บรรณาธการแถลง

สวสดคะ

วารสารวจยสถาบน มข. ฉบบนเปนวารสารฉบบท 2 ทเปดโอกาสใหนกวจยสถาบนไดมเวทตพมพ

ตามทวารสารวจยสถาบน มข. ไดก�าหนดขอบเขตของบทความวจยสถาบนทกวาง รวมไปถงการวจยดานการเรยน

การสอนหรอหลกสตร ทคาดหวงวาจะมนวตกรรมใหมๆ เกดขนในเวททางการศกษา และเปนเวทของการแลกเปลยน

เรยนรทจะชวยใหองคกร หรอสถาบนตางๆ มการพฒนาแบบกาวกระโดด และการตอยอดขยายผลทางวชาการ

ทเกยวของกบงานวจยสถาบน

วารสารวจยสถาบน มข. ฉบบน เปนฉบบท 2 ใน 3 ฉบบของป ประจ�าเดอน พฤษภาคม - สงหาคม 2556

ซงทางกองบรรณาธการมความมงมนในการพฒนาวารสารวจยสถาบน มข. ใหไดคณภาพและมาตรฐานตามเกณฑ

หรอเงอนไขของการรบรองในฐานดชนการอางองวารสารไทย หรอ Thai-Journal Citation Index (TCI) น�าไปส

การยกระดบผลงานวจยสถาบนของไทย รวมถงการเปนฐานขอมลความรดานการวจยสถาบนของประเทศ

ส�าหรบบทความในฉบบนกจะเปนบทความวจยเกอบทงหมด ซงกองบรรณาธการหวงเปนอยางยงวา

สมาชกจะไดรบประโยชนจากวารสารฉบบน น�าไปตอยอดขยายผล และจดประกายการวจยสถาบนในองคกร

หรอสถาบน เพอความกาวหนา การเจรญเตบโต และยงยน

เจยมจต แสงสวรรณ

รายชอกองบรรณาธการ และฝายจดการ

วารสารวจยสถาบน มหาวทยาลยขอนแกน

ทปรกษา ศ.นพ.วระชย โควสวรรณ

บรรณาธการ รศ.ดร.เจยมจต แสงสวรรณ

รองบรรณาธการ นายภมภกด พทกษเขอนขนธ

กองบรรณาธการ

ศ.นพ.สมบรณ เทยนทอง

รศ.นพ.สรพล วระศร

รศ.ดร.คงศกด ธาตทอง

ผศ.ดร.ภาวด ภกด

ผศ.ดร.ดษฎ อายวฒน

ผศ.ดร.ปณธาน พรพฒนา

อ.ศกดชย เจรญศรพรกล

นายเรองชย จรงศรวฒน

นางอบล จวงพานช

• ฝายจดการ

ฝายประสานงานและจดสงเอกสาร

นางรชน รงวงษ

นางสณษา แสงเหลา

เทคนคและสอออนไลน

นายเกยรตภม กฤตเวทน

นางสาวจตนภา ศรวธนทรพย

ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ดร.ประยทธ ชสอน, เชษฐา โพธประทบ, สวต ผวพนค�า, บญคงศลป วานมนตร ..............................89

สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษา มธยมศกษา เขต 12

ภสกร นนปาน ....................................................................................................................................107

ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

ภาวนา กตตวมลชย .............................................................................................................................117

การวจยภาวะหนสนของบคลากร มหาวทยาลยขอนแกน : กรณศกษา บคลากร สงกดส�านกงานอธการบด

มหาวทยาลยขอนแกน

มนญ บรรณวงศลป, อศนย ฐานสนโดษ, ประดษฐ ศรตระกล .........................................................129

การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

วลาวณย อนเรอน ...............................................................................................................................137

ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

อตรจ ทวทน........................................................................................................................................145

ศกษาระดบความร และความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สง

เอกสารคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

อรณ ตนกนยา, อญชญ เครอสวรรณ, ปยธดา คหรญญรตน ..............................................................157

การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ยพด เจรญสวาง, สมบต แสงพล ..........................................................................................................167

การวเคราะหแนวโนม เวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม 3 มต

สฤษด เรองธรรม, วชรนทร รงวรยะวณช, อรฤด เธยรสภรพงษ,

อกฤษฏ เขอนแกว, จกรพงษ ไชยวงษ ..................................................................................................175

ISSN 2350-9163

วารสารวจยสถาบน มข.ปท 1 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม พ.ศ. 2556

สารบญ

วาง

ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยในทสรปครบถวน ของภาควชาอายรศาสตร

อญชญ เครอสวรรณ .............................................................................................................................185

การประยกตใช Appreciative Inquiry ในงานวจยจากงานประจ�าและงานวจยสถาบน

ดร.ภญโญ รตนาพนธ ...........................................................................................................................191

89KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ปจจยส�ำเรจของกำรเปนมหำวทยำลยวจยแหงชำต : กรณศกษำมหำวทยำลยขอนแกนThe Success Factors of National Research University : Casestudy of Khon Kaen University

ดร.ประยทธ ชสอน* เชษฐา โพธประทบ, สวต ผวพนค�า, บญคงศลป วานมนตร**

* อาจารยประจ�าหลกสตรปรญญาเอก สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน** 1. นกวเคราะหนโยบายและแผน ส�านกงานผอ�านวยการส�านกงานอธการบด 2. นกวเคราะหนโยบายและแผน คณะพยาบาลศาสตร

3. นกวเคราะหนโยบายและแผน คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

บทคดยอ

การวจยเปนภารกจส�าคญของมหาวทยาลย การวจยทไดรบการสนบสนนและพฒนาทงนกวจยและคณภาพ

ของผลงานวจย จะน�าไปสการเปนมหาวทยาลยวจย การศกษาปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต

กรณมหาวทยาลยขอนแกน โดยมวตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปจจยส�าคญทสงผลตอการเปนมหาวทยาลย

วจยแหงชาต กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน และ 2. เพอน�าเสนอขอคดเหนเชงนโยบายวจยทสงผลตอการเปน

มหาวทยาลยวจยแหงชาตของมหาวทยาลยขอนแกน เปนการวจยเชงคณภาพ กลมเปาหมายไดแก มหาวทยาลยวจย

10 แหง นกวชาการ 12 คน และผเชยวชาญการวจยมหาวทยาลยขอนแกน 32 คน เครองมอวจยคอ แบบบนทกขอมล

และแบบสมภาษณกงโครงสราง และใชการสงเคราะหขอมลตามแนวคดทางการบรหารมหาวทยาลยวจยเปนประเดน

ส�าคญของการวจย ผลการวจย ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจย ม 11 ปจจย ดงน 1. ปจจยดานความ

ตระหนกและการเตรยมความพรอม 2. ปจจยดานนโยบาย แผนยทธศาสตร และเปาหมาย 3. ปจจยดานการพฒนา

บคลากรวจย 4. ปจจยดานองคกรการบรหารงานวจย 5. ปจจยดานการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน

6. ปจจยดานการจดสรรงบประมาณและแหลงทน 7. ปจจยดานการพฒนาแหลงเรยนรและฐานขอมลทางการวจย

8. ปจจยดานการกระตนหรอแรงจงใจแกบคลากรวจย 9. ปจจยดานการจดการทรพยสนทางปญญา 10. ปจจยดาน

การพฒนาระบบเครอขายและประชาสมพนธ และ 11. ปจจยดานการตดตามและประเมนผลการวจย ขอเสนอแนะ

ส�าคญ มหาวทยาลยควรก�าหนดนโยบายและยทธศาสตรการวจยในระดบมหาวทยาลย คณะ/หนวยงาน แผนกลยทธ

การวจย แผนปฏบตการวจย สงเสรมการเผยแพรผลงานวจย โครงสรางองคกรและการบรหารองคกรดานการวจย

ระบบการบรหารงบประมาณ และทรพยากรการวจย สนบสนนเงนทนอดหนนการวจย การพฒนานกวจยรนใหม

การน�าเสนอผลงานวจยในการประชมทางวชาการระดบชาตหรอนานาชาต

Abstract

Research was universities’ mission , researchers and research output must be supported and developed for

national research university. The success factors of national research university : case study of Khon Kaen

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 89-106http : //irj.kku.ac.th

90 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

University aims were; 1.The examined success factors of national research university and 2. The suggestion of

research policies for national research university. The Qualitative research design ; the targets groups were ; 10

research universities; 12 expertise ; and 32 expertise in KKU. The tool for collecting data were data collecting

form and semi-interview. Data synthesis by national research university administration conceptual framework.

The finding : The 11 success factors of national research university were; 1.the awareness and preparing factors,

2. policies, strategies planning, and targets, 3. researcher development, 4. research organization management,

5. curriculum and instruction development, 6. budgeting and research fund, 7. resource of knowledge and data

base of research, 8. motivation to researcher, 9. intellectual property management, 10. network and public relation

development, and 11. monitoring and evaluation research. The suggestion ; Research policies and strategies for

university faculties and staffs, research strategies planning and action plan supporting and promotion to

distribute research output. Structure and administration research organization, budgeting and research resources,

research funding, researcher development, research presentation in national and international conference.

ค�ำส�ำคญ: มหาวทยาลยวจย, ปจจยส�าเรจ, บทบาทการวจยของมหาวทยาลย, การวจยเชงคณภาพ

keywords: research university, success factors, university research mission, qualitative research.

1. ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของปญหำ

มหาวทยาลยเปนสถาบนทใชสตปญญาเพอ

คนควาหาความร มการแลกเปลยนถกเถยงทางความคด

อยางเปนอสระ เปนศนยกลางการผลต “ปญญา” ทมใช

เพยงความร เชงบรณาการ เปนความร ทมคณธรรม

จรยธรรมเปนพนฐาน รวมทงมหนาทผลต “บณฑต” หรอ

ผรทสรางความรใหแกสงคม เนนการท�าวจยควบคไปกบ

การจดการเรยนการสอน สามารถน�าความรทไดจาก

การวจยมาเสรมสรางภมปญญาและประสบการณ

ทางวชาการใหกบคณาจารยและนกศกษา พฒนา

กระบวน การเรยนการสอนเพอประโยชนทางวชาการ

พฒนาองคความรพนฐานเพอการตอยอดอยางตอเนอง

เปนสวนหนงทวดระดบคณภาพและศกยภาพของ

คณาจารย พฒนาคนรนใหมเพอตอบสนองความตองการ

ของประเทศ (ปรชญา เวสารชช, 2546)

มหาวทยาลยวจยแหงชาต ควรมบทบาท

1. บทบาทภายในของมหาวทยาลยเอง ไดแก 1) สราง

วสยทศนและพนธกจดานการวจยและนวตกรรม

2) สรางระบบบรหารจดการงานวจยและนวตกรรมทม

ประสทธภาพและคณภาพ 3) สรางโครงสรางพนฐาน

เพอการด�าเนนงานวจยและนวตกรรม เชน ตงหนวย/

ศนย/สถาบนวจย 4) สนบสนนและสงเสรมใหเกดกลม

วจยในดานตางๆ ซงท�างานวจยและนวตกรรมอยาง

มประสทธภาพและคณภาพ 5) สรางระบบพฒนานกวจย

หลงปรญญาเอก ระบบพฒนานกวจยและอาจารย

6) สรางหลกสตรปรญญาเอกทมคณภาพสง และผลต

อาจารย/นกวจยทมคณภาพและสมรรถนะสง 7) สราง

ผลงานวจยและนวตกรรมทมคณภาพสงระดบสากล

(องคความรและเทคโนโลยทตอบโจทยและแกปญหาของ

ภาคการผลต สงคม และประเทศ) 2. บทบาทภายนอก

มหาวทยาลย ไดแก 1) สรางเครอขายและความเชอมโยง

กบภาคการผลตทแทจรง เช น ด านอตสาหกรรม

เกษตรกรรม และบรการ 2) สรางเครอขายความรวมมอ

กบมหาวทยาลยและสถาบนวจยทงในประเทศและ

ตางประเทศ 3) สรางองคความรและเทคโนโลยทเปน

ประโยชนเพอถายทอดใหแกภาคการผลต สงคม ชมชน

และประชาชน 4) สรางความเขมแขงใหกบมหาวทยาลย

กล มอน โดยการสรางเครอขายวจยและพฒนา และ

การผลตบคลากร 5) สรางความเขมแขงและความมนคง

แกประเทศอยางยงยนบนฐานความรการวจยและนวตกรรม

91KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ส�าหรบมหาวทยาลยขอนแกน นบไดวามความ

พรอมทจะเขาส การเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต

จากนโยบายการก�าหนดทศทางกลยทธของมหาวทยาลย

ขอนแกน ในอก 4 ปขางหนา จากพนธกจและนโยบายใน

การบรหารและพฒนามหาวทยาลยขอนแกน (พ.ศ. 2554

- 2558) เพอใหมหาวทยาลยขอนแกน มการพฒนาด

อยางตอเนองเปนไปตามเปาหมายทก�าหนด จ�าเปนตอง

พฒนาระบบการบรหารจดการองค กรให ทนต อ

การเปลยนแปลง ผลกดนนโยบายการก�าหนดทศทาง

กลยทธ (Strategic Direction) ของมหาวทยาลยขอนแกน

ในอก 4 ปขางหนา สการเปนมหาวทยาลยชนน�าของ

ประเทศ อนดบ 1 ใน 3 ของประเทศ อนดบ 1 ใน 80 ของ

เอเชย และอนดบ 1 ใน 400 ของโลก จากการ

ทมหาวทยาลยขอนแกน เปน 1 ใน 9 ของมหาวทยาลย

ทไดรบคดเลอกเปน มหาวทยาลยวจยแหงชาต ฝายวจย

และการถายทอดเทคโนโลย เหนวาการมแผนยทธศาสตร

จากนโยบายการก�าหนดทศทางกลยทธของมหาวทยาลย

ความรความสามารถ ประสบการณและการ ศกษาดงาน

ตางๆ ของฝายวจยและการถายทอดเทคโนโลย ส�านก

บรหารการวจย ส�านกงานบรหารจดการทรพยสนทาง

ปญญา และคณะกรรมการขบเคลอนงานวจยมหาวทยาลย

จะสามารถน�าภารกจไปส เปาหมายทวางไวได และ

การวางแผนยทธศาสตร ทเกยวของกบการวเคราะห

ทกปจจยทคาดวาจะกอใหเกดการเปลยนแปลงในอนาคต

และทจะมผลกระทบตอมหาวทยาลยทงในแงของโอกาส

อปสรรค เพอเปนการบอกทศทางทมหาวทยาลยก�าหนด

ขนอยางชดเจน เพอยดถอและปฏบตในอนาคต

การพฒนาและยกระดบเปนมหาวทยาลยวจย

ทมคณภาพ จะตองผลตผลงานวจยและนวตกรรมทม

คณภาพสง มประโยชนและมผลกระทบ ไมใชแตเฉพาะ

ในดานวชาการ เชน การไดรบตพมพในวารสารนานาชาต

ทมผลกระทบในเชงอางองสง การจดสทธบตร การไดรบ

การอางองจ�านวนมาก การไดรบรางวลหรอการยอมรบ

ในวงวชาการเทานน แตตองมผลกระทบในเชงการใช

ประโยชนไดจรงในภาคการผลต บรการ สงคม ชมชน

และประชาชน เพอชวยสรางความเขมแขง ความสามารถ

ในการชวยเหลอตวเองของสงคมและประเทศดวย

(เพทาย เยนจตโสมนส, 2552) นอกเหนอ จากการสราง

ผลตผลและผลกระทบอนๆ ไดแกการพฒนาและผลต

บคลากรทมคณภาพและสมรรถนะสงในทกระดบ และ

ตองมการสรางเครอขายทางวชาการกบมหาวทยาลยใน

กลมอน การชวยพฒนาและยกระดบคณภาพการศกษา

และอดมศกษา การสรางภาพพจนดทใหแกประเทศใน

ดานความเขมแขงทางวชาการ การมภมปญญาสง ความ

กาวหนาทนสมยทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ดานวถชวตและความเปนอย และดานเศรษฐกจ สงคม

และวฒนธรรม โดยรากฐานของมหาวทยาลยวจย คอ

มอาจารยและบคลากรดานการวจยทมคณภาพและ

สมรรถนะสง การมระบบกลไกและโครงสรางดานงาน

วจยทมคณภาพและประสทธภาพ และการมกจกรรม

ดานงานวจยอยางจรงจง เขมขนและเขมแขง เพอการ

ผลตผลงานวจยทมผลกระทบและคณภาพสง มเครอขาย

ความรวมมอดานการวจยกบมหาวทยาลยและสถาบนวจย

อนทงภายในและตางประเทศ มเครอขายเชอมโยง

การสรางโจทยวจยและการน�าผลงานวจยไปใชประโยชน

กบภาครฐ ภาคการผลต ภาคธรกจ ภาคสงคมและ

ภาคชมชน มหน วยงานบรหารจดการทรพย สน

ทางปญญาและสทธบตรและหนวยงานเชอมตอจาก

งานวจยและนวตกรรมสการประยกตเชงพาณชยและ

การถายทอดสภาคธรกจและเอกชน

ในสภาพปจจบน อปสรรคทส�าคญของการกาว

ไปสการเปนมหาวทยาลยวจย คอ 1. การขาดแคลนอาจารย

ทงในดานปรมาณและคณภาพ 2. สดสวนอาจารยของ

ระดบปรญญาเอกนอย และขาดแคลนอาจารยทมความร

และทกษะดานการวจย 3. ภารกจดานการวจยนอยกวา

ภารกจดานการเรยนการสอน 4. ขาดงบประมาณ ครภณฑ

และบคลากรสนบสนนดานการวจยและนวตกรรม

5. ขาดบรรยากาศ สงแวดลอมและปจจยเกอหนนดาน

การวจย 6. ขาดศกยภาพในการผลตบคลากรระดบสง

ซงสมพนธกบการวจยและนวตกรรม 7. ขาดศกยภาพ

ในการผลตผลงานวจยและนวตกรรมทมคณภาพ และ

8. ขาดหนวยงานทจะเชอมโยงและน�าผลการวจยไป

พฒนาทงในภาคการผลตและภาคสงคม

92 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ผ วจยมประเดนขอสงสยอกวา แลวทศทาง

วธการหรอกระบวนการ การเปนมหาวทยาลยวจยของ

มหาวทยาลยขอนแกนทก�าหนดไวนนจะเปนความจรง

ขนมาไดอยางไร มหาวทยาลยขอนแกนจ�าเปนตองม

ยทธศาสตรหรอกลยทธหรอวธการอยางไร มปจจยส�าคญ

อะไรทสงเสรมสนบสนนใหเกดประสทธผลตอการเปน

มหาวทยาลยวจยแหงชาตโดยเฉพาะมหาวทยาลย

ขอนแกนซงเปนขมปญญาแหงอสาน ผวจยเหนความ

ส�าคญในการตอบโจทยปญหาวจย เพอน�าไปส การ

ก�าหนดทศทางหรอนโยบาย ยทธศาสตร ตลอดจน

มาตรการตางๆ ทท�าใหบคลากรของคณะและหนวยงาน

มความตนตวกระตอรอรนทจะพฒนาตนเอง สรางสรรค

กระบวนการเรยนร จดสรางองคกรหรอเครอขายมงส

การน�ามหาวทยาลยขอนแกนไปสการเปนมหาวทยาลย

วจย อาจจะเปนแรงกระตนหรอการน�าไปสการแสวงหา

ทางออก หรอ เพมกระแสของการสรางปจจยส�าคญทจะ

น�าพามหาวทยาลยขอนแกนไปสแสงสวางทางปญญา

ของการเปนมหาวทยาลยวจย

2. วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอศกษาปจจยส�าเรจทสงผลตอการเปน

มหาวทยาลยวจยแหงชาตของมหาวทยาลย

2. เพอเสนอแนะเชงนโยบายทสงผลตอการ

เปนมหาวทยาลยวจยแหงชาตของมหาวทยาลยขอนแกน

3. ขอบเขตของกำรวจย

ขอบเขตเนอหำ การศกษาแนวคดเกยวกบ

มหาวทยาลยวจยแหงชาต ยงขาดความกระจางชดใน

ทศทางหรอกระบวนการน�าไปส เปาหมายการเปน

มหาวทยาลยวจยแหงชาต ในเบองตนนผวจยขอยดกรอบ

แนวความคดบทบาทของมหาวทยาลยวจยของ เพทาย

เยนจตโสมนส (มนาคม 2552 : Online) ทอธบายถง

การเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต ไว 22 ประเดนทส�าคญ

ซงผวจยน�าไปใชเปนกรอบแนวคดในการวจย

ขอบเขตกลมเปำหมำย กลมเปาหมายประกอบ

ดวย มหาวทยาลยวจย 10 แหง นกวชาการและผเชยวชาญ

การบรหารงานวจยของมหาวทยาลย 13 คน และบคลากร

ทเกยวของกบการบรหารงานวจยของมหาวทยาลยขอนแกน

32 คน

ตวแปรทศกษำ ผวจยไดก�าหนดตวแปรปจจย

ส�าเรจทมตอการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต ทจะศกษา

ไว 22 ตวแปร เมอไดศกษาวเคราะหสงเคราะหเอกสาร

อยางชดเจนแลว อาจจะมตวแปรปจจยส�าคญทจะน�ามา

สขอเสนอแนะเชงนโยบายเพมขนหรอลดลงได

4. ค�ำนยำมศพทเฉพำะ

มหาวทยาลยวจย คอ มหาวทยาลยทใหความ

ส�าคญกบการวจยและนวตกรรม เพอสรางองคความร

และเทคโนโลย น�ามาถายทอด และผลตบคลากรทม

ความรและความสามารถระดบสง

มหาวทยาลยวจยแหงชาต คอ มหาวทยาลยวจย

ทมคณภาพระดบโลกในบรบทและเอกลกษณของความ

เปนไทย เปนฐานของการพฒนาภาคการผลต เศรษฐกจ

และสงคมของประเทศ ชวยยกระดบคณภาพของ

อดมศกษาในทกกลมและทกระดบ สงผลใหประเทศไทย

เปนศนยกลางดานการศกษาระดบภมภาค และมขด

ความสามารถการแขงขนทสงขน

ปจจยส�าเรจของมหาวทยาลยวจย หมายถง

ปจจยทบงบอกถงความส�าเรจในการบรหารงานวจย

เพอน�ามหาวทยาลย ไปสการเปนมหาวทยาลยวจย

5. ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. ไดปจจยส�าเรจทสามารถบงชการตดสนใจ

ในการเลอกหรอไมเลอกด�าเนนการบรหารงานวจยและ

การตดตามประเมนผลการวจย ใหเปนไปตามเกณฑ

มาตรฐานการเปนมหาวทยาลยวจย

2. ไดขอเสนอแนะเชงนโยบายเกยวกบปจจย

ส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยเพอน�าไปสการบรหาร

งานวจยใหมศกยภาพ มาตรฐานและมประสทธภาพมาก

ยงขน

93KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

3. เปนการกระตนใหอาจารยและบคลากรของ

มหาวทยาลยไดตระหนกถงความส�าคญแหงตนเอง

ภายใตบทบาทหนาท แสวงหาความรเพอเพมศกยภาพ

การวจยของอาจารยและบคลากร กอใหเกดองคความร

ใหมทเปนประโยชนตอการเรยนการสอน และการวจย

4. เปนแนวทางในการสงเสรมและสนบสนน

บคลากรใหพฒนาคณภาพของอาจารยดานการท�าวจย

ไดเตมตามศกยภาพ ตลอดจนการบรหารจดการงานวจย

เพอยกระดบมหาวทยาลยใหเปนมหาวทยาลยวจยได

ในอนาคต

6. เอกสำรและงำนวจยทเกยวของ

กำรวจยกบบทบำทของมหำวทยำลย บทบาท

ของการวจยในประเทศ 5 ดาน ดงน 1) การวจยเพอสราง

ความรใหม เปนการสรางความรใหมทจ�าเปนตองใชใน

การแกปญหาหรอการพฒนาประเทศ ความรเปนปจจย

ส�าคญในการแกปญหาและในการพฒนาในหลายแง

หลายมม การรสาเหตของปญหาและล�าดบความส�าคญ

ของปญหาแตละเรองแตละดาน การรทางเลอกตางๆ

ในการแกป ญหา ข อดข อเสยของแตละทางเลอก

การปฏบตในการแกปญหาใหเปนผล การแกปญหา

ในขนตอนการปฏบต การประเมนผลการปฏบต

ตลอดจนการปรบกลไกหรอวธการในการแกปญหา

2) การวจยเพอจดการความร ปจจบนความรใหมเกดขน

มากมายและเพมขนอยางรวดเรวความรยงมลกษณะ

คลายมชวตคอ เกดใหมได ใชงานได และดบได ความร

บางอยางทใชไดอยในเวลาหนงจะกลายเปนสงทไมจรง

ไมใชความร และใชไมไดในเวลาตอไป ซงตองอาศย

กระบวนการยอยความรและปรบใหอยในรปทใชไดงาย

และกระบวนการในการยอยความรตองอาศยกระบวนการ

วจยทงการวจยเอกสารหรอวจยขอมล 3) การวจยเปน

เครองมอในการศกษาดวยวธทองจ�ายอมไมเพยงพอ

จ�าเปนตองมการสรางสมรรถนะในการหา เลอกพจารณา

และใชความร การสอนทงในระดบพนฐานและระดบ

อดมศกษานน การบรรยายตองไมใชวธหลกทผเรยนเพยง

ฟง จด และทองจ�าขอความรจ�าเปนตองสรางความเขาใจ

และรเทาทนความร การเรยนดวยตนเองทอาศยการสบสอบ

และคนควานอกต�าราเรยนดวย โดยใชกระบวนการวจย

เปนเครองมอในการคนหา ตคาและเลอกเชอการศกษา

ดวยการวจยเปนฐานจะชวยท�าใหไดบคคลทมวจารณญาณ

สามารถคดเปน ท�าเปนและแกปญหาเปน ตลอดจน

มความคดรเรมสรางสรรคสามารถสรางนวตกรรมได

เมอไปปฏบตงานใดๆ กสามารถตดตามและใชความร

ททนสมยได 4) การวจยเปนเครองมอในการสรางพลง

ผปฏบตงานในระดบตางๆ หากเรยนรและใชกระบวนการ

วจยกจะสามารถประเมนงานของตนเอง มความคดรเรม

และนวตกรรมในการปรบปรงงานของตนเอง เปนพลง

ในการท�าใหสามารถปฏบตงานของตนเองไดดยงขน

5) การวจยเปนเครองยนตขบเคลอนการแขงขน การวจย

เปนเครองมอในการสรางความสามารถในการแขงขน

ทงในระดบชาต ระดบหนวยงานและระดบบคคล

หากประเทศไทยมระบบการศกษาทด ใชการวจยเปน

เครองมอสรางทรพยากรบคคลใหเปนผมปญญาและ

ความสามารถ ตลอดจนมความคดรเรมสรางสรรคและ

นวตกรรม มองคกรทเรยนร มการวจยและพฒนา สราง

ผลผลตทมความใหมมคณภาพดขนกวาผลผลตเดม

มประสทธภาพในการปฏบตงาน สามารถใชและสราง

เทคโนโลยชนสง และใช ภมปญญาไทยไดอยางเหมาะสม

(จรส สวรรณเวลา : 2545)

สถาบนอดมศกษาตองพยายามรกษาสมดล

ระหวางการสอนและวจยไวใหไดจะเหนไดวาการวจยเปน

รากฐานในการพฒนาสงคม สามารถแสดงบทบาท

เพอสนองตอบตอการเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจและ

สรางมลคาเพมใหกบงานทงทางดานวตถและดาน

วฒนธรรมสถาบนอดมศกษา ซงเปนแกนหลกในการ

จดการเรยนการสอนรวมถงมบทบาทหนาทในการวจย

ดงนนสถาบนอดมศกษาจงมหนาทในการผลกดนการ

วจยใหมความกาวหนาทดเทยมกบนานาประเทศ ปรชญา

เวสารชช (2546) กลาววา มหาวทยาลยเปนสถาบนทท�า

หนาทพฒนาก�าลงคนรนใหมใหสนองความตองการของ

ประเทศ ความคาดหวงทสงคมมตอมหาวทยาลยในการ

พฒนาคนรนใหมทมคณภาพส�าหรบสงคมแหงการเรยน

รนจงมงไปทคณภาพของ ผลงานวจย บณฑต คณาจารย

94 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

และรวมไปถงคณภาพของผลผลตทเกยวของ เชนคณภาพ

ของวทยานพนธและบรการวชาการ การพฒนากจกรรม

สงเสรมงานวจยและผลงานวจยของมหาวทยาลยจงเปน

ยทธศาสตรส�าคญ

พนธกจนแมจะเปนพนธกจหลกของอดมศกษา

อย แลว แตไมไดเนนอยางจรงจง ในปฏญญาฉบบน

ไดกลาวไวชดเจนวา จดมงหมายของอดมศกษาจะตอง

สงเสรมงานวจยและใชความรจากการวจยนนชวยพฒนา

สงคมทงในดานวฒนธรรม สงคมและเศรษฐกจทงจะตอง

สงเสรมการวจยทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยควบค

ไปกบการวจยทางดานสงคมศาสตรมนษยศาสตร และ

การสรางสรรคทางศลปะ การเปลยนแปลงนจะน�าไปส

การเปลยนแปลงจดเนนของวชาการครงส�าคญ และน�า

ไปสการเปลยนแปลงระบบการจงใจและรางวลในระบบ

การบรหารบคคลดวยเชนกน ผสอนจะตองมการวจย

คนควาอยเสมอ เพอจะท�าใหผเรยนมความทนสมยอย

ตลอดเวลา แมระดบอดมศกษาจะมขอก�าหนดในเรองของ

เสรภาพทางวชาการ แตกจะไมอยในฐานทจะด�าเนนการ

ผดกฎหมาย โดยเฉพาะสาระของกฎหมายทเนนความ

เหมาะสมสมบรณของกจกรรมทางการศกษาทควร

จะเปน โดยเหตนจงเหนไดชดเจนวากระบวนการทาง

วชาการของการศกษาในระดบอดมศกษาทมความจ�าเปน

จะตองปรบปรงเปลยนแปลงและพฒนาไปในทศทางของ

การสราง การประยกต การวจยและการสงเสรมให

กระบวนการของการสรางความรขนในสงคมของเรามาก

ยงขน (ไพฑรย สนลารตน :2542)

เปาหมายดานการวจยในแผนอดมศกษาระยะ

ยาว ฉบบท 2 พ.ศ. 2543-2557 แผนอดมศกษาระยะยาว

ถอเปนแผนแมบท (master plan) ทก�าหนดทศทาง

เพอก�ากบการพฒนาอดมศกษาใหเปนสถาบน การศกษา

ชนสงทมคณภาพ สามารถผลตทรพยากรมนษยระดบสง

ทมคณภาพทดเทยมนานาประเทศ และเปนแหลง

รวบรวมของผทรงคณวฒทสามารถชน�า ผลกดนและ

สนบสนนการพฒนาประเทศใหเปนประเทศทมระบบ

เศรษฐกจทตงอย บนฐานความร (knowledge-based

economy) มากยงขน เศรษฐกจ ฐานะหรอความมงคง

ความเปนอยด วถชวตและคณภาพของประชาชนในชาต

จะผกพนกบศกยภาพ ในการแขงขนระหวางประเทศใน

ดานตางๆ โดยเฉพาะในดานเศรษฐกจ ดงนนเปาหมาย

ของการพฒนาอดมศกษาในระยะยาว จงหมายถงการ

ยกระดบความสามารถของประเทศ ซงจะไมพฒนาเพยง

เฉพาะศาสตรทเกยวของกบการผลตและบรการโดยตรง

เทานน แตรวมถงศาสตรอนๆ ทเกยวพนกนทงทางตรง

และทางออมดวยการจดท�าแผนอดมศกษาระยะยาว

15 ป ฉบบท 2 (พ.ศ.2543 - 2557) มความมงหวงวาแผน

อดมศกษาระยะยาวจะท�าใหสถาบนอดมศกษามบทบาท

ทกอใหเกดการเปลยนแปลงใหประเทศไทยมระบบ

เศรษฐกจทตงอยบนรากฐานความรและน�าไปสการเปน

สงคมการเรยนร (learning society) ทบคคลทงหมดใน

ชาตมความเชอความผกพน และยอมรบวาบคคลจ�าเปน

ตองผานกระบวนการศกษา การฝกหด หรอการฝกอบรม

ทมประสทธภาพ เพอมงไปสการเรยนรตลอดชวต ซงเปน

ปจจยส�าคญของการสรางรากฐานก�าลงคน (work force)

ใหมขนาดทเหมาะสมเพยงพอกบการพฒนาประเทศ

จงไดก�าหนดเปาหมายในการพฒนาอดมศกษาเพอให

สอดคลองกบทศทางในการพฒนาประเทศ รวม 5

เปาหมาย คอ 1) เปาหมายการสรางก�าลงคน 2) เปาหมาย

ดานการวจย 3) เปาหมายการพฒนาระบบอดมศกษา

4) เปาหมายดานการพฒนาโครงสรางพนฐาน 5) เปาหมาย

ดานทรพยากร ปรชญา เวสารชช (2545) ยงไดกลาวถง

บทบาทการสงเสรมกจกรรมวจยในมหาวทยาลยทส�าคญ

อกประการหนงคอ การจดใหมมหาวทยาลยวจย

(Research University) ซงมความชด เจนทงในดาน

วสยทศน พนธกจ และยทธศาสตรทเออใหเกดการวจย

ทเปนประโยชนตอการพฒนาประเทศอยางตอเนอง

มหาวทยาลยวจยตองมความสามารถ มอสระและมความ

รเรมสรางสรรคในการประสานและผลกดนงานวจย

ใหมๆไดอยางมประสทธภาพ โดยน�าผลการวจยไปแนะน�า

ใหภาคอตสาหกรรม ภาคเอกชน และภาคประชาชนไดรบ

ทราบเพอประยกตใชใหเหมาะสม ทงนผลผลตสวนหนง

ทไดจากมหาวทยาลยวจยคอ การสรางก�าลงคนรนใหม

ทมสมรรถนะสงในการปฏบตงานวจยเพอปอนเขาส

มหาวทยาลยตางๆ และภาคอตสาหกรรม

95KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ม ห ำ ว ท ย ำ ล ย ว จ ย แ ห ง ช ำ ต ส� า น ก ง า น

คณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ

ไดจดท�า “โครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษาและ

การพฒนามหาวทยาลยวจยแหงชาต” เสนอตอรฐบาล

ภายใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2555 (แผนฟนฟ

เศรษฐกจระยะท 2) เพอพฒนามหาวทยาลยของ

ประเทศไทยใหมคณภาพระดบโลก สามารถเปนฐานใน

การเปนศนยกลางดานการศกษาในภมภาค (Regional

Education Hub) และมบทบาทในการยกระดบคณภาพ

อดมศกษา รวมทงสนบสนนการพฒนาขดความ สามารถ

ในการแขงขนของประเทศ ซงคณะรฐมนตรไดมมต

เหนชอบใหด�าเนนการ

โครงการพฒนามหาวทยาลยวจยแหงชาต

จะสนบสนนมหาวทยาลยทมความเขมแขง จ�านวน

9 แหง เพอพฒนาเป นมหาวทยาลยวจยแหงชาต

สวนโครงการสงเสรมการวจยในอดมศกษา จะด�าเนนการ

เพอสงเสรมการวจยทงระบบอดมศกษา โดยใชระบบ

การใหทนเพอการพฒนาอาจารยและบคลากรควบคกบ

การผลตผลงานอยางครบวงจรเปนฐานการพฒนา และ

เป นการผลตผลงานทสอดคล องกบพนธกจของ

มหาวทยาลยแตละกล ม โครงการสงเสรมการวจย

ในอดมศกษาและการพฒนามหาวทยาลยวจยแหงชาต

ภาย ใตแผนปฏบตการไทยเขมแขง 2552 (โครงการ SP2)

ของ สกอ. ทไดรบจดสรรงบประมาณทงสน 12,000

ลานบาท โดย สกอ. แบงงบประมาณดงกลาวเปน 2 สวน

ไดแก 1. งบประมาณ 9,000 ลานบาท ส�าหรบกลม

มหาวทยาลยแหงชาต โดยมการคดเลอกมหาวทยาลย

แหงชาต ประจ�าป 2553 จากทเสนอตวมาทงหมด 15 แหง

คดเลอกเหลอเพยง 9 แหง ไดแก 1) จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย 2) มหดล 3) เกษตรศาสตร 4) ธรรมศาสตร

5) เชยงใหม 6) ขอนแกน 7) สงขลานครนทร 8) เทคโนโลย

พระจอมเกล าธนบร และ 9) เทคโนโลยสรนาร

ซงมหาวทยาลยทง 9 แหงจะไดรบการสนบสนน

งบประมาณรวมตงแต 2553-2555 จ�านวน 9,000 ลานบาท

เพอสนบสนนการท�าวจยทเนนงานทตอบสนองตอการ

พฒนาเศรษฐกจ สงคม ทจะชวยใหคณภาพชวตของ

ประชาชนดขน เนนงานวจยทน�ามาใชไดจรง ไมวาจะเปน

งานวจยในภาคอตสาหกรรม เกษตร หรออนๆ ทงน

มหาวทยาลยแตละแหงจะตองรกษาปรมาณงานวจย

ใหมจ�านวนไมนอยกวาเดม หรออยางต�าไมนอยกวาปละ

100 เรอง รวมทงตองรกษาอนดบใหตด 1 ใน 500

ของมหาวทยาลยระดบโลก โดยจะมการประเมนผล

ทก 6 เดอนและทกป และหากมหาวทยาลยใดไมสามารถ

ปฏบตตามเกณฑทวางไวได กจะถกถอดออกจากการเปน

มหาวทยาลยวจยแหงชาต และงบประมาณ 3,000

ลานบาท เพอสนบสนนมหาวทยาลยรฐ อก 69 แหงท

เหลอ ใหท�าวจย โดยงานวจยทจะสนบสนนนน เนนงาน

วจยทน�ามาใชไดจรงและเปนงานวจยทสามารถตอบโจทย

ชมชน ทองถน งานวจยทเกยวกบการพฒนาเศรษฐกจ

และ SMEs หรอรฐวสาหกจขนาดยอย ทงน หาก

มหาวทยาลยทเหลอสามารถผลตงานวจยไดตามเกณฑ

หรอสามารถตด 500 อนดบ ในการจดอนดบมหาวทยาลย

โลก กจะไดรบการประกาศเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต

ในปตอๆ ไป

งำนวจยทเกยวของ ภาพอนาคตการเปน

มหาวทยาลยวจยของมหาวทยาลยขอนแกน มองคประกอบ

และตวบงชหลกของการเปนมหาวทยาลยวจยไว 4 ดาน

ไดแก 1. ดานงบประมาณ ประกอบดวยดชนบงชไดแก

การก�าหนดยทธศาสตรเชงรกในการเพมทนสนบสนน

งานวจย จดสรรงบประมาณใหสอดคลองกบธรรมชาต

งานวจยในแตละสาขาวชา และการแสวงหาแหลงทน

บรจาคจากหนวยงานภายนอก 2. ดานบคลากร ประกอบ

ดวยดชนบ งช ได แก การเร งสร างบคลากรระดบ

ผเชยวชาญใหไดรบทนศกษาตอวชาชพ จางนกบรหาร

มออาชพมาประจ�าหรอเปนทปรกษาโครงการวจย ศกษา

เชงเปรยบเทยบศนยเชยวชาญเฉพาะทางกบตางประเทศ

เพอพฒนาศนยเชยวชาญเฉพาะทางของมหาวทยาลย

3. ดานการเรยนการสอน ประกอบดวยดชนบงช ไดแก

เรงจดท�านโยบายและแผนปฏบตการตามบรบทของ

แตละคณะ ปรบฐานการผลตบณฑตไปสการศกษาระดบ

บณฑต ปรบโครงสรางการจดหลกสตร การรบเขาและ

กระบวนเรยนการสอนเนนการวจยมากขน และ 4. ดาน

การบรหารงานวจย ประกอบดวยดชนบงช ไดแก การม

ภาวะผน�าทางการวจยของผบรหารทกระดบ ก�าหนด

96 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

วสยทศนและพนธกจรวมทชดเจนเปนระบบและเอกภาพ

สรางระบบเครอขายการวจยกบหนวยงานทมความ

ช�านาญการวจยและสงเสรมการวจยหลงปรญญาเอก

(ถนอมวรรณ ประเสรฐเจรญสข, 2549) คณลกษณะและ

ปจจยในการพฒนาเพอน�าไปสมหาวทยาลยทมงเนนการ

วจย 6 ดาน ประกอบดวย 1) ดานการสนบสนนพฒนา

บคลากรใหมศกยภาพดานการวจย 2) การก�าหนด

มาตรการทางการด�าเนนงานใหชดเจนและปฏบตได

ทกระดบ 3)การบรหารทคลองตว 4) เนนการผลตบณฑต

ระดบปรญญาโทและปรญญาเอกควบคกบการวจยเพอ

สนบสนนการสอน 5) ก�าหนดปรชญาทสามารถปฏบต

ไดอยางมเปาหมาย และ 6) บคลากรมอสระทางวชาการ

มการก�าหนดภารกจ (นลอบล มณโชตและคณะ, 2541)

ปจจยทสงผลตอการท�าวจยของบคลากรของมหาวทยาลย

พายพมความสมพนธกบปรมาณการผลตผลงานการวจย

ของคณาจารย ม 3 ตวแปร คอ ภาระงานสอน เวลาทใช

ในการท�าวจยโดยเฉลยตอสปดาห และทศนคตทมตอ

การวจย โดยทเวลาทใชในการท�าวจยโดยเฉลยตอสปดาห

และทศนคตทมตอการวจย มความสมพนธทางบวกกบ

ปรมาณการผลต ผลงานการวจยของคณาจารย อยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ส�าหรบภาระงานสอน

มความสมพนธทางลบกบปรมาณการผลตผลงานการ

วจยของคณาจารย อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

สวนตวแปรอนๆ ไมมความสมพนธกบปรมาณการผลต

ผลงานการวจยของคณาจารย (กนยารตน เออมอมพร,

2545) กระบวนการมสวนรวม และการผลกดนยทธศาสตร

การบรหารงานวจยทง 6 ยทธศาสตรไปสการปฏบตงาน

ในหนวยงานระดบคณะ สามารถปรบเปลยนวธการ

บรหารจดการงานวจยในระดบหนวยงาน จนถงระดบ

มหาวทยาลย ผบรหารงานวจยกปรบเปลยนพฤตกรรม

การท�างานจากการเปนแคคนสงผานขอมล มาสการเปน

ผจดการงานวจยอยางแทจรง หนวยงานในมหาวทยาลย

ทกกลมสาขาวชา ด�าเนนการตามยทธศาสตรการวจย

โดยมคาเฉลยอย ในระดบด-ดมาก ในทกยทธศาสตร

สอดคลองกบผลงานดานการวจยตามผลการประเมน

ตวชวดดานการวจยของ สมศ. และกพร. จากการส�ารวจ

ความพงพอใจกบการด�าเนนการตามยทธศาสตรการวจย

จากบคลากรของมหาวทยาลย พบวารอยละ 90 ของ

บคลากร มความพงพอใจในระดบปานกลาง-มากทสด

และเมอดเฉพาะความพงพอใจในระดบมาก-มากทสด

มคามากกวารอยละ 50 ในทกยทธศาสตร และเมอ

ประเมนผลด�าเนนการตามยทธศาสตรตามตวชวด พบวา

มคาเพมขนอยางตอเนองในทกตวบงช ตงแตป พ.ศ.

2548-2550 เชน จ�านวนผลงานวจยตพมพระดบชาต และ

นานาชาต เพมขนจาก 188 ผลงาน ในป พ.ศ. 2548 เปน

269 ผลงาน ในป พ.ศ. 2550 เปนตน จากขอมลผลการวจย

ดงกลาว สามารถน�ามาสรปเปนแผนปฏบตการและ

ก�าหนดยทธศาสตรการบรหารงานวจยของมหาวทยาลย

ฉบบท 2 (พ.ศ. 2541-2554) การกาวสการเปน “มหาวทยาลย

วจย” และจดท�าเปนคมอบรหารการวจย เผยแพรไปสการ

ปฏบตในทกหนวยงานของมหาวทยาลย ในดานลกษณะ

การท�างานวจยของบคลากรมหาวทยาลย (วบลย วฒนาธร,

2008)

กลยทธการพฒนาวฒนธรรมวจยของอาจารย

สถาบนอดมศกษาของรฐ ยงไมเออตอการท�าวจยของ

อาจารย สวนใหญยงใหความส�าคญกบงานสอนมากกวา

งานวจย และมเปาหมายในการท�าวจยเพอต�าแหนงทาง

วชาการมาก กวาเพอแสวงหาองคความรใหมหรอเพอน�า

ผลงานวจยไปใชประโยชน เหตผลในการไมท�าวจยหรอ

ไมคดจะท�าวจยวาเพราะไมมเวลา มหาวทยาลยสวนใหญ

มนโยบายและเป าหมายทจะพฒนาไปส การเป น

มหาวทยาลยวจย แตพบวายงขาดการบรหารงานวจยทม

ประสทธภาพ ผลงานวจยสวนใหญยงมลกษณะรบ

องคความรจากตางประเทศมากกวาสรางองคความรดวย

ตวเอง นกวจยทมคณภาพยงมนอย การท�าวจยมลกษณะ

เปนงานวจยเดยวมากกวาวจยเปนทม ผลงานวจย

สวนใหญมลกษณะแยกสวนงานวจยในลกษณะสหสาขา

วชายงมนอย และผลงานสวนใหญยงไมสามารถตอบ

สนองความตองการของผใชประโยชนไดอยางแทจรง

กลยทธการพฒนาวฒนธรรมวจยของอาจารย มงเนน

พฒนาวฒนธรรมวจยของอาจารยใน 2 ระดบ คอ พฒนา

ตวอาจารยเพอใหเกดทศนคต และคานยมทดตอการท�า

วจย ใหการวจยเปนวถชวตของอาจารยมหาวทยาลย และ

พฒนาในระดบสถาบนเพอใหเกดบรรยากาศและ

97KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

สงแวดลอมทเออตอการท�าวจยของอาจารย (พงษพชรนทร

พธวฒนะ, 2545) สภาพปญหาและปจจยทตองการให

มหาวทยาลยสนบสนนมากทสด คอ ดานแหลงทน

คาตอบแทน หรอการจดสรรสงจงใจเมอพจารณาเปนราย

ดาน ดานองคกรสภาพปญหาทพบมาก คอ การรวมกลม

ท�าวจยตามคณะวชาหรอสาขาวชา ปจจยสนบสนน

ทพบมาก คอ การประชมระหวางนกวจยและผบรหาร

มหาวทยาลยเพอใหเกดความเขาใจสอดคลองกนระหวาง

การท�างานวจย ดานบคคลสภาพปญหาและปจจย

สนบสนนทพบมาก คอ การเขยนหนงสอ ต�ารา เอกสาร

ประกอบการสอน ดานทรพยากรสภาพปญหาทพบมาก

คอขอมลแหลงตพมพ/เผยแพรในระดบชาต ปจจย

สนบสนนทพบมาก คอ หองทดลอง/ปฏบตการวจย

ไมเพยงพอ และดานแหลงทน คาตอบแทน หรอการ

จดสรรสงจงใจ สภาพปญหาและปจจยสนบสนนท

พบมาก คอ การสนบสนนคาตอบแทนส�าหรบต�าแหนง

ทางวชาการ (พนมพร ปจจวงษ และ แจมจนทร วงแพน,

2554) ปญหาการพฒนาอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน

ไทย คอ 1) ดานการสอน คอ ไมมเวลาเตรยมการสอน

มภาระงานหลายอยาง ตองการงบประมาณ ฝกอบรมหรอ

ศกษาดงาน ใหจดฝกอบรมเกยวกบการน�าเทคโนโลยมา

ประยกตใชในการเรยนการสอน 2) ดานการท�าวจย

การขาดทนสนบสนนท�าวจย ตองการทนสนบสนนท�า

วจยมากทสด 3) ดานการเปนอาจารยทปรกษา ไมคอย

มเวลาใหค�าปรกษาแกนกศกษา ตองการใหจดประชมเชง

ปฏบตการเกยวกบบทบาทของการเปนอาจารยทปรกษา

และการจดฝกอบรมเกยวกบเทคนคการใหค�าปรกษาแก

นกศกษา 4) ดานการเขยนต�าราและบทความทางวชาการ

ขาดแหลงพมพและเผยแพรผลงาน ขาดทนสนบสนนมา

จดท�าเอกสารตางๆ ขาดผเชยวชาญใหค�าแนะน�าการเขยน

ต�าราและเอกสารตางๆ ขาดความรและหลกเกณฑการ

เขยนต�าราและบทความทางวชาการ ไมมเวลาคนควาการ

เขยนต�าราและบทความทางวชาการและไมมแรงจงใจ

เพอสนบสนนใหเขยนต�าราและบทความทางวชาการ

ตองการใหจดแบงเวลาของอาจารยใหมชวโมงการเขยน

ต�าราและบทความทางวชาการโดยถอเปนสวนหนงของ

การสอน และ 5) การใหบรการวชาการ ไมมเวลาเพยงพอ

ทจะใหบรการวชาการแกสงคม บคลากรคอนขาง

นอย และขาดความ คลองตวในการท�างานบรการวชาการ

แกสงคม ไมไดรบการสนบสนนการบรการวชาการแก

สงคมจากหนวยงาน ตองการงบประมาณเพมขน และ

จดฝกอบรมเทคนควธการใหบรการวชาการแกสงคม

(กญญนนทน ยกตแผน, 2010)

7. วธด�ำเนนกำรวจย

7.1 ขนตอนกำรวจย ผวจยไดก�าหนดขนตอน

การด�าเนนงานวจยไว 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 สงเครำะหกำรด�ำเนนงำนของ

มหำวทยำลยวจย ศกษาเอกสารแนวคดเกยวกบ

มหาวทยาลยวจย และแนวทางการพฒนามหาวทยาลย

เพอม งส การเปนมหาวทยาลยวจย เอกสารทน�ามา

สงเคราะหมาจาก website ของสถาบนการศกษาตางๆ

และหนวยงานทางการศกษา และก�าหนดตวแปรส�าคญ

ของมหาวทยาลยวจย ขนตอนท 2 สงเครำะหควำม

คดเหนของผ เชยวชำญ จากบทความทางวชาการ

บทสมภาษณ ผลงานวจย และรายงานมหาวทยาลยวจย

น�ามาสงเคราะหและก�าหนดตวแปรทส�าคญรวมทง

ปญหาและแนวทางการด�าเนนงานของมหาวทยาลยวจย

ขนตอนท 3 สงเครำะหควำมคดเหนของผเชยวชำญ

มหำวทยำลยขอนแกน สมภาษณผเชยวชาญและนกวจย

ในมหาวทยาลยขอนแกน สงเคราะหปจจยส�าเรจทสงผล

ตอการเปนมหาวทยาลยวจยของมหาวทยาลยขอนแกน

ขนตอนท 4 กำรสงเครำะหปจจยส�ำคญทำงสงผลตอกำร

เปนมหำวทยำลยวจย สรปประเดนส�าคญทมหาวทยาลย

ตองด�าเนนการเพอเปลยนแปลงไปในทศทางของการเปน

มหาวทยาลยวจย

7.2 กล มเปำหมำย มหาวทยาลย จ�านวน

10 แหง นกวชาการและผเชยวชาญ ผทรงคณวฒ จ�านวน

12 คน และผเชยวชาญการวจยของมหาวทยาลยขอนแกน

จ�านวน 32 คน

7.3 เครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล คอ

1. แบบบนทกขอมล และ 2. แบบสมภาษณกงโครงสราง

(Semi interview)

98 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

7.4 กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยด�าเนนการ

เกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง และใชเครองมอบนทกการ

เกบรวบรวมขอมลทง ทางเวปไซด บทความวจย ผลงาน

วจยและปรญญานพนธ นอกจากนยงน�าแบบสมภาษณ

ไปขอความอนเคราะหผเชยวชาญในการใหขอมล ในชวง

ระยะเวลาทก�าหนด

7.5 กำรสงเครำะหขอมล การสงเคราะหขอมล

จากแนวคดทางการบรหารมหาวทยาลยวจย โดยม

ประเดนปจจย 8 ประเดน คอ 1) แนวนโยบายหรอ

ยทธศาสตร กลยทธของการวจยทจะน�าไปสการเปน

มหาวทยาลยวจย 2) แนวทางการพฒนาบคลากรเพอการ

วจยอยางเหมาะสมและตอเนองทจะสงเสรมการสราง

ผลงานวจยทงในระดบชาตและระดบนานา ชาต 3) แนวทาง

การสนบสนนงบประมาณและแหลงทนเพอการวจย

4) แนวทางการพฒนาระบบการบรหารงานวจย

5) แนวทางการสงเสรมการเผยแพรและการใชประโยชน

จากผลวจย 6) แนวทางการพฒนาเครอขายระบบการวจย

7) แนวทางการสงเสรมสนบสนนการผลตผลงานวจย

และ 8) การตดตามและการประเมนผลการด�าเนนการวจย

และผลงานวจย

8. สรปผลกำรวจย

ปจจยส�าเรจและขอเสนอแนะเชงนโยบาย

ทสงผลตอการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต

1. ปจจยดานความตระหนกและการเตรยม

ความพรอม ตระหนกถงการพฒนาตนเองไปสการเปน

มหาวทยาลยวจย และเตรยมความพรอมโดยการส�ารวจ

ศกยภาพของตนเอง การผลตบณฑต งบประมาณและ

แหลงทน สรางเครอขาย และแสวงหาปจจยการพฒนา

มหาวทยาลย

2. ปจจยดานนโยบาย แผนยทธศาสตร และ

เปาหมาย มงสรางความสมรรถนะหลก ความเปนเลศ

ทางวชาการ สรางสงคมฐานความรควบคกบการพฒนา

ทยงยนบนฐานความร เปาหมายในการสรางผลตผลงาน

วจย รกษาความสมดลทงดานการวจยเพอความเปนเลศ

ทางวชา การและความเชอมโยงและประโยชนตอระบบ

เศรษฐกจและสงคม ดวยระบบการบรหารจดการ

ทมความคลองตว มกลไกตดตามความกาวหนาและ

การประเมนงานวจย และตรวจสอบได ขอเสนอแนะ

1) ก� าหนดนโยบายและยทธศาสตร

ดานการวจยทงในระดบมหาวทยาลย คณะ/หนวยงาน

โดยมงเนนความเปนเลศในการวจยเฉพาะทาง สอดคลอง

กบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต รวมทง

แนวนโยบายหรอยทธศาสตรการพฒนาอดมศกษาของ

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา สอดคลองกบ

ความเชยวชาญเฉพาะทางของบคลากร

2) คณะกรรมการจดท�าแผนกลยทธ

การวจย โดยมบคลากรและนกวจยของมหาวทยาลยตอง

มสวนรวมก�าหนดทศทาง นโยบาย ยทธศาสตรและ

แผนปฏบตการวจย

3) การวางแผนปฏบตการวจยทสอดคลอง

กบทศทางการพฒนาของมหาวทยาลย มระบบการ

ถายทอดแผนปฏบตการวจยสการปฏบตงานของนกวจย

อยางชดเจน แผนสงเสรม/พฒนางานวจยทสามารถน�า

ผลกวจยไปใชประโยชนได แผนสงเสรมการเผยแพร

ผลงานวจยของบคลากร/นกวจย

4) จดรปแบบโครงสร างองค กรและ

การบรหารองคกรดานการวจยแบบผสมผสานและ

มความยดหยนทพรอมจะปรบเปลยนไดอยางเหมาะสม

เออตอการสงเสรมใหนกวจยมวฒนธรรมการวจย

เนนการบรหารเชงรก มงเนนการแสวงหาแหลงทนจาก

หนวยงานภายนอก มบทบาท ภารกจ เปาหมายและ

แนวทางปฏบตทมตอการบรหารงานวจยอยางเปน

รปธรรม มคณะกรรมการเพอน�าผลการประเมนนโยบาย

และยทธศาสตรการวจยมาปรบปรงอยางตอเนอง

5) คณะ/หนวยงานจ�าเปนตองจดสรรและ

มอบหมายภาระงานดานการสอนและการวจยทยตธรรม

และเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของคณะ/หนวยงาน

3. ปจจยดานการพฒนาบคลากรของมหาวทยาลย

เพอสนบสนนการวจย เพอสรางองคความรการวจย

พฒนาผลงานทางวชาการ แสวงหาความร วมมอ

เพมศกยภาพบคลากรกบองคกร สรางเกณฑความ

กาวหนาแกบคลากรทกระดบโดยใชผลงานวจยและ

99KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ผลงานวชาการเปนขอก�าหนด การบมเพาะนกวจยสามารถ

สรางผลงานวจยในระดบนานาชาตไดขอเสนอแนะ

1) จดท�าแผนพฒนาบคลากรเพอการวจย

มงเนนการสนบสนนและพฒนาบคลากรดานการวจย

แผนพฒนาศกยภาพของบคลากรทางการวจยและ

สงเสรมนกวจยรนใหมอยางเปนระบบและตอเนอง

2) แนวทางการวเคราะหภาระงานหรอ

เกณฑการพจารณาภาระงานของบคลากรทปฏบตงาน

วจย เกณฑภาระการวจยเพอกระตนใหเกดผลงานวจย

ทงในเชงปรมาณและคณภาพของผลงานวจย

3) การสรางสรรคงานวจยทงในรปบคคล

และทมงานเพอใหเกดผลวจยในการตอบปญหา และ

การน�าไปใชประโยชนเชงพาณชย สรางบรรยากาศทาง

วชาการทเออตอการรวมกลมนกวจย ใหท�างานวจยเปน

ทม หรอการวจยแบบบรณาการ/สหสาขาวชา

4) การพฒนาขดความสามารถของนกวจย

และการสนบสนนอยางเบดเสรจ

5) จดท�าหรอปรบปรงระเบยบ ประกาศ

วธปฏบตเกยวกบการจดสรรทนวจย/การรายงานผลการ

ใชทนวจยใหมความชดเจนและไมเกดความยากล�าบาก

6) การสงเสรมนกวจยรนใหมใหท�าวจยได

โดยมระบบพเลยง (Mentor) ทมประสบการณการวจย

และสามารถเขามารวมโครงการวจยกบหวหนาโครงการ

ทมความสามารถสง เขารวมเวทสมมนาวชาการหรอ

เขารวมเปนเครอขายการวจยกบหนวยงานภายในหรอ

ภายนอกประเทศ

7) เสรมสร างขวญและก�าลงใจ และ

ยกยองนกวจยทมผลงานวจยดเดน และจดระบบการให

คณประโยชนในการปฏบตงานแกนกวจยทไดรบทน

ก�าหนดภาระงานวจยในสดส วนท เหมาะสมและ

สอดคลองกบการปฏบตงานของบคลากรในมหาวทยาลย

ใหเออตอการท�าวจย

4. ปจจยดานการจดตงองคกรหรอสวนงาน

รองรบการเปลยนแปลงการบรหารงานวจย ยกระดบ

หนวยงานทมอยแลวในมความรบผดชอบทางดานการ

บรหารการวจยเพมขน สนบสนนการรวมมอเพอสราง

เสรมงานดานการวจยระหวางกลมในรปแบบพนธมตร

รวมวจย ขอเสนอแนะ

1) ปรบโครงสรางองคกรและสวนงานทม

บทบาทหนาทรบผดชอบการบรหารงานวจยระบบฐาน

ขอมลงานวจย รวบรวม คดสรร วเคราะห และสงเคราะห

ความรจากงานวจยและนวตกรรม รวมทงการใหบรการ

ความร และประสบการณทางด านการวจย และ

การตดตามประเมนผลโครงการวจยพฒนาระบบ

เครอขายการสบคนผลงานทางวชาการ วารสารและ

ผลงานวจย เชอมตอระบบกบหนวยงาน องคกรวจย

2) สรางกลมและเครอขายวจยทงในและ

นอกมหาวทยาลยโดยสรางสมพนธกบหนวยงานรฐ

สรางองคกรเครอขายวจยรองรบการสนบสนนการวจย

ทงในและตางประเทศ

3) สรางและพฒนาระบบสารสนเทศ

การวจยเพอสนบสนนการวจยโดยตรง และพฒนาเทคนค

การสรางสารสนเทศการวจยใหบคลากรดานสนบสนน

อยางเปนระบบ

4) สรางสถาบนเครอขายการวจยระดบ

มหาวทยาลยและองคกรภาครฐและเอกชนหนวยวจย

เฉพาะทางและหนวยสนบสนนการวจย Research Clinic

ทไดรบการยอมรบในระดบคณะ หนวยงาน

5. ป จจ ยด านการพฒนาหลกสตรและ

การเรยนการสอน มความสมพนธกบการวจยหรอ

การเรยนการสอนทมการวจยเปนฐาน มหลกการคอ

การวจยเพอการสอน และการสอนน�าไปสกระบวนการ

วจย รวมทงการเนนการวจยคนควาในการเรยนการสอน

ใหมากขน ขอเสนอแนะ

1) ปรบโครงสรางการจดหลกสตร และ

กระบวนเรยนการสอนเนนการวจยมากขน หลกสตร

การเรยนการสอนระดบปรญญาตร เพมงานวจยหรอสาร

นพนธ แบบงายๆ ใหนกศกษาไดรถงระเบยบวธวจย หรอ

ยกระดบความเขมขนในการท�าวทยานพนธ หรอ

ดษฎนพนธ ระดบบณฑตศกษา ใหสามารถน�าไปสการ

ประยกตใชในสงคมไดอยางแทจรง

2) การน�าเสนอผลงานวจยของนกศกษา

ระดบบณฑตศกษาทงในรปของบทความวชาการ และ

การน�าเสนอในงานประชมสมมนาทางวชาการ สนบสนน

ใหบคลากรสายอาจารยไดท�างานวจยหรอมสวนรวม

100 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

การท�าวจยสามารถน�าองคความรใหมๆ ทไดจากการวจย

ถายทอดสนกศกษา

3) การท�างานวจยรวมกนระหวางอาจารย

และนกศกษา เปนกระบวนการในการถายทอดแนวคด

สรางจตวจย และสบทอดความเชยวชาญช�านาญเฉพาะ

ดาน นกศกษาสามารถเปนก�าลงส�าคญในการวจยของ

อาจารย ถอวาเปนทรพยากรอยางหนง และแสดงถง

ลกษณะของการท�างานวจยรวมกนระหวางอาจารยและ

นกศกษา การตพมพเผยแพรผลงานรวมกน โดยมอาจารย

เปน corresponding author

4) สรางมาตรการเชงรกเพอใหไดคนทม

ศกยภาพเขาสระบบ สรางระบบการคดเลอกนกศกษา

ตางชาตทดเขาศกษาระดบปรญญาตรถงปรญญาเอก

รบนกศกษาทมความพรอมทงดานวชาการและดานภาษา

และการจดสรรทนเรยน

6. ปจจยดานการจดสรรงบประมาณและ

แหลงทนทางการวจย หาแหลงเงนทนวจยในสวนงาน

ทรบผดชอบทางดานการวจยโดยเฉพาะ ภาคเอกชนหรอ

ภาคการผลตทจะเขามามสวนรวมในการศกษาคนควา

วจย จดหาวสดอปกรณ และเทคโนโลยวจย ใหเงน

อดหนนแกอาจารยทมบทความวชาการท เผยแพร

ในวารสารนานาชาต ขอเสนอแนะ

1) มนโยบายและแผนปฏบตการงบประมาณ

ดานการวจย และทรพยากรการวจยสอดคลองกบนโยบาย

ยทธศาสตรการพฒนาของมหาวทยาลย

2) ระบบการบรหารงบประมาณ ทรพยากร

การวจย ความคลองตวดานการเบกจายงบประมาณ

การวจยท�ารายงานผลการใชจายเงนทนวจย

3) สนบสนนเงนทนอดหนนการวจย และ

การจดหาหรอประชาสมพนธ แหล งทนวจยจาก

หนวยงานภายนอกมหาวทยาลย แกบคลากรทท�างานวจย

มงเนนการพฒนานกวจยรนใหม ปรบปรงกระบวนการ

จดสรรทนวจยใหมประสทธภาพและประสทธผล

4) การสนบสนนเงนทนในการเสนอผล

งานวจยในการประชมทางวชาการระดบชาตหรอนานาชาต

5) จดระบบขอมลสารสนเทศแหลงทน

วจยทงภายในและตางประเทศ สงเสรมและอ�านวยความ

สะดวกแกนกวจยในคนหาแหลงเงนทนวจย มระบบ

การรวมทนในการท�าวจยโดยการรวบรวมเงนรายไดจาก

หนวยงานภายในเพอนามาสมทบกบ

6) คณะกรรมการกองทน วจยทมกรรมการ

จากหนวยงานภายนอก และมระบบและกลไกการบรหาร

จดการกองทนอยางมประสทธภาพ

7. ปจจยดานการพฒนาแหลงเรยนรและฐาน

ขอมลทางการวจย น�าเทคโนโลยมาใชในการสรางแหลง

เรยนรใหเกดขนเพอการคนควาวจย การน�าโปรแกรม

ส�าเรจรปมาใชในการสรางฐานขอมลทางดานการวจย

เปนแหลงอางองไดและสามารถสบคนขอมลงานวจยและ

บทความวจยไดทวโลก พฒนาระบบสารสนเทศเพอการ

จดการงานดานการวจย ระบบเครอขายสารสนเทศ

การวจย ขอเสนอแนะ

1) สงเสรมและสนบสนนใหเกดกล ม

เครอขายวจยแบบสหสาขาวชา และสถาบนตางๆ แบบ

บรณาการ มองคกรหรอหนวยงานทท�าหนาทเชองโยง

เครอขายและสรางองคความรรวมกบนกวจยทงในระดบ

มหาวทยาลยและชมชน

2) ระบบและกลไกการพฒนาเวบไซต

ทงดานโครงสราง และบคลากร พฒนาเวบไซดใหถกตอง

ทนสมย พรอมใชงาน ตอบสนองตอผใชสามารถเขาถง

ขอมล ตามความเหมาะสม และรวดเรว

3) สรางเครอขายภาพนอกและมการท�างาน

รวมกบเครอขายภาคการผลต อตสาหกรรมระดบชาต

ระดบทองถน มการแลกเปลยนนกวจย อาจารย นกศกษา

ระดบบณฑตศกษากบหนวยงาน ภายนอกทงในและ

ตางประเทศ

4) พฒนาองคกรแบบศนยบรหารงานวจย

ทงในระดบมหาวทยาลย คณะ และหนวยงาน และสามารถ

สรางความรวมมอกบองคกรภายนอกมหาวทยาลยได

เขาไปมสวนรวมในกจกรรมดานสงคม (CSR) เพอเปด

โอกาสใหบคลากรเปนทร จกแกหนวยงานภายนอก

มากขน สรางองคกรเครอขายวจยรองรบการสนบสนน

การวจยทงในและตางประเทศ

5) สงเสรมพฒนาระบบสารสนเทศงาน

วจย และพฒนาเทคนคการสรางสารสนเทศการวจยให

บคลากรดานสนบสนนอยางเปนระบบ

101KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

8. ปจจยดานการกระต นหรอแรงจงใจแก

บคลากรวจย เพอการสรางสรรคผลงานวจยและนวตกรรม

คาตอบแทน ต�าแหนงทางวชาการ สวสดการ บรรยากาศ

ของการวจย หองปฏบตการ วสดอปกรณ และเทคโนโลย

การยกยองนกวจยทมผลงานเปนทยอมรบทงในประเทศ

และตางประเทศ ขอเสนอแนะ

1) หลกเกณฑและเงอนไขของการรบ

ทนวจย โดยก�าหนดใหมผลผลตในรปแบบตางๆ ตาม

วตถประสงคของการวจย

2) สนบสนนใหคณาจารยมสมรรถนะ

การตพมพผลงานวจย ในวารสารหรอการประชมวชาการ

เขารวมประชมวชาการในระดบชาตและนานาชาตอยาง

สม�าเสมอ จดสรรงบประมาณเพอการน�าเสนอผลงานวจย

และการเขยนบทความวจย

3) ทปรกษาทมความเชยวชาญ ประจ�า

ในมหาวทยาลย เพอท�าหนาทในการเปน Mentor ใหกบ

อาจารยทตองการผลตผลงานทมคณภาพ

4) มกลไกการสนบสนนการท�าวจ ย

โดยใหรางวล จดกจกรรมนกวจยพบแหลงทน ใหทน

สนบสนน ประกาศเกยรตคณในวนส�าคญ

5) พฒนาศกยภาพนกวจยเพอการเผยแพร

ผลงานวจย เชน อบรมการเขยนบทความทางวชาการ

เปนภาษาตางประเทศ การแปลบทความวจย เปนตน

6) สงเสรมความรในดานแหลงและวธการ

สบคนบทความทไดรบอางองใน Refereed Journal หรอ

ในฐานขอมลระดบชาตหรอนานาชาต ม Research

Clinic เพอสนบสนนใหอาจารยและบคลากรท�าวจยและ

เผยแพรงานวจย

7) การจดสรรเวลาทปลอดจากภารกจ

ประจ�าแกนกวจยเพอการศกษาคนควา การวเคราะห

สงเคราะหขอมล การเขยนรายงานและบทความวจย

จะท�าใหได ผลงานวจยและผลงานทางวชาการทม

ประสทธภาพและมคณภาพ

9. ปจจยดานการจดการทรพยสนทางปญญา

เปนผลมาจากการสรางสรรคและประดษฐคดคน

นวตกรรมใหมๆ โดยผานกระบวนการวจย เพอน�าไปส

การพฒนาภาคการผลต ขอเสนอแนะ

1) สงเสรมและสนบสนนการท�าวจยและ

การประดษฐคดคน นวตกรรมและสงประดษฐเพอน�าไป

ใชประโยชนในภาคการผลต และสงคม

2) การจดทะเบยนคมครองสทธในทรพยสน

ทางปญญา มหาวทยาลยทมสทธบตรและอนสทธบตร

ตอจ�านวนอาจารยทงหมดในมหาวทยาลย มการแจง

ขอมลลขสทธ และการถายทอดเทคโนโลยทกอใหเกด

ประโยชนเชงพาณชยจากงานวจย

3) การสรางองคความรดานทรพยสนทาง

ปญญาใหแกบคลากร ตลอดจนการคมครองสทธของงาน

วจย สงประดษฐ หรอนวตกรรมใหแกนกวจยเจาของ

ผลงาน

4) จดตงหนวยงานทท�าหนาทเปนหนวย

รวมลงทน พฒนาผลงานวจยและทรพยสนทางปญญาให

เปนผลตภณฑและน�าไปสเชงพาณชย

5) พฒนากลไกในการน�าผลงานวจยไปส

การใชประโยชนในการพฒนาอตสาหกรรมผานหนวยงาน

ทเปนองคกรในก�ากบของมหาวทยาลย การพฒนา

ผลตภณฑตนแบบของผประกอบการใหมผาน โรงงาน

ตนแบบ

10. ปจจยดานการพฒนาระบบเครอขายและ

ประชาสมพนธ พฒนาระบบการสอสารและการสงผาน

ขอมลขาวสาร สงเสรมการเผยแพรผลงานและนวตกรรม

การวจยสสาธารณชน การน�าไปประยกตใชประโยชน

พฒนาวารสารวจย ใหไดมาตรฐานในระดบชาต หรอ

ระดบนานาชาต มบทความวชาการทตพมพในวารสาร

ถกน�าไปอางอง (Citation) เพมมากขน ขอเสนอแนะ

1) จดหาชองทางการประชาสมพนธเผย

แพรผลงานวจยของบคลากรไปสสาธารณะทงในระดบ

ชาตหรอนานาชาต ประชมวชาการหรอการประชม

เชงปฏบตการอยางสม�าเสมอ ใหเกดการพบปะแลกเปลยน

องคความรทางการวจย และสรางหวขอการวจยใหมๆ

2) สงเสรมวารสารทางวชาการทงในระดบ

คณะและหนวยงาน มวารสารเฉพาะสาขาทงทเปน

วารสารไทยและวารสารตางประเทศ การเผยแพรผลงาน

วจยการจดการความรจากงานวจยสบณฑตศกษา และ

สาธารณชนใหมากยงขน

102 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

3) การแลกเปลยนประสบการณ และ

ความรใหมทเกดขนในกระบวนการวจยผานชองทาง

ตางๆ เชน การอบรม ประชม จดใหม Forum ในกลม

ประชาคมวจย

4) จดท�าเวบไซตภาษาองกฤษ โดยมเนอหา

ครอบคลมประเดนของการจดอนดบ มหาวทยาลย และ

ปรบปรงเวบไซตใหทนสมย อยเสมอ ขอมลทมความ

ทนสมย เขาถงได งายและรวดเรว โดยไมมความสลบ

ซบซอน มการ จดรปแบบและหมวดหมของขอมลอยาง

เปนระบบ เพอใหงายตอการตรวจสอบและใชงานขอมล

เชอมโยงขอมลไปยงสวนตางๆ ในรปแบบทเขาใจงายและ

อานไดอยางชดเจน

5) หองสมดทมหนงสออางองเฉพาะสาขา

เอกสาร ต�ารา งานวจยทมความทนสมยและมจ�านวนมาก

เพยงพอ เออประโยชนตอการศกษาคนควา มระบบ

ชวยเหลอในการยมต�ารา เอกสาร งานวจยรวมถง

การชวยเหลอในการสบคนขอมล

11. ปจจยดานการตดตามและประเมนผลการ

วจย ตามนโยบาย แผนยทธศาสตรและเปาหมายการวจย

มงเนนการคนหาผลส�าเรจ ปญหาอปสรรค และแนวทาง

การพฒนา ใหการบรหารงานวจยเกดประสทธภาพและ

ประสทธผล ขอเสนอแนะ

1) จดใหมคมอหรอระเบยบบรหารงานวจย

ตามแนวนโยบายและยทธศาสตรวจยของมหาวทยาลย

แผนการตดตามและประเมนผลการด�าเนนกจกรรมการ

วจยตามนโยบายและยทธศาสตรวจยของมหาวทยาลย

2) การวางแผนบรหารงานวจยเพอปองกน

ความเสยงทจะเกดขนในการด�าเนนโครงการวจย

การตดตามการด�าเนนงานและบรหารงบประมาณ

โครงการ การรายงานคาใชจายงบประมาณการวจยระบบ

การรายงานความกาวหนาของโครงการวจย

3) ระบบการประกนคณภาพการวจย และ

มคณะกรรมการการก�ากบตดตามคณภาพของผลงาน

การวจย คณะกรรมการพจารณาขอเสนอโครงการวจย

และรายงานการวจย กรรมการตรวจประเมนและตดตาม

ผลงานวจย เพอสรางมาตรฐานงานวจย

4) การตดตามและการประเมนไว ใน

แผนการวจยเปนระยะๆ ตามความเหมาะสม เพอใชเปน

หลกในการก�าหนดระยะเวลาในการประเมนผลผลต

ระหวางการวจย การประเมนแบบเปนรปธรรม และเปด

โอกาสใหผรวมโครงการวจยทงหมดไดรบทราบและรวม

ประเมนตนเอง กบใหผทรงคณวฒทอาจใหแนวคดทเปน

ประโยชนตอการพฒนาโครงการ

5) กระบวนการน�าผลความกาวหนามา

เปรยบเทยบกบแผนทวางไว แลวน�าผลประกอบกบ

การวเคราะหผลมาใชในการปรบปรงกระบวนการวจย

หรอปรบแผน ปรบระยะเวลาใหเหมาะสมกบสภาพ

ทคาดการณทใกลเคยงมากขนกวา เมอตอนก�าหนดแผน

ขณะเรมวจย หรอยงไมไดเรมวจย

6) สงเสรมการตรวจสอบคณภาพของ

บคลากรวจย วามความรความสามารถ และประสบการณ

ในงานวจยทไดรบมอบหมายมากนอยเพยงใด และจะตอง

ด�าเนนการพฒนาคณภาพอยางไร

7) การประเมนผลผลตในดานประสทธภาพ

และประสทธผลทงในเชงปรมาณ เชงคณภาพ เวลา

และตนทน รวมถงความทนสมยของผลการวจย และ

ความเหมาะสมกบสถานการณในปจจบน

9. อภปรำยผล

ผลการสงเคราะหปจจยส�าเรจทส งผลตอ

การเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต กรณศกษามหาวทยาลย

ขอนแกนนน ผวจยพบวาปจจยส�าเรจทจะน�าพามหาวทยาลย

ขอนแกนไปสการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต มปจจย

ส�าเรจ 11 ปจจย ดงน 1. ความตระหนกและการเตรยม

ความพรอมของมหาวทยาลยทตองการพฒนาตนเองไป

สการเปนมหาวทยาลยวจย 2. นโยบาย แผนยทธศาสตร

และเปาหมายดานการวจย 3. การพฒนาบคลากรของ

มหาวทยาลยเพอสนบสนนการวจย 4. การจดตงองคกร

หรอสวนงานรองรบการเปลยนแปลงการบรหารงานวจย

5. การพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน 6. การจดสรร

งบประมาณและแหลงทนทางการวจย 7. การพฒนา

แหลงเรยนรและฐานขอมลทางการวจย 8. การกระตน

103KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

หรอแรงจงใจแกบคลากรวจย 9. การจดการทรพยสน

ทางปญญา 10. ปจจยดานการพฒนาระบบเครอขายและ

ประชาสมพนธ และ 11. การตดตามและประเมนผลการ

วจยและผลงานวจย นอกจากนผวจยยงไดใหขอเสนอแนะ

เชงนโยบายเพอน�าไปสการปฏบตทสอดคลองกบแนวทาง

การพฒนามหาวทยาลยไปสการเปนมหาวทยาลยวจย

แหงชาตตามทส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาได

จดท�าโครงการดงกลาว สอดคลองกบงานวจยคณลกษณะ

และปจจยในการพฒนาเพอน�าไปสมหาวทยาลยทมงเนน

การวจยของนลอบล มณโชตและคณะ (2541) ประกอบดวย

1) ดานการสนบสนนพฒนาบคลากรใหมศกยภาพดาน

การวจย 2) การก�าหนดมาตรการทางการด�าเนนงานให

ชดเจนและปฏบตไดทกระดบ 3)การบรหารทคลองตว

4) เนนการผลตบณฑตระดบปรญญาโทและปรญญาเอก

ควบคกบการวจยเพอสนบสนนการสอน 5) ก�าหนด

ปรชญาทสามารถปฏบตได อย างม เป าหมาย และ

6) บคลากรมอสระทางวชาการมการก�าหนดภารกจ

ขจดปญหาและอปสรรคในการพฒนาไปสมหาวทยาลย

ทม งเน นการวจย อนไดแก งบประมาณทมจ�ากด

การบรหารงบประมาณไมคลองตวบคลากรขาดความ

สนใจในการพฒนาตนเอง ใหมความสามารถทางการวจย

ขาดผเชยวชาญเฉพาะดานบรรยากาศทางวชาการไม

เอออ�านวยตอการพฒนาความรใหม และผลการศกษา

เชงอนาคตของมหาวทยาลยวจยในปรญญาดษฎบณฑต

ของถนอมวรรณ ประเสรฐเจรญสข (2549) ยทธศาสตร

การพฒนามหาวทยาลยวจย 4 ดาน คอ 1. ดานงบประมาณ

มหาวทยาลยควรก�าหนดยทธศาสตรเชงรกในการเพม

(1) การจดสรรเงนทนวจย โดยมการจดสรรงบประมาณ

ใหสอดคลองกบธรรมชาตงานวจยในแตละสาขาวชาหรอ

แตละคณะและ(2) การจดหารายได โดยการแสวงหาเงน

รายไดจากแหลงเงนทนบรจาคขององคการภายนอกเพอ

พฒนางานวจยของมหาวทยาลย 2. ดานบคลากร โดยเรง

สรางนกวจยมออาชพ พฒนาบคลากรระดบผเชยวชาญ

ใหรบทนศกษาตอ จางนกบรหารมออาชพ หรอจางเปน

ทปรกษาโครงการ ศกษาศนยเชยวชาญเฉพาะทางกบ

ตางประเทศเพอพฒนาศนยเชยวชาญเฉพาะทางของ

มหาวทยาลย บคลากรทมโอกาสทจะไดรบการสนบสนน

ใหทนวจย มประวตการท�าวจยทด ท�างานวจยตอเนอง

สะสมผลงานทมคณภาพ ผลงานวจยเปนทยอมรบ ท�างาน

วจยเสรจตามก�าหนดเวลา เรงพฒนาบคลากรสายสนบสนน

ทท�าหนาทโดยตรงในสถาบนวจยหรองานดานการวจย

ใหมความร ความสามารถและประสบการณทลกซง

3. ดานการบรหารงานวจย การมภาวะผน�าทางการวจย

ของผ บรหาร การก�าหนดวสยทศนและพนธกจรวม

ทชดเจน ก�าหนดแผนงานวจยวจยระยะยาวทเปนระบบ

และเอกภาพ สรางกลมนกวจยท�าโครงการ วจยรวมกบ

องคกรภายนอกในระดบนานาชาต สรางระบบ “networking”

กบหนวยงานทมความช�านาญการวจย แสวงหา chair

professor แลกเปลยนบคลากรกบมหาวทยาลยชนน�าของ

โลก สงเสรมโครงการวจยหลงปรญญาเอก จดโครงสราง

พนฐานทเออตอการวจย ก�าหนดเปาหมายผลผลตของ

งานวจย สนบสนนงานวจยในรปแบบทหลากหลาย

มกลไกการบรหารงานเชงวชาการ 4. ดานการเรยน

การสอน ปรบฐานการผลตบณฑตไปสบณฑตศกษา

ปรบโครงสรางการจดหลกสตร และกระบวนเรยน

การสอนเนนการวจยมากขน มการท�างานรวมกนระหวาง

ผ สอน ทมงานและผ เรยนเปนกล มคณะท�างานและ

รวมกบองคกรภายนอกตามสาขาทเกยวของ เพมศกยภาพ

การแขงขนทางวชาการในระดบสากล สรางมาตรการ

เชงรกเพอใหไดคนทมศกยภาพเขาสระบบ สรางระบบ

การคดเลอกนกศกษาตางชาตทดเขาศกษาระดบปรญญา

ตรถงปรญญาเอก รบนกศกษาทมความพรอมทงดาน

วชาการและดานภาษา และการจดสรรทนเรยน ผลงาน

วจยของ วบลย วฒนาธร (2008) ศกษาเสนทางยทธศาสตร

การวจยกบการกาวเขาสการเปนมหาวทยาลยแหงการ

วจยของมหาวทยาลยนเรศวร พบวา ยทธศาสตรการวจย

มหาวทยาลยนเรศวร (พ.ศ. 2547-2550) เปนกลไกในการ

ผลกดนไปสเปาหมาย กระบวนการมสวนรวม และ

การผลกดนยทธศาสตร การบรหารงานวจยทง 6

ยทธศาสตร ไปสการปฏบตงานในหนวยงานระดบคณะ

สามารถปรบเปลยนวธการบรหารจดการงานวจยใน

ระดบหนวยงาน จนถงระดบมหาวทยาลย ผบรหารงาน

วจยกปรบเปลยนพฤตกรรมการท�างานจากการเปนแคคน

สงผานขอมล มาสการเปนผจดการงานวจยอยางแทจรง

104 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

หนวยงานในมหาวทยาลยทกกลมสาขาวชาด�าเนนการ

ตามยทธศาสตรการวจย โดยมคาเฉลยอยในระดบด-ดมาก

ในทกยทธศาสตร

การเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาตของมหาวทยาลย

ขอนแกนนน ล�าพงเฉพาะบทบาทหรอภารงานดานการ

วจยของมหาวทยาลยอยางเดยวนน คงไมเพยงพอ จ�าเปน

ตองวางฐานรากของการสรางบคลากรทางดานการวจย

ใหมจ�านวนเพมขนและพรอมกบมสมรรถนะทางการวจย

เพมขนอกดวย ดงแนวคดของ วนชย ศรชนะ (2540)

ทชใหเหนวาปจจบนสถาบนอดมศกษาตางพฒนาบทบาท

ทางดานการวจยของตนและวางเปาหมายทจะกาวไปส

การเปนมหาวทยาลยวจย โดยการจดอบรมใหความร

เกยวกบการท�าวจยเพอเปนการเสรมสรางสมรรถนะทาง

ดานการวจยใหแกบคลากรและนกวจยมการจดสภาพ

แวดลอมและบรรยากาศทเอออ�านวยตอการคนควาวจย

ตลอดจนใหการสนบสนนงบประมาณในการท�าวจยแก

นกวชาการ อาจารย หรอนกวจยในสถาบนนนๆ

ความช�านาญการวจย และสงเสรมการวจยหลงปรญญาเอก

ซงสอดคลองกบงานวจยของนลอบล มณโชตและคณะ

(2541) ไดศกษาคณลกษณะและปจจยในการพฒนาเพอ

น�าไปสมหาวทยาลยทมงเนนการวจยพบวา คณลกษณะ

ของมหาวทยาลยทมงเนนการวจย ม 6 ดาน ประกอบดวย

1) ดานการสนบสนนพฒนาบคลากรใหมศกยภาพดาน

การวจย 2) การก�าหนดมาตรการทางการด�าเนนงานให

ชดเจนและปฏบตไดทกระดบ 3)การบรหารทคลองตว

4) เนนการผลตบณฑตระดบปรญญาโทและปรญญาเอก

ควบคกบการวจยเพอสนบสนนการสอน 5) ก�าหนด

ปรชญาทสามารถปฏบตได อย างม เป าหมาย และ

6) บคลากรมอสระทางวชาการ มการก�าหนดภารกจ

ขจดปญหาและอปสรรคในการพฒนา ไปสมหาวทยาลย

ทม งเน นการวจย อนไดแก งบประมาณทมจ�ากด

การบรหารงบประมาณไมคลองตวบคลากรขาดความ

สนใจในการพฒนาตนเอง ใหมความสามารถทางการวจย

ขาดผเชยวชาญเฉพาะดานบรรยากาศทางวชาการไมเออ

อ�านวยตอการพฒนาความรใหม

10. ขอเสนอแนะ

10.1 ขอเสนอแนะจำกผลกำรวจย

1. ผ บรหารมหาวทยาล ยทกระดบ

ตองส�ารวจวเคราะหองคกรของตนเองวา ปจจยทางการ

บรหาร เชน บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ เทคโนโลย

หลกสตรการสอน ฯลฯ มความพรอมและสามารถพฒนา

ไปสการเปนมหาวทยาลยวจยอยางมประสทธภาพได

หรอไม

2. ผบรหารมหาวทยาลยทกระดบรวมกน

ก�าหนดแนวทางยทธศาสตรของการเปนมหาวทยาลยวจย

ทงในระดบมหาวทยาลย คณะ/หนวยงาน เปาหมาย

และกลยทธทก�าหนดจากการมสวนรวมของทกฝาย และ

สรางยทธศาสตรการขบเคลอนแผนงานและโครงการ

มหาวทยาลยวจยใหเปนรปธรรม

3. การปรบปร งโครงสร างองค กร

การบรหารงานวจยใหมความสมพนธกบการบรหารงาน

มหาวทยาลยหรอพนธกจหลกของมหาวทยาลย

คณะกรรมการทงทางดานการวจย วชาการ บคลากร

แผนและงบประมาณ จ�าเปนอยางยงตองมทศทาง

เปาหมายทชดเจนโดยม งส การเปนมหาวทยาลยวจย

หรอมหาวทยาลยทเปนเลศ

4. ยทธศาสตร การพฒนาบคลากร

ทกระดบ ทกสายงาน ทสอดประสานกบการพฒนา

มหาวทยาลยใหเขาสมหาวทยาลยวจย ก�าหนดกฎเกณฑ

ระเบยบหรอมาตรการทพฒนา รกษา และแสวงหา

บคลากรทมความรความสามารถและประสบการณสง

5. กลไกการสงเสรมขวญก�าลงใจของ

บคลากรทมผลงานสรางสรรคทงทางดานวชาการ วจย

การบรหารและการปฏบตงาน

10.2 ขอเสนอแนะในกำรศกษำครงตอไป

1. ศ ก ษ า ศ ก ย ภ า พ ก า ร บ ร ห า ร ข อ ง

มหาวทยาลย คณะ/หนวยงานทสามารถพฒนาไปสการ

เปนมหาวทยาลยวจย

2. ศกษาตดตามและประเมนผลการ

บรหารงานวจยตามนโยบายและยทธศาสตรมหาวทยาลย

วจยของมหาวทยาลยขอนแกนเชงเปรยบเทยบกบ

มหาวทยาลยวจย

105KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

3. ศกษาการน�านโยบายและยทธศาสตร

มหาวทยาลยวจยไปส การปฏบต กรณมหาวทยาลย

ขอนแกน

11. บรรณำนกรม

(1) กญญนนทน ยกตแผน. 2010. “รปแบบการพฒนา

อาจารยในมหาวทยาลยเอกชนไทย”. วทยานพนธ

ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยสยาม

(2) กนยารตน เออมอมพร. 2545. “ปจจยทสงผลตอ

การท�าวจยของบคลากรของมหาวทยาลยพายพ.”

เชยงใหม : มหาวทยาลยพายพ (อดส�าเนา)

(3) จรส สวรรณเวลา . 2545. ผลกความคดระบบ

การวจยโลกกบระบบวจยไทย. กรงเทพมหานคร :

ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย

(4) _________. 2551. ความเปนอสระของมหาวทยาลย

ไทย. กรงเทพฯ: ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

(5) ถนอมวรรณ ประ เสรฐ เจรญสข . 2549 .

“ภาพอนาคตการเปนมหาวทยาลยวจยของ

มหาวทยาลยขอนแกน.” วทยานพนธ ปรญญา

ศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหาร

การศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

(6) นลอบล มณโชตและคนอนๆ. 2541. “คณลกษณะ

และปจจยในการพฒนาเพอน�าไปสมหาวทยาลย

ทมงเนนการวจย,” การศกษาคนควาดวยตนเอง

การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร,

(7) นวต จนทรศรพรชย. 2540. “ปญหาและอปสรรค

ในการผลตงานวจยของอาจารยใหมในจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.” จฬาวจย. 16, 12 : 6-7.

(8) ปฐมพงษ โพธประสทธนนท. 2543. “ทศทาง

การพฒนามหาวทยาลยไทย ศกษาจากการพฒนา

มหาวทยาลย ออกฟอรดและฮารวารด.” สยามรฐ,

7 กนยายน หนา 26-29.

(9) ปรชญา เวสารชช. 2546. ขอเสนอตอการปฏรป

ระบบวจยในมหาวทยาลย. กรงเทพฯ: ทบวง

มหาวทยาลย.

(10) ปยะ กรกชจนตนาการ. 2549. “การพฒนารปแบบ

ศนยวจยและพฒนาเทคนคศกษา” วทยานพนธ

ครศาสตร อสาหกรรมดษฎบณฑต มหาวทยาลย

เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

(11) ผดงชาต สวรรณวงศและไพฑรย สนลารตน.

2542. “ทศทางการปฏรปอดมศกษาจากผลการ

ประชมระดบโลก”. เอกสารประกอบการสมมนา

วชาการส เส นทางการปฏรปอดมศกษาไทย

ครงท 4 เรอง ศตวรรษใหมอดมศกษาไทย:

บทเรยนจากการ ปฏรปอดมศกษานานาประเทศ,

กรงเทพมหานคร.

(12) พงษพชรนทร พธวฒนะ. 2545. “กลยทธ

การพฒนาวฒนธรรมวจยของอาจารยสถาบน

อดมศกษาของรฐ .” วทยานพนธ ปรญญา

ครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาอดมศกษา

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(13) ไพฑรย สนลารตน. 2542. การบรหารจดการ

อดมศกษา หลกและแนวทางตามแนวปฏรป.

รายงานเสนอต อส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: [ม.ป.พ.]. (เอกสาร

อดส�าเนา).

(14) _________.2544. ครศาสตรจฬาฯ ท มวจย

เตมรอย ประกาศไมเพมบณฑต-ม งวชาการ

ผจดการรายวน 6 กรกฎาคม, หนา 7.

(15) ไพศาล กาญจนวงศ. 2553. “การพฒนาระบบ

สารสนเทศเฝาระวงคณภาพการศกษามหาวทยาลย

วจย.” วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชา

การบรหารการศกษาและภาวะผน�า มหาวทยาลย

เซนจอหน

(16) มหาวทยาลยขอนแกน. 2550. แผนปฏบตราชการ

ประจ�าปงบประมาณ พ.ศ. 2551. ขอนแกน:

กองนโยบาย และแผน. มหาวทยาลยขอนแกน

(เอกสารอดส�าเนา).

(17) _________. 2550. แผนปฏบตการ มหาวทยาลย

ขอนแกน พ.ศ. 2550-2553. พมพครงท 2.

ขอนแกน: [ม.ป.พ.]

106 ปจจยส�าเรจของการเปนมหาวทยาลยวจยแหงชาต : กรณศกษามหาวทยาลยขอนแกน

(18) วจารณ พานช. 2540. การบรหารงานวจย: แนวคด

จากประสบการณ. (พมพครงท 2) ส�านกพมพ

ดวงกมล.

(19) _________ . 2540 . การพฒนางานว จ ย

ในมหาวทยาลย. จฬาวจย, 16(2), 27-32.

(20) _________. 2552. มหาวทยาลยวจย. http://

gotoknow.org/blog/thaikm/4471. ธนวาคม

พ.ศ. 2552

(21) วบลย วฒนาธร. 2008. รายงานผลการวจย “ศกษา

เสนทางยทธศาสตรการวจยกบการกาวเขาสการ

เปนมหาวทยาลยแหงการวจยของมหาวทยาลย

นเรศวร.” พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร.

(22) ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. 2550.

คมอประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา

ระดบอดมศกษา. กรงเทพมหานคร: หางหนสวน

จ�ากดภาพพมพ.

(23) _________. 2552. รายงานผลการประชมหารอ

อย างไม เป นทางการ นโยบายการศกษา :

การปฏรป อดมศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(24) อศเรศ พพฒนมงคลพร. 2542. “รปแบบ

การพฒนาอาจารยในมหาวทยาลยขอนแกน.”

วทยานพนธปรญญา ครศาสตรดษฎบณฑต

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.

(25) Kast, Fremont E. 1985. Rosenzweig. Organization

and Management : A System and Contingency

Approach. 4th ed. New York: McGraw-Hill

Book.

(26) Kerr, Clark. 1982. The uses of the university.

3rd ed. Cambridge: Harvard University Press.

(27) Sergiovanni T.J. 2001. The principalship:

A reflective practice perspective 4th edition.

Boston: Allyn & Bacon.

(28) UNESCO. 1998. Consoildated Declaration and

Plans of Action of the Regional Conferences on

Higher Education Held in Havana, Dakar,

Tokyo, Palermo and Beruit. Paris: Retained

Lessons.

107KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12Problems in the quality assurance in education of schools under the Office of education secondary school area 12

ภสกร นนปานPassagon Noonparn

บทคดยอ

การศกษาวจยครงน เปนการวจยเชงปรมาณ (quantitative research) มวตถประสงคเพอศกษาสภาพปญหา

การด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ตามความคดเหนของผบรหารและคร และเพอเปรยบเทยบสภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษา

ของสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ตามต�าแหนง ขนาดสถานศกษาและ

ประสบการณ ในการท�างานโดยศกษาจากกลมตวอยาง คอผบรหารโรงเรยนและครผสอนของโรงเรยนสงกดส�านกงาน

เขตพนทมธยมศกษา เขต 12 ปการศกษา 2555 จ�านวน 357 คน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม (questionnaire)

สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน t-independent test

และ F-test

ผลการศกษาพบวาสภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษาของสถานศกษา

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ทงในภาพรวมและรายดานทง 8 ดานอยในเกณฑปานกลาง

โดยพบวาปญหาส�าคญอนดบหนง คอ งานดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศผลการทดสอบสมมตฐาน

สภาพปญหาการด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษา ของผบรหารและครผสอนในโรงเรยนมธยมศกษา

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ไมแตกตางกน

Abstract

This is a quantitative research aimed to study problems in the quality assurance in education of schools

under the office of education school area 12 accordance with the opinion of the administrators and teachers,and

to compare problems in the quality assurance in education of schools under the office of education school area

12, according to the size of school and work experience. The study was carried out during academic years 2012.

357 samplings were from the administrators and teachers of secondary schools under the Office of education

school area 12. Data were collected by questionnaire. The statistics used in data analysis were frequency,

percentage, mean and standard deviation, t-independent test and F-test.

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 107-116http : //irj.kku.ac.th

108สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

The result indicated that the problems in the quality assurance in education of schools under the office

of education secondary school area 12 both overall and 8 issues were in average criteria. It was found that the

most important problem is the preparation of a management information system.

The administrators and the teacher’s views in the educational quality assurance’s problems of schools

under the office of education secondary school area 12 were not different on the different position variable.

ค�ำส�ำคญ: สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12, สภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษา, สถต

Keywords: education of schools under the office of education secondary school area 12, problems in the

quality assurance, statistic

1.บทน�ำ

การศกษาเปนกระบวนการส�าคญยงในการ

พฒนาคนใหมคณภาพ ตามพระราชด�ารสของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวทพระราชทานไววา “การศกษา

เปนปจจยส�าคญในการสรางพฒนาความร ความคด

ความประพฤตและคณธรรมของบคคล สงคม และ

บานเมองใดใหการศกษาทดแกประชาชนไดอยาง

ครบถวนพอเหมาะกบทกๆดาน สงคมและบานเมองนน

กจะมพลเมองทมคณภาพซ งสามารถธ�ารงรกษา

ความเจรญมนคงของประเทศชาตไวและพฒนาให

กาวหนาตอไป” (กรมวชาการ, 2540) ซงสอดคลองกบ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550

ก�าหนดใหบคคลมสทธเสมอกนในการรบการศกษา

ขนพนฐานไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยาง

ทวถงและมคณภาพโดยไมเกบคาใชจาย การจดการศกษา

อบรมของรฐตองค�านงถงการมสวนรวมขององคกร

ปกครองสวนทองถนและชมชน ประกอบกบพระราช

บญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ไดก�าหนดให

การศกษาเปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงาม

ของบคคลและสงคมเกดการเรยนร อย างต อเนอง

ตลอดชวต การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทย

ใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา

ความรและคณธรรม มคณธรรมและจรยธรรมในการ

ด�ารงชวต สามารถอยรวมกนกบผอนไดอยางมความสข

(กรมวชาการ,2544)

เนองจากปจจบนการจดการศกษาไมสามารถ

ตอบสนองความตองการของสงคมไดเทาทควร (สมฤทธ

กางเพง, 2544) ซงจะสงเกตไดจากกระแสโลกาภวฒน

ทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว กระแสเรยกรองทางสงคม

ทรนแรง ความขดแยงทรนแรงทงจากผปกครอง ชมชน

สงคมและหนวยงานทรบผดชอบ หนวยงานทเกยวของ

และหนวยงานอนๆทมความตองการใหการศกษา

มคณภาพสง ต องการให มการตรวจสอบมากขน

ผ ปกครองตองการทจะรบร ว าบตรหลานของเขาม

คณลกษณะตามทผปกครอง ชมชนและสงคมตองการ

หรอไม และชมชนยงตองการความมนใจวาโรงเรยนหรอ

สถานศกษาไดปฏบตหนาทไดตามมาตรฐานหรอไม

อย างไร ซ งสอดคล องกบแนวคดของ (สมศกด

สนธระเวชญ, 2542) ทกลาววาหลกการประกนคณภาพ

การศกษาเปนการพฒนาคณภาพใหผ เรยนมคณภาพ

ตามเกณฑมาตรฐานทก�าหนดไวโดยรฐก�าหนดนโยบาย

การบรหารงานวชาการ งบประมาณ บคลากรและ

ทรพยากรในเขตพนทการศกษา รฐสนบสนนใหผน�าชมชน

องคกรปกครองสวนทองถน ไดมสวนรวมรบผดชอบ

ในการจดการศกษาและรฐตองควบคมคณภาพการศกษา

มระบบการตรวจสอบและประเมนคณภาพการศกษา

การประกนคณภาพการศกษา จงหมายถง

กระบวนการหรอกลไกใดๆทจะรกษาไวซงคณภาพของ

การจดการศกษา ใหไดมาตรฐานและมการพฒนาอยาง

ตอเนอง นบวาเปนระบบทสรางความมนใจตอสงคม

ผปกครอง ประชาชน และสถานประกอบการวาดวย

สถาบนการศกษาสามารถจดการศกษาไดอยางมคณภาพ

109KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ผ จบการศกษามคณภาพตามมาตรฐานทก�าหนดไว

(วระยทธ ชาตะกาญจน, 2555) ซงสอดคลองกบแนวคด

หลกการ และความส�าคญของการพฒนาคณภาพ

การศกษา ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พทธศกราช 2542 ฉบบแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2545

และฉบบท 3 พ.ศ.2553 เนนใหมการปฏบตอยางเปน

ระบบและด�าเนนการอยางตอเนองโดยสงเสรมให

หนวยปฏบต คอ สถานศกษามการวางแผนพฒนาทยด

สภาพปญหา ความตองการ และใหความส�าคญกบการใช

ขอมลสารสนเทศเปนปจจยหลกในการวางแผนรวมกน

ระหวางบคลากรทงภายในและภายนอกสถานศกษา

ทมสวนเกยวของ สถานศกษาจะตองมการระดมสมอง

ในการวเคราะหสภาพภายในและภายนอก เพอใหได

ขอสรปในการพฒนา การจดการของสถานศกษา ทตอบ

สนองความตองการของบคลากรภายในสถานศกษา

ทเปนผใหบรการและสอดคลองกบความปรารถนาของ

ผมสวนเกยวของกบการรบบรการทางการศกษา

สภาพปญหาปจจบนดานระบบบรหารจดการ

ด านคณภาพของการจดการศกษาด านหลกสตร

สอ กระบวนการจดการเรยนการสอนและการวดผล

ประเมนผลและปญหาเกยวกบคร และบคลากรทางการ

ศกษาวาปญหาดานระบบบรหารจดการเนนการรวมศนย

อ�านาจไวในสวนกลาง ขาดเอกภาพในลกษณะของภารกจ

กระทรวงและกรมไมสามารถประสานแผนนโยบายและ

งบประมาณในภาพรวมไดสงส�าคญคอความไมตอเนอง

ของนโยบายเนองจากการเปลยนแปลงทางการเมอง

การเปลยนแปลงผ บรหารระดบสงสงผลตอคณภาพ

การศกษาท�าใหผเรยน มผลสมฤทธทางการเรยนในระดบ

ชาตต�ากวาเกณฑมาตรฐาน โดยเฉพาะความสามารถ

ในวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาตางประเทศ ปญหา

ดานหลกสตรสอ กระบวนการเรยนการสอน การวดผล

ประเมนผล เนอหาของหลกสตรไมสนองความตองการ

ของผเรยน การเรยนการสอนมงเนนครเปนศนยกลาง

การวดผลประเมนผลเนนความจ�า ปญหาเกยวกบคร

และบคลากร ทางการศกษาบางสวนยงขาดความร

ความสามารถ และทกษะในการจดการเรยนการสอน

การถายทอดความรและประสบการณผบรหารบางสวน

ไม ได รบการศกษาอบรมให ปฏบตหน าทอย างม

ประสทธภาพขาดความรความเขาใจในการบรหารและ

การจดการศกษา (กระทรวงศกษาธการ, 2542) จง

สอดคล องกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พทธศกราช 2542

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช

2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545

หมวด 6 มาตรา 47 วาดวยมาตรฐานและการประกน

คณภาพการศกษา ก�าหนด ใหมระบบการประกนคณภาพ

การศกษาประกอบดวยระบบการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษาและระบบการประกนคณภาพภายนอก

มาตรา 48 ใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษา จดให

มระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาและใหถอวา

การประกนคณภาพภายในเปนสวนหนงของการบรหาร

การศกษาทตองด�าเนนอยางตอเนอง โดยมการจดท�า

รายงานประจ�าปเสนอหนวยงานตนสงกด หนวยงาน

ทเกยวของและเปดเผยตอสาธารณะชนเพอน�าไปส

การพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาเพอรบรอง

การประเมนภายนอก (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. 2542 แกไข 2545)

การประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา

ไดด�าเนนการหลงจากทไดประกาศใชพระราชบญญต

การศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 เปนตนมา แตปญหา

และอปสรรคทส�าคญในกระบวนการประกนคณภาพ

ภายในสถานศกษาขนพนฐานประการหนงคอ ขาดทกษะ

การมสวนรวม ขาดการรวมคดรวมท�าของครและ

บคลากรทางการศกษาอยางทวถงเกยวกบกระบวน

การประกนคณภาพการศกษาในสถานศกษาขนพนฐาน

(ส�านกรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา,

2545) ซงสอดคลองกบกระบวนการประกนคณภาพ

การศกษา

วนทยา วงศศลปภรมย และคณะ (2545)

ได กลาวถงกระบวนการประกนคณภาพการศกษา

ประกอบดวย การควบคมคณภาพ การตรวจสอบและ

ปรบปรง และการประเมนคณภาพจากหนวยงาน

ภายนอกคอส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมน

คณภาพการศกษา (สมศ) ซงสอดคลองกบกระบวนการ

ประกนคณภาพภายในตามแนวคดการบรหารท เปน

กระบวนการครบวงจร (PDCA) ประกอบดวย 4 ขนตอน

110สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

คอ การวางแผน (Plan) ปฏบตตามแผน (Do) ตรวจสอบ

(Check) ปรบปรง (Action) (ส�านกงานคณะกรรมการ

การศกษาแหงชาต, 2543)

เพ อ ให สอดรบกบการปฏรปการศกษา

ในทศวรรษทสอง และใหเชอมโยงการประกนคณภาพ

การศกษาทงระดบการศกษาขนพนฐาน การอาชวศกษา

การอดมศกษา และการประกนคณภาพภายนอก จงไดม

การประกาศกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑและ

วธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 แทน

กฎกระทรวงฉบบเดม (พ.ศ. 2546) ซงไดมการน�าไป

ประกาศ ในราชกจจานเบกษา เรยบรอยแลว

ดงนนสถานศกษาทกแหงตองพฒนาระบบการ

ประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาโดยสรางกลไก

หรอกระบวนการในการบรหารจดการศกษาใหมคณภาพ

และได มาตรฐานตาม ทก�าหนดด วยแนวคดของ

การประกนคณภาพการศกษาทวาการประกนคณภาพ

การศกษาเปนกระบวนการศกษาเพอสรางความมนใจ

และเปนหลกประกนตอผปกครอง ชมชน และสงคม

ว าสถานศกษาสามารถจดการศกษาได มคณภาพ

มาตรฐานผส�าเรจการศกษาตองมความร ความสามารถ

และคณลกษณะตาง ๆ ตามหลกสตรก�าหนดและสงคม

ตองการ (กระทรวงศกษาธการ, 2542)

จากรายงานผลการประเมนผลสมฤทธทางการ

เรยนระดบประเทศของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ป

การศกษา 2554 ในรายวชาคณตศาสตร มคะแนนเฉลย

24.18 คะแนน รายวชาวทยาศาสตร มคะแนนเฉลย 29.17

คะแนน วชาภาษาองกฤษ มคะแนนเฉลย 16.19 คะแนน

สวนในระดบชนมธยมศกษาปท 6 รายวชาคณตศาสตร

มคะแนนเฉลย 14.99 คะแนน วชาวทยาศาสตรมคะแนน

เฉลย 30.90 คะแนน วชาภาษาองกฤษ 19.22 คะแนน

(สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต, 2554) ซง

สอดคลองกบระดบเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 12 นครศรธรรมราช พทลง ทผลการสอบในรายวชา

ดงกลาวต�ากวาเกณฑ จะเหนไดวาผลการประเมนดงกลาว

ยงคงเปนปญหาอยดงนนคร ผบรหารโรงเรยนจงตองม

การเปลยนแปลงพฤตกรรมการสอนและการบรหาร

จดการโดยใช ระบบประกนคณภาพเพอผลกดน

ใหมการจดการศกษาทมคณภาพอยางแทจรง

ผ วจยจงสนใจทจะศกษาสภาพปญหาและ

การด�าเนนงานการประกนคณภาพภายในของผบรหาร

สถานศกษาและครผ สอนสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษาเขต 12 โดยใชหลกเกณฑและ

วธการประเมนตามกรอบกระทรวงศกษาธการเพอรบ

การประเมนจากภายนอกคอส�านกงานรบรองการประเมน

มาตรฐานการประกนคณภาพการศกษาภายนอก (สมศ)

ซงจะน�าไปสมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาและ

พฒนาการศกษาใหมคณภาพตามเกณฑตอไป

2.วตถประสงคของกำรวจย

1. เพอศกษาสภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ตามความคดเหนของผบรหารและคร

2. เพอเปรยบเทยบสภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ตามต�าแหนง ขนาดสถานศกษาและประสบการณในการ

ท�างาน

3.ประชำกรและกลมตวอยำง

1. ประชากร ทใชในการศกษาคนควาครงน

คอ ผบรหารโรงเรยนและครผสอน ในโรงเรยนสงกด

ส�านกงานเขตพนทมธยมศกษา เขต 12 จงหวด

นครศรธรรมราช พทลง ปการศกษา 2555 จ�านวน

4,622 คน

2. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจย

ไดก�าหนดตวอยาง ตามตารางของเครจซและมอรแกน

(Krejcieand Morgan,1970) ไดกล มตวอยางจ�านวน

357 คน จากนนจงใชวธการสมแบบแบงชน (Stratified

Random Sampling) ตามตวแปร ต�าแหนง และ

ประสบการณในการท�างานแลวสมแบบงาย (Random

Sampling) โดยวธจบฉลาก

111KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

4.เครองมอทใชในกำรเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการวจยครงนคอแบบสอบถาม

ทผวจยสรางขนเองแบงออกเปน 2 ตอน คอ

ตอนท 1 เปนขอค�าถามทเกยวกบขอมลของ

ผ ตอบแบบสอบถามมลกษณะเปนแบบตรวจสอบ

รายการ เกยวกบ ต�าแหนง ขนาดของสถานศกษา และ

ประสบการณในการท�างาน

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบกระบวนการ

พฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาภายใน

สถานศกษาของสถานศกษาขนพนฐานสงกดส�านกงาน

เขตพนทมธยมศกษา เขต 12 แบบสอบถามมลกษณะ

เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ

5.สถตทใชในกำรวเครำะหขอมล

วเคราะหระดบปญหาการประกนคณภาพ

การศกษาภายในตามเกณฑมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน

ของสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 12 รวมทงเปรยบเทยบสภาพปญหา

การด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาภายใน

สถานศกษาของสถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษาตามความคดเหนของคร ผบรหาร

สถานศกษา และประสบการณการท�างาน จากนน

วเคราะหขอมล

โดยใชโปรแกรมส�าเรจรป (SPSS 17) และ

ใชคาสถต ดงน

1. คารอยละ (Percentage)

2. คาเฉลย (Mean)

3. ความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

4. คาสมประสทธแอลฟา (Alpha-Coefficient)

5. การทดสอบท (t-test)

6. การทดสอบเอฟ (F-test หรอ One-way

ANOVA)

6.ผลกำรวจย

ผลการวจยสรปไดดงน

1. สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกน

คณภาพภายในสถานศกษาของสถานศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 พบวา

สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพภายใน

สถานศกษาของสถานศกษา สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 12 ในภาพรวมอยในเกณฑ

ปานกลาง (X=2.73) โดยพบวาการด�าเนนงานการประกน

คณภาพการศกษาภายในตามกฎกระทรวง พ.ศ. 2553

ในดานตางๆทง 8 ดานลวนอยในเกณฑปานกลางทงสน

โดยมล�าดบคะแนนเฉลยจากมากไปนอย

ดงแสดงในตารางท 1 สภาพปญหาการด�าเนน

งานการประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ประเดนพจำรณำ X S.D. ควำมหมำย

ดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ 3.04 0.41 ปานกลาง

ดานการจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 2.73 0.44 ปานกลาง

ดานการจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2.72 0.45 ปานกลาง

ดานการจดท�ารายงานประจ�าปทเปนรายงานประเมนคณภาพภายใน 2.77 0.47 ปานกลาง

ดานการจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง 2.69 0.45 ปานกลาง

ดานการด�าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษา 2.64 0.45 ปานกลาง

ดานการจดท�าแผนพฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงสคณภาพตามมาตรฐาน 2.63 0.50 ปานกลาง

ดานการก�าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา 2.58 0.50 ปานกลาง

ภำพรวม 2.73 0.37 ปำนกลำง

112สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

เมอพจารณาทละประเดนในแตละดานพบวา

1. งานดานการก�าหนดมาตรฐานการศกษา

ของสถานศกษาซงพบวาภาพรวมอยในเกณฑปานกลาง

(X=2.58) นนมประเดนทมคาเฉลยสงสดเปนอนดบหนง

คอผปกครอง ชมชนขาดการสวนรวมในการวางแผน

ปรบปรงและพฒนามาตรฐานการศกษาระดบสถานศกษา

(X=2.68) สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบ

หนงคอเรองครและบคลากรขาดความตระหนกในการ

พฒนามาตรฐานการศกษาของสถานศกษา (X= 2.52)

2. งานดานการจดท�าแผนพฒนาการ

จดการศกษาของสถานศกษาทมงสคณภาพตามมาตรฐาน

ซงพบวาภาพรวมอย ในเกณฑปานกลาง (X=2.63)

มประเดนทมคาเฉลยสงสดเปนอนดบหนงคอผบรหาร

ครและบคลากรมความรความเขาใจ ในการจดท�าแผน

กลยทธ (X=2.72) สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปน

อนดบหนงคอเรองการก�าหนดบทบาทหนาทบคลากร

ทกคนรบผดชอบและด�าเนนงานตามแผน (X=2.55)

3. งานด านการจดท� าระบบบรหาร

สารสนเทศซงพบวาภาพรวมอย ในเกณฑปานกลาง

(X=3.04) มประเดนทมคาเฉลยสงสดเปนอนดบหนงคอ

ชมชน/องคกรปกครองสวนทองถนไดรบการแตงตงเปน

คณะกรรมการประกนคณภาพการศกษา (X=3.17)

สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนงคอ

เรองการจดโครงสรางการบรหารงานทเออตอการพฒนา

ระบบประกนคณ (X=2.95)

4. งานด านการด�า เนนงานตามแผน

พฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาซงพบวาภาพรวม

อยในเกณฑปานกลาง (X=2.64) มประเดนทมคาเฉลย

สงสดเปนอนดบหนงคอมการประสานแผนการปฏบตงาน

ระหวางฝาย งานทเกยวของกอนด�าเนนการปฏบตงาน

(X=2.70) สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนง

คอเรองการนเทศ ก�ากบ ตดตาม รายงาน การด�าเนนงาน

โครงการ/กจกรรมตามแผนทก�าหนดไว (X=2.61)

5. งานดานการจดใหมการตดตามตรวจ

สอบคณภาพการศกษาซงพบวาภาพรวมอยในเกณฑ

ปานกลาง (X=2.73) มประเดนทมคาเฉลยสงสดเปน

อนดบหนงคอมการตรวจสอบ ประเมนและรายงาน

ผลการด�าเนนงานของสถานศกษาตามกรอบทก�าหนด

ในแผนพฒนาคณภาพการศกษา (X=2.78) สวนประเดน

ทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนงคอเรองการตดตาม

ตรวจสอบ การเรยนร ความกาวหนา ผลสมฤทธทางการ

เรยนของผเรยน (X=2.69)

6. งานด านการจดให มการประเมน

คณภาพภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

ซงพบวาภาพรวมอย ในเกณฑปานกลาง (X=2.72)

มประเดนทมคาเฉลยสงสดเปนอนดบหนงคอมการ

ประเมนคณภาพผเรยนในปสดทายของทกระดบชน

(X=2.79) และมการประเมนคณภาพภายในตาม

มาตรฐานทก�าหนดครอบคลมทกดาน (X= 2.79)

สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนงคอเรอง

การประเมนผลการเรยนรของผเรยนโดยใชแบบทดสอบ

มาตรฐานระดบชาต (X= 2.68) การประเมนตนเอง

โดยใชมาตรฐานคณภาพการศกษาตามเกณฑมาตรฐาน

(X=2.68) และการน�าผลการประเมนมาใชปรบปรงและ

พฒนาคณภาพภายในสถานศกษาทกๆ ดาน (X=2.68)

7. งานดานการจดท�ารายงานประจ�าปท

เปนรายงานประเมนคณภาพภายใน ซงพบวาภาพรวมอย

ในเกณฑปานกลาง (X=2.77) มประเดนทมคาเฉลยสงสด

เปนอนดบหนงคอมคณะกรรมการสรปผลการพฒนา

คณภาพการศกษาของสถานศกษาเพอรายงานคณภาพ

(X=2.80) สวนประเดนทมคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนง

คอเรองการจดท�ารายงานประจ�าปทระบความส�าเรจ

ตามเปาหมายในแผนพฒนาคณภาพการศกษา (X=2.70)

8. งานดานการจดใหมการพฒนาคณภาพ

การศกษาอยางตอเนองซงพบวาภาพรวมอยในเกณฑ

ปานกลาง (X= 2.69) มประเดนทมคาเฉลยสงสดเปน

อนดบหนงคอมการวเคราะหสาเหตของปญหาและ

ตดตามแกไขอยางเปนปจจบน (X=2.80) สวนประเดนท

มคาเฉลยต�าทสดเปนอนดบหนงคอเรองการวางแผนการ

ประเมนคณภาพภายในอยางตอเนองและครอบคลม

(X=2.59)

2. ผบรหารและครผสอนในโรงเรยนมธยมศกษา

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

มความคดเหนตอสภาพปญหาการด�าเนนงานในการ

ประกนคณภาพการศกษาแตกตางกน

113KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

เมอใชสถต t-independent test ทดสอบความ

แตกตางระหวางระดบความคดเหนตอสภาพปญหา

การด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษา ของ

ผบรหารและครผสอนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ทระดบ

นยส�าคญ .05 พบวาระดบความคดเหนตอสภาพปญหา

การด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษา ของ

ผบรหารและครผสอนในโรงเรยนมธยมศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

ไมแตกตางกนเมอตวแปรต�าแหนงแตกตางกน

3. ผบรหารและคร ทปฏบตงานในสถานศกษา

ทมขนาดแตกตางกนและมประสบการณในการท�างาน

แตกตางกน มความคดเหนตอสภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาแตกตางกน

3.1 ผ บรหารและคร ทปฏบตงานใน

สถานศกษาทมขนาดแตกตางกน มความคดเหนตอ

สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษา

แตกตางกน

เมอใชสถต F-test ทดสอบทระดบนยส�าคญ

0.05 ผลการเปรยบเทยบระดบความคดเหนตอสภาพ

ปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

ผบรหารและครแตกตางกนเมอตวแปรขนาดสถานศกษา

แตกตางกนเมอน�าผลไปทดสอบหาคา LSD พบวา

ผบรหารและครทมาจากสถานศกษาทมขนาดแตกตางกน

ทงเลกกลาง ใหญ ใหญพเศษมระดบความคดเหนเกยวกบ

ตอสภาพปญหาการด�าเนนงานในการประกนคณภาพ

การศกษา ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 แตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 โดยทงในภาพรวมและ

การด�าเนนงาน รายดานทงแปดดานคอ ดานการก�าหนด

มาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ดานการจดท�าแผน

พฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงสคณภาพ

ตามมาตรฐาน ดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ดานการด�าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของ

สถานศกษา ดานการจดใหมการตดตามตรวจสอบ

คณภาพการศกษา ดานการจดใหมการประเมนคณภาพ

ภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ดานการ

จดท�ารายงานประจ�าปทเปนรายงานประเมนคณภาพ

ภายในและดานการจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษา

อยางตอเนอง พบวาโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ทเปนสถานศกษา

ทมขนาดเลกจะมสภาพปญหาการด�าเนนงานในการ

ประกนคณภาพการศกษาสงทสด รองลงมาคอ

สถานศกษาทมขนาดกลาง และขนาดใหญ สวนโรงเรยน

มธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา

เขต 12 ทเปนสถานศกษาทมขนาดใหญพเศษมปญหา

การด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษานอยทสด

3.2 ผ บรหารและคร ทปฏบตงานใน

สถานศกษาทมประสบการณในการท�างานแตกตางกน

มระดบความคดเหนตอสภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาแตกตางกน

พบวาผลการเปรยบเทยบโดยใชสถต F-test

ทระดบนยส�าคญ 0.05 พบวาระดบความคดเหนตอสภาพ

ปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาเมอ

ตวแปรประสบการณในการท�างานแตกตางกนในภาพ

รวมของผบรหารและ ครไมแตกตางกน แตเมอพจารณา

รายดานพบวาระดบความคดเหนตอสภาพปญหา

การด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาดานการ

ก�าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาดานการจดท�า

ระบบบรหารสารสนเทศ ดานการจดใหมการตดตาม

ตรวจสอบคณภาพการศกษาและดานการจดใหมการ

พฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนองแตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 เมอตวแปรประสบการณ

ในการท�างานแตกตางกนเมอน�าไปทดสอบดวยหาคา

LSD พบวา

ด านการก�าหนดมาตรฐานการศกษาของ

สถานศกษา

ผทมอายการท�างานนอยคอในชวง 5-10 ปจะม

ปญหาการด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษา

ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 12 ดานการก�าหนดมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษานอยกวาผทมอายการท�างาน

นานเกนกวา 15 ป แตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ 0.05

114สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

ดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ผทมอายการท�างานในชวง 11-15 ป จะมปญหา

การด�า เนนงานในการประกนคณภาพการศกษา

ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 12 ดานการจดท�าระบบบรหาร

สารสนเทศมากกวาผทมอาย การท�างานนานกวา 15 ป

แตกตางอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

ดานการจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพ

การศกษา

ผทมอายการท�างานในชวง 11-15 ป จะมปญหา

การด�า เนนงานในการประกนคณภาพการศกษา

ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 12 ดานการจดใหมการตดตาม

ตรวจสอบคณภาพการศกษา น อยกว าผ ทมอาย

การท�างานนานกวา 15 ป แตกตางอยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ 0.05

ดานการจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษา

อยางตอเนอง

ผทมอายการท�างานในชวง 11-15 ป จะมปญหา

การด�า เนนงานในการประกนคณภาพการศกษา

ในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 12 ดานการจดใหมการพฒนา

คณภาพการศกษาอย างต อเนองมากกวาผ ทมอาย

การท�างานนานกวา 15 ป แตกตางอยางมนยส�าคญ

ทางสถตทระดบ 0.05

7.สรปอภปรำยผลและขอเสนอแนะ

อภปรำยผลกำรวจย

จากการศกษาเรองสภาพปญหาการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12 น

มประเดนหนงทพบวานาสนใจคอ สภาพปญหา

การด�าเนนงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษา

ตามกฎกระทรวง พ.ศ. 2553 ของสถานศกษา สงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 ทงใน

ภาพรวมและรายดานทง 8 ดาน คอ ดานการก�าหนด

มาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ดานการจดท�าแผน

พฒนาการจดการศกษาของสถานศกษาทมงสคณภาพ

ตามมาตรฐาน ดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ดานการด�าเนนงานตามแผนพฒนาการจดการศกษาของ

สถานศกษา ดานการจดใหมการตดตามตรวจสอบ

คณภาพการศกษา ดานการจดใหมการประเมนคณภาพ

ภายในตามมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ดานการ

จดท�ารายงานประจ�าปทเปนรายงานประเมนคณภาพ

ภายในและดานการจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษา

อยางตอเนองลวนอยในเกณฑปานกลาง โดยพบวาปญหา

ส�าคญอนดบหนงของการด�าเนนงานการประกนคณภาพ

การศกษาภายใน คอ งานดานการจดท�าระบบบรหาร

สารสนเทศรองลงมาคอ งานดานการจดใหมการตดตาม

ตรวจสอบคณภาพการศกษา อนดบสามคอ งานดาน

การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษา สวนปญหาทส�าคญนอยทสด

คอ งานดานการก�าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

สอดคลองกบงานของไพสนต ศรแปง (2550) ทพบ

ปญหาในงานดานการจดท�าฐานขอมลประกนคณภาพ

และงานวจยของกศล เทพศร (2550) ทพบวาปญหา

ส�าคญอนดบหนงคองานดานการจดท�าระบบสารสนเทศ

เชนเดยวกน

ผลการทดสอบสมมตฐานพบวาระดบความคด

เหนตอสภาพปญหาการด�าเนนงานในการประกน

คณภาพการศกษา ของผบรหารและครผสอนในโรงเรยน

มธยมศกษา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 12 ไมแตกตางกนเมอตวแปรต�าแหนง

แตกตางกน ทงนอาจเนองมาจากสวนใหญผ บรหาร

ในสถานศกษาในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 12 มหนาทเปนครผ สอนดวยและ

สงแวดลอมในบรบทของโรงเรยนในสงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12 โดยรวมมสภาพ

ใกลเคยงกนมากจงท�าใหประสบการณตางๆ ทครและ

ผ บรหารรบทราบเกยวกบการประกนคณภาพ จงไม

แตกตางกน

สวนผลการทดสอบสมมตฐานทพบวาขนาดของ

โรงเรยนทแตกตางกนนน มสภาพปญหาการด�าเนนงานการ

115KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ประกนคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกด

ส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต โดยสถานศกษา

ทมขนาดเลกกว ามแนวโนมทจะมป ญหามากกวา

สถานศกษาทมขนาดใหญกวา โดยสถานศกษาทมขนาด

ใหญพเศษมปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพ

การศกษานอยทสดซงงานวจยของอศรายทธ ศรใจอนทร

(2552) ไดใหความเหนเกยวกบสถานศกษาขนาดเลกไว

วา “สภาพแวดลอมภายนอกโรงเรยนประถมศกษาขนาด

เลกแบบรวมเรยนคอนขางจะเปนปจจยเออและเปน

โอกาสโดยเฉพาะดานสงคมวฒนธรรม ดานเทคโนโลย

และดานการเมองและกฎหมาย มความสอดคลอง

เชอมโยงของการมส วนรวมในชมชน และการใช

นวตกรรมเทคโนโลยแหลงเรยนร ในทองถนโดยม

กฎหมายทางการศกษาหลายฉบบท เป นเครองมอ

สนบสนนแตมปจจยทเปนอปสรรคคอ ในดานเศรษฐกจ

ททกภาคสวนยงไมสามารถทจะสนบสนนงบประมาณ

ดานการศกษาแกนกเรยนทกดานอยางพอเพยงและยงม

จดออนเกยวกบการขาดบคลากรทมความรความถนด

ในวชาเอก” นอกจากนจากการสงเกตของผวจยพบวา

สถานศกษาขนาดเลกในสงกดมระบบการจดการ

สารสนเทศทไมดจงนาจะเปนอกเหตผลหนงทท�าให

มปญหาในการด�าเนนงานดานการประกนคณภาพ

การศกษาภายใน อยางไรกตาม Bugg (2000) เหนวา

แมจะเปนโรงเรยนขนาดเลกหรอโรงเรยนในชนบท

กสามารถใชกระบวนการประกนคณภาพเพอเปนการ

กระตนการพฒนาโครงสรางการบรหารใหดกวาเดมได

เมอตวแปรประสบการณในการท�างานแตกตางกน

พบวาในภาพรวมผบรหารและครมระดบความคดเหนตอ

สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษา

ไมแตกตางกน แตเมอพจารณารายดานพบวาระดบ

ความคดเหนตอสภาพปญหาการด�าเนนงานการประกน

คณภาพการศกษาดานการก�าหนดมาตรฐานการศกษา

ของสถานศกษาดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ดานการจดใหมการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา

และดานการจดใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยาง

ตอเนองแตกตางกน ทงน พบวางานดานการก�าหนด

มาตรฐานการศกษาของสถานศกษานน ผ ทมอาย

การท�างานนอยคอในชวงไมเกน 10 ปจะมปญหา

การด�าเนนงานในการประกนคณภาพการศกษานอยกวา

ผทมอายการท�างานนานเกนกวา 15 ป ทงนอาจเปน

เพราะเปนคนรนใหมทไดรบการศกษาและขอมลเกยวกบ

การก�าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา และ

ขอมลของการประกนคณภาพภายในสถานศกษาตาม

กฎกระทรวง พ.ศ. 2553 มามากกวาคนร นเกาสวน

ดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ พบวาผทมอาย

การท�างานในชวง 11-15 ป จะมปญหาการด�าเนนงาน

ในการประกนคณภาพการศกษา ในโรงเรยนมธยมศกษา

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 12

มากกวาผทมอายการท�างานนานกวา 15 ป นนเปนเรอง

ทนาสนใจเพราะสะทอนใหเหนวาในขณะนคนรนเกาได

หนมาใหความส�าคญกบระบบบรหารสารสนเทศมากขน

สวนผทมระยะเวลาการท�างานในชวง 11-15 ปนน

อาจมภาระงานมากเพราะเป นระยะกลางๆ ของ

การท�างานท�าใหหนาทและความรบผดชอบมมากขน

จงม เวลาให ความส�าคญกบการจดระบบบรหาร

สารสนเทศนอยกวาทกกลม เชนเดยวกบงานดานการ

ตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาและการจดใหมการ

พฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง ซงจากการทดลอง

วเคราะหแจกแจงขอมล (cross tab) สะทอนใหเหนวาผท

มอายการท�างานนานกวา 15 ปจะอยในระดบบรหาร

เปนสดสวนมากกวาผทมระยะเวลาการท�างานในชวง

11-15 ป ดงนน นอกเหนอจากความกระตอรอรนของ

ผทมประสบการณการท�างานนานแลวเหตผลอกประการ

หนงอาจเปนเพราะภาระหนาทหลกของผ ทมอาย

การท�างานนานกวา 15 ป อาจมความเกยวของสมพนธ

กบการท�างานดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ดานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษาและการจด

ใหมการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนองมากกวา

ผทมระยะเวลาการท�างานในชวง 11-15 ป

ขอเสนอแนะ

ผบรหารสถานศกษาควรใหความส�าคญกบ

การด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาภายใน

116สภาพปญหาการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาของ

สถานศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12

โดยเฉพาะงานดานการจดท�าระบบบรหารสารสนเทศ

ดานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา และงานดาน

การจดใหมการประเมนคณภาพภายในตามมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษาใหมากขน โดยควรมการ

ตดตามประเมนผลเพอตรวจสอบ ตดตาม ประเมนและ

แกไขปญหาอยางตอเนองเปนระยะๆ ซงการศกษา

ดงกลาวนอกเหนอจากไดขอมลเบองตนเกยวกบปญหา

และแนวทางในการแกไขปญหา ยงเปนแนวทางหนงใน

การประชาสมพนธและใหขอมลเพอใหผเกยวของไดรบ

ทราบและเขาใจมากยงขน อาจท�าใหไดรบความรวมมอ

ในการด�าเนนงานมากขนกวาปจจบน และ ส�านกงานเขต

พนทการศกษา มธยมศกษา เขต 12 ควรใหความส�าคญ

กบการชวยเหลอสถานศกษาขนาดเลกในการด�าเนนงาน

การประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษาตาม

กฎกระทรวง พ.ศ. 2553 ใหมากขน เพอชวยเหลอและ

แกไขปญหาทสถานศกษาอาจก�าลงประสบอยในปจจบน

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป

ส�านกงานเขตพนทการศกษา มธยมศกษา

เขต 12 ควรศกษาวจยเกยวกบสภาพปญหาเชงลก

ในการด�าเนนงานการประกนคณภาพการศกษาภายใน

สถานศกษาตามกฎกระทรวง พ.ศ. 2553 ของสถานศกษา

ขนาดเลกในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษา เขต 12 (นครศรธรรมราช พทลง) เพอหา

ปญหา แนวทางชวยเหลอและวธการแกไขปญหาท

สถานศกษาตองประสบอยในปจจบน และควรศกษา

ระบบประกนคณภาพการศกษาภายในของสถานศกษา

ในดานการพฒนาระบบสารสนเทศและดานการตดตาม

ตรวจสอบคณภาพการศกษาและงานดานการประเมน

คณภาพภายในสถานศกษาอยางตอเนองตอไป

8.กตตกรรมประกำศ

งานวจยฉบบนส�าเรจไดดวยความอนเคราะห

ชวยเหลอแนะน�าเปนอยางดจาก ผชวยศาสตราจารย

ดร.วระยทธ ชาตะกาญจน ประธานทปรกษา ดร.รอยพพใจ

เพชรกล ดร. นพรตน ชยเรอง ดร.สรพงศ เออศรพรฤทธ

กรรมการทปรกษา ทกทานทใหค�าแนะน�าและ ท�าใหงาน

วจยฉบบนมความสมบรณมากขน

ขอขอบคณผ อ�านวยการนวฒน พลจนทร

ผ อ�านวยการโรงเรยนควนขนน ผ อ�านวยการอนนต

หนพฒน ผอ�านวยโรงเรยนหารเทารงสประชาสรรค และ

รองผอ�านวยการไพรช ขวญศร รองผอ�านวยการโรงเรยน

พทลงทไดใหความกรณาในการตรวจสอบเครองมอ

ในการวจย

ขอบคณ คณโชคชย มาละมย เจาหนาทงาน

วทยบรการโรงเรยนควนขนนทไดใหความอนเคราะห

ขอมลโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาเขต 12

และขอบคณเพอนๆนกศกษาทกทานตลอดจน

เจาหนาทประจ�าบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏ

นครศรธรรมราช ทชวยเหลอในดานตางๆ ในการจด

ท�างานวจย ใหขอมลและใหความชวยเหลอทกทาน

ทท�าใหงานวจยฉบบนประสบความส�าเรจ ตลอดจน

ผทไมไดเอยนามขอขอบคณทกทานไว ณ โอกาสน

9.เอกสำรอำงอง

(1) วชาการ, กรม. 2544. หลกสตรกำรศกษำขนพนฐำน

พทธศกรำช2544. พมพครงท 1. กรงเทพ ฯ.

(2) วนทยา วงศศลปะภรมย. 2545. ชดอบรมผบรหำร:

ประมวลสำระ บทท 4 กำรประกนคณภำพ

กำรศกษำ.ม.ป.ท: ม.ป.พ.

(3) วระยทธ ชาตะกาญจน. 2555. เทคนคกำรบรหำร

ส� ำ ห ร บน ก บ ร ห ำ ร ก ำ รศ ก ษ ำม อ อ ำ ช พ .

กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(4) สมศกด สนธระเวชญ. 2542. เอกสำรกำรประชม

รองผ อ�ำนวยกำรส�ำนกงำนพฒนำกำรศกษำ

ศำสนำและศลปวฒนธรรมเขตกำรศกษำและ

ผชวยศกษำธกำรจงหวด. ม.ป.ท.

(5) สมฤทธ กางเพง. 2544. การพฒนาระบบ

การประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา:

ยทธศาสตรส�าคญเพอเตรยมรบการประเมน

ภายนอก. วำรสำรวชำกำร. 9 (22) : 18-24

(6) อศรายทธ ศรใจอนทร. 2552. กำรน�ำเสนอกลยทธ

กำรบรหำรงำนวชำกำรตำมระบบกำรประกนคณภำพ

กำรศกษำในโรงเรยนประถมศกษำขนำดเลก

แบบรวมเรยน.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

117KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศKey Performance indicatiors for Education Criteria for performance Excellence

ภาวนา กตตวมลชย

1 ส�านกงานประเมนและประกนคณภาพ มหาวทยาลยขอนแกน pawana@kku.ac.th,043-202192

บทคดยอ

ในการศกษาวจยครงนมวตถประสงคคอ1)ก�าหนดตวชวดผลลพธ(KPIs)การด�าเนนตามเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ 2) ศกษาปญหาและอปสรรคในการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปสการปฏบต 3)ก�าหนดกลยทธและแนวทางในการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปสการปฏบตอยางไดผล ผลจากการวจยสามารถจ�าแนกตวชวดผลลพธ (KPIs)

การด�าเนนตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)ออกเปน6ดานจ�านวน77ตวชวด

ไดแก1)ผลลพธดานการเรยนรของผเรยนก�าหนดตวชวดทส�าคญไดจ�านวน11ตวชวด2)ผลลพธดานการมงเนน

ลกคาก�าหนดตวชวดทส�าคญไดจ�านวน10ตวชวด3)ผลลพธการด�าเนนการดานงบประมาณการเงนและตลาด

ก�าหนดตวชวดทส�าคญไดจ�านวน14ตวชวด 4) ผลลพธดานการมงเนนผปฏบตงานก�าหนดตวชวดทส�าคญได

จ�านวน15ตวชวด5)ผลลพธดานประสทธผลของกระบวนการก�าหนดตวชวดทส�าคญได15ตวชวด6)ผลลพธ

ดานภาวะผน�าก�าหนดตวชวดทส�าคญไดจ�านวน12ตวชวด

ปญหาและอปสรรคในการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปสการปฏบต

จ�ำแนกเปนออกเปน 6 ดำน ไดแก (1)ดำนผบรหำร ทยงไมเหนควำมส�ำคญของกำรประกนคณภำพ ขำดกำรพฒนำ

และปรบปรงตามผลการประเมนขาดการก�ากบตดตามผลการด�าเนนงานอยางตอเนองขาดทมงานทมประสบการณ

ในการจดการระบบคณภาพไมมความรดานระบบคณภาพและมงเนนคะแนนมากกวาการปรบปรง(2) ดำนคณำจำรย

ไมไดรบการอบรมเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx)อยางทวถงท�าใหไมเขาใจเกณฑ

ไมสามารถน�าไปปฏบตไดอยางครบถวนตามเกณฑ ไมมเวลา/ภารกจเยอะ ไมเหนความส�าคญของเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)(3)ดำนผปฏบตงำน ขาดประสบการณในการบรหาร เปลยนตว

ผรบผดชอบขาดความเขาใจในกระบวนหลกทส�าคญไมมอ�านาจในการตดสนใจท�าใหตองรอรบค�าสงไมเคยไดรบ

การฝกอบรม (4)ดำนนโยบำย ไมเขมงวดและเอาจรง ไมมบทลงโทษส�าหรบผไมด�าเนนการอยางตอเนอง มการ

เปลยนแปลงบอยมาก (5)ดำนงบประมำณ ไมมงบประมาณสนบสนนดานการประกนคณภาพขาดงบประมาณ

สนบสนนในการฝกอบรมและจดกจกรรมพฒนาคณภาพตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx) มหาวทยาลยเพมงานแตไมเพมงบประมาณใหไมมแรงจงใจดานงบประมาณ (6) ดำนเกณฑคณภำพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx)มเนอหาและขนตอนการปฏบตทมากเกนไปมศพทเทคนคทตอง

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 117-128http : //irj.kku.ac.th

118 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

ตความหมายตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)เกณฑบางหวขอไมสามารถปฏบต

ไดเนองจากไมสอดคลองกบบรบทองคกรขาดตวอยางทดในการน�าไปปฏบต

กลยทธในการน�าเอาน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปสการปฏบตทส�าคญ

ไดแก1)การใหความร(Knowledge)2)การประเมนตนเองตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)อยางตรงไปตรงมาและจดท�าแผนปรบปรง3)จดตงคณะกรรมการประเมนผลการด�าเนนงานตามเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx) 4) จดตงทมทปรกษา 5) การจดการความรและคนหา

แนวปฏบตทด 6) การสรางแรงจงใจ การยกยองเชดชใหรางวลหนวยงานทพฒนาคณภาพตามเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)อยางกาวกระโดด

Abstract

Thepurpose of this researchwere to 1) develop indicators forEducationCriteria for performance

Excellence(KPIS)2)tostudytheproblemstoimplementationofEducationCriteriaforperformanceExcellence

3)DevelopstrategyandapproachtoimplementationofEducationCriteriaforperformanceExcellence.

Theresultsoftheresearchcanidentifyindicatorsofresults(KPIs)77indicators,including:

1. ResultsinstudentLearningOutcomes11indicators.

2. Resultsincustomer-FocusedOutcomes12indicators.

3. Resultsinbudgetary,Financial,andMarketOutcomes14indicators.

4. Resultsinworkforce-FocusedOutcomes15indicators.

5. ResultsinprocessEffectivenessOutcomes15indicators.

6. ResultsinleadershipOutcomes12indicators.

Theproblems to implementationofEducationCriteria for performanceExcellence.Classified into

six areas: (1)The executive : not yet realize the importance of quality assurance.Lackof development and

improvement of the assessment results, Lack ofmonitoring and performance continuously, Lack of team

experience in the qualitymanagement system.Not yet understanding of the quality system andFocus on

assessmentscoresthanQualityimprovement.(2)Thefaculty:notyettrainingcriteriaandnotyetunderstanding

qualitysystemaswellasworkhard.(3)Staff:Noexperienceincorporatemanagementandnotyetunderstanding

ofkeyprocesses.(4)Policy:Notstrictandserious.Therearenopenaltiesfornotoperatedcontinuouslyand

changedoften.(5)Budget:Withoutbudgettosupportqualityassurance,Lackoffundingsupportfortrainingand

developmentactivitiesonthebasisofquality,butnottoincreaseuniversityEdPExbudget.(6)CriteriaEdPEx:

Adifficultandverycontent,Hastobeinterpretedonthebasisoftechnicalterms.Someofthetopicscannotbe

treatedbecausetheydonotcomplywiththecorporatecontext,Lackofgoodexamplesinimplementation.

strategyandapproachtoimplementationofEducationCriteriaforperformanceExcellenceintoactions

include:1)AwarenessKnowledge.2)Self-assessmentbasisEdPExverystraightforwardandplans.3)Formed

acommitteeevaluatedtheperformancecriteriaEdPEx4)establishmentoftheAdvisoryCommittee5)Knowledge

management,andsearchforthebestpractices6)motivationandglorifytheagencytoawardqualitycriteriaEdPEx.

ค�ำส�ำคญ: ตวชวด,การพฒนาคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ,ปญหา

Keywords: KeyperformanceIndicators,EducationCriteriaforPerformanceExcellence,problem

119KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

1. บทน�ำ

มหาวทยาลยขอนแกนมงมนทจะพฒนาคณภาพ

การศกษาใหไดมาตรฐานระดบสากล และยกระดบ

การประกนคณภาพดวยการน�าเอาเกณฑการพฒนา

คณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)มาใชเปน

แนวทางในการยกระดบคณภาพของสถาบนคณะและ

ระดบหนวยงานในปพ.ศ.2549จนกระทงปพ.ศ.2552

ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.)มความ

มงมนทจะยกระดบคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา

ไทยใหทดเทยมและไดรบการยอมรบในระดบสากล

จงไดน�าเอาเครองมอพฒนาคณภาพทไดรบการยอมรบ

ในระดบสากลวาเปนเครองมอทมประสทธภาพมงส

ความเปนเลศ นนคอเกณฑคณภาพการศกษาเพอ

การด�าเนนงานทเปนเลศ:EdPEx(Educationcriteriafor

performance Excellence) มาเปนกรอบในการบรหาร

จดการการศกษาของอดมศกษาไทย โดยมอบหมายให

คณะอนกรรมการพฒนาเกณฑการศกษาสความเปนเลศ

โดยการแปลและเรยบเรยงเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนการทเปนเลศ (2009-2010TheBaldrige

National Quality Program : Education criteria for

performance Excellence) โดยม งหวงใหสถาบน

อดมศกษาใชเปนคมอและแนวทางในการพฒนาคณภาพ

การจดการศกษา

(ทมา:คมอเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

2552-2553,ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

มหาวทยาลยขอนแกนไดเลงเหนความส�าคญ

ของการพฒนาสถาบนสความเปนเลศ จงไดเขารวม

โครงการน�ารองเพอพฒนาคณภาพส ความเปนเลศ

รวมกบสถาบนอดมศกษา15แหงไดแก(1)จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย(2)มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

(3)มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร(4)มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลพระนคร(5)มหาวทยาลยเทคโนโลย

สรนาร (6)มหาวทยาลยธรรมศาสตร (7)มหาวทยาลย

นเรศวร(8)มหาวทยาลยมหดล(9)มหาวทยาลยราชภฏ

ภเกต (10)มหาวทยาลยวลยลกษณ (11)มหาวทยาลย

สงขลานครนทร (12)มหาวทยาลยอบลราชธาน

(13)มหาวทยาลยเชยงใหม(14)มหาวทยาลยแมโจและ

(15)มหาวทยาลยขอนแกนในระยะแรกของการเขารวม

โครงการพฒนาคณภาพสความเปนเลศดวยเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx) นน

มหาวทยาลยไดจดตงคณะท�างานและผเชยวชาญทม

ความรดานเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนการท

เปนเลศ(EdPEx)เพอถายทอดองคความรและประสบการณ

ใหกบผบรหารทกระดบของมหาวทยาลยคณะวชาและ

หนวยงานและประเมนตนเองตามเกณฑฯเพอน�าเอาผล

การประเมนไปจดท�าแผนพฒนาและปรบปรงผลการ

ด�าเนนงานสความเปนเลศอยางกาวกระโดดขณะเดยวกน

กพฒนาศกยภาพของผตรวจประเมนคณภาพภายในและ

บคลากรทกระดบไปพรอมๆกน ตลอดระยะเวลา 3ป

(2552-2554) ของการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปปฏบตสงผลใหคณะวชา

และหนวยงานมผลการด�าเนนงานทดขนเปนล�าดบ

(รายงานผลการประเมนคณภาพภายในคณะและหนวยงาน

ปการศกษา 2552-2554และผลการปฏบตราชการของ

คณะและหนวยงานประจ�าปงบประมาณพ.ศ.2552-2554)

แมวาในภาพรวมของการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศมาใชเปนกรอบในการบรหาร

จดการคณภาพการศกษาและมพฒนาการดานผลการ

ด�าเนนงานทดขนเปนล�าดบ แตในการน�าเอาเกณฑฯ

ดงกลาวมาใชกพบวามปญหาทส�าคญ2ประการคอ

1. ความเขาใจเนอหาของเกณฑคณภาพการ

ศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)ทแตกตางกน

2. คณะวชาแสดงผลลพธการด�าเนนงาน

ไมสอดคลองกบเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงาน

120 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

ทเปนเลศ(EdPEx)และไมสะทอนใหเหนถงประสทธผล

การปฏบตงานทมงสความเปนเลศและการปรบปรงอยาง

กาวกระโดด(สรปผลการสมมนาผตรวจประเมนคณภาพ

ภายในมหาวทยาลยขอนแกน)คณะวชามขอจ�ากดและ

ขาดประสบการณในการมองหาหรอก�าหนดตวชวดผล

ลพธ การด�าเนนงานตามเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)รวมทงการยดตด

กบตวบงชคณภาพภายในระดบอดมศกษา (สกอ.)และ

ตวบงชการประเมนคณภาพภายนอกของสมศ.ท�าให

ละเลยตวชวดทส�าคญทจะพฒนาคณะวชาสความเปนเลศ

และการเทยบเคยงกบค แขงทส�าคญทงภายในและ

ภายนอกประเทศ

2. วตถประสงคของกำรวจย

2.1ก�าหนดตวชวดผลลพธ(KPIs)การด�าเนน

ตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)

2.2ศกษาปญหาและอปสรรคในการน�าเอา

เกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)ไปสการปฏบต

2.3ก�าหนดกลยทธและแนวทางในการน�าเอา

เกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)ไปสการปฏบตอยางไดผล

3. วธกำรด�ำเนนกำรวจย

3.1ประชำกรและกลมตวอยำงประกอบดวย

ผ บรหารคณะวชา คณาจารย บคลากรผทปฏบตงาน

ดานการประกนคณภาพ ผ ตรวจประเมนคณภาพ

รวม315คน

3.2เครองมอทใชในกำรวจยเปนแบบสอบถาม

ความคดเหนเกยวกบตวชวดผลลพธตามเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)ทผวจย

พฒนาขนจ�าแนกเปน6ดานไดแก(1)ผลลพธดานผเรยน

(2) ผลลพธดานการม งเนนลกคา (3) ผลลพธดาน

งบประมาณ การเงนและตลาด (4) ผลลพธดานการ

มงเนนผปฏบตงาน(5)ผลลพธดานประสทธผลองคกร

(6)ผลลพธดานการน�าองคกร

3.3 กำรรวบรวมขอมลใชวธการสงแบบสอบถาม

ไปยงกลมตวอยาง 315คนและการสมภาษณตวแทน

คณบด ตวแทนคณาจารยตวแทนคณะกรรมการตรวจ

ประเมนและตวแทนบคลากรรวม20คน

3.4 ขนตอนกำรวจย

3.4.1 ขนตอนกำรก�ำหนดตวชวดผลลพธ

(1) จดท�ารางแบบสอบถามตวชวด

ผลลพธโดยรวบรวมจากตวชวดการประเมนคณภาพของ

สกอ. สมศ. ก.พ.ร. ตวชวดระดบความส�าเรจของ

การพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA)

ตวชวดการจดอนดบมหาวทยาลยระดบสากล (World

UniversityRanking)ไดตวชวดจ�านวน166ตวชวด

(2) หาค าความเท ยงตรงของ

แบบสอบถาม

(3) ผเชยวชาญพจารณากลนกรอง

ตวชวดครงท1

(4) ส�ารวจความคดเหนจากกลม

ตวอยางและน�าเสนอผลการส�ารวจใหผเชยวชาญพจารณา

(5)ผเชยวชาญพจารณากลนกรอง

ตวชวดครงท2

3.4.2 ขนตอนกำรศกษำปญหำและอปสรรค

(1) จ�าแนกปญหาออกเปน6ดาน

ไดแก ด านผ บรหาร ดานคณาจารย ด านบคลากร

ดานนโยบายดานงบประมาณและดานเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

(2) ส�ารวจปญหาจากกลมตวอยาง

และการสมภาษณ

(3) แจกแจกความถของปญหาและ

อปสรรค

3.4.3 ขนตอนการก�าหนดกลยทธการน�า

เอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)ไปสการปฏบตม4ขนตอนดงน

(1) วเคราะหจดแขงและโอกาส

ในการพฒนา

121KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

(2) ทบทวนกลยทธ การน�าเอา

เกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx)ไปสการปฏบตของรอบปทผานมา

(3) ก� าหนดวตถประสงค และ

เปาหมายในการแกปญหา

(4) ก�าหนดกลยทธจากสภาพปญหา

และการบรรลวตถประสงคจากตนเหตปญหา

4. วธกำรวเครำะหขอมล

4.1 วเคราะหหาคาความเทยงตรงของแบบสอบถาม

โดยการหาคาIOC(Indexofitemobjectivecongruence)

ของตวชวดทผ วจยก�าหนดขนจ�านวน 166 ตวชวด

โดยผ เชยวชาญ (จ�านวน 5 คน) แสดงความคดเหน

(1=เหนดวย,0=ไมแนใจ,-1=ไมเหนดวย)พบวาตวชวด

ทงหมดมคา IOCมากวา 0.50 ขนไป และมคา IOC

รวมเทากบ0.92ถอวามความเทยงตรงและสามารถน�าไป

จดเกบขอมลได

4.2 ว เคราะหข อมลเพอคดเลอกตวชวด

ทสอดคลองกบเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงาน

ทเปนเลศ (EdPEx) ครงท 1 โดยผเชยวชาญ (15 คน)

มความเหนใหตดออกมากกวารอยละ70(ตวชวดทงหมด

166 ตว ตดออก 44 ตวชวด คงเหลอตวชวดทใชในการ

ส�ารวจ 122 ตวชวด)

4.3 วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามทไดรบ

คนมาจากกลมตวอยางในการพจารณาคดเลอกตวชวด

จ�านวน122ตวชวดพบวากลมตวอยางมความเหนให

ตดออกมากกวารอยละ70จ�านวน42ตวชวดและใหคง

ไวจ�านวน80ตวชวด

4.4 น� า เสนอผลการว เคราะห ข อมลให

ผเชยวชาญ (15 คน) พจารณาตดสนคดเลอกตวชวด

ในครงท2ซงเปนครงสดทาย

4.5ว เคราะหข อมลหาความถและรอยละ

ของตวชวดทผ เชยวชาญมความเหนใหคงไวมากกวา

รอยละ 80 ขนไป พบวามความเหนใหคงไวมากวา

รอยละ80จ�านวน77ตวชวดและตดทง45ตวชวด

4.6วเคราะหหาความถของปญหาอปสรรค

ขอเสนอแนะจากกลมตวอยาง104คนทตอบแบบสอบถาม

พบวาไดแสดงความคดเหน จ�านวน 67 คน (64.42%

ของผตอบแบบสอบถามทงหมด)

ตำรำงท 1 ตารางแจกแจกความเหนเกยวกบปญหาและ

อปสรรค

ปญหำอปสรรค ควำมถ รอยละ

ดานผบรหาร 38 30.65

ดานบคลากร 29 23.39

ดานดานเกณฑEdPEx 26 20.97

ดานนโยบาย 12 9.68

ดานคณาจารย 11 8.87

ดานงบประมาณ 8 6.45

รวมควำมถ 124 100

5. สรปผลกำรวจยและขอเสนอแนะ

5.1ผลจากการวจยสามารถจ�าแนกตวชวด

ผลลพธตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงาน

ทเปนเลศ(EdPEx)ออกเปน6ดานรวม77ตวชวด

(1) ผลลพธดำนกำรเรยนร ของผ เรยน

(11 ตวชวด)

1. เกรดเฉลยของนกศกษาชนปท 1

ทเพมขน

2. รอยละของบณฑตทไดงานท�า

3. ร อยละของบณฑตทสอบผ าน

ใบประกอบวชาชพ

4. ร อยละของนกศกษาท ส� า เ ร จ

การศกษาตามระยะเวลาทก�าหนดของหลกสตร

5. ผลงานวทยานพนธของนกศกษา

ทไดรบการตพมพในวารสารระดบชาตหรอนานาชาต

ทมคณภาพ

6. จ�านวนผลงานวทยานพนธของ

นกศกษาทไดรบรางวลระดบชาตหรอนานาชาต

7. จ�านวนศษยเกาทไดรบรางวลใน

ระดบชาตและนานาชาตทกประเภท

8. จ�านวนผลงานวจยในชนเรยน

9. รอยละผลงานวชาการหรอต�ารา

ทไดรบการรบรองคณภาพตออาจารยประจ�า

122 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

10.รอยละของบณฑตทศกษาตอ

11.ความพงพอใจผใชบณฑต

(2) ผลลพธดำนกำรมงเนนลกคำ (10 ตวชวด)

1. ความพงพอใจของผ เรยนทมตอ

ปจจยสนบสนนการเรยนรและการจดสภาพแวดลอม

2. ความพงพอใจตอคณภาพการให

บรการในดานตางๆแกนกศกษา

3. ก จกรรมการพฒนาบณฑ ตท

พงประสงค/การจดกจกรรมเพอพฒนาประสบการณ

ทางวชาการและวชาชพ

4. ความพงพอใจของศษยเกาในการ

ใหบรการดานตางๆ

5. การจดการขอรองเรยนของนกศกษา

(ขอรองเรยนทลดลง/ขอรองเรยนทไดรบการแกไข

อยางประสทธภาพ)

6. รอยละความพงพอใจ/ไมพงพอใจ

ของผมสวนไดสวนเสย

7. สดสวนของอาจารย ประจ�าต อ

จ�านวนนกศกษา

8. จ�านวนทนการศกษาทใหกบผเรยน

9. จ�านวนนกศกษาทไปศกษาดงาน

หรอท�ากจกรรมวชาการทตางประเทศ

10.จ�านวนผเชยวชาญจากตางประเทศ

ทมารวมสอนหรอวจย

(3) ผลลพธกำรด�ำเนนกำรดำนงบประมำณ

กำรเงน และกำรแขงขน (14 ตวชวด)

1. งบประมาณทไดรบ (จ�าแนกเปน

เงนแผนดนและเงนรายได)

2. รายไดทเกดจากการบรการวชาการ

และรายไดอนๆ

3. อตราการเบกจายงบประมาณ

4. คาใชจายตอหวนกศกษา

5. จ�านวนเงนสนบสนนงานวจย

6. สดสวนจ�านวนเงนสนบสนนงาน

วจยตออาจารยประจ�า

7. งบประมาณดานการพฒนาบคลากร

ทใชจรง(จ�าแนกตามกลมผปฏบตงาน)

8. งบประมาณดานการพฒนานกศกษา

ทใชจรง(จ�าแนกตามกลมผเรยน)

9. จ�านวนเงนในการจดหาทรพยากร

ตางๆเพอสนบสนนการเรยนรของนกศกษาและสอการ

เรยนการสอน

10.เกรดเฉลยของนกศกษาทรบเขา

11.จ�านวนนกศกษานานาชาต

12.จ�านวนผสมครเขาศกษาเขาศกษา

ในหลกสตรตางๆ

13.เงนทนวจ ยจากหน วยงานหรอ

องคกรในตางประเทศ

14.โครงการวจยทด�าเนนการรวมกน

กบองคกรทมชอเสยง

(4) ผลลพธดำนกำรมงเนนผปฏบตงำน

(15 ตวชวด)

1. ร อยละของความพงพอใจและ

ความผกพนของบคลากรทมองคกร

2. ร อยละความพงพอใจตอระบบ

การประเมนผลการปฏบตงาน

3. จ�านวนขอรองเรยนของบคลากร

ทไดรบการแกไขอยางมประสทธภาพ

4. จ�านวนนวตกรรมท เกดจากการ

พฒนางานของคณาจารยและบคลากร

5. ร อยละของบคลากรทผ านการ

ประเมนสมรรถนะและขดความสามารถ

6. รอยละของบคลากรทไดรบรางวล

ในระดบชาตหรอนานาชาต(จ�าแนกตามกลมผปฏบตงาน)

7. รอยละของบคลากรทไดรบการพฒนา

วชาการวชาชพในตางประเทศ

8. รอยละของอาจารยชาวตางชาตตอ

อาจารยประจ�าทงหมด

9. รอยละของอาจารยทวฒปรญญาเอก

ตออาจารยทงหมด

10.รอยละของอาจารยทมต�าแหนงทาง

วชาการตออาจารยทงหมด

11.รอยละของอาจารยทเปนทปรกษา

กรรมการวชาการวชาชพในระดบหรอนานาชาต

123KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

12.รอยละของอาจารยทไดรบรางวล

ผลงานวชาการวชาชพในระดบชาตและนานาชาต

13.ร อ ยละของบ คล ากรท ไ ด ร บ

การตรวจสขภาพประจ�าป(จ�าแนกตามกลมผปฏบตงาน)

14.รอยละความพงพอใจของบคลากร

ทมตอแผนการพฒนาบคลากร

15.รอยละความพงพอใจของบคลากร

ดานดานสวสดการ

(5) ผ ล ล พ ธ ด ำ น ป ร ะ ส ท ธ ผ ล ข อ ง

กระบวนกำร (15 ตวชวด)

1. รอยละความพงพอใจของนกศกษา

ตอประสทธภาพการสอน(สกอ.)

2. ร อ ย ล ะขอ งผล ง านว จ ย แ ล ะ

งานสรางสรางสรรคทไดรบการตพมพเผยแพรตอ

อาจารยประจ�า(ผลลพธของกระบวนการวจย)(สมศ.)

3. ร อ ย ล ะขอ งผล ง านว จ ย แ ล ะ

งานสรางสรรคทน�ามาใชประโยชนในการแกปญหา

หรอพฒนาสงคมและชมชนตอจ�านวนอาจารยประจ�า

(ผลลพธดานกระบวนการวจย)(สมศ.)

4. ร อ ย ล ะขอ งผล ง านว จ ย แ ล ะ

งานสรางสรรคทไดรบการจดสทธบตรอนสทธบตร

(ผลลพธดานกระบวนการวจย)(สมศ.)

5. รอยละของโครงการบรการวชาการ

ทตอบสนองความตองการของสงคมและชมชน(ผลลพธ

ดานกระบวนการบรการวชาการ)(สมศ.)

6. รอยละของความพงพอใจของผรบ

บรการวชาการ(ผลลพธดานกระบวนการบรการวชาการ)

(ก.พ.ร.)

7. การลดตนการผลตของระบบงาน

(ตนทนตอหนวยงาน/ตนทนในการผลตบณฑต)

8. การลดคาใชจ ายของระบบงาน

(ระบบสาธารณปโภคคาตอบแทนคาลวงเวลา)

9. ความพงพอใจของผรบบรการทม

ขนตอนและมาตรฐานการปฏบตงาน

10.จ�านวนนวตกรรมท เกดจากการ

ปรบปรงกระบวนการ

11.การลดขนตอนการปฏบตราชการ

12.ความพงพอใจของผใชฐานขอมล

13.หล กส ตรท ไ ด ม าตรฐานและ

การปรบปรงหลกสตร

14.สถตอบตเหตอบตภยภาวะฉกเฉน

ทลดลง

15.รอยละของงบประมาณทสามารถ

ประหยดได

(6) ผลลพธดำนภำวะผน�ำ (12 ตวชวด)

1. รอยละของการด�าเนนงานตามแผน

ปฏบตราชการ

2. รอยละของการบรรลเปาหมายตาม

ตวชวดของแผนปฏบตราชการ

3. ระดบความพงพอใจของบคลากร

ทมตอการน�าองคกร

4. จ�านวนขอรองเรยนทลดลง

5. ขอรองเรยนทไดมการแกไขอยางม

ประสทธภาพ

6. ระดบผลการประเมนผรหาร(คะแนน

เฉลย)(สมศ.)

7. ผลการปฏบตราชการตามค�ารบรอง

การปฏบตราชการ(คาเฉลย)

8. ผลการตรวจประเมนคณภาพภายใน

(คาเฉลย)

9. ผลลพธดานการจดการและบรหาร

ความเสยง(สกอ.)

10.สถตการรองเรยนดานการพฤตกรรม

และจรรยาบรรณ(ผบรหารคณาจารยบคลากร)

11.ระดบความเชอมนดานธรรมาภบาล

(คาเฉลย)

12.จ�านวนกจกรรมสนบสนนและ

เสรมสรางความเขมแขงใหกบสงคมและชมชน

5.2 ปญหำอปสรรคในกำรน�ำเอำเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx) ไปส

กำรปฏบต

ด ำนผ บรหำร 1.ไม เหนความส�าคญของ

การประกนคณภาพ 2.ขาดการพฒนาและปรบปรง

ตามผลการประเมน3.ขาดการก�ากบตดตามผลการด�าเนน

124 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

งานอยางตอเนอง 4.ขาดทมงานทมประสบการณ

ในการจดการระบบคณภาพ 5.ไมมความรดานระบบ

คณภาพ6.มงเนนคะแนนมากกวาการปรบปรง

ดำนคณำจำรย 1.ไมไดรบการอบรมเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

อยางทวถงท�าใหไมเขาใจเกณฑไมสามารถน�าไปปฏบต

ไดอยางครบถวนตามเกณฑ 2.ไมมเวลา/ภารกจเยอะ

3.ไม เหนความส�าคญของเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)4.เปนภาระ

ดำนผปฏบตงำน 1.ขาดประสบการณในการ

บรหาร 2.เปลยนตวผรบผดชอบ 3.ขาดความเขาใจใน

กระบวนหลกทส�าคญ 4.ไมมอ�านาจในการตดสนใจ

ท�าใหตองรอรบค�าสง5.ไมเคยไดรบการฝกอบรม

ดำนนโยบำย 1.ไมเขมงวดและเอาจรง 2.ไมม

บทลงโทษส�าหรบผไมด�าเนนการอยางตอเนอง 3.มการ

เปลยนแปลงบอยมาก

ดำนงบประมำณ1.ไมมงบประมาณสนบสนน

ดานการประกนคณภาพ 2.ขาดงบประมาณสนบสนน

ในการฝกอบรมและจดกจกรรมพฒนาคณภาพตามเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

3.มหาวทยาลยเพมงานแตไมเพมงบประมาณให 4.ไมม

แรงจงใจดานงบประมาณ

ดำนเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนน

งานทเปนเลศ(EdPEx)1.มเนอหาและขนตอนการปฏบต

ทมากเกนไป2.มศพทเทคนคทตองตความหมายตามเกณฑ

3.เกณฑบางหวขอไมสามารถปฏบตไดเนองจากไม

สอดคลองกบบรบทองคกร4.ขาดตวอยางทดในการน�า

ไปปฏบต

5.3 กลยทธและแนวทำงกำรน�ำเอำ เกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

ไปสกำรปฏบต

จากการวเคราะหจดแขงและโอกาสในการ

พฒนา ความถของสภาพปญหา อปสรรค และน�ามา

ก�าหนดเปนกลยทธในการแกปญหาและคนหาทางเลอก

ในการบรรลวตถประสงคในการน�าเอาเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx) ไปส

การปฏบตไดกลยทธหรอแนวทางในการด�าเนนงานดงน

(1)การใหความร(Knowledge)เกยวกบเนอหาของเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

และการฝกอบรม (training) แกบคลากรทกระดบและ

ด�าเนนการอยางตอเนองทกป โดยหลกสตรมความ

เหมาะสมทงดานเนอหา เวลาวทยากรและการประเมน

ประสทธผลของการฝกอบรม(2)การประเมนตนเองตาม

เกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(EdPEx) อยางตรงไปตรงมาเพอจดท�าแผนปรบปรง

ตามผลการประเมนใหครบถวนทกหมวด โดยจดล�าดบ

ความส�าคญในการปรบปรง (3) จดตงคณะกรรมการ

ประเมนผลการด�าเนนงานตามเกณฑคณภาพการศกษา

เพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)เพอก�ากบตดตาม

การน�าเอาผลการประเมนไปปฏบตใหไดผลอยางจรงจง

(4) จดตงคลนก ทมทปรกษาผเชยวชาญหรอพเลยง

เพอให ค�าแนะน�าแก คณะผ บรหารและหนวยงาน

ในการน�าเอาเกณฑฯไปสการปฏบต (5) คดเลอกคณะ

หนวยงานน�ารองในการเปนตวอยางในการน�าเอาเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปส

การปฏบต (6)การจดการความรและคนหาแนวปฏบต

ทด เพอแลกเปลยนเรยนร กระบวนการท เป นเลศ

(7)การสรางแรงจงใจการยกยองเชดชใหรางวลก�าหนด

ระดบคะแนนรวมเปนขนบนไดในการใหรางวล (8) ใช

ผลการประเมนตามเกณฑฯในการเชอมโยงกบผลการ

ประเมนผ บรหาร และควรมการก�าหนดบทลงโทษ

ส�าหรบหนวยงานทไมไดด�าเนนงานอยางจรงจง(9)จดท�า

คมอแนะน�าเกณฑใหเขาใจงายและมองคความรออนไลน

สบคนได รวมทงแนวปฏบตทด (10) การศกษาดงาน

หนวยงานทประสบความส�าเรจดานการบรหารจดการ

ทงภายในและภายนอกประเทศ

5.4 อธปรำยผลกำรวจย

5.4.1 ตวชวดผลลพธตำมเกณฑคณภาพ

การศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx)ผลจาก

การวจยพบวาตวชวดตามเกณฑ EdPEx เปนตวชวด

ในเชงปรมาณทงหมดสามารถวดวเคราะหคาสถตได

รวมทงสามารถเทยบเคยงผลการด�าเนนงานกบคแขงหรอ

หนวยงานทมบรบทคลายกนไดและควรจ�าแนกผลลพธ

หรอผลการด�าเนนงานตามกลมของผเรยนกลมผปฏบต

งานกลมผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยทส�าคญ

125KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

(1) ตวชวดผลลพธดำนกำรเรยนร

ของผ เรยน จะแสดงถงประสทธผลของหลกสตร

การจดการเรยนการสอนการจดกจกรรมตางๆทท�าให

เกดคณคาตอผ เรยนและเปนผลลพธท เชอมโยงกบ

พนธกจการจดการเรยนการสอน เชน เกรดเฉลยของ

นกศกษาชนปท 1 ทเพมขน รอยละของบณฑตทได

งานท�ารอยละของบณฑตทสอบผานใบประกอบวชาชพ

รอยละของนกศกษาทส�าเรจการศกษาตามระยะเวลา

ทก�าหนดของหลกสตรเปนตน

(2) ตวชวดผลลพธดำนกำรมงเนน

ลกคำ จะแสดงใหเหนวามหาวทยาลยด�าเนนการไดด

มากนอยเพยงใดในการสรางความพงพอใจใหกบผเรยน

และผมสวนไดสวนเสย เชน ความพงพอใจของผเรยน

ทมตอปจจยสนบสนนการเรยนร และการจดสภาพ

แวดลอม ความพงพอใจตอคณภาพการใหบรการ

ในดานตางๆแกนกศกษากจกรรมการพฒนาบณฑตท

พงประสงคการจดกจกรรมเพอพฒนาประสบการณทาง

วชาการและวชาชพการจดการขอรองเรยนของนกศกษา

รอยละความพงพอใจ/ไมพงพอใจของผมสวนไดสวนเสย

สดสวนของอาจารยประจ�าตอจ�านวนนกศกษา จ�านวน

ทนการศกษาทใหกบผเรยน

(3) ตวชวดผลลพธกำรด�ำเนนกำร

ดำนงบประมำณกำรเงน และตลำด จะแสดงใหเหนถง

การบรหารจดการทรพยากรทางการเงนอยางมประสทธภาพ

ความมนคงทางการเงนความทาทายและโอกาสในการ

แขงขน เชน งบประมาณทไดรบ รายไดทเกดจากการ

บรการวชาการและรายไดอนๆ อตราการเบกจ าย

งบประมาณ คาใชจ ายตอหวนกศกษา จ�านวนเงน

สนบสนนงานวจย งบประมาณดานการพฒนาบคลากร

ทใชจรง งบประมาณดานการพฒนานกศกษาทใชจรง

จ�านวนเงนในการจดหาทรพยากรตางๆ เพอสนบสนน

การเรยนรของนกศกษาและสอการเรยนการสอนเกรด

เฉลยของนกศกษาทรบเขา จ�านวนนกศกษานานาชาต

จ�านวนผ สมครเขาศกษาเขาศกษาในหลกสตรตางๆ

เงนทนวจยจากหนวยงานหรอองคกรในตางประเทศ

โครงการวจยทด�าเนนการรวมกนกบองคกรทมชอเสยง

(4) ตวชวดผลลพธดำนกำรมงเนน

ผปฏบตงำน จะแสดงใหเหนวามหาวทยาลยไดรกษา

สภาพแวดลอมในการท�างานการสรางบรรยากาศในการ

ท�างาน สรางการเรยนรและความผกพนใหกบผปฏบต

งานมากนอยเพยงใดเชนรอยละของความพงพอใจและ

ความผกพนของบคลากรทมองคกร ร อยละความ

พงพอใจตอระบบการประเมนผลการปฏบตงานจ�านวน

ขอรองเรยนของบคลากรทได รบการแกไขอยางม

ประสทธภาพจ�านวนนวตกรรมทเกดจากการพฒนางาน

ของคณาจารยและบคลากร รอยละของบคลากรทผาน

การประเมนสมรรถนะและขดความสามารถรอยละของ

บคลากรทไดรบรางวลในระดบชาตหรอนานาชาต

รอยละของบคลากรทไดรบการพฒนาวชาการวชาชพใน

ตางประเทศรอยละของอาจารยชาวตางชาตตออาจารย

ประจ�าทงหมดรอยละของอาจารยทวฒปรญญาเอกตอ

อาจารย ทงหมด ร อยละของอาจารย ทมต� าแหนง

ทางวชาการตออาจารยทงหมดรอยละของบคลากรทได

รบการตรวจสขภาพประจ�าป รอยละความพงพอใจของ

บคลากรทมตอแผนการพฒนาบคลากร รอยละความ

พงพอใจของบคลากรดานดานสวสดการ

(5) ตวชวดผลลพธดำนประสทธผล

ของกระบวนกำร จะแสดงใหเหนถงการบรรลวตถประสงค

และประสทธผลของกระบวนการปฏบตงานตาม

พนธกจหลกเชน รอยละความพงพอใจของนกศกษาตอ

ประสทธภาพการสอน รอยละของผลงานวจยและ

งานสรางสรางสรรคทไดรบการตพมพเผยแพรตออาจารย

ประจ�า รอยละของผลงานวจยและงานสรางสรรคทน�า

มาใชประโยชนในการแกปญหาหรอพฒนาสงคมและ

ชมชนตอจ�านวนอาจารยประจ�า รอยละของผลงานวจย

และงานสรางสรรคทไดรบการจดสทธบตรอนสทธบตร

รอยละของโครงการบรการวชาการทตอบสนองความ

ตองการของสงคมและชมชนรอยละของความพงพอใจ

ของผรบบรการวชาการการลดตนการผลตของระบบ

งาน การลดขนตอนการปฏบตราชการ รอยละของ

งบประมาณทสามารถประหยดได

(6) ตวชวดผลลพธดำนภำวะผน�ำ

จะแสดงใหเหนถงความส�าเรจตามแผนกลยทธการเปน

126 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

สถาบนทมจรยธรรมและธรรมาภบาลการสนบสนน

ชมชนและความรบผดชอบตอสงคม เชน รอยละของ

การด�าเนนงานตามแผนปฏบตราชการ รอยละของ

การบรรลเปาหมายตามตวชวดของแผนปฏบตราชการ

ระดบความพงพอใจของบคลากรทมตอการน�าองคกร

จ�านวนขอรองเรยนทลดลงขอรองเรยนทไดมการแกไข

อยางมประสทธภาพระดบผลการประเมนผรหารผลการ

ตรวจประเมนคณภาพภายในผลลพธดานการจดการและ

บรหารความเสยงสถตการรองเรยนดานการพฤตกรรม

และจรรยาบรรณระดบความเชอมนดานธรรมาภบาล

จ�านวนกจกรรมสนบสนนและเสรมสรางความเขมแขง

ใหกบสงคมและชมชน

5.4.2 ปญหำและอปสรรคในกำรน�ำเอำ

เกณฑคณภำพกำรศกษำเพอกำรด�ำเนนงำนทเปนเลศไป

สกำรปฏบต ปญหาทส�าคญ 3ล�าดบแรกคอ (1)ดาน

ผบรหาร (2) ดานผปฏบตงาน (3) ดานเกณฑ EdPEx

ดานผบรหาร เกณฑEdPExถอวาเปนเครองมอในการ

บรหารจดการของผบรหารหากผบรหารไมเหนความ

ส�าคญของการประกนคณภาพ ขาดการพฒนาและ

ปรบปรงตามผลการประเมน ขาดการก�ากบตดตามผล

การด�าเนนงานอยางตอเนองและมงเนนคะแนนมากกวา

การปรบปรงอาจจะสงผลตอความส�าเรจขององคกรและ

ผบรหารจะควรจะเปนแบบอยางทดในการพฒนาคณภาพ

และมความสามารถในการชน�าและจงใจใหบคลากร

ปฏบตตามกลยทธและแผนปฏบตการดานผปฏบตงาน

ถอเปนกลไกส�าคญในการพฒนาระบบและกลไกการ

ประกนคณภาพหากขาดความรความเขาใจกระบวนการ

ประกนคณภาพขาดการพฒนาและฝกอบรม รวมทง

มการปรบเปลยนตวผรบผดชอบในการด�าเนนงานท�าให

การด�าเนนงานตามเกณฑEdPEx ไมตอเนองสงผลตอ

การน�าเอาเกณฑ EdPExไปส การปฏบตอยางไดผล

ดานเกณฑ EdPEx มเนอหาและขนตอนการปฏบตท

มากเกนไปมศพทเทคนคทตองตความหมายตามเกณฑ

เกณฑ บางหวข อไม สามารถปฏบต ได เน องจาก

ไมสอดคลองกบบรบทองคกรขาดตวอยางทดในการน�า

ไปปฏบตส�าหรบดานนโยบายถอเปนเครองมอทส�าคญ

ในการน�าเอาเกณฑEdPExไปสการปฏบตแตถาผบรหาร

ไมก�าหนดนโยบายใหชดเจนขาดการก�ากบตดตามการ

ปฏบตตามนโยบายหรอนโยบายไมเขมงวดและเอาจรง

รวมทงไม มบทลงโทษส�าหรบผ ไม ด�าเนนการตาม

แนวปฏบตทก�าหนดไว รวมทงมการเปลยนแปลงอย

ตลอดเวลา จะสงผลตอความมนใจและความมงมนตอ

ความส�าเรจและการปฏบตตามนโยบาย

5.4.3ก� าหนดกลยทธ และแนวทาง

ในการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงาน

ทเปนเลศไปสการปฏบตอยางไดผลพบวา (1) การให

ความรเกยวกบเนอหาของเกณฑคณภาพการศกษาเพอ

การด�าเนนงานทเปนเลศ (EdPEx) และการฝกอบรม

(training) แกบคลากรทกระดบตงแตอธการบดจนถง

บคลากระดบปฏบตด�าเนนการอยางตอเนองจะท�าให

องคกรมความรเขาใจแนวทางในการปฏบตทวทงองคกร

(2)การประเมนตนเองตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอ

การด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)ตองประเมนตามสภาพ

จรงไมมงเนนระดบคะแนนโดยน�าเอาผลการประเมนไป

จดท�าแผนปรบปรงใหครอบคลมทกประเดน (3) จดตง

คณะกรรมการประเมนผลการด�าเนนงานตามเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)

เพอก�ากบตดตามการน�าเอาผลการประเมนไปปฏบตให

ไดผลอยางจรงจงรวมทงการใหค�าแนะน�าในการพฒนา

และปรบปรง (4)จดตงคลนกทมทปรกษาผเชยวชาญ

หรอพ เลยงเพอใหค�าแนะน�าแกคณะผ บรหารและ

หนวยงานในการน�าเอาเกณฑฯไปสการปฏบตจะท�าให

องคกรไดรบค�าแนะน�าในการปรบปรงองคกรอยาง

กาวกระโดด (5)คดเลอกคณะหนวยงานน�ารองในการ

เปนตวอยางในการน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการ

ด�าเนนงานทเปนเลศไปสการปฏบตเปนการสงเสรมและ

สรางจงใจใหคณะหนวยงานอนๆน�าไปเปนแบบอยางทด

ในการปฏบต(6)การจดการความรและคนหาแนวปฏบต

ทด เพอแลกเปลยนเรยนร กระบวนการท เป นเลศ

เปนกลยทธหนงทท�าใหสรางแรงจงใจในการปฏบตงาน

(7)การสรางแรงจงใจการยกยองเชดชใหรางวลก�าหนด

ระดบคะแนนรวมเป นขนบนไดในการให รางวล

จะเปนการสรางสรางบรรยากาศและกระตนใหคณะ

หนวยงานน�าเอาเกณฑคณภาพการศกษาเพอการ

127KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)ไปสการปฏบต(8)ใชผล

การประเมนตามเกณฑฯในการเชอมโยงกบผลการ

ประเมนผ บรหาร และควรมการก�าหนดบทลงโทษ

ส�าหรบหนวยงานทไมไดด�าเนนงานอยางจรงจงเนองจาก

คณะหนวยงานมกไมเหนความส�าคญและไมมสวนได

สวนเสยกบผลการปฏบตงาน (9) จดท�าคมอแนะน�า

เกณฑใหเขาใจงายและมองคความรออนไลนสบคนได

รวมทงแนวปฏบตทด จะเปนชวยใหผ บรหารและ

บคลากรมแหลงสบคนขอมลและแบบอยางทดในการน�า

ไปสการปฏบต

5.5 ขอเสนอแนะในกำรน�ำเอำผลกำรวจยไป

ใชประโยชน

(1)ผลการวจยหรอตวชวดทปรากฏเปน

เพยงตวอย างของตวชวดทสอดคลองกบผลลพธ

การด�าเนนงานตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการ

ด�าเนนงานทเปนเลศ(EdPEx)เทานนคณะและหนวยงาน

ควรก�าหนดตวชวดเพมเตมทสอดคลองกบผลการ

ด�าเนนงานของคณะ

(2)การก�าหนดตวชวดควรสอดคลองกบ

เปาหมายแผนกลยทธกระบวนการกจกรรมและการมง

ผลลพธสความเปนเลศตามเกณฑEdPEx

(3)ควรมการวเคราะหผลการด�าเนนงาน

ตามบรบทและสภาพจรงของคณะและหนวยงาน

(4)ควรแสดงผลการด�าเนนงานตามตวชวด

อยางนอย3ป(แนวโนม)

(5)ควรแสดงขอมลของคแขงหรอขอมล

เชงเปรยบเทยบเพอแสดงใหเหนถงศกยภาพในการแขง

กนและการพฒนาคณภาพอยางกาวกระโดด

(6)การแสดงผลลพธการด�าเนนงานควร

จ�าแนกตามกลมผเรยน กลมลกคากลมผมสวนไดสวน

เสยหรอกลมบคลากร

(7)การก�าหนดตวชวดเพมเตมควรก�าหนด

เปนตวชวดเชงปรมาณทสามารถวเคราะหและจดเกบ

ขอมลไดอยางเปนระบบ

(8)ไมควรก�าหนดตวชเชงคณภาพหรอ

ระดบความส�าเรจ ซงอาจจะสงผลตอการเปรยบเทยบ

ขอมลยอนหลง3ปและการเทยบเคยงกบคแขง

6. ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป

(1)ศกษากระบวนการและแนวทางการด�าเนน

งานทเปนระบบทตอบสนองตอขอก�าหนดของเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(2)ศกษาแนวปฏบตทดในการน�าเอาเกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศไปสการ

ปฏบต

(3)การศกษาขอมลเชงเปรยบเทยบในดานตางๆ

ตามขอก�าหนดของเกณฑคณภาพการศกษาและการ

ด�าเนนงานทเปนเลศ

(4)แนวทางการฝกอบรมและใหความรดาน

เกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(5)การจดท�าหลกสตรการฝกอบรมออนไลน

ดานเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

7. เอกสำรอำงอง

(1) ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. เกณฑ

คณภาพการศกษาเพอการด�าเนนการทเปนเลศ.

กรงเทพฯ:หางหนสวนจ�ากดภาพพมพกรงเทพฯ.

2552

(2) ส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. คมอ

การประกนคณภาพการศกษาภายในสถานศกษา

ระดบอดมศกษา พ.ศ. 2553. กรง เทพฯ:

หางหนสวนจ�ากดภาพพมพกรงเทพฯ.2553.

(3) ส�านกงานรางวลคณภาพแหงชาต.TQACriteria

for Performance Excellence 2553-2554.

กรงเทพฯ:บรษทศวาโกลดมเดยจ�ากด.2553.

(4) ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.

เกณฑการพฒนาคณภาพการบรหารจดการ

ภาครฐพ.ศ.2550.กรงเทพฯ:บรษทวชนพรนท

แอนดมเดยจ�ากด.2553

(4) ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.

PMQA การพฒนาองคการส ความเปนเลศ.

กรงเทพฯ:บรษทวชนพรนทแอนดมเดยจ�ากด.

2553.

128 ตวชวดความส�าเรจตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด�าเนนงานทเปนเลศ

(5) ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ.

ค มอค�าอธบายตวชวดการพฒนาคณภาพการ

บรหารจดการภาครฐปงบประมาณพ.ศ. 2554

ระดบอดมศกษา .กรงเทพฯ:บรษทวชนพรนท

แอนดมเดยจ�ากด.2554.

(6) รายงานผลการประเมนคณภาพภายในคณะและ

หนวยงานปการศกษา 2552-2554.ส�านกงาน

ประเมนและประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน.

2555

(7) สรปผลการสมมนาผตรวจประเมนคณภาพภายใน

มหาวทยาลยขอนแกน.ส�านกงานประเมนและ

ประกนคณภาพมหาวทยาลยขอนแกน.2555

129KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

การวจยภาวะหนสนของบคลากร มหาวทยาลยขอนแกน : กรณศกษา บคลากร สงกดส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยขอนแกนDebt of personnel’s of Khon Kean University Case study: Staffs of the Office of the President, Khon Kean University

* นายมนญ บรรณวงศลป* นายอศนย ฐานสนโดษ* นายประดษฐ ศรตระกล

* กองการเจาหนาท มหาวทยาลยขอนแกน

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาภาวะหนสนปจจยทมผลตอภาวะหนสนและแนวทางแกไขปญหา

ภาวะหนสนของบคลากรสงกดส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยขอนแกนกลมตวอยางทใชในการวจยครงน

เปนบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกนจ�านวน300คนโดยใชแบบสอบถามวเคราะหขอมล

โดยใชคาความถรอยละและคาเฉลย

ผลการวจยพบวาบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกนมหนสนรอยละ 85 โดยม

หนสนเฉลยคนละ1,100,000บาทโดยผอนช�าระหนสนระหวาง6,000-10,000บาทตอเดอนสาเหตส�าคญทกอให

เกดภาวะหนสนคอการซอหรอสรางบานทอยอาศย รองลงมาคอการใชจายเพอการด�ารงชพการศกษาบตรและ

การซอรถยนต แหลงหนสนมากทสดคอธนาคารของรฐไดแกธนาคารอาคารสงเคราะห รองลงมาคอสวสดการ

เงนก ช.พ.ค.ผานธนาคารออมสนและสหกรณออมทรพยมหาวทยาลยขอนแกนปจจยทมผลตอการมภาระหน

ไดแก ความตองการขนมลฐานรองลงมาคอคานยมทางสงคมและพฤตกรรมการการด�ารงชวตและพบวาการทม

หนวยงานตางๆใหสนเชอเพมขนอาจกอใหเกดหนสนลนพนตวส�าหรบแนวทางการแกไขภาวะหนสนของบคลากร

พบวา เมอรายไดไมเพยงพอกบรายจายจะแกปญหาดวยการลดรายจายลงหรอหารายไดเสรม ความตองการ

ใหมหาวทยาลยชวยเหลอในการแกไขปญหาหนสนคอใหหาแหลงเงนกดอกเบยถกเพอช�าระหนสนเดมและก�าหนด

ระยะเวลาปลอดดอกเบยและมหาวทยาลยควรมนโยบายพฒนาระบบสวสดการเพอลดคาใชจายโดยการสรางอาชพ

เสรมเพมรายไดใหกบบคลากร

Abstract

Theaimofthisresearchistostudythedebtstatus,factorsaffectingdebtloadandwaysforsolvingdebt

statusofstaffsintheOfficeofthePresident,KhonKeanUniversity.Theexampleisagroupof300staffsofthe

OfficeofthePresident,KhonKeanUniversity.Theinformationisgatheredbyusingthespecificquestionnaires

andanalyzedbyfrequency,percentageandaveragerate.

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 129-136http : //irj.kku.ac.th

130การวจยภาวะหนสนของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน:

กรณศกษาบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

Accordingtotheresultsofthisstudy,itisfoundthat85percentofstaffsoftheOfficeofthePresident,

KhonKeanUniversityhavedebt.Anaverageamountofdebtmoneyis1,100,000each.Thestaffshavetopayfor

installmentsat6,000-10,000monthly.Theprimarycausecausingdebtistobuyorbuildhouse.Thesecondary

causesareordinaryexpenditure,educationalexpenseoftheirchildrenandbuyingcar.Themostpopularsource

ofdebtisthegovernmentbankscalled‘theGovernmentHousingBank’.Thesecondarysourceis‘ChorPhor

KhorLoan’through‘theGovernmentSavingBank’andKhonKeanUniversitySavingCooperative.Thefactors

influencingtothedebtisfoundthatneedvalueandbehavioroflivinginfluencedebtburdenthemost,.Itisalso

foundthatthedebtstatuscausesworriesandstress.Thesolutionfordebtloadofthestaffsisthatwhentheincome

isinadequateforexpenditure,thestaffsoftensolvetheproblembyreducingexpenseandlookingforextra-income.

TheyalsoneedhelpfromUniversityforsolvingtheirdebtprobleminthetermoffindingtheloansourceswith

lowrateinterestinordertopayfortheirolddebtanddeterminingfree-interestperiod.Moreover,theuniversity

shouldhavepoliciesofwelfare-systemdevelopmentfordecreasingstaff’sexpenseandcreatingextraworkfor

staffsinordertoincreasehigherincomeforstaffs.

1. บทน�ำ

สถานการณหนของคนไทยในชวงทศวรรษ

ทผ านมามแนวโนมเพมสงขนทงขนาดและปรมาณ

โดยหลงวกฤตเศรษฐกจในป พ.ศ. 2540 เปนตนมา

ครอบครวไทยกวาครงมหนและมลหนเฉลยสงขนกวา

เทาตวในชวงเวลาไมถง 10ปการเปนหนมทงผลดและ

ผลเสยโดยอาจสงผลท�าใหคนมความเปนอยทดมความสข

ไดหากเปนหนเพอน�าเงนมาใชในทางทเปนประโยชน

ขณะเดยว กนการเปนหนอาจท�าใหคนมความทกขได

หากไมสามารถช�าระหนคนได ผลการวจยทผานมา

พบวาการกอหนสวนใหญเปนการกอหนเพอทอยอาศย

และเพอการลงทนมากกวาการอปโภคบรโภคซงหน

เพอซอทอย อาศยและเพอการลงทนเปนหนสนทม

ประโยชนเพราะเปนการลงทนเพอสรางความมนคงและ

ความเปนอยทดในอนาคตสวนหนเพอการอปโภคบรโภค

แมจะชวยใหการใชจายของผกมสภาพคลองและสดสวน

หนประเภทนมไมมากนกแตหนดงกลาวเปนหนทไมกอ

ใหเกดรายไดท�าใหโอกาสทจะช�าระหนคนเปนไปไดยาก

(กาญจนาหงสทอง, 2549) และจากการศกษาภาวะ

หนสนขาราชการพลเรอนของส�านกงานคณะกรรมการ

ขาราชการพลเรอนเพอใชเปนขอมลในการปฏรประบบ

ราชการพบวาหากขาราชการมภาวะหนสนมากเกนจะม

ผลกระทบตอการปฏบตงานได(ทมาจากส�านกงานกพ.:

2553)ดงนนเพอใหทราบถงปจจยทมผลตอภาวะหนสน

ของบคลากรในสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย

ขอนแกนและแนวทางการแกไขปญหาคณะผวจยจงได

ศกษาวจยด านภาวะหนสนของบคลากรในสงกด

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกนเพอน�าขอมล

ท ได มาพฒนาคณภาพชวตของบคลากรในสงกด

ส�านกงานอธการบด การศกษาวจยในครงนนอกจาก

จะเปนประโยชนอยางยงตอการพฒนาคณภาพชวตของ

บคลากรแลว ยงสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยใหม

ความเจรญทดเทยมกบสถาบนการศกษาอนทมชอเสยง

ดวย

2. วตถประสงค

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจย

ทมผลตอภาวะหนสนของบคลากรในสงกดส�านกงาน

อธการบดมหาวทยาลยขอนแกนและศกษาผลกระทบ

จากการมภาวะหนสนของบคลากรสงกดส�านกงาน

อธการบดเพอหาแนวทางแกไขภาวะหนสนของบคลากร

สงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

131KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

3. วธกำรด�ำเนนงำน

เพอใหไดขอมลปจจยทมผลตอภาวะหนสน

ของบคลากรในสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย

ขอนแกน คณะผ วจยไดใชการวจยเชงส�ารวจโดยใช

แบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

โดยมรายละเอยดในการด�าเนนการศกษากบกล ม

ประชากรดงน

(1)ประชากรทใชศกษาคอบคลากรในสงกด

ส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยขอนแกน ไดแก

ขาราชการ พนกงานมหาวทยาลย พนกงานราชการ

ลกจางประจ�า และลกจางชวคราว รวมทงสนจ�านวน

827คน(4มนาคม2555)

(2)ประชากรกลมตวอยางในการวจยครงน

ไดแกบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดโดยเลอกกลม

ตวอยางในการศกษาครงนจ�านวน 300คนตามวธของ

เครคกและมอรแกน(Krejcie,R.V.,andMorgan)โดยการ

สมตวอยางแบบแบงกลมหลายขนตอนคอแบงกลมเปน

5 กลมตามสดสวนไดแก ขาราชการ จ�านวน 58 คน

พนกงานมหาวทยาลยจ�านวน79คนพนกงานราชการ

จ�านวน15คนลกจางประจ�าจ�านวน71คนและลกจาง

ชวคราวจ�านวน77คน

(3)เครองมอในการวจยผวจยใชแบบสอบถาม

ทผวจยไดพฒนาและสรางเครองมอขนมาเองโดยผาน

การตรวจสอบของผ ทรงคณวฒ และน�ามาทดสอบ

เพอหาความเทยงกอนน�าใชจรงในการเกบรวบรวมขอมล

ส�าหรบแบบสอบถามแบงออกเปน6สวนดงนสวนท1

ขอมลพนฐานทวไปสวนท2ขอมลภาวะหนสนสวนท3

ปจจยทมผลตอภาวะหนสนสวนท 4 ผลกระทบการม

ภาระหนสนสวนท5คานยมทมผลตอการมภาระหนสน

และสวนท6ขอเสนอแนะ

(4)การเกบรวบรวมขอมล คณะผ วจยได

ด�าเนนการเกบรวบรวมขอมล ของบคลากรในสงกด

ส�านกงานอธการบด โดยสงแบบสอบถามใหกบกลม

ตวอยางพรอมเกบรวบรวมดวยตนเองจ�านวน 300ชด

และไดรบคนจ�านวน284ชดคดเปน94.66%

(5)การวเคราะหขอมลขอมลทรวบรวมไดม

การตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถามทกฉบบ

และไดน�าไปวเคราะหโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร โดย

ในสวนท 1ขอมลพนฐานทวไปสวนท 2ขอมลภาวะ

หนสนและสวนท3ปจจยทมผลตอภาวะหนสนน�ามา

แจกแจงหาคาความถและรอยละสวนท 4 ผลกระทบ

การมภาระหนสนและสวนท 5คานยมทมผลตอการม

ภาระหนสน น�ามาแจกแจงหาคาความถและคาเฉลย

คณะผวจยไดน�าผลจากการสนทนากลมมาประกอบการ

วเคราะหขอมลดวย

4. ผลกำรวจย

จากการวจยเรองปจจยทมผลตอภาวะหนสน

ของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกนกรณศกษาบคลากร

สงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกนสรป

ผลไดดงน

1. ขอมลพนฐานของผ ตอบแบบสอบถาม

สวนมากเปนเพศหญงคดเปนรอยละ50.4มอายระหวาง

41-50 ป มากทสด คดเปนรอยละ 31.3 สถานภาพ

สวนมากสมรสคดเปนรอยละ61.3สถานะสวนมากเปน

พนกงานมหาวทยาลย คดเปนรอยละ 28.2 ระดบ

การศกษาสวนมากระดบปรญญาตรคดเปนรอยละ45.1

อายราชการสวนมากต�ากวา 5ป คดเปนรอยละ 30.3

รองลงมา คอ มากกวา 20 ป คดเปนรอยละ 25.7

ระดบเงนเดอนสวนมากอยในระหวาง 12,001-16,000

บาทคดเปนรอยละ38.4คาใชจายเฉลยตอเดอนสวนมาก

อยระหวาง9,001-13,000บาทเงนเกบออมเฉลยตอเดอน

สวนมากเปนผ ทไมมเงนออม คดเปนรอยละ 36.3

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไมมรายไดเสรมตอเดอน

คดเปนรอยละ65.5หากมรายไดเสรมจะเปนการรบจาง

มากทสดคดเปนรอยละ 12.0 ใชเงนลงทนอาชพเสรม

มากทสด คดเปนรอยละ 20.4 แหลงเงนทน�ามาลงทน

สรางรายไดเสรมสวนมากมาจากเงนก คดเปนรอยละ

10.2 เหตผลทตองมรายไดเสรม สวนมากเนองจาก

เงนเดอนเหลอไมพอตอคาใชจายคดเปนรอยละ35.9อาชพ

คสมรสสวนมากรบราชการคดเปนรอยละ25.4รายได

132การวจยภาวะหนสนของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน:

กรณศกษาบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

คสมรสสวนมากมรายไดต�ากวา 8,000คดเปนรอยละ

20.1จ�านวนบตรสวนมากมบตรจ�านวน2คนคดเปน

รอยละ34.2การศกษาของบตรสวนมากบตรก�าลงศกษา

คดเปนรอยละ47.2ระดบการศกษาของบตรสวนมากอย

ในระดบมธยมศกษา/ปวส.คดเปนรอยละ27.8คาใชจาย

เกยวกบการศกษาบตรเฉลยตอเดอนสวนมากอยระหวาง

3,001-5,000บาทคดเปนรอยละ17.6บคคลในอปการะ

สวนมากเปนบดา/มารดาคดเปนรอยละ46.1คาใชจาย

เกยวกบบคคลในอปการะสวนมากอยระหวาง 1,000-

2,000บาทคดเปนรอยละ25.4

2. ขอมลภาวะหนสนของผตอบแบบสอบถาม

สวนมากมหนสนอยระหวาง1,000,001-2,000,000บาท

คดเปนรอยละ24.3แหลงเงนกทกยมสวนมากกยมเงน

จากธนาคารของรฐ ไดแก ธนาคารอาคารสงเคราะห

คดเปนรอยละ36.6สาเหตส�าคญทกอใหเกดหนสนคอ

การซอหรอสรางบานเพอทอยอาศยคดเปนรอยละ50.0

วงเงนในการผอนช�าระหนรายเดอนสวนมากอยระหวาง

6,000-10,000บาทคดเปนรอยละ38.7รายรบกบรายจาย

สวนมากมรายรบไมเพยงพอกบรายจายคดเปนรอยละ

61.3

3. ขอมลปจจยทมผลตอภาวะหนสน

3.1ปจจยด านพนฐานของผ ตอบแบบ

สอบถามสวนมากมบานของตวเองคดเปนรอยละ59.5

ลกษณะบานทอย อาศย สวนมากมบานเดยวสองชน

คดเปนรอยละ 39.4 เงนทใชสรางบานของตนเอง

สวนมากใชเงนยมคดเปนรอยละ35.2แหลงเงนกทใช

สรางบานของตนเองสวนมากกเงนจากธนาคารของรฐ

ไดแกธนาคารอาคารสงเคราะหวงเงนกในการสรางบาน

ส วนมากอย ระหว าง 500,001-1,000,000 บาท

คดเปนรอยละ24.6คาใชจายในการผอนช�าระรายเดอน

สวนมากผอนช�าระรายเดอนอยระหวาง 5,001-10,000

บาทคดเปนรอยละ28.5สถานพยาบาลทใชในการรกษา

พยาบาลสวนมากใชโรงพยาบาลของรฐคดเปนรอยละ

90.8เหตผลทเลอกรกษาในสถานพยาบาลสวนมากคอ

เบกคารกษาพยาบาลไดคดเปนรอยละ68.0คาใชจายใน

การรกษาพยาบาลในครอบครวตอเดอนสวนมากอย

ระหวาง 301-500บาท คดเปนรอยละ 23.9 การท�า

ประกนชวตสวนมากไดท�าประกนชวตคดเปนรอยละ

66.2 คาใชจายในการท�าประกนชวตตอเดอนสวนมาก

จายคาประกนชวตตอเดอนอยระหวาง 501-1,000บาท

คดเปนรอยละ37.3

3.2ปจจยดานความตองการสวสดภาพของ

บคลากรสวนใหญมยานพาหนะสวนตวคดเปนรอยละ

95.1 ประเภทของยานพาหนะสวนตว สวนมากมรถ

จกรยานยนตคดเปนรอยละ66.9รองลงมาคอรถยนต

คดเปนรอยละ 64.4 เงนทใชส�าหรบดาวนรถยนต

สวนมากกยมคดเปนรอยละ20.8แหลงเงนกในการดาวน

รถยนต สวนมากก เงนจากสหกรณออมทรพย มข.

คดเปนรอยละ 17.3 วงเงนก ในการดาวนรถยนต

สวนมากกเงนต�ากวา100,000บาทคดเปนรอยละ14.8

การผอนช�าระยานพาหนะสวนมากผอนช�าระรายเดอน

คดเปนรอยละ 51.1 วงเงนในการผอนช�าระตอเดอน

สวนมากผอนช�าระตอเดอนระหวาง5,001-10,000บาท

คดเปนรอยละ 26.8 เหตผลในการซอยานพาหนะ

สวนมากเพอความสะดวกในการเดนทางไปท�างาน

คดเปนรอยละ71.5

3.3ปจจยดานความตองการพฒนาศกยภาพ

ตนเองของบคลากร บรรจเขารบราชการแลวไดศกษา

เพอเพมพนความรในระดบทสงขนสวนมากไดศกษาตอ

คดเปนรอยละ43.0ระดบการศกษาตอสวนมากศกษา

ตอในระดบปรญญาตรคดเปนรอยละ19.4รองลงมาคอ

ระดบปรญญาโทคดเปนรอยละ15.8และเงนทใชในการ

ศกษาตอสวนมากใชเงนเกบสวนตวคดเปนรอยละ12.7

รองลงมา เปนเงนยมบางสวน คดเปนรอยละ 10.9

แหลงเงนกในการศกษาตอสวนมากกเงนจากกองทน

สวสดการมข.คดเปนรอยละ13.0วงเงนกในการศกษา

ตอสวนมากใชเงนกต�ากวา60,000คดเปนรอยละ13.0

การผอนช�าระเงนกเพอการศกษาตอสวนมากผอนช�าระ

รายเดอนคดเปนรอยละ21.8 วงเงนในการผอนช�าระ

ตอเดอน สวนมากผอนช�าระตอเดอนระหวาง 1,001-

3,000บาทคดเปนรอยละ12.3เหตผลในการการศกษา

ตอสวนมากตองการเพมคณวฒใหสงขนคดเปนรอยละ

26.1 รองลงมาน�าความรทไดมาพฒนางานทท�าคดเปน

รอยละ25.4

133KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

3.4ปจจยดานพฤตกรรมการบรโภคอาหาร

ของบคลากรพบวาการบรโภคอาหารประจ�าวนสวนมาก

ปรงเองและซอส�าเรจรปคดเปนรอยละ61.3จ�านวนเงน

ทจ ายเปนคาอาหารรบประทานทบ านในแตละวน

สวนมากอยระหวาง200-400บาทคดเปนรอยละ44.7

การรบประทานอาหารนอกบาน ในระยะเวลา 6 เดอน

ทผานมาสวนมากรบประทานอาหารนอกบานคดเปน

รอยละ 13.7 เงนทจายเปนคาอาหารนอกบานตอครง

สวนมากอยระหวาง500-1,000บาท

3.5ปจจยดานพฤตกรรมทเกยวของกบ

อบายมขของบคลากรพบวา การดมเครองดมทม

แอลกอฮอลในชวงระยะเวลา 6 เดอนสวนมากไมดม

เครองดมทมแอลกอฮอลคดเปนรอยละ48.6ความถใน

การดมเครองดมทมแอลกอฮอลสวนมากนานๆครงดม

คดเปนรอยละ 33.8 ทกครงทมการดมเครองดมทม

แอลกอฮอลกบเพอนสวนมากชวยกนจายเงนกบเพอน

คดเปนรอยละ55.3 สาเหตทท�าใหดมสวนมากพบปะ

สงสรรคกบเพอนคดเปนรอยละ39.4การเลนการพนน

ในชวงระยะ6เดอนทผานมาสวนมากไมเลนการเลนการ

พนนคดเปนรอยละ60.9 ประเภทของการพนนทเลน

สวนมากเลนการพนนประเภทสลากกนแบงรฐบาล

คดเปนรอยละ 27.8 เงนทใชเลนการพนนตอครง

สวนมากอยระหวาง100-200บาทคดเปนรอยละ15.8

3.6ปจจยดานพฤตกรรมการเทยวเตรของ

บคลากรพบวาการเทยวเตรในสถานบนเทงในชวงระยะ

เวลา 6 เดอนทผานมาสวนมากไมเคยไปเทยวเตรใน

สถานบนเทง คดเปนรอยละ71.8 ความถในการเทยว

สถานบนเทงสวนมากนานๆครงคดเปนรอยละ30.6

สาเหตทเลอกไปเทยวสถานบนเทงสวนมากเพอสงสรรค

กบเพอน คดเปนรอยละ 22.9 คาใชจายในการเทยว

สถานบนเทงตอครง สวนมากใชจายต�ากวา 500บาท

คดเปนรอยละ13.0

3.7ปจจยดานพฤตกรรมการซอสนคาดวย

ระบบเงนผอนของบคลากรพบวา ในชวงระยะเวลา

6 เดอนทผานมาสวนมากซอสนคาดวยระบบเงนผอน

คดเปนรอยละ 47.2 ประเภทสนคาทซอดวยระบบ

เงนผอนสวนมากซอรถยนตคดเปนรอยละ16.5จ�านวน

เงนผอนเฉลยตอเดอน สวนมากอยระหวาง 1,001-

3,000บาทคดเปนรอยละ27.1สาเหตในการซอสนคา

ดวยระบบเงนผอนสวนมากมความจ�าเปนตองใชคดเปน

รอยละ 42.3 แนวทางทจะใชเปนหลกยดในการแกไข

ภาระหนสนสวนมากเหนวาใชหลกค�าสอนทางพทธศาสนา

ทเนนการใชชวตอยางพอเพยง คดเปนรอยละ 71.5

วธการทจะชวยท�าใหการแกไขปญหาภาวะหนสนส�าเรจ

สวนมากเหนวาตองมความตงใจทจะประหยด และ

ลดการใชจายฟมเฟอยคดเปนรอยละ77.1

4. ผลกระทบจากการมภาระหนสนของ

บคลากรสงกดส�านกงานอธการบด มหาวทยาลย

ขอนแกนพบวาคาเฉลยของผลกระทบจากการมภาระ

หนสนโดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณา

เปนรายดานพบวาดานเศรษฐกจมผลกระทบจากการม

ภาวะหนสนมากทสดทคาเฉลย3.21และเมอพจารณา

เปนรายขอพบวาขอทมผลกระทบจากการมภาวะหนสน

มากทสดคอ เปลยนพฤตกรรมโดยลดคาใชจายการซอ

เครองอปโภคบรโภคทคาเฉลย3.29

5. คานยมทมผลตอการมภาระหนสนของ

บคลากรสงกดส�านกงานอธการบดพบวาคานยมทมผล

ตอการมภาวะหนสนโดยรวมอย ในระดบปานกลาง

เมอพจารณาเปนรายดานพบวา คานยมทางวชาการ

มผลตอการมภาวะหนสนมากทสดโดยมคานยมทคาเฉลย

3.66รองลงมาคอคานยมทางสงคมทคาเฉลย3.44และ

เมอพจารณาเปนรายขอพบวาขอทมผลตอการมภาวะ

หนสนมากทสดคอการศกษาท�าใหมทางเลอกในอาชพ

และชวตมากขนทคาเฉลย3.75

5. สรปและอภปรำยผล

จากการศกษาวจยปจจยทมผลตอภาวะหนสน

ของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกนกรณศกษาบคลากร

สงกดส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยขอนแกน

มขอคนพบทนาสนใจและควรน�ามาอภปรายหลาย

ประการดงน

ผลการวจยพบว าบคลากรมหนสนเฉลย

มากกวา1,100,000บาทมการผอนช�าระหนสนเฉลยตอ

134การวจยภาวะหนสนของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน:

กรณศกษาบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

เดอนระหวาง6,000-10,000บาทกยมเงนจากธนาคาร

ของรฐมากทสดไดแกธนาคารอาคารสงเคราะหรองลงมา

คอก เงนจากโครงการสวสดการเงนก ช.พ.ค. และ

สหกรณออมทรพย มข. สอดคลองกบการศกษาของ

ส�ารวม จงเจรญ (2546)พบวาสหกรณออมทรพยคร

และธนาคารอาคารสงเคราะหเปนแหลงเงนกทบคลากร

ทางการศกษานยมมากทสดส�าหรบสถานะทางการเงน

รายรบไมเพยงพอกบรายจายนนสวนหนงมผลมาจาก

มหลายหนวยงานไดขยายวงเงนสนเชอเพมขนเปน

อยางมาก เชนธนาคารออมสนกบโครงการสวสดการ

เงนก ช.พ.ค.ทขยายวงเงนกเปน 3,000,000บาทหรอ

สหกรณออมทรพยทขยายวงเงนกสงขนสรางภาระหนสน

มากยงขนจนถงขนบคลากรมหนสนลนพนตว และ

ผลจากการวจยยงพบวาบคลากรสวนใหญไมมอาชพเสรม

และสวนมากไมมการออมเงนรายไดสวนใหญมาจากเงน

เดอนและคาจางเมอน�าเงนเดอนไปจายผอนช�าระหนสน

เกนครงหนงของเงนเดอน กจะมเงนไมเพยงพอกบ

รายจายในแตละเดอนตองก เงนฉกเฉนจากสหกรณ

ออมทรพย กธนาคารออมสนหรอกเงนนอกระบบและ

การใชบตรเคคตซงเปนสาเหตหนงอาจท�าใหบคลากร

มหนสนลนพนตวได

ปจจยทมความสมพนธตอการมภาวะหนสน

ของบคลากรพบวาปจจยดานความตองการขนมลฐาน

คานยมทางสงคม บรโภคนยมและพฤตกรรมการ

ด�ารงชวตลวนมผลตอการมภาระหนสนโดยปจจยดาน

ความตองการทอยอาศยเปนปจจยส�าคญมากทสดทท�าให

เกดภาวะหนบคลากรทกคนมความตองการมทอยอาศย

เปนของตนเองจงตองพยายามทกวถทางเพอใหไดซงท

อยอาศยเปนของตนเองบคลากรสวนใหญจงตองกยมเงน

จากธนาคารอาคารสงเคราะห จากสหกรณออมทรพย

หรอจากแหลงกเงนอนๆมวงเงนก1,000,000-2,000,000

บาท เพอจดหาทอย อาศยเปนของตนเอง เนองจาก

มหาวทยาลยมทพกอาศยไมเพยงพอ กอปรกบธนาคาร

ของรฐ เชนธนาคารอาคารสงเคราะหธนาคารออมสน

ไดเปดโอกาสใหบคลากรก ในอตราดอกเบยทต�า ซง

สอดคลองกบการศกษาของทพพาศรอนทะกล(2547)

พบวามลเหตส�าคญทท�าใหบคลากรทางการศกษาเปนหน

คอเพอซอทอยอาศยเปนของตนเองปจจยดานการผอน

ช�าระยานพาหนะสวนตวจะมความสมพนธตอการม

ภาระหนสน จากการวจยพบวาบคลากรสวนใหญจะม

พาหนะเปนของตนเอง เพอใชในการเดนทางมาท�างาน

และใชในการรบสงลกไปโรงเรยนการผอนยานพาหนะ

จงเปนสาเหตส�าคญทท�าใหบคลากรมภาวะหนสน

สอดคลองกบการศกษาของทพพาศรอนทะกล(2547)

ทพบวามลเหตทท�าใหบคลากรทางการศกษาเปนหนคอ

ซอหรอผอนรถยนตหรอรถจกรยานยนต

ปจจยดานการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของ

ตนเองมความสมพนธตอการมภาระหนสนจากการวจย

พบวาบคลากรสวนใหญจะศกษาเพอพฒนาศกยภาพของ

ตนเอง แหลงเงนก ทใชในการศกษาสวนใหญก จาก

กองทนสงเสรมและพฒนาทางวชาการบคลากร และ

สหกรณออมทรพย วงเงนทใชในการศกษาระหวาง

60,000-150,000บาทเหตผลทตองการศกษาเพอคณวฒ

ใหสงขนและน�าความรทไดมาพฒนางานทท�า ซงการ

ศกษาตอเพมเตมจะมคาใชจายเปนจ�านวนมากสงผลให

บคลากรตองน�าเงนเกบออมไวมาใช และบางสวนตอง

กเงนจากกองทนสงเสรมและพฒนาทางวชาการบคลากร

และกยมเงนสหกรณออมทรพยสอดคลองกบการศกษา

ของทพพาศร อนทะกล(2547) พบวามลเหตส�าคญ

ทท�าใหบคลากรทางการศกษาคอการเปนหนเพอการ

พฒนาตนเอง

จากการสมภาษณบคลากรพบวาภาวะหนสน

สงผลกระทบตอสถานะทางเศรษฐกจของบคลากร

เพราะหลงจากหกช�าระหนแลวเงนเดอนทเหลอไมพอ

เพยงตอคาใชจายในชวตประจ�าวน โดยเฉพาะบคลากร

สวนใหญมรายไดนอยและไมมรายไดเสรมจะมเงนเดอน

คงเหลอไมเพยงพอตอการด�ารงชวตประจ�าวนบคลากร

สวนใหญจะกเงนฉกเฉนจากสหกรณออมทรพยมข.

6. ขอเสนอแนะ

ผลการศกษาในครงนท�าใหทราบถงภาวะหน

สนของบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลย

ขอนแกนคณะผวจยจงเสนอแนวทางแกไขปญหาดงน

135KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

1. ควรจดใหมการหารายไดเพม โดยการ

สงเสรมบคลากรใหมอาชพเสรมเพอเพมรายได

2. ควรจดใหมสวสดการเพอลดคาใชจายเชน

สวสดการบานพกสวสดการเคหะสงเคราะห กองทน

การศกษาบตรจดรถรบสงบตรไปโรงเรยนการจดราน

จ�าหนายสนคาอปโภคบรโภคราคาถก

3. ควรควบคมและจ�ากดคาใชจายทางสงคม

ใหมเทาทจ�าเปนและลดกจกรรมทางสงคมลง

4. ควรสงเสรมสนบสนนใหมการออมทรพย

เชนการเปนสมาชกสหกรณออมทรพยการฝากเงนออม

ไวกบสถาบนการเงน การเปนสมาชกกองทนส�ารอง

เลยงชพเปนตน

5. ควรสงเสรมสนบสนนดานการศกษาแก

บคลากร และควรไดรบการพจารณาใหปรบอตราเงน

เดอนและต�าแหนงทสงขนเปนการยกระดบตนเองให

สงขนและเมอมการศกษาสงขนยอมรจกคดรจกวางแผน

แนวทางในชวต รจกประหยดไมใชจายฟมเฟอยท�าให

ลดปญหาหนสนลงได

6. ควรมเกยรตบตรยกยองเชดช ชมเชย

บคลากรทด�ารงชพดวยการประหยดปราศจากหนสน

และสามารถเกบออมเงนได

7. ควรใหผบงคบบญชาทกระดบตงแตอธการ

รองอธการผอ�านวยการหวหนาส�านกหวหนางานและ

หวหนาหนวยงานทกระดบแสดงคณลกษณะความเปน

ผบรหารทดโดยเพมบทบาทเปนทปรกษาเปนผน�าดาน

จตวญญาณชวยตกเตอนสงสอนผใตบงคบบญชาดวย

ความจรงใจใหรจกประหยดอดออมมธยสภตลอดจน

เปนตวอยางทดสามารถเปนแบบอยางได

8. ควรจดอบรมทางดานจรยธรรมเพอกระตน

ชกจงใหบคลากรลดละเลกอบายมขลดความฟงเฟอ

ฟมเฟอยและลดคานยมทางสงคมทไมประหยด

7. ขอเสนอแนะในกำรวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาปจจยทมผลตอภาวะหนสน

และผลกระทบจากการมภาระหนสนของบคลากรสงกด

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

2 ควรมการศกษาปจจยทมผลตอภาวะหนสน

และผลกระทบจากการมภาระหนสนของบคลากร

หนวยงานอนๆเพอเปรยบเทยบความแตกตาง

8. กตตกรรมประกำศ

รำยงำนกำรวจยปจจยทมผลตอภำวะหนสน

ของบคลำกรมหำวทยำลยขอนแกน:กรณศกษาบคลากร

สงกดส�านกงานอธการบด มหาวทยาลยขอนแกน

ฉบบนส�าเรจลลวงลงไดนน คณะผ วจยขอขอบคณ

มหาวทยาลยขอนแกนทไดใหการสนบสนนทนอดหนน

โครงการวจยประเภทอดหนนทวไปประจ�าปงบประมาณ

พ.ศ. 2555ขอขอบคณทานรองอธการบดฝายแผนและ

พฒนาบคลากร ผ อ�านวยการกองการเจาหนาท และ

ผอ�านวยการส�านกบรหารการวจยมหาวทยาลยขอนแกน

ททานทงสามไดกรณาเปนทปรกษาการศกษาวจยใน

ครงน อกทงไดใหค�าแนะน�าและเสนอขอคดเหนทเปน

ประโยชนท�าใหรายงานการศกษาเลมนมความสมบรณ

ยงขน

คณะผ วจยขอขอบคณบคลากรในสงกด

ส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกนทกทานทได

ใหขอมลตอบแบบสอบถามขอขอบคณเจาหนาททกทาน

ทชวยพมพเอกสารจนส�าเรจไดดวยด

9. เอกสำรอำงอง

(1) สพรรณพนธปยภรณ.2550.“ภาวะหนสนของ

บคลากร”. คณะพาณชยศาสตรและการบญช

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(2) สมมาต มหารกษ. 2547. ภาวะหนสนของ

บคลากรมหาวทยาลยบรพาพ.ศ.2545 (Debt of

personnel’s ofBuruphaUniversity in 2002).

ว.ศกษำศำสตร16,1(ม.ย.-ต.ค.)108.

(3) นนทรตน จโรภาส. 2552. “ภาวะหนสนของ

ขาราชการคร โรงเรยนประถมศกษา อ�าเภอ

หาดใหญ จ งหวดสงขลา” . วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาพฒนามนษย

และสงคมมหาวทยาลยสงขลานครนทร.

136การวจยภาวะหนสนของบคลากรมหาวทยาลยขอนแกน:

กรณศกษาบคลากรสงกดส�านกงานอธการบดมหาวทยาลยขอนแกน

(4) บญฑาวรรณวงวอนและคณะ.“ปจจยเชงสาเหต

ทส งผลตอภาวะหนสนของครและบคลากร

โรงเรยนนานครสเตยนศกษาจงหวดนาน”.

(5) กานดา พนลาภทว. 2539.สถตเพอกำรวจย.

กรงเทพฯ:ฟสกสเซนเตอร.

137KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกนPerception on Health care of Khon Kaen university students to Health Services

วลาวณย อนเรอน

หนวยบรการปฐมภม นกศกษามหาวทยาลยขอนแกนหมายเลขโทรศพท 043-203454, 0893960816E-mail: mukmeedee@yahoo.com

บทคดยอ

มหาวทยาลยขอนแกนไดจดสวสดการดานบรการสขภาพของนกศกษาเพออ�านวยความสะดวกใหนกศกษา

ไดรบการรกษาพยาบาลทงดานรางกายและจตใจ ในการศกษาการรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกน เพอน�าไปปรบปรงการบรการนน ใชแบบสอบถามเกยวกบการรบรขอมลสทธดานบรการ

สขภาพโดยม กล มตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยขอนแกน ทเคยเขารบการบรการ

จากโรงพยาบาลศรนครนทร และหนวยบรการปฐมภมนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน จ�านวน 400 คน รวบรวม

ขอมลโดยใชแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยใช คารอยละ และน�าเสนอขอมลโดยใชตาราง กลมตวอยางสวนใหญ

เปนเพศหญงรอยละ รอยละ 72.24 เพศชาย รอยละ 27.76 รบรสทธการเขารบบรการสขภาพรอยละ 72 ไมรบร

รอยละ 28 การขอขนทะเบยนเปลยนสทธการรกษารอยละ 66.82 ไมรบรการขอขนทะเบยนเปลยนสทธรอยละ 33.18

รบรขอมลสทธประโยชนบตรประกนสขภาพรอยละ 54.81 รบรแตตองการขอมลใหชดเจนรอยละ 22.06 ไมรบร

รอยละ 23.13

ชองทางการรบรขอมลดานบรการสขภาพ สวนใหญจากคมอปฐมนเทศนกศกษาใหมรอยละ 40.62

รองลงมาจากคมอหอพกรอยละ 23.91 ความสะดวกในการขอขนทะเบยนเปลยนสทธหลกประกนสขภาพ ระดบ

ปานกลางรอยละ 52.80 และความตองการขอมลทางสขภาพมากทสดคอ สทธการรกษาของนกศกษาท มหาวทยาลย

ขอนแกนจดใหรอยละ32.05 รองลงมาคอการประชาสมพนธโครงการกจกรรมของศนย/โรงพยาบาลรอยละ 20.98

จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวาการรบรสทธบรการสขภาพของนกศกษายงไมครอบคลมทกกลมเปาหมาย ดงนน

เพอเปนการปรบปรงคณภาพบรการดานสขภาพควรพฒนาระบบการประชาสมพนธใหเขาถงกลมเปาหมายตอไป

Abstract

Background Khon Kean University was setting health care service for KKU students. They involved

to the perception on health care of The Student’s right Health Service.

Objective To studying perception on health care of KKU student who have been service in Health

care of KKU setting and that should be provided to the students among 400 students who required to being

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 137-144http : //irj.kku.ac.th

138 การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

informed health care. Correct data by use self administered questionnaires, analyzed using percentage and

presented by tables. The Study results showed that the most of subject were female72.47% and male 27.76%.

Perception of the right to health care services, 72 % , 28% .The application for registration of the right

to health care 66.82 %, did not 33.18 %. The patents health insurance, 54.81 %, need to clear 6.22% and did not

23.13 % Channels of information about the health service. Most of your new student orientation, 40.62%,

followed by 23.91% of boarding. The facility to apply for registration of the right to health coverage with

moderate Level of 52.80%, and the most of information needs of health care service of the students University

held 32.05%. The second is to promote the activities of the service center 20.98%.

Conclusion Of the data shows that the students’ perception of the health service to cover all target groups

in order to improve the quality of public health services should be promoted and improve the service developed

about students the services.

ค�ำส�ำคญ: บรการสขภาพ, การรบรสทธของนกศกษา, มหาวทยาลยขอนแกน

Keywords: Khon Kean university student, Perception , Health promotion

1. บทน�ำ

ระบบประกนสขภาพถวนหนา (Universal

Converge of Health Insurance) มวตถประสงคเพอให

ประชาชนเขาถงบรการดานสขภาพไดอยางเสมอภาค

เท า เทยมกนตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 มาตรา 52 การยดผปวย

เปนจดศนยกลาง (Patient and Family centre approach)

มงตอบสนองความตองการดานสขภาพและสงคมของ

ผ มารบบรการ รวมทงมเวลาใหบรการและรบฟง

ความคดเหนของผรบบรการ การประเมนผลตดตาม

การจดบรการเพอใหตอบสนองตอชมชน (โกมาตร

จงเสถยรทรพย, 2550) สทธประโยชนบตรประกนสขภาพ

(บตรทอง)การใชบรการตามโครงการหลกประกนสขภาพ

ถวนหนา ครอบคลมบรการแพทยและสาธารณสข

การตรวจยนยนกรณพบความผดปกต การตรวจคดกรอง

ตามขอบงชทางการแพทยเพอสรางเสรมและปองกนโรค

ประชาชนทมสทธดงกลาว ตองลงทะเบยนเลอกเปน

หนวยบรการประจ�า หรอหนวยบรการปฐมภมในเครอขาย

ยกเวนกรณทมเหตสมควร หรอมขอบงชทางการแพทย

ทเกนความสามารถของหนวยบรการประจ�ากสามารถ

สงตอไปในหนวยบรการทมศกยภาพสงกวา ในการ

ด�าเนนงานของหลกประกนสขภาพถวนหนา ประจ�าป

2553 มเรองรองเรยนทมประเดนเกยวของกบมาตรฐาน

การใหบรการสาธารณสข จ�านวน 642 เรอง(รอยละ

15.34) แผนการรกษา จ�านวน 515 เรอง ไดแกไมมนใจ

การตรวจ / แผนการรกษา ตรวจวนจฉยไมละเอยด /

ไมตรวจวนจฉย รกษาแลวอาการไมดขน ฯลฯรองลงมา

เปนเรองทเกยวของกบการใหยา จ�านวน 127 เรอง ไดแก

แพทย / เจาหนาทไมจายยา จายยานอยลง ปรบเปลยนยา

ฯลฯ (ส�านกประชาสมพนธและบรการประชาชน.

ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. 2553)

มหาวทยาลยขอนแกนมนโยบายการจดบรการ

ดานสวสดการการรกษาพยาบาลเพอใหนกศกษา

มคณภาพทดเมอจบการศกษากความพรอมในการท�างาน

(Ready to work) สทธประกนสขภาพและอบตเหต

ตามนโยบายสวสดการด านสขภาพของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกน ปละ 5,000 บาท (ไมรวมการตรวจ

พเศษ ตางๆ สวนการท�าฟนความจ�าเปนนน ตองจายครง

ราคาของบคคลทวไป) ส�าหรบนกศกษาทช�าระคาลง

ทะเบยนในปการศกษานนๆ มหาวทยาลยขอนแกน

จดสรรเงนคาบรการอดหนนกจกรรมสขภาพของนกศกษา

200 บาท/คน/ป คาประกนอบตเหต 110- 120 บาท/คน/ป

ซงสทธประโยชนดานสขภาพตามนโยบายสวสดการ

139KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ดานสขภาพม 2 ขอ คอ สทธจากการประกนสขภาพ

นกศกษาและสทธจาการประกนอบตเหตจะไดรบความ

ค มครองตามเงอนไข ในสญญาการประกนอบตเหต

ระหวางมหาวทยาลยขอนแกนกบบรษทผเอาประกนภย

สทธประกนสขภาพถวนหนาตนสงกดโรงพยาบาล

ศรนครนทร นกศกษาสามารถใชสทธตามขอก�าหนดของ

รฐโดยไมจ�ากดวงเงน ไมตองผานระบบการสงตวในกรณ

ทเขารบการรกษาทโรงพยาบาลศรนครนทร (สทธประโยชน

ดานสขภาพของนกศกษาทควรทราบและรกษาผล

ประโยชนของตน 2554) นกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

สามารถใชบรการในหนวยบรการปฐมภมนกศกษากอน

ซงเปนหนวยบรการเบองตนในการตรวจรกษา ฯลฯ

โดยนกศกษาตองแสดงบตรนกศกษาทกครงทขอรบบรการ

(ส�าหรบนกศกษาใหมทยงไมไดบตรนกศกษาตองแสดง

ใบเสรจรบเงนการลงทะเบยนเรยน) หากเกนขดความ

สามารถของหนวยบรการปฐมภมจะสงตอใหไปรบบรการ

ทโรงพยาบาลศรนครนทรต อไป ในป พ.ศ. 2555

หนวยบรการปฐมภม มแพทยตรวจรกษาตงแตวนจนทร

ถงวนศกรเวลา 12.00 น. - 16.00 น. และมคลนกให

ค�าปรกษาปญหาสขภาพจตทกวนจนทรบาย โดยนกศกษา

ตองลงทะเบยนนดลวงหนาหากมชองทางการตดตอ

สอสารสอสารหลากหลายชองทางจะเกดประโยชนตอ

การใหบรการผปวย สถานบรการสขภาพควรพฒนา

บคลากรสายดวนใหสามารถบรการผสอบถามในเชงลก

(สกญญำ ปฐมระว 2551) สอดคลองกบ นทรา กจธระ

วฒวงษ, วฒชย จรยา. 2551 พบวาการจดบรการปฐมภม

ทงในและนอกหนวยบรการเปนสงททาทาย การมขอมล

ทมระบบเปนสงทส�าคญตอการพฒนาบรการสขภาพให

ครอบคลมตอไป ซงในทางปฏบตยงพบวานกศกษาเคย

ใชสทธจายตรง จากบดามารดาเมออาย 20 ปบรบรณตอง

เลอกหนวยบรการเพอความครอบคลลมสทธประโยชน

ตามโครงการหลกประกนสขภาพ นอกเหนอจากสวสดการ

ทางมหาวทยาลยขอนแกนจดสรรให ยงมนกศกษาทไม

ทราบขอมลในการขอขนทะเบยนเปลยนสทธการรกษา

ของตน

2. วตถประสงค

เพอศกษาการรบรสทธดานบรการสขภาพของ

นกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ขอจ�ำกดในกำรศกษำ

การศกษาครงนศกษาเฉพาะการรบรสทธดาน

สขภาพนกศกษาระดบปรญญาตร มหาวทยาลยขอนแกน

ในปการศกษา 2555 ทเคยเขารบบรการจากหนวยบรการ

ปฐมภม และบรการผปวยนอกโรงพยาบาลศรนครนทร

นยำมศพทเฉพำะ

1. กำรรบร หมายถง การแสดงออกถงความ

เขาใจ การสงเกต การใสใจ ความรสกตระหนก จากสงท

เกดขนจากการไดรบร ขอมล ขาวสาร เกยวกบสทธ

ดานการรกษาพยาบาลตามทบญญตไวในคาประกาศสทธ

ผปวย

2. กำรบรกำรสขภำพ หมายถงการใหบรการ

สขภาพของสถานบรการทใหบรการครอบคลมกจกรรม

ดานสขภาพ ไดแก ดานการรกษาพยาบาล การปองกน

โรค การสงเสรมสขภาพ และการฟนฟสภาพ

3. สถำนบรกำรสขภำพ คอ สถานทใหบรการ

ดานสขภาพในมหาวทยาลยขอนแกน ประกอบดวย

หนวยบรการปฐมภมนกศกษา โรงพยาบาลศรนครนทร

4. กำรทรำบสทธกำรรกษำทถกตอง คอ

การทนกศกษาฯระบสทธของตวเองไดถกตอง นกศกษาฯ

ตองทราบวาตนเองมสทธการรกษา 2 สทธ ไดแก 1) สทธ

สวสดการนกศกษามหาวทยาลยขอนแกนตามการลง

ทะเบยนเรยน 2) สทธการรกษาอนๆ ไดแก สทธบตรทอง

โรงพยาบาลศรนครนทร สทธประกนสขภาพ (บตรทอง)

โรงพยาบาลอนๆ สทธประกนสงคม สทธเบกได

ขาราชการหรอรฐวสาหกจ (ตองมอายไมเกน 20 ป)

รปแบบกำรวจย

เปนการวจยเชงพรรณนา

ประชำกรและกลมตวอยำง

ประชากรในการศกษาครงน เปนนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกนระดบปรญญาตร ชนปท 1-4

140 การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

ทลงทะเบยนเรยน ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2554

ประชากรทงสน 34,578 คน กลมตวอยางเปนนกศกษา

ในคณะวชาตางๆ ในสายวทยาศาสตรสขภาพและคณะ

วชาอนๆในมหาวทยาลยขอนแกน ทเคยเขารบการบรการ

จากโรงพยาบาลศรนครนทร และหนวยบรการปฐมภม

จ�านวน 400 คน โดยแบงเปน 2 กลมวชาสายวทยาศาสตร

สขภาพ และสายสงคมศาสตร สมคณะทเปนตวแทน

สายวชาละ 2 คณะคอสายวทยาศาสตรสขภาพไดแก

คณะพยาบาลศาสตร และคณะเทคนคการแพทย ตวแทน

สายสงคมศาสตรคอ คณะนตศาสตร และเกษตรศาสตร

จากนนสมแบบเจาะจงนกศกษาทเคยไดรบบรการจาก

หนวยบรการปฐมภม (ศนยสขภาพนกศกษา) และ

หองฉกเฉนโรงพยาบาลศรนครนทร กลมตวอยางค�านวณ

จากสตรประชากรมจ�านวนแนนอน (Finite population)

Yamane (1973) อางใน กลยา วานชยบญชา (2543)

กลมตวอยางในการศกษาวจยจ�านวนทงสน 400 ตวอยาง

โดยเครองมอท ใช ในการวจย เป นแบบสอบถาม

(Questionnaire) โดยศกษาต�ารา เอกสาร บทความ

ทฤษฎ หลกการ และแบบสอบถามในงานวจย ทเกยวของ

เพอก�าหนดขอบเขตการวจย และสรางแบบสอบถาม

ใหครอบคลมตามความมงหมายการวจย คาความเชอมน

เทากบ 0.81 แบงเปน 2 สวน สวนท 1 เปนขอมล

สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม โดยเปนแบบเลอก

ตอบ สวนท 2 การรบรตอสทธดานบรการสขภาพ 7 ขอ

การวเคราะหขอมลและการน�าเสนอขอมล เกบรวบรวม

ขอมลโดยใชโปรแกรมส�าเรจรปในการประมวลผลขอมล

และวเคราะหขอมล น�าเสนอในรปสถตเชงพรรณนา

ไดแก รอยละ ตาราง

ขอพจำรณำทำงจรยธรรมกำรวจย

ผวจยปกปดขอมลสวนบคคลตางๆ ของผตอบ

อยางเครงครด น�าเสนอขอมลผลการวจยเปนแบบ

ภาพรวม ไมระบเปนรายบคคล มใบชแจงแกผ ตอบ

แบบสอบถาม และใหผ ตอบมสทธปฏเสธการตอบ

แบบสอบถามบางขอทตนไมยนดตอบและสงโครงการ

วจยเขารบการพจารณาจากคณะกรรมการจรยธรรมการ

วจยในมนษย มหาวทยาลยขอนแกน เลขทโครงการ

HE 551227

3. ผลกำรวจย

การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกนจ�านวน 400 ตวอยางพบวา

กล มตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 72.24

เพศชาย รอยละ 27.76 และจ�าแนกตามชนปการศกษา

แบงเปน นกศกษาชนปท 1 รอยละ 5.4 นกศกษาชนปท 2

รอยละ 40.96 นกศกษาชนปท 3 รอยละ 33.81 นกศกษา

ชนปท 4-6 รอยละ 23.72 ทพกอาศยภายในหอพก

มหาวทยาลยรอยละ 68.02 พกภายนอกมหาวทยาลย

รอยละ 31.98

ตำรำงท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามจ�าแนกตามเพศและชนปทพกอาศย

ขอมลทวไปของกลมตวอยำงชำย หญง

รวม รอยละจ�ำนวน รอยละ จ�ำนวน รอยละ

ชนปท1 6 5.40 0 0.00 6 1.51

ชนปท2 52 46.04 112 39.00 164 40.96

ชนปท3 28 25.36 107 37.09 135 33.81

ชนปท4-6 26 23.20 69 23.92 95 23.72

พกภายในหอพกมหาวทยาลย 72 64.64 200 69.33 272 68.02

พกภายนอกมหาวทยาลย 40 35.36 88 30.67 128 31.98

141KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

สวนท 2 การรบรสทธและชองทางบรการดาน

สขภาพของกลมตวอยาง

กลมตวอยางรบรสทธการเขารบบรการสขภาพ

รอยละ 72 ไมรบรสทธรอยละ 28 การขอขนทะเบยน

เปลยนสทธการรกษารอยละ 66.82 ไมรบรรอยละ 33.18

รบรขอมลสทธประโยชนบตรประกนสขภาพ รอยละ

54.81 ไมรบรรอยละ 23.13 รบรแตตองการขอมลให

ชดเจนรอยละ 22.06 ดงตารางท 2

ตำรำงท 2 การรบรสทธดานบรการสขภาพ

หวขอ รบร รอยละ ไมรบร รอยละ

สทธการเขารบบรการสขภาพ 288 72 112 28

การขอขนทะเบยนเปลยนสทธการรกษา 267 66.82 267 33.18

ขอมลสทธประโยชนบตรประกนสขภาพ

- รบรแตตองการขอมลใหชดเจน

219

88

54.81

22.06

92

-

23.13

-

ชองทางการรบร ขอมลดานบรการสขภาพ

กลมตวอยางสวนใหญ จากคมอปฐมนเทศนกศกษาใหม

รอยละ 40.62 จากคมอหอพกรอยละ 23.91 จากบอรด/

ขาวหอพกรอยละ 21.97 และชองทางอนรอยละ 13.51

(ตารางท 3)

ตำรำงท 3 ชองทางการรบรจากสอประชาสมพนธสทธดานบรการสขภาพ

ชองทำงกำรไดรบขอมล จ�ำนวน รอยละ

คมอหอพก 113 23.91

คมอปฐมนเทศนกศกษาใหม 193 40.62

บอรด/ขาวหอพก 104 21.97

อนๆ 64 13.51

สวนท 3 ความคดเหนและความตองการบรการ

ดานสขภาพ ความสะดวกในการขอขนทะเบยนเปลยน

สทธหลกประกนสขภาพ ระดบมากรอยละ 28.77

ระดบปานกลางรอยละ 52.80 ระดบนอยรอยละ 18.43

ความตองการขอมลทางสขภาพเพมเตมสามารถตอบได

มากกวา 1 ขอดงน สทธประโยชนของหลกประกนสขภาพ

174 คดเปนรอยละ 19.81 สทธการรกษาของนกศกษา

ทมหาวทยาลยขอนแกนจดให รอยละ 32.05 การเรยกรอง

สทธ/คาเสยหายรอยละ 16.29 การประชาสมพนธโครงการ

กจกรรมของศนย/โรงพยาบาลรอยละ 20.98 และขอมล

สขภาพ/อนๆ รอยละ10.86

ขอเสนอแนะของกลมตวอยาง ดานการสอสาร

การประชาสมพนธของบรการสขภาพ

1. สทธการรกษาของนกศกษา การขน

ทะเบยนสทธการรกษา

2. ใชสอใหหลากหลายในการประชาสมพนธ

โครงการตางๆ เชน สอออนไลน ปายประกาศตงแต

ถนนสายหลกเพมปายสอประชาสมพนธเปนภาษา

ตางประเทศดวยนกศกษาตางชาตจะไดตดตอสะดวก

3. ใหมระบบจองควทงทางเวปไซดของ

หนวยบรการปฐมภม และโรงพยาบาลทางโทรศพท

เหมอนมหาวทยาลยอน

142 การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

4. อภปรำยผล

การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกนจ�านวน 400 ตวอยางสวนใหญเปน

เพศหญงรอยละ 72.24 พกในหอพกของมหาวทยาลย

ร อยละ 68.02 รบร สทธการเขารบบรการสขภาพ

รอยละ 72 ไมรบรสทธรอยละ 28 การขอขนทะเบยน

เปลยนสทธการรกษารอยละ 66.82 ไมรบรสทธรอยละ

33.18 รบร ขอมลสทธประโยชนบตรประกนสขภาพ

รอยละ 54.81 ไมรบรรอยละ23.13 รบรแตตองการขอมล

ใหชดเจนรอยละ 22.06 ชองทางการรบร ขอมลดาน

บรการสขภาพ จากคมอปฐมนเทศนกศกษาใหมรอยละ

40.62 คมอหอพกรอยละ 23.91 บอรด/ขาวหอพกรอยละ

21.97 และชองทางอนรอยละ 13.51สวนความคดเหน

และความตองการบรการดานสขภาพ ความสะดวก

ในการขอขนทะเบยนเปลยนสทธหลกประกนสขภาพ

ระดบปานกลางรอยละ 52.80 รองลงมาคอ ระดบมาก

รอยละ 28.77 ระดบ ความตองการขอมลทางสขภาพ

เพมเตมคอ สทธการรกษาของนกศกษาทมหาวทยาลย

ขอนแกนจดให รอยละ 32.05 การประชาสมพนธ

โครงการกจกรรมของศนย/โรงพยาบาลรอยละ 20.98

สทธประโยชนของหลกประกนสขภาพรอยละ 19.81

การเรยกรองสทธ/คาเสยหายรอยละ 16.29 และขอมล

สขภาพ/อนๆ รอยละ 10.86 ขอเสนอแนะของกลม

ตวอยาง ดานการสอสารการประชาสมพนธของบรการ

สขภาพคอ 1.สทธการรกษาของนกศกษา การขนทะเบยน

สทธการรกษา 2. ใชสอใหหลากหลายในการประชาสมพนธ

โครงการตางๆ เชน สอออนไลน ปายประกาศตงแตถนน

สายหลกเพมปายสอประชาสมพนธเปนภาษาตางประเทศ

ดวยนกศกษาตางชาตจะไดตดตอสะดวก 3. ใหมระบบ

จองควทงทางเวปไซดของหนวยบรการปฐมภม และ

โรงพยาบาลทางโทรศพทเหมอนมหาวทยาลยอน จะเหน

ไดวาการสอสารประชาสมพนธสทธการรกษาของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกน จากงานวจยของขวญชนก

เชยรวทยาคณ และคณะ 2555 พบวา สอออนไลน เปน

สงทนกศกษาฯตองการไดรบการประชาสมพนธมากทสด

โดยเฉพาะFace book รองลงมาคอขอมลแผนพบและ

การประชาสมพนธตามกจกรรมของมหาวทยาลย และ

โครงการของโรงพยาบาล /ศนยฯตามล�าดบ การรบรสทธ

หนาท การประชาสมพนธตามสทธหลกประกนสขภาพ

ผรบบรการมกเขาใจกวางๆ แตเมอลงรายละเอยดยงไม

แนใจวาสามารถท�าไดหรอไมสอดคลองกบการศกษาของ

วลรตน ใจสงเนน ทศกษาการรบรและการใชบรการ

หลกประกนสขภาพถวนหนา : กรณศกษาอ�าเภอพระ

สมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ 2551 แสดงถง

การประชาสมพนธโครงการหลกประกนสขภาพยง

ไมเพยงพอ จงสงผลใหประชาชนมการรบร เฉพาะ

ประเดนกว างๆอาจกอให เกดความเข าใจผดหรอ

ความคลาดเคลอน ซงอาน�าไปสปญหาฟองรอง และรอง

เรยนไดนอกจากนปจจยดานเพศ และเขตทพกอาศย

มความสมพนธกบการรบร สทธหลกประกนสขภาพ

ถวนหนา

5. สรปผลกำรศกษำ

การรบร สทธด านสขภาพของนกศกษา

มหาวทยาลยขอนแกนในการขอขนทะเบยนเปลยนสทธ

การรกษาพยาบาล ซงเปนสทธตามกฎหมายรฐธรรมนญ

ซงนกศกษาจะได รบการบรการด านสขภาพสทธ

หลกประกนสขภาพและชองทางการประชาสมพนธ

ข อมลเพอใหผ รบบรการ นกศกษาไดรบขอมลให

ครอบคลมครบถวนและการก�าหนดนโยบายในการให

บรการขนอยกบศกยภาพของหนวยบรการสขภาพนนๆ

สวนความรความเขาใจของผรบบรการไมครอบคลม

ชดสทธประโยชน ตลอดจนชองทางการตดตอสอสาร

เมอเกดปญหาจากการใหบรการ ท�าใหไมไดรบบรการ

สาธารณสขตามทภาครฐจด การจดการใหความ

ชวยเหลอทงๆ ทสทธหลกประกนสขภาพครอบคลม

การรกษาพยาบาล เพอปองกนการเกดปญหาการรองเรยน

ตามมา (ส�านกงานหลกประกนสขภาพ 2547)

143KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

6. ขอเสนอแนะ

1. เชงนโยบำย

1) ควรมการประชาสมพนธและใหความ

รแกนกศกษาฯ ในดานตางๆ ดงน

ขอมลดานสทธการรกษาพยาบาล สวสดการ

ดานสขภาพทมหาวทยาลยขอนแกนจดใหแกนกศกษา

การขนทะเบยนสทธประกนสขภาพถวนหนา (บตรทอง)

มาทรพ.ศรนครนทร เมอเขาศกษาในมหาวทยาลย

ขอนแกน หรอ หลงจากสทธจายตรงขาราชการหรอ

รฐวสาหกจของผปกครองสนสดลง เมออายครบ 20 ป

2) การประชาสมพนธนนควรเปนชองทาง

ทเขาถงกลมนกศกษาฯไดงาย และหลากหลายชองทาง

2. เชงวจย

1) ศกษาปญหาและความการค มครอง

สทธด านการรกษาพยาบาลของนกศกษาทขอขน

ทะเบยนสทธบตรประกนสขภาพ

2) ศกษาถงปญหาและความตองการของ

นกศกษาฯในการใชบรการดานสขภาพนกศกษาเมอใช

บตรประกนสขภาพ นอกเขตรบบรการ

7. กตตกรรมประกำศ

งานวจยฉบบน ได รบการจดสรรทนวจย

โครงการวจยสถาบน มหาวทยาลยขอนแกนประจ�า

ปงบประมาณ 2555

8. เอกสำรอำงอง

(1) กองกจการนกศกษา มหาวทยาลยขอนแกน. 2555.

คมอนกศกษำป 2555. ขอนแกน: มหาวทยาลย

ขอนแกน.

(2) กลยา วานชยบญชา. 2543. กำรใช SPSS for

Windows. ในกำรวเครำะหขอมล เวอรชน 7-10.

พมพครงท 3: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(3) โกมาตร จงเสถยรทรพย, ประชาธป กะทา. 2551.

สขภำพปฐมภม บรกำรปฐมภม. ส�านกงานวจย

และสขภาพ (สวสส.) กระทรวงสาธารณสข.

พมพครงท 2 กรงเทพฯ: บรษท มด กราฟฟก จ�ากด.

(4) ขวญชนก เชยรวทยาคณ ภทราพร จนทรเพญ,

พพฒน เหลองพทกษกล, วรญญ ลมมณวจตร,

วราศณ รตนเลศ, รตนระพ ทรพยสนชย, ศภราช

เลาหพทกษวร, เนสน ไชยเอย, เสาวนนท บาเรอราช,

ศรนทพย บญจรสภญโญ, ปรวฒน ภเงน. 2555.

สดสวนของนกศกษำปรญญำตรมหำวทยำลย

ขอนแกนทเลอกใชสถำนบรกำรสขภำพไดอยำง

เหมำะสม.รายงานการวจย.ขอนแกน : นกศกษา

แ พ ท ย ช น ป ท 5 ก อ ง เ ว ช ศ า ส ต ร ช ม ช น

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

(5) นทรา กจธระวฒวงษ, วฒชย จรยา. 2551. ประเมน

ประสบกำรณกำรใชบรกำรระดบปฐมภมของ

ผ รบบรกำรดวยวธกำรสนทนำกล มในศนย

สขภำพชมชนแหงหนง จงหวดพษณโลก.วารสาร

สาธารสข มหาวทยาลยบรพา ปท 3 ฉบบท 1

มกราคม-มถนายน: 29-39.

(6) มหาวทยาลยเชยงใหม. ระบบการลงทะเบยนสทธ

คารกษาพยาบาลส�าหรบนกศกษาใหม ป 2554

(ออนไลน) http://hic.med.cmu.ac.th/mis04/hic/

html/pj_sks/stu_cmu_kk_login.php. วนท

สบคน15/11/2555

(7) วลรตน ใจสงเนน. 2551. ทศกษำกำรรบรและกำรใช

บรกำรหลกประกนสขภำพถวนหนำ : กรณศกษำ

อ�าเภอพระสมทรเจดย จงหวดสมทรปราการ.;

วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวทยาการสงคม

และการจดการระบบสขภาพ มหาวทยาลยศลปากร.

(8) ศนยสขภาพนกศกษา มหาวทยาลยขอนแกน.

2554. สทธประโยชนดำนสขภำพของนกศกษำ

มหำวทยำลยขอนแกนทควรทรำบและรกษำ

ผลประโยชนของตน.

(9) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. 2547.

สถำนกำรณกำรรองเรยนและคมครองสทธของ

ประชำชนในระบบหลกประกนสขภำพป 2547.

นนทบร: ส�านกบรการประชาชน.

144 การรบรสทธดานบรการสขภาพ ของนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน

(10) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. ส�านก

ประชาสมพนธและบรการประชาชน. รำยงำน

กำรสรำงหลกประกนสขภำพถวนหนำประจ�ำป

2553. (ออนไลน) เขาถงไดจาก http://www.nhso.

go.th/FrontEnd/page-about_result.aspx.วนท

สบคน 12/10/2555

(11) สกญญา ปฐมระว. 2551. กำรใหบรกำรชด

สทธประโยชน หลกประกนสขภำพถวนหนำ

ในโรงพยำบำลขนำดใหญ สงกดกระทรวง

สาธารณสข และโรงเรยนแพทย. สงขลำนครนทร

เวชสำร ปท 26 ฉบบท 6 พ.ย.-ธ.ค. 2551:561-572.

(12) สพตรา วจตรโสภา. 2546. ศกษำควำมพงพอใจ

และควำมตองกำรรกษำพยำบำลของนกศกษำ

มหำวทยำลยสงขลำนครนทร วทยำเขตหำดใหญ.

มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

145KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)Management system internal bangkok metro company limited

อตรจ ทวทนAtiruj Thaweethun

บณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม*Correspondent author: osk107@msn.com

บทคดยอ

การวจยครงนม วตถประสงค เพอศกษาระบบการบรหารจดการภายในสถานรถไฟฟาของ บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) คอ ดานกระบวนบรหารและการจดการ การบรหารงานบคคล การสงการและการมอบ

หมายงาน การบรหารเวลา และการบรการ และความพงพอใจของผใชบรการรถไฟฟา โดยใชกลมตวอยาง ดงน

ผจดการหมวดงานสถาน 1 คน รองผจดการหมวดงานสถาน 4 คน เจาหนาทควบคมสถาน 110 คน รองเจาหนาท

ควบคมสถาน 70 คน ผลการวจย 1. ดานการบรหารและการจดการ โดยรวมในระดบมาก ประกอบดวย มการก�าหนด

คณลกษณะเฉพาะหนาทความรบผดชอบแตละคนเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจน 2. ดานการบรหารงานบคคล

ในระดบปานกลาง แตมบางรายการทการด�าเนนการในระดบมากคอ องคกรมการจดฝกอบรมทกษะตางๆ 3. ดาน

การสงการและการมอบหมายงาน โดยรวม มการด�าเนนการในระดบมาก ประกอบดวย หนาทความรบผดชอบ

ของงานทส�าคญมการอนมตโดยผบรหารมการจดท�าเปนลายลกษณอกษร 4. ดานการบรหารเวลา โดยรวมในระดบ

มากประกอบดวย มการจดล�าดบสงใดควรท�ากอน-หลง 5. ดานการบรการ โดยรวม มการด�าเนนการในระดบมาก

คอ การอบรมเรองความรความเขาใจในการบรการ มเครองมออปกรณครบถวนทใชในกระบวนการบรหาร

Abstract

The purpose of this research was to study management system in MRT station of Bangkok Metro

Public Company Management process, Personnel Administration, Assignment, Time Management and Service,

and user satisfaction of MRT of Bangkok Metro Public Company Limited. Methodology the data were collected

interview 1 Station Manager, 4 Deputy Station Managers, 110 Station controller, 70 station Deputy Station

Controller. The research results revealed that: 1. Opinion of personnel about the policy of management process

system including Management aspect showed that it operated in a high level clearly defining job responsibilities

of each person in writing 2. Personnel administration aspect showed that it overall operated in a moderate level

but some items operated in high level 3. Communicating command information to the personnel to operate

consistently and assignment was clear. For the moderate operation, assignment was fast, flexible and in good time.

4. Time management aspect showed that it overall operated in a high level: planning before every action

KKU isr.j. 2013; 1 (2) : 145-156http : //irj.kku.ac.th

146 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

5. Service aspect showed that it overall operated in a high level training on understanding in service various forms

of management system in order to operate efficiently.

ค�ำส�ำคญ: การบรหารจดการภายใน

Keyword: management system internal

1.บทน�ำ

รถไฟฟาใตดนกรงเทพ เปนระบบรถไฟฟา

ขนสงมวลชนในกรงเทพมหานครและเปนระบบรถไฟฟา

ใตดนแหงแรกของประเทศไทย ซงด�าเนนการและบรหาร

จดการโดยบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

ภายหลงจากทไดรบสมปทานจากการรถไฟฟาขนสง

มวลชนแหงประเทศไทย (รฟม.) ในป พ.ศ. 2542 รถไฟฟา

ใตดนกรงเทพ เปดใหบรการอยางเปนทางการครงแรก

ในวนท 3 กรกฎาคม 2547 โดยมสถานใหบรการส�าหรบ

ผโดยสารทงหมด 18 สถานภายใตระยะเสนทางเดนรถ

รวม 20 กโลเมตร โดยเรมตนจากสถานหวล�าโพงทเปน

สถานตนทาง และสนสดทสถานปลายทางบางซอ

ซงเสนทางเดนรถนพระบาทสมเดจพระเจาอย หว

ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯพระราชทานชออยางเปน

ทางการวา “โครงการรถไฟฟามหานครสายเฉลมรชมงคล“

โครงการรถไฟฟามหานครสายเฉลมรชมงคล

ถอเปนระบบขนสงมวลชนขนาดใหญ (Heavy Rail

System) ทสามารถขนสงผโดยสารไดไมนอยกวา 40,000

คนตอชวโมงและตอหนงเสนทาง ซงนบไดวาเปนระบบ

ขนสงมวลชนสาธารณะประเภทหนงทสามารถอ�านวย

ความสะดวกใหแกประชาชนและผโดยสารเพอใหเดน

ทางไดอยางปลอดภย สะดวก รวดเรว และตรงเวลา

รวมทงชวยพฒนาคณภาพชวตและลดความสญเสย

ทางเศรษฐกจทอาจเกดจากสภาพปญหาการจราจรใน

กรงเทพมหานครในชวโมงเรงดวน ตลอดจนปญหา

มลพษทางอากาศทมผลกระทบตอสขภาพของประชาชน

และสงแวดลอม ส�าหรบประโยชนดานอนๆ ของรถไฟฟา

ใตดนกรงเทพประกอบดวย

1) ไมท�าใหเกดมลภาวะ เนองจากใชพลงงาน

ไฟฟาในการขบเคลอนตวรถ

2) ลดปญหาอบตเหตบนทองถนน

3) ชวยการพฒนาเมองออกไปสสวนตางๆ

ของเมอง ตามแนวเสนทางและสถานรถไฟฟา

ปจจบนระบบขนสงรถไฟฟาใตดนกรงเทพ

หรอรถไฟฟาใตดนมหานครสายเฉลมรชมงคล มขบวน

รถไฟฟาวงใหบรการสงสด 18 ขบวนตอวน และมขบวน

ส�ารองในกรณฉกเฉน 1 ขบวน โดยทงหมดจะท�าการวง

ทงหมด 450 เทยวตอวน และมผ โดยสารใชบรการ

จ�านวน 251,000 คนตอวน ซงใหบรการตงแตวนจนทร

ถงวนอาทตย ตงแตเวลา 06.00 น.-24.00 น. ส�าหรบ

สถานรถไฟฟาใตดนทงหมดม 18 สถาน ประกอบดวย

สถานหวล�าโพง สถานสามยาน สถานสลม สถานลมพน

สถานคลองเตย สถานศนยประชมแหงชาตสรกต

สถานสขมวท สถาน เพชรบร สถานพระรามเก า

สถานศนยวฒนธรรมแหงประเทศไทย สถานหวยขวาง

สถานสทธสาร สถานรชดาภเษก สถานลาดพราว

สถานพหลโยธน สถานจตจกร สถานก�าแพงเพชร

สถานบางซอ

ส�าหรบการศกษาในครงนผวจยมความสนใจ

ทจะท�าการศกษาระบบการบรหารจดการภายใน

ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน) โดยจะ

ท�าการศกษาสถานของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด

(มหาชน) ทงหมด วามรปแบบของวธการบรหารและ

จดการอยางไรเพอน�าผลการศกษาทไดน�าไปใชเปน

แนวทางเพอพฒนา แกไข ปรบปรง และใชเปนประโยชน

ตอการศกษาตอไปในอนาคต เนองจากบรษทรถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด(มหาชน) ก�าลงจะมการเพมเตมสวนตอ

ขยายของระบบรถไฟฟาเพอรองรบตอความเจรญเตบโต

ของสงคม เศรษฐกจ และสภาพความเปนอยของประชาชน

147KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

2.วตถประสงค

1. เพอศกษาระบบการบรหารจดการภายใน

สถานรถไฟฟาใตดนของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด

(มหาชน)

2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนเกยวกบ

นโยบายของระบบขนตอนการบรหารงานภายในสถาน

รถไฟฟาใตดนของบคลากรทม เพศ อาย ระดบการศกษา

และประสบการณการท�างานในต�าแหนงงานทตางกน

3.วธกำรด�ำเนนงำน

การวจยเรองการศกษาระบบการบรหารจดการ

ภายในของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

ในครงนเปนการศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative

Research) โดยการสมภาษณเจาะลกเปนรายบคคล

(In-depth Interview) และเชงปรมาณ (Quantitative

Research) โดยใชวธการเกบขอมลจากบคลากรจากบรษท

รถไฟฟาใตดนกรงเทพ จ�ากด (มหาชน) เพอศกษาถง

ระบบการบรหารจดการภายใน ไดแก ดานกระบวน

บรหารและการจดการ การบรหารงานบคคล การสง

การและการมอบหมายงาน การบรหารเวลา การบรการ

โดยผวจยขนตอนและวธการด�าเนนการ ดงน

กล มตวอย างท ใช ในการท�าวจยในครงน

มรายละเอยดดงตอน

1) ผจดการหมวดงานสถานเพศชาย 1 คน

2) รองผจดการหมวดงานสถาน 4 คน เพศชาย

3 คน เพศหญง 1 คน

3) เจาหนาทควบคมสถาน จ�านวน 110 คน

เพศชาย 81 คน เพศหญง 29 คน

4) รองเจาหนาทควบคมสถาน 70 คน เพศชาย

37 คน เพศหญง 33 คน

5) ผใชบรการระบบรถไฟฟา สายเฉลมรชมงคล

จ�านวน 20 ทาน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอการ

วจยเปนแบบสอบถามและแบบสมภาษณเพอสอบถาม

ระบบการบรหารงานจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) และความพงพอใจของผใช

ระบบรถไฟฟาสายเฉลมรชมงคล

การส�ารวจดวยแบบสอบถาม ผ วจยท�าการ

ศกษาแนวความคด ทฤษฎ สงตพมพและผลงานวจยตางๆ

ทเกยวของกบการศกษาของระบบการบรหารจดการ

ภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน) แลว

น�ามามาเรยบเรยงสรปเปนกรอบแนวความคดในการวจย

แลวน�าของตวแปรแตละตวมาสรางขอค�าถามของ

แบบสอบถามซงแบบสอบถามประกอบดวย 2 สวน คอ

ตอนท 1 ค�าถามทเกยวของกบปจจยสวนบคคล

ประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษาและประสบการณ

การท�างานในต�าแหนงงาน

ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการบรหาร

ประกอบดวยขนตอนและนโยบายการบรหารจดการ

ภายในสถานรถไฟฟาสายเฉลมรชมงคล

ค�าถามจะใชมาตรฐาน Likert Rating Scales

(วชต ออน, 2548, หนา 114) สรางค�าถามโดยลกษณะ

ค�าถามประกอบดวยขอความ ซงผตอบจะประเมนจาก

ความร สกของตนเองตามมาตรฐาน 5 ระดบ ไดแก

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

ระดบความคดเหน คะแนน

นอยทสด 1

นอย 2

ปานกลาง 3

มาก 4

มากทสด 5

เกณฑในการประเมนคาคะแนนทใชไดจาก

ค�าตอบ สดสวนการประเมนคาจากวธการในการก�าหนด

เกณฑการแปลความหมายของระดบความคดเหน เกณฑ

ทใชในการแปลความหมายคาเฉลย (วชต ออน, 2548,

หนา 181) แบงออกเปนคาเฉลย 5 ระดบดงน

คาเฉลย 1.00-1.80 หมายถงระดบความคดเหน

นอยทสด

คาเฉลย 1.81-2.60 หมายถงระดบความคดเหน

นอย

คาเฉลย 2.61-3.40 หมายถงระดบความคดเหน

ปานกลาง

คาเฉลย 3.41-4.20 หมายถงระดบความคดเหน

มาก

คาเฉลย 4.21-5.00 หมายถงระดบความคดเหน

มากทสด

148 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

ผวจยไดด�าเนนการวเคราะหขอมลโดยใชสถต

ทใชในการวเคราะห หาคาความถ และรอยละ (Percentage)

ของสถานภาพผตอบแบบสอบถาม คาสถตพนฐานรอยละ

ใชศกษาจ�านวนความถ (Frequency) และรอยละของ

สถานภาพผตอบแบบสอบถาม สตรในการค�านวณดงน

(ศรชย พงษวชย, 2551) หาคาเฉลย (Mean, x ) และ

คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation, SD)

คาเฉลย (Mean, x ) ใชวเคราะหโดยใชสตรในการค�านวณ

ดงน (ศรชย พงษวชย, 2551) การวเคราะหความแปรปรวน

แบบทางเดยว (One-Way Analysis of Variance: ANOVA)

ใชทดสอบความแตกตางของคาเฉลยทมากกวา 2 กลม

ตวอยาง โดยวธการวเคราะหความแปรปรวนแบบ

ทางเดยว (One-Way Analysis of Variance: ANOVA)

และการทดสอบความแตกตางรายค ดวยวธแอลเอสด

(LSD) ใชวเคราะหโดยใชสตรในการค�านวณดงน (ศรชย

พงษวชย, 2551) การวเคราะหขอมลทดสอบคา t-test

ใชทดสอบความแตกตางของคาเฉลย 2 กลมตวอยางท

เปนอสระตอกนใชวเคราะหโดยสตรในการค�านวณดงน

(ศรชย พงษวชย, 2551) และวเคราะหความคดเหน และ

ขอเสนอแนะและปญหา ของผตอบแบบสอบถามในเรอง

การบรหารงานและการบรหารบคลากร ของ บรษท

รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน) โดยการวเคราะหเนอหา

และเขยนบรรยายประกอบความเรยง

2) การสมภาษณแบบเจาะลก การสรางเครองมอ

ในการวจยเชงคณภาพโดยการสมภาษณเชงลก ผวจย

ใชแนวค�าถามแบบมโครงสรางปลายเปด (Open-Ended)

เพอสมภาษณผบรหารของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด

(มหาชน) จ�านวน 5 คน ในต�าแหนงดงตอไปน

1. ผจดการหมวดงานสถาน 1 คน

2. รองผจดการหมวดงานสถาน 4 คน

โดยก�าหนดประเดนในการสมภาษณในเรอง ดงตอไปน

1) แนวความคดการบรหารและการจดการ

2) แนวความคดการบรหารงานบคคล

3) แนวความคดการสงการและมอบหมายงาน

4) แนวความคดการบรหารเวลา

5) แนวความคดการบรการ

วธการเกบขอมลเชงคณภาพแบบสมภาษณ

เชงลก โดยวธการเกบขอมลดงกลาวไดด�าเนนการ

ดงตอไปน

1. ผวจยไดท�าการตดตอขอนดสมภาษณกบ

ผใหสมภาษณโดยตดตอโดยตรงกบผใหสมภาษณทาง

จดหมายอเลกทรอนกส

2. ผวจยจงตดตามการขอนดหมายไปสมภาษณ

ดวยตนเองโดยท�าการบนทกขอมลลงสมดและบนทก

ขอมลระบบดจตอล โดยใชเวลาในการเกบขอมลดวย

สมภาษณเชงลกผทใหสมภาษณประมาณ 1 ชวโมง

3. จากนนผวจยน�าเครองบนทกมาตรวจสอบ

และถอดเทปเพอน�าเสนอในบทตอไป

การสมภาษณแบบเจาะลก ผ วจยวเคราะห

ขอมลแบบพรรณนา (Analysis Description) โดยค�าถาม

เปนแบบปลายเปดใชวธการสงเคราะหเนอหา เพอ

วเคราะหและสงเคราะหขอมลผรโดยใชกรอบแนวความ

คดทเกยวของในการจดหมวดหม

เครองมอท ใช ในการวจยเชงคณภาพโดย

สมภาษณเชงลก เพอใหไดขอมลทถกตอง เพยงพอ และ

มความนาเชอถอคณะผวจยใชการตรวจสอบขอมลแบบ

สามเสา (Triangulation)โดยการตรวจสอบสามเสาดาน

ขอมล (Data Triangulation) และการตรวจสอบสามเสา

ดวยการรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation)

4.ผลกำรวจย

ประชากร จ�านวน 180 คน เปนเพศชายรอยละ

67.20 เพศหญงรอยละ 32.80 มอายระหวาง 31-40 ป

รอยละ 76.10 อาย 40 ปขนไป รอยละ 22.80 และมอาย

20 -30 ปรอยละ 1.10 ระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ

89.40 สงกวาปรญญาตร รอยละ 6.70 ประสบการณการ

ท�างานในต�าแหนงงาน มประสบการณ ตงแต 7 ปขนไป

รอยละ 92.80 มประสบการณการท�างานในต�าแหนงงาน

4-6 ป รอยละ 4.40 และมประสบการณการท�างานใน

ต�าแหนงงาน 1-3 ป รอยละ 2.80

ตามวตถประสงคของการวจยเพอศกษาระบบ

การบรหารจดการภายในสถานรถไฟฟาใตดนของบรษท

รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน) โดยความคดเหนของ

บคลากรเกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหาร

จดการและการบรหารจดการ โดยรวม มความคดเหนวา

มการด�าเนนการในระดบมาก สวนความคดเหนรายดาน

มรายละเอยด ดงน

149KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ดานกระบวนบรหารและการจดการ

ความคดเหนของบคคลเกยวกบขนตอน

การบรหารและการจดการมการด�าเนนการในระดบมาก

ประกอบดวยมการก�าหนดคณลกษณะเฉพาะหนาทความ

รบผดชอบของบคลากรแตละคนเปนลายลกษณอกษร

อยางชดเจน มการประกาศใหบคลากรทกคนทราบ

ภารกจขององคกร มการก�าหนดวธการระเบยบ

การปฏบตงานและขอบงคบเพอใหบคลากรเขาใจในงาน

ทปฏบต มการตดตามผลเกยวกบประสทธผลของ

กระบวนการปฏบตงาน มการสอสารใหบคลากรท

รบผดชอบการปฏบตตามแผนทราบ และแผนทจดท�าม

การก�าหนดวตถประสงคเปาหมาย วธการด�าเนนงาน

อตราก�าลงและระยะเวลาด�าเนนงานอยางชดเจน

ความคดเหนจากการสมภาษณบคลากร

สรปได ดงน บรษทมการก�าหนดภารกจขององคกรไว

อยางชดเจน มการสอสารภารกจของบรษทใหพนกงาน

ทกคนทราบผานชองทางการสอสารตางๆ เชน จากการ

ฝกอบรม จดท�าปายขอความภารกจขององคกรตดไวยง

พนทส�าคญ จดท�าเปนแผนงานการบรหาร มการสอสาร

แผนงานผานการประชม สอสารผานเอกสารแผนงาน

และเปาหมายการด�าเนนการทจดท�าขน การปฏบตงาน

ในธรกจขนสงสอสารมวลชน ใหความส�าคญกบความ

ปลอดภยเปนอนดบแรก ก�าหนดกฎ ระเบยบ ขอบงคบ

เพอใหพนกงานปฏบตตาม และก�าหนดคมอปฏบตงาน

รวมทงขนตอนปฏบตงาน ใหพนกงานใชเปนแนวทาง

ในการปฏบตงาน ก�าหนดคณสมบต และหนาทความ

รบผดชอบของบคลากรแตละต�าแหนงไวเปนลายลกษณ

อกษรอยางชดเจน การฝกอบรมตามหลกสตรทก�าหนด

และต องสอบผานตามเกณฑทก�าหนดตดตามถง

ประสทธผลของกระบวนการปฏบตงานอยางตอเนอง

ตลอดเวลาจากการปฏบตงานจรง และท�าการปรบปรง

กระบวนการหรอขนตอนปฏบตงานใหเหมาะสมยงขน

นอกจากนกระบวนการหรอขนตอนปฏบตงานตางๆ ท

ก�าหนดขนอาจเหมาะสมกบสภาพการท�างาน ณ ชวงเวลา

นน สภาพการท�างานทเปลยนไป เชน การเสอมสภาพ

ของอปกรณตามอายการใชงาน สงผลใหมความจ�าเปน

ตองทบทวนกระบวนการหรอขนตอนปฏบตงานให

เหมาะสม ซงบรษทไดน�าเอาปจจยนมาพจารณาทบทวน

กระบวนการหรอขนตอนปฏบตงาน

ดานการบรหารงานบคคล

ความคดเหนของบคลากรเกยวกบระบบ

ขนตอนดานการบรหารงานบคคล โดยรวม มการด�าเนน

การในระดบปานกลาง แตมบางรายการทการด�าเนนการ

ในระดบมาก ประกอบดวย องคกรมการจดฝกอบรม

ทกษะตางๆ เพอชวยใหสามารถปฏบตงานตามความ

รบผดชอบไดดยงขน มการยกยองหรอใหรางวลแก

บคลากรทมผลการปฏบตงานสงกวามาตรฐานทก�าหนด

และมวธการปฏบตเพอปรบปรงการปฏบตงานทต�ากวา

มาตรฐานทก�าหนด สวนทมการด�าเนนการในระดบปานกลาง

ประกอบดวย การใหโอกาสเสนอแนวคดทแปลกใหม

สรางสรรคเพอน�าไปส การเปลยนแปลงขององคกร

กจกรรมเพอพฒนาบคลากรมความสอดคลองกบลกษณะ

งาน ใหสวสดการไดเหมาะสม เพยงพอ และสอดคลองกบ

ความตองการ การเลอนขนเงนเดอนมการพจารณาอนมต

และจดท�าเปนลายลกษณอกษรมความโปรงใสและเปน

ธรรม และมการจดท�าแนวทางปฏบตเรองคาตอบแทน

ทไดรบมความเหมาะสม เชน เงนเดอน คาครองชพ

ความคดเหนจากการสมภาษณบคลากร

สรปได ดงน ผลตอบแทนของพนกงานทงเงนเดอน

คาครองชพ โบนส และสวสดการตางๆ บรษทได

พจารณาใหอยในเกณฑทสามารถแขงขนกบบรษทอนใน

อตสาหกรรมเดยวกนได พจารณาจากผลการมาปฏบต

งานของพนกงาน (Attendant) ผลการปฏบตงานของตว

พนกงานเอง ผลการปฏบตงานตามดชนชวด (KPI)

รวมทงความคดเหนของหวหนางาน การพจารณา

ผลตอบแทนประจ�าป ในสวนของหวหนางานนน

จะด�าเนนการโดยหวหนางานในทกระดบชนทเกยวของ

การยกยองชมเชยพนกงานทมผลการปฏบตงานด โดย

ชมเชยพนกงานเปนลายลกษณอกษรหรอชมเชยดวยวาจา

จากหวหนางาน พฒนาปรบปรงพนกงานทมผลการ

ด�าเนนงานต�ากวามาตรฐานทก�าหนดในรปแบบของ

การเสรมการฝกอบรม และอบรมทบทวนเฉพาะดาน

ฝกอบรมทกษะการปฏบตงานในดานตางๆ ทงในดานการ

บรการ การจดการรายได และการควบคม และใชอปกรณ

ระบบใหกบพนกงาน

ดานการสงการและการมอบหมายงาน

ความคดเหนของบคลากรเกยวกบระบบ

ขนตอนดานการสงการและการมอบหมายงาน โดยรวม

150 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

มการด�าเนนการในระดบมาก ประกอบดวย หนาทความ

รบผดชอบของงานทส�าคญมการอนมตโดยผ บรหาร

การเปลยนแปลงทส�าคญเกยวกบการมอบหมายงานมการ

จดท�าเปนลายลกษณอกษร มการสอสารขอมลค�าสงให

บคลากรปฏบตอยางตอเนองและสม�าเสมอ การมอบหมาย

งานและการสงการมความชดเจนสวนทมการด�าเนนการ

ในระดบปานกลาง คอ การสงการมความรวดเรวและ

คลองตวทนตอเหตการณ

ความคดเหนจากการสมภาษณบคลากร ดงน

การมอบหมายหนาทความรบผดชอบใหกบพนกงาน

จะด�าเนนการจดท�าเปนลายลกษณอกษร ทงการมอบหมาย

ตามต�าแหนงหนาท หรอมอบหมายใหกระท�าการแทน

ในกรณตางๆ และมการมอบหมายหนาทผานค�าสงด�าเนน

การหรอผาน E-Mail แลวแตกรณ หนาทความรบผดชอบ

ของพนกงานในทกระดบตองผานการพจารณา และ

อนมตของผบรหารทเกยวของ ส�าหรบการปฏบตงานของ

ฝายปฏบตการซงเกยวของกบการเดนรถ และการให

บรการผ โดยสาร ซงมความคลาดเคลอนหรอมการ

เปลยนแปลงในการใหบรการอยตลอดเวลา เชน รปแบบ

ตารางการเดนรถประเภทบตรโดยสาร แผนการใหบรการ

มาตรการรกษาความปลอดภย จะมการสอสารขอมลตางๆ

เหลานใหพนกงานทราบอยางตอเนอง และสม�าเสมอเปน

ประจ�า และตามชวงเวลาทมการเปลยนแปลงหรอม

กจกรรมส�าคญ ทงในรปแบบของ Notice of the Day,

OSP Notice, แผนการใหบรการในกจกรรมตางๆ รวมทง

แผนการรกษาความปลอดภยในสถานการณตางๆ

การบรหารงานสถานรวมถงการจดการเหตการณไมปกต

ตางๆ หมวดงานไดก�าหนดแนวทางการสอสารในรปแบบ

ของ Single Command โดยสอสารผานสายบงคบบญชา

เพอปองกนความสบสนในการสอสารจากหลากหลาย

ชองทาง รวมทงก�าหนดใหมการรายงานเหตการณอยาง

ทนท และสามารถขอค�าปรกษา และการตดสนใจในการ

บรหารงานจากผบงคบบญชาไดตลอดเวลา เพอใหเกด

ความรวดเรว และคลองตวทนตอเหตการณ

ดานการบรหารเวลา

ความคดเหนของบคลากรเกยวกบระบบ

ขนตอนดานการบรหารเวลา โดยรวม มการด�าเนนการ

ในระดบมาก ประกอบดวย มการจดล�าดบสงใดควรท�า

กอน-หลง มการวางแผนกอนท�างานทกครง มการ

จดบนทกงานทไดรบมอบหมายทกครง แมงานมมากแต

เมอด�าเนนงานตามแผนทวางไวงานกส�าเรจไดดวยด

มการก�าหนดขอบเขตของงานทจะท�าใหพอเหมาะกบ

เวลา และถงแมไมมการก�าหนดแผนกสามารถท�างานได

ส�าเรจตามเวลาความคดเหนจากการสมภาษณบคลากร

ดงน มการจดล�าดบความส�าคญและความเรงดวนของ

งานด�าเนนการตามแผนทก�าหนดและมการปรบปรงแผน

ในกรณทจ�าเปน งานประจ�าวนก�าหนดใหมระดบ

ธรรมดา ดวน ดวนทสดตามความเหมาะสมหรอลกษณะ

ของเนอหา งานประจ�าบางประเภทถาไมสามารถท�าให

แลวเสรจตองจดประชมหารอเพอแกไข

ดานการบรการ

ความคดเหนของบคลากรเกยวกบระบบ

ขนตอนดานการบรการ โดยรวม มการด�าเนนการใน

ระดบมาก ประกอบดวย บรษทมการอบรมเรองความร

ความเขาใจในการบรการ การประชาสมพนธมหลากหลาย

ชองทาง เชน เวบไซด อเมล จดหมายขาว จดกจกรรม

สงเสรมการใหบรการ เปนตน มเครองมออปกรณ

ครบถวนทใชในกระบวนการบรหาร และมระบบบรหาร

ในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถด�าเนนงานไดอยางม

ประสทธภาพ สวนทมการด�าเนนการในระดบปานกลาง

คอ เอกสาร แผนพบและปายแนะน�าการใหบรการมความ

ชดเจนและเพยงพอ

ความคดเหนจากการสมภาษณบคลากร ดงน

การบรการเปนหนาทหลกของพนกงาน บรษทใหความ

ส�าคญกบการใหบรการผโดยสารใหไดรบความพงพอใจ

สงสด และเปนไปตามทผโดยสารคาดหวง บรษทมการ

ฝกอบรมความรดานการบรการใหกบพนกงานทกคน

ทงพนกงานใหมและพนกงานทปฏบตงานในปจจบน

พนกงานใหมจะไดรบการอบรมหลกสตรการใหบรการ

ส�าหรบพนกงานในปจจบนจะไดรบการอบรมทบทวน

การบรการ ซงจดขนเปนประจ�าอยางตอเนอง การอบรม

ดานบรการไมใชเฉพาะเรองบคลกภาพ กรยามารยาทใน

การใหบรการผโดยสารเทานน แตรวมถงการจดการ

ขอรองเรยนของผโดยสาร การแกไขเหตการณเฉพาะหนา

และรวมถงการอบรมความรดานการจดการรายไดเพอให

พนกงานสามารถใหบรการในการออกเหรยญ ออกบตร

และแกปญหาเหรยญและบตรโดยสารไดอยางถกตอง

เพอสงมอบการบรการทประทบใจใหกบผโดยสารตอไป

151KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

บรษทไดพฒนาและจดเตรยมเครองมอ และอปกรณใน

การใหบรการผโดยสารใหมอยางครบถวน และเพยงพอ

ทงในรปแบบของเอกสาร ซงไดแก แผนพบเงอนไขตางๆ

แผนพบแผนท เอกสารประกอบการใหบรการในการ

ออกบตรโดยสาร เปนตน รวมทงมการใหขอมลขาวสาร

ในรปแบบของอเลกทรอนคส ไดแก PID, BMCL Booth,

TVM Screen Saver นอกจากนยงมปายบอกทศทาง และ

ปายประชาสมพนธทงภายในสถานท และททางเขา-ออก

ซงใชประชาสมพนธขอมลขาวสารตางๆ ใหผโดยสารได

รบทราบ ส�าหรบการประชาสมพนธขอมลของบรษทนน

มการด�าเนนการประชาสมพนธทงภายในและภายนอก

บรษท การประชาสมพนธภายในบรษท เพอใหพนกงาน

ทกหนวยงานไดรบทราบขอมลขาวสาร และกจกรรม

ตางๆ ทบรษทด�าเนนการ โดยท�าการประชาสมพนธผาน

Internet ส�าหรบการประชาสมพนธภายนอกบรษท

จะด�าเนนการผาน Web Site ของบรษท และ Social

Network ไดแก Facebook Twitter รวมทงการจดกจกรรม

กบพนธมตรทางธรกจในดานการบรการใหมประสทธภาพ

นน บรษทมตวชวดผลการด�าเนนการดานบรการอยาง

ชดเจน ทงตวชวดดานขอรองเรยน ตวชวดดานค�าชม

นอกจากนยงมการบรหารจดการขอรองเรยน ขอเสนอแนะ

และค�าชมทเปนระบบทงในดานการจดเกบสถต และ

การก�าหนดมาตรการการแกไขขอเสนอแนะรองเรยน

อกทงมการส�ารวจความพงพอใจของผโดยสารเปนประจ�า

ทกป ซงครอบคลมในทกดาน ทงดานการใหบรการของ

พนกงาน อปกรณในการใหบรการ ขอมลขางสาร และ

กจกรรมการใหบรการ ซงจะน�าผลส�ารวจทไดมาก�าหนด

เปนแผนกลยทธในการพฒนาปรบปรงการบรการตอไป

ตามวตถประสงคเพอการเปรยบเทยบความคด

เหนเกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหารงาน

ภายในสถานรถไฟฟาใตดน

สมมตฐาน บคลากรทม เพศ อาย ระดบการศกษา

และประสบการณการท�างานในต�าแหนงงานตางกนมความ

คดเหนเกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหาร

บรหารงานภายในสถานรถไฟฟา ดานการบรหารและ

การจดการ การบรหารงานบคคล การสงการและมอบหมาย

งาน การบรหาร เวลา และการบรการ แตกตางกน

ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา

1.1 บคลากรเพศชายและเพศหญงมความคดเหน

เกยวกบ นโยบายของระบบขนตอนการบรหารงานภายใน

สถานรถไฟฟา ดานการบรหารและการจดการ การบรหาร

งานบคคล การสงการและมอบหมายงาน การบรหาร เวลา

และการบรการและโดยรวม และแตละดานไมแตกตางกน

1.2 บคลากรทมอายต างกนความคดเหน

เกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหารงานภายใน

สถานรถไฟฟา ดานการบรหารและการจดการ การบรหาร

งานบคคล การสงการและมอบหมายงาน การบรหารเวลา

และการบรการและโดยรวม ไมแตกตางกน

1.3 บคลากรทมระดบการศกษาตางกนความ

คดเหนเกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหารงาน

ภายในสถานรถไฟฟา ดานการบรหารและการจดการ

การบรหารงานบคคล การสงการและมอบหมายงาน

ก า ร บ ร ห า ร เ ว ล า แ ล ะ ก า ร บ ร ก า ร แ ล ะ โ ด ย ร ว ม

ไมแตกตางกน

1.4 บคลากรทมประสบการณในต�าแหนงงาน

ต างกนความคด เหนเก ยวกบนโยบายของระบบ

ขนตอนการบรหารงานภายในสถานรถไฟฟา ดานการ

บรหารงานบคคลแตกต างกน โดยบคลากรทม

ประสบการณในต�าแหนงงาน 7 ปขนไป มความคดเหน

เกยวกบนโยบายของระบบขนตอนการบรหารงานภายใน

สถานรถไฟฟาใตดน การบรหารงานบคคล มากกวา

บคลากรทมประสบการณในต�าแหนงงาน 4-6 ป

5.อภปรำยผล

ผวจยไดน�าขอมลทไดจากการวจยมาพจารณา

วเคราะห พบวามประเดนทนาสนใจน�ามาอภปรายผล

ดงน

1. ความคดเหนของบคลากรเกยวกบนโยบาย

ของระบบขนตอนการบรหารจดการและขนตอน

การบรหารจดการ ทง 5 ดาน คอ ดานกระบวนบรหาร

และการจดการ ดานการบรหารงานบคคล ดานการสงการ

และการมอบหมายงาน ดานการบรหารเวลา และดานการ

บรการ ผลการวจยพบวา ในภาพรวมมการด�าเนนการใน

ระดบมาก ซงผลการวจยครงนสอดคลองกบนางสาวพจตรา

ใชเอกปญญา (2551) ไดท�าการวจยเรอง ความสมพนธ

152 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

ระหวางระบบการบรหารผลการปฏบตงาน และผลการ

ปฏบตงานของพนกงานปฏบตการของโรงพยาบาล

เอกชน ผลการวจยพบวา ระดบความคดเหนของพนกงาน

ปฏบตการทมตอระบบการบรหารผลการปฏบตงานของ

โรงพยาบาล โดยรวมอยในระดบเหนดวยมาก ทงนอาจ

เปนเพราะผบรหารไดน�าหลกการบรหารมาใชไดอยาง

เปนระบบ ซงในเรองน รศ.ศรวรรณ เสรรตนและคณะ

(2545 18:19) กลาววา การบรหาร คอกลมของกจกรรม

ประกอบดวย การวางแผน (Planning) การจดองคกร

(Organizing) การสงการ (Leading/Directing) หรอการ

อ�านวย และการควบคม (Controlling) ซงจะมความ

สมพนธโดยตรงกบทรพยากรขององคกร (6 M’s) เพอน�า

ไปใชใหเกดประโยชนและดวยจดมงหมายส�าคญในการ

บรรลความส�าเรจตามเปาหมายขององคกรอยางม

ประสทธภาพ และเกดประสทธผลครบถวน

เมอพจารณารายละเอยดในแตละดาน พบวา

นโยบายของระบบขนตอนการบรหารจดการและขนตอน

การบรหารจดการ รายดานมความคดเหนในระดบมาก

ประกอบดวยดานการบรหารและการจดการ ดานการ

บรหารเวลา ดานการสงการและมอบหมายงาน และดาน

การบรการ สวนดานการบรหารงานบคคล อยในระดบ

ปานกลาง ส�าหรบรายละเอยดในแตละดานมดงตอไปน

1.1 ดานการบรหารและการจดการ ผลการ

วจยพบวา มการด�าเนนการในระดบมาก ประกอบดวย

มการก�าหนดคณลกษณะเฉพาะหนาทความรบผดชอบ

ของบคลากรแตละคนเปนลายลกษณอกษรอยางชดเจน

มการประกาศใหบคลากรทกคนทราบภารกจขององคกร

มการก�าหนดวธการระเบยบการปฏบตงานและขอบงคบ

เพอใหบคลากรเขาใจในงานทปฏบต มการตดตามผล

เกยวกบประสทธผลของกระบวนการปฏบตงาน มการ

สอสารใหบคลากรทรบผดชอบการปฏบตตามแผนทราบ

และแผนทจดท�ามการก�าหนดวตถประสงคเปาหมาย

วธการด�าเนนงาน อตราก�าลงและระยะเวลาด�าเนนงาน

อยางชดเจนซงสอดคลองกบแนวคดของ สรอยตระกล

อรรถมานะ (2545: 421) ไดกลาวไววา กระบวนการจดการ

หมายถงกระบวนการด�าเนนงานจะตองเปนไปตาม

ขนตอนตามล�าดบ เปนการตดสนใจลวงหนาวาจะท�า

อะไร ทไหน เมอใด โดยใคร นอกจากจะเปนการลดความ

ไมแนนอนแลว ยงท�าใหสมาชกในองคกรมความมนใจใน

การท�างานทาใหการท�างานมประสทธผล การจดล�าดบ

การท�างานทดไมควรมลกษณะตายตวตองยดหยน ไดตาม

สถานการณอาจมการปรบปรงแกไข หรอปรบเปลยน

ล�าดบการท�างานไดเสมอ สงผลใหการปฏบตงานเกด

ประสทธผลมากขนดวย ทงนอาจเปนเพราะการบรหาร

จดการมการวางแผนทชดเจน ครอบคลมขอบขายงาน

สอดคลองกบหลกการบรหารงาน ซงในเรองดงกลาว

สรสวด ราชกลชย (2547, หนา 4) กลาววา การบรหาร คอ

กลมของกจกรรม ประกอบ ดวยการวางแผน (Planning)

การจดองคการ (Organizing) การสงการหรอการชน�า

(Directing/ Leading) และการควบคม (Controlling)

ซงจะมความสมพนธโดยตรงกบทรพยากรขององคการ

เพอน�าไปใชใหเกดประโยชนและดวยจดมงหมายส�าคญ

ในการบรรลความส�าเรจตามเปาหมายขององคการอยาง

มประสทธภาพและเกดประสทธผล ครบถวน

1.2 ดานการบรหารงานบคคล ผลการวจย

พบวา โดยรวม มการด�าเนนการในระดบปานกลาง แตม

บางรายการทการด�าเนนการในระดบมาก คอ องคกรม

การจดฝ กอบรมทกษะตางๆ เพอช วยใหสามารถ

ปฏบตงานตามความรบผดชอบไดดยงขน มการยกยอง

หรอใหรางวลแกบคลากรทมผลการปฏบตงานสงกวา

มาตรฐานทก�าหนด และมวธการปฏบตเพอปรบปรงการ

ปฏบตงานทต�ากวามาตรฐานทก�าหนด และทมการ

ด�าเนนการในระดบปานกลาง คอ การใหโอกาสเสนอ

แนวคดทแปลกใหม สร างสรรค เพอน� าไปส การ

เปลยนแปลงขององคกร กจกรรมเพอพฒนาบคลากรม

ความสอดคลองกบลกษณะงาน ใหสวสดการไดเหมาะสม

เพยงพอ และสอดคลองกบความตองการ การเลอนขน

เงนเดอนมการพจารณาอนมตและจดท�าเปนลายลกษณ

อกษรมความโปรงใสและเปนธรรม และมการจดท�า

แนวทางปฏบตเรองคาตอบแทนทไดรบมความเหมาะสม

เชน เงนเดอน คาครองชพ ซงสอดคลองกบงานวจยของ

สเมธ ภญญาคง (2552) ไดท�าการวจยเรอง การจดการทม

ผลตอปจจยแรงจงใจในการท�างานของพนกงาน บรษท

อชาสยามสตลอนดสตรยส จ�ากด (มหาชน) พบวา

พนกงานมปจจยแรงจงใจในการท�างาน ดานความ

รบผดชอบทไดรบสงสด รองลงมาคอ ความส�าเรจในการ

ท�างาน สถานภาพของอาชพ ความมนคงปลอดภย อยใน

ระดบมาก ในสวนลกษณะของงาน การยอมรบ นโยบาย

153KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

และการบรหาร ความสมพนธ กบเพอนร วมงาน

ความกาวหนา การปกครองบงคบบญชา เงนเดอน สภาพ

การปฏบตงาน ความสมพนธกบผบงคบบญชา อยใน

ระดบปานกลาง การทมการด�าเนนการบางรายการใน

ระดบปานกลาง อาจเปนเพราะเปนองคกรขนาดใหญท

อาจท�าใหการบรหารงานบคคลบางสวนยงมขอบกพรอง

และขาดประสทธภาพ ซงในเรองน เฟลกซ เอ ไนโกร

(Nigro, 1977, 28) ไดกลาววา การบรหารงาน คอ วธการ

ทจะสรรหาบคคลเขามาท�างานและพฒนาความสามารถ

ของบคคล เหลานนรวมทงการสรางสภาพแวดลอมใน

องคกร เพอใหบคคลนนท�างานไดเตมความ สามารถทง

ในดานปรมาณและคณภาพ แสดงใหเหนวา การสงเสรม

ใหคนในองคกรไดรบการฝกอบรมทกษะตางๆ เพอชวย

ใหสามารถปฏบตงานตามความรบผดชอบไดดยงขน

1.3 ดานการสงการและการมอบหมายงาน

ผลการวจยพบวา โดยรวม มการด�าเนนการในระดบมาก

ประกอบดวย หนาทความรบผดชอบของงานทส�าคญม

การอนมตโดยผบรหารการเปลยนแปลงทส�าคญเกยวกบ

การมอบหมายงานมการจดท�าเปนลายลกษณอกษร มการ

สอสารขอมลค�าสงใหบคลากรปฏบตอยางตอเนองและ

สม�าเสมอ การมอบหมายงานและการสงการมความ

ชดเจนสวนทมการด�าเนนการในระดบปานกลาง คอ

การสงการมความรวดเรวและคลองตวทนตอเหตการณ

ซงสอดคลองกบงานวจยของปญญา นพข�า (2553) ศกษา

เรอง การบรหารงานองคการบรหารสวนต�าบลในเขต

อ�าเภอเมอง จงหวดปทมธาน พบวา พนกงานองคการ

บรหารสวนต�าบลในเขตอ�าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ให

ความส�าคญกบการบรหารงาน ในภาพรวม อยในระดบ

มาก เมอพจารณารายดาน พบวา ดานทสงสดคอ การมอบ

หมายงานรองลงมาคอ การท�างบประมาณ การวางแผน

การรายงาน การประสานงาน การอ�านวยการ การจด

องคการ ทงนอาจเปนเพราะการสงการและการมอบหมาย

งานถอวาเปนขนตอนส�าคญของชองทางด�าเนนการ

แสดงใหเหนวาผบรหารใหความส�าคญในเรองนเปน

ล�าดบตนๆ ซงในเรองดงกลาว ยงยทธ (2549) กลาววา

การสงการ (Directing) คอ การใชอทธพลแหงอ�านาจ

หนาทของผน�าควบคไปกบสงจงใจในการสอนงานใหญ

บคลากรในองคกรปฏบตตามค�าแนะน�า เพอใหบรรล

วตถประสงคของงาน นอกจากนการสงงานยงหมายความ

รวมถงการใชอ�านาจแตงตงคณะท�างานประสานงานเพอ

สรางความเขาใจและลดความขดแยงระหวางผปฏบตงาน

ดวย

1.4 ดานการบรหารเวลา ผลการวจยพบวา

โดยรวม มการด�าเนนการในระดบมาก ประกอบดวย

มการจดล�าดบสงใดควรท�ากอน-หลง มการวางแผนกอน

ท�างานทกครง มการจดบนทกงานทไดรบมอบหมาย

ทกครง แมงานมมากแตเมอด�าเนนงานตามแผนทวางไว

งานกส�าเรจไดดวยด มการก�าหนดขอบเขตของงานทจะ

ท�าใหพอเหมาะกบเวลา และถงแมนไมมการก�าหนดแผน

กสามารถท�างานไดส�าเรจตามเวลาซงสอดคลองกบงาน

วจยของ กตตมาพร โลกาวทย (2551) ไดท�าการวจยเรอง

ความสามารถในการบรหารเวลาของนกศกษาพยาบาล

มหาวทยาลยปทมธาน ผลการวจยพบวา ความสามารถ

ในการบรหารเวลาของนกศกษาพยาบาล โดยรวมทง 6

ดานอยในระดบปานกลาง หากพจารณารายดาน พบวา

ดานการก�าหนดเปาหมายการด�าเนนชวตของตนเองอย

ในระดบมาก สวนดานการวเคราะหปญหาเกยวกบการ

ใชเวลาของตนเอง ดานการวางแผนการใชเวลาของตนเอง

ดานการด�าเนนการตามแผนทไดวางไว ดานการประเมน

ผลการใชเวลา และดานการปรบปรงแผนการใชเวลาและ

แกไขกจกรรมทท�าใหเสยเวลา อยในระดบ ปานกลางตาม

ล�าดบ ทงนอาจเปนเพราะวาการบรหารเวลาเปนเครองมอ

ในการสรางประสทธผลของงาน และเมองานได

ประสทธผลเทากบเราไดใชเวลาใหเกดประสทธภาพ

สงสด จงมการด�าเนนการในระดบมาก ซงในเรอง

ดงกลาว ผศ.ดร.วทยาธร ทอแกว กลาววา การบรหารเวลา

คอ การก�าหนดและการควบคมการปฏบตงานใหบรรล

ผลตามเวลาและวตถประสงคทก�าหนด เพอกอใหเกด

ประสทธภาพในงานหนาททรบผดชอบ

1.5 ด านการบรการ ผลการวจยพบวา

โดยรวม มการด�าเนนการในระดบมาก คอ การอบรมเรอง

ความรความเขาใจในการบรการ การประชาสมพนธม

หลากหลายชองทาง จดกจกรรมสงเสรมการใหบรการ

มเครองมออปกรณครบถวนทใชในกระบวนการบรหาร

และมระบบบรหารในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถ

ด�าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ สวนทมการด�าเนนการ

ในระดบปานกลาง คอ เอกสาร แผนพบและปายแนะน�า

การใหบรการมความชดเจนและเพยงพอ ซงสอดคลอง

154 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

กบงานวจยของ เจรญ มสน (2550) ไดท�าการวจยเรอง

คณภาพการบรการของการไฟฟาสวนภมภาคอ�าเภอ

แกงกระจาน ในทศนะของผใชบรการ ผลการศกษา

พบวา ผใชบรการมความพงพอใจ ดานเจาหนาทบรการ

เปนอนดบแรก รองลงมาคอ ดานสถานท ดานบรการ

ทวไปและดานเทคนคบรการ ตามล�าดบ ทงนอาจเปน

เพราะวาการการบรการคอ การปฏบตเพอทตองการให

ลกคาเกดความพงพอใจสงสด ใหบรการทกคนอยางเทา

เทยมกน ไมมสทธพเศษกบบคคลหรอกลมบคคลใดกลม

บคคลหนงในลกษณะทตางจากคนอนๆ อยางเหนได

ชดเจน โดยการใหบรการนนจะเปนไปในลกษณะทปฏบต

ง าย สะดวก สบาย สนเปลองทรพยากรไมมากนก

การบรการนนๆตองด�าเนนการอยางตอเนองและ

สม�าเสมอไมใชท�าๆหยดๆตามความพอใจของผบรหาร

หรอผปฏบต ซงในเรองดงกลาว Hoffman and Bateson

(2006) กลาววา การบรการเปนกจกรรม ผลประโยชน

หรอความพงพอใจทสนองความตองการของผมารบ

บรการ โดยตองสรางระบบการบรการทมคณภาพซงตอง

ค�านงถงองคประกอบหลกคอ ตองรบฟงขอเสนอแนะ

จากผรบบรการอยางตอเนอง ใหบรการทนาเชอถอไว

วางใจบรการทเปนไปตามทใหสญญาหรอตามทเสนอไว

รปแบบการใหบรการทหลากหลายจะตองไมลดคณภาพ

บรการหลกทมอยเดม การใหบรการตองมการปรบปรง

ไดดขน เสนอบรการทเกนความคาดหวงแกผรบบรการ

ทมงานตองพรอมเสมอใหมการวจยเกยวกบการให

บรการของเจาหนาท และรปแบบการบรการตองม

รปแบบทพเศษอยในระดบเปนผน�าในบรการนนๆ

6.ขอเสนอแนะ

การบรหารและการจดการ ในปจจบนอยในยค

กระแสโลกาภวฒนของสภาวะการปจจบน ซงในแตละ

วนมการเปลยนแปลงในสงใหมๆ เกดขนอยางมากมาย

ความเจรญกาวหนาของเทคโนโลยสารสนเทศเขามา

แทนทไดยอโลกใหเลกลง การตดตอสอสารแลกเปลยน

ขอมลซงกนและกน สามารถท�าไดโดยไมมขอบเขตจ�ากด

กระแสการเปลยนแปลงดงกลาวสงผลกระทบใหเกด

ความจ�าเปนทตองปรบเปลยนกระบวนทศนดานบรหาร

องคการจากเดมไปสกระบวนทศนใหม เชน จากแนว

ความแบบยคอตสาหกรรม ไปสยคสารสนเทศ จากเดม

องคการเนนความมนคงไปส มงเนนใหเกดการเปลยนแปลง

จากทเคยใชวธควบคมทศนยอ�านาจไปสการมงกระจาย

อ�านาจความรบผดชอบในการตดสนใจใหแกพนกงาน

ระดบลาง จากแนวคดขององคการทมงการแขงขนไปเปน

มงแสวงหาความรวมมอ จากทเคยใหความส�าคญของ

วตถเปนหลกไปเปนการยดความส�าคญของคนและความ

สมพนธทดตอกน และจากการเนนความเหมอนกนไปส

การเนนใหมความแตกตางทหลากหลาย เปนตน

การบรหารงานบคคล การประเมนตองมการ

ก�าหนดหวขอวตถประสงคใหมากขน ถาเปนความรสก

สวนตวมากจะไมสามารถแยกใหเหนวาคนนตางกบ

คนนนอยางไร ตองท�าใหม หวขอใหชดๆ เลยวา ขอไหน

ประเดนไหนคะแนนเปนอยางไร กจะท�าใหแยกความ

แตกตางได ระบบทส�าคญทจะท�าใหคนท�างานกบเราม

ขวญก�าลงใจกจะตองท�าใหเขาไดรบการประเมนทถกตอง

และยตธรรม เกยวกบการจดท�าแนวทางปฏบตเรอง

คาตอบแทนทไดรบมความเหมาะสม เชน เงนเดอน

คาครองชพ ฯลฯ การเลอนขนเงนเดอนมการพจารณาอนมต

และจดท�าเปนลายลกษณอกษรมความโปรงใสและเปน

ธรรม ใหสวสดการไดเหมาะสม เพยงพอ และสอดคลอง

กบความตองการ และการใหโอกาสเสนอแนวคดทแปลก

ใหมสรางสรรคเพอน�าไปสการเปลยนแปลงขององคกร

ในฐานะท เป นหวหนางาน ตองดแลบคลากรสาย

สนบสนนวาจะท�าอยางไรใหบคลากรของเราท�างานใหม

ประสทธภาพ เพราะฉะนนเรองของการดแล การบรหาร

การพฒนาบคลากรเปนหวใจส�าคญ ทจะตองเนนวาให

ผทท�างานกบเราไดรบการพฒนา ในแตละปตองท�าแผน

พฒนาบคลากร ท�าอยางไรใหเจาหนาทของเราทกคน

มการพฒนาตนเอง ท�าใหระบบงานของตนเองมความ

กาวหนา มความรวดเรวโดยตลอด ถอเปนนวตกรรมใหม

ขององคการคอ ทกคนจะตองขวนขวายหาความร และ

ในขณะเดยวกนการอบรม การสมมนาของหนวยงาน

ตางๆ ไมควรเพกเฉยหรอละเลยในเรองของการสราง

องคการแหงการเรยนร ใหพนกงานทกคนรและเขาใจ

องคการแหงการเรยนร

การสงการ เปนความรบผดชอบโดยตรงของ

ผ บรหารเมอใดกตามทผ บรหารท�าการสงการความ

รบผดชอบในสงทสงการยอมเปนภาระทผบรหารตอง

155KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ก�ากบตดตามผลการด�าเนนงานทสงการไว ทงนการสงการ

จะเกดประสทธภาพหรอไมอยางไรขนอยกบปจจยหลาย

อยาง เชน ความเชยวชาญ ความรอบร ความเฉยบขาดใน

การสงการ ฯ ดวยเหตนศลปะการโนมนาวจงใจใหเชอฟง

และถอปฏบตตามค�าสงการของผบรหารจงเปนสาระ

ส�าคญทผ น�าพงตระหนกกอนทจะสงการ คนเรานน

ไมสามารถจะลวงรทกสงทกอยางได ปญหาการท�างาน

จงเกดขนทกวน การสงงานไปยงผอยใตบงคบบญชาของ

ตนใหทราบถงแนวทางส�าหรบแกไขขอบกพรองในการ

ปฏบตงาน ใหมประสทธภาพยงขน ค�าสงตองเหมาะสม

กบสถานการณทเกดขน และตองมการปฏบตการอยาง

ใดอยางหนงเพอรบสถานการณดงกลาว โดยค�าสงนน

ตองเหมาะสมกบเหตการณปจจบน ผรบค�าสงจะเตมใจ

ปฏบตตามในกรณทเหนวาสมเหตสมผล มใชสงตาม

อารมณ งานทสงจะตองมลกษณะทเปนไปได ถางาน

ทสงเป นงานทสดวสยทผ ใต บงคบบญชาจะท�าได

ยอมไมไดรบความรวมมอ

การบรหารเวลาควรแยกแยะงานทท�าในแตละ

วน เปนงานส�าคญและเรงดวน หรอเปนงานส�าคญแต

ไมเรงดวน หรอเปนงานเรงดวนแตไมส�าคญ หรองานท

ท�าไมไดอยในหนาทท�าใหเสยเวลาไป ควรจดประเภทของ

งาน ตามล�าดบความส�าคญของการส�าเรจด�าเนนงานตาม

ล�าดบ การบรหารเวลา เปนการควบคมการใชทรพยากร

อย างค มค า สาระส�าคญของการจดสรรเวลา คอ

การด�าเนนกจกรรมตางๆ ใหแลวเสรจภายในระยะเวลา

ทก�าหนด หากไมสามารถด�าเนนกจกรรมตางๆ ใหส�าเรจ

ลลวงไปได อาจจะน�าไปสความเครยด การบรหารเวลา

ไมด บางครงลกษณะงานขนาดเลกแตกลบท�าใหมภาระ

งานมาก ดงนน เทคนคการบรหารเวลาจงเปนสงทส�าคญ

ในการเรยนร การใช เวลาให เกดประโยชนสงสด

การบรหารเวลาสวนตวมสาระส�าคญหลายประการ

ลดภาระงานทมากเกนไป จดสรรเวลาทเหมาะสมกบงาน

สามารถวางแผนการท�างานในแตละวนไดอย างม

ประสทธภาพ สามารถวางแผนการท�างานในแตละ

สปดาหไดอยางมประสทธภาพ ท�าใหมวนยในตนเอง

การบรการ การพฒนาคณภาพการใหบรการ

เปนการมงไปสการยกระดบคณภาพการใหบรการผรบ

บรการส�าคญทสด ซงคณภาพงานบรการอย ทความ

สามารถในการตอบสนองความตองการของผรบบรการ

ควรมการรวมพลงเพอการสรางสรรค ใหผรบบรการและ

ผบรการ มสวนรวมในการก�าหนดเปาหมายรวมกน และ

มสวนในการปรบเปลยนไปสเปาหมายดงกลาวทกคน

ตองท�างานเปนทมผใหบรการตองไดรบการเสรมพลง

ดวยการฝกอบรม ขอมลและโอกาส เพอท�าใหการบรการ

ดทสดมการปรบปรง กระบวนการท�างานใหกระชบ งาย

ในการปฏบต เปนการสรางปกปองคมครองใหผปฏบต

งานท�างานไดดทสด การพฒนาคณภาพการบรการ

ของบรษทฯ จงเปนสงส�าคญทเปนตวแปรตามระดบ

ความพงพอใจของ ผ รบบรการ ถาบรษทฯ ไดมการ

ปรบปรงพฒนาคณภาพการใหบรการใหมคณภาพ

ดวยกระบวนการท�างานทมประสทธภาพ ขนตอนการ

ท�างานลดลง สามารถปฏบตงานไดรวดเรวขน และ

ลดคาใชจาย เมอปฏบตแลวมประสทธภาพจนเกด

เปนมาตรฐานในการปฏบตงานและมการปรบปรงอยาง

ตอเนอง

7.เอกสำรอำงอง

(1) วโรจน สารรตนะ. (2545). การบรหารหลกการ

ทฤษฎประเดนทางการศกษา และบทวเคราะห

องคการทางการศกษาไทย (พมพครงท 3).

กรงเทพฯ: ทพยวสทธ (2546) การบรหารการศกษา

หลกการทฤษฎหนาทประเดนและบทวเคราะห

(พมพครงท 4) กรงเทพฯ: ทพยวสทธ.

(2) วรช วรชนภาวรรณ, การบรหารจดการและ

การบรหารการพฒนาขององคกรตามรฐธรรมนญ

และหนวยงานของรฐ (กรงเทพมหานคร : ส�านก

พมพนตธรรม, 2548, หนา 5.)

(3) สรอยตระกล อรรถมานะ. (2545). พฤตกรรม

องคการ:ทฤษฎและการประยกต. กรงเทพมหานคร

: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. หนา 83-138

(4) กตตมาพร โลกาวทย (2551) “ความสามารถ

ในการบรหารเวลาของนกศกษาพยาบาล

มหาวทยาลยปทมธาน” บรหารธรกจมหาบณฑต

สาขาวชาบรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ราชภฏวไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ.

156 ระบบการบรหารจดการภายใน ของบรษท รถไฟฟากรงเทพ จ�ากด (มหาชน)

(5) เจรญ มสน (2550) “คณภาพการบรการของ

การไฟฟาสวนภมภาคอ�าเภอแกงกระจานใน

ทศนะของผใชบรการ” ภาคนพนธ. บรหารธรกจ

มหาบณฑต สาขาการจดการทวไป. มหาวทยาลย

ราชภฏสวนดสต.

(6) ไชยวฒน จนทรผอง. (2555). บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) บทสมภาษณ.

(7) วรช วรชนภาวรรณ. (2548). การบรหารจดการและ

การบรหารการพฒนาขององคกรตามรฐธรรมนญ

และหนวยงานของรฐ (ส�านกพมพนตธรรม).

(8) นยนา วรศจรรยา. (2541). การบรหารงานบคคล

งานบคลากรในโรงเรยนสาธตสงกดส�านกงาน

สภาสถาบนราชภฏ ในเขตกรงเทพมหานคร

“ ว ท ย า น พ น ธ ศ ก ษ า ศ า ส ต ร ม ห า บ ณ ฑ ต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค�าแหง.

(9) สเมธ ภญญาคง. (2552). “การจดการทมผลตอ

ปจจยแรงจงใจในการท�างานของพนกงานบรษท

อชาสยามสตลอน ดสตรยสจ�ากด (มหาชน)”

บรหารธรกจมหาบณฑตสาขาวชาบรหารธรกจ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ

ในพระบรมราชปถมภ.

(10) ปยะวฒน ชนาธปนพชย. (2555). บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) บทสมภาษณ.

(11) ปญญา นพข�า. (2548). “การบรหารงานองคการ

บรหารสวนต�าบลในเขตอ�าเภอเมองจงหวด

ปทมธาน ” บรหารธรกจมหาบณฑตสาขาวชา

บรหารธรกจบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏ

วไลยอลงกรณ.

(12) พจตรา ใชเอกปญญา. (2551). “ความสมพนธ

ระหวางระบบการบรหารผลการปฏบตงานและ

ผลการปฏบตงานของพนกงานปฏบตการของ

โรงพยาบาลเอกชน” วทยานพนธวทยาศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาการจดการทรพยากรมนษย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม

(13) ไพวรรณ ยะกล. (2548). “ปจจยทมผลตอ

การบรหารงานดานการคลงของเทศบาลต�าบล

ในจงหวดสระบร” บรหารธรกจมหาบณฑต สาขา

วชาบรหารธรกจ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ราชภฏไลยอลงกรณ

(14) โสภต นยมปยพจน. (2555). บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) บทสมภาษณ.

(15) สเมธ ภญญาคง. (2552). “การจดการทมผลตอ

ปจจยแรงจงใจในการท�างานของพนกงานบรษท

อชาสยามสตลอนดสตรยส จ�ากด (มหาชน)”

บรหารธรกจมหาบณฑตสาขาวชาบรหารธรกจ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏวไลย

อลงกรณในพระบรมราชปถมภ.

(16) สมพนธ จงอตสาห. (2555). บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) บทสมภาษณ.

(17) อดษฐา เซนเสถยร. (2555). บรษท รถไฟฟา

กรงเทพ จ�ากด (มหาชน) บทสมภาษณ.

(18) Fayol, Henri. (1949). General and Industrial

Management. London: Sir Isaac Pitman & Sons.

(19) Hoffman, K. D., & Bateson, J. E. G. (2006)

.Services marketing: Concepts, strategies, &

Cases. Mason, OH: Thomson South-Western.

(20) KhonKaen University Nongkhai Campus. บท

เรยนท 4 ผน�ากบการสงการและมอบหมายงาน

(http://web.nkc.kku.ac.th/bunpet/ebook/data3/

learning/lesson4.pdf)

(21) Mondy, R. W., & Mondy, J. B. (2008) Human

resource management (9th ed.). Upper Saddle

River, NJ: Pearson Education.

(22) Marchington, M., & Wilkinson, A. (2008)

Human resource management at work: People

management and development (4th Ed.).

London: CIPD.

(23) Sims, R.R (2007) Humanresource management :

Contemporary issues, challenges, and opportunities.

Charlotte, NC: Information Age.

(24) Swart, J., Mann, C., Brown, S., & Price, A.

(2005). Human resource development: Strategy

and tactics. Oxford, UK: Elsevier.

157KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ศกษาระดบความร และความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนKnowledge and satisfaction of personal in filing system, Faculty of Medicine, Khon Kaen University

อรณ ตนกนยา1, อญชญ เครอสวรรณ2, ปยธดา คหรญญรตน1

1 ภาควชาเวชศาสตรชมชน คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน2 ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

บทคดยอ

ระบบการรบสงเอกสารงานสารบรรณของคณะแพทยศาสตรด�าเนนการโดยใหตวแทนจากทกหนวยงาน

และภาควชาน�าเอกสารงานเหลานรบสงแลกเปลยนทกวนในเวลาเชาและบาย การศกษาครงนมวตถประสงค

เพอ 1) ศกษาระดบความร ตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

คณะแพทยศาสตร 2) ศกษาความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงาน

รบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร และ3)ศกษาปจจยทเกยวของ ไดแกเพศอาย ระดบการศกษาระยะเวลาท�างาน

ในการรบ-สงเอกสารสถานทปฏบตงานกบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ

ของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรศกษาแบบวจยเชงพรรณนากลมตวอยางคอเจาหนาท

ทปฏบตงานรบ-สงเอกสารงานสารบรรณในคณะแพทยศาสตรทปฏบตหนาทมาไมนอยกวา6เดอนจ�านวนทงหมด

63 คน เครองมอทใชคอแบบสอบถามชนดตอบเองประกอบดวย 4 สวน คอ 1) ขอมลทวไป 2) ความรตอ

ระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณม 3) ความพงพอใจตอการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณประกอบและ

4)ขอคดเหนอนๆผลการศกษาพบวาอตราการตอบกลบคดเปนรอยละรอยคะแนนของความรตอระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณ ของเจาหนาทผ ปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร สวนใหญมความร ด

คดเปนรอยละ81.6กลมตวอยางพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณอยในระดบความพงพอใจมาก

คดเปนคะแนนเฉลย4.12(SD0.638)และพบวาความรในการรบ-สงเอกสารไมมความสมพนธกบปจจยสวนบคคล

และสถานทปฏบตงานสวนความพงพอใจตอระบบรบ-สงเอกสารพบวามความสมพนธกบเพศและระยะเวลา

ปฏบตงานดงนนเพอปรบปรงระบบงานใหดยงขนควรมการอบรมหรอจดเวทเพอแลกเปลยนเรยนร ในเรอง

ของระบบงานสารบรรณตอไป

Abstract

The faculty ofMedicine filing system runs the representative staffs of all section or department

togethersharesandtransferstheofficialdocumenteverymorningandintheafternoon.Thisstudyaimstoexplore

KKU isr.j. 2013; 1(2) : 157-166http : //irj.kku.ac.th

158ศกษาระดบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

1)knowledgelevel2)satisfactionleveland3)factorrelated(suchas;gender,age,educationlevel,workexperience

relatedtofilingsystem,andworkplace)knowledgelevelandsatisfactionlevelrelatedamongtherepresentative

staffswhoinvolvesinthefilingsystems.Thedescriptivestudydesignwasemployed.Thestudypopulationwas

representativestaffswhoinvolvesinthefilingsystemsformorethan6months,63persons.Aselfadministrated

questionnairewasdevelopedbyresearchers.Thequestionnairewascomprisedof4parts;1)generalinformation

2)theknowledgeoffillingsystem3)thesatisfactionofsystemand4)otherscomments.Theresponseratewas

100%.Thisstudyfound81.6%ofrepresentativestaffswhoinvolvesinthefilingsystemshasagoodknowledge

levelandsatisfactionlevelwashigh(average4.12,SD0.638).Thisstudyfoundnostatisticalsignificantbetween

personalfactorsandworkplacerelatedtofilingsystemknowledge,buttherewasstatisticalsignificantbetween

gender andworking experience related tofiling system satisfaction.Training and sharing thefilling system

knowledgewassuggestiontoimprovethissystem.

ค�ำส�ำคญ: ความร,ความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร,เจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

Keywords: Knowledge,satisfactioninfilingsystem,personalinfilingsystem

1.บทน�ำ

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

มภารกจหลกในดานการเรยนการสอนงานวจยงานวชาการ

งานบรการรกษาพยาบาล และบ�ารงศลปวฒนธรรม

ซงการทจะด�าเนนการใหบรรลตามวตถประสงคดงกลาว

ตองใชเอกสารเปนสอในการตดตอสอสารขอมลเปนหลก

ดงนนการบรหารงานหรอเอกสารงานสารบรรณทเปน

ระบบและมประสทธภาพจงมความส�าคญทจะสะทอน

ใหเหนความส�าเรจในการท�างานขององคกร

เอกสารราชการ โดยเฉพาะหนงสอราชการ

เปนเอกสารทมความส�าคญ เนองจากเปนกระบวนการ

สอสารทมวธการชดเจนมขนตอน เนอหาปรากฏอย

จงเปนกระบวนการสอสารทถกน�ามาใชแบบยงยนและ

เปนตนเหตของกระบวนการสอสารในเรองอนๆ เชน

กระบวนการสอสารดานโทรสาร,โทรศพทเปนเครองมอ

การบรหารราชการ คอ การสงการ การตดสนใจ

การวางแผนการก�าหนดกฎเกณฑซงจะท�าเปนลายลกษณ

อกษรเปนหนงสอราชการจะท�าใหการสงการมประสทธภาพ

สงสดเปนเอกสารพยานหรอหลกฐานทนาเชอถอสงท

ปรากฏอยในหลกฐานทางราชการ ถอเปนขอเทจจรง

เปนหลกฐานอางองและตรวจสอบหลกฐานจะเชอมโยง

ท�าใหเกดความถกตองสมบรณและแมนย�า ซงหากเรา

จะตรวจสอบวาสงใดเกดขนในอดตสามารถใชเอกสาร

ตรวจสอบไดวาเกดขนไดอยางไรและถอวาสงทปรากฏ

อยในเอกสารคอขอเทจจรงซงตามระเบยบส�านกนายก

รฐมนตรวาดวยระเบยบงานสารบรรณกคอกระบวนการ

วธการจดท�าหนงสอราชการซงมขนตอนวธการปฏบต

วธเรยกชอหนงสอมตวอยางของหนงสอตางๆทจะตอง

ปฏบตใหไดถกตอง ซงทกคนทปฏบตงานสารบรรณ

จ�าเปนทจะตองรและสามารถปฏบตงานไดตามระเบยบ

งานสารบรรณ(1)

เจาหนาทผปฏบตงานรบสงเอกสาร จงเปน

บคคลทมความส�าคญ ในอนทจะรบ-สงเอกสาร เพอให

เกดความสะดวกและคล องตวในการปฏบตงาน

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนจงไดมการ

พฒนาระบบงานรบ-สงหนงสอโดยมการก�าหนดระยะ

เวลารบ-สงหนงสอราชการเปนเวลาคอ รอบเชา เวลา

10.00-10.30น.และรอบบายเวลา14.00-14.30น. โดย

ใหผ ทรบผดชอบงานไดมโอกาสน�าหนงสอราชการ

ทงภายในภายนอก(บนทกขอความ)จากแตละหนวยงาน

ท�าการรบ-สง ในระยะเวลาทก�าหนด อยางไรกตาม

เพอชวยพฒนาระบบงานสารบรรณนใหดยงขนความร

ในการปฏบตงานรวมถงความพงพอใจตอระบบในการ

159KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ปฏบตงานจงมความจ�าเปนทจะตองไดทราบสถานการณ

และน�ามาพฒนาผปฏบตงานในองคกรนนๆตอ เพอให

เกดประสทธภาพในการท�างานใหดยงขน

2.วตถประสงค

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ (1)ศกษา

ระดบความรตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ

ของคณะแพทยศาสตรของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สง

เอกสาร (2) ศกษาความพงพอใจตอระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณของคณะแพทยศาสตรของเจาหนาท

ผปฏบตงานรบ-สงเอกสารและ(3)ปจจยทเกยวของกบ

ความร และความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

คณะแพทยศาสตร

3.วธกำรด�ำเนนงำน

ระเบยบวธวจย การวจยน เป นการวจย

เชงพรรณนา โดยมค�านยามเชงปฏบตการทส�าคญ

ไดแกระบบการรบ-สงเอกสารหมายถงการน�าหนงสอ

ราชการพสดหรอเอกสารตางๆ ในหนวยงานไปสงให

หนวยงานทอยภายในคณะแพทยศาสตร และภายนอก

คณะแพทยศาสตร

ประชำกรศกษำและกลมตวอยำง เจาหนาท

ทปฏบตงานรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ ในการศกษา

ครงนหมายถง เจ าหนาทผ ทท�าหนาท ตรวจสอบ

ลงทะเบยนรบ เสนอ แจกจาย ลงทะเบยนสง ลงวน

เดอนปบรรจซองและน�าสงเอกสารทางราชการตางๆ

ในคณะแพทยศาสตร ทปฏบตหนาทมา ไมนอยกวา

6เดอนจ�านวน63คนซงการศกษาทงหมด63คน

เครองมอทใชในกำรศกษำ เปนแบบสอบถาม

ชนดตอบเอง มเนอหาทส�าคญคอแบบประเมนความร

และความพงพอใจตอระบบงานสารบรรณและการรบ-สง

เอกสารและขอคดเหนอนๆซงประกอบดวย4สวนคอ

1)ขอมลทวไป(เพศอายต�าแหนงงานสถานทปฏบตงาน)

2) ความรตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ

มจ�านวน10ขอประกอบดวยเนอหาในดานความส�าคญ

ของงานสารบรรณชนดของหนงสอราชการหนงสอ

ทเจาหนาทท�าขนหรอรบไวในราชการชนความเรวของ

หนงสอราชการและการปฏบตงานธรการ (สารบรรณ)

ในส�านกงานโดยวดเปนถกผดโดยหากท�าไดมากกวา

หรอเทากน8ขอหมายถงมความรด6-7ขอปานกลาง

และนอยกวาหรอเทากบ5หมายถงมความรในระดบต�า

3) ความพงพอใจตอการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ

ประกอบไปดวย 4หมวดคอความพงพอใจตอขนตอน

ความพงพอใจตอเนอหาความพงพอใจตอประสทธภาพ

และความปลอดภยของเอกสาร และความพงพอใจตอ

เจาหนาทผใหบรการโดยขอค�าถามเปนแบบมาตรวดคา

(Ratingscale)โดยมเกณฑประเมนระดบความพงพอใจ

คอระดบคะแนนเฉลย0-1.50ความพงพอใจระดบนอย

ทสด1.51-2.50 ความพงพอใจระดบนอย 2.51-3.50

ความพงพอใจระดบปานกลาง3.51-4.50ความพงพอใจ

ระดบมาก4.51-5.00ความพงพอใจระดบมากทสดและ

4) ขอคดเหนอนๆ เครองมอทสรางขนมาน พฒนา

โดยทบทวนเอกสารวชาการทเกยวของจดสรางเครองมอ

ปรกษาผเชยวชาญปรบปรงแกไขและน�าไปใชโดยแบบ

วดความรมความเทยง(KR20)คดเปน0.71และแบบวด

ความพงพอใจมความเทยง(Cronbach’salpha)คดเปน

0.95

กำรเกบข อมลและกำรควบคมคณภำพ

กอนด�าเนนการเกบขอมลนกวจยไดเสนอโครงรางวจยน

เพอขอพจารณา ยกเว น การพจารณาจรยธรรม

ตอคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในมนษย

มหาวทยาลยขอนแกนเลขทHE551366จากนนด�าเนน

การแจกแบบสอบถามกบกล มตวอยางทไป รบ-สง

เอกสารในชวงระหวางวนท3-7ธนวาคม2555ณบรเวณ

หองสโมสรคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

โดยแจกแบบสอบถามใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถาม

คนละ 30นาท จากนนใหน�าแบบสอบถามทตอบแลว

สงในกลองทผวจยไดจดเตรยมไว

กำรวเครำะหขอมล แบบสอบถามทไดรบ

กลบคนจะถกน�ามาลงขอมลเขาในโปรแกรมExcelและ

ท�า data double entry จากนนท�าการวเคราะหขอมล

160ศกษาระดบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

โดยใชสถตเชงพรรณนาไดแกความถรอยละคาเฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐาน คามธยฐาน สวนเบยงเบน

ควอไทลและindependentsamplettest

4.ผลกำรวจย

แบบสอบถามไดรบการตอบกลบ จ�านวน

63ชดคดเปนรอยละ100ไดผลการศกษาดงน

ตอนท1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถำม

ผ ตอบแบบสอบถามสวนใหญ เป นหญง

คดเปนรอยละ 76.9 อายเฉลย 35.63 ป สวนใหญ

จบการศกษาสงสดระดบปรญญาตรสถานทปฏบตงาน

สวนใหญคอจากหนวยงานตางๆในคณะแพทยศาสตร

(การเงน สารบรรณ การเจาหนาท การคลง พสด

และอนๆ)คดเปนรอยละ61.5ต�าแหนงงานสวนใหญคอ

เจาหนาทธรการ/พนกงานธรการคดเปนรอยละ 64.6

และประสบการณในการท�างานรบสงเอกสารและ

งานสารบรรณมคา มธยฐานคดเปน 4ป รายละเอยด

ดงตารางท1

ตำรำงท1ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไป จ�ำนวน รอยละ

เพศ

1. ชาย 15 23.1

2. หญง 50 76.9

อำยเฉลย เฉลยอาย35.63ปSD10.62

ระดบกำรศกษำ

1. มธยมศกษา 9 13.8

2. อนปรญญา(ปวช.ปวส.) 24 36.9

3. ปรญญาตร 32 49.2

สถานทปฏบตงาน

1. ภาควชา 20 30.8

2. หนวยงาน 40 61.5

3. งานบรการ 5 7.7

ต�ำแหนงงำน

1. พนกงานประจ�าหอง 4 6.2

2. เจาหนาทบนทกขอมล 3 4.6

3. ผชวยนกวจย 2 3.1

4. เจาหนาทธรการ/พนกงานธรการ 42 64.6

5. พนกงานการแพทย 1 1.5

6. พนกงานพมพดด 6 9.2

7. นกการภารโรง-แมบาน 4 6.2

8. เจาหนาทบรหารงานทวไป 1 1.5

9. พนกงานการเงนและบญช 1 1.5

10. นกกจการนกศกษา 1 1.5

ประสบกำรณในกำรท�ำงำนรบสงเอกสำรและงำนสำรบรรณ มธยฐาน4ป(OQR8.65)

161KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ตอนท 2 ควำมร ต อระบบกำรรบ-สงเอกสำรงำน

สำรบรรณของเจำหนำทผ ปฏบตงำนรบ-สงเอกสำร

คณะแพทยศำสตร

คะแนนของความร ต อระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สง

เอกสารคณะแพทยศาสตรสวนใหญมความรด คดเปน

รอยละ81.6

นอกจากน พบวา คะแนนเตม 10 คะแนน

คะแนนต�าสด6คะแนนคะแนนสงสดคอ10 คะแนน

เฉลย 8.02 (SD 0.89) ซงอย ในระดบด รายละเอยด

ดงตารางท2

ตำรำงท2 คะแนนความร ตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

คณะแพทยศาสตร

ระดบคะแนน กำรแปลผล จ�ำนวน รอยละ

คะแนนเตม(10) มความรด 3 4.6

9คะแนน มความรด 12 18.5

8คะแนน มความรด 38 58.5

7คะแนน มความรปานกลาง 7 10.8

6คะแนน มความรปานกลาง 5 7.7

เมอวเคราะหความร ต อระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สง

เอกสารคณะแพทยศาสตรพบวาในขอท5ประทบตรา

หนงสอโดยตรารบมขนาด2.5*10เซนตเมตรมรายการ

ดงน-เลขทรบ-วนเดอนปทรบหนงสอ-เวลาใหลงเวลา

ทรบหนงสอมผทตอบผดมากทสดคดเปนรอยละ84.6

รองลงมาคอของานสารบรรณเปนงานเกยวกบหนงสอ

มกจกรรมคอคดรางเขยนแตงพมพจดจ�าท�าส�าเนา

รบสงบนทก เทานนผทตอบผดคดเปนรอยละ64.6

และการสงขอความทางเครองมอสอสารซงไมปรากฏ

หลกฐานชดแจง ใหผสงและผรบบนทกขอความไวเปน

หลกฐานส�าเนาคฉบบ ใหลงชอผราง-ผพมพ-ผตรวจ

(ไมมผทาน)ผทตอบผดคดเปนรอยละ16.9ดงแผนภม

ท1

162ศกษาระดบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

1. งานสารบรรณ เปนงานเกยวกบหนงสอ มกจกรรมคอ คด ราง เขยน แตง พมพ จดจ�า ท�าส�าเนา รบ สง บนทก เทานน

2. ชนดของหนงสอราชการ ไดแก หนงสอภายนอก หนงสอภายใน หนงสอประทบตรา หนงสอสงการ ไดแก (ค�าสง ระเบยบ ขอบงคบ)

หนงสอประชาสมพนธ ไดแก (ประกาศ แถลงการณ ขาว) และหนงสอทเจาหนาทท�าขนหรอรบไวเปนหลกฐานในราชการ

3. ดวนทสด เปนหนงสอใหเจาหนาททปฏบตในทนททไดรบหนงสอนน

4. ดวน เปนหนงสอใหเจาหนาทปฏบตเรวกวาปกตเทาทจะท�าได

5. ประทบตราหนงสอ โดยตรารบมขนาด 2.5*10 ซ.ม. มรายการดงน - เลขทรบ- วน เดอน ป ทรบหนงสอ- เวลา ใหลงเวลาทรบหนงสอ

6. การสงหนงสอเจาหนาทตอง ตรวจความเรยบรอย เจาหนาทสารบรรณกลางรบเรองและด�าเนนการ ลงทะเบยนรบสงหนงสอ ลงวน เดอน ป ทรบสงหนงสอ

7. หนงสอทตองสงวนไวเปนความลบ ใหปฏบตตามระเบยบวาดวยการรกษาความปลอดภยแหงชาต หรอระเบยบวาดวยการรกษาความลบของทางราชการ

8. หนงสอทปฏบตเสรจสนแลว และเปนคส�าเนาทมตนเรองจะคนไดจากทอน เกบไวไมนอยกวา 5 ป

9. การสงขอความทางเครองมอสอสารซงไมปรากฏหลกฐานชดแจง ใหผสงและผรบบนทกขอความไวเปนหลกฐาน ส�าเนาคฉบบ ใหลงชอผราง-ผพมพ-ผตรวจ (ไมมผทาน)

10. ระบบสารบรรณอเลกทรอนกส คอ การรบ-สงขอมลขาวสารหรอหนงสอผานระบบสอสารดวยวธการทางอเลกทรอนกส ใชไดโดยไมผดกฎหมาย

แผนภมท1 ความร ต อระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ ของเจาหนาทผ ปฏบตงานรบสงเอกสาร

คณะแพทยศาสตร

ตอนท3ควำมพงพอใจตอระบบกำรรบ-สงเอกสำรงำน

สำรบรรณ

พบวากลมตวอยางพงพอใจตอระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณ ในทกประเดนในระดบมาก

และพบวา คะแนนความพงพอใจมากทสดในประเดน

ชวยอ�านวยความสะดวกหนวยงานปฏบตงานไดเรว

ยงขน รองลงมาคอเขาถงเอกสารงานสารบรรณไดงาย

และมระยะเวลาในการรบ-สงเอกสารเหมาะสม ในสวน

ทคะแนนความพงพอใจนอยทสด คอมระบบปองกน

ขอมลหรอเอกสารงานสารบรรณสญหาย รองลงมาคอ

เมอมปญหาเกดขนสามารถแกไขปญหาไดอยางรวดเรว

และรบสงเอกสารงานสารบรรณไดถกตอง ครบถวน

ตามล�าดบ(แผนภมท2)

163KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ตอนท4ปจจยทเกยวของกบควำมรและควำมพงพอใจ

ตอระบบกำรรบ-สงเอกสำรงำนสำรบรรณของเจำหนำท

ผปฏบตงำนรบ-สงเอกสำรคณะแพทยศำสตร

ในการศกษา ครงน พบวา ไม มป จจยใด

ทเกยวของกบความรตอระบบการรบ-สงเอกสารงาน

สารบรรณอยางมนยส�าคญทางสถต ในขณะทปจจย

ดานเพศ(ชาย/หญง)และระยะเวลาในการท�างานรบสง

เอกสารงานสารบรรณมผลตอคะแนนความพงพอใจ

อยางมนยส�าคญทางสถต(ตารางท3)

แผนภมท2ความพงพอใจตอระบบการรบสงเอกสารงานสารบรรณ

ตำรำงท3ปจจยทเกยวของกบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสารงานสารบรรณ

ปจจย

ควำมรตอระบบกำรรบ-สง

เอกสำรงำนสำรบรรณ

ควำมพงพอใจตอระบบกำรรบ-สง

เอกสำรงำนสำรบรรณ

Mean(SD) p-value คะแนนเฉลย p-value

เพศ

ชาย 7.87(0.64) 0.466 4.42(0.47) 0.039*

หญง 8.06(0.96) 4.03(0.65)

อำย

นอยกวา35ป 8.13(0.85) 0.216 4.08(0.61) 0.573

35ปหรอมากกวา 7.85(0.93) 4.17(0.68)

ระดบกำรศกษำ

มธยมศกษาและอนปรญญา 7.97(0.77) 0.679 4.11(0.61) 0.860

ปรญญาตร 8.06(1.01) 4.13(0.68)

สถำนทปฏบตงำน

ภาควชา 7.85(0.67) 0.323 4.09(0.72) 0.783

หนวยงาน/งานบรการ 8.08(0.97) 4.13(0.61)

ระยะเวลำในกำรท�ำงำนรบสงเอกสำรและงำนสำรบรรณ

นอยกวา10ป 8.12(0.90) 0.091 4.00(0.64) 0.006*

10ปและ10ปขนไป 7.68(0.79) 4.5(0.46)

*มนยส�าคญทางสถตทระดบ0.05

164ศกษาระดบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

ตอนท5ควำมคดเหนอนๆตอระบบกำรรบ-สงเอกสำร

งำนสำรบรรณของเจำหนำทผปฏบตงำนรบ-สงเอกสำร

คณะแพทยศำสตร

พบวา เจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

คณะแพทยศาสตรจ�านวนมากทเหนดวยทจะใหน�าระบบ

คอมพวเตอรมาใชในระบบงานรบ-สงเอกสารงาน

สารบรรณคณะแพทยศาสตร(ตารางท4)และเจาหนาท

สวนใหญเหนวาจดเดนในระบบการรบ-สงเอกสารงาน

สารบรรณในปจจบนคอสะดวกรวดเรวและเขาถงงาย

ขอคดเหนเพอปรบปรงระบบงาน คอการจดระบบ

การนงรบเอกสาร จดสมมนาแลกเปลยนความร และ

ใหมการอบรมใหเจาหนาทผ เกยวของอย เปนประจ�า

(ตารางท5)

ตำรำงท4 ความคดเหนตอการน�าระบบคอมพวเตอรมาใชในระบบงานรบ-สงเอกสารงานสารบรรณคณะแพทยศาสตร

ควำมคดเหนตอกำรน�ำระบบคอมพวเตอรใชงำน จ�ำนวน รอยละ

เหนดวย 56 86.2

ไมเหนดวย 9 13.8

ตำรำงท5 จดเดนและขอเสนอเพอปรบปรงระบบงาน

จดเดนในระบบกำรรบ-สงเอกสำรงำนสำรบรรณในปจจบน

1. เรวตอการตดตาม

2. รวดเรวคนหางายตอการตดตาม

3. ท�าใหคนหาเอกสารงายมขนตอนทรวดเรวงายและสะดวกตอการรรบสงหนงสอ

4. หนวยงานตางๆไดมาเจอจดรบ-สงหนงสอทเดยวกนเอกสารถงหนวยงานปลายทางรวดเรว

5. ประหยดเวลาในการเดนทางมความรวดเรวในการท�างาน

6. หนวยงานแตละหนวยตองมารวมตวกนจดเดยวเพอรบสงเอกสารท�าใหสงเอกสารไดงายและสะดวกขน

ขอคดเหนเพอปรบปรงระบบงำนรบ-สงเอกสำรงำนสำรบรรณคณะแพทยศำสตรใหดยงขน

1. มการนงทเปนระเบยบเพอจะไดรวาหนวยงาน/ภาควชาฯนงอยตรงไหนบาง

2. นาจะหาแนวความคดและพฒนาระบบใหมความหลากหลายมากกวานเชนจดสมมนาแลกเปลยนความคดเหนของบคลากร

แตละหนวยงานจะไดแนวคดทน�ามาปรบเปลยนใหเปนจดเดนไดมากกวาน

3. ใหมการอบรมใหเจาหนาทผเกยวของอยเปนประจ�า

5.สรปและอภปรำยผล

ผลการศกษาสรปไดวา ความร ดานระบบ

การรบ-ส ง เอกสารงานสารบรรณของเจ าหน าท

ผปฏบตงานคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

อยในระดบด และมความพงพอใจตอระบบการรบ-สง

เอกสารงานสารบรรณอยในระดบมาก เพอปรบปรง

ระบบงานใหดยงขนควรมการอบรมหรอจดเวทเพอ

แลกเปลยนเรยนรในเรองของระบบงานสารบรรณตอไป

อยางไรกตามในการศกษาครงนพบวามอตรา

การตอบกลบสง เนองจากการศกษาครงน ผศกษาได

ท�าความเขาใจถงวตถประสงคในการเกบขอมลเปนอยาง

ดและนอกจากนเนองจากระบบการรบสงหนงสอของ

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนนนไดจด

สถานท คอ สโมสร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกนใหทกภาควชาและทกหนวยงานน�าหนงสอ

ราชการและเอกสารตางๆ มารบ-สงแลกเปลยน เปน

จ�านวน2ครงตอวนกลาวคอในรอบเชาเวลา10.00น.

165KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

และรอบบายเวลา14.00น.ดงนนผวจยจงสามารถทจะ

เขาไปเกบขอมลจากเจาหนาททมาปฏบตงานประจ�า

และมาจากทกหนวยงานในคณะแพทยศาสตรไดในการ

วเคราะหเบองตน พบวา คณลกษณะสวนใหญของ

เจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร

เปนหญงมากกวาชายและสวนใหญจบการศกษาสงสด

ระดบปรญญาตร ซงคลายคลงกบหนวยงานอนๆ เชน

เจาหนาทระบบสารบรรณอเลกทรอนกสของบคลากร

ในกระทรวงสาธารณสข(2)

เมอพจารณาในเรองของความร ต อระบบ

การรบ-สงเอกสารงานสารบรรณการศกษาครงนพบวา

มความรอยในระดบดซงเปนสงจ�าเปนตอการปฏบตงาน

จากการทบทวนวรรณกรรมพบวาการปฏบตงานธรการ

ใหมคณภาพนนผปฏบตงานควรมคณสมบตคอมความร

ความสามารถในการอาน การตความและสรปสาระ

ส�าคญมความรความเขาใจในโครงสรางภาระงานและ

ภารกจของหนวยงาน รจกบทบาทภารกจหนาทของ

ตนเองและมความรบผดชอบตอตนเองและหนวยงาน

มความสามารถในการจดล�าดบความส�าคญและ

ความเรงดวนของงาน (เอกสาร) ท�างานอยางเตมใจ

เตมศกยภาพ และเตมเวลา เปนผ รกษาระเบยบวนย

อยางเครงครด มความรและสามารถใชงานในระบบ

สารสนเทศและการสอสารไดอยางมประสทธภาพ (3)

และทส�าคญคอตองมความเขาใจตอระเบยบส�านกนายก

รฐมนตรวาดวยงานสารบรรณพ.ศ.2526และพ.ศ.2548

เปนอยางด ทงนเพอใหการด�าเนนการรบสงเอกสาร

ไดรบประโยชนสงสด ทนเวลา และเอกสารมความ

ปลอดภย(3)ในการศกษาครงนพบวายงมบางประเดน

ทตองปรบปรงและแกไข ความรเพมเตมตอเจาหนาท

ผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร

ในสวนของความพงพอใจในการปฏบตงานถอ

เปนปจจยส�าคญทท�าใหบคคลมความรสกทดตอ งานท

ท�า รวมถงเปนแรงกระตนทชวยใหบคคลมความตงใจ

ในการปฏบตงานอยางเตมความสามารถ ท�าใหเกด

ประสทธผลในการปฏบตงานตามเปาหมายทก�าหนดไว

(4)เจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตร

มความพงพอใจตอระบบงานในระดบมากเมออธบาย

โดยใชทฤษฎของHerzberg (5) ซงไดกลาวถง ความ

ตองการของคนในองคการหรอการจงใจจากการท�างาน

วา ความพอใจในงานทท�า และความไมพอใจในงาน

แตมสาเหตมาจากปจจย2กล ม คอ (1) ปจจยจงใจ

(MotivationFactors)ซงไดแกความส�าเรจในการท�างาน

การยอมรบนบถอลกษณะงาน (Work Itself)หมายถง

การลงมอกระท�าหรอการท�างานเปนชนเปนอน ซง

ก�าหนดเวลาเปนกจวตร หรอยดหย นได อาจมการ

สรางสรรคงานไมวาเปนงานงายหรองานยาก เปนงาน

ทชวนใหปฏบตไมนาเบอเปนงานทสงเสรมตอความคด

รเรมสรางสรรค เปนงานทมคณคา รวมทงสามารถ

ปฏบตงานไดอยางสมบรณหรอท�างานใหเสรจภายใน

ระยะเวลาอนสนตามความรบผดชอบโอกาสในการเลอน

ต�าแหนงหรอระดบทสงขนและมโอกาสไดรบการพฒนา

ความร ความสามารถทกษะทเพมขนในวชาชพจาก

การปฏบตงาน ตลอดจนโอกาสการศกษาตอ อบรม

ดงานและ(2)ปจจยค�าจน(HygieneFactors)ซงไดแก

ผลตอบแทนจากการท�างาน ประโยชนเกอกลอนๆ

ตามความเหมาะสมของเงนเดอนและขนเงนเดอน

ตามความเหมาะสมกบงานทรบผดชอบความสมพนธ

ระหวางบคคลการปกครองบงคบบญชานโยบายและ

การบรหาร สภาพเหมาะสมในการท�างาน สภาพ

การท�างานทเปนกายภาพไดแกสภาพแวดลอมสถานท

ท�างาน เครองมอเครองใช วสดอปกรณ ความสะดวก

สบายในการท�างานสงอ�านวยความสะดวกในการปฏบต

งานตางๆ ตลอดจนครอบคลมไปถงความสมดลของ

ปรมาณงานกบจ�านวนบคลากรกลมงานความเปนพรรค

พวกและความเปนน�าหนงใจเดยวกนซงในการท�างาน

รบสงเอกสารของคณะแพทยศาสตร นไดมการจด

ระบบการรบสงเอกสารทเรยกวา“ตลาดนด”เจาหนาท

ผปฏบตงานคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

จะมเวลาในการลงมาปฏบตงานจากทกหนวยงานของ

คณะแพทยศาสตร โดยพรอมเพรยงกนท�าใหเกดและ

ไดรบการสนบสนนในปจจยจงใจและปจจยค�าจนท�าให

เกดความพงพอใจตอการท�างานในระดบมากในทสด

ซงประเดนความพงพอใจ มากทสดไดแก

ความรวดเรวเวลาเหมาะสมและเขาถงไดงายในขณะท

166ศกษาระดบความรและความพงพอใจตอระบบการรบ-สงเอกสาร

งานสารบรรณของเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

คะแนนความพงพอใจนอยไดแกมระบบปองกนขอมล

หรอเอกสารงานสารบรรณสญหายและการแกไขปญหา

เมอเกดขนซงประเดนนจะตองมการพจารณาปรบปรง

ตอไปอยางไรกตามเจาหนาทผปฏบตงานรบ-สงเอกสาร

คณะแพทยศาสตรจ�านวนมากทเหนดวยทจะใหมการน�า

เอาระบบคอมพวเตอรมาใชงาน

ในสวนของปจจยทเกยวของกบระดบความร

ด านการรบ สงเอกสาร การศกษาครงน ไมพบวา

มป จจยใด ท เกยวข องกบระดบความร ต อระบบ

การรบ-สงเอกสารงานสารบรรณทงนอาจเปนเพราะวา

องคความรในการรบสงเอกสารทกคนสามารถเรยนร

งานไดไมแตกตางกนเมออธบายดวยทฤษฎของการเรยนร

(learningTheory)ของTaylor(6)จะพบวากระบวนการ

เรยนรในงานรบสงเอกสาร งานสารบรรณน เจาหนาท

ผปฏบตงานรบ-สงเอกสารคณะแพทยศาสตรสามารถ

เรยนร หรอสอนงานกนเองได การฝกทกษะ และ

ปฏบตงานจรง เมอมการท�างานอยางตอเนองฝกปฏบต

ฝกท�างานเรองงายไปสความยากและมการบรณาการงาน

อนๆชวยเหลอซงกนและกนชวยตอบขอซกถามสงสย

กจะท�าใหสามารถน�าความร ไปปฏบตไดถกตองและ

ดยงขนดงนนระดบความรในกลมผทปฏบตงานรบสง

เอกสาร งานสารบรรณของคณะแพทยศาสตรน จงม

ระดบทเทาๆ กน จงไมมความแตกตางกนอยางม

นยส�าคญทางสถต

ในขณะเดยวกนพบวาเพศและประสบการณ

ในการท�างานดานสารบรรณ มผลตอความพงพอใจ

ในการปฏบตงานอาจเนองจากประสบการณทผานมา

และระบบทคณะแพทยศาสตรไดจดท�าขนนนสามารถ

แกไขปญหาการรบสงเอกสารและสะดวกตอผปฏบตงาน

ไดในระดบหนงดงจะเหนไดจากผปฏบตงานมความพง

พอใจตอระบบและบอกจดเดนของระบบวา มความ

สะดวก รวดเรว และเขาถงไดงาย อยางไรกตามจาก

ขอเสนอแนะเพอพฒนาตอไป พบวา ควรจะไดม

การอบรมหรอจดเวทเพอแลกเปลยนเรยนรและพฒนา

ระบบใหดยงขนตอไปทงนการจดการอบรมเพมพน

ความร จะชวยใหทศนคตของผปฏบตงานสารบรรณด

ยงขน(7)

6.กตตกรรมประกำศ

การศกษาครงนส�าเรจลงไดดวยด ผวจยและ

คณะขอขอบคณภาควชาเวชศาสตรชมชนคณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน ทใหการสนบสนน รวมถง

ขอขอบคณ เจาหนาทผ ปฏบตงานรบสง เอกสารงาน

สารบรรณคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ทกทานทใหความรวมมอในการวจยครงเปนอยางด

7.เอกสำรอำงอง

(1) สรศกด นาคสวสด. เทคนคการเขยนหนงสอ

ราชการ.กรงเทพ:กรมสงเสรมสหกรณกระทรวง

เกษตรและสหกรณ2555.

(2) ยศวดงามสะอาด.ปจจยทมผลตอความพงพอใจ

ในการใชงานระบบสารบรรณอเลกทรอนกสของ

บคลากรในกระทรวงสาธารณสขกรณศกษา :

ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขปทมธาน

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร2551.

(3) กรรณการ โอฬาร. คมอการปฏบตงานกองแผน

งานมหาวทยาลยทกษณ.สงขลา:มหาวทยาลย

ทกษณ2551.

(4) MarkA.Tietjen,RobertM.Myers.Motivation

andjobsatisfaction.ManagementDecision1998;

36(4):226-31.

(5) Herzberg F, Maunser B, Snyderman B.

TheMotivation toWork. NewYork, NY.:

JohnWileyandSonsInc,;1959.

(6) EdwardW.Taylor.Anupdateoftransformative

learningtheory:acriticalreviewoftheempirical

research (1999–2005). Int J of Life Long

Education2007;26(2):173-91.

(7) เสาวนยภเพชร.ทศนคตของพนกงานตอระบบ

สารบรรณอเลกโทรนกส กรณศกษาธนาคาร

ออมสนส�านกงานใหญ.ปทมธานคณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยเทคโลโลยราชมงคล2551.

167KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกนBuilding Management at the Faculty of Veterinary Medicine, Khon Kaen University

ยพด เจรญสวาง (Yupadee Jaroensawang) 1

สมบต แสงพล (Sombat Saengpol)2*

1 เจาหนาทบรหารงานทวไปช�านาญการ งานบรหารและธรการ คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน2 เจาหนาทบรหารงานทวไปช�านาญการพเศษ ภาควชาพยาธชววทยา คณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน* อเมลผเขยน: somsae@kku.ac.th

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาการบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลย

ขอนแกนกลมตวอยางทศกษา จ�านวน318คน เปนบคลากรจ�านวน59คนและนกศกษาชนปท 2-6 จ�านวน

259คนทก�าลงปฏบตงานจรงและศกษาในปการศกษา2555เครองมอทใชเปนแบบสอบถามวเคราะหขอมลดวย

คาความถ คารอยละคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานผลการศกษาวจยพบวาความพงพอใจของบคลากรและ

นกศกษาตอระบบการบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรอยในระดบปานกลางโดยดานทมคาเฉลย

สงสดคอดานการบรหารจดการหองประชมรองลงมาคอดานการบรหารจดการโรงพยาบาลสตวดานการบรหาร

จดการหองเรยนและดานทมคาเฉลยต�าสดไดแกการบรหารจดการโรงเรอนสตวทดลอง

Abstract

TheobjectiveofthisstudyistoanalyzethemanagementsystemofbuildingattheFacultyVeterinary

Medicine,KhonKaenUniversity.Atotal318targetgroupswhichcomposedof59staffsand259ofthesecond

tosixyearstudents,whoareworkingandstudyingintheacademicyear2012werestudied.Questionnaireswere

usedanddatawereanalyzedforthefrequency,percentage,averageandstandarddeviation.Theresultsshowed

that theoverallmanagementqualityof staffsandstudentsonbuildingmanagementwasat themiddle level.

Thehighestmanagementqualitywasfoundtobethemeetingroommanagement,followedbyanimalhospital

andclassroommanagement, respectively.The lowestmanagementqualitywas found tobe theexperimental

animalbuildingmanagement.

ค�ำส�ำคญ: การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

Keywords: Management,GroundandBuilding,VeterinaryMedicine,KhonKaenUniversity

KKU isr.j. 2013; 1(2) : 167-174http : //irj.kku.ac.th

168 การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

1.บทน�ำ

การบรหารจดการอาคารสถานท (Facility

Management)ถอเปนงานบรหารจดการสมยใหมทเขามา

ทดแทนการดแลอาคารสถานทแบบเดม อนไดแก

งานดแลรกษาอาคาร (Building Operation and

Maintenance)งานจดการอาคาร(BuildingManagement)

ซงการบรหารจดการอาคารสถานทมไดมจดมงหมาย

เพยงแคดแลอาคารใหเหมาะกบการใชงานเพยงอยางเดยว

หากแตครอบคลมถงประสทธภาพของการปฏบตงาน

การลงทนสภาพแวดลอมทเหมาะสม(5,3)สวนสภาพ

แวดลอมในสถานศกษาเปนปจจยส�าคญทมสวนชวยให

ผเรยนประทบใจหรอพงพอใจโดยเฉพาะเกยวกบอาคาร

เรยน อาคารปฏบตการสถานท บรเวณรอบๆอาคาร

รวมทงบคลากรและวสดอปกรณตางๆซงลวนมอทธพล

ตอพฤตกรรมและการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยน

หรอกอใหเกดการเรยนรในสงตางๆ ไดสภาพแวดลอม

ท�าใหเกดพฤตกรรมการเรยนการสอนและการท�างาน

ของทกๆ คน และยงเปนการเสรมสรางขวญ สราง

บรรยากาศและก�าลงใจอนจะน�าไปสผลส�าเรจทางการ

ศกษาหรอการท�างานอยางมประสทธภาพตามเปาหมาย

อกทงในทางตรงกนขาม สภาพแวดลอมยงท�าใหเกด

พฤตกรรมของคนเปนไปในทศทางทไมดได ดงนน

การจดสภาพแวดลอม โดยเฉพาะการบรหารจดการ

อาคารสถานทและบรเวณรอบอาคารสถานท อยาง

เหมาะสม ยอมสงผลดหรอมอทธพลตอผลสมฤทธ

ทางการเรยนของนกศกษาหรอการปฏบตงานของ

บคลากรได(4)

ในสวนของการบรหารงานในคณะวชา/

หนวยงานของมหาวทยาลยขอนแกนผบรหารใหความ

ส�าคญในงานแตละดานตางกน โดยสวนใหญมกจะให

ความส�าคญกบการบรหารงานการเงนและพสดสวนการ

บรหารดานอนๆมกใหความส�าคญเปนอนดบรองลงมา

โดยเฉพาะการบรหารจดการงานอาคารสถานทในสถาน

ทศกษาของแตละคณะวชา ยงไมไดน�ามาบรหารจดการ

ใหเกดความคมคาเทาทควรดงจะเหนไดจากการพบเหน

การรอถอนการกอสรางการซอมแซมการปลอยปละ

ละเลยทไมเกดประโยชน

คณะสตวแพทยศาสตรมพนทประมาณ20ไร

ประกอบดวย อาคารเรยนและส�านกงาน อาคาร

โรงพยาบาลสตวอาคารสตวทดลองโรงเรอนสตวทดลอง

โรงอาหาร และสโมสรนกศกษาปจจบนสภาพอาคาร

หองเรยนหองประชมตลอดจนบรเวณโดยรอบอาคาร

มสภาพทรดโทรมบางอาคารบางหองไมสามารถใชงาน

ไดหรอใชไดแตไมเตมศกยภาพคณะฯจงมการปรบปรง

แกไขมาอยางตอเนองดงจะเหนไดจากในปพ.ศ. 2554

มการปรบปรงเปลยนแปลงอาคารสถานท หองเรยน

หองประชม ในหลายๆ จด เช น ปพนหองเรยน

ห องประชม จดซอจดหา วสดอปกรณ ประเภท

เครองเสยง โตะ-เกาอ ทดแทนของเกาปรบปรงทจอด

รถยนตรถจกรยานยนต เปนตนและดวยเหตทสถานท

และสภาพแวดลอมในคณะฯมความส�าคญตอนกศกษา

ในการสรางความเชอมน ความพรอมทจะเรยนร

ความรสกอบอนคณะฯจงจ�าเปนตองจดสถานททหลาก

หลายใหมความเหมาะสมเชนมสนามหญาสวนหยอม

หองทใชท�ากจกรรมตางๆ เพอสนองตอการท�างาน

รวมกนระหวางอาจารยนกศกษาหรอแมแตบคลากร

ของคณะฯทงนหากไมไดรบการแกไขปรบปรงหรอ

พฒนาอาจกอใหเกดผลกระทบการจดการเรยนการสอน

ของคณะฯได

การศกษาการบรหารจดการอาคารสถานท

ครงนจะน�ามาซงขอมลทเปนประโยชนส�าหรบใชในการ

อางองและน�าน�าไปสการพฒนาการบรหารงานอาคาร

สถานทใหมความสมบรณ เหมาะสมตอการใชเปน

สถานทเพอการเรยนการสอนการท�างานของบคลากร

ตลอดจนเปนสถานทประกอบกจกรรมของหนวยงานได

อยางมประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด

2.วตถประสงคของกำรวจย

เพอศกษาสภาพปจจบนของการบรหารจดการ

อาคารสถานทของคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลย

ขอนแกน

3.วธกำรวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง

1.1ประชากรทใช ศกษาทงสนจ�านวน

688คนประกอบดวยบคลากรและนกศกษาชนปท2-6

ปการศกษา2555

169KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

1.2กล มตวอยางทใชศกษาทงสน 318 คน

ประกอบดวยบคลากรและนกศกษาชนปท 2-6ปการ

ศกษา 2555ซงก�าหนดขนาดกลมตวอยางโดยใชเกณฑ

ประชากรหลกรอยใชกลมตวอยางอยางนอย25%(1)

2. เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม

(Questionnaire)จ�านวน1ชดซงม2ตอนดงนตอนท1

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบ

รายการ (Check list) และตอนท 2 การบรหารจดการ

อาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกนเปนแบบมาตราสวนประมาณคา(Ratingscale)

และค�าถามปลายเปดส�าหรบการแสดงความคดเหน

3. ก ารสร า งและหาคณภาพ เคร อ งม อ

เครองมอทใชผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา

และภาษาดวยเทคนค IOCจากผเชยวชาญ ไดคา IOC

เทากบ0.82

4. การเกบรวบรวมขอมลแจกแบบสอบถาม

ใหกลมตวอยางตามวนเวลาทก�าหนดไวจากนนด�าเนน

การเกบรวบรวมขอมลตรวจสอบถกตองความสมบรณ

และน�าไปวเคราะหขอมลตอไป

5. การว เคราะหข อมล สถานภาพทวไป

ของกลมตวอยาง วเคราะหโดยการแจกแจงความถและ

หาคารอยละ การบรหารจดการอาคารสถานท คณะ

สตวแพทยศาสตร วเคราะหโดยใชคาเฉลยและคาเบยง

เบนมาตรฐาน

6. การแปลผลขอมลคาเฉลยและคาเบยงเบน

มาตรฐาน แปลความหมายตามเกณฑของบญชม

ศรสะอาด(2)ดงน

4.51-5.00หมายถง มการปฏบตหรอให

บรการอยในระดบมากทสด

3.51-4.50หมายถง มการปฏบตหรอให

บรการอยในระดบมาก

2.51-3.50หมายถง มการปฏบตหรอให

บรการอยในระดบปานกลาง

1.51-2.50หมายถง มการปฏบตหรอให

บรการอยในระดบนอย

1.00-1.50หมายถง มการปฏบตหรอให

บรการอยในระดบนอยทสด

7. นยามศพทเฉพาะ

การบรหารจดการอาคารสถานท หมายถง

การจดการหรอด�าเนนงานทเกยวของกบพนทบรเวณโดย

รอบและอาคารตางๆ ของคณะสตวแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกนใหสามารถเออตอการสงเสรมการ

จดการเรยนการสอนตลอดจนการบ�ารงรกษาและการใช

ประโยชนอยางค มคา ซงประกอบดวย บรเวณคณะ

สตวแพทยศาสตร อาคารเรยนหองเรยนหองประชม

โรงอาหารโรงเรอนสตวทดลองอาคารโรงพยาบาลสตว

4.ผลกำรวจย

จากการศกษาพบวาในภาพรวมของการบรหาร

จดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตร ภาพรวม

อย ในระดบปานกลาง โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ

ดานการบรหารจดการหองประชมรองลงมาคอดานการ

บรหารจดการโรงพยาบาลสตว ดานการบรหารจดการ

หองเรยนและดานทมคาเฉลยต�าสด ไดแก การบรหาร

จดการโรงเรอนสตวทดลอง(ตารางท1)

ตำรำงท1คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบการบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตร จ�าแนกเปน

รายดานและโดยรวม

ท กำรบรหำรอำคำรสถำนท X S2 ระดบคณภำพ

1 บรเวณคณะสตวแพทยศาสตร 3.00 0.71 ปานกลาง

2 อาคารเรยน 2.71 0.72 ปานกลาง

3 หองเรยน 3.18 0.78 ปานกลาง

4 หองประชม 3.41 0.74 ปานกลาง

5 โรงอาหาร 3.01 0.80 ปานกลาง

6 โรงเรอนสตวทดลอง 2.56 0.86 ปานกลาง

7 โรงพยาบาลสตว 3.22 0.75 ปานกลาง

รวม 3.01 0.61 ปำนกลำง

170 การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

ตำรำงท3คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบอาคารเรยน

ท อำคำรเรยน X S2 ระดบคณภำพ

1 มแสงสวางภายในอาคารเรยนเหมาะสมและเพยงพอ 3.51 0.94 ปานกลาง

2 มการดแลรกษาหองน�าหองสวมใหสะอาดอยางสม�าเสมอ 2.81 1.05 ปานกลาง

3 มทนงใหนกศกษาพกผอนในเวลาวางอยางเหมาะสมและเพยงพอ 2.98 1.00 ปานกลาง

4 มถงขยะแยกตามประเภทขยะ 2.25 1.03 นอย

5 วสดอปกรณไฟฟาภายในอาคารเรยนตดตงไดมาตรฐาน 2.87 1.00 ปานกลาง

6 มน�าบรโภคภายในอาคารเรยนทสะอาดและเพยงพอ 2.43 1.08 นอย

7 มระบบปองกนเพลงไหมและสญญาณเตอนภยตางๆทใชงานได 2.72 0.95 ปานกลาง

8 มการซอมรบสถานการณหากเกดเพลงไหมหรอมสญญาณเตอนภย 2.08 1.11 นอย

รวม 2.71 0.72 ปำนกลำง

โดยปจจยยอยการบรหารจดการอาคารสถานท

แตละดานมผลการวจยเปนดงน

บรเวณคณะสตวแพทยศาสตร ขอทมการ

ปฏบตหรอบรหารจดการมากทสดคอมการบ�ารงรกษา

พนท สวนและสนามใหรมรนอยเสมอสวนขอทมการ

บรหารจดการนอยทสดคอพนทจอดรถยนตเพยงพอ

สะดวกและปลอดภย(ตารางท2)

ตำรำงท2คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบบรเวณคณะสตวแพทยศาสตร

ท บรเวณคณะสตวแพทยศำสตร X S2 ระดบคณภำพ

1 มผงและเครองหมายจราจรบรเวณคณะฯชดเจนและเหมาะสม 2.96 0.98 ปานกลาง

2 สถานทพกผอนเพยงพอ 2.86 0.98 ปานกลาง

3 สถานทออกก�าลงกายเพยงพอและไดมาตรฐาน 3.03 0.96 ปานกลาง

4 พนทจอดรถยนตเพยงพอสะดวกและปลอดภย 2.81 1.09 ปานกลาง

5 พนทจอดรถจกรยานยนตเพยงพอสะดวกและปลอดภย 3.12 1.05 ปานกลาง

6 มการบ�ารงรกษาพนทสวนและสนามใหรมรนอยเสมอ 3.19 0.98 ปานกลาง

7 มระบบเวรยามรกษาความปลอดภยตลอด24ชวโมง 3.00 1.05 ปานกลาง

รวม 3.01 0.61 ปำนกลำง

อาคารเรยนขอทมการบรหารจดการมากทสด

คอ แสงสวางภายในอาคารเรยนเหมาะสมและเพยงพอ

และขอทมการบรหารจดการนอยทสดคอมการซอมรบ

สถานการณหากเกดเพลงไหมหรอมสญญาณเตอนภย

(ตารางท3)

หองเรยนขอทมการบรหารจดการมากทสดคอ

แสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทด และขอ

ทมการบรหารจดการนอยทสดคอ มตารางการใช

หองเรยนหนาหองเรยนอยางชดเจน(ตารางท4)

171KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ตำรำงท4คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบหองเรยน

ท หองเรยน X S2 ระดบคณภำพ

1 โตะเกาอเพยงพอกบนกศกษา 3.16 1.00 ปานกลาง

2 มตารางการใชหองเรยนหนาหองเรยนอยางชดเจน 3.12 1.04 ปานกลาง

3 มสอ-อปกรณทสะดวกและทนสมยในหองเรยน 3.11 1.00 ปานกลาง

4 มการบ�ารงรกษาหองเรยนใหสะอาดอยเสมอ 3.18 0.96 ปานกลาง

5 แสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทด 3.31 0.90 ปานกลาง

รวม 3.18 0.78 ปำนกลำง

หองประชมขอทมการบรหารจดการมากทสด

คอมหองประชมรองรบการจดกจกรรมตางๆของคณะฯ

ไดอยางเพยงพอและขอทมการบรหารจดการนอยทสด

คอตารางการใชหองประชมตดไวหนาหองประชมอยาง

ชดเจน(ตารางท5)

ตำรำงท5คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบหองประชม

ท หองประชม X S2 ระดบคณภำพ

1 แสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทด 3.52 0.83 มาก

2 มหองประชมรองรบการจดกจกรรมตางๆของคณะฯไดอยางเพยงพอ 3.66 0.90 มาก

3 สงอ�านวยความสะดวกในหองประชมมประสทธภาพและทนสมย 3.50 0.91 ปานกลาง

4 มการรกษาความสะอาดภายในหองประชมอยางสม�าเสมอ 3.52 0.86 มาก

5 มตารางการใชหองประชมตดไวหนาหองประชมอยางชดเจน 2.85 1.07 ปานกลาง

รวม 3.41 0.74 ปำนกลำง

ตำรำงท6คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบโรงอาหาร

ท โรงอำหำร X S2 ระดบคณภำพ

1 แสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทด 3.58 0.98 มาก

2 มการจดวสดอปกรณส�าหรบเครองปรงรสอยางเหมาะสมพอเพยง 3.03 1.00 ปานกลาง

3 เครองปรงสะอาดปลอดภยและถกสขอนามย 2.59 1.02 ปานกลาง

4 มโตะเกาอส�าหรบนงรบประทานอาหารอยางสบายและเพยงพอ 3.15 1.02 ปานกลาง

5 บรรยากาศภายในโรงอาหารเออตอดานโภชนาการ 2.87 0.96 ปานกลาง

6 การรกษาความสะอาดและการบ�ารงรกษาโรงอาหารอยเสมอ 2.84 1.00 ปานกลาง

รวม 3.01 0.80 ปำนกลำง

โรงอาหาร ขอทมการบรหารจดการมากทสด

คอแสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทดและ

ขอทมการบรหารจดการนอยทสดคอเครองปรงสะอาด

ปลอดภยและถกสขอนามย(ตารางท6)

172 การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

โรงเรอนสตวทดลองขอทมการบรหารจดการ

มากทสดคอบรเวณสถานทตงมความเหมาะสม และ

ขอทมการบรหารจดการนอยทสดคอแสงสวางเพยงพอ

และมระบบระบายอากาศทด(ตารางท7)

ตำรำงท7คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบโรงเรอนสตวทดลอง

ท โรงเรอนสตวทดลอง X S2 ระดบคณภำพ

1 แสงสวางเพยงพอและมระบบระบายอากาศทด 2.44 1.03 นอย

2 ระบบน�าสตวเขา-ออกโรงเรอนถกตองเหมาะสม 2.45 1.03 นอย

3 มการสขาภบาลเชนการท�าความสะอาดคอกการก�าจดขยะมลสตว 2.58 1.01 ปานกลาง

4 มการดแลสขภาพ/การก�าจดพยาธสภาพภายนอก เชน การตรวจ

สขภาพสตวอยางสม�าเสมอ

2.61 1.02 ปานกลาง

5 จ�านวนคอกสตวมความเหมาะสมกบสตวทดลอง 2.48 1.04 นอย

6 บรเวณสถานทตงมความเหมาะสม 2.82 1.11 ปานกลาง

รวม 2.56 0.86 ปำนกลำง

โรงพยาบาลสตวขอทมการบรหารจดการมาก

ทสดคอสถานทตงของโรงพยาบาลมความเหมาะสมและ

ขอทมการบรหารจดการนอยทสดคอความสะดวกของ

พนทจอดรถของลกคาสะดวกและเพยงพอ(ตารางท8)

ตำรำงท8คาเฉลยของการปฏบตเกยวกบโรงพยาบาลสตว

ท โรงพยำบำลสตว X S2 ระดบคณภำพ

1 สถานทตงของโรงพยาบาลมความเหมาะสม 3.58 0.86 มาก

2 อาคารสถานทมความสะอาดเรยบรอย 3.37 0.87 ปานกลาง

3 เกาอนงส�าหรบผใชบรการเพยงพอ 3.07 0.96 ปานกลาง

4 หองตรวจทเปนสดสวนเหมาะสมสะอาดถกสขอนามย 3.27 0.88 ปานกลาง

5 ความสะดวกของพนทจอดรถของลกคาสะดวกและเพยงพอ 2.83 1.02 ปานกลาง

รวม 3.22 0.75 ปำนกลำง

5.อภปรำยผลกำรวจย

การบรหารจดการอาคารสถานท ป จจย

หองประชมมคาเฉลยในการบรหารจดการมากทสด

อาจเปนเพราะ คณะสตวแพทยศาสตร มหองประชม

รองรบกจกรรมคณะฯจ�านวนมากและหลายหลายขนาด

โดยเฉพาะหองประชมใหญจะเปนหองประชมทเปดให

บรการแกบคคลหรอหนวยงานภายนอกมาใชบรการเปน

ประจ�า แตเมอพจารณาประเดนยอยทมคาเฉลยต�าสด

พบวา คณะฯยงไมไดจดใหมตารางการใชหองประชม

ตดไวหนาหองประชมอยางชดเจนนน เนองจากระบบ

การจองหองเรยนหองประชมของคณะฯผใชบรการจะ

ตองด�าเนนการขอหรอจองกบเจาหนาทหนวยอาคาร

สถานทและยานพาหนะซงมส�านกงานอยชน5อาคาร

พเชฎฐเหลองทองค�าโดยเจาหนาททรบผดชอบซงมเพยง

1ทาน จะเปนผลงบนทกในสมดไว บางครงกแจงให

ผขอใชบรการทราบบางครงกไมไดแจงใหทราบจงท�าให

ไมมตารางการใชหองประชมตดไวหนาหองประชม

แตละหองหรอไมไดใหความส�าคญกบจดนเทาใดนก

ในประเดนนผวจยขอเสนอแนะวธการแกปญหาโดยงาน

บรหารและธรการควรมอบหมายใหเจาหนาทรบผดชอบ

เรองนโดยตรงและมก�าหนดไวในภาระงานรบผดชอบ

ของเจาหนาทคนนนไวดวยเพอการตดตามและประเมน

ผลตอไป

173KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ในสวนของโรงพยาบาลสตวทพบวาสถานท

ตงมความเหมาะสมนนเปนเพราะโรงพยาบาลสตวตงอย

บรเวณทมการจราจรเขา-ออกสะดวกอกทงตงอยใกล

ถนนมตรภาพ และตงแยกอยจากคณะวชาอนๆ อยาง

เดนชดซงหากตงอยตดกบคณะวชาอนๆ เสยงจากสตว

ปวยทมารบบรการอาจจะสงเสยงรบกวนการจดการเรยน

การสอนของคณะวชาอนได แตเมอพจารณาปจจยยอย

พบวาความสะดวกของพนทจอดรถยนตส�าหรบลกคา

ยงมการบรหารจดการนอยนน เกดเปนเพราะทจอด

รถยนตของบคลากรและนกศกษาคณะฯมจ�ากด แต

ปรมาณรถยนตเพมขนตอเนองทกป ท�าใหเปนปญหา

ในการหาทจอดรถทสะดวก จงตองเขาไปจอดบรเวณ

ททางโรงพยาบาลสตวจดไวส�าหรบลกคา ถงแมทาง

โรงพยาบาลสตวจะมปายบอกชดเจนวาเปนทจอดรถยนต

ส�าหรบลกคาโรงพยาบาลสตวเทานนแตกยงเกดปญหา

ลกคาไมมทจอด เปนเพราะทกคนไมรกษากตกาใน

กฎระเบยบจงท�าใหเกดปญหาในการจอดรถของบคลากร

หรอนกศกษาหรอผมาตดตอราชการอยเปนประจ�า

เมอพจารณาจากปจจยการบรหารจดการบรเวณ

คณะสตวแพทยศาสตรทพบวาพนทจอดรถยนตเพยงพอ

และปลอดภยมคาเฉลยนอยทสดนน อาจเปนเพราะ

บคลากรและนกศกษามรถยนตจ�านวนมากเกนกวาทจอด

รถยนตทคณะสตวแพทยศาสตรจดสรรไวและอาจเนอง

มาจากการขาดการเขมงวดเรองทจอดรถยนต ไมเอาจรง

กบผจอดรถยนตทไมถกกตกาดงจะเหนไดจากนกศกษา

จะจอดรถยนตในทจอดส�าหรบบคลากรเปนประจ�า

เพราะนกศกษามาเรยนเชาซงมทจอดมากมายใหเลอก

สวนบคลากรทมาปฏบตงานหลงจากนกศกษา จ�าเปน

ตองหาทจอดทเหมาะสมใหตนเองถงแมบางครงจะตอง

จอดซอนคนจอดในทหามจอดอกทงกรณทจอดรถยนต

บรเวณรอบๆตกเตมจ�าเปนตองน�ารถไปจอดฝงตรงขาม

คณะฯซงพนทบรเวณนนยงไมเหมาะทจะจอดรถ(ยงไม

ไดปรบพนทใหเรยบยงเปนหลมเปนบอโดยเฉพาะหนา

ฝนพนดนแฉะมากๆ

ประเดนทพบวาบรเวณคณะสตวแพทยศาสตร

มการบ�ารงพนท สวนและสนามใหรมรนอยเสมอมคา

เฉลยในการบรหารจดการมากทสดนน อาจเปนเพราะ

พนทคณะฯมบรเวณกวาง เปนสดสวนซงตงแยกออก

มาจากหลายๆคณะและมสภาพแวดลอมทเปนปารมเงา

อยมากอกทงผบรหารมการบรหารจดการทดเชนทกวน

พธบายจะจดเจาหนาท คนงานแมบานรวมกนพฒนา

บรเวณคณะฯใหมความสะอาดเรยบรอยรมรนอยเสมอๆ

อย างต อเนอง ซงถอได ว าเป นการบรหารจดการ

สงแวดลอมทเออตอการจดการเรยนการสอนซงตรงกบ

แนวคดของพระอนนตฉนทโก (3)ทกลาวไววาสภาพ

แวดลอมท เออตอการจดการเรยนการสอนจะชวย

สงเสรมความเจรญงอกงามทางกายจตใจสตปญญาและ

สงคมของนกเรยนนกศกษานนอาจหมายถงหากคณะฯ

มการบรหารจดการบรเวณหรอสงแวดลอมรอบๆคณะฯ

ไดอยางเหมาะสม ยอมท�าใหนกศกษาและบคลากรม

ผลการเรยนและประสทธภาพการท�างานในทางทด

แตประเดนทมการบรหารจดการทพบวามคา

เฉลยนอยทสดคอ โรงเรอนสตวทดลองนนทงนอาจมา

จากโรงเรอนสตวทดลองมกจะพบปญหาอยเสมอๆเชน

มสตวทดลองหลดออกมามสนขปวยเรอรงบอยๆมกลน

เหมนกลนคาว โดยเฉพาะชวงหนาฝน อกทงวนหยด

ราชการมกจะไมมผดแลสตวทดลองเทาทควร เปนตน

ซงสอดคลองกบประเดนทนกศกษาสวนมากขอใหทาง

คณะฯแกไขเรงดวนเรองความสะอาดการระบายอากาศ

กรงสตวหลงคาโรงเรอนทรวการก�าชบผดแลเจาหนาท

หรอภาควชาทรบผดชอบโรงเรอนสตวทดลองนอยาง

จรงจง

6.สรปผลกำรวจย

ก ารบรหารจ ดการอาคารสถานท คณะ

สตวแพทยศาสตรในภาพรวมอยในระดบปานกลางโดย

ดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานการบรหารจดการหอง

ประชมรองลงมาคอดานการบรหารจดการโรงพยาบาล

สตว ดานการบรหารจดการหองเรยน และดานทมคา

เฉลยต�าสดไดแกการบรหารจดการโรงเรอนสตวทดลอง

7.ขอเสนอแนะ

1. ควรสงเสรมสนบสนนงบประมาณเพอจด

กจกรรมหรอจดใหมระบบกลไกตางๆ ในการบรหาร

จดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรดงน

1.1ปรบปรงพนทจอดรถยนตใหสะดวก

และเพยงพอ โดยเฉพาะฝงตรงขามคณะฯยงไมไดมการ

ปรบพนทใหเหมาะส�าหรบการจอดรถยนต

174 การบรหารจดการอาคารสถานทคณะสตวแพทยศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน

1.2กวาดขนและเอาจรงกบผจอดรถยนต/

รถจกรยานยนตทไมเคารพกตกา

1.3มกจกรรมการฝกซอมรบสถานการณ

กรณมเหตฉกเฉนทอาจเกดขนกบอาคารหองเรยนตางๆ

1.4จดหาสออปกรณการเรยนการสอนท

ทนสมยอยางตอเนองพรอมมผดแลรบผดชอบโดยตรง

1.5จดใหมตารางการใชหองเรยนหอง

ประชมตดไวทหนาหองอยางชดเจนและเปนปจจบน

1.6เขมงวดกบผประกอบการรานคาใน

เรองความสะอาดเครองปรงรสทถกสขอนามย

2. ควรพจารณาเรงแกไขปญหาเรงดวนท

นกศกษาและบคลากรเสนอแนะในประเดนทสามารถ

ด�าเนนการไดทนท เช น การตดตง/ซอมปลกไฟท

โรงอาหารลานอเนกประสงคการเพมแสงตรงทางเดน

จดหาตกดน�าดมทเพยงพอสะอาดและใชงานไดมถงขยะ

เปนสๆ แบงตามประเภทขยะอยางเพยงพอซอมแซมรอง

น�าทมตะแกรงเหลกปดอย แตเหลกเปนสนมผกรอน

(ระหวางหองประชมใหญมาทางหองLabศลยศาสตร)

เปนตน

8.กตตกรรมประกำศ

ข อ ข อ บ ค ณ คณ ะ ส ต ว แ พ ท ย ศ า ส ต ร

มหาวทยาลยขอนแกนทจดสรรงบประมาณเงนรายได

ประจ�าป พ.ศ. 2555ส�าหรบการด�าเนนงานวจยครงน

จนเสรจสมบรณ ขอบคณผศ.ดร.เสาวน ตรพทธรตน

ประธานสาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษา

ศาสตรมหาวทยาลยขอนแกนและรศ.น.สพ.สทธศกด

นพวญญวงศ อาจารยประจ�าภาควชาพยาธชววทยาและ

อดตรองคณบดฝายบรหาร คณะสตวแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน ซงเปนผ เชยวชาญ ทกรณา

ชวยเหลอแนะน�าตรวจสอบความถกตองชดเจนความ

สอดคลองของเครองมอ ตลอดจนสถตทใชวเคราะห

ขอมล ขอบคณ ผศ.ดร.เจษฎา จวากานนท ทกรณา

ชวยเหลอบทคดยอภาษาองกฤษใหมความเหมาะสม

ถกตองและสมบรณ ขอบคณบคลากรและนกศกษา

คณะสตวแพทยศาสตรทกรณาใหความรวมมอในการให

ขอมลเกยวกบการท�าวจยครงนเปนอยางด

9.เอกสำรอำงอง

(1) ธระวฒ เอกะกล. 2543. ระเบยบวธวจยทำง

พฤตกรรมศำสตรและสงคมศำสตร.อบลราชธาน:

สถาบนราชภฏอบลราชธาน.

(2) บญชมศรสะอาด.2547.วธกำรทำงสถตส�ำหรบ

กำรวจย. เลม1.พมพครงท4.กรงเทพฯ:สรยา

สาสน.

(3) พระอนนต ฉนทโก(รตนะ). 2553.กำรบรหำร

อำคำรสถำนทและสงแวดลอมของโรงเรยน

มธยมศกษำ ส�ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำ

กรงเทพมหำนครเขตบำงพลด เขต 3.ปรญญา

วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต สาขา

วชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย.

(4) เพลนพทกษสงคราม. 2550.ปญหำกำรบรหำร

อำคำรสถำนทและสงแวดลอมในโรงเรยน

มธยมศกษำในสงกดส�ำนกงำนเขตพนทกำร

ศกษำสระแกว.ปรญญาวทยานพนธศกษาศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา.

บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยบรพา.

(5) สมพงษ เกษมสน. 2521.กำรบรหำรงำนบคคล

แผนใหม.พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ไทยวฒนา

พาณชย.

175KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

การวเคราะหแนวโนม เวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม 3 มต Analysis of Trend, Time and Data Size of the Budget by Using Three-Dimensional Programs

สฤษด เรองธรรม, วชรนทร รงวรยะวณช, อรฤด เธยรสภรพงษ, อกฤษฏ เขอนแกว, จกรพงษ ไชยวงษ Sarit Ruangthum,Watcharin Rungwiriyawanich, Onradee Theansupornpong, Ukrit Khuenkaew, Chugrapong Chaiwong

ศนยคอมพวเตอร มหาวทยาลยขอนแกน 40002Computer Center, KhonKaen University 40002Email: sarit@kku.ac.th, Watcha_r@kku.ac.th, onrthe@kku.ac.th,ukrkhu@kku.ac.th,chugra@kku.ac.th

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาแนวโนมจ�านวนรายการเบกจายงบประมาณ เวลาเฉลยการด�าเนน

การในขนตอนเบกจายและขนาดจดเกบขอมลรายการเบกจายบนคอมพวเตอรของมหาวทยาลยขอนแกนโดยใชขอมล

ประเภททตยภมในปบรหารงบประมาณ2550ถง2554จ�านวน552,107รายการทไดมการเบกจายจรงผานระบบ

ฐานขอมลและโปรแกรมควบคมการท�างานดานงบประมาณพสดการเงนกองทนโดยเกณฑพงรบ-พงจายลกษณะ

3มตและบญชตนทนรายกจกรรมอนไดแกมตหนวยงานแผนงานและกองทน

ผลการวจยพบวาระหวางปบรหารงบประมาณ2550ถง2554มแนวโนมการเบกจายแหลงเงนงบประมาณ

ลดลงขณะเดยวกนแนวโนมการเบกจายแหลงเงนรายไดกลบเพมขน โดยมอตราการเพมขนหรอลดลงประมาณ

รอยละ1ตอปสอดคลองกบการมจ�านวนรายการเบกจายจากแหลงเงนงบประมาณลดลงขณะทจ�านวนการเบกจาย

จากแหลงเงนรายไดมปรมาณเพมขนอยางตอเนองเมอวเคราะหความแตกตางระหวางกลมหนวยงานแตละกลม

ไมพบความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบ.05ส�าหรบอตราสวนระหวางการเบกจายแหลงเงนงบประมาณตอ

แหลงเงนรายไดประมาณ1ตอ 3นอกจากนระยะเวลาทใชในการเบกจายทกแหลงเฉลย 5.6 วนประกอบดวย

3ขนตอนไดแก คณะอนมตเบกถงกองคลงรบเรองกองคลงรบเรองถงท�าใบเบกจายและท�าใบเบกจายถงจายจรง

เมอพจารณาขนาดจดเกบขอมลพบวาขอมลดานการเงนและบญชมปรมาณมากถง2 ใน3สวนของขอมลในฐาน

ขอมลทงหมด

จากผลการวจยสรปไดวา การเบกจายงบประมาณเปนสงส�าคญในองคกรและมปรมาณขอมลมากและ

มกระบวนการขนตอนมากหากตองการเพมประสทธภาพและความรวดเรวการเบกจายจ�าเปนตองเพมอตราก�าลง

หรอมการน�าเทคโนโลยทมประสทธภาพเขามาใชในระบบ

KKU isr.j. 2013; 1(2) : 175-184http : //irj.kku.ac.th

176 การวเคราะหแนวโนมเวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม3มต

Abstract

Thepurposeofthisresearchisstudythetrendofbudgetitems,theaveragetimeinthedisbursement

process,andstoredataonyourcomputerdisbursedUniversitybyusingthesecondarydata.Budgetin2007to

2011around552,107ofitemshavebeenactuallydisbursedthroughthedatabaseandapplicationcontrolbudget

fundsby thefinancialpackageshouldbe - shouldpay thecostof the3Dimensionandaccountingactivities.

Dimensionconsistsofunits,plans,andfunds.

The results showed that between the years 2550 to 2554, budget of disbursement sources is likely

decreasing,ontheotherhands;thesourceofincomedisbursementsislikelyincreasinginthesametime.Therate

ofincreasingordecreasingapproximately1percentperyear,correspondingtoanumberofsourcesoffunds

disburseddecreasedwhilethenumberofdisbursementfromincomehaveincreasedsteadily.Whenanalyzingthe

differencebetweengroupentities,eachgroupfoundnosignificantdifferenceatthe.05levelfortheratiobetween

thesourcesoffundsdisbursedtothesourceofincomeforaboutoneofthirdthetimesittakestopayanaverage

of5.6daysincludingallsources.Threestepsincludingwithdrawalofapprovalfromthedivisionthendivision

receivedarequisitiontopayandpaythebilloflading.Whenconsiderationthesizeofstoragethatthefinancial

informationandaccountsforuptotwointhethirdvolumeofthedatainthedatabase.

Fromthestudyconcludedthatthebudgetisimportanttotheorganizationandthenumbersofdataand

processhavemanysteps.Toincreaseefficiencyandspeedindisbursements,weneedtoaddmanpowerorbring

theeffectivetechnologyintothesystem.

ค�ำส�ำคญ: KKUFMIS,CMMIforServices,แนวโนม

1. บทน�ำ

งบประมาณเปนปจจยหนงซงมความส�าคญตอ

องคกรเปนอยางมากขอมลทไดมการเบกจายจรงดานการ

เงนและบญช ผานระบบKKUFMIS โดยมการจ�าแนก

ตามแหลงเงนและหนวยงาน ซงเปนขอมลทมความ

ส�าคญตอการบรหารจดการและการใหบรการของ

มหาวทยาลยขอนแกนเปนอยางมากและมการเชอมโยง

กนทกดานอยางแบงแยกมได ขอมลในปบรหารงบ

ประมาณ 2550 ถง 2554ซงมขนตอนทซบซอนและ

มขอมลการเคลอนไหวเปนจ�านวนมากเปนขอมลทมผล

กระทบตอบคลากรและหนวยงานภายในมหาวทยาลย

รวมทงผ มส วนรวมจากภายนอก เชน เจ าหนและ

หนวยงานของรฐและเอกชนจงเปนเรองนาสนใจทตอง

น�ามาท�าการศกษา

งบประมาณรายจายมความส�าคญตอการด�าเนน

งานขององคกรและมความเสยงในการจดท�าบญชการ

เงนและบญชบรหารไมทนเวลาและขาดความเชอถอหาก

แหลงการเชอมโยงกนขอมลไมมประสทธภาพยงตองน�า

มาจากหลายแหลงทงท�าดวยมอและจากคอมพวเตอร

ท�าใหมความเสยงตอการผดพลาดในทมาของขอมลรวม

ทงการน�าขอมลไปจดท�าสารสนเทศส�าหรบการผบรหาร

และการส งข อมล ให หน วยงานภายนอก เช น

กรมสรรพากรส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

(สกอ.) ดงนนหากมขอมลทขาดความถกตองและ

นาเชอถอกจะสงผลกระทบโดยตรงกบระบบอนๆทนท

ตวชวดคณภาพระดบมหาวทยาลยทเกยวของ

กบประเดนยทธศาสตรระบบบรหารการจดการทดตาม

แผนยทธศาสตรการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

ทต องการใหมระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอการ

บรหารงานและการตดสนใจทมคณภาพ โดยก�าหนดไว

177KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ในกลยทธการบรหารจดการฐานขอมลหากไมมการวจย

นจะท�าใหการตดสนใจส�าหรบการใหบรการแกผรบ

บรการจะอยบนพนฐานของประสบการณซงอาจจะไม

ครอบคลมหรออาจจะผดพลาดได ดงนนการวจยนจะ

ท�าใหเราทราบถงปจจยตางๆทจะสงผลตอการปรบปรง

และพฒนาการใหบรการทเปนวชาการมความนาเชอถอ

โดยถอวาการบรการทสะดวกรวดเรวลกคาพงพอใจเปน

พนฐานการใหบรการ(9)ดงนนการประเมนคณภาพของ

การบรการจงไมสามารถกระท�าไดโดยใชผลลพธของการ

บรการเพยงอยางเดยวจะตองเกยวของกบกระบวนการ

ของการใหบรการดวย(8)

ดงนนกระบวนการเบกจายจากฐานขอมล

ระบบและความรวดเรวเปนเรองส�าคญการน�าระบบฐาน

ขอมลและโปรแกรมควบคมการท�างานดานงบประมาณ

พสด การเงนกองทนโดยเกณฑพงรบ-พงจายลกษณะ

3มตและบญชตนทนรายกจกรรมมหาวทยาลยขอนแกน

(KhonKaenUniversityFiscalManagementInformation

System: KKUFMIS) ซงเปนโปรแกรมกลางทใชทง

องคกรมาเปนระบบสนบสนนหลกดานบรหารจดการ

แผนงบประมาณการเงนบญชและพสดในลกษณะ3มต

(1) ใหขอมลเกดความเสถยรและมประสทธภาพในการ

ใหบรการเปนสงส�าคญยง(5)หากมการศกษาเพอพฒนา

และปรบปรงใหมจดแขงหลายๆดานจะเกดผลดตอการ

บรหารมหาวทยาลยในอนาคตตอไปตามแนวคดCMMI

forServices(2)ทตองเรยนรใหเขาใจงานปรบปรงพฒนา

ตลอดเวลา

ความเชอมโยงทางระบบแผน/งบประมาณพสด

การเงนและบญช

2. วตถประสงค

1. เพอศกษาแนวโนมจ�านวนรายการเบกจาย

งบประมาณของมหาวทยาลยขอนแกน

2. เพอศกษาเวลาการด�าเนนการในขนตอน

เบกจายของมหาวทยาลยขอนแกน

3. เพอศกษาขนาดจดเกบขอมลรายการเบก

จายบนคอมพวเตอรของมหาวทยาลยขอนแกน

3. วธกำรศกษำ

การศกษาครงนเปนการศกษาขอมลการเบกจาย

งบประมาณทงงบประมาณเงนแผนดนและเงนรายไดจาก

ฐานขอมลKKUFMISในปบรหารงบประมาณ2550ถง

2554เพอวเคราะหแนวโนมและระยะเวลาในการเบกจาย

รวมถงขนาดขอมลในฐานขอมล

การเกบรวบรวมขอมลโดยผวจยไดดงขอมล

จากระบบฐานขอมลOracle เขาฐานขอมลMicrosoft

AccessและMicrosoftExcelและคดเลอกจดกลมขอมล

ทจะวเคราะห เชนประเภทแหลงเงนหนวยงานและ

เวลาทใชในกระบวนการทงหมดเปนตน

ขอมลทไดน�ามาวเคราะหแนวโนมการเบกจาย

เงนดวยคาเฉลยและรอยละ โดยดแนวโนมจากสดสวน

ของประเภทแหลงเงนในแตละป และน�าเสนอโดยใช

กราฟเสนตรงเพอดแนวโนม

4. วธกำรกำรไดมำซงขอมลทเชอถอได

เนองจากขอมลเปนขอมลเชงปรมาณซงเกด

จากการด�าเนนงานจรง จงมความนาเชอถอสง และม

ความหลากหลายของระบบงานผใชงานและหนวยงาน

5. วเครำะหขอมลและน�ำเสนอขอมล

เนองจากขอมลทใชในการวจยนเปนขอมล

เชงปรมาณทเกดจากการปฏบตงานจรงทงหมดจงเปน

ขอมลทมความนาเชอถอสง ดงนนงานวจยชนนผวจย

จงเลอกใชสถตดงตอไปน

178 การวเคราะหแนวโนมเวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม3มต

1. ใชสถตพรรณนา คอ ตารางคาความถ

คาเฉลย คารอยละ และคาเบยงเบนมาตรฐาน ในการ

วเคราะหขอมลแนวโนมจ�านวนรายการ เวลาด�าเนนการ

และขนาดขอมล

2. การวเคราะหความแปรปรวนOne-Way

ANOVAเพอวเคราะหความแตกตางของเวลาในแตละ

กลมหนวยงานประกอบไปดวย6กลมหนวยงานไดแก

กลม1วทย-เทคโนประกอบดวย5หนวย

งานดงน

คณะวทยาศาสตร,คณะเกษตรศาสตร,

คณะวศวกรรมศาสตร, คณะเทคโนโลย และคณะ

สถาปตยกรรมศาสตร

กลม 2วทยาศาสตรสขภาพประกอบดวย

8หนวยงานดงน

คณะพยาบาลศาสตร,คณะแพทยศาสตร,

คณะเทคนคการแพทย ,คณะสาธารณสขศาสตร ,

คณะทนตแพทยศาสตร, คณะเภสชศาสตร, คณะ

สตวแพทยศาสตร และศนยหวใจสรกตภาคตะวนออก

เฉยงเหนอ

กลม3มนษย-สงคมประกอบดวย5หนวย

งานดงน

คณะศกษาศาสตร คณะมนษยศาสตร

และสงคมศาสตร

คณะวทยาการจดการคณะศลปกรรม

ศาสตรและคณะนตศาสตร

กลม4กลมศนยฯสถาบนส�านกประกอบดวย

6หนวยงานดงน

บณฑตวทยาลย,ส�านกวทยบรการ,ส�านก

บรหารการวจย

ศนยคอมพวเตอร,ศนยบรการวชาการและ

ส�านกบรหารและพฒนาวชาการ

กลม5ส�านกงานอธการบด

กลม6วทยาเขตหนองคาย

3. แสดงกราฟเปรยบเทยบเชนกราฟเสนตรง

เพอดแนวโนมของจ�านวนรายการเบกจายงบประมาณใน

แตละปงบประมาณ

6. ผลกำรวจย

จ�ำนวนรำยกำรเบกจำยแนวโนมรอยละตาม

แหลงเงนงบประมาณลดลงตอเนองอยางชาๆ ขณะท

แหลงเงนรายไดและรวมทกแหลงเงนจะเพมขนทกปใน

อตราประมาณรอยละ1ตอป(6,7)ดงภาพท1

ภำพท 1กราฟแสดงแนวโนมรอยละจ�านวนรายการเบกจายแยกตามแหลงเงนและปบรหารงบประมาณ

179KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

เมอผลการวเคราะหความแตกตางระหวางกลม

หนวยงานดวยOne-WayANOVA (3) ในการทดสอบ

ความแตกตางรอยละจ�านวนรายการเบกจายระหวาง

ปบรหารงบประมาณผลการทดสอบพบวาไมมความ

แตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบนยส�าคญ 0.05

ดงภาพท2

ภำพท 2ผลการทดสอบความแตกตางรอยละจ�านวน

รายการเบกจายระหวางปบรหารงบประมาณ

จ�านวนรายการเบกจายเงนของหนวยงานระดบ

คณะในแตละปบรหารงบประมาณมอตราทใกลเคยงกน

ส�าหรบหนวยงานระดบศนยสถาบนส�านกและวทยาเขต

หนองคายมทศทางทลดลงรอยละการเบกจายตาม

หนวยงานพบวากลมวทยาศาสตรสขภาพสงเปนกงหนง

ของทงมหาวทยาลย และนอยสดเปนกล มวทยาเขต

หนองคาย แตหากเปนภาพรวมหลายกลมมแนวโนม

เพมขนอยางชาๆ ยกเวนกล มศนย สถาบน ส�านก

และวทยาเขตหนองคายมจ�านวนลดลงคอนขางมาก

ดงตารางท1

ตำรำงท 1 จ�านวนรายการเบกจายแยกตามกลมหนวยงาน

เรยงจากมากไปนอย

กลมหนวยงาน จ�านวนครงทเบก รอยละ

วทยาศาสตรสขภาพ 253,944 46.0

วทย-เทคโน 98,592 17.9

ส�านกงานอธการบด 76,680 13.9

มนษย-สงคม 70,913 12.8

ศนยฯสถาบนส�านก 38,880 7.0

วทยาเขตหนองคาย 13,098 2.4

รวม 552,107 100

สวนการเบกจายตามงวดบญชทกปบรหาร

งบประมาณมการเพมหรอลดลงในลกษณะทคลายกน

ซงพบวางวดบญชท1จะมจ�านวนครงทเบกคอนขางนอย

และคอยๆ เพมมากขนเปนล�าดบ โดยงวดบญชท 1

(เดอนตลาคม)จะต�ามากสวนเดอนถดไปคอยๆเพมขน

และต�าลงอกในงวดบญชท 7 (เดอน เมษายน) จากนน

ตงแตงวดท8จะเพมขนในอตราทสงขนอยางรวดเรวและ

สงสดในงวดบญชท11และ12ดงตารางท2

ตำรำงท 2 จ�านวนรายการเบกจายเรยงตามงวดบญชแยกตามปบรหารงบประมาณ

ปบรหาร

งบประมาณ

งวดบญช

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

ป 2550 2,092 6,693 6,319 8,535 8,517 7,894 7,056 7,217 9,280 8,932 12,447 15,279

ป 2551 1,777 6,574 7,077 10,232 8,836 8,415 7,149 8,602 9,240 9,957 14,179 12,977

ป 2552 3,837 7,716 8,517 9,113 8,453 10,098 6,816 8,197 10,469 9,297 14,233 14,190

ป 2553 3,016 9,044 8,540 9,318 9,616 10,042 7,273 8,729 11,121 10,212 14,910 13,832

ป 2554 3,385 9,047 8,555 10,248 9,266 10,740 7,717 8,884 11,114 10,930 17,257 13,099

เมอสรางกราฟแนวโนมจ�านวนรายการเบกจาย

ขอมล 5ป ของแตละปและแตละงวดบญช (6,7) จะม

ลกษณะเพมขนเรอยๆคลายคลงกนมาก โดยงวดบญชท

1 (เดอนตลามคม)จะต�ามาก เดอนถดไปคอยๆเพมขน

และต�าลงอกในงวดบญชท 7 (เดอน เมษายน) จากนน

ตงแตงวดท8จะเพมขนในอตราทสงขนอยางรวดเรวและ

สงสดในงวดบญชท11และงวดบญชท12ดงภาพท3

180 การวเคราะหแนวโนมเวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม3มต

ตำรำงท 3 รอยละงบประมาณทเบกจายในแตละปบรหารงบประมาณแยกตามแหลงเงน

ปบรหารงบประมาณ

ทเบกจาย

รอยละงบประมาณทเบกจายรวม

แหลงเงนงบประมาณ แหลงเงนรายได

2550 25.76 74.24 100.00

2551 25.90 74.10 100.00

2552 21.20 78.80 100.00

2553 18.38 81.62 100.00

2554 17.79 82.21 100.00

ภำพท 3กราฟแสดงแนวโนมจ�านวนรายการเบกจายเรยงตามงวดบญชแยกตามปบรหารงบประมาณ

จ�ำนวนงบประมำณทสงเบกจำย ภายในแตละ

ปบรหารงบประมาณอตราสวนการสงเบกระหวางแหลง

เงนงบประมาณตอแหลงเงนรายไดรอยละงบประมาณท

เบกจายอตราสวนเปน1ตอ3โดยประมาณทกปตงแตป

2550ถงป2554ดงทปรากฏในตารางท3

ส�าหรบแหลงเงนงบประมาณรอยละการเบก

จายระหวางปบรหารงบประมาณมแนวโนมลดลงขณะท

แหลงเงนรายไดและรวมทกแหลงเงนมแนวโนมเพมขน

ทกปบรหารงบประมาณในอตรารอยละ 1 ตอปโดย

ประมาณดงตารางท4

181KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ตำรำงท 4 รอยละงบประมาณทเบกจายระหวางปบรหารงบประมาณแยกตามแหลงเงน

ปบรหาร

งบประมาณ

แหลงเงนงบประมาณ

ทเบกจาย(รอยละ)

แหลงเงนรายได

ทเบกจาย(รอยละ)

รอยละงบประมาณ

ทเบกจาย

รวมทกแหลงเงน

2550 21.67 17.19 18.16

2551 22.82 17.98 19.02

2552 19.73 20.19 20.09

2553 17.84 21.80 20.95

2554 17.95 22.83 21.78

รวม 100.00 100.00 100.00

สวนระยะเวลำทใชในกำรเบกจำยจ�านวนวน

ปฏบตงาน แหลงเงนรายไดหรอภาพรวมทกแหลง

งบประมาณแตละขนตอนมคาเฉลยประมาณ5วนยกเวน

เงนงบประมาณจะใชเวลาด�าเนนการชวงกองคลงรบถง

ท�าใบเบกจายมากกวาแหลงอนๆโดยมคาเฉลยอยท12.49

(ประมาณ13วน)ดงตารางท5

ตำรำงท 5 จ�านวนวนด�าเนนการเฉลยในแตละขนตอนการเบกจายแยกตามแหลงเงน

จ�านวนวนด�าเนนการ

แหลงเงน

งบประมาณ

(119,211ครง)

แหลงเงน

รายได

(432,896ครง)

ภาพรวมทกแหลง

งบประมาณ

(552,107ครง)

คาเฉลย

(วน)

สวนเบยง

เบน

มาตรฐาน

คาเฉลย

(วน)

สวนเบยง

เบน

มาตรฐาน

คาเฉลย

(วน)

สวนเบยง

เบน

มาตรฐาน

คณะอนมตเบกถงกองคลงรบเรอง 4.80 16.05 5.61 8.76 5.44 10.76

กองคลงรบเรองถงท�าใบเบกจาย 12.49 10.41 4.00 5.73 5.83 7.84

ท�าใบเบกจายถงจายจรง 1.07 0.52 6.17 5.26 5.07 5.11

เมอแบงตามชวงวนในแตละขนตอนการเบก

จายซงประกอบดวยชวงคณะอนมตเบกถงกองคลงรบ

เรองกองคลงรบเรองถงท�าใบเบกจายและท�าใบเบกจาย

ถงจายจรงทกชวงทกแหลงเงนสวนมากจะด�าเนนการ

เสรจภายใน7วนยกเวนชวงกองคลงรบถงท�าใบเบกจาย

ของแหลงเงนงบประมาณรอยละ 45.91ด�าเนนการใน

ชวง8ถง14วนดงตารางท6

182 การวเคราะหแนวโนมเวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม3มต

ตำรำงท 6รอยละของชวงจ�านวนวนด�าเนนการในแตละขนตอนการเบกจายของแหลงเงนงบประมาณ

ชวงจ�านวนวนปฏบต

งาน

คณะอนมตเบกถง

กองคลงรบ

กองคลงรบถง

ท�าใบเบกจาย

ท�าใบเบกจายถง

จายจรง

ความถ

(จ�านวนครง)รอยละ

ความถ

(จ�านวนครง)รอยละ

ความถ

(จ�านวนครง)รอยละ

ภายใน7วน 105,294 88.33 31629 26.53 119,056 99.87

ชวง8ถง14วน 9,312 7.81 54,729 45.91 154 0.13

เกน14วน 4,605 3.86 32,853 27.56 1 0

รวม 119,211 100 119,211 100 119,211 100

ส�ำหรบขนำดจดเกบขอมลรำยกำรเบกจำยบน

คอมพวเตอร จะมการเกบบนฐานขอมลออราเคล

(Oracle) ทมความซบซอนและเปนปจจบนซงระบบ

KKUFMIS ไดตดตงฐานขอมลเปนแบบคขนาน2ทม

เครองแม ข ายทท� างานแทนกนได ลกษณะ Real

ApplicationClusters (RAC)มพนทโดยรวมฮารดดสก

(Harddisk)แบบSANStorageทงหมด1394.48กกะไบท

(Gigabyte:GB.) เปนพนทกนไวส�าหรบKKUFMIS

466.18GB.ดงปรากฎในภาพท4

ภำพท 4 ลกษณะการแบงสวนเกบขอมลบนฐานขอมลออราเคลของระบบKKUFMIS

183KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

7. สรปและอภปรำยผล

ผลการวจยครงน แนวโนมจ�านวนรายการเบก

จายและขนาดจดเกบขอมลรายการเบกจายสามารถน�าไป

ใชประกอบการตดสนในการเตรยมพนทจดเกบขอมลให

เหมาะสมไมวาจะเปนขอมลท�างานจรงหรอการส�ารอง

ขอมลโดยน�าไปใชประกอบการตดสนใจจดสรรพนทใน

ปจจบนและอนาคตเมอพจารณาขนาดจดเกบขอมลทเกด

ขนทงระบบมากถง150กกะไบท(Gigabyte:GB.)โดย

เฉลยพนทฐานขอมลเพมขนปละประมาณ20กกะไบท

ซงเปนดานการเงนและบญชใชขนาดจดเกบถง 2 ใน 3

ของทงหมดรวมทงใชวางแผนในการและน�าไปประกอบ

การวเคราะหอตราก�าลงดานการเงนบญชไดส�าหรบเวลา

เฉลยการด�าเนนการ สามารถน�าไปวเคราะหเพอลด

ขนตอนและเพมประสทธภาพการใหบรการในสวนกอง

คลงมากกวาทจะท�าใหเกดเฉพาะผลลพธและน�ามาพฒนา

โปรแกรมใหมประสทธภาพตอไป (11) และท�าใหผรบ

บรการเกดความพงพอใจในคณภาพของบรการ (10)

นอกจากนยงสามารถน�าไปประยกตใชส�าหรบหนวยงาน

อนทมลกษณะการด�าเนนงานใกลเคยงกนไดเปนอยางด

8. กตตกรรมประกำศ

ผวจยขอขอบคณมหาวทยาลยขอนแกนทให

โอกาสก�ากบดแลระบบKKUFMISและใหการสนบสนน

งบประมาณการวจยตลอดจนผบรหารศนยคอมพวเตอร

ทใหการสนบสนนการปฏบตงานเปนอยางด รวมทง

ผรวมวจยทกทานทชวยเตรยมขอมลและใหค�าแนะน�า

ทกๆดาน

จากการใชงานมาประมาณ 7 ปเศษ พนท

ปจจบนระบบKKUFMISใชจรงทขนาดประมาณ150GB.

ดงภาพท5ซงเกบขอมลทงฐานขอมลปฏบตงานจรงและ

สวนส�ารองขอมล (Backup) รวมทงสวนทเกยวของ

ส�าหรบ คดเปนขนาดการเพมขนของขนาดขอมลโดย

เฉลยปละประมาณ20GB.

ภำพท 5 ขอมลปฏบตงานจรงและสวนส�ารองขอมล(Backup)ของระบบKKUFMIS

184 การวเคราะหแนวโนมเวลาและขนาดขอมลในการเบกจายงบประมาณโดยใชโปรแกรม3มต

9. เอกสำรอำงอง

(1) สวนวเคราะหงบประมาณส�านกนโยบายและแผน

อดมศกษาส�านกงานปลดทบวงมหาวทยาลย.

ตนแบบระบบงบประมำณ พสด กำรเงนและบญช

กองทน โดยเกณฑพงรบ-พงจำย ลกษณะ 3 มต

ส�ำหรบผปฏบตในมหำวทยำลย/สถำบนของรฐ.

พมพครงท 2.สวนวเคราะหงบประมาณส�านก

นโยบายและแผนอดมศกษา ส�านกปลดทบวง

มหาวทยาลย;2544.

(2) ครรชตมาลยวงศ.2553.เอกสารประกอบการฝก

อบรมเรอง การบรหารงานบรการไอซท ดวย

หลกการCMMIforServices.

(3) ศรชยกาญจนวาส,ทววฒนปตยานนทและดเรก

ศรสโข.2555.การเลอกใชสถตทเหมาะสมส�าหรบ

การวจย (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : โรงพมพ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(4) สรชยพศาลบตร.2547.หนงสอชดสถตเพอการ

วจย ฉบบเบาสมองสถตพอเพยง. กรงเทพฯ :

วทยพฒน.

(5) สพตรา กบลคาม. 2551. เอกสารวชาการกรณ

ศกษาสวนบคคล เรองการปรบปรงการบรการ

ดานการเงนของส�านกงานเลขาธการสภาผแทน

ราษฎร.หลกสตร”การพฒนานกบรหารระดบสง

รนท3”รฐสภา.

(6) สพรรณองปญสตวงศ.2555.เทคนคการพยากรณ

เชงสถต (พมพครงท 1). ขอนแกน: โรงพมพ

มหาวทยาลยขอนแกน.

(7) กลยาวานชยบญชา.2550.สถตส�าหรบการบรหาร

และวจย (พมพครงท 10).กรงเทพฯ : โรงพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

(8) A. parasuraman, Valarie A.Zeithaml, and

LeonardL.Berry.1985.“AConceptualModel

ofServiceQuality”,JournalofMarketing,Vol.49

(Fall1985),pp.41-50.

(9) Kotler. 1998. “Marketing Management”,

NewJersey:Prentice-Hall.

(10) Lehtinen,G. a.L.,O. 1982. “Service quality:

a study of quality dimensions” unpublished

workingpaper:Helsinki,ServiceManagement

Institute,FinlandOY.

(11) Sasser,W.E., Olsen, R.P.,Wyckoff. 1978.

“ManagementofServiceOperations”,Allyn&

Bacon,Boston,MA.

185KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยในทสรปครบถวน ของภาควชาอายรศาสตร Duration of returned inpatient medical records completed of department of medicine

อญชญ เครอสวรรณ1

1 ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

บทคดยอ

เวชระเบยนของผปวยในเปนหลกฐานส�าคญของการเรยกเงนคนในผปวยหลกประกนสขภาพถวนหนา

จากส�านกงานหลกประกนสขภาพเเหงชาต (สปสช.) ตามขอตกลงเวลาทถกตองในการเรยกเงนคนไดทงหมดไมควร

เกน 30 วน ดงนน เวลาทเหมาะสมส�าหรบการสงคนเวชระเบยนไปยงแผนกเวชระเบยนคอ 15 วน จดมงหมายของ

การศกษาคอ ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนของภาควชาอายรศาสตรไปยงเเผนกเวชระเบยน เเละสาหต

ของการสงชา เวชระเบยนจ�านวน 9,689 ฉบบ ไดถกรวบรวม ตงเเต 1 ตลาคม 2554 ถง 30 กนยายน 2555 เเละ

เเบบสอบถามจ�านวน 70 ฉบบ ทเกยวกบสาเหตของการลาชาไดถกสงไปยงเเพทยผรกษาเเละทมเเพทยทตรวจสอบ

เวชระเบยนตงเเต 1 กรกฎาคม 2555 ถง 30 กนยายน 2555 ผลการวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณา คอ รอยละ

พบวาระยะเวลาการสงคนภายใน 15 วน จ�านวน 9,116 ฉบบ คดเปน รอยละ 94.61 เมอเเยกระยะเวลาเปน 7 วน

14 วน 15 วน 16-30 วน เเละมากกวา 30 วน คอ รอยละ 70.95, 22.37, 1.29, 4.68 เเละ 0.12 ตามล�าดบ เเบบสอบถาม

ไดรบการสงคน 67 ฉบบ คดเปนรอยละ 97.7 เเละพบวา สาเหตของการลาชาเกดจากลม สงเวชระเบยนผด มหลาย

ขนตอนของการตรวจสอบเวชระเบยน เเละผปวยนอนโรงพยาบาลนานท�าใหเวชระเบยนหนา คดเปนรอยละ 55.17,

22.4. 8.60 เเละ 6.90 ตามล�าดบ จากการศกษาสรปไดวา เวชระเบยนเปนหนงในเเหลงรายไดของโรงพยาบาล บคลากร

ทางการเเพทยทกคนควรตระหนกถงความส�าคญเเละตองชวยกนเเกไข เเละปรบปรงการสงเวชระเบยนไมใหลาชา

Abstract

Inpatient medical records are the important evidence for reimbursement in universal coverage’s patients

from the National Health Security Office(NHSO). According to the agreement the right time for full reimburse-

ment shouldn’t more than 30 days. So the optimal time for return the medical records to the medical record depart-

ment is 15 days . The aim of this study was the duration of medical records of department of medicine return to

medical record completed department and the courses of delayed.The 9,689 medical records were collected from

1st October 2011 to 30 September 2012 and 70 questionnaires for the courses of delayed were distributed to

medical doctors and medical auditors since 1st July to 30 September 2012. Data analysis by used descriptive

statistic found that 9,116 medical records, 94.61% were returned in 15 days. When classified in each duration

KKU isr.j. 2013; 1(2) : 185-190http : //irj.kku.ac.th

186 ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยในทสรปครบถวน ของภาควชาอายรศาสตร

7d,14d,15d,16-30d , and more than 30 days were 70.95%, 22.37%, 1.29%, 4.68% and 0.12% respectively.

The 67 questionnaires,97.71 % were returned and found that the courses of delayed were forget, sending error,

multiple step of audit, and thick medical record due to prolong hospital days were 55.17%, 22.4%. 8.60% and

6.90% respectively.This study concluded that the medical record is one of the source of hospital income all

medical personnel should be realized the important and should be corrected and improved the courses of delay.

ค�ำส�ำคญ: ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยน, เวชระเบยน

Keywords: Duration of reture, Medical reords

1. บทน�ำ

ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน มภารกจในการใหบรการรกษา

พยาบาลผ ปวยของโรงพยาบาลศรนครนทร ผ ปวย

มากกวารอยละ 95 ทเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

จะอยในการดแลคาใชจายจาก 3 กองทน คอ กองทน

ประกนสงคม กองทนหลกประกนสขภาพถวนหนา และ

กองทนคารกษาพยาบาลของขาราชการ การเรยกเกบคา

รกษาพยาบาลของผปวยในจะเทยบคาเปนกลม DRG

(Diagnosis Related Group)(1) เวชระเบยนเปนเอกสาร

ทางการแพทยทส�าคญในการเบกจายเงน ถาเอกสาร

มความครบถวน ถกตอง และสมบรณ และสงกลบคน

ภายในเวลา 15 วนหลงผปวยจ�าหนายออกจากหอผปวย

จะมผลในการเรยกเกบคารกษาพยาบาลไดครบถวน(2, 3)

ในระยะเวลา 1 ปทผานมา เวชระเบยนทสรปไมสมบรณ

ครบถวนจะสงกลบมาใหแพทยและอาจารยบนทกให

สมบรณและระเวลาสงกลบคนมผลตอการเรยกเกบเงน

คาบรการรกษาพยาบาลไดไมครบถวน ส�านกงานหลก

ประกนสขภาพแหงชาตก�าหนดแนวปฏบตในการ ขอรบ

คาใชจายเพอบรการสาธารณสข ส�าหรบหนวยบรการ

ทท�าการเรยกเกบคาใชจาย โดยก�าหนดใหสงรายงาน และ

การจดสรรเงนชดเชยคารกษาพยาบาลของผ ป วย

มขอก�าหนดระยะเวลาการขอเงนชดเชย (4-6) โดยใหหนวย

บรการบนทกขอมลการบรการรกษาพยาบาลใหสมบรณ

ครบถวน และสงขอมลการเรยกเกบคาใชจาย ภายในระยะ

เวลาไมเกน 30 วน นบจากวนทจ�าหนายผปวย (Discharge)

ขอมลทสงชากวาก�าหนด สปสช.จะลดอตราการจาย

ชดเชย ดงน

1) สงชากวาก�าหนดไมเกน 30 วน จายรอยละ

95 ของอตราทสงทนตามก�าหนด

2) สงชากวาก�าหนดไมเกน 60 วน จายรอยละ

90 ของอตราทสงทนตามก�าหนด

3) สงชากวาก�าหนดไมเกน 330 วน จายไมเกน

รอยละ 80 ของอตราทสงทนตามก�าหนด และเปนไปตาม

วงเงนทจดไวส�าหรบขอมลสงชา ตามวงเงนทเหลออยใน

ลกษณะตามลกษณะเพดานวงเงนทได (DRG with Global

Budget) การเรยกเกบคาใชจายเพอบรการสาธารณสขใน

ระบบหลกประกนสขภาพแหงชาต ส�านกงานหลก

ประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ใหหนวยบรการสง

ขอมลระบบอเลกทรอนกส (e–Claim) ตามรปแบบและ

วธการท สปสช. ก�าหนด โดยหนวยบรการจะตองจดท�า

เอกสารหลกฐานทเกยวของเกบรกษาไว ณ หนวยบรการ

เพอการตรวจสอบ กรณท สปสช. ขอตรวจสอบแลว

ไมพบเอกสารหลกฐานการใหบรการ จะถอวาหนวย

บรการไมไดใหบรการนน และ สปสช. จะเรยกคนคาใช

จายในสวนทไมพบหลกฐานการใหบรการ การสรป

เวชระเบยนใหทนเวลาจงมความส�าคญยงตอหนวยงานท

ใหบรการเพอจะไดรบงบประมาณเพยงพอ ดงนน จงตอง

ศกษาระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยใน ภาควชา

อายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

2. วตถประสงค

การศกษานมวตถประสงคเพอ 1. หาระยะเวลา

ในการสงคนเวชระเบยนผปวยในหลงวนจ�าหนาย และ

ระยะเวลาทใชในการปฏบตงานแตละขนตอน 2. ความ

คดเหนของแพทยตอการสรปเวชระเบยน

3. วธกำรด�ำเนนงำน

ระเบยบวธวจย การวจยน เป นการวจย

เชงพรรณนา โดยมค�านยามเชงปฏบตการทส�าคญไดแก

187KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

เวชระเบยนผปวย หมายถง การบนทกประวตการเจบปวย

ในอดตและในปจจบนและการรกษาของผปวย แพทย

ผดแล ใหทราบถงการพเคราะหโรค และการดแลรกษา

โรคได และเปนเอกสารทถกตองครบถวน

ประชำกรศกษำและกลมตวอยำง ประกอบดวย

กล มท 1) เวชระเบยนผ ป วยในแผนกอายรกรรม

เกบขอมลจากสมดทะเบยน โดยเกบขอมลยอนหลงตงแต

วนท 1 ตลาคม 2554 ถงวนท 30 กนยายน 2555 กลมท 2)

แพทย อาจารยแพทย และอาจารยตรวจสอบคณภาพ

เวชระเบยน ทท�าหนาทในการสงเวชระเบยน และสรป

เวชระเบยนผปวยในอายรกรรม ภาควชาอายรศาสตร

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ทงหมด 70 คน

วธ กำร เกบรวบรวมข อมล เวชระ เบยน

เกบรวบรวมขอมล กลมท 1) จากทะเบยนรบผปวยใน

ภาควชาอายรศาสตร ระยะเวลาในการสรปเวชระเบยน

ตงแตวนท 1 ตลาคม 2554 ถงวนท 30 กนยายน 2555

เกบรวบรวมขอมล กลมท 2) แจกแบบสอบถามแพทย

และอาจารยทสรปเวชระเบยนทภาควชาทกคน ตงแต

มถนายน-กนยายน 2555

วธด�ำ เนนกำรเกบข อมล เกบข อมลโดย

เจ าหนาท เวชระเบยน ภาควชาอายรศาสตร โดย

น�าเวชระเบยนทสงมาสรปในชวง วนท 1 ตลาคม 2554

ถงวนท 30 กนยายน 2555

เครองมอทใชในกำรศกษำ สมดทะเบยนรบสง

เวชระเบยนผ ป วยใน ภาควชาอายรศาสตร และ

แบบสอบถามชนดตอบเอง ซงประกอบดวย 3 สวน คอ

1) ขอมลทวไป (อาจารย Intern Resident เพศ) 2) ขอมล

เกยวกบเวชระเบยน มจ�านวน 6 ขอ ประกอบดวยเนอหา

ในดานการใชเวลาในการสรปเวชระเบยนเมอไดรบแจง

ใหมาสรปเวชระเบยน ปญหาทท�าใหไมสามารถมาสรป

เวชระเบยนภายในเวลาทก�าหนด วธการด�าเนนการ

เกยวกบการสรปเวชระเบยนเมอไมอย การรบร เรอง

โรงพยาบาลจะตองสงรายงานขอมลการบรการรกษา

พยาบาลใหกบส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

ภายใน 30 วน ขอเสนอแนะการแกไขปญหาเพอใหการ

สรปเวชระเบยนมประสทธภาพมากยงขน

กำรเกบข อมลและกำรควบคมคณภำพ

กอนด�าเนนการเกบขอมล นกวจยไดเสนอโครงรางวจยน

เพอขอพจารณา ยกเวน การพจารณาจรยธรรมตอ

คณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในมนษย

มหาวทยาลยขอนแกน เลขท HE551358 จากนนด�าเนน

การรวบรวมขอมลเวชระเบยนผปวยจากสมดลงทะเบยน

รบ และด�าเนนการแจกแบบสอบถามกบกลมตวอยาง

ทสรปเวชระเบยนผปวย ในชวงวนท 1 กรกฎาคม 2555

ถง 30 กนยายน 2555 และขอคนภายใน 1 สปดาห

ก ำ ร ว เ ค ร ำ ะ ห ข อ ม ล ข อ ม ล จ ะ บ น ท ก

ในโปรแกรม Excel ท�าการวเคราะหขอมลโดยใชสถต

เชงพรรณนา ไดแก คารอยละ ความถ

4. ผลกำรวจย

ผลการวจย แบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1)

ขอมลจากเวชระเบยน สวนท 2) ขอมลจากแบบสอบถาม

สวนท 1) ขอมลจากสมดทะเบยนรบ-สงผปวย

ในแผนกอายรกรรม จ�านวน 9,689 ฉบบ ไดผลการศกษา

ดงแสดงในตารางท 1 โดยมเวชระเบยนทสงคนภายใน

เวลาทก�าหนดททางโรงพยาบาลสามารถเรยกเกบคา

ชดเชยคาบรการทางสาธารณสขได คดเปนรอยละ 94.61

ตำรำงท 1 แสดงระยะเวลาการปฏบตงานตามเกณฑของผปฏบตงาน

ผปฏบตงาน จ�านวน (ฉบบ)

(N = 9,689)

เกณฑก�าหนดใหไม

เกน (วน)

รอยละตามเกณฑ

เจาหนาทเวชระเบยน 5,850 2 60.38

แพทยเพมพนทกษะ แพทยประจ�าบาน 8,649 3 89.32

อาจารยแพทย 6,814 3 70.33

อาจารยตรวจสอบคณภาพเวชระเบยน 7,452 3 76.91

เวชระเบยนทสรปเสรจสมบรณ 9,116 15 94.61

188 ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยในทสรปครบถวน ของภาควชาอายรศาสตร

ตำรำงท 4 การปฏบตของแพทย ในการสรปเวชระเบยน ในกรณไมอยปฏบตราชการในหนวยงาน ตดตอกน

เกน 3 วน

ขอปฏบตของแพทย Staff Intern Resident รวม รอยละ

1. สรปเวชระเบยนทวางไวใหเรยบรอยกอน

สวนเวชระเบยนทสงสรประหวางไมอยจะด�าเนน

การหลงจากกลบมาปฏบตงาน

22 4 25 51 76.12

2. สรปเวชระเบยนทวางไวใหเรยบรอยกอน

สวนเวชระเบยนทสงสรประหวางไมอยจะฝากให

แพทยคนอนมาสรปใหแทน

2 0 9 11 16.42

3. กลบมาสรปครงเดยว 5 0 0 5 7.46

4. อนๆ 0 0 0 0 0

รวม 29 4 34 67 100

สวนท 2) จากแบบสอบถามไดรบการตอบกลบ

จ�านวน 67 ชด คดเปนรอยละ 95.71 รายละเอยดของ

ผตอบแบบสอบถาม แสดงในตารางท 2

ตำรำงท 2 ลกษณะทวไปของแพทยผตอบแบบสอบถาม

ลกษณะประชากร จ�านวน รอยละ

1. แพทยเพมพนทกษะ และแพทยประจ�าบาน 39 58.21

2. อาจารยแพทย และอาจารยตรวจสอบคณภาพเวชระเบยน 28 41.79

2. เพศ

ชาย 33 49.25

หญง 34 50.75

ผลการศกษา พบวา แพทยประจ�าบาน มความ

สามารถในการสรปเวชระเบยนไดเสรจภายใน 1 วน

ในสดสวน ทสงกวากลมอนๆ (55.88%) ดงแสดงใน

ตารางท 3

ตำรำงท 3 แสดงจ�านวน และรอยละ ของระยะเวลาทใชในการสรปเวชระเบยนเมอไดรบแจง

ขอมล อาจารย (n = 28) Intern ( n = 4) Resident (n = 35)

ระยะเวลาทใชในการสรป จ�านวน รอยละ จ�านวน รอยละ จ�านวน รอยละ

1 วน 9 31.03 2 50 19 55.88

2 วน 12 41.38 1 25 8 23.53

3 วน 3 10.34 1 25 5 14.71

4 วน 2 6.90 0 0 0 0

5 วน 0 0 0 0 1 2.94

6 วน 0 0 0 0 0 0

7 วน 3 10.34 0 0 1 2.94

การปฏบตเกยวกบการสรปเวชระเบยนเมอ

แพทยไมอยปฏบตราชการในหนวยงานตดตอกนเกน

3 วน แสดงในตารางท 4

189KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

ความเขาใจและความรของแพทยเรองการสง

รายงานขอมลและผลกระทบตอรายรบของโรงพยาบาล

จากการศกษา พบวาระดบความเขาใจและ

ความรของแพทยและอาจารยแพทย ไมมความรเรองท

ตองสงขอมลการบรการรกษาพยาบาลใหกบส�านกงาน

หลกประกนสขภาพแหงชาต ภายในเวลา 30 วน

หลงจ�าหนายผปวย และ รอยละ 8.96 ไมมความรเรอง

ผลกระทบตอรายรบของโรงพยาบาล ตามตารางท 5

ตำรำงท 5 ความเขาใจ และระดบความรของแพทยเรองระยะเวลาการสรปเวชระเบยน และผลกระทบตอรายรบของ

โรงพยาบาล

ความเขาใจและความรของแพทย Staff

(n=29)

Intern

(n= 4)

Resident

(n= 34)

รวม รอยละ

1. ไมทราบ 5 3 10 18 26.87

2. ทราบจาก และไดรบขาวสารจาก

2.1 หวหนา พชท./ พจบ. 1 8 9 13.43

2.2 คณะกรรมการ Audit เวชระเบยน 12 1 4 17 25.37

2.3 พยาบาลประจ�าหอผปวย 1 1 1.49

2.4 การประชมสอนสรปเวชระเบยน 3 11 14 20.90

2.5 อน ๆ 1 1 1.49

2.6 ไมตอบ 7 7 10.45

3. ผลกระทบตอรายรบของโรงพยาบาล

3.1 ไมทราบ 2 1 3 6 8.96

3.2 ทราบไดรบเงนไมเตมจ�านวน และชา 25 3 30 58 86.57

3.3 ไมตอบ 2 1 3 4.48

จำกกำรศกษำพบวำควำมคดเหนมำกทสดทเปนสำเหตท

ท�ำใหเวชระเบยนลำชำ เนองจำก

จากการศกษาพบวาสาเหตทท�าใหเวชระเบยน

ลาชาเนองจาก ไมวาง ลม มภาระงานอนมาก อยระดบ

มากทสด คดเปนรอยละ 55.17 เจาหนาทสงใหแพทยสรป

ผดคน ท�าใหเสยเวลา รอยละ 22.41 การสรปเวชระเบยน

ซ�าซอนหลายขนตอน ท�าใหเสยเวลา รอยละ 8.60 และ

เวชระเบยนหนา ผปวยนอนนาน รอยละ 6.90

สรปและอภปรำยผล

เวชระเบยนทสรปเสรจและสงคนภายในเวลา

15 วน จ�านวน 9,116 ฉบบ รอยละ 94.61 สาเหตของการ

สรป เวชระเบยนลาชาเกดจาก 1) ไมวาง ลม 2) สงผดคน

3) เวชระเบยนหนา ผปวยนอนนาน 4) แพทยสรปชา

5) ซ�าซอนหลายขนตอน ท�าใหเสยเวลา สาเหตทมผล

ท�าใหสรปชามากทสดเกดจากตวแพทยเอง (55.17%)

การศกษาครงนพบว าสอดคล องกบการศกษาใน

โรงพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร พบวา

ทงระบบท�าใหการรายงานเวชระเบยนไมทนเวลาก�าหนด

คดเปนรอยละ 21.4 ของเวชระเบยนทงหมด (แตคณะ

ผ วจยยงไมไดศกษามลคาความสญเสย)(6) การสรป

เวชระเบยนพบวายงมแพทยบางสวน ยงไมเขาใจและไมม

ความรระยะเวลาการสรปเวชระเบยน ซงควรจะไดมการ

ใหความร และสรางความตระหนกตอไป

จากการศกษาระยะเวลาการสงคนเวชระเบยน

ผปวยในทสรปครบถวนของภาควชาอายรศาสตร และ

สงกลบคน ภายในเวลาทก�าหนดภายใน 15 วน หลงวน

จ�าหนายผปวย จ�านวน 9,116 ฉบบ คดเปนรอยละ 94.61

พบวาทงระบบเปนสาเหตท�าใหสงคนเวชระเบยนลาชา

190 ระยะเวลาการสงคนเวชระเบยนผปวยในทสรปครบถวน ของภาควชาอายรศาสตร

รอยละ 5.39 ของเวชระเบยนทงหมด (และคณะผวจยยง

ไมไดศกษาขอมลมลคาความสญเสย)

ขอเสนอแนะ

เพอแกไขปญหาการสงเวชระเบยนกลบคน

ลาชาเกนกวา 15 วน เพอใหโรงพยาบาลสามารถเรยกเกบ

คารกษาพยาบาลไดครบถวน จงน�าระบบ LEAN มาใช

และก�าหนดระยะเวลาใหลดลงซงมขนตอน คอ เจาหนาท

เวชระเบยน ใชเวลา 2 วน สงตอใหแพทย ใชเวลา 3 วน

สงตอใหอาจารยแพทย ใชเวลา 2 วน สงตอใหอาจารย

ตรวจสอบคณภาพ เวชระเบยน ใชเวลา 3 วน

ก�าหนดระบบปฏบตงานดงกลาวสามารถ

ลดเวลาเหลอประมาณ 10 วน ทงนผปฏบตงานจงควรม

การตดตาม ทวงถามแพทยทเกยวของใหสรปเวชระเบยน

คางสรปทกวน ใหไดเวชระเบยนกลบคนครบถวน

สมบรณมากทสด

กตตกรรมประกำศ

ก า ร ว จ ย น ไ ด ร บ ท น ส น บ ส น น จ า ก

คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ผ วจยขอ

ขอบคณรองศาสตราจารยนายแพทยพศาล ไมเรยง

หวหนาภาควชาอายรศาสตร รองศาสตราจารยแพทย

หญงวฒนา สขไพศาลเจรญ และผชวยศาสตราจารย

ปยธดา คหรญรตน ภาควชาเวชศาสตรชมชน ทสนบสนน

สงเสรม แนะน�า ตรวจทาน และแกไขขอบกพรองตางๆ

เอกสำรอำงอง

(1) ส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2555).

คมอแนวทำงปฏบตในกำรขอรบคำใชจำยเพอ

บรกำรสำธำรณสข ปงบประมำณ 2555, คนเมอ

11 กนยายน 2555, จาก http://khonkaen.nhso.

go.th

(2) สพตรา เมองขวา. (2555). กำรตรวจสอบคณภำพ

กำรบนทกเวชระเบยนผปวยในของหอผปวย

ศลยกรรมตกแต งและไฟไหมน� ำร อนลวก

ในวทยำลยแพทยศำสตร กรงเทพมหำนครและ

วชรพยำบำล , ค นเมอ 15 กนยายน 2555,

จาก http://www.vajira.ac.th/research/project

(3) เยาวลกษณ จนแดง, วนชย ลอกาญจนรตน.

ควำมสมบรณของกำรบนทกเวชระเบยนใน

โรงพยำบำลอตรดตถ เพอศกษำควำมสมบรณ

ของกำรบนทกเวชระเบยนในโรงพยำบำลอตรดตถ

(4) สมหมาย ถงสวรรณ, ทวพงษ สวรรณโคต,

ชยวฒน โมกขะเวส. (2522). ควำมลำชำและ

สญหำยของเวชระเบยน : กำรศกษำวเครำะหวธ

กำรสรป เกบ แกไขเวชระเบยนในระดบภำควชำ

ทำง คลนก 7 ภำควชำในชวง ป พ.ศ.2518-2521

เปนเวลำ 4 ป. กรงเทพฯ : คณะแพทยศาสตร

ศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล.

(5) ยพน ชยเวชกล. (2548). อตรำกำรสรปเวชระเบยน

ผ ป วยในไมเสรจตำมเวลำ ในโรงพยำบำล

สรรพสทธประสงค จงหวดอบลรำชธำน .

วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาชวสถต มหาวทยาลยขอนแกน.

(6) ทองมา ทพยทม, วาสนา โมถาวร, และ จตพล

พหโล.(2554). ปจจยทมผลตอระยะเวลำกำร

รำยงำนเวชระเบยนผ ป วยใน โรงพยำบำล

พระจอมเกลำ จงหวดเพชรบร . จนทบร :

โรงพยาบาล.

(7) บญธรรม กจปรดาบรสทธ. (2546). คมอกำรวจย

กำรเขยนรำยงำน กำรวจยและวทยำนพนธ

(พมพครงท 7). กรงเทพฯ: จามจร โปรดกท.

(8) นวลนอย สงขม. (2545). โครงกำรปรบปรง

ประสทธภำพงำนดำนกำรตรวจสอบสทธและ

เอกสำรเบกจำยบตรทอง 30 บำท. ขอนแกน :

หนวยเงนรายได คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกน.

191KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

การประยกตใช Appreciative Inquiry ในงานวจยจากงานประจ�า และงานวจยสถาบนApplying Appreciative Inquiry as an Alternative Research Methodology for Routine-to-Research (R2R) and Institution Research

ดร.ภญโญ รตนาพนธ

อาจารยประจ�าวทยาลยบณฑตศกษาการจดการ มหาวทยาลยขอนแกนและผกอตงเครอขาย Thailand Appreciative Inquiry Network (AI Thailand)

KKU isr.j. 2013; 1(2) : 191-194http : //irj.kku.ac.th

ปจจบนงานวจยจากงานประจ�า (Routine to

Research-R2R) และงานวจยสถาบน ถอเปนแนวโนม

ใหมของวงงานวจย ทเปดโอกาสใหคนทไมไดมอาชพเปน

นกวชาการ หรอนกวจยโดยตรง สามารถน�างานประจ�า

ของตน มาผานกระบวนการสบคนและสรางความร

ในรปแบบของงานวจย เพอคนหาค�าตอบทน�ามาส

การแกปญหา หรอพฒนาแนวทาง มาตรการใหม ทจะน�า

มาสการแกปญหาทงในระยะสนและระยะยาวอยางเปน

ระบบ สงผลใหเกดผลตภาพทสงขน ไมวาจะเปนตนทน

เวลา หรอความพงพอใจของผใชบรหาร ทส�าคญยงเกด

การเรยนร บนฐานของการมสวนรวมของคนในองคกร

ทจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงอยางสรางสรรคและ

ยงยนตอไปในระยะยาว อนงกระบวนการสบคน และ

สรางความรนนสามารถไดหลายรปแบบ ในครงทแลว

ผ เขยนไดแนะน�าเครองมอหนงคอ Theory U ทเนน

การฟงอยางลกซง สวนในฉบบนผ เขยนขอแนะน�า

เครองมอการวจยแบบใหมทนาสนใจเครองมอหนง

นนคอ Appreciative Inquiry (AI) ซงเปนเครองมอส�าคญ

เครองมอหนงทสามารถน�ามาใชเปนระเบยบวธวจยได

โดยเฉพาะหากงานวจยนนมวตถประสงคเพอการพฒนา

องคกร (Organization Development-OD) อนง R2R และ

งานวจยสถาบนกเปนการพฒนางานประจ�าหรอพฒนา

องคกร ดงนน AI จงเหมาะอยางยงทจะเปนเครองมอทาง

เลอก เครองมอหนง

กอนจะอธบายขนตอนการท�าวจยดวย AI

ผเขยนขออธบายแนวคดพนฐานของ AI เสยกอน นนคอ

สมมตฐาน สมมตฐานของ AI คอ ความเชอทวา “ทกคน

ทกระบบ ทกองคกร ทกระบบนเวศน มสงดๆ ทซอนเรน

อย สงนนเปนสวนส�าคญทท�าใหระบบนนด�าเนนไปอยาง

มประสทธภาพสงทสด” การทเราจะคนหบสงดๆ ไดนน

สามารถท�าผานกระบวนการการตงค�าถามเชงบวก

ดงนนส�าหรบการวจยแบบ AI นน ค�าตอบจงอยทปญหา

นนเอง เปรยบไดกบเหรยญสองดาน ส�าหรบการท�า AI

นน มขนตอน 6 ขนตอนคอ 1. การก�าหนดโจทยผาน

การรวมกนตกรอบของปญหาใหม (Affirmative Choice)

2. การสรางสรรคการมสวนรวม (Inclusion) 3. การคนหา

ประสบการณทดทสด (Discovery) 4. การวาดฝนรวมกน

(Dream) 5. การวางแผนเชงกลยทธ (Design) และ

6. การสรางสรรครวมกน (Destiny)

192 การประยกตใช Appreciative Inquiry ในงานวจยจากงานประจ�าและงานวจยสถาบน

โดยสามารถสรปเปนวงจรไดดงภาพขางลางน

ทมา: http://www.inspiring-results.com/aboutai.html

สวนรายละเอยดการท�าวจยแบบ AI เปนดงน

1. การก�าหนดโจทยผานการรวมกนตกรอบ

ของปญหาใหม (Affirmative Choice)

การท�าวจยแบบ AI ถอวาการตงตนดวยการ

ตกรอบปญหาใหม ถอเปนการตงตนและเปนหวใจของ

ขนตอๆ ไป ขนตอนนมความส�าคญตอจะสงผลตอความ

ส�าเรจหรอความลมเหลวของโครงการวจย การตกรอบ

ปญหานเปนจดเดนของงานวจยแบบ AI ทตางจาก

ระเบยบวธวจยแบบอนๆ ทจะเนนการคนหาปญหา

การสบคน และการยนยนวาอะไรคอปญหา โดยอาศย

เครองมอการเกบขอมลในรปแบบตาง ๆ ผานการสม

ตวอยางหลากวธ แตการท�าวจยแบบ AI จะขามขนตอน

การสบคนวาอะไรคอปญหาทแทจรง ไปสการตกรอบ

ปญหาใหม ไมตองคนหาวาปญหานนมทมาคออะไร

สาเหตจากอะไร การตกรอบปญหาใหมจะเปนตปญหา

ทมทศทางลบ มาก�าหนดเปนทศทางบวก เชน ปญหา

นกศกษาไมมวนย สามารถก�าหนดเปนเชงบวกไดคอ

สรางนกศกษาทมวนย นกศกษาไมพงพอใจในบรการ

สามารถเปลยนกรอบเปน การสรางประสบการณทดทสด

ของนกศกษาทมตองานบรการ นกศกษามปญหาเรองเรยน

สามารถเปลยนทศทางใหมเปนการสรางประสบการณ

ในการเรยนทดทสดใหนกศกษา ปญหาเรองการเบกจาย

สามารถน�ามาตกรอบใหมเปน การประสบการณการ

ในการเบกจายทดทสด ทงนเราสามารถน�าปญหามา

ผานการตกรอบใหมไดอยางไมมทสนสด ทงนสามารถ

น�าแมกระทง KPI มาก�าหนดกรอบในเชงบวกไดดวย

เมอก�าหนดกรอบไดแลว จะเหนทศทางตอไปนนคอ

การก�าหนดกลมเปาหมาย (Participants) ซงสามารถท�า

ไดดวยวธการงายๆ ตามหวขอถดไป

2. การสรางสรรคการมสวนรวม (Inclusion)

เปนการตงค�าถามวาจะเชญใครมามสวนรวม

ในโครงการวจยบาง ถาในการวจยแบบอนเราเรยกวา

การหากลมตวอยาง (Sampling) หรอ การก�าหนด

ประชากร (Population) ตามหลกการของ AI แลว เราเชอวา

คนทกคน ทกระบบมเรองราวดๆ ซอนเรนอย ดงนน

หลกการส�าคญของ AI คอทกคนมสวนรวม ในเชง

อดมคตนนการท�าวจยสถาบนคอการเชอ เชญคน

ทงสถาบน นกศกษาทกคนเขามามสวนรวม ถาท�า R2R

กเชอเชญทงหมดเขามามสวนรวม นนคอ AI เนนการ

มสวนรวมจากกลมประชากรทงหมด แตหากเปนไปไม

ไดในขณะนน ใหเชอเชญผทมความเตมใจ และเวลาเพยง

พอทจะเขามามสวนรวม ทอาจจะมนบ 100 หรอ มเพยง

10 คน หรอถาไมมเลย จะเหลอตวของเราเพยงคนเดยว

ทจะกลายเปนผทถกศกษาในโครงการกได และถงแมจะ

ไดผเขามามสวนรวมในโครงการ (Participants) เปน

จ�านวนทแนนอนแลว สงทผวจยตองพยายามบอกผเขา

รวมโครงการอยเสมอคอเขาตองเขามาท�าอะไร ตองไม

ปดบงขอมล ในขณะเดยวกนตองหมนพฒนากลยทธท

จะขยายการมสวนรวมใหมากขนในอนาคตอยางตอเนอง

การขยายการมสวนรวมสามารถท�าในระหวางโครงการ

วจยได เชน ลกศษยของผวจยเคยขยายการมสวนรวมจาก

19 คน เปน 300 คนระหวางท�างานวจย เพราะยงขยายได

193KKU Institutional Research. 2013; 1(2)

มากกจะพากนคนหาเรองดๆ ไดมากขน โอกาสคนพบ

เรองดๆ สง การขยายผล ขยายเรองดๆ กจะมากขน แต

เมอคนมากขนกตองบรหารโครงการซบซอนมากขน แต

จดเดนของ AI คอมกใชงบประมาณไมมาก เพยงมหอง

ประชม หรอถาไมมกใชพนทใดกไดอาจเปนโรงอาหาร

หรอรานกาแฟ กสามารถท�าการวจยได

3. การคนหาประสบการณทดทสด (Discovery)

เมอตกรอบปญหาใหมได และก�าหนดกลมผเขา

รวมวจย ไดแลว ขนตอไปคอการคนหาประสบการณทด

ทสดของสงนน ซงสามารถท�าไดงายๆ วธการคอการ

สมภาษณ อาจจดทมไปสมภาษณ โดยผสมภาษณจะเปน

คนเดยวหรอหลายคนกได อาจท�าแบบเปนทางการ หรอ

ไมทางการกได ในกรณทกลมใหญมากบางครงตองใช

สนามกฬาขนาดใหญเปนทเกบขอมล กมมาแลว เพราะ

การท�า AI ชวงเกบขอมลถอเปนขนตอนส�าคญมากของ

การพฒนาองคกร เราสามารถสรางบรรยากาศการประชม

เพอน�ามาสการคนพบ และวางแผนการขยายผลในเวลา

เดยวกนไปไดเลย เรยกวาขนตอน Discovery Dream

Design สามารถท�าในวนเดยวกนได ถามการวางแผน

อยางเปนระบบ เราสามารถเกบขอมลคนนบรอย และ

อ�านวยการใหพวกเขาสรางฝน (Dream) และออกแบบ

กลยทธ (Design) ใหจบไดในวนเดยว คอประมาณ

6 ชวโมง หวใจของการคนหาประสบการณทดทสด อยท

“การถาม” อาจตงตนดวยค�าถามทจะมความคลายคลงกบ

ปญหาทผานการตกรอบเปน Topic Choice มาก เปน

ค�าถามเดยว แตสามารถซกตอจนเรองราวละเอยดพอ

จนสามารถน�าไปท�าซ�าในตางสถานท ตางกลมคนได

นนคอเอาไปขยายผลได อนงตองระวงกบดกเรอง

การตอบของผตอบ ซงในธรรมเนยมแบบไทยๆ นนมก

ตอบอะไรทเปนกลางไวกอน เชน ถาถามวาประสบการณ

ทดทสดเกยวกบการใชบรการทคออะไร ค�าตอบอาจออก

มาสนๆ คอ “บรการด” หรอ “เจาหนาทเอาใจใส” ซงเปน

ค�าตอบกลางๆ ทตามมมมองของ AI แลวถอวาไมเพยงพอ

ผ วจยจ�าเปนตองซกตอใหเหนภาพจรงๆ “บรการด”

ทผ ตอบวา “เปนอยางไร ขอใหทานเลาอยางละเอยด

เอาชนดเปนฉากตอฉาก” ถามจนกระทงไดค�าตอบท

ชดเจนเอาไปใชได หรออาจซกดวยกลวธงายๆ เชน

“ขอใหทานเลาจดเปลยน วาจากททานรสกเฉยๆ กบบรการ

มาเปนชอบมากๆ นจดเปลยนอยทไหน ขนตอนอะไร”

เมอถามจนไดค�าตอบจากผเขารวมวจยทกคน

แลว ผวจยสามารถบอกใหผเขารวมวจยชวยกนสรป

วา “หวใจของประสบการณทดทสด (Positive Core)” คอ

อะไร และกรณทนาสนใจมาก ทถงแมจะเปนกรณเดยว

กตาม แตนาเอามาขยายผลตอคออะไร ขนตอนนผเขยน

ขอเนนวาการมสวนรวมของทกคนส�าคญมากๆ ผวจย

ไมควรสรป Positive Core เองยกเวนงานนนผวจยท�าอย

คนเดยว การจะคนพบ Positive Core ไดนน ผวจยตอง

บอกใหผเขารวมโครงการวจย มองหาขอสรปของขอมล

โดยชวยกนพจารณาผลการสมภาษณวา ไดสรางขอสรป

เหมอนๆ กนไวในประเดนใดบาง โดย Positive Core

มาจากการสรางขอสรปจากขอมลทการพดถงไปในทาง

เดยวกน ซงบางครงเราเรยกวา “จดรวม” ประมาณ

3 คนขนไป Positive Core อาจมไดหลาย Positive Core

เมอสรปไดแลว กน�าเสนอใหทกผเขารวมวจยทกคน

(Participants) ชวยกนวาดฝนสรางวสยทศน (Dream)

ซงเปนขนตอนทส�าคญมากทสดขนตอนหนง

4. การวาดฝนรวมกน (Dream)

เมอได Positive Core แลวผวจยกเชญชวนผเขา

รวมวจย คนหาฝนหรอวสยทศน โดยตองอาจตงค�าถาม

ใหชวยกนจนตนาการวา “ใหทกทานลองจนตนาการดวา

ในอก 5 ปขางหนา หรอ 10 ปขางหนา วนนนทานไดตน

มา แลวเดนกลบไปในทท�างาน ทานมองเหนอะไรดๆ

เกดขนมากมาย ในนนทานเหนอะไรบาง” ขนตอนนตอง

เนนวาการจนตนาการรวมกน ควรมฐานจาก Positive

Core ดวย โดยเนนวาภาพทจนตนาการขนมานน ตองม

องคประกอบของ Positive Core อยดวย โดยอาจแบงเปน

กลมและจนตนาการ ผานภาพวาด หรอสออะไรกได

จากนนน�ามาเสนอ เพอแลกเปลยนกน แลวจบลงดวยการ

สรปภาพองคกรในภาพรวม โดยสามารถผกเปนวสยทศน

ออกเปนค�าพดกได เชน เปนองคกรทขนชอวาเอาใจใส

นกศกษาดทสดในโลก ทงนความฝนนนสามารถแบงเปน

ฝนระยะไกล คอเปนระดบวสยทศนไปเลย หรอฝนใน

ระยะไกลกได ระยะไกลคอคนพบเรองดๆ และพบวา

สามารถน�ามาท�าซ�า หรอดดแปลงไมมากกสามารถขยาย

ผลไดทนท แตการท�า AI อยางไรกตามตองม Dream ระยะ

ไกลดวยเสมอ คอประมาณ 3 ป สวนระยะไกลคอนอยกวา

3 ป ตวเลขนสามารถยดตามแนวทางทองคกรทผวจยท�าวจย

194 การประยกตใช Appreciative Inquiry ในงานวจยจากงานประจ�าและงานวจยสถาบน

ให อนงฝนระยะไกล ตอยอดมาจาก Positive Core สวนฝน

ระยะใกล ตอยอดมาจากการคนพบเรองดๆ หนงเหตการณ

5. การวางแผนเชงกลยทธ (Design)

การวางแผนกลยทธ หรอการออกแบบความ

ฝน คอเมอเราไดฝนแลว ใหผวจยน�าเสนอใหผเขารวมวจย

ชวยกนท�าความฝนใหเปนจรง โดยเรมจากการวางแผน

กอน การวางแผนนสามารถใชวธการใดกได ทผเขารวม

โครงการทงหมดคนเคย อาจใชการระดมสมองทวไปวา

ตองท�ากจกรรมอะไรกนบาง จนถงการใชเครองมอท

ซบซอนเชน Balanced Scorecard ทมการสรางความ

สมดลยระหวางการเรยนร การเตบโต จนถงมมมองดาน

การเงน ตรงนขนกบความร ความเชยวชาญของผเขารวม

โครงการ การวางแผนกลยทธเมอไดแผนแลว ควรดง

ผบรหารมาใหการสนบสนน โดยเอาแผนทไดไปหารอกบ

ผ บงคบบญชาเพอของการสนบสนน เมอไดรบการ

สนบสนนแลว แผนทไดมกสามารถท�าใหเกดขนจรงๆ ได

แตหากสามารถดงผบรหารองคกรเขามามสวนรวมแตตน

กจะมการกลนกรองมาเปนระยะ ความเปนไปไดกจะสงขน

ผลผลตทไดจากขนตอนการ Design จะประกอบดวยแผน

กจกรรม KPI งบประมาณ ผรบผดชอบ เมอไดแลวผวจย

ตองน�าผเขารวมโครงการทงหมดมาสขนตอนท 6 คอขนตอน

การสรางสรรครวมกน (Destiny) ซงเปนขนตอนสดทาย

6. การสรางสรรครวมกน (Destiny) เปน

ขนตอนสดทาย โดยเปนการด�าเนนการตามแผนทวางไว

ในขนตอนท 5 นนเอง ขนตอนนเปนการเตรยมความ

พรอม กอนลงมอสรางการเปลยนแปลงโดยการขยายผล

สงดๆ ทไดคนพบขนตอนนเปนการตงค�าถามเพอเตรยม

ความพรอมดวยค�าถามตอไปน ค�าถามแรกคอ “จะรได

อยางไรวาก�าลงจะดขน” ค�าถามนเปนการทบทวนวา KPI

หรอตวชวดเหมาะสมหรอยง โดยทวไปมกน�ามาสการ

ปรบปรง KPI ทใชกนมาใหอย ในรปทเหมาะสมตอ

กจกรรมมากยงขน โดยตองถามค�าถามนกบทกกจกรรม

โดยสามารถยบรวม KPI ใหนอยลงไดในขนตอนน ค�าถาม

ตอมาคอถามวา “ใหใครท�า” ตรงนเปนการชวยกนคนหา

คนทม “ฉนทะ” ทมความปรารถนาอยากท�ากจกรรม

ดงกลาวอยางเตมใจจรงๆ ไมใชใหใครท�ากได ค�าถามตอ

มาคอถามวา “จะเรยนรอยางไร” ขนตอนนหมายถงวา จะ

ใชแนวทางอะไรมาทบทวนสงทไดท�าลงไป เพอดวาอะไร

ใชไดใชไมได โดยไมไดเนนเรองกจกรรมทท�าไปเทานน

ขนตอนนหมายถงการท�า AI ตงแตขบวนการแรกมาเลย

เพราะ AI ท�าเปนวงจร หมายความวา เมอคนพบจนถง

Destiny แลว กจะเรมมการท�าตามความฝน โดยตองกลบ

มาตรวจสอบเปนระยะๆ เชน อาจเปนทกหนงเดอนหรอ

นอยกวานน ในระหวางนนอาจมการคนพบอะไรใหมๆ

หรอไมกคนพบวาแผนทท�าไปอาจใชไดใชไมได ตรงไหน

จงมการปรบปรงแลวเรมขยายผลใหม ท�าเปนวงจรไป

เรอยๆ จนกวาจะบรรลตาม KPI หรอในระยะไกลคอ

สานความฝน ขนตอนนอาจเปนการเชญมาประชมใน

เดอนถดไปแลวมาประเมนแผนวาอะไรใชไดไมไดกได

ค�าถามสดทาย เปนค�าถามทส�าคญทสดค�าถามหนงนนคอ

“จะปรบเปลยนอยางไร” ค�าถามน ชวยใหผ เขารวม

โครงการวจยคนหา วธการทจะสงดๆ ทคนพบไปขยาย

ผลโดยเผชญกบแรงตานนอยลง โดยตองตงค�าถามวา

“ตอนทเราพยายามท�าอะไรบางอยางทดๆ ใหองคกร แลว

มนราบรน ตอนนนเกดอะไรขน” ขนตอนนจะท�าใหเราร

วาจะเรมขยายผลกบใคร ทไหน เมอไร อยางไร ไดละเอยด

มากขน จนท�าใหแผนการและความฝนชดเจนขนอก สดทาย

เมอชดเจนแลว กเรมขยายผลไดเลย โดยมการตดตามอยาง

ใกลชด และสามารถปรบเปลยนกจกรรมไดตลอด สดทาย

ผวจยกบนทกผล เขยนเปนรายงาน และน�ามาสรปตพมพ

โดยสามารถน�าเสนอผลการเปลยนแปลงทเกดขนจรง

พรอมบทเรยนทได โดยสามารถน�าเอาทฤษฎอนๆ มาอธบาย

การคนพบ และบทเรยนได เหมอนงานวจยทวไป

อางอง

(1) Cooperrider D.L and Whitney D. (2005).

Appreciative Inquiry: A Positive Revolution in

Change. San Francisco: Barrette Koehler,

Publishers.

(2) Orem S.L., Binkert J. and Clancy A.L. (2007).

Appreciative Coaching: A Positive Process for

Change. San Francisco: Jossey-Bass

(3) Thatchenkery T.J. and Chowdhry D. (2007).

Apprecia t ive Inquiry and Knowledge

Management: A Social Constructionist Perspective.

Massachusetts: Edward Elgar Publishing Limited

รายละเอยดประกอบการจดสงบทความวจยสถาบน

สถานทสงบทความ

กองบรหารงานวจย ส�านกงานอธการบด อาคาร 2 (ชน 2) มหาวทยาลยขอนแกน

123 ถนนมตรภาพ ต�าบลในเมอง อ�าเภอเมอง จงหวดขอนแกน 40002

หมายเลขโทรศพท/โทรสาร (043) 203177

หรอสงไฟลตนฉบบ พรอมทงกรอกขอมลลงในแบบน�าสงบทความเพอพจารณาตพมพลงวารสารวจย

สถาบน มข. แนบมากบจดหมายอเลกทรอนกส สมครไดท www.irj.kku.ac.th

สอบถามเพมเตมท : คณรชน รงวงษ โทร. 089-7131387, คณสณษา แสงเหลา โทร. 084-6426702

สามารถดาวนโหลดแบบน�าสงบทความไดท http://ora.kku.ac.th (หมวดวารสารวจยสถาบน มข.)

หากบทความของทานผานการพจารณาจากผทรงคณวฒ (Peer review) และไดรบการตพมพลงวารสาร

แลว ผสงบทความจะไดรบเลมวารสารทบทความนนลงตพมพ จ�านวน 2 เลม

ประเภทของบทความทรบพจารณาลงตพมพ

1. บทความวจย ประกอบดวย บทคดยอ บทน�า วตถประสงคของการวจย วธด�าเนนการวจย

ผลการวจย สรปและอภปรายผล กตตกรรมประกาศ (ถาม) และเอกสารอางอง

2. บทความวชาการ ประกอบดวย บทคดยอ บทน�า เนอหา บทสรป และเอกสารอางอง

การเตรยมบทความตพมพวารสารวจยสถาบน มข.

1. การจดพมพในหนากระดาษขนาดเอ 4 หนาเดยว 1 คอลมน และใสหมายเลขบรรทดโดยให

เรมตนใหมในแตละหนา ความยาวของบทความไมเกน 15 หนา

2. ระยะขอบของหนากระดาษเวนระยะ หนา - หลง 2 ซม.

3. ตวอกษรใช Angsana New 15 ส�าหรบภาษาไทย และ Times New Roman 10 ส�าหรบ

ภาษาองกฤษ

4. ชอเรองภาษาไทย ใหพมพชดขอบซายของหนากระดาษดวยอกษรตวหนาขนาด 17 พอยต

ชอเรองภาษาองกฤษใหพมพชดขอบซายของหนากระดาษดวยอกษรตวหนาขนาด 12 พอยต

5. ชอผนพนธทกคน และหนวยงานทสงกด (ทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ) และอเมลของ

ผนพนธทน�าสงบทความ

6. บทคดยอภาษาไทย และบทคดยอภาษาองกฤษ บรรทดแรกจดยอหนา และมความยาวไมเกน

18 บรรทด

7. ค�าส�าคญ เปนค�าส�าคญในบทความ ไมเกน 5 ค�า

8. การเขยนค�าศพท ใชศพทบญญตของราชบณฑตยสถาน

9. กตตกรรมประกาศ (ถาม) เปนกตตกรรมประกาศทนสนบสนนการวจย

10. ภาพและตาราง พมพชดซายหนากระดาษ ส�าหรบตาราง ใชค�าวาตารางท ตอดวยหมายเลข

ตาราง ตามดวยค�าอธบายตาราง จดวางอยดานบนเหนอตาราง ในกรณทเปนการทบทวน

วรรณกรรม หรอบทความวชาการ ใหบอกแหลงทมาของตาราง โดยพมพบอกไวใตตาราง

เชนเดยวกนกบการอธบายตวยอทใชในตาราง สวนภาพ ใหใชค�าวาภาพท ตอดวย

หมายเลขภาพ ตามดวยค�าอธบายภาพ จดวางอยดานลางใตภาพ

11. การอางองแทรกในเนอหาของบทความ ใชแบบตวเลข เชน ญาณ และคณะ (9) ไดเสนอ

รปแบบ....... หรอ ระบบในการจดเกบเอกสาร……………….(1-3, 7, 15) เปนตน

12. การเขยนเอกสารอางองทายบทความ เอกสารอางองทายบทความตองเปนเอกสารทมการ

อางองในเนอหาของบทความ โดยจดพมพชดขอบซายของหนากระดาษเรยงล�าดบตามล�าดบ

หมายเลขเอกสารอางองทไดอางองในเนอหาของบทความ และใชรปแบบการเขยนเอกสาร

อางองเชนเดยวกนกบ วารสารวจย มข. http://resjournal.kku.ac.th

####################

พมพท: โรงพมพคลงนานาวทยา จ.ขอนแกน 043-328589-91