI)

ทท�าหนาทฟนฟระดบเซโรโทนนใหเปนปกต คณหมอบอกวาโรคซมเศรา

เปนโรคทางสมอง และนคอวธรกษา เขาหยบภาพสมองออกมาและอธบาย

ใหผมฟง

คณหมอบอกวาโรคซมเศราอยในหวผมจรงๆแตในรปแบบท

แตกตางออกไป ผมไมไดคดไปเอง มนเปนเรองจรงแทแนนอนและเปน

การท�างานผดปกตของสมอง

หมอไมตองพยายามโนมนาวเลย เพราะผมเชอเรองนไปเรยบรอย

แลว ไมถงสบนาท ผมกออกจากหองตรวจพรอมกบใบสงยาเซรอกแซต

[Seroxat หรอรจกกนในสหรฐอเมรกาในชอวาแพกซล (Paxil)]

Johann Hari 21

ลวงเลยไปหลายป จนกระทงในชวงทผมก�าลงเขยนหนงสอเลมน

นเอง กวาจะมคนถามผมดวยค�าถามตางๆ นานาทหมอไมไดถามในวนนน

เชน มเหตผลใดทอาจจะท�าใหคณเศราไหม เกดอะไรขนบางในชวตคณ

ตอนนมอะไรทท�าใหคณเจบปวดและคณอาจจะอยากเปลยนแปลงมน

บางไหม แตตอนนนตอใหหมอถามค�าถามเหลาน ผมกคดวาผมคงตอบ

ไมได ผมวาผมคงมองหมอดวยสายตาวางเปลา และอาจจะตอบไปวาชวตผม

กด ผมมปญหาบางอยแลวละ แตไมมเหตผลทจะรสกทกขใจ ทแนๆ คอ

ไมถงขนทกขใจ ขนาดน

แตเอาเปนวาคณหมอไมไดถาม และผมกไมไดสงสยวาท�าไม

ตลอด 13 ปหลงจากนน หมออกหลายคนเขยนใบสงยาตวเดมใหผม

อยเรอยๆ และกไมมใครถามอะไรสกคน แตถงจะมหมอทานไหนถาม

ผมวาผมกคงหงดหงดและตอกกลบวา ถาคณมสมองไมสมประกอบท

ไมสามารถหลงสารเคมสรางความสขได จะถามค�าถามพวกนไปเพออะไร

ไมใจรายไปหนอยหรอ หมอยงไมถามผปวยสมองเสอมเลยวาท�าไมถง

จ�าไมไดวาวางกญแจไวทไหน ถามอะไรโงๆ หมอไมไดเรยนแพทยมาหรอไง

หมอคนแรกบอกผมวาใชเวลาสองอาทตยยาถงจะออกฤทธ

แตคนนน หลงจากทผมไปรบยาเรยบรอยแลว ผมรสกวามอะไรอนๆ

แผซานทวรางกาย เหมอนเสยงหงเบาๆ ทผมมนใจวามาจากจดประสาน

ประสาทหรอซแนปส (synapse) ในสมอง ซงพากนสงเสยงครดคราด

เอยดอาดขณะขยบเคลอนใหเขาท ผมนอนฟงเทปอดรวมเพลงทเรมจะยด

อยบนเตยง และรวาตวเองจะไมรองไหไปอกนาน

หลงจากนนไมกสปดาห ผมกออกจากบานและเรมตนเขา

เรยนทมหาวทยาลย ผมไมรสกกลวเลย เพราะคราวนผมมสารเคมเปน

เกราะคมกนใหมเอยมออง ผมกลายเปนผเผยแพรยาตานซมเศราท

มหาวทยาลย เมอไรกตามทเหนเพอนเศรา ผมจะใหเขาลองกนยาของผม

และบอกใหเขาไปขอจากหมอ ผมเชอสนทใจวานอกจากจะหายซมเศรา

แลว ผมยงดขนกวาเดมดวย ผมคดวามนเปนอาการ “ตานทานความ

22 Lost Connect ions

ซมเศรา” ผมบอกตวเองวาผมฟนตวงายและกระปรประเปรากวาปกต

ผมรสกไดถงผลขางเคยงทางรางกายของยาตวน มนมผลขางเคยงจรงๆ

นนแหละ ผมน�าหนกขนเยอะมาก และเหงอออกโดยไมรตว แตถอวาเปน

ราคาทถกมากเพอแลกกบการหยดยงไมใหความโศกเศราไหลพรงพร

ไปสคนรอบขาง และดส! ตอนนผมท�าไดทกอยางแลว

ภายในไมกเดอน ผมเรมสงเกตวามชวงทความเศราอนทวมทน

กลบมาหาผมอกโดยไมตงตว ทงหาค�าอธบายไมไดและไรเหตผลสนด

ผมกลบไปหาหมออกครง และตกลงกนวาผมตองเพมขนาดยาจากวนละ

20 มลลกรมเปน 30 มลลกรม ยาเมดสขาวของผมเปลยนเปนเมดสฟา

ทกอยางด�าเนนไปแบบนนตลอดชวงทผมเปนวยรนตอนปลาย

และชวงวยยสบกวาๆ ผมจะพร�าบอกประโยชนของยาเหลาน หลงจากนน

สกพก ความเศรากกลบมาอก หมอจงเพมขนาดยาจาก 30 มลลกรม

เปน 40 มลลกรม จาก 40 กลายเปน 50 สดทายผมกนยาเมดสฟาเมดโตๆ

วนละสองเมด เบดเสรจรวมเปน 60 มลลกรม ทกครงผมจะยงอวนขน

เหงอออกมากขน แตทกครงผมรวามนเปนราคาทคมคา

เวลามใครถาม ผมจะอธบายใหฟงวาโรคซมเศราเปนโรคทาง

สมองชนดหนง และยาตานเศราเอสเอสอารไอคอหนทางรกษา ตอนท

ผมเรมท�างานเปนนกขาว ผมเขยนบทความในหนงสอพมพชนแลวชนเลา

เฝาอธบายอยางใจเยนใหคนทวไปเขาใจเรองน ผมบรรยายวาความเศราท

กลบมาหาผมเปนกระบวนการทางการแพทย ซงบงชดวาสารเคมในสมอง

ลดต�าลงเกนกวาผมจะควบคมหรอเขาใจได ผมอธบายตออกวา ขอบคณ

พระเจาทยาเหลานทรงพลงอยางยงและใชไดผลจรงๆ ดผมเปนตวอยางส

ผมนละคอหลกฐานยนยนวายาไดผล นานๆ ครงผมจะไดยนขอกงขาในหว

ตวเอง แตผมจะสลดมนออกอยางรวดเรวดวยการกนยาเพมขนอกเมด

หรอสองเมดในวนนน

ผมมเรองเลาของตวเอง ตอนนผมรแลววาจรงๆ แลวเรองของผม

แบงเปนสองสวน สวนแรกเกยวกบสาเหตของโรคซมเศรา ซงเปนการ

ท�างานผดปกตของสมองทมสาเหตจากการขาดสารเซโรโทนนหรอความ

Johann Hari 23

ผดพลาดบางอยางในโครงสรางทางสมองของคณ สวนทสองพดถงวธแก

โรคซมเศรา ซงกคอยาทซอมแซมสารเคมในสมองคณนนเอง

ผมชอบเรองเลาน ผมวามนฟงดเขาทา และชวยน�าทางใหผมฝา

ชวตมาได

ผมเคยไดยนค�าอธบายทพอจะเปนไปไดอกกรณหนงวาท�าไมผมถงรสก

เชนน ค�าอธบายนนไมไดมาจากหมอทรกษาผม แตผมอานจากหนงสอ

หลายเลมและเหนวามการถกเถยงเรองนทางทว เขาบอกวาอาการ

ซมเศราและวตกกงวลถายทอดทางพนธกรรม ผมรวาแมมอาการซมเศรา

และวตกกงวลอยางหนกตงแตกอน (และหลง) ผมเกด และรดวยวา

ครอบครวเรามปญหาสองอยางนมานานกอนทแมจะเรมมอาการเสยอก

ส�าหรบผม อาการทงสองอยางนดเหมอนเปนเหตการณคขนานทเกดขนซ�าๆ

และตางกพยายามจะบอกวา นเปนสงทตดตวมาแตก�าเนด เปนสวนหนงใน

เลอดเนอเชอไข

ผมเรมท�าหนงสอเลมนเมอสามปทแลว เพราะมปรศนาบางอยางทผมแก

ไมตก เปนเรองแปลกประหลาดทไมสามารถอธบายไดดวยเรองเลาเดมๆ

ทผมเคยพร�าบอกเสมอมา และผมตองการหาค�าตอบใหปรศนาเหลานน

ปรศนาขอแรก มอยวนหนงหลงจากทผมกนยาตานซมเศรา

มาหลายป ผมนงอยในหองของนกจตบ�าบดทรกษาผม พลางสาธยายวา

ผมซาบซงแคไหนทมยาตานซมเศรามาชวยใหผมอาการดขน “แปลกนะ”

เขาพดขน “เพราะผมรสกวาคณยงดคอนขางซมเศราอยด” ผมงงมาก

เขาหมายความวาอยางไรกนแน “คออยางน” เขาแจกแจง “คณมภาวะ

บบคนทางอารมณบอยมาก และผมวามนฟงดไมไดแตกตางจากอาการท

คณเลาวาเปนในชวงกอนกนยาเทาไรเลย”

ผมอธบายใหเขาฟงดวยความอดทนวาเขาไมเขาใจ โรคซมเศรา

เกดจากระดบเซโรโทนนต�า และผมก�าลงท�าใหระดบเซโรโทนนเพมขนแลว

ผมสงสยวานกจตบ�าบดเหลานเรยนจบอะไรกนมา

24 Lost Connect ions

ตลอดชวงเวลาหลายป เขาจะยกประเดนนขนมาพดแบบนมนวล

เปนระยะ โดยอธบายวาความเชอของผมทวาขนาดยาทเพมขนชวย

แกปญหาไดดจะไมสอดคลองกบขอเทจจรง เพราะผมยงคงจตตก ซมเศรา

และวตกกงวลอยบอยๆ เหมอนเดม พอไดฟงค�าทกทวงน ผมจะถอยหน

พรอมความรสกผสมปนเประหวางความโกรธและความยกตวเองจน

นาหมนไส

ผานไปหลายปกวาผมจะไดยนสงทนกจตบ�าบดคนนนพดอยาง

แทจรง ตอนผมอาย 30 ตนๆ ผมมประสบการณดวงตาเหนธรรมในทางลบ

ซงตรงขามกบเหตการณทชายหาดในบารเซโลนาหลายปกอนหนานน ไม

วาผมจะเพมขนาดยาตานซมเศรามากแคไหน ความโศกเศรากมกจะวงแซง

หนายาไปเรอยๆ ผมจะสมผสถงฟองสบของความโลงใจทเกดจากสารเคม

และพอฟองสบแตก ความรสกทกขทคอยทมแทงกหวนกลบมา ผมจะเรม

มความคดเดมๆ อนแรงกลาวาชวตไรจดหมาย ทกอยางทท�าลงไปชางไร

จดหมาย ทงหมดนโคตรเสยเวลาเลย เปนเสยงงมง�าของความวตกกงวล

ไมรจบ

เพราะฉะนน ปรศนาประการแรกทผมตองการไขกคอ ผมยงคง

ซมเศราอยไดอยางไร ทงๆ ทผมกกนยาตานซมเศรา ผมท�าทกอยาง

ถกตองแลว แตยงมบางอยางผดอยด เปนเพราะอะไรกนแน

มเรองแปลกเรองหนงเกดขนกบครอบครวผมตลอดหลายสบปทผานมา

ตงแตเลก ผมจ�าไดวามขวดยาพรอมฉลากทางการแพทย

สขาวทอานไมเขาใจวางเรยงรายรออยบนโตะในครว ผมเคยเขยนเรองการ

ตดยาเสพตดในครอบครวของเรา และหนงในเหตการณแรกๆ ตงแต

จ�าความไดคอ ผมพยายามปลกญาตคนหนงใหตน แตเขาไมยอมตน

ทวาตอนทผมยงเดก สงทมบทบาทในชวตเราไมใชยาเสพตดผดกฎหมาย

หรอก แตเปนยาทหมอสงตางหาก ยาตานซมเศราและยากลอมประสาท

แบบเกาอยางแวเลยม (Valium) ซงเปนการขยบปรบแตงสารเคมแบบตางๆ

Johann Hari 25

ทท�าใหเราอยรอดในแตละวน

แตนนยงไมใชเรองแปลกทเกดขนกบครอบครวของเรา สงท

นาแปลกคอ พอผมโตขน ผคนในอารยธรรมตะวนตกกเรมเจรญรอยตาม

ครอบครวผมมาตดๆ ตอนผมยงเดกและอยกบเพอนๆ ผมสงเกตวา

ครอบครวของเพอนไมมใครกนยาพรอมอาหารเชา อาหารกลางวน

หรออาหารเยนเลย ไมมใครตองใชยากลอมประสาท ยากระตนประสาท

หรอยาตานโรคซมเศรา ตอนนนเองทผมถงบางออวาครอบครวผมไมปกต

หลายปผานไป ผมคอยๆ สงเกตวายาพวกนนปรากฏในชวต

ของใครหลายคนมากขน เปนยาทหมอสง อนญาต และแนะน�าใหกน

ทกวนนยาพวกนนอยรอบตวเรา 1 ใน 5 ของผใหญในสหรฐอเมรกากนยา

รกษาโรคจตเวชอยางนอยหนงขนาน เกอบ 1 ใน 4 ของหญงกลางคนใน

สหรฐอเมรกากนยาตานซมเศรา เดกผชายในโรงเรยนมธยมปลายของ

สหรฐอเมรการาว 1 ใน 10 ไดรบยากระตนประสาทฤทธแรงเพอชวยให

มสมาธ การเสพตดยาทงแบบถกและผดกฎหมายนนแพรหลายมากใน

ปจจบนจนอายขยของผชายผวขาวลดลงเปนครงแรกในประวตศาสตร

ชวงปลอดสงครามของสหรฐอเมรกา ผลกระทบเหลานแผขยายออก

ไปทวโลกตะวนตก ตวอยางเชน ระหวางทคณอานหนงสออยในขณะน

ชาวฝรงเศส 1 ใน 3 ก�าลงกนยารกษาโรคทางระบบประสาทและจตอยาง

ยาตานซมเศรา ในขณะทสหราชอาณาจกรมอตราการใชยาเหลานเกอบจะ

สงทสดในทวปยโรป คณหนไมพนหรอก เวลานกวทยาศาสตรทดสอบ

น�าประปาในประเทศแถบตะวนตก กมกจะพบวามยาตานซมเศราเจอปน

เสมอ เนองจากคนจ�านวนมากกนยาเหลานนและขบถายยาออกมาจน

ไมสามารถกรองออกจากน�าทเราดมกนทกวนได เราถกยาเหลานซด

ถาโถมอยางแทจรง

เรองทเคยถกมองวานาตกใจกลายเปนเรองปกตเสยแลว เราตาง

ยอมรบโดยไมตองพดใหเปลองน�าลายวา ผคนจ�านวนมากรอบตวเรา

เศราหมองเสยจนพวกเขารสกวาตองกนสารเคมทออกฤทธรนแรงทกวน

26 Lost Connect ions

เพอตงสตและประคองจตใจ

เพราะฉะนนปรศนาประการทสองทท�าผมของใจกคอ ท�าไมคน

อกมากมายถงรสกซมเศราและวตกกงวลรนแรงอยางเหนไดชด อะไรคอ

ปจจยทเปลยนไป

ตอนทผมอาย 31 ป ผมไดปลดเปลองจากสารเคมเปนครงแรกในชวต

ตงแตโตเปนผใหญ เกอบสบปทผานมา ผมไมสนใจค�าเตอนอนนมนวล

จากนกจตบ�าบดของผมทบอกวาผมยงไมหายซมเศราแมจะกนยาอย

กตาม จนกระทงหลงจากประสบวกฤตครงหนงในชวตทผมตระหนกชดวา

รสกแยมากและไมสามารถสลดมนออกไปได ตอนนนละผมถงตดสนใจ

ฟงค�าเตอนของเขา ดเหมอนวาสงทผมพยายามท�ามานานจะไมไดผล

ตอนทผมทงยาแพกซลหลายแผงทเหลออยลงชกโครก ผมกพบวาปรศนา

เหลานก�าลงรอผมอย เหมอนเดกๆ ทอยบนชานชาลารถไฟ รอใหคนมารบ

พยายามเรยกรองใหผมสงเกตเหน ท�าไมผมยงซมเศราอยละ ท�าไมถงม

คนอกมากมายทเปนเหมอนผม

แลวผมกตระหนกวามปรศนาขอทสามครอบอยเหนอเรองทงหมด

เปนไปไดไหมวามอยางอน นอกจาก ปญหาสารเคมในสมองทเปน

สาเหตของโรคซมเศราและโรควตกกงวลในตวผมและอกหลายคนรอบขาง

ถาอยางนนมนคออะไรละ

ทงทรอยางนนแลว แตผมกยงผดผอนไมยอมหาค�าตอบ พอคณได

ขอสรปลงตวกบเรองราวความเจบปวดของตวเองแลว คณจะอดออดสดๆ

ทจะโตแยงมน สงนกเหมอนปลอกคอทผมใสไวควบคมความเศราหมอง

ของตวเอง ผมกลววาถาผมไปยงกบเรองราวทผมอยกบมนมานาน

ความเจบปวดจะกลายเปนเหมอนกบสตวทหลดจากโซทลามไวและพงเขา

ท�ารายผม

ตลอดระยะเวลาหลายป ผมตกอยในวงวนแบบเดมๆ เรมจาก

คนควาเพอไขปรศนาเหลานดวยการอานงานวจยทางวทยาศาสตร

และคยกบนกวทยาศาสตรทเขยนงานวจยเหลานน แตแลวผมกมกจะ

Johann Hari 27

ถอยกรดกลบมา เพราะสงทนกวทยาศาสตรเหลานพดท�าใหผมหลงทาง

และกงวลกวาเดม ผมจงหนไปทมเทใหกบหนงสออกเลมหนงของผมท

ชอวา ไลตามเสยงกรดรอง: วนแรกและวนสดทายของสงครามยาเสพตด

(Chasing the Scream: The First and Last Days of the War on Drugs)

อาจฟงดนาขนหากจะบอกวา ผมรสกวาการสมภาษณมอปนในขบวนการ

คายาเสพตดของเมกซโกงายกวาการคนหาสาเหตของโรคซมเศราและ

โรควตกกงวล แตส�าหรบผมแลว การเขาไปยมยามกบเรองทผมเรยบเรยง

ไวเกยวกบอารมณ ทงเรองทผมรสกอยางไรและท�าไมถงรสกเชนนน ดจะ

อนตรายกวาเรองมอปนคายาเสยอก

และแลวในทสด ผมกตดสนใจวาผมไมสามารถละเลยมนได

อกตอไป ดงนนผมจงใชเวลาตลอดสามปออกเดนทางกวา 40,000 ไมล

เพอไปสมภาษณบคคลตางๆ ทวโลกกวา 200 ครง ทงนกสงคมศาสตร

ทมอทธพลทสดในโลกหลายทาน บรรดาคนทเคยผานเหวลกของโรค

ซมเศราและโรควตกกงวล และเหลาผ คนทหายดแลว ผมไปโผลใน

สถานทตางๆ สารพดแหงซงผมไมมทางเดาไดเลยตอนเรมออกเดนทาง

ไมวาจะเปนหมบานชาวอามช (Amish) ในรฐอนดแอนา โครงการบาน

เอออาทรในกรงเบอรลนทผคนลกขนกอการประทวง เมองในประเทศ

บราซลทสงหามเผยแพรโฆษณา หองปฏบตการในเมองบลตมอรทพา

ผคนกลบไปเผชญเหตการณสะเทอนใจของพวกเขาในรปแบบทคาดไมถง

สงทไดเรยนรบงคบใหผมตองทบทวนเรองราวของผมเองเสยใหมชนดท

พลกจากหนามอเปนหลงมอ ทงเรองเกยวกบตวเอง และเกยวกบความ

ทกขโศกทแพรกระจายไปทววฒนธรรมของเราราวกบสารพษทาร

กอนอนเลย ผมขอขดเสนใตเนนย�าสองเรองทเปนตวก�าหนดภาษาทผม

จะใชตลอดหนงสอเลมน และผมรสกวาทงสองเรองนลวนนาประหลาดใจ

หมอทรกษาผมบอกวา ผมเปนทงโรคซมเศราและโรควตกกงวล

เฉยบพลน กอนหนานนผมเชอมาตลอดวาทงสองสงนเปนปญหาท

ไมเกยวของกน และนนคอสงทใครๆ พดกนมาตลอด 13 ปทผมรกษาทงสอง

28 Lost Connect ions

โรคน แตผมสงเกตเหนวามบางอยางผดปกตระหวางทผมหาขอมล

ทกอยางทเปนเหตใหโรคซมเศรารนแรงขนลวนเปนสาเหตทท�าใหโรค

วตกกงวลรนแรงขน และในทางกลบกนกดวย ทงสองโรคนตางขนลงตามกน

เรองนดนาสงสย และผมเพงเรมจะเขาใจกตอนทผมนงคยกบ

โรเบรต โคหเลนเบรก (Robert Kohlenberg) อาจารยดานจตวทยาท

ประเทศแคนาดา สมยกอนเขากเคยคดเหมอนผมวาโรคซมเศราและ

โรควตกกงวลเปนคนละเรองกน แตพอไดศกษามากวา 20 ป เขากพบวา

“ขอมลบงชวาโรคซมเศราและโรควตกกงวลไมไดแตกตางกนขนาดนน”

ในทางปฏบตแลว “การวนจฉยโรคโดยเฉพาะโรคซมเศราและโรควตกกงวล

จะทบซอนกน” บางครงโรคหนงอาจเดนชดกวาอกโรค คณอาจจะมอาการ

ตนตระหนกหรอแพนก (panic attack) ในเดอนน และรองไหเปนวรรค

เปนเวรในเดอนหนากได แตความคดทวาทงสองโรคนแยกจากกนโดย

เดดขาดเหมอนอยางทปอดบวมกบขาหกไมเกยวของกนนนยงไมมหลกฐาน

สนบสนน ซงโรเบรตไดพสจนแลววาเรองน “ยงเหยง” ทเดยว

ขอโตแยงของฝายโรเบรตนนยงคงปรากฏใหไดยนอยบอยๆ

ในการถกเถยงทางวทยาศาสตร ในชวงไมกปทผานมา สถาบนสขภาพ

แหงชาต (National Institutes of Health) ซงเปนหนวยงานหลกทสนบสนน

เงนทนส�าหรบงานวจยทางการแพทยในสหรฐอเมรกา ไดยกเลกการใหทน

สนบสนนงานศกษาทเสนอวาโรคซมเศราและโรควตกกงวลเปนการวนจฉย

โรคทไมเกยวของกน โรเบรตอธบายวา “พวกเขาตองการสงทอยบนพนฐาน

ของความจรงมากกวาน และสอดคลองกบอาการของคนไขในทางเวชปฏบต

ทแทจรง”

ผมเรมมองวาโรคซมเศรากบโรควตกกงวลเปรยบเหมอนบทเพลง

เดยวกนทน�ามารองใหมเปนคนละเวอรชนโดยนกดนตรคนละวง โรคซมเศรา

เปนเวอรชนของวงรอกอโมทรองเพลงรนทดหดห สวนโรควตกกงวลเปน

เวอรชนของวงเฮฟวเมทลทตะโกนแหกปาก แตโนตดนตรหลกยงคงเดม

แมจะไมไดเหมอนกนทกกระเบยดนว แตกเปนฝาแฝดกน

Johann Hari 29

สวนเรองทสองมาจากสงอนทผมไดเรยนรระหวางศกษาสาเหตทงเกา

ประการของโรคซมเศราและโรควตกกงวล สมยกอน ทกครงทผมเขยน

เกยวกบสองโรคน ผมจะเรมดวยค�าอธบายขอหนง นนคอ ผม ไมได

ก�าลงพดถงการไมมความสข การไมมความสขและโรคซมเศราแตกตาง

กนอยางสนเชง ส�าหรบคนทเปนโรคซมเศรา ไมมอะไรนาหงดหงดเทา

เวลามคนบอกใหเราท�าตวราเรง หรอมาน�าเสนอวธแกงายๆ สนกๆ

ราวกบวาเรากแคเจอสปดาหทหนกหนวงมา คลายๆ กบเวลามคนบอกให

คณท�าตวสดชนดวยการออกไปเตนหลงจากทคณเพงขาหกสองขางนนละ

แตยงผมศกษาหลกฐานสนบสนน ผมกยงสงเกตเหนบางอยางท

ไมสามารถมองขามได

แรงขบตางๆ ทท�าใหเราบางคนซมเศราและวตกกงวลอยาง

รนแรงนนเปนสงทท�าใหคนอกจ�านวนมากไมมความสขไดเชนกน

กลายเปนวาการไมมความสขและอาการซมเศราเปนสงทเกยวเนองกน

อยางใกลชด ทวากยงแตกตางราวฟากบเหวอยด เหมอนทการสญเสย

นวมอหนงนวจากอบตเหตทางรถยนตตางจากการเสยแขนหนงขาง

และการตกถนนกตางจากการตกหนาผา ทวาทงสองสงเชอมโยงกน

ผมก�าลงจะไดเรยนรวา โรคซมเศราและวตกกงวลเปนเพยงปลายทแหลมคม

ทสดของหอกเลมหนงซงเคยทมแทงผคนแทบทงหมดในวฒนธรรมของเรา

นนเปนสาเหตวาท�าไมแมแตคนทไมไดเปนโรคซมเศราหรอวตกกงวลรนแรง

กยงจะเขาใจหลายสงหลายอยางทผมก�าลงจะอธบาย

ระหวางทอานหนงสอเลมน ผมขอใหคณพลกไปอานงานวจยวทยาศาสตร

ทผมอางถงในรายการบนทกทายบทเปนระยะ และพยายามตงแง

สงสยงานวจยเหลานนอยางทผมท�า ลองเตะโดงหลกฐานทกอยาง

ดวามนจะพงทลายไหม เรองนมความเสยงสงเกนกวาทเราจะเขาใจมน

ผดๆ เพราะผมไดเปลยนใจมาเชอสงทตอนแรกท�าใหผมตกใจสดขดมาแลว

30 Lost Connect ions

เราไดรบขอมลผดๆ ทถายทอดกนมาอยางเปนระบบวาโรคซมเศรา

และโรควตกกงวลคออะไร

ในชวงชวตผม ผมเคยเชอสองเรองเกยวกบโรคซมเศรา ตลอดชวง

18 ปแรกของชวต ผมคดวาโรคซมเศรา “อยในหวของผม” ซงแปลวามนไม

จรง เปนเรองทคดไปเอง เปนสงจอมปลอม เปนความหมกมน เปนความอบอาย

ขายหนา เปนจดออน และอก 13 ปตอมา ผมเชอวามน “อยในหวของผม”

ในอกแบบทตางกนอยางยง นนคอ มนเกดขนเพราะสมองท�างานผดปกต

แตผมก�าลงจะไดเรยนรวา ความคดทงสองแบบนลวนไมเปน

ความจรง สาเหตหลกของโรคซมเศราและโรควตกกงวลทหนกขอขนไมได

อยในหวของเรา ผมคนพบวาสาเหตหลกอยในโลกใบน และวถทเราอาศย

อยในโลกตางหาก ผมเรยนรวาสาเหตของโรคซมเศราและโรควตกกงวล

ทไดรบการพสจนแลวมอยางนอยเกาขอ (แมจะไมมใครน�าทกขอมารวมกน

แบบนมากอนกตาม) และหลายขอกก�าลงกอตวขนรายลอมเรา เปนเหต

ใหเรารสกแยลงอยางรนแรง

การเดนทางครงนไมง ายเลยส�าหรบผม อกเดยวคณจะได

เหนวาผมยดตดกบเรองเลาเกาๆ เกยวกบโรคซมเศราของตวเองวามสาเหต

จากสมองบกพรอง ผมตอสเพอเรองเลาในแบบฉบบของตวเอง ผมปฏเสธ

อยนานแสนนาน ไมยอมมองหลกฐานทคนอนน�าเสนอ นไมใชการคอยๆ

เปลยนผานสวธคดใหมอยางละมนละไม มนเปนการตอสฟาดฟน

แตถาเรายงเดนหนาตอไปดวยความผดพลาดเดมๆ ทท�ามา

เนนนาน เราจะตดอยในสภาวะเหลาน และมนกจะเตบโตขนเรอยๆ

ผมรวาการอานเรองเกยวกบสาเหตของโรคซมเศราและวตกกงวลอาจจะ

ดนาขนพองสยองเกลาในตอนแรก เพราะมนฝงรากลกอยในวฒนธรรม

ของเรา มนท�าใหผมขนลกขนพองไมตางกน แตระหวางฝาฟนการเดนทาง

ครงน ผมไดตระหนกถงสงทอยอกฟากหนง นนคอวธแกปญหาทแทจรง

ตอนทผมเขาใจในทสดวาเกดอะไรขนกบผมและคนอกมากมาย

ทเปนเหมอนผม ผมกไดเรยนรวามยาตานซมเศราทแทจรงรอคอยเรา

Johann Hari 31

อย ซงหนาตาไมเหมอนบรรดายาตานซมเศราในเชงเคมทใหผลเพยง

นอยนดกบเราหลายคน ยาขนานใหมนไมใชสงทคณซอหรอกลนลงคอได

แตมนอาจเปนจดเรมตนของหนทางทจะกาวออกจากความเจบปวดของเรา

ไดอยางแทจรง