เทคโนโลยีการศึกษา ���ความสําคัญ แนวโน้ม และพัฒนาการ

โดย อาจารย์สุวิสาข์ เหล่าเกิด สาขาวิชาคอมพิวเตอร์ศึกษา คณะศิลปศาสตร์และวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนครพนม

เทคโนโลยี หมายถึง ?

A Brief History of Technology in Education

http://www.youtube.com/watch?v=x-9FaJPhFxQ&feature=related http://www.youtube.com/watch?v=kA2ytAcVsvg&feature=related

เทคโนโลยี Technology ���

มาจากภาษาละติน

Texer แปลว่า การสาน

เทคโนโลยี Technologia มาจาก���ภาษากรีก หมายถึง การทําอย่างมีระบบ

ความหมาย

เทคโนโลยี หมายถึง ���

การนําวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ในงานด้านต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงระบบนั้น ๆ Carter V.Good, 1973

เทคโนโลยี หมายถึง ���

กระบวนการ แนวความคิด แนวทาง หรือวิธีการในการคิดในการทําสิ่งใด ���สิ่งหนึ่ง Jemes D.Finn, 1972

เทคโนโลยี มิใช่เครื่องมือ เครื่องยนต์กลไกต่าง ๆ ���แต่เป็นแผนงาน วิธีการทํางานอย่างมีระบบ ���ที่ทําให้งานนั้นบรรลุตามแผนงานที่วางไว้ ���Edgar Dale, 1969

เทคโนโลยี หมายถึง

เป็นวิทยาการเกี่ยวกับศิลปะในการ���นําเอาวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางปฏิบัติและอุตสาหกรรม พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน,2525

เทคโนโลยี หมายถึง

เป็นวิทยาการที่นําเอาความรู้ทางวิทยาศาสตร์มาใช้ให้เกิดประโยชน์ ���ในทางปฏิบัติและอุตสาหกรรม พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตสถาน,2542

เทคโนโลยี หมายถึง

การนําแนวคิด หลักการ เทคนิค วิธีการ กระบวนการ ตลอดจนผลิตผลทางวิทยาศาสตร์มาประยุกต์ใช้ในระบบการงานต่าง ๆ เพื่อปรับปรุงระบบงานนั้น ๆ ให้ดีขึ้น และมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น รศ.ดร.สุมาลี ชัยเจริญ ���สาขาวิชาเทคโนโลยีการศึกษา คณะศึกษาศาสตร์ ม.ขอนแก่น

Technology

Information Technology

Data System

Educational Technology

เทคโนโลยีการศึกษา คืออะไร��� = เทคโนโลยี + การศึกษา ���

เทคโนโลยี คือ ศาสตร์ว่าด้วยวิธีการหรือศาสตร์ที่ว่าด้วยการจัดการ หรือการจัดแจงสิ่งต่าง ๆ เข้าด้วยกันอย่างเป็นระบบ เพื่อให้เกิดระบบใหม่และเป็นระบบที่สามารถนําไปใช้ตามวัตถุประสงค์หรือเจตนารมณ์ที่ตั้งใจไว้ได ้

การศึกษา  คือ กระบวนการให้ส่งเสริมให้บุคคลเจริญเติบโตและมีความเจริญงอกงามทางกาย  อารมณ์ สังคม และสติปัญญาจนเป็นสมาชิกของสังคมที่มีคุณธรรมสูง

A Brief History of Technology in Education

ทบวงมหาวิทยาลัย (2546) นิยามว่า "เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา" ���(ปัจจุบัน สนง.การอุดมศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ) ���

���

เป็นเครื่องมือในการพัฒนาการศึกษา โดยการนําสื่อสารมวลชน

เทคโนโลยีสารสนเทศ โทรคมนาคม และการจัดแหล่งทรัพยากรการเรียนรู้ มาใช้เพื่อจัดให้การศึกษาที่สามารถผสมผสานระหว่างการศึกษาในระบบ การศึกษานอกระบบ และการศึกษาตามอัธยาศัย เอื้ออํานวยให้ผู้เรียนสามารถศึกษาค้นคว้าได้ตามความต้องการ เพื่อให้การเรียนรู้และการพัฒนาคุณภาพชีวิตเกิดขึ้นได้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตทั้งด้านการศึกษาสาระความรู้ทางวิชาการ

ทางศาสนา และศิลปะ วัฒนธรรม ���

���

สื่อเทคโนโลยีทางการศึกษาตามความหมายของทบวงมหาวิทยาลัยนั้น ���

ครอบคลุมสื่อวิทยุกระจายเสียง สื่อวิทยุโทรทัศน์ สื่อสิ่งพิมพ์ สื่อโสตทัศน์ เครือข่ายคอมพิวเตอร์และอินเทอร์เน็ตโทรสาร โทรศัพท ์และโทรคมนาคมอื่นรวมทั้งแหล่งการเรียนรู้ทั่วไป โดยมุ่งเน้นที่จะส่งเสริมให้เกิดการเรียนรู้ และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ได้เต็มตามศักยภาพ ปราศจากข้อจํากัดด้านโอกาส ถิ่นที่อยู่ ฐานะทางเศรษฐกิจและสังคม

เทคโนโลยีการศึกษา หมายถึง เป็นการประยุกต์เอาเทคนิค วิธีการ แนวความคิด อุปกรณ์และเครื่องมือใหม่ๆ มาใช้เพื่อช่วยแก้ปัญหาทางการศึกษา ทั้งใน ด้านการขยายงานและด้านการปรับปรุงคุณภาพของการเรียนการสอน วิจิตร ศรีสอ้าน, 2517

เทคโนโลยีการศึกษา หมายถึง เป็นระบบการประยุกต์ผลิตกรรมทางวิทยาศาสตร์ ได้แก่ วัสดุ และผลิตกรรมทางวิศวกรรมศาสตร์ ได้แก่ อุปกรณ์โดยยึดหลักการทางพฤติกรรมศาสตร์ ได้แก่ วิธีการ มาช่วยในการเพิ่มประสิทธิภาพทางการศึกษา ทั้งด้านการบริหาร หรืออีกนัยหนึ่ง เทคโนโลยีการศึกษาเป็นระบบการนําวัสดุอุปกรณ์ และวิธีการมาใช้ในการปรับปรุงประสิทธิภาพการศึกษาให้สูงขึ้น ศาสตราจารย์ ดร.ชัยยงค ์พรหมวงศ์, 2526

เทคโนโลยีการศึกษา หมายถึง เป็นกระบวนการที่มีการบูรณาการอย่างซับซ้อนเกี่ยวกับบุคคล กรรมวิธี แนวคิด เครื่องมือ และองค์กร เพื่อนําไปใช้ในการวิเคราะห์ปัญหา สร้าง ประยุกต์ใช้ ประเมินผล และจัดการ แก้ปัญหาต่าง ๆ ดังกล่าว ที่เกี่ยวข้องกับการเรียนรู้ของมนุษย์ในทุกลักษณะ หรือ อาจกล่าวได้ว่า “เทคโนโลยีการศึกษา” เป็นขั้นตอนการแก้ปัญหาต่าง ๆ รวมถึงแหล่งการเรียนรู้ที่ได้มีการออกแบบเลือก และนํามาใช้เพื่อมุ่งสู่จุดมุ่งหมาย คือ การเรียนรู้ นั้นเอง คณะกรรมการกําหนดศัพท์ และความหมายของสมาคมเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษาของสหรัฐอเมริกา (AECT,1977)

Educational Technology

เทคโนโลยีการสอน (Instructional Technology)

เทคโนโลยีการเรียนรู้ (Learning Technology)

สื่อการศึกษา

(Educational Media)

เทคโนโลยีได้ถูกนํามาใช้ทางการศึกษานับตั้งแต่สมัยก่อนคริสตกาล มีการกล่าวถึงนักเทคโนโลยีทางการศึกษาพวกแรก คือ���กลุ่มโซฟิสต์ (The Elder sophist) ���

ประวัติเทคโนโลยีการศึกษา

เห็นความสําคัญของ “ทัศนวัสด”ุ ที่นํามาใช้ในการเรียนการสอน โดยทําการสอนความรู้ต่าง ๆ ให้กับชนรุ่นเยาว์ จนได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้ที่มีความฉลาดปราดเปรื่องในการอภิปราย โต้แย้ง และถกปัญหา

กลุ่มโซฟิสต์ (The Elder sophist) ���

โซเครติส (Socretes) พลาโต (Plato) อริสโตเติล (Aristotle) เป็นกลุ่มคนที่มีอิทธิพลทางการศึกษา ซึ่งถือได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งของการวางรากฐานของปรัชญาตะวันตก

โจฮัน อะมอส คอมินิอุส ���Johannes Amos Comenius 1592 - 1670

เป็นผู้ที่ใช้วัสดุสิ่งของที่เป็นของจริง และรูปภาพ เข้ามาช่วยในการสอนอย่างจริงจัง รวมทั้งแนวคิดใหม่ที่ในการใช้วัสดุของจริงมาใช้ในการสอน ตลอดจนการรวบรวมหลักการสอนจากประสบการณ์สอน 40 ปี

เทคโนโลยีการศึกษาและการสื่อสารได้มีการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาขึ้นอย่างมากในช่วงปลายทศวรรษที่ 1960 เมื่อโลกได้หันเข้ามาสู่ยุคของคอมพิวเตอร์

ในด้านการศึกษานั้น ได้มีการใช้เครื่องคอมพิวเตอร์ในโรงเรียนเป็นครั้งแรกในปี 1977 ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา ��� เมื่อบริษัท APPLE ���ได้ประดิษฐ์เครื่อง APPLE II ขึ้น โดยการใช้ในระยะแรกนั้นมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อการบริหารจัดการ ต่อมาได้มีการพัฒนาโปรแกรมต่างๆ เพื่อให้ใช้ได้ง่ายและสามารถช่วยในการเรียนการสอนได้มากขึ้น คอมพิวเตอร์จึงเป็นสิ่งที่ครูและนักเรียนคุ้นเคย และมีการใช้กันอย่างแพร่หลายจนทุกวันนี้

The history of technology in education http://www.youtube.com/watch?v=UFwWWsz_X9s&feature=fvwrel

Instructional Technology: Looking Backward, Thinking Forward http://www.youtube.com/watch?v=KdwEIi22Dv8

พัฒนาการเทคโนโลยีการศึกษาในประเทศไทย •  1. ยุคแรกสมัยกรุงสุโขทัยจนถึง

สมัยกรุงธนบุรี - สุโขทัย พ่อขุนรามคําแหงมหาราชทรง ประดิษฐ์อักษรไทย เพราะตัวอักษรเป็นพื้นฐานที่สําคัญในการเผยแพร่วิทยาการต่างๆ ให้ก้าวหน้ายิ่งขึ้น ยุคนี้มีเทคโนโลยีการศึกษาผ่านสื่อวรรณกรรมที่สําคัญ 2 เรื่อง คือ ภาษิตพระร่วง และไตรภูมิพระร่วง

•  สมัยกรุงศรีอยุธยา เทคโนโลยีการศึกษาได้ก้าวหน้าไปมาก ทั้งด้านวิชาการทั้งในประเทศและวิทยาการจากประเทศตะวันตก หนังสือเรียนเล่มแรกของไทยชื่อ จินดามณีก็เกิดขึ้นในยุคนี้ นอกจากนี้ก็มี วรรณกรรมต่างๆเกิดขึ้นมากมาย

•  สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช พระองค์ทรงดําเนินนโยบายต่างประทศระบบเปิด ต้อนรับชาวต่างประเทศ การค้าและการศาสนา ส่วนหนึ่งของชาวยุโรปเหล่านี้ ได้แก่ คณะมชิชั่นนารี ได้นําวิทยาการใหม่ ๆ หลายประการจากยุโรปมาเผยแพร่ในประเทศด้วย เช่น การพิมพ์ การจัดตั้งโรงเรียน แต่วิทยาการเหล่านี้ไม่ได้นํามาใช้อย่างจริงจัง

•  สมัยกรุงธนบุรี เทคโนโลยีการศึกษามีไม่มากนัก ทั้งนี้เพราะประเทศได้รับความเสียหายมาก จากการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 ในป ีพ.ศ. 2310 พระเจ้ากรุงธนบุรีใช้เวลาส่วนใหญ่ในการรวบรวมคนไทย และบูรณะประเทศให้เป็นปึกแผ่นอีกครั้งหนึ่ง อีกทั้งสมัยนี้มีระยะเวลาสั้นเพียง 15 ปีเทคโนโลยีการศึกษาในสมัยนี้จึงมีเพียงวรรณกรรมเท่านั้น

2. เทคโนโลยีการศึกษายุคปรับเปลี่ยน •  เมื่อสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 สหรัฐอเมริกา ได้เข้ามามีอิทธิพลในประเทศไทยมากขึ้น แทนอังกฤษและฝรั่งเศษ สหรัฐอเมริกาได้นําเทคโนโลยีการศึกษาสมัยใหม่หลายอย่างมาเผยแพร่ในประเทศไทย เริ่มต้นด้วยภาพยนตร์ ที่สํานักข่าวสารอเมริกัน ได้นํามาฉาย หลายเรื่องมาสามารถนํามาใช้ในการศึกษาได้ ทําให้คนไทยเห็นคุณค่าของภาพยนตร์เพื่อนํามาใช้ในการศึกษา กองการศึกษาผู้ใหญ่ กระทรวงศึกษาธิการเริ่มนําภาพยนตร์มาใช้ในการให้การศึกษา ในยุคนี้เองได้มีการบัญญัติศัพท์ " โสตทัศนศึกษา"

•  มีนักการศึกษาและผู้บริหารการศึกษาคนไทยได้มีโอกาสไปศึกษาในสหรัฐอเมริกา เริ่มตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 เทคโนโลยีการศึกษาในยุคนี้ แบ่งออกได้เป็นรูปแบบต่างๆ ได้แก่ เทคโนโลยีการสอนประเภทต่าง ๆ เช่น ระบบการเรียนการสอนแบบศูนย์การเรียน ระบบการสอนแบบเบญจขันธ์ ระบบการสอนแบบจุลภาค ระบบการการสอนแบบสืบสวนสอบสวน ฯลฯ ซึ่งระบบการเรียนการสอนที่ได้รับการพัฒนาขึ้นนี้ ล้วนเอาแนวคิดจากตะวันตกมาทั้งสิ้น

•  เทคโนโลยีด้านสื่อ สื่อการศึกษาในยุคนี้ส่วนใหญ่พัฒนามาจากผลิตผลทางด้านวิทยาศาสตร์ และวิศวกรรมศาสตร์

เช่น เครื่องฉายภาพยนตร์ เครื่องฉายสไลด ์เครื่องฉายภาพโปร่งใสนอกจากนี้ยังได้มีการนําวิทยุและวิทยุโทรทัศน์มาใช้เพื่อการศึกษาด้วย

• การจัดตั้งหน่วยงานเพื่อรับผิดชอบเพื่อส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีการศึกษา ได้มีการจัดตั้งสถาบันและหน่วยงานต่างๆขึ้นเช่น ศูนย์เทคโนโลยีทางการศึกษา ศูนย์บริภัณฑ์เพื่อการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในสถาบันการศึกษาต่างๆก็มีการจัดตั้งศูนย์ที่ทําหน้าที่ด้านสื่อขึ้นมา เพื่อตอบสนองและส่งเสริมประสิทธิภาพในการศึกษาของผู้เรียนให้มากขึ้น

3. ยุคสารสนเทศ เทคโนโลยีการศึกษาในยุคสารสนเทศ ���

เป็นยุคที่คอมพิวเตอร์เข้ามามีบทบาท���ในการสื่อสารเป็นอย่างยิ่งคือเริ่มตั้งแต่ ���พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา อิทธิพลของ ���คอมพิวเตอร์ที่มีต่อการสื่อสารและ ���สังคมทําให้บทบาทของเทคโนโลยี ���การศึกษาต้องปรับเปลี่ยนตามไปด้วย ���

เทคโนโลยีการศึกษาในยุคนี้จึงแบ่งได้เป็น รูปแบบคือ 1) เทคโนโลยีด้านสื่อ 2)เทคโนโลยีการสื่อสาร 3)เทคโนโลยีด้านระบบ 4)เทคโนโลยีการสอน

นักเทคโนโลยีการศึกษาของไทย •  1 .พ่อขุนรามคําแหงมหาราช ผู้ประดิษฐ์อักษรไทย •  2 .พระมหาธรรมราชาลิไทย ผู้นิพนธ์ "ไตรภูมิพระร่วง" •  3 .พระโหราธิบดี ผู้แต่ง "จินดามณ"ี ซึ่งเป็นแบบเรียนเล่มแรกของไทย •  4 .พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว "บิดาสาขาวิทยาศาสตร์ และให้แนวคิดมหาวิทยาลัยเปิดของ

ไทย •  5 .พุทธทาสภิกขุ ในฐานะที่ได้นําเทคโนโลยีมาใช้ในการเผยแพร่ธรรม •  6 .ศาสตราจารย์สําเภา วรางกูล ในฐานะผู้ริเริ่มและบุกเบิก นวัตกรรมและเทคโนโลยีทางการศึกษาสมัย

ใหม่ในไทย •  7 .รองศาสตราจารย์ ดร.เปรื่อง กุมุท ผู้คิดวิธีสอนแบบเบญจขันธ์ •  8 .ศาสตราจารย์ ดร.ชัยยงค ์พรหมวงศ์ นักเทคโนโลยีการศึกษา ที่เน้นแนวคิดทางพฤติกรรมศาสตร์ ผล

งานที่สําคัญได้แก่ ระบบการเรียนการสอน แบบศูนย์ การเรียน ระบบแผนจุฬา แบบ มสธ.. ฯลฯ •  9 .อาจารย์ธนู บุณยรัตพันธ์ นักเทคโนโลยีการศึกษาที่มีผลงานทั้งด้านวัสดุอุปกรณ์ การสอนโดยเฉพาะ

ในด้านวัสดุอุปกรณ์ในท้องถิ่น •  10 .ศาสตราจารย์ ดร. วีรยุทธ วิเชียรโชติ นักจิตวิทยาและเทคโนโลยีการศึกษาที่ได้ประยุกต์หลักธรรม

ทางพุทธศาสนามาใช้ประโยชน์ในการเรียนการสอน ผลงานที่สําคัญ ได้แก่ ระบบการเรียนการสอน แบบสืบสวนสอบสวน

•  11 .รองศาสตราจารย์ โช สาลีฉัน นักเทคโนโลยีทางการศึกษาที่มีผลงานเด่นในด้านการผลิตวัสดุอุปกรณ์การสอนวิทยาศาสตร์ จากทรัพยากรพื้นบ้าน

•  12 .ศาสตราจารย์ ดร.วิจิตร ศรีสะอ้าน ผู้ริเริ่มตั้งมหาวิทยาลัยเปิดโดยการสอนทางไกลของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมมาธิราช

ปัจจุบันของเทคโนโลยีการศึกษาในประเทศไทย •  สิ่งพิมพ์เพื่อการศึกษา สิ่งพิมพ์เพื่อการศึกษา (Educational/Instructional Material) หมายถึงสิ่งพิมพ์ในรูปลักษณ์ต่างที่จัดทําขึ้นเป็นเครื่องมือในการเรียนการสอน ทําหน้าที่ถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความเข้าใจ เจตคต ิค่านิยม ความรู้ สึก ประสบการณ์การเรียนรู้ สําหรับการนําไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ของผู้เรียนและผู้สอน เช่น หนังสือ ตําราเรียน แบบเรียนแบบฝึกหัด ใบงาน คู่มือการสอน และสื่อเสริมการเรียนรู้ ซึ่งได้แก่ หนังสือเสริมความรู ้สารานุกรม พจนานุกรม หนังสืออุเทศ หนังสือพิมพ ์หนังสือบันเทิงคด ีและสารคดีที่มีเนื้อหาเป็นประโยชน์

สื่อโสตทัศนูปกรณ์เพื่อการศึกษา

•  เครื่องเล่นวีดีทัศน์ •  เครื่องรับโทรทัศน ์ •  เครื่องเล่นเทปเสียง • ม้วนวีดีทัศน์ และม้วนเทปเสียง

•  เครื่องฉายภาพโปร่งใส •  เครื่องฉายภาพทึบแสง •  สไลด์ •  คอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) •  ซีดี- รอม (CD ROM) •  อินเทอร์เน็ต / ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ •  การสอนใช้เว็บเป็นฐาน การสอนบนเว็บ ���(Web-Based Instruction)

•  สื่อหลายมิติ (Hypermedia) สื่อเทคนิควิธีการ

•  ฯลฯ