เอกสารประกอบค าบรรยาย วิชา ศ. 212...

ศ.212 หลกเศรษฐศาสตรมหภาค 2/2556 อ.ณพล สกใส ดาวนโหลดเอกสาร: http://econ.tu.ac.th/class/archan/napon/EC212_2-56

เอกสารประกอบค าบรรยาย วชา ศ. 212 หลกเศรษฐศาสตรมหภาค (2/2556)

อ.ณพล สกใส

บทท 5 ตลาดเงนและนโยบายการเงน

5.1 ความหมายของเงน หนาทของเงน และองคประกอบของปรมาณเงน

5.1.1 ความหมายของเงน 5.1.2 หนาทของเงน 5.1.3 ประเภทของเงน 5.1.4 องคประกอบของปรมาณเงน

5.2 กระบวนการการสรางเงนฝาก : แบบจาลองตวทวคณทางการเงน 5.2.1 สถาบนการเงน 5.2.2 กระบวนการสรางและทาลายเงนฝากและตวทวคณทางการเงน

5.3 ความตองการถอเงนหรออปสงคของเงน และทฤษฏอปสงคของเงนของเคนส 5.3.1 ทฤษฎความตองการถอเงน 5.3.2 ทฤษฎความตองการถอเงนแบบเคนส

5.4 บทบาทของธนาคารกลางและนโยบายการเงน 5.4.1 ความหมายของธนาคารกลาง 5.4.2 บทบาทและหนาทของธนาคารกลาง 5.4.3 ความหมายและประเภทนโยบายการเงน 5.4.4 เครองมอของนโยบายการเงน

5.5 ดลยภาพในตลาดเงนและการเปลยนแปลงดลยภาพ 5.5.1 การกาหนดดลยภาพในตลาดเงน 5.5.2 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดเงน

5.6 ความสมพนธระหวางตลาดเงนและตลาดผลผลต

บทท 5 ตลาดเงนและนโยบายการเงน หนาท 2

ศ.212 หลกเศรษฐศาสตรมหภาค 2/2556 อ.ณพล สกใส

5.1 ความหมายของเงน หนาทของเงน และองคประกอบของปรมาณเงน

5.1.1 ความหมายของเงน เงน หมายถง สงทเปนทยอมรบโดยทวไปวาเปนสอกลางในการแลกเปลยนและเปนเครองมอในการชาระ

หน ดงนน เงนจงมหนาทอยางหนง คอ การเปนสอกลางในการแลกเปลยน คอ เปนสงททาใหการแลกเปลยนเกดขนไดโดยสะดวก

5.1.2 หนาทของเงน

สอกลางในการแลกเปลยน (Means of exchange) แหลงสะสมมลคา (Store of value) หนวยวดมลคา (Unit of account) มาตรฐานสาหรบการชาระหน

5.1.3 ประเภทของเงน

Commodity money : เงนในรปสนคาอยางใดอยางหนงทมประโยชน ขอเสย เชน สนคาบางอยางแบงเปนหนวยยอยๆ ไมได เกบไวนานไมได หรอไมสะดวกในการพกพา จงทาใหไมสามารถทาหนาทเปนสอกลางในการแลกเปลยนทดได

Paper money (ธนบตร) Fiat money เงนตราทไดรบการยอมรบวาเปนสงทใชซอสนคาและชาระหนไดเนองจากมกฎหมาย

รองรบ Fiat money เปน ธนบตร หรอ เงนเหรยญ ทมมลคาทประทบตรา (face value) สงกวามลคาของวตถ

ทนามาใชทาเงน Bank money (เงนธนาคาร หรอเชค)

5.1.4 องคประกอบของปรมาณเงน องคประกอบของปรมาณเงน จาแนกตามสภาพคลอง และหนาทของเงน ตามความหมายอยางแคบ (M1) ปรมาณเงน (Money supply) คอ เหรยญกษาปณและธนบตร รวมถงเงนฝากกระแสรายวนในธนาคาร

พาณชย หรอสถาบนการเงนอนทสามารถเขยนเชคสงจายได นนคอ นบรวมสงทมสภาพคลองสงมาก (very high liquidity) และถอเปนสอกลางในการแลกเปลยน และ

M1 จะเปนตววดความสามารถในการซอไดด ไดแก เหรยญกษาปณและธนบตร (Coin and paper money : currency)



เงนฝากกระแสรายวนในมอของประชาชน (Demand deposit) แตไมรวมทอยในสถาบนการเงน เพราะจะเปนการนบซา ไมรวมทอยในมอของรฐบาล เพอตองการใหคาวาปรมาณเงนจาเพาะทอยในมอของเอกชน

ตามความหมายอยางกวาง (M2 , M3) ปรมาณเงน คอ ปรมาณเงนในความหมายอยางแคบ รวมกบสงทคลายเงน (Near-money คอ สนทรพย

ทางการเงนทมสภาพคลองคอนขางสง) ในความหมายนเงนไมไดมฐานะเปนสอกลางในการแลกเปลยนไดโดยตรง แตกสามารถนาไปเปลยนเปน

เงนไดสะดวกและรวดเรวโดยไมตองเสยงตอการขาดทนแตอยางใด M2 พจารณาเงนในฐานะของการเปนสอกลางในการแลกเปลยน และ ใชวดอานาจในการซอของระบบ

เศรษฐกจ และเครองวดความมงคงดวย ไดแก M1 เงนฝากออมทรพย เงนฝากประจา หลกทรพยระยะสน

5.2 กระบวนการการสรางเงนฝาก : แบบจ าลองตวทวคณทางการเงน

5.2.1 สถาบนการเงน สถาบนการเงน มบทบาทสาคญตอระบบการเงนในดานการสรางเงนฝาก การควบคมปรมาณเงนและ

สนเชอ และการรกษาคาเงน สถาบนการเงน ม 3 ประเภท ไดแก

ธนาคารกลาง (Central bank) ธนาคารพาณชย (Commercial bank) สถาบนการเงนทไมใชธนาคารธนาคารพาณชย ธนาคารของรฐ เชน ธนาคารออมสน ธกส. ธอส. ฯลฯ บรษทเงนทน บรษทประกนชวต สหกรณออมทรพย โรงรบจานา ฯลฯ

ธนาคารพาณชย (Commercial bank) ธนาคารพาณชย คอ สถาบนททาธรกจทางดานการเงน มหนาทรบฝากเงนจากผออมมาเกบไว แลวให

กยมเพอใชลงทน หรอใชจาย โดยการคดดอกเบยจากธรกจเหลาน ดงนน กาไรของธนาคารพาณชยสวนหนงจงเกดจากความแตกตางระหวางดอกเบยทใหกกบดอกเบยเงนฝาก



หนาทของธนาคารพาณชย สรางและทาลายเงนฝาก เปนผรบฝากเงนประเภทตางๆ

เงนฝากประจา (Time deposit) เงนฝากออมทรพย (Saving deposit) เงนฝากกระแสรายวน (Demand deposit)

เปนตวแทนจายเงนใหแกลกคาธนาคาร เปนผใหกและซอขายตวแลกเงนหรอตราสารเปลยนมออนใด เปนผใหบรการดานการโอนเงน ซอขายเงนตราตางประเทศ เกบรกษาของมคาและบรการอนๆ เปนทปรกษาทางการเงนตางๆ ใหแกลกคาทมาตดตอธนาคารพาณชย

5.2.2 กระบวนการสรางและท าลายเงนฝากและตวทวคณทางการเงน กระบวนการสรางเงนฝากและการทาลายเงนฝาก เปนหนาทซงแตกตางไปจากสถาบนการเงนในรปแบบ

อน โดยกระบวนการดงกลาวจะกระทบตอการเพมและการลดปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ ระบบธนาคารพาณชยจะสามารถสรางและทาลายเงนฝากไดอยางไร และมากนอยเพยงใด ขนอยกบอตรา

เงนสดสารองตามกฎหมายทธนาคารกลางเปนผกาหนด ระบบธนาคารพาณชยสามารถสรางเงนฝากไดจากเงนทประชาชนนามาฝาก ซงธนาคารพาณชยสามารถ

ปลอยก ใหกบประชาชนและจะกลายเปนเงนฝากทเพมขนในรอบถดๆ ไป โดยอยภายใตกฎเกณฑทธนาคารกลางกาหนดไว

อตราเงนสดส ารองตามกฎหมาย (Legal reserve ratio) หรออตราเงนสดสารองทตองดารงไวทธนาคารกลาง คอ สดสวนของเงนสดตอเงนฝากทงหมด (หนวยเปนรอยละ) ทธนาคารกลางกาหนดใหธนาคารพาณชยจะตองสารองเอาไวทธนาคารกลาง

เงนสดส ารองทตองด ารงไวตามกฎหมาย (Legal reserve or Reserve requirement) คอ จานวนเงนสดสารองทงหมดทธนาคารพาณชยตองดารงไวตามกฎหมายทธนาคารกลาง เมอมผนาเงนมาฝาก

เงนสดส ารองทแทจรง (Actual reserve) คอ จานวนเงนสดทงหมดทธนาคารพาณชยมอย ดงนน เงนสดสารองทแทจรง จงสามารถมจานวนไมนอยกวาเงนสดสารองทตองดารงไวตามกฎหมาย แตมมากกวาได

เงนสดส ารองสวนเกน (Excess reserve) คอ จานวนเงนสดทเหลอทงหมดทธนาคารพาณชยมอยหลงจากทหกเงนสดสารองทตองดารงไวตามกฎหมายออกแลว ซงเงนสดสารองสวนเกนนเปนสวนทธนาคารพาณชยสามารถนาไปใชหาประโยชนตางๆ ได เชน การใหก หรอการลงทนในหลกทรพยตางๆ

เงนฝากขนแรก (Primary deposit) คอ เงนสดทมผนามาฝากเขาบญชทธนาคารพาณชยครงแรก เงนฝากขนสอง (Secondary deposit) คอ เงนฝากสวนทธนาคารพาณชยสามารถสรางขน



เงนฝากธนาคารพาณชยประเภทกระแสรายวน (Demand deposit) คอ เงนฝากของลกคาธนาคารพาณชยเขาในบญชเงนฝากกระแสรายวนทเปดไว และเงนฝากประเภทนสามารถสงจายดวยเชค ซงในปจจบนเราถอวาเปนเงนทสามารถใชเปนสอกลางในการแลกเปลยนได ตวอยางท 1 เมอธนาคารแหงหนง มเงนฝากทงสน 10,000 บาท ถาอตราเงนสดสารองตามกฎหมาย คอ 10% ตวอยางท 2 การสรางเงนฝากของธนาคารพาณชยหนงๆ (Money creation of single commercial bank)

สมมตให ใหมเงนฝากประเภทกระแสรายวน (Demand deposit) ซงจายดวยเชคเทานน ไมมเงนฝากประเภทออม

ทรพยและเงนฝากประจา นนคอ เรากาลงพจารณา เฉพาะปรมาณเงน M1 เทานน ธนาคารพาณชยทกแหงถกกาหนดใหมอตราเงนสดสารองตามกฎหมาย 10% (r = 10%) ธนาคารพาณชยทกแหงไมตองการถอเงนสดสารองสวนเกน เนองจาก ถานาไปปลอยกจะไดผลตอบแทน ไมมการรวไหลของเงนออกนอกธนาคาร

สมมต ธนาคารกลางซอหลกทรพยจากประชาชน 10,000 บาท โดยการจายเปนเงนสด และประชาชน คอ

นาย A นาเงนสดไปฝากในธนาคารพาณชยแหงหนง ในรปของ Demand deposit จานวน 10,000 บาท (Primary deposit)

เนองจาก M1 หมายถง Currency รวมกบ Demand deposit คอ นาย A นาเงนสดไปฝาก จงทาให Currency ลดลง 10,000 บาท แต Demand deposit กเพมขน 10,000 บาท ดงนน ในขณะนปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจไมมการเปลยนแปลงจากกระบวนการสรางเงนฝากของธนาคารพาณชย

ในรอบทสอง ธนาคารธนาคารพาณชยแหงนสามารถปลอยกใหกบ ประชาชนคนถดไป คอ นาย B ได เทากบมลคาของเงนสดสารองสวนเกน คอ 9,000 บาท ซงธนาคารจายเปนเชคใหกบผกท ตองนามาฝากกบธนาคารแหงน ดงนน ธนาคารพาณชยจงมเงนฝากในรป Demand deposit เพมขนอก 9,000 บาท

ดงนน ในขณะนธนาคารจงมเงนฝากรวม 10,000 + 9,000 = 19,000 บาท



ในรอบทสาม ธนาคารธนาคารพาณชยแหงนสามารถปลอยกใหกบ ประชาชนคนถดไป คอ นาย C ได เทากบมลคาของเงนสดสารองสวนเกน คอ 8,100 บาท ซงธนาคารจายเปนเชคใหกบผกท ตองนามาฝากกบธนาคารแหงน ดงนน ธนาคารพาณชยจงมเงนฝากในรป Demand deposit เพมขนอก 8,100 บาท

ดงนน ในขณะนธนาคารจงมเงนฝากรวม 10,000 + 9,000 + 8,100 = 27,100 บาท ... ธนาคารพาณชยสามารถปลอยกไดจนกวาเงนสดสารองสวนเกนจะเปน 0 บาท ซงไมสามารถนาไปปลอย

กหรอลงทนไดอกกระบวนการสรางงานฝากจงจะสนสดลง ตวอยางท 2 การสรางเงนฝากของระบบธนาคารพาณชย (Money creation of banking system)

สมมตให ใหมเงนฝากประเภทกระแสรายวน (Demand deposit) ซงจายดวยเชคเทานน ไมมเงนฝากประเภทออม

ทรพยและเงนฝากประจา นนคอ เรากาลงพจารณา เฉพาะปรมาณเงน M1 เทานน ธนาคารพาณชยทกแหงถกกาหนดใหมอตราเงนสดสารองตามกฎหมาย 10% (r = 10%) ธนาคารพาณชยทกแหงไมตองการถอเงนสดสารองสวนเกน เนองจาก ถานาไปปลอยกจะไดผลตอบแทน ไมมการรวไหลของเงนออกนอกระบบธนาคาร

ธนาคาร ปรมาณเงนฝาก เงนสดสารองตามกฎหมาย (L) เงนสดสารองสวนเกน

หรอปรมาณเงนใหก (ER)

1 10,000 (=R) 0.1 x 10,000 = 1,000 10,000 – 1,000 = 9,000

2 9,000 0.1 x 9,000 = 900 9,000 – 900 = 8,100

3 8,100 0.1 x 8,100 = 810 8,100 –810 = 7,290

4 7,290 0.1 x 7,290 = 729 7,290 – 729 = 6,561

… … … …

… … … …

รอบทเหลอ 59,049 0.1 x 59,049 = 5,904.9 59,049 – 5,904.9 = 53,144.1

รวม 100,000 (=DD) 10,000 90,000



ธนาคาร ปรมาณเงนฝาก เงนสดสารองตามกฎหมาย (L) เงนสดสารองสวนเกน

หรอปรมาณเงนใหก (ER)

1 R rR (1-r)R………(= ER)

2 (1-r)R r (1-r)R (1-r)(1-r)R

3 (1-r)(1-r)R r (1-r)(1-r)R (1-r)(1-r)(1-r)R

4

… … … …

… … … …

รอบทเหลอ DD

รวม R rR (1-r)R………(= ER)

ดงนน 1DD R

r

rDD R ………(1) และ DD DD R

1

1

R Rr

r R

r

1ER

r ………(2)

โดยท DD คอ เงนฝากกระแสรายวนรวมทงหมด เปนเงนในงวดแรกรวมกบเงนฝากทสราง

ได R คอ เงนฝากงวดแรก (Initial primary deposit or demand deposit) ER คอ เงนสดสารองสวนเกน (Initial excess reserve) ทเกดขนในงวดแรก r คอ อตราเงนสดสารองตามกฎหมาย

จากสมการ (1) คาของ 1

r คอ คาทคณเขาไปกบเงนฝากงวดแรก (Initial primary deposit: R) แลวไดเปน

ปรมาณเงนฝาก ซงเปนปรมาณเงนทมหมนเวยนในระบบเศรษฐกจ



จากสมการ (2) คาของ 1

r คอ คาทคณเขาไปกบเงนสดสารองสวนเกนในครงแรก (Initial excess

reserve: ER) แลวไดเปนปรมาณเงนฝากทธนาคารพาณชยสรางขนได จะเหนวาปรมาณเงนฝากกระแสรายวนทธนาคารพาณชยสรางขนได มคาเปนหลายเทาของเงนสดสารอง

สวนเกนในครงแรก (Initial excess reserve: R)

เราจงเรยก 1

r วาตวคณทางการเงน (Money multiplier) ซงกคอ สวนกลบของอตราเงนสดสารองตาม

กฎหมาย (Legal reserve ratio)

การท าลายเงนฝากของธนาคารพาณชย ธนาคารกลางไมไดทาหนาทเพมปรมาณเงนเขาสระบบเศรษฐกจเพยงอยางเดยว ในบางกรณธนาคาร

กลางตองดาเนนการเพอลดปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจลง ดงนน จงมการทาลายเงนฝาก การทาลายเงนฝาก คอ การดาเนนการในทางตรงขามกบการสรางเงนฝาก ซงกคอ การดงเงนออกจากมอ

ประชาชนในรอบแรก (การขายหลกทรพยใหแกประชาชน) ซงทาใหเงนฝากในรอบแรกลดลง และธนาคารพาณชยสามารถปลอยกในรอบถดๆ ไปไดลดลง จงทาใหปรมาณเงนฝากในรอบถดๆ ไปลดลง ดงนน ปรมาณเงนฝากจงลดลงเปนหลายเทาของการดงเงนออกจากมอของประชาชนในรอบแรกตามผลของตวคณทางการเงน ตวอยางท 4 ธนาคารกลางขายพนธบตรใหประชาชน มลคา 10,000 บาท ดงนน เงนฝากในมอประชาชนลดลง 10,000 บาท ถา r = 10% เงนทธนาคารพาณชยสามารถปลอยกไดกลดลง 9,000 บาท ดงนน เงนฝากในรอบถดๆ ไปกลดลงตามไปดวย



5.3 ความตองการถอเงนหรออปสงคของเงน และทฤษฎอปสงคของเงนของเคนส

5.3.1 ทฤษฎความตองการถอเงน ความตองการถอเงนหรออปสงคของเงน หมายถง ปรมาณเงนทประชาชนตองการถอเงนไวในมอใน

ชวงเวลาใดเวลาหนง โดยทความตองการถอเงนถกกาหนดจากปจจยตางๆ เชน รายได ผลตอบแทนของสนทรพย รวมถงพฤตกรรมของบคคล

แนวคดเรองความตองการถอเงนในยคกอนเคนส เชอวาปจจยหลกทกาหนดความตองการถอเงน คอ รายไดประชาชาต ซงแสดงวาในมมมองนเงนจงสอกลางในการแลกเปลยนเทานน ในขณะทความตองการถอเงนของเคนสนนเชอวามอกปจจยทสาคญ คอ ผลตอบแทนของสนทรพย ซงแสดงวานอกจากเงนจะมหนาทเปนสอกลางในการแลกเปลยนแลวเงนยงเปนเครองสะสมมลคาดวย

5.3.2 ทฤษฎความตองการถอเงนแบบเคนส ทฤษฎความตองการถอเงนแบบเคนส หรอทฤษฎความพงพอใจในสภาพคลอง (Liquidity preference

theory) ของ Keynes ไดแบงความตองการถอเงน เปน 3 ประเภท ตามเหตจงใจหรอวตถประสงค คอ อปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย (Transaction demand for money: d

TM ) อปสงคของเงนเพอใชจายฉกเฉน (Precautionary demand for money: d

PM ) อปสงคของเงนเพอเกงกาไร (Speculative demand for money: d

SM ) 1) อปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย (Transaction demand for money: d

TM )

เหตจงใจอยางหนงของการถอเงน กคอ การถอเงนไวเพอใชสอยในชวตประจาวน เนองจากเงนมฐานะเปนสอกลางในการแลกเปลยนสนคา

ปจจยกาหนดอปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย ไดแก o รายได o อตราดอกเบย



2) อปสงคของเงนเพอใชจายฉกเฉน (Precautionary demand for money: d

PM )

การถอเงนเพอใชจายในชวตประจาวนเปนสงทคาดการณและวางแผนลวงหนาได แตมบางครงทเกดความจาเปนฉกเฉนทตองใชจายโดยไมไดวางแผนไวลวงหนา

ดงนน จงมแรงจงใจใหเกดความตองการถอเงนไวเพอใชจายในเวลาฉกเฉน เชน คารกษาพยาบาล คาซอมแซมตางๆ

ปจจยกาหนดอปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย ไดแก o รายได o อตราดอกเบย

แรงจงใจใหเกดอปสงคของเงนเพอใชจายฉกเฉน ขนอยกบรายได และเปนความสมพนธในทางบวก เชนเดยวกบอปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย

แตถาอตราดอกเบยพนธบตรสง การถอเงนไวใชจายฉกเฉนมาก กจะมตนทนคาเสยโอกาสทจะไดรบผลตอบแทนจากพนธบตรมาก

ดงนน อปสงคของเงนเพอใชจายฉกเฉน จงเปนความสมพนธในทางตรงขามกบอตราดอกเบย

จาก 2 เหตจงใจในการถอเงน จะเหนวาปจจยกาหนดและทศทางการเปลยนแปลงเหมอนกน ดงนน บางครงเราจงรวมการพจารณาเหตจงใจของการถอเงนทงสองนเขาดวยกน เปนการจบจายใชสอยทงทคาดการณไวและทไมไดคาดการณไว

รปท 1 อปสงคของเงนเพอจบจายใชสอยและเพอใชจายฉกเฉน



3) อปสงคของเงนเพอเกงก าไร (Speculative demand for money: d

SM )

อปสงคของเงนในขอนเปนไปตามหนาทของเงนทเปนเครองสะสมมลคา Keynes ตงคาถามวา พฤตกรรมการถอเงนจะเปนอยางไรภายใตสถานการณทสนทรพยแบงได

เปน 2 ประเภท คอ o เงน ซงไมมดอกเบย และ o พนธบตร ซงใหผลตอบแทนในรปของดอกเบย

นอกจาก พนธบตร จะใหผลตอบแทนในรปของดอกเบย การซอมาขายไปสามารถให o Capital gain คอ ราคาขายพนธบตร สงกวาราคาซอพนธบตร หรอ o Capital loss คอ ราคาขายพนธบตร ตากวาราคาซอพนธบตร o Capital gain หรอ Capital loss เกดจากความไมแนนอนของอตราดอกเบยตลาดใน

อนาคต ดงนน เราจงยงมอปสงคของเงนเพอเกงกาไร อนเปนผลมาจากความไมแนนอนของผลตอบแทน

ของการลงทนในพนธบตร ซงขนอยกบความไมแนนอนของอตราดอกเบยในอนาคตนนเอง o ถาคาดวาการเปลยนแปลงของอตราดอกเบยจะทาใหขาดทนจากการลงทนในพนธบตร

(Capital loss) แรงจงใจทจะถอพนธบตรไวเพอรบดอกเบยจะนอย จงเลอกทจะถอเงนไวแทน

o การถอเงนน คอ การถอเงนเพอเกงกาไร ซงตองมความสมพนธกนกบ แนวโนมการเปลยนแปลงของอตราดอกเบย

การพจารณาอปสงคของเงนเพอเกงกาไร

o พจารณา ความสมพนธระหวางอตราดอกเบย กบ ราคาพนธบตร o พจารณา ทศทางการเปลยนแปลงอตราดอกเบย กบ การเปลยนแปลงราคาพนธบตร ซง

จะทาใหทราบวาการเกด Capital gain หรอ Capital loss (จากราคาพนธบตรทเปลยน) สมพนธตอการเปลยนแปลงความตองการถอเพอการเกงกาไรอยางไร

ความสมพนธระหวางอตราดอกเบยกบราคาพนธบตร ราคาพนธบตร แปรผกผนกบ อตราดอกเบย

1 BondP

r

Bond

Return on BondP

Interest rate



สมมต นาย A ซอพนธบตร ราคาหนาพนธบตรระบ 1,000 บาท และกาหนดการจายผลตอบแทนทกๆ 1

ป เทากบ 100 บาท นนคอ อตราดอกเบยหนาพนธบตรคอ 10% พนธบตรเปนแบบไมมวนหมดอาย (consol หรอ perpetuity)

พจารณาเปรยบเทยบใน 3 กรณ o กรณท 1 ถาอตราดอกเบยตลาด เทากบ 10%

o กรณท 2 ถาอตราดอกเบยตลาด เทากบ 20%

o กรณท 3 ถาอตราดอกเบยตลาด เทากบ 8%



ทศทางการเปลยนแปลงอตราดอกเบย กบ การเปลยนแปลงราคาพนธบตร ดงนน เมอ อตราดอกเบยตลาดลดลง จะสงผลใหเกด Capital gain จากการลงทนในพนธบตร

(ราคาพนธบตรสงขน) เมอ อตราดอกเบยตลาดเพมขน จะสงผลใหเกด Capital loss จากการลงทนในพนธบตร (ราคา

พนธบตรลดลง) จากทศทางความสมพนธของอตราดอกเบยตลาดกบราคาพนธบตร พจารณาถงประเดนเกยวกบ

พฤตกรรมความตองการถอเงน และพนธบตร o Return on money = 0 o Expected return on bond = interest rate + expected capital gain (+) o OR : Expected return on bond = interest rate + expected capital loss (-)

ถา Expected return on bond > Return on money o คนจะเลอกถอ พนธบตร > เงน

ถา Expected return on bond < Return on money o คนจะเลอกถอ พนธบตร < เงน

พจารณาเปรยบเทยบใน 2 กรณ o กรณ 1 ถาขณะนอตราดอกเบย r1 ตากวา อตราดอกเบยปกต (Normal interest rate: rN)

o กรณ 2 ถาขณะนอตราดอกเบย r2 สงกวา อตราดอกเบยปกต (Normal interest rate: rN)



รปท 2 อปสงคของเงนเพอการเกงกาไร

จากทง 3 เหตจงใจของอปสงคของเงน เมอนามารวมกน จะไดอปสงคของเงนรวม อปสงคของเงนเพอจบจายใชสอย ขนอยกบ รายได (+) และอตราดอกเบย (-) อปสงคของเงนเพอใชจายฉกเฉน ขนอยกบ รายได (+) และอตราดอกเบย (-) อปสงคของเงนเพอเกงกาไร ขนอยกบอตราดอกเบย (-) ดงนน อปสงคของเงนทแทจรงรวม ขนอยกบ รายได (+) และอตราดอกเบย (-)

รปท 3 อปสงคของเงนทแทจรงรวม



จากความฟงกชนอปสงคของเงน จะไดเสนทแสดงความสมพนธระหวางปรมาณความตองการถอเงน ณ ระดบอตราดอกเบยตางๆ ในเชงผกผนกน (เมอกาหนดใหรายไดคงท)

เมอแกนตง คอ อตราดอกเบย แกนนอน คอ ปรมาณเงน เสนอปสงคของเงนจงมลกษณะลาดลงจากซายไปขวา (Downward-sloping)

ในขณะท ถาอตราดอกเบยถกกาหนดใหคงท การเพมขนของรายได จะทาใหปรมาณของความตองการถอเงนเพมขน

ดงนน เสนอปสงคของเงนเงนจงยายหรอขยบ (Shift) ไปทางขวา เพอสะทอนวา ณ อตราดอกเบยหนง เมอรายไดเพมสงขนอปสงคของเงนจะเพมขน

5.4 บทบาทของธนาคารกลางและนโยบายการเงน

5.4.1 ความหมายของธนาคารกลาง ธนาคารกลาง เปนสถาบนการเงนททาหนาทดแลสถานการณของระบบเศรษฐกจ ในฐานะนายธนาคาร

ของรฐบาล และธนาคารพาณชยในการเปนแหลงเงนกแหลงสดทาย จงเปนหนวยงานทไมไดมงแสวงหาผลกาไร แตมงควบคมปรมาณเงนและเครดตในระบบเศรษฐกจเพอบรรลเปาของนโยบายการเงน

โดยมอานาจตามกฎหมายในการควบคม ดแล และจดระบบการเงนของธนาคารเพอประโยชนสงสดของประเทศ ธนาคารกลางของไทย คอ ธนาคารแหงประเทศไทย

5.4.2 บทบาทและหนาทของธนาคารกลาง ตาม พ.ร.บ.ธนาคารแหงประเทศไทย พ.ศ.2485 ทแกไขเพมเตม พ.ศ. 2551

1) ออกและจดการธนบตรของรฐบาลและบตรธนาคาร เปนผออกธนบตรของรฐบาล ภายใตบงคบแหงบทบญญตของกฎหมายวาดวยเงนตรา และมสทธแตผเดยวทจะออกบตรธนาคารในราชอาณาจกร

2) ก าหนดและด าเนนนโยบายการเงน ดาเนนนโยบายการเงนตามท กนง. กาหนด ไดแก

รบเงนฝาก กาหนดอตราดอกเบยในการใหกยมเงนแกสถาบนการเงน ซอขายเงนตราตางประเทศและแลกเปลยนกระแสเงนสดในอนาคต กยมเงนตราตางประเทศเพอดารงไวซงเสถยรภาพแหงคาของเงนตรา กยมเงนเพอการดาเนนนโยบายการเงน ซอขายหลกทรพยเทาทจาเปนและแลกเปลยนกระแสเงนสดในอนาคต เพอควบคมปรมาณ

เงนในระบบการเงนของประเทศ ยมหรอใหยมหลกทรพยตามทกาหนดโดยมหรอไมมคาตอบแทน



3) บรหารจดการสนทรพยของ ธปท. บรหารจดการสนทรพยของ ธปท. (ไมรวมสนทรพยในทนสารองเงนตราตามกฎหมายวาดวยเงนตรา) การนาสนทรพยไปลงทนหาประโยชน โดยคานงถงความมนคง สภาพคลอง ผลประโยชนตอบแทนของสนทรพย และความเสยงในการบรหารจดการ

4) เปนนายธนาคารและนายทะเบยนหลกทรพยของรฐบาล เปนนายธนาคารของรฐบาล โดยมอานาจหนาทในการรบจายเงนเพอบญชฝากของกระทรวงการคลง การรบเกบรกษาเงน หลกทรพย หรอของมคาอยางอนเพอประโยชนของรฐบาล การเปนตวแทนของรฐบาลในการซอขายโลหะทองคาและเงน การซอขายและโอนตวแลกเงน หลกทรพยและใบหน การควบคมและการรวมไวในแหลงกลางซงเงนปรวรรตตางประเทศ หรออาจเปนนายธนาคารของรฐวสาหกจหรอหนวยงานอนของรฐ นอกจากน อาจเปนนายทะเบยนหลกทรพยของรฐบาล โดยมอานาจกระทาการจดจาหนายหลกทรพยของรฐบาล จายเงนตนและดอกเบย หรออาจเปนนายทะเบยนหลกทรพยของรฐวสาหกจ สถาบนการเงนทมกฎหมายเฉพาะจดตงขนหรอหนวยงานอนของรฐ

5) เปนนายธนาคารของสถาบนการเงน เปนนายธนาคารของสถาบนการเงน โดยมอานาจหนาทในการใหกยมเงนหรอใหความชวยเหลอทางการเงนแกสถาบนการเงน การรบเกบรกษาเงน หลกทรพย หรอของมคาอยางอนของสถาบนการเงน รวมถงการสงใหสถาบนการเงนสงรายงานหรอชแจงเพออธบายเกยวกบทรพยสน หนสน หรอภาระผกพนได

6) จดตงหรอสนบสนนการจดตงระบบการช าระเงน จดตงหรอสนบสนนการจดตงระบบการชาระเงน ระบบการหกบญชระหวางสถาบนการเงน และบรหารจดการระบบดงกลาวใหเกดความปลอดภยและมประสทธภาพ

7) ก ากบและตรวจสอบสถาบนการเงน กากบ ตรวจสอบ วเคราะหฐานะ การดาเนนงาน ตลอดจนการบรหารความเสยงของสถาบนการเงน เพอใหมเสถยรภาพ

8) บรหารจดการอตราแลกเปลยนเงนตราภายใตระบบการแลกเปลยนเงนตรา รวมทงบรหารจดการสนทรพยในทนส ารองเงนตรา ตามกฎหมายวาดวยเงนตรา

9) ควบคมการแลกเปลยนเงนตามกฎหมายวาดวยการควบคมการแลกเปลยนเงน



5.4.3 ความหมายและประเภทนโยบายการเงน นโยบายการเงน คอ การกาหนดมาตรการตางๆ ของธนาคารกลางเพอควบคมตวแปรทางการเงน เพอให

สามารถบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจมหภาคทตองการ พจารณาจากผลกระทบตอรายไดประชาชาต จะสามารถแบงนโยบายการเงนไดเปน 2 ประเภท คอ

นโยบายการเงนขยายตวหรอผอนคลาย (Expansionary monetary policy) คอ การใชนโยบายการเงนทมผลเพมปรมาณเงน (Money supply) จากการใชเครองมอทางการเงนตางๆ ซงจะทาใหอตราดอกเบยลดลง ดงนน จงทาใหความตองการใชจายมวลรวม (DAE) เพมขน ซงจะมผลทาใหรายไดประชาชาตดลยภาพเพมขน

นโยบายการเงนหดตวหรอเขมงวด (Contractionary or Restrictive monetary policy) คอ การใชนโยบายการเงนทมผลลดปรมาณเงน (Money supply) จากการใชเครองมอทางการเงนตางๆ ซงจะทาใหอตราดอกเบยเพมขน ดงนน จงทาใหความตองการใชจายมวลรวม (DAE) ลดลง ซงจะมผลทาใหรายไดประชาชาตดลยภาพลดลง

5.4.4 เครองมอของนโยบายการเงน

เครองมอควบคมทางดานปรมาณ (Quantitative control)

เครองมอควบคมทางดานคณภาพ (Qualitative control)

การควบคมโดยตรง (Direct control)

เครองมอ (Measures)

เปาหมายขนกลาง (Intermediate targets)

เปาหมายขนสดทาย (Ultimate targets)

1. การควบคมทางดานปรมาณ • การซอขายหลกทรพย • การเปลยนแปลงอตรารบ

ชวงซอลด • การเปลยนแปลงอตราเงน

สดสารองตามกฎหมาย 2. การควบคมทางดานคณภาพ 3. การควบคมโดยตรง

1. ปรมาณเงน 2. สนเชอของธนาคารพาณชย 3. อตราดอกเบยระยะสน 4. อตราดอกเบยระยะยาว 5. เงนสดสารองของธนาคารพาณชย 6. เงนกาลงสง (High-powered money = Commercial bank’s reserve + currency = money base = M0 = ฐานเงน)

1. การรกษาเสถยรภาพของราคา 2. การมการจางงานเตมท 3. การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ 4. การกระจายรายไดทเปนธรรม 5. ดลยภาพการชาระเงนระหวางประเทศ



1) เครองมอควบคมทางดานปรมาณ (Quantitative control) 1.1) การซอขายหลกทรพย (Open market operation: OMO)

ธนาคารกลางจะดาเนนการขายหลกทรพยเมอตองการลดปรมาณเครดต และลดปรมาณเงน ธนาคารกลางจะดาเนนการซอหลกทรพยเมอตองการเพมปรมาณเครดต และเพมปรมาณเงน

1.2) การเปลยนแปลงอตรารบชวงซอลด (Changing rediscount rate) ธนาคารพาณชยสามารถใหเครดตลกคาของตนไดโดยการรบซอตวแลกเงนดวยการคดลด

(Discount) ตวแลกเงน ดวยอตราคดลด (Discount rate) ธนาคารพาณชยนาไปขายลดตอใหธนาคารกลางได การซอของธนาคารกลางเรยกวาการรบชวง

ซอลด (Rediscount) ตวแลกเงน ซงคดอตราดอกเบยเรยกวาอตรารบชวงซอลด (Rediscount rate) หรอบางครงเรยกวาอตราธนาคาร (Bank rate)

ตามปกต Rediscount rate จะตากวา Discount rate ถา Rediscount rate สงกวา Discount rate จะเรยกวาอตราปรบโทษ (Penalty rate)

การเพม Rediscount rate จะทาใหเงนทธนาคารพาณชยขอกจากธนาคารกลางลดลง เนองจาก ตนทนการกยมสงขน กาไรลดลง ดงนน ธนาคารพาณชยจงปลอยเงนกไดลดลงตามไปดวย ปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจจงลดลง

ในทางตรงขาม ธนาคารกลางจะ ลด Rediscount rate เพอสรางแรงจงใจใหธนาคารพาณชยปลอยสนเชอใหมากขน ทาใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจเพมขน

1.3) การเปลยนแปลงอตราเงนสดส ารองตามกฎหมาย (Changing legal reserve ratio) เมอ Legal reserve ratio เพมขน จะทาใหเงนสดสารองทตองดารงไวตามกฎหมายเพมขน และ

เงนสดสารองสวนเกนลดลง ดงนน จงมแนวโนมวาการขยายเครดตจะลดลง เงนฝากลดลง ปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจลดลง

ถาธนาคารกลางลด Legal reserve ratio จะมการขยายตวของเครดตสงขน กมแนวโนมทจะทาใหปรมาณเงนฝาก และปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจเพมขน

2) การควบคมทางดานคณภาพ (Qualitative control) เปนการควบคมการใหสนเชอเฉพาะอยาง ซงเปนการกาหนดเงอนไขในการใหสนเชอตาม

วตถประสงคบางอยางของสถาบนการเงนตางๆ ใหเปนตามขอบเขตทธนาคารกลางเหนวาสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจ และเพอสรางการกระจายสนเชอไปในสาขาเศรษฐกจตางๆ ในทางทจะสรางและสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจ

ธนาคารกลางจะใชเครองมอนเมอภาวะเศรษฐกจไมเอออานวยใหใชวธการควบคมทางดานปรมาณ หรอนามาใชควบคกนทงในทางดานปรมาณและคณภาพเพอใหสามารถขยายสนเชอไดเหมาะสมเกดความสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจทงทางดานปรมาณและคณภาพ คอ ปรมาณสนเชอเปนตามทตองการและสนเชอสามารถไปถงสาขาทตองการสงเสรมได



เครองมอควบคมทางคณภาพ ไดแก o การควบคมเครดตเพอการซอขายหลกทรพย o การควบคมเครดตเพอการอปโภคบรโภค o การควบคมเครดตเพอการกอสรางหรอซออาคาร o การควบคมอตราดอกเบยเงนฝากหรอเงนกของธนาคารพาณชย o การชกชวนใหปฏบตตาม (Moral suasion) o การกาหนดอตรารบชวงซอลดเปนพเศษสาหรบตวเงนบางประเภทตากวาอตราซอลด

ปกต o การกาหนดเงนมดจาสาหรบการสงซอสนคาจากตางประเทศ o การควบคมการดาเนนงานของธนาคารพาณชยมใหเสยงเกนไป

3) การควบคมโดยตรง (Direct control)

ธนาคารกลางนามาใชเมอเหนวากลไกการทางานตามหลกเศรษฐศาสตรไมไดผล หรอสงผลกระทบชาไมทนตอสถานการณ หรอเกดปญหารนแรงจนตองหนมาใชการควบคมโดยตรง

เปนการบงคบใหธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนตางๆ ปฏบตตามเงอนไขทธนาคารกลางกาหนดขน โดยอาศยดลยพนจของผมอานาจหนาทกากบดแล

จงมความเสยง เนองจากดลยพนจของผมอานาจหนาทกากบดแลอาจทาใหเกดผลในทศทางทถกตรงเปาหมาย หรออาจเปนในทางตรงขามและสรางผลกระทบทเลวรายไปกวาเดมกได

5.5 ดลยภาพในตลาดเงนและการเปลยนแปลงดลยภาพ

5.5.1 การก าหนดดลยภาพในตลาดเงน ดลยภาพในตลาดเงน คอ ภาวะทอปทานของเงน (Supply of money) เทากบ อปสงคของการถอเงน

(Demand for money)

,s

dMM L Y r

P

อปสงคของเงนทแทจรงรวม ขนอยกบ รายได (+) และอตราดอกเบย (-) ผกาหนดอปสงคของเงน คอ

ประชาชนในระบบเศรษฐกจ ซงในแตละชวงเวลาจะมปรมาณของอปสงคมากหรอนอยขนอยกบภาวะเศรษฐกจ อปทานของเงน คอ ปรมาณเงนทใชหมนเวยนในระบบเศรษฐกจ ผกาหนดอปทานของเงน คอ ธนาคาร

กลางทเปนผกากบดแลนโยบายการเงนของระบบเศรษฐกจ ดงนน ในแตละชวงเวลา ระบบเศรษฐกจจะมปรมาณของอปทานมากหรอนอยขนอยกบนโยบายในชวงนน

ดงนน อปทานของเงน หรอปรมาณเงน จงเปนตวแปรนโยบายทถกกาหนดจากภายนอกระบบ และไมขนอยกบอตราดอกเบย



รปท 4 ดลยภาพในตลาดการเงน และตลาดพนธบตร รปท 5 การปรบตวสดลยภาพในตลาดการเงน และตลาดพนธบตร ถาเรมจากระดบทเกดอปทานของเงนสวนเกน



รปท 6 การปรบตวสดลยภาพในตลาดการเงน และตลาดพนธบตร ถาเรมจากระดบทเกดอปสงคของเงนสวนเกน

5.5.2 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดเงน รปท 7 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดเงน: อปทานของเงนทแทจรงเปลยนแปลง



รปท 8 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดเงน: อปสงคของเงนทแทจรงเปลยนแปลง 5.6 ความสมพนธระหวางตลาดเงนและตลาดผลผลต



รปท 9 ดลยภาพในตลาดผลผลต และตลาดการเงน รปท 10 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดผลผลต และตลาดการเงน จากการใชนโยบายการคลงขยายตว



รปท 11 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดผลผลต และตลาดการเงน จากการใชนโยบายการคลงหดตว รปท 12 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดผลผลต และตลาดการเงน จากการใชนโยบายการเงนขยายตว



รปท 13 การเปลยนแปลงดลยภาพในตลาดผลผลต และตลาดการเงน จากการใชนโยบายการเงนหดตว

เอกสารประกอบค าบรรยาย วิชา ศ. 212...

Documents