เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ...

20
เครื่องจี้ตัดดวยไฟฟา 1 เครื่องจี้ตัดดวยไฟฟา ( Electrosurgical Apparatus) โดยนายสาธิต นฤภัย หลักการทั่วไป กระบวนการทางศัลยศาสตร หรือศัลยกรรม หรือการผาตัด (Surgery) ประกอบดวยหลักการ ใหญๆอยู 3 อยางรวมกัน จึงจะสามารถทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพอันไดแก 1. การปองกันการเกิดเชื้อโดยการทําลายเชื้อ, การระงับเชื้อ (Antisepsis) 2. การทําใหสลบ หรือการใหยาดมสลบ (Anesthesia) 3. กรรมวิธี หรือเทคนิคที่ใชในการผาตัด (Surgical Technique) เทคนิคหรือวิธีการที่ใชในการผาตัด ซึ่งยังเปน ที่นิยมใชกันในปจจุบันไดแก การใชมีดผาตัดทั่วไป (Sharp and Blunt) การใชเครื่องจี้ตัดดวยไฟฟา ( Electrosurgery) การใชความเย็นจัดในการผา (Cryotechnique) การใชแสงเลเซอร (Lasertechnique) รูปที1 แสดงถึงเครื่อง ESU (Electrosurgery) รุนเกา

Upload: others

Post on 25-May-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 1

เครองจตดดวยไฟฟา( Electrosurgical Apparatus)

โดย… นายสาธต นฤภย

หลกการทวไปกระบวนการทางศลยศาสตร หรอศลยกรรม หรอการผาตด (Surgery) ประกอบดวยหลกการ

ใหญๆอย 3 อยางรวมกน จงจะสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพอนไดแก1. การปองกนการเกดเชอโดยการทาลายเชอ, การระงบเชอ (Antisepsis)

2. การทาใหสลบ หรอการใหยาดมสลบ (Anesthesia) 3. กรรมวธ หรอเทคนคทใชในการผาตด (Surgical Technique)เทคนคหรอวธการทใชในการผาตด ซงยงเปน ทนยมใชกนในปจจบนไดแก

• การใชมดผาตดทวไป (Sharp and Blunt)• การใชเครองจตดดวยไฟฟา ( Electrosurgery)• การใชความเยนจดในการผา (Cryotechnique)• การใชแสงเลเซอร (Lasertechnique)

รปท 1 แสดงถงเครอง ESU (Electrosurgery) รนเกา

Page 2: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 2

รปท 2 แสดงใหเหนถงเครอง ESU ทพฒนาทงรปแบบและอปกรณททนสมยขน

การผาตดดวยเครองจตดดวยไฟฟาเปนการผาตดทแผลไมใหญมากนก แตในบางครงกอาจใชรวมกนกบงานผาตดใหญ เชน

ชวยในการหามเลอดเปนตน โดยทวไปแลวอาศยหลกการทางไฟฟา(เครองเชอมไฟฟา) ททาใหเกดการ spark หรอการ อารคของกระแสไฟฟา เพอใหเกดความรอนสง(ประมาณ 1,000 องศาเซลเซยล) เมอเนอเยอมอณหภมสงกวา 100 องศาเซลเซยล ของเหลวภายในเซล(นา) จะเดอดกลายเปนไอ แหงจนปรแตกแยกออกจากกน (การผาตด) หรอหากมการควบคมอณหภมใหพอเหมาะ(ตากวา 100 องศาเซลเซยล) กสามารถทาใหของเหลวในเซล หรอเมดเลอดแหงแขงตวจบกนเปนกอน ปดหลอดเลอดซงเปนการหามเลอด (haemostatic effects) ปรากฎการณทเกดจากการใชเครองจตดดวยไฟฟา จะมอย 2 ชวง

1. ความตานทานของเนอเยอจะลดลงอยางรวดเรว จนมคาเปนศนย2. ความตานทานของเนอเยอจะเพมขนอยางรวดเรว หลงจากทนาหรอของเหลวภายในเนอ

เยอแหงไปอยางรวดเรว จนเนอเยอเกดระเบดแยกแตกออกจากกน

Page 3: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 3

p l a t e c u r r e n t

a c t iv e e l e c t r o d e

t i s s u e

I

E l e c t r o s u r g e r yรปท 3 หลกการทวไปของการจตดดวยไฟฟาเบองตน

จากรปท 3 เครองจตดดวยไฟฟา จะปลอยกระแสไฟฟาความถสงไหล ผาน ActiveElectrode ไปยงจดทจะทาการผาตด แลวกระแสไฟฟาความถสงนจะ spark ผานเนอเยอหรอจดททาการผาตด แลวกระจายผานรางกายไปยงจดตางบน Plate Electrode เพอลดความหนาแนนของกระแสไฟฟาตรงทางทกระแสไฟฟาไหลออกจากรางกาย (ลดความรอนทจะเกดขน) แลวกลบไปครบวงจรทเครองจตดดวยไฟฟา [B&B1]

เทคนคทใชสาหรบเครองจตดดวยไฟฟาโดยทวไปแลวจะมอย 3 ลกษณะดวยกนคอ1. ตด(Cut)2. จหามเลอด (Coagulating)3. ตดพรอมจหามเลอดไปดวย (Blend)

โดยทง 3 เทคนควธดงกลาวตองใช อเลคโตรดทง 2 ชนดประกอบกนคอ• อเลคโตรดทเปนหวจตด (Active Electrode)• อเลคโตรดแผน (Plate Electrode หรอ Return Electrode)

และยงสามารถเลอกตงลกษณะวธการใชงานไดอกออกเปน 2 ลกษณะคอแบบ Monopolar เปนการแยกอเลคโตรดทงสองออกจากกน เหมาะสาหรบการผา(Cut) ท

ตองใชพลงงานไฟฟา(Watt) สงๆ

Page 4: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 4

p l a t e c u r r e n t

a c t i v e e l e c t r o d e

t i s s u e

I

M o n o p o l a r

รปท 4 รปแบบของการใช อเลคโตรดในลกษณะ Monopolar

แบบ Bipolar เปนการรวมเอาอเลคโตรดทงสองอยดวยกน บนดามจตดตวเดยวกน โดยกระแสจะไหลออกจากขาขางหนงไปยงขาอกขางหนง ซงกจะเกดความรอนขนระหวางขาทงสองกระแสความถสงสาหรบการใชวธน จะไมมการผานลงดน จะอยระหวางปลายทงสองขางและกจะไมผานตวของผปวยดวย จะผานเฉพาะตรงบรเวณทจะทาการจตดออกเทานน วธนจง เหมาะสาหรบการจตด หรอการจตดพรอมหามเลอด เฉพาะทหรอ ทมพนทไมกวางมาก เสนเลอดทละเอยดออน ไมมการทาลายเนอเยอหรอเสนประสาทขางเคยง และใชพลงไฟฟาไมสงมาก

ในบางครงจงเรยกวธการจตด แบบ ไบโพลารวา การทาจลศลยกรรม เชนการหามเลอดทตองใชความระมดระวงเปนพเศษ และการทาศลยกรรมทางดานระบบประสาท

กระบวนการทางไฟฟา ทใชสาหรบเครองจตดดวยไฟฟาอาศยองคประกอบ ทสาคญอย 3 คาคอ กระแสไฟฟา (A.), แรงเคลอนไฟฟา(V), และความถ(Hz) สวนผลลพททแสดงอาจออกมาในรปของการตงกาลงไฟฟา(Watt)

Page 5: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 5

p l a t e a c t i v e e l e c t r o d e

B i p o l a rT i s s u e

รปท 5 รปแบบการใช อเลคโตรด ในลกษณะ Bipolar

C U T C O A G

B L E N D

รปท 6 เทคนคในการเลอกรปแบบในการผาตด ของเครองจตดดวยไฟฟา

Page 6: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 6

M o d e V o l t a g e W a t tC U T L o w H i g hB l e n d M e d M e dC o a g H i g h L o w

C U T + C O A G = B L E N D

ตารางท 1 คาของพลงไฟฟาทใช ตามรปแบบการจตดในลกษณะตางๆ

ชนดของ Electrode ทใชกบเครองจตดดวยไฟฟาElectrode ทใชในการผาจรงแลวจะเปน Active Electrode ทจะมรปแบบหรอลกษณะของ

รปทรงทตางกนออกไปแลวแตการใชงาน โดยทวไปจะแยกออกไดเปน Cutting electrode และCoagulation electrode ดงแสดงไวในรปท 8

รปท 7 แสดงถงเครอง ESU ขนาดเลกในปจจบน

Page 7: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 7

Cutting electrode Coagulation electrodea) needle electrode โดยทวไปแลวจะมรปทรงเดยวb) angulated lancet electrode จะแตกตางกนทขนาดเทานนc) wire loop electroded) angulated band loop electrodee) straight lancet electrode

รปท 8 แสดงถงลกษณะรปรางของ Active Electrode ชนดตางๆ

รปท 9 แสดงถงชนดตางๆ ของเทคนควธการผาตด ดวยเครองจตด ดวยไฟฟาในบางปฏบต ทใชกนโดยทวๆไป

Page 8: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 8

Patient plate ของเครองจตดดวยไฟฟาแผน plate ของเครองจตดดวยไฟฟา จรงแลวกเปรยบเสมอนแผนกรา ดของเครองนนเอง

โดยมาตรฐานขนาดของแผน plate ทใช จะมขนาดทแตกตางกนตามแตละมาตรฐาน แตอยางไรกตามในการพจารณาแผน plate ทเหมาะสมตอการใชงานจะตองคานงถงสงตอไปนเปนหลกดวย

แผนใหญและมความเปนตวนาไฟฟาทเพยงพอ สาหรบกาลงกระแสไฟฟาความถสง ตองมความออนตวยดหยนได สาหรบทาบกบสวนตางๆ ของอวยวะไดแนบสนท ตองไมมรอยสกกรอน คดงอ หากเปนลกษณะนไมควรนามาใช

แรงเคลอนไฟฟา(Voltage)แรงเคลอนไฟฟาทใชสาหรบการจตด(Output) จะมคาคอนขางสงเพอ จดประสงคกเพอให

เกดการกระโดดขามของกระแสไฟฟา ทจะทาใหเกดการ spark ตรงจดทตองการจะผาตดจนเกดความรอน โดยทวไปจะอยในชวง 2,000 โวลท หรอในบางเทคนคทใชอาจใหคาสงถง 6,000โวลท

ความถ (Frequency)ความถของกระแสไฟฟาทใชสาหรบเครองจตดดวยไฟฟา โดยทวไปจะอยในยาน RF หรอRadio Frequency หรอ High Frequency จะใชกนอยในยานความถ 0.5 MHz - 5 MHz โดยทวไปจะนยมใชทคาความถ 1.75 MHz ดงจะสงเกตไดวาขณะทมการใชเครองจตดดวยไฟฟา มกจะเกดการรบกวน(noise) ตอเครองมอแพทยอนๆ เชน EKG. หรอเครอง Monitor ตางๆ แตเครองททนสมยในปจจบนสามารถแกปญหาเหลานลงไปไดมาก

ผลของความถกบการเกดกระแสรวไหล โดยปกตตวนาไฟฟา(conductor) จะตองไดรบการหอหมไวดวยฉนวนไฟฟา(insulator) ทสามารถปองกนการรวไหลของกระแสไฟฟาไดเปนอยางด แตเมอถกนามาใชกบหรอใกลกบเครองจตดดวยไฟฟาทใชกระแสไฟฟาความถสง จะสงผลใหคาความเปนฉนวนไฟฟามคาลดลง

Page 9: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 9

Mode P-P Voltage(Max) Power(Watts) ท 300 Ω Cut 2000 300 ±30 Blend 1 2500 250 ±30 Blend 2 3000 200 ±30 Blend 3 3400 200 ±30 Coag. 6400 115 ±10

ตารางท 2 ตารางเปรยบเทยบขนาดของคาแรงเคลอนและจานวนพลงงานทใชสาหรบ เครองจตดดวยไฟฟา 2 ทมใชกน ในลกษณะของ Monopolar

current

50 Hz 500KHz Frequency

รปท 10 ผลของความถทมผลทาใหเกดการรวไหลของกระแสไฟฟาในตวนาอนเกดจากสภาวะ static charge capacity โดยการรวไหลของกระแสไฟฟาจะเปนไปตามจงหวะของการ charge และ discharge ของการเกด static charge capacityกระแสรวไหลทเกดขนนเรยกวา leakage current

กาลงไฟฟา (Watt)กาลงไฟฟาทใชกนสาหรบการตด(Cut) จะอยในชวง 200-400 Watts สวนกาลงไฟฟาทใช

ในการจหามเลอด(Coag.) จะตากวา คอจะอยในชวง 20-150 Wattsสวนกระแสไฟฟาทใชจะเปนกระแสไฟฟาความถสง( High Frequency Alternating Current)

Page 10: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 10

Mode P-P Voltage(Max) Power(Watts) ท 100 Ω Cut 400 75 Blend 1 600 50 Blend 2 600 40 Blend 3 800 50 Coag. 1000 35

ตารางท 3 ตารางเปรยบเทยบขนาดของคาแรงเคลอนและจานวนพลงงานทใช สาหรบเครองจตดดวยไฟฟา 2 ทมใชกน ในลกษณะของ Bipolar

รปแบบคลนของกระแสไฟฟาทใช(7)โดยทวไปแลวรปแบบคลนของกระแสไฟฟา(current waveform) ในการตดจะเปนแบบ

continuous sinewave สวนในการจหามเลอดจะเปนแบบ intermittentsinewave หรอแบบ intermittent damped sinewave

รปท 11 แสดงรปแบบของคลนกระแสไฟฟาความถสงทนยมใชกน 5

Page 11: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 11

ลกษณะของวงจรความถสงพนฐานสงสาคญทสดในการออกแบบเครองจตดดวยไฟฟา กคอระบบการปองกน กระแสไฟฟา

ความถตาใหเขาสตวผปวย ซงนนหมายถงอนตรายถงชวตทจะเกดกบผปวย โดยเฉพาะเมอเกดการรวไหลของกระแสไฟฟาจากเครองในขณะทางาน

ในสวน output ของเครองนบวาเปนสงทสาคญทสดของเครองจตดดวยไฟฟา ทตองไดรบการออกแบบใหปลอดภยทสด โดยทวไปในวงจร output จะมอย 3 ลกษณะตามรปคอ

Active

Plate Electrode

outp

ut cct.

Ground power cord

Ground power cord

Ground power cord

Plate Electrode

Plate Electrode

outp

ut cct.

outp

ut cct.

Ci

C

1. Connected to mains earth

2. Capacitor output circuit

3. RF isolated output circuit

รปท 12 แสดงถงวงจรภาค output (High Frequency Current )5

ในลกษณะตางๆ กน

Page 12: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 12

หลกการของเครองจตดดวยไฟฟา เครองจตดดวยไฟฟา จะประกอบดวยสวนสาคญๆ ดงน

1. ตวเครอง (Electrosurgical Control)2. สายไฟ AC.(AC. Power corde)3. สวทชเทา (Foot Switch)4. แผน plate (Patient plate)5. อปกรณอเลคโตรดชนดตางๆ (Electrode Accessories)

หลกการพนฐานของเครองจตดดวยไฟฟา โดยทวไปจะประกอบดวย ตวททาใหเกดพลงกระแสไฟฟาความถสง (High frequency power oscillator) ซงชนดทงายๆ กเปนลกษณะของspark gap oscillator ทสามารถทาใหเกดความถไดสงถง 2,000 KHz สวนอกชนดหนงทใชกนมากในปจจบนจะเปนแบบพวก Thermionic valve หรอ solid-state osillator ทเปนตวทาใหเกดความถไดสงถง 1.75 MHz

โดยทจรงแลวทงหมดกยงตองอาศยหลกการทาใหเกดการ resonance กนขนระหวางresistance, capacitor และ inductor เพอใหไดคาพลงงานสงสด โดยเฉพาะในชนดทใช spark-gap กบการตงชองวางของ spark-gap เพอใหเกดความรอนทพอเหมาะ ตามวงจรในรปท 10เปนเครองจตดดวยไฟฟา ยหอหนงทใชระบบ spark-gap ทไมมความยงยากซบซอนมากนก ซงมทงการจตดดวยไฟฟา แบบ Bipolar และ Monopolar (Weak) โดยอาศยกราวดของระบบไฟ (220AC.)เปน Plate สาหรบการจตดดวยไฟฟา แบบ Monopolar , R- 10K/5W หนาทเปนตวกาหนดคากระแสสงสดของการจตดดวยไฟฟาในแบบน สวน capacitor 2,000 pF เปนตวปองกนไมใหคาความถตาใหออกไปสผปวย เพอเปนการปองกนอนตราย

Page 13: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 13

SPAR

K GAP

10K5W

2000 PF2 KV

WEAK

INTENSE

2000 PF2 KV

PL 6.3V

220 VAC

6.3V

6000 PF3 KV

1780 V.

PED

AL S

W.

BIPOLAR

เครองจตดไฟฟา ยหอ SMICรปท 13 วงจรของเครองจตดดวยไฟฟายห อ SMIC 1 ทยงมใชอยบาง

AC

.01 uF 630V

.01 uF 630V

100K

1W

VL

AC. 2.5 V OUTPUT

200K 1/2W 200K 1/2W

200K 1/2W 200K 1/2W

200K 1/2W 200K 1/2W

AC LINE220V

INPUT

200K 1/2W 200K 1/2W

1

23

4

5

6 7

350K 5W

L2 2K 5W

150pF 300V

L35.1K

1000pF2500V

3600PE1000V

3,6

1

# FU -19

PL

5100pF2500V

L6L5

500pF

510pF

3600pF1000V

5000uF1000V

400-600V

PEDAL SWITH

ELECTROSURGICALUNITBDY-5

30K2W

7

L1

20pF1000V

รปท 14 วงจรเครองจตดดวยไฟฟา อกแบบหนงทยงใชหลอด Tetrode รวมกบ R, L และ C ในการทาใหเกดความถทใชในการจตดดวยไฟฟา 2

Page 14: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 14

จากรปท 13 เปนวงจรของเครองจตดดวยไฟฟา อกชนดหนงทใชหลอด อเลคทรอนคส(Tetrode) เขามาทาหนาทแทน spark gap และกยงอาศย วงจร RLC ททาหนาทกาหนดคาresonance ใหกบวงจรเพอใหเกดพลงงานสงสดทพอเหมาะกบการจตด ซงในวงจรลกษณะนสามารถใหพลงงานในการจตดดวยไฟฟา สงกวารนทใช spark gap และสามารถควบคมปรบตงคาพลงานได ในปจจบนเครองสวนใหญหนมาใชอปกรณจาพวก solid state เขามาควบคมการทางานของวงจรแทนท spark gap และหลอดอเลคทรอนคส จะเหนไดวาวงจรมความยงยากสลบซบซอนมากขน เทคนคในการใชงานกมากขน

ขอแนะนาสาหรบการใชงานเบองตน1.ผใชจะตองปฏบตตามคมอการใชงานอยางเครงครด ตงแตการเตรยม การจดวาง การระวง

อนตราย การเคลอน และการใชอเลคโตรดตางๆ2.การวางแผนอเลคโตรด (Patient plate) ในกรณใช monopolar เปนสงทสาคญมากทตอง

ตระหนกสาหรบการใชเครองจตดดวยไฟฟา3.สายไฟทกเสนตองจดตาแหนง ทไมใหมการสมผสตวผปวย แมกระทงสาย

ลดนาสญญาณของอปกรณอนๆทใชรวมกน4.หากขณะกาลงใชงาน เกดกาลงไฟฟาตกลดตาลงโดยไมทราบสาเหต หามทาการปรบระดบ

ของกาลงเพมขน โดยไมไดทาการตรวจสอบระบบ5.ถงแมจะไมมการชารดเสยหาย แตอปกรณตางๆควรไดรบการตรวจสอบทกๆ 6 เดอน6.หวจตดดวยไฟฟาตางๆ ทนามาใชจะตองสะอาดปราศจากคราบเลอดแหงกรงเพราะจะทา

ใหเกดคาความตานทานเพมขน ในขณะทาการผาตดควรเปลยนหวจตดดวยไฟฟาบอยๆ7.อปกรณทกชนตองไดรบการฆาเชอ และตองทาใหแหงสนทกอนนามาใช8.ไมควรทาการวางยาสลบในขณะกาลงทาการผาตดดวยเครองจตดดวยไฟฟา

การใชและการบารงรกษาเครองจตดดวยไฟฟา1. การตรวจสอบเครองและอปกรณทใชงานรวมตางๆ

- ตรวจสอบสายและปลกทใชวามจดใดชารดหรอไม- ตรวจดวาอปกรณทใช เปนของเครองเดยวกนหรอไม- ตรวจการทางานของระบบเตอนภย เชน การตอสายอเลคโตรด

Page 15: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 15

- อปกรณทกอยางทต องใชรวมกบเครองจตดดวยไฟฟาทกชน ตอง ตรวจสอบความเปนฉนวนไฟฟา ถามทชารดหามนาไปใช

2. การวางแผนอเลคโตรด - อยาใหตวผปวยสมผสถกสวนทเปนโลหะ หรอตวนาทตอลงดน

- ควรใชผาแหงปกน ระหวางตวผปวยกบผายางของเตยงผาตดอกชน เพอ ปอง กน การเกดไฟฟาสถตย

- ในกรณทหองมความชนสง ใหใชแผนฉนวน (foil) สอดไวระหวางตวผ ปวยกบเตยง

- อยาใหเกดของเหลวใตลาตวผปวย สามารถปองกนโดยการใชผาซบความชน

รปท 15 แสดงถงตาแหนงทถกตองในการวางแผนอเลคโตรด

Page 16: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 16

- จดของรางกายทมโอกาสสมผสกนได เชน ตามซอกหรอขอพบ ตางๆ ควรรกษาสภาพผวหนงใหแหงอยเสมอ หากมการปสสาวะ ควร ใหถาย ผานทางสายยางเทานน

3. อเลคโตรดและจดตอของสายตางๆ - ตาแหนงของการวางแผนอเลคโตรด จะตองใหใกลกบจดทจะทาการจ ตดใหมากทสดเทาทจะทาได - แผนอเลคโตรดจะตองแนบสนทกบตวผปวย อาจใชเยลทาไวหรอโดย การรดไวใหแนน

- ควรใชสายอเลคโตรดทสนทสด และพยายามอยาใหพนทบกน หรอทบ สายไฟฟาอนๆ- หลกเลยงการใหทางไหลของกระแสไฟฟาไหลผานทรวงอก

- หากมการใชเครอง EKG. รวมกบการจตด อยาใหสาย อเลคโตรดของ เครองจตดอยใกล กบ อเลคโตรดของ EKG. เกนไป (ระยะใกลสดควร ไมตากวา 1.50 ซม.)

4. ขอกาหนดในการทาใหปราศจากเชอ(การนงฆาเชอ) อปกรณตางๆของเครองจตดดวยไฟฟา

การทาความสะอาดอเลคโตรดรวมทงอปกรณตางๆ ของเครองจตดดวยไฟฟาดวยวธการฆาเชอสามารถกระทาไดหลายวธ ซงอปกรณแตละอยางกมขอกาหนดของการใชวธการฆาเชอแตละอยางทไมเหมอนกน

รายการอปกรณ อบดวยกาซ นงดวยไอนา อบความรอน สายตอตางๆ ได ได ไมได ดามจบอเลคโตรด ได ได ไมได

อเลคโตรดชนดตางๆ ได ได ไดไบโพลารอเลคโตรด ได ได ไมไดแผนอเลคโตรด ได ได ไมได

ตารางท 4 แสดงวธการทใชสาหรบการฆาเชออปกรณตางๆ ของเครองจตดฯ.

Page 17: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 17

อนตรายทเกดจากการใชงานเครองจตดดวยไฟฟา หากมการใชทไมถกวธหรอเกดการผดพลาดในการตอวงจรใชงานหรอ

แมแตการเตรยมผปวยไมดพอ นบวาเปนอนตรายอยางยงสาหรบผปวยซงอาจถงกบเสยชวตไดอนตรายทจดวามความสาคญไดแก

การเกดรอยไหมพพอง(Burn) การสงผลรบกวนการทางานของหวใจ การเกดคลนรบกวน(noise) อปกรณอเลคทรอนคสอนๆขางเคยง โดย

เฉพาะผปวยทไดรบการใสเครองควบคมการทางานของหวใจ pack makerอาจทาใหเกดอนตรายถงชวตได แตปญหาใหญทพบเจอไดบอยและเราสามารถขจดไมใหเกดขนไดกคอการเกดแผลไหม โดยทวไปแลวการเกดแผลไหมมกจะเกดจากการผดพลาดในการใชงานและมกจะเกดขนกบผปวยโดยตรง ประเดนสาคญของสาเหตนมกจะเกยวของกบการตอระบบกราวด ซงจะแสดงใหเหนไดใน 4 ลกษณะดงน

รปท 16 เกดจากทแผน plate ไมไดสมผสกบตวผปวย ทาใหกระแสไฟฟา จากเครองจตดดวยไฟฟา ไหลผานตวผปวยแลวไปลงกราวดทางเครอง EKG. Monitor แทน ดงนนจดทจะเกดแผลไหมกจะเปนตรงจดทตด Electrode ของ EKG. Monitor นนเอง

Page 18: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 18

รปท 17 การเกดแผลไหมพพองอกลกษณะหนงกคอ เมอเกดทาหวจตด ตกลงพนโดยไมตงใจในขณะกาลงผาตดดวยเครองจตดดวยไฟฟา และมการตอ EKG. Monitor รวมอยดวย ดงนนกระแสไฟฟากจะกลบ ไหลครบวงจรแทนทาง ตาแหนงทเราตด electrode ของเครอง EKG. monitor แทน จดทจะเกดแผลพพองกคอตาแหนงตางๆ ทตดแผน electrode ของเครอง EKG.Monitor ทงหมดได

รปท 18 เปนลกษณะการเกดอนตรายอกแบบหนงทเกดจากการทเราไดตดแผน plate ไวแลวทตวผปวยขณะยงไมไดจตดดวยไฟฟา แตมการใชเครองมอมออนทมการรวไหลของกระแสไฟฟาพอด ดงนน กระแสไฟฟาทรวไหลกเลยวงผานตวผปวย อนตรายแตในลกษณะน

Page 19: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 19

เปนอนตรายทสาคญมากอยางหนง คอความถตา(50 Hz) จะไหลผาน ตวผปวยแลวไปลงกราวดทแผน plate ซงจะทาใหกลามเนอหวใจ ของผปวยทางานผดปกต หรอไมสามารถควบคมใหเปนปกตได

รปท 19 เปนอกลกษณะหนงทจะทาใหตวผปวยเกดรอยไหม กคอ เมอเราทา plateหลดออกจากตวผปวยและไปตกอยบนพนหรอโครงสรางของเตยงผาตดทถกตอไวกบระบบกราวด ดงนนกระแสไฟฟาจะไหลไปครบวงจรทางแผน electrode EKG. Monitor แทนดงภาพดงนนจดทผปวยจะเกดรอยแผลไหมพพอง กคอตาแหนงทเราตดแผน electrode ของ EKG.Monitor นนเอง

ขอควรระวง1. การแกไขเครองจตดดวยไฟฟา ทกครง ตองอยภายใตการควบคมดแลของผ

มความรและผชานาญการนน2. ควรอานคมอการใชงานของเครองอยางละเอยดกอนลงมอปฏบตการ3. การปรบเครองทนอกเหนอจากขอกาหนดของเครองจะเปนผลเสยตอเครองไดงาย4. อปกรณทกชนตองอยในสภาพด

Page 20: เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ าmedi.moph.go.th/education/ebooking/pdf/4991.pdf · เครื่องจี้ตัดด วยไฟฟ า 6 M

เครองจตดดวยไฟฟา 20

5. แผน plate ตองอยในสภาพด ไมบดหรอหกงอสกกรอน6. เลอกกาลงไฟฟาทเหมาะสม ในการใชงานแตละครง7. จะเปดเครองกตอเมอตออปกรณทกอยางครบถวนเทานน8. ระวงอนตรายจากการลกไหมเมอมการใชรวมกบเครองใหยาดมสลบ9. ควรเปลยนสายไฟทนททพบวามรอยเสยหายชารด10. หามเสยบสายแบบ Bipolar เขาไปในชองเสยบอน11. หามเหยยบ Foot Switch กอนทหวจตดดวยไฟฟาตดจะกดลงบนเนอเยอ กรณมการใช Foot Switch12. ไมควรใหมการเหยยบ Foot Switch แทนกน ผททาการผาตด(ศลยแพทย) จะตองเปนผ เหยยบเองเทานน

บรรณานกรม

1. คมอการใชและบารงรกษา เครองจตดดวยไฟฟา ยหอ Martin รน Elektrotom 4002. คมอ การใชและบารงรกษา เครองจตดดวยไฟฟา ยหอ Bovie รน SSE3-B3. คมอการใชงานเครองจตดดวยไฟฟา ขนาดกลาง ยหอ ELMED รน ESU 300 M/M4. คมอการใชงานเครองจตดดวยไฟฟา ขนาดเลก รน 26-25005. ชศกด เวชแพศย. อเลคทรอนคสทางการแพทย. กรงเทพฯ; ภาควชา สรรวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล, 2526 : 212-216.6. สนธยา บรรลอโชคชย. แนะนาเครองผาตดดวยไฟฟา. กรงเทพฯ; จลสาร ชมรมอปกรณการแพทย ปท 4 ฉบบท 12, 2536: 45-47.7. R S Khandpur. Handbook of Biomedical Instrumentation. 8th ed. Delhi:

Rajkamal Electric Press, 1995: 600-6118. J. Bertil. W. John. Medicine and Clinical Engineering. USA; Prentice-

Hall,Inc., 1977: 500-529.