พธเปดสวนวรรณคด

การเตรยมงานพธเปดสวนวรรณคด คณะครเตรยมเครองบวงสรวง

และเครองสกการะสนทรภ

พธเปดสวนวรรณคด ผ.อ.พษณ คงรงเรองใหเกยรตเปนประธานในการท าพธเปดสวนวรรณคดอยางเปนทางการ เมอวนท 26

มถนายน พ.ศ.2556 เพอใหนกเรยนเหนความส าคญของการสบสานภมปญญาไทยและมรดกทางภาษา มความสขกบการเรยนรวรรณคดไทยผานแหลงเรยนรภายในโรงเรยน โดยจดท าปายบทประพนธทบรรยายลกษณะของตวละครแตละตวส าหรบนกเรยนทสนใจศกษาขอมลเพมเตมดวย

สดดครกลอนสนทรภ

ดงสวรรคสงมาเปนอาลกษณ แจงประจกษครกลอนอกษรศลป

“สนทรภ” ครกวศรแผนดน กรงโกสนทรกลาวขานมานานป

กลอนสภาพ กาพย เสภา นานาเรอง ลวนฟงเฟองเรองเดนเปนสกข

ผลงานทานสรางคณคาภาษากว ดวยวธคดอานในกานทกลอน

รวมนราศเกาเรองเมองตางตาง เปนแบบอยางฉนทลกษณศลปอกษร

เกดคาคมพจนพราทกคากลอน แทรกสะทอนเนอหาและอารมณ

โคบตร ไชยสรยา สภาษต เตมประดษฐขนชางขนแผนแสนเหมาะสม

สวสดรกษา กาก ทนยม ทานผกปมสมจรงยงชว

อภยมณ ยอดนทานชาญวเศษ ใหภเบศรสอนลกรกในศกดศร

อนรกษาศลสตยกตเวท ยอมเปนทสรรเสรญเจรญคน

ยสบหก มถนา อกคราหนง นอมคะนงกวเลศกอเกดผล

ทกคาสอนตราตรงซงกมล ทกผองชนสดดกวไทย

นางสาวปราญชล ครเวช (ประพนธ)

บทบรรยายตวละครในสวนวรรณคด

นางผเสอสมทร จะกลาวถงอสรผเสอนา อยทองถาวงวนชลสาย

ไดเปนใหญในพวกปศาจพราย สกนธกายใหญโตเทาไอยรา

พระอภยมณ มโอรสสององคลวนทรงลกษณ ประไพพกตรเพยงเทพเลขา

ชออภยมณเปนพยา พงแรกรนชนษาสบหาป

สนสมทร ไมคลาดเคลอนเหมอนองคพระทรงเดช แตดวงเนตรแดงดดงสรยฉาย

ทรงกาลงดงพระยาคชาพลาย มเขยวคลายชนนมศกดา

นางเงอก พงศกษตรยทศนานางเงอกนอย ดแชมชอยโฉมเฉลาทงเผาผม

ประไพพกตรลกษณลาลวนขาคม ทงเนอนมนวลเปลงออกเตงทรวง ขนงเนตรเกศกรออนสะอาด ดงสรางคนางนาฏในวงหลวง พระเพลนพศคดหมายเสยดายดวง แลวหนกหนวงนกทจะหนไป

สดสาคร

ฤกษวนนตรจนทรเปนวนโชค ตองแลกลคนามหาอด จะใหนามตามอยางขางมนษย ใหชอสดสาครอวยพรชย

มานลมงกร พอพบมาหนาเหมอนมงกรราย แตกบกายนนเหมอนมาหนาฉงน

หางเหมอนอยางหางนาคปากคารณ กายพกลกายาดดานล

ประวตสนทรภ

พระสนทรโวหาร นามเดม ภ เกดเมอวนจนทรท ๒๖ มถนายน พ.ศ. ๒๓๒๙ เดอน ๘ ขน ๑ คา ปมะเมย

จลศกราช ๑๑๔๘ และถงแกกรรมเมอ พ.ศ. ๒๓๙๘ อาย ๗๐ ป

สนทรภไดเลาเรยนวชาหนงสอในสานกวดชปะขาว ซงปจจบนเรยกวา วดศรสดาราม ในคลองบางกอกนอย ตอมาไดเขารบราชการเปนเสมยนในกรมพระคลงสวน แตไมชอบทางานอนนอกจากแตงบทกลอน ซงสามารถแตงไดแตยงรนหนม ในพ.ศ. ๒๓๕๙ ในสมยรชกาลท ๒ สนทรภเขารบราชการในกรมอาลกษณ ไดเปนขนสนทรโวหาร ระหวางรบราชการตองถกจาคกเพราะเมาสราจนครองสตไมได ภายหลงพนโทษไดเปนพระอาจารยถวายอกษร สมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟาอาภรณ พระราชโอรสในรชกาลท ๒ ในรชกาลท ๓ สนทรภออกจากราชการและออกบวช เมอลาสกขาแลวถวายตวอยกบพระองคเจาลกขณานคณไดปหนง ครนเจานายสนพระชนม สนทรภกขาดทพงไดรบความลาบาก ตองลอยเรออยและแตงหนงสอขายเลยงชพ ตอมาจงไดรบพระอปถมภจากกรมหมนอปสรสดาเทพ พระธดาในพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว ใน พ.ศ. ๒๓๙๔ สนทรภไดมบรรดาศกดเปนพระสนทรโวหาร

ดวยความสามารถทางกานทกวทเดนชด สรางผลงานเปนทรจกแพรหลาย ทาใหสนทรภไดรบยกยองจากองคกรยเนสโกใหเปนกวเอกของโลกในป พ.ศ. ๒๕๒๙ ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๓๐ นายเสวตร เปยมพงศสานต อดตรองนายกรฐมนตร ไดจดตงสถาบนสนทรภขน และกาหนดใหวนท ๒๖ มถนายนของทกปเปนวนสนทรภ

ผลงาน

นราศ ๑. นราศเมองแกลง แตงในราว พ.ศ. ๒๓๕๐ ตอนตนป ๒. นราศพระบาท แตงในราว พ.ศ. ๒๓๕๐ ตอนปลายป ๓. นราศภเขาทอง แตงในราว พ.ศ. ๒๓๗๑ ๔. นราศเมองสพรรณ (โคลง) แตงในราว พ.ศ. ๒๓๘๔ ๕. นราศวดเจาฟา ฯ แตงในราว พ.ศ. ๒๓๗๕ ๖. นราศอเหนา ๗. นราศพระแทนดงรง ๘. นราศพระประธม ๙. นราศเมองเพชร แตงในราว พ.ศ. ๒๓๘๘-๒๓๙๒

นทาน ๑. โคบตร เชอวาเปนงานประพนธชนแรกของสนทรภ เปนเรองราวของ "โคบตร" ซงเปนโอรสของพระ

อาทตยกบนางอปสร แตเตบโตขนมาดวยการเลยงดของนางราชสห ๒. พระอภยมณ คาดวาเรมประพนธในสมยรชกาลท ๒ และแตง ๆ หยด ๆ เรอยมาจนถงสมยรชกาลท ๔

เปนผลงานชนเอกของสนทรภ ไดรบยกยองจากวรรณคดสโมสรใหเปนสดยอดวรรณคดไทยประเภทกลอนนทาน ๓. พระไชยสรยา เปนนทานทสนทรภแตงดวยฉนทลกษณประเภทกาพยหลายชนด ไดแก กาพยยาน ๑๑

กาพยฉบง ๑๖ และกาพยสรางคนางค ๒๘ เปนนทานสาหรบสอนอาน เนอหาเรยงลาดบความงายไปยาก จากแม ก กา ๔. ลกษณวงศ : เปนนทานแนวจกร ๆ วงศ ๆ ทนาโครงเรองมาจากนทานพนบาน แตมตอนจบทแตกตางไป

จากนทานทวไปเพราะไมไดจบดวยความสข แตจบดวยงานสมโภชศพนางทพเกสร ชายาของลกษณวงศทสนชวตดวยการสงประหารของลกษณวงศเอง

๕. สงหไกรภพ : เชอวาเรมประพนธเมอครงถวายอกษรแดเจาฟาอาภรณ ภายหลงจงแตงถวายกรมหมนอปสรสดาเทพ และนาจะหยดแตงหลงจากกรมหมนอปสรสดาเทพสนพระชนม สงหไตรภพเปนตวละครเอกทแตกตางจากตวพระในเรองอน ๆ เนองจากเปนคนรกเดยวใจเดยว

สภาษต ๑. สวสดรกษา คาดวาประพนธในสมยรชกาลท ๒ ขณะเปนพระอาจารยถวายอกษรแดเจาฟาอาภรณ ๒. เพลงยาวถวายโอวาท คาดวาประพนธในสมยรชกาลท ๓ ขณะเปนพระอาจารยถวายอกษรแดเจาฟา

กลางและเจาฟาปว ๓. สภาษตสอนหญง เปนหนงในผลงานซงยงเปนทเคลอบแคลงวา สนทรภเปนผประพนธจรงหรอไม

เทพ สนทรศารทลเสนอวานาจะเปนผลงานของภ จลละภมร ศษยของสนทรภเอง บทละคร มการประพนธไวเพยงเรองเดยวคอ อภยนราช ซงเขยนขนในสมยรชกาลท ๔ เพอถวายพระองคเจาดวง

ประภา พระธดาในพระบาทสมเดจพระปนเกลาเจาอยหว บทเสภา ๑. ขนชางขนแผน ๒. เสภาพระราชพงศาวดาร บทเหกลอมพระบรรทม นาจะแตงขนสาหรบใชขบกลอมหมอมเจาในพระองคเจาลกขณานคณ กบพระเจาลกยาเธอในพระบาทสมเดจ

พระปนเกลาเจาอยหวเทาทพบม ๔ เรองคอ เหเรองพระอภยมณ เหเรองโคบตร เหเรองจบระบา และเหเรองกาก