ระพิน ชูชื่น โรงเรียน สาธิต “พิบูลบำเพ็ญ”

คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

ภาษาไทยระดับชั้นประถมศึกษา

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร...

วรรณยุกต์และการผันอักษร

รูปและเสียงวรรณยุกต์

วิธีผันอักษร ๓ หมู่

คำที่ใช้วรรณยุกต์

แบบฝึกหัด

การอ้างอิง

ก่า

กา

ก๊า

ก้า

ก๋า

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

“ภาษาไทยของเรามีเสียงสูง ๆ ต่ำ ๆ

เหมือนเสียงดนตรีเลยนะรู้ไหม?”

“เพราะอะไรกันนะ”

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วรรณยุกต์และการผันอักษร

ในภาษาไทยพยางค์ทุกพยางค์ จะมีเสียงวรรณยุกต์อันเป็นเครื่องหมายแสดงระดับเสียงสูงเสียงต่ำของคำในภาษาไทย ซึ่งเป็นเครื่องหมายที่ใช้แทนเสียงดนตรี (เสียงดนตรี คือ เสียงแท้หรือเสียงแปรที่ผันเสียงสูง ๆ ต่ำ ๆ เหมือนเสียงดนตรี เช่น คา ข่า ข้า ค้า ขา)

วรรณยุกต์แบ่งออกเป็น ๒ ชนิด คือ

รูปวรรณยุกต์ เสียง

วรรณยุกต์

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

รูปและเสียงวรรณยุกต์

( ่ )

( ้ )

( ๋ )

( ๊ )

รูปวรรณยุกต์ มี ๔ รูป คือ

เรียกว่า วรรณยุกต์เอกหรือไม้เอก

เรียกว่า วรรณยุกต์โทหรือไม้โท

วรรณยุกต์จัตวาหรือไม้จัตวา

เรียกว่า วรรณยุกต์ตรีหรือไม้ตรีเสียงสามัญ

เสียงวรรณยุกต์ หมายถึง เสียงที่มีทำนองสูง-ต่ำ ตามอักษร ๓ หมู่ (ไตรยางศ์) คำไทยทุกคำจะมีเสียงวรรณยุกต์ โดยที่เสียงวรรณยุกต์นั้นจะมี ๕ เสียง๑ คือ

เสียงเอก เสียงโท

เสียงตรี เสียงจัตวา

โต๊ะ เล่ห์ เขี่ย

การเขียนวรรณยุกต์จะต้องเขียนให้ถูกต้อง โดยเขียนอยู่บนอักษรตัวแรก เช่น

อร่อย ขว้าง เพลี้ย คล้าย

แต่ถ้าเป็นอักษรนำหรือควบ ให้เขียนไว้บนอักษรตัวที่ ๒ เช่น

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วิธีผันอักษร ๓ หมู่ (ผันวรรณยุกต์)

อักษรสูง

อักษร ๓ หมู่ ที่เรียกว่า “ไตรยางศ์” นั้น ใช้ผันด้วยรูปวรรณยุกต์ต่าง ๆ กัน ดังนี้

อักษรกลาง

อักษรต่ำ

ไข่ ข้าว ถิ่นฐาน

ใช้วรรณยุกต์ได้เพียง ๒ รูป และผันได้เพียง ๓ เสียง คือ เสียงเอกใช้รูปเอก เสียงโทใช้รูปโท เสียงจัตวาไม่มีรูป (อักษรสูงคำเป็นมีพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา) เช่น

กา ต่อ ได้

ใช้วรรณยุกต์ได้ครบทั้ง ๔ รูป และผันได้ครบ ๕ เสียง คือใช้รูปวรรณยุกต์ตรงตามเสียง และใช้เป็นหลักในการเทียบเสียงของอักษรอื่น (อักษรกลาง คำเป็นมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ) เช่น

ทอง พ่อ ซื้อ

ใช้รูปวรรณยุกต์ได้เพียง ๒ รูป และผันได้เพียง ๓ เสียง คือ เสียงสามัญไม่มีรูปวรรณยุกต์ เสียงโทใช้รูปเอก เสียงตรีใช้รูปโท (อักษรต่ำคำเป็นมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ) เช่น

ป๊า อุ๋ย

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วิธีผันอักษร ๓ หมู่ (ผันวรรณยุกต์)

พยางค์พยางค์เสียงวรรณยุกต์เสียงวรรณยุกต์เสียงวรรณยุกต์เสียงวรรณยุกต์เสียงวรรณยุกต์

พยางค์พยางค์สามัญ เอก โท ตรี จัตวา

อักษรกลางเสียงยาว กา ก่า ก้า ก๊า ก๋า

อักษรกลางเสียงสั้น - กะ ก้ะ ก๊ะ ก๋ะ

อักษรสูงเสียงยาว - ข่า ข้า - ขา

อักษรสูงเสียงสั้น - ขะ ข้ะ - -

อักษรต่ำ

เสียงยาว คา - ค่า ค้า -

อักษรต่ำ เสียงสั้น - - ค่ะ คะ ค๋ะอักษรต่ำ

เสียงยาว - - คาด ค้าด ค๋าด

ตารางเทียบวรรณยุกต์๒

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วิธีผันอักษร ๓ หมู่ (ผันวรรณยุกต์)

พยางค์ สามัญ เอก โท ตรี จัตวา

อักษรกลาง (คำเป็น)ผันได้ครบ ๕ เสียง

กา ก่า ก้า ก๊า ก๋าอักษรกลาง (คำเป็น)ผันได้ครบ ๕ เสียง ตี ตี่ ตี้ ตี๊ ตี๋

อักษรสูง (คำเป็น)ผันได้ ๓ เสียง

- ข่า ข้า - ขาอักษรสูง (คำเป็น)ผันได้ ๓ เสียง - สู่ สู้ - สู

อักษรต่ำ (คำเป็น)ผันได้ ๓ เสียง

คา - ค่า ค้า -อักษรต่ำ (คำเป็น)ผันได้ ๓ เสียง พี - พี่ พี้ -

ตารางการผันอักษร

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วิธีผันอักษร ๓ หมู่ (ผันวรรณยุกต์)

คำ สามัญ เอก โท ตรี จัตวา

คู่ ค – ข ขาคา ข่า ข้า ค้า ขา

คู่ ค – ข ขาค่า

คู่ ผ – พ ผีพี่ ผี่ ผี้ พี้ ผี

คู่ ผ – พ ผีพี่

ตารางการผันอักษร

หมายเหตุ : ในการผันอักษรถ้าต้องการให้ผันให้ครบ ๕ เสียง ให้นำอักษรคู่มาช่วย เช่น

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

วิธีผันอักษร ๓ หมู่ (ผันวรรณยุกต์)

พยางค์ สามัญ เอก โท ตรี จัตวา

ห นำนา หน่า น่า น้า หนา

ห นำหน้า

อ นำ ยา อย่า ย่า ย้า หยา

อย่า หย้า

ห นำมา หม่า ม่า ม้า หมา

ห นำหม้า

อักษรเดี่ยว ผันได้ไม่ครบ ๕ เสียง ถ้ามีอักษรสูงหรืออักษรกลางนำ จึงจะผันได้ครบ ๕ เสียง เช่น

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

คำที่ใช้วรรณยุกต์๓

หมายเหตุ

วิธีเลือกเสียงวรรณยุกต์ให้ถูกต้องและรวดเร็ว คือ เลือกหาเสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา มาเพียงเสียงละ ๑ คำ จากข้อสอบแต่ละข้อย่อย

ตรงรูปตรงเสียง เช่น

ป้า – รูปโท เสียงโท

ไก่ – รูปเอก เสียงเอก

นา – ไม่มีรูปเสียงสามัญ

ไม่ตรงรูปไม่ตรงเสียง เช่น

น้า – รูปโท เสียงตรี น่า – รูปเอก เสียงโท

ไม่ปรากฏรูป มีเสียงครบ ๕ เสียง เช่น

มัน – เสียงสามัญ

ลูก – เสียงโท

หลาน – เสียงจัตวา

กัด – เสียงเอก

และ – เสียงตรี

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

มาทบทวนความรู้ด้วย

การทำแบบฝึกหัดกันเถอะ

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๑ จงเขียนชื่อสิ่งที่กำหนดให้ต่อไปนี้

๑) ชื่อสัตว์ ๑ พยางค์ ๑)....................................... ๒).......................................

๓)....................................... ๔).......................................

๕).......................................

๒) ชื่อผลไม้ ๒ พยางค์ ๑)....................................... ๒).......................................

๓)....................................... ๔).......................................

๕).......................................

๓) ชื่อประเทศ ๓ พยางค์ ๑)....................................... ๒).......................................

๓)....................................... ๔).......................................

๕).......................................

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๒ คำต่อไปนี้มีรูปวรรณยุกต์ และเสียงวรรณยุกต์ใด

๑) ตู้ รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ........โท.........

๒) แม้ รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๓) ถ้วย รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๔) ห่อ รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๕) เดี๋ยว รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๖) บ๊อง รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๗) วิ่ง รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๘) เถื่อน รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๙) คล่อง รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

๑๐) เหมา รูปรรณยุกต์ .................... เสียงวรรณยุกต์ ....................

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๓ จงหาคำที่เป็นเสียงวรรณยุกต์ต่อไปนี้มาข้อละ ๒ คำ (คำที่มี ความหมาย)

๑) สามัญ เช่น นาม …………………… ……………………

๒) เอก เช่น เกี่ยว …………………… ……………………

๓) โท เช่น พ่น …………………… ……………………

๔) ตรี เช่น ค้าน …………………… ……………………

๕) จัตวา เช่น เหมือน …………………… ……………………

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๔ จงบอกเสียงวรรณยุกต์ของคำต่อไปนี้

๑) ป่า เป็นเสียงวรรณยุกต์ ……..เอก………

๒) น่า เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๓) ข่า เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๔) นั่น เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๕) ใส่ เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๖) จ้า เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๗) ค้าน เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๘) ปั้น เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๙) พ้น เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

๑๐) หว้า เป็นเสียงวรรณยุกต์ …………………

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๕ จงทำคำหรือข้อความต่อไปนี้ให้มีความหมายโดยการเติมเครื่องหมายวรรณยุกต์ให้ถูกต้องตามตำแหน่ง

๑) แกวงไกว

๒) ใชไหมสีมวง

๓) นำเปลา

๔) สมุดโนต

๕) เสือเชิต

๖) มะพราวแหง

๗) ขนมเคก

๘) กระเปาแหวง

๙) โตะใหญ

๑๐) รานหมูสะเตะ

๑๑) ตนถัวงอก

๑๒) ใบไมรวง

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

ตอนที่ ๖ จงเลือกข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว

Check Answer

Question 1 of 15

๑) ข้อใดเป็นเสียงวรรณยุกต์เอก

A. ดัง

B. ฟ้า

C. ถ่าน

D. เสียง

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๗ จงนำคำต่อไปนี้ใส่ในช่องเสียงวรรณยุกต์ให้ถูกต้อง

เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา

๑) ซื้อ - - - ซื้อ -

๒) เขียว

๓) เสื่อ

๔) เปื่อย

๕) ต้น

๖) อาน

๗) เลื่อย

๘) รุ้ง

๙) เมือง

๑๐) ย่อย

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

แบบฝึกหัดบทที่ ๔

ตอนที่ ๘ จงผันคำต่อไปนี้ให้ครบ ๕ เสียง

เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี เสียงจัตวา

๑) ค่า คา ข่า ค่า, ข้า ค้า ขา

๒) ม้า

๓) ค่อย

๔) เส้น

๕) ก้าน

๖) หาง

๗) พาย

๘) ถ่าย

๙) เงา

๑๐) คล่อง

บทที่ ๔ วรรณยุกต์และการผันอักษร

การอ้างอิง

๑ อัชชา แสงอัสนีย์ และคณะ. ภาษาไทย ป.๕. ม.ป.ป., หน้า ๒๐-๒๒.

๒ สำอางค์ ดำเนินสวัสดิ์. จะสอนภาษาไทยให้สนุกอย่างไร. ๒๕๓๙, หน้า ๔๖.

๓ สมถวิล วิเศษสมบัติ. สอบภาษาไทยง่ายนิดเดียว. ม.ป.ป., หน้า ๘.