การบรหารจดการดานความมนคงพนทชายแดนของประเทศไทย

ฉตรชย ศรเมองกาญจนา

วทยากรชานาญการ กลมงานบรการวชาการ 1 สานกวชาการ

ปญหาดานความมนคงของประเทศไทยในปจจบนมลกษณะผสมผสานระหวางภยคกคามรปแบบเดม

(traditional security threats) คอ ภยคกคามดานการทหาร เชน การส รบตามแนวชายแดน หรอ ความขดแยงเรองเสนเขตแดน และภยคกคามรปแบบใหม (non- traditional security threats) คอ ภยคกคามทเกยวกบความมนคงของมนษย และสงผลกระทบตอการเสรมสรางความมนคงของชาต รวมถง ทศทางการพฒนาประเทศในระยะยาว โดยมปจจยทเกยวของ เชน ภาวะโลกไรพรมแดน อนเนองมาจากกระแสโลกาภวตน ความกาวหนาทางเทคโนโลย การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทกอใหเกดภยพบตธรรมชาตทรนแรง และการแพรขยายทกอใหเกดอนตรายในวงกวาง เชน โรคอบตใหม อาชญากรรมขามชาตและการกอการราย (สานกงานสภาความมนคงแหงชาต, 2560, น. 13)

ดวยสถานการณปจจบนพนทชายแดนของประเทศไทยไดเปลยนจากพนทการสรบมาเปนพนทสาคญทางการคากบประเทศเพอนบานมากขนหลงจากทไดมการรวมตวกนเปนประชาคมอาเซยน เมอป 2558 การบรหารจดการในพนทชายแดนใหมประสทธภาพจงเปนสงสาคญทหนวยงานทเกยวของจะตองดาเนนการและตองใหความสาคญเปนอยางยง เพอปองกนปญหาทเกดจากการรวมกลมของประเทศอาเซยน การบรหารจดการดานความมนคงพนทชายแดนจงถอเปนมาตรการสาคญของหลายประเทศในการคดกรองสงทเปนคณและเปนโทษทจะเขามากระทบตอความมนคงของรฐและประชาชนและเพอรกษาความมนคงของประเทศตน (ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ, ม.ป.ป., น. 1-4)

ปญหาขอขดแยงเกยวกบเสนแบงเขตแดนระหวางประเทศไทยกบประเทศเพอนบานนบเปนปจจยหลกของปญหาความมนคงบรเวณแนวชายแดน ปญหาแนวเขตพนททางบก เชน กรณแนวเขตแดนประเทศไทย กบราชอาณาจกรกมพชาทหลกเขตแดนบางแหงไดถกทาลาย สญหาย หรอชารด และบางจดกถกโยกยาย จนไมสามารถหาแนวเสนแบงเขตแดนทถกตอง อกทงบางสวนของแนวเขตแดนยงไมเคยมการปกปน เขตแดนกนเลย เขตแดนดานตดกบสาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาวกมปญหาสาคญเกยวกบเสนแบงเขตแดนตามลาแมนาโขง สวนเขตแดนดานตดกบสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา และสหพนธรฐมาเลเซย กมปญหาสาคญเกยวกบเสนแบงเขตแดนเชนเดยวกน ปญหาแนวเขตพนททางทะเลปจจบนยงคงเปนปญหาการทบซอนของเสนแบงเขตไหลทวปในอาวไทยระหวางประเทศไทยกบสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา ราชอาณาจกรกมพชา สหพนธรฐมาเลเซย รวมถงสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามดวย (สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน, 2551)

2 ตารางท 1 ขอบเขตพนทจงหวดชายแดนของประเทศไทยทตดกบประเทศเพอนบาน

จงหวด/อาเภอ ชายแดนระหวางประเทศ พนทเขตแดนตดตอ

(ทางบก) จานวน 31 จงหวด

129 อาเภอ

ชายแดนประเทศไทย-สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา

มพนทเขตแดนตดตอประมาณ 2,401 กโลเมตร ครอบคลม พนท 10 จ งหวด ไดแก เช ยงราย เชยงใหม แมฮองสอน ตาก กาญจนบร ราชบร เพชรบร ประจวบครขนธ ชมพร และระนอง

ชายแดนประเทศไทย-สาธารณรฐประชาธปไตย

ประชาชนลาว

มพนทเขตแดนตดตอประมาณ 1,810 กโลเมตร ครอบคลมพนท 12 จงหวด ไดแก เชยงราย พะเยา นาน อตรดตถ พษณโลก เลย หนองคาย บงกาฬ นครพนม มกดาหาร อานาจเจรญ และอบลราชธาน

ชายแดนประเทศไทย-ราชอาณาจกรกมพชา

มพนท เขตแดนตดตอประมาณ 798 กโลเมตร ครอบคลมพนท 7 จงหวด ไดแก อบลราชธาน ศรสะเกษ บรรมย สรนทร สระแกว จนทบร และตราด

ชายแดนประเทศไทย-สหพนธรฐมาเลเซย

มพนท เขตแดนตดตอประมาณ 647 กโลเมตร ครอบคลมพนท 4 จงหวด ไดแก สตล สงขลา ยะลา และนราธวาส

(ทางทะเล) จานวน 23 จงหวด

257 อาเภอ

อาณาเขตทางทะเลประเทศไทย-ราชอาณาจกรกมพชา- สหพนธรฐมาเลเซย

(ชายฝงทะเลอาวไทย)

มพนทเขตแดนตดตอประมาณ 2,055 กโลเมตร ครอบคลมพนท 17 จงหวด ไดแก ตราด จนทบร ระยอง ชลบร ฉะเชงเทรา สมทรปราการ สมทรสาคร กร ง เทพมหานคร สมท รสงคราม เพชรบ ร ป ร ะ จ ว บ ค ร ข น ธ ช ม พ ร ส ร า ษ ฎ ร ธ า น นครศรธรรมราช สงขลา ปตตาน และนราธวาส

อาณาเขตทางทะเลประเทศไทย-สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา

(ชายฝงทะเลอนดามน)

มพนทเขตแดนตดตอประมาณ 1,093 กโลเมตร ครอบคลมพนท 6 จงหวด ไดแก ระนอง พงงา ภเกต กระบ ตรง และสตล

ทมา: แผนบรหารจดการชายแดนดานความมนคง พ.ศ. 2559-2564. (น. 4.), โดย สานกงานสภาความมนคงแหงชาต, 2559

3

ภาพท 1 แผนทชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน ทมา: http://thaireefer.co.th/th/ชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน/ สถานการณปญหาการบรหารจดการความมนคงชายแดนของประเทศไทย ประเทศไทยมพรมแดนตดตอกบประเทศเพอนบานทงทางบกและทางนาซงถอเปนปจจยสาคญ ทสงผลกระทบตอความมนคงในพนทชายแดนและชายฝงทะเล เมอยคสงครามเยนสนสดลงพนทชายแดน ของประเทศไทยมลกษณะเปนพนทเปดมากขน และพนทชายแดนบางจดยงมการพฒนาจนมความสาคญ ทางการคากบประเทศเพอนบาน ถงแมวาพนทชายแดนจะมลกษณะเปนพนทเปดมากขน แตปญหาความมนคงในพนทชายแดนยงคงดารงอยไมเปลยนแปลง นนคอ พนทชายแดนมกเปนพนททเขาถงไดยากเนองจาก สภาพภมประเทศสวนใหญเปนปาเขา ความเจรญทางเศรษฐกจและสงคมอยในระดบตา ดงนน ผลทเกดขน ในฐานะของความเปนรฐคอ พนทชายแดนเปนพนททอานาจรฐออนแอ อยางไรกตาม ความจาเปนในการพฒนาพนทชายแดนใหมความเจรญทดเทยมพนทอน ๆ กเปนสงสาคญทตองดาเนนการควบคไปกบความมนคง ของชาตเพอใชเปนเครองมอทางเศรษฐกจและสงคมทมอยอานวยประโยชนตอการรกษาความมนคงของชาต ใหไดมากทสด (ชวงศ อบาล และคณะ, 2559, น. 28-29)

4 ปจจบนปญหาความมนคงชายแดนเปนเรองทมความเกยวของเชอมโยงในแทบทกมต ทงดาน การพฒนาทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรม ความมนคงของมนษย และสทธมนษยชน ทงน ปญหาสาคญทมผลตอการบรหารจดการความมนคงชายแดนของประเทศไทย ประกอบดวย 5 ปญหาสาคญ ดงน (ธนะศกด ปฏมาประกร, 2557, น. 8-10) 1. ปญหาการสรบตามแนวชายแดนและความไมชดเจนจากเสนเขตแดน จากสภาพปญหาเดมในเรองความไมชดเจนของเสนเขตแดนไมวาจะเปนทางบกและทางทะเล รวมถงปญหาในการแยงชงทรพยากร มโอกาสทจะเกดขอพพาทจนอาจนาไปสการใชกาลงทหารในการแกไขปญหา โดยพนทซงมแนวโนมจะมปญหาดงกลาวไดแกชายแดนประเทศไทย-ราชอาณาจกรกมพชา และชายแดนประเทศไทย-สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา สาหรบในกรณของสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมามปจจยสาคญจากปญหาชนกลมนอย ปญหายาเสพตดและผหนภยจากการสรบ ในขณะทชายแดนประเทศไทย-ราชอาณาจกรกมพชา พบปญหาในเรองทรพยากรธรรมชาต เชน การลกลอบตดไมพะยง เปนตน

นอกจากนปญหาความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต ยงเปนปญหาสาคญทเกดขนมาอยางยาวนาน เปนปญหาทมความซบซอน ละเอยดออน และมความเชอมโยงกนหลายมตโดยมใจกลางของปญหา คอ เรองอตลกษณชาตพนธมาลาย ศาสนาอสลาม และประวตศาสตรรฐปตตาน โดยการตอสทใชความรนแรง เปนผลมาจากคนกลมหนงทมอดมการณตองการแบงแยกดนแดน ไดนาเงอนไขอตลกษณเฉพาะมาขยายผล ในการใชความรนแรง ทาใหเกดบรรยากาศความกลว ไมไววางใจระหวางรฐกบประชาชน และประชาชนกบประชาชนเพมมากขน นอกจากน ยงพบปญหาใหมทมแนวโนมเพมมากขนอยางมนยสาคญ คอ ปญหายาเสพตด ปญหาภยแทรกซอน บทบาทของภาคประชาสงคมโดยเฉพาะเยาวชนทเหนตางจากรฐ และถกดงเขามามสวนรวมในการเคลอนไหวทสอดคลองกบอดมการณของผเหนตางจากรฐ การเขามามบทบาทและแทรกแซงขององคกรระหวางประเทศทเพมความซบซอนของปญหามากยงขน (สานกงานสภาความมนคงแหงชาต, 2558, น. 6) 2. ปญหาการลกลอบหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย จากสภาพปญหาความไมชดเจนของเสนเขตแดนและปจจยภายในของประเทศเพอนบาน ลวนเปนปจจยสาคญในการลกลอบเขาเมองโดยผดกฎหมาย เชน ปญหาผหลบหนเขาเมองของชาวโรฮงญา จากรฐอาระกน หรอรฐยะไข สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา หรอกรณแรงงานจากชนกลมนอย รวมถงแรงงานตางดาวทลกลอบเขามาอยางผดกฎหมายจากประเทศเพอนบาน ลวนเปนปญหาสาคญทสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศไทยในเรองตาง ๆ ไมวาจะเปนปญหาโรคระบาด อาชญากรรม รวมถงปญหาเดกเกดใหม นอกจากนปญหาทตามมาคอ กระบวนการในการกาหนดสถานะบคคลของกลมตาง ๆ ทลกลอบเขาเมอง ไมสามารถกระทาไดอยางชดเจน และอาจเกดปญหาดานสทธมนษยชน 3. ปญหายาเสพตด ปญหาดานยาเสพตดนบวนจะมความรนแรงและมความซบซอนมากขน ทงขบวนการผลตและ การลาเลยงเขาสประเทศไทย นอกจากนปญหายาเสพตดมการกระทากนเปนขบวนการและเปนเครอขาย ทงภายในและภายนอกประเทศในลกษณะเชอมโยงกนเปนเครอขายอยางกวางขวาง พบผกระทาผดโดยเฉพาะผเสพและผคามแนวโนมเปนเยาวชนมากยงขน

5 4. ปญหาการคาอาวธสงคราม การคาอาวธสงครามนบเปนปญหาสาคญอกประการหนงในการบรหารจดการความมนคงชายแดนถงแมวาการคาอาวธสงครามกบชนกลมนอยในสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาจะลดลงแตปญหาของการคาอาวธสงครามใหกบกลมคายาเสพตดกลบมแนวโนมสงขน นอกจากนยงพบวามการคาอาวธสงครามโดยนาเขามาในพนทจงหวดชายแดนภาคใตผานเรอสนคาตางชาตทเขามารบสงสนคา ตลอดจนมการลกลอบนาเขาผานชองทางตามลกษณะภมประเทศแนวชายแดนทางบก จะเหนไดวาปญหาการคาอาวธสงคราม เปนปญหาทม ความสลบซบซอนเชอมโยงกบปญหายาเสพตด รวมไปถงกลมผดกฎหมายอน ๆ เชน เครอขายคามนษย ซงลวนมความเชอมโยงกน ทาใหการบรหารจดการชายแดนมความสลบซบซอน 5. ปญหาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมและสาธารณภยขนาดใหญ

ปจจบนปญหาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมและสาธารณภยขนาดใหญสงผลกระทบขามเสนเขตแดนระหวางประเทศ ทสาคญสงผลกระทบอยางรนแรงตอการดารงรกษาระบบนเวศโดยเฉพาะพนทแหลง ตนนาสาคญ ซงหลายสวนจะอยในพนทปาเขาตามแนวชายแดน นอกจากนยงพบวามการลกลอบตดไมทาลายปา ซงผลจากความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดสงผลกระทบตอปญหาสาธารณภยขนาดใหญ เชน อทกภย ภยแลง ภยหนาว และวาตภยขนาดใหญ ซงมแนวโนมความรนแรงมากยงขน ดงนนความสาคญในการบรหารงานความมนคงตามแนวชายแดนในบรบทนจงเปนเรองทสาคญซงหนวยงาน ดานความมนคงจะตองเผชญและปรบสภาพใหพรอมตอการเผชญปญหาภยคกคามตอความมนคงดงกลาว

สถานการณความมนคงเชงพนทบรเวณแนวชายแดน สานกงานสภาความมนคงแหงชาตไดจาแนกสถานการณความมนคงบรเวณแนวชายแดน แยกเปนรายภาค สรปไดดงน 1. ภาคเหนอ มพนทตดตอกบประเทศรอบบานเปนแนวยาว เปนสาเหตใหเกดปญหาในหลายประการ ไดแก ยาเสพตด การหลบหนเขาเมอง แรงงานตางดาวผดกฎหมาย การลกลอบคาสงผดกฎหมาย การคาอาวธสงคราม การลกลอบสงออกรถยนตทถกโจรกรรม การขยายตวพนทชมชนชายแดน โรคตดตอชายแดนระหวางประเทศทยงไมสามารถควบคมได รวมถงปญหาการเขาถงบรการของภาครฐในดานการศกษา การสาธารณสข และการพฒนาโครงสรางพนฐานโดยเฉพาะเสนทางคมนาคม 2. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มประเดนปญหาสาคญ คอ เสนเขตแดนไมชดเจน โดยเฉพาะจาก การเปลยนแปลงของเกาะดอนในแมนาโขง การขยายของชมชนตามแนวชายแดน การลกลอบขนยาเสพตด ปญหาแรงงานตางดาว และการลกลอบเขาเมองจากประเทศรอบบานและประเทศเพอนบาน 3. ภาคกลาง มประเดนปญหาสาคญ คอ ยาเสพตด แรงงานตางดาวผดกฎหมาย การบกรกทาลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และสาธารณภย โดยเฉพาะภยแลงและภยนาทวม

4. ภาคใต มประเดนปญหาสาคญ คอ ความไม ชดเจนของเสนเขตแดนจนทาให เกดปญหา การลกลอบขามแดน และปญหาภยแทรกซอนอน ๆ เชน ยาเสพตด สนคาหนภาษ เปนตน

6

นอกจากสถานการณปญหาความมนคงเชงพนทบรเวณแนวชายแดนดงกลาวขางตนแลว ยงมรายงานการศกษาทเกยวของกบความมนคงเชงพนทชายแดนของประเทศไทยและรายงานการศกษาในประเดนทเกยวของ เชน ชวงศ อบาล และคณะ (2559) ไดทาการศกษาเรอง “กลไกการจดการปญหาความมนคงรปแบบใหม ตามแนวชายแดนภาคตะวนออกไทย-กมพชา” พบวา สภาพปญหาความมนคงในพนทชายแดนจงหวดจนทบรสามารถแบงมตปญหาออกเปน 3 ดาน คอ 1) สภาพปญหาความมนคงดานการเมองและการทหาร ประกอบดวย ประเดนปญหาความสมพนธระหวางประเทศ และประเดนปญหาการบรหารจดการสาธารณภยระหวางประเทศ 2) สภาพปญหาความมนคงดานเศรษฐกจ ประกอบดวย ปญหาทสงผลกระทบตอรายไดของรฐ ไมสามารถเกบภาษเพอนามาพฒนาประเทศใหเกดความเจรญ และกระจายความเปนธรรมทางเศรษฐกจได รวมถงปญหาบอนการพนนชายแดนในประเทศเพอนบาน และ 3) สภาพปญหาความมนคงดานสงคม เปนภย ทสงผลกระทบตอความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน ประกอบดวย ปญหาแรงงาน ปญหาความปลอดภยในชวตและทรพยสน และปญหาการแพรระบาดของยาเสพตด

สาหรบแนวทางการบรหารจดการปญหาความมนคงขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทชายแดนจงหวดจนทบร แบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ การดาเนนการในปจจบนควรนาหลกคณธรรม และหลกการ มสวนรวมเปนแนวทางในการจดการปญหา และในอนาคตควรนาหลกนตธรรมมาเปนหลกในการจดการปญหา นอกจากนผศกษามขอเสนอแนะเชงนโยบาย ดงน 1) องคกรปกครองสวนทองถนควรบรณาการการทางานรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนขางเคยงใหมากขน เพอประโยชนในแงของการใชขอมลทรพยากรรวมกนในการจดการปญหา 2) องคกรปกครองสวนทองถนตองเพมบทบาทการมสวนรวมในระดบชมชน โดยเฉพาะบทบาทของประชาชนในพนทใหเขามามสวนรวมในทกระดบใหมากขน 3) หนวยงานในระดบนโยบายควรมการปรบปรงระเบยบ ขอกฎหมายตาง ๆ ใหมความทนสมย สอดคลองกบบรบทของพนท เพอเปนการเออใหการทางานของหนวยงานระดบปฏบตสามารถดาเนนการไดสะดวกขน 4) หนวยงานในระดบนโยบายควรใหความสาคญกบองคกรปกครองสวนทองถนในฐานะทเปนกลไกการบรหารราชการหลกในระดบทองถน ดวยการปรบปรงบทบาทหนาท บคลากร ทรพยากรตาง ๆ ใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการ ของพนท โดยเฉพาะในพนทชายแดน และธนะศกด ปฏมาประกร (2557) ไดทาการศกษาเรอง “การบรหารจดการความมนคงชายแดนของกองทพไทยภายใตกระบวนทศนความมนคงใหม ในบรบทประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน พบวา 1) ภาพรวมทางยทธศาสตร พบวา นโยบายความมนคงในระดบชาตกองทพไทยรบผดชอบจดระเบยบความมนคงชายแดนนบเปนโอกาสดททกภาคสวนไดใหความสาคญกบการเขาสประชาคมอาเซยน เกดการบรณาการรวมไดดยงขน แตยงมอปสรรคจากภยคกคามทงมรปแบบและไมมรปแบบ ซงจดแขงของกองทพไทยเปนกองทพชนนากองทพหนงของอาเซยน ทงกาลงพลและยทโธปกรณและมกลไกความรวมมอดานความมนคงกบประเทศเพอนบาน จดออนยงขาดกฎหมายรองรบและขาดแคลนยทโธปกรณ ทเหมาะสม รวมถงการเมองทไมมเสถยรภาพ สงผลตอความตอเนองในการบรหารจดการความมนคง 2) ยทธศาสตรในการบรหารจดการชายแดนของกองทพไทย ตองมวสยทศนมความพรอมในการเผชญภยคกคามทกรปแบบ และมพนธกจรองรบทงการเตรยมกาลงและการใชกาลง 3) โครงสรางกองกาลงปองกนชายแดนของกองทพไทยทเหมาะสม คอ ตวแบบ Matrix organization โดยใชพนธกจการใชกาลงเปน

7 โครงสรางหลกในแนวตง ใหกองทพไทยรบผดชอบ และใชปญหาเฉพาะตามแนวชายแดนในดานตาง ๆ กาหนดหนวยงานเพมเตมบรณาการเปนโครงสรางแนวนอน ผศกษามขอเสนอแนะวา ควรมศนยอานวยการเตรยมความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน โดยระดบชาตมนายกรฐมนตรเปนประธานเปน Single command เพอเตรยมความพรอมและกาหนดยทธศาสตรและมศนยอานวยการเตรยมความพรอม ดานการเมองและความมนคง ดานเศรษฐกจ ดานสงคมและวฒนธรรม เปนองคกรรองจากระดบชาตและ เมอเขาสประชาคมอาเซยน ควรปรบรวมกองอานวยการปฏบตนโยบายชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน (กอ.นชท.) กบกองกาลงปองกนชายแดน เปน “ศนยอานวยการบรหารจดการความมนคงชายแดน” โดยปรบขอกฎหมายระเบยบคาสงเดมทมอยใหเหมาะสมกบสถานการณ

เพอใหการบรหารจดการดานความมนคงพนทชายแดนของประเทศเปนไปอยางมเอกภาพ หนวยงานทเกยวของมแนวทางการดาเนนงานทชดเจน รฐบาลจงไดกาหนดนโยบายและแนวทางการบรหารจดการ ดานความมนคงพนทชายแดนสรปได ดงน

นโยบายความมนคงแหงชาต พ.ศ. 2558-2564 1. เสรมสรางความเปนหนสวนทางยทธศาสตรดานความมนคง และกระชบความรวมมอกบประเทศเพอนบานในการแกปญหาขามพรมแดน เชน การลกลอบเขาเมอง ปญหาแรงงานขามชาต การกอการราย การคาสงของผดกฎหมาย การคามนษย โรคระบาด และโรคตดตอรายแรง รวมถงรวมมอกบประเทศเพอนบาน ในการพฒนา และเสรมสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในพนทชายแดน โดยเฉพาะการไมนาประเดน เสนเขตแดนมาเปนอปสรรคในการพฒนาและเสรมสรางความเจรญเตบโตรวมกน บนพนฐานการรกษาสมดลระหวางผลประโยชนทางเศรษฐกจกบการรกษาความมนคงของชาต 2. ปรบปรงกลไก และพฒนาศกยภาพการตรวจคนเขาเมอง การตดตาม ตรวจสอบ การเขา-ออก การขออยตอในประเทศไทย และพฒนาระบบฐานขอมลทเกยวของ ประสานความรวมมอและแลกเปลยนขอมลกบประเทศเพอนบานอยางใกลชด 3. สงเสรมการใชมตทางสงคมและวฒนธรรมในการเสรมสรางความสมพนธอนดทกระดบกบประเทศเพอนบาน และพฒนาความเขมแขงของคน ชมชน และพนทชายแดนรวมกน 4. จดระเบยบการพฒนาพนทชายแดนใหมศกยภาพดานเศรษฐกจ และการเปนประตเชอมโยงการคา ทมความสมดลทงในมตเศรษฐกจและสงคมกบมตความมนคง และรวมมอกบประเทศเพอนบานในการบรหารจดการชายแดน การพฒนาดานชายแดน และการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ 5. สงเสรมบรรยากาศทนาไปสการสารวจและจดทาหลกเขตและเสนเขตแดนทางทะเลกบประเทศเพอนบานใหบรรลผล โดยการกาหนดแนวทางและเปาหมายการสารวจและจดทาหลกเขตแดนและ เสนเขตแดนทางทะเลกบประเทศเพอนบานแตละดานอยางชดเจน และรกษาความตอเนองของคณะเจรจารวมถงเพมประสทธภาพในการปฏบตหนาท โดยเฉพาะการสนบสนนเครองมอททนสมย การเพมมาตรการ ความปลอดภยในพนทเสยงจากการสรบและกบระเบด การเสรมสรางขวญและกาลงใจในการปฏบตงานตลอดจนสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในทองถน

8 นโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาต พ.ศ. 2560-2564 1. บรณาการในการจดทาความเชอมโยงของฐานขอมลการสญจรขามแดน อาท สนคาและยานพาหนะระหวางหนวยงานทเกยวของ 2. เสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนในบรเวณพนทชายแดนประเทศไทยและประเทศรอบบาน และใหประชาชนตามแนวชายแดนเขามามสวนรวมในการปองกนภยจากอาชญากรรมทจะเขาสประเทศไทยผานชองทางชายแดน 3. จดระเบยบพนทชายแดนดานการพฒนาใหมศกยภาพทางดานเศรษฐกจ และการเปนประตเชอมโยงการคาทมความสมดลทงในมตเศรษฐกจและสงคมกบมตความมนคง และรวมมอกบประเทศเพอนบานในการบรหารจดการชายแดน การพฒนาดานชายแดน และการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษ 4. สงเสรมความรวมมอกบประเทศรอบบานในการสารวจและจดทาหลกเขตแดนทางบก ทางนา เพอไมใหปญหาเขตแดนเปนอปสรรคในการพฒนาพนทชายแดน รวมถงใหมการเผยแพรความรความเขาใจเรองเขตแดนประเทศไทยกบประเทศรอบบานแกประชาชนในบรเวณพนทชายแดน เพอมใหเกดปญหาชายแดนขน 5. สงเสรมความรวมมอกบประเทศรอบบานในการสรางความปลอดภยในพนทเสยงจากการสรบ แผนบรหารจดการชายแดนดานความมนคง พ.ศ. 2559-2564 1. จดระบบปองกนพนทชายแดนใหสามารถตานทานภยความมนคงทจะเกดขนไดอยางทนทวงท เพอความมนคงปลอดภยของพนทชายแดน และสนบสนนการพฒนาการคาชายแดนของไทยกบประเทศ รอบบาน รวมถงการพฒนาขามแดน และบรณาการการดาเนนการตามแนวทางการบรหารจดการบานเมองทด รวมทงการดาเนนการดานกฎหมาย เชน พระราชบญญตคนเขาเมอง พ.ศ. 2522 และทแกไขเพมเตม พระราชบญญตศลกากร พระพทธศกราช 2469 และทแกไขเพมเตม 2. พฒนาระบบการแจงเตอนภยความมนคง สรางความรวมมอระหวางหนวยงานโดยนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ และเทคโนโลยภมสารสนเทศมาสนบสนนการดาเนนงานทเกยวของ สรางเครอขาย เฝาระวงและมระบบตรวจการณปญหาความมนคงบรเวณชองทางสญจรขามแดน และพนทชายฝงทะเล เพอใหการแกไขปญหาเปนไปอยางรวดเรวทนตอเหตการณ 3. จดทาการเชอมโยงฐานขอมลการสญจรขามแดน อาท สนคาและยานพาหนะ ใหมขอมลเชอมโยงกนระหวางหนวยงานทเกยวของโดยนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใช เชน ขอมลปรมาณสนคา ขอมล การพฒนาระบบ CCTV ขอมลการจดทาระบบพนทควบคมรวมกน (Common Control Area) ระหวางประเทศไทยกบประเทศรอบบาน และขอมลยานพาหนะผานเขา-ออกดานชายแดน เพอเฝาระวงภยความมนคง ทอาจจะแฝงมากบกจกรรมทางเศรษฐกจของประชาชน ไดแก การคายาเสพตด การคาอาวธ การคาสงผดกฎหมาย 4. พฒนาระบบการสญจรขามแดนใหสามารถปองกนและควบคมการลกลอบเขาเมองและปญหาอาชญากรรมขามชาต ทเปนภยคกคามความมนคงของประเทศไทย ไดแก การคามนษยและการเคลอนไหวของกลม/ขบวนการทเปนภยคกคามตอความมนคง ตลอดจนดาเนนการบงคบใชมาตรการทางกฎหมาย

9 อยางเขมงวดในการปองกน สกดกน และระงบยบยงการกระทาผดกฎหมาย เชน การพฒนาระบบการสญจรหรอการพฒนาการจดทาเอกสารผานแดนประเภทบตรผานแดน (Border Pass) และบตรผานแดนชวคราว (Temporary Border Pass) ใหเปนมาตรฐานเดยวกนทกดาน ใหความสาคญในการตรวจลงตรา เพอปองกนปญหาอาชญากรรมขามชาต มใหแสวงหาประโยชนจากขอยกเวนตาง ๆ โดยจดกลมประเภทการตรวจลงตราใหเหมาะสม และเชอมโยงฐานขอมลรองรบอยางมประสทธภาพ เชน ขอมลอตลกษณบคคล รวมถง การดาเนนการตามมตคณะรฐมนตร เมอวนท 26 มกราคม 2559 เรอง หลกเกณฑและแนวทางการปฏบต ในการพจารณาการเปด-ระงบหรอปดจดผานแดนประเภทตาง ๆ 5. จดระบบแรงงานตางดาวขามแดน เพ อลดปญหาอาชญากรรมและปญหาความมนคง โดยจะจดระบบแรงงานตางดาวทจะเขามาทางานตามบรเวณชายแดนในลกษณะ ไป-กลบ แรงงานตางดาว ทเขามาทางานตามฤดกาลและรายป รวมถงการพฒนาฝมอแรงงานไทยและแรงงานตางดาวตามแนวชายแดนใหเหมาะสมกบพนทชายแดนและความตองการของตลาดแรงงาน 6. พฒนาระบบตรวจโรคระบาดและระบบสงตอผปวยขามพรมแดน เพอปองกนการแพรโรคระบาด ทเปนภยคกคามตอประชาชน โรคระบาดสตว โรคพช และแมลงศตรพช โดยเฝาระวงและตรวจตราการเขา-ออกของคน การขนยายสตวและพชผานแดนอยางเขมงวด และพฒนาระบบการปองกนการระบาดในสตวตามแนวชายแดนรวมกบการสงเสรมการเลยงสตวอยางยงยน รวมไปถงการเขาถงบรการสขภาพขนพนฐานของประชาชนตามแนวชายแดนและการเคลอนยายผปวยขามพรมแดนไดอยางทนทวงท 7. ดาเนนการจดระเบยบพนททมเงอนไขของปญหาความมนคงหรอควบคมการใชพนททมปญหา เสนเขตแดนทบซอน เพอลดการเผชญหนาหรอการกระทบกระทงกบประเทศคกรณ ตลอดจนปรบปรงระบบเฝาระวง เพอปองกนและแกไขปญหาทสงผลกระทบตอความมนคงในพนท 8. พฒนาระบบการขาว รองรบการเพมขนของปญหาอาชญากรรมขามชาตในพนทชายแดน บรณาการงานขาวภายในพนทชายแดนและประเทศรอบบานเพอลดชองโหวดานการขาว และการซาซอนของการทางาน เพมความแมนยาของการขาว และเพมทรพยากรดานการขาวในทกพนท 9. สนบสนนและพฒนาปฏบตการจตวทยาในพนทชายแดน เพอเฝาระวง ประชาสมพนธและปฏบตการจตวทยา (Information Operation) ใหเกดการสอสารระหวางเจาหนาทรฐกบประชาชนในพนทชายแดนใหเกดการพฒนาเครอขายความมนคงขนในชมชน 10. จดเฝาตรวจพนทชายฝงทะเล เพอเสรมประสทธภาพการปองกนภยความมนคงทางทะเล โดยจดระเบยบพนทชายฝง การตรวจตราคน สนคา และยานพาหนะ การใชเทคโนโลยภมสารสนเทศ รวมไปถงการรกษาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทางทะเล แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต ฉบบท 12 (พ .ศ . 2560-2564) ยทธศาสตรท 5 การเสรมสรางความมนคงแหงชาตเพอการพฒนาประเทศสความมงคงและยงยน ซงการพฒนานนจะเนน ในเรองการปกปองและเชดชสถาบนพระมหากษตรยใหเปนสถาบนหลกของประเทศ สงคมมความสมานฉนท

10 ประชาชนมสวนรวมปองกนแกไขปญหาความมนคง ประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใตมความปลอดภย ในชวตและทรพยสน มโอกาสในการศกษาและการประกอบอาชพทสรางรายไดเพมขน ประเทศไทย มความสมพนธและความรวมมอดานความมนคงกบนานาประเทศในการปองกนภยคกคามในรปแบบตาง ๆ ควบคไปกบการรกษาผลประโยชนของชาต มความพรอมตอการรบมอภยคกคามทงภยคกคามทางทหารและภยคกคามอน ๆ และแผนงานดานความมนคงมการบรณาการสอดคลองกบนโยบายการพฒนาเศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยมแนวทางดาเนนการทสาคญ 5 ประการ สรปไดดงน 1. การรกษาความมนคงภายใน เพอใหเกดความสงบในสงคมและธารงไวซงสถาบนหลกของชาต 2. พฒนาเสรมสรางศกยภาพการปองกนประเทศ เพอเตรยมความพรอมในการรบมอภยคกคาม ทงการทหารและภยคกคามอน ๆ 3. สงเสรมความรวมมอกบตางประเทศดานความมนคง เพอบรณาการความรวมมอกบมตรประเทศเพอผลประโยชนทางเศรษฐกจ สงคม และการปองกนภยคกคามขามชาต 4. รกษาความมนคงและผลประโยชนของชาตทางทะเลเพอคงไวซงอานาจอธปไตยและสทธอธปไตยในเขตทะเล 5. บรหารจดการความมนคงเพอการพฒนา เพอใหเกดความสอดคลองกนระหวางแผนงานทเกยวของกบความมนคง การพฒนาภายใตการมสวนรวมของภาคประชาชน บทสรปและขอเสนอแนะของผศกษา

การทประเทศไทยมพรมแดนตดตอกบประเทศเพอนบานทงทางบกและทางนาซงถอวาเปนปจจยสาคญทสงผลกระทบตอความมนคงในพนทชายแดน โดยพนททางบกมเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน จานวน 31 จงหวด 129 อาเภอ และพนททางทะเลมเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน จานวน 23 จงหวด 257 อาเภอ ปญหาดานความมนคงของประเทศไทยในปจจบนมลกษณะผสมผสานระหวางภยคกคาม รปแบบเดม (traditional security threats) คอ ภยคกคามดานการทหาร และภยคกคามรปแบบใหม (non- traditional security threats) คอ ภยคกคามทเกยวกบความมนคงของมนษย และสงผลกระทบตอการเสรมสรางความมนคงของชาตรวมถงทศทางการพฒนาประเทศในระยะยาวโดยมปจจยทเกยวของ เชน ภาวะโลก ไรพรมแดน อนเนองมาจากกระแสโลกาภวตน ความกาวหนาทางเทคโนโลย อาชญากรรมขามชาตและ การกอการราย สวนปญหาทมผลตอการบรหารจดการความมนคงชายแดนของประเทศไทย ประกอบดวย 5 ปญหาสาคญ คอ 1) ปญหาการสรบตามแนวชายแดนและความไมชดเจนจากเสนเขตแดน 2) ปญหา การลกลอบหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย 3) ปญหายาเสพตด 4) ปญหาการคาอาวธสงคราม และ 5) ปญหาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมและสาธารณภยขนาดใหญ

สาหรบแนวทางการแกไขปญหาเกยวกบการบรหารจดการความมนคงชายแดนของประเทศไทย จากการศกษารายงานวจยทเกยวของ มขอเสนอแนะวา 1) ควรนาหลกคณธรรม และหลกการมสวนรวม เปนแนวทางในการจดการปญหา และในอนาคตควรนาหลกนตธรรมมาเปนหลกในการจดการปญหา 2) องคกรปกครองสวนทองถนควรบรณาการการทางานรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนขางเคยงใหมากขน

11 เพอประโยชนในแงของการใชขอมลทรพยากรรวมกนในการจดการปญหา 3) องคกรปกครองสวนทองถนตองเพมบทบาทการมสวนรวมในระดบชมชน โดยเฉพาะบทบาทของประชาชนในพนทใหเขามามสวนรวม ในทกระดบใหมากขน 4) หนวยงานในระดบนโยบายควรมการปรบปรงระเบยบ ขอกฎหมายตาง ๆ ใหม ความทนสมย สอดคลองกบบรบทของพนท เพอใหการทางานของหนวยงานระดบปฏบตสามารถดาเนนการ ไดสะดวกขน 5) หนวยงานในระดบนโยบายควรใหความสาคญกบองคกรปกครองสวนทองถนในฐานะทเปนกลไกการบรหารราชการหลกในระดบทองถน ดวยการปรบปรงบทบาทหนาท บคลากร ทรพยากรตาง ๆ ใหสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของพนท โดยเฉพาะในพนทชายแดน และ 6) ควรม ศนยอานวยการเตรยมความพรอมในการเขาสประชาคมอาเซยน และเมอเขาสประชาคมอาเซยน ควรปรบรวมกองอานวยการปฏบตนโยบายชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน (กอ.นชท.) กบกองกาลงปองกนชายแดน เปนศนยอานวยการบรหารจดการความมนคงชายแดน โดยปรบขอกฎหมาย ระเบยบ คาสงเดมทมอย ใหเหมาะสมกบสถานการณ

ปญหาดานความมนคงชายแดนถอเปนปญหาสาคญททกประเทศใหความสาคญ ซงนบวนยงจะมความซบซอนและครอบคลมในทกมตของสงคม ทงดานการทหาร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรมและสงแวดลอม อนเปนผลมาจากการพฒนาการตดตอสอสาร การคมนาคมขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศ หรอทเรยกวา โลกาภวตน (globalization) ดวยบรบทท เปลยนแปลงไป รฐบาลโดยหนวยงานท เกยวของควรตองม การทบทวนนโยบายเกยวกบการบรหารจดการความมนคงชายแดนใหมความครอบคลมในทกมตของสงคมและแนวโนมทคาดวาจะเกดขนในอนาคต กาหนดหนวยงานผรบผดชอบใหชดเจนเพอลดความซาซอน ในการปฏบตงานและการจดสรรงบประมาณ ปรบปรงกฎหมายใหมความทนสมยและเปนสากลสอดคลองกบสถานการณโลกทเปลยนไป

บรรณานกรม

ชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน. (ม.ป.ป.). สบคน 4 ตลาคม 2561 จาก http://thaireefer.co/th/th /ชายแดนไทยกบประเทศเพอนบาน/ ชวงศ อบาล และคณะ. (2559). การบรหารจดการปญหาพนทชายแดน : กรณศกษาองคกรปกครอง สวนทองถนพนทชายแดนจงหวดจนทบร. วารสารสถาบนพระปกเกลา, 14(1), 28-29. ธนะศกด ปฏมาประกร. (2557). การบรหารจดการความมนคงชายแดนของกองทพไทยภายใต กระบวนทศนความมนคงใหม ในบรบทประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน. (วทยานพนธดษฎบณฑต). มหาวทยาลยบรพา, วทยาลยการบรหารรฐกจ, สาขาวชารฐประศาสนศาสตร. ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ. (ม.ป.ป. ). การบรหารจดการชายแดนเพอรองรบ การเปนประชาคมอาเซยน พนทบรเวณชายแดนภาคตะวนออก (ชายแดนไทยและกมพชา). สบคน 9 สงหาคม 2561 จาก http://www.sscthailand.org/uploads_ssc/การบรหารจดการ ชายแดนกรณไทย-กมพชา.pdf สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน โดยพระราชประสงคในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เลมท 32. (2551). เสนแบงเขตแดนระหวางประเทศ. สบคน 13 พฤศจกายน 2561 จาก http://www.saranukromthai. or.th/sub/book/book.php?book=32&chap=5&page=chap5.htm สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2559). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม แหงชาต ฉบบทสบสอง พ.ศ. 2560-2564. สบคน 9 พฤศจกายน 2561 จาก http://www.nesdb.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422 สานกงานสภาความมนคงแหงชาต. (2558). นโยบายความมนคงแหงชาตกบการขบเคลอนนโยบายไปสการปฏบต [จลสารความมนคง ปท 1 ฉบบท 1 กรกฎาคม-กนยายน 2558]. กรงเทพฯ: คณะรฐมนตรและ ราชกจจานเบกษา. _______. (2558). นโยบายความมนความมนคงแหงชาต พ.ศ. 2558-2564. สบคน 9 สงหาคม 2561 จาก http://www.nsc.go.th/Download1/policy58.pdf _______. (2559). แผนบรหารจดการชายแดนดานความมนคง (พ.ศ. 2559-2564). สบคน 9 สงหาคม 2561 จาก http://www.nsc.go.th/Download1/แผนบรหารจดการชายแดนดานความมนคง.pdf _______. (2560). แผนปฏบตราชการ สานกงานสภาความมนคงแหงชาต พ.ศ. 2561-2564. กรงเทพฯ: คณะรฐมนตรและราชกจจานเบกษา. _______. (2560). นโยบายและแผนระดบชาตวาดวยความมนคงแหงชาต (พ.ศ. 2560-2564). สบคน 2 สงหาคม 2561 จาก http://bps.moph.go.th/new_bps/sites/default/files/4.National %20Security%20Policy%20and%20Plan.pdf