คู่มือแ...

56
คู ่มือแนวทางการพัฒนา ห้องแยกโรคผู ้ป่ วยแพร่เชื ้อทางอากาศ

Upload: others

Post on 29-Mar-2020

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนา หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

Page 2: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

บทน ำ

จากการใชงานหองแยกโรคของโรงพยาบาลชมชนทพฒนามาจากหองพเศษมาสกระยะหนงแลว

พบวามปญหาอปสรรคในเรองอณหภมและความรอนภายในหองแยกโรคในหลายๆท คณะผจดท าจงม

แนวคดในการจดท าคมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคเพอเปนทางเลอกใหกบส านกงานสนบสนนบรการ

สขภาพเขตและโรงพยาบาลในการน าคมอนไปใชเปนแนวทางในการปรบปรง แกไขปญหาหรอพฒนาตอ

ยอดหองแยกโรคทมอยใหดขนตอไป

ผปวยโรคทางเดนหายใจนนสามารถแพรกระจายเชอตดตอไปยงบคคลอนได การมหองแยกโรคท

พรอมใชงานจงชวยปองกนและลดความเสยงการตดตอแพรกระจายเชอไปสเจาหนาท ญาตหรอบคคลอนได

ผปวยโรคทางเดนหายใจในระยะแพรกระจายเชอตองเขาพกรกษาตวทบรเวณหองแยกโรคผปวยแพรเชอ

ทางอากาศน ทสามารถควบคมความดนภายในหองใหเปนลบ Negative Pressure เพอแยกพกรกษาตวออก

จากผปวยทวไปและปองกนการแพรกระจายเชอได แตจากการใชงานจรงพบวา ผปวยจ านวนมากทเขาพก

รสกรอนและอดอด ผปวยบางรายมพฤตกรรมพยายามเปดชองหนาตางหรอประต และบางรายมความ

ประสงคขอไมเขาพกรกษาตวในหองแยกโรคดงกลาว เกดการใชงานหองแยกโรคไมเตมประสทธภาพตาม

ระบบควบคมทตดตงไว อากาศสามารถไหลขามบรเวณไดโดยไมถกตองตามหลกการและมาตรฐาน เกด

ความเสยงในการใชงานนน

คณะผจดท า เหนถงความส าคญในการแกไขปญหาและปรบปรงพฒนาตอยอดหองแยกโรคใหด

ยงขน จงจดท าคมอแนวทางในการพฒนา โดยเนนการพฒนาทไมขดกบมาตรฐานการปรบอากาศและ

ระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาลของหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ เพอเปนทางเลอกใหส านกงาน

สนบสนนบรการสขภาพเขตและโรงพยาบาลในการน าไปเปนแนวทางในการปรบใช แกไขปญหาหรอ

พฒนาตอยอดหองแยกโรคของโรงพยาบาลแตละแหงตามสภาพปญหา ตามความตองการหรอตามก าลง

ทรพยของโรงพยาบาล เพอปรบปรงพฒนาตอไป หวงวาคมอนจะเปนประโยชน ไมมากกนอย หากม

ขอผดพลาดประการใดกขออภยไว ณ ทน

คณะผจดท า

Page 3: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

สารบญ

บทท 1 บทน า หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การจดแบงโซนพนทของหองแยกโรค......................................................................................................1

หลกการการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ..................................................................................2

ระบบระบายอากาศของหองแยกโรค.........................................................................................................3

ระบบปรบอากาศของหองแยกโรค............................................................................................................5

อปกรณประกอบของหองแยกโรค.............................................................................................................6

ทศทางการไหลของอากาศในหองแยกโรค................................................................................................7

บทท 2 การบ ารงรกษา หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การบ ารงรกษาระบบปรบอากาศและระบายอากาศในหองแยกโรค..........................................................8

การเพมประสทธภาพการปรบอากาศจากการบ ารงรกษา..........................................................................9

การเพมประสทธภาพการระบายอากาศจากการบ ารงรกษา.....................................................................11

การลดรรวของอากาศเขาออกหองแยกโรค..............................................................................................13

บทท 3 การควบคมและการตรวจสอบ หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การยายตควบคม อปกรณตรวจสอบและมาตรวดมาไวบรเวณนอกหอง.................................................14

บทท 4 การปองกนและลดปรมาณความรอน หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การปองกนและลดปรมาณความรอน หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ..........................................16

การปองกนและลดปรมาณความรอนจากแหลงความรอนภายนอก

การปองกนและลดปรมาณความรอนจากหลงคาและฝาเพดาน...............................................................17

การปองกนและลดปรมาณความรอนจากผนงภายนอก...........................................................................22

การปองกนและลดปรมาณความรอนจากผนงภายใน ผนงระหวางหอง พนหอง....................................28

การปองกนและลดปรมาณความรอนจากกระจก.....................................................................................28

การลดปรมาณความรอนจากแหลงความรอนภายใน

การลดปรมาณความรอนจากคน..............................................................................................................31

การลดปรมาณความรอนจากไฟแสงสวาง...............................................................................................31

การลดปรมาณความรอนจากเครองมออปกรณ........................................................................................32

Page 4: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

สารบญ

บทท 4 การปองกนและลดปรมาณความรอน หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ (ตอ)

การลดปรมาณความรอนจากจากอากาศภายนอกอากาศรวซม.................................................................33

ความรอนของหองแยกโรคโรงพยาบาลชมชน........................................................................................34

อณหภมทผวผนง ฝาและพนในหองผปวย (Isolate Room) ....................................................................35

แนวทางการปองกนหรอลดความรอนเขาสหองแยกโรค........................................................................36

บทท 5 การเพมประสทธภาพการไหลถายเท หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การเพมประสทธภาพการปรบอากาศ......................................................................................................38

ต าแหนงเครองปรบอากาศ.......................................................................................................................39

การเพมประสทธภาพการไหลถายเทของอากาศ......................................................................................42

การเพมประสทธภาพการปรบอากาศและการไหลถายเทโดยใชเครองปรบอากาศแบบทอสงลม...........48

บทท 6 การเพมระบบปรบอากาศหอง Isolate หองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

การเพมเครองปรบอากาศดงความรอนทเกดขนในหอง Isolate ..............................................................49

Page 5: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 1 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 1 บทน ำ หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศของโรงพยำบำลชมชน

หองแยกโรคโรงพยาบาลชมชนเปนหองแยกโรคทปรบปรงมาจากหองพเศษเดมโดย สวนใหญจะ

ปรบปรงจากหองพเศษหองสดทายทอยรมสดของอาคาร

กำรจดแบงโซนพนทของหองแยกโรค แบงเปน 3 สวนคอ

1. หองเตรยม (Ante Room) เปนหองเกบวสดอปกรณ เตรยมตวของเจาหนาท กอนเขาไปปฏบตงานในหองพกผปวย เปนหองปรบอากาศกอนสงเขาสหองพกผปวย เพอชวยสนบสนนใหหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศเปนหองทมโอกาสแพรเชอออกจากหองใหนอยทสดโดยมหองสองชนเพอสรางใหเกดหองโถงขนาดเลกกอนเขาถงหองภายใน

2. หองพกผปวย (Isolate Room) เปนหองพกรกษาตวของผปวย มระบบระบายอากาศทหวเตยง

ผปวยเพอเจอจางและก าจดเชอทอยภายในหองออกบรเวณหวเตยงผปวย ปองกนการแพรกระจายเชอโรค

ไปสบรเวณโดยรอบ

3. หองน ำ (Toilet Room) เปนหองน าส าหรบผปวยทพกรกษาตวในหอง Isolate Room ผปวย

สามารถเขาหองน าไดโดยทไมตองออกจากหองควบคมความดน หองน ามระบบกรองอากาศและระบาย

อากาศทออกจากหองน าตามมาตรฐาน

Page 6: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 2 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- หลกกำร กำรปองกนกำรแพรกระจำยเชอทำงอำกำศ

หองแยกโรคเพอปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศ จงตองเปนหองทมความดนของอากาศ

ภายในหองต ากวาความดนอากาศของหองโดยรอบ (Negative Pressure) ตามมาตรฐานก าหนดใหความดน

ต ากวาไมนอยกวา 2.5 Pascal โดยวธการดงอากาศซงมโอกาสปนเปอนเชอโรคภายในหองไปผานขบวนการ

กรองดกก าจดเชอโรคกอนปลอยระบายทง ต าแหนงทน าอากาศไประบายทงตองอยในพนททปลอดภย

- ควบคมความดนอากาศเปนลบ

- ปองกนเชอออกจากหองไปสภายนอก

- ควบคมทศทางการไหลของอากาศจากสะอาดมากไปหาสะอาดนอย

- ก าจดเชอในอากาศโดยการกรองอากาศดวยแผนกรองอากาศทมประสทธภาพสง (HEPA Filter)

- ฆาเชอในอากาศ

- เจอจางเชอในอากาศ

ภาพเปรยบเทยบการระบายอากาศตามหลกการการควบคมการแพรกระจายของเชอโรค

Page 7: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 3 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ระบบระบำยอำกำศของหองแยกโรค

ระบบระบายอากาศเปนสวนส าคญทชวยในการระบายอากาศเพอเจอจางเชอโรคในอากาศของ

หองแยกโรค โดยม Filter Housing Unit (FHU) เปนชดอปกรณทมระบบการกรองอากาศเพอดกจบเชอโรค

ดวย Pre Filter, Medium Filter และ HEPA Filter และยงประกอบดวยระบบฆาเชอโรคดวยแสง UV Filter

Housing Unit (FHU) นอกจากชวยในการระบายอากาศ กรองอากาศ และการฆาเชอโรคแลวยงมบทบาท

ส าคญในการชวยควบคมความดนภายในหองแยกโรคใหเปนความดนลบ (Negative Pressure) ทงหองเตรยม

(Ante Room), หองพกผปวย (Isolate Room) และหองน า (Toilet Room) ตามมาตรฐานการปรบอากาศและ

ระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาล (Health Care Facilities) หวขอระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

ส าหรบหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ (Airborne Infection Isolation Room , AIIR) ทก าหนดใหหองแยก

ผปวยแพรเชอทางอากาศตองมความดนของอากาศภายในหองต ากวาความดนอากาศของหองโดยรอบ

FHU (Filter Housing Unit) เปนชดอปกรณทชวยกรองอากาศ ฆาเชอโรค และระบายอากาศ ซง

ประกอบดวย แผงกรองชนตน (Pre Filter) Synthetic Filter, (Washable type) With AMER Fame Average

Arrestance 20-35%, แผงกรองอากาศชนท 2 (Medium Filter) EFF : 90-95% กรองอากาศทอนภาคใหญ

ตงแต 0.5 ไมครอนเพอยดอายการใชงานกรองอากาศชนท 3, แผงกรองอากาศชนท 3 (HEPA Filter) EFF :

99.97%@0.3µm เปนกรองอากาศประสทธภาพสง กรองอนภาคขนาดเลก เชน แบคทเรย ไวรส ฯลฯ, หลอด

ฆาเชอโรค (UV Lamp) และพดลมระบายอากาศ (Blower)

Page 8: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 4 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การระบายอากาศออกจากหองผปวยใหมากกวาปรมาณอากาศเขาท าใหความดนภายในหองแยก

โรคเปนลบ (Negative Pressure) การควบคมความแตกตางของปรมาณอากาศเขาและออกระหวางหองทง 3

หองนนท าใหเกดความดนแตกตางของหองทง 3 หองได โดยทตองควบคมความดนหองพกผปวย (Isolate

Room) ใหมความดนต าทสดนนคอมปรมาณการดดอากาศออกมากทสดนนเอง, หองเตรยม (Ante Room)

หรอหองน าทอยล าดบถดออกมามความดนรองลงมา และบรเวณทมความดนสงทสดคอบรเวณภายนอก

หรอนอกหองนนเอง

อากาศภายนอกสามารถไหลเขาสภายในหองได แตอากาศภายในหองหามไหลยอนสภายนอก

โดยไมผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1 HEPA Filter (Minimum Efficiency Reporting Value

ตามมาตรฐาน ASHRAE 52.2 HEPA 99.97 % efficiency on 0.3 µm particles, IEST Type A) เพอกรอง

อนภาคขนาดเลก เชน เชอไวรส หรอแบคทเรยและฆาเชอโรค กอนทงสบรรยากาศภายนอก

Page 9: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 5 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ระบบปรบอำกำศของหองแยกโรค

ดวยขอจ ากดในการปองกนการแพรกระจายเชอทางอากาศและขอจ ากดเรองงบประมาณ ระบบ

ปรบอากาศทใชในหองแยกโรคโรงพยาบาลชมชนทใชอย สวนใหญจงเปนแบบ Split Type ทมทงชนด

Ceiling Type หรอชนด Wall Type โดยไมไดตดตงในหองพกผปวยโดยตรงแตตดตงไวในหอง Ante Room

อาศยความแตกตางทางความดนลบทเกดขนจากการท างานของเครอง FHU (Filter Housing Unit) เปนการ

ไหลผานอากาศจากภายนอกหองไหลเขาสหอง Ante Room ปรบลดอณหภมทเครอง FCU (Fan Coil Unit)

ของเครองปรบอากาศ เมอลดอณหภมอากาศหอง Ante Room แลวไหลถายเทเขาสหองพกผปวย (Isolate

Room) ตอไป

อากาศทผาน Fan Coil Unit ท าหนาทเปนเครองแลกเปลยนความรอนระหวางอากาศภายในหอง

Ante Room กบสารท าความเยนในเครองปรบอากาศ เมอสารท าความเยนรบความรอน เปลยนสถานะและ

น าความรอนไปทงท (Condensing Unit) ทบรเวณนอกหองเปนผลใหอณหภมอากาศภายในหอง Ante Room

ลดลงตามทตงคา กอนไหลเขาหองพกผปวย (Isolate Room) ตอไป

หองพกผปวย (Isolate Room) และหองน า (Toilet ) นนไมมการตดตงเครองปรบอากาศ มเพยงการ

ไหลผานของอากาศจากหอง Ante Room ไปสหองพกผปวย (Isolate Room) เทานน

Page 10: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 6 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- อปกรณประกอบของหองแยกโรค

ตามแบบ วศ.1/2549 ประกอบดวย

1. ชองเตมอากาศเขาหองน าผปวย

2. ชองระบายอากาศออกจากหองน า

3. ชองระบายอากาศทหวเตยงผปวย

4. ชองเตมอากาศเขา Isolate Room

5. เครองปรบอากาศ Fan Coil Unit

6. ชองเตมอากาศเขา Ante Room

7. เครองวดแรงดนหอง Ante Room

8. เครองวดแรงดน Isolate Room

9. ตควบคมไฟฟาระบบปรบอากาศ

และระบบระบายอากาศ

10. จดระบายอากาศทงเหนอหลงคา

11. ทอลมดดอากาศ Isolate Room

12. ทอลมดดอากาศจากหองน า

13. ทอระบายอากาศทง

14. เครองวดแรงดนตกครอมแผน

กรองอากาศ HEPA Filter

15. ชดระบายอากาศ กรองอากาศ

ฆาเชอโรค FHU Filter Housing Unit

16. แผงกรองอากาศ Medium Filter

17. หลอดฆาเชอโรค UV Lamp)

18. แผงกรองอากาศ HEPA Filter

19. พดลมระบายอากาศ

20. ลนปรบอตราการไหลอากาศ

Page 11: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 7 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ทศทำงกำรไหลของอำกำศในหองแยกโรค

ภาพแสดงทศทางการไหลของอากาศเมอเปดระบบระบายอากาศ FHU (Filter Housing Unit)

ทศทางการไหลของอากาศเพอการปองกนการตดเชอ เมอเปดเครองระบายอากาศ อากาศสะอาด

จากภายนอก (ต าแหนงท ) จะไหลผานชองเตมอากาศชดท 1 (ต าแหนงท ) ไหลเขาสหอง Ante Room ท า

การปรบลดอณหภมทเครองปรบอากาศ แลวไหลผานชองเตมอากาศชดท 2 (ต าแหนงท ) เขาส Isolate

Room ผานผปวยไปสชองระบายอากาศทหวเตยงผปวย ซงมแผนกรองอากาศชนท 1 Pre Filter (ต าแหนงท

) และไหลตามทอระบายอากาศ ผานชด FHU Filter Housing Unit (ต าแหนงท ) ซงประกอบดวยกรอง

อากาศชนท 2 (Medium Filter) หลอดยว (UV Lamp) กรองอากาศชนท 3 (HEPA Filter) ผานพดลมระบาย

อากาศน าอากาศไประบายทงเหนอหลงคาอาคารภายนอก (ต าแหนงท ) เพอปองกนอากาศยอนกลบเขา

อาคารหรอเขาสอาคารอนและไมระบายอากาศทงในบรเวณอนทมคนอย

Page 12: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 8 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 2 กำรบ ำรงรกษำ หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ กำรบ ำรงรกษำระบบระบำยอำกำศหองแยกผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

ขอควรระวง ผปฏบตงานจะตองสวมชดปองกน ทกครงทปฏบตงานเกยวกบชดระบายอากาศ บคลากรท

เกยวของใหปฏบตตามขอก าหนด Standard precautions และ Additional precautions แผนกรองอากาศท

เปลยนทงเปนมลฝอยตดเชอ

1. การบ ารงรกษาประจ าวน - ตรวจสอบแรงดนอากาศ Isolate Room เปนประจ าทกวน โดยตรวจสอบอานคาวดแรงดนจากเครองวด ควรมแรงดนเปนลบ อยระหวาง 10-15 Pascal - ตรวจสอบแรงดนอากาศ Ante Room เปนประจ าทกวน คาทอานไดจากเครองวดแรงดนควรมแรงดนเปนลบ อยระหวาง 5-10 Pascal - ตรวจสอบระบบแสงสวางหลอดยวทกวน - ตรวจสอบท าความสะอาดภายในหองทกวน 2. การบ ารงรกษาประจ าเดอน - ตรวจท าความสะอาดชองระบายอากาศทก 1 เดอน - ตรวจสอบและท าความสะอาดแผนกรองอากาศของชนตางๆทก 1 เดอน - ท าความสะอาดหลอดยวทกๆ 1 เดอน 3. การบ ารงรกษาประจ าป - เปลยนแผนกรองใหมเมอเครองวดแรงดนตกครอมของแผงกรองอากาศอานคาไดมากกวา 2.5 in.wg หรอ เมอแผนกรองมอายการใชงานมากกวา 3 ป - เปลยนกรองอากาศขนตน Pre Filter ทก 1 ป - เปลยนกรองอากาศ Medium Filter ทก 1 ป - เปลยนกรองอากาศ HEPA Filter ทก 3-5 ป - หลอดฆาเชอ ยว มอายใชงาน 4,000 ชวโมง หรอ 3 ป ควรเปลยนหลอดยวใหม

Page 13: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 9 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กำรเพมประสทธภำพกำรปรบอำกำศจำกกำรบ ำรงรกษำ

เครองปรบอากาศท าหนาทลดอณหภม โดยคอยลเยน FCU (Fan Coil Unit) ภายในหอง ท าหนาท

แลกเปลยนความรอนระหวางน ายาแอรทไหลอยภายในคอยลกบอากาศภายในหอง Ante Room เมอน ายา

แอรไดรบความรอนกจะเปลยนสถานะเปนไอ ผานการเพมความดนทคอมเพรสเซอรและระบายความรอน

ทงทคอยลรอน CDU (Condensing Unit) นอกหอง เมอระบายความรอนเสรจน ายาแอรจะไหลผานอปกรณ

ลดความดนและกลบเขามารบความรอนอกวนแบบนเปนวฏจกรการท าความเยนของเครองปรบอากาศ

FCU (Fan Coil Unit) สวนทท าหนาทดดซบความรอนท าใหอากาศภายในหองเยนลงหรอคอยล

เยน (Evaporator) ประกอบดวยทอ แผงคอยเยน พดลม และอปกรณวดและควบคมอณหภมหอง

CDU (Condensing Unit) สวนทท าหนาทในการระบายความรอนหรอท เรยกวา คอยลรอน

(Condensing), สวนทท าหนาทควบคมการหมนเวยนของน ายาท าความเยนหรอทเรยกวา คอมเพรสเซอรและ

น ายาแอร และสวนทท าหนาทในการลดความดนและอณหภมของน ายาแอรหรอทเรยกวา อปกรณลดความ

ดน (Throttling Device)

คอยลเยน (Evaporator) และคอยลรอน (Condensing) ท าหนาทเปนอปกรณแลกเปลยนความรอน

(Heat Exchanger) ระหวางน ายาแอรกบอากาศ โดยการถายโอนความรอนนเปนการถายโอนผานผนงทอ

และครบระบายความรอนทคอยลโดยน ายาแอรและอากาศไมไดผสมกน

Page 14: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 10 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การบ ารงรกษาระบบปรบอากาศมความส าคญเพอใหเครองปรบอากาศมประสทธภาพและพรอมใช

การหาประสทธภาพการท าความเยนของเครองปรบอากาศจากการหมนเวยนของอากาศผานคอยล

𝑄�� = ��𝑎(ℎ𝑖 − ℎ𝑒) 𝑄�� คออตราการท าความเยน kW (ความเยนทท าได)

��𝑎 คออตรการไหลเชงมวลของอากาศ kg/s (มาจากอตราการไหลของอากาศผานคอยล)

ℎ𝑖 คอเอนทลปของอากาศทเขาคอยล kJ/kg (มาจากอณหภมอากาศทเขาคอยล)

ℎ𝑒 คอเอนทลปของอากาศทออกจากคอยล kJ/kg (มาจากอณหภมอากาศทออกจากคอยล)

ประสทธภาพการท าความเยนของเครองปรบอากาศขนอยกนอตราการไหลของอากาศททะลผาน

คอยล เพอแลกเปลยนความรอนกบน ายาแอร เมอคอยลอดตนหรอมฝ นเกาะทพดลม ท าใหการแลกเปลยน

ความรอนระหวางอากาศกบน ายาภายในคอยลไดลดลง ประสทธภาพการท าความเยนจงลดลง

ตวอยาง ผลการวด ประสทธภาพการท าความเยนของเครองปรบอากาศในหอง Ante Room เทยบกบ Spec.

ล ำดบ อำกำศผำนคอยเยน CFM

(Spec. 600 CFM) Btu/hr ณ วนตรวจวด (Spec. 18,000 Btu/hr)

% Btu/hr เทยบ Spec.

โรงพยาบาล 1 372 8,852 49 %

โรงพยาบาล 2 350 8,261 45 %

โรงพยาบาล 3 465 8,834 49 %

โรงพยาบาล 4 350 8,060 44 %

โรงพยาบาล 5 562 10,700 59 %

โรงพยาบาล 6 298 6,598 36 %

โรงพยาบาล 7 692 17,014 94 %

โรงพยาบาล 8 634 12,536 69 %

โรงพยาบาล 9 478 10,364 57 %

Page 15: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 11 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ประสทธภาพทท าไดจรงลดลงมาก จงมความส าคญทตองท าการบ ารงรกษาลางท าความสะอาดคอยล พดลม

และฟลเตอรเครองปรบอากาศตามคาบเวลา เพอเพมประสทธภาพในการแลกเปลยนความรอนระหวาง

อากาศกบน ายาแอรหรอสารท าความเยนในคอยลใหมประสทธภาพ สามารถลดอณหภมอากาศไดด

กำรเพมประสทธภำพกำรระบำยอำกำศจำกกำรบ ำรงรกษำ

ตามทไดกลาวไปแลววาหองแยกโรคโรงพยาบาลชมชนอาศยการเคลอนอากาศทเกดจากการ

ระบายอากาศบรเวณหวเตยงผปวยในหอง Isolate ใหมแรงดนภายในหองเปนลบ (Negative Pressure) และ

สงผลใหเกดการเคลอนอากาศจากหนาหอง ไหลเขาหอง Ante Room และไหลตอเขาหอง Isolate Room ไป

ยงบรเวณหวเตยงผปวยไหลไปยงเครอง FHU (Filter Housing Unit) ผานการกรอง Medium Filter และ

HEPA Filter กอนปลอยทงสอากาศภายนอกบรเวณเหนอหลงคาตอไป

ฟลเตอรทงหมดตงแต Pre Filter หนาหอง, Pre Filter หอง Ante Room, Pre Filter หวเตยงหอง

Isolate, Medium Filter และ HEPA Filter ทกชนเปนตวกรองและดกอากาศ เมอใชงาน ฟลเตอรแตละชนจะ

อดตนท าใหอากาศไหลผานไดยาก ประสทธภาพการระบายอากาศลดลง อากาศไหลถายเทไดยาก

Page 16: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 12 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ฝ นละอองอดตนท าใหอากาศไมสามารถไหลผานไดสะดวก ประสทธภาพในการระบายอากาศ

ไหลเวยนถายเทหรออากาศใหม (Fresh Air) ทจะไหลเขากจะลดลงเชนกน

จงมความส าคญทตองท าการตรวจสอบบ ารงรกษาเปลยนแผนกรองอากาศตามคาบเวลา เพอเพม

ประสทธภาพใหอากาศสามารถไหลผาน อากาศใหมสามารถไหลเขาสภายในหองได อากาศเกาสามารถ

ระบายถายเทไดสะดวกและกรองอากาศกอนระบายทง

ผปฏบตงานจะตองสวมชดปองกน ทกครงทปฏบตงานเกยวกบชดระบายอากาศ บคลากรท

เกยวของใหปฏบตตามขอก าหนด Standard precautions และ Additional precautions แผนกรองอากาศท

เปลยนตองทงเปนมลฝอยตดเชอ

Page 17: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 13 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กำรลดรรวของอำกำศเขำออกหองแยกโรค

การลดรรวของอากาศเพอใหแตละหองสามารถควบคมความดนภายในหองทง 3 หองได ประต

หองตองเปนแบบทมปะเกนโดยรอบเพอลดการรวซม ชองแสง ชองกระจก ชองหนาตางตองตดตงอปกรณ

ซลยาง เพอปองกนการรวไหลของอากาศเขาออกหอง จดไหนทช ารดตองซอมแซมแกไขใหปกตพรอมใช

เพอปองกนอากาศภายในทอาจมเชอโรคแพรกระจายออกไปขางนอกและปองกนอากาศภายนอกทอาจรอน

กวาไหลเขา

เพอชวยสนบสนนใหหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศเปนหองทมโอกาสแพรเชอออกจากหอง

ใหนอยทสด ประตของหองควรมสองชนเพอสรางใหเกดหองโถงขนาดเลกกอนเขาถงหองภายใน บาน

ประตระหวางหองโถงขนาดเลกกบหองผปวยตองเปดเขาสหองผปวย

Page 18: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 14 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 3 กำรควบคมและกำรตรวจสอบ หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

กำรยำยตควบคม อปกรณตรวจสอบและมำตรวดมำไวบรเวณนอกหอง

ตามมาตรฐานระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาล (Health Care Facilities)

หองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ (Airborne Infection Isolate Room, AIIR) ก าหนดให

การควบคมการเปดปด ตองจดใหมสวทชควบคมการเปดปดอปกรณของระบบปรบอากาศและ

ระบายอากาศอยภายนอกหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ และอยในต าแหนงทเขาถงไดงาย มสญญาณไฟ

แสดงสถานะการเปดปดของอปกรณส าคญ ไดแก พดลม เครองปรบอากาศ

การควบคมความดน ตองจดใหมเครองวดความดนแตกตางระหวางภายในหองแยกผปวยแพรเชอ

ทางอากาศกบภายนอกหอง ตดตงในต าแหนงทมองเหนไดชดเจนจากภายนอกหอง

โดยหองแยกโรคโรงพยาบาลชมชนในหลายแหงตดตงตควบคมไฟฟาไวภายในหอง Ante Room

ท าใหตไฟฟาซงประกอบไปดวยสวทชเปด-ปด สญญาณไฟแสดงสถานะของพดลม ของเครองปรบอากาศ

หรอตลอดจนมาตรวดความดน Pressure Gauge แสดงสถานะความดนแตกตาง ตองอยภายในหองดวย การ

ตรวจสอบหรอการสงเกตการท างานของระบบ ความพรอมใชไมสามารถสงเกตไดจากภายนอก ตองเขาไป

เปดปด สงเกตสถานะสญญาณไฟ ตรวจสอบมาตรวดแรงดนในหอง Ante Room จงมความเสยงตดตอ

แพรกระจายเชอจากการใชงาน โดยเฉพาะอยางยง ถากรณทระบบมปญหาผใชงาน ผตรวจสอบหรอผทตอง

ด าเนนการแกไขตองเขาไปในหองทมความเสยงอยางหลกเลยงไมได

Page 19: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 15 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ยายตควบคม สวทชเปดปด สญญาณไฟแสดงสถานะ มาตรวดความดนแตกตางจากในหอง Ante

Room ออกมาภายนอกหอง ใหอยในต าแหนงทเขาถงไดงาย ตรวจสอบและมองเหนไดอยางชดเจน

นอกจากการยายอปกรณควบคม สญญาณไฟแสดงสถานะ มาตรวด ออกมาภายนอกหองเพอใหเขาถงงาย

สามารถมองเหนและตรวจสอบไดอยางสะดวกแลว ขอดอกอยางหนงคอเมอเรายายอปกรณมาไวภายนอก

หองแลว เราสามารถตดฟลมปองกนการมองเหนทะลผานเขาไปภายในหองได อนเปนการคมครองสทธ

ของผปวย เพอไมใหบคคลทไมเกยวของมองทะลผานเขาไปในหองแยกโรค เหนผเขามารบบรการเปน

ผปวยแพรเชอทางอากาศ

เปนการปองกนและลดความเสยงโดยไมตองเขาไปในหองแยกผปวยตดเชอระบบทางเดนหายใจ สามารถท าการตรวจสอบ ซอมบ ารงรกษาไดจากภายนอก

Page 20: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 16 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 4 กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอน หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอน หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

ความรอนภายในหองแยกโรคมาจากแสงแดดทสงผานความรอนเขามาภายในหองแยกโรคทเรา

กนบรเวณเพอควบคมความดนอากาศ โดยผานทางหลงคา ฝาเพดาน อกทางทเขามาไดงายคอ ผนงกระจก

และประตหนาตางกระจก ทงน แสงแดดยงสงผานความรอนบางสวนผานผนงทบไดดวย โดยจะมากนอย

เพยงใดนนขนอยกบคากนความรอน หรอทเรยกวา “คา R Resistance” ของระบบผนงซงแตกตางกนไปตาม

ชนดของวสดและการตดตง นอกจากน การกระท ากจกรรมตางๆภายในหองแยกโรคกท าใหเกดความรอน

ได เชน ความรอนจากเครองมอ เครองใช อปกรณไฟฟา เครองมอแพทย หรอความรอนจากรางกายคน เปน

ตน

แหลงทมำของ ปรมำณควำมรอนทหองแยกโรคไดรบประกอบดวย 9 แหลงดงน

แหลงทมำควำมรอนภำยนอก

1. ความรอนทถายเทผานหลงคาและฝา โดยการน าความรอนผานวสดท าหลงคา

2. ความรอนทถายเทผานผนงภายนอก โดยการน าความรอนผานวสดท าผนง

3. ความรอนทถายเทผานผนงภายใน ผนงระหวางหอง พนหอง โดยการน าความรอนผานวสด

4. ความรอนทถายเทผานกระจก

4.1 โดยการน าความรอนผานกระจก

4.2 โดยการแผรงสความรอนจากแสงอาทตยผานกระจก

แหลงทมำควำมรอนภำยใน

5. ความรอนจากคน ผปวย เจาหนาท พยาบาล ญาตผปวย

6. ความรอนจากไฟแสงสวางภายในหอง

7. ความรอนจากอปกรณ เครองมอเครองใช เครองมอแพทย

8. ความรอนจากการระบายอากาศ จากอากาศภายนอก อากาศรวซม

Page 21: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 17 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอนจำกแหลงควำมรอนภำยนอก

1. กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอนจำกหลงคำและฝำเพดำน

ภาระความรอนทเกดขนเนองจากการน าความรอนผานโครงสรางหลงคา หลงคาเปนสวนทรบ

ความรอนจากดวงอาทตยโดยตรงตลอดทงวนและมพนทรบความรอนขนาดคอนขางใหญจงรบความรอน

ไดมาก

วสดหลงคาแบบดดซบความรอนต า จะสงผลตออณหภมและภาระการปรบอากาศของหองแยก

โรคทนอยกวา หลงคากระเบองเซรามกอมความรอนต ากวาหลงคากระเบองคอนกรต วสดทท าหลงคาควร

เปนวสดทมมวลสารนอย มการดดกลนและสะสมความรอนต า มคาความตานทานสง ( R สง )

Page 22: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 18 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

หลงคาทสออนจะสะทอนรงสความรอนจากดวงอาทตยไดดกวาหลงคาทสเขม สยงออนจะชวย

สะทอนความรอนไดดกวา

สมประสทธการดดกลนรงสอาทตย α

สผววสด สมประสทธการดดกลนรงสอาทตย วสดทมผวสะทอนแสงและวสดทมสขาว 0.3 วสดทมผวสออน 0.5 วสดทมผวสคอนขางเขม 0.7 วสดทมผวสเขม 0.8

Page 23: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 19 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การท าหลงคาเซรามคโคตตง (Ceramic Coating) เพอสะทอนความรอน หลงคาทสออนจะสะทอน

รงสความรอนจากดวงอาทตยไดดกวา

ระยะหางระหวางฝาเพดานกบหลงคายงมาก การสงถายความรอนไปสหองไดยาก หลงคาทรงสง

จะระบายความรอนไดดกวาหลงคาแบบแบนราบ การระบายอากาศบรเวณเหนอฝาชวยปองกนและลดความ

รอนได โดยการมชองหรอรระบายอากาศทชายคาหรอท าเปนระแนงหรอชองหนาจวหรอการท าหลงคาสอง

ชนกจะชวยระบายความรอนในสวนบรเวณเหนอฝาใตหลงคาได

หลกเลยงการท าชองแสงบนหลงคา (skylight) แมจะเปนชองแสงบรเวณอนแตในหลงคาเดยวกน

จะท าใหอากาศเหนอฝามอณหภมสงได

การปองกนความรอนไมใหผานเขามาโดยการเพมความสามารถในการตานทานความรอนใหกบ

หลงคา โดยคณสมบตของตวฉนวนจะมคากนความรอนหรอ “คา R” สง (คา R จะมากขนตามความหนา

ฉนวนดวย ท าใหคา R Resistance สง) โดยการตดตงหรอบฉนวนกนความรอนใตหลงคารวมถงการใส

ฉนวนกนรอนบรเวณหลงคา ไมวาจะเหนอฝาเพดานหรอวางแนบขนาบไปกบมงองศาหลงคา กจะชวยลด

ความรอนทจะผานลงมาสภายในหองแยกโรคได

Page 24: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 20 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 25: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 21 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 26: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 22 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอนจำกผนงภำยนอก

ภาระความรอนทเกดขนเนองจากการน าความรอนผานผนงภายนอก การลดความรอนทผนง

ภายนอกของหองแยกโรคนน นบเปนอกหนงในองคประกอบของการท าใหอณหภมต าลงและประหยด

พลงงาน ส าหรบประเทศไทยนนเปนเมองรอนโดยหลกแลวการท าใหผนงรอนนอยลงมอย 2 วธ

วธท ๑ คอ ปกปองผนงจากแสงแดด

วธท ๒ คอ ท าใหผนงกนความรอนไดมากขน

กำรปกปองผนงจำกแสงแดด ท าไดโดยสรางรมเงาเพม ไมวาจะเปนการปลกตนไม ตดตงหลงคากนสาด แผง

บงแดด ระแนงกนแดด เปนตน

ภาพ : แสดงการปลกตนไมเพอใหไดรมเงาปกปองผนงจากแสงแดด

ภาพ: แสดงแผงบงแดด ระแนงกนแดด เพอปองกนผนงจากแสงแดด

Page 27: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 23 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ท ำใหผนงกนควำมรอนไดมำกขน โดยทางทฤษฎกคอ การเพม “คากนความรอน” ใหกบผนง ซงจะท าให

ความรอนผานผนงเขามาในบานไดนอยลง คากนความรอนของวสดจะวดเปนตวเลขไดในรปของ คา R (ม

หนวยเปน m2K/W) โดยคา R ยงสงยงกนความรอนไดมาก

Page 28: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 24 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ภาพ : แสดงคา R ของระบบผนงตางๆ

จำกทฤษฎกำรถำยเทควำมรอนผนงรำบ (The plane wall)

Page 29: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 25 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ผนงกนระหวางของไหลทมอณหภมตางกน กรณนจะมความรอนถายเทโดยการพาความรอนจาก

ของไหลทรอน (อณหภม𝑇∞1) ไปยงผวของแผนซงมอณหภม𝑇s1 มการน าความรอนภายในผนงจากดาน

ทมอณหภมสงไปยงทมอณหภมต าและมการพาความรอนจากผวอกดานหนงของผนงซงมอณหภม 𝑇s2ไป

ยงของไหลทเยนกวาทอณหภม 𝑇∞2

การน าความรอน Conduction 𝑞 =

𝐾𝐴

𝐿(𝑇𝑠1 − 𝑇𝑠2)

การพาความรอน Convection 𝑞 = ℎ𝐴(𝑇𝑠−𝑇∞)

การถายเทความรอนผนงราบ 𝑞 = 1

(1

ℎ1+

𝐿

𝐾+

1

ℎ2)

𝐴 (𝑇∞1 − 𝑇∞2)

𝑞 = 𝑈 𝐴 (𝑇∞1 − 𝑇∞2)

กำรถำยเทควำมรอนผนงรำบหลำยชน (The Composite Wall)

การกระจายอณหภมในแตละชนจะเปนเชนเดยวกน และอตราการน าความรอนในแตละผนงจะเปน

คาคงท การเขยนสมการดลพลงงานทแตละผวสมผสพบวาอตราการน าความรอนมคาเทากนทงระบบ และ

วงจรความรอนส าหรบผนงนจงประกอบดวยเปนความตานทานความรอนตอกนแบบอนกรม ซงคาของมน

ขนอยกบชนของวสดตางชนด ทศทางความรอนไหลจากทอณหภมสงไปยงทอณหภมต า

𝑞 = 𝑇∞,1 − 𝑇∞,4

∑ 𝑅𝑡

𝑞 = 1

(1

ℎ1+

𝐿𝐴𝑘𝐴

+𝐿𝐵𝑘𝐵

+𝐿𝐶𝑘𝐶

+1

ℎ2)

𝐴 (𝑇∞1 − 𝑇∞4)

𝑞 = 𝑈 𝐴 (𝑇∞1 − 𝑇∞4)

Page 30: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 26 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- จากทฤษฎและหลกการดงกลาว ท าใหทราบวา การสงถายความรอนระหวางผนง กรณทมหลายๆชนโดย

การเพมฉนวนกนความรอน ถามจ านวนชนทเพมขน มความหนาทมากขน และมความตานทานความรอน

จากตวกลางหลายๆชน ท าใหการสงถายความรอนจากอากาศภายนอกไปยงหองแยกโรคไดนอยลง การ

ตดตงฉนวนกนความรอนหรอผนงหลายชน ปองกนความรอนเขาสหองแยกโรคได

แนวทางในการเพมคาการปองกนความรอนใหกบผนงทเปนกออฐฉาบปน โดยการตดตงฉนวน

กนความรอนไวทผนง โดยมขนตอนคอการตโครงคราวเหลกกลองบนผนง แลวน าฉนวนกนความรอน

ตดตงระหวางชองโครงคราว จากนนปดทบดวยวสดแผนอยางแผนยปซม แผนไฟเบอรซเมนต แผนไมอด

ซเมนต

การตดตงฉนวนกนความรอนทผนงนน จะตดตงไวฝงภายนอกหรอภายในกได หากเลอกตดตง

ฝงภายใน ความหนาของฉนวนและวสดปดทบจะท าใหพนทภายในลดลง แตกมขอดคอ สามารถเลอกใช

วสดปดทบไดหลากหลายกวาการตดตงฉนวนไวภายนอกซงมขอจ ากดเรองวสดปดทบทตองทนแดดทนฝน

และยงตองปองกนไมใหน ารวไหลเขาไปในผนงดวย

ภาพตวอยาง: การตดตงฉนวนกนความรอนทผนงดานนอกและปดทบดวยวสดปดทบ

Page 31: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 27 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การลดความรอนจากผนงโดยเฉพาะดานทโดนแดดแรง ท าการปกปองผนงจากแสงแดดโดยการ

อาจปลกตนไมใหรมเงาหรอท าระแนงบงแดด และท าใหผนงกนความรอนไดมากขน โดยการท าเปนผนง

ทบดวยวสดทมคาความตานทานความรอนสง ไมอมความรอน อาจตดตงฉนวนกนความรอนเพมเตม

ภาพตวอยาง : การตดตงฉนวนกนความรอนทผนงดานใน

การทาสผนงโทนเยนสขาวหรอสครมเพอสะทอนความรอน สออนจะสะทอนรงสความรอนจาก

ดวงอาทตยไดดกวา

ทาสผนงโทนเยนสขาวหรอสครม

Page 32: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 28 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3. กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอนจำกผนงภำยใน ผนงระหวำงหอง พนหอง

ภาระความรอนทไหลจากหองขางเคยง (ภายในอาคาร) เชนจากหองขางๆ หองพเศษ, หอง Ante

Room, สงถายความรอนผานตวกลาง (ผนง) เขาสหองพกผปวย Isolate Room

หองขางเคยงเหลานนสามารถสงถายความรอนเขาสหองผปวย Isolate Room ได แตในความเปน

จรงแลว อณหภมหองขางเคยงเหลานนมอณหภมใกลเคยงกบอณหภมของหองพกผปวย Isolate Room ของ

หองแยกโรคเลย จงประเมนไดวาปรมาณความรอนจากหองขางเคยงนนไมมสงถายเขามายงหองแยกโรค

หรอมสงถายเขามานอย

4. กำรปองกนและลดปรมำณควำมรอนจำกกระจก

ภาระความรอนทเกดจากพลงงานจากการแผรงสของดวงอาทตยผานวสดโปรงใส กระจก เปน

ความรอนเขาสภายในหองแปรเปลยนไปตามเวลา รมเงาทบงกระจก การสงถายความรอนแบงเปน 2 สวน

คอ

4.1 โดยการน าความรอนผานกระจก

แสงแดดส าหรบชองหนาตางของผนงภายนอกสวนทเปนกระจกกมการน าความรอนผานตวกลาง

ของกระจกเชนเดยวกนกบผนงและหลงคา แตกระจกนนมความหนาทบางกวาความรอนสามารถทะลผาน

เขาสหองแยกโรคไดมากจากชองกระจก

การลดความรอนจากแสงแดดดวยการปองกนโดยเฉพาะในสวนทเปนกระจกไมใหถกแสงแดด

สรางรมเงาใหชองกระจก ดวยการปลกตนไม การท าชายคายนไมนอยกวา 1.50 เมตร ท ากนสาดเหนอชอง

กระจก ท าแผงระแนงบงแดด ชวยปองกนความรอนจาก ปองกนการสะทอนความรอนจากภายนอก โดย

หลกเลยงการมพนคอนกรตทสะทอนความรอนบรเวณกวางๆใกลกบตวกระจกและหอง เพราะแสงแดดจะ

สะทอนเขามาไดมากขน

Page 33: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 29 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 34: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 30 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การปองกนความรอนโดยการใชกระจกทออกแบบมาเพอเปนฉนวนกนความรอน เชนกระจก

ฉนวนกนความรอน Heat Stop และ กระจก Low-E แตจะมราคาแพงกวากระจกธรรมดา 3 - 4 เทาเพราะม

ความหนากวาปกตหรอเปนลกษณะของกระจกทเปนกระจกสองชนมชองวางระหวางแผนบรรจกาซหรอ

อากาศแหงชวยลดการถายเทความรอน บางชนดยงเคลอบสารทผวกระจกเพอชวยสะทอนความรอนออกไป

และปองกน ยวไดมาก

4.2 โดยการแผรงสความรอนจากแสงอาทตยผานกระจก

การลดและปองกนความรอนจากการแผรงสความรอนของแสงอาทตยผานกระจก สามารถ

ปองกนไดโดยการตดฟลมทกระจกเพอลดรงสความรอนทจะทะลผานตวกลาง (กระจก) การตดตงฟลม

กรองแสงลดความรอนฟลมทดควรเหนยว ใส เรยบ ยดหยนนอย ไมดดซบความชน มความทนทานตอ

สภาพอากาศทงสงและต าไดเปนอยางด ในเนอฟลมกรองแสง จะมวสดทใชเพอปองกนความรอนและรงสย

ว คาแสงสองผาน (Visible Light Trasmittance) คา VLT สง สามารถสองผานไดมากท าใหหองสวาง คาการ

สะทอนของแสง (Visible Light Reflectance) คา VLR สง มปรมาณปรอทมาก แสงสะทอนไดมากสามารถ

ลดความรอนด คาการปองกนความรอน (Infrared Light Rejection) คา IR สง สามารถลดความรอนด การลด

รงสยว (UV Rejection) โดยปกตฟลมทกชนดจะสามารถปองกน UV ได

หลายๆ คนยงเขาใจผดๆวา ฟลมทมสเขมหรอทบ ชวยลดความรอนไดด ในความจรงแลว สหรอความทบ

ของฟลมกรองแสงไมไดเปนตวชวยลดความรอน แตกลบเปนสารเคลอบตวอนๆ ทท าหนาทหลกน โดย

สวนประกอบของความรอนทเราไดรบนนมสดสวนและแบงเปน 3 สวนคอ

ความสวางของแสง รงสอนฟาเรด รงสยว ฟลมกรองแสงทสามารถลดความรอนไดดควรจะลดรงสทง 3

สวนไดมากๆ

Page 35: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 31 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

กำรลดปรมำณควำมรอนจำกแหลงควำมรอนภำยใน

5. กำรลดปรมำณควำมรอนจำกคน

ความรอนจากคน มาจากผปวย เจาหนาท พยาบาลหรอญาตผปวยทเขาไปในหองแยกโรค เปน

ปรมาณความรอนทมนษยคายความรอนออกมาในรปของความรอนสมผสและความรอนแฝง ปรมาณความ

รอนจากบคคลขนอยกบองคประกอบทเกยวของไดแก จ านวนคนทอยภายในหองแยกโรค ความรอนสมผส

(sensible heat gain) ความรอนทใชในการเปลยนแปลงอณหภมของสสารทคายความรอนออกจากตวบคคล

ความรอนแผง (Latent heat gain) คอความรอนทใชในการเปลยนสถานะเชนการะเหยของเหงอ โดยอตรา

การคายความรอนนนจะขนอยกบระยะเวลาและกจกรรมทบคคลก าลงด าเนนอย

ความรอนจากบคคลหรอผปวยทเกดขนภายในหองแยกโรคนน ไมสามารถควบคมหรอลดปรมาณความ

รอนไดเหมอนกบปรมาณความรอนทมาจากภายนอก

6. กำรลดปรมำณควำมรอนจำกไฟแสงสวำง

ความรอนจากไฟฟาแสงสวางเกดขนจากการทในหองแยกโรคมการใชงานไฟฟาแสงสวาง ซง

ขณะท างานอปกรณไฟฟาแสงสวางจะมการคายความรอนออกมา ซงเกดจากการเปลยนรปของพลงงานจาก

พลงงานไฟฟาเปนพลงงานแสงสวางออกมาสหองแยกโรค ความรอนจากหลอดไฟจะถายเทใหกบหองดวย

ความรอนจากไฟสองสวาง (lighting heat) เปนภาระทางความรอนเชนกน

Page 36: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 32 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ปรมาณความรอนจากไฟฟาแสงสวางขนอยกบอตราการสนเปลองก าลงไฟฟาของไฟฟาแสงสวาง

(input rating from electrical plans or lighting fixture data คอการสญเสยและสนเปลองก าลงไฟฟาจากการ

ท างานของไฟฟาแสงสวาง ระดบความสวาง (lux) ชนดของไฟฟาแสงสวาง จ านวน ประสทธภาพของไฟฟา

แสงสวาง เวลาในการเปด ระยะเวลาในการใชงาน ต าแหนง การตดตง การใชหลอดไฟ LED มคาใชจายสง

กวาแตกมความคมคาในระยะยาว มการคายความรอนทนอยกวา อณหภมต ากวา ชวยลดภาระการปรบ

อากาศและประหยดพลงงานกวา

การเปลยนมาใชหลอดไฟแสงสวางทมการแผความรอนต าชวยลดการคายความรอนทเกดขนภายในหองได

7. กำรลดปรมำณควำมรอนจำกเครองมออปกรณ

ความรอนจากเครองมอ อปกรณ หรอเครองมอแพทย เกดขนจากการทเครองมอและอปกรณขณะ

ใชงานจะมการคายความรอนสมผสและความรอนแฝงออกมา ซงเกดจากการเปลยนรปของพลงงานออกมา

Page 37: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 33 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สบรรยากาศรอบขาง อาทเชน เครองมอแพทย อปกรณไฟฟาอเลกทรอนกสตางๆ ปรมาณความรอนของแต

ละเครองคายความรอนออกมาทแตกตางกน ไมสามารถควบคมได อกทงเครองมอตางๆทน าเขาไปใชใน

หองแยกโรคเปนอปกรณทจ าเปน จงไมสามารถลดปรมาณความรอนในสวนนไดนก

8. การลดปรมาณความรอนจากจากอากาศภายนอกอากาศรวซม

ในสภาวะปกต หองแยกโรคจะถกควบคมไมใหอากาศรวซมหรอไหลเขาออกไดโดยอสระ อากาศ

ทเขามาผานรอยรวหรอรอยแตกแยกตางๆนนแทรกซมเขามา เชน บรเวณขอบของวงกบประต หนาตาง จะ

น าพาความรอนสมผสและความรอนแฝงเขามาดวย รเจาะหรอรรวตางๆจะน าความรอนสมผสและความ

รอนแฝงจากภายนอกเขามา การแกไขและปองกนโดยการซลอดรอยรวของอากาศบรเวณขอบประต ขอบ

หนาตาง หรอบรเวณสวนตางๆของหองใหมนอยทสดหรอไมมรอยรวเลย เพอเปนการควบคมความดนแลว

ยงเปนการปองกนความรอนจากภายนอกเขาสภายในหองแยกโรค

Page 38: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 34 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ควำมรอนของหองแยกโรคโรงพยำบำลชมชน

ในสวนของหองแยกโรคโรงพยาบาลชมชนนน หองพกผปวย (Isolate Room) นนมความรอนท

เกดขนจากความรอนทเกดขนภายในหอง และ ความรอนทเกดขนจากการสงถายความรอนจากภายนอกเขา

มาภายในหอง

ดวยขอจ ากดการปองกนการตดเชอ การควบคมการไหล การกรองอากาศ และการสรางความดน

ลบ (Negative Pressure) ของแยกโรค หองพกผปวย (Isolate Room) ระบบพนฐานทราคาไมสงนกของ

โรงพยาบาลชมชนจงไมมเครองปรบอากาศทตดตงเพอดงความรอนทเกดขนออกโดยตรง มแตการไหลผาน

ของอากาศจากหอง Ante Room เขามาและไหลออกไปบรเวณหวเตยงผปวย

ความรอนภายในจากคนไข เจาหนาท พยาบาล ความรอนจากเครองมอแพทยและอปกรณตางๆ

เปนความรอนทเราควบคมหรอลดปรมาณไดยาก แตในสวนของความรอนจากภายนอก เปนสงทเรา

สามารถปองกนหรอลดปรมาณความรอนทเขามาภายในหองผปวยได

จากการศกษาและเกบขอมลอณหภมผวภายในของหองแยกโรคบรเวณผนง ฝา พน ชองกระจก

ตางๆ พบวา อณหภมเฉลยสงสดเกดขนทฝา รองลงมาคอกระจกทผนงภายนอก, กระจกทผนงฝงหองน า,

ผนงภายนอก, ผนงฝงหองน า, ผนงภายใน, พน และ ฝงฝงหอง Ante Room ตามล าดบ

Page 39: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 35 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

อณหภมทผวผนง ฝำและพนในหองผปวย Isolate Room

ท โรงพยาบาล

อณหภมฝา

สงกวาอณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Glass 1 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Glass 2 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Wall 1 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Wall 2 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Wall3 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทผวภายใน Wall4 สงกวา

อณหภม หอง (oC)

อณหภมทพน

สงกวาอณหภม หอง (oC)

1 โรงพยาบาล 1 2.5 6.5 5.4 5 1.6 1.6 0.9 1 2 โรงพยาบาล 2 3.3 1.6 1.3 0.8 0.6 1.1 -0.5 0.3 3 โรงพยาบาล 3 3 2 1.8 1.5 1.4 1.1 0.7 1.4 4 โรงพยาบาล 4 9 6.8 5.4 1.5 0.5 0.5 -0.6 -0.8 5 โรงพยาบาล 5 3.2 2.2 0.5 0.9 -0.2 -0.2 -1.1 -0.7 6 โรงพยาบาล 6 8.3 6.9 5.7 3.5 1.8 3 0.3 0.3 7 โรงพยาบาล 7 4.6 1.7 0.8 1.4 1 -0.7 -0.8 -1.8 8 โรงพยาบาล 8 7.6 7.5 5.9 6.4 6.2 4.9 1.6 4.6 9 โรงพยาบาล 9 2.6 3.8 1.8 2.6 3.5 1.8 1 1.9

10 โรงพยาบาล 10 8.3 5.9 4.2 5.5 4.5 4 5.1 3.3 คาเฉลย 5.24 4.49 3.28 2.91 2.09 1.71 0.66 0.95

หมายเหต คาทเปน (+) หมายถงอณหภมผวสงกวาอณหภมหอง คาทเปน (-) หมายถงอณหภมผวต ากวาอณหภมหอง

Page 40: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 36 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ความรอนทเกดจากสภาวะแวดลอมภายนอกหองทสงถายเขามาภายในหองนนสามารถควบคมและ

ลดปรมาณไดอก ควรพจารณาเลอกปองกนและลดปรมาณความรอนทเขามาสงสดเปนล าดบแรกๆ เชน

บรเวณ ฝาเพดาน กระจกฝงผนงภายนอก, กระจกฝงผนงดานหองน า, ผนงภายนอก, ผนงภายในดานหองน า,

ผนงภายในดานหองพเศษขางเคยง, ทพน และ ทผนงภายในดานหอง Ante Room เพอปองกนและลดความ

รอนจากภายนอกสงผลกระทบตออณหภมภายในหองแยกโรคตอไป

แนวทำงกำรปองกนหรอลดควำมรอนเขำสหองแยกโรค

1. ลดหรอปองกนควำมรอนทถำยเทผำนหลงคำและฝำ เชน การปฉนวนกนความรอนบนฝาเพดาน,

การใชหลงคาทมฉนวนกนความรอน, การตดตงแผนสะทอนความรอน, การพนหรอท าเซรามคโคตตง

(Ceramic Coating), การท าหลงคาสออน, การท าชองระบายอากาศรอนบรเวณใตหลงคา

2. ลดหรอปองกนควำมรอนทถำยเทผำนผนงภำยนอก เชน การตดตงฉนวนกนความรอนทผนง, การ

ท าระแนงหรอหลงคาบงแดด, การลดพนทคอนกรตปนรอบขางทสะทอนและอมความรอนเปลยนมาปหญา

หรอปบลอกซบความรอน, ทาสผนงโทนเยนสขาวหรอสครม ปลกตนไมใหรมเงาบงแดดผนง

3. ลดหรอปองกนควำมรอนทถำยเทผำนผนงภำยใน ผนงระหวำงหอง พนหอง เชน การตดตงฉนวน

กนความรอนหรอลดอณหภมอากาศหองขางเคยง

4. ลดหรอปองกนควำมรอนทถำยเทหรอทะลผำนกระจก เชน ตดตงฟลมกรองแสงสะทอนความรอน

หรอตดตงกระจกฉนวนกนความรอน การท าระแนง หลงคา หรอตนไมบงแดดกระจก

5. ลดปรมำณควำมรอนจำกคน เชน ลดจ านวนคนทเขาไปในหอง

6. ลดปรมำณกำรคำยควำมรอนจำกไฟแสงสวำง เชน การเปลยนใชหลอดไฟทคายความรอนนอยเชน

หลอด LED

7. ลดควำมรอนจำกอปกรณ เครองมอเครองใช เครองมอแพทย เชน ถอดปลกไฟ เลอกใชเครองมอ

เครองใชเทาทจ าเปน ไมเลอกใชเครองมออปกรณทมการระบายความรอนออกมามาก

8. ควำมรอนจำกกำรระบำยอำกำศ จำกอำกำศภำยนอก อำกำศรวซม เชน ตดตงซลยางลดรรวจาก

อากาศ

Page 41: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 37 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Page 42: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 38 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 5 กำรเพมประสทธภำพกำรไหลถำยเท หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

กำรเพมประสทธภำพกำรปรบอำกำศ

ตามทไดกลาวไปแลววาการปรบอากาศของหองแยกโรคนนอาศยแรงดดจากพดลมระบายอากาศท

หวเตยงหอง Isolate Room เพอสรางแรงดนเปนลบ ท าใหเกดการเคลอนไหลของอากาศตอๆกนจากอากาศ

ภายนอกหอง ไหลเขาสภายในหอง Ante Room ทมเครองปรบอากาศเพอลดอณหภมใหอากาศและไหล

ตอเนองเขาสหอง Isolate Room ไปยงหวเตยงผปวย เพอกรองอากาศ ฆาเชอโรค และระบายทงทปลองเหนอ

หลงคาตอไป

จากการใชงานจรงและเกบขอมลพบวา กรณท อากาศในหอง Isolate Room รอน และอากาศในหอง

Ante Room กรอนดวย สาเหตหนงมาจาก เครองปรบอากาศในหอง Ante Room ไมสามารถท าอณหภมได

ตามตองการ (17oC - 25oC ) เพอเปนลมเยนส าหรบสงจายอากาศเขาหอง Isolate Room ตอไป

เครองปรบอากาศในหอง Ante Room อาจมประสทธภาพลดลง (เชน จากทกลาวไปแลวในบทท 2

เครองปรบอากาศขนาด 18,000 Btu/hr ปรมาณลม 600 CFM ท างานจรงอยท 6,598 Btu/hr 298 CFM ) จนไม

สามารถท าความเยนหรอลดอณหภมใหกบอากาศภายนอกทเขามาไดอยางเพยงพอ ควรตรวจสอบ

บ ารงรกษาเพอเพมประสทธภาพการท าความเยนของเครองปรบอากาศในหอง Ante Room ใหดขนหรอ

พจารณาเปลยนหรอเพมการปรบอากาศ

การจะเพมหรอเปลยนเครองปรบอากาศนนตองตรวจสอบกอนวาเครองปรบอากาศนนสามารถ

ปรบอากาศไดปรมาณลมสงสดเทาไร และตรวจวดปรมาณลมและอณหภมภายในหอง Ante Room ท

เครองปรบอากาศนนสามารถท าได เพอประเมนประสทธภาพและการท างาน

Page 43: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 39 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ในสวนการค านวณเพอทราบขนาดเครองปรบอากาศในการลดอณหภมอากาศนนตองค านวณจากปรมาณ

ความรอนสมผสและความรอนแฝงจากการเปลยนอณหภมความชนอากาศดานนอก เปนอณหภมความชน

อากาศทตองการ เพอสงตอเขาหอง Isolate

ค านวณจาก

Sensible heat change process (Sensible heating and cooling) 𝑄𝑠 = 1.1 𝐶𝐹𝑀 (𝑇2 − 𝑇1)

Latent heat change process Humidifying and De Humidifying) 𝑄𝐿 = 0.68 (𝑊2−𝑊1)

(𝑇2 − 𝑇1) Temperature change (oF)

(𝑊2−𝑊1) ปรมาณของไอน าในอากาศทเปลยนแปลง (gr.w/lb of dry air)

ถาอณหภมของอากาศ ณ หอง Ante Room ไมเยนพอ เมออากาศเคลอนไหลตอเนองเขาหอง Isolate Room ก

ไมท าใหหอง Isolate Room เยนไดเชนกน

ต ำแหนงเครองปรบอำกำศ

เครองปรบอากาศชนด Ceiling Type จะดดอากาศจากดานลางและเปาออกทางดานหนา สวน

เครองปรบอากาศชนด Wall Type จะดดอากาศจากดานบนและเปาอากาศออกทางดานลาง อากาศจาก

ภายนอกทไหลเขามา บางสวนอาจไหลเขาเครองปรบอากาศ บางสวนไหลผสมอากาศในหอง และอก

บางสวนอาจไหลเขาหอง Isolate Room เลยโดยไมผาน เค รองปรบอากาศ ต าแหนงการตดต ง

เครองปรบอากาศจงมผลตอประสทธภาพและการท าความเยนเพอลดอณหภม

Page 44: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 40 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เชน จดอากาศเขาและจดอากาศออกไมไดอยใกลกบเครองปรบอากาศ อยคนละฝง มโอกาสท

อากาศจะไหลเขามาและไหลตอเนองเขาหอง Isolate Room เลยโดยไมไดผานคอยลเยนเพอลดอณหภม

(เสนทางสขาวไหลไดสะดวกกวาเสนทางสแดง)

การตดตงเครองปรบอากาศอยในซอกหรอตดตงต าแหนงสงหางจากจดอากาศเขา อากาศจะไหล

เขาเครองปรบอากาศไดยาก ประสทธภาพและการท าความเยนไดอาจไมเตมท อากาศจากภายนอกทพงเขา

มากอาจไหลไปหอง Isolate Room ไดเลย

เครองปรบอากาศเปนอปกรณแลกเปลยนความรอนทชวยปรบลดอณหภมใหกบอากาศ เมอวด

อณหภมอากาศ อากาศทออกจากเครองปรบอากาศทระยะยงใกลกบเครองปรบอากาศจะมอณหภมต าและท

ระยะหางออกไปจะมอณหภมเพมขน จากขอมลทเคยตรวจวด (อณหภมองศาเซลเซยส) ทระยะหางตางๆ

Page 45: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 41 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

เพราะฉะนน การตดตงเครองปรบอากาศในต าแหนงทอากาศไหลผานไดสะดวกหรอในแนว

เสนทางการไหลระหวางอากาศเขา-ออก Ante Room หรอบรเวณทใกลกบชองอากาศเขา Isolate Room จะ

ยงท าใหอากาศถกปรบอากาศเพอลดอณหภมไดดยงขน

กอนและหลงท าการปรบปรงพฒนาหรอท าการบ ารงรกษาควรตรวจวดคาอณหภม

อากาศ ณ บรเวณชองอากาศเขาระหวางหอง Ante Room กบหอง Isolate Room ดวยเพอทราบคา

และประเมนผล

Page 46: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 42 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กำรเพมประสทธภำพกำรไหลถำยเทของอำกำศ

กรณทเครองปรบอากาศหอง Ante Room สามารถปรบลดอณหภมอากาศไดดแลว (17oC-25oC)

แตหอง Isolate Room ยงคงรอนอยนน

อากาศจากหอง Ante Room มอณหภมต าเพยงพอแลว แตไหลจากหอง Ante Room ขามไปยงหอง

Isolate Room ไดปรมาณนอย อาจเนองจากฟลเตอรอดตน หรอชองอากาศทะลผานระหวางหองเลกเกนไป

ท าใหอากาศไหลไมสะดวก หรอการปรบตงเพอควบคมความดนแตกตางทมากเกนไปจนไมเกดการไหล

หรอมการไหลนอย หรออปกรณ Damper ทน ามาตดตงไมไดมาตรฐาน หรอแรงดนพดลมปรมาณลมทดด

ไมเพยงพอหรอประสทธภาพต าลง ทงหมดเปนสาเหตทท าใหเกดการเคลอนยายถายเทอากาศเยนเขาสหอง

Isolate Room ไดนอย ขณะเดยวกนการควบคมการท างานของเครองปรบอากาศแบบ Split Type นนอางอง

การท างานตด/ตอการท างานจากอณหภมท Return ทอยภายในหอง Ante Room เมอการไหลขามไปหอง

Isolate Room ไดนอยลง อณหภมในหอง Ante Room จะถงจด Set point ไดเรว จากการศกษาและเกบขอมล

พบวาเครองปรบอากาศทท าความเยนไดด Compressor เครองปรบอากาศ จะตด/ตอการท างาน ประมาณ

ทกๆ 3-5 นาท เพราะหอง Ante Room เยน แตหอง Isolate Room ทมผปวยยงคงรอนอย

Page 47: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 43 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

แนวทางการเพมประสทธภาพการไหลถายเทของอากาศใหมากขน

การเพมอตราการไหลทตวพดลมหรอทอสงลมทหรปรมาณลมไว ใหปรบเปดเพมขนเพอใหเกด

การดงอากาศทมากขน เกดการไหลถายเทอากาศระหวางหองมากขน

ในสวนของชองทะลอากาศระหวางหอง Ante Room หอง Isolate Room และบรเวณหวเตยงผปวย

การท าความสะอาดฟลเตอรตามบทท 2 ชวยท าใหอากาศสามารถทะลผานไดดยงขนแลว อกสวนหนงทมผล

ตอการไหลเชนกน นนคอชองอากาศเขา ควรใชอปกรณชองอากาศเขาทเปนอปกรณมาตรฐาน สามารถเปด

ใหอากาศไหลเขาโดยงาย เชน น าหนกบานเปดเบา จดหมนเยองศนย แรงตานหรอโมเมนตแรงตานต าเปดได

โดยงายและปดเมออากาศจะไหลยอนกลบ

Page 48: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 44 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ชองเปดทดจะท าใหอากาศเยนจากหอง Ante Room ไหลถายเทเขามายงหอง Isolate Room ได

โดยงาย และปดกลบไดสนทเพอชวยปองกนการแพรกระจายเชอโรคออกจากหอง

ขนาดของชองอากาศเขา และความเรวลมอากาศไหลเขามผลตออตราการไหลของอากาศ โดยท

อตราการไหลของอากาศ เปนปรมาตรของอากาศทเคลอนทผานจดใดจดหนงในหนงหนวยเวลา ซงอตรา

การไหลของอากาศนนจะมความสมพนธกบความเรวเฉลยของอากาศและพนทหนาตดของจดทอากาศ

เคลอนทผาน ในทนกคอชองอากาศเขาหอง Ante Room, ชองอากาศเขาหอง Isolate Room ชองอากาศ

บรเวณหวเตยงผปวย โดย

𝑄 = 𝑉𝐴 𝑄 คอ อตราการไหลของอากาศ (ft3/min)

𝑉 คอ ความเรวเฉลย (ft/min)

𝐴 คอ พนทหนาตดของจดทอากาศเคลอนทผาน (ft2)

พนทหนาตด (A) หรอขนาดชองสงลมทมขนาดใหญกวา (ณ ความเรวลมเฉลยเดยวกน) จะท าใหไดอตราการ

ไหลของอากาศ ทไหลผานชองอากาศเพอเขาสหอง Isolate Room ใหมากขน

Page 49: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 45 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ความเรวลม (V) ทมากกวา (ณ พนทหนาตดหรอขนาดชองสงลมเดยวกน) จะท าใหไดอตราการไหลของ

อากาศ ทไหลผานชองอากาศเพอเขาสหอง Isolate Room ไดมากขน

ความรสกทสบายของรางกายของมนษยมกจะขนอยกบปจจยหลกทส าคญ 3 ประการคอ อณหภม

ความชนสมพทธ และการเคลอนไหวของอากาศ อณหภมของสภาวะแวดลอมจะเปนดชนหลกทส าคญ คน

สวนใหญจะรสกสบายถาอณหภมของสภาวะแวดลอมอยระหวาง 22-27 oC ความชนสมพทธกเปนอกปจจย

Page 50: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 46 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- หนงทส าคญทมผลตอความรสกทสบาย เนองจากความชนสมพทธจะมผลตอปรมาณของความรอนของ

รางกายทจะสามารถระเหยออกไดโดยการระบาย คนสวนใหญจะชอบอากาศทมความชนสมพทธประมาณ

40-60%

การเคลอนไหวของอากาศกมบทบาทส าคญตอความรสกทสบายของคน เพราะการเคลอนไหว

ของอากาศจะก าจดเอาอากาศอนและมความชนทเกดขนรอบๆรางกายออกและแทนทดวยอากาศใหมท

บรสทธกวา การเคลอนไหวจงเปนการเพมการคายความรอนออกโดยกลไกทงการพาความรอนและการ

ระเหย การเคลอนไหวของอากาศควรจะแรงพอทจะก าจดความรอนและความชนออกจากรางกาย แตกไม

ควรทจะรนแรงมากเกนไป คนสวนใหญจะรสกสบายถาความเรวของอากาศมคาประมาณ 15 m/min การ

เคลอนไหวของอากาศทความเรวลมสงมากเกนไปมกจะท าใหรางกายรสกไมสบายมากกวาทจะรสกสบาย

ทศทางของชองลมอากาศเขา จากการตรวจวดพบวา มการเคลอนไหวของอากาศหลงชองอากาศเขาวดความเรวลมไดเฉพาะในแนวทศทางตงฉากกบชองลม สวนในบรเวณทหางออกจากทศตงฉากนน มการเคลอนไหวของอากาศนอย วดคาความเรวลมไมได มคา 0 ft/min

Page 51: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 47 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

การเพมอตราการไหลเขาของอากาศนนจะท าใหสภาวะอากาศภายในหองพกผปวยดขน

แตการเพมอตราการไหลตองท าภายใตเงอนไขความดนลบตามมาตรฐานการปรบอากาศและ

ระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาลหองแยกผปวยแพรเชอทางอากาศ กลาวคอ อากาศออกตองมากกวา

ปรมาณอากาศเขา เพอใหเกดความดนลบ (Negative Pressure)

แตสภาพใชงานจรงหลายโรงพยาบาลมกเนนกบความดนลบเปนหลก (เนนความดนตดลบมากๆ)

โดยมปรมาณอากาศเขานอย ปรมาณการดดอากาศออกขนต าตามมาตรฐาน อากาศเขาตออากาศออก

ประมาณ 1 ตอ 4 เทา เพราะฉะนนหองแยกโรคหลายๆหองสามารถเพมอตราการไหลเขาได แตตองควบคม

ใหความดนเปนลบตามมาตรฐาน แตถาเพมอตราการไหลเขาไปแลวความดนแตกตางลดลงกวามาตรฐาน ก

จ าเปนตองเพมปรมาณการดดอากาศออกดวย เพอรกษาความดนลบไวตามมาตรฐาน

Page 52: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 48 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- กำรเพมประสทธภำพกำรปรบอำกำศและกำรไหลถำยเทโดยใชเครองปรบอำกำศแบบทอสงลม

การใชเครองปรบอากาศแบบทอสงลม อากาศทไหลเขาท งหมดจะผานการปรบอากาศท

เครองปรบอากาศทงหมดอากาศทไหลเขาหอง Isolate Room เปนอณหภมต าทออกจากเครองปรบอากาศ

โดยตรงและสามารถใชทอสงลมจายอากาศเขาบรเวณต าแหนงเตยงได แตตองปรบตงใหยงคงควบคมความ

ดนลบไดตามมาตรฐาน

Page 53: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 49 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

บทท 6 กำรเพมระบบปรบอำกำศหอง Isolate หองแยกโรคผปวยแพรเชอทำงอำกำศ

กำรเพมเครองปรบอำกำศดงควำมรอนทเกดขนในหอง Isolate

การตดเครองปรบอากาศแบบใชอากาศภายในหองหมนเวยนมาใชใหม

กอนการหมนเวยนอากาศในหองมาใชใหม ตองผานการกรองดวยแผงกรองอากาศประเภทท 1

อตราการน าเขาอากาศภายนอกไมนอยกวาจ านวน 2 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง อตราการหมนเวยน

อากาศภายในหองไมไมนอยกวาจ านวน 12 เทาของปรมาตรหองตอชวโมง ความดนสมพนธต ากวาพนท

ขางเคยง

Page 54: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

คมอแนวทางการพฒนาหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ หนา 50 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ทงน รปแบบทน าเสนอเปนเพยงแนวทางทางเลอก ซงการออกแบบและค านวณใชงานจรงควรไดรบการ

ออกแบบ ค านวณและแนะน าจากวศวกรอกครงหนง เพอใหระบบสามารถท างานและควบคมไดตาม

มาตรฐานการปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบสถานพยาบาลหองแยกโรคผปวยแพรเชอทางอากาศ

ตามแตละขอก าหนด

Page 55: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต

เอกสารอางอง o กองวศวกรรมการแพทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ .(2553). คมอการใชงานหองแยกโรค

ผปวยแพรเชอทางอากาศ, (พมพครงท 2), 1-48 o วศวกรรมสถานแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ. (2552) มาตรฐานระบบปรบอากาศ

และระบายอากาศ EIT Standard 3003-50, (พมพปรบปรงบครงท 2) o สมาคมวศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ สมาคมวศวกรรมปรบอากาศ

แหงประเทศไทย. (2548). มาตรฐานการระบายอากาศเพอคณภาพอากาศภายในอาคารทยอมรบได EIT Standard 3010-45 มาตรฐาน ส.ว.ป.ท. ACAT Standard (ฉบบพมพครงท2)

o สถาบนบ าราศนราดร กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. คมอการปรบปรงคณภาพอากาศภายในอาคารสถานพยาบาล

o ASHRAE Application Handbook 2003. Health Care Facilities, 2003 American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineer, Inc.

o AIA. 2001 Guidelines for Design and Construction of Hospital of Hospital and Health Care Facilities, 2001. The American Institute of Architects, Washington, D.C.

o Michael A. Boles Yunus A. Cengel Thermodynamics o วฒไกร บรณเจรญ. การสงลมเยนในการปรบอากาศ o สถาบนว จยพลงงานจฬาลงกรณมหาวทยาลย Overall Thermal Transfer Value and

Energy Estimation o อคครตน พลกระจาง Refrigeration and Air-condition o ประกาศกระทรวงพลงงานหลกเกณฑและวธการค านวณในการออกแบบอาคารแตละระบบการ

ใชพลงงานโดยรวมของอาคารและการใชพลงงานหมนเวยนในระบบตางๆของอาคาร o ศาสตราจารยกตตคณ ดร.วรทธ องภากรณ . คมอการออกแบบหองสะอาด Cleanrooms

Design Manual o บรษท เอ ส ซ จ ประเทศไทย จ ากด http://www.scgbuildingmaterials.com

Page 56: คู่มือแ นวทางการพัฒนาmedi.moph.go.th/km/km2560/croom.pdfโรคเป นลบ (Negative Pressure) การควบค มความแตกต