1

สำ�นกง�นคณะกรรมก�รวจยแหงช�ต แบบ ว-1 ด

แบบเสนอโครงการวจย (research project)ประกอบการเสนอของบประมาณ ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2558

ตามมตคณะรฐมนตร

------------------------------------ชอโครงการวจย (ภาษาไทย) การพฒนาทนทางวฒนธรรมตามเสนทางมรดกวฒนธรรม 9 เสนทาง : ศกษากรณ เสนทางท 1 มรดกวฒธรรมไทยกลม อาณาจกรลานนา “ – อยธยา ”

(ภาษาองกฤษ) Cultural creation development along Route 9 Cultural Heritage : A Case Study of the Cultural Heritage, the first Route of Thailand. "Lanna

Kingdom - Ayutthaya"

สวน ก : ลกษณะโครงการวจย

โครงก�รวจยใหม โครงก�รวจยตอเนองระยะเวล�…….ป ปนเป นปท..….. รหสโครงก�รวจย..…....….....…..

I ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศตามแผน พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)

1..ยทธศ�สตรก�รปรบโครงสร�งเศรษฐกจสก�รเตบโตอย�งมคณภ�พและยงยน

1.1 ก�รปรบโครงสร�งเศรษฐกจสก�รพฒน�ทมคณภ�พและยงยน

(ฉบบปรบปรงป

2

IIระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559)

ยทธศ�สตรก�รวจยท 5 ก�รปฏรประบบวจยของประเทศ เพอก�รบรห�รจดก�รคว�มรผลง�นวจย นวตกรรม สงประดษฐ ทรพย�กร และภมปญญ�ของประเทศสก�รใชประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะ ดวยยทธวธทเหม�ะสมทเข�ถงประช�ชนและประช�สงคมอย�งแพรหล�ย

กลยทธการวจยท 1 วจยเพอการปฏรประบบวจยของประเทศ

แผนง�นวจยท 2 ก�รวจยเกยวกบก�รบรห�รจดก�รคว�มร ผลง�นวจย

นวตกรรม สงประดษฐ ทรพย�กร และภมปญญ�ของประเทศ สก�รใชประโยชนเชงพ�ณชย ก�รใชประโยชนโดยชมชน ทองถน และส�ธ�รณะ ตลอดจนสก�รพฒน�เศรษฐกจเชงสร�งสรรค

III ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการวจยของชาตรายประเดน

9. ยทธศ�สตรก�รวจยก�รทองเทยวแหงช�ตIV ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบาย

รฐบาล นโยบ�ยเรงดวนของรฐบ�ล

13. สนบสนนก�รพฒน�ง�นศลปหตถกรรมและผลตภณฑชมชนเพอสร�งเอกลกษณและก�รผลตสนค�ในทองถนนโยบ�ยบรห�รร�ชก�ร3. นโยบ�ยสงคมและคณภ�พชวต

สวน ข : องคประกอบในการจดทำาโครงการวจย 1. ผรบผดชอบ

คณะผวจย ประกอบดวย

ส�ม�รถดร�ยละเอยดไดจ�กเวบไซต http://eval.nrct.go.th

3

หวหน�โครงก�ร ดร.ส�ม�รถ จนทรสรย สดสวนในก�รทำ�วจย 50 %

ประธ�นกรรมก�รหลกสตร ก�รบรห�รนวตกรรมเพอก�รพฒน�ทองถน

วทย�ลยนวตกรรมก�รจดก�รผรวมวจย 1) ดร.ประพรพร สวสดดวง สดสวนในก�รทำ�วจย 20 %

อ�จ�รยประจำ�หลกสตรก�รพฒน�ชมชน คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร

กรรมก�รหลกสตร ก�รบรห�รนวตกรรมเพอก�รพฒน�ทองถน

2) น�ยเดช� อนนตอทธ สดสวนในก�รทำ�วจย 10 %อ�จ�รยพเศษ ภ�ควช�ออกแบบผลตภณฑ คณะ

มณฑนศลป มห�วทย�ลยศลป�กร3) ดร.ชนนทร สวณภกด สดสวนในก�รทำ�วจย 20 %อ�จ�รยประจำ�หลกสตรก�รพฒน�ชมชน คณะมนษยศ�สตร

และสงคมศ�สตรกรรมก�รหลกสตร ก�รบรห�รนวตกรรมเพอก�รพฒน�

ทองถนหนวยง�นหลก มห�วทย�ลยร�ชภฏวไลยอลงกรณ ฯหนวยง�นสนบสนน วทย�ลยนวตกรรมก�รจดก�ร

2. ประเภทก�รวจย – ก�รวจยประยกต

3.ส�ข�วช�ก�รและกลมวช�ททำ�ก�รวจย - ส�ข�สงคมวทย�

4.คำ�สำ�คญ (keywords) ของโครงก�รวจยทนท�งวฒนธรรม ,วฒนธรรมเชงสร�งสรรค ,เสนท�งมรดกท�งวฒนธรรม , ก�รทองเทยว

4

ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม ,ก�รพฒน�ตอยอดมรดกท�งวฒนธรรม

5.คว�มสำ�คญและทม�ของปญห�ททำ�ก�รวจยทนท�งวฒนธรรม (Cultural Assets) เป นทรพยสนท�ง

ปญญ� สงดง�มทมอยเดมในสงคมชมชนทองถนทสงสมสบทอดกนม� ทมทงคณค�และมลค�ทสำ�คญตอวถชวตของประช�ชนในสงคม เปนทงมรดกท�งวฒนธรรมทบรรพบรษไดสงสมสบทอดไวใหแกลกหล�นม�ถงปจจบน และเปนวฒนธรรมทประช�ชนคนปจจบนไดผลตไดสร�งขนม�ใหมเพอรบใชแกคว�มจำ�เปนในวถชวตของตนในทกวนน เปนทงวฒนธรรมทจบตองได และวฒนธรรมทจบตองไมได

ประเทศไทยเปนประเทศทมทนท�งวฒนธรรม จำ�นวนม�กและหล�กหล�ย อยในรปแบบต�งๆลวนมศกยภ�พทพรอมจะไดรบก�รพฒน�ตอยอดใหมคณค�ใหม หรอเพมคณค�ใหม�กกว�เดม ซงทนท�งวฒนธรรมใดทมคณค�เพมขนแลวกยอมมมลค�เพมขนต�มไปดวย เชน ประเพณ คว�มเชอ ตำ�น�น ประวตศ�สตร โบร�ณสถ�น ผลตภณฑทเปนภมปญญ�ของทองถน ก�รละเลน ศลปวฒนธรรม ฯลฯ ห�กมก�รพฒน�ตอยอดทนท�งวฒนธรรมทมคว�มหล�กหล�ยอย�งเปนองครวม รวมทงสร�งคว�มสมดลและคว�มยงยนและก�รมสวนรวมของทกภ�คสวนแลวทนท�งวฒนธรรมทมอยกจะเปนประโยชนตอประเทศช�ตอย�งมห�ศ�ล

หล�ยประเทศไดพฒน�ตอยอดทนท�งวฒนธรรมโดยใชศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค ในก�รสร�งคว�มเจรญเตบโตของประเทศม�แลว เชน ประเทศสหรฐอเมรก� สหร�ชอ�ณ�จกร ฝร งเศส สเปน อต�ล สวสเซอรแลนด สงคโปร ญปน เก�หล เปนตน ทำ�ใหเกดก�รเพมขดคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนของประเทศ และยกระดบคณภ�พชวตของประช�ชน ซงศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค หรอเศรษฐกจวฒนธรรม หรออตส�หกรรมวฒนธรรม แลวแตจะเรยก ซงในทนไดใชคำ�ว� ศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค ซงส�ม�รถ จนทรสรย “ ” (อ�งในสำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย : 2552 : 7 - 11)ไดกล�วไวว� ม

5

ก�รใชอย�งเปนท�งก�รม�แลวในอดตในประเทศท�งยโรปและอเมรก�ตงแตครสตศตวรรษท 18 หรอกว� 300 ปม�แลว ซงเข�ตนตวเกยวกบเร องนกนม�ก ทมก�รแขงก�รประดษฐคดคนวธก�รผลตสนค�ทเปลยนจ�กแบบเดมม�สแบบใหมทมก�รคดรปแบบสสรรเพอคว�มสวยง�มและเออตอก�รใชสอยใหม�กทสด ใหมทงคณภ�พและปรม�ณม�กในเวล�ทจำ�กดเปนอตส�หกรรมสงออกข�ยไปทวโลก รวมถงขย�ยม�ถงไทยดวย ทำ�ใหเข�มร�ยไดเปนกอบเปนกำ�ม�น�นจนเปนประเทศมห�อำ�น�จท�งเศรษฐกจไปแลวในปจจบน

ในก�รพฒน�ต อยอดทนท�งวฒนธรรมน ท �งกระทรวงวฒนธรรมไดมนโยบ�ยสำ�คญในก�รสงเสรม โดยไดเร มจดเสนท�งมรดกท�งวฒนธรรม 9 เสนท�งขน ไดแก

เสนท�งท 1 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรล�นน�“ -อยธย� ”

เสนท�งท 2 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรล�นช�ง“ -สโขทย-ลพบร-อยธย�”

เสนท�งท 3 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรบ�นเชยง“ ”เสนท�งท 4 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรบ�นเชยง“ ”เสนท�งท 5 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรศรโคตร“

บรณ”เสนท�งท 6 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรธนบร “ -

รตนโกสนทร”เสนท�งท 7 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรศรวชย“ ”เสนท�งท 8 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรศรวชย “ ”และเสนท�งท 9 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรทว�“

ร�วด”เพอเปนก�รเรมตนก�รพฒน�ตอยอดทนท�งวฒนธรรมต�มเสน

ท�งทง 9 เสนท�ง จงไดทำ�ก�รศกษ�วจยเฉพ�ะกรณเสนท�งท 1 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อ�ณ�จกรล�นน�“ -อยธย� กอนเปนอนดบ”แรก เพอใหไดรปแบบและแนวท�งสำ�หรบก�รพฒน�และขย�ยผลไปยงเสนท�งอนๆ อก 8 เสนท�ง

6

6.วตถประสงคของโครงก�รวจย6.1 เพอรณรงค อนรกษ สงเสรมเศรษฐกจสร�งสรรคโดยจดกระบวนก�รสร�งองคคว�มรและตอยอดภมปญญ�ทองถนใหเกดประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะ6.2 เพอพฒน�ทนท�งวฒนธรรมของทองถนใหเปนแหลงทองเทยวในรปแบบ หมบ�นวฒนธรรมของทองถน ใหเปน“ ”พนฐ�นในก�รพฒน�เศรษฐกจชมชนอย�งยงยน สร�งก�รมสวนรวมในชมชน6.3 เพ อพฒน�ร ปแบบก�รจดเสนท�งก�รทองเท ยวเชงวฒนธรรมในเสนทางมรดกวฒนธรรม 9 เสนทาง เฉพ�ะเสนท�งท 1 มรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� “ – อยธย�”

7.ขอบเขตของโครงก�รวจย1)พฒน�แหลงทองเทยวเชงมรดกศลปวฒนธรรมตลอดเสน

ท�ง มรดกวฒนธรรมไทยกล มอ�ณ�จกรล �นน� “ – อยธย� เพอเปนพนฐ�นในก�รพฒน�เศรษฐกจชมชนอย�ง”ยงยนของทองถนต�งๆ อย�งยงยนในอน�คต

2) เกดแหลงทองเทยวเชงมรดกวฒนธรรมตลอดเสนท�ง มรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� อยธย� ท“ – ”

มศกยภ�พ พรอมทจะพฒน�ทนท�งวฒนธรรมใหเปนแหลงทองเทยวในรปแบบ มรดกศลปวฒนธรรม ในอน�คต“ ”

3) เกดองคคว�มรและภมปญญ�ทองถนทเกดประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะ เพอเปนพนฐ�นในก�รพฒน�เศรษฐกจชมชนอย�งยงยนของทองถนต�งๆ อย�งยงยนในอน�คตตลอดเสนท�ง มรดกศลปวฒนธรรมไทยกลม “อ�ณ�จกรล�นน� อยธย� ทไดดำ�เนนก�รวจยครงน – ”

7

4)มกระบวนก�รพฒน�องคคว�มรและตอยอดภมปญญ�ทองถนใหเกดประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะ และสงเสรมเศรษฐกจสร�งสรรค ในเสนท�ง มรดกวฒนธรรมไทยกลม“ อ�ณ�จกรล�นน� อยธย�ฯ– ”

5)มระบบก�รบรห�รจดก�รองคคว�มรภมปญญ�ทองถนทเกดขนกบก�รวจย ใหมจดเกบ จดระบบคลงขอมล ก�รเผยแพร ประช�สมพนธ พฒน� และนำ�ไปใชอย�งคมค�ทงปจจบนและในระยะย�ว

8. ทฤษฎ สมมตฐ�น (ถ�ม) และกรอบแนวคว�มคดของโครงก�รวจย

แนวคว�มคดและทฤษฎ ทเกยวของ มดงตอไปน1 รฐธรรมนญแหงร�ชอ�ณ�จกรไทย

ต�มรฐธรรมนญแหงร�ชอ�ณษจกรไทย พทธศกร�ช 2550 ไดกำ�หนดสทธของชมชน ไวในม�ตร� 66 (2550 : 18) ว� “ม�ตร� 18 บคคลซงรวมกนเปนชมชน ชมชนทองถน หรอชมชนทองถนดงเดม ยอมมสทธอนรกษหรอฟ นฟจ�รตประเพณ ภมปญญ�ทองถน ศลปวฒนธรรมอนดของทองถน และของช�ต และมสวนรวมในก�รจดก�ร ก�รบำ�รงรกษ� และก�รใชประโยชนจ�กทรพย�กรธรรมช�ต สงแวดลอม รวมทงคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พอย�งสมดลและยงยน” 2 ยทธศ�สตรทวฒนธรรมกระทรวงวฒนธรรมไดกำ�หนดยทธศ�สตรวฒนธรรม เพอเปนกรอบในก�รดำ�เนนง�นด�นวฒนธรรมของหนวนง�นต�งๆ ในสงกดกระทรวงวฒนธรรม ปงบประม�ณ 2554 (2554 : 18) โดยมส�ระสำ�คญ ดงน

(1) วสยทศน “เปนองคกรหลกในก�รสร�งคว�มภ�คภมใจในคว�มเปนไทย

ปลกฝงค�นยมอนดง�ม บนพนฐ�นคณธรรมนำ�สงคมอยเยนเปนสข”(2) พนธกจ

8

1.ทำ�น บำ�รงศ�สน� ศลปะและวฒนธรรมของช�ต และสนองง�นสำ�คญสถ�บนช�ต ศ�สน� พระมห�กษตรยใหมก�รสบทอดและพฒน�อย�งยงยน

2. ปลกฝงค�นยมและสงเสรมวถชวตทดง�ม 3. นำ�มตท�งวฒนธรรมม�เพมคณค�และมลค�เพมท�ง

เศรษฐกจและสงคม และสงเสรมอตส�หกรรมท�งวฒนธรรม 4. บรห�รจดก�รองคคว�มรและมรดกศลปวฒนธรรมใหเกด

ประโยชนแกสงคมไทยและสงคมโลก(3) เป�หม�ย 1.ศลปะ ศ�สน� และวฒนธรรมของช�ต ดำ�รงอยอย�ง

ยงยน 2.ประช�ชนมภมคมกนท�งวฒนธรรมและมค�นยมทดง�ม 3.ทนท�งวฒนธรรมเกดคณค�ท�งสงคมและมลค�ท�ง

เศรษฐกจ4.ประช�ชนกลมเป�หม�ยส�ม�รถนำ�องคคว�มรท�งศลปะ ศ�สน�

และวฒนธรรมไปใชประโยชน(4) ยทธศ�สตร

ยทธศ�สตรท 1 รกษ�สบทอดวฒนธรรมของช�ตและคว�มหล�กหล�ยท�งวฒนธรรมของทองถนใหคงอยอย�งมนคง

ยทธศ�สตรท 2 สร�งค�นยม จตสำ�นก และภมปญญ�คนไทย

ยทธศ�สตรท 3 นำ�ทนท�งวฒนธรรมของประเทศม�สร�งคณค�ท�งสงคม

และเพมมลค�ท�งเศรษฐกจยทธศ�สตรท 4 ก�รบรห�รจดก�รองคคว�มรท�งศ�สน�

ศลปะ และวฒนธรรม 10.1.4 แนวคดเกยวกบทนท�งวฒนธรรม

(1) คว�มหม�ยของทนท�งวฒนธรรม

9

ดเรก ปทมสรวฒน กล�วถงคว�มหม�ยของทนท�งวฒนธรรมว� ทนท�งวฒนธรรมเกยวของกบคณค� คว�มรคภมปญญ� และง�นสร�งสรรคอนเกดจ�กก�รคนคว�และคนพบโดยผทรงคว�มรในทองถน รวมทงค�นยมและคว�มเชอทผกพนสงคม ทำ�ใหเกดก�รจดระเบยบของสงคมหรอสร�งกฎกตก�ทเปนคณตอสงคมโดยสวนรวม รวมถงกจกรรมก�รถ�ยทอดคว�มรจ�กคนรนหนงไปยงอกรนหนง

สำ�นกพฒน�สงคมและคณภ�พชวต กล�วว� ทนท�งวฒนธรรม คอ สงทดง�มทคนในอดตคด ทำ�ขน แสดงออกและสบทอดดวยก�รปฏบต ซงมทงสงทจบตองไดและจบตองไมได

สนส� ฉนทรตนโยธน กล�วว� ทนทใชในก�รผลตสนค�และบรก�รทมนยท�งวฒนธรรมเรยกว� ทนวฒนธรรม (Cultural Capital)

รงสรรค ธนะพรพนธ ใหคว�มหม�ยของทนวฒนธรรมไวว� ทนวฒนธรรม หม�ยถง ทนทใชไปในก�รผลตสนค�และบรก�รทมนยท�งวฒนธรรม สนค�บรก�รใดทมวฒนธรรมฝงตวอยสนค�และบรก�รเหล�นนคอสนค�วฒนธรรม (Cultural Products)

David ThrosBy ใหคว�มหม�ยของคำ�ว�ทนวฒนธรรม ว�หม�ยถง ทรพยสนท�งปญญ�ทสงสมม�ในอดต มคณค�ตอมนษยและคว�มตองก�รของสงคมนอกเหนอจ�กก�รใหคณค�ท�งเศรษฐกจ

กล�วโดยสรป ทนท�งวฒนธรรม หม�ยถง วฒนธรรมและภมปญญ�ทมคณค�และมมลค� ทคนไดสงสมม�จ�กอดตและถ�ยทอดจ�กคนรนกอนสคนรนหลงรนตอรน ทงจบตองไดและจบตองไมได ซงมคว�มพรอมทจะนำ�ม�พฒน�ตอยอดใหมคณค�และมมลค�เพมทสงขน ใหเกดประโยชนตอวถชวตและสงคมได

(2) ลกษณะสำ�คญของทนวฒนธรรม มดงน1)สงทถอเปน สนค�วฒนธรรม ตองมนยท�ง“ ”

วฒนธรรมในด�นหนงด�นใดไมว�จะเปนจ�รต ขนบธรรมเนยบประเพณ ระบบคว�มเชอและศรทธ� ระบบคณค� บรรทดฐ�น ท�งจรยธรรม แบบแผนก�รดำ�รงชวต แบบแผนก�รบรโภค แบบแผนก�ร

10

พกผอนหยอนใจก�รละเลนและกฬ� ก�รแตงก�ย วรรณกรรมและสงพมพ ศลปะ ฯลฯ

2)ทนวฒนธรรมมข�หยงทงในก�คอส�หกรรมและภ�คบรก�ร ในภ�คอตส�หกรรม เชน อส�หกรรมเครองแตงก�ย อตส�หกรรมเครองใชในครวเรอน ฯลฯ ในภ�คบรก�ร เชน ก�รบรก�รสนทน�ก�ร บรก�รอ�ห�ร บรก�รก�รศกษ� ฯลฯ

3)บรรด�กจกรรมท�งเศรษฐกจทกลมทนวฒนธรรมหยงร�กถง สวนใหญมก�รกระจกตวของทนอย�งสงจงมอำ�น�จผกข�ดระดบหนนง

4)กลมทนท�งวฒนธรรมมก�รผนกตวอยตลอดเวล� เพอสร�งคว�มเขมแขงท�งเศรษฐกจดวยก�รควบและครอบกจก�ร แตยทธวธสำ�คญในชวงหลงๆ ไดแก ก�รสร�งพนธมตรเชงยทธศ�สตร

5)กลมทนวฒนธรรมแมจะเปนหวหอกของกระแสโลก�ภวฒน มกเลอกทำ�สญญ�พนธมตรเชงยทธศ�สตรกบกลมทนทองถน เพร�ะตองก�รจะห�ประโยชนจ�กเครอข�ยคว�มสมพนธของกลมทนทองถน ในบ�งสภ�พก�รณ Localization กเปนประโยชนตอ Globalization ในก�รนอ�จตองปรบผลผลตใหสอดคลองกบรสนยมและวฒนธรรมทองถน

6)กลมทนวฒนธรรมมบทบ�ทสำ�คญในก�รพฒน�ผลกดนใหเกดคว�มก�วหน�ท�งเทคโนโลย ก�รทมร�ยจ�ยในด�นก�รวจยและพฒน�เพอปรบปรงประสทธภ�พก�รผลต และไดผลตภณฑประเภทใหมสำ�หรบสนค�วฒนธรรมบ�งประเภท วงจรชวตของสนค�คอนข�งสนห�กไมส�ม�รถพฒน�ผลตภณฑชนดใหมทดแทนชนดเก�ได กย�กทจะขย�ยสวนแบงตล�ดหรอรกษ�สวนแบงตล�ดไวได

7)กระบวนก�รสร�งอปสงคเปนยทธศ�สตรก�รตล�ดทสำ�คญยง ก�รสร�งคว�มภกดตอยหอนบเปนยทธวธสำ�คญในก�รรกษ�และขย�ยสวนแบงตล�ด

(4) คว�มสำ�คญและประโยชนของทนท�งวฒนธรรม

11

สำ�นกพฒน�สงคมและคณภ�พชวต ไดกล�วถงคว�มสำ�คญและประโยชนของทนท�งวฒนธรรม ไว 4 ประก�ร คอ

1)เปนทรวมแหงองคคว�มรทมในอดตทงมวล2)เปนทแสดงออกถงเอกลกษณพเศษและภมปญญ�

ของแตละทองถน 3)เปนทกอใหเกดคว�มรก คว�มส�มคค ศกดศร

คว�มภมใจของชมชน หรอ ชนเผ�ทงหล�ย4)วฒนธรรมเปนสงทสงเสรมคว�มมงคง

นอกจ�กนยงส�ม�รถจำ�แนกคว�มสำ�คญของก�รนำ�ทนวฒนธรรมม�พฒน�โดยแยก

ออกเปนด�นเศรษฐกจ สงคม และทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม ไดดงน

1)ด�นก�รพฒน�เศรษฐกจ ส�ม�รถนำ�วฒนธรรมไทยและภมปญญ�ทองถน

ม�เสรมสร�งก�รผลตสนค�และบรก�รไดโดยใชแนวคว�มคดก�รสร�งสรรคคณค� รวมถงก�รสร�งตร�สญลกษณสนค�ไทยเพอเพมขดคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนของประเทศ ไดแก ผลตภณฑ วฒนธรรม เชน ง�นฝมอและของทระลก อตส�หกรรมก�รทองเทยว ผลง�นศลปะทกส�ข� หรออตส�หกรรมศลป สอส�รและก�รประช�สมพนธ ก�รพฒน�ทนมนษย และพพธภณฑสถ�นและกจกรรมทเกยวของ

2)ด�นก�รพฒน�สงคม ส�ม�รถนำ�วฒนธรรมเรองเชอ จ�รตประเพณทดง�ม อ�ท ระบบคณค� ค�นยม คว�มระบบเครอญ�ต ก�รมจตสำ�นกส�ธ�รณะ ก�รมนำ�ใจและเออเฟ อเผอแผไปโนมนำ�ในสงคมเข�ม�มสวนรวมคด รวมทำ� รวมแกไขปญห�และพฒน�ชมชนซงจะทำ�ใหสงคมมคว�มจรงและสงบสข

3)ด�นก�รพฒน�ทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม ส�ม�รถนำ�วฒนธรรม

ประเพณดงเดมและภมปญญ�ทองถนซงเปนก�รใชชวตทสอดคลองกบสภ�พธรรมช�ตม�ใชในก�รดแลรกษ�ทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอมใหอยในสภ�พเดมหรอมคว�มสมบรณไดม�กขน เชน ก�รทำ�

12

ฝ�ยตนนำ� (Check Dam) ประเพณสบชะต�แมนำ� ก�รเค�รพผปต� ฯลฯ

(5) แนวท�งก�รพฒน�ทนท�งวฒนธรรมเพอใหมก�รนำ�ทนท�งวฒนธรรมไปใชประโยชนอย�งม

ประสทธภ�พ และเปนก�ร เสรมสร�งทนท�งสงคม จงกำ�หนดแนวท�งในก�รพฒน�ทนท�งวฒนธรรม ดงน

1) ก�รฟ นฟ ถอดคณค� พฒน� และตอยอดทนท�งวฒนธรรมและภมปญญ�อย�งเปนระบบ โดย

1.1)สงเสรม สนบสนนก�รวจย พฒน�และสร�งนวตกรรมถ�ยทอดองคคว�มรและภมปญญ�ทองถนทงทอยในวถชมชนใหออกม�อย�งเปนระบบ

1.2)พฒน�ตอยอดผลตภณฑทนท�งวฒนธรรมและภมปญญ�กบนโยบ�ยหรอโครงก�รสำ�คญของประเทศ

1.3)ใชประโยชนจ�กเทคโนโลยส�รสนเทศในก�รเชอมตอภมปญญ�

1.4)สนบสนนกระบวนก�รขย�ยผลนำ�ภมปญญ�ไปใชในท�งปฏบตและพฒน�อย�งตอเนอง

1.5)สงเสรมเศรษฐกจชมชนหรอเศรษฐกจของช�วบ�นทเกดจ�กใชคว�มรภมปญญ�ทองถนใหมคว�มเขมแขงและพฒน�ไปสเครอข�ยวส�หกจชมชน

1,6)สงเสรมคณภ�พ ม�ตรฐ�น และสร�งผลตภณฑใหมจดเดนทเปนเอกลกษณเฉพ�ะทองถนและคว�มตองก�รของตล�ด

1.7)ใหมก�รเผยแพรคว�มรเกยวกบสทธประโยชน วธก�ร ขนตอนก�รจดทะเบยนลขสทธและสทธบตรท�งปญญ�แกชมชนอย�งกว�งขว�ง

1.8)สร�งคว�มสมพนธและคว�มรวมมอทดกนน�น�ประเทศ

13

(2) ก�รจดก�รองคคว�มรและสร�งภมคมกนท�งวฒนธรรมและภมปญญ�แกประช�ชนย�งทวถงและตอเนอง โดย  2.1)สร�งและพฒน�แหลงและกระบวนก�รเรยนรท�งวฒนธรรม ใหประช�ชนทกกลมส�ม�รถเข�ถงและใชประโยชนไดง�ย โดยสนบสนนใหมพพธภณฑ หองสมด หอศลป อทย�นแหงก�รเรยนรในรปแบบต�งๆ ทมชวตชว� เปนตน

2.2)จดทำ�ฐ�นขอมล แผนทนำ�ท�งหรอทำ�เนยบทนท�งวฒนธรรมและภมปญญ�ทองถนในแตละพนทใหมคว�มชดเจน ถกตอง ครบถวนทส�ม�รถเข�ถงและนำ�ไปใชประโยชนไดสะดวก

2.3)จดใหมหลกสตรวฒนธรรมศกษ�ในสถ�นศกษ�ทกระดบทงในและนอกระบบโรงเรยน 4)สงเสรมก�รเสรมสร�งค�นยมและพฤตกรรมทพงประสงคแกประช�ชนโดยใหมก�รอนรกษและพฒน�วฒนธรรมและจ�รตประเพณทดง�มอย�งเปนระบบ

2.4)รณรงคฟ นฟระบบคณค� ค�นยม และคว�มเชอทดง�มใหมคว�มเขมแขงในสงคมไทย เชน ก�รประหยดอดออม ก�รกตญญตอผมพระคณ คว�มส�มคค ฯลฯ

2.5)สงเสรมใหมก�รใชวฒนธรรมของชมชนม�สร�งคว�มเขมแขงของชมชนอย�งตอเนอง เชน ก�รใชภ�ษ�ถน ก�รลงแขก ก�รเค�รพผปต� ก�รจดก�รแหลงนำ�ผ�นระบบเหมองฝ�ย ประเพณสบชะต�ป�และลมนำ� ฯลฯ

2.6)ฟ นฟ อนรกษ สบส�นและพฒน�ทนท�งวฒนธรรมทเปนศลปวฒนธรรมขนบธรรมเนยม จ�รต ประเพณ เอกลกษณ และอตลกษณคว�มเปนไทยทเปนมรดกและมคณค�ของทองถนและช�ตอย�งเปนระบบ

2.7)ใชสอส�รมวลชลและเทคโนโลยส�รสนเทศทกรปแบบทมอยในก�รเผยแพรข�วส�ร และคว�มรด�นวฒนธรรมอย�งตอเนองและกว�งขว�ง

2.8)ปรบสถ�บนและกลไกทเกยวของกบก�รพฒน� อนรกษ ฟ นฟ ตอยอดวฒนธรรมและภมปญญ�ใหมประสทธ ภ�พในก�รบรห�รจดก�รม�กขน

14

2.9)รณรงค ประช�สมพนธสร�งก�รมสวนรวมจ�กทกภ�คสวนในสงคมในก�รพฒน�และเฝ�ระวงท�งวฒนธรรมของช�ต

2.10)สงเสรมง�นวจยและพฒน�ง�นด�นวฒนธรรมอย�งบรณ�ก�รและใหมก�รนำ�ผลก�รวจยไปเผยแพรและใชประโยชนอย�งกว�งขว�ง 10.1.5 แนวคดเกยวกบศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค

(1) คว�มสำ�คญของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคหรอเศรษฐกจวฒนธรรมหรออตส�หกรรมวฒนธรรม ซงในทนไดใชคำ�ว� ศลปวฒนธรรมเชง“สร�งสรรค ซงส�ม�รถ จนทรสรย ” (อ�งในสำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย : 2552 : 7 - 11) ไดกล�วไวว� มก�รใชอย�งเปนท�งก�รม�แลวในอดตในประเทศท�งยโรปและอเมรก�ตงแตครสตศตวรรษท 18 หรอกว� 300 ปม�แลว ซงเข�ตนตวเกยวกบเรองนกนม�ก ทมก�รแขงก�รประดษฐคดคนวธก�รผลตสนค�ทเปลยนจ�กแบบเดมม�สแบบใหมทมก�รคดรปแบบสสรรเพอคว�มสวยง�มและเออตอก�รใชสอยใหม�กทสด ใหมทงคณภ�พและปรม�ณม�กในเวล�ทจำ�กดเปนอตส�หกรรมสงออกข�ยไปทวโลก รวมถงขย�ยม�ถงไทยดวย ทำ�ใหเข�มร�ยไดเปนกอบเปนกำ�ม�น�นจนเปนประเทศมห�อำ�น�จท�งเศรษฐกจไปแลวในปจจบน ในขณะเดยวกนกมก�รสงผ�นศลปะ วฒนธรรม และสงคมจ�กแหลงผลตสนค�ไปสปล�ยท�งทบรโภคสนค�ดวย ทำ�ใหมก�รเลยนแบบท�งสงคมจ�กสงคมหนงไปสสงคมหนงทสงผ�นทงคว�มเจรญ และปญห�ท�งสงคมต�มม�ดวยอย�งหลกเลยงไมได

ศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคมคว�มสำ�คญเปนอย�งม�กตอพฒน�ก�รทงปจจบนและอน�คตของประเทศ เนองจ�กทเปนแนวคดก�รสร�งผลตภณฑขนใหมจ�กฐ�นของมรดกท�งศลปวฒนธรรมเดมทมคณค�อยแลว ทำ�ใหเกดผลตภณฑใหมขนม� ทมคณค�สงหรอเปนทนยมชมชนของผพบเหน เปนทตองก�รของผบรโภค หรอเปนทตองก�รของตล�ด ทำ�ใหมมลค�เพมม�กขน หรอมร�ค�ม�กกว�เดม ทำ�ใหเจ�ของผลตภณฑลงทนนอยกว�เดม แตไดสนค�ทมร�ค�สงขน

15

เมอเปรยบเทยบกบก�รผลตสนค�แบบเดม ศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค จงมคว�มสำ�คญในก�รสร�งคว�มเจรญเตบโตท�งเศรษฐกจของประเทศ

หล�ยประเทศไดใชศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค ในก�รสร�งคว�มเจรญเตบโตของประเทศม�แลว เชน ประเทศสหรฐอเมรก� สหร�ชอ�ณ�จกร ฝรงเศส สเปน อต�ล สวสเซอรแลนด สงคโปร ญปน เก�หล เปนตน ทำ�ใหเกดก�รเพมขดคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนของประเทศ และยกระดบคณภ�พชวตของประช�ชน

.2) คว�มหม�ยของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคสำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย (2552 : 7) ไดใหคว�ม

หม�ยของคำ�ว� วฒนธรรมเชงสร�งสรรค ว�หม�ยถง แนวคว�ม“ ” “คดในก�รใชคณค�ของมรดกทรพยสนท�งศลปวฒนธรรม องคคว�มรภมปญญ� เอกลกษณของทองถน เทคโนโลยทเหม�ะสม และก�รบรห�รจดก�รเชงธรกจม�ประกอบก�รพฒน�สร�งสรรคผลตภณฑใหม เพอสร�งคว�มเจรญเตบโตท�งเศรษฐกจ”

ในทนผวจยจงไดใหคว�มหม�ย ของคำ�ว�วฒนธรรมเชงสร�งสรรค ดงน ก�รนำ�มรดกศลปวฒนธรรมม�ประยกตใชใหเกด“นวตกรรมสมยใหม ดวยก�รใชเทคโนโลยสอ และศลปะทเหม�ะสม” (3) องคประกอบของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรค

สำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย (2552 : 8) ไดเสนอองคประกอบของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคว�มองคประกอบใหญๆ ทสำ�คญ ทเรยกสนๆ ทเรยกคำ�ยอว� CCC ดงน

(1) ทนศลปวฒนธรรม (Culture Capital) ไดแกก�รมมรดกท�งศลปวฒนธรรม เอกลกษณของทองถน ทรพยสนท�งปญญ� องคคว�มรทกษะภมปญญ�ทองถน ซงเปนทนมนษยเชงสร�งสรรค (2) คว�มคดสร�งสรรค (Creative) ไดแก ก�รคดใหม ทำ�ใหม สร�งสรรคใหมในสงทแปลกแหวกแนวไปจ�กแบบเดมทเคยทำ�ม�แลว ตลอดทงก�รใชเทคโนโลยทเหม�ะสมม�ใชในก�รสร�งสรรค

16

(3) ก�รบรห�รจดก�รเชงธรกจ (Commercial) ไดแก ก�รบรห�รจดก�รเชงธรกจและก�รตล�ดแบบใหมทเข�ถงกลมเป�หม�ยทตรงและมประสทธภ�พ

(4) ประเภทของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคสำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย (2552 : 9) ไดแบง

ประเภทของศลปวฒนธรรมเชงสร�งสรรคต�มแนวท�งของ UNCTAD ออกเปน 4 กลม คอ

กลมท 1 : มรดกท�งวฒนธรรม (Heritage of Cultural Heritage) ประกอบดวย

1.ขนบธรรมเนยมประเพณและพธกรรม ไดแก ง�นบญประเพณ เทศก�ล ง�นรนเรง ง�นรฐพธง�นร�ชพธ ง�นเฉลมฉลอง พธกรรมทองถน และอน ๆ 2.สถ�นทสำ�คญท�งวฒนธรรม เชน พพธภณฑ หองสมด หอจดหม�ยเหต หอศลป วด ศ�สนสถ�นโบร�ณสถ�น แหลงมรดกท�งประวตศ�สตร ชมชนโบร�ณ อ�ค�รบ�นเรอนเก�ทมคณค� บ�นศลปน โรงภ�พยนตร โรงละคร สน�มกฬ�ท�งประวตศ�สตร อนส�วรย อนสรณสถ�น และอนๆ

3.หตถกรรมทองถน เชน เครองจกส�น ไมแกะสลก ผ�ทอ เซร�มค ง�นประดษฐ ของทระลก เครองใชในครวเรอน และอนๆ

4.วถชวต เชน รปแบบก�รดำ�เนนชวตประจำ�วน ก�รประกอบอ�ชพต�งๆ กฬ�ประจำ�ช�ต กฬ�พนบ�น ก�รแพทยแผนโบร�ณ ก�รรกษ�สขภ�พแบบโบร�ณ อ�ห�รประจำ�ช�ต อ�ห�รทองถน และอนๆ

กลมท 2 : ศลปะ (Arts) ในกลมนเปนศลปะในกลมวจตรศลป (Fine Arts) ประกอบดวย

1.ทศนศลป (Visual Arts) เชน ภ�พจตรกรรม ประตม�กรรม ภ�พพมพภ�พถ�ย และสอประสม สออเลคโทรนค และอน ๆ

2.วรรณศลป (Literature) เชน กวนพนธ นวนย�ย เรองสน ส�รคด บทละคร และอนๆ

17

3. คตศลป (Music) เชน ดนตร ขบรอง และอนๆ 4. ศลปะก�รแสดง(Performing Arts) เชน ก�รแสดงสด ก�รแสดงละคร ก�รแสดงพนบ�น น�ฎศลปส�กล ก�รละเลน เพลง ละครหน ก�รรำ� และอนๆ

กลมท 3 : สอ (Media) ประกอบดวย 1.สอสงพมพ (Mass Medea) เชน หนงสอเลม หนงสอพมพ ว�รส�ร แผนปด แผนพบ ใบปลว จดหม�ย และอน ๆ

2.สอภ�พและเสยง (Audio – Visual) เชน ภ�พยนตร ภ�พนง โทรทศน วทยกระจ�ยเสยง คอมพวเตอร โทรศพท และอนๆ 3. สอใหมและ Digital Content เชน Software VDO Games Animation Karaoke และอน ๆ

กลมท 4 : ง�นสร�งสรรคเพอก�รใชสอย (Functional Creation) ประกอบดวย

1.ง�นออกแบบ เชน ออกแบบง�นสถ�ปตยกรรม ออกแบบตกแตงภ�ยใน ออกแบบตกแตงภ�ยนอก ออกแบบผงเมอง ออกแบบโฆษณ� ออกแบบเครองแตงก�ย (Fashion) ออกแบบเครองประดบ ออกแบบผลตภณฑใหม ออกแบบเครองใชในครวเรอน ออกแบบบรรจภณฑ ออกแบบของเลนและเครองเลน ออกแบบหนยนตร ออกแบบซอฟแวร ออกแบบกร�ฟก ออกแบบเวปไซต ออกแบบมลตมเดย ออกแบบหนงสอต�งๆ ออกแบบนตยส�ร ออกแบบตวอกษรและอน ๆ

2.ง�นใหบรก�รด�นคว�มคดสร�งสรรค (Creative Service) เชน ง�นโฆษณ� ก�รวจยและพฒน�เชงสร�งสรรค ก�รจดกจกรรมท�งวฒนธรรม ก�รจดง�นเทศก�ลท�งศลปะ ก�รจดง�นเทศก�ลท�งวฒนธรรม ก�รจดและบรก�รอ�ห�รศลปะ ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม ก�รทองเทยวผจญภย ก�รจดง�นแสดงสนค�ท�งวฒนธรรม ก�รจดอ�ค�รบ�นเรอนหรอร�นค�แบบอนรกษมรดกศลปวฒนธรรม และอนๆ

10.1.6 แนวคดเกยวกบเสนท�งก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมในเสนท�งมรดกวฒนธรรม 9 เสนท�ง

18

กระทรวงวฒนธรรมไดกำ�นดเสนท�งมรดกท�งวฒนธรรมไทย จำ�นวน 9 เสนท�ง

เพอเปนแนวท�งในก�รพฒน�ตอยอดเพอคว�มยงยนในอน�คต ดงน

เสนทางท 1 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรลานนา“ -อยธยา”

เชยงร�ย -แมสรวย เชน วดพระแกว – / อนส�วรยพระย�มงร�ย-ถนนพหลโยธน-

ดอยแมสลอง / วดพระแกว / วดพระสงห / วดพระมห�ชนธ�ตเจ� ( ดอยตง ) / ชมชนบ�นสนป�กอ (ไทยใหญ)

เวยงป�เป� (90 Km.)-ดอยสะเกด (168Km.) เชน แหลง–เต�เวยงป�เป� / เมอง

โบร�ณเวยงก�หลง / หมบ�นเวยงก�หลง (ดนแดนแหงวฒนธรรม) เชยงใหม (182Km.) เชน อนส�วรยส�มกษตรย – (สะดอเมอง)/วดเจดยหลวง/วด

พระสงห / ดอยสเทพ / หมบ�นนำ�ตน / บอสร�ง ลำ�พน (211Km.) -แมท� (247Km.)-ห�งฉตร (273Km.)

เชน -เจดยจ�มเทว /พระธ�ตหรภญไชย / วดปงย�งคก (วห�รจ�มเทว) / ศนยวฒนธรรมกะเหรยง / บ�นมณทอง / พพธภณฑวดหวยก�น / พพธภณฑชมชนประตป�มวงชม / ชมชนตำ�บลน�ย�ง วดน�ปร�บ

ลำ�ป�ง (225Km.)-สบปร�บ (334Km.)-เถน (331Km.) เชน พระธ�ตลำ�ป�งหลวง – / วดพระแกวดอนเต� / สส�นไตรลกษณ / ศนยอนรกษช�งไทย / ชมชนตำ�บลลอมแรด วดลอมแรด / ชมชนตำ�บลน�ย�งวดน�ปร�บ

ต�ก (481Km.)-โกสมพนคร (530Km.) เชน -เจดยยทธหตถ อำ�เภอบ�นต�ก /ชมชนตำ�บลระแหง / ชมชนล�นดอกไมตก วดอมฤต

19

กำ�แพงเพชร (542Km.)-คลองขลง (583Km.) เชน -วดพระแกว อทย�นประวตศ�สตรกำ�แพงเพชร / ชมชนตำ�บลนครชม วดพระบรมธ�ต 

นครสวรรค (663Km.) - ชยน�ท (606Km.)- สงหบร (643Km.) - อ�งทอง (683 Km.) เชน เมองพระบ�ง– -วดวรน�ถบรรพต (วดเข�กบ) –พระธ�ตเมองสรรคบร ค�ยบ�งระจน – -พระนอนจกรสห วดขนอนทรประมล – / ชมชนล�วครง กดจอก / ชมชนล�วเวยง

พระนครศรอยธย� (827Km.)-ปทมธ�น (831Km.) เชน -พระร�ชวงโบร�ณ วดพระศรสรรเพชญ – – ศนยสงเสรมศลป�ชพ

กรงเทพมห�นคร (903Km.) เชน -ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�บดนทร-ปอมพระสเมร-วดร�ชนดด�-โลหะปร�ส�ท

เสนทางท 2 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรลานชาง“ -สโขทย-ลพบร-อยธยา”

น�น เชน วดภมนทร – / ชมชนตำ�บลบอแกว แพร (107Km.)-เดนชย (150Km.) เชน-พระธ�ตชอแฮ / ชมชนพพธภณฑวดพระบ�ทมงเมองวรวห�ร

อตรดตถ (202Km.)-ศรสชน�ลย (256Km.)-สวรรคโลก (270Km.) เชน-อนส�วรยพระย�พชย / วดพระแทนศล�อ�สน (วดพระฝ�งสว�งคบร / วดท�ถนน / วดพระบรมธ�ตทงยง/วดใหญท�เส�) – บ�นห�ดเสยว อทย�นประวตศ�สตรศรสชน�ลย – - ถนนพระรวง

สโขทย (309Km.) -กงไกรล�ศ (334Km.) เชน-อทย�นประวตศ�สตรสโขทย / ชมชนตำ�บลเมองเก� วดบ�นน� / ชมชนวดทงเนนพะยอม

พษณโลก (388Km.) - หลมสก (500Km.) เชน -อนส�วรยสมเดจพระนเรศวร พระร�ชวงจนทรเกษม – / ชมชนตำ�บลท�ทอง วดสว�งอ�รณ

เพชรบรณ (538Km.) เชน อนส�วรยพอขนผ�เมอง – / ชมชนตำ�บลล�นบ�

20

ศรเทพ (657Km.) เชน อทย�นประวตศ�สตรศรเทพ – / ชมชนตำ�บลซบนอย วดธตงค�ร�ม

ลพบร (554Km.)-อ�งทอง (566Km.) เชน พระปร�งค–ส�มยอด / พระน�ร�ยณร�ชนเวศน วดขนอนทรประมล – / ชมชนตำ�บลหวสำ�โรง

พระนครศรอยธย� (845Km.)-ปทมธ�น (831Km.) เชน พระร�ชวงโบร�ณ – - วดพระศรสรรเพชญ – ศนยสงเสรมศลป�ชพ

กรงเทพมห�นคร (921Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�–เจษฎ�บดนทร - ปอมพระสเมร วดร�ชนดด� – - โลหะปร�ส�ท

เสนทางท 3 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรบานเชยง“ ” เลย-วงสะพง-น�กล�ง เชน -พระธ�ตศรสองรก

หนองบวลำ�ภ (106Km.) เชน -พระธ�ตห�ญเธ�ว อทย�น–ประวตศ�สตรภพระบ�ท -แหลงโบร�ณคดบ�นเชยง อดรธ�น (197Km.)-กมภว�ป (242Km.)-นำ�พอง (314Km.) เชน -อนส�วรยกรมหลวงประจกษศลป�คม/พพธภณฑเมอง ขอนแกน (422Km.) เชน -พระธ�ตข�มแกน พม�ย (528Km.) เชน -อทย�นประวตศ�สตรพม�ย โนนสง (560Km.) เชน -แหลงโบร�ณคดบ�นปร�ส�ท นครร�ชสม� (586Km.)-สคว (662Km.)-ป�กชอง (- Km.) เชน -อนส�วรยท�วสรน�ร ประตชมพล – -แหลงตดหนสคว สระบร (778Km.)-วงนอย (828Km.) เชน -พระพทธบ�ท/พระพทธฉ�ย พระนครศรอยธย� (865Km.)-ปทมธ�น (- Km.) เชน -พระร�ชวงโบร�ณ -วดพระศรสรรเพชญ กรงเทพมห�นคร (941Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�บดนทร-ปอมพระสเมร-วดร�ชนดด�-โลหะปร�ส�ท

เสนทางท 4 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรบานเชยง“ ”

21

นครพนม เชน -พระธ�ตพนม -พระธ�ตเรณนคร สกลนคร (88Km.)-สมเดจ (164Km.) เชน -พระธ�ตเชงชม ก�ฬสนธ (196Km.)-กมล�ไสย (230Km.) เชน -พระธ�ตภ

ค�ว เมองฟ�แดดสงย�ง – รอยเอด (271Km.) เชน -อนส�วรยพระขตยวงศ� / บง

พล�ญชย (กก�สงห กพระโกน� – -ปร�งคก) มห�ส�รค�ม (316Km.)-บรบอ (342Km.)-น�เชอก

(375Km.)-พยคฆภมพสย (422Km.) เชน -พระธ�ตน�ดน สด� (486Km.) เชน บ�นปร�ส�ท พทไธสง (429Km.)-ประท�ย (468Km.)-สด�

(486Km.)เชน -ปร�งคกสวนแตง นครร�ชสม� (581Km.)-สคว (657Km.) เชน -อนส�วรย

ท�วสรน�ร-ประตชมพล - แหลงตดหนสคว สระบร (773 Km.)-วงนอย (819 Km.)เชน

-พระพทธบ�ท/พระพทธฉ�ย พระนครศรอยธย� (854 Km.)-ปทมธ�น (-Km.) เชน

พระร�ชวงโบร�ณ-วดพระศรสรรเพชญ กรงเทพมห�นคร (930Km.) เชน -ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�

บดนทร-ปอมพระสเมร-วดร�ชนดด�-โลหะปร�ส�ทเสนทางท 5 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรศรโคตร“บรณ ”

ผ�แตม-โขงเจยม-อบลร�ชธ�น เชน -วดทงศรเมอง อบลร�ชธ�น (75Km.), อำ�น�จเจรญ (150Km.) เชน -พระ

ธ�ตกองข�วนอย ศรสะเกษ (330Km.) เชน -พทธอทย�น/วดสระกำ�แพงใหญ สรนทร (467 Km.) เชน -ปร�ส�ทศรขรภม บรรมย (586Km.)เชน -อทย�นประวตศ�สตรพนมรง /

ปร�ส�ทเมองตำ�

22

บรรมย 2 (-Km.) นครร�ชสม� (700Km.)เชน -ปร�ส�ทหนพม�ย

สคว (777Km.), นครร�ชสม� เชน -อนส�วรยท�วสรน�ร-ประตชมพล สระบร (893Km.)-วงนอย (880Km.)เชน -พระพทธบ�ท/พระพทธฉ�ย พระนครศรอยธย� (975 Km.)-ปทมธ�น (-Km.)เชน -พระร�ชวงโบร�ณ-วดพระศรสรรเพชญ – ศนยสงเสรมศลป�ชพ กรงเทพมห�นคร (1,051Km.)เชน -ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�บดนทร ปอมพระสเมร วดร�ชนดด� – – -โลหะปร�ส�ทเสนทางท 6 :มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรธนบร“ -รตนโกสนทร ”

เก�ะช�ง ตร�ด เชน – -อนส�วรยยทธน�ว ตร�ด (70Km.) เชน - จนทบร (143Km.) เชน ค�ยเนนวง – -คกแดง สระแกว (315Km.)-กบนทรบร (376Km.) เชน ปร�ส�ท–

เข�นอยสชมพ ปร�ส�ทสดกกอกธม– ปร�จนบร (436Km.) หนองใหญ (572Km.) เชน บ�น

เจ�พระย�อภยภเบศร วดแกวพจตร อ. แกลง (651Km.) เชน อนส�วรยสนทรภ ระยอง (674Km.)-สตหบ (736Km.) เชน อนส�วรยกรม

หลวงชมพรเขตอดมศกด ชลบร (823Km.) เชน วดญ�ณสงวร�ร�ม ฉะเชงเทร� (876Km.) –มนบร (921Km.) เชน วดโสธรว�

ร�ม กรงเทพมห�นคร (947Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�

บดนทร-ปอมพระสเมร-วดร�ชนดด� โลหะปร�ส�ท–

เสนทางท 7 :มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรศรวชย “ ” สตล-ละง (-Km.)-ย�นต�ข�ว (-Km.) เชน คฤห�สนกเดน

23

ตรง (139Km.)-วงวเศษ (169Km.)-คลองทอม (213Km.) เชน อนส�วรยพระย�รษฎ�นประดษฐ ควนธ�น

กระบ (265Km.)-อ�วลก (-Km.)-ทบปด (-Km.)เชน วดแกวโกวร�ร�ม

พงง� (371Km.)-ตะกวป� (511Km.)-คระบร (572Km.)-สขสำ�ร�ญ (-Km.)-กะเปอร (627Km.) เชน ศ�ลเจ�หม�จอโป

ระนอง (702Km.)-กระบร (762Km.) เชน จวนเจ�เมองระนอง

ชมพร (812Km.)-ท�แซะ (830Km.)-บ�งสะพ�น (906Km.)-ทบสะแก (951Km.) เชน เข�ส�มแกว

ประจวบครขนธ (1,031Km.)-กยบร (-Km.)-ส�มรอยยอด (-Km.)-ปร�ณบร (1,096Km.) หวหน (1,124Km.)-ชะอำ� (1,151Km.)-ท�ย�ง (-Km.) เชน เข�ชองกระจก ถำ�พระย�มห�นคร

เพชรบร (1,193Km.) –ป�กทอ (1,238Km.) เชน วดมห�ธ�ต / วดใหญสวรรณ�ร�ม

นครปฐม (1,280Km.) เชน วดมห�ธ�ต กรงเทพมห�นคร (1,343Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�

บดนทร ปอมพระสเมร วดร�ชนดด� โลหะปร�ส�ทเสนทางท 8 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรศรวชย“ ”

นร�ธว�ส-ยงอ (-Km.)-บ�เจ�ะ (-Km.)-ส�ยบร (-Km.)-ยะหรง (-Km.) เชน พระตำ�หนกทกษณร�ชนเวศน/พระพทธทกษณมงมงคล

ปตต�น (102Km.)-หนองจก (-Km.)-โคกโพธ (-Km.)-เทพ� (-Km.)-จะนะ (-Km.) เชน มสยดกล�งปตต�น สงขล� (240Km.)-สงหนคร (-Km.)-สทงพระ (-Km.)-

หวไทร(319Km.)-เฉลมพระเกยรต(-Km.) เชน พพธภณฑสถ�นแหงช�ตสงขล�

นครศรธรรมร�ช (420Km.)-ท�ศ�ล�(-Km.)-สชล (-Km.)-ก�ญจนดษฐ (543Km.) เชน พระบรมธ�ตนครศรธรรมร�ช

24

สร�ษฎรธ�น (573Km.)-ท�ฉ�ง (606 Km.)-ไชย� (622Km.)-ละแม (641Km.)-หลงสวน (690 Km.) -สว (734 Km.) เชน พระบรมธ�ตไชย�

ชมพร (763Km.)-ท�แซะ (797Km.)-บ�งสะพ�น (866Km.)-ทบสะแก (912 Km.) เชน แหลงทำ�เหมองทองคำ�โบร�ณ

ประจวบครขนธ (974 Km.)-กยบร (-Km.)-ส�มรอยยอด (-Km.)-ปร�ณบร (999Km.) -หวหน (1,067 Km.) -ชะอำ� (1,094Km.)-ท�ย�ง (-Km.)

เพชรบร (1,136Km.)-ป�กทอ (1,170 Km.)-สมทรสงคร�ม (1,202 Km.)-สมทรส�คร (1,242Km.) -กระทมแบน (1,258Km.)

นครปฐม-พทธมณฑล (1,277 Km.) เชน พระปฐมเจดย/วดพระประโทน/พทธมณฑล

กรงเทพมห�นคร (1,339Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�บดนทร-ปอมพระสเมร-วดร�ชนดด�-โลหะปร�ส�ทเสนทางท 9 : มรดกวฒนธรรมไทย กลม อาณาจกรทวาราวด“ ”

ก�ญจนบร (ด�นเจดยส�มองค) เชน ด�นเจดยส�มองค ไทรโยค (104Km.) เชน ปร�ส�ทเมองสงห ก�ญจนบร (177Km.) เชน กำ�แพงเมอง (ป�กแพรก) อทอง (254Km.) เชน เมองอทอง สพรรณบร (280Km.) เชน วดมห�ธ�ต/วดป�เลไลยก อ�งทอง (350 Km.) เชน วดขนอนทรประมล สงหบร(451 Km.) เชน อนเส�วรยค�ยบ�งระจน บ�งปะอน (561Km.) เชน พระร�ชวงบ�งปะอน/วดนเวศ

ธรรมประวต ป�กเกรด (615Km.) เชน เก�ะเกรด กรงเทพมห�นคร (645Km.) เชน ล�นพลบพล�มห�เจษฎ�

บดนทร ปอมพระสเมร วดร�ชนดด�-โลหะปร�ส�ท 10.1.7 แนวคดเกยวกบก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม

25

(1) คว�มหม�ยของก�รทองเทยว มผใหคว�มหม�ยเกยวกบก�รทองเทยว ดงน แมคอนทอชและโกลดเนอร (McIntosh; & Goeldner: 1986) เสนอว� ก�รทองเทยว“เปนกระบวนก�รนนทน�ก�รรปแบบหนง โดยเปนก�รเดนท�งจ�กทอยอ�ศยไปยงอกทหนงทถอเปนแหลงทองเทยวเพอเปนก�รเปลยนบรรย�ก�ศและสงแวดลอม”สรเชษฎ เชษฐม�ส (2541: 2) เสนอว� เปนก�รเดนท�งจ�กทอ“ยอ�ศยภมลำ�เน�ไปยงสถ�นทอยห�งไกล โดยมวตถประสงคเพอก�รพกผอน หรอห�ประสบก�รณแปลกใหม ซงเปนสงทไมไดพบเหนในชวตประจำ�วนในภมลำ�เน�ของตนเอง ศกษ�เรยนรเกยวกบสงแวดลอมและ องคประกอบต�งๆของสถ�นททเดนท�งผ�น หรอสถ�นททองเทยวทเข�ไป และจะตองทำ�ก�รพกค�งแรมในสถ�นทนนๆ ”ฉลองศร พมลสมพงษ (2542: 4) เสนอว� ก�รเดนท�งจ�กทอ“ยอ�ศยปกตไปยงทอนเปนก�รชวคร�วเปนก�รเดนท�งดวยคว�มสมครใจและเดนท�งดวยวตถประสงคใดๆ ทไมใชเพอประกอบอ�ชพหรอห�ร�ยได” ปรช� แดงโรจน (2544: 29) เสนอว� เปนกจกรรมอย�ง“หนงของมนษยซงกระทำ�เพอผอนคล�ยคว�มตงเครยดจ�กกจก�รง�นประจำ�และเปนก�รเดนท�งทหนงไปยงอกทหนง โดยไมคำ�นงว�ระยะท�งนนจะใกลหรอไกล และก�รเดนท�งนนจะมก�รค�งแรมหรอไม รวมทงยงมก�รใหคำ�จำ�กดคว�มเพมไวอกดวยว �จดมงหม�ยของก�รเดนท�งเพอก�รทองเทยวตองมใชเพอก�รประกอบอ�ชพและไมอยประจำ�แตเปนไปเพอวตถประสงคอย�งใดอย�งหนงหรอหล�ย อย�ง” กระทรวงก�รทองเทยวและกฬ� (2549: ออนไลน) ไดใหคว�มหม�ยของก�รทองเทยวต�มคว�มหม�ยขององคก�รสหประช�ช�ตในคร�วประชมว�ดวยก�รเดนท�งและทองเทยว ณ

26

กรงโรมเมอ ป พ.ศ. 2506 ว�ดวยก�รทองเทยว หม�ยถง กจกรรมทมเงอนไขทเกยวของอย 3 ประก�ร คอ 1) ตองมก�รเดนท�ง 2) ตองมสถ�นทปล�ยท�งทประสงคจะไปเยยมเยอน 3) ตองมจดหม�ยของก�รเดนท�งสรปไดว� ก�รทองเทยว หม�ยถง กจกรรมทผคนไดเดนท�งไปยงสถ�นทอนนอกจ�กบ�นของตน เพอก�รพกผอนหยอนใจ ก�รศกษ�ห�คว�มสนกสน�น เพลดเพลน และสร�งคว�มรนรมยใหกบชวตกบครอบครว หรอญ�ตมตร หรอเพอนสนท (2) องคประกอบของก�รทองเทยว มผกล�วถงองค ประกอบ ดงน

แมคอนทอช ; โกลดเนอร; และรทช (Mcintosh; Goildner; & Ritchie. 1995: 9-10) ไดกำ�หนดองคประกอบของก�รทองเทยว 4 ประก�ร คอ 1) นกทองเทยวซงตองใชจ�ยในก�รเดนท�งอย�งนอยทสดเปนค�อ�ห�ร ค�ทพก ค�ของทระลกและก�รบรก�รอนๆ ซงค�ใชจ�ยเหล�นจะหมนเวยนกระจ�ยไปในธรกจบรก�รต�งๆ ของอตส�หกรรมก�รทองเทยว กอใหเกดก�รสร�งง�นและกระจ�ยร�ยไดสทองถน โดยแบงนกทองเทยวออกเปน 2 ประเภทคอ 1.1) นกทองเทยวค�งคน (Tourism) ไดแก ผม�เยอนชวคร�วโดยพำ�นกอยในแหลงทองเทยวอย�งนอย 24 ชวโมง เพอใชเวล�ว�งในก�รพกผอน บนเทง สขภ�พ ศ�สน�ก�รศกษ�และก�รกฬ� หรอเพอธรกจก�รเยยมญ�ตก�รปฏบตภ�รกจต�งๆและก�รประชมสมมน� 9 1.2) นกทองเทยวไมค�งคน (Excursionist) หรอโดยทวไปใชคำ�ว�นกทศน�จรไดแกผม�เยอนเปนก�รชวคร�วโดยใชเวล�อยในประเทศทม�เยอนนอยกว� 24 ชวโมง ทงนรวมถงผโดยส�รทม�กบเรอเดนสมทร

27

ดวย (จฑ�ม�ศ ไชยศร. 2536; อ�งองจ�กก�รทองเทยวแหงประเทศไทย. 2541: 4-8) 2) ธรกจ ซงทำ�หน�ทจดห�สนค�และบรก�รต�งๆรวมถงสงอำ�นวยคว�มสะดวกแกนกทองเทยวไดแก ก�รคมน�คมขนสง ทพกแรม ร�นอ�ห�รและภตต�ค�ร บรก�รนำ�เทยวและมคคเทศกร�นค�ของทระลกและข�ยสนค�พนเมอง 3) รฐบ�ลของประเทศ หรอของทองถน ซงทำ�หน�ทจดใหมโครงสร�งพนฐ�น(Infrastructure) ทเออประโยชนตอก�ร ทองเทยวเชน ถนน ท�เรอ ท�อ�ก�ศย�น ระบบไฟฟ�น�ประป�ระบบก�รสอส�รททนสมยเปนก�รลงทนเพอก�รทองเทยวของประเทศ และเพอคว�มสะดวกสบ�ยของคนในทองถน 4) ประช�ชนในประเทศนนๆซงมบทบ�ทสำ�คญในก�รตอนรบและดงดดนกทองเทยวหรอแขกผม�เยอนทองถนนนซำ�อก หรออ�จชกชวนผไมเคยม�เยอนใหตดสนใจเดนท�งทองเทยวรวมถงก�รแสดงคว�มมนำ�ใจใหคว�มชวยเหลอและก�รมสวนรวมในก�รอนรกษและพฒน�ก�รทองเทยวทมอยในทองถนของตนเองใหยงยนตอไป (3) คว�มสำ�คญของก�รทองเทยว ก�รทองเทยวเปนอตส�หกรรมบรก�รทมบทบ�ทสงในก�รนำ�เงนตร�ต�งประเทศเข�สระบบเศรษฐกจของประเทศไทย โดยเปนอตส�หกรรมททำ�ร�ยไดอนดบหนงเมอเทยบกบสนค�สงออกอนๆ ก�รทองเทยวมคว�มสำ�คญตอเศรษฐกจและสงคม ดงน (ฉตรชย ดวงจ�ด. 2545: 8) 1) เปนแหลงทม�ของร�ยไดในรปเงนตร�ต�งประเทศ

2) ชวยสร�งอ�ชพและก�รจ�งง�น 3) กอใหเกดก�รกระจ�ยร�ยได 4) กอใหเกดก�รเปลยนแปลงโครงสร�งเศรษฐกจของทองถน

28

5) กอใหเกดก�รกระตนก�รผลตในขณะทมก�รทองเทยวคว�มสำ�คญของตอสงคมของประเทศ ดงน

1) ชวยยกม�ตรฐ�นก�รครองชพของคนในทองถน 2) ชวยสร�งคว�มเจรญท�งสงคมใหแกทองถนชวยอนรกษฟนฟวฒนธรรมและสงแวดลอม 3) กอใหเกดประโยชนด�นก�รศกษ� 10 4) ชวยลดปญห�ก�รอพยพย�ยถนของชมชนทองถน 5) ชวยกระตนใหมก�รคดคน ทรพย�กรสวนเกนทไรค�ม�ประดษฐเปนสนค�ทระลกจำ�หน�ย 6) ชวยสร�งสนตภ�พและคว�มส�มคค (4) ลกษณะของก�รทองเทยว ก�รทองเทยวมหล�ยลกษณะดวยกน โดยขนอยกบจดหม�ยปล�ยท�งในก�รทองเทยว และแหลงทองเทยวและประสบก�รณของนกทองเทยว ซงแบงไดเปน 8 ประเภท ดงน (อดม เชยกวงศ และคณะ. 2548: 42-49) 1) ก�รทองเทยวเพอสนทน�ก�ร (Recreational tourism) เปนก�รเข�รวมในก�รแขงขนกฬ�เลนกฬ�แชนำ�พแรรกษ�โรค ก�รอ�บแดด และก�รสม�คมกนในสงแวดลอมทผอนคล�ยจตใจ 2) ก�รทองเทยวเพอเปนร�งวล (Intensive tourism) เปนก�รทองเทยวจดขนเพอเปนร�งวลแกพนกง�น เปนสวสดก�รของหนวยง�น และบรษทห�งร�นต�งๆเพอดง�น ก�รสนทน�ก�รโดยหนวยง�นเปนผรบผดชอบค�ใชจ�ยทงหมด

3) ก�รทองเทยวเพอชมประวตศ�สตร (Historical tourism) เปนก�รทองเทยวพพธภณฑและ

29

โบสถเก�ๆ ทเนนคว�มรงเรองในอดต อ�จเปนก�รเยอนอนส�วรยโบสถวห�รวงต�งๆ 4) ก�รทองเทยวเพอธรกจ (Business tourism) มลกษณะเดนคอก�รประชมหรอพบปะกน หรอก�รสมมน�ซงมกจะรวมก�รทองเทยวประเภทอนๆ ดวย 5) ก�รทองเทยวชมวฒนธรรม (Culture tourism) เปนก�รเดนท�งเพอสมผส และในบ�งครงเข�รวมวถชวตเก�ๆ ทห�ไดย�ก ทองถนเก�ๆ ทมคว�มน�สนใจเปนทดงดดคว�มสนใจ 6) ก�รทองเทยวเพอช�ตพนธ (Ethnic tourism) เปนก�รเดนท�งดวยวตถประสงคทจะสงเกตเหน แสดงออกท�งวฒนธรรมและแบบแผนก�รใชชวตของประช�กรต�งเผ�พนธซงรวมทงก�รไปเยอนบ�นเกดเมองนอน ก�รเข�รวมพธกรรมรำ�ฟอน และเข�รวมพธท�งศ�สน�ต�งๆ 7)ก�รทองเทยวเพอสงแวดลอม (Environmental tourism) คล�ยคลงกบก�รทองเทยวเพอช�ตพนธแตเนนสงดงดดใจทเปนสงธรรมช�ตและสงแวดลอมม�กกว�เนนทช�ตพนธมนษยก�รกลบคนสธรรมช�ตและก�รชนชมตอคว�มสมพนธของผคนกบพนพภพ 8) ก�รทองเทยวเพอก�รศกษ� (Educational tourism) เปนก�รทองเทยวเพอศกษ�และเรยนรห�ประสบก�รณทไมส�ม�รถห�ไดในหองเรยน

(5) ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม1) คว�มหม�ยของก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม ม

ผใหคว�มหม�ยของคำ�ว� ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม ดงนพซ�นและแมนสเฟลด (Pizan and Mansfeld.1999) ไดกล�วว�คนเร�สนใจก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมนน ม�จ�กคว�มตองก�รทจะศกษ�เรยนรวฒนธรรมชนช�ตและก�รดำ�รงชวตท

30

แตกต�งไปจ�กทอ�ศยอยเดมเนองจ�กคนเร�มสญช�ตญ�ณของคว�มอย�กรอย�กเหนในตวเอง พะยอม ธรรมบตร (2548: 1) ไดใหคว�มหม�ยว�ก�รทองเทยวซงใหคว�มสำ�คญกบวฒนธรรมของแหลงทองเทยวและสถ�นทเปนจดหม�ยปล�ยท�งของก�รเดนท�งทองเทยว นกทองเทยวจะสนใจวถชวต มรดกวฒนธรรม ศลปะอตส�หกรรม และกจกรรมนนทน�ก�รของชมชนทองถน นกทองเทยวจะเยยมชมและศกษ�แหลงประวตศ�สตรศลปะ มหกรรมและง�นแสดงสนค�หตถกรรม พพธภณฑทกประเภท ศลปะก�รแสดงและทศนศลปตลอดจนแหลงมรดกต�งๆ ร�ณ อสชยกล (2546: 83) ไดใหคว�มหม�ยของก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมว�หม�ยถง ก�รทองเทยวเพอชมหรอสมผสศลปวฒนธรรมแขนงต�งๆ ไดแก สถ�ปตยกรรม จตรกรรม ประตม�กรรม ภ�ษ�และวรรณกรรม หตถกรรม น�ฏศลปและดนตรรวมทงง�นเทศก�ล ประเพณ รสก� องกร (2549: 80) ไดใหคำ�จำ�กดคว�มว�ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมและภมปญญ�ทองถนว�เปนก�รทองเทยวทใหคว�มรเกยวกบวถชวต และคว�มงดง�มศลปวฒนธรรมไทยทมคว�ม วจตรอลงก�รและแตกต�งจ�กช�ตอน เปนรปแบบก�รทองเทยวทกำ�ลงไดรบคว�มนยมในหมนกทองเทยว

สรปไดว� ก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม หม�ยถง ก�รทองเทยวเพอชมหรอสมผสวถชวตวฒนธรรมและศลปวฒนธรรมแขนงต�งๆ ของชมชน เชน ก�รประกอบอ�ชพ ก�รทำ�ม�ห�กน ชวตคว�มเปนอย สถ�ปตยกรรม จตรกรรม ประตม�กรรม ภ�ษ�และวรรณกรรม หตถกรรม น�ฏศลปและดนตรก�รละเลน ง�นเทศก�ล ประเพณ เปนตน

2) ประโยชนของก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม มดงน

31

ชนญ วงษวภ�ค (2545: 271) ไดกล�วถง ประโยชนทไดจ�กก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม ว�

2.1)ประโยชนท�งเศรษฐกจ ผลก�รดำ�เนนก�รทองเทยวทผ�นม�

กอใหเกดประโยชนตอก�รพฒน�เศรษฐกจของช�ตเปนอย�งม�ก นำ�เงนตร�เข�ประเทศม�กทสดเมอ

เทยบกบร�ยไดทเปนเงนตร�ต�งประเทศทไดรบจ�กหนวยง�นต�งๆ ปจจบนก�รทองเทยวแหงประเทศ

ไทยไดว�งแผนพฒน�แหลงทองเทยวในภมภ�คต�งๆเพอรองรบก�รเตบโตของก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม

โดยเฉพ�ะก�รเดนท�งของนกทองเทยวช�วไทยและจะมก�รประช�สมพนธไปสนกทองเทยวช�วต�ง

ประเทศเพมม�กขน 2.2) ประโยชนท�งสงคมและวฒนธรรม ก�รทองเทยวจะชวยเผยแพรเอกลกษณของทองถนใหเปนทรจกกว�งขว�งขนทงภ�ยในประเทศและต�งประเทศ ก�รทนกทองเทยวช�วต�งช�ตกบผคนในทองถนไดมโอก�สรจกกนนน ผลกคอเกดคว�มส�มคคสม�นฉนทของคนในช�ตและก�รทองเทยวระหว�งประเทศกชวยเสรมสร�งคว�มเข�ใจอนดทจะนำ�ไปสคว�มเปนเพอนรวมโลกและเกดสนตภ�พขนแกโลก

10.1.8 แนวคดเกยวกบกระบวนก�รสร�งองคคว�มรและตอยอดภมปญญ�ทองถน

น�ยสหวฒน แนนหน� (2556 : ออนไลน) ไดกล�วว� ทนท�งวฒนธรรม คอ มรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรมของช�ตซงกรมสงเสรมวฒนธรรมของกระทรวงวฒนธรรมกำ�หนดไวม 7 ส�ข� คอ 1) ภ�ษ� 2) วรรณกรรมพนบ�น 3) ศลปะก�รแสดง 4) แนวท�งปฏบตท�งสงคม พธกรรม และง�นเทศก�ล 5) ง�นช�งฝมอดงเดม 6) คว�มรและแนวปฏบตเกยวกบธรรมช�ตและจกรว�ล 7) กฬ� ภมปญญ�ไทย1

1* อธบดกรมศลป�กร.

32

นอกจ�กนนยงควรหม�ยรวมถงมรดกท�งศลปวฒนธรรมในรปแบบของโบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ ศลปวตถ ภ�ษ�วรรณกรรม เอกส�รโบร�ณ จดหม�ยเหต ศลปะก�รแสดง และง�นศลปกรรมต�ง ๆ ลวนเปนทนท�งวฒนธรรมทบรรพบรษไดสงสมและสร�งสรรคไวจนสบทอดม�เปนมรดกวฒนธรรมใหแกอนชนไดนำ�ม�ศกษ�เรยนรและซ�บซงในสนทรยแหงคว�มงดง�มของเอกลกษณวฒนธรรมไทยอย�งไมข�ดส�ย กล�วไดว�มรดกท�งวฒนธรรมของช�ตนบเปนตนทนท�งวฒนธรรมทส�ม�รถสร�งร�ยไดใหแกประเทศทมมรดกท�งวฒนธรรมอย�งมห�ศ�ล ดงนนก�รธำ�รงรกษ�มรดกท�งวฒนธรรมของช�ต ใหคงอยอย�งยงยนควบคไปกบก�รพฒน�ประเทศด�นต�ง ๆ โดยคำ�นงถงปจจยอนเปนประโยชนทชมชนและประช�ชนจะไดรบอย�งเตมททงท�งด�นสงคมและเศรษฐกจ ซงยทธศ�สตรก�รพฒน�ประเทศในแผนพฒน�เศรษฐกจและสงคมแหงช�ต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) กล�วถง ก�รสร�งโอก�สท�งเศรษฐกจดวยฐ�นคว�มร เทคโนโลย นวตกรรม และคว�มคดสร�งสรรคบนพนฐ�นก�รผลต และก�รบรโภคทเปนมตรตอสงแวดลอม ภ�ยใตหลกก�รพฒน�พนทภ�รกจและก�รมสวนรวมของทกภ�คสวนในสงคมไทย อนจะนำ�ไปสก�รพฒน�เพอประโยชนสขทยงยนของสงคมไทยต�มหลกปรชญ�เศรษฐกจพอเพยง ดวยเหตททนท�งวฒนธรรมเปนองคประกอบทสำ�คญของทนท�งสงคม และเปนจดแขง ทส�ม�รถเชอมโยงไปสทนท�งเศรษฐกจและทนอนเปนทรพย�กรธรรมช�ตเพอใหเปนพลงขบเคลอนก�รเสรมสร�งก�รกนดอยดมคว�มสขรวมกนของคนในช�ต นอกจ�กนนทนท�งวฒนธรรมยงเปนเครองมอในก�รพฒน�ทนมนษยของประเทศใหมคว�มเขมแขงอกท�งหนงดวย ก�รพฒน�คณค�ของทนท�งวฒนธรรมดวยก�รสร�งสรรคตอยอดใหเกดผลตภณฑและก�รบรก�รท�งวฒนธรรมอย�งมคณค�ทงท�งเศรษฐกจและสงคม จงมคว�มสำ�คญ

? กองบรรณ�ธก�รและสำ�นกมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรม กรมสงเสรมวฒนธรรม, “ 9 สงควรรกบมรดกภมปญญ� ท�งวฒนธรรม”, วฒนธรรม, 51,3 (ต.ค. – ธ.ค.55), หน� 66 – 67.

33

และจำ�เปนอย�งยงแกกรมศลป�กรเนองจ�กกรมศลป�กรเปนหนวยง�นทมหน�ทดแลรกษ�และสบทอดมรดกท�งวฒนธรรมของช�ตเปนภ�รกจหลก ประกอบกบเปนนโยบ�ยของรฐบ�ลดวยเชนกน กรมศลป�กรจงกำ�หนดแนวท�งในก�รสงเสรมก�รสร�งผลตภณฑแกชมชนดวยก�รสร�งตนแบบและตอยอดผลตภณฑทสร�งสรรคจ�กมรดกศลปวฒนธรรม รวมทงก�รจดทำ�เสนท�งทองเทยวท�งวฒนธรรมขนใหมอกหล�ยเสนท�ง เพอรกษ�องคคว�มรท�งศลปวฒนธรรมทกำ�ลงจะสญห�ยใหคงอย ในขณะเดยวกนกสงเสรมใหชมชนนำ�องคคว�มรจ�กมรดกท�งศลปวฒนธรรมไปใชในก�รสร�งสรรค พฒน�ตอยอดใหมคณภ�พหรอศกยภ�พต�มคว�มเหม�ะสมตอเอกลกษณของแตละชมชน นอกจ�กนนยงกอใหเกดก�รสร�งตนแบบและตอยอดผลตภณฑทสร�งสรรคจ�กทนท�งมรดกศลปวฒนธรรมใหมมลค�เพมขน กอใหเกดก�รทองเทยวท�งวฒนธรรมอย�งมคณค�ทวทกภมภ�คของประเทศ ดงมร�ยละเอยดก�รสร�งสรรคตอยอดผลตภณฑเปน 3 ลกษณะ กล�วคอ 1. สงเสรมก�รสร�งผลตภณฑแกชมชน โดยสงเสรมชมชนในก�รสร�งผลตภณฑอนเปนมรดกภมปญญ�ใหทองถนเพออนรกษและสบทอดฝมอช�งพนถนใหคงอย ประกอบดวยโครงก�รต�ง ๆ ของสำ�นกศลป�กรในสวนภมภ�คหล�ยโครงก�ร ไดแก

- ก�รพฒน�ผลตภณฑดนเผ�สมยหรภญไชยของกลมป นหมอดนเผ�บ�นสนเหมอง ตำ�บลหนองลอง อำ�เภอเวยงหนองลอง จงหวดลำ�พน โดยพพธภณฑสถ�นแหงช�ต หรภญไชย สำ�นกศลป�กรท 8 เชยงใหม ดำ�เนนก�รถ�ยทอดคว�มรจ�กผเชยวช�ญด�นประตม�กรรมจ�กคณะวจตรศลป มห�วทย�ลยเชยงใหม และพฒน�รปแบบผลตภณฑดนเผ�ศลปะหรภญไชยและเอกลกษณจงหวดลำ�พน ต�มวตถประสงคของ

34

ชมชนทไดทลเกล�ฯ ถว�ยฎก�ขอรบพระร�ชท�นคว�มชวยเหลอ เมอวนท 17 มถน�ยน พทธศกร�ช 2554 และสำ�นกร�ชเลข�ธก�รไดมหนงสอถงหนวยง�นทเกยวของใหก�รสนบสนน - โครงก�รศลปะจ�กแหลงโบร�ณคดสง�นผลตภณฑเครองถวย โดยกลมโบร�ณคด สำ�นกศลป�กรท 7 น�น ไดนำ�องคคว�มรจ�กลวดล�ยง�นศลปกรรมต�ง ๆ ในแหลงโบร�ณคด โบร�ณสถ�น โบร�ณวตถ ม�สร�งผลตภณฑเครองถวย 4 ประเภท คอ เครองถวยประเภทชดอ�ห�ร แผนกระเบองประดบผนงและพน ชดโตะหมบช� และง�นศลปะประยกต - โครงก�รสงเสรมก�รสร�งผลตภณฑแกชมชนจ�กทนศลปวฒนธรรม : เครองแกวโบร�ณจ�กฐ�นคว�มรโบร�ณคด โดยชมชนตำ�บลเจยด อำ�เภอเขมร�ฐ จงหวดอบลร�ชธ�นรวมกบสำ�นกศลป�กรท 11 อบลร�ชธ�น ซงมแนวคว�มคดว� ของเก�เอ�ไวดของ“ใหมเอ�ไวข�ย” ชมชนจงไดทำ�ผลตภณฑทระลกต�มรปแบบเดมไวจำ�หน�ยแกนกทองเทยวและผสนใจทวไป - โครงก�รพฒน�ตนแบบผลตภณฑจ�กมรดกศลปวฒนธรรม ศล�จ�รก ลวดล�ยพฤกษ� เยยมหน�กฑ สงหคดงเมอง“เตย โดยแบงปนคว�มรใหแกชมชน จนเกดก�รสร�งผลตภณฑโดย”คณะครโรงเรยนสงเปอยคดคนผลตภณฑใชง�นในชวตประจำ�วน เชน หมอน เสอ กระเป�สต�งค ฯลฯ และก�รประยกตลวดล�ยว�ดรปล�ยเสนเพอสร�งผลตภณฑต�ง ๆ - โครงก�รสร�งสรรคผลตภณฑชมชนโดยทนท�งวฒนธรรมจ�กแหลงเต�เผ�บ�นบ�งปน อำ�เภอเมอง จงหวดสพรรณบร ดำ�เนนก�รโดยพพธภณฑสถ�นแหงช�ต สพรรณบร นำ�องคคว�มรจ�กภ�ชนะดนเผ�จ�กแหลงเต�เผ�บ�นบ�งปน ซงจดแสดงในพพธภณฑสถ�นแหงช�ต สพรรณบร ม�เปนตนแบบ และสงเสรมใหผประกอบก�รชมชนผลตตนแบบผลตภณฑ ซงกลมผลตภณฑเข�รวมโครงก�ร 3 กลม คอ กลมผลตภณฑเครองเบญจรงค กลมผลตภณฑผ�ทอมอ และกลมผลตภณฑเซร�มกส

35

2. ก�รสร�งสรรคผลตภณฑจ�กมรดกศลปวฒนธรรม โดยนำ�ม�ประยกตใชในรปแบบใหม เพออนรกษและสบทอดมรดกศลปวฒนธรรมของช�ตใหคงอยอย�งมคณค� ดงมโครงก�รหล�ยโครงก�ร เชน - โครงก�รผลตของทระลกพพธภณฑสถ�นแหงช�ต หอศลป โดยคดเลอกผลง�นทศนศลปชนเยยมของศลปนคนสำ�คญม�จดทำ�เปนตนแบบผลตภณฑคณภ�พเยยม ของทระลกทวไป เครองเขยน และเครองแตงก�ย เชน ผลง�น ชอ คว�มรกของแม โดยศ�สตร�จ�รยเกยรตคณประหยด พงษดำ� เปนตน - โครงก�รพฒน�ตนแบบผลตภณฑจ�กมรดกศลปวฒนธรรม : จดทำ�ของทระลก เครองประดบจทองคำ�ฝงพลอยสมยทว�รวด ตนแบบจ�กโบร�ณวตถในพพธภณฑสถ�นแหงช�ต อทอง มวตถประสงค เพอรกษ�มรดกท�งศลปวฒนธรรมอนทรงคณค�ใหคงอย รวมทงเปนก�รสงเสรมก�รทองเทยวพพธภณฑสถ�นแหงช�ต อทอง และก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมในจงหวดสพรรณบรดวย - โครงก�รพฒน�ผลตภณฑทระลกสำ�หรบพพธภณฑสถ�นแหงช�ตพระนคร ไดสร�งสรรคผลตภณฑทระลก 3 กลม ซงส�ม�รถนำ�ม�ใชในชวตประจำ�วนและจดทำ�เปนของทระลกสวยง�มมคณค� - โครงก�รศกษ�ออกแบบตนแบบผลตภณฑจ�กโบร�ณวตถพพธภณฑสถ�นแหงช�ต เชยงใหม ชด ลวดล�ยมงคลจ�กศลปะล�นน� โดยตอยอดคตคว�มเชอในลวดล�ยอนเปนมงคลประดบตกแตงโบร�ณวตถม�เปนแรงบนด�ลใจในก�รออกแบบลวดล�ยบนผลตภณฑรวมสมย 3 กลม คอ กลมคว�มหม�ยถงชวต ก�ลเวล�ทหมนเวยนชวนรนดร กลมคว�มหม�ยถงอำ�น�จ บ�รม ชยชนะ และคว�มสำ�เรจ กลมคว�มหม�ยถง คว�มโชคด คว�มเจรญงอกง�ม คว�มอดมสมบรณ และคว�มมงคง โดยนำ�คว�มหม�ยเหล�นนม�ประดบตกแตงผลตภณฑสมยใหมทใชสอยในชวตประจำ�วนต�ง ๆ อนไดแก เครองประดบ เขมกลด กระดม ฯลฯ - โครงก�รสบส�นง�นศลปกอนประวตศ�สตรสชวตประจำ�วน : Prehistory in Daily Life (PHID) โดยนำ�ล�ยศลปะบ�นเชยง

36

ม�เลอกใชเปนตนแบบในก�รสร�งตร�ของสนค�เพอใหเปนตวแทนสอส�รเรองร�วและคณค�สมยกอนประวตศ�สตร - โครงก�รสร�งสรรคผลตภณฑตนแบบจ�กมรดกศลปวฒนธรรมในพพธภณฑสถ�นแหงช�ต พม�ย ชด หนงสอ 3 มต โบร�ณวตถชนเยยม และประตม�กรรมหนทร�ยประยกต เพอทำ�ทเสยบป�กก� - โครงก�รพฒน�ตนแบบผลตภณฑจ�กมรดกศลปวฒนธรรม โดยสำ�นก ช�งสบหม ไดพฒน�ตนแบบผลตภณฑจ�กง�นศลปะประยกตและเครองเคลอบดนเผ�ง�นประตม�กรรม ง�นจตรกรรม และง�นประณตศลป 3. ก�รเพมมลค�ท�งเศรษฐกจจ�กแหลงมรดกศลปวฒนธรรม เปนก�รนำ�เสนอเสนท�งทองเทยวเชงวฒนธรรมทบรณ�ก�รแหลงวฒนธรรม มรดกศลปวฒนธรรม วถชวต คว�มเชอ ภ�ษ� วรรณกรรม และผลตภณฑทเกยวของต�มเสนท�ง ซงกรมศลป�กรไดกำ�หนดเสนท�งไวเปนเบองตนแลวกว� 10 เสนท�ง โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมใหชมชนส�ม�รถพฒน�สร�งสรรคและตอยอดทนท�งวฒนธรรมเพอเพมร�ยไดแลว ยงเปนก�รเผยแพรคว�มรและคว�มเข�ใจเกยวกบกลมช�ตพนธในประเทศ เพอก�รอนรกษและฟ นฟอตลกษณของกลมช�ตพนธในประเทศไทยใหดำ�รงอยยงยนตอไป กล�วโดยสรปก�รนำ�ทนท�งวฒนธรรมม�สร�งมลค�เพมเพอสร�งประโยชนด�นเศรษฐกจและสงคมแกชมชนและประช�ชนนน ตองเปนคว�มรวมมอทงจ�กภ�ครฐและเอกชนทมคว�มสนใจสร�งผลตภณฑ ใหรวมกนคดรวมกนทำ�อย�งจรงจง โดยมจดมงหม�ยเดยวกน คอ ก�รธำ�รงรกษ�ไวซงศลปวฒนธรรมและเอกลกษณดงเดม ดงนนเรองร�วอนเปนประวตศ�สตรขององคประกอบในผลตภณฑและแหลงมรดกศลปวฒนธรรมจงมคว�มจำ�เปนอย�งยง เพร�ะนอกจ�กจะเปนคว�มรท�งวช�ก�รเพอคว�มเข�ใจในมรดกศลปวฒนธรรมของช�ตแลว ยงมคว�มสำ�คญในก�รสร�งคว�มซ�บซงใหผลตภณฑแตละชนมคณค�อย�งยงยนตลอดไปโดยปร�ศจ�กเงอนไขเรองก�ลเวล�กได

10.1.9 ก�รจำ�แนกส�ข�มรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรม

37

กรมสงเสรมวฒนธรรม (2554 : 5 – 8) ไดจำ�แนกส�ข�ของมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรมเปน 7 ส�ข� โดยคณะผ ทรงคณวฒแตละส�ข�ของมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรมทกรมสงเสรมวฒนธรรมแตงตง ไดรวมกนกำ�หนดคำ�นย�มและองค*ประกอบทเกยวของของมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรมทง 7 ส�ข� ดงน

1.ส�ข�ภ�ษ� หม�ยถง เครองมอทใชสอส�รในวถก�รดำ�รงชวตของชนกลมต�ง ๆ

ซงสะทอนโลกทศน ภมปญญ� และวฒนธรรมของแตละกลมชน ทงในแงวจนภ�ษ� (ภ�ษ�ทใชถอยคำ�) และอวจนภ�ษ� (ภ�ษ�ทไมใชถอยคำ�) ภ�ษ�อ�จจะแบงออกเปน 3 ประเภท คอ 1) ภ�ษ�ไทย 2) ภ�ษ�ไทยถน และ 3) ภ�ษ�กลมช�ตพนธ หม�ยถง ภ�ษ�ทใชตดตอสอส�รภ�ยในกลมช�ตพนธ 2. ส�ข�วรรณกรรมพนบ�น หม�ยถง วรรณกรรมทถ�ยทอดอยในวถชวตช�วบ�นโดยครอบคลมวรรณกรรมทถ�ยทอดโดยวธก�รบอกเล�และทเขยนเปนล�ยลกษณ อกษร แบงออกเปน 7 ประเภท คอ นท�นพนบ�น ประวตศ�สตรบอกเล� บทสวดหรอบทกล�วในพธกรรม บทรองพนบ�น สำ�นวนและภ�ษ� ปรศน�คำ�ท�ยและตำ�ร� เชน 1) นท�นพนบ�น 2) ประวตศ�สตรบอกเล� 3) บทสวดหรอบทกล�วในพธกรรม 4) บทรองพนบ�น 5)สำ�นวนและภ�ษต 6) ปรศน�คำ�ท�ย และ 7) ตำ�ร� 3.ส�ข�ศลปะก�รแสดง หม�ยถง ก�รแสดงออกซงอ�รมณ คว�มรสกและเรองร�วต�งๆ โดยมผแสดงเปนสอ ผ�นท�งเสยง ไดแก ก�รขบรอง หรอก�รเลนดนตร และท�งร�งก�ย เชน ก�รร�ยรำ� ก�รเชด ก�รเตน ก�รแสดงท�ท�ง แบงออกเปน 4 ประเภท คอ ดนตร ก�รแสดง ดนตรและก�รแสดงในพธกรรม และเพลงรองพนบ�น เชน 1) ดนตร 2) ก�รแสดง 3) ดนตรและก�รแสดงในพธกรรม และ 4) เพลงรองพนบ�น 4. ส�ข�แนวปฏบตท�งสงคม พธกรรมและง�นเทศก�ล หม�ยถง ก�รประพฤตปฏบตในแนวท�งเดยวกนของคนในชมชนทสบทอดกนม�บนหนท�งของมงคลวถ นำ�ไปสสงคมแหงสนตสขแสดงใหเหนอต

38

ลกษณของชมชนและช�ตพนธนนๆ แบงออกเปน 3 ประเภท คอ ม�รย�ท ขนบธรรมเนยมประเพณและง�นเทศก�ล เชน 1) ม�รย�ท 2) ขนบธรรมเนยมประเพณ 3) ง�นเทศก�ล

5. ส�ข�ง�นช�งฝมอดงเดม หม�ยถง ภมปญญ� ทกษะฝมอช�ง ก�รเลอกใชวสด และกลวธ ก�รสร�งสรรคทแสดงถงอตลกษณ สะทอนพฒน�ก�รท�งสงคม และวฒนธรรมของกลมชน แบงออกเปน 10 ประเภท คอ ผ�และผลตภณฑจ�กผ� เครองจกส�น เครองรก เครองป นดนเผ� เครองโลหะ เครองไม เครองหนง เครองประดบ ง�นศลปกรรมพนบ�น และผลตภณฑอย�งอน เชน 1) ผ�และผลตภณฑจ�กผ� 2) เครองจกส�น 3) เครองรก 4) เครองป นดนเผ� 5) เครองโลหะ 6) เครองไม 7) เครองหนง 8)เครองประดบ 9) ง�นศลปกรรมพนบ�น 10) ผลตภณฑอย�งอน เปนตน 6. ส�ข�คว�มรและแนวปฏบตเกยวกบธรรมช�ตและจกรว�ล หม�ยถง องคคว�มร วธก�ร ทกษะ คว�มเชอ แนวปฏบตและก�รแสดงออกทพฒน�ขนจ�กก�รมปฏสมพนธระหว�งคนกบสภ�พแวดลอมต�มธรรมช�ตและเหนอธรรมช�ต แบงออกเปน 5 ประเภท คอ 1) อ�ห�รและโภชน�ก�ร 2) ก�รแพทยแผนไทยและก�รแพทยพนบ�น 3) โหร�ศ�สตรและด�ร�ศ�สตร 4) ก�รจดก�รทรพย�กรธรรมช�ตเพอก�รอนรกษและก�รใชประโยชนอย�งยงยน 5) ชยภมและก�รตงถนฐ�น

7. ส�ข�กฬ�ภมปญญ�ไทย หม�ยถง ก�รเลน กฬ�และศลปะก�รตอสปองกนตว ทมก�รปฏบตกนอยในประเทศไทยและมเอกลกษณะสะทอนวถไทย แบงออกเปน 3 ประเภท คอ ก�รเลนพนบ�น กฬ�พนบ�น และศลปะก�รตอสปองกนตว เชน 1) ก�รเลนพนบ�น 2) กฬ�พนบ�น 3) ศลปะก�รตอสปองกนตว เปนตน

สรปก�รแบงส�ข�ของมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรม พบว�มก�รบงทงสน 7 ส�ข� คอ 1.ส�ข�ภ�ษ� 2. ส�ข�วรรณกรรมพนบ�น 3. ส�ข�ศลปะก�รแสดง 4. ส�ข�แนวปฏบตท�งสงคม พธกรรมและง�นเทศก�ล 5. ส�ข�ง�นช�งฝมอดงเดม 6. ส�ข�คว�มรและแนวปฏบตเกยวกบธรรมช�ตและจกรว�ล 7. ส�ข�กฬ�ภมปญญ�ไทย

10.1.10 ทฤษฎทเกยวของ

39

(1) ทฤษฎก�รแพรกระจ�ยท�งวฒนธรรม ( Schools of Diffusionism )

แนวคดของ Elliot Smith (1906 : 35) แหงสำ�นกคดองกฤษ เชอว�วฒนธรรมแพรกระจ�ยจ�กจดกำ�เนด ซงเปนศนยกล�งของวฒนธรรมแลวแพรกระจ�ยออกไปในอ�ณ�บรเวณโดยรอบเปนรปวงกลม จนกระทงไปถงทวโลก จดศนยกล�งของอ�รยธรรม (หรอวฒนธรรมทเจรญสงสด) อยท Egypt ลกษณะของก�รแพรกระจ�ยต�มแนวคดของ Smith เปนรปวงกลมวงเดยวกระจ�ยรศมออกไปเปนละลอกประดจวงกลมซอนๆ กน จดศนยกล�งทกำ�เนดของวฒนธรรมจะเปนสวนทเขมขนทสด (หรอเจรญทสด) ของวฒนธรรม วงกลมถดๆ ออกม�จะคอยๆ จ�งลงๆ ต�มระยะทห�งจ�กจดศนยกล�ง จน กระทงจ�งห�ยไปในทสดต�มวงกลมรอบนอกสดทจ�งห�ยไป

(2) ทฤษฎคณลกษณะของผนำ� (Trait theory)รศ. ดร.กญชร ค�ข�ย(http:// www.novabizz. com/Nova Ace/Leader.htm) ไดกล�วถงอดตน�ยกรฐมนตรขององกฤษ น�งม�รก�เรต แททเชอร ว�ขณะอยในตำ�แหนง น�งไดรบกล�วข�นไปทวโลกว�เปนหญงเหลก หวใจสงห มคว�มเชอมนตนเองสง มงมนและตดสนใจทเฉยบข�ดคำ�อธบ�ยเชนนกคอ คณลกษณะ (Traits) ทคนทวไปมตออดตน�ยกรฐมนตรผนนและเปนคำ�ยนยนถงคว�มสำ�คญของทฤษฎคณลกษณะของผนำ�นนเอง มก�รกล�วถงคณลกษณะของผนำ�คนอน เชน อดตประธ�น�ธบดเนลสน แมนเดล� ของอฟรก�ใต ว�เปนผนำ�โดยบ�รมหรอผนำ�โดยเสนห� (Charismatic leaders) เปนตน ไดมก�รศกษ�คนคว�ในตะวนตก ตงแต ทศวรรษ 1930 เรอยม�เกยวกบคณลกษณะด�นบคลกภ�พ ด�นสงคมและด�นสตปญญ�เพอห�คำ�ตอบว� คนทเปนผนำ�มอะไร แตกต�ง กบคนทไมเปนผนำ� โดยพบว�คณลกษณะสำ�คญของคนเปนผนำ�มอย 6 ประก�ร ไดแก

1. คว�มมพลงและคว�มทะเยอทะย�น (Energy and ambition)

2. คว�มปร�รถน�ทจะนำ�ผอน (The desire to lead)

40

3. คว�มซอสตยมจรยธรรมยดมนหลกก�ร (Honesty and integrity)

4. คว�มเชอมนตนเอง (Self-confidence)5. คว�มเฉลยวฉล�ด (Intelligence)6. คว�มรอบรในง�น (Job-relevant

knowledge)(3) ทฤษฎคว�มเปนผนำ�เชงปฏรป (Transformational

Leadership Theories)ทฤษฎนเบรนส (Burns) ไดศกษ�ไว

ว�(http://www.business.vu.ac.th) จ�กสภ�พแวดลอมทมก�รเปลยนแปลงตลอดเวล� มก�รแขงขนเพอชงคว�มเปนเลศ ดงนนวธทจะทำ�ใหผบรห�รประสบคว�มสำ�เรจสงสด คอ ผบรห�รตองเปลยนแปลงตนเอง เบรนส (Burns) เสนอคว�มเหนว� ก�รแสดงคว�มเปนผนำ�ยงเปนปญห�อยจนทกวนน เพร�ะบคคลไมมคว�มรเพยงพอในเรองกระบวนก�รของคว�มเปนผนำ� เบรนส อธบ�ยคว�มเข�ใจในธรรมช�ตของคว�มเปนผนำ�ว�ตงอยบนพนฐ�นของคว�มแตกต�งระหว�งคว�มเปนผนำ�กบอำ�น�จทมสวนสมพนธกบผนำ�และผต�ม อำ�น�จจะเกดขนเมอผนำ�จดก�รบรห�รทรพย�กร โดยเข�ไปมอทธพลตอพฤตกรรมของผต�มเพอบบรลเป�หม�ยทตนหวงไว คว�มเปนผนำ�จะเกดขนเมอก�รบรห�รจดก�รทำ�ใหเกดแรงจงใจ และนำ�ม�ซงคว�มพงพอใจตอผต�ม คว�มเปนผนำ�ถอว�เปนรปแบบพเศษของก�รใชอำ�น�จ (Special form of power)

เบรนส (Burns) ไดเสนอ ทฤษฎคว�มเปนผนำ�เชงปฏรป (Transformational

Leadership Theory) เดม เบรน เชอว� ผบรห�รควรมลกษณะคว�มเปนผนำ�เชงเป�หม�ย (Transactional Leadership) โดยอธบ�ยว� เปนวธก�รทผบรห�รจงใจผต�มใหปฏบตต�มทค�ดหวงไว ดวยก�รระบขอกำ�หนดง�นอย�งชดเจน และใหร�งวล เพอก�รแลกเปลยนกบคว�มพย�ย�มทจะบรรลเป�หม�ยของผต�ม ก�รแลกเปลยนนจะชวยใหสม�ชกพงพอใจในก�รทำ�ง�นรวมกนเพอบรรลเป�หม�ยของง�น คว�มเปนผนำ�เชงเป�หม�ยจะมประสทธภ�พสงภ�ยใตสภ�พ

41

แวดลอมทคอนข�งคงท ผบรห�รจะใชคว�มเปนผนำ�แบบนดำ�เนนง�นใหบรรลเป�หม�ยอย�งมประสทธภ�พเพยงชวระยะเวล�หนงทคอนข�งลน แตเมอสภ�พแวดลอมเปลยนแปลงไปอย�งรวดเรว

ปจจบนแตละองคก�รมก�รแขงขนม�กขน เบรนส จงไดเสนอวธก�รของคว�มเปนผนำ�แบบใหมทส�ม�รถจงใจใหผต�มปฏบตง�นไดม�กกว�ทค�ดหวงไว เรยกว� คว�มเปนผนำ�เชงปฏรป (Transformational Leadership Theory) ก�รทผนำ�และผต�มชวยเหลอซงกนและกนเพอยกระดบขวญและแรงจงใจของแตละฝ�ยใหสงขน แนวคดใหมของ เบรนส เชอว� คว�มเปนผนำ�เชงเป�หม�ยกบคว�มเปนผนำ�เชงปฏรป เปนรปแบบทแยกจ�กกนโดยเดดข�ด และก�รแสดงคว�มเปนผนำ�ทมประสทธภ�พสำ�หรบสถ�นก�รณปจจบน คอ ก�รแสดงพฤตกรรมคว�มเปนผนำ�ในเชงปฏรป

เบรนส สรปลกษณะผนำ�เปน 3 แบบ ไดแก1. ผนำ�ก�รแลกเปลยน (Transactional

Leadership) ผนำ�ทตดตอกบผต�มโดยก�รแลกเปลยนซงกนและกน และสง

แลกเปลยนนนตอม�กล�ยเปนประโยชนรวมกน ลกษณะนพบไดในองคกรทวไป เชน ทำ�ง�นดกไดเลอนขน ทำ�ง�นกจะไดค�จ�งแรงง�น และในก�รเลอกตงผแทนร�ษฎรมขอแลกเปลยนกบชมชน เชน ถ�ตนไดรบก�รเลอกตงจะสร�งถนนให เปนตน

2. ผนำ�ก�รเปลยนแปลง (Transformational Leadership) นำ�ทตระหนกถงคว�มตองก�รของผต�ม พย�ย�มใหผต�มไดรบก�รตอบสนองสงกว�คว�มตองก�รของผต�ม เนนก�รพฒน�ผต�ม กระตนและยกยองซงกนและกนจนเปลยนผต�มเปนผนำ� และมก�รเปลยนตอๆกนไป เรยกว� Domino effect ตอไปผนำ�ก�รเปลยนแปลงกจะเปลยนเปนผนำ�จรยธรรม ตวอย�งผนำ�ลกษณะน ไดแก ผนำ�ชมชน

3. ผนำ�จรยธรรม (Moral Leadership) ผนำ�ทส�ม�รถทำ�ใหเกดก�รเปลยนแปลงทสอดคลองกบคว�มตองก�รของผต�ม ซงผนำ�จะมคว�มสมพนธกบผต�มในด�น

42

คว�มตองก�ร (Needs) คว�มปร�รถน� (Aspirations) ค�นยม (Values) และควรยดจรยธรรมสงสด คอ คว�มเปนธรรมและคว�มยตธรรมในสงคม ผนำ�ลกษณะนมงไปสก�รเปลยนแปลงทตอบสนองคว�มตองก�ร และคว�มจำ�เปนอย�งแทจรงของผต�ม ตวอย�งผนำ�จรยธรรมทสำ�คญ คอ พระบ�ทสมเดจพระเจ�อยหวภมพลอดลยเดช ท�นทรงเปนนกว�งแผนและมองก�รณไกล นำ�ม�ซงก�รเปลยนแปลง เชน โครงก�รอส�นเขยว โครงก�รนำ�พระทยจ�กในหลวง โครงก�รแกมลง เปนตน

9. ก�รทบทวนวรรณกรรม/ส�รสนเทศ (information) ท เกยวของ

(1) ไพบลย หล�สมศร และคณะ. (2554 : บทคดยอ) ไดวจยเรอง ก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ�บนฐ�นบรบทสงคมแบบมสวนรวมของหมบ�นหตถกรรมเหมองกง โดยก�รวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษ�บรบทสงคมทเกยวของกบก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ� หมบ�นหตถกรรมเหมองกง เพอออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ�บนฐ�นบรบทสงคมแบบมสวนรวมของหมบ�นหตถกรรมเหมองกง เพอห�รปแบบก�รเรยนรก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ�ของหมบ�นหตถกรรมเหมองกง โดยก�รศกษ�รวบรวมขอมลบรบทสงคมหมบ�นหตถกรรมเหมองกง สำ�รวจและสมภ�ษณขอมลเชงลกเกยวกบเครองป นดนเผ�เหมองกง ใชแบบสอบถ�มโดยกลมตวอย�งในก�รวจยคอบคคลทเข�ม�เทยวและซอผลตภณฑ จดเวทระดมคว�มคดก�รสนทน�กลมผผลตเครองป นดนเผ� รวมกนวเคร�ะหจดแขง จดออน โอก�ส อปสรรค (SWOT) พรอมประเมนศกยภ�พและคว�มตองก�รของกลม วเคร�ะหบรบทสงคม เพอก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ�เหมองกง กำ�หนดแนวคดในก�รออกแบบและพฒน�เครองปนดนเผ� สร�งกระบวนก�รออกแบบส �หรบชมชน ทดลองฝกปฏบตรวม

43

กบชมชนและประเมนรปแบบของผลตภณฑ ประเมนผลสำ�เรจจ�กก�รเรยนรของชมชน สรปผลพรอมก�รจดทำ�กระบวนก�รเรยนรก�รออกแบบและพฒน�เครองปนดนเผ�เหมองกง ผลก�รวจยพบว� บรบทสงคมชมชนหมบ�นหตถกรรมเหมองกงเปนหมบ�นทมประวตก�รทำ�เครองป นดนเผ�ม�ย�วน�น มมรดกชนส �คญท�งศลปกรรมคอผลตภณฑน �ตน ซงส�ม�รถบอกเล�เรองร�วทม�ของตนเองได มร�กฐ�นศลปวฒนธรรมทหล�กหล�ย มเอกลกษณเปนของตนเอง วถชวตเปนสงคมทยดมนศลปวฒนธรรม มชวตทอยกนอย�งสนต อย�งพนอง เปนสงคมทเอออ�ธร รกส�มคค เปนพนทเหม�ะแกก�รทองเทยวเชงอนรกษ มองคคว�มรภมปญญ�หตถกรรม มบรรย�ก�ศเหม�ะแกก�รสร�งง�น ผคนในชมชนกระตอรอรนในก�รท �ง�น ผลก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ�เหมองกงมคว�มเหม�ะสมกบสม�ชกในชมชน ประกอบดวยก�รออกแบบตร�สญลกษณสร�งคณค�ใหผลตภณฑ ออกแบบผลตภณฑเครองป นดนเผ�ด�นรปแบบ ดวยก�รสร�งเอกลกษณโดยนำ�รปทรงผลตภณฑนำ�ตนในอดตทมคว�มประณตสวยง�มซงเลกผลตและสญห�ยไปนำ�ม�ขนรปใหม พฒน�ฟ นฟอนรกษคงไวซงรปแบบก�รผลตแบบดงเดม ออกแบบพฒน�ผลตภณฑรปแบบใหมประเภทตกแตงบ�นและตกแตงสวน ยงคงคว�มเปนเอกลกษณของหตถกรรมดนเผ�เหมองกงไว มประโยชนใชสอย มคว�มสอดคลองกบวถชวตของสงคมปจจบน ขนรปดวยแปนหมนมอและแปนหมนไฟฟ� ตกแตงลวดล�ยใชลวดล�ยล�นน� และภ�พลวดล�ยวถชวตก�รท �เครองปนดนเผ� โดยก�รแกะล�ย ป มลวดล�ยตด เจ�ะฉล ตกแตงดวยเทคนคท�น �ดนสแดง ขดใหผวมน ใชเนอดนป นจ�กแหลงดนสนป�ตอง ผลก�รทดลองสมบตท�งก�ยภ�พอยในเกณฑทเหม�ะตอก�รขนรป เผ�ผลตภณฑดวยเต�ตะกรบ ทอณหภม ประม�ณ 900-1050 องศ�เซลเซยส ใชฟนเปนเชอเพลง ผลง�นเมอเผ�แลวไมพบคว�มเสยห�ย และ

44

สร�งรปแบบก�รเรยนร ดวยก�รจดท �หนงสอคมอเครองป นดนเผ�หตถกรรมเหมองกง คว�มรเกยวกบภมปญญ�ทองถนหรอล�นน� กระบวนก�รออกแบบและพฒน�เครองป นดนเผ� เพอใหชมชน ผสนใจ นกศกษ� ตลอดจนชมชนอนๆ ไดเปนแนวท�งในก�รสร�งสรรคพฒน�เครองป นดนเผ�ตอไป (2)พรทพย กจเจรญไพศ�ล (2553 : บทคดยอ) ไดวจยเรอง ก�รศกษ�ทรพย�กรก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมของชมชนช�วมอญเพอสงเสรมก�รทองเทยวเชงนเวศในจงหวดปทมธ�น ผลก�รวจยพบว� จงหวดปทมธ�นมทรพย�กรทองเทยวทมศกยภ�พสง โดดเดนด�นวฒนธรรมและวถชวตของช�วมอญ ด�น ประวตศ�สตร ด�นโบร�ณสถ�นและโบร�ณวตถ ไดแก วดมอญ เต�โองอ�ง เครองป นดนเผ� ตมส�มโคก ตลอดจนด�นประเพณ เทศก�ล ไดแก ง�นสงกร�นต ง�นแหเส�หงสธงตะข�บ และวถชวตของชมชนช�วมอญไดแก อ�ห�รก�รกน ก�รแตงก�ย สวนแนวท�งก�รสงเสรมก�รทองเทยวเชงนเวศในจงหวดปทมธ�น ควรเนนก�รพฒน�คณค�ท�งศลปวฒนธรรมของชมชนช�วมอญ อนรกษและถ�ยทอดภมปญญ� และองคคว�มรใหคงอยอย�งตอเนอง แนวท�งก�รพฒน�ด�นกจกรรมทองเทยวของชมชนช�วมอญ ควรพฒน�ด�นก�รคมน�คม โดยก�รปรบปรงถนน และพฒน�เสนท�งก�รเดนท�งไปสแหลงทองเทยวใหเชอมโยงถงกน ตลอดจนพฒน�ด�นบรก�รและสงอ �นวยคว�มสะดวก โดยก�รใหขอมลด�นก�รทองเทยวกบนกทองเทยว ควบคกบก�รใหคว�มรด�นก�รทองเทยวเชงนเวศ

(3) วธษ รกเอยมสะอ�ด (2556: บทคดยอ) ไดศกษ�วจย เรอง ก�รสร�งสรรคและก�รออกแบบเชงวฒนธรรมเพอก�รสร�งแบรนดของธรกจโอทอปจงหวดอบลร�ชธ�น ผลก�รวจยพบว�

45

1.เหตผลของก�รออกแบบแบรนดของธรกจโอทอปก�รออกแบบตร�สนค�แบงออกได 3 แบบ คอ

1.1 ก�รใชชอผผลตเปนตร�สนค� โดยจะสอถงผคดคนสตรหรอตนตำ�หรบ หรอผดำ�เนนโครงก�รคนแรก นอกจ�กนยงใชรปใบหน�ผคดคนสตรเปนตร�สญลกษณ

1.2 ก�รใชชอแหลงผลตเปนตร�สนค� โดยใหเหตผลถงเปนแหลงผลตทม�ตรฐ�นหรอใชวตถดบจ�กแหลงม�ผลต

1.3 ก�รใชคำ� อกษร ตวเลข ม�ผสมผส�นเปนตร�สนค� ก�รออกแบบตร�สนค�โดยก�รใชคำ� อกษร ตวเลข ม�ผสมผส�นกบภมปญญ�ทองถนและลกษณะเดนของชมชนเข�ดวยกน และจำ�แนกออกได 2 ประเภท คอ1.3.1 ตร�สนค�ของผผลตไดแก ผลตภณฑเคมบกนด ตร�สญลกษณคอรปใบหน�ผผลต 1.3.2 ตร�สนค�ของตวแทนจำ�หน�ย ไดแก ผลตภณฑปล�นลแดดเดยวสมนไพรไรก�งตร�สญลกษณเปนรปใบหน�ผจำ�หน�ย

2. แบรนดของธรกจโอทอปไดสอถงคณสมบตสำ�คญของวฒนธรรมชมชนตร�สนค�ของธรกจโอทอปไดสอถงเอกลกษณเดนของผลตภณฑ แบงออกได 4 ด�น คอ2.1 สตรพเศษ เอกลกษณเดนของผลตภณฑโอทอปทเนนถงสตรพเศษเฉพ�ะดวยก�รคดคนขนม�ใหมจ�กก�รทดลองหรอก�รประยกต จนผลตภณฑเปนทยอมรบ2.2 แหลงผลต เอกลกษณเดนของผลตภณฑโอทอปทเนนถงแหลงผลตหรอตนกำ�เนดเฉพ�ะ2.3 แหลงวตถดบ เอกลกษณเดนของผลตภณฑโอทอปทเนนถงแหลงวตถดบเฉพ�ะโดยผลตภณฑทตองอ�ศยวตถดบหลกในชมชนม�ผลต และห�วตถดบจ�กทอนม�ทดแทนไมได 2.4 ภมปญญ�และวฒนธรรมชมชน เอกลกษณเดนของผลตภณฑโอทอปทเนนถงภมปญญ�เฉพ�ะและเชอมโยงกบวฒนธรรมชมชนทเปนร�กเหง�ท�งวฒนธรรม

46

3. ก�รนำ�เสนอเอกลกษณของแบรนดใหเปนทรจกกบกลมผบรโภคธรกจโอทอปมก�รสอส�รเอกลกษณเดนของผลตภณฑใหเปนทรจกแกผบรโภค ไดแก ด�นตร�สนค� ด�นบรรจภณฑ ด�นภมปญญ�ทองถน และผลตภณฑโอทอป ยงมก�รออกแบบทสอถงเอกลกษณเดนด�นรสช�ต

4. ศกยภ�พในก�รดงดดกลมเป�หม�ย และสงเสรมก�รทองเทยวเชงวฒนธรรมกจกรรมก�รสอส�รก�รตล�ดของโครงก�รหนงตำ�บล หนงผลตภณฑแบงออกได 3 ระดบ คอ4.1 ก�รสอส�รก�รตล�ดระดบกลมผผลต โดยมก�รจดตงศนยก�รจำ�หน�ยทแหลงผลต4.2 ก�รสอส�รก�รตล�ดระดบจงหวด โดยไดจดตงศนยสนค�เศรษฐกจชมชนจงหวดอบลร�ชธ�น และก�รจดกจกรรมสงเสรมก�รตล�ด4.3 ก�รสอส�รก�รตล�ดระดบประเทศ หนวยง�นทสงเสรมโครงก�รหนงตำ�บล หนงผลตภณฑ โดยกรมก�รพฒน�ชมชนมโครงก�รสดยอดผลตภณฑ และโครงก�รก�รคดสรรสดยอดหมบ�นเพอก�รทองเทยว

(3) ไพโรจน วรพจนพรชย (2556: บทคดยอ) ไดศกษ�วจย เรอง ก�รพฒน�ผลตภณฑหตถกรรมชนเผ�มล�บร ผลก�รวจยพบว� ไดออกแบบผลตภณฑหตถกรรม 3 อย�ง คอ ผลตภณฑหตถกรรมด�นสงทอผลตภณฑหตถกรรมด�นไมไผและผลตภณฑบรรจภณฑ และทำ�ก�รจดฝกอบรมหลกสตรก�รออกแบบสงทอ หลกสตรก�รออกแบบผลตภณฑ หลกสตรก�รออกแบบบรรจภณฑจ�กก�รฝกอบรมก�รพฒน�ผลตภณฑมล�บรทำ�ใหไดผลตภณฑหตถกรรมด�นสงทอทออกแบบม�ในลกษณะทเปนถงหอมและทรองแกวนน เปนผลตภณฑทชนเผ�มล�บรส�ม�รถผลตเองไดง�ย ผลตภณฑหตถกรรมด�นไมไผทออกแบบม� จะเปนลกษณะคล�ยกบผลตภณฑเดมของชนเผ�มล�บร แตผลตภณฑหตถกรรมจะออกแบบและปรบปรงฝ�ปด

47

กะบอก ซงออกแบบม�ใหก�รปดเปดของกระบอกง�ยขน และก�รสร�งลวดล�ยในตวผลตภณฑ จะใชวธก�รจดลวดล�ยแทนก�รเขยนลวดล�ยเนองจ�กชนเผ�มล�บรไมมคว�มชำ�น�ญในก�รเขยนเสนซงดไดจ�กผลตภณฑเดม แตก�รใชเทคนคก�รจดลวดล�ยลงบนไมไผจะทำ�ใหไดลวดล�ยทงดง�มม�กขน ผลตภณฑด�นบรรจภณฑเปนก�รออกแบบม�ในลกษณะรปทรงทเปนกลองสเหลยมและถงกระด�ษ ทชนเผ�มล�บร ส�ม�รถทำ�ขนเอง ด�นลวดล�ยจะใชลวดล�ยเดมของชนเผ�มล�บรม�ใชในก�รออกแบบ โดยก�รปรบปรงและจดองคประกอบของเสนใหมแตยงคงคว�มเปนอตลกษณของชนเผ�มล�บรอย ด�นแบบ Logo เปนก�รนำ�เอ�ภ�พของผอ�วโสของทชนเผ�มล�บรใหคว�มเค�รพนบถอ สองคนทงช�ยและหญง ซงมเอกลกษณเค�โครงใบหน�ทแสดงถงอตลกษณของเผ�อย�งชดเจน

(4) พงศกฤษฏ พละเลศ (2556: บทคดยอ) ไดศกษ�วจย เรอง บทบ�ทก�รใชสอพนบ�นในก�รสงเสรมก�รทองเทยวของชมชนตล�ดเก�หอง อ.บ�งปล�ม� จ.สพรรณบร ผลก�รวจยพบว�สอพนบ�นมเนอห�ทเปนคณค�คว�มหม�ยเชงสญญะอย 3 ประก�ร คอ ประก�รแรก รองรอยท�งประวตศ�สตร อนไดแก โบร�ณสถ�น-โบร�ณวตถ และต �น�นทสบทอดกนม� ประก�รทสอง คณค�วฒนธรรมทไมเปลยนแปลง เชน วถก�รผลตแบบดงเดม รวมทงสถ�ปตยกรรมทเก�แก และประก�รสดท�ย คอ คณค�ท�งสงคมทถกถ�ยทอดใหพบเหนจ�กลกษณะคว�มสมพนธของวฒนธรรมไทย-จน รวมทงก�รยดถอจ�รตประเพณของสงคมทมม�น�นเปนแนวคว�มคดทซอนเรนอยในสอพนบ�น สวนรปแบบก�รสอคว�มหม�ยเชงสญญะพบว� สอพนบ�นมลกษณะของก�รสอคว�มหม�ยโดยนยเปนหลก ซงจะตองอ�ศยก�รตคว�มขอมลเชงลกรวมกบบรบทท�งสงคมม�ท �คว�มเข�ใจจงจะส�ม�รถเข�ใจคว�มหม�ยไดอย�งถองแท นอกจ�กนยงม

48

ก�รใชองคประกอบของสญญะยอยๆ ม�สร�งเปนคว�มหม�ยทตองก�รจะสอส�รดวยเชนกน ทงนประเดนทน�สนใจเพมเตม กคอ คณค�คว�มหม�ยต�งๆ ทเกดจ�กสญญะของสอพนบ�นในชมชนทองถนแหงนมคว�มเกยวของและเชอมโยงกบแนวคว�มคดท�งด�นก�รทองเทยวอย�งมนยสำ�คญเปนอย�งม�ก

กรอบแนวคว�มคดของแผนง�นวจย

เปนก�รใชกระบวนก�รมสวนรวมของผนำ�ทองถน ปร�ชญช�วบ�น ผบรห�รแหลงมรดกท�งวฒนธรรมและชมชน ในก�รสร�งองคคว�มรและพฒน�ตอยอดภมปญญ�ทองถน ทเปนมรดกท�งวฒนธรรมของทองถนใหเกดผลตภณฑและบรก�รใหม ทมคณค�และมลค�เพมม�กกว�เดม เปนประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะของแหลงทองเทยวของเสนท�งท 1 มรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� “ –อยธย� และชมชนทมศกยภ�พในบรเวณใกลเคยงกบแหลงมรดกวฒนธรรม ใหเปนแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรม ในลกษณะ หฒบ�น“วฒนธรรมของทองถน” ต�มแผนภม ดงน

49

แผนภมการพฒนาทนทางวฒนธรรมตามเสนทางมรดกวฒนธรรม 9 เสนทาง :

ศกษากรณ เสนทางท 1 มรดกวฒนธรรมไทยกลม อาณาจกรลาน“นา อยธยา– ”

ศกษ�เอกส�ร กรณศกษ�ทน�สนใจ และทบทวนผลง�นวจยทเกยวของ

ประชม ว�งแผน ตดสนใจคดเลอกกจกรรม และผลตภณฑท�งศลปวฒนธรรม ทจะดำ�เนนก�รพฒน�ตอยอดรวมกบชมชนเป�หม�ย

จดกจกรรมก�รฝกอบรมทกษะ และปฎบตก�รพฒน�ตอยอดผลตภณฑท�งศลปวฒนธรรม โดยใชฐ�นของภมปญญ�พนบ�น เพอ

สำ�รวจ เกบรวบรวมขอมลเชงลก คนห�ศกยภ�พ สภ�พปจจบนปญห�ในก�รพฒน�ตอยอด ศกษ�แนวท�งในก�รในก�รพฒน�ตอยอดก�ร

จดกจกรรมก�รจดประกวดและคดสรรผลง�นผลตภณฑท�งศลปวฒนธรรมทดเดนมศกยภ�พสง นำ�เสนอและเผยแพรประช�สมพนธ

แสวงห�คว�มรวมมอกบทองถนและผเกยวของในก�รรวมมอรวมใจกน พฒน�และตอยอดภมทศนวฒนธรรมของแหลงมรดกศลปวฒนธรรมและชมชนเป�หม�ย ใหมคว�มพรอมสำ�หรบรองรบก�รทองเทยวเชง

จดกจกรรม สอเผยแพรและประช�สมพนธกจกรรม เสนท�ง และผลง�นก�รวจยระหว�งก�รวจย โดยรวมมอกบสอส�รมวลชนทเปน

เปดเสนท�งก�รทองเทยวแหลงมรดกท�งศลปวฒนธรรมทไดพฒน�ตอยอดต�มแผนง�นทกำ�หนดแลว โดยเชญชวนกลมทวรกลมแรกเข�ใชบรก�รในแหลงและชมชนต�งๆตลอดเสนท�งมรดกวฒนธรรมไทย

ปรบปรง ประเมลผล

50

10. เอกส�รอ�งองของโครงก�รวจย11. ประโยชนทค�ดว�จะไดรบ เชน ด�นวช�ก�ร ด�น

นโยบ�ย ด�นเศรษฐกจ/พ�ณชย ด�นสงคมและชมชน รวมถงก�รเผยแพรในว�รส�ร จดสทธบตร ฯลฯ และหนวยง�นทนำ�ผลก�รวจยไปใชประโยชน11.1 ด�นวช�ก�ร ไดแก ก�รรวบรวมและจดก�รองคคว�ม

รเกยวกบประวตศ�สตร ศลปวฒนธรรม ภมปญญ� ทรพย�กรในทองถน ซงสถ�บนก�รศกษ�ในระดบทองถน และชมชนจะไดใชประโยชน

11.2 ด�นสงคมและชมชน ก�รสร�งชมชนเขมแขง ก�รสร�งเสนท�งทองเทยวชมชน

12. แผนก�รถ�ยทอดเทคโนโลยหรอผลก�รวจยสกลมเป�หม�ย13.1 ก�รแตงตงนกวช�ก�รก�รวจยเพอทำ�หน�ทเปนผ

ชวยนกวจย ในพนทจงหวดๆ ละ 2 คน ใหไปปฏบตง�นจรงในพนทชมชน และจงหวดต�มทกำ�หนด

13.2 ก�รจดเวทก�รเสนอผลง�นคว�มคบหน�ก�รดำ�เนนง�น และแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนของนกวจย ทปรกษ�ก�รวจย และผชวยนกวจย ทกเดอน

13. วธก�รดำ�เนนก�รวจย และสถ�นททำ�ก�รทดลอง/เกบขอมล

สรปร�ยง�นผลก�รดำ�เนนง�นต�มกระบวนก�รวจย ทกประเดนต�ม

51

ในก�รวจยครงน ใชวธก�รวจยเชงคณภ�พ (Qualitative Research) โดยก�รเกบรวบรวมขอมลจ�กเอกส�ร (Document) เกบรวบรวมขอมลจ�กภ�คสน�ม (Field Study) โดยก�รสำ�รวจ สมภ�ษณ สงเกต ก�รจดเวทเสวน�กลมยอยในแตละแหลง แลวก�รประชมเชงปฏบตก�รดวยกระบวนก�รมสวนรวมของผเกยวของ และดำ�เนนก�รพฒน�ตอยอดมรดกวฒนธรรมของทองถนนนๆทมคว�มหล�กหล�ยต�มททองถนตองก�ร ทงทจบตองไดและทจบตองไมได และนำ�ขอมลม�วเคร�ะห เพอใหไดขอมลทเปนรปธรรมทชดเจน จนเกดรปแบบก�รพฒน�ตอยอดของแหลงทองเทยวเชงวฒนธรรมตลอดเสนท�ง

ระยะเวล� - ใชเวล�ดำ�เนนก�รวจย 12 เดอนสถ�นทในก�รวจยครงน ไดแก แหลงมรดกวฒนธรรมและ

ชมชนต�งๆ ในบรเวณใกลเคยงของแหลงมรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�น“น� อยธย� จำ�นวน – 11 จงหวดๆ ละ 2 แหลง/ชมชนๆ 5 คน รวม 11 คน/จงหวด จงหวด คอ 1)เชยงร�ย 2)จงหวดเชยงใหม 3)จงหวดลำ�พน 4) จงหวดลำ�ป�ง 5)จงหวดต�ก 6)จงหวดกำ�แพงเพชร 7)จงหวดนครสวรรค 8)จงหวดสงหบร 9)จงหวดอ�งทอง 10) จงหวดพระนครศรอยธย� และ 11)กรงเทพมห�นคร

52

14. ระยะเวล�ทำ�ก�รวจย และแผนก�รดำ�เนนง�นตลอดโครงก�รวจย

มระยะเวล�ทำ�ก�รวจย และแผนก�รดำ�เนนง�นตลอดโครงก�ร ในชวงเวล� 12 เดอน ต�มขนตอนต�งๆ ดงน

ท กจกรรม/ขนตอนการดำาเนนงาน

ระยะเวลา 12 เดอน ตลาคม 2557 – กนยายน 25581 2 3 4 5 6 7 8 9 1

011

12

1 ศกษ�เอกส�ร และทบทวนผลง�นวจยทเกยวของ

2 ว�งแผนก�รดำ�เนนง�นรวมกบชมชนเป�หม�ย

3 สำ�รวจ เกบขอมลเชงลก คนห�ศกยภ�พ สภ�พปจจบนและปญห�

4 ฝกอบรมทกษะ และปฎบตก�รพฒน�ตอยอดผลตภณฑ

5 จดประกวดและคดสรรผลง�นผลตภณฑดเดน

6 พฒน�บคล�กรในชมชนสำ�หรบรองรบก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม

7 พฒน�และตอยอดภมทศนวฒนธรรมของแหลงมรดก

8 เผยแพรและประช�สมพนธกจกรรมและผลง�นก�รวจย

53

ระหว�งก�รวจย9 เปดเสนท�งก�รทองเทยว

แหลงมรดกท�งศลปวฒนธรรม

10 สรปร�ยง�นผลต�มกระบวนก�รวจย จดทำ�เอกส�รและสอ

15. ปจจยทเออตอก�รวจย (อปกรณก�รวจย โครงสร�งพนฐ�น ฯลฯ) ระบเฉพ�ะปจจยทตองก�รเพมเตม

16. งบประม�ณของโครงก�รวจยมแผนก�รใชจ�ยงบประม�ณต�มกจกรรมก�รดำ�เนนง�นโครงก�รวจยในครงน ใชงบประม�ณ รวมทงสน 3,895,000 บ�ท ส�ม�รถแยกร�ยละเอยดต�มกจกรรมและขนตอนก�รดำ�เนนง�น ดงน

ท กจกรรม/ขนตอนการดำาเนนงาน งบประมาณ (บาท)

1 ศกษ�เอกส�ร วรรณกรรม ผลง�นวจยทเกยวของ และเกบขอมลในชมชน(ค�ศกษ� จดทำ�เอกส�รขอมลเบองตน 11 จงหวด x 20,000 บ�ท)

220,000

2 ประชมปฎบตก�ร และว�งแผนก�รดำ�เนนง�นรวมกบชมชนเป�หม�ย 60,000

54

(ค�ประชมผแทนแหลงมรดกวฒนธรรมและผแทนชมชน 11 จงหวดๆ ละ 2 คน + คณะผวจย 5 + ทปรกษ� 3 รวม 30 คน จด 2 วน )

3 พฒน�บคล�กรในชมชนสำ�หรบก�รพฒน�ผลตภณฑ เพอรองรบก�รทองเทยวเชงวฒนธรรม (11 ชมชน x 10 คน x 5 วน x 300 บ�ท)

165,000

4 พฒน�และตอยอดภมทศนวฒนธรรมของแหลงมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรม (สมทบชมชน 11 ชมชน x 20,000 บ�ท)

220,000

5 ค�สำ�รวจ เกบขอมล คนห�ศกยภ�พ สภ�พปจจบนและปญห�แหลงมรดกวฒนธรรมและชมชน(1)ค�สำ�รวจ เกบขอมล แหลงมรดกภมปญญ�ท�งวฒนธรรมและชมชนเป�หม�ยก�รวจย 11 จงหวด เหม�จ�ย 11 ชมชน (11 แหลง/ชมชน x 20,000 บ�ท) = 220,000 บ�ท (2)ค�เจ�หน�ทประส�นง�น และเปนวทย�กรกระบวนก�ร ทฝงตวอยกบแหลงมรดกวฒนธรรมและชมชนป�หม�ย 11 จงหวด ตลอดโครงก�รเหม�จ�ย (11 คน x 30,000 บ�ท x 12 เดอน) = 330,000 บ�ท (3)ค�จดเวทเสวน�นำ�เสนอสรปขอมล และจดทำ�แผนก�รดำ�เนนง�นของชมชน 11 ชมชน (11 x 50,000 บ�ท ) = 550,000 บ�ท

1,100,000

6 ฝกอบรมทกษะ และปฎบตก�รพฒน�ตอยอดสร�งผลตภณฑใหม จ�กคณค�ของศลปะมรดกของทองถน ใหเปนเศรษฐกจวฒนธรรมสร�งสรรคของชมชน 11 ชมชน x 10 คน อบรม 5 วน มค� 110,000

55

ใชจ�ย ดงน (1) ค�อ�ห�ร 200 บ�ท x 5 วน x 110 คน = 110,000 บ�ท (2) ค�วทย�กร 5 คน x 1,200 บ�ท x 5 วน x 3 ชวโมง =90,000 บ�ท

7 เผยแพรและประช�สมพนธกจกรรมและผลง�นก�รวจยระหว�งก�รวจย (1) เหม�จ�ยประช�สมพนธ (8 เดอน x 50,000 บ�ท) = 400,000 บ�ท (2) พฒน�เวปไซต เสนท�งมรดกศลปวฒธรรม = 200,000 บ�ท

600,000

8 จดง�นเปดเสนท�งก�รทองเทยวแหลงมรดกท�งศลปวฒนธรรม 1 ครง

200,000

9 วสดประกอบก�รวจยต�งๆ เชน กระด�ษ แฟม ป�กก� ซด เปนตน

50,000

10 วเคร�ะห และสรปผลก�รวจย 150,00011 พมพสรปร�ยง�นก�รวจยเพอก�รเผยแพร และจด

ทำ�สอเพอประช�สมพนธ300,000

12 ค�ตอบแทนผวจย (เหม�จ�ย) 120,00013 ค�ตอบแทนผรวมวจย (4 คน เหม�จ�ยคนละ

60,000 บ�ท)240,000

14 ค�ตอบแทนทปรกษ� (3 คน เหม�จ�ยคนละ 120,000 บ�ท)

360,000

รวมงบประม�ณทงสน 3,895,000

56

17. ผลสำ�เรจและคว�มคมค�ของก�รวจยทค�ดว�จะไดรบ17.1 ผลสำ�เรจเบองตน (P) ไดแก17.1.1 มนกทองเทยว และผสนใจเข�ม�ทองเทยว ศกษ�

เรยนร และใชบรก�รซอสนค�ตลอดเสนท�งมรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� อยธย� ใน“ –อน�คตทกวน ไมนอยกว�ป100,000 คน

17.1.2 ขอมล องคคว�มร และสอต�งๆ เชน ตนฉบบหนงสอเลมชด มรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� “ –อยธย� สงพมพอน เวปไซต ” ภ�พเคลอนไหวทบนทกจ�กก�รจดเวทแลกเปลยนเรยนรก�รพฒน�องคคว�มร ภ�พยนตรสน เปนตน ไดจ�กกระบวนก�รวจย ส�ม�รถนำ�พฒน�สำ�หรบใชในก�รเผยแพรท�งสอส�ธ�รณะ และเพอก�รศกษ�ในวงกว�งได มผเข�ม�ใชบรก�รโดยตรงและท�งเวปไซต ไมนอยกว�ปละ 1,000,000 คน

17.2 ผลสำ�เรจกงกล�ง (I) ไดแก17.2.1 มรปแบบก�รจดกระบวนก�รสร�งองคคว�มรและตอย

อดภมปญญ�ทองถนใหเกดประโยชนเชงพ�ณชยและส�ธ�รณะทองเทยวของเสนท�งท 1 มรดกวฒนธรรมไทยกลม อ�ณ�จกรล�นน� อยธย� ทไดจ�กก�รวจย “ –ส�ม�รถใชเปนกรณศกษ�เพอปรบใชในก�รขย�ยง�นไปสเสนท�งส�ยอนๆ ทเหลออก 8 เสนท�ง ใหเปน 9 เสนท�ง ไดภ�ยในระยะเวล� 5 ป

17.3 ผลสำ�เรจต�มเป�ประสงค (G) ไดแก17.3.1 กอใหเกดร�ยไดจ�กก�รสร�งพนทเพอก�รทองเทยว

ใหม ทำ�ใหนกทองเทยวทงช�วไทยและช�วต�งช�ตไดรจกและเรยนร และเข�ใจในวฒนธรมไทยม�กขน ในชมชนอย�งยงยน มร�ยไดจ�กผม�ทองเทยวหมนเวยนทไดจ�กกจกรรมต�งๆ ทเปนผลผตของโครงก�รนปละกว� 20,000,000 บ�ท

57

17.3.2 เกดกระบวนก�รเรยนร ก�รพฒน�ของก�รจดก�รบรห�รทนเชงวฒนธรรม เพอสร�งมลค�เพมในด�นสงคมและเศรษฐกจในแตละชมชน ตลอดเสนท�งทองเทยวเชงวฒนธรรม และสร�งคว�มภ�คภมใจในวฒนธรรมทองถนของตวเองใน 11 จงหวด อย�งนอย 55 ชมชน

18. โครงก�รวจยตอเนองปท 2 ขนไป18.1 คำ�รบรองจ�กหวหน�โครงก�รวจยว�โครงก�ร

วจยไดรบก�รจดสรรงบประม�ณจรงในปงบประม�ณทผ�นม�

18.2 ระบว�โครงก�รวจยนอยระหว�งเสนอของบประม�ณจ�กแหลงเงนทนอน หรอเปนก�รวจยตอยอดจ�กโครงก�รวจยอน (ถ�ม)

18.3 ร�ยง�นคว�มก�วหน�ของโครงก�รวจย (แบบ ต-1 ช/ด)

19. คำ�ชแจงอน ๆ (ถ�ม)20. ลงล�ยมอชอ หวหน�โครงก�รวจย พรอมวน เดอน ป

(ดร.ส�ม�รถ จนทรสรย)

หวหน�โครงก�รวจย

58

สวน ค : ประวตผรบผดชอบแผนงานวจย1.ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�ไทย) ดร.ส�ม�รถ จนทรสรย ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�องกฤษ) Dr.Samart Chansoon 2.เลขหม�ยบตรประจำ�ตวประช�ชน 3129800091991 คณวฒ : ป.ดร. (วฒนธรรมศ�สตร) มห�วทย�ลยมห�ส�รค�ม ประสบก�รณในก�รวจยทเกยวของกบวฒนธรรม : 30 ป ตำ�แหนง : ประธ�นหลกสตรปรญญ�โทส�ข�ก�รบรห�รนวตกรรมเพอพฒน�ทองถน ข�ร�ชก�รบำ�น�ญ สำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย กระทรวงวฒนธรรม สถ�นทตดตอ : บ�นเลขท 594/33 ก ซอยมห�วงษเหนอ ถนนอโศก ดนแดง แขวง – / เขต ดนแดง กรงเทพมห�นคร 10400 โทรศพทเคลอนท : 0817999612 E-mail : samchansoon2@gmail.com3.ตำ�แหนงปจจบน อ�จ�รยประธ�นหลกสตรปรญญ�โทส�ข�ก�รบรห�รนวตกรรมเพอพฒน�ทองถน 4.หนวยง�นและสถ�นทอยทตดตอไดสะดวก พรอมหม�ยเลขโทรศพท โทรส�ร และไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail) 4.1 หนวยง�นทสงกด

หล กสตรก�รพฒน�ชมชน คณะมน ษยศ�สตรและสงคมศ�สตร มห�วทย�ลยร�ชภฎวไลยอลงณ ในพระบรมร�ชปถมภ เลขท 1 หม 20 ต.คลอง 1 อ.คลอง จ.ปทมธ�น 13180

โทรศพท 02 – 52 93914 4.2 สถ�นทอยทตดตอไดสะดวก

สถ�นทตดตอ : บ�นเลขท 594/33 ก ซอยมห�วงษเหนอ ถนนอโศก ดนแดง แขวง – / เขต ดนแดง กรงเทพมห�นคร 10400 โทรศพทเคลอนท : 0817999612

E-mail : samchansoon2@gmail.com5.ประวตก�รศกษ�

59

ป 2518 ปรญญ�คร ศ�สตรบณฑ ต (ค .บ .) ส�ข�สงคมศกษ�วทย�ลยครมห�ส�รค�ม จงหวดมห�ส�รค�ม

ป 2524 ปรญญ�ศลปศ�สตรมห�บณฑต (ศศ.ม.) ส�ข�พฒน�สงคม

มห�วทย�ลยเกษตรศ�สตร กรงเทพมห�นคร ป 2555 ปรญญ�ปรชญ�ดษฎบณฑต (ปร.ด.) ส�ข�

วฒนธรรมศ�สตรมห�วทย�ลยมห�ส�รค�ม จงหวดมห�ส�รค�ม

6.ส�ข�วช�ก�รทมคว�มชำ�น�ญพเศษ (แตกต�งจ�กวฒก�รศกษ�) ระบส�ข�วช�ก�ร6.1 ส�ข�วฒนธรรมศ�สตร6.2 ส�ข�ก�รพฒน�ชมชน

7.ประสบก�รณทเกยวของกบก�รบรห�รง�นวจยทงภ�ยในและภ�ยนอกประเทศ โดยระบสถ�นภ�พในก�รทำ�ก�รวจยว�เปนผอำ�นวยก�รแผนง�นวจย หวหน�โครงก�รวจย หรอ

ผรวมวจยในแตละผลง�นวจย 7.1 หวหน�โครงก�รวจยททำ�เรจแลว : ชอโครงก�รวจย มดงน7.2 ง�นวจยทกำ�ลงทำ� : ชอขอเสนอก�รวจย แหลงทน และ

สถ�นภ�พในก�รทำ�วจยว�ไดก�รวจยลลวงแลวประม�ณรอยละเท�ใด

(1) พ.ศ. 2524 วทย�นพนธระดบปรญญ�โท เรอง ปจจยทมอทธพลตอคว�มคดเหนของครในก�รจดกจกรรมสหกรณ“

ในสถ�นศกษ� : ศกษ�เฉพ�ะกรณสหกรณโรงเรยนมธยมศกษ� ในเขตก�รศกษ�”

(2) พ.ศ. 2526 วจย เรอง ก�รศกษ�ทศนคตและคว�ม“ตองก�รของประช�ชนตอก�รว�งแผนก�รจดตงพพธภณฑธรรมช�ตวทย�และพพธภณฑประวตศ�สตรและวฒนธรรมไทย” (ทนสนบสนนก�รวจยจ�กกรมก�รศกษ�นอกโรงเรยน กระทรวงศกษ�ธก�ร)

60

(3) พ.ศ. 2540 วจย เรอง แนวทางสงเสรมภมปญญาไทย“ในการจดการศกษา” ก�รวจยประกอบก�รร�งพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ต พ.ศ. 2542 (ทนสนบสนนก�รวจยจ�กสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�แหงช�ต)

(4) พ.ศ. 2541 วจย เร อง การศกษากบศลปะ วฒนธรรม “และภมปญญาไทย” ก�รวจยประกอบก�รร�งพระร�ชบญญตก�รศกษ�แหงช�ต พ.ศ. 2542 (ทนสนบสนนก�รวจยจ�กสำ�นกง�นคณะกรรมก�รก�รศกษ�แหงช�ต )

(5) พ.ศ. 2553 วทย�นพนธระดบปรญญ�เอก เรอง “ ยทธศาสตรการพฒนาหลกสตรฝกอบรมภาวะผนำาผอำานวยการสรางภาพยนตรเพอสรางสรรคศลปวฒนธรรม”

(6) พ.ศ.2554 วจย เรอง การศกษางบประมาณดานวฒนธรรมของภาครฐ ปงบประมาณ พ.ศ. 2554 (ทนสนบสนนก�รวจยจ�กกรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรม )

(7) วจยเรอง การศกษางบประมาณดานวฒนธรรมของภาค“รฐ ปงบประมาณ พ.ศ. 2554” (A Study of Government Cultural Budgeting in 2011) (ทนอดหนนก�รวจยจ�ก กรมสงเสรมวฒนธรรม กระทรวงวฒนธรรมปงบประม�ณ พ.ศ. 2554) 12. ก�รเขยนหนงสอ ตำ�ร� และบทคว�มท�งวช�ก�ร ทไดตพมพเพอเผยแพรและจำ�หน�ยแลว เชน

(1)หนงสอ ประเพณไทยยคไฮเทค สำ�นกพมพคลงวช�,2538(2) หนงสอ ประเพณไทยยคใหม โรงพมพกรมก�รศ�สน�,

2540(3)หนงสอ ประเพณไทยในปจจบน โรงพมพอกษรทองก�ร

พมพ, 2546(4)หนงสอ องคคว�มรภมปญญ�ไทย พมพ 3 ครง พมพโดย

มลนธสงเสรมวส�หกจชมชน, 2549(5)หนงสอ ชมชนกบนวตกรรมท�งสงคม พมพ 3 ครง พมพ

โดยมลนธสงเสรมวส�หกจชมชน, 2551

61

(6)หนงสอ แนวท�งก�รสงเสรมภ�พยนตรไทย พมพโดยสำ�นกง�นศลปวฒนธรรมรวมสมย, 2551 (พมพเพอเผยแพร)

(7) บทคว�ม เชน ด�นภมปญญ�ช�วบ�นกบก�รพฒน�ชนบท ก�รสงเสรมเศรษฐกจพอเพยง ศลปวฒนธรรมไทย ประเพณไทย ก�รสงเสรมอตส�หกรรมภ�พยนตรไทย เศรษฐกจสร�งสรรค เปนตน

(8) บทคว�มภ�ษ�องกฤษ เรอง “Strategic Development of Leadership of Film Producer Training Curriculum for Creation Art and Culture”

62

ประวตผรวมวจย 1ชอ น�ยเดช� อนนตอทธอ�ย 42 ปเกด วนท 24 มกร�คม 2514ทอย 1281/282 ซอยก�ญจน�ภเษก 008 แขวงบ�งแค เขตบ�งแค กทม 10160

ตำ�แหนงปจจบน อ�จ�รยพเศษ ภ�ควช�ออกแบบผลตภณฑ คณะมณฑนศลป มห�วทย�ลยศลป�กรวฒก�รศกษ� ศลปบณฑต ส�ข�ออกแบบผลตภณฑ ภ�ควช�ออกแบบผลตภณฑ

คณะมณฑนศลป มห�วทย�ลยศลป�กรโครงก�รบรก�รวช�ก�ร1. วทย�กรส�ข�ออกแบบผลตภณฑ โครงก�รค�ยเย�วชนสร�งสรรคผลง�นศลปะรวมสมย จงหวดอบลร�ชธ�น ป 25522. ผรวมโครงก�รวจย ก�รออกแบบและพฒน�ผลตภณฑจ�กพอลค�รบอเนต บรษท พทท ฟนอล จำ�กด ป 25533. ผรวมโครงก�รวจย ก�รออกแบบและพฒน�ผลตภณฑชมชน : ตนแบบผลตภณฑและบรรจภณฑกลมวส�หกจชมชนพฒน�อ�ชพท�ผ� จงหวดร�ชบร ป 2553 มห�วทย�ลยศลป�กร4. ผรวมโครงก�รวจย ก�รออกแบบและพฒน�ผลตภณฑดวยวสดธรรมช�ตในทองถนจ�ก ผอ ป2554 มห�วทย�ลยศลป�กร5. วทย�กร โครงก�รพฒน�บคล�กรสำ�นกเลข�นก�รคณะมณฑนศลป ป 25546. คณะกรรมก�รโครงก�รพฒน�ศกยภ�พกลมผผลตชมชน OTOP โดยเครอข�ยองคคว�มร (Knowledge – Base OTOP) จงหวดอำ�น�จเจรญ ป 25547. คณะกรรมก�รโครงก�รพฒน�ศกยภ�พกลมผผลตชมชน OTOP โดยเครอข�ยองคคว�มร (Knowledge – Base OTOP) จงหวดชยน�ท ป 2554

63

8. ประธ�นโครงก�รและวทย�กร โครงก�รค�ยหตถกรรมเครองประดบทองเหลอง ปะอ�ว อบลร�ชธ�น ใหกบศนยสงเสรมศลป�ชพระหว�งประเทศ(องคก�รมห�ชน) ป 25549. ประธ�นโครงก�รและวทย�กร โครงก�รค�ยหตถกรรมผ� ศ.ศ.ป ใหกบศนยสงเสรมศลป�ชพระหว�งประเทศ(องคก�รมห�ชน) ป 255410. ประธ�นโครงก�รและวทย�กร โครงก�รค�ยหตถกรรมยอมสธรรมช�ต อำ�เภอเนนข�ม จงหวดชยน�ท ใหกบศนยสงเสรมศลป�ชพระหว�งประเทศ(องคก�รมห�ชน) ป 255411. วทย�กร หวขอก�รพฒน�ผลตภณฑ โครงก�รพฒน�ศกยภ�พก�รเรยนรชมชนเพอเพอสมม�ชพ ก�รพฒน�เพมทกษะทอเสอกก ตำ�บลน�หมอม� โดยสำ�นกง�นสงเสรมสงคมแหงก�รเรยนรและคณภ�พเย�วชน 22-30 มน�คม 2555 ต.น�หมอม� อ.เมอง จ.อำ�น�จเจรญ12. คณะกรรมก�รโครงก�รพฒน�ศกยภ�พกลมผผลตชมชน OTOP โดยเครอข�ยองคคว�มร (Knowledge – Base OTOP) จงหวดอำ�น�จเจรญ ป 255513. วทย�กร โครงก�รพฒน�ผลตภณฑตนแบบ ป 2555 อำ�เภอเมองชยน�ท / อำ�เภอสรรพย� / อำ�เภอหนค� / อำ�เภอมโนรมย14. ทปรกษ� และวทย�กร โครงก�รพฒน�วส�หกจชมชน ตำ�บลสร�งถอนอย อำ�เภอหวตะพ�น จงหวดอำ�น�จเจรญ โดยวส�หกจชมชนธน�ค�รชมชนตำ�บลสร�งถอนอย ป 255615. วทย�กร ประชมเชงปฎบตก�รพฒน�ศกยภ�พผผลต ผประกอบก�ร OTOP (กลมจงหวดภ�คเหนอตอนล�ง) จงหวดเพชรบรณ วนท 13-16 กมภ�พนธ 255616. วทย�กร โครงก�รเพมประสทธภ�พผผลต ผประกอบก�ร OTOP ด�นก�รทำ�แผนธรกจ รน 1 / รน 2 จงหวดเพชรบรณ วนท 21-22 กมภ�พนธ 2556 17. วทย�กร ก�รเจ�ะตล�ดอ�เซยนและคแขงของ OTOP ชยน�ท และก�รพฒน� OTOP ดวยแนวคด Future Craft (4W+1H) จงหวดชยน�ท วนท 22 มน�คม 2556ประสบก�รณทำ�ง�น

64

ป.2535-2538 เจ�หน�ทออกแบบผลตภณฑ บ.พรเมยร โปรดกส จก.

ป.2538-2541 เจ�หน�ทออกแบบผลตภณฑ บ.รอยล ปอรซเลน จก.

ป.2541-2545 เจ�หน�ทออกแบบ บ.วนวทยแมนแฟคเจอรง จก.(พดลม Hatari)

ป.2545-2547 เจ�หน�ทออกแบบผลตภณฑ บ. มนซสเตม จก.

ป.2544-ปจจบน อ�จ�รยพเศษภ�ควช�ออกแบบผลตภณฑ คณะมณฑนศลป มห�วทย�ลยศลป�กร

65

ประวตผรวมวจย 2 ดร.ประพรพร สวสดดวง เกดวนท 28 เดอนพฤษภ�คม พ.ศ.2498คณวฒก�รศกษ� ปรชญ�ดษฎบณฑต ก�รศกษ�เพอพฒน�ทองถน สถ�นททำ�ง�น คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร มห�วทย�ลยร�ชภฏวไลยอลงกรณ ตำ�แหนงท�งวช�ก�ร อ�จ�รยสงกดคณะ คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร มห�วทย�ลยร�ชภฏวไลยอลงกรณ ทอยปจจบนทส�ม�รถตดตอไดรวดเรว คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร มห�วทย�ลยร�ชภฏวไลยอลงกรณ เบอรโทรศพท 02-5293914 เบอรโทรศพทเคลอนท 081-7517226 โทรส�ร 02-5293814 ประสบก�รณก�รทำ�ง�น 1. หวหน�โปรแกรมพฒน�ชมชน คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร ปจจบนทำ�หน�ทอ�จ�รยผสอนนกศกษ�ทงภ�คปกตและภ�คพเศษทเนนผนำ�ทองถนทงในจงหวดปทมธ�น สระบร ปร�จนบร สระแกว พระนครศรอยธย� โดยเนนกระบวนก�รเรยนรทมก�รปฏบต ก�รวจยแบบมสวนรวมและก�รศกษ�ภ�คสน�มจรง 2. คณะกรรมก�รก�รเลอกตงปทมธ�นฝ�ยก�รรณรงคและมสวนรวม3. ผประส�นง�นวจยวส�หกจชมชนภ�คกล�ง ตะวนออก ตะวนตก สำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย4. ทปรกษ�ประช�สงคมสถ�บนพฒน�องคกรชมชน5. ทปรกษ�ศนยวส�หกจชมชนปทมธ�น ประช�คมจงหวดปทมธ�น และคณะทำ�ง�นองคกรชมชน สถ�บนพฒน�องคกรชมชน6. คณะกรรมก�รพฒน�ม�ตรฐ�นคว�มปลอดภยของผลตภณฑชมชน ( สำ�นกง�นอ�ห�รและย� )7. คณะทำ�ง�นอนกรรมม�ธก�รแผนแมบทผลตภณฑพนบ�นรฐสภ� 8. คณะทำ�ง�นเพอกำ�หนดตวชวดและก�รดำ�เนนก�รหนงตำ�บลหนงผลตภณฑ

66

9. คณะทำ�ง�นจดทำ�ยทธศ�สตรพลงแผนดน 10. สงเสรมผลตภณฑภมปญญ�ไทย เชน นำ�นมข�วกระย�ค 100 % นำ�ลกยอ เปนตน

ผลง�นวจย

1. ก�รคนห�ศกยภ�พผนำ�ก�รเปลยนแปลงชมชนและแกนนำ�ประช�สงคมจงหวดปทมธ�นและอยธย� สำ�นกง�นคณะกรรมก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมแหงช�ต 2. ประเมนผลกองทนพฒน�ชนบท ธน�ค�รออมสนและสำ�นกง�นคณะกรรมก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมแหงช�ต

3. ประเมนผลโครงก�รเงนกเพอปรบโครงสร�งท�งสงคม ของธน�ค�รพฒน�เอเซย 4. ก�รศกษ�คว�มเปนไปไดของก�รพฒน�ชมชนจงหวดประจวบครขนธภ�ยใตเงอนไขกรณโรงไฟฟ�หนกรด สำ�นกน�ยกรฐมนตร 5. ก�รศกษ�เครองชวดคว�มสำ�เรจของธรกจชมชน สถ�บนพฒน�องคกรชมชน 6. ก�รศกษ�พฤตกรรมผบรโภคต�มหลกเศรษฐศ�สตรแนวพทธ สถ�บนบณฑตพฒนบรห�รศ�สตร 7. ก�รศกษ�ศกยภ�พและขอมลประช�สงคมในประเทศไทย สถ�บนพฒน�องคกรชมชน 8. ก�รศกษ�สภ�พเรงดวนโครงก�รรบก�รสนบสนนเงนกท�งสงคม สำ�นกง�นกองทนท�งสงคม 9. ก�รเพมประสทธภ�พกองทนหมบ�น 600 หมบ�นในจงหวดปทมธ�น สำ�นกง�นกองทนหมบ�น 10. ก�รพฒน�เครอข�ยก�รดำ�เนนง�นวส�หกจชมชนภ�คกล�ง สำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย 11. โครงก�รวจยเศรษฐกจชมชนและก�รทองเทยวเชงอนรกษสภ�สถ�บนร�ชภฏ

67

12. สงเคร�ะหง�นประเมนผลกองทนหมบ�น 494 หมบ�นในเขตจงหวดปทมธ�น ภ�คกล�ง 13. ก�รวจยและพฒน�ศกยภ�พของชมชนในก�รจดสวสดก�รชมชนดวยก�รพงตนเอง กรณศกษ�ตำ�บลบ�นไร จงหวดชยน�ท เพอห�แนวท�งในก�รขบเคลอน สำ�นกง�นคณะกรรมก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคม 14. ก�รวจยศกยภ�พขององคกรปกครองสวนทองถนในก�รจดสวสดก�รอย�งมสวนรวม กรณศกษ�องคก�รบรห�รสวนตำ�บลในเขตอำ�เภอธญญบร ของสำ�นกง�นคณะกรรมก�รพฒน�เศรษฐกจและสงคมแหงช�ต 15. ก�รวจยและพฒน�เครอข�ยก�รตล�ดวส�หกจชมชน สำ�นกง�นคณะกรรมก�รอดมศกษ� 16.ผลง�นวจยรวมกบนกศกษ� เรอง ก�รพฒน�ภมปญญ� ก�รทำ�นำ�นมข�วกระย�ค ก�รคนห�ก�รทำ�นำ�ลกยอ 17. สงเสรมก�รวจยทองถนโดยใหชมชนเปนผทำ�และใชผลง�นวจยทไดรบก�รเซนสญญ� แลวม เรองก�รทองเทยวเชงอนรกษ ตล�ดรมนำ�ชมชน ก�รพฒน�ศกยภ�พผนำ�ทองถนในระดบตำ�บล ก�รจดก�รด�นขยะชมชนทกำ�ลงพฒน�เพอเซนสญญ� เชน ก�รศกษ�ภมปญญ�ช�วมอญเพอก�รทองเทยวเชงอนรกษ ก�รพฒน�ผลตภณฑนำ�นมข�วออน ก�รพฒน�ก�รบรห�รจดก�รแบบพงตนเองง�นช�งสบหม ก�รพฒน�ปยชวภ�พเพอแกปญห�สวนสม ( หนงผลตภณฑหนงตำ�บล ) ก�รพฒน�เกษตรอนทรย เพอก�รรณรงคตอต�นย�เสพตด ก�รพฒน�ม�ตรฐ�นและรปแบบขนมหว�นไทย ก�รพฒน�ภมปญญ�ไทยตอผลตภณฑของชมชน ก�รประส�นพหภ�คในก�รพฒน�วส�หกจชมชน ก�รอภบ�ลธรกจชมชนปทมธ�น ก�รพฒน�นกสงเสรมธรกจขององคกรชมชน

วทย�กรกระบวนก�ร

68

1. วทย�กรกระบวนก�รมสวนรวมเพอร�งแผน ตงแตแผนพฒน�เศรษฐกจฉบบท 8 ฉบบท 9 ทงในระดบจงหวดและระดบภ�คกล�งและภ�คตะวนตก 2. วทย�กรกระบวนก�รวจยปฏบตก�รแบบมสวนรวม เพอว�งโจทยและขนตอนก�รวจยพฒน�ผลตภณฑหนงตำ�บลหนงผลตภณฑ วส�หกจชมชน แตละพนทในเขตภ�คกล�ง ภ�คตะวนออก ภ�คใต ภ�คตะวนตก โดยหนวยง�นบรณ�ก�ร (กรมพฒน�ชมชน สำ�นกง�นคณะกรรมก�รอ�ห�รและย� ฯลฯ) 3. วทย�กรโครงก�รยวชนคนดมง�นทำ� เพอเปนรปแบบนำ�รองในยคทำ�สงคร�มกบย�เสพตด โดยนำ�เย�วชนทละเลกย�เสพตดม�สร�งอ�ชพสร�งง�นใหกระทรวงศกษ�ธก�รและสำ�นกน�ยกรฐมนตร 4. วทย�กรแผนแมบทผลตภณฑพนบ�นชมชน สภ�ผแทนร�ษฎร 5. วทย�กรแผนแมบทปฏรปสขภ�พ กระทรวงส�ธ�รณสข 6. วทย�กรแผนแมบทคว�มปลอดภยด�นอ�ห�ร กรมสข�ภบ�ลอ�ห�ร 7. วทย�กรแผนแมบทชมชน 8. วทย�กรก�รพฒน�ประช�สงคมเพอประช�ธปไตยภ�ยใตรฐธรรมนญ 2540 9. วทย�กรเมองน�อย 10.วทย�กรแผนแมบทคว�มปลอดภยด�นอ�ห�ร 11.วทย�กรกระบวนก�รพฒน� ธรกจชมชนแบบครอบวงจรและพงตนเอง 12.วทย�กรก�รวจยชมชนและธรกจชมชน 13.วทย�กรพระสงฆทวประเทศตอก�รพฒน�โครงก�รสมนไพรเพอรกษ�เอดสและย�เสพตด 14.วทย�กร NGO สตร เพอฝกสตรไทยทเดนท�งไปรวมก�รประชมชนสตรโลก ณ.ประเทศจน 15. วทย�กร ก�รวจยและพฒน�เพอทองถนในระดบอดมศกษ� มห�วทย�ลยต�งๆ

69

ฯลฯ เอกส�รตพมพ 1.เรอง วส�หกจชมชนนำ�นมข�วกระย�ค : ฟ นฟภมปญญ�ช�วปทมธ�น ในประช�คมวจย ฉบบท 48 (2546) p. 12-16. URI: http://dspace.siu.ac.th/handle/1532/416 2.เรอง Developing Meaningful and Successful Community Projects. byDr. Prapeeporn Aksornsie,Rajabhat Valaya Alongkorn University under The Royal Patronage, เวปไซด http://www.cyberessays.com/Term-Paper-on-Developing-Meaningful-And-Successful-Community-Projects/50385/ 3.เรอง รปแบบก�รเรยนรก�รจดก�รทองเทยวชมชน กรณศกษ�ลมแมนำ�เจ�พระย�ตอนล�ง เวปไซด http://202.28.82.171/arit/ethesis/thesis.php?id=380 4. เรองปจจยทมผลตอพฤตกรรมก�รบรโภคต�มหลกเศรษฐศ�สตรแนวพทธ โดยสถ�บนบณฑตพฒนบรห�รศ�ตร (http://library.yala.ac.th/ ULIB/dublin.php? &f=dublin&ID =18611) 5.เรอง โครงก�รวจยและพฒน�ระบบก�รจดก�รเครอข�ยวส�หกจชมชนภ�คกล�ง โดยสำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย (http://elibrary.trf.or.th/project_content.asp? PJID=RDG4520033) 6.เรอง A LEARNING MODEL FOR COMMUNITY TOURISM MANAGEMENT: A CASE STUDY OF THE LOWER CHAO PHAYA RIVER โดยว�ส�รสำ�นกง�นกองทนสนบสนนก�รวจย ฉบบท 3 ป 2552 (http://www.ttresearch.org/ home/images/2553_3/11.%20%E0%B8%AD.pdf)

วช�ก�รในต�งประเทศ

70

1.เผยแพรน�ฏศลป ภมปญญ� อ�ห�ร หตถกรรม ทองเทยวชมชน ในต�งประเทศ อ�ทเชน สหรฐอเมรก� ญปน จน อต�ล เยอรมน ศรลงก� บ�หล ฝรงเศส เคนย� อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด เปนตน 2. รวมนำ�เสนอผลง�นของสตรไทย ก�รแสดงศลปวฒนธรรมไทยในง�น NGO โลก ณ.กรงปกกง 3. เข�รบก�รอบรมทมห�วทย�ลยสงคโปร เรอง How to development cultural in Asain ( case study from Thailand Singapore Malaysia Indonisia Brunai) เปนเวล� 3 เดอน 4. นำ�เสนอผลง�นวจย เรอง A LEARNING MODEL FOR COMMUNITY TOURISM MANAGEMENT : A CASE STUDY OF THE LOWER CHAO PHAYA RIVER ท European Conference on Intellectual Capital held at InHolland University in Haarlem ประเทศเนเธอรแลนด 5. นำ�เสนอผลง�นก�รวจยและวพ�กษก�รจดก�รคว�มรของทองถนในประเทศไทย ท IA Centre (สกอตแลนด) และในเมอง Glasgow ประเทศองกฤษ 6. ก�รนำ�เสนอผลก�รวจยด�นก�รทองเทยวและทนท�งสงคมทเหม�ะสมกบก�รทำ�ธรกจก�รทองเทยวระหว�งประเทศไทยประเทศสหร�ชอ�ณ�จกร ในหนวยง�น The tourism promotion division of Highlands & Islands Enterprise in Inverness 7. ก�รนำ�เสนอผลง�นวจยและสมมน�ในง�น Global Conference on Intellectual Capital for Communities held at The World Bank, กรงป�รส ประเทศฝรงเศส 8. ก�รสนทน� วพ�กษก�รพฒน�ชมชนในเมอง และในทองถน ระหว�งประเทศไทยและประเทศฝรงเศส หนวยง�น Management of The City of Paris/Isle de France 9. ก�รนำ�เสนอผลง�นวจยและก�รสมมน�เรอง Intellectual Capital for communities ในง�น The World Conference on Intellectual Capital for Communities Third Edition ณ. World Bank กรงป�รส ประเทศฝรงเศส

71

ร�งวลทเคยไดรบ 1.เขมเชดชเกยรตผบำ�เพญประโยชนเพอสงคมจ�กสมเดจพระน�งเจ�รำ�ไพพรรณ สภ�สตรแหงช�ต 2.ร�งวลอ�จ�รยผมผลง�นดเดนด�นก�รพฒน�ชมชน ร�งวลบญถน อรรถ�กร 3.ร�งวลอ�จ�รยผมผลง�นก�รพฒน�ชมชนดเดนมห�วทย�ลยร�ชภฏภ�คกล�ง 4.ร�งวลก�รนำ�เสนอผลง�นวจย ผลง�นวจย เรอง A LEARNING MODEL FOR COMMUNITY TOURISM MANAGEMENT : A CASE STUDY OF THE LOWER CHAO PHAYA RIVER ท European Conference on Intellectual Capital held at InHolland University in Haarlem ประเทศเนเธอรแลนด 5.ไดรบก�รคดเลอกผลง�นวจยในน�มของร�ชภฏภ�คกล�ง ในก�รนำ�เสนอผลง�นวจยเรอง ก�รพฒน�ภมปญญ� ก�รทำ�นำ�นมข�วกระย�ค หน�พระทนงสมเดจพระบรมโอร�ส�ธร�ช ในง�นครบรอบ 100 ป สถ�บนร�ชภฎณ.ศนยประชมแหงช�ตสรกต

72

ประวตผรวมวจย 31.ชอ - น�มสกล (ภ�ษ�ไทย) น�งส�วชนนทร สวณภกด

ช อ - น�มสกล (ภ�ษ�อ งกฤษ ) Miss Chaninthon Sawanaphakdi 2. เ ล ข ห ม � ย บ ต ร ป ร ะ จ ำ� ต ว ป ร ะ ช � ช น 32002000440473.ตำ�แหนงปจจบน อ�จ�รยประจำ�หลกสตรก�รพฒน�ชมชน

คณะมนษยศ�สตรและสงคมศ�สตร มห�วทย�ลยร�ชภฏวไลยอลงกรณกรรมก�รประจำ�หลกสตร ก�รบรห�รนวตกรรมเพอก�รพฒน�ทองถนเวล�ทใชทำ�วจย 12 ชวโมง : สปด�ห

4.หนวยง�นและสถ�นทอยทตดตอไดสะดวก พรอมหม�ยเลขโทรศพท โทรส�ร และไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail)หล กสตรก �รพฒน�ช มชน คณะมน ษยศ �สตร แล ะสงคมศ�สตร โทรศพท และโทรส�ร 02-529-3914

5.ประวตก�รศกษ�- สงคมสงเคร�ะหศ�สตรดษฎบณฑต(ก�รบรห�ร

สงคม) มห�วทย�ลยธรรมศ�สตร 2554- ศลปศ�สตรมห�บณฑต (พฒน�ชนบทศกษ�)

มห�วทย�ลยมหดล 2546- ศลปศ�สตรบณฑต (ภ�ษ�และวรรณคดองกฤษ)

มห�วทย�ลยธรรมศ�สตร 2541

หมายเหต : 1. กรณทหนวยง�นมไดทำ�ก�รวจยเองแตใชวธจดจ�ง โปรดใช แบบ ว–1 ด โดยระบร�ยละเอยดต�มแบบฟอรมทกำ�หนดไวใหม�กท สด พรอมทงแนบแบบขอก ำ�หนด (terms of reference - TOR) ก�รจดจ�งทำ�ก�รวจยดวย2. กรณเปนโครงก�รวจยตอเนองทไดรบก�รจดสรรงบประม�ณ

ในปงบประม�ณทผ�นม� และนกวจยมคว�มประสงคจะเสนอของบ

73

ประม�ณก�รวจยในปงบประม�ณตอไป ตองจดทำ�โครงก�รวจยประกอบก�รเสนอของบประม�ณดวย3. ระบขอมลโดยละเอยดในแตละหวขออย�งถกตองและครบถวน

สมบรณ เพอประโยชนในก�รประเมนผล4. กรณโครงก�รวจยทมก�รใชสตว ใหปฏบตต�มจรรย�บรรณก�ร

ใชสตวเพอง�นท�งวทย�ศ�สตร สภ�วจยแหงช�ต (ผนวก 11 ) และจดทำ�เอกส�รแนบต�มแบบฟอรมใบรบรองในผนวก 12 จำ�นวน 2

5.กรณโครงก�รวจยทมก�รทำ�วจยในคนใหปฏบตต�มจรยธรรมก�รวจยในคน (ผนวก 13) และจดทำ�เอกส�รแนบต�มแบบฟอรมใบรบรองก�รอนมตใหดำ�เนนก�รวจยหรอ Certiftcate of Approval ทออกโดยคณะกรรมก�รจรยธรรมก�รวจยของสถ�บน (ผนวก 14) จำ�นวน 2 ชด

6.กรณโครงก�รวจยทมก�รดำ�เนนก�รวจยด�นคว�มปลอดภยท�งชวภ�พใหปฏบตต�มแนวท�งปฏบตเพอคว�มปลอดภยท�งชวภ�พสำ�หรบก�รดำ�เนนง�นด�นเทคโนโลยชวภ�พสมยใหมหรอพนธวศวกรรม (ผนวก 15) และจดทำ�เอกส�รแนบต�มแบบฟอรมใบรบรองก�รอนมตใหดำ�เนนก�รวจยด�นคว�มปลอดภยท�งชวภ�พ ทออกโดยคณะกรรมก�รด�นคว�มปลอดภยท�งชวภ�พของสถ�บน (ผนวก 16) จำ�นวน 2 ชด

__________________________________